Konsep Tatabahasa Secara Umum

Topik X Konsep

1

Tatabahasa Secara Umum

HASIL PEMBELAJARAN Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat: 1.

Meng Menghu hura raik ikan an kon konse sep p tata tataba baha hasa sa dal dalam am KBS KBSR R dan dan KBSM KBSM;;

2.

Menje enjela lasskan ma mak ksud sud per perk kataa ataan; n;

3.

Membi embin ncan cangkan gkan ma maks ksu ud ayat ayat;;

4.

Meni Menila laii jeni jeniss-je jeni niss per perka kata taan an dan dan aya ayat; t;

5.

Membinc Membincang angkan kan sukat sukatan an pelaja pelajaran ran tataba tatabahas hasaa KBSR KBSR dan KBSM; KBSM; dan

6.

Menjel Menjelask askan an huraia huraian n suka sukatan tan pelajar pelajaran an tataba tatabahas hasaa KBSR KBSR dan KBSM. KBSM.

X PENGENALAN Anda harus faham bahawa secara umumnya tatabahasa dalam bahasa Melayu mencakupi dua bidang, iaitu morfologi dan sintaksis (Nik Safiah Karim et al., 2004). Morfologi ialah bidang yang mengkaji struktur, pembentukan kata dan golongan kata. Dalam morfologi, unit terkecil yang mempunyai makna dan tugas nahu ialah morfem. Anda juga perlu mengetahui maksud istilah morfem dan kata. Hal ini demikian kerana kedua-duanya adalah berbeza dari segi fungsi dan konsep.

2

X

TOPIK 1

KONSEP TATABAHASA SECARA UMUM

KONSEP-KONSEP PENTING TATABAHASA DALAM KBSR DAN KBSM

1.1 Morfologi Morfologi

Untuk pengetahuan anda, dalam morfologi, morfem ialah unit terkecil yang menjadi unsur perkataan. Sekiranya kata tidak boleh dipecahkan kepada unit bermakna atau nahu yang lebih kecil, maka kata-kata tersebut terdiri daripada satu unit atau satu morfem. Misalnya minum . Minum tidak akan berfungsi dan memberi makna jika dipecahkan kepada mi mi dan dan num. Sebaliknya, kata diminum boleh dipecahkan kepada dua morfem, iaitu di dan minum . Kesimpulannya, perkataan boleh terdiri daripada beberapa morfem.

AKTIVITI 1.1 Berapa bilangan morfem bagi setiap perkataan berikut:

1.1.1

(a)

Memperjuangkan;

(b)

Memperlekeh;

(c)

Perjuangan;

(d)

Mendudui; dan

(e)

Dikasari.

Jenis Morfem

Morfem dapat dibahagikan kepada dua jenis, iaitu seperti berikut (rujuk Jadual 1.1): Morfem

Bebas

Terikat / Imbuhan

(Sumber: (Sumber: Nik Safiah Karim et. al, 2004)

TOPIK 1


W

3

Jadual 1.1: Morfem Bebas dan Morfem Terikat / Imbuhan Morfem Bebas Bebas

Morfem Terikat / Imbuhan

1.

Boleh oleh ber berdiri diri send sendir iri. i. Co Cont nto ohnya hnya minum, cuti, sekolah, periksa .

1.

Bent entuk imbu imbuha han, n, iait iaitu u mem, mem, per, er, kan, ber

2.

Memp empunyai makn akna sendiri. iri.

2.

Tidak idak memp mempun unya yaii ma makn kna, a, teta tetap pi mengandung fungsi tatabahasa atau nahu yang boleh mengubah makna sesuatu kata, seterusnya makna ayat

Morfem terikat / imbuhan pula boleh dibahagikan mengikut contoh berikut (rujuk Jadual 1.2): Jadual 1.2: Morfem Terikat / Imbuhan (Awalan, Akhiran, Sisipan dan Apitan) Morfem Terikat / Imbuhan Awalan ditambah di bahagian depan kata dasar contohnya: membaca, menghafal Akhiran ditambah di bahagian belakang kata dasar Sisipan diselitkan antara unsur-unsur kata dasar contohnya: telapak (tapak) Apitan ditambahkan serentak di bahagian awalan dan akhiran kata dasar contohnya: imbuhan per«« per«« ...an, permainan

4

X

1.1.2

TOPIK 1


Konsep Perkataan

Merupakan unit ujaran yang beb as dan as dan b er er mak mak na na . Bentuk-B Bentuk-Bent entuk uk Kata Kata / perkataan boleh dibahagikan dalam bentuk-bentuk berikut (rujuk Jadual 1.3): Jadual 1.3: Bentuk-bentuk Kata Kata Kata Tunggal Tunggal

(i)

Tidak Tidak meneri menerima ma imbuha imbuhan n atau atau kata kata dasar dasar yang yang lain. lain.

(ii) (ii)

Akronim Akronim yang yang sudah sudah diteri diterima ma paka pakaii juga juga terg tergolo olong ng dala dalam m kata kata tunggal, misalnya: Mara, Petronas, Lada, tadika (taman tadika (taman didikan kanak-kanak), pawagam (panggung wayang gambar) dan sebagainya.

(iii) (iii)

Para Para pelajar pelajar diing diingatk atkan an bahaw bahawaa akronim akronim tidak tidak sama sama dengan dengan singkatan.

(iv) (iv)

Singkat Singkatan an ialah ialah kepende kependekan kan bagi bagi satu atau atau beber beberapa apa perka perkataa taan n seperti IT untuk teknologi maklumat (information technology) dan PM untuk PM untuk Perdana Menteri.

(v)

Jelasla Jelaslah, h, sing singkat katan an tidak tidak termasu termasuk k dalam dalam kata kata tung tunggal gal sepert sepertii akronim.

Kata Kata Terbit Terbitan an

(i)

Terdir Terdirii daripa daripada da kata kata dasar dasar atau atau kata kata akar akar yang yang melalu melaluii proses proses pengimbuhan, sama ada awalan, akhiran, sisipan atau apitan.

Kata Kata Majmuk Majmuk

(i)

Terbent Terbentuk uk hasil hasil gandin gandingan gan dua atau atau lebih lebih kata kata dasar. dasar.

(ii) (ii)

Rumus Rumus pent penting ing iala ialah h tiada tiada kata kata lain lain yang yang bole boleh h disis disisipk ipkan an di antara gandingan tersebut. Jika dapat disisipkan kata lain dan membawa makna tertentu, maka ia bukan kata majmuk, tetapi tergolong dalam frasa.

(iii)

Misalnya: Budak berlari bukan kata majmuk kerana ia boleh menjadi budak itu berlari , atau budak yang berlari itu .

(iv) (iv)

Pada Pada umumnya umumnya,, kata majm majmuk uk dieja dieja terpis terpisah ah kecuali kecuali yang yang sudah sudah mantap sebagai satu perkataan.

