evaluacion 4 adi adi.pdf

4

LEHEN HEZKUNTZA

4

LEHEN HEZKUNTZA

EBALUAZIORAKO BALIABIDEAK

Euskara eta Literatura

Aurkezpena.......................................................... Hasierako ebaluaziorako baliabideak .................. Aldizkako ebaluaziorako baliabideak ................... – Unitateen ebaluazioa ........................................ – Hiruhilekoen ebaluazioa.................................... – Azken ebaluazioa..............................................

Enfocus Software - Customer Support

2 3 29 30 90 102

Aurkezpena Irakasleei beren jardunean laguntzeko asmoz, bilduma honetan ondoko baliabide hauek eskaintzen dira: 1. Hasierako ebaluaziorako baliabideak. Atal honetan ageri diren baliabideak lagungarriak izango zaizkie irakasleei ikasturte hasierako lehen asteetan ikasleen abiapuntuko egoeraren berri izateko. Honakoak aurkituko dituzte hemen: • Ebaluaziorako irizpideak. Lehen Hezkuntzako laugarren maila hastean ikasleek izan beharreko lekuaren adierazle gisakoak dira. Ebaluazioa ahalik eta osatuena izan dadin, irizpideak zazpi multzo hauetan sailkaturik daude: ahozko adierazpena, irakurmena, irakurritakoaren ulermena, gramatika, ortografia, idazmena eta lexikoa. • Ariketen iradokizunak. Ikasleak zuzen behatzeko eta haien abiapuntuaren balorazioa egiten laguntzeko proposamenak dira. Ariketak bakarka, taldeka edota ikasgelako ikasle guztion artean egin daitezke eta ebaluaziorako irizpideekin lotuta daude. • Proba idatziak. Banakako ebaluaziorako fitxa fotokopiagarriak dira, arestian aipaturiko ebaluaziorako irizpideak direla-eta, ikasle bakoitzaren egoera zein den jakiteko balio dutenak. Orrialde biko proba bana dago zazpi multzoetako bakoitzerako. Proben xedea eduki guztiak jorratzea da, hasierako ebaluazio hau prozesu bat izan dadin, ez unean-unean egindako zerbait. • Banakako erregistroaren inprimakia. Ikasle bakoitzaren emaitzak jasotzeko orri fotokopiagarria. • Erantzunak. Idatzizko proben erantzunak. 2. Unitateen ebaluaziorako baliabideak. Atal honetan, ikasleen segimendua ikasturte osoan egiteko baliabideak biltzen dira. Unitate bakoitzerako honako elementu hauek eskaintzen dira: • Kontrola. Bi orriko fitxa, unitatearen berrikusketa egiteko ariketak biltzen dituena. • Test erako proba. Orrialde bateko fitxa, aukera anitzeko galderak biltzen dituena, ebaluazio azkarra egin ahal izateko. Proba mota hauen izaerak behartuta, eduki kontzeptual nagusienei dagozkie galderak. Horrelako proben bidez, ikasleek ebaluazio-mota bat baino gehiago egiteko ohitura hartzea ere lortu nahi da. • Ebaluaziorako irizpideak. Ebaluaziorako irizpideen zerrenda, aurretik egindako probetako ariketekin lotuta. • Erantzunak. Kontroletako fitxen eta test erako proben erantzunak. 3. Hiruhileko ebaluazioak. Atal honetan, ikasleak hiruhileko bakoitzaren amaieran ebaluatzeko probak ageri dira. Unitateetan bezalatsu, honakoak eskaintzen dira: • Hiruhileko ebaluazioa. Bi orriko fitxa, eduki garrantzitsuenak biltzen dituzten ariketak aurkezten dituena. • Test erako proba. Aukera anitzeko galderak biltzen dituen orria. • Erantzunak. Amaitzeko, hiruhilekoei dagozkien proben erantzunak biltzen dira. 4. Azken ebaluazioa. Ikasturte amaieran ebaluazio orokorra egin nahi duten irakasleentzat, bi proba mota eskaintzen ditugu (bata ariketak biltzen dituena eta bestea test erakoa), erantzun eta guzti. 2


© 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

Hasierako ebaluaziorako baliabideak •

Hasierako ebaluaziorako irizpideak eta iradokizunak.

•

Proba idatziak: 1. Ahozko adierazpena. 2. Irakurmena. 3. Irakurritakoaren ulermena. 4. Gramatika. 5. Ortografia. 6. Idazmena. 7. Hiztegia.

•

Banakako erregistroa.



3

Hasierako ebaluaziorako irizpideak eta iradokizunak. Lehen Hezkuntzako 4. mailako Euskara

Irizpideak

Ariketak proba idatziak

Iradokizunak

Ahozko adierazpena

• Ahoz zuzen jarduten da,

1, 2, 3

intonazioa, keinuak eta arau linguistikoak aintzat hartzen dituelarik.

• Bere esperientziak koherentziaz eta zuzenetasunez kontatzeko gai da; pertsonak, objektuak eta tokiak deskribatzen ditu eta bere iritziak ematen ditu.

• Eskatu ikasleei oporretan egin dutenaren berri emateko, hots, non egon diren, nola ibili diren, zer ikusi duten eta abar kontatzeko. • Osatu talde txikiak eta proposatu ikasleei taldeka zerbait eztabaidatzea, adibidez, non nahiago dituzten pasatu oporrak, kostaldean ala mendialdean. • Eskatu ikasleei gertatu zaien pasadizo zirraragarriren bat kontatzeko eta egiaztatu beren sentimenak ahoz transmititzeko gai ote diren.

Irakurmena • Abiadura egokian irakurtzen du. • Modu adierazkorrean irakurri ez ezik, puntuazio-zeinuak kontuan hartzen ditu. • Zuzen ahoskatzen du.

Irakurgaiak: • Ardiak eta belarra. • Gamelu galdua. • Hontzen kantua.

• Proposaturiko irakurmen-proba neska-mutil guztiekin baldintza berberetan egiteko asmoz, ume askorekin testu bera ez erabiltzea komeni da, jarduera egiten duten azkenek erraztasun handiagoak izango baitituzte. Hori dela eta, hiru testuak ikasle kopuruaren arabera banatzea eta elkarren segidan irakurtzea proposatzen dugu. Horrezaz gain, irakasleak aldez aurretiko irakurketa egin dezake, umeek eredu gisa har dezaten.

Irakurritakoaren ulermena: • Ardiak eta belarra. • Gamelu galdua. • Hontzen kantua.

• Irakurritakoaren ulermena lantzeko fitxak proposaturiko irakurgaiekin loturik daude zuzen-zuzenean. • Horrezaz gain, testuak irakurri baino lehen, bitartean eta ondoren ariketa hauek egin daitezke besteak beste: gertakariak aurreratu, gertatuko dena aurrikusi, testuaren izenburutik edo paragrafo batetik abiatuta, inferentziak egin, marrazkiak egin, laburpenak egin, amaierak aldatu, antzeztu...

Irakurritakoaren ulermena • Testu batetik informazio literala erauzten du. • Inferentziak egiten ditu testuari buruz. • Testuaren edukiari buruz hausnartu eta iritzia ematen du.

4



Irizpideak


Iradokizunak

Gramatika • Perpausak zuzen egituratzen ditu.

1, 2, 5, 6, 7

• Proposatu ikasleei baldintza jakin batzuk betetzen dituzten perpausak osatzea, hala nola: hitz jakin bat duten perpausak egitea, halako hitz kopuru jakina duten perpausak sortzea... • Perpaus laburrak elkarren segidan jarriz, sortu testu bat edo istorio bat. Esan ikasleei perpaus bana esateko. Baldintza bakarra zera izango da, esandako perpausak aurrekoarekin lotura izan behar duela. Azaldu horrela ipuin bat osatuko duzuela guztion artean.

• Banatu ikasleak taldetan eta eman talde

• Erakusleak zuzen erabiltzen ditu, hots, hurbiltasunurruntasun irizpideak aintzat hartzen ditu.

2

• Izenak eta oinarrizko izen motak bereizten ditu.

3

• Izenondoak bereizten ditu eta haien esanahia ezagutzen du.

4

• Adizki egokiak erabiltzen ditu, ekintzen aldia eta aspektua aintzat hartuz.

1, 5, 6, 7

• Baldintzazko perpausak egiteko gai da.

6

• Baldintzazko perpausen egitura lantzeko, zatitu ikasleak bi taldetan eta eskatu talde batekoei baldintzak esateko, beste taldekoek ondorioak asma eta adieraz ditzaten.

• Ezezko perpausak zuzen egituratzen ditu.

8

• Aurreko jarduerarekin loturik, eta baldintzazko perpausen egitura ez ezik, ezezko perpausen egitura ere lantzeko, proposatu ikasleei baldintzak ezezka ere ematea.



bakoitzari aldizkari nahiz egunkari bateko ataltxo laburren bat. Eskatu bertan izenak, izenondoak eta aditzak bilatzeko, besteak beste. • Ondoren, esan izenak eta izenondoak aztertzeko eta mugatuak ala mugagabeak diren aztertzeko. • Landu ikasleekin erakusleen eta izenondoen erabilera. Horretarako proposatu ikasgelako elementuren bat edota eskolako zein herriko tokiren bat deskribatzea.

• Proposatu ikasleei ekintza adierazten duten hitzak edo aditzak idaztea koadernoan. Eskatu aditz bakoitzarekin perpaus bat idazteko. Perpausaren hasieran denbora-markagailuren bat jarriko dute, hala nola, atzo, iaz, egunero, bihar...

5

Irizpideak


Iradokizunak

Ortografía • Txistukariak, bai arruntak (s, z, x) eta bai multzokariak ere (ts,tz,tx) bereizten ditu eta zuzen ahoskatzen ditu.

1, 2

• H letra zuzen erabiltzen du.

3

• A itsatsia duten hitzak bereizten ditu, hots, ez ditu amaierako -a eta artikulua nahasten.

3

• Puntuazio-zeinuak (hala nola, koma) zuzen erabiltzen ditu.

4

• Dardakari gogorra (rr) eta biguna (r) bereizten ditu eta zuzen ahoskatzen ditu.

5

• Egunero erabili ohi diren zenbait kontzeptu arrunt, hala nola, zenbakiak, datak eta orduak besteak beste, zuzen adierazten ditu.

6, 7, 8

• Ikasleen maila ortografikoa ebaluatzeko, erabilgarriena diktaketa laburrak egitea da. Horretarako, ondoko lan-sekuentziak jarraitzea komeni da: – Diktaketaren testua ozenki irakurri eta ikasleek bertan ageri diren hitz guztien esanahia ezagutzen dutela ziurtatu. – Testua diktatu. – Ikasleei idatzitakoa irakurtzeko eskatu eta egoki iruditzen zaiena beren kasa zuzentzeko esan. – Testua arbelean idatzi, ikasleek beren koadernoetan dutena zuzen dezaten.

Idazmena • Letra ulergarria du, paragrafoak ongi banatzen ditu eta txukuna da idazteko orduan. • Zentzu betea duten testuak eta perpausak sortzeko gai da.

1, 2

• Esan ikasleei koadernoan idazlan labur bat egiteko oporrei buruz: non egon diren, zer egin duten, nola ibili diren... azalduko dute bertan. Jarduera horren bidez atal honetan aipatutako irizpideak ebalua daitezke: ulergarritasuna, txukuntasuna, ordena...

• Testu narratiboak, deskribapenak, gutunak, eta abar idazteko gai da.

6



Irizpideak


Iradokizunak

Lexikoa • Hitzak alfabetikoki ordenatzen ditu.

1

• Idatzi hitz solteak arbelean, eta eskatu ikasleei hiztegian bilatzeko eta haien esanahia biltzeko. Ondoren, esan koadernoan ordena alfabetikoari jarraiki idazteko.

• Hitzen atalak eta erroak bereizi ez ezik, hitz eratorriak eta hitz elkartuak bereizten ditu.

2, 3, 6

• Idatzi hitz bakunak eta eratorriak zein elkartuak arbelean eta eskatu ikasleei haien erroak zein diren, hots, zein hitzetatik datozen azaltzeko. Nahi izanez gero, eskatu hitzen atalak bereizteko.

• Atzikiak erabiliz, hitz berriak sortzen ditu.

3

• Idatzi arbelean atzizkidun hitzak. Eskatu ikasleei atzizkiak bereizteko eta atzizki horiek dituzten beste hitz batzuk aipatzeko.

• Hitz sinonimoak eta antonimoak erabiltzen ditu.

4, 5

• Idatzi hitz sinonimoak arbelean eta esan ikasleei lotzeko. • Gauza bera egin daiteke antonimoekin ere.

7

• Idatzi esanahi bera duten esapideak arbelean eta esan ikasleei lotzeko. • Esan ikasleei esapide horiek erabiltzeko moduko egoerak aipatzeko eta, egoera horietara egokiturik, esapideok perpaus egokian jartzeko.

• Euskal esapide jatorrak ezagutzen ditu eta erabiltzen ditu.



7

Hasierako ebaluazioa

Ahozko adierazpena Izena

Data

1. Errazitatu abestitxoa eta azaldu. Zein hots egiten dute abestiko animaliek? Astoarena Paradisuko atean, abere denak batean, pozik zebiltzan bere izenak Adanengandik hartzean. Paradisuko atean, abere denak batean. Ea orain, kukurruku, zuk izena nola duzu? Esango dizut berehalaxe: oilarra esan didazu. Ondo dago, kukurruku, zuk izena horrela duzu. Nola da, berriz, zurea kurrin-kurrinka nirea? Esango dizut berehalaxe: nirea, jauna, urdea. Ondo dago, jaun urdea, horrelaxe da zurea. Etorri hona, kakari, nola esan dizut zuri? Esango dizut berehalaxe: oiloa esan didazu niri. Ondo dago, kakari, horrelaxe esan dizut zuri. Eta zu, lepo gizena, nola da zure izena? Esango dizut berehalaxe: niri esan didazu zezena. Onda da, lepo gizena, horrela da zure izena. Esne eta adardun gurea, nola duzu zuk zurea? Esango dizut berehalaxe: behia da, jauna, nirea. Ondo da, adardun gurea, horrela duzu zuk zurea. Belarriluze, mukizu, ea, zuk ba al dakizu? Niri… Ai, jauna, ahaztu egin zait, barkatu. Ondo dago, jaun mukizu, astoa zara gaurtik zu. HERRIKOIA (moldatua) 2. Irakurri igarkizunak. Baietz igarri erantzunak! 1

4

Buruan bi antena txiki, oinik ez eta ibili dabil poliki-poliki. Pipitaki-papataki, zer den, nork daki?

3 2

Kri-kri-kri, ezetz igarri nor naizen ni! 8


Nire jakak badauka, txirrinak ere bai, bragetakoa galdu bada, ai,ai,ai!

Sakatzen badute kantatzen du alai, ate ondoan bizi da eta ez du sartu nahi.


3. Irakurri testua eta azaldu zer dioen, labur-labur eta zure hitzez.

Eguzkia gero eta hurbilago Gizakion jakin-minak ez du mugarik, eta egunez egun gehiago jakin nahi dugu. Gauza berriak ezagutu edota betidanik aurrez aurre izan ditugun elementuak beste ikuspuntu batetik aztertzea atsegin dugu. Oraingo honetan, aurrez aurre ez bada ere, bizitza osoan buru gainean izan dugun Eguzkia beste modu batean ezagutzeko aukera izango dugu. Estatu Batuetako Espazio Agentziak, hau da NASAk, Stereo izeneko misio bat jarri du martxan. Gure izar garrantzitsuenari argazkiak aterako dizkiote hiru dimentsiotan eta orain arte ikusi ez dugun moduan ikusiko dugu. Badaude Eguzkia baino izar handiagoak eta indartsuagoak, baina planeta-sisteman bera da garrantzitsuena, eta Eguzkirik gabe ezin izango ginateke bizi. Eguzkiaren barneko tenperatura 15 milioi gradukoa da. Datu horiek eta beste gutxi batzuk kenduta, oso gauza gutxi dakigu Eguzkiari buruz eta Stereo izeneko misio horrek Eguzkia hobeto ezagutzeko balioko digu.

■ Idatzi behean azalpenarako garrantzitsuak iruditzen zaizkizun datuak.



9


Irakurgaia Izena

Data Ardiak eta belarra

Garai batean, gauza guztiek zekiten berbetan: harriek, ibaiek, landareek eta baita animaliek ere. Garai hartan, artzain batek larrera atera zuen bere artaldea, oso belar ona zegoen toki batera. Eta hauxe esan zien: –Larre ona daukazue gaur eta, nahikoa jandakoan, etorri etxera. Nik herrira joan behar dut, bertako azokan gaztak saltzera. Ardiak hantxe gelditu ziren egun osoan, eta iluntzean, etxera itzuli zirenean, han zegoen nagusia beraien zain. Nagusiak, orduan, honela galdetu zien: –Nahikoa jan al duzue? –Ez, ez dugu batere jan– erantzun zioten ardiek. Artzainak, guztiz harriturik, honela galdetu zien: –Zer, bada? Ez al zen ona belarra? –Bai, on-ona zen, baina jaten hasten ginen bakoitzean, belarrak “Aurrera eta goxoago, aurrera eta goxoago” esaten zigun. Eta egun osoan ibili eta ibili, ez dugu ezertxo ere jan. –Ez zarete kokolo makalak! –esan zien artzainak haserre–; hurrengoan hori esaten dizuenean ; ”Berton goxo, berton goxo” esan eta bertan gera zaitezte nahikoa jan arte. Ardiei nagusiaren aholkua oso egokia iruditu zitzaien. Hurrengo egunean, ardiak berriz ere joan ziren larretoki hartara. Eta beti bezala, belarra bere leloa esaten hasi zitzaien: –Aurrera eta goxoago, aurrera eta goxoago… Baina, ardiek ez zioten jaramonik egin eta hauxe erantzun zioten: –Berton goxo, berton goxo… Iluntze hartan, nahikoa janda itzuli ziren etxera. Batzuek esaten dutenez, ardiek eta belarrak oraindik ere hitz egiten omen dute elkarrekin. Ardiak larrera irteten direnean, belarrak esaten omen die: –Aurrera eta goxoago, aurrera eta goxoago… Ardiak batetik bestera ibiltzen dira pixka batean eta azkenean, “Beee, beee” eginez, bertan geratzen dira. Oraindik ere ederki gogoratzen dutelako artzain hark emandako aholku zuhurra. Eta batzuen ustez, “Bee, bee” horrek “Berton goxo, berton goxo” esan nahi omen du. JOXE ARRATIBEL. Kontu zaharrak (moldatua) 10




Irakurgaia Izena

Data

1. Erantzun. • Gaur egun ez duten zein ezaugarri zuten gauzek garai batean? ________________

__________________________________________________________________ • Nora eraman zuen artzainak artaldea? ___________________________________ • Noiz itzuli ziren ardiak handik? _________________________________________ • Nahikoa jan al zuten? Zergatik? ________________________________________ • Zein aholku eman zien artzainak ardiei? __________________________________

__________________________________________________________________ • Batzuen ustez, zer gertatzen da oraindik orain? ____________________________

2. Idatzi 1, 2 eta 3. Zer gertatu zen?

Aurrera eta goxoago.

