Isi Kandungan

ISI KANDUNGAN

1.0 Pengenalan........................ ..................................... .......................... .......................... ......................... ......................... .......................... ............. 2 2.0 Konsep Kebebasan Beragama ……………………………………………3 3.0 Demografi Agama di Malasia …………………………………………...! !.0 Per"ara 11 Perlembagaan Perse"#$#an ……………………………….%&' %.0 Kon$ro(ersi Mengenai Kebebasan Beragama di Malasia ………….)&11 *.0 Kesimp#lan ………………………………………………………………..12 Bibliografi

1

1.0 P+NG+NA,AN

Kebebasan beragama merupakan asas kepada sifat semula jadi manusia dan merupakan asas  penting dalam kehidupan sosial manusia. Ianya merupakan salah satu hak kebebasan asasi yang diiktiraf oleh Malaysia kepada setiap warganegara di bawah Perlembagaan Persekutuan.1 Jika ditinjau dari perspektif sejarah Malaysia, Perlembagaan egeri Johor 1!"# dan $erengganu 1!11 merupakan perlembagaan negeri terawal yang telah memperuntukkan fasal kebebasan beragama sebelum egara men%apai kemerdekaan lagi. Pada peringkat antarabangsa, pengiktirafan telah diberikan terhadap kebebasan  beragama antaranya melalui instrumentasi antarabangsa seperti &eklarasi 'ejagat (ak )sasi Manusia 1!*" +&(- 1!*" / serta 0aad )ntarabangsa erkaitan (ak 'i2il dan Politik 1!33 +I44P- 1!33.5 (ari ini, kebanyakan egara di dunia telah menerima prinsip6prinsip hak  asasi manusia dalam perlembagaan dan mempunyai peruntukan khas untuk hak kebebasan  beragama walaupun tahap pelaksanaannya adalah berbe7a.* Perlembagaan Malaysia seperti juga egara moden yang lain turut membuat peruntukan tentang hak kebebasan beragama. Peruntukan 11+1 sehingga 11+# tersebut diletakkan di  bawah bahagian Kebebasan )sasi dengan tujuan untuk menjamin hak bagi semua orang sama

1 Perlembagaan Persekutuan, Perkara 11. 2 &(- 1!*" )rtikel 1" 8 'etiap orang adalah berhak kepada kebebasan berfikir, naluri hati dan agama9 hak ini

termasuklah kebebasan menukar agama atau keper%ayaannya, dan kebebasan, sama ada se%ara bersendirian atau se%ara bersama dengan orang lain dan se%ara terbuka atau bersendiri, menganuti agama atau keper%ayaannya melalui pengajaran, amalan, pemujaan dan pematuhan.

3  I44P- 1!33 )rtikel 1" 8 'emua orang mempunyai hak kepada kebebasan berfikir, naluri hati dan agama. (ak ini

hendaklah termasuk kebebasan untuk mengadakan atau mengamalkan agama atau keper%ayaan pilihannya, dan kebebasan , sama ada se%ara indi2idu atau se%ara bersama dengan ibadah, pemeliharaan, amalan dan pengajaran.

4 &eklarasi Kaherah (ak )sasi Manusia Islami menjadi garis panduan dalam perkara menyentuh hak asasi bagi anggota6

anggota pertubuhan egara6negara Islam.

2

ada warganegara atau bukan warganegara. (al ini kerana Malaysia adalah sebuah egara yang mempunyai masyarakat berbilang bangsa dan agama dan undang6undang ini berfungsi mewujudkan dan mengekalkan persekitaran di mana semua keper%ayaan boleh bersaing se%ara aman berdasarkan ajaran agama mereka masing6masing. 2.0 K-NS+P K+B+BASAN B+AGAMA