TOPIK 1

Kata Kata Ganda Ganda

W


5

(i)

Kata Kata ganda ganda ialah ialah pengul pengulang angan an kata kata dasar, dasar, sama sama ada dengan dengan mengulang seluruh kata dasar (penggandaan penuh) atau sebahagian daripada kata dasar (penggandaan separa), seperti gila-gila, gula-gula, suka-suka, labah-labah, rama-rama dan rama-rama dan sebagainya.

(ii) (ii)

Contoh Cont oh pen pengg ggan anda daan an sep separ araa iala ialah h pepatung, lelabah, sesekali dan sebagainya.

Proses Pembent Pembentukan ukan Kata Selain kata tunggal, maka kata terbitan, kata majmuk dan kata ganda terbentuk melalui proses pembentukan kata. (a)

Pengimbuhan Proses pengimbuhan ialah proses merangkaikan imbuhan kepada kata dasar untuk menerbitkan perkataan yang berlainan makna serta fungsi nahunya. Dalam bahasa Melayu, imbuhan terdiri daripada morfem terikat yang dirangkaikan kepada kata dasar. Imbuhan tergolong dala empat jenis, iaitu awalan, akhiran, apitan dan sisipan. (i)

Imbuhan Kata Nama Kata nama menerima keempat-empat jenis imbuhan awalan, akhiran, apitan dan sisipan (rujuk Jadual 1.4, Jadual 1.5, Jadual 1.6 dan Jadual 1.7). 

Jadual 1.4: Contoh Imbuhan pada Awalan Ayat Awalan ke-

Varian ke

Contoh Perkataan kerabat, kekasih

Contoh Penggunaan Kerabat diraja Kerabat diraja itu makan di warung sahaja.

Maksud awalan ke- menjadi penanda orang atau benda dengan memberi tumpuan kepada maksud yang terkandung dalam kata dasar. Kata nama yang diterbitkan mungkin konkrit atau abstrak. peN-...

pe-...

pewangi, pewangi, peragut, pesalah

Orang ramai membelasah peragut itu peragut itu sehingga pengsan.

pem-...

pemfatwa, pemproses, pemberontak

Mesin pemproses Mesin pemproses sawit sawit itu mahal harganya.

6

X

TOPIK 1

per

juru-...


pen-...

pensyarah, penswastaan, penagih, pendapat

Pensyarah itu Pensyarah itu keletihan kerana menyampaikan lima kuliah sehari.

peng-...

pengkritik, pengamal, pengkhianat, pengacau, pengaudit, penghantar, pengasuh

Pengacau itu Pengacau itu mengganggu pengasuh kanak-kanak pengasuh kanak-kanak setiap hari.

penge-...

pengecualian, pengeluar, pengesan, pengebom

Pengebom berani berani mati itu terkorban akibat perbuatan sendiri.

pel-...

pelabur, pelajar, pelayar, pelampau, pelakon

Pelabur diingatkan Pelabur diingatkan supaya menyemak nombor kad pengenalan sebelum mengisi borang.

per

pertapa

Pertapa itu Pertapa itu menghabiskan masa enam purnama untuk menghabiskan zikirnya.

juru-... jurutaip, jururunding, Semua tugas diserahkan jurubahasa kepada jurutaip kepada jurutaip , sehingga akhirnya dia meletakkan jawatan.

dwi(menunjukkan bilangan dua bagi kata dasar)

dwi-...

dwibahasa, dwifungsi, dwiedaran

Majalah itu diterbitkan dalam dwibahasa iaitu dwibahasa iaitu Tamil dan Inggeris.

eka(menunjukkan bilangan satu, kadangkala dirujuk juga adi...)

eka-...

ekabahasa, ekakaum, ekafungsi

Pengunaan ekabahasa belum ekabahasa belum tentu menjamin perpaduan negara

pasca-...(dirujuk kepada `selepas')

pasca-...

pascasiswazah

Pengajian pascasiswazah Pengajian pascasiswazah merujuk kepada bidang bidang sarjana dan kedoktoran.

TOPIK 1


W

7

pra...(menunjukkan makna `sebelum')

pra-...

prasejarah, prakemerdekaan

Ahli arkeologi itu menggali tulang-temulang manusia prasejarah.

swa...menunjukkan maksud `sendiri')

swa-...

swalayan, swamodal, swakarya

Pelanggan mengambil sendiri makanan di restoran swalayan itu.

Jadual 1.5: Contoh Imbuhan pada Akhiran Ayat Akhiran Akhiran ...-man (menunjukkan sifat perkara ada orang atau benda yang dirujuk)

Contoh Perkataan 

sama

seniman, budiman

...-wan (perkara yang dirujuk adalah ahli dalam bidangnya)

olahragawan, usahawan

...-wati (menunjukkan wanita yang ahli dalam bidangnya)

pragawati, olahragawati.

...-an

pakaian, kudapan, senaman, latihan, kenalan, jualan Jadual 1.6: Contoh Imbuhan Apitan pada Ayat Apitan Apitan

Contoh Perkataan Perkataan

ke-....-an

kezaliman, kesenangan

pe-....-an

peranan, pesisiran, pelancongan, pekarangan, peperangan

peN-...-an

penyusunan, pengurangan

8

X

TOPIK 1


Jadual 1.7: Contoh Imbuhan Sisipan pada Ayat Sisipan

Contoh Perkataan

...-el-...

telunjuk, kelengkeng, kelabut

...-er-...

keruping, seruling, serabut

...-em-...

kemuning, kemuncup, kemelut

(b)

Pemajmukan (i)

Pemajm Pemajmuk ukan an ialah ialah proses proses mengga menggandi ndingk ngkan an dua dua kata kata dasar dasar atau atau lebih lebih untuk memberi makna tertentu, seperti buah tangan, ketua meja, kerani pos, telefon terus dail, setiausaha dan setiausaha dan sebagainya.

(ii)

Perlu ditekankan bahawa gandingan dua kata atau lebih jika b oleh oleh disisi pkan kata lain antara lain antara gandingan perkataan itu tidak dikira s e ebag b ag ai ai majmuk . Ia akan menjadi fr asa asa . Contohnya: (i)

Muda mudi boleh mudi boleh menjadi muda dan mudi

(ii)

Hitam legam boleh legam boleh menjadi hitam lagi legam

(iii)

Hujan renyai boleh renyai boleh menjadi hujan yang renyai

Proses menggandingkan dua kata dasar atau lebih untuk mendukung makna tertentu berlaku dengan tiga cara, iaitu:

(c)



Umum



Istilah



Kiasan/peribahasa

Penggandaan Semua bentuk kata nama, iaitu kata nama tunggal, kata nama terbitan dan kata nama majmuk boleh digandakan. Penggandaan ialah proses pengulangan kata dasar sepenuhnya, atau sebahagian sahaja.

TOPIK 1


W

9

Ada empat jenis kata nama ganda, iaitu: (i)

Gandaan penuh;

(ii)

Gandaan separa;

(iii) Gandaan berentak; dan (iv) Gandaan makna.

AKTIVITI 1.2 1.