Berton goxo, berton goxo.

3. Azaldu. Gauzak berba egiteko gai balira, zerekin hitz egitea gustatuko litzaizuke? Zergatik?



11


Irakurgaia Izena

Data Gamelu galdua

Behin batean, agure jakintsu bat bakarrik zebilen basamortuan zehar. Mantso zebilen, begiak bidean jarrita. Batzuetan gelditu egiten zen, inguruetara begiratzen zuen eta buruari eragiten zion, pentsakor. Halako batean, bi gizon ikusi zituen urrundik eta haien zain geratu zen. Berarengana iritsi zirenean, agureak honela galdetu zien bi gizonei: –Gamelu bat galdu al duzue? –Bai. Nola jakin duzu? –esan zioten biek batera, harriturik. –Aurreko ezker hanka herrenka darama? –Bai, hala da. –Eta bizkarrean ez al daramatza eztia eta artoa? –segitu zuen galdetzen agureak. –Bai, horixe da gure gamelua! Non dago? –Ez dakit –esan zuen agureak–. Ez dut sekula ikusi gamelu hori. Ez daukat bere berririk. Bi gizonak sutan jarri ziren. Nola ez zuen, bada, gameluaren berririk izango haren ezaugarri guztiak zekizkien batek? Agureari besotik oraturik, epailearen aurrera eraman zuten, gamelua lapurtu ziela esanez. Epaileak bi gizonek esan ziotena entzun ondoren, galdera hau egin zion agure zaharrari: –Agure hori, zuk lapurtu al diezu gamelua gizon hauei? –Ez, jauna. Nik ez dut ezer lapurtu. –Orduan nola asmatu duzu gamelua herrena dela eta nola dakizu zein zama daraman bizkarrean? –Oso erraz jauna. Inguruak arreta handiz aztertuz. Aurrenik, gamelu baten oinatzak ikusi ditut lurrean eta, bere inguruan oin-markarik ez zegoenez gero, galdurik zebilela konturatu naiz. Gero, aurreko ezker hankaren oinatza besteak bezain sakona ez zela ikusi dut. Beraz, gameluak herrenka ibili behar! –Gizon burutsua zara –esan zuen epaileak eta jakin-min biziz galdetzen jarraitu zuen–: Baina, nola dakizu eztia eta artoa daramatzala bizkarrean? –Oso erraz, jauna –erantzun zion agureak–. Lepoan arto-aleak zeramatzaten inurri batzuk ikusi ditut lurrean eta haien ondoan euliak, ezti-tanta batzuen inguruan. Horrelaxe igarri dut gameluaren zama. Hitz horiek entzunda, epaileak errugabetzat jo zuen agurea eta bi gizonek barkamena eskatu zioten, haren jakituriaz erabat txunditurik. ARABIA ALDEKO HERRI IPUINA (moldatua) 12




Ulermena Izena

Data

1. Erantzun. • Non zebilen ipuineko agurea? ___________________________________________ • Zeri begira zegoen? Zerez ohartu zen? ___________________________________

___________________________________________________________________ • Zer pentsatu zuten agurearekin hitz egin zuten gizonek? Zergatik?

___________________________________________________________________ • Zer pentsatu zuten agurearen azalpena entzun eta gero? Zer egin zuten

___________________________________________________________________ 2. Aztertu irudia eta, agureak ikusitakoa gogoan duzula, bilatu hiru akats.

3. Deskribatu gamelu galdua. Nolakoa zen? Zer zeraman bizkarrean?

4. Pentsatu eta azaldu. Gustatu zaizu ipuina? Zergatik?



13


Irakurgaia Izena

Data Hontzen kantua

Inoiz basoan paseatzen bazabiltzate, ez ezazue pentsa han entzuten den bake eta sosegu hori beti horrela izan denik. Antzinako garaietan sekulako iskanbila eta zarata izaten zen basoan. Baina ez pentsa zalapartariak piztiak zirenik, ez; txoriek sortzen zuten iskanbila hura, bakoitzak gogoak ematen zion moduan kantatzen baitzuen. Hotsen bat entzun orduko, hura errepikatzen zuten. Bat kantuan hasi orduko, txori guztiak zarataka hasten ziren: urretxindorra kroaka, zapelaitza kukuka, kukua fiufiuka… Basotik zebilena errukarria zen orduan! Txanoa belarrietatik behera ondo-ondo sartu behar zuen gor ez geratzeko edo ez zoratzeko. Garai hartan hartza zen basoko nagusia. Egoeraz gogaiturik, egun batez txori guztiei dei egin zien basoko soilgune zabal batean biltzeko. Eguna heldu zenean, etxean zuen upel handi bat hartuta, hantxe abiatu zen hartza. ––Ez naiz luze arituko –esan zien txoriei–. Ezin duzue orain arte bezala jarraitu, nahi duzuen moduan kantatzen. Aukera ezazue bakoitzak zeuon kantua eta ikasi ondo, besterik ez duzue izango eta. Ondoren, alboan zeukan upela ireki zuen hartzak eta makina bat kantu irteten hasi ziren barrutik. Txoriek kantuak hartu eta ikasten hasi ziren banan-banan. Horrela, eguerdi alderako edo, basoko txori guztiek kantua zuten; guztiek, hontzek izan ezik. Gaua iritsi eta hontzek jakin zutenean txori bakoitzak bere kantua zuela orain, presaka joan ziren basoko soilgune zabal hartara beren kantuaren bila. Baina, alferrik, upela hutsik baitzegoen ordurako. –Gizakiengana joan beste erremediorik ez dugu – esan zuen hontza zahar eta zuhurrenak–. Haiek beti kantuan ari dira eta ezin konta ahala abesti dituzte. Baten bat utziko digute, ezta? Hontzak herrira joan ziren hegan denak batera. Herrian leiho bakarra besterik ez zen ageri argia piztuta, gauerdia aspaldi joana zen eta. Festa bat ari ziren ospatzen etxe hartakoak. Baina, oso berandu zenez, gehienak zurrunga batean ari ziren. Bazter batean bazen, hala ere, bere arkua kontrabaxuaren soka baten gainean hara-hona zebilen musikari bat. Musika-tresnak hots baxu berbera ematen zuen beti: Uuuuuu-uuuuu-uuuu… –Horra guretzat geratu den kantua –esan zuen hontza zaharrak. Ez da oso polita, baina kosta gabe ikasiko dugu, behintzat. BALTIKO ALDEKO HERRI IPUINA (moldatua) 14




Ulermena Izena

Data

1. Erantzun. • Nolakoak ziren basoak lehen? __________________________________________ • Zer egin behar zuten paseatzen zebiltzanek? Zertarako? _____________________

___________________________________________________________________ • Nork konpondu zuen arazoa? ___________________________________________ • Nolakoak dira basoak orain? ____________________________________________

2. Idatzi 1, 2 eta 3 eta azaldu. Nola lortu zuen kantua txori bakoitzak?

3. Idatzi. Nori buruz ari gara hizketan? • Basoko nagusia da: ________________

• Kantu bila dabil: ______________

• Zalapartariak dira: _________________

• Herrian bizi da: _______________

4. Aipatu leku bat. Non egon behar dugu isil-isilik? Zergatik?



15


Gramatika Izena

Data

1. Idatzi hutsuneetan falta diren aditzak. Horretarako, parentesi artean ageri direnak jokatu. • Zure lagunek ez ______________ kartatetan ibiltzen. (jakin) • Jonek eta Anek libururuz beterik ______________ bizkar-zorroa. (ekarri) • Mendizaleak kantari ______________ mendian. (ibili) • Gu izerdi patsetan ______________ parketik. (etorri) • Zuek kutxa batean ______________ zelaian harrapatutako kilkerra. (eduki)

■ Azpimarratu gorriz NOR erako aditzak eta urdinez NORK erakoak. 2. Lotu atalak zentzuaren arabera eta amaitu perpausak nahi duzun eran. Eskuetan dudan gutun

y

y horiek _________________________________

Horko katakume txiki

y

y hura __________________________________

Urruneko hodei ilun

y

y hau ___________________________________

Alboan dituzun neska

y

y hori ___________________________________

3. Azpimarratu testu honetako izenak. Jatetxean Joan den igandean Benta Zaharra jatetxera joan ginen Eider eta biok gurasoekin. Oso gustura jan genuen, baina ezetz jakin zer gertatu zen bazkalostean? Eseri ginenean, zerbitzariak karta ekarri zigun. Bapo jan ondoren, aita konturatu zen diruzorroa etxean ahaztu zitzaiola. Dirurik ez genuela jakin zuzenean, izugarri haserretu zen jatetxeko nagusia. Azkenean, ontzi eta plater guztiak garbitu behar izan genituen. ■ Sailkatu azpimarratu dituzun izenak. • IZEN BEREZIAK: ____________________________________________________ • IZEN ARRUNTAK: ___________________________________________________ • IZEN BIZIDUNAK: ___________________________________________________ • IZEN BIZIGABEAK: __________________________________________________ 16



4. Aukeratu izenondo egokiak eta idatzi izenen ondoan. Nolako zaporea dute? • Krispetek: ___________________________ • Limoiak: _____________________________ • Txokolateak: __________________________

mina gozoa garratza

• Piper batzuek: _________________________

gazia

5. Osatu perpausak emandako aditzarekin. • Jonek atzo txanoa jantzita __________________________ • Oraintxe bertan txanoa jantzita ______________________ • Izan ere, txanoa egunero jantzita ____________________

ERAMAN

• Bihar ere txanoa jantzita ___________________________

• Leirek atzo betaurrekoak buruan ________________________ • Oraintxe bertan ere buruan ____________________________ • Izan ere, egunero buruan _____________________________ • Bihar ere buruan ____________________________________

EKARRI

6. Bukatu baldintzazko perpausak nahi duzun eran. • Zuek kristalak hausten ________________________________________________ ba • Haiek berandu jaikitzen ________________________________________________ • Guri loteria suertatzen _________________________________________________ • Piztiek zootik ihes egiten _______________________________________________

7. Jarri baiezko perpausak ezezka. • Eskolako neska-mutilek txangoa egin nahi dute.

________________________________________________ • Amak ogia erosi behar du bulegotik irtetean.

________________________________________________ • Zure lagunek gezurra esaten dute beti.

________________________________________________ © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


17


Ortografia Izena

Data

1. Idatzi s, z edo x. • e__katu

• ga__ta

• gai__ota__un

• i__pilu

• e__tul

• a__maki__un

• ne__ka__ale

• o__tadar

• __eheta__un

• ba__eli__a

• __ailta__un

• mo__olokeria

2. Bilatu irudiko animalien izenak letra-zopan eta idatzi. P O T

S

O A I

K

B U

U K

X

A

Y

E

N R

A E

E

Z

C K U T

E T

H A

R T

Z

A X

H X

Z

T

H B

Y

U H K

N

N I

A

O F

N T

T

I

A

H

F

E R N L

Z

D O L

E

H O I

A X

T

K A

A U J

M A

O P

J

I

G E N

R E

T

• __________________

• ___________________

• ___________________

• __________________

• ___________________

• ___________________

3. Berridatzi perpausak ortografia akatsik gabe. • Aariak, ardiak eta auntzak familia bereko abereak direla dio agure zaar orrek.

___________________________________________________________________ • Ortzak eta miia aoaren atalak direla ikasi genuen atzo eskolan. Biar zer ikasiko ote dugu?

___________________________________________________________________ • Pertsona zuurrek egoera naasgarrietatik onik ateratzeko aalmena izaten dute.

___________________________________________________________________ 4. Azpimarratu zuzena dena. • Burdina herdoildua / Burdin herdoildua

• Gauza piloa / Gauz piloa

• Notizia harrigarria / Notizi harrigarria

• Katea luzea / Kate luzea

18



5. Idatzi zerrendak. • Zer gordetzen duzu eskolako kutxatilan?

___________________________________________________________________ • Zein ikasgai izango dituzu aurten?

___________________________________________________________________ • Zein kirol dituzu gustuko?

___________________________________________________________________ 6. Jarri r edo rr, esanahiaren arabera. • Eroa, zuhurtziarik gabea: zo__oa.

• Poltsa antzekoa: zo__oa.

• Gertatzekoa, zortea: zo__ia.

• Intsektu bizkarroia: zo__ia.

• Oinarrizko kolorea: go__ia.

• Bero-bero dagoena: go__ia.

7. Eman hurrengo zenbakiak letraz. • 2.738 ______________________________________________________________ • 43.180 _____________________________________________________________ • 9.283 ______________________________________________________________

8. Eman data letraz eta zenbakiz. Noiz jaio zinen zu? • ___________________________________________________________________

9. Begiratu erlojuetako orduari eta erantzun. Zein ordutan…

• …gosaltzen du Oihanek? ______________________________________________ • …irteten da eskolatik? _________________________________________________ • …oheratzen da Oihane? _______________________________________________ © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


19


Idazmena Izena

Data

1. Ordenatu errezeta. Nola egiten da limoi-moussea?

Zerbitzatu aurretik, apaindu moussea katu-mihiekin. Jarri katumihi bat kopa banatan.

Banatu nahastea sei kopatan eta jarri gainean limoi-azal birrindua. Gero, sartu hozkailuan.

Prestatzeko era: Atera limoien zukua. Birrindu limoi baten azalaren alde horia.

Ontzi batean irabiatu jogurtak. Gehitu esne kondentsatua eta limoien zukua.

Osagaiak: limoizko 6 jogurt, pote txiki bat esne kondentsatu, 4 limoi, 6 bizkotxo (katu-mihiak).

■ Orain, idatzi errezeta osorik. 6

20



2. Irakurri zikoinari buruzko fitxa. Zikoina • Animalia mota • Lumen kolorea • Tamaina • Bizitokia

• Elikadura • Bestelako datuak

6

Hegaztia. Gorputz zuria; hego zuri-beltzak. Metro bateko garaiera du, gutxi gora behera. Negua Afrikan pasatzen du eta, eguraldi ona heltzean, Europara itzultzen da. Animalia txikiak, hala nola, igelak, sugeak, e.a. Habia handiak egiten ditu kanpandorre, tximinia eta zuhaitz garaietan. Ez daki abesten, mokoaren bi piezak elkarri joz egiten du soinu.

Orain, azaldu zure hitzez nolakoa den zikoina.



21


Lexikoa Izena

Data

1. Ordenatu hitz hauek alfabetikoki. lanbroa

orkatza

murtxikatu

ganibeta temati

garbigailua

salabardoa

enbata errota

1. __________________

4. __________________

7. __________________

2. __________________

5. __________________

8. __________________

3. __________________

6. __________________

9. __________________

2. Idatzi. Zein hitzetatik datoz hurrengoak? • Buruketa

• Besokoa

• Oinetakoa

• Burezurra

• Besaulkia

• Oinatza

• Burkoa

• Besarkada

• Oinezkoa

■ Sailkatu goiko hitzak. • HITZ ERATORRIAK: __________________________________________________ • HITZ ELKARTUAK: ___________________________________________________

3. Osatu hitzak, atzizki egokiak erabiliz. txistu______

zapata______

irabaz______

ikus______

ikas______

gal______

senda______

ikaz______

sal______

lan______

dantza______

iker______

-(l)ari

-le -kin

-gile

-dari -tzaile

■ Zer adierazten dute atzizki horiek guztiek?

22



4. Lotu sinonimoak. 1. iaio

•

• buruargi

2. ausart

•

• alfer

3. harro

•

• trebe

4. jakintsu •

• handigura

•

• kementsu

5. nagi

5. Jarri goiko hitzen zenbakiak antonimoetan. beldurti

apal

maratz

trakets

6. Sailkatu hitzak laukietan, osaeraren arabera.

ezjakin

arrain-zopa

IZENA + IZENA

IZENA + ADITZA

• _______________

• _______________

sendabelar

• _______________

• _______________

itxurapaindu

• _______________

• _______________

betargi

txoriburu hankaluze

eraberritu ikasgela begilabur loreontzi ibilbide

maitemindu ADITZA + IZENA

IZENA + IZENONDOA

• _______________

• _______________

• _______________

• _______________

• _______________

• _______________

7. Idatzi esapideak definizio egokien alboan. piper egin ospa egin

• Usin egin: ____________________________

zintz egin doministiku egin © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


• Mukiak kendu: _________________________

• Ihes egin: _____________________________ • Eskolara ez joan: _______________________

23

Hasierako ebaluaziorako banakako erregistroa Lehen Hezkuntzako 4. mailako Euskara Izena

Data BAI

IB*

Oharrak

Ahozko adierazpena

• Ahoz zuzen jarduten da, intonazioa, keinuak eta arau linguistikoak aintzat hartzen dituelarik.

• Bere esperientziak koherentziaz eta zuzenetasunez kontatzeko gai da; pertsonak, objektuak eta tokiak deskribatzen ditu eta bere iritziak ematen ditu. Irakurmena • Abiadura egokian irakurtzen du. • Modu adierazkorrean irakurtzen du eta puntuazio-zeinuak kontuan hartzen ditu. • Zuzen ahoskatzen du. Irakurritakoaren ulermena • Testu batetik informazio literala erauzten du. • Inferentziak egiten ditu testuari buruz. • Testuaren edukiari buruz hausnartu eta iritzia ematen du. Gramatika • Perpausak zuzen egituratzen ditu. • Erakusleak zuzen erabiltzen ditu, hots, hurbiltasun-urruntasun irizpideak aintzat hartzen ditu. • Izenak eta oinarrizko izen motak bereizten ditu. • Izenondoak bereizten ditu eta haien esanahia ezagutzen du. • Adizki egokiak erabiltzen ditu, ekintzen aldia eta aspektua aintzat hartuz. • Baldintzazko perpausak egiteko gai da. • Ezezko perpausak zuzen egituratzen ditu.

24



BAI

IB*

Oharrak

Ortografia • Txistukariak, bai arruntak (s, z, x) eta bai multzokariak ere (ts,tz,tx) bereizten ditu eta zuzen ahoskatzen ditu. • H letra zuzen erabiltzen du. • A itsatsia duten hitzak bereizten ditu, hots, ez ditu amaierako -a eta artikulua nahasten. • Puntuazio-zeinuak (hala nola, koma) zuzen erabiltzen ditu. • Dardakari gogorra (rr) eta biguna (r) bereizten ditu eta zuzen ahoskatzen ditu. • Egunero erabili ohi diren zenbait kontzeptu arrunt, hala nola, zenbakiak, datak eta orduak besteak beste, zuzen adierazten ditu. Idazmena • Letra ulergarria du, paragrafoak ongi banatzen ditu eta txukuna da idazteko orduan. • Zentzu betea duten testuak eta perpausak sortzeko gai da. • Testu narratiboak, deskribapenak, gutunak, eta abar idazteko gai da. Lexikoa • Hitzak alfabetikoki ordenatzen ditu. • Hitzen atalak eta erroak bereizi ez ezik, hitz eratorriak eta hitz elkartuak bereizten ditu. • Atzikiak erabiliz, hitz berriak sortzen ditu. • Sinonimoak eta antonimoak erabiltzen ditu. • Euskal esapide jatorrak ezagutzen ditu eta erabiltzen ditu. * IB: Indartzea behar du.



