RANI RADOVI-Karl Marx i Friedrich Engels Iz predgovora ( okruženje u kojem nastaju rani radovi ) ) •
!r"s#a pro$ivl%ava d"&o#" "n"'ran%" #riz" dolazi do re*or+i #o%i +%en%a%" proizvodne odnose na sel" gra,ans#a #lasa zain'eresirana za "#idan%e
•
#+e's'va N%e+a#a i+ala iza se&e svo%" #lasin" *ilozo*i%" (.egel) Marx prihva/a Fe"er&achov +a'eri%aliza+ Fe"r&ach" nedos'a%e #on#re'nos'i his'orinos'n%egova *ilozo*i%a religi%e %e zasnovana "s#o psiholo#i i an'ropolo#i
Rani radovi s" sas'avl%eni od vie r"#opisa 01 Marxo Marxova va pis+ pis+a a R"ge" R"ge" 02 02341 341 5od1 5od1 Rasprava o !r"s#o% o #ri'i#a+a i #ri'iari+a #ri'i ari+a 61 Marx Marxov ov prilog prilog %evre %evre%s#o+ %s#o+ pi'an pi'an%" %" 02341 02341 5od1 5od1 !oli'i#a e+ancipaci%a dr$avna poli'i#a 7AD #rans#a dr$ava-ni%e dr$ava %er %e religi%a i+aginarna i poziva na nes'varnos' nes'varnos' de+o#ra's#a de+o#ra's#a dr$ava %e z&il%s#a dr$ava8 9privilegi% v%erovan%a %es' ov%e#ovo op/e pravo:8 9slo&oda %e ini'i sve 'o dr"go+e ne #odi:8 41 Marx Marxov ov prilog prilog #ri'ic #ri'icii .egelove .egelove *iloz *ilozo*i%e o*i%e prav prava a Kri'i#a religi%e poli'i#a N%e+a#e *ilozo*i%a 9E+ancipci%a N%e+a#e %es' e+ancipaci%a ov%e#a:8 9prole'eri%a' %e srce a *ilozo*i%a glava e+ancipaci%e: 31 Enge Engelsov lsov nacr' za #ri'i#" #ri'i#" nacio nacionalne nalne e#on e#ono+i%e o+i%e ;e# sa razvi%an%e+ slo&odne 'rgovine prevlada e#ono+i%a priva'nog vlasni'va -ZEMLJIŠNA NAJAMNINA %e odnos iz+e," plodnos'i ze+l%i'a (prirodna s'rana<ov%e#ova s'rana<ov%e#ova o&rada) i #on#"renci%e8 -=e+l%opos%edni# pl%a#a %er +onopolizira ze+l%"8 do# pos'o%i priva'no vlasni'vo sve se svodi na #on#"renci%"8 -s"pro'nos' #on#"renci%i %es +onopol #on#"renci%a poiva na in'eres" a in'eres ope' proizvodi +onopol -Engles#a (is'ovre+ena &i%eda i &oga's'vo) !renasel%ena ze+l%a (pre#o+%erno s'anovni'vo %e povezano sa • pre#o+%erni+ &oga's'vo+8 s'anovni'vo %e preveli#o 'a+o gd%e %e preveli#a proizvodna snaga "op/e8 -Engels 'vrdi da %e Mal'ha"sova e#ono+s#a 'eori%a zapravo e#ono+s#i izraz za religi%s#" dog+" o pro'"r%enos'i d"ha i prirode po#varenos'i o&%e8 -9Kako narod može mo že umrijeti od gladi pored po red samog izobilja? i zobilja? :
1
•
Veli#i #api'al i veli#i ze+l%opos%ed g"'a%" +ali #api'al i +ali ze+l%opos%ed-za vri%e+e #riza ova cen'ralizaci%a se odvi%a %o i &r$e