Konsep kebebasan beragama adalah berbe7a jika menurut persepsi Islam dan arat. Menurut Islam, agama tidak hanya meliputi kehidupan peribadi manusia sahaja malah :merangkumi keseluruhan hidup berindi2idu dan bermasyarakat, material dan moral, ekonomi dan politik,  perundangan dan kebudayaan, kebangsaan dan antarabangsa.; # Jika ditinjau melalui sejarah  pada 7aman -asulullah s.a.w, aginda telah menyatupadukan masyarakat Madinah yang pada ketika itu terdiri daripada pelbagai latarbelakang agama yang berbe7a6be7a. Pembentukan Piagam Madinah telah menggariskan hak, tanggungjawab dan peraturan di antara penduduk berdasarkan prinsip6prinsip Islam. &alam Piagam Madinah, Islam member   jaminan dan mengiktiraf hak kebebasan beragama. Ini merupakan langkah bijak -asulullah s.a.w yang telah disebut di dalam
 Beragama dan Hukum Islam, /==5, hlm. #.

6 :bahawa kaum ?ahudi dari ani @)uf adalah satu umat bersama orang6orang beriman, mereka +orang ?ahudi

dengan agama mereka dan kaum Muslimin dengan agama mereka, begitu juga dengan orang6orang bersekutu dengan mereka, ke%uali orang6orang 7alim dan berbuat dosa maka hal ini akan menimpa diri dan keluarga mereka;.

3

telah megeluarkan urusan agama daripada menjadi urusan egara dan dijadikan sebagai urusan persendirian. (al ini kerana ada yang berpendapat egara akan menjadi sukar untuk  ditadbir jika hal agama dan hal pemerintahan di%ampuradukkan. rusan kebebasan beragama atau penukaran agama adalah dianggap sebagai urusan peribadi indi2idu. Aleh sebab itu, tidak semua egara menerima pakai instrument seperti &(- 1!*" dan I44P- 1!33. 3.0 D+M-GA/I AGAMA DI MA,ASIA

an%i Penduduk dan Perumahan Malaysia tahun /=1= +an%i /=1= menunjukkan jumlah  penduduk di Malaysia adalah sebanyak /".5 juta orang berbanding dengan /5.5 juta orang  pada tahun /===. Jumlah ini merangkumi !1."B warganegara dan "./B bukan warganegara. 0arganegara Malaysia terdiri daripada kumpulan etnik umiputera iaitu 3C.*B, 4ina /*.3B, India C.5B dan lain6lain adalah sebanyak =.CB. &alam kalangan warganegara Malaysia, MelayuC merupakan kumpulan etnik utama di 'emenanjung Malaysia iaitu 35.1B. Iban merekodkan 5=.5B daripada jumlah keseluruhan warganegara di 'arawak manakala masyarakat Kada7an &usun pula merekodkan sebanyak /*.#B di 'abah. &i Malaysia, agama Islam merupakan agama yang paling ramai dianuti oleh penduduk di Malaysia iaitu dengan  perkadaran 31.5B. 'elain itu, antara agama lain yang dianuti di egara ini ialah uddha 1!."B, Kristian !./B dan (indu 3.5B. Kumpulan agama minoriti lain termasuklah animisme, 'ikh, agama6agama tradisional 4ina dan lain6lain.

7 Perkara 13= Perlembagaan Persekutuan memperin%ikan definisi DMelayuD sebagai :seseorang yang beragama Islam, mengamalkan adat dan budaya Melayu, mela7imi pertuturan dalam bahasa Melayu;.

4

!.0 P+KAA 11 P+,+MBAGAAN P+S+KUUAN

'ebagai

undang6undang tertinggi di egara ini, Perlembagaan Persekutuan

telah

memperuntukkan Perkara 5+1 bahawa Islam adalah agama bagi Persekutuan tetapi agama6 agama lain boleh diamalkan dengan aman dan damai di Malaysia. 0alaupun kedudukan agama Islam itu lebih istimewa dari agama6agama lain, Perlembagaan tidak membuat sebarang penyekatan hak kebebasan beragama bagi penganut6penganut agama lain hanya kerana Islam itu adalah agama Persekutuan. Ini adalah selari dengan peruntukan lain yang terkandung dalam ahagian / Perlembagaan Malaysia, iaitu hak kebebasan asasi. Pengisytiharan untuk kebebasan beragama ini diperkukuhkan di dalam Perkara 11+1 Perlembagaan Persekutuan yang memperuntukkan bahawa :$iap6tiap orang berhak  menganuti