Tunju Tunjukka kkan n ttiga iga contoh contoh,, m masi asingng-mas masing ing bagi bagi imbu imbuhan han kata kata nam namaa dan pemajmukan.

2.

Jela Jelasskan ma mak ksud aw awaalan lan peN peN-. -... ..

Walau bagaimanapun, bagi pengetahuan anda selanjutnya, terdapat ahli-ahli bahasa yang membahagikan kata ganda kepada tiga jenis, iaitu: 

Penggandaan Penuh;



Penggandaan Berentak; dan



Penggandaan Separa.

Penggandaan Penuh 





Sesuatu kata nama itu digandakan d igandakan seluruhnya. Kata yang digandakan itu boleh terdiri daripada kata nama tunggal, kata nama terbitan dan kata nama majmuk. Kata yang digandakan ini dipisahkan dengan menggunakan sengkang.

10

X

TOPIK 1


Contoh-contoh adalah seperti berikut (rujuk Jadual 1.8 dan Jadual 1.9): Jadual 1.8: Kata Nama Tunggal KATA NAMA TUNGGAL Alat

Alat-alat

Budak

Budak-budak

Rumah

Rumah-rumah

Murid

Murid-murid

Kura

Kura-kura

Makan

Makan-makan

Tadika

Tadika-tadika Jadual 1.9: Kata Nama Terbitan KATA NAMA TERBITAN TERBITAN

Ke tua tua

Ketua-ketua

Pe kebun kebun

Pekebun-pekebun

Makanan Makanan

Makanan-makanan

Per satuan satuan

Persatuan-persatuan

Pe Ke dutaan dutaan

juang Kedutaan-kedutaan

Penggandaan Berentak x

x

x

x

Pengulangan kata dasar mengikut rentak bunyi kata dasar. Seluruh kata nama digandakan dan bunyi-bunyi konsonan dan vokal tertentu diulang atau diubah. Rentak terdiri daripada pengulangan vokal, konsonan atau sebahagian bunyi kata dasar. Penggandaan berentak boleh dibahagikan kepada lima jenis, iaitu:

Pejuang-pejuang

TOPIK 1


(i)

Peng enggand andaan aan Su Suku Kat Kataa Aw Awal

(ii) (ii)

Peng Pengga gand ndaa aan n Suku Suku Kata Kata Akhi Akhirr

W

11

(iii) (iii) Peng Pengga gand ndaa aan n Kon Konso sona nan n (iv) (iv) Peng Pengga gand ndaa aan n Sisip Sisipan an (v)



Pen Pengga gganda ndaan Akhir khiraan

Walau bagaimanapun, penggandaan berentak biasanya dilihat daripada aspek fonologi atau cara sebutan dan bunyi yang dikeluarkan.

Lihat contoh-contoh di bawah. Kata yang digandakan itu dipisahkan dengan menggunakan sengkang sengkang (-) (rujuk Jadual 1.10 dan Jadual 1.11). Jadual 1.10: Rentak pada Pengulangan Vokal atau Diftong RENTAK ENTAK PADA PENGULANGAN VOKAL ATAU DIFTONG DIFTONG cerai

cerai-berai

hina

hina-dina

sayur

sayur-mayur

Jadual 1.11: Rentak pada Pengulangan Konsonan RENTAK PENGULANGAN KONSONAN gunung simpang

gunung-ganang bukit

bukit-bukau simpang-siur

12

x

X

TOPIK 1


Penggandaan Suku Suku Kata Awal Vokal dalam suku kata awal diulang dan vokal dalam suku kata akhir berubah. Contoh:

bukit

warna x

x

x

bukit-bukau warna-warni

batu

batu-batan

Penggandaan Suku Suku Kata Akhir Vokal atau konsonan dalam suku kata akhir kekal. Contoh: sayur

sayur-mayur

kuih

kuih-muih

lauk

lauk-pauk

Penggandaan Konsonan Penggandaan jenis ini hanya mengulang konsonan dalam kata dasar tetapi vokalnya berubah. Contoh: gunung

gunung-ganang

guruh

guruh-garah

Penggandaan Sisipan Seluruh kata dasar diulang. Bentuk gandaannya menerima sisipan  em- em- selepas konsonan pertama bentuk ulangannya. Contoh: tali

tali-temali

gunung

gunung-ganang

jari

jari-jemari

TOPIK 1

x


W

13

Penggandaan Akhiran Penggandaan penuh juga boleh menerima akhiran  an an . Lazimnya gandaan penuh menunjukkan jamak. Akhiran  an menambahkan an menambahkan maknanya menjadi pelbagai. Contoh: sayur

sayur-sayuran

biji

biji-bijian

barang

barang-barangan

Penggandaan Separa Separa (i)

Penggandaan separa ialah pengulangan sebahagian daripada kata dasar. Penggandaan boleh berlaku pada kata dasar atau kata terbitan.

(ii)

Kata tu tunggal: Penggandaan separa merupakan varian kepada sesetengah penggandaan penuh. Suku kata akhir kata dasar digugurkan dan vokal asal suku kata pertama yang diulang dilemahkan: menjadi vokal tengah atau / a /. Contoh (rujuk Jadual 1.12): Jadual 1.12: Rentak pada Pengulangan Konsonan Kata dasar

Penggandaan penuh

Penggandaan separa

Laki

laki-laki

lelaki

Langit

langit-langit

lelangit

Suatu

satu-satu

sesuatu

Budak

budak-budak

bebudak

Siku

siku-siku

sesiku

(iii) iii) Kata Kata terb terbit itaan Penggandaan ini melibatkan kata yang sudah mengalami proses pengimbuhan. Pengulangan berlaku pada kata dasar dengan dua cara: 



Kata dasar diulang sepenuhnya dan awalan dirangkaikan di bahagian depan kata yang pertama atau penggandaan separa depan. Kata dasar diulang sepenuhnya tetapi imbuhan dirangkaikan di bahagian depan kata yang kedua atau penggandaan separa belakang. Ia merupakan pengulangan yang dipisahkan dengan sengkang.

