OR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS POR LOS
Metraux, R. (1959, !"#re$#r%!, e& M. Mead, An Anthro- pologist pologist al Work: Writings Writings of Ruth Benedict, '#t#&, )#u*+t#& M--&. Pet#, P. /. (190, Anth ropolo gica l Rese arch, the Stru ctur e o f Inquir y, Nue2a 3#r4, )a rer 6 R#$. Ra%7--e Ra%7--e8'r#$ 8'r#$&, &, A. R. (199, (199, !"u&7t#& !"u&7t#&a: a:;; a Pr#tet!, Pr#tet!, Americ an Anth ropologis t, 2#. 51, . <=8<=<. >>>>> >>>>> (195=, (195=, Structure and Function in rimiti!e Society, L#&8
La %a&a %e %e# %e a &2et*a7F& 7uatat2a; :et-#ra, :et#%#atrHa ? *&-7a%# *alerie *alerie + +anesick
%#&, Ox-#r% U&2ertt? Pre. S&%er, G., ? L. S&%er (1901, !"#re$#r%!, e& G. R#e&-e%, 3#r4,, )#t, R&e+art a&% @&t#& @&t#&.. Shut those "hick #ips, Nue2a 3#r4 @aa7e, A. ". C. (190=, !Para%*:at7 Pr#7ee & Cuture 7+a&*e!, Americ an Anth ropologis t, 2#. 0, . 080B. @+t&*, '. (e%. (19<, Si$ %ultures, Nue2a 3#r4, @e?. @+t&*, /., I. L. C+% ? @. @. La:ert (19, Field &uide for a Study of Sociali'ation, Nue2a 3#r4, @e?. @#7#tt, ), (1905, !Crtera -#r u& Et+*ra+7 Ar#a7+ t# Reear7+ & S7+##!, (uman )rgani'ation, 2#. <, . 1118 1=B.
%ada dan'a es, a un mayor o menor grado, una especie de grfico de temperatura, un grfica del cora'.n /artha &r aham
Cua&%# e %er#& a Mart+a Gra+a:, a :ut&ea:e&te -a8 :#a e &-a:e aar&a ? 7rea%#ra %e ae, ue %e7rera a %a&a, %J# eta aara ara 7aturar a ee&7a %e a %a&a. E& ete 7aHtu# :e *utarHa %7utr a ee&7a %e %e# %e a &8 2et*a7F& 7uatat2a. )e ee*%# a :et-#ra %e a %a&a #r %# ra#&e. Pr:er#, a %a&a e a -#r:a %e arte a a ue et#? : %e%7a%a, ue +e %# aar&a ? coreógrafa %ura&te : %e =5 a#. C#:e&7K a t#:ar 7ae %e %a&a 7ua&%# era &a. M :a%re era aar&a e& espectáculos ? tu2# u&a *ra& influencia e& :H. Me 7#&2ertH e& 7#reF*ra-a como u&a e2#u7F& &atura, 8 *ue&%# # a# %e :u7+# %e : a%#ra%# e &-u?e&te :aetr# :aetr#. . E& a danza, danza, exte u& te:a :aetr#8au: :u? -uerte. )e +e7+# 7#re#*ra-Ha %e %a&a :#%er&a, aet, %a&a Kt&7a ? -#4Fr7a, ? %a&a ara :u7ae e& e teatr# 7H27# %e A&& Ar#r, aH 7#:# 2ara 7#:aHa %e %a&a u&2ertara ? re*#&ae. C#:# :aetra, ta:K& +7e 7#re#*ra-Ha ara 2a8 r# %trt# e7#are e& M7+*a& ? O+#. Dr*H : r#a 7#:aHa %e %a&a e& A&& Ar#r, Eat La&&* ? '#$&* Green, O+#. E& O+# re7H, Ju&t# 7#& # aar&e u&2erta8 r# %e '#$&* Gree&, e7a %e C#&eJ# %e a Arte %e O+# ara &7#r#rar a %a&a a # r#*ra:a e7#are e7#are %e eta%#. PaK :u7+# 2era e& a 7u%a% %e Nue2a 3#r4, etu%a&%# tK7&7a e& a e7uea %e Mart+a Gra+a:, Mer7e Cu&&&*+a:,
POR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉO!OS CUALITATIVOS A2& Ae? ? Er74 )a$4&. 1 Me&tra etu%aa e& a U&2er8 %a% Etata %e M7+*a&, e& e I&ttut# ara a I&2et*a7F& #re a E&ea&a, :artH t#%# # &2ee %e %a&a :#%er&a, 7#re#*ra-Ha, +t#ra %e a %a&a ? a&at#:Ha ara los aar&e %e La&&* C#::u&t? C#e*e, a%e: %e : &ter&at# 7#:# &2et*a%#ra. De +e7+#, eta exere&7a :ut&ea %e a %a&a ? # etu%# %e &2et*a7F& -ue # ue :e rearF ara : 7arrera a7a%K:7a 7#:# &2et*a%#ra et*r-7a ? :aetra %e :Kt#%# %e &2et*a7F& 7uatat2a. La e*u&%a raF& #r a 7ua ee*H a :et-#ra %e a %a&a e e&7a:e&te #r u #%er. La :et-#ra e& *e&era e a*# ue t#:a #r #rrea. Dea-Ha a ar#x:a7F& 7e&tH-7a a 7ua8 uer te:a. Et#? t#ta:e&te %e a7uer%# 7#& E&er (1991;==0 7ua&%# +aa %e a :et-#ra; L# rF&7# e ue e& a #7aa7F& r#-e#&a %e # &2e8 t*a%#re %e a e%u7a7F&, e u# %e a :et-#ra e 7#&%era8 %# 7#:# u& * %e :re7F&. S& e:ar*#, ara "acer 7# # &e-ae, &a%a e : re7# ue e u# art#stico %e e&*uaJe. La re7F& :eta-Fr7a e e 2e+H7u# 7e&tra ara re2ear # ae7t# 7u at at2 # %e a 2 %a. E& 7#&e7ue&7a, &2t# a e7t#r a ue e ara a eta :et-#ra %e a %a&a, 7#& -re7ue&7a a:a%a a :a%re %e a arte. La %a&a, 7#:# u& 2er%a%er# arte, e u& u&t# %e re-ere&7a ue r2e ara re7#r%ar a %ea %e De$e? (19<195B %e ue +a? #ra %e arte ue etK eara%a %e a exere&7a +u:a&a. Para De$e?, a o$ra %e arte e u& acontecimiento% C#&%era &ue e ar te u&e ? %earr#a a exere&7a con *&-7a%#. Au& e& e :u&%# %e arte, e *&-7a%# ue%e er%ere e arte e #Jet2a%#. P#r eJe:#, e :u&%# %e a %a&a et e %e 2e&%e%#re, eteta, e%7urta, a%:&tra%#re, u7ta, r#:#t#re ? ex 8 7K&tr7# e&7a&ta%#re. E& 7uauer u&t# %e &tere77F& %e a #ra %e arte 7#& 7ert# &%2%u#, a #ra %e are ue%e er %e8 7#&textuaa%a ? #Jet2a%a. Per# ?# et#? +aa&%# %e a %a&a e& e e&t%# %e De$e?, ue a %a&a te&e ue 2er 7#& a exe8 re&7a 22%a ? :e are7e a :et-#ra er-e7ta ara e %e# %e a &2et*a7F& 7uatat2a.
JANESICK
A%e:, e& 2ara etaa %e r#7e# %e %e#, e &2et*a8 %#r 7uatat2# e :u? are7%# a u& artta, e& tKr: %e u8 7ar ? re7#&textuaar e r#?e7t# %e &2et*a7F& %e&tr# %e a exere&7a 7#:art%a %e &2et*a%#r ? # art7a&te e& e etu%#. De$e? 7#&%era ue e arte e e ue&te e&tre a exe8 re&7a %e # &%2%u# ? a 7#:u&%a%. E& #tra aara, e arte #*a a e&ar a7er7a %e 7F:# # ere +u:a et& rea7#&a%# e&tre H e& u :u&%# ree7t2#. E :u? ar#8 a%# 2er a a %a&a 7#:# u&a -#r:a %e arte exre2a:e&te %8 &:7a ue 2&7ua # *&-7a%# 7uturae %e # aar&e, e 7#reF*ra-# ? a 7#:u&%a%. C#:# De$e? (19<195B, ue& eaa ue a 2er%a%era #ra %e arte e # ue e r#%u7t# +a7e 7#& ? e& a exere&7a, e &2et*a%#r 7uatat2#, 7#:# %ea8 %#r %e u& r#?e7t#, re7#e e #te&7a %e %e#. E %e# r2e 7#:# ae ara a 7#:re&F& %e # :u&%# %e # ar8 t7a&te ? e *&-7a%# %e a exere&7a 7#:art%a e&tre e &2et*a%#r ? # art7a&te e& u& 7#&text# #7a %a%#. La %a&a e u&a -#r:a %e arte &terretat2a, ? 7#&%er# ue e %8 e# %e a &2et*a7F& 7uatat2a ta:K& e interpretati'o% 0l dise1o de la in!estigaci.n cualitati!a como coreograf2a
T#%a a %a&a a-r:a& a*# ? 7#:e&a& 7#& a re*u&ta; !uK uer# %e7r 7#& eta %a&a! De :a&era :ar, e &8 2et*a%#r 7uatat2# 7#:e&a 7#& u&a re*u&ta are7%a; !uK uer# aer 7#& ete etu%#! Éte e u& u&t# %e ar8 t%a 7rHt7#. C#&tru:# ? damos -#r:a a u&a re*u&ta ara a &%a*a7F&, independientemente de &uetr# u&t# de 2ta ?, con -re7ue&7a, a 7aua %e ::#. 3a ue et 7ara eta re*u&ta, ee77#&a:# a :et#%##*Ha : ar#a%a ara r#7e%er 7#& e r#?e7t# %e &2et*a7F&. Se:re :e #rre&%e& # au:8 %e %#7t#ra%# ? # 7#e*a ue a-r:a& ue %eea& e2ar a 7a# u& etu%# 7uatat2# & u&a re*u&ta ee7H-7a e& :e&8 te. Me %e& r# ? re-ere&7a ara are&%ere t#%# # a#. Se:re e #rre&%e a #*ra-Ha, ue %ura&te # t:# =5 a# e +a& u7a%#, ta& F# e& e 7a:# %e a e%u7a7F&, u&a :re#&a&te ? a:a ta %e :Kt#%#, text# ? artH7u# e& re8 2ta 7#& etu%# utrat2# ue uta& :Kt#%# 7uatat2#.