-Engels s+a'ra > sredn%e #lase /e nes'a'i i svi%e' /e se podi%eli'i na +ili%"nae i siro+ahe (a#o se ne pro+%ene soci%alni odnosi s'ope se s"pro'ni in'eresi i "#ine se priva'no vlasni'vo) -KONKURENCIJA %e po#re'a#a sila #o%a nepres'ano ponovno po'ie na d%ela'nos' na os'ar%eli soci%alni poreda# ali pri sva#o+ novo+ naprezan%" g"'a i %edan dio #lon"lih snaga ?1 Marxov prilog #ri'ici nacionalne e#ono+i%e NADNICA se odre,"%e nepri%a'el%s#o+ &or&o+ iz+e," #api'alis'a i r adni#a8 'o %e od&i'a# #o%i ze+l%a i #api'al da%" radni#"8 na%ni$i i %edino neophodan iznos za nadnic" %es' izdr$avan%e radni#a za vri%e+e rada i 'o 'oli#o da +o$e prehrani'i svo%" porodic" i da ne iz"+re radni#a #lasa8 -7+i'h 9Na%ni$a %e ona nadnica #o%a odgovara $ivo'in%s#o% egzis'enci%i: -RAD, RADNIK KAO ROBA > po'ra$n%a za l%"di+a n"$no reg"lira proizvodn%" l%"di #ao i sva#e dr"ge ro&e8 radni# %e pos'ao ro&a i za n%ega %e sre/a a#o na,e #"pca8 #od gravi'iran%a 'r$ine ci%ene pre+a prirodno% ci%eni radni# g"&i na%vie i &ez"v%e'no8 radni# ne +ora n"$no zaradi'i sa zarado+ #api'alis'a ali n"$no s n%i+ g"&i8 ci%ene rada +nogo s" #ons'an'ni%e od ci%ena sreds'ava za $ivo' (" godini s#"po/e nadnica se s+an%"%e z&og s+an%en%a po'ra$n%e za rado+)8 ci%ene rada razlii'ih vrs'a radni#a +nogo s" razlii'i%e od zarade razlii'ih grana " #o%i+a %e "lo$en #api'al (#ad #api'alis' i radni# %edna#o 'rpe radni# 'rpi na svo%o% egzis'enci%i a #api'alis' na zaradi) -3 GLAVNA EKONOMSKA STANJA ZA POLOŽAJ RADNIKA: @oga's'vo dr"'va %e na propadan%" > na%vie 'rpi radni# %er ia#o radni#a #lasa ne +o$e zaradi'i 'oli#o #ao #lasa vlasni#a " sre'no+ s'an%" dr"'va ni%edna #lasa ne 'rpi 'a#o s"rovo od n%egova opada%na #ao radni#a #lasa @oga's'vo dr"'va ras'e > radni#" %e 'a#vo s'an%e %edino povol%no8 nas'a%e #on#"renci%a +e," #api'alis'i+a8 po'ra$n%a za radnici+a nad+a"%e n%ihov" pon"d" ali radnici a#o $ele vie zasl"$i'i +ora%" vie svoga vre+ena $r'vova'i izvrava'i ro&ovs#i rad 'e 'i+e s#ra/"%" svo% $ivo' a 'o %e pa# povol%na o#olnos' za radni#" #las" " c%elini %er
2
nova pon"da na 'a% nain pos'a%e n"$na8 'a #lasa "vi%e# +ora $r'vova'i dio se&e da ne &i sasvi+ propala8 -„Kada se jedno društvo nalazi u stalnom bogaćenju?“
!oras'o+ #api'ala i prihoda %edne ze+l%e a 'o %e +og"/e sa+o a#o ♦ 7e nago+ila +nogo rada %er %e #api'al nago+ilani rad (radni#" se sve vie i vie od"zi+a vlas'i'i rad +" se s"pro's'avl%a #ao '",e ♦
vlasni'vo) 5o+ilan%e rada pove/ava pod%el" rada a pod%ela rada pove/aav &ro% radni#a o&rn"'o-&ro% radni#a pove/ava pod%el" rada (pod%ela rada na %edno% s'rani i go+ilan%e+ #api'ala na dr"go% radni# pos'a%e sve vie zavisan od %ednos'ranog +ains#og rada8 is'o se 'a#o z&og pove/an%a #lase l%"di #o%a sa+o radi povis"%e #on#"renci%a
♦