14

X

TOPIK 1


(iv) Imbuhan Imbuhan di depan depan kata kata pertama pertama (penggan (penggandaan daan separa separa belakang). belakang). Rujuk Rujuk Jadual 1.13. Jadual 1.13: Rentak pada Pengulangan Konsonan Kata ata dasar

Kata Kata terbitan

bual

ber + bual

berbual-bual

cari

ter + cari

tercari-cari

gila

ter + gila

tergila-gila

borak akan

(v)

Kata Kata ganda

ber + borak se + akan

berborak-borak seakan-akan

Imbuhan Imbuhan di di depan depan kata kedua kedua (pengg (pengganda andaan an separ separaa depan). depan). Ruju Rujuk k Jadual Jadual 1.14 1.14 Jadual 1.14: Rentak pada Pengulangan Konsonan Kata dasar

Kata Kata terbitan

Kata Kata ganda

anak

ber + anak

anak-beranak

kejar

men + kejar

kejar-mengejar

(vi) Kata ganda ganda boleh boleh didapati didapati dalam dalam golonga golongan n kata nama, nama, kata kerja dan kata kata adjektif. Penggandaan Makna Kata nama tertentu digandakan dengan perkataan yang sama maknanya. Contoh: ipar

ipar duai

ipar

ipar lamai

saudara

saudara mara

TOPIK 1


W

15

Makna Makna Penggandaan Ada empat makna tambahan kepada kata nama apabila digandakan, iaitu: (i)

Menunjukkan Banyak

buku

ketua

ketua-ketua

jabatan

gunung

jabatan-jabatan gunung-ganang

(ii) (ii)

buku-buku

bukit

bukit-bukau

Memb Memben entu tuk k Na Nama ma Ha Haiw iwan an biri-biri kupu-kupu kunang-kunang

(iii) (iii) Memben Membentuk tuk Nam Namaa Benda Benda Menye Menyerup rupai ai langit

langit-langit (menyerupai langit)

siku

siku-siku (menyerupai siku)

orang

orang-orang (menyerupai orang)

(iv) (iv) Menu Menunj njuk ukka kan n Pelba Pelbaga gaii Jenis Jenis sayur

sayur-mayur

kuih

kuih-muih

saudara

saudara-mara

16

(a) (a)

X

TOPIK 1


Golo Golong ngan an Kat Kataa Nama Nama ((ru ruju juk k Jadu Jadual al 11.1 .15) 5):: Jadual 1.15: Contoh Golongan Kata Nama Subgolongan

Ciri

Jenis

Contoh

Nama khas

Hidup

Manusia

Ali, Fatimah, Tun Abdul Razak, Hang Jebat, Aziz Osman

Bukan manusia

Bujang senang, Si Tompok, Pak Belang

Tak hidup

Gunung Kinabalu, Gua Musang, Sabak Bernam, Proton Saga, Waja, Wira

Nama am

Ganti nama

Konkrit

kepala, meja, pelajar, ketua, kapal terbang

Abstrak

harapan, kemahuan, kecuaian, keberanian, kesenangan, dengki

Penunjuk

ini, itu

Diri

Tanya

siapa, apa, mana

Orang pertama

saya, beta, aku, patik, kami, kita

Orang kedua

awak, kamu, engkau, anda, saudara, saudari, tuan hamba

Orang ketiga

ia, dia, beliau, mereka, baginda, ...-nya

TOPIK 1

(b)


W

17

Golongan Kata Ker ja Kata kerja (KK) merupakan kata yang menjadi inti dalam frasa kerja, sama ada yang berlaku atau dilakukan. Contohnya: berjalan, makan, memakan, dimakan dan sebagainya (rujuk Jadual 1.16). Jadual 1.16: Contoh Golongan Kata Kerja Subgolongan

Tak Transitif:

- Tidak memerlukan objek untuk melengkapkannya - Teta Tetapi pi ada ada yan yang g memerlukan pelengkap.

Transitif:

- memerlukan objek atau penyambut.

(c)

Ciri Tak Berpelengkap:

Jenis Tak Transitif Tak Berpelengkap

-Tidak memerlukan pelengkap

Berpelengkap: - memerlukan pelengkap

Contoh - Ruma Rumah h itu itu suda sudah h roboh - Turu Turunny nnyaa Unio Union n Jack, jalur Gemilang pula yang berkibar

Tak Transitif Berpelengkap

- kead keadaa aan n Hali Halim m bertambah parah - Air sungai sungai berans beransur ur surut

Aktif

Transitif Aktif

Menulis, menampar, memakan

Pasif

Transitif Pasif

Ditulis oleh / dengan. Dimakan oleh / dengan

Golongan Kata Adjektif Adjektif Kata adjektif (KA) ialah kata yang menjadi inti dalam frasa adjektif seperti manis sekali, sudah lama sungguh, masih lebat (kata yang menjadi inti frasa digariskan di bawahnya). b awahnya). Kata-kata dalam golongan kata adjektif me nerangkan nerangkan keadaan at au au sifat sesuatu nama at au au fr asa asa nama . Kata adjektif boleh dikenali jika kata berkenaan didahului oleh kata penguat seperti amat, sangat, sungguh, sekali, paling, agak, benar .

18

X

TOPIK 1


Kata adjektif boleh dibahagikan kepada sembilan subgolongan (rujuk Jadual 1.17). Jadual 1.17: Contoh Golongan Kata Kerja

Jenis

Sifat

Baik, cerdik, berani, lemah, kukuh, kemas, kejap, secantik, terkuat

Warna

Merah, jingga, ungu, putih, kuning langsat

Ukuran

Pendek, panjang, tebal, nipis, dalam, besar, sebesar, terpanjang, ternipis

Bentuk

Bulat, bujur, leper, empat segi, lonjong.

Waktu

Lama, lambat, lewat, segera, suntuk, lampau, lalu, silam

Jarak

Cara

Dekat, hampir, jauh Selalu, jarang, kadang-kadang, kerap, lambat, deras, laju, jelas, muram, lincah

Pancaindera - Rasa

Sedap, lazat, manis, pahit, lemak, pedas, payau

- Lihat

Buruk, hodoh, jelita, cantik

- Dengar

Bising, senyap

- Bau

Busuk, wangi, hangit, hapak

- Sentuh

Kesat, kasar, lembab, halus, licin

Adjektif perasaan

Takut, seram, benci, rindu, marah, senang, gembira

Contoh

TOPIK 1


W

19

Jadual 1.18: Tip-tip Kata Adjektif Tip Kata adjektif boleh dikenali jika kata berkenaan didahului atau diikuti oleh kata penguat seperti amat, sangat, sungguh, sekali, paling, agak, benar

Kata adjektif menerangkan keadaan atau sifat sesuatu nama atau frasa nama.

Adjektif perasaan harus diikuti oleh kata sendi nama seperti akan, dengan, terhadap dan terhadap dan sebagainya. Contoh: Saya sangat segan dengan awak Ahmad amat rindu akan kekasihnya di Indonesia Orang kaya itu amat malu untuk meminta untuk meminta pertolongan mereka.

