Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
Kontabliteti Menaxherial dhe Koncepetet e Kostos Zgjidhja e pyetjeve 1.
Cilët janë tre elementët kryesorë të kostos së një produkti?
Tre elementët kryesor të kostos sw një produkti në një kompani prodhuese janë materialet direkte, puna direkte dhe shpenzimet e përgjithshme të prodhimit. 2.
Shpjego termat e mëposhtëm: (a) materiale direkte, (b) materiale indirekte, (c) puna direkte,(d) punë indirekte, dhe (e) shpenizmet e përgjithshme të prodhimit
a. Materialet direkte janë një pjesë përbërëse e produktit të përfunduar dhe kosto e tyre mund të ndiqet (të identifikohet) te produkti në mënyrë të besueshme. b. Materialet indirekte janë përgjithësisht njësi të vogla marterialesh të tilla tilla si ngjitësi dhe gozhdët. Ato mund të jenë pjesë përbërëse e produktit të përfunduar por kosto e tyre mund të ndiqet te produkti vetëm me një kosto të lartë dhë jo në mënyrë të besuehsme. c. puna direkte përbëhet nga kosto e punës që mund të ndiqet me lehtësi te një produkt i caktuar. Puna direkte quhet gjithashtu “pune e prekshme” d. Puna indirekte përbëhet nga kosto e punës së pastruesve, supervizorëve, lëvizësit e materialeve,
dhe punonjës të tjetër të fabrikës që nuk mund të ndiqen në mënyrë të besueshme te një produkt i caktuar. Këto kosto pune kryhen për të mbështetur prodhimin, por punonjësit e përfshirë nuk punojnë direkt tek produkti. e. Shpezimet e përgjithshme të prodhimit përfshijnë të gjitha gjitha kostot e prodhimit përveç materialeve direkte dhe punës direkte. Për rrjedhojë, shpenzimet e përgjithshme të prodhimit përfshijnë materialet indirekte dhe punën indirekte gjithashtu edhe kostot e tjera të prodhimit.
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
b. Kostot variabël për njësi mbeten të pandryshuara. c. Kostot fikse totale mbeten konstante ndërkohë që volumi rritet. d. Kostot variabël totale rriten ndërkohë që volumi rritet. 6. Shpjegoni/përcaktoni temat e mëposhtëm (a) sjella e kostos dhe (b) zona relevante a. Sjellja e kostos: sjellja e kostos i referohet mënyrës sipas së cilës ndryshojnë kostot në përgjigjje të ndryshimet në një matësi/treguesi të ativitetit të tillë si volumi i shitjes, volumi i prodhimit, ose porositë e përpunuara. b. Zona relevante: Zona relevante është zona e aktivitetit brenda së cilës supozimet për sjelljen e kostos fikse dhe variabël janë të vlefshme. 7. Çfarë kuptohet me bazë aktiviteti kur flasim për kostot variabël? Jep disa shembuj të bazëa së aktivitetetit. Një bazë aktiviteti është një matës i çdo gjëje që shkakton shfaqjen e kos tos variabël. Shembuj të bazave të aktivitetit përfshijnë njësitë e prodhuara, njësitë e shitura, letra të printuara, krevatët në një spital, vaktet e shërbyera në një restorant, telefonatat e shërbimit të bëra, etj. 8. Menxherët shpesh supozojnë një marrdhënjë lineare strikte ndërmjet ksotove dhe volumit. Si mund të mbrohet kjo praktikë përkundrejt faktit që shumë kosto janë në formë kurbe/ të përkulur. Supozimi i linearitetit është në mënyrë të arsyeshme i vlefshëm duke nëse formula e kostos përdoret vetëm brenda zonës relevante. 9. Bëj dallimin midis kostove fikse diskrete (që jane në dorë të menaxhimit) dhe kostove fikse të angazhuara. Një kosto fikse diskrete ka një horiziont planifikimi shumë të shkur tër-zakonisht një vit. Të tilla kosto
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
13. Cila është direnca misid pasqyrës së të ardhurave sipas formatit të kontributit dhe pasqyrës së të ardhurave sipas formatit trandicionnal? Ëhat Metoda e formatit të kontributit për pasqyrën e të ardhurave i organizaon kostot sipas sjelljës së tyre, në fillim zbriten kostot variabël për të përfirtuar marzhin e kontributit, dhe pastaj zbriten kostot fikse për të marrë të ardhurat neto operative. Metoda tradicionale i organizon kostot sipas funksioneve, të tilla si prodhimi, shitja dhe administrimi. Me ndarjen funksionale kostot fikse dhe variabël janë të bashkuara. 14. Çarë është marzhi i kontributit? Marzhi i kontributit është të ardhurat totale nga shitja minus totali i kostove variabël 15. Përcaktoni termat e mëposhtëm, Kosto diferenciale, kosto opportune, dhe kosto e zhytur. Një kosto diferneciale është një kosto që ndryshon midis alternativave të një vendimi. Një kosto oportune është një përfitim i mundëshëm nga i cili hiqet dorë kur zgjidhjet një alternative mbi një tjetër. Një kosto e zhytur është një kosto që ka ndodhur tashme dhe nuk mund të ndryshohet nga një vendim që mund të merret tani ose në të ardhmen. 16. Vetëm kostot variabël mund të jenë kosto direrenciale. A jeni dakord, shpjegoni? Jo kostot diferenciale mund të jenë variabël dhe fikse. Për shembull, një alternative mund të konsistojë në blerjen e një makine kundrejt një tjetre për të prodhuar një produkt. Diferenca ndërmjet kostove fikse e blerjes së dy makinave është një kosto diferenciale.