25

Erantzunak Hasierako ebaluazioa – Irakurritakoaren ulermena (11. orrialdea) 1. Hitz egiten zekiten edo berba egiten zekiten. Larrera, oso belar ona zegoen toki batera. Iluntzean itzuli ziren. Ez, ez zuten ezer jan. Belarrak aurrera eta goxoago zegoela esaten zielako, eta ardiek ibili eta ibili pasatu zuten eguna, belar goxoenaren bila. Belarrari jaramonik ez egiteko eta “bertan goxo” esanda, jaten hasteko. Belarrak eta ardiek elkarrekin hitz egiten dutela oraindik. 2. 1.- Artzaina herrira doa, gaztak saltzera. / 2.- Belarrak aurrera eta goxoago dio. / 3.- Ardiak berton goxo erantzun dio. 3. Erantzun librea.

Hasierako ebaluazioa – Irakurritakoaren ulermena (13. orrialdea) 1. Basamortuan zebilen. Lurrari begira zegoen eta inguruotan gamelu galdu bat zebilela ohartu zen. Hark lapurtu ziela gamelua. Gameluari buruzko gauza guztiak jakin arren, ikusi ez zuela zioelako. Agurea oso jakintsua zela pentsatu zuten eta barkamena eskatu zioten. 2. Hona gaizki dauden hiru gauzak: irudian pertsonen oin-markak ageri dira eta ipuinean agureak oinmarkarik ikusi ez zuela dio. Bestalde, erleak ageri dira irudian eulien ordez eta txoriak inurrien ordez. 3. Gamelu galdua herrena zen, aurreko ezker hanka herrenka zerabilen, eta artoa eta eztia zeramatzan bizkarrean. 4. Erantzun librea.

Hasierako ebaluazioa – Irakurritakoaren ulermena (15. orrialdea) 1. Leku zaratsuak ziren, bertan ez zegoen bakerik. Txanoa belarrietatik behera ondo-ondo sartu, gor ez geratzeko edo ez zoratzeko. Hartzak konpondu zuen arazoa. Soseguz eta bakez beteak daude basoak orain eta leku lasaiak dira. 2. Irudien ordena: 3, 1, 2. Hartzak ekarritako upeletik, bakoitzak nahi zuena ikasi eta hartu zuten txoriek. Baina hontzak upela zegoen tokira heldu orduko, ez zen jada kanturik geratzen bertan. Hontzak herrira joan ziren eta bertan kontrabaxua emeki-emeki jotzen ari zen gizaki bat ikusi zuten. Kantua gizakiak jotako musikatik hartu zuten. 3. Basoko nagusia da: hartza. Zalapartariak dira: txoriak. Kantu bila dabil: hontza. Herrian bizi da: gizakia. 4. Erantzun librea.

26



Hasierako ebaluazioa – Gramatika (16-17. orrialdeak) 1. Zure lagunek ez dakite kartetan ibiltzen. Jonek eta Anek liburuz beterik dakarte bizkar-zorroa. Mendizaleak kantari dabiltza mendian. Gu izerdi patsetan gatoz parketik. Zuek kutxa batean daukazue zelaian harrapatutako kilkerra. NOR erako aditzak: dabiltza, gatoz. NORK erako aditzak: dakite, dakarte, daukazue. 2. Eskuetan dudan gutun hau... Horko katakume txiki hori... Urruneko hodei ilun hura... Alboan dituzun neska horiek... 3. Izen bereziak: Benta Zaharra, Eider. Izen arruntak: jatetxe, guraso, bazkaloste, zerbitzari, karta, aita, diruzorro, etxe, diru, nagusi, ontzi, plater. Izen bizi dunak: Eider, guraso, zerbitzari, aita, nagusi. Izen bizigabeak: Benta Zaharra, jatetxe, bazkaloste, karta, diruzorro, etxe, diru, ontzi, plater. 4. Krispetek: gazia. Limoiak: garratza. Txokolateak: gozoa. Piper batzuek: mina. 5. Jonek atzo txanoa jantzita zeraman. Oraintxe bertan txanoa jantzita darama. Izan ere, txanoa egunero jantzita eramaten du. Bihar ere txanoa jantzita eramango du. Leirek atzo betaurrekoak buruan zekartzan. Oraintxe bertan ere buruan dakartza. Izan ere, egunero buruan ekartzen ditu. Bihar ere buruan ekarriko ditu. 6. Erantzun librea. 7. Eskolako neska-mutilek ez dute txangoa egin nahi. Amak ez du ogia erosi behar bulegotik irtetean. Zure lagunek ez dute inoiz gezurrik esaten.

Hasierako ebaluazioa – Ortografia (18-19. orrialdeak) 1. Eskatu, eztul, xehetasun, gazta, asmakizun, baseliza, gaixotasun, neskazale, zailtasun, ispilu, ostadar, mozolokeria. 2. Hona ageri diren sei animaliak: otsoa, hartza, lehoia, ahuntza, hontza, urtxintxa. 3. Ahariak, ardiak eta ahuntzak familia bereko abereak direla dio agure zahar horrek. Hortzak eta mihia ahoaren atalak direla ikasi genuen atzo eskolan. Bihar zer ikasiko ote dugu? Pertsona zuhurrek egoera nahasgarrietatik onik ateratzeko ahalmena izaten dute. 4. Burdina herdoildua. Notizia harrigarria. Gauza piloa. Kate luzea. 5. Erantzun librea.



27

6. Eroa, zuhurtziarik gabea: zoro. Poltsa antzekoa: zorro. Oinarrizko kolorea: gorri. Gertatzekoa, zortea: zori. Intsektu bizkarroia: zorri. Bero-bero dagoena: gori. 7. Bi mila zazpiehun eta hogeita hamazortzi. Berrogeita hiru mila ehun eta laurogei. Bederatzi mila berrehun eta laurogeita hiru. 8. Erantzun librea. 9. Goizeko zortziak eta laurdenetan gosaltzen du. Arratsaldeko seiak hogeita bost gutxian irteten da eskolatik. Gaueko bederatzi eta erdietan oheratzen da.

Hasierako ebaluazioa – Idazmena( 20-21. orrialdeak) 1. 1.- Osagaiak: Limoizko 6 jogurt, pote txiki bat esne kondentsatu, 4 limoi, 6 bizkotxo (katu mihiak). 2.- Prestatzeko era: Atera limoien zukua. Birrindu limoi baten azalaren alde horia. 3.- Ontzi batean, irabiatu jogurtak. Gehitu esne kondentsatua eta limoien zukua. 4.- Banatu nahastea sei kopatan eta jarri gainean limoi-azal birrindua. Gero, sartu hozkailuan. 5.- Zerbitzatu aurretik, apaindu moussea katu-mihiekin. Jarri katu-mihi bat kopa banatan. 2. Erantzun librea.

Hasierako ebaluazioa – Lexikoa (22-23. orrialdeak) 1. 1. enbata, 2. errota, 3. ganibeta, 4. garbigailua, 5. lanbroa, 6. murtxikatu, 7. orkatza, 8. salabardoa, 9. temati. 2. Buru hitzetik / beso hitzetik / oin hitzetik. Hitz eratorriak: buruketa, burko, besoko, besarkada, oinetako, oinezko. Hitz elkartuak: burezur, besaulki, oinatz. 3. Txistulari, ikusle, sendagile, langile, zapatari, ikasle, ikazkin, dantzari, irabazle, galtzaile, saltzaile, ikertzaile / ikerlari. Atziki horiek egilea adierazten dute. 4. Iaio – trebe. Ausart – kementsu. Harro – handigura. Jakintsu – buruargi. Nagi - alfer. 5. Beldurti, 2 / apal, 3 / maratz, 5 / trakets, 1 / ezjakin, 4. 6. Izena + izena: txoriburu, arrain-zopa, loreontzi. Izena + aditza: itxurapaindu, maitemindu, eraberritu. Aditza + izena: sendabelar, ikasgela, ibilbide. Izena + izenondoa: betargi, hankaluze, begilabur. 7. Mukiak kendu: zintz egin. Usin egin: doministiku egin. Ihes egin: ospa egin. Eskolara ez joan: piper egin.

28



Aldizkako ebaluaziorako baliabideak Unitateen ebaluazioa. Hiruhilekoen ebaluazioa. Azken ebaluazioa.



29

Kontrola

1 Izena

Data

1. Aztertu irudiak eta osatu. Zerena da?

umearena 1. Ipurdia ___________

3. magala ___________

5. oina ___________

2. Ipurdia ___________

4. magala ___________

6. oina ___________

1

5

3

2

4

6

2. Lotu gezi bidez esaldietako aditz polisemiko bakoitza bere sinonimoarekin. Hamaika lagun bildu dira Ibilaldian! • Santa Agedan nahikoa diru bildu dugu. • Matematika-irakasleak ez digu problema ondo azaldu. • Txapel eta guzti azaldu da Eneko eskolan. • Epaileak partida eten du, txingorra dela-eta. • Tiratzaileek, bi muturrei tiraka, soka eten dute. •

• agertu • esplikatu • gelditu • apurtu • elkartu • batu

3. Idatzi baiezko eta ezezko esaldiak, irudien laguntzaz.

Olatzek langari

Jonek

Oierrek

30



4. Ordenatu hitzak, egileak osatzeko, eta osatu perpausa nahi duzun eran. jator

hiru

ume

lau

dotore

auto

bat

hostotsu

zuhaitz

• ___________________________________________________________________ • ___________________________________________________________________ • ___________________________________________________________________

5. Jarri testuan falta diren s eta z letrak. SAIOAREN BROMAK O__o ne__ka broma__alea __en __aioa. Behinola bidegorria txintxeta__ betetzea bururatu __itzaion. Irri__tailu__ __ihoa__enak hanka__ gora jau__i eta txintxetak ipurdian __artzen __itzai__kien. Bi__ikleta__ __ihoa__enei, berri__, gurpilak __ulatzen __itzai__kien. Herriko bi__ tanle gu__tiak erabat ha__erretu __iren __aioarekin. Lagunik gabe geratu __en. Orduantxe konturatu __en adi__kideta__una munduko gau__arik garrantzitsuena __ela. 6. Jarri giltzak eskema honetan eta osatu. Idi-demak HERRI-KIROLAK

Estropadak Aizkora-jokoa _____________

KIROLAK

Saski-baloia BESTELAKOAK

Txirrindularitza Atletismoa _____________



31

Testa

1 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer dira hitz polisemikoak? a) Esanahi bera duten hitzak. b) Kontrako adiera duten hitzak. c) Adiera bat baino gehiago duten hitzak. 2. Hauetatik zeinek ez du hankarik? a) aulkiak

b) orratzak

c) zaldiak

3. Beheko perpausetan bakarra dago ondo. Zein? a) Zure lagunek ez nahi dute gurekin etorri. b) Bihar amonak ekarriko merienda du. c) Aitonaren auto zaharra matxuratuta dago. 4. Zein da ondo dagoen perpauseko subjektua? a) aitonaren

b) matxuratuta dago

c) aitonaren auto zaharra

b) matxuratuta dago

c) autoa

5. Eta zein da aditza? a) zaharra

6. Zein motatako aditza da hori? a) trinkoa

b) perifrastikoa

c) aginduzkoa

7. Hauetatik, zeinek balio du mozteko? a) xerrak

b) serrak

c) zerrak

8. Aukeratu ortografia akatsik ez duena. a) Hanka eta sangoa gauza bera dira. b) Herrixka txiki batean jaio zen nire laguna. c) Arroza gorri bat oparitu genion amari. 9. Zer biltzen da eskemetan? a) Testuko informazio guztia. b) Ahalik eta informazio gutxien. c) Testuko ideia nagusiak. 10. Eskema egin baino lehen, zer egin behar da aurrena? a) Testua arreta handiz irakurri. b) Testuko ideia nagusiak azpimarratu. c) Testuaren laburpena egin. 32



1. unitatea

Ebaluaziorako irizpideak Ariketak

• Hitz polisemikoak eta haien adierak bereiztea.

• Baiezko eta ezezko perpausak osatzea.

1

2

K T

K T

3

4

5

6

K T

T

T

7

8

T

T

9

10

T

T

K T

• Izen sintagmak eta perpausak zuzen egituratu ez ezik, bertako osagaiak eta haien ezaugarriak bereiztea.

• Txistukarien erabilera eta ahoskera bereiztea.

• Eskemak osatzea, bertako ideiak aintzat hartuta.

K

K

K: Kontrola; T: Test erako proba.

Erantzunak Kontrola 1. 1. Ipurdia: umearena / 2. Ipurdia: botilarena. / 3. magala: mendiarena / 4. magala: amarena / 5. oina: gizakiarena / 6. oina: argazkiarena. 2. Hamaika lagun bildu dira Ibilaldian! - elkartu. Santa Agedan nahikoa diru bildu dugu – batu. Matematika-irakasleak ez digu problema ondo azaldu – esplikatu. Txapel eta guzti azaldu da Eneko eskolan – agertu. Epaileak partida eten du, txingorra dela eta – gelditu. Tiratzaileek, bi muturrei tiraka, soka eten dute – apurtu. 3. Olatzek langari eutsi dio. / Jonek harria zulatu du. / Olatzek ez dio langari eutsi. Oierrek enborra altxatu du. / Jonek ez du harria zulatu. / Oierrek ez du enborra altxatu.

Testa 1. c. 2. b. 3. c. 4. c. 5. b. 6. b. 7. c. 8. b. 9. c. 10. a.

4. Hiru ume jator / Lau auto dotore / Zuhaitz hostotsu bat. 5. Oso neska bromazalea zen Saioa. Behinola, bidegorria txintxetaz betetzea bururatu zitzaion. Irristailuz zihoazenak hankaz gora jausi eta txintxetak ipurdian sartzen zitzaizkien. Bizikletaz zihoazenei, berriz, gurpilak zulatzen zitzaizkien. Herriko biztanle guztiak erabat haserretu ziren Saioarekin. Lagunik gabe geratu zen. Orduantxe konturatu zen adiskidetasuna munduko gauzarik garrantzitsuena zela. 6. Kirolak: herri-kirolak, bestelakoak Herri-kirolak: idi-demak, estropadak, aizkora-jokoa, E.L. Bestelakoak: saski-baloia, txirrindularitza, atletismoa, E.L.



33

Kontrola

2 Izena

Data

1. Osatu esaldiak, emandako hitzak erabiliz. alde

hil

zain

pila

• ____________________ batekoak eta bestekoak desberdinak dira;

____________________ handia dago bi taldeon artean. • _________________ honetan lau lagun ___________________ dira lan-istripuetan. • Ordubete eman nuen autobusaren ____________________, eta

____________________ guztiak puztu zitzaizkidan. • Irratiko ___________________ agortuak ___________________ batean dauzkat

bilduta, gero denak birziklatzeko. 2. Idatzi hitz bakoitzari dagokion bigarren esanahia.

neka-neka eginda

edaria

errea

tea

r

sutatik pasatu

t

jota

3. Lotu izen neurgarriak dagozkien neurriekin. platerkada bat •

• esne

berrehun gramo •

• soka

bost metro •

• intxaur

litro-erdi •

• indaba

esku bete • 34


• urdaiazpiko © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

j

4. Zuzendu, irakaslea bazina bezala, ikasle hauen esapideak. Gogo asko ditut oporrak hartzeko!

Hankan dut min bat!

1 2

1

Konfiantza asko dut zugan!

3 Haize bat dabil!

2 3 4

4

5. Eman hitz bakoitzaren azalpen laburra eta egin esaldi bana, hitz hori erabiliz. • Pottoka: ____________________________________________________________

___________________________________________________________________ • Pittinka: ____________________________________________________________

___________________________________________________________________ • Ttipi: ______________________________________________________________

___________________________________________________________________

6. Azaldu gogokoen duzun sandwicharen edo ogitartekoaren errezeta. OSAGAIAK

NOLA PRESTATU



35

Testa

2 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer dira hitz homonimoak? a) Itxura berdina izan arren, esanahi aldetik desbedinak diren hitzak. b) Itxura desberdina izan arren, esanahi berdintsua duten hitzak. c) Esanahi bat baino gehiago duten hitzak dira. 2. Inguratu egia dena. a) Izen arruntak bi motatakoak izan daitezke: zenbakarriak eta zenbakaitzak. b) Izen bereziak ere zenbakarriak edo zenbakaitzak izan daitezke. c) Izen zenbakarriak neurgarriak izan daitezke. 3. Hauetatik, zein hitz da zenbakaitza? a) freskagarriak

b) gailetak

c) azukrea

4. Hauetatik, zein hitz da zenbakarria? a) eztula

b) pilula

c) sukarra

5. Azukrea neurtu egin daiteke? a) ez

b) bai, litroka

c) bai, kiloka

6. Eta eztula daukagunean, oso handia bada, nolakoa dela diogu? a) eztula asko

b) eztula larria

c) eztula zakarra

7. Aukeratu zuzen dagoena. a) Egunero ur litro bi edaten ditut. b) Buruko min handia nuen eta aspirina eman zidan amak. c) Bero asko egiten duenean, ur asko edan behar da. 8. Zein ezaugarri izaten dute batzuetan tt eta dd letra bikoitzek? a) Ez dira beti berdin ahoskatzen. b) Hitzei balio adierazkorra emateko balio dute. c) Izen bereziekin bakarrik erabiltzen dira. 9. Hauetako zein hitzek du balio adierazkorra? a) onddo

b) pottoka

c) ttattar

10. Aukeratu ordena egokia. Nola azaltzen dira sukaldaritzako errezetak? a) Lehenik, nola prestatu, gero, osagaiak eta azkenik, errezetaren izena. b) Lehenik, errezetaren izena, gero, nola prestatu eta azkenik, osagaiak. c) Hasteko, izena, gero osagaiak eta, azkenik, errezeta nola prestatu. 36



2. unitatea


• Hitz homonimoak eta haien esanahiak bereiztea.

1

2

K T

K

• Izen motak bereiztea.

T

• Izen neurgarriak eta haiei dagozkien neurriak zuzen erabiltzea.

• Izen neurgaitzak zuzen adieraztea. • -tt- eta -dd- kontsonante bikoiztuak zuzen erabiltzea eta ahoskatzea.

• Sukaldaritzako errezeten ezaugarriak bereiztea eta errezetak idaztea.