POR LOS RINCONES. ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
DeuK 2e&e a re*u&ta; !SH, er# (cuál :e %7e, a# a a#, exa7ta:e&te uK +a7er! Entonces entienden # ue uer# %e7re. N# et& # ara %ear r#?e7t# 7uatat2#, ue te&e& u&a re*u&ta %e &2et*a7F& a artr %e a 7ua ee*r # :#%e# ar#a%#. A*u 2a& &7u# : a ? %7e&Q !Te&*# *&a %e %at# r##r7#&a%# #r : :aetr#. CF8 :# 7#&2ert# et# e& u& etu%# 7uatat2#! Nue2a:e&te, +a? &&*u&a re*u&ta ue *uHe a &%a*a7F&. E %-H7 t#:ar e& er# u& a7er7a:e&t# aH. E %e# %e a &2et*a7F& 7uatat2a 7#:e&a 7#& u&a re*u&t a. P#r uuet#, # &2et*a%#re 7uatat2# %ea& u& etu%# 7#& &%2%u# reae e& :e&te, ? 7#& a &te&7F& %e 22r e& ee e7e&ar# #7a %ura&te u& te:#. Etu%a& u& e8 7e&ar# #7a ara e&te&%er e *&-7a%# %e a 2%a %e # ar8 t7a&te e& # tKr: %e e#. Me&7# et# e& 7#&trate 7#& e ara%*:a 7ua&ttat2#, ue e 7#&-#r:a 7#& a*re*ar er:e 7a&t%a%e %e er#&a & 7#:u&7are 7#& ea 7ara a 7ara. AH ue a re*u&ta %e u& &2et*a%#r 7uatat2# #& %8 t&ta a a %e u& &2et*a%#r 7ua&ttat2#. E& #tra e7tura, e e7t#r #%r +aar &-#r:a7F& #re a re*u&ta ar#a%a ara # :Kt#%# 7uatat2# (Er74#&, 19BQ /a&e74, 19B<. E& *e&era, a re*u&ta ar#a%a ara a &%a*a7F& 7uata8 t2a +a& %# %ura&te :u7+# te:# a re*u&ta %e :u7+# &8 2et*a%#re ? teFr7# exer:e&ta%#. P#r eJe:#; 1.re*u&ta #re a 7a%a% %e u& a& %e etu%#, u&a &a 7F& # u& r#*ra:a %a%# =. re*u&ta #re e *&-7a%# # a &terreta7F& %e a*& 7#:#&e&te %e a& %e etu%# <. re*u&ta ue e rea7#&a& 7#& e a& %e etu%# e& tKr: %e u ae7t# #7#&*Ht7# . re*u&ta rea7#&a%a 7#& t#%# e te:a, 7#:# u& aF& %e 7ae, e7uea # %trt# e7#ar 5. re*u&ta ree7t# a # ae7t# #Ht7#, e7#&F:7# # # 7#7#F*7# %e a e%u7a7F& 1. re*u&ta ree7t# a a& %e etu%# #7ut# =.re*u&ta rea7#&a%a 7#& e 7#&text# #7a %e a e%u7a7F& . re*u&ta rea7#&a%a 7#& a te#rHa :H7ta %e # :ae tr# #re a e&ea&a ? e a& %e etu%#
/ANESIC
Eta ta rete&%e er ex+aut2aQ F# r2e ara u8 trar a #&a 7a donde e +a& e2a%# a 7a# etu%# e& e 7a:# %e a e%u7a7F& ? te +a& e:ea%# tK7&7a 7uatat2a #r er, e&tre #tra 7#a, a tK7&7a ? a re*u&ta : ar#8 a%a. AH 7#:# e aarH& &7a 7#& u& 7ae&ta:e&t# %e 7uer#, e*u%# %e eJer77# %e #, ? ue*# a2a&a a u& er#%# %e e&8 -ra:e&t#, :e *uta e&ar ue e %e# 7uatat2# te&e tre etaa. Pr:er# et e 7ae&ta:e&t#, # a %e7#&e %e %e# ue e +a7e& a &7# %e etu%#Q a e*u&%a e a etaa %e eJer 8 77# 7#:et#, %ura&te a 7ua e t#:a& %e7#&e %e %e# a # ar*# %e etu%#Q ? a ter7era etaa e a %e e&-ra:e&t#, 7ua&%# e t#:a& %e7#&e #re e %e# a -&a %e etu%#. AH 7#:# e aarH& %ee&%e %e u 7#u:&a 2ertera ara %are #8 %er ? 7#+ere&7a a a %a&a, e &2et*a%#r 7uatat2# %ee&%e %e %e# ara u etu%#. A:# #& et7#. C#:# a aa8 r&a ue e&7ue&tra u 7e&tr# a artr %e a ae %e a 7#u:&a ? a rea7F& e&tre a 7#u:&a ? e 7uer#, e &2et*a%#r 7uata8 t2# e&7ue&tra u 7e&tr# e& u&a ere %e %e7#&e #re e %e8 #. U& aarH& ue et e& u 7e&tr# ue%e 7#u:are %e atr +a7a a%ea&te ? %e u& a%# a #tr#, er# e:re 2#2er a 7e&8 tr#, ue e a :K%ua %e a -uera %e aarH&. S u rea7#&a e %e# %e etu%# 7#& a 7#u:&a, ? a ae %e a 7#u:&a 7#& e 7ae&ta:e&t# e& a %a&a, a %e7#&e &7ae %e u& etu 8 %# #& :u? :are a 7ae&ta:e&t# %e a arte aJa %e a 7# 8 u:&a, e r:er 7ae&ta:e&t# %e u& aarH&. 0l calentamiento: decisiones so3re el dise1o al inicio del estudio
La r:era ere %e %e7#&e #re e %e# te&e ue 2er 7#& # ue e etu%a, aJ# uK 7r7u&ta&7a, %ura&te 7u&t# te:8 # ? 7#& uK&. 3# e:re e:e# 7#& u&a re*u&ta. P#r eJe:#, 7ua&%# etu%K a 7utura %e # #r%# e& @a+&*t#& D. C. %ura&te 7uatr# a# (/a&e74, 199, : re*u&ta 7a era; !CF:# #*ra& a*u a%ut# #r%# te&er K x t # a7a%K:8 7# ? a#ra %a%# e et*:a 7#&tra a #r%era ue exte e& &ue8 tra #7e%a%! Eta re*u&ta 7a %# -#r:a a t#%a : #er8
JANESICK
POR LOS RINCONES . ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
2a7#&e ? e&tre2ta, ? :e e2F a uar, : a%ea&te e& e e8 tu%#, *ru# %e e&-#ue ? tK7&7a %e +t#ra #ra, Ta&t# # *ru# %e e&-#ue 7#:# a +t#ra #rae e2#u7#&ar#& %e8 uK %e ue e*uK a 7#er a ere7t2a #re a #r%era %e # %#7e &%2%u# %e : etu%#. DeuK ut7K tK7&7a teFr8 7a %e e:e# ara ee77#&ar a tre &%2%u# ue art7ara& e& u& 7#:#&e&te %e +t#ra #ra %e etu%#. Re7urr# a ete eJe:# ara utrar a eat7%a% %e %e# 7uatat2#. L# *ru# %e e&-#ue :e er:ter#& :#%erar ? #er2ar 7F:# tre %e : art7a&te %7utHa& e&tre e# u u&t# %e 2ta #8 re a #r%era, a*# ue te&Ha a&ea%# e& # r:er# %Ha e& e 7a:#. Ta:#7# te&Ha, a &7# %e etu%#, 7F:# %ar:e 7ue&ta %e 2a#r %e a &7#r#ra7F& %e eta tK7&7a, a 7uae :e er:ter#& #*rar u&a &terreta7F& : r7a %e # u&t# %e 2ta %e # art7a&te #re a #r%era. S:ut&ea:e&te a a re*u&ta ue *uHa e etu%#, e &2et8 *a%#r 7uatat2# %ee ee77#&ar u& e7e&ar# %e a7uer%# 7#& a8 *u&a F*7a. E a77e# ? a e&tra%a #& 7#:#&e&te %e a &2et8 *a7F& 7uatat2a ue reuere& %e e&%a%, ? e &2et*a%#r %ee etae7er 7#&-a&a, ar:#&Ha ? atr#&e %e 7#:u&7a7F& autK&t7# 7#& # art7a&te. S etae7e 7#&-a&a ? ar:#&Ha a &7# %e etu%#, e &2et*a%#r er : 7aa %e 7aturar # :at7e ? *&-7a%# %e a 2%a %e 7a%a art7a&te %e%e e u&t# %e 2ta %e 7a%a u %e e#. Et# ta:K& *ara&ta ue # art7a&te etar& : %uet# a 7#:artr# t#%#, &7u?e& 8 %# u %e-e7t#, 7#& e &2et*a%#r. Ea 7#&-a&a ? ar:#&Ha 7#&8 t&a er:a&e&te:e&te a # ar*# %e etu%# ?, %e +e7+#, #r :u7+# te:# %euK. Per# %ee %are %e%e e r&7#. SerHa %-H7 :a*&ar ue e %era a 7#&-a&a, %*a:#, e :ee %euK %e &7a%# e etu%#. Cuauera ue +a?a reaa%# u& traaJ# %e 7a:# ae # 7rHt7a ue #& a &tera77#&e &7a8 e e& Kte, 7#:# re7ur#ra ara e etae7:e&t# %e a 7#&8 -a&a ? %e a ar:#&Ha. 3a ue e &2et*a%#r te&e u&a re*u&ta, u& e7e&ar#, u& art7a&te # *ru# %e art7a&te, ? u& er#%# %e te:# ra8 #&ae ara e2ar a 7a# e etu%#, K # ea &e7eta %e7%r 7ue #& a tK7&7a %e re7#e77F& %e %at# : ar#a%a ara a &2et*a7F&. La ee77F& %e eta etrate*a 2a H&t:a8 :e&te *a%a a a -#r:a e& ue e &2et*a%#r 2e e r#Ft#
