HUMANITATEAK ETA KOMUNIKAZIO SAILA Irakaslea: MIRIAM LEIBAR BALZATEGI
IDATZITAKO LANEN AURKEZPENA
2004ko urria
AURKIBIDEA 1. LAN AKADEMIKO BATEN EGITURA ............................................................
4
1.1. Azala .......................................................................................
4
1.2. Aurkibidea...............................................................................
4
1.3. Sarrera.....................................................................................
5
1.4. Testua .....................................................................................
5
1.5. Ondorioak ..............................................................................
6
1.6. Gehigarriak ..........................................................................
6
1.7. Bibliografia .............................................................................
6
2. ALDERDI FORMALAK................................................................................
7
2.1. Azala .......................................................................................
7
2.2. Aurkibidea ..............................................................................
7
2.3. Orrialde-formatua ..................................................................
9
2.3.1. Ertzak...........................................................................
9
2.3.2. Koska ..............................................................................
10
2.3.3. Lerrokadura......................................................................
10
2.3.4. Lerroarteko tartea.............................................................
10
2.3.5. Testuaren letraren iturri, mota eta tamaina.......................
10
2.3.6.
Oin-ohar, goiburu eta orri-oinen letraren iturri, mota eta tamaina.......................................................................... .................................................................................. 11
2.3.7.
Aipuak eta oharrak......................................................... .................................................................................. 11
2.3.8. Zerrendapenak.................................................................
13
2.3.9. Goiburuak eta orri-oinak...................................................
13
2.3.10. Orrikatzea......................................................................
13
2.4. Elementu grafikoak ...............................................................
14
2.4.1. Zutabe-tituluak..................................................................
15
2.4.2. Formulak eta ekuazioak....................................................
15
2.5. Erreferentzia bibliografikoak.................................................
18
2.6. Koadernaketa..........................................................................
19
BIBLIOGRAFIA .............................................................................................
21
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Lan akademiko bat burutzerakoan, edukiari nahiz formari dagokien hainbat alderdiri begiratu behar diogu. Lanik garrantzitsuenek aurkezpena zaindu egiten dute (orri-formatua, azala, koadernaketa...) barne egitura islatzen (aurkibideak, kapituluak , atalak), koherentzia tipografikoa daukate (letra etzana, lodia, azpimarratuak...) eta eskakizun akademikoak betetzen dituzte (aipuak, bibliografia...). Lanak aurkezteko eredu bakarrik ez dagoen arren, badira unibertsitate-munduko kide gehienek jarraitu ohi dituzten arau batzuk. Ondoren, lan akademikoak aurkezteko zenbait irizpide azalduko dugu. Batetik, egiturari begiratzen zaio, hau da, lana osatzen duten zatiei (azala, aurkibidea...) eta bestetik, alderdi formalak aztertzen dira (ertzak, letraren iturri, mota eta tamaina...).
3
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
1. LAN AKADEMIKO BATEN EGITURA Lan akademiko batek ondorengo egitura izan behar du: azala, aurkibidea, sarrera, testua, ondorioak eta bibliografia. Oinarrizko zati hauetaz gain, beste hauek ere eduki ditzake: hitzaurrea, eranskinak, gehigarriak eta aurkibide osagarriak.
1.1. AZALA
Lehen orrialdean zera sartzen da: Fakultatearen anagrama, titulazioaren izena, ikasturtea, irakasgaia, irakaslearen izena. Izenburua, gaia hitz gutxitan garbi adieraziz. Azpititulua, lanaren mota eta izaera azalduz: adibidez, karrera-amaierako egitasmoa, doktore-tesia...; zirriborroa, aurrerapena... Egilearen izena. Burutze-data:
1.2. AURKIBIDEA
Lan akademikoek aurkibide orokor edo edukien aurkibide bat izaten dute, lanaren hasieran joan behar duena, sarreraren aurretik. Bertan kapitulu eta atal bakoitzaren izenburu osoak jarriko dira, zein orrialdetan aurki daitezkeen azalduz. Kapitulu eta azpi-zatien tituluak txukun idatzita baldin badaude, aurkibideak lanaren eduki eta tankerari buruzko ideia egokia eskainiko dio irakurleari, testu barruan atal bakoitzaren bilaketa erraztuz.