3

4

K T

T

K

5

6

T K

7

8

9

T

T

10

T T

K

K

T


Erantzunak Kontrola

Testa

1. Alde batekoak eta bestekoak desberdinak dira; alde handia dago bien artean. Hil honetan lau lagun hil dira lan-istripuetan. Ordubete eman nuen autobusaren zain, eta zain guztiak puztu zitzaizkidan. Irratiko pila agortuak pila batean dauzkat bilduta, gero denak birziklatzeko.

1. a.

2. Errea: sutatik pasatua / tea: edaria / jota: neka-neka eginda.

6. c.

3. Platerkada bat indaba. Berrehun gramo urdaizapiko. Bost metro soka. Litro-erdi esne. Esku bete intxaur.

2. a. 3. c. 4. b. 5. c.

7. b. 8. b. 9. c. 10. c.

4. 1.- Min handia dut hankan. 2.- Oporrak hartzeko amorratzen nago / gogo bizia dut. Haize zakarra dabil. Konfiantza handia dut zugan. 5. Pottoka: euskal arrazako zaldi txiki bezain indartsua. / Pittinka: apurka. / Ttipi: txiki. 6. Erantzun librea.



37

Kontrola

3 Izena

Data

1. Idatzi hitz paronimoak elkarren segidan, dagokien irudien azpian.

bizar idi

bizar

izar

lizar

hartz hodi lizar ertz izar hiri hortz

2. Aukeratu hitz pare bakoitzetik zuzena dena esaldia osatzeko. • Ume hauek ganoragabe hutsak dira; nork _____________ ditu? • Azeriak _______________ bat ikusten badu, harenak egin du! • _______________ horrek esan duenez, munduaren amaiera

urrun dago.

erbi / arbi azti / asti ohore / ore hesi / hezi

• _______________ handia da zu ezagutu izana.

3. Osatu elkarrizketa, pertsona-izenordain indartuak erabiliz. – Nork dauka baloia? – _______________ daukazu! – Nori galdu zaio jertsea? – _______________ galdu zait. – Nor joango da zuzendariarengana? – _______________ joango gara. 38



4. Bete esaldietako hutsuneak, emandako izenordain zehaztugabeak erabiliz. • Zer ekarri didazue? _______________ • _______________ ikusi zenuten? • _______________ gerta daiteke hemen. • _______________ daki zenbat lan egin dugun. • _______________ ikusi al ditu nire betaurrekoak?

Edonork Edozer Inork ez Ezer ez Norbaitek Zerbait

• _______________ egin ditzake adierazpen horiek.

5. Idatzi -in- eta -il- letra multzoak dituzten hilen izenak, arrastoen laguntzaz. • Hamabietan lehena, urtearen abiapuntua ► _______________________________ • Otsoak menditik jaisten direnekoa ► _____________________________________ • Euri ugari izaten diren hila ► ___________________________________________ • Udako lehena, eguzkia gain-gainean dagoen garaia ► _______________________ • Uzta jasotzen den sasoia ► ____________________________________________ • Udaren amaiera, eskolara bueltatzea adierazten diguna ► ____________________

6. Aztertu irudien segida eta idatzi, emandako testu-antolatzaileak erabiliz. lehenik

ondoren

geroago

azkenik OTSAILEAN



39

Testa

3 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer dira hitz paronimoak? a) Itxura berdin-berdina eta esanahia ere antzekoa duten hitzak. b) Itxura desberdina izan arren, esanahi berdintsua duten hitzak. c) Itxura berdintsua duten hitzak eta esanahia, berriz, guztiz desberdina. 2. Hitz hauetatik, zein ez da besteen paronimoa? a) atso

b) atzo

c) kakalardo

3. Eta hauetako zein da zapi hitzaren paronimoa? a) armarri

b) zator

c) zati

4. Aukeratu perpaus honetako izenordaina. Anttonek zuri eman dizu ogia. a) Antton

b) zuri

c) ogia

5. Aukeratu. Zein perpausetan dago zuzen erabilita izenordain indartua? a) Neuk ogia ekarri nuen. b) Neuk beti ekartzen dut ogia. c) Ogia neuk ekarri nuen. 6. Noiz erabiltzen dira inor eta ezer izenordain zehaztugabeak? a) Baiezko perpausetan. b) Nahi dugun guztietan. c) Galderetan eta ezezko perpausetan. 7. Aukeratu erantzun zuzena. Zer kendu diozu ikaskideari? a) ezer

b) ezer ez

c) zerbait ez

8. Nola du izena urtea banaturik dagoen hamabi zatietako bakoitzak? a) ilea

b) hila

c) hilea

9. Zertarako erabiltzen dira testu-antolatzaileak azalpen-testuetan? a) Testua politagoa izateko. b) Informazioa modu antolatuan azaltzeko. c) Informazioa emateko. 10. Hauetako zein konparazio iruditzen zaizu egokia? a) Zure irribarrea eztia baino argiagoa da. b) Zure irribarrea piperra baino gorriagoa da. c) Zure irribarrea arrosa baino politagoa da. 40



3. unitatea


• Hitz paronimoak eta haien esanahiak bereiztea.

1

2

3

K T

K T

T

• Izenordain arruntak eta indartuak bereiztea eta zuzen erabiltzea.

• Izenordain zehaztugabeak bereiztea eta zuzen erabiltzea.

• -In- eta -il- silaba trabatuak dituzten hitzak zuzen idaztea eta ahoskatzea.

• Azalpenak zuzen eta era egituratuan ematea.

K

4

5

T

T

K

6

7

T

T

K

8

9

10

T

K

T


Erantzunak Kontrola 1. Bizar, izar, lizar. Hartz, hortz, ertz. Hodi, hiri, idi. 2. Ume hauek ganoragabe hutsak dira; nork hezi ditu? Azeriak erbi bat ikusten badu, harenak egin du! Azti horrek esan duenez, munduaren amaiera urrun dago. Ohore handia da zu ezagutu izana.

Testa 1. c. 2. c. 3. c. 4. b. 5. c. 6. c.

3. Zeuk daukazu! / Neuri galdu zait. / Geu joango gara.

7. b.

4. Zer ekarri didazue? Ezer ez. Zerbait ikusi zenuten? Edozer gerta daiteke hemen. Inork ez daki zenbat lan egin dugun. Norbaitek ikusi al ditu betaurrekoak? Edonork egin ditzake adierazpen horiek.

8. b. 9. b. 10. c.

5. Urtarrila / otsaila / apirila / ekaina / uztaila / iraila. 6. Lehenik, zikoinek kanpandorrea aukeratzen dute. Ondoren, habia egiten dute kanpandorrean. Geroago, arrautzak erruten dituzte eta zaintzen dituzte. Azkenik, kumeak elikatzen dituzte.



41

Kontrola

4 Izena

Data

1. Aztertu irudiak eta idatzi bikote bakoitzari dagokiona.

herritarra

menditarra

galiziarra

brasildarra

2. Berridatzi esaldiak, azpimarratutakoen ordez jatorri-atzizkidun hitzak erabiliz. • Yoshio kanpotik etorritakoa da, baina oso maite dugu.

___________________________________________________________________ • Lurrean bizi garenok ondo zaindu behar dugu gure planeta.

___________________________________________________________________ • Etxeberria sendikoak eta Ormazabal sendikoak elkartu ditu ezkontza honek.

___________________________________________________________________

3. Osatu esaldiak hurbiltasun-mailaren arabera.

hau • Hemengo aulki ______________ dago hutsik, eta ez horko ______________. • Han dagoen etxe ______________ bizi dira nire aitona-amonak. • Horko neska-mutil ______________ daude pozik, eta ez hango. • Hemengo neska-mutil ______________ batera ibili gara jolasean. • Horko gizon ______________ hautsi zaio erlojua, ez hemengo . 42



4. Kopiatu zenbatzaileak laukian, esanahiaren arabera. Gutxi esan nahi dute

Asko esan nahi dute

apur bat makina bat pixka bat pittin bat ugari

anitz

■ Zer motatako zenbatzaileak dira goikoak? _______________________________

5. Erantzun, -ar, -t(i)ar eta -dar zuzen erabiliz. • Nola esaten diegu Baionako biztanleei? ___________________________________ • Nondarrak dira Iruñean, Irurtzunen eta Corellan jaiotakoak? ___________________ • Ez dira ados jartzen, eskuindarrak eta ____________________________________ • Nondarrak dira Euskal Herriko patatarik ospetsuenak? _______________________ • Nola esaten diegu Estatu Batuetako biztanleei? _____________________________

6. Irakurri gutun formaleko zati hauek eta osatu gutuna. Iruñea, 2007ko abenduaren 2a Osasuna futbol-taldeko presidente hori: Gutun honen bidez, ______________________________ ______________________________________________ Nire asmoa ____________________________________ ______________________________________________ Horregatik guztiagatik, ____________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ Aldez aurretik eskerrak emanez, ____________________ ______________________________________________ Nerea Urzainki



43

Testa

4 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Nork jotzen dute danborra San Sebastian egunean? a) donostitarrek

b) donostidarrek

c) donostiarrek

2. Nork eraiki zuten munduko harresirik handiena? a) txinarrek

b) txinatarrek

c) txinadarrek

3. Nork ospatzen dituzte San Ferminak? a) iruindarrek

b) iruñatarrek

c) iruñarrek

4. Zer adierazten dute -dar, tar, -ar atzizkiek? a) tokia

b) izaera

c) jatorria

5. Zer adierazten dute erakusleek? a) Gauzak nolakoak diren adierazten dute. b) Zein gauzari buruz ari garen erakusten dute. c) Zenbat gauzari buruz ari garen adierazten dute. 6. Aukeratu zuzena dena. a) Horko sei aulkiak horiek libre daude. b) Horko sei aulki haiek libre daude. c) Horko sei aulki horiek libre daude. 7. Zeinek adierazten dute kopuru edo kantitate zehatza? a) Zenbatzaile zehaztugabeek. b) Zenbatzaile zehaztuek. c) Erakusleek. 8. Beste era batera esanda, nola dira Etxeberria familiakoak? a) Etxeberriarrak

b) Etxeberriatarrak

c) etxeberriatarrak

9. Aukeratu egia dena. a) Gutun formalak pertsona ezagunei idazten zaizkie normalean. b) Gutun formalek lagunarteko gutunek ez dituzten atalak dauzkate. c) Gutun formalak helburu jakin batekin idazten dira, zerbait eskatzeko, adibidez. 10. Agurtzeko zein formula ez zenuke erabiliko gutun formal batean? a) Zure erantzunaren zain nagoela… b) Adeitasunez… c) Besarkada handi bat… 44



4. unitatea


• Jatorri-tzizkikiak erabilita, hitz eratorriak sortzea.

• Jatorri-atzizkiekin sortutako hitzen esanahiak bereiztea.

1

2

3

4

K T

K T

T

T

K T

K T

T

T

• Erakusleak, hurbiltasun maila kontuan

K

hartuta, zuzen erabiltzea.

• Zenbatzaileak, bai zehaztuak eta bai

6

T

T

K

zehaztugabeak, bereiztea eta zuzen erabiltzea.

• Jatorri-atzikiak zuzen erabiltzea.

5

T

T

• Gutun formalen ezaugarriak ezagutzea eta horrelako gutunak idaztea.

T

7

8

9

10

T

T

T

K

T K


Erantzunak Kontrola 1. Herritarra, hiritarra, menditarra, itsastarra, galiziarra, andaluziarra, brasildarra, mexikarra. 2. Yoshio kanpotarra da, baina oso maite dugu. Lurtarrok ondo zaindu behar dugu gure planeta. Etxeberriatarrak eta ormazabaldarrak elkartu ditu ezkontza honek. 3. Hemengo aulki hau dago hutsik, eta ez horko hori. Han dagoen etxe hartan bizi dira nire aitona-amonak. Horko neska-mutil horiek daude pozik, eta ez hango haiek. Hemengo neska-mutil hauekin batera ibili gara jolasean. Horko gizon horri hautsi zaio erlojua, ez hemengo honi.

Testa 1. c. 2. b. 3. a. 4. c. 5. b. 6. c. 7. b. 8. c. 9. c. 10. c.

4. Gutxi esan nahi dute: apur bat, pixka bat, pittin bat. Asko esan nahi dute: makina bat, ugari, anitz. Guztiak zenbatzaile zehatugabeak dira. 5. Baionar / nafarrak / ezkertiarrak / arabarrak / estatu batuar. 6. Erantzun librea.



45

Kontrola

5 Izena

Data

1. Idatzi -tsu kantitate-atzizkidun sinonimo bana. • famatua edo ______________________ • hiztuna edo _______________________

• txiroa edo _______________________ • sendoa edo ______________________

2. Adierazi esaldiotan azpimarratutako hitzen esanahiak. • Eguraldi euritsua omen dakar.

_____________________________________________________ • Autobuskada bat turista irtengo da elurretara joateko.

_____________________________________________________ • Hareatza batean hasi ginen futbolean hiru urte genituela.

_____________________________________________________ • Euskal Herria lurralde menditsua da.

_____________________________________________________ • Bide okerra hartu eta sasitza honetan amaitu dugu.

_____________________________________________________ 3. Aztertu irudi pareak eta osatu aurkako izenondoen bidez.

gela argia

okin 46



4. Osatu esaldiak, -(e)ko eta -(a)ren deklinabide-markak erabiliz. • Moda-modan dago Bilbo______ Guggenheim Museoa. • Udal______ erabakiz, debekatuta dago herrian autoz ibiltzea. • Guraso______ ustez, gazteok alfer hutsak gara… • Pertsonaia ospetsu______ inguruan jende asko ibiltzen da. • Gure baratze______ azak goxo-goxo daude! • Bulego______ aurrean kartel erraldoia jarri digute.

5. Markatu erantzun zuzena kasu bakoitzean. Zertarako erabiltzen dira eten-puntuak? Zalantza adierazteko. Ez dakit zein jaka erosi…. Nahigabea adierazteko. Zerrenda luzea dela Bat, bi, hiru, lau… Hamaika auto daude txarto aparkatuta!

adierazteko. Zenbaki guztiak ez esateko.

6. Asmatu testeko galdera bakoitzeko hiru aukera eta erantzun galderei.

• Hauetatik zein duzu gogokoen? Mendia

Itsasoa

Basamortua

• Zein nahiago duzu bidaiatzeko? __________

__________

__________

• Nor da, zure ustez, hirurotatik kirolaririk onena? __________

__________

__________

• Nolako filmak atsegin dituzu? __________



__________

__________

47

Testa

5 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer da zarata handiko lekua? a) zalapartaria

b) jendetsua

c) zaratatsua

2. Hitzak berak dioenaren arabera, zer dago ugari hondartzan? a) jendea

b) hondarra

c) harriak

3. Hurrengo zein hitzetan ez du kantitatea adierazten -kada atzizkiak? a) ahokada

b) goilarakada

c) ostikada

4. Inguratu gezurra dena. a) Adjektiboak bi motatakoak dira: izenondoak eta izenlagunak. b) Izenondoak egiteko -ren eta -ko deklinabide-kasuak erabiltzen dira. c) Izenlagunek eta izenondoek izena nolakoa den adierazten dute. 5. Non jartzen dira izenondoak? a) izenaren aurrean

b) izenaren atzean

c) aurrean zein atzean

6. Non jartzen dira izenlagunak? a) izenaren aurrean

b) izenaren atzean

c) aurrean zein atzean

7. Ondoko zein perpausetan ageri dira izenlaguna eta izendoa, bi-biak? a) Eskolako atarira berandu heldu ginen. b) Atarian gelako lagun jatorrak geneuzkan zain. c) Elastiko zuri-urdinak zeuzkaten soinean jantzita. 8. Zertarako erabiltzen dira eten-puntuak? a) Zerrendetan, aipatzen diren elementuak banatzeko. b) Perpausak hain luzeak ez izateko. c) Zalantza adierazteko edota zerrenda bat bukatu gabe uzten dugunean. 9. Eten-puntuak erabiltzen ditugunean… a) …hurrengo perpausa letra larriz hasten da. b) …hurrengo perpausa letra xehez hasten da. c) …hurrengo perpausa beste lerro baten idatzi behar da. 10. Zer agertzen da beti-beti galdera-sortetan? a) Galderak. b) Galderak eta erantzunak, aukeratzeko. c) Erantzun bakar bat, galdera bakoitzeko. 48



5. unitatea

Ebaluaziorako irizpideak Ariketak 1

• Kantitate-atzizkiak erabiliz, hitz eratorriak sortzea.

• Kantitate-atzizkiekin sortutako hitzen esanahia bereiztea.

2

K K T

3

4

5

6

7

K T

T

T

T

8

9

T

T

10

T

T

• Izenondoak eta izenordainak eta haien ezaugarriak bereiztea.

• Deklinabide-marka egokiak erabilita, izenlagunak osatzea.

• Eten puntuak zuzen erabiltzea. • Galdera-sorten ezaugarriak ezagutzea eta galderak zein erantzunak idaztea.

T

K

K K K

T

K: Kontrola; T: Test erako probak.

Erantzunak Kontrola 1. Famatua edo ospetsua / hiztuna edo berritsua / txiroa edo behartsua / sendoa edo indartsua. 2. Euria egingo du goian-behean. Autobus bete turista irtengo da elurretara joateko. Harea asko dagoen leku batean. Mendi asko dagoen lurraldea da. Sasi mordoa dagoen lekua. 3. Gela argia / gela iluna. Txori alaia / txori tristea. Auto berria / auto zaharra. Okin langilea / okin alferra. 4. Moda-modan dago Bilboko Guggenheim museoa. Udalaren erabakiz,... Gurasoen ustez, gazteok alfer hutsak gara. Pertsonaia ospetsuen inguruan... Gure baratzeko azak goxo-goxo daude! Bulegoaren aurrean kartel erraldoia jarri digute. 5. Ez dakit zein jaka erosi...: zalantza adierazteko. Bat, bi, hiru...: zerrenda luzea dela adierazteko. 6. Erantzun librea.



Testa 1. c. 2. b. 3. c. 4. b. 5. b. 6. a. 7. b. 8. c. 9. a. 10. b.