%e traaJ#, e %e7r, 7F:# e&te&%er e e7e&ar# #7a a etu%ar. C#& -re7ue&7a # &2et*a%#re 7uatat2# uta& a*u&a 7#:&a7F& %e a &2et*a7F& art7a&te, a e&tre2ta ? e a& %e %#7u:e&t#. E :u? exte&a a #*ra-Ha #re # a7er7a:e&t# ? etrate*a uta%# e& # etu%# 7uatat2# 4eg '#*%a& ? '4e&, 199=Q De&&, 19B9Q G#et ? LeC#:te, 19BQ LeC#:te, Mr#? ? Pree, 99=Q L&7#& ? Gua, 19B5Q Sra%e?, 1909, 19BQ Strau ? C#r&, 199. P#r eJe:#, %ura&te a t:a tre %K7a%a, e& a e%u7a7F& e +a& %e8 7uert# ? uta%# # :Kt#%# %e etu%# %e 7a#, a +t#ra #ra, &7u?e&%# # a7er7a:e&t# %e &arrat2a ? #*ra-Ha, a te#rHa r#-u&%a, a 7rHt7a terara ? # a7er7a:e&t# et*r-8 7# a a &2et*a7F&, ?a ue e&7aJa& 7#& a re*u&ta #re a e%u7a7F& ? # er27# +u:a. Et# te&e e&t%#, ?a ue e8 t# #& # a7er7a:e&t# ue er:te& a # &2et*a%#re tratar 7#& &%2%u#. Resumen
E er#%# %e 7ae&ta:e&t#, # e er#%# %e t#:a %e %e7#&e a &7# %e etu%#, &7u?e %e7#&e ree7t# a # *ue&te; 1. a re*u&ta ue *uar& e etu%# =. ee77F& %e u& e7e&ar# ? %e art7a&te <. a77e# ? e&tra%a a e7e&ar#, ? a7uer%# 7#& # art7a& te. . 7ae&%ar# ara e etu%# 5. ee77F& %e a etrate*a %e &2et*a7F& ar#a%a, ue ue%e& &7ur a *ue&te (a ta &7u?e t#%a a # %a%e; a. et*ra-Ha .#*ra-Ha 7. +t#ra #ra %. et:et#%##*Ha e. etu%# %e 7a# -. #er2a7F& art7a&te *. &2et*a7F& # etu%# %e 7a:# +. etu%# &aturata
POR LOS RINCONES, ANTOLOGÍADEMÉTODOSCUALITATIVOS . etu%# -e:eF*7# J. etu% # e 7# F* 7# %e7r t 2# 4. etu%# %e7rt2# . etu%# :F7# interacciónista
:. :7r#et*ra-Ha
&. &2et*a7F& &terretat2a #. &2et*a7F& a7t2a . &2et*a7F& &arrat2a . +t#r#*ra-Ha r. 7rHt7a terara . a u7a7F& %e a te#rHa e& e etu%# 0. %e&t-7a7F& %e # reJu7# e %e##*Ha %e r## &2et *a%#r B. %e&t-7a7F& %e r#7e%:e&t# ar#a%# %e 7#&e&t:e& t# &-#r:a%# ? %#7F& ara e&-re&tar # r#e:a Kt7# e*& e ree&te&. E& tKr: %e # t:# %# u&t#, :e *utarHa eaar ue # &2et*a%#re 7uatat2# a7eta& e +e7+# %e ue a &8 2et*a7F& te&e u& :u# %e#F*7#. N# exte &&*& %e# re %e 2a#re # %e reJu7#. E &2et*a%#r 7uatat2# %e&t-7a %e%e e &7# u reJu7# ? art7ua a %e##*Ha # :ar7# 7#&7etua ara e etu%#. A %e&t-7ar # r## re8 Ju7#, u ue%e 2er -7:e&te %e %F&%e ur*e& a re*u&ta ue *uar& e etu%#. Éta e u&a *ra& %-ere&7a ue exte e&8 tre # ara%*:a. Cua&%# trata:# %e %are e&t%# a &uetr# :u&%# #7a ? a # ue +a7e:# 7#:# &2et*a%#re, 7#&t&ua8 :e&te &7re:e&ta:# &uetra 7#&7e&7a %e &uetr# r## reJu7#. N# &te&ta:# -&*r ue a &2et*a7F& et re %e 2a#re. De ::# :#%#, # &2et*a%#re 7uatat2#, uet# ue trata& 7#& er#&a &%2%uae 7ara u 7ara, %ara:e&te, et& reara%# ara t#:ar %e7#&e ree7t# a # r#e:a Kt7#, ?a ue Kta e arte %e a 2%a e& e 7a:#. De%e # r 8 :er# :#:e&t# %e a %e7#&e #r 7#&e&t:e&t# &-#r:a8 %#, a #tra %e7#&e Kt7a e& e 7a:#, +ata la finalización %e etu%#, # &2et*a%#re 7uatat2# %ee& etar aert# a a #%a% %e a re7urre&7a %e # %e:a ? r #e:a Kt7#. A%e: %e a %e7#&e t#:a%a a &7# %e etu%#, e ue 7#&%erar a*u&a %e a 7ara7terHt7a %e %e# 7ua8
/ANESIC
tat2#. Nue2a:e&te, a ta *ue&te rete&%e er ex+aut 8 2aQ e #-re7e :era:e&te 7#:# u&a +erra:e&ta +eurHt7a. 1. E %e# 7uatat2# e +#Ht7#. T#:a e& 7ue&ta e ara :a : a:#, e ara:a 7#:et#, ? e 7#:e&a #r u7ar a 7#:re&F& %e t#%#. =. E %e# 7uatat2# exa:&a a rea7#&e %e&tr# %e u& te:a # 7utura. <. E %e# 7uatat2# e re-ere a # er#&a, 7ara a 7ara e & :e%at#. . E %e# 7uatat2# e 7#&7e&tra e& e&te&%er u& e7e&ar# #7a %a%#, ? &e7eara:e&te e& +a7er re%77#&e #re ee e7e&ar#. 5. E %e# 7uatat2# ex*e a &2et*a%#r ue er:a&e7a e& e e7e&ar# %ura&te a*& te:#. . E %e# 7uatat2# ex*e u& te:# %e a& *ua a %e er:a&e&7a e & e 7a:#. 0. E %e# 7uatat2# ex*e ue e &2et*a%#r %earr#e u& :#%e# %e # ue u7e%F e& e e7e&ar# #7a. B. E %e# 7uatat2# reuere ue e &2et*a%#r e 7#&2er ta e& e &tru:e&t# %e a &2et*a7F&. Et# *&-7a ue e &2et*a%#r %ee er 7aa %e #er2ar e 7#:#rta:e&t# ? %ee ra7t7ar a +a%a%e &e7eara ara a #er2a7F& ? a e&tre2ta 7ara a 7ara. 9. E %e# 7uatat2# a*re*a %e7#&e %e 7#&e&t:e&t# & -#r:a%# ? re#&%e a a re#7ua7#&e Kt7a. 1. E %e# 7uatat2# &7#r#ra ea7# ara u&a %e7r7F& %e ae ue %ee %ee:ear e &2et*a%#r, aH 7#:# u&a %e7r7F& %e # r## reJu7# ? re-ere&7a %e#F* 7a %e &2et*a%#r. 11. E %e# 7uatat2# reuere %e u& 7#&t&u# a& %e # %at#. <
POR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS 05ercici os: e l estud io pil oto y las d ecisio nes d e dise1o progresi!as