1.3. SARRERA
4
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Sarreran lanaren edukia laburbiltzen da hitz gutxitan. Azkenean idatzi behar da, testua garatu eta gero. Sarreraren bitartez irakurleak gaiari eta lanaren helburuari buruzko lehenengo inpresioa jasotzen du, baita lan horrek izan dezakeen garrantzi eta interesari buruzko xehetasunak ere. Sarrerak askotan lan bat irakurtzera edo baztertzera bultzatzen du. Pertsona askok sarrera bakarrik irakurriko dute, hartara lan osoaren balioa neurtzeko elementu bakarra bihurtzen delarik. Sarrerako lehenbiziko lerroaldeek lana zertaz ari den jakinarazi behar dute. Horretaz gain, lanaren helburuak eta jarraitu den metodologia ere aipatu behar da.
1.4. TESTUA
Hau idazten da lehendabizi, gainontzeko zatiak (sarrera, ondorioak, azala) beraren arabera moldatzen baitira. Kapitulutan antolaturik dago, eta hauek ataletan zatitzen dira (gai bat era bereizian jorratzen dituzten paragrafoetan); atalen epigrafeak (tituluak edo errotuluak) 1etik aurrera zenbatuko dira, aurkibidean agertzen den bezala. Kapituluen tituluek haien edukiaren berri emango dute: Kapituluek antzeko hedadura izan behar dute. Testua idazterakoan, badira gordetzea komeni den printzipio batzuk: Argitasuna. Helaraztea nahi den informazioak ahalik eta erarik ulerterrazenean eraturik egon behar du. Batasuna. Testuaren zati desberdinak elkarren artean era logikoan loturik egongo dira, batasun-itxura har dezaten. Lehentasuna. Garrantzitsuena dela uste dena behar beste nabarmenduta geratu beharko da. Idazkiaren hasieran eta bukaeran ipinita egon beharko da.
1.5. ONDORIOAK
5
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Lanean honako hauek edukiko dituen azken kapitulu bat sartzea komenigarria da: Testuan azaldutakotik atera daitezkeen ideiak. Lanaren egilearen balorazio eta iritzirik nagusienak.
1.6. GEHIGARRIAK
Gehigarriek lana zabaldu edo osatzen duten informazioa biltzen dute, eta, euren hedadura edo izaerarengatik, aparte jartzea merezi dute. Hauetan, adibidez, sar daitezke zifra luze eta konplikatuetako taulak, grafikoak, egiaztapen matematikoak, etab.
1.7. BIBLIOGRAFIA
Erabili diren liburu, artikulu eta dokumentu guztien zerrenda bat jarriko da lanaren bukaeran.
6
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
2. ALDERDI FORMALAK 2.1. AZALA
GOIAN EZKERRETARA (Ezkerrean lerrokatua) 1. 2. 3. 4.
M.U.REN ANAGRAMA, FAKULTATEA ADIERAZIZ TITULAZIO ETA KURTSOAREN IZENA IRAKASGAIA (letra larriak eta lodiak) IRAKASLEA EDO ARDURADUNA (letra etzana)
ERDIKO ALDEAN (Zentraturik) 5. Izenburu zentratua, letra larrietan (Letra lodiez nabarmenduz eta azaleko gainontzekoak baino tamaina handiagoan) 6. Azpitutulua (letra xehetan, izenburua baino tamaina txikiagoan eta azpimarratuta) BEHEAN ESKUINETARA (Eskuinean lerrokatua) 7. Deiturak, izena 8. Data
2.2. AURKIBIDEA Aurkibidea hierarkia-mailaren arabera tipografiak bereizten dituen ataletan antolatuta dago. Hartarako ondoko hauek erabiltzen dira: letra-mota desberdinak, letra lodiak eta etzanak, azpimarratuak, koskak, etab. Atalok zenbatuta joan behar dute, hartara lana burutu ahala birmoldatu eta aberastu egin baitaiteke. Zenbakiz osatutako konbinazioetan mamitu daitezke [2. / 2.1 / 2.1.1], zenbakiz eta letrez, [2. / 2.1 / 2.1.1 / A. / A.1], gehi izartxo eta gidoiak. Ez da komeni hiru zenbaki edo letra baino gehiago pilatzea.