radni#a da#le sniz"%e se n%ihova ci%ena dr"'v" #o%e se nalazi " ras'"/e+ &lagos'an%" sa+o na%&oga'i%i +og" $iv%e'i od #a+a'e od novca8 os'ali +ora%" ili vodi'i posao svo%i+ #api'alo+ ili ga &aci'i " 'rgovin"8 'i+e #on#"renci%a pos'a%e ve/a #oncen'raci%a #api'ala se pove/ava8 pove/ava se &ro% radni#a 'e n%ihova #on#"renci%a pos'a%e ve/a neprirodni%a i nasilni%a8 dio radni#a dospi%eva " pros%a'vo ili s'an%e s#apavan%a od gladi #ao
•
'o dio sredn%ih #api'alis'a prelazi " radni#i s'ale$ Kada &i ze+l%a pos'igla #ra%n%i s'"pan% svoga &oga's'va > nadnica i #a+a'a od #api'ala &ili &i vrlo nis#i8 da &i zadr$ali zaposlen%e #on#"renci%a +e," radnici+a &ila &i 'oli#o veli#ada &i pla/e &ile red"cirane na ono 'o dos'a%e za odr$avan%e is'oga &ro%a rdni#a i &"d"/i da &i ze+l%a &ila dovol%no nasel%ena 'a% se &ro% ne&i +ogao pov/a'i-via# &i +orao "+ri%e'i
-cil% nacionalne e#ono+i%e %es' nesre/a dr"'va8 pod%ela rada povis"%e proizvodn" snag" rada &oga's'va i pro*in%nos' dr"'va no ona radni#a osiro+a"%e do s'ro%a8 rad izaziva go+ilan%e #api'ala ali radni#a ini sve zavisni%i+ od #api'alis'a8 na%&oga'i%e s'an%e dr"'va ideal #o%i se pri&li$io i #o%i pos'i$e+o i #o%i %e "%edno i cil% nacionalne e#ono+i%e s'alna %e &i%eda za radni# -rad se %avl%a " nacionalno% e#ono+i%i sa+o " o&li#" d%ela'nos'i za zarado+ -'e'e pod%ele rada
3
• • •
Ve/a s+r'nos' 'vorni#ih radni#a Bene i+a%" sa+os'alni%i e#ono+s#i polo$a% Kapi'alis'i +og" na na%la#i i na%%e*'ini%i +og"/i nain prisvo%i'i snage don%h #lasa
!ROFI; OD KA!I;ACA Kapi'al-"pravl%a#a vlas' nad rado+ i n%egovi+ proizvodi+a8 #api'alis' pos%ed"%e #"povn" +o/8 7+i'h 9Kapi'al %e s'anovi'a #oliina nago+ilanog rada s'avl%enog " rezerv":8 #api'al %e nago+ilani rad8 5lavnica-naziva se #api'alo+ 'e# onda #ad vlasni#" da%e prihod ili do&i'a# !rihod ili do&i'a# od #api'ala- #oli#o god da %e sad ne+og"/e s precizno/" odredi'i do&i'#e #api'ala 'o o n%i+a +o$e+o s'vara'i predod$&" pre+a #a+a'i od novca8 na%ni$a s'opa do&i'#a od #api'ala +ora "vi%e# &i'i ne'o via nego 'o %e va$no da &i #o+penzirala sl"a%ne g"&i'##e #o%i+a %e "lo$eno sva#o "lagan%e #api'ala8 na%via s'opa %es' ona #o%a " ve/ini ro&a " c%elini od"zi+a ze+l%in" ren'" i svodi nadnic" na na%ni$" ci%en" sa+o na "zdr$avan%e radni#a za vri%e+e rada Kapi'alis' odr$ava 'r$in" ci%en" iznad prirodne •
;rgova#o+ 'a%no+-a#o %e 'r$i'e %a#o "dal%eno od onih #o%i ga pos%e/"%"8 dolazi do za'a%ivan%a pro+%ena ci%ena 'e dr"gi #api'alis'i ne "la$" svo%
•
#api'al " '" gran" ;vorni#a 'a%na-#api'alis' s +an%i+ proizvodni+ 'ro#ovi+a a s vie pro*i'a
•
dos'avl%a svo%" ro&" po is'i+ ili a# ni$i+ ci%ena+a !o+o/" +onopola individ"a i #o+pani%a