A&te %e %e%7are %e e a ar%u# ? *&-7at2# 7#:r#:# te:#ra ue :7a u& etu%# 7uatat2#, e u&a ue&a %ea reaar u& etu%# #t#. La e&tre2ta re2a 7#& art7a&te 7a2e ee77#&a%#, au&a%# a u& re2e er#%# %e #er2a7F& ? re2F& %e %#7u:e&t#, ue%e a?u%ar a &2et*a%#r %e :u7+a :a&era. E etu%# #t# e er:te 7#&7e&trare e& rea ar t7uare ue a&t e et aa& 7ara . A%e:, a e&tre 2ta #t# e ue%e& uta r ara #&e r a rue a 7erta re*u& ta . Ete :ar7# te:#ra &7a ta:K& er:te a &2et*a%#r 7#:e&ar a %earr#ar ? #%-7ar a ar:#&Ha 7#& # art7a&te, aH 7#:# etae7er atr#&e e-e7t2# %e 7#:u&7a7F&. A &7ur a*& t e : # ar a a r e2 F & % e r e* tr # ? % #7 u: e& t# , e &2et*a%#r ue%e te&er a*u&a er7e7F& a*u%a # !&*+t! #re e etu%# ue a&te era e2%e&te. Para uar &ue2a:e&te u& eJe:# %e : etu%# #re a 7utura %e # #r%#, a&te %e : e&tre2ta 7#& # art7a&te, aK a*& te:# e& # ar8 7+2# %e a U&2er%a% Gaau%et e?e&%# re2ta ? artH7u# er #%H t7# , ? :r a&% # 2% e#7 aete . T#%# et# :e a?u %F :u 7+# a e&te&%er a &-ue&7a +tFr7a ue %er#& #r*e& a :#8 2:e&t# %e !U& re%e&te #r%# a+#ra!. 5 E& retr#e7t2a, 2 e& a ue7ue&te tra&7r7#&e %e a e&tre2ta 7ate*#rHa ? te8 :a e& 7#:& ue te&Ha& :u7+# e&t%#, 7#&%era&%# u&a ere %e tua7#&e +tFr7a ue e %er#& %ura&te e er#%# %e 1=5 a# re2a a a ee77F& %e r:er re%e&te #r%# %e Gaau8 %et. De eta :a&era, e te:# &2ert%# e& u& etu%# #t# ue8 %e er 2a## ? e&rue7e%#r ara a -ae #ter#re %e etu8 %#. Otra %e7#&e t#:a%a %ura&te e etu%# *e&era:e&te te8 &e& ue 2er 7#& e u# e-e7t2# %e te:#, # r#e:a %e # art7 a& te ? # r# e: a %e &2 et*a%#r. Da%# ue e tra a J# %e 7a:# e :re%e7e %ura&te u&a *ra& arte %e te:#, e &2et*a%#r 7uatat2# %ee etar reara%# ara aJutar u 7a8 e&%ar#, er -exe #re # te:# %e a e&tre2ta ? etar %uet# a a*re*ar # e:&ar #er2a7#&e # e&tre2ta, ree:8 aar ar t7 a&t e e& 7a # %e u& trau: a # tra*e%a, e &7 u# a reaJutar # tKr: %e a7uer%# #r*&a. M r#a exere&8
/ANESIC 7Ha a e2ar a 7a# etu%# et*r-7# a ar*# a# :e +a& 7#&%u7%# a re -&ar ? reaJutar 7#&ta&te:e&te e %e# :e&tra 2#? a2a&a&%# e& e etu%#, ee7a:e&te e& eta -ae. A etar t#ta:e&te &:er# e& a a77#&e &:e%ata ? #7ae ? e& a a-r:a7#&e %e 7ree&7a %e # art7a&te, e &2et*a%#r %ee etar reara%# ara a#r%ar e e&-#ue uta&t2# %e etu%# ? u r#a reu#7#&e. La :era #er2a7F& ? a reaa7F& %e e&tre2ta *ara&ta& ue a &2et*a7F& ea 7uata8t2a, ue e &2 et *a%#r 7uatat 2# ta: K& %e e &t er ret ar a 7ree&7a ? e 7#:#rta:e&t# %e # art7a&te. E& 7ert# e&8 t%#, :e&tra et e& e 7a:#, e &2et*a%#r e e&7ue&tra 7#&8 ta&te:e&te &:er# e& u&a 7#:&a7F& %e %e7#&e %eera8 %a #re, #r u& a%#, +Fte *e&era%a ? ueta a ruea ?, #r e #tr #, a rea77# &e &tut 2a . E&t re a 2ata # *ra- Ha exte&te #re #7##*Ha, a&tr###*Ha ? e%u7a7F& e e7t#r e& 8 7ue&tra 7erta re*a 7#:u&e e& a ue 7#&7uer%a& a :a?#rHa %e # &2et*a%#re; 1.'u7a # *&-7a%# ? a ere7t2a %e # art7a&te %e etu%#. =.'u7a a rea7#&e e& a etru7tura, a #7urre&7a ? a %tr u7F& %e # e2e&t# a # ar*# %e t e:#. <.'u7a u&t# %e te&F&; uK e # ue e&7aJa Cue #& # u&t# %e e2%e&7a e& 7#&-7t# e& ete 7a# C#:# re7uer%a e#7ue&te:e&te Er74#& (19B, e u# %e tK7&7a 7uatat2a &e7eara:e&te *&-7a ue a &2e8 t*a7F& ue e et e2a&%# a 7a# e 7uatat2a. L# ue +a7e 7uatat2a a &2et*a7F& e u& au&t# %e !e&-#ue e &te&7F& uta&t2#!. Er74#& uta e eJe:# %e a &arra7F& %e7r8 t2a. U& &2et*a%#r 7ua&ttat2# ue%e utar eta tK7&7a ? #te&er u& r#%u7t# :u? %t&t# a #te&%# #r u& &2et*a8 %#r 7uatat2# e& e ::# e7e&ar#; E :#rta&te reatar %e%e e &7# ue e u# %e a %e7r7F& &arrat2a 7#&t&ua 7#:# tK7&7a (# ue, 7#& :e -#r:a%a%, #%rH a:# a:ar !e7r r 7#:# #7#!, &e7eara:e&te * 8 &-7a ue a &2et*a7F& ue e et e2a&%# a 7a# e &ter8 re tat 2a # 7 ua ta t2a e& u& e& t%# -u& %a: e&ta. L# ue +a7e
)*NESIC+
POR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
ue %7+# traaJ# ea &terretat2# # 7uatat2# e e, e&-#ue e &te&7F& uta&t2#, más ue e r#7e%:e&t# %e re7#e78 7F& %e %at#. E& #tra aara, u&a tK7&7a %e &2et*a7F& 7#&ttu?e u& :Kt#%# %e &2et*a7F&. La tK7&7a %e a %e7r7F& &arrat2a 7#&t&ua ue%e er uta%a #r # &8 2et*a%#re 7#& u&a #re&ta7F& #t2ta ? 7#&%u7tta ue ex7u?e %eera%a:e&te %e &terK %e a &2et*a7F& # *&-7a%# &:e%at# %e a a77#&e %e%e e u&t# %e 2ta %e a7t#r. La &arra7F& %e7rt2a 7#&t&ua ta:K& ue%e er ua%a #r &2et*a%#re 7#& u&a #re&ta7F& &terretat2a ? #t2ta, %#&%e # *&-7a%# &:e%at# (7#& -re7ue&7a &tut2# ue te&e& a a77#&e ara # a7t#re &2#u7ra%# #& %e u& &terK 7e&tra. La reu#7#&e ? a 7#&7u#&e %e et# %# t# %e &2et*a7F& #& :u? %t&ta, ? e 7#&te&%# %e a %e7r7F& &arrat2a ta:K& %-ere. S %# #er2a%#re 7#& eta %t&ta #re&ta7#&e -uera& 7##7a%# e& e ::# u*ar ara #er2ar # ue e, a t#%a u7e, e !::#! 7#:#rta:e&t#, e2a%# a 7a# #r # !::#! &%2%u#, # #er2a%#re e7rrHa& %# re8 at# uta&7a:e&te %t&t# %e # u7e%%#, e*e&%# %8 t&ta 7ae %e 2er#, uta&t2#, a%2er# ? a%Jet2# a8 ra 7ara7terar a a77#&e %e7rta. (Er74#&, 19B;1198 1= A%e:, K ar*u:e&ta ue a a 2a&*uar%a %e a &2et*a7F& #re a e&ea&a, #r eJe:#, et& a te#rHa r2ae, # r#*ra:a %e &2et*a7F& r2ae ? a uta7F& %e tK7&7a r8 2ae. E &2et*a%#r 7uatat2# %eer e&-re&tare a et# %e%e u& u&t# %e 2ta r7t7# e& a*& u&t# %e r#?e7t# %e &2e8 t*a7F&. Er74#& (19B;1= # %7e aH; 3# %rHa ue e a7tua 7#&-7t# e& a &2et*a7F& #re a e&ea&a #& # ara%*:a ue et& e& 7#:ete&7a, #rue et# u&t# %e 2ta %-era& #&t#F*7a:e&te, e&7a:e&te #rue, 7#:# +a& ar*u:e&ta%# La4at# (190B ? #tr# ara a 7e&7a &aturae ? ee7a:e&te ara a 7e&7a #7ae e& e %7ur# 7e&tH-7# # ara8 %*:a rea:e&te 7#:te&. L# 2eJ# ara%*:a rara 2e #& ree:aa%# #r +aere r#a%# u -ae%a%. M