49

Kontrola

6 Izena

Data

1. Lotu esapide bakoitza bere esanahiarekin. kontakatilua izan •

• nahi bezala bizi

bereak eta bi esan •

• haserre egon

esne-mamitan bizi •

• egundokoak esan

alamena eman •

• berri-kontari ibili

harmonian ibili •

• gogaitarazi

2. Osatu esapideak, aditz laguntzaile egokiak erabiliz. • Neba ogi puska _______________ txikitan, orain berriz, barrabas hutsa da. • Azpijokoekin lortuko duzula uste baduzu, oker _______________. • Ongi jokatu arren, finala galdu egin dugu eta orain lur jota _______________. • Lana ez duzue inoiz amaituko, beti gerotik gerora _______________ eta. • Beroaren beroaz, izerdi patsetan _______________ jende guztia. • Ezetz ausartu! Zuek oilo busti galantak _______________ gero!

egon

izan ibili

3. Markatu eta idatzi adizki zuzena. • Gaur Kepa autobusa hartzen ikusi __________. diot

dut

• Atzo gozoki guztiak aitaren batean amaitu __________. zineten

genituen

• Gorkari bere urtemugan prakak erregalatu __________. nituen

nizkion

• Izaskuni etxerako lanak egitea ahaztu __________. zaio

dio

• Azkenaldian oso partida txarrak egiten ari __________. zaizue

zarete

• Andereñoari betaurreko berriak hautsi __________. diot 50


zaizkio © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

4. Aztertu adibidea eta segi perpausak osatzen beste aditzekin. NORK

NOIZ

ZER

Mikelek

gaur

erroskillak

NORI jan ditu. jan zituen. jan zizkidan jaten dizkit. jango dizkit.

5. Adierazi zenbat diptongo dauden esaldi bakoitzean. • Aitak Aitzoli aiztoa kendu dio eskuetatik. • Gaur jai bikaina ospatu behar dugu! • Hamaika izei daude gure auzoko berdeguneetan. • Eskuinetik aurreratu nau gidari zoro batek autobidean. • Goizean goiz jaikita, ordubete egin dut autobus

madarikatuaren zain. 6. Asmatu izenburua eta garatu albistea, datu hauetatik abiatuta. NORK: gaizkile batek

NOLA: gezurrezko pistola

ZER: lapurreta

NOIZ: atzo eguerdian

NON: herriko kioskoan

ZERGATIK: dirurik ez zuelako egunkaria erosteko

IZENBURUA:



51

Testa

6 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zertan dabil zeruko izarrak zenbatzen dabilena? a) oso lanpetuta

b) alferkerian

c) matematika ikasten

2. Zer da oilo ipurdia izatea? a) Ipurdi txikitxoa izatea. b) Ipurdi potoloa izatea. c) Azaleko ileak tente edukitzea. 3. Zein esapide erabiliko zenuke txantxetan ibili esateko? a) harmonian ibili

b) ilea hartu

c) adarra jo

4. Aukeratu hurrengo perpauseko aditza. Guri ariketa egitea ahaztu… a) dugu

b) digute

c) zaigu

5. Zein motatako aditza da aukeratu duzuna? a) NORK

b) NOR-NORI-NORK

c) NOR-NORI

6. Inguratu NOR, NORI eta NORK kasuak dituen perpausa. a) Anttoni asko gustatzen zaizkio kromoak. b) Aitak kromo mordoa erosi dizkio Anttoni. c) Anttonek kromoen bilduma amaitu du. 7. Zer dira diptongoak? a) Silaba bakarrean ahoskatzen diren bi bokal. b) Bokalak dira. c) Zatitu ezin diren hitzak dira. 8. Zenbatu hitzen silabak eta inguratu diptongoa duena. a) adiera

b) buruargi

c) euskaldun

9. Zenbat silaba ditu amuarrain hitzak? a) Hiru silaba ditu. b) Lau silaba ditu. c) Bost silaba ditu. 10. Zer agertzen da albisteen sarreratxoan? a) Izenburua. b) Albistea zeri buruzkoa den. c) Albistearekin batera doan argazkian zer ageri den. 52



6. unitatea


• Esapideen esanahia bereiztea.

1

2

3

K T

T

T

• Aditzak emanda, esapideak osatzea.

4

5

6

T

T

7

8

9

T

T

T

10

K

• Mota guztietako aditz laguntzaileak erabiltzea.

K

• Perpausaren barruan, aditzean azaltzen den informazioa bereiztea. • Euskarazko diptongoak bereiztea eta diptongodun hitzak modu egokian zatitzea. • Albisteek dituzten ezaugarriak ezagutzea eta albisteak idaztea.

T

K

K

K

T


Erantzunak Kontrola

Testa

1. Kontakatilua izan: berri-kontari ibili / bereak eta bi esan: egundokoak esan / esne-mamitan bizi: nahi bezala bizi / alamena eman: gogaitarazi / harmonian ibili: haserre egon.

1. b.

2. Neba ogi puska zen... / ... oker zaude / ...lur jota gaude / ...gerotik gerora zabiltzate / ...izerdi patsetan dago / ...oilo busti galantak zarete.

4. c.

3. Gaur Kepa autobusa hartzen ikusi dut. Atzo gozoki guztiak aitaren batean amaitu genituen. Gorkari bere urtemugan prakak erregalatu nizkion. Izaskuni etxerako lanak egitea ahaztu zaio. Azkenaldian oso partida txarrak egiten ari zatere. Andereñoari betaurreko berriak hautsi zaizkio

2. c. 3. c. 5. c. 6. b. 7. a. 8. c. 9. b. 10. b.

4. Mikelek atzo erroskillak jan zituen. Mikelek atzo erroskillak niri jan zizkidan. Mikelek egunero erroskillak niri jaten dizkit. Mikelek bihar erroskillak niri jango dizkit. 5. 3 / 3 / 4 / 4 / 5. 6. Erantzun librea.



53

Kontrola

7 Izena

Data

1. Sortu hitz-eratorriak, emandako atzizkiak erantsiz.

-zale

-bera

• arte: _______________

• egarri: _______________

• beldur: _______________

• diru: _______________

• hotz: _______________

• ipuin: _______________

• esne: _______________

• gaixo: _______________

• bihotz: _______________

• borroka: _______________

2. Osatu eta lotu. _______________kor

Ezin da inolaz ere ulertu

______________ezin

Oso erraz ulertzen da

______________erraz

Mugitu egin daiteke

______________kaitz

Oso erraz hausten da

______________kor

Oso zaila da hausten

______________ezin

Ezin da ikusi

3. Osatu esaldiak, kasu bakoitzean aukera egokia eginez. Lagun batek Lagun bat

______________ jolasean ibili da nirekin. ______________ pinturaz zikindu nau.

Aintzane Aintzanek

______________ aurpegia gorri-gorri dauka.

Ikasleek Ikasleak

______________ piper egin dute.

______________ oraintxe dator amonarenetik.

______________ bolatokira joango dira bihar.

54



4. Idatzi testuan falta diren aditz laguntzaileak. A ZE NOLAKO ABENTURA! Atzo goizean txango bat egitea erabaki __________. Goizean goiz jaiki __________ eta motxila prestatu __________. Mendira bakarrik joatea arriskutsua denez, Anderren bila joan __________. Han abiatu __________ Ander eta biok, pozarren. Zuhaitz artean genbiltzala, okerreko bidea hartu __________, nonbait. Luzaroan ibili __________ norazean, mendian galduta, baina, halako batean, ehiztari batzuk agertu __________. Eskerrak! Ehiztariek ongi ezagutzen __________ paraje haiek eta, haien laguntzaz, onik itzuli __________ etxera. Hurrengo batean ez __________ mendira joango bidea ongi ezagutu gabe. Egundaino ez __________ horrelako beldur handia pasatu! 5. Osatu hitzak, ts, tz eta tx erabiliz. • __iminia

• i__askirria

• __orimaloa

• zuhai__a

• ku__adura

• ku__a

• sal__a

• isa__a

• belar__a

• __epe__a

• pol__a

• lega__a

• ga__a

• i__ua

• ar__aina

• __ukuna

6. Idatzi iragarki laburra, egoera honetatik abiatuta.

Seilu-bilduma egiten duzu eta seiluak trukatu nahi dituzu. Iragarkia jarri duzu eskolako aldizkarian.



55

Testa

7 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Nolakoak dira erraz hunkitzen diren pertsonak? a) hunkikorrak

b) hunkiberak

c) hunkierrazak

2. Nola esaten zaio ahoskatu ezin den hitzari? a) ahoskabera

b) ahoskagaitza

c) ahoskaezina

3. Gauza hauetatik, zein da erabilerrazena? a) ordenagailua

b) kalkulagailua

c) grapagailua

4. Joera-atziki guztietatik, zein erabiliko zenuke zaletasuna adierazteko? a) -bera atzizkia

b) -zale atzizkia

c) -gaitz atzizkia

5. Inguratu gezurra dena. a) Subjektua NOR kasuan badago, izan aditza erabiltzen dugu. b) Subjektua NOR kasuan badago, objektu bat agertzen da perpausean. c) Subjektua NORK kasuan badago, ukan aditza erabiltzen dugu. 6. Osatu perpaus hau: Lehen egunero… a) …jolasten genuen harrapaketan. b) …jolasten ginen harrapaketan. c) …jolastu ginen harrapaketan. 7. Inguratu perpaus honetako objektua. Udaltzainak txilibitua dauka ahoan. a) udaltzainak

b) txilibitua

c) ahoan

8. Inguratu ortografia akatsik ez duena. a) Tximiniaren keak eguratza kutxatzen du. b) Lapitza edo arkatza erabiltzen dugu idazteko ikastetxe honetan. c) Pertsona aberatzek ez dituzte txiroak errespetatzen. 9. Inguratu egia dena. a) Pertsona otzanak ez dira mantsoak izaten. b) Animaliek aurpegian izaten dute isatsa. c) Kaioa edo antxeta txori mota bat da. 10. Iragarki laburretan, nola adierazi behar dugu zer nahi dugun? a) Modu luze eta zabalean. b) Hitz gutxitan eta modu zehatzean. c) Ahalik eta xehetasun gehienak emanez. 56



7. unitatea


2

• Joera-atzizkiak erabilita, hitz eratorriak sortzea.

K

K T

• Joera-atzizkiekin sortutako hitzen esanahia ezagutzea.

K T

K

3

4

5

6

9

T

T

10

T

NOR erako aditzak zuzen erabiltzea eta haien ezaugarriak bereiztea.

K

K

T

T

•

NOR-NORK

erako aditzak zuzen erabiltzea eta haien ezaugarriak bereiztea.

K

K

T

T

• Iragarki laburren ezaugarriak ezagutzea eta iragarki laburrak idaztea.

8

T

•

• Txistukari multzokariak (ts,tx, tz) zuzen erabiltzea eta ahoskatzea.

7

K

K

T

T


Erantzunak Kontrola 1. Artezale, beldurbera, hozpera, esnezale, bihotzbera, egarbera, diruzale, ipuinzale, gaixobera, borrokazale. 2. Hauskor: oso erraz hausten da. / Ikusezin: ezin da ikusi. / Ulerterraz: oso erraz ulertzen da. / Hauskaitz: oso zaila da hausten. / Mugikor: mugitu egin daiteke. / Ulertezin: ezin da inolaz ere ulertu. 3. Lagun bat jolasean ibili da nirekin. Lagun batek pinturaz zikindu nau. Aintzanek aurpegia gorri-gorri dauka. Aintzane oraintxe dator amonarenetik. Ikasleek piper egin dute. Ikasleak bolatokira joango dira bihar. 4. Atzo goizean txango bat egitea erabaki nuen / nintzen / nuen / nintzen / ginen / genuen / ginen / ziren / zituzten / ginen / naiz / dut.

Testa 1. b. 2. c. 3. c. 4. b. 5. b. 6. b. 7. b. 8. b. 9. c. 10. b.

5. Tximinia, kutsadura, belartza, gatza, itsaskirria, kutxa, txepetxa, itsua, txorimaloa, saltsa, poltsa, artzaina, zuhaitza, isatsa, legatza, txukuna. 6. Erantzun librea.



57

Kontrola

8 Izena

Data

1. Erantzun. Zer darabil andereño Lurdesek? Zuloak egiteko

___________________

Punta zorrozteko

___________________

Arbela ezabatzeko

___________________

Fotokopiak egiteko

___________________

2. Kokatu zenbaki bakoitza irudi egokian. 1. jauskaria 2. jausgailua 3. ibiltaria 4. ibilgailua 5. berokia 6. berogailua 7. harrapakina 8. harrapagailua

3. Idatzi hutsuneetan falta diren aditzak. • Irratiari pilak agortu _____________ eta guri berriak erostea ahaztu _____________ • Atzo zuri motoa hondatu _____________ eta gaur autoa hondatu _____________ • Zuei hiru egun falta _____________ oporretarako; hari bi falta _____________. • Zuri eskatzea ahaztu _____________ eta niri ahaztu egin _____________ ematea. 58



4. Aztertu adibidea eta segi laukia betetzen.

• Atzo opari bat ekarri zidan.

NORK

NORI

NOR

hark

niri

opari bat

• Marrazki bat egin genion. • Puztarriak kendu zizkieten. • Garbigailua konpondu die. • Kutxak eraman zizkigun. • Postalak bidali zizkizueten. • Baloia kendu digute.

5. Inguratu aukera zuzena kasu bakoitzean. • Bizkaiko herria ► Leihoa / Leioa. • Horman argia sartzeko tartea ► Lehioa / Leihoa. • Gipuzkoako herria ► Oiartzun / Oihartzun. • Hotsaren errepikapena ► Oihartzuna / Ohiartzuna.

6. Azaldu aulkien jolasa, testu-antolatzaileak zuzen erabiliz.

lehenik

ondoren



gero

azkenik

59

Testa

8 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zein tresna erabiltzen dugu zuloak egiteko? a) zulogailua

b) sulagailua

c) zulagailua

2. Nola deritzo txahalaren okelari? a) txahalkin

b) txahalaki

c) txahalki

3. Zein da hondakin hitzaren sinonimoa? a) soberaki

b) soberakin

c) hondarki

4. Osatu. Perpausean nori kasua agertzen bada… a) …horrek ez du eraginik aditzean. b) …ez da ekintza azaltzen. c) …aditzean eragina du horrek. 5. Osatu perpaus hau: Atzo guri praka berriak… a) …hautsi zaizkigu. b) …zikindu genizkizuen. c) …lapurtu zizkiguten. 6. Aztertu perpausak eta ingururatu NOR-NORI erako aditza duena. a) Irakasleak gaur zigorra jarri dit. b) Ez zaigu gezurrak kontatzea gustatzen. c) Katuak sagua harrapatu zuen atzo. 7. Aztertu perpausak eta ingururatu NOR-NORI-NORK erako aditza duena. a) Irakasleak gaur zigorra jarri dit. b) Ez zaigu gezurrak kontatzea gustatzen. c) Katuak sagua harrapatu zuen atzo. 8. Inguratu ortografia akatsik ez duen hitza. a) sahietsa

b) saihetsa

c) saietsa

9. Zein da oihu hitzaren sinonimoa? a) hauen

b) auhen

c) ahuen

10. Zertarako erabiltzen dira jarraibide-testuak? a) Ekintzak kontatzeko. b) Zerbaiten ezaugarriak azaltzeko. c) Zerbait nola egiten den azaltzeko. 60



8. unitatea


• Tresna eta gaia adierazteko atzizkiekin hitz eratorriak sortzea.

1

2

K T

K T

• Hitz eratorri horien esanahia ezagutzea. •

NOR-NORI

•

NOR-NORI-NORK erako aditzak zuzen erabiltzea eta haien ezaugarriak bereiztea.

K T

erako aditzak zuzen erabiltzea eta haien ezaugarriak bereiztea.

• Bokal artean h letra behar denetan eta zuzen erabiltzea. • Jarraibideak ematea.

3

4

5

6

T

T

T

7

8

9

T

T

10

T

K

K

T

K K

T

T


Erantzunak Kontrola 1. Zuloak egiteko: zulagailua / punta zorrozteko: zorrozkailua / arbela ezabatzeko: ezabagailua / fotokopiak egiteko: fotokopiagailua. 2. Ezkerretik eta goitik hasita: 4 / 5 / 2 / 7 / 1 / 6 / 8 / 3. 3. Irratiari pilak agortu zaizkio eta guri berriak erostea ahaztu zaigu. Atzo zuri motoa hondatu zitzaizun eta gaur autoa hondatu zaizu. Zuei hiru egun falta zaizkizue oporretarako; hari bi falta zaizkio. Zuri eskatzea ahaztu zaizu eta niri ahaztu egin zait ematea. 4. Nik, hari, marrazki bat. Haiek, haiei, puztarriak. Hark, haiei, garbigailua. Hark, guri, kutxak. Hark, zuei, postalak. Haiek, guri, baloia.

Testa 1. c. 2. c. 3. b. 4. c. 5. c. 6. b. 7. a. 8. b. 9. b. 10. c.

5. Leioa / leihoa / Oiartzun / oihartzuna. 6. Erantzun librea.



61

Kontrola

9 Izena

Data

1. Irakurri laukietako arrastoak eta eman -kizun eta -kuntza atzizkidun hitzak. Pipitaki, papataki, hitz hau zein den nork daki? ________________

Euskaldunona euskara da. Kenyarrena, berriz, suahilia ________________ Zure eginbeharra da hitz hau hemen idaztea, hauxe da zure ________________

Elizan igandero-igandero ordu berean ospatzen du apaizak ________________ Eskolan ematen dizute ona. Txikitan, haurrei zegokiena eta orain Lehen… ________________

2. Sortu hitz eratorriak, behekoei -keria edo -tasun atzizkiak erantsiz. • zoro ► ________________

• poz

• bat

►________________

• asto ►________________

• tonto ► ________________

• maiz ► ________________

► ________________

3. Markatu taulan azpimarratutako aditzak zein kasutakoak diren. • Gurasoei gezur asko esaten dizkiegu. • Irakasleek elkarri kopiatzen harrapatu

NOR

NOR-NORI

NOR-NORK

NOR-NORI-NORK

guk haiei

gaituzte. • Etxeko lanak egitea ahaztu zait. • Zergatik etortzen zarete beti berandu? • Epelak eta bi entzun ditut egindakoagatik!