dan

mengamalkan

agamanya

dan,

tertakhluk

kepada


+*,

mengembangkannya.; Peruntukan ini mengiktiraf kewujudan agama6agama di Malaysia dan tiada siapa pun berhak menafikan hak kebebasan beragama ini atas apa jua alasan sekalipun. 'elain daripada hak kebebasan beragama, Perkara 11+/ Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan bahawa :$iada seorang pun boleh dipaksa membayar apa6apa %ukai yang hasilnya diuntukkan khas semuanya atau sebahagiannya bagi maksud sesuatu agama selain agamanya sendiri.; Perlembagaan

5

:$iap6tiap kumpulan agama berhak>6 Menguruskan hal ehwal agamanya sendiri9 Menubuhkan dan menyenggarakan institusi6institusi bagi maksud agama atau khairat9 dan Memperoleh dan mempunyai harta dan memegang dan mentadbirkannya mengikut undang6 undang.; Peruntukan6peruntukan ini melindungi setiap kumpulan6kumpulan agama di Malaysia di mana ia boleh menubuh, menyelenggara atau memiliki harta atau yayasan sendiri untuk  tujuan agama dan kebajikan. (ak6hak tersebut terjamin walaupun agama Islam adalah agama  persekutuan seperti termaktub pada Perkara 5+1. Perkara 11+* Perlembagaan Persekutuan pula memperuntukkan bahawa :ndang6 undang egeri dan berkenaan dengan 0ilayah60ilayah Persekutuan Kuala Eumpur, Eabuan dan Putrajaya, undang6undang persekutuan boleh mengawal atau menyekat pengembangan apa6apa doktrin atau keper%ayaan agama di kalangan orang yang menganuti agama Islam.; ndang6undang negeri dan undang6undang 0ilayah Persekutuan boleh mengawal atau menyekat pengembangan apa6apa keper%ayaan agama dalam kalangan orang Islam. Aleh itu, kerajaan6kerajaan negeri dan persekutuan mempunyai kuasa untuk untuk menggubal undang6 undang, mengawal dan melindungi akidah penganut6penganut agama Islam. Ini bermaksud orang bukan Islam tidak boleh menyebarkan agamanya kepada penganut agama Islam di  egara ini. Perkara 11+# Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan bahawa :Perkara ini tidaklah membenarkan apa6apa perbuatan yang berlawanan dengan mana6mana undang6 undang am yang berhubungan dengan ketenteraman awam, kesihatan awam atau prinsip moral.; Peruntukan ini bermaksud walaupun setiap indi2idu bebas untuk menganuti agama yang dikehendakinya dan ia bebas untuk men7ahirkan keper%ayaannya itu sama ada melalui 6

 perbuatan atau per%akapan dengan %ara bersembahyang bersendirian ataupun berada di khalayak ramai, kebebasan6kebebasan ini tidak boleh menyebabkan berlakunya kerosakan atau gangguan kepada ketenteraman awam atau akhlak. " Kebebasan beragama ini juga tertakhluk kepada undang6undang awam )kta Keselamatan &alam egeri 1!3=, )kta Pertubuhan 1!33 dan )kta Polis 1!3C.

8 )bdul Monir ?aa%ob, Islam dan Kebebasan Beragama Menurut Perlembagaan Persekutuan , /=1/, hlm. /56/*.