7
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Atalen izenburuek laburrak izan behar dute, eta gramatika aldetik homogeneoak (honako serie hau gaizki moldatua legoke: 1. Substantiboak / 2. Adjektiboa / 3. Aditza jokatu). Tituluen amaieran ez dago punturik. Dokumentuaren orrikatzea aurkibide orokorrean txertatu behar da. Hona hemen eredu bat:
AURKIBIDEA
Sarrera ...............................................................................................................
11
1. Glosarioa .....................................................................................................
14
2. Idazketa .......................................................................................................
374
2.1. Erabilpen-arauak ...............................................................................
374
2.1.1. Ortografia-zeinuak ..................................................................
374
A. Hasierako letrak ...............................................................
374
1. Hasierako letra larriak ..............................................
374
2. Hasierako letra xeheak .............................................
374
B. Azentu ortografikoa ..........................................................
378
0. Orokortasunak ...........................................................
378
1. Arau orokorrak ...........................................................
379
− Hitz oxitonoak ........................................................
379
− Hitz paroxitonoak .................................................
379
− Hitz proparoxitonoak ..............................................
379
2. Arau espezifikoak ......................................................
379
− Konposatuak ..........................................................
379
− O juntagailua ..........................................................
380
− Diptongoak eta triptongoak ....................................
380
− Hiatoak ...................................................................
381
− Hitz latinoak ...........................................................
382
− Silababakarrak .......................................................
382
− Beste hizkuntza batzuetako berbak .......................
383
− Azentu-marka diakritikoa .......................................
383
− Aditzak ...................................................................
385
C. Puntuazio-zeinuak ...........................................................
385
1. Koma .......................................................................
385
2. Bi puntu .....................................................................
389
8
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Gainera, lan batzuek beste aurkibide-mota batzuk ere izan ditzakete. Hauek beti lanaren bukaeran jartzen dira eta irudi, mapa, grafiko, izen berezi, gai, eta abarren kokapen zehatza erraz topatzen laguntzen dute. Aurkibiderik ohikoenak alfabetikoak eta kronologikoak izaten dira. a) Aurkibide analitikoak: onomastikoak eta analitikoak izan daitezke
Aurkibide onomastikoek lanean ageri diren pertsonen (edo/eta tokien) izen guztiak dakartzate alfabetoz ordenaturik Fontana, Josep; 58, 86-89, 97, 108. Martínez, Montserrat; 34, 69, 103. Vilar, Pierre; 2, 6, 89, 96.
Aurkibide analitikoek (edo gaiaren funtsezko alderdiak jasotzen dituzte.
araberakoek)
lanaren
Letra lodia; 95, 115. Eskema-maila; 211, 215. Segurtasun-mailak; 678, 776. b) Aurkibide kronologikoak: historia-lanetan agertzen dira batez ere, eta aztergai den garaiaren errepaso kronologikoa eskaintzen dute.
2.3. ORRIALDE-FORMATUA
Oinarrizko gomendio batzuk datoz orain orrialdearen aurkezpenerako.
2.3.1.
Ertzak
Ertzek nasaiak izan behar dute. Goikoa eta behekoa berdinak izatea komeni da (2,5 zentimetro), ezkerrekoari (3 zentimetro) eskuinekoari (2 zentimetro) baino tarte zabalagoa eman behar zaio. Lana koadernatu behar baldin bada, ezkerreko ertzak lau zentimetro izango ditu.