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
Ushtrimi 1 Klasifikimi i kostove të prodhimit.
Kompania Boat Inc monton barka të kostumizuara për klinetët me komponentë të furnizuar nga prodhues të ndryshëm. Më poshtë janë listuar disa nga kostot që janë janë kryer/të ndodhura nga kompania. Kërkohet:
Për secilën nga kostot, tregoni nëse ka më shumë të ngjarë që klasifikohet si punë direkte, material direkt, shpenzim i përgjithshëm prodhimi, shpenzim shitje ose administrimi. 1.Pagat e punonjësve që ndërtojnë varkat. 2. Kosto e reklamimit në gazetat lokale. 3. Kosto e një pjese alumini instaluar te varka. 4. Paga e mbikqyrësi të repartit të montimti. 5. Qeraja e fabrikës. 6. Paga e kontabilistit të kompanisë. 7. Komisioni i shitjes i paguar agjentëve të shitjes të kompanisë. 8. Amortizimi i paisjeve të energjisë.
Ushtrimi 1 Zgjidhje:
1. 2. 3. 4. 5.
Pagat e punonjësve që ndërtojnë varkat: kosto e punës direkte. Kosto e reklamimit në një gazetë lokale: kosto shitje dhe marketingu. Kosto e një pjese alumini të montuar te varka: kosto e materialevce direkte. Pagat e mbikëqyrësit të repartit të montimit: shpenzim i përgjithshëm prodhimi. Qeraja e ambjentit të fabrikës: një kombinim i shpenzimeve të përgjithshme të prodhimit, shpenizmeve administrativce, dhe kostove të shitjes dhe të marketingut. Renta ka më shumë
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
Pagat dhe përfitimet të personelit të sigurisë së fabrikës. Kosto e kondicionimit të zyrave qëndrore. Pagat dhe përfitimet në departamentin që merret me faturimin e klientëve. Amortizmi i paisjes në dhomën e fitnesit që përdoret nga punonjësit e fabrikës. Shpenzimet e telefonit të kryera nga menaxhimi i fabrikës. Kosto e lëvriimit/dërgimit të seteve të përfunduara të radarve te klientët. Pagat e punonjësve që montojnë setet e radarëve. Paga e presidentit të kompanisë. Primet e sigurimit të shëndetit dhe prime të tjera sigurimi për personelin e fabrikës.
Ushtrimi 2 Zgjidhje:
Kosto Produkti
1. Kosto e cipsave të memorjes të përdorura në një set radarësh ............................................................................ 2. Kostot e ngrohjes së fabrikës ............................................... 3. Kosto e mirëmbajtjes së paisjeve të fabrikës ....................... 4. Kosto e trainimit për punonjësit e rinj të administratës ....... 5. Kosto e ushtarit të përdorur për të montuar pjesët e radarit ............................................................................... 6. Kostot e udhëtimit të agjentëve të shitjes të kompanisë ......