-na%#orisni%e "lagan%e #api'ala za #api'alis'" %es' ono #o%e +" "z is'" sig"rnos' da%e na%ve/i do&i'a#8 na%va$ni%e operaci%e rada "re,ene s" i vo,ene pre+a planovi+a i spe#"laci%a+a onih #o%i "la$" " #api'al8 a cil% #o%i se&i pos'avl%a%" " svi+ 'i+ planovi+a i operaci%a+a %es' pro*i'8 s'opa pro*i'a %e nis#a " &oga'i+ ze+l%a+a a viso#a " siro+ani+ ze+l%a+a a ni#ad ni%e 'a#o viso#a #ao " ze+l%a+a #o%e %"re " vlas'i'" propas'
4
-veli#i #api'al se &r$e a#"+"lira (raz+%erno svo%o% veliini) nego +ali #api'al -6 vrs'e #api'ala •
FIK7NI (7;ACNI) KA!I;AC-#api'al #o%i %e "lo$en " po&ol%an%e ze+l%e "
•
po&ol%an%e s'ro%eva or",a ala'a O!IANI KA!I;AC- #api'al #o%i se pri+%en%"%e za proizvodn%" sreds'ava za $ivo'8 'a#o "lo$eni #api'al n da%e vlas'i'i prihod pro*i' sve do# os'a%e " n%egovo+ pos%ed" ili " is'o+ o&li#"
=EMCINA REN;A =e+l%ina ren'a-+o$e se pro+a'ra'i #ao proizvod prirodne sile "po're&" #o%" vlasni# pos","%e za#"pc"8 to je djelo prirode, koje preostaje poslije odbijanja ili poslije izjednačavanja svega onoga što se može smatrati čovjekovim djelom
-veliina ze+l%ine ren'e ovisi o s'"pn%" plodnos'i ze+l%i'a8 ren'a se +i%en%a pre+a plodnos'i ze+l%e &ez o&zira #a#av %e n%en proizvod ali i pre+a polo$a%" &ez o&zira #a#va %e n%ena plodnos' -ze+l%ina ren'a se "'vr,"%e &or&o+ iz+e," za#"pca i ze+l%ovlasni#a 8 ze+l%ina ren'a pro+a'rana #ao ci%ena #o%a se pla/a za "po're&" ze+l%e %e na%via ci%ena #o%" za#"pac +o$e pla'i'i za 'ren"'no s'an%e ze+l%i'a -viso#a ili nis#a s'opa ze+l%ine ren'e %es' posl%edica ci%ene8 hrana spada +e," proizvode #o%i "vi%e# donose ze+l%in" ren'"8 6 na%ve/e l%"ds#e po're&e posli%e hrane s" odi%elo s'an i ogri%ev>one o&ino da%" ze+l%in" ren'" ali ne "vi%e# n"$no
Ka#o vlasni# e#sploa'ira sve #oris'i dr"'vaG
•
=e+l%ina ren'a se "ve/ava sa s'anovni'vo+ =e+l%ina ren'a se pen%e sa po&ol%an%e+ sig"rno/" i pove/an%e+ pro+e'nih
•
sreds'ava 7va#o po&ol%an%e dr"'venog s'an%a 'e$i dire#'no ili indire#'no da povisi
•
ze+l%in" ren'" da pove/a realno &oga's'vo vlasni#a '%1 N%egova +o/ da #"pi '",i rad ili n%egov proizvod 5
•
Vrs'e po&ol%avan%a " proizvodno% snazi rada #o%e s" dire#'no "s+%erene na 'o da snize realn" ci%en" +an"*a#'"rnih proizvoda 'e$e indire#'no 'o+e da povise realn" ze+l%in" ren'"
-veli#i i +ali ze+l%opos%ed odnose se #ao veli#i i +ali #api'al •
Raz+%erno nigd%e ne pada &ro% radni#a i or",a s veliino+ #api'ala #ao #od
•
ze+l%inog pos%eda Veli#i ze+l%opos%ed a#"+"lira se&i #a+a'e od #api'ala #o%i %e "lo$io za#"pac
•
za po&ol%an%e ze+l%i'a8 +ali ze+l%opos%ed +ora "lo$i'i svo% vlas'i'i #api'al Do# sva#o dr1 "savravan%e #oris'i veli#o+ ze+l%opos%ed" ono #odi +alo+e %er od n%ega zah'%eva sve vie go'ova novca