e& # ara%*:a : a&t*u# are7e& 7#extr 7#& # : &ue2#, 7#:# a #re22e&7a %e a -H7a &e$t#&a&a, ue ue%e er uta%a ara 7ert# r#Ft#, a ear %e a 7#:ete&7a %e a -H7a e&te&a&a, ue a +a ree:aa%# ara #tr# r#Ft#. Ee7a:e&te e& a 7e&7a #7ae, # ara%*:a :uere&Q e ae& 2e&a 2ar7#a ? e e te&e ue #&er :ar7aa#. La ere7t2a %e a &2et*a7F& tra%7#&a #re a e&ea&a ? a ere7t2a &terretat2a H #& te#rHa r2ae r#*ra:a %e &2et*a7F& r2ae au&ue er %-H7 ue a ere7t2a &terretat2a ree:a7e #r 7#:et# a a &2et*a7F& tra%7#&a. E& e :u&%# %e a %a&a u7e%e r7t7a:e&te # ::#. Au&ue a tK7&7a %e Gra+a: reree&tF u& 7a:# %e ara%*8 :a %e aet a a %a&a :#%er&a, a& e uta& # ee:e&t# %e aet %e&tr# %e %#:a %e a %a&a :#%er&a. A%e:, a %a&a :#%er&a e +a aert# a :te tK7&7a r2ae, 7#:# a %e Cu&&&*+a: ? T+ar. E &2et*a%#r 7uatat2#, 7#:# %ea%#r %e r#?e7t# %e &2et*a7F&, 7a:e&te te&%r ue t#:ar %e7#&e e& t#%a a etaa %e r#?e7t#. La %e7#&e %e 7ae&ta:e&t# t#:a%a a&te %e e&trar a 7a:# 7#&ttu?e& a r:era ere %e %e7#&e. L# eJer77#, a e*u&%a etaa %e %e7#&e, #7urre& %e&tr# %e er#%# %e re7#e77F& %e %at# e& e 7a:#. La ter7era etaa %e %e7#&e %e %e# 7#&te e& auea ue e t#:a& a -&a %e etu%#, %euK %e %eJar e 7a:#Q # ue ?# a:# e&-ra:e&t#. 0l enfriamiento: decisiones de dise1o tomadas a l final del estudio
La %e7#&e %e %e# t#:a%a a -&a %e etu%# #& :8 are a a #r7F& %e e&-ra:e&t# %e :#2:e&t# %e ae. E &8 2et*a%#r %eer %e7%r 7ua&%# aa&%#&ar e 7a:#, # ue e 7#& -re7ue&7a u& e2e&t# e:#t2# ? trau:t7# #r a etre7+a ar:#&Ha ue ue%e -#r:are a # ar*# %e u& etu%#. Ge&era8 :e&te 2#? %eJa&%# auat&a:e&te e e7e&ar# %e u&a :a&era :ar a a :a&era e& ue :e e&-rH# %euK %e eJer77# %e ae. P#r eJe:#, e& : etu%# #re a ere7t2a %e aF&
/ANESIC
POR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
%e 7ae %e :uetr# (/a&e74, -./0, %euK %e +a7er #er8 2a7#&e %ara %ura&te e :ee, e& e Kt:# :e comenc6 a reaar : #er2a7#&e ? e&tre2ta 7&7# 2e7e #r e:a 8 &a ? ue*# tre, ? %euK u&a 2e #r e:a&aQ ? a -&a :e8 :e&te :e reu&Ha 7#& e :aetr# ara re2ar a tra&7r7#&e %e a e&tre2ta e*& u 7#&2e&e&7a. DeuK %e r#7e# %e aa&%#&ar e 7a:#, e ue%e &7ar e a& -&a %e %at#. P#r uuet#, e &2et*a%#r 7uatat2# +a eta%# eaa&%# 7ate*#rHa %e %at# :e%a&te u& 7#&ta&te a& 7#:arat2# a # ar*# %e t#%# e te:# %e %ura7F& %e etu%#. E r#7e# %e re%u7r # %at# +ata te&er u& :#%e# :a&eJae 7#&ttu?e u& -& %e %e# %e a &2et*a7F& 7ua8 tat2a. )a? u&a 7#&t&ua re2a#ra7F& ? re-&a:e&t# %e # 7#&7et# a r a2a&a%# e traaJ# %e 7a:#. E &2et*a%#r u7a &te&7#&a:e&te # eJe:# &e*at2#, ue ue%e& re 8 -utar a*u&a 7#&tru77#&e +#tKt7a &7ae. A a2a&ar e a&, e &2et*a%#r %earr#a :#%e# %e traaJ# ue ex8 7a& e 7#:#rta:e&t# etu%a%#. A 7#&t&uar e a&, e &8 2et*a%#r ue%e %e&t-7ar rea7#&e ue 2&7ua& #r7#&e %e a %e7r7F& 7#& a ex7a7#&e #-re7%a e& # :#%e# %e traaJ#. E &2et*a%#r &te&ta %eter:&ar e *&-7a%# %e # 2ar# ee:e&t# %e # :#%e# %e traaJ#, ? 2er-7ar# :e%a&te u&a re2F& %e a ta %e 7a:#, transcripciones de e&tre2ta ? %#7u:e&t#. DeuK %e a 7#&tru77F& %e u& :#%e#, e *ue&te 7#:8 #&e&te %e r#7e# e a ree&ta7F& %e # %at# e& u&a -#r:a &arrat2a, -u&%a:e&ta%# 7#& e2%e&7a t#:a%a %e a a-r:a8 7#&e ? e 7#:#rta:e&t# re*tra%# e& ta ? e&tre2ta. E& #Ha aara, e &2et*a%#r +a7e ae2era7#&e e:Hr7a -u&%a:e&ta%a #r 7ta %re7ta %e a ta ? e&tre2ta. E &8 2et*a%#r ta:K& &e7eta r##r7#&ar a*& 7#:e&tar# &8 terretat2# 7#:# :ar7# ara # +aa*# 7a2e %e etu%#. La %7uF& teFr7a %ee er ratreae e& # %at#. A%e:, e &8 2et*a%#r %ee %e7rr u r## ae ex+aut2a:e&te, %e :#%# ue e e&te&%a a rea7F& e&tre K ? # art7a&te. Et# e er:te 7#&-r#&tar a r&7ae ae2era7#&e %e estudio 7#& la credi$ilidad, mientras re2a #%# e ra&*# %e a e2%e&8 7a. Puet# ue a a#r 7uatat2a re7#e a ere7t2a %e &2et*a%#r %e%e e &7# %e etu%#, a %e7r7F& %e u a8 e e u& 7#:#&e&te 7ru7a a e7rr e &-#r:e %e etu%#.
"riangulaci.n
E &2et*a%#r 7#& -re7ue&7a re7urre a a tra&*ua7F&, # a ut8 a7F& %e 2ar# tipos %e :Kt#%# # %e %at#. De&& (190B %e&t-7a 7uatr# tipos 7# %e tra&*ua7F&; 1. triangulaci.n de datos: e u# %e u&a 2are%a% %e -ue&te %e %at# e& u& etu%# =. triangulaci.n del in!estigador: e u# %e 2ar# &2et*a%#re # e2aua%#re %t&t# <. triangulaci.n de teor2as: e u# %e :te ere7t2a ara &terretar u&a #a ere %e %at# . triangulaci.n metodol.gica: e u# %e :te :Kt#%# ara etu%ar u& F# r#e:a Me *utarHa a*re*ar u& u&t# t# a eta ta; la triangulaci.n interdisciplinaria La tra&*ua7F& &ter%7&ara a?u%ar a e2a&tar %e a tr&7+era %#:&a&te %e a 7##*Ha. A :e8 e& a e%u7a7F&, a 7##*Ha +a %#:&a%# #r 7#:et# e %7ur#. N# F# e 2e ee %#:&# e& e 7a:# 7ua&ttat2#Q %e +e7+# u&a *ra& arte %e %7ur# #re a &2et*a7F& cualitati1 'a et :u? &-ue&7a%a #r u?a7e&te u&t# %e 2ta 7#8 :Ktr7# %e :u&%#. L# :t# re2ae7e&te #re u:ar 7-ra ?, %e u&a :a&era : tr*7a, u:ar &%2%u# e& ere %e 78 -ra, +a& aeJa%# %e &uetra 7#:re&F& %e a exere&7a 28 2%a. A uar #tra %7&a 7#:# e arte, a #7##*Ha, a +t#8 ra, a %a&a, a arute7tura ? a a&tr###*Ha ara e&rue7er &uetr# r#7e# %e &2et*a7F&, #%re:# a:ar &uetra 7#:re&F& %e :Kt#%# ? a uta&7a. La tra&*ua7F& uueta:e&te %ee %e er u&a +erra:e&ta +eurHt7a ara e &2et*a%#r. Au&ue e tKr: -ue #r*&a8 :e&te uta%# #r # t#F*ra-# a %e7rr e u# %e tre u&8 t# ara u7are e& 7erta &tere77#&e, %ee tomarse te8 ra:e&teQ 7#:# u& au: :e re*u&tF u&a 2eQ !La tra&*u8 a7F& *&-7a ue u F# ue%e utar tre t# %e :Kt#%# # ere7t2a! O2a:e&te ete H:te e a7a e& a &2e8 t*a7F& 7uatat2a. Para u&a :a?#r r#-u&%a7F& #re e tra8
P OR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
aJ# %e De&&, 2er a a%ata7F& %e Patt#& (199 ara e &2e8 t*a%#r %e e2aua7F&. rinci pales consideraciones al escri3ir la narrat i!a