9
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
2.3.2.
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Koska
Paragrafoek "koska" batekin hasi behar dute (tarte bat ezkerreko ertzaren eta paragrafoaren lehenengo hitzaren artean). Koskak 1,25 cm. izan ohi du.
2.3.3.
Lerrokadura
Garrantzitsua da ertzak era bertikalean lerrokaturik egotea.
2.3.4.
Lerroarteko tartea
Paragrafo bereko ilaren arten lerroarte soila uztea gomendatzen da; atal bereko paragrafoen artean lerroartea paragrafo bereko ilaren artekoa baino bi bider handiago izango da (Word-itzulera bat). Atalen arteko lerroartea handiagoa izango da.
2.3.5.
Testuaren letraren iturri, mota eta tamaina
Testua letra borobilarekin idatziko da (zuzena eta ez oso sendoa). Beste letra-mota batzuk ere tartekatuko dira: etzana, lodia... Tahoma letra erabiltzea gomendatzen da. Letra etzanak testuetan azpimarraketak eskuizkribuetan duen eginkizuna dauka. Halakoak idazten direnean erabili ohi da: a) nabarmendu nahi den hitz, sintagma, esaldi edo testu bat (adibideak, letren izenak, etab). b) hitz atzerritarrak. c) Liburu, aldizkari, arte-lan eta abarren izenburuak d) Kutsu ironikoa edo kritikoaz erabilitako hitzak. 10
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Titulu eta idazpuru bereziak azpimarratzeko, letra lodiaz baliatu ohi gara. Helburu didaktikoaz ere erabiltzen da, irakurleari ideia eta kontzepturik garrantzitsuenak atxikitzen laguntzeko. Paragrafo bakoitzean ez da komeni bi edo hiru hitz baino gehiago nabarmentzea. Inoiz modu desegokian ere agertzen da: esate baterako, hitz baten esanahian arreta jar dezagun. Halakoetan, horren ordez, letra etzana edo komatxoak erabili behar dira. Letraren tamainari dagokionean, testu barruan erabilitakoa (11) izenburu, azpititulu eta ataletakoetatik bereizi egin behar da. Hauek handiagoak izango dira eta irizpide hierarkikoari eutsiko diote (22, 14, 12).
2.3.6.
Oin-ohar, goiburu eta orri-oinen letraren iturri, mota eta tamaina Oin-oharrak Tahoma letran idatziko dira, 8 tamainakoan, borobila gehienetan. Grafiko, lauki eta taulen oinetan iturriak identifikatzeko, letra etzana erabiltzen
da. Goiburu eta orri-oinetan letraren iturri, mota eta tamaina desberdinak txandakatzen ahaleginduko gara.
2.3.7.
Aipuak eta Oharrak
Aipuak Testuan agertzen diren beste autore batzuen aipuak bibliografian eta orrioinetako oharretan ere azaldu behar dira. Aipuak lau lerrotara iristen ez badira, testuan sar daitezke komatxoen artean. Lau lerroak gainditzen badituzte, testutik bereizi eta horrela txertatzen dira:
Alde bietako koskari zentimetro bana kentzen zaio.
Letra etzanaz eta txikiagoaz idazten da.
Lerroarteko soila erabiltzen da.