O;HENE -n"$ni rez"l'a' #on#"renci%e a#"+"laci%e #api'ala %es' raspad na dve #lase 01 Klasa vlasni#a 61 Klasa radni#a lienih vlasni'va -radni# pos'a%e "'oli#o siro+ani%i "#oli#o proizvodi vie &oga's'va8 pove/an%e+ vri%ednos'i svi%e'a s'vari ras'e o&ezvri%e,ivan%e ov%e#ova svi%e'a -proizvod rada %es' rad #o%i se *i#sira na %edno+ pred+e'" #o%i %e pos'ao s'var 'o %e opred+e/en%e rada8 os'varen%e rada %es' n%egovo opred+e/ivan%e -radni# svo%i+ rado+ prisva%a van%s#i svi%e' a 'i+e se&i od"zi+a sreds'va za $ivo' na nain da • •
Osi%e'ilni svi%e' pres'a%e &i'i pred+e' #o%i pripada n%egov" rad" Van%s#i svi%e' pres'a%e &i'i $ivo'no sreds'vo sreds'vo za *izi#o izdr$avan%e radni#a >radni# 'a#o pos'a%e ro& svoga pred+e'a Do&iva pred+e' rada (egzis'ira #ao radni#) Do&iva sreds'va za izdr$avan%e (egzis'ira #ao *izi#i s"&%e#')
/e+" se sas'o%i o'",en%e radaG -rad ni%e do&rovol%an ve/ prisilan8 rad %e sreds'vo da zadovol%i po're&e izvan n%ega sa+oga8 'a% rad ni%e nadni#ov rad ve/ rad ne#og dr"gog -radni# se o'","%e od
6
!roizvoda rada A#'a proizvodn%e (odnos pre+a '",o% d%ela'nos'i #o%a +" ne pripada) Od ov%e#a Od rada
-pred+e' rada %es' opred+e/en%e ov%e#ova radnog $ivo'a
o'",eni rad od"zi+a
ov%e#" pred+e' n%egove proizvodn%e 'e 'i+e od"zi+a i ov%e#ov" z&il%s#" radn" pred+e'nos' od"zi+a +" n%egov radni $ivo' -o'",eni rad ini •
ov%e#ov" radn" s"'in" '",o+ s"'ino+ a o'",en%e ov%e#" n%egovo
•
vlas'i'o 'i%elo #ao i prirod" izvan n%ega O'",en%e ov%e#a od ov%e#a a#o se ov%e# sa+ se&i s"pro's'avl%a onda +" se s"pro's'avl%a i sva#i dr"gi ov%e#
A#o +o%a vlas'i'a d%ela'nos' ne pripada +eni #o+e ona pripadaG J Ni @og" ni prirodi8 ona pripada dr"go+ ov%e#" ov%e#" izvan radni#a
1 Odnos priva'nog vlasni'va -vri%ednos' radni#a #ao i #api'ala pen%e se pre+a po'ra$n%i i pon"di a n%egovo pos'o%an%e n%egov $ivo' %es' pon"da ro&e8 radni# proizvodi #api'al #api'al proizvodi radni#a on da#le proizvodi sa+oga se&e -pos'o%an%e #api'ala %es' pos'o%an%e radni#a8 proizvodn%a ne proizvodi ov%e#a sa+o #ao ro&" ona ga proizvodi i #ao d"hovno i '%elesno oneov%e/eno &i/e8 cil% proizvodn%e %es' s"+a godin%ih "'edaLL8 -pre'varan%e+ ro&a " slo&odnog radni#a vlas'elin se pre'vorio " #api'alis'a ind"s'ri%alca8 sredn%i lan 'oga %es' za#"pac i on %e 'a%na ze+l%opos%edni#a J sa+o po+o/" za#"pca vlas'elin (#api'alis') pos'o%i nacionalno-e#ono+s#i #ao priva'ni 7
vlasni# (%er ze+l%ina ren'a n%egove ze+l%e pos'o%i sa+o po+o/" #on#"renci%e za#"paca)8 vlas'elin %e ve/ " za#"pc" pos'ao o&ian #api'alis' -#api'al i rad +ora%" pri%e/i #re'an%e •