7

%.0 K-N-+SI M+NG+NAI K+B+BASAN B+AGAMA DI MA,ASIA

Perkara 11 dalam Perlembagaan Persekutuan iaitu kebebasan beragama di Malaysia ini telah mengundang pelbagai kontro2ersi sehingga mendapat perhatian luar biasa dari masyarakat umum terutamanya masyarakat yang bukan beragama Islam. (al ini kerana masyarakat  bukan Islam berpendapat peruntukan6peruntukan Perlembagaan Persekutuan dan dasar6dasar  kerajaan ini menggalakkan agama Islam itu mengatasi agama6agama lain. 'e%ara umumnya, isu6isu sensitif berkaitan dengan keagamaan ini merisaukan masyarakat bukan Islam di Malaysia. )ntara isu yang mendapat pelbagai reaksi daripada masyarakat bukan Islam adalah fenomena Islamisasi. Islamisasi merujuk kepada proses pengislaman dengan memasukkan nilai6nilai su%i yang terdapat di dalam ajaran Islam. &alam konteks Malaysia, Islamisasi diertikan sebagai proses menerapkan nilai6nilai Islam dalam segenap aspek yang dilaksanakan oleh Kerajaan Malaysia.! 
9 )hmad 'atu 'orotan Pen%apaian, 5 Aktober /==1, hlm. 1.

8

nilai6nilai sejagat 7aman kini seumpamanya kedudukan jantina, agama dan bangsa, hak6hak  asasi manusia dan prinsip kebebasan demokrasi. 1= 'elain itu, gagasan Islam (adhari 11 yang diperkenalkan oleh mantan Perdana Menteri &atuk  'eri +kini $un )bdullah )hmad adawi, pada 'eptember /==* ketika Perhimpunan )gung MA yang ke ## turut mendapat perhatian daripada masyarakat bukan Islam. (al ini kerana masyarakat bukan Islam berpendapat bahawa mereka tidak pasti jika pendekatan Islam (adhari akan membawa apa6apa pen%apaian kepada egara dan perubahan dalam kehidupan masyarakat moden masa kini. 'elain itu, mereka juga meragui sama ada isi kandungan di dalam Islam (adhari itu menarik dan sesuai untuk masyarakat majmuk di Malaysia. Masyarakat bukan Islam juga risau jika prinsip6prinsip Islam (adhari ini akan mendiskriminasikan hak6hak keagamaan mereka di samping mempersoalkan kewajaran memasukkan prinsip Islam (adhari di dalam pentadbiran egara. Isu pertukaran agama juga turut menjadi tumpuan pelbagai pihak. Ianya dikaitkan dengan bidang kuasa mahkamah, iaitu sama ada Mahkamah 'i2il atau Mahkamah 'yariah mempunyai bidang kuasa eksklusif bagi menentukan seseorang itu telah murtad atau :keluar  agama islam;. Per%anggahan bidang kuasa ini berbangkit daripada Perkara 1/1+) 1/ sehingga  banyak pihak mahu supaya peruntukan tersebut dipinda dengan mengembalikan semula  bidang kuasa kepada Mahkamah 'i2il. )ntara kontro2ersi yang mendapat perhatian masyarakat seluruh egara ialah kes status agama 'arjan M. Moorthy atau nama Islamnya 10 )bdul -ahman Mahmood, Kamaruddin (j 'alleh, )hmad 'unawari Eong,
Islam $erhadap Proses Islamisasi &i Malaysia, /==!, hlm. 5"65!.

11Islam (adhari 8 :'uatu pendekatan pembangunan manusia, masyarakat dan negara bersifat menyeluruh, berdasarkan

kepada perspektif tamadun Islam;.