Adibidea:
11
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Hausnarketarako bide behartuak gauden tokian eta ez beste batean nola eta zergatik gauden berraztertzera eramaten gaitu zalantzarik gabe, eta orduan honaino ekarri gaituen ibilbidearen hasiera posiblea bururatzen zaigu eta, baita ere, benetan zintzoak izan ote garen bere oinarrizko filosofiarekiko. 1
Oharrak Oin-oharra zera da: orrialde horretan dagoen testu-zati batekin harremana duen iruzkin edo aipu bibliografikoa. Iruzkin hauek kapituluaren edo lanaren amaieran ere ager daitezke. Oin-oharrean beste autore baten testua lehenbizikoz aipatzen denean, aipu bibliografiko osoa adierazten da. Era honetan: DEITURAK, Egilearen izena: izenburua letra etzanean, argitalpen-lekua: argitaletxea, publikazio-urtea eta orrialde-zenbakia. LÓPEZ LITA, Rafael: Comunicación: La clave del bienestar social, Madrid: Drac, 2000, 20. orr. Lan bera berriz aipatzen bada, egilearen deitura eta orrialde-zenbakia bakarrik idazten da. LÓPEZ LITA, R: 35. orr. Iturri bera orrialde berean hainbat alditan aipatzen denean, Ibid. [Ibidem] laburdura latinoaz balia gaitezke. Ibid: 80. o. Testu batean idatzitakoari egindako iruzkinak aipu bibliografikoen ondoan joango dira, ordena korrelatibo bati jarraituz. Oharretarako nahiz aipuetarako deiak zenbaki erromatarrekin egin behar dira. Orri-oinean egindako iruzkina ondorengo hau izan zitekeen: Fakultateko Estilo-liburua2
2.3.8.
Zerrendapenak
Zerrendapenek irakurritakoa hobeto ulertzen eta gogoratzen laguntzen dute; baita gerora egin daitezkeen kontsultak ere. Berauek erabiltzeko orduan ondorengoak kontuan edukitzea komeni da: 1 2
LÓPEZ LITA, Rafael: Comunicación: La clave del bienestar social, Madrid: Drac, 2000, 20. o. Gure eskerrak ETEOko zuzendaritzari eskuliburu hau idazteko eskaini digu laguntzarengatik
12
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Ordena logiko bati lotutako elementuek zenbatuta joan behar dute. Ordena arbitrarioan ezarritako elementuen aurretik gidoia, izartxoa edo antzeko ikurren batek joan behar du. Ezinbestekoa ez bada ere, komenigarria da zerrendapen bateko elementu bakoitza paragrafo bakarrean joatea. Elementu bakoitzari dagozkion elementuek beren koska izan behar dute (adibidez, zerrendapen honetan). Paragrafo bakoitzak puntuarekin bukatu behar du. Ez da aurkibideekin nahastu behar. Hauen atalek ez dute horrelakorik eskatzen. Hitz adierazkorren bat letra lodiz nabarmendu daiteke, zerrendapen honetan egiten den legez.
2.3.9.
Goiburuak eta orri-oinak
Goiburuan M.U.ren logotipoa txerta daiteke, Fakultatea adieraziz. Beste elementu hauek ere jar daitezke: lanaren izenburua, kapituluaren titulua, irakasgaiaren izena edota saila. Orri-oinean orrikatzea agertuko da, eskuinean ahal dela, zenbaki arabiarrekin. Gorago esandakoak ere sar daitezke, baita beste batzuk, hala nola, egilearen edo lanaren arduradunaren izena.
2.3.10.
Orrikatzea
Lan guztien orrikatzea zenbaki arabiarrekin egingo da. Orrialde-zenbakia eskuineko beheko aldean ipintzea gomendatzen da. Azala eta aurkibide-orrialdea (aurkibidea jartzen duen tokian) ez dira zenbatzen. Azala izan ezik, lanaren gainontzeko orrialdeak kontabilizatu egiten dira.
2.4. ELEMENTU GRAFIKOAK
Elementu grafikoek (taulak, laukiak, grafikoak, irudiak...) lan akademikoak zehaztu, sendotu eta ilustratzeko balio dute. Euren aurkezpenerako, arau batzuk kontuan izatea komeni da:
13
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Elementu grafiko guztiek irudien arabera zentraturik egon behar dute.
Paragrafoak ez puskatu, baizik eta elementu grafikoak euren amaieran jarri, paragrafo baten eta bestearen artean.
Ez laga elementu grafikorik bi orrialdeen artean zatituta.