Kosto Periudhe
X X X X X X
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
USHTRIMI 3 Sjellja e kostove fikse dhe variabël “Kafe eksperes” sha. operon një numër stendash/kjoskas të kafeve ekspres në qendra tregtare
periferike. Shpezimet fikse javore të një stende/kjoske kafeje janë $1.100 dhe kostot variabël për filxhan kafeje të shërbyer është $0.26. Kërkohet:
1. Plotëso tabelën e mëposhtme me vlerësimet tuaja të kostos totale dhe kostos mesatare për filxhan kafeje në nivelet e treguara të aktivitetit për një kjoskë kafeje. Rrumbullakos kostot e kafes për një filxhan në dhjetshen më të afërt të centit. 1. Filxhanë kafe të shërbyer në një javë 1,800 1,900 2,000
Kosto fikse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kosto varibël . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kosto totale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kosto mesatare për filxhan kafe të shrbyer.
? ? ? ?
? ? ? ?
? ? ? ?
2. Tregoni nëse kosto mestare për kafe të shërbyer rritet, ulet apo mbetet konstante ndërkohë
që numri i kafeve të shërbyera në një javë rritet?
Ushtrimi 3 Zgjidhje:
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
USHTRIMI 4 Metoda e Minimum Maksimumit
“Hotel Tirana”, ka rekorde të akumuluara për koston totale të elektricitetit të hotelit dhe numrin e
ditëve të zëna gjatë vitit të kaluar (aktiviteti i hotelit). Një ditë zënje përfaqëson një dhomë të dhënë me qera për një ditë. Biznesi i hotelerisë është shumë sezonal, dhe piku është gjatë sezonit të skive dhe në verë. Muaji Janar . . . . . . . . . Shkurt . . . . . . . . Mars . . . . . . . . . Prill . . . . . . . . . Maj . . . . . . . . . . Qershor . . . . . . Korrik . . . . . . . . Gusht . . . . . . . . Shtator . . . . . . . etor . . . . . . . . . Nëntor . . . . . . . Dhjetor . . . . . . .
Kërkohet:
Ditët E zënjes 2,604 2,856 3,534 1,440 540 1,116 3,162 3,608 1,260 1,080 2,046
Kostot
Elektrike $6,257 $6,550 $7,986 $4,022 $2,289 $3,591 $7,264 $8,111 $3,707 , $3,321 $5,196
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
($1.87 për ditë të zënë × 3,608 ditë të zëna) ........................................ Elementi i kostos fikse .............................................................................
$1,364
2. Kostot e elektricitetit mund të reflektojnë faktorë sezonaliteti të tjera përveç variacionit në ditët e zënjes. Për shembull, hapësira të përbashkëta të tilla si zona e pritjes duhet të ndriçohet për periudha më të gjata gjatë dimrit. Kjo do të rezultojë në efekte sezonale në kostot fikse të elektricitetit. Në shtim kostot fikse do të ndikohen nga numri i ditëve në një muaj. Me fjalë të tjera, kosto të tilla si ndriçimi hapësira të përbashkëta janë varibël në lidhje me numrin e ditëve që ka muaji, por janë fikse përsa i përket numrit të dhomave të zëna gjatë muajit. Faktorë të tjera, më pak sistematik, mund të ndikojnë gjithashtu kostot e elektricitetit të tillë si kursimi i disa të përdoruesve individualë. Disa mund të fikin dritat kur ato lënë dhomën. Të tjerët jo.
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
USHTRIMI 5 Pasqyra e të ardhurave sipas formatit tradicional dhe sipas formatit të kontributit
ABC sha.., është një prodhues që ka dhënë informacionin e mëposhtëm. Numri i njësive të shitura . . . . . . . . . . . . . . . . Çmimi i shtjes për njësi . . . . . . . . . . . . . . . . . Kosto variabël për njësi . . . . . . . . . . . . . . . . Shpenzime administrative variabël për njësi .
Totali i shpenzimeve frikse . . . . . . . . . . . . . . Totali i shpenzimeve fikse administrative . . . . .
Inventari, teprica në fillim . . . . . . . . . . . . . . . . Inventari teprica në fund . . . . . . . . . . . . . . . . . er e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10,000 $15 $2 $1 $20,000 $15,000 $12,000 $22,000 ,
Kërkohet:
1. Përgatit një pasqyrë të ardhurash sipas formatit tradicional. 2. Përgatit një pasqyrë të ardhurash sipas formatit të kontributit.
Ushtrimi 5 Zgjidhje:
1. Pasqyra e të ardhurave tradicionale
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
Shtijet........................................................................................... Shpenzime variabël: Kosto e mallrave të shitura ($12,000 + $90,000 – $22,000) ............................................ Shpenzime shitje ($2 për njësi × 10,000 njësi) ........................ Shpenzime administrative ($1 për njësi × 10,000 njësi) .......... Marzhi i kontributit ..................................................................... Shpenzime fikse: Shpenzime shitje ...................................................................... Shpenzime administrative ........................................................ E ardhura neto operative ..............................................................