12Perkara 1/1+) 8 :Mahkamah6mahkamah yang disebutkan dalam
9

Mohamad )bdullah pada &isember /==#. Kes ini menjadi kontro2ersi hangat kerana dua faktor iaitu> a keluarga si mati tidak menerima keputusan mahkamah yang Moorthy telah memeluk agama Islam walaupun semasa hidupnya, beliau menjalan kehidupan seharian sebagai seorang (indu, dan b keluarga si mati berasa dikhianati oleh keputusan Mahkamah $inggi kerana ia menyatakan mereka tidak boleh menyemak semula keputusan Mahkamah 'yariah dan tidak mempunyai kuasa untuk %ampurtangan. (al ini kerana Mahkamah 'yariah telah menyatakan Moorthy adalah seorang Muslim. Mahkamah 'yariah tidak pernah mengiktiraf penukaran agama orang Melayu daripada Islam kepada agama lain. )da dakwaan mengatakan bahawa sehingga tahun 1!!!, terdapat sebanyak #= === deed poll 13, affida2it, notis dan iklan yang mengisytiharkan niat mahu meninggalkan agama Islam. 'atu6satunya penukaran yang diiktiraf semasa laporan dibuat adalah bagi wanita yang dulunya memeluk Islam kerana berkahwin tetapi mahu kembali kepada agama asalnya selepas perkahwinan mereka dibubarkan. Pada 1! Ma% /==!, Mahkamah -ayuan 'yariah mengekalkan keputusan Mahkamah 'yariah egeri Pulau Pinang yang membenarkan $an Fan (uang 1*  untuk kembali agama uddha walaupun ditentang Majlis )gama egeri. Kes Eina Joy1# juga antara kes yang mendapat perhatian penuh organisasi dan indi2idu bukan Islam di seluruh dunia. Kes ini bermula apabila beliau memohon untuk menghilangkan  perkataan agama Islam dari kad pengenalannya tetapi dibenarkan Jabatan Pendaftaran egara tanpa kebenaran Mahkamah 'yariah yang memperakui beliau telah keluar dari agama Islam. 13  Deed poll  ialah pengakuan yang dibuat sendiri oleh indi2idu terbabit melalui surat akuan berkanun. agaimanapun, ini

tidak semestinya mengikat mahkamah, yang boleh memanggil indi2idu berkenaan untuk memastikan kebenaran akuannya.

14 $an memohon menukar agama pada tahun /==3 selepas ditinggalkan oleh suami berbangsa Iran yang beragama Islam.

Eihat kes 'iti =C1===*56=1!16/==3.

15 Eihat kes Eina Joy lwn Majlis )gama Islam 0ilayah Persekutuan +/==C, * MEJ, #"#.

10

Permohonan beliau ditolak sehingga kes ini dibawa ke mahkamah. &alam hal ini, masyarakat umumnya yang bukan Islam mula mempersoalkan Perkara 11 Perlembagaan Persekutuan yang mana setiap orang berhak menganuti dan mengamalkan agamanya. Mereka menyatakan  bahawa Eina Joy berhak untuk mempraktikkan keper%ayaannya sebagai hak indi2idu seperti yang terkandung di dalam peruntukan Perlembagaan Persekutuan. Isu Per kara 11 ini akhirnya menjadi isu utama di Mahkamah Persekutuan. Isu pertukaran agama ini adalah sangat rumit untuk diselesaikan kerana beberapa isu lain akan timbul apabila satu pihak disahkan menukar  agamanya. Kesan yang paling nyata adalah ke atas nafkah isteri dan anak6anak, penjagaan kanak6kanak dan pembahagian harta.

11

*.0 K+SIMPU,AN

Islam menganjurkan agar menerima perbe7aan agama dan etnik sebagai satu lumrah dalam manusia seperti yang disebut di dalam 'urah )l6aGarah *!>15 untuk mengelakkan %emuhan  budaya, etnik dan agama, bersopan santun dan berbudi bahasa. Justeru, rakyat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai etnik dan bangsa hendaklah saling hormat6menghormati terhadap hak indi2idu dan masyarakat tanpa menyentuh hal sensiti2iti sesebuah kaum. 'ejarah 15 Mei 1!35 walaupun dikatakan berasaskan politik semata, mengajar rakyat Malaysia supaya  perpaduan perlu dikukuhkan dan pembentukan -ukun egara sebagai ikrar dan pegangan masyarakat mampu meningkatkan kesedaran rakyat tentang pentingnya hak menganuti agama dan keper%ayaan masing6masing seperti yang termaktub dalam Perkara 11 Perlembagaan Persekutuan. Persepsi negatif antara masyarakat Islam dan bukan Islam mengenai agama dan keper%ayaan masing6masing juga perlu dikikis kerana jurang salah faham ini adalah fenomena yang tidak sihat terutamanya pada 7aman globalisasi.
16 a7ri Muslim, ik ?usri Musa, )hmad (idayat uang, (ubungan Ftnik di Malaysia dari Perspektif Islam, Kajian