62



4. Egin esaldi bana, aditz-forma hauek erabiliz. • ekarri dute: _________________________________________________________ • ekarri diote: _________________________________________________________ • eraman zaitut: _______________________________________________________ • eraman dizut: ________________________________________________________ • haserretu dira: _______________________________________________________ • haserretu zaizkit: _____________________________________________________

5. Erreparatu eta adierazi zer gaitakoak diren.

1

5

3 4

2

6

1 hizkuntza-___________

3 ___________________

5 ___________________

2 hizkuntza-___________

4 ___________________

6 ___________________

6. Eman ipuin honi jarraipen egokia (korapiloa eta amaiera).

(hasiera) Antzina, Nafarroa hegoaldeko herri lehor batean, txakur argal bat bizi zen, mihia laztuta, ur-premia larrian… (korapiloa)

(amaiera)



63

Testa

9 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer adierazten dute gehienetan -keria atzizkia duten hitzek? a) Zerbait ona. b) Zerbait txarra. c) Objektu bereziren bat. 2. Zein da errakuntza hitzaren sinonimoa? a) hutsegite

b) huskeria

c) hustu

3. Zein da edertasun hitzaren antonimoa? a) ederkeria

b) itsustasun

c) galantasun

4. Zer-nolako informazioa biltzen du aditzak? a) Ekintza zein den, noiz gertatu den, bukatu den ala ez eta nork egin duen. b) Ekintza zein den eta nork egin duen. c) Aditza zein eratakoa den, hots, NOR, NOR-NORK, NOR-NORI edo NOR-NORI-NORK. 5. Inguratu hurrengo perpausari falta zaion zatia. …erosi zizkioten. a) Haiek hari gaur gauza bat… b) Haiek guri egunero gauza asko… c) Haiek hari atzo gauza asko… 6. Aukeratu aditz egokia perpaus honetarako: Guk lagunei egunero ipuinak… a) kontatu genizkien

b) kontatzen dizkiegu

c) kontatzen ari gara

7. Zein da aukeratu duzun aditzaren aldia? a) lehenaldia

b) orainaldia

c) geroaldia

8. Eta aspektuaren aldetik, nolakoa da aditz hori? a) bukatua

b) bukatugabea

c) ez du aspekturik

9. Nola deritzo biologia irakasten duenari? a) biologi-irakaslea b) irakasle biologikoa c) biologia-irakaslea 10. Ipuinetan, zer biltzen du korapiloak? a) Ipuina noiz eta non gertatzen den eta pertsonaia nagusiak zein diren. b) Ipuinaren mamia, hots, ekintza nagusia eta horren inguruko gertakariak. c) Ekintzaren konponbidea eta amaiera. 64



9. unitatea


2

• Kontzeptu abstraktuak osatzeko atzizkiekin, hitz eratorriak osatzea.

K

K

• Hitz eratorri horien esanahia ezagutzea.

K T

K T

• Aditzean azaltzen den informazioa: aldia, aspektua, pertsona, numeroa, eta abar bereiztea. • A itsatsia duten hitzak elkartzean, zuzen idaztea. • Ipuinen atalak eta ezaugarriak ezagutzea eta beriztea.

3

4

5

6

7

8

K T

T

T

T

T

9

10

T

K

K

T

K

T


Erantzunak Kontrola 1. Igarkizuna / hizkuntza / eginkizuna / elizkizuna / hezkuntza. 2. Zorakeria, batasun, tontakeria, poztasun, astakeria, maiztasun. 3. Esaten dizkiegu: guk haiei (nor-nori-nork). Harrapatu gaituzte: haiek gu (nor-nork). Ahaztu zait: hura niri (nor-nori). Etortzen zarete: zuek (nor). Entzun ditut: nik haiek (nor-nork).

Testa 1. b. 2. a. 3. b. 4. a. 5. c. 6. b. 7. b.

4. Erantzun librea.

8. b.

5. 1. hizkuntza-irakaslea / 2. hizkuntza-liburua. 1. biologia-irakaslea / 2. biologia-liburua. 1. literatura-irakaslea / 2. literatura-liburua.

9. c. 10. b.

6. Erantzun librea.



65

Kontrola

10 Izena

Data

1. Erantzun. Zer zerikusi dute multzo bakoitzeko hitzek?

____________________

____________________

2. Osatu esaldiok, eguraldiari buruzko hitzak erabiliz. • ________________k neguan gure mendiak zuritzen ditu. • ________________gogotik bota du, eta aterkirik gabe,

goitik behera busti naiz. • Bero itzela dugu gaur, hego-________________ dela eta. • Honela etortzen dira ekaitzak: lehenengo,

________________k zerua argitzen du, eta ondoren, ________________k ozenki jotzen du. BURRUM!! 3. Berridatzi esaldiok, ahalera erabiliz. •

edatekoa da

•

ez da edatekoa

ezin ___________________

•

ulergarria da

_______________________

•

ulergaitza da

_______________________

66


edan ___________________


4. Erantzun. Zer egin dezakete? • Harri-jasotzaileek ____________________________________________________ • Igarleek ____________________________________________________________ • Matxinsaltoek _______________________________________________________ • Ardi-txakurrek _______________________________________________________ • Gepardoek _________________________________________________________

5. Jarri komak eta puntu eta komak esaldi hauetan. • Batzarrean denak egon ziren: Imanol zuzendaria

Idoia irakaslea eta Urtzi ikasleen ordezkaria. • Gogor tiratu genuen hala ere ez zen nahikoa izan. • Alde batetik pozik nengoen oporrak zirelako

bestetik triste ikaskideak agurtzeagatik. 6. Irakurri ipuina eta osatu pertsonaien fitxa. JOKINEN ITSASALDI HARRIGARRIAK Egun hura ez daukat ahazteko. Han ginen agurea eta biok, beraren txalupa zaharrean, kanabera eskas bat eskuan, eta bisigua borroka bizian. Horrela egon ziren, ustekabean itsas izarrak agureari errieta egin zion arte. –Aska ezazu bisigu gaixoa, arrantzale zatar hori! Agurea hamaikatxo gauza ikusita zegoen itsas barrenean, baina halakorik sekula ez… Harrituta, kanaberatik askatu zuen, eta bisigua eta itsas izarra aitaren batean desagertu ziren…

• Narratzailea: ____________________________ • Gizaki protagonistak: ______________________ • Animalia protagonista: _____________________



67

Testa

10 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zein eremukoa da belarritako hitza? a) jantzien eremukoa

b) gorputz-atalen eremukoa

c) osagarrien eremukoa

2. Zein hitz da goikoaren eremu berekoa? a) belarri

b) eraztun

c) gona

3. Zein multzok biltzen ditu eremu bereko hitzak? a) Planeta, izarra, kometa, euria. b) Ibaia, itsasoa, aintzira, edalontzia. c) Edalontzia, platera, sardexka, aiztoa. 4. Aukeratu aditz egokia perpaus honetarako: Gure taldeak partida erraz… a) irabazi dezake

b) irabazi al du

c) irabaz dezake

5. Inguratu zuzen dagoena. a) Zuek ezin duzue autoa gida. b) Umeek ezin dute beti nahi dutena egin. c) Helduek ezin jolastu dira gurekin. 6. Hauetako zeinek esan nahi du asma ditzakegu? a) asma ahal ditugu

b) asmatu ahal ditugu

c) asmatu ditzakegu

7. Noiz erabiltzen dugu koma? a) Arrazoiak ematean. b) Kontrako ideia bi ematean. c) Hitz-zerrendak ematean. 8. Noiz erabiltzen dugu puntu eta koma? a) Baina hitzaren atzean. b) Izan ere hitzaren aurrean. c) Ordea hitzarekin. 9. Zeinekin egiten dugu eten handiagoa irakurtzean? a) komarekin

b) puntu eta komarekin

c) biekin berdin

10. Inguratu gezurra dena. a) Ipuinetako pertsonaiak animaliak zein pertsonak izan daitezke. b) Ipuina kontatzen duena ez da inoiz ere ipuineko pertsonaia izaten. c) Ipuineko pertsonaia nagusiei protagonista deritze. 68



10. unitatea


• Hitzen eremu semantikoa bereiztea. • Eremu semantiko bereko hitzak biltzea.

1

2

K T

T K T

• Ahalera eta ezintasuna adierazteko egiturak eta aditzak zuzen erabiltzea. • Koma eta puntu eta koma zuzen erabiltzea. • Ipuinetako pertsonaiak eta haien egitekoa bereiztea.

3

4

5

6

K T

T

T

7

8

9

T

T

T

10

T

K

K

K

T


Erantzunak Kontrola 1. Idazteko tresnak / argia egiteko tresnak. 2. Elurrak neguan gure mendiak zuritzen ditu. Euria gogotik bota du, eta aterkirik gabe, goitik behera busti naiz. Bero itzela dugu gaur, hego-haizea dela eta. Honela etortzen dira ekaitzak: lehenengo tximistak zerua argitzen du, eta ondoren, trumoiak ozenki jotzen du. 3. Edan ahal da / edan daiteke. Ezin da edan. Ulertu ahal da / uler daiteke. Ezin da ulertu. 4. Erantzun librea. 5. Batzarrean denak egon ziren: Imanol, zuzendaria, Idoia, irakaslea, eta Urtzi, ikasleen ordezkaria. Gogor tiratu genuen; hala ere, ez zen nahikoa izan. Alde batetik, pozik nengoen oporrak zirelako; bestetik, triste, ikaskideak agurtzeagatik. 6. Narratzailea: Jokin. Gizaki protagonistak: Jokin eta agurea. Animalia protagonista: bisigua. Izaki fantastikoa: itsas izarra.



Testa 1. c. 2. b. 3. c. 4. c. 5. b. 6. b. 7. c. 8. b. 9. b. 10. b.

69

Kontrola

11 Izena

Data

1. Zer motatako agurrak dira? 1

Hasierako agurra

2

Amaierako agurra

• «Iepa, aspaldiko!»: ______________________________ • «Goraintziak etxekoei!»: __________________________ • «Zer moduz, lagun?»: ____________________________

2. Lotu parekoak direnak.

Alferrik da!

Ez etsi! Adi egon!

Harritzekoa da!

Jai dugu!

Eutsi goiari! Argi ibili!

Ez da izango!

3. Kokatu zenbaki bakoitza leku egokian. 1

Ez naiz inoiz ere egon. Modu-aditzondoa 70


2

3

Ez da inon ere ageri. Denbora-aditzondoa

Ez dute inola ere mugituko. Leku-aditzondoa © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

4. Erantzun galderei, deklinabide-markak zuzen erabiliz. • Norengana jotzen dugu gaixo gaudenean? ________________________________ • Noraino heldu nahi izaten dute mendigoizaleek? ____________________________ • Zerez ibiltzen gara aireportu batetik bestera? _______________________________ • Nori eskatu ohi diegu astebururako dirutxoa? ______________________________ • Non ikusten ditugu filmak, aurrez sarrera hartuta? ___________________________

5. Irakurri elkarrizketa eta inguratu pertsonaien izenak. Azpimarratu gorriz pertsonaia baten hitzak, urdinez bestearenak, eta beltzez narratzailearenak. ARRANO ZAHARRA –Zer duzu, hegazti laguna? –galdetu zion Aztorek Arranori. –Zahartu samar nago, eta ikusmena ere galtzen ari naiz –erantzun zion Arranok. –Lasai, Arrano jaun hori, neu izango naiz aurrerantzean zure gidari, zure begi eta zure babes. –Ondo da, Aztore, ondo da…

• Markatu egia ala gezurra diren.

E

G

Marrak elkarrizketetan pertsonaien hitzen aurretik baino ez dira jartzen. Narratzailearen hitzen ostean ez da marrarik jartzen.

6. Osatu aitonaren eta bilobaren arteko elkarrizketa, eta ezabatu sobera dagoen marra. GORTZEN HASITA –Aitona, etorriko al zara nirekin plazara? – ____________________________________________ –Dantzara ez, plazara! Horrela, nire lagunak ezagutuko dituzu–! – ____________________________________________ –Zer atun eta atunondo? Gortzen hasita zaude, aitona! © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


71

Testa

11 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Ondoko zein esapide ez zenuke erabiliko adostasuna adierazteko? a) Jakina!

b) Ezta urrik eman ere!

c) Bai, horixe!

2. Zein esapide erabiliko zenuke lagun bati alferrik dabilela esateko? a) Bai, zera!

b) Egon, zu, horretan!

c) Jai duzu!

3. Zer esan nahi du sasoian egon esapideak? a) Garaiz iritsi. b) Osasuntsu eta indartsu egon. c) Frutaz ari garela, jateko moduko egon. 4. Honako zein esapidek adierazten du harridura? a) Eutsi goiari!

b) On egin!

c) Aitaren eta semearen!

5. Zertarako erabiltzen dira aditzondoak? a) Aditzaren ekintza nork egin duen adierazteko. b) Ekintza gertatu den ala ez adierazteko. c) Ekintza noiz, nola edo non gertatu den zehazteko. 6. Zer adierazten du beharbada aditzondoak? a) iritzia

b) maila

c) modua

7. Zer berezitasun dute adizlagunek aditzondoekin alderatuta? a) Adizlagunak ez dira aditzaren ondoan kokatzen. b) Adizlagunak ez dira adberbioak eta aditzondoak bai. c) Adizlagunek deklinabide-markak hartzen dituzte. 8. Inguratu adizlaguna: Amaiaren gurasoak mendian bizi dira. a) Amaiaren

b) gurasoak

c) mendian

9. Non jartzen da marra elkarrizketetan? a) Pertsonaiek esaten dutenaren aurrean soilik. b) Pertsonaiek esaten dituzten hitzen aurrean eta atzean. c) Kontalariak zerbait esaten duenean. 10. Inguratu gezurra dena. a) Elkarrizketa hasi aurretik bi puntu agertzen dira askotan testuan. b) Pertsonaiek parte hartzen duten bakoitzean, marrak jartzen dira. c) Elkarrizketetan ezin dute parte hartu bi pertsonaia baino gehiagok. 72



11. unitatea


• Esapideen esanahia eta erabileraeremua bereiztea.

1

2

3

4

K T

K T

T

T

• Aditzondoak bereiztea eta aditzondo motak ezagutzea.

K

• Adizlagunak bereiztea eta deklinabide-marka egokiak erantsita erabiltzea.

• Elkarrizketetan marra zuzen erabiltzea.

• Elkarrizketen ezaugarriak bereiztea eta elkarrizketak idaztea.

5

6

7

T

T

T

K

T

K

8

9

10

T

T

K

T


Erantzunak Kontrola 1. Iepa, aspaldiko!: hasierako agurra. Goraintziak etxekoei!: amaierako agurra. Zer moduz, lagun?: hasierako agurra. 2. Ez etsi! - Eutsi goiari! Adi egon! - Argi ibili! Jai dugu! - Alferrik da! Ez da izango! - Harritzekoa da! 3. 3. Modu aditzondoa / 1. Denbora-aditzondoa / 2. Leku aditzondoa. 4. Medikuarengana / mendi gailurreraino / hegazkinez / gurasoei / zineman. 5. Aztore: -Zer dudu, hegazti laguna? / -Lasai, Arrano jaun hori, neu izango naiz aurrerantzean zure gidari, zure begi eta zure babes. Arrano: -Zahartu samar nago, eta ikusmena ere galtzen ari naiz. / -Ondo da, Aztore, ondo da... Narratzailea: galdetu zion Aztorek Arranori. / erantzun zion Arranok. Marrak elkarrizketetan pertsonaien aurretik baino ez dira jartzen: gezurra. Narratzailearen hitzen ostean ez da marrarik jartzen: Egia.

Testa 1. b. 2. c. 3. b. 4. c. 5. c. 6. a. 7. c. 8. c. 9. b. 10. c.

6. Erantzun librea. Sobera dagoen marra bigarren lerroko azkena da.



73

Kontrola

12 Izena

Data

1. Idatzi esanahiaren aldetik sinonimoak diren maileguak. ________________

eleberria

________________

beribila

itsas txakurra

________________

itsaslapurra

harkaitza

liburutegia

________________

________________

________________

2. Eman erdaretatik zuzen hartutako mailegu hauen definizioak. • radar: ______________________________________________________________ • kabaret: ____________________________________________________________ • walkman: ___________________________________________________________ • rally: _______________________________________________________________ • jazz: _______________________________________________________________

3. Jarri azpimarratutakoen ondoan galdetzaile egokiak. NOIZ

NOIZTIK

NOIZKO

NOIZ ARTE

EGUN BEREZIA Oso umetatik (____________) nabil baletean, eta saio asko eginda nago, baina biharko (____________) dantzaldia berezia izango da. Amona egongo da ikusle, eta hori ez da ohikoa. Bera ere gaztetan (____________) baletean ibilitakoa da, eta asko ikasi dut harengandik. Gaur berandura arte (____________) arituko naiz, eta bihar aho zabalik utziko dut amona gurea! 74



4. Berridatzi esaldiok, denbora-adberbioak erabiliz. • Astelehen, astearte eta asteazkenean itxiko dute denda. (-tik… -ra)

___________________________________________________________________ • Antza, ostirala da lana amaitzeko eguna. (-rako)

___________________________________________________________________ • Nola ez da egongo gogor bada ogia, atzo erosi nuen eta! (-ko)

___________________________________________________________________

5. Lotu zenbaki bidez. Zergatik dute marratxoa hitz hauek guztiek? 1

errepikapenak

2

aurkariak

3 onomatopeiak

tipi-tapa handi-handia sartu-irtenak luze-laburra ozta-ozta txipli-txapla

6. Osatu iritzi-gutuna gai honi buruz, emandako esapideak erabiliz. HAURRENTZAKO JOLASTOKIAK Nire ustez, __________________________________________ Ni ren alde __________________________________________ nago, baina niri iruditzen zait ____________________________ ___________________________________________________. Esanak esan, ________________________________________ ____________________________________________________. ____________________ © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


75

Testa

12 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer dira maileguak? a) Euskaldunok asmatutako hitzak. b) Euskaraz esanahirik ez duten hitzak. c) Euskarak beste hizkuntza batzuetatik hartu dituen hitzak. 2. Inguratu ortografia akatsik ez duena. a) esperansa

b) esperantza

c) esperantxa

3. Zein da goiko hitzaren sinonimoa? a) itxaronaldi

b) itxoroski

c) itxaropen

4. Inguratu egia dena. a) Euskarak gaztelaniatik bakarrik hartu ditu maileguak. b) Euskara duela urte gutxi hasi da beste hikuntzetatik maileguak hartzen. c) Mailegu batzuk jatorrizko hikuntzan bezala idazten dira euskaraz ere. 5. Zein deklinabide-marka erabiltzen dira euskaraz denbora adierazteko? a) Jatorria adierazten duten berberak. b) Lekua adierazten duten berberak. c) Tresna adierazten duten berberak. 6. Zein galdera dagokio Atzo ez dut ezer jan perpausari? a) nondik?

b) noiz?

c) noiztik?

7. Inguratu zuzen dagoena. a) Astelehena arte!

b) Astelehenerarte!

c) Astelehenera arte!

8. Zeinek ez du marrarik behar? a) gori-gori

b) etxez-etxe

c) zuzen-zuzenean

9. Inguratu zuzena dena. a) Iritzi-gutunak egunkarietako kazetariek idazten dituzte. b) Iritzi-gutunak irakurleek idazten dituzte, egunkarietara bidaltzeko. c) Iritzi-gutunak egunkariko zuzendariak idazten ditu, bere iritzia azaltzeko. 10. Zer ez zenuke jarriko iritzi-gutun batean? a) Ez nago ados zuek esandakoarekin eta orain zalduko dizuet zergatik… b) Nire ustez, ez da guztiz egia zuek esandakoa… c) Gezurti hutsak zarete eta ez dukazue batere arrazoirik… 76



12. unitatea


• Maileguak zer diren jakitea, bereiztea eta zuzen idaztea.

1

2

3

4

K T

K T

T

T

• Denbora adierazteko erabiltzen diren lekudenborazko deklinabide-kasuak identifikatzea.

• Denbora adierazteko, gramatika-egitura egokiak erabiltzea.

• Hitz elkartuak idazterakoan, behar denean marratxoa erabiltzea.