Elementu grafikoa aurkeztuko dela adierazi, adibidez, (ikus I. taula), eta, egoki baldin badator, berau eskaini aurretik, azalpenak eman. Elementu grafikoek hurrenez hurren zenbaturik joan beharko dute lan osoan zehar. Elementu grafiko mota bakoitza era bereizian zenbatuko da, ordena korrelatiboan eta beti irizpide berberarekin. Letra lodiaz idatziko da: 1. grafikoa … laukia … 1. irudia … VI. taula … Elementu grafiko guztiek titulua daramate. Titulu bakoitzak goiko aldean agertu behar du, elementu grafikoari itsatsita (inolako tarterik gabe). Irudiak baldin badira, titulua beheko aldean azaltzen da, letra etzanaz idatzita, edota letra-tamaina txikiagoan. Adibideak:
1. taula: Diputatuen Kongresurako Hauteskundeak (2004) DIPUTATU KOPURUA
BOTU KOPURUA
PSOE
164
10.909.687
42,64
PP
148
9.630.512
37,64
CIU
10
829.046
3,24
ERC
8
649.999
2,54
EAJ-PNV
7
417.154
1,63
IU-EB
5
1.269.532
4,96
CC
3
221.034
0,86
BNG
2
205.613
0,80
ALDERDIAK
%
1. irudia: KDE ingurune grafikoa.
14
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
2.4.1.
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Zutabe-tituluak
Arreta handia jarri behar da zutabeen edukia deskribatzerakoan. Hartarako ondorengoak aholkatzen dira: Zutabe bakoitzaren edukia argi eta garbi deskribatu, argibide-oharrak erabiliz, horren premiarik balego. Zein unitate-motarekin neurtzen ari garen adierazi beti (euroak, adinak, datak, byteak…). Hamartarrak biribildu, portzentajeak kalkulatzerakoan batuketak 100 eman dezan. Erabilitako eskalak adierazi grafikoetan.
2.4.2.
Formulak eta ekuazioak
Formulek eta ekuazioek, oro har, irizpide berberei jarraitzen diete. Formuletan elementu-aniztasun handiak esku hartzen duenez, berauek egoki kokatu eta ordenatzea komeni da: Letra latindar eta grekoak erabiltzen dira, larriak eta xeheak; zifrak, zeinuak, berretzaileak, ikurrak, etab. Formulak, gehienetan, testu nagusiak duen letra-tamaina berarekin moldatzen dira. Salbuespen gisa, letra-tamaina txikiagoaz balia gaitezke, baldin eta formulak oso luzeak badira. Formulak elkarren artean nahiz aurreko eta ondorengo testu nagusitik tarte zuri batekin bereizten dira, eta zentraturik joaten dira. Formula batek zatiak dituenean, luzeena zentratzen da, eta gainerakoak berdin (=) zeinuarekin edo erlazionatzaile gisa agertzen denarekin lerrokatzen dira. Eragileen eta zifren artean tarte batek egon behar du. Adibidea:
y1 + y 2 = A sin (kx − ωt ) + A sin (kx − ωt + π ) = A sin ( kx − ωt ) − A sin (kx − ωt )
15
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Letra latindarrak etzanekin idazten dira. Letra grekoak, zifrak eta eragileak borobilekin idazten dira. Adibidea:
V = min {c 1 λ1 −1, ..., c n λn −1}
Erro-ikurraren lerro horizontalak erroak dauzkan gai guztiak estali behar ditu. Adibidea: c = a2 + b2
Eragiketa baten parentesi, giltza, etabk. hark duen altura berekoak izan behar dute. Adibidea:
a ⋅ n2 P + 2 ⋅ ( V − b ⋅ n ) = n ⋅ R ⋅ T V Parentesiak beste parentesi edo kortxeteen artean kortxeteak, ordea, ezin dira parentesien barruan erabili.