(d)

Golongan Kata Tugas Hadir dalam ayat untuk memikul tugas nahu atau tugas sintaksis tertentu. Jadual berikut menjelaskan fungsi kata tugas (rujuk Rajah 1.19). Jadual 1.19: Golongan Kata Tugas Contoh

Subgolongan

x

dan, atau, tetapi, serta

x

Gabungan

x

kerana, ketika, kalau

x

Hubungan

Tugas Menghubungkan ayat atau klausa

aduh, amboi, wah, syabas, oh, cis

Kata seru

Menunjukkan seruan

mengapa bila, berapa, bagaimana

Kata tanya

Menyoal atau bertanya

jangan, usah, sila, jemput tolong, minta, harap

Kata perintah

Menimbulkan Tindakan balas

x

Larangan

x

Silaan

x

permintaan

ya, benar, betul

Kata pembenar

Membenarkan sesuatu

maka, hatta, adapun, syahdan

Kata pangkal ayat

Menandakan kesinambungan ayat

20

X

TOPIK 1


telah, sudah, pernah, masih, sedang, tengah, akan belum hendak, mahu ingin, harus, mesti, boleh, dapat

Kata bantu

Membantu frasa-frasa kerja, adjektif, sendi nama

amat, sangat, sekali, terlalu, paling, sungguh, benar, nian

Kata penguat

Menguatkan maksud suatu adjektif

-kah, -tah, -lah, juga, pun, hanya, memang, lagi

Kata penegas

Menegaskan bahagian-bahagian tertentu dalam ayat

Kata nafi

Menafikan sesuatu

Kata pemeri

Memerikan hal atau merangkaikan subjek dengan predikat

di, ke, daripada, antara, untuk, bagi, akan, terhadap, oleh, seperti, umpama, bagai

Kata sendi nama

Pelbagai tugas bagi kata atau frasa nama

atas, bawah, sisi, depan, belakang, hadapan, , dalam, luar, samping, timur, barat

Kata arah

Menunjukkan arah atau hala

Kata bilangan

Menerangkan jumlah

...-nya

Kata penekan

Memberi penegasan bagi kata yang digandingi

...-nya

Kata pembeda

Menjadikan kata bukan nama sebagai kata nama

x

bukan

x

tidak

x

ialah

x

adalah

x

x

x

x

x

satu, dua, sepuluh, seratus, sejuta

bilangan

atau atau

banyak, sedikit, beberapa, semua, para sekalian, segala, seluruh sesetengah, separuh, dua pertiga, sepertiga kedua-dua, bertahun, berbakul-bakul, beratusratus.

TOPIK 1

(e)


W

21

Kata Hubung Kata hubung bertugas untuk menghubungkan klausa, ayat, frasa atau perkataan untuk membentuk ayat majmuk. Dalam bahasa Melayu terdapat dua jenis ayat majmuk, iaitu ayat majmuk gabungan dan ayat majmuk pancangan. Oleh itu, kata hubung dapat dibahagikan kepada dua jenis iaitu kata hubung gabungan dan kata hubung pancangan. Oleh itu, kata hubung dapat dibahagikan kepada dua jenis, iaitu kata hubung gabungan dan kata hubung pancangan (rujuk Jadual 1.20 dan Jadual 1.21). Jadual 1.20: Kata Hubung Gabungan Kata ata Hubung Gabun Gabungan gan (i)

Menghubungkan klausa-klausa yang sama tarafnya.

(ii)

Contoh kata: dan, atau, serta, tetapi, malahan, sambil, tetapi, sementara, sebaliknya, seterusnya.

(iii)

Contoh ayat: 





Pemanah itu melepaskan anak panah, tetapi tidak mengena sasaran kerana busurnya patah. ``Belum tentu... sama ada pergi rumah kawan atau balik kampung,ÊÊ katanya. Dia mengelak, lantas menikam. lantas menikam.

22

X

TOPIK 1


Jadual 1.21: Kata Hubung Pancangan Kata Hubung Pancangan Pancangan Relatif

-

Menghubungkan klausa utama dengan klausa pancangan (kecil). Hubungan ini menggunakan kata hubung yang hubung yang .

Contoh: (i)

Pelajar yang berjaya itu diberi hadiah.

(ii)

Budak yang sedang membaca itu membaca itu adik perempuan saya.

(iii)

Buku yang dikarang oleh Ahmad itu buku sejarah

Pancangan Pancangan Komplemen

-

Menghubungkan sa satu klausa sebagai komplemen pada satu klausa utama. (Komplemen bermaksud pelengkap).

-

Klausa pancangan komplemen akan melengkapkan klausa utama.

-

Kata hubung yang berperanan begitu ialah bahawa dan bahawa dan untuk . (i )

Guru Tahun 6 itu menyatakan bahawa semua bahawa semua muridnya mendapat enam A.

(i i)

Mereka mengetahui bahawa Haji Ahmad ialah ahli perniagaan besar.

(iii)

Kerajaan membuat jambatan untuk rakyat melintas sungai.

Pancangan Keterangan

-

Kata hu hubung pancangan keterangan menghubungkan klausa keterangan kepada klausa utama.

-

Kata hu hubung it itu ia ialah: kerana, agar, meskipun, sekiranya, semoga, supaya, kalau, andaikata, kendatipun, hingga, jika, jikalau, semasa, sementara, setelah, sewaktu, sekiranya, ketika, tatkala, walaupun dan walaupun dan sesungguhnya . (i )

Mereka tidak dibenarkan masuk ke stadium kerana tidak kerana tidak memiliki tiket yang sah.

TOPIK 1

(f)

(g)


W

23

Sintaksis (i) (i)

Cabang Caba ng ilmu ilmu baha bahasa sa yang yang meng mengka kaji ji b ent ent uk uk , struktur dan struktur dan binaan atau binaan atau konstruksi ayat.

(ii)

Sintaksis Sintaksis bukan bukan sahaja sahaja mengkaji mengkaji proses proses pembina pembinaan an ayat, ayat, tetapi juga hukum-hukum yang menentukan tatacara perkataan disusun dalam ayat.

Ayat (i)

Ayat ialah binaan yang terdiri daripada unsur ayat, iaitu unit-unit yang membentuk ayat.

(ii)

Contohnya: Ahmad sedang membuat kerja rumah.

(iii) Contoh ayat di atas terdiri daripada dua bahagian iaitu (i) Ahmad sedang dan sedang dan bahagian (ii) membuat kerja rumah . (iv) Bahagian subjek subjek dan predikat, merupakan bahagian bahagian utama yang membentuk klausa atau ayat bahasa Melayu. Subjek dan prediket pula mempunyai unsur-unsur, iaitu sama ada f rasa rasa nama (FN), f rasa rasa kerja (FK), f rasa rasa adjektif adjektif (FA) dan f rasa rasa sendi sendi nama (FS). (FS). (v)

Lihat contoh-contoh berikut dan kaji unsur-unsur unsur-unsur (frasa) (frasa) yang mendasari ayat (rujuk Jadual 1.22). Jadual 1.22: 1.22: Contoh Rumus Pola Ayat

Subjek Ayat

Predikat Ayat

Frasa Subjek

Frasa Frasa Predikat

Rumus Pola Ayat

Ahmad

mengulang kaji tatabahasa

Frasa Nama

Frasa Kerja

FN + FK

Cikgu

ke sekolah

Frasa Nama

Frasa Sendi Nama

FN + FS

Fatimah

amat rajin

Frasa Nama

Frasa Adjektif

FN + FA

Ah Chong

seorang usahawan

Frasa Nama

Frasa Nama

FN + FN

24

(h)

X

TOPIK 1


Frasa (i)

Frasa Frasa ialah ialah satu satu binaan binaan atau atau unsur unsur ayat ayat yang yang terdir terdirii darip daripada ada sekurang-kurangnya dua perkataan atau jika terdiri daripada satu perkataan, ia berpotensi untuk diperluas menjadi dua perkataan atau lebih.