• Iritzi gutunen ezaugarriak ezagutzea eta iritzi-gutunak idaztea.

K

5

6

T

T

K

T

K

7

8

9

10

T

T

T

T

K


Erantzunak Kontrola 1. Eleberria: nobela / beribila: autoa / itsas txakurra: foka / itsaslapurra: pirata / harkaitza: arroka / liburutegia: biblioteka. 2. Hiztegiaren laguntzaz egin beharreko ariketa. 3. Umetatik: noiztik / biharko: noizko / gaztetan: noiz / berandura arte: noiz arte.

Testa 1. c. 2. b. 3. c. 4. c. 5. b.

4. Astelehenetik asteazkenera arte itxita egongo da denda. Antza, ostiralerako amaitu behar da lana. Nola ez da egongo gogor bada ogia, atzokoa da eta!

6. b.

5. 1. Errepikapenak: handi-handia, ozta-ozta. 2. Aurkariak: sartu-irtenak, luze-laburra. 3. Onomatopeiak: tipi-tapa, txipli-txapla.

9. b.

7. c. 8. b.

10. c.

6. Erantzun librea.



77

Kontrola

13 Izena

Data

1. Azaldu zenbaki bidez zer adierazten duten Katrinen onomatopeiek. 1

eztula

2

hotzikara

3

barrea

4 asperraldia

5 poza

uf!

kar-kar-kar! tuju-tuju!

dar-dar!

ujuju!

2. Inguratu irudi bakoitzeko onomatopeia zuzena.

• Elurra...

barra-barra. mara-mara.

• Lagunak...

bor-bor. txutxu-mutxuka.

• Indabak...

kris-kras. bor-bor.

3. Inguratu eta idatzi esaldi bakoitzari dagokiona. Kutxa bat esne / Esne-kutxa bat • _________________ baino ez dugu aste osorako; gehiago erosi beharko dugu! botila bat ur / ur-botila bat • Olio-botila apurtu eta _________________ hartu dut bertara olioa botatzeko. lau tomate-kutxa / lau kutxa tomate • Ordutik tomateak batu eta _________________ ekartzen dizkigute aitona-amonek astebururo etxera. 78



4. Aztertu irudiak eta erantzun, -kada kantitate-atzizkia erabiliz. Zer du Endikak?

5. Zirriborratu bikoteetan ortografia akatsa duena. • herrena / errena

y umila / humila

y hurra / urra

• ahalkea / aalkea

y gehiegi / geihegi

y abila / habila

• helgorria / elgorria

y horoitu / oroitu

y kaia / kahia

• ohiana / oihana

y hots egin / ots egin

y aantzi / ahantzi

• ohitura / hoitura

y umorea / humorea

y leohia / lehoia

6. Asmatu eta idatzi eskolako materiala eskatzen dizutenek bete beharreko arauak.

Arauak 1. _______________________________________ _______________________________________ 2. _______________________________________ _______________________________________ 3. _______________________________________ _______________________________________ 4. _______________________________________ _______________________________________



79

Testa

13 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer dira onomatopeiak? a) Soinu mota bat. b) Soinuak edo hotsak adierazten duten hitzak. c) Komikietan erabiltzen diren hitzak. 2. Onomatopeia hauetatik, zeinek adierazten du uraren zarata? a) kris-kras

b) txorrost

c) tripili-trapala

3. Onomatopeia hauetatik, zeinek adierazten du pertsonen hotsa? a) zizt

b) barra-barra

c) zurrut

4. Hurrengo izenetatik, zein sortu da onomatopeia batetik? a) korro

b) korrokoi

c) korrokada

5. Inguratu zuzena dena. a) Dendan hamar patata kilo erosi ditugu. b) Neba txikiak arrautza dozena bat apurtu du. c) Aitak kilo bat gerezi jan du. 6. Aukeratu hurrengo perpausaren bukaera zuzena: Everest mendiak… a) …8.848 metro neurtzen ditu. b) …8.848 metro luze da. c) …8.848 metroko altuera du. 7. Zer eskatuko zenuke egarri bazina? a) ur baso bat

b) baso bat ur

c) basoa urarekin

8. Beheko zein multzoko hitzak daude ortografia-akatsik gabe idatzita? a) Hori, ehun, hamarreko, ohial, uhin. b) Leiho, lehiaketa, lehoi, leihatila. c) Oihan, hondar, herren, hongi, zahar. 9. Hauetako zein da araua? a) Lehenik, hartu irina eta nahastu arrautzekin. b) Zinera sartzean, sakeleko telefonoak itzali behar dira. c) Eseri oraintxe bertan eta egon isilik! 10. Nola du izena arau-multzoak? a) arautokia 80


b) araudia

c) arautza © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

13. unitatea


• Onomatopeiak zer diren jakitea.

T

• Onomatopeiak bereiztea eta ezagutzea.

K

2

3

4

K T

T

T

• Kopurua eta kantitatea adierazteko egiturak ongi erabiltzea. • Kantitatea adierazteko, -kada atzizkia erabiltzea. • H letra ortografia akatsik gabe erabiltzea. • Araudiak zer diren eta nolako egitura duten jakitea eta arauak idaztea.

K

5

6

7

T

T

T

8

9

10

T

T

K K

T K


Erantzunak Kontrola 1. 1. Eztula: tuju-tuju! / 2. Hotzikara: dar-dar! / 3. Barrea: kar-kar-kar! / 4. Asperraldia: uf! / 5. Poza: ujuju! 2. Elurra mara-mara / lagunak txutxu-mutxuka / indabak bor-bor. 3. Kutxa bat esne baino ez dugu aste osorako; gehiago erosi beharko dugu! Olio-botila apurtu eta ur-botila bat hartu dut bertara olioa botatzeko. Ordutik tomateak batu eta lau kutxa tomate ekartzen dizkigute aitona-amonek astebururo etxera. 4. Platerkada bat makarroi. / Baldekada bat ur. / Basokada bat esne. 5. Ondo daudenak hauek dira: herrena, ahalkea, elgorria, oihana, ohitura, umila, gehiegi, oroitu, hots egin, umorea, hurra, abila, kaia, ahantzi, lehoia. Besteak zirriborratu behar dira.

Testa 1. b. 2. b. 3. c. 4. c. 5. c. 6. c. 7. b. 8. b. 9. b. 10. b.

6. Erantzun librea.



81

Kontrola

14 Izena

Data

1. Lotu esaera zahar bakoitza bere esanahiarekin. 1

2

3

«lan lasterra,

Nork berearen alde

lan alferra»

egiten du beti.

«edozein txoriri,

Beharrak arinegi egiteak

eder bere habia»

okerra dakar sarri.

«nolako zura,

Oinordekoa ahaide nagusiaren

halako ezpala»

antzekoa izan ohi da.

2. Berridatzi esaldiak, beheko esapide egokiak erabiliz. • Lasterketa irabazten saiatu naiz, baina ezin!

hanka egin ahaleginak egin

______________________________________ • Zozketa bidez egingo dugu ordezkariaren hautaketa.

______________________________________ estropezu egi

zotz egin

• Zaindariak lo zeudela joan da Aitor presondegitik.

______________________________________ • Aulki batean topo egin eta oreka galdu dut.

______________________________________ 3. Esan perpaus bakun hauetan zer azaltzen den, informazioa, agindua, galdera ala harridura. • Asteburuan gurera etorriko al zara?

_____________________

• Gezurra dirudi zuk hori esateak!

_____________________

• Arratsaldean gimnasiora joango naiz.

_____________________

• Utz ezazue atea zabalik!

_____________________

• Aurten ez gara oporretan joango.

_____________________

82



4. Berridatzi aginte-perpaus moduan. • Emango didazu, mesedez?

______________________________________ Eman iezadazu! • Etorriko zara hona segundo batez?

_____________________________________ • Hurrengo ariketa egingo duzue, neska-mutilok?

______________________________________ • Oparirik egingo didazue?

_______________________________________ 5. Idatzi azpimarratutako aditzak behar bezala. –Gaur enoa footing egitera.

HIRUKOTE ALFERRA

_______________________ –Zuek ezpazoazte, neuk ere planto! _____________________________ –Etzoazela? Orduan neu ere ez! __________________________

6. Osatu pasadizoa, emandako arrastoak oinarri hartuta. ANTZINAKO BERRI 1980an gertatu zen, Lekeitioko portuan. Bertako arrantzale bati _____________________ ____________________________________, eta guztiz ikaraturik ___________________________ jo zuen. _________________________________, eta azkenean, ____________________________ ________________________________________. © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


83

Testa

14 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Hauetatik, zein ez da esaera zaharren ezaugarria? a) Herriaren jakinduria adierazten dute. b) Gai batzuetarako bakarrik balio dute. c) Askotan errimatuak izaten dira. 2. Hauetatik, zein ez da esapideen ezaugarria? a) aditzaren bidez sortzea

b) jatorrak izatea

c) errima izatea

3. Zein esaerak adierazten du gauzak zail jarriz gero, gogor ekin behar dela? a) Haizea nora, zapiak hara. b) Ogi gogorrari, hagin zorrotza. c) Bakoitzari berea, eta beti adiskide. 4. Zein esapidek esan nahi du agindutakoa ez bete ? a) burutik jo

b) hitza eman

c) hitza jan

5. Zer esan nahi du egitekoa egin esapideak? a) Zerbait egingo dugula agindu. b) Egiten gabiltzana egiteari utzi. c) Neurriz kanpoko gauza bat egin. 6. Zenbat aditz dituzte perpaus bakunek? a) ez dute aditzik

b) aditz bat dute

c) aditz bat baino gehiago dute

7. Perpaus hauetatik zein da bakuna? a) Astoa dantzan zegoen eta ahuntza tronpeta jotzen zegoen. b) Egon zaitez isilik eta eseri aulkian! c) Atzo lagunei ziria sartu nien. 8. Aukeratu hurrengo perpausak adierazten duena: Itzal ezazu telebista! a) harridura

b) agindua

c) informazioa

9. Horren arabera, nolako perpausa da goikoa? a) harridura-perpausa

b) aginte-perpausa

c) adierazpen-perpausa

10. Zer ez da egin behar pasadizo bat kontatzen ari garela? a) Ahalik eta xehetasun gehien eman. b) Nahi dugun moduan kontatu, gertakariak nahastuz. c) Nori gertatu zitzaion esan. 84



14. unitatea


• Esaera zaharrak zer diren jakitea eta egoera zuzenetan erabiltzea. • Esapideak eta esaera zaharrak bereiztea eta esapideen esanahia ezagutzea.

2

K T

3

4

5

T

T

6

7

T

T

8

9

T

T

10

T

K T

• Perpaus bakunak, hots, aditz bakarrekoak eta elkartuak edo aditz bat baino gehiago dutenak bereiztea.

K

• Perpaus bakun motak bereiztea.

K

• Hitzen ahoskera zuzena eta idazkera zuzena bereiztea. • Gertakarien azalpenak dituen ezaugarriak ezagutzea eta gertakariak azaltzea.

K K

K

T


Erantzunak Kontrola

Testa

1. Lan lasterra, lan alferra: beharrak arinegi egiteak okerra dakar sarri. Edozein txoriri, eder bere habia: nork berearen alde egiten du beti. Nolako zura, halako ezpala: oinordekoa ahaide nagusiaren antzekoa izan ohi da.

1. b.

2. Lasterketa irabazteko ahaleginak egin ditut... Zotz egingo dugu ordezkaria hautatzeko. Zaindariak lo zeudela ihes egin du... Aulki batekin estropezu egin eta oreka galdu dut.

5. c.

3. Asteburuan gurera etorriko zara? Galdera. Gezurra dirudi zuk hori esateak! Harridura. Arratsaldean gimnasiora joango naiz. Informazioa. Utz ezazue atea zabalik! Agindua. Aurten ez gara oporretan joango. Informazioa.

8. b.

2. c. 3. b. 4. c.

6. b. 7. c.

9. b. 10. b.

4. Etor zaitez hona! / Etorri hona! Egin ezazue hurrengo ariketa! / Egin hurrengo ariketa! Egizkidazue opariak! / Egin opariak niri! 5. Gaur ez noa. / Zuek ez bazatozte, neuk ere planto! / Ez zoazela? Oraduan neu ere ez! 6. Erantzun librea.



85

Kontrola

15 Izena

Data

1. Aztertu irudiak eta jarri zenbaki egokiak.

1 Eutsi!

2

Hor konpon!

3

Aitaren eta semearen!

4

Ixo!

2. Lotu esanahi bera dutenak. Ospa!

y

y Begira!

Bai zera!

y

y Niri bost!

Auskalo!

y

y Ja-jai!

Hara!

y

y Alde hemendik!

Hor konpon! y

y Batek daki!

3. Egin bai/ez erako galderak susmagarriari, ikertzaile zorrotzen pare. MARGO-LAPURRA –Margozalea al zara? –____________________________________ –____________________________________ –____________________________________

86



4. Adierazi, zenbaki bidez, harridura-perpaus hauetatik zein diren animatzekoak eta zein haserrea adieraztekoak. 1

Animatzeko

2

Haserrea adierazteko

«Bejondeizula, lagun!»

«Ez zara makala, gero!»

«Ez duzu lotsarik!»

«Zureak ez dauka ez hanka ez buru!»

5. Jarri perpaus bakoitzari dagokiona, galdera- edo harridura-marka. • Euria egingo al du • Euria egingo ahal du

• Ezagutuko ote nau • Ezagutuko ez nau, bada

6. Irakurri ibilbidea eta marraztu mapan ibilbide hori. AUTOBUSEZ HONDARTZARA Plazan hartu dugu autobusa, eta hortik kiroldegiko geralekurantz abiatu gara, kale nagusitik. Ondoren, eskolako eta udaletxeko geralekuetatik igaro gara, eta hortik hondartzara zuzen!



87

Testa

14 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer dira interjekzioak? a) Soinuak adierazten dituzten hitzak. b) Hitz adierazkorrak. c) Esanahirik ez duten hitzak. 2. Zer esango zenuke haserre egongo bazina? a) Gaixoa!

b) Arranopola!

c) Kaka zaharra!

3. Zein interjekzio erabiliko zenuke zerbait ez dakizula adierazteko? a) Baita zera ere!

b) Nik al dakit!

c) Jakina!

4. Eta zein erabiliko zenuke norbaiten arreta erakartzeko? a) Aupa!

b) Eutsi!

c) Aizu!

5. Inguratu egia dena. a) Perpaus bakunak informazioa emateko erabiltzen dira soilik. b) Galde-perpausak eta harridura-perpausak perpaus bakunak dira. c) Harridura-perpausak hiru motatakoak dira, esanahiaren arabera. 6. Zein motatakoa da galde-perpaus hau? a) Bai/ez erakoa

b) aukera-galdera

c) zati-galdera

7. Galdera hauetatik, zein da bai/ez erakoa? a) Noiz emango dizkigute oporrak? b) Zer nahiago duzu, hondaratzara joan ala mendira joan? c) Ba al zatoz gurekin parkera? 8. Inguratu zuzen dagoen harridura-perpausa. a) Ur garbia da hau! b) Ur bai garbia! c) Bai ur garbia! 9. Perpausean, non agertzen dira galdera- eta harridura-markak? a) hasieran

b) hasieran eta amaieran

c) amaieran

10. Zer ez da ageri normalean ibilbideen berri ematen duten testuetan? a) Ibilbidean zehar aurkituko ditugun lekuei buruzko informazioa. b) Zer-nolako jantziak erabili beharko ditugun. c) Abiapuntura nola heldu eta ibilbidearen mapa. 88



15. unitatea


• Interjekzioak zer diren jakitea.

T

• Interjekzioak bereiztea eta zertarako erabiltzen diren jakitea.

K T

2

3

4

K T

T

T

• Perpaus bakun motak bereiztea, batez ere harridura- eta galde-perpausak. • Harridura- eta galdera-ikurrak zuzen erabiltzea. • Ibilbideen ezaugarriak bereiztea eta ibilbideak osatzea.

K

5

6

7

8

T

T

T

T

K

9

10

T

K

T


Erantzunak Kontrola 1. Irudiak, goitik eta ezkerretatik hasita: 3. Aitaren eta semearen! / 2. Hor konpon! / 4. Ixo! / 1. Eutsi! 2. Ospa! - Alde hemendik! Bai zera! - Ja-jai! Auskalo! - Batek daki! Hara! - Begira! Hor konpon! - Niri bost! 3. Erantzun librea. 4. Animatzeko: Bejondeizula, lagun! / Ez zara makala, gero! Haserrea adierazteko: Ez duzu lotsarik! / Zureak ez dauka ez hanka ez buru! 5. Euria egingo al du? Euria egingo ahal du! Ezagutuko ote nau? Ezagutuko ez nau, bada! 6. Erantzun librea.



Testa 1. b. 2. c. 3. b. 4. c. 5. b. 6. c. 7. c. 8. c. 9. c. 10. b.

89

Kontrola

Ebaluazioa. Lehen hiruhilekoa Izena

Data

1. Bete esaldietako hutsuneak txarteletako hitzekin. begiak

argitasuna

kaskoa

• Kandela piztu eta ________________ ri esker

pixka bat lasaitu ginen. • Kobetan itur ________________ egon ohi dira. • ________________n sartzen zaiona egin behar du beti! • Hara, saguzarren ________________ ziren! • ________________ jantzita seguruago ibiltzen da

koba barruan. • Buruan ________________ behar da espeleologoa

izateko. 2. Erantzun, jatorri-atzizkiak erabiliz. • Nork egiten dute bizkaieraz? ___________________ • Eta gipuzkeraz? _____________________________ • Eta zubereraz? ______________________________ • Eta lapurteraz? ______________________________ • Eta nafarreraz? ______________________________

3. Osatu taula azpimarratutako izenekin. JON AURREZKI Jon Aurrezki nauzue, beti dirua aurrezten dabilen hori, bai horixe! Bidaia zoragarri bat egin nahi dut

Izen zenbakarriak

eta txanponak batzen ari naiz. Zorte apur batekin, hiru hilabete barru poltsa oso bat beteko dut, dirutza itzela! Zuek

Izen zenbakaitzak

ere egin berdin, ez galdu denbora! 90



4. Zer eramango zenuke uhartera? Zehaztu neurriak eta zertarako eramango zenukeen.

10 kg ikatz, sua egiteko • ikatz: ______________________________________ 5 l zuku, edateko • zuku: ______________________________________ • soka: ______________________________________ • aizkora: ____________________________________ • intxaur: _____________________________________

5. Inguratu esaldi bakoitzeko -in- eta -il- letra multzoak. • Nik zuk adina dakit eta hiruhileko guztietan

emaitza bikainak lortzen ditut. • Minaren minez lehertu beharrean ailegatu dira

txirrindulariak helmugara. • Soinu-jotzaile apartak ditugu herrian, dotoreak

eta finak, eta letra atseginak darabiltzate. • Antzina ere egile oparoak zeuden bertan,

Ilargiaz, Eguzkiaz eta mila gauez idazten zutenak. 6. Osatu, jatorri-atzizkia zuzen idatziz. -ar

-dar

-t(i)ar

• Alderdi eskuin______ eta ezker______ elkarren aurka omen dabiltza beti… • Atzo ikusi nituen, telebista-saio batean, moja eta abade karmel______. • Europa______, amerika______, asia______, ozeania______, afrika______.