$150,000
$80,000 20,000 10,000
20,000 15,000
110,000 40,000
35,000 $ 5,000
USHTRIMI 6 Identifikimi i kostove direkte dhe indirekte
Hotel “Arbri” është një hotel me katër yje në Tiranë. Kërkohet:
Për secilën nga kostot e hotelit, tregoni nëse ka më shumë gjasa që ajo të jetë një kosto direkte apo një kosto indirekte në lidhje me objektin e kostos së specifikuar duke vendosur një X në kolonën e përshtatshme.
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
USHTRIMI 7 Kostot Diferenciale, Oportune, dhe kostot e zhytura
Hoteli Iliria është një hotel me katër yje në afërsi të fakultetit të Ekonomisë. Zëvëdës presidenti i operacioneve të hotelit dëshiron të zëvëndësojnë terminalin e vjetër kompjuterik të hotelit në tavolinën e recepsionit me një terminal të ri me paraqitje artistike. Paraqitja e re do të kërkojë më pak hapësirë, do të konsumojë më pak energji sesa terminali i vjetër kompjuterik, dhe do të ofrojë siguri shtesë meqënse ato mund të shihen vetëm nga një kënd i ngushtë. Paraqitja e re kompjuterike nuk do të kërkojë instalime të reja elektrike. Shefi i hotelit beson se paratë mund të ishin shpenzuar më mirë në një paketë të re frigoriferike për guzhinën. Kërkohet
Për secilin nga zërat më poshtë, tregoni duke vendosur një X në kolonën e përshtatshme nëse duhet të konsiderohet si kosto diferenciale, kosto oportune, ose kosto e zhytur në vendimin për të zëvëndësuar teminalin e vjetër kompjuterik në një terminal të ri. Nëse asnjëra nga kategoritë nuk përshtatet për një zë kostoje të caktuar , atëherë lini të gjitha kolonat bosh.
Kostot
1. 2. 3. 4. 5.
Shemb: Kosto e elektricitetit të kërkuar për terminalin Kosto e një paneli të ri ............................ Kosto e terminalit të vjetër kompjuterik . Qeraja për hapësirën e zënë nga tavolina e regjistrimit Pagat e punonjësve të tavolinës së regjistrimit Përfitimet nga ngrirësi i ri
Kosto Diferen ciale
X
Kosto Oportu ne
Kosto Të zhytura
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
ekzistuese ............................................. Shënim: Kosto e qerasë së hapësirës së zënë nga tavolina e regjistrimit dhe pagat e persoenlit të tavolinës së regjistrimit nuk janë as kosto diferenciale, as kosto oportune apo kosto të zhytura. Këto janë kosto që nuk ndryshojnë midis alterntivave dhe për këtë arsye janë jo relevante në vendimarrje, por ato nuk janë kosto të zhytura meqënënse ato do të ndodhin në të ardhmen. USHTRIMI 8 Sjellja e kostos; Pasqyra e të ardhurave sipas formatit të kontributit Kompania “Paris” prodhon dhe shet një produkt të vetëm. Një skedul pjesërisht i përfunduar i
kostos totale të kompanisë dhe kostos për njësi, në zonën relevante nga 60,000 deri në 100,000 njësi të prodhuara dhe të shitura çdo vit, është dhënë më poshtë: Njësi të prodhuara dhe shtiura 60,000 80,000 100,000 Kosto totale: osto var a ë . . . . . Kosto fikse . . . . . . . . Kosto totale . . . . . . . . os o p r n s : Kosto variabël . . . . . . Kosto fikse . . . . . . .
, 360,000 510,000 ? ?
? ?
? ?
? ?
? ?
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Kostot variabël ..................................... Kostot fikse .......................................... Kostot totale ............................................. Kosto për njësi: Kosto variabël ...................................... Kosto fikse ........................................... Kosto totale për njësi ...............................
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
$150,000 360,000 $510,000
$200,000 360,000 $560,000
$250,000 360,000 $610,000
$2.50 6.00 $8.50
$2.50 4.50 $7.00
$2.50 3.60 $6.10
2. Pasqyra e të ardhurave e kompanisë në formatin e kontributit është: Shtijet (90,000 njësi × $7.50 për njësi) ................................ Shpenzime variabël (90,000 njësi × $2.50 për njësi) ........... Marzhi i kontributit .............................................................. Shpenzime fikse ................................................................... Të ardhurat neto operative ....................................................