(ii)

Frasa tidak boleh dipecahkan boleh dipecahkan kepada subjek dan predikat.

(iii) Seperti Seperti yang yang diteran diterangkan gkan di atas, atas, ada ada empat empat jenis jenis frasa iaitu FN, FK, FA dan F S S. (iv) Menurut Menurut binaann binaannya, ya, frasa frasa dapat dibahagika dibahagikan n kepada kepada dua dua jenis jenis iaitu iaitu frasa endosentrik dan frasa eksosentrik. ( i)

Binaan Ayat (i)

Bahagian subjek dan bahagian predikat merupakan bahagian utama yang membentuk klausa atau ayat dalam bahasa Melayu. Subjek dan predikat mempunyai unsur-unsur. unsur-unsur.

(ii)

Perhatikan contoh (rujuk Jadual 1.23): Jadual 1.23: Contoh Rumus Pola Ayat Subjek

Bahagian Ayat

Subjek Unsur

Bahagian Ayat

Unsur

Ah Tian

Perlu dinyatakan

guru senaman

Perlu dinyatakan

Tipah

Perlu dinyatakan

membeli gula

Perlu dinyatakan

Suara ketua pengawas itu

Perlu dinyatakan

serak-serak basah

Perlu dinyatakan

Munainady

Perlu dinyatakan

menoreh getah

Perlu dinyatakan

(iii) Jadual Jadual di atas menunj menunjukka ukkan n rumus rumus binaan binaan ayat yang yang mudah. mudah. Bahasa Bahasa subjek dibina oleh frasa nama dan predikat dibina sama ada oleh frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif dan frasa sendi nama.

TOPIK 1

(i)


W

25

Ayat Ayat Dasa Dasarr da dan Aya Ayatt Ter Terbi bita tan n 

Perhatikan ayat berikut:

Pelajar itu membaca buku.







Ayat ini terdiri daripada satu klausa kerana mempunyai satu subjek (pelajar itu) dan satu predikat (membaca buku). Ayat seperti ini dipangil ayat dasar kerana menjadi punca penerbitan ayat-ayat lain. Jika kita hendak menambah maklumat kepada maklumat asas itu dengan penerangan kepada subjek atau penerangan kepada predikat, maka ayat berkenaan boleh menjadi seperti berikut: Pelajar tingkatan enam itu enam itu membaca buku. (tingkatan enam menjadi enam menjadi penerang kepada pelajar, iaitu subjek ayat)

(ii) ii)

Pola Ayat Da Dasar 





Pola ayat dasar mempunyai rumusnya tersendiri. Rumus-rumus Rumus-rumus ini boleh terdiri daripada unsur-unsur Frasa Nama (FN), Frasa Kerja (FK), Frasa Adjektif (FA) atau Frasa Sendi Nama (FS) Lihat contoh berikut (rujuk Jadual 1.24): Jadual 1.24: Pola Ayat Dasar

Subjek Ayat

Predikat Ayat

Frasa Frasa Subjek

Jamilah pengurus Frasa Nama sumber manusia Atan

budak pandai

Frasa Nama

Frasa Predikat

Rumus Pola Ayat

Frasa Nama

FN+FN

Frasa Adjektif

FN+FA

26

X

TOPIK 1


(iii (iii)) Penj Penjen enis isan an Ayat Ayat 









Ayat sebagai unit bahasa yang tertinggi boleh dibahagikan kepada dua jenis, iaitu ayat t ung ung gal dan gal dan ay at at majmuk . Penjenisan ini dibuat berasaskan bilan gan klaus a dalam ayat berkenaan. Jika dilihat ayat dari segi ra gamnya , terdapat pula ay at at aktif dan ayat pasif . Jika kita amati tujuan ayat , maka kita dapati pula ay at at p eny eny at at a a, ayat t anya, anya, ay at at per int int ah dan ah dan ayat seru . Sebelum ini kita telah melihat binaan ayat dan kita temui ayat das ar ar dan ayat terbit an an . Di samping itu kita juga mengkaji p mengkaji p ola ola ayat das ar ar .

(iv) (iv) Ayat Ayat Tun Tunggal ggal 







Ayat tunggal ialah ayat terbentuk daripada satu klau sa sa , yakni ayat yang terdiri daripada satu subjek dan satu predikat. Ayat dasar ialah ayat tunggal, tetapi bukan semua ayat tunggal dapat dianggap sebagai ayat dasar. Ayat dasar merupakan ayat tunggal jenis ayat penyata dalam ragam ayat aktif. Ayat-ayat berikut ialah contoh ayat-ayat tunggal (subjek yang dicondongkan manakala selainnya ialah predikat). Ibu negara kita negara kita Kuala Lumpur. Gunung Kinab alu gunung alu gunung tertinggi di Asia Tenggara. Di dalam almari tali leher ay ah. ah. Nama encik encik siapa? Berapakah keunt keunt u un n g an an kit a hari i n n i? i?







Telah dinyatakan bahawa ayat tunggal terdiri daripada satu subjek dan satu predikat. Subjek ayat tunggal boleh terdiri daripada frasa nama, frasa kerja dan frasa adjektif. Begitu juga dengan predikat ayat tunggal boleh terdiri daripada frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif, dan frasa sendi nama.

TOPIK 1

(v)


W

27

Susunan Ay Ayat Ayat bukan sahaja dapat dilihat dari segi unsur yang mendirikan ayat tetapi juga dari segi susunan unsur-unsu susunan unsur-unsurr itu. Jika dilihat dari sudut ini, ayat terbahagi kepada dua bentuk: susu nan nan bias a a dan susun an an son g s san a n g . Ayat susunan biasa ialah ayat yang mendahulukan subjek dan mengemudiankan predikat. Ayat-ayat dasar yang telah dibincangkan ialah ayat susunan biasa. Jika susunan biasa itu diubah dan predikat didahulukan, maka ayat demikian dikatakan ayat songsang. Pendepanan boleh melibatkan bahagian-bahagian tertentu pada predikat, iaitu frasa kerja, frasa adjektif atau frasa sendi nama. Perhatikan contoh-contoh di bawah. Adik-adik saya mandi lagi di sungai itu. Mandi lagi adik-adik saya di sungai itu (FK mandi lagi didepankan). lagi didepankan).

Ahmad ke Langkawi dengan keluarganya. Ke Langkawi Ahmad dengan keluarganya (FS ke Langkawi didepankan). Langkawi didepankan).

(vi) Ragam Ayat Dalam penggolongan kata, kata kerja terdiri daripada dua jenis, iaitu: 

Kata kerja tak transit transitif; if; dan



Kata kerja transitif. transitif.

Kata kerja tak transitif ini pula terbahagi kepada dua bentuk, iaitu 

Aktif; Aktif; dan



Pasif.