Neposredno i posredno %edins'vo o&ih -#api'al i rad "%edin%eni odvo%eni i o'",eni ali "za%a+no se podi$"i i
•
"napre,"%"/i #ao pozi'ivn" "v%e'i 7"pro'nos' o&ih -oni se "za%a+no is#l%""%" sva#i po#"ava da dr"go+e od"z+e n%egovo
•
pos'o%an%e 7"pro'nos' sva#og sa+a pro'iv se&e -#api'a>rad 'e se raspada na se&e i ne svo%e #a+a'e (a #a+a'e na #a+a'e i do&i'a#)8 #api'alis' preazi " radni#" #las"8 rad #ao +o+en' #api'ala n%egovi 'ro#ovi nadnica %e $r'va #api'ala rad se raspada na se&e i na nadnic"
radni# %e #api'al ro&a za%a+na nepri%a'el%s#a s"pro'nos' • 1 !riva'no vlasni'vo i #o+"niza+ -#o+"niza+ %e izraz (pozi'ivan) "#in"'og priva'nog vlasni'va pri%e svega #ao op/e priva'no vlasni'vo8 odre,en%e radni#a se ne "#ida ve/ se proir"%e pa se 'a#o &ra#" (priva'no vlasni'vo) s"pro's'avl%a za%ednica $ena ($ena #ao op/e vlasni'vo)8 -odnos +"#arca pre+a $eni %e na%prirodni%i odnos ov%e#a pre+a ov%e#"8 -#o+"niza+ pos'a%e is'ovre+eno sa a'eiz+o+8 -dr"'vo %e dovreno s"'ins#o %edins'vo ov%e#a s prirodo+ is'ins#o "s#rsn"/e prirode8 provedeni na'"raliza+ ov%e#a i provedeni h"+aniza+ prirode -priva'no vlasni'vo na+e'n"lo %e shva/an%e da %e ne'o nae %edino #ada 'o "po're&l%ava+o (pi%e+o %ede+o nosi+o) -"#idan%e priva'nog vlasni'va %e e+ancipaci%a -osi%e'ilnos' +ora &i'i &aza sva#e na"#e8 z&il%s#a na"#a polazi od Os%e'ilne svi%es'i • Os%e'ilne po're&e • -his'ori%a %e z&il%s#i dio his'ori%e prirode -vrs'e #o+"niz+aLGLG !ozi'ivno "#idan%e priva'nog vlasni'va gr"&i #o+"niza+ sa+o %e po%avni • o&li# podlos'i priva'nog vlasni'va #o%e ho/e da se pos'avi #ao pozi'ivna •
za%ednica Ko+"niza+ de+o#ra's#i ili despo's#i s "#idan%e+ dr$ave ali is'ovre+eno %o nedovren #o%i se %o "vi%e# nalazi pod "'%eca%e+ priva'noga vlasni'va '%1 ov%e#ova o'",en%a
8
•
Ko+"niza+ #ao pozi'ivno "#idan%e priva'noga vlasni'va #ao ov%e#ova sa+oo'",en%a %es' po'p"n i sv%es'an povra'a# ov%e#a se&i #ao dr"'venog '%1
•
ov%enog ov%e#a !ozi'ivno "#idan%e priva'noha vlasni'va ne s+i%e se shva'i'i sa+o " s+isl"
•
pos%edovan%a " s+isl" i+an%a edno &i/e %e za se&e sa+os'alno 'e# #ada s'o%i na vls'i'i+ noga+a a na vlas'i'i+ noga+a s'o%i 'e# onda #ada svo%e pos'o%an%e zahval%"%e sa+o+e
se&i 21 !o're&a proizvodn%a i pod%ela rada -pod%ela rada %e nacionalno-e#ono+s#i izraz dr"'venos'i rada "n"'ar o'",en%a -nacionalni e#ono+is' "spos'avl%a %edins'vo rada i #api'ala Kapi'al %e nago+ilani rad • Kapi'al #ao sirovina d%elo+ino #ao ins'r"+en' #o%i sa+ radi proizvodni rad • Radni# %e #api'al • Nadnica pripada 'ro#ovi+a #api'ala • Rad radni#a %e reprod"#ci%a n%egova $ivo'na #api'ala • Radni# %e +o+ena' d%ela'nos'i #api'ala • 1 Novac -%e svodni# iz+e," po're&e i pred+e'a iz+e," $ivo'a i ov%e#ova sreds'va za $ivo'8 -navodi i 7hea#spearova svo%s'va novca Vidl%ivo &o$ans'vo pre'varan%e l%"ds#ih i prirodnih svo%s'ava " n%ihov" • s"pro'nos' Op/a pros'i'"'#a op/i svodni# l%"di i narod" • 01 Kri'i#a .egelove di%ale#'i#e i *ilozo*i%e "op/e (40?1s'r) -Fe"er&ach %edini #o%i se oz&il%no i #ri'i#i odnosi pre+a .egelovo% di%ale#'ici8 -na&ra%a Fe"er&achove zasl"ge-(pogleda%LL 7'r1 40?1) 001 Fe"er&ach (s"pro'nos' +a'eri%alis'i#og i idealis'i#og shva/an%a) -dolazi do procesa 'r"l%en%a apsol"'nog d"ha " N%e+a#o% " 'ra%an%" od 'ri godine8 dolazi do #on#"renci%a prevara " vri%ednosnica+a ("glavno+ e#ono+s#a #riza) -pos'o%i .egelova *ilozo*i%a d"ha religi%a %e a#'"alna " N%e+a#o% ve/ godina+a i ni'#o %o% se ne s"pro's'avl%a MCADO.E5ECIANI • •
Kri'izira%" !ro'iv vladavine religi%e
7;ARO.E5ECIANI •
7lave religi%" #ao za#oni'"
-l%"de +o$e+o razli#ova'i po svi%es'i religi%i ali glavna ide%a %es' " 'o+e da se l%"di razli#"%" od $ivo'in%a onda #ada pon" proizvodi'i sreds'va za $ivo' -o&lici vlasni'va 9
01 !CEMEN7KO VCA7NI;VO- nerazvi%ena proizvodn%a (ri&olov lov s'oars'vo) veli#a +asa neo&ra,enog ze+l%i'a pod%ela rada nerazvi%ena i ograniena na porodic" 61 AN;IKO O!PIN7KO I DRBAVNO VCA7NI;VO-nas'a%e "%edin%en%e+ vie ple+ena " %edan grad p"'e+ "govora ili osva%an%a8 pos'o%an%e rops'va pod%ela rada razvi%eni%a #lasni odnos gra,ana i ro&ova po'p"no razvi%en 41 FEDACNO 7;ACEKO VCA7NI;VO-vlasni'vo na za%ednici #o%o% see s"pro's'avl%a%" sel%aci-#+e'ovi8 rad sva#og po%edinca nas'a%" cehovi (za ovo nezna+ " #a% se "#lapa i+ala 'o doda'no napisanoLLL) .I7;ORIA -l%"di +ora%" i+a'i +og"/nos'i da $ive da &i +ogli s'vara'i his'ori%"8 -osnovni "v%e' ci%ele his'ori%e %es' s'varan%e proizvodn%a +a'eri%alnog $ivo'a8 his'ori%s#o d%elo %e i po're&a za proizvodn%o+ novih po're&a8 l%"di #o%i s'vara%" svo% $ivo' s'vara%" porodic" 2na poe'#" %edini dr1 odnos a po'o+ podre,eni dr"'veni odnos)8 proizvodn%a $ivo'a %es' i prirodni i dr"'veni odnos-za%edni#o d%elovan%e vie individ"a 7;VARNA O7NOVA IDEOCO5IE 7AO@RAPA I !ROI=VODNE 7NA5E -grad-#api'al "$i'a# -selo-izolaci%a osa+l%ivan%e -pod%ela rada provedena •
Iz+e," po%edinih cehova-sva#i radni# +orao %e zna'i sve 'o se s n%egovi+ ala'o+ +oglo "ini'i8 loe pro+e'ne veze8 +an%a# s'anovni'va8 nis" dozvol%avali dal%n%" pod%el" rada
•
Razdva%an%e proizvodn%e i sao&ra/a%a-s'varan%e pose&ne #lase 'rgovaca gradovi s'"pa%" " +e,"so&n" vez"
10
7CEDEPE 7 ;E=E O FEER@A.-!O5CEDA KNI=I I !ROI;A EDNOM1111 (+isli+ da %e na #ra%" #n%igeLLL)
11