$675,000 225,000 450,000 360,000 $ 90,000
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
USHTRIMI 9 Klasifikimi i kostove Shumë vite më përpara Kompania” Madrit” bleu një një ndërtesë të vogël ngjtur me fabrikën e saj prodhuese me qëllim që të kishte
hapësirë për zgjerim kur të ishte e nevojshmë. Meqënëse kompania nuk kishte nevojë të menjehërëshme për zgjerim shtesë, ndërtesa i ishte dhënë me qera një kompanie tjetër duke marrë të ardhura nga qeraja prej $40,000 në vit. Afarti i qerasë për qeramarrësin do të skadojë muajin tjetër, dhe ndryshe nga dhënja me qera kompania Medex ka vendosur ta përdorë ndërtesën për nevoja të saj për të prodhuar një produkt të ri. Materialet direkte për produktin e ri kushtojn ë $40 për njësi. Do të jetë e nevojshme për të marrë në pu në një mbikqyrës për të mbikqyrur prodhimin. Paga e mbikqyrësit do të jetë $2.500 në muaj. Punonjës do të merren në punuë për të prodhuar produktin e ri, me kosto të punës direkte që shkon $18 për një si. Operacionet e prodhimit do të zënë të gjithë hapësirën e ndërtesës, kështu që do të jetë e nevojshme për të marrë me qera hapësirë shtesë në një magazinë pranë për të magazinuar produktet e përfunduara. Kosto e qeramarrjes është $1,000 në muaj. Në shtim kompania du het të marrë me qera paisje për përdorim në prodhmin e produktit të ri: kosto e qeramarrjes është $3,000 nëmuaj. Kompania do të v azhdojë të amortizojë ndërtesën me metod ën lineare, ashtu si edhe vitin e kaluar. Amortizimi i ndërtesës është $10,000 në vit. Kostot e reklamës për produktin e ri do të jenë në total $50,000 në vit. Kostot e transportit/dërgimit të produktit të ri te klinetët do të jenë $10 për njësi. Kostot e elektricitetit të makinave operuese do të jenë $2 për njësi. Që të ketë fonde për të blerë materiale, të paguajë punonjësit, dhe kështu me rradh ë, kompania duhet të likuidojë/shesë disa investime. Këto invenstime japin aktualisht një të ardhur prej $6,000 në vit. Kërkohet:
Përsgatit një fletë përgjigjje me kolonat e mëposhtme: : Kosto e produktit Emri i kostos
Kosto variabël
Kosto Materiale fikse direkte
Punë direkte
Shpp
Kosto (shtije dhe admin) periudhe
Kosto oportune
Kosto e Zhytur
Listo kostot e ndryshme që lidhen me vendimin për produktin e ri dëri në kolonën e fundit majtas (poshtë emrit të kostos). Pastaj vendso X në secilin emërtim që ndihmon për të përshkruar koston në fjalë. Mund të këtë shumë X-e nën kolona të ndryshme për një kosto të caktuar. (Për shembull, një kosto e caktuar mund të jetë kosto fikse, kosto periudhe, dhe kosto e zhytur, ju duhet të vendosni X nën secilan nga këto kolona në krah të kostos)
Ushtrimi 9 Zgjidhje:
Kontabliteti i Kostos: Konceptet e Kostos
Punoi: Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC
Kosto e produktit Emri i kostos
Të ardhurat nga renta të sakrifikuara, $40,000 në vit .................................... Kosto e materialeve direkte, $40 për njësi ................................................... Paga e supervizorit, $2,500 për muaj .... Kosto e punës direkte, $18 për njësi ..... Kosto e marrjes me qera të magazinës, $1,000 për muaj .............. Kosto e marrjes me qera ta paisjes, $3,000 për muaj ................................. Amortizimi i ndërtesës, $10,000 për vit....................................................... Kosto reklamimi, $50,000 për vit ......... Kosto dërgimi/transporti, $10 për njësi ................................................... Kosto elektriciteti, $2 për njësi ............. Kthimi nga investimi, $6,000 për vit ....
Kosto variabël
Kosto Materiale fikse direkte
Punë direkte
Shpp
Kosto (shtije dhe admin) periudhe
Kosto oportune
Ksoto e Zhytur
X X
X X
X
X X
X
X X
X
X
X
X X
X
X X X
X X