Adibidea:
egon
daitezke;
wi ( t + 1) = wi ( t ) + α ( t ) ⋅ [ x ( t ) − wi ( t ) ]
Oharretarako deiak izartxo baten bidez egin behar dira, eta berau parentesi artean sartzen bada, hobe. Ez da komeni deiak letra edo zifrekin egitea, kalkulukoekin nahasteko arriskua baitago. Formula bakoitzari dagokion zenbakia zifrekin eta parentesien artean idazten da eta orrialdearen eskuineko ertzean ipini behar da. Formulak duen altueraren arabera bertikalki zentratu behar da. Adibidea: ∂ 2T ∂2T + = f ( x, y ) ∂x 2 ∂y 2
(1.5.8)
16
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Formulak testu barruan aipatzen direnean, hobe da parentesirik ez jartzea. Adibidea: 1.5.8 formulan ikusten den bezala, …
−
Formula oso luzea delako, lerro batean baino gehiagotan zatitu behar bada, +, −, = zeinuen bidez bereiz daiteke. Zeinu hauek, gehienetan, lerro baten azkenean eta hurrengoaren hasieran jartzen dira, edota hurrengoaren hasieran soilik. Adibidea:
z1 ⋅ z 2 = ( a1 + b1 ⋅ i ) ⋅ ( a 2 + b2 ⋅ i ) = a1 ⋅ a 2 + b1 ⋅ b2 ⋅ i 2 + ( a1 ⋅ b2 + a 2 ⋅ b1 ) ⋅ i =
= a1 ⋅ a 2 − b1 ⋅ b2 + ( a1 ⋅ b2 + a 2 ⋅ b1 ) ⋅ i
z1 ⋅ z 2 = ( a1 + b1 ⋅ i ) ⋅ ( a 2 + b2 ⋅ i ) = a1 ⋅ a 2 + b1 ⋅ b2 ⋅ i 2 + ( a1 ⋅ b2 + a 2 ⋅ b1 ) ⋅ i
= a1 ⋅ a 2 − b1 ⋅ b2 + ( a1 ⋅ b2 + a 2 ⋅ b1 ) ⋅ i
Formuletan parentesi, kortxete eta antzekoen artean dauden eragiketak ezin dira zatitu. Halaber, lerro batzuk betetzen dituen formula bat ezin da sekula bi orrialderen artean banatu; lehenengoan kabitzen ez bada, hurrengoan idatzi beharko da osorik. Formulen garapenean agertu ohi diren hainbat hitz (non, ondorioz, baldin eta, etab.) dagokien formularen lerro berean koka daitezke, modu erosoan kabitzen badira. Bestela, beste lerro batean bereizita jarri behar dira, beti ere saiatuz formulazioan ez dezatela eragozpenik sor.
2.5. ERREFERENTZIA BIBLIOGRAFIKOAK
Erreferentzia bibliografikoak UNE 50-104-94 Arauan oinarrituko dira (ISO 690:1987 Arauaren baliokidea), non oso ongi zehaztuak dauden elementuen hautaketa nahiz berauen aurkezpen-segida. Erreferentzia bibliografiko bat gauzatzeko, ondoko jarraibideak izan behar ditugu kontuan: Erreferentziaren datuak berauek dagozkion dokumentutik jasoko ditugu, hots, iturri-dokumentutik.
17
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Autore batzuk direnean, puntu eta koma eta tarte baten bidez bereiztuko dira; eta hiru baino gehiago baldin badira, lehenbizikoa jarriko da, eta ondoren [et al.] laburdura. Egilearen izena ezagutzen ez bada, lehenengo erreferentzia-elementua obraren izenburua izango da. Egilea entitate bat baldin bada, erreferentzia erakunde horren izenarekin hasiko da, eta ondoren, aipatuko balitz, saila, biak puntu eta koma eta tarte batekin bereizita.