E &2et*a%#r 7uatat2# uta e a& &%u7t2#, # ue *&-7a ue a 7ate*#rHa, te:a ? atr#&e ur*e& %e # %a8 t#. La 7ate*#rHa ue ur*e& %e a ta %e 7a:#, # %#7u8 :e&t# ? a e&tre2ta #& :uet# a&te %e a re7#e77F& %e %at#. De%e e &7#, e &2et*a%#r %earr#ar u& te:a ara 7#%-7ar ? 7ate*#rar # %at#. N# exte u& te:a %ea ara e a&. E &2et*a%#r ue%e e*ur a &tru77#&e r 8 *ur#a %e7rta e& a #*ra-Ha (2er E&er, 1991Q "etter:a&, 19B9Q G#et ? LeC#:te, 19BQ L&7#& ? Gua, 19B5Q Me ? )uerr&a&, 19BQ Patt#&, 199, er# a %e7#&e -&ae #8 re a &arrat2a re%e& e& e &2et*a%#r. C#:# u& 7#reF*ra-#, e &2et*a%#r %ee e&7#&trar a :a&era : e-e7t2a ara 7#&8 tar a +t#ra ? 7#&2e&7er a 7#. La :a&era : #%er#a %e 7#&tar a +t#ra e aeJ&%#e %e # %at#, aH 7#:# e& a %a&a a +t#ra e 7#&ta%a :e%a&te e 7uer# ::#. C#:# e& e 7a:# 7ua&ttat2#, e r#Ft# %e e2ar a 7a# u& etu8 %# 7uatat2# e r#%u7r +aa*#. L# :Kt#%# ? etrate*a uta%# #& #Jet2# e& H ::#. E e*r## ue%ar %e:aa%# e&2uet# e& # :Kt#%# %e :#%# ue # +aa*# uta&t2# ue%e& #7# 7ar#. /etodolatr2a
Ut# e tKr: metodolatr2a, 7#:&a7F& %e a aara m6todo e idolatr2a, ara %e7rr u&a re#7ua7F& #r ee7 8 7#&ar ? %e-e&%er # :Kt#%# +ata a ex7uF& %e a uta&7a rea %e a +t#ra 7#&ta%a. La :et#%#atrHa e a%+erre %e :a8 &era e7a2a&te ? 7#& r#-u&%a %e2#7F& a :Kt#%#, 7#:# u8 7e%e 7#& ta&ta -re7ue&7a e& # 7a:# %e a e%u7a7F& ? # er27# +u:a. A # ar*# %e : 2%a +e %# tet*# %e u&a #eF& 7a 7#&ta&te 7#& a tr&%a% %e a 2a%e, a 7#&-a8 %a% ? a 7aa7%a% %e *e&eraa7F&. Se:re e te&ta%#r &8
2#u7rare 7#& e :Kt#%# ?, a +a7er#, earar a exere&7a %e 7#:e&t#. 2a metodolatr#a e #tra -#r:a %e aeJare %e a 7#:re&F& %e a e3periencia rea %e # art7a&te %e r#?e78 t# %e &2et*a7F&. E& a etaa final %e a re%a77F& %e r#?e7t#, r#ae:e&te ea ue&a %ea tratar %e 7#&7e&trare %e:aa%# e& e :Kt#%#. E& #tra aara, e &2et*a%#r 7uatat2# %e e 7#&7e&trare inmediatamente e& a uta&7a %e # +aa*#. La &2et*a7F& 7uatat2a %ee&%e %e a ree&ta7F& %e %at# %e7rt2# F%#, %e :a&era ue e &2et*a%#r te a?u%e a e7 8 t#r a e&te&%er e *&-7a%# %e a exere&7a etu%a%a. E& tKr: 77#, # #7F#*# ? a&tr#F#*# +a& %e:#tra%# ue +aar a 7ate*#rHa, ? a rea7#&e ? atr#&e e&tre a 7ate*#rHa, a?u%a a te&er u&a &arrat2a : 7#:e8 ta. Sra%e? (19B u*ere u7ar te:a # %#:&# 7uturae. De&& (19B9 *ue e 7#&7et# %e )uer %e 3racketing 0, ue *&-7a &e77#&ar 7u%a%#a:e&te e -e&F:e, ? u*ere # *ue&te a#; 1. U7ar %e&tr# %e a exere&7a er#&a, # +t#ra er#&a, -rae ? a-r:a7#&e 7a2e ue #& %re7ta:e&te ert&e&te a -e&F:e aJ# etu%#. =. I&terretar # *&-7a%# %e eta -rae 7#:# u& e7t#r & -#r:a%#. <. Ote&er, e #e, a &terreta7F& %e # art7a&te %e et# +aa*#. . 'u7ar e& et# *&-7a%# # ue re2ea& ree7t# a # ra*# ee&7ae ? re7urre&te %e -e&F:e aJ# etu%#. 5. O-re7er u&a a-r:a7F& # %e-&7F& te&tat2a %e -e&F:e e& tKr: %e # ra*# ee&7ae re7urre&te %e&t-7a%# e& e a# . AH, e& e r#7e# %e 3racketing, e &2et*a%#r te&e a ##r8 tu&%a% %e tratar # %at# e& t#%a u -#r:a %e *ua :a&era. DeuK e &2et*a%#r #%r 7ate*#rar, a*ruar ? a:a*a:ar # %at# ara #%er &terretar#. E &2et*a%#r uta 7#&8 ta&te:e&te e a& 7#:arat2# ara u7ar a-r:a7#&e e &8 %7# %e 7#:#rta:e&t# ue u7e%e& a # ar*# %e te:# ? e& u&a 2are%a% %e er#%# a # ar*# %e etu%#, A%e:, e 3racketing er:te a &2et*a%#r +aar u&t# %e te&F& ? 7#&-78
P OR LO S
/ANESIC
RINCONES . ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
t# ? 2er # ue e&7aJa. DeuK %e u&a &:erF& t#ta e& e e7e&ar#, e &2et*a%#r &e7eta te:# ara e a& ? a 7#&te:a7F& %e # %at#. A er:tre e te:# u-7e&te ara re2ar 7u%a%#a:e&te # %at#, are #%a%e ara %e7urr # *&-7a%# e& a 2%a %e # art7a&te. M#uta4 (199 +a reuta%# t ara r##r7#&ar auH u& a7er7a:e&t# +eurHt7#. É r##r7#&a ea7# ara utar e a& &%u7t2# a tra2K %e 7&7# -ae. Pr:er#, a &:erF& e& e e7e&ar# &7a e r#7e# &%u7t2#. Se*u&%#, e r#7e# %e &7ua7F& er:te e&ar, +a7ere 7#&7e&te %e # :at7e ? *&-7a%# e& e e7e&ar#, ? 7aturar er7e7#&e a*u%a # !&*+t! &tut2#, ara e*ar a a 7#:re&F&. Ter7er#, +a? u&a -ae %e u:&a7F& ue er:te a exa&F& %e a 7#&7e&8 7a. Cuart#, ? :u? 7#:re&e:e&te, +a? u&a -ae %e ex7a8 7F& ue &7u?e a %e7r7F& ? a ex7a7F& ara 7aturar a exere&7a %e # &%2%u# e& e etu%#. "&a:e&te, a H&te8 7reat2a er:te reu&r, 7#:# e& u& t#%#, a +t#ra %e &%2%u#, &7u?e&%# e *&-7a%# %e a exere&7a 22%a. E #Jet2# %e et# a7er7a:e&t# %7&a%# a a& e, #r uuet#, %e7rr ? ex7ar a ee&7a %e a exere&7a ? e significado e& a 2%a %e # art7a&te. Patt#& (199 u*ere u& eur# e&tre a %e7r7F& ? a &terreta7F&. De&& (19B9 r#-u&%a : a u*err ue a %e7r7F& ex8 te&a +a7e #e u&a &terreta7F& exte&a. La %e7r7#&e &ter:&ae #& te e &2et*a%#r uere ree&tar u&a &arrat2a #%er#a. E a& ? a &terreta7F& eura& %e u&a :a&era e-e7t2a a a %e7r7F&. 0l pro3lema de la credi3ilidad La #*ra-Ha #re &2et*a7F& 7uatat2a 7#&te&e :u7+# a7er7a:e&t# 2a## ? te a r#e:a %e a 7re%%a% (2er, eg, E&er, 1991Q L&7#& ? Cua, 19B5Q Patt#&, 199. '7a:e&te, # &2et*a%#re 7uatat2# +a& eta%# re#&8 %e&%# pacientemente a re*u&ta -#r:ua%a #r # *e&era a ar tr %e u&a er e 7t 2a H 7#: Ktr 7a . C#:# a- r:a Pat t#& (199, u& etu%# 7uatat2# 7reHe re#&%e a tre re*u&ta;
1. uK tK7&7a ? :Kt#%# e utar#& ara *ara&tar a &te *r%a%, a 2a%e ? a exa7ttu% %e # +aa*# =. uK r##r7#&a e &2et*a%#r a etu%# e& tKr: %e exere&7a ? attu%e <. uK u#7#&e u?a7e& a etu%# L# &2et*a%#re 7uatat2# ue%e& e&7#&trar ue eta re*u&ta #& u&a *uHa t ara re%a7tar a &arrat 2a. *alide', confia3ilidad y generali'aci.n