Ayat yang menggunakan kata kerja transit if if akt if if mengandungi mengandungi subjek dan predikat yang mengandungi objek . Dengan menggunakan imbuhan pasif di- atau di- atau kata bantu pasif kena , ayat transitif aktif dapat ditukar ragamnya menjadi ayat pasif. Di samping itu, ayat aktif yang subjeknya terdiri daripada kata ganti diri orang pertama (seperti saya, kami aku ) dan orang kedua (seperti awak,

28

X

TOPIK 1


kamu, engkau, anda ), ), kata ganti nama berkenaan boleh digunakan sebagai penanda pasif pada pada dasar kata kerja (rujuk Jadual 1.25). Jadual 1.25: Ayat Aktif dan Ayat Pasif (Ragam Ayat) Ayat Aktif Subjek Frasa Nama

Ayat Pasif

Predikat Kata ker ja

Subjek Subjek

Frasa Nama (Objek)

Frasa Nama

Predikat Kata Ker ja ja

Frasa Nama (Objek)

Cikgu

memotong

rumput

Rumput

dipotong

oleh cikgu

Kereta itu

melanggar

tembok

Tembok itu

terlanggar

oleh kereta itu

Kucing itu

meratah

ayam goreng Ayam goreng kena ratah itu itu

oleh kucing itu

Ayat aktif mementingkan frasa nama yang menjadi subjek, iaitu cikgu, kereta itu kereta itu dan kucing itu . Ayat yang sama apabila dipasifkan, mementingkan objek ayat aktif, yakni rumput, tembok itu dan ayam goreng itu . Oleh sebab itu, objek tadi dijadikan subjek ayat pasif. (Lihat jadual 1.25) Dalam hal ini berlaku per berlaku per ubahan ubahan peranan kepada peranan kepada frasa nama . (vii) (vii) Ayat Ayat Song Songsa sang ng Ayat-ayat pasif yang dibentuk oleh kata ganti nama boleh didepankan predikatnya untuk menjadi ayat songsang. Lihat Jadual 1.26 di bawah. Jadual 1.26: Ayat Aktif dan Ayat Pasif (Ayat Songsang) Ayat Aktif Subjek

Ayat Pasif Predikat

Subjek

Saya

mengarang puisi malam ini

Awak

masak kek itu untuk Kek itu cikgu

Kami

menanam pokokpokok bunga itu

Puisi ini

Predikat saya karang semalam awak masak untuk cikgu

Pokok-pokok bunga kami tanam itu

TOPIK 1


W

29

Ayat boleh disongsangkan seperti berikut:

x

Saya karang puisi karang puisi ini semalam.

x

Awak masak kek masak kek itu untuk cikgu .

x

Kami tanam pokok-pokok tanam pokok-pokok bunga itu .

Ayat-ayat berkenaan di atas bukan ayat transitif aktif (predikat ayat-ayat berkenaan dalam keadaan condong). Kata ganti nama diri saya, awak , dan kami bukan kami bukan subjek subjek ayat berkenaan. Subjek ayat berkenaan ialah puisi, ialah puisi, kek dan kek dan pokok-pokok pokok-pokok bunga . Ayat-ayat ini ialah ayat pasif songsang .

SEMAK KENDIRI 1.1

1.2

1.

Jelaskan maksud morfologi.

2.

Jelaskan maksud sintaksis.

3.

Bincangkan golongan perkataan.

4.

Ulaskan pengertian ayat dan golongan ayat.

TATABAHASA DALAM SUKATAN PELAJARAN KBSR DAN KBSM

Berikut diperturunkan penerangan dalam sukatan pelajaran Bahasa Melayu bagi KBSR dan KBSM. Sila teliti keterangan berikut: Selaras dengan Dasar Pendidikan Kebangsaan yang termaktub dalam Akta Pendidikan 1996, bahasa Melayu ialah sebagai mata pelajaran teras di semua sekolah rendah dan menengah. Bahasa Melayu berperanan sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa perpaduan rakyat di Malaysia. Pendidikan bahasa Melayu berhasrat membina rasa bangga terhadap bahasa yang mencerminkan akal budi dan pemikiran rakyat, juga berperanan sebagai pemangkin kepada

30

X

TOPIK 1


semangat cinta akan tanah air yang dikongsi bersama oleh semua rakyat dalam satu wawasan. Pendidikan bahasa Melayu mempunyai potensi untuk dimartabatkan dan diperluas ke peringkat antarabangsa menerusi teknologi maklumat dan komunikasi. Kurikulum bahasa Melayu sekolah menengah dan rendah bertujuan untuk memenuhi hasrat Falsafah Pendidikan Kebangsaan untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, emosi, rohani dan jasmani. Kurikulum bahasa Melayu menyediakan murid untuk menguasai kecekapan berbahasa dan berkomunikasi dengan menggunakan peraturan tatabahasa secara betul dan tepat. Murid mampu mengungkapkan bidang ilmu daripada pelbagai disiplin atau mata pelajaran di samping mengembangkan kemahiran berfikir. Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu sekolah menengah merangkumi tiga bidang penggunaan bahasa, iaitu bidang interpersonal, bidang maklumat dan bidang estetik. Penumpuan bidang-bidang ini membolehkan murid menggunakan bahasa Melayu secara berkesan dalam kehidupan harian, bidang pekerjaan dan sebagai bahasa ilmu untuk pembelajaran seumur hidup. Di samping itu, komponen kesusasteraan Melayu diharapkan akan dapat memupuk minat membaca dan melahirkan kenikmatan membaca serta penghayatan terhadap bahan sastera. Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu juga memberikan pertimbangan pada pelbagai gaya pembelajaran, minat dan kecerdasan yang berbeza di kalangan murid. Aktiviti kokurikulum yang dijalankan di luar waktu sekolah adalah penting sebagai sokongan untuk mengukuhkan penguasaan kemahiran berbahasa murid. Sukatan Pelajaran memberikan gambaran menyeluruh mengenai kurikulum bahasa Melayu sekolah menengah. Sukatan Pelajaran ini mengandungi matlamat, objektif dan organisasi kandungan. Organisasi Kandungan merangkumi penggunaan bahasa, kemahiran bahasa, sistem bahasa, hasil pembelajaran, dan pengisian kurikulum. Terdapat lima dokumen sampingan yang dikenali sebagai Huraian Sukatan Pelajaran yang berfungsi sebagai panduan untuk guru dalam pengajaran dan pembelajaran. Matlamat Matlamat kurikulum bahasa Melayu adalah untuk melengkapkan murid dengan keterampilan berbahasa dan berkomunikasi untuk memenuhi keperluan diri dalam bidang pendidikan, pekerjaan dan urusan harian.

TOPIK 1


W

31

Objektif Objektif Pada akhir pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu murid sekolah rendah dapat menggunakan bahasa baku yang meliputi ejaan, kosa kata, tatabahasa dan sebutan yang betul dalam aktiviti mendengar, bertutur, membaca dan menulis. Bagi murid sekolah menengah pula, pada akhir pembelajaran, mereka dapat melahirkan idea dan pendapat dalam dalam bentuk lisan dan penulisan secara kreatif dan berkesan berdasarkan penggunaan tatabahasa yang mantap. (Sumber: (Sumber: Kementerian Pelajaran Malaysia. Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu KBSR dan KBSM 2003).