Liburuak Egilea (Deiturak, izena). Obraren izenburua. Argitalpen-lekua: argitaletxea, urtea Ingwersen, Peter. Information retrieval interaction. London: Taylor Graham, 1992 Pérez, Juan Ignacio; Salaburu, Pello. Unibertsitatea eta euskal gizartea, gaur. Iruñea: Pamiela, 2003 Carreras, Llorenc [et al.]. Cómo educar en valores. Materiales, textos, recursos y técnicas. Madrid: Narcea, 2001
Talde-lan baten kapituluak Egilea (Deiturak, izena). Kapituluaren izenburua. In Egilea / obra osoaren argitaratzaile arduraduna (Deiturak, izena). Lan osoaren izenburua. Argitalpenlekua: argitaletxea, urtea, kapituluaren orrialdeak. Hancock-Beaulieu, M.M. Online catalogues: a case for the user. In Hildreth, C.R., ed. The online catalogue: developments and directions. London: Library Association, 1989, 26-46 orr.
Aldizkariko artikulua Artikuluaren egilea / egileak (Deiturak, izena. Egileak batzuk baldin badira, puntu eta koma batez bereizten dira, liburuetarako adierazi den bezala). Artikuluaren izenburua (letra etzanaz edo azpimarratuaz). Artikulua argitaratu duen Aldizkariaren izena, urtea, liburukia, zbk., artikuluaren orrialdeak. Belkin, N.J.; Arundale, Justin. Information conceps for information science. Journal of Documentation, 1978, 34. lib., 1. zbk., 55-85 orr. Cristóbal, Rafael. Atxikimendu-portaeraren oinarri biologiko eta ikasia. Jakingarriak, 2003, 49-50. zenb., 14-24 orr.
Interneten eskura daitekeen dokumentu elektronikoa
18
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
Egilea (Deiturak, izena). Dokumentuaren izenburua. [Euskarri-mota]. Argitalpenlekua: argitaletxea, urtea. Interneteko helbidea [Kontsulta-data] ] Adibidea: Wood, A. Z39,50 client reviews [linean] 1995. http://www.dstc.edu.au/RDU/zclients.html [Kontsulta: Kontsulta: 1997ko maiatzak 6] Carton Virto, Eider. Eva eta giza klonazioa [linean]. Elhuyar zientzia eta teknologia, 2003, 184. zenb. http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=7554 [Kontsulta: 2003ko azaroak 10]
2.6. KOADERNAKETA
Lan akademiko bat koadernatzea eskatu ala ez bere hedadura eta maiztasunaren arabera dago. Hilero aurkeztu behar den orrialde gutxiko lan batek ez du, gehienetan, koadernatu beharrik. Alabaina, hilabeteetan zehar burutu den ikerketa-lan bat koadernatu egin behar da. Koadernaketa eta kanpoko identifikazioa ere zaindu egin behar dira (azalean agertzen diren elementuak).
19
ENPRESA ZIENTZIEN FAKULTATEA
Enpresa Zientzien Fakultateko Estilo-liburua
FACULTAD DE CIENCIAS EMPRESARIALE S
BIBLIOGRAFIA ALBERDI, J. [et al.]. Estilo Liburua. Euskaldunon Egunkaria, 3. arg., Andoain: Egunkaria, 2001. 344 orrialde. ALVAR EZQUERRA, M. [et al.]. Manual de redacción y estilo. Madrid: Istmo, 1999. 306 orrialde. ARROYO, C; GARRIDO, F.J. Libro de Estilo Universitario. Madrid: Acento Editoriala 1997, 556 orrialde. BARRACHINA MIR S.; PÉREZ J.A. Plantilla para la redacción de documentos [linean]. http://lorca.act.uji.es/e08/html/plantilla.html [Konsulta: 2003 urriaren 13 an] ROMERA CASTILLO, J. [et al.]. Manual de estilo. Madrid: UNED, 2001. 162 orrialde. Libro de Estilo. El País, 16. ed., Madrid: Santillana, 2002, 670 orrialde. DE LA SERNA, V. Libro de Estilo. El Mundo. Madrid: Unidad Editoriala, 1996. 390 orrialde.
20