A re#&%er a # r#e:a %e a 2a%e, a *e&eraa7F& ? a 7#&-a%a%, ?# :e a# e& a exere&7a ? e& a #*ra-Ha. La %e7r7F& %e er#&a, u*are ? e2e&t# +a %# a e%ra %e t#ue %e a &2et*a7F& 7uatat2a. Cre# ue e*ur K&%#8 #, ue Kta e a raF& %e er %e &2et*a%#r 7uatat2#. C#8 :# re7uer%a @#7#tt (199, # ue +a u7e%%# re7e&te8 :e&te e ue e tKr: !alide', ue et #reee7-7a%# e& u& %#:&#, e +a 2uet# 7#&-u# #rue +a %# rea*&a%# a #tr#. E& e 7a:# 7ua&ttat2# a 2a%e te&e u&a ere %e :8 7r#%e-&7#&e tK7&7a %e a 7uae e e7t#r r#ae:e&te e8 t 7#&7e&te. E& a &2et*a7F& 7uatat2a a !alide' te&e ue 2er 7#& a %e7r7F& ? a ex7a7F&, ? u&a ex7a7F& e&8 7aJa e& u&a %e7r7F& %a%a. E& #tra aara, e 7reHe a ex8 7a7F& A a7ar a u*ere&7a %e L&7#& ? Gua (19B5 ? %e #tr#, #%e:# 2#2er a re2ar &uetr# traaJ# a tra2K %e re28 #&e %e :e:r# ? au%t#rHa. C#:# re*a *e&era, a e7rr a &arrat2a e &2et*a%#r 7uatat2# %ee %e7%r uK -#r:a t#8 :ar a re2F& %e :e:r#. P#r eJe:#, 7#& ata&te -re8 7ue&7a # art7a&te e& u& etu%# e :u%a&, %eJa& a #&a, # %e& ue e e &7u?a e& a re2F& %e :e:r#. E &8 2et*a%#r &e7eta +aar a :a&era %e er:tr a # art7a&8 te re2ar e :atera %e u&a u #tra :a&era. Dura&te a#, # a&tr#F#*# ? #7F#*# +a& &7#r#ra%# u&a ee7e %e re28 F& %e :e:r# %K&%#e a a*ue& %e -uera ue ea u ta %e 7a:# ? tra&7r7#&e %e e&tre2ta. Eta 2ara7F& a7 8 tua e #t2a, ue a &2et*a7F& e%u7at2a e:re e 8
/ANESIC
POR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
7a, et aerta a 7# ?, e& :u7+# 7a#, e -&a&7a%a #r :a&%at# -e%era. S& e:ar*#, a %re7t2a %e a re2F& %e :e:r# :7a ea u#7F& 7#:Ktr7a %e ue a tr&%a% %e 2a%e, *e&eraa7F& ? 7#&-a%a%, t4rminos erte&e7e&8 te a ara%*:a 7ua&ttat2#, e %ee& a7ar e& a &2et*a8 7F&. Cre# ue e +#ra %e #&er e& %u%a eta tr&%a%. @#7#tt (199 r##r7#&a u&a %7uF& r#2#7a%#ra #re a ue%a ? e re7+a# %e a 2a%e. Ar*u:e&ta a -a2#r %e e&8 te&%er # aur%# %e a 2a%e al a-r:ar ue exte &&*u&a &terreta7F& &7a ? !7#rre7ta!. De :a&era :ar, D#&:#?er (199 ree&ta u& 7a# a& : 7#&2&7e&te ara re7+aar a %ea tra%7#&ae #re a *e&eraa7F& ara aue# &2et8 *a%#re %e a e%u7a7F& ? # er27# +u:a ue et& re#8 7ua%# #r # &%2%u# ? #r e *&-7a%# e& u 2%a. S#te&e ue a -#r:a tra%7#&ae %e e&ar #re a *e&era8 a7F& #& &a%e7ua%a. S& e:ar*#, re7&%e t#ta:e&te %e a *e&eraa7F&. P#r eJe:#, # urF7rata ? # #Ht7# are7e& re-err a 7-ra u:a%a e& rea7F& 7#& 7erta 7#&% 8 7#&e #7ae, ? ara u &e7e%a%e a *e&eraa7F& te&e 7ert# e&t%#. P#r #tra arte, ara aue# e&tre #tr# &tere8 a%# e& a re*u&ta #re *&-7a%# e &terreta7F& e& 7a# &%2%uae, e t# %e &2et*a7F& reaa%# e& a e%u7a7F& ? # er27# +u:a, e e&a:e&t# tra%7#&a #re a *e&e8 raa7F& %a a :e%%a. E u&t# %e 2ta tra%7#&a #re a *e&eraa7F& limita a 7aa7%a% del &2et*a%#r %e reconcep1 tualizar e ae %e a 7e&7a #7ae e& a educación ? # er8 27# +u:a. A%e:, t#%a a +t#ra %e a &2et*a7F& %e +t#ra cl#nicas e& a a&tr###*Ha, a e%u7a7F&, a #7##*Ha ? a +t#ra e %e-e&%e 7#& u r## :Krt#. De +e7+#, e 2a8 #r %e a +t#ra 7H&7a e u u&7%a%; e& 7#&e7ue&7a, a 7#&8 -a%a% e& e e&t%# tra%7#&a %e reet%a% e auH &t. Eer# ue #%a:# tra7e&%er eta %7u#&e #re eta tr 8 &%a% 7#:Ktr7a ? 7#&t&uar 7#& e a& %e a-r:a7#&e #%er#a %e etu%# a ar*# a# 7u%a%## ? r*ur## ue %e7ura& # *&-7a%# %e # e2e&t# e& a 2%a %e # &%8 2%u#. De a*& :#%# +e:# er%%# e ee:e&t# +u:a ? aa# 8 &a%# %e a &2et*a7F&. Su:er*re e& u& etu%# reuere %e aF&; aF& #r a *e&te, aF& #r a 7#:u&7a7F& ? aF&
#r e&te&%er a a *e&te. Éta e a 7#&tru7F& %e a &2et*a 8 7F& 7uatat2a, ? ## ue%e e&*ra&%e7er a a#r e%u7at2a ? %e er27# +u:a. Dura&te %e:aa%# te:# +e:# er:t%# ue a 7#:etrHa *#er&e &uetra &2et*a7#&e ? %e7#&8 textua7e a # &%2%u#. A %eer#&aar e : er#&a %e # e2e&t# #7ae, a e%u7a7F&, +e:# er%%# e 7a:. E +#ra %e re*rear a u& %7ur# a &2e er#&a, #re # ue * 8 &-7a etar 22#. 0l significado y la metfora de la dan'a
N# e #rre&%e&te ue t#%a a +t#ra %e a %a&a e +a?a 7a8 ra7tera%# #r u&a r#-u&%a %2F& uK #%e:# are&%er %e t#%# et# T#%a a arte ? 7e&7a e a:e&ta& %e a tra%8 7F&, ? e r:er a# ara e&te&%era e e&te&%er u aa%#. La %a&a ? a 7#re#*ra-Ha et& 2&7ua%a a aa%# %e u&a :a&era ee7a. La %a&a ? a 7#re#*ra-Ha e %er2a& %e u& ee:e&t# %e a #7e%a%, a 7#rte %e # re?e ? re&a. La %a&a, u&a :a&era %e 7#&tar 7ue&t#, e:re +a re#&%%# a u&a &e7e%a% %e a #7e%a% %e exrear ae*rHa, trtea, te:#r, -e7%a% ? %ee#. A %earr#are ? #r*a&are a #7e%a%e, %2%K&%#e e& tru, &a7#&e ? 7ae, a -u&7F& %e a %a&a e 2#2F :u7+# : 7#:7a%a. Su e&*uaJe, a# ? :#2:e&t# ?a reree&taa& a a tru r:t2a & 7ae. La %a&a e %8 2%F. U&a -#r:a %e eta %2F& #re22e 7#:# %a&a -#4Fr7a r#2e&e&te %e a&t*u# +# r:t2# %e a %a&a 7#:u&ae. La #tra ur*F %e a 7ae %#:&a&te %e a #7e%a%, a 7#rte, e 7e&tr# %e #%er #7a. N# aF :u7+# te:# a&te %e ue e aet e 7#&2rtera e& u& Kx7# #-7a %e a 7#rte ? a %a&a %e a 7#rte e 7#&2rtera& e& u& %e-&t2# H:## %e 7ae ? tatu #7a. "ue +ata ete *# ue a &-ue&7a *#er&a&te e& a %a&a, e aet, -ue %ea-a%a #r u&a -r* ? %eter:&a%a :uJer %e Ver:#&t, Mart+a Gra+a:. )#? e 7a:# e& a %a&a ?a &*reF #r 7#:et# e& a era #t:#%er&a *ra7a, e& *ra& arte, au&ue ex7u2a:e&te, a arte %e Mer7e Cu&&&*+a:. Ee&7a:e&te, Cu&&&*+a: +# a *ue&te a-r:a7#&e ('a&e, 19B;;
P OR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