Malaysia, /=11, hlm. 1=.

12

BIB,I-GA/I

)bdul )7i7 ari. +1!!!. Murtad dalam Konteks Kebebasan eragama di Malaysia, urnal  !ndang"undang dan Masyarakat 3 , -uang Eingkup dan Masalahnya. urnal #yaria$ il. 1=+1> #56C=. )bdul )7i7 ari. +/==5. Perlembagaan Malaysia: Asas"asas dan Masala$. Kuala Eumpur. &ewan ahasa dan Pustaka. )bdul Monir ?aa%ob. +/=1/. Islam dan Kebebasan Beragama Menurut Perlembagaan  Persekutuan. Kuala Eumpur. $e%hnknowlogi% $rading 'dn hd. )bdul -ahman Mahmood, Kamaruddin (j. 'alleh, )hmad 'unawari Eong H 556#1. )maludin )b. -ahman, aid )hmad, 'arjit 'ingh &arshan 'ing, Eee ?ok 356"/. ambaran Malaysia. Kanun /3 +/> //=6/5#. (alimahton 'haari, gu $e%k (ua, . -aman. +/==3. 4o2ering -a%e and -eligion> $he Moorthy and yonya $ahir 4ases in 1"#6/=1. (elwa Mohammad ainal, Jasri Jamal. +/=15. Kedudukan Murtad dan Penyebaran )gama ukan Islam Menurut Perspektif ndang6ndang di Malaysia> 'atu )nalisa Isu dan 4abaran. urnal !ndang"!ndang Malaysia 1C> 15653. Jabatan Perangkaan Malaysia. Eaporan $aburan Penduduk dan 4iri6%iri )sas &emografi, /=1= dlm http>www.statisti%s.go2.myportalindeN.phpOoption%omQ%ontentHid1/1#HItem d"!Hllanbm. R4apaian pada 11 Ma% /=1*S. Mohamed )7am Mohamed )dil. +/==5. (ak $ukar )gama dalam Perlembagaan Malaysia> Konflik )ntara Kebebasan eragama dan (ukum Islam.  urnal #yaria$  il. 11+1> /56*3. Mohd )7har )bd. (amid, -osman Md. ?usuff, Muhammed 'atu $injauan )wal. urnal Teknologi> 1/61!.

13

 a7ri Muslim. +t.t. Islam &alam Perlembagaan Persekutuan dan (ubungan Ftnik di Malaysia. urnal Kemanusiaan il. /=> 11#61/!.  a7ri Muslim, ik ?usri Musa, )hmad (idayat uang. +/=11. (ubungan Ftnik di Malaysia &ari Perspektif Islam. Ka%ian Malaysia. ol. /!, o. 1> 16/".  a7ri Muslim. +/=1/. Implikasi Peruntukan Islam dan Arang Melayu dalam Perlembagaan Persekutuan $erhadap (ubungan Ftnik &i Malaysia. urnal Kemanusiaan, ol. 1!,  o. /> 1!63/.  urjaanah )bdullah T 4hew Ei (ua. +/==C. Eegislating /3*6/"!.  urhafilah Musa. +/==C, Agos. ndang6undang Kawalan Penyebaran )gama ukan Islam Kepada Arang Islam 6 'atu Penilaian 'elepas #= $ahun Perlembagaan Persekutuan.  Persidangan Tunku aafar .
14