1.3

HURAIAN TATABAHASA DALAM SUKATAN PELAJARAN KBSR DAN KBSM

Sistem Bahasa Bagi pengetahuan anda, sistem bahasa berfokus kepada pengajaran dan pembelajaran tatabahasa, ejaan, sebutan dan intonasi, kosa kata dan peribahasa. Penerangan ringkas tentangnya dinyatakan di bawah. (a)

Tatabahasa Tatabahasa hendaklah dijadikan dasar kecekapan berbahasa dan diajarkan secara terancang dalam konteks untuk ketepatan berbahasa. Kandungan tatabahasa terdiri daripada morfologi dan sintaktis.

(b)

Morfologi Morfologi ialah bidang ilmu bahasa yang mengkaji struktur, bentuk kata dan penggolongan kata. Struktur kata ialah susunan bentuk bunyi ajaran atau lambang (tulisan) yang menjadi unit bahasa yang bermakna. Bentuk kata pula ialah rupa unit tatabahasa, sama ada berbentuk tunggal atau hasil daripada proses pengimbuhan, pemajmukan dan penggandaan. Penggolongan kata ialah proses menjeniskan perkataan berdasarkan keserupaan bentuk dan fungsi dengan anggota lain dalam golongan yang sama. Aspek morfologi yang diberi tumpuan adalah seperti yang berikut: (i)

Struktur kata merujuk kepada pola suku kata bagi x

Kata asli bahasa Melayu

x

Kata pinjaman bahasa Melayu

32

X

(ii)

TOPIK 1


Bentuk kata x

Kata tunggal

x

Kata terbitan

x

Kata majmuk

x

Kata ganda

(iii) Proses pembentukan kata bahasa Melayu ialah: x

Pengimbuhan

x

Penggandaan

x

Pemajmukan

Antara ketiga-tiga proses pembentukan kata, yang amat kompleks ialah sistem imbuhan bahasa Melayu. Oleh itu, penekanan hendaklah diberikan kepada aspek penggunaan imbuhan yang betul dari segi bentuk dan makna. (iv) Golongan kata

(c)



Kata nama



Kata kerja



Kata adjektif



Kata tugas

Sintaksis Sintaksis ialah bidang ilmu bahasa yang mengkaji bentuk, struktur dan binaan atau konstruksi ayat. Ini bermakna, bidang sintaksis ialah kajian tentang hukum atau rumus tatabahasa yang mendasari kaedah penggabungan dan penyusunan perkataan atau kelompok perkataan untuk membentuk ayat. Aspek sintaksis yang diberi tumpuan adalah seperti yang berikut: (i)

Unsur utama yang terdiri daripada kata frasa, klausa dan aspek pembinaannya serta pembahagian subjek dan predikat;

(ii)

Jenis ayat, ayat, iaitu ayat penyata, penyata, ayat ayat tanya, ayat perintah perintah dan ayat seruan;

(iii) Ragam ayat iaitu ayat ayat aktif aktif dan dan ayat ayat pasif; (iv) Susunan ayat iaitu susunan susunan biasa dan songsang; songsang; (v)

Binaan dan proses penerbitan ayat:

TOPIK 1




Ayat dasar;



Ayat tunggal; dan



Ayat terbitan atau ayat majmuk.

W

33

(vi) Aspek tanda baca. (Sumber: (Sumber: Kementerian Pelajaran Malaysia. Huraian Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu KBSR dan KBSM 2003).

SEMAK KENDIRI 1.2





1.

Bincan Bincangk gkan an aspira aspirasi si Kement Kementeria erian n Pelaja Pelajaran ran Malay Malaysia sia dalam dalam sukatan pelajaran KBSM dan KBSR dari segi tatabahasa.

2.

Apaka Apakah h tunt tuntut utan an tatabahasa?

3.

Jelaska Jelaskan n konsep konsep tataba tatabahas hasaa dalam dalam huraia huraian n sukata sukatan n pelajar pelajaran an KBSM dan KBSR.

hura huraia ian n

suk sukat atan an

pelaj pelajar aran an

Sistem bahasa mengandungi morfem dan penyusunan morfem. Struktur pertuturan atau penulisan yang diulang adalah berasaskan fungsi dan tindak balas.



Pernyataan jelas tentang ikatan asas adalah dibenarkan.



Alat untuk menghasilkan ayat yang betul adalah tidak terbatas.







terha terhada dap p

Sistem rumus adalah terbatas untuk mewujudkan struktur yang tidak terbatas. Sistem bahasa salah satu cabang kajian linguistik atau analisis morfologi dan sintaksis sesuatu bahasa. Sistem bahasa ialah ilmu yang membicarakan aturan, kaedah atau sistem yang umum, meliputi bidang morfologi dan sintaksis, iaitu bersifat nalar dalam sesuatu bahasa.

34











X

TOPIK 1


Morfologi Morfologi ialah ilmu yang membicarakan struktur, bentuk dan golongan kata, serta cara perkataan diwujudkan daripada bunyi bahasa dan pengaruhnya terhadap makna kata. Sintaksis ialah ilmu yang membicarakan proses pembinaan ayat, cara perkataan itu disusun menjadi ayat dan cara hubungan antara kata dalam ayat, iaitu dalam membentuk frasa, klausa dan ayat. KLAUSA: Unit lebih rendah daripada ayat terdiri daripada satu kumpulan atau lebih. FRASA: Kata yang membentuk unit sintaksis letaknya antara kata dengan klausa. KATA: Morfem atau gabungan morfem ialah unit terkecil yang berstatus ayat atau ujaran.



Pemerian bahasa berdasarkan bentuk linguistik.



Pemerian bahasa berdasarkan struktur dan ciri lakuan bahasa.



Ciri lakuan bahasa itu mestilah dapat dilihat dili hat dan dirumuskan.



Setiap rumus dapat ditentukan tempatnya dalam sistem.



Fungsi rumus tidak berdasarkan faktor ekstralinguistik.

Ayat

Morfologi

Ayat Aktif

Predikat

Ayat Aktif Tak Transitif

Ragam Ayat

Ayat Aktif Transitif

Sintaksis

Ayat Pasif

Sistem Bahasa

Frasa

Songsang

Klausa

Subjek

Majmuk

Tatabahasa

TOPIK 1


W

35

Kementerian Pelajaran Malaysia. (2003). Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu KBSM. Bab 1: Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu KBSM dan KBSR. Kementerian Pelajaran Malaysia. (2003). Huraian Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu KBSM. Bab 1: Huraian Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu KBSM dan KBSR. Nik Safiah Karim et. al. (2004). Tatabahasa Dewan Edisi Baharu . Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Bab 1: Konsep-Konsep Penting Tatabahasa dalam KBSR dan KBSM.

Konsep Tatabahasa Secara Umum

Recommend Documents