1. Cuauer :#2:e&t# ue%e er :atera ara %a&a, =. Cuauer r#7e%:e&t# ue%e er 2%#. <. Cuauer arte # arte %e 7uer# ue%e& utare, uJet# a a :ta7#&e %e a &aturaea. . La :7a, e 2etuar#, a u:&a7F& ? e ae te&e& 7a%a u u r#a F*7a e %e&t%a%. 5. Cuauer aarH& %e u&a 7#:aHa ue%e er u& #ta. . Se ue%e aar e& 7uauer ea7#. 0. La %a&a ue%e tratar #re # ue ea, er# r&7a ? -u& %a:e&ta:e&te trata #re e 7uer# +u:a ? u :#2 :e&t#, e:ea&%# #r 7a:&ar. La %a&a %e Cu&&&*+a: %e7e&traa& e ea7# ? etra& e te:#. Se %e+a7e& %e # -a:ar ? # -7. S#& :re%e7e. A 2e7e & uera reuta& 7#:# etaa& a&ea%a. Pue%e& uar :Kt#%# %e aar, 7#:# a&ar u&a :#&e%a a are ('a&e, 19B, eaa ue au&ue et# %eHa er a aar, # :#2:e&t# %e # aar&e etaa& %eter:&a%# #r ete e2e&t# a aar. E aar u2erte # +t# ? er:te &ue2a 7#:&a7#&e e &terre8 ta7#&e. Cu&&&*+a: 2er%a%era:e&te e %a 2%a a a aara ra8 %7a, re*re&%#a a u raH7e. Preer2a a 7#&t&u%a% ? u&a F 8 *7a -H7a e& u ue%a %e *&-7a%# e& e :#2:e&t# ? e %ee# %e 7#&tar u&a +t#ra. A e&ar e& a %a&a 7#:# :et-#ra %e a &2et*a7F& 7uatat2a, ara :H e *&-7a%# ?a7e e& e +e7+# %e ue a uta&7a %e a %a&a e # -a:ar; 7a:&ar, 7#8 rrer, 7uauer :#2:e&t# 7#r#ra. E &2et*a%#r 7uatat2# e 7#:# K aarH& 7ua&%# u7a %e7rr, ex7ar ? +a7er 7#:8 re&e # -a:ar %e u&a :a&era 7#&textua, er#&a ? aa#8 &a%a. C#:# %J# G#et+e; !L# : %-H7 %e 2er e # ue e t a&te tu #J#!. Resumen y ep2logo
Se ue%e 7#&%erar ue a %e7#&e #re e %e# %e &2e8 t*a%#r 7uatat2# #& :are a a tre etaa %e a %a&a, ue #& e 7ae&ta:e&t#, # eJer77# ? e e&-ra:e&t#. E &2et8 *a%#r 7uatat2# t#:a u&a ere %e %e7#&e a &7#, a :e%# ? a -&a %e etu%#. E %e# %e a &2et*a7F& 7uatat2a
)*NESIC+
te&e u&a 7ua%a% et7a, are7%a a a eat7%a% %e a 7#u:&a 2ertera %e aarH&. AH 7#:# a %a&a re-eJa ? e a%ata a a 2%a, e %e# 7uatat2# e a%ata, tra&-#r:a ? re%ea a a2a&ar e etu%#, a 7aua %e a rea%a%e #7ae %e +a7er & 8 2et*a7#&e e&tre ? 7#& # 22#. E &2et*a%#r 7uatat2# e 7#&7e&tra e& a %e7r7F& ? a ex7a7F&, ? -&a:e&te t#8 %a a %e7#&e #re e %e# et& rea7#&a%a 7#& et# a7t#. E %e# %e a &2et*a7F& 7uatat2a &7u?e u& te 8 :a %e re2#&e ? aa&7e e&tre # 7uae et& e re%r e& u& e7e&ar# %ura&te 7ert# te:#, ? 7aturar e &terretar e *&-7a%# e& a 2%a %e # &%2%u#. A er:a&e7er %ura&te u& te:# e& u& e7e&ar#, e &2et*a%#r te&e a ##rtu&%a% %e utar a tra&*ua7F& %e %at#, a tra&*ua7F& %e &2et*a%#re, a tra&*ua7F& %e te#rHa, a tra&*ua7F& :et#%#F*7a ? a tra&*ua7F& &ter%7&ara. Et# er:te :te u&t# %e 2ta ara e&:ar7ar e r#e:a, ee77#&ar etrate*a %e &8 2et*a7F& ? exte&%er e %7ur# a # ar*# %e 2ar# 7a:# %e etu%#. Et# e exa7ta:e&te # 7#&trar# a a7er7a:e&t# 7ua&t8 tat2#, ue e aa e& u& ## e&a:e&t#, e 7#:Ktr7#, ? ue re-ere u:ar 7-ra ue et& a u # : a# %e %ta&7a %e a rea%a% #7a. A &2et*a%#r 7uatat2# e &7#:#%a a :e8 t#%#atrHa ? re-ere 7aturar a exere&7a 22%a %e # art78 a&te ara aH #%er e&te&%er u ere7t2a %e *&-7 a%#, "&a:e&te, e &2et*a%#r 7uatat2# e 7#:# e 7#reF*ra-#, ue 7rea u&a %a&a ara %e7r a*#. Para e &2et*a%#r, a +t#ra a 7#&tar e a %a&a e& t#%a u 7#:eJ%a%, 7#&text#, #r*8 &a%a% ? aF&. Bi3liogr af2a
'a&e, S. (19B, "erpsichore in Sneakers: ost-/odern 7ance, '#t#&, )#u*+t#& M--&, '#*%a&, R. C, ? S. . '4e& (199=, 8ualitati!e Research for 0ducation: An I ntroduction to "heory and /ethods, '#t#&, A?& 6 'a7#&. Cu&&&*+a:, M. (19B5, "he 7ancer and the 7ance, Nue2a 3#r4, Mar#& '#?ar.
POR LOS RINCONES, ANTOLOGÍA DE MÉTODOS CUALITATIVOS
De&&, N. . (190B, "he Research Act: A "heoretical Introduction to Sociological /ethods, =a . e%., Nue2a 3#r4, M7Gra$8 ). >>>>> (19B9, I nterpreti!e Interactionism, Ne$ur ? Par4, Sa *e.
De$e?, /. (195B, Art as 0$perience, Nue2a 3#r4, G. P. Put&a: S#&. (TraaJ# #r*&a u7a%# e& 19<. D#&:#?er, R. (199, !Ge&eraat? a&% t+e S&*e7ae Stu%?!, e& E. @. E&er ? A. Pe+4& (e%., 8ualitati!e Inquiry in 0ducation: "he %ontinuing 7e3ate, Nue2a 3#r4, Tea7+er C#e*e Pre, . 1058=. E&er, E. (1991, "he 0nlightened 0ye: 8ualitati!e Inquiry and the 0nhancement of 0ducational ractices, Nue2 a 3#r4, Ma7:a&. Er74#&, ". (19B, !uatat2e Met+#% & Reear7+ #& Tea7+&*!, e& M. C. @ttr#74 (e%., (and3 ook of Rese arch on "eaching, <9. e%., Nue2a 3#r4, Ma7:a&, . 119811. "etter:a&, D. M. (19B9, 0thnography: Step 3y Step, Ne$ur? Par4, Sa*e. Gaer, '. G., ? A. L. Strau (190, "he 7isco!ery of &rounded "heory: Strategies for 8ualitati!e Research, C+8 7a*#, A%&e. G#et, /., ? M. D. LeC#:te (19B, 0thnography and 8ualitati!e 7esign in 0ducational Research, Nue2a 3#r4, A7a%e:7 Pre. /a&e74, V. /. (19B=, !O- S&a4e a&% Cr7e; Ma4&* Se&e #- Car##: Gr#u Pr#7ee t+r#u*+ a Cae Stu%?!, %urriculum Inquiry, 2#. 1=, . 1181B5. >>>>> (19B<, !Re-e7t#& #& Tea7+&* Et+*ra+7 Reear7+
Met+#%!, Anthrop ology and 0 ducat ion 8uart erly, 2#. 1, . 19B8==.
/ANESIC
>>>>> (199, roud "o Be 7eaf: An 0thn ographi c Stu dy of 7eaf %ulture, :#*ra-Ha ree&ta%a e& uatat2e Reear7+ &
E%u7at#& C#&-ere&7e, At+e&, U&2ert? #- Ge#r*a. LeC#:te, M. D., @. L. Mr#? ? /. Pree (e%. (199=, "he (and 3ook of 8ua lita ti! e Rese arch in 0duc atio n, Nue2a 3#r4, A7a%e:7 Pre. L&7#&, 3. S. ? E. G. Gua (19B5, 9aturalistic Inquiry, 'e2er? ), Sa*e. Me, M. '. ? A. M. )uer:a& (19B, 8ualitati!e 7ata Analy sis: A Sou rce3ook of 9e /e thods, 'e2er? ), Sa*e. M#uta4, C. (199, (euristic Rese arch 7esign, /ethodology, and Applications, Ne$ur? Par4, Sa*e. Patt#&, M. . (199, 8ualitati!e 0!aluation and Research /ethod s, Ne$ur? Par 4, Sa *e. Sra%e?, /. P. (1909, "he 0thnographic Inter!ie, Nue2a 3#r4, )#t, R&e+art 6 @&t#&. (19B, articipant )3ser!ation, Nue2a 3#r4, )#t, R&e +art 6 @&t#&. Strau, A. L. ? /. C#r& (199, Basi cs of 8uali tati! e Re search: &rounded "heory rocedures and "echniques, Ne$8 ur? Par4, Sa*e. @#7#tt, ). ". (199, !O& See4&* a&% ReJe7t&* Vat%t? H& uatat2e Reear7+!, e& E. @. E&er ? A. Pe+4& (e%., 8ualitati!e Inquiry in 0ducation: "he %ontinuing 7e3ate,
Nue2a 3#r4, Tea7+er C#e*e Pre, . 1=1815=.