Ez al dago herri______ gehiegi munduan? 7. Inguratu igarkizun honen erantzun zuzena. • Gutuna

Galdera-zerrenda da, zerbait jakiteko; erantzunak baditu, zeuk aukeratzeko. Zer da? © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


• Azalpena • Inkesta

91

Testa

Ebaluazioa. Lehen hiruhilekoa Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer da hari hitza perpaus honetan? Hari gorria gizon hari eman diot. a) polisemikoa

b) homonimoa

c) paronimoa

2. Zeinek esan nahi du jende mordoa? a) jendetsu

b) jendekada

c) jendetza

3. Inguratu egia dena. a) Lotsa izen neurgarria da. b) Lotsa-lotsa eginda gaudela esateko, lotsa asko dugula diogu. c) Lotsa-lotsa eginda gaudela esateko, lotsa handia dugula diogu. 4. Aukeratu neurri egokia. a) bi ur litro

b) ur litro bi

c) bi litro ur

5. Aukeratu. Zein perpausetan dago ondo erabilita izenordain indartua? a) Zeuk atea itxi zenuen. b) Zeuk egunero ixten duzu atea. c) Atea zeuk itxi zenuen. 6. Aukeratu erantzun zuzena. Zer ekarri du aitonak? a) ezer

b) ezer ez

c) zerbait ez

7. Ondoko zein perpausetan ageri dira izenlaguna eta izenondoa, bi-biak? a) Gelako bilerara berandu heldu ginen. b) Bileran matematikako irakasle jatorra zegoen. c) Irakasle jatorrak ongi etorria eman zigun. 8. Nondarrak dira Kuban jaioak? a) Kubarrak dira. b) Kubadarrak dira. c) Kubatarrak dira. 9. Zer egiten zaio esne beroari hozten denean? a) Esnegaiña egiten zaio. b) Esnegaina egiten zaio. c) Esnekia egiten zaio. 10. Hauetako zein hitzek ez du balio adierazkorra? a) pottoka 92


b) ttikia

c) kuttuna © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

Lehen hiruhilekoaren ebaluazioa


1

• Hitz polisemikoak, homonimoak eta paronimoak bereiztea.

• Hitz polisemikoen adierak bereiztea.

2

3

4

5

6

7

8

9

10

T K

• Jatorri-atzizkiak zuzen erabiltzea. • Kantitate-atzikiak zuzen erabiltzea.

K

K

T

T

• Izen motak bereiztea eta izen neurgarrien neurriak zuzen ematea. Halaber, izen neurgaitzak zuzen adieraztea.

T

• Izenordain zehaztuak eta zehaztugabeak bereiztea eta zuzen erabiltzea.

K T

T

T

• Izenlagunak eta izenondoak eta haien

T

ezaugarriak bereiztea.

• -In- eta -il- kontsonante trabatuak zuzen erabiltzea eta ahoskatzea.

K

T

• -Tt- eta -dd- kontsonante bikoiztuak

T

zuzen erabiltzea eta ahoskatzea.

• Landutako testu motak bereiztea eta

K

idaztea. K: Kontrola; T: Test erako probak.

Erantzunak Kontrola 1. Argitasunari esker... / ...itur begiak / Kaskoan... / ...begiak / Kaskoa... / argitasuna... 2. Bizkaitarrak / gipuzkoarrak / zuberoarrak / lapurtarrak / nafarrak. 3. Izen zenbakarriak: diru, bidaia, txanpon, hilabete, poltsa. Izen zenbakaitzak: zorte, dirutza, denbora.

Testa 1. b. 2. c. 3. c. 4. c. 5. c.

4. Erantzun librea.

6. b.

5. Adina, hiruhileko, bikainak, minaren, minez, ailegatu, soinu-jotzaile, atseginak, finak, antzina, egile, ilargiaz, mila.

7. b.

6. Eskuindarrak eta ezkertiarrak... / karmeldarrak / Europar, amerikar, asiar, ozeaniar, afrikar, heritar.

9. b.

8. c.

10. a.

7. Inkesta.



93

Kontrola

Ebaluazioa. Bigarren hiruhilekoa Izena

Data

1. Sortu hitzak, -zale, -bera, -ezin eta -kor edo -gailu eta -kin erantsiz. JOERA ADIERAZTEN DUTENAK: ___________________

hondatu

ikusi _________________________________________

hautsi bero

min

liskar

_________________________________________ GAIA EDO TRESNA ADIERAZTEN DUTENAK: __________

hotz

_________________________________________

eguzki

_________________________________________

eraiki

2. Erantzun galderari, laukietan emandako letrak ordena zuzenean jarriz: Zertarako erabiltzen ditugu multzo bakoitzeko esapideak? N

Z

«Ekin, ekin!»

«Eutsi!»

«Segi aurrera!»

X

T

A

T

O

I

E

K

M

____________________ AN

«Ez etsi!»

A

A

O

K

U

Z

E

U ______________________

«Alde hemendik!» «Zoazte!»

«Utikan!»

«Kendu paretik!»

3. Berridatzi esaldiok, parentesi artekoak erabiliz. • Atzo bi eskale diru eske etorri zitzaizkidan. (zidaten)

___________________________________________________________________ • Amak aitak oparitutako jertsea galdu du. (zaio)

___________________________________________________________________ • Lehengo egunean erroskillak erosi nituen aitonarentzat. (nizkion)

___________________________________________________________________ 94



4. Osatu esaldiok, ahalerako forma egokiak erabiliz. • Bihar gurasoak egun-pasa joango dira; nahi baduzue, etxera etor ______________. • Zalaparta honekin inork ikas al ___________________? • Junek eta Oierrek, nire lagun itsuek, ipuin zoragarriak idatz ___________________. • Imanol edozein unetan gal ______________ eta edozer gal __________________.

5. Idatzi hitzak zuzen, h letra leku egokian jarriz, eta zenbatu silabak. • ahitzulo

► ______________________

• lehiatila

► ______________________

• zuahixka ► ______________________ • leohikume ► ______________________ • sahieski

► ______________________

6. Erantzun, hitz elkartuak marratxoz loturik erabiliz. • Zer etxetan antolatzen dira herriko kultura-ekitaldiak? _____________________ • Nora joaten gara bidaiaren bat egin nahi dugunean? ______________________ • Zer liburutan daude gure datuak eta gure hurbileko senideenak? _________________ 7. Lotu txartel bakoitza dagokionarekin. Gertaera baten berri ematen duen kazetaritza-testua.

Kontakizun laburra, normalean alegiazko gertaerak kontatzen dituena. Gauzak nola egin azaltzen duten testuak.



Albistea

Jarraibideak

Ipuina

95

Testa

Ebaluazioa. Bigarren hiruhilekoa Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Hurrengo zein esapidek esan nahi du oso pobrea izan? a) Izarrak kontatzen egon. b) Esne-mamitan bizi. c) Goian zerua eta behean lurra baino ez eduki. 2. Gauza hauetatik, zein da eskolan erabiltzeko modukoa? a) txigorgailua

b) ebakigailua

c) zulagailua

3. Zeinekin erabiltzen da -bera joera-atzizkia? a) pertsonekin

b) gauzekin

c) biekin

4. Zein da inbidia hitzaren sinonimoa? a) berekoikeria

b) axolagabetasuna

c) bekaizkeria

5. Aukeratu hurrengo perpauseko aditza. Zuei ogiak ekartzea ahaztu… a) zarete

b) zaizue

c) zaizkizue

6. Zein motatako aditza da aukeratu duzuna? a) NOR

b) NOR-NORI-NORK

c) NOR-NORI

7. Inguratu hurrengo perpausari falta zaion zatia. …erosi zizkiguten. a) Haiek guri gaur kromoak… b) Guk haiei atzo kromoak… c) Haiek guri iaz kromoak… 8. Inguratu zuzen dagoena. a) Guk ezin dugu egia konta. b) Berandura arte ikus ahal dugu telebista. c) Esku batez altxa dezaket 10 kiloko pisua. 9. Zenbat silaba ditu oihana hitzak? a) Lau silaba ditu. b) Hiru silaba ditu. c) Bi silaba ditu. 10. Zeinekin egin behar dugu eten handiagoa irakurtzean? a) Komarekin. b) Puntu eta komarekin. c) Biekin eten bera egin behar dugu. 96



Bigarren hiruhilekoaren ebaluazioa


• Atzizki egokiak erabiliz, hitz eratorriak osatzea eta hitz horien esanahia ezagutzea. • Esapideak osatzea eta ezagutzea.

1

2

3

4

K

T

T

T

5

6

7

8

9

10

T

K T

• Aditzean azaltzen den informazioa bereiztea eta aditz laguntzaileak zuzen erabiltzea. • Ahalera eta ezintasuna adierazteko egiturak eta aditzak zuzen erabiltzea.

K

T

T

K

T

• Euskarazko diptongoak bereiztea eta diptongodun hitzak modu egokian zatitzea.

K

• Bokal artean h letra behar denetan eta zuzen erabiltzea.

K

• A itsatsia duten hitzak elkartzean, zuzen idaztea.

T

T

K

• Ikusitako testu moten ezaugarriak bereiztea.

K


Erantzunak Kontrola 1. Joera adierazten dute: hauskor, minbera, hozpera, ikusezin, liskarzale, eguzkizale. Gaia eta tresna: hondakin, eraikin, berogailu, hozkailu. 2. Ez etsi...: Animatzeko / Alde hemendik...: uxatzeko. 3. Atzo bi eskalek dirua eskatu zidaten. Amari aitak oparitutako jertsea galdu zaio. Lehengo egunean erroskillak erosi nizkion aitonari. 4. ...nahi baduzue, etxera etor zaitezkete. Zalaparta honekin inork ikas al dezake? ...ipuin zoragarriak idatz ditzakete. Imanol edozein unetan gal daiteke eta edozer gal dezake. 5. Haitzulo (3) / leihatila (4) / zuhaixka (3) / lehoikume (4) / saiheski (3).

Testa 1. c. 2. c. 3. a. 4. c. 5. b. 6. c. 7. c. 8. c. 9. b. 10. b.

6. Kultura-etxean / bidaia-bulegora / familia-liburuan. 7. Gertaera baten berri...: albistea. Kontakizun laburra...: ipuina. / Gauzak nola...: jarraibideak.



97

Kontrola

Ebaluazioa. Hirugarren hiruhilekoa Izena

Data

1. Azpimarratu beheko perpausetan ageri diren maileguak. • Ahobero horrek gaztelua erosi duela dio. • Diotenez, euskaldunak oso pertsona langileak

omen gara. • Aitari alkandora erosi diot bere urtebetetzerako. • Filma aspergarria izan da, baina lagunak,

burugogor, entretenigarria izan dela… • Bazkaltzeko errusiar entsalada, legatza eta jogurta

eskatu genituen jatetxean. • Izugarrizko kolpea hartu nuen eta minduta daukat gorputz guztia.

2. Lotu esapideak eta onomatopeiak, esanahiaren arabera. Atea jo y Elurra ari y Gaizki esaka aritu y Topo egin y

y mar-mar y tupust y mara-mara y kox-kox

3. Lotu txartel bakoitza irudi egokiarekin. kutxa bat laranja

ur-botila bat

laranja-kutxa bat

botila bat ur

98



4. Erreparatu adibideari eta egin, adierazpen-perpausetik abiatuta, galde-, harridura- eta aginte-perpaus bana. • Betaurrekoak aldatu behar dituzu.

• Isilik egon behar duzue.

• Betaurrekoak aldatu behar al dituzu?

• _______________________________

• Betaurrekoak aldatu beharra ere!

• _______________________________

• Alda itzazu betaurrekoak!

• _______________________________

5. Idatzi egia ala gezurra diren. • Etxez-etxe zuzen idatzita dago.

► __________________________________

• Elkarrizketetan pertsonaien hitzen

aurretik marra idatzi behar da.

► __________________________________

• Zirti-zarta zuzen idatzita dago.

► __________________________________

• Elkarrizketetan narratzailearen hitzen

aurretik ez da marrarik jartzen.

► __________________________________

6. Irakurri egoerak eta idatzi perpausak. • Fruitu-dendan, madarien prezioa jakin nahi duzu. (galde-perpausa)

___________________________________________________________________ • Espero ez zenuen albistea entzun duzu. (harridura-perpausa)

___________________________________________________________________

7. Irakurri eta inguratu erantzun zuzena. Zer dugu testu hau? KATU GEHIEGI Egun hartan, batzarra egin zuten

• Iritzi-gutuna

• Ibilbidea

• Gertakari baten azalpena

gure herriko plazan. Auzotarrak, alkatea, zinegotziak… denak bildu ziren. Katu gehiegi omen zebiltzan herrian, eta nola edo hala arazoa konpondu beharra zegoen… © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.


99

Testa

Ebaluazioa. Hirugarren hiruhilekoa Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer esan nahi du sasoian egon esapideak? a) Garaiz iritsi. b) Osasuntsu eta indartsu egon. c) Frutaz ari garela, helduta egon. 2. Hitz hauetatik zein da mailegua? a) igurimen

b) itxaropen

c) esperantza

3. Zein esaera zaharrek esan nahi du gauzak ez direla diruditen modukoak? a) Haizea nora, zapiak hara. b) Zuri guztiak ez dira irinak. c) Aditzaile onari, hitz gutxi. 4. Zein interjekzio erabiliko zenuke norbaiti adorea emateko? a) Utikan!

b) Aizu!

c) Eutsi!

5. Zertan bereizten dira aditzondoak eta adizlagunak? a) Adizlagunak ez dira aditzaren ondoan jartzen, eta aditzondoak bai. b) Adizlagunak ez dira adberbioak, eta aditzondoak bai. c) Adizlagunek deklinabide-markak hartzen dituzte, eta aditzondoek ez. 6. Inguratu zuzen dagoena. a) Biharrarte!

b) Bihar arte!

c) Biharrera arte!

7. Inguratu zuzena dena. a) Bazkalondoan hiru gerezi kilo jan ditugu. b) Mendian perretxiko dozena bi bildu ditugu. c) Jogurtari bi goilakada azukre botatzen dizkiot. 8. Inguratu zuzen dagoen harridura-perpausa. a) Ur bai garbia! b) Bai ur garbia! c) Ur garbia da hau! 9. Zein onomatopeia da zurrumurru onomatopeiaren esanahi berekoa? a) tsutsu-mutsu

b) tzutzu-mutzu

c) txutxu-mutxu

10. Zeinek ez du marrarik behar? a) ozta-ozta 100


b) neska-mutil

c) kalez-kale © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

Hirugarren hiruhilekoaren ebaluazioa


• Maileguak bereiztea.

1

2

K

T

T

K

T

• Onomatopeiak bereiztea. • Esaera zaharrak eta esapideak osatzea eta zuzen erabiltzea.

T

K

3

• Perpaus bakunak osatzea eta zein motatakoak diren bereiztea. • Aditzondoak eta adizlagunak bereiztea.

5

7

8

9

10

T

K

T

K

K

T

T

• Denbora adierazteko egitura zuzenak erabiltzea. • Hitz elkartuetan marratxoa zuzen erabiltzea. Eta elkarrizketetan marra zuzen erabiltzea

6

T

• Interjekzioak bereiztea eta zuzen erabiltzea. • Kopurua eta kantitatea adierazteko egiturak ongi erabiltzea.

4

T

K

T

• Hiruhilekoan landutako testu moten ezaugarriak bereiztea.

K


Erantzunak Kontrola 1. Maileguak: gaztelua, pertsona, alkandora, filma, entsalada, jogurta, kolpea, goputz. 2. Atea jo: kox-kox / elurra ari: mara-mara / gaizki esaka aritu: mar-mar / topo egin: tupust. 3. Kutxa bat laranja: betea / ur-botila bat : hutsa / laranjakutxa bat: hutsa / botila bat ur: betea.

Testa 1. b. 2. c. 3. b. 4. c. 5. c.

4. Adibidez: Isilik egon behar duzue. Egongo al zarete isilik? Isilduko ahal zarete! Isilik egon zaitezte!

6. b.

5. Gezurra / egia / egia / egia.

9. c.

6. Adibidez: Zenbat balio dute madariek? Ez da izango!

7. c. 8. b.

10. c.

7. Gertakari baten azalpena.



101

Kontrola

Azken ebaluazioa Izena

Data

1. Erreparatu esaldiotan biribildutako hitzei eta osatu taula. • Nori eta

hari

• Lapikoa

lehertu

• Bota

gatz

apurtu zitzaion

hari

zuria.

dela ikusi, eta ez da, bada, barrez

lehertu !

pixka bat entsaladari, horregatik ez duzu-eta gaitz

Polisemikoak Homonimoak

larririk izango…

Paronimoak

lehertu

2. Osatu esaldiok -ar, -tza, -kada, -gailu, -ari eta -ki atzizkiak erabiliz. • Lagun australi_______ batekin joan naiz bazkaltzera,

eta bazk_______ ederra egin dugu; bete_______ galanta! • Gure herriko hondar_______ pertsonaia bitxiz beterik dago:

gaur batzuk ikusi ditut bero_______ soinean; beste bat lo, iratzar_______ erraldoi bat ondoan…

3. Adierazi zein den hitz sorta bakoitzaren eremu semantikoa.

pianoa galtza tinbalak biolina

gitarra

txandala

alkandora

flauta jertsea elastikoa

____________________ -tresnak 102


____________________ © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

4. Lotu esapideak eta esanahiak. aho batez y aho bete hortz y

y harriturik y gora adi, gora begira

aho zabalka y

y guztien adostasunarekin

ahotan hartu y

y aipatu

ahoz gora y

y aharrausika

5. Adierazi modu egokian irudiotan ageri diren kantitateak.

Zirkulazio __________ handia

______________liburu

_______________esne

5 metro ¼ kilo ______________gazta

_________________ur

_______________oihal

6. Osatu sintagmak, aurretik izenlaguna (-ko/-ren) eta atzetik izenondoa erantsiz. armairuko aitonaren txakurtegiko hondartzako Markelen gidariaren alkatearen egongelako



• _________ erloju _________

zaharra

• _________ txakur _________ • _________ edalontzi _________

gardena okerra

• _________ erabaki _________ • _________ aulki _________

ausarta erosoa

• _________ sorosle _________ • _________ kamioi _________ • _________ amets _________

gozoa gorria alkatearen

103

7. Erantzun, aditzondoak erabiliz. y Non dago itsasargia?

y Noiz heldu da eskolara?

y Nola dago elastikoa?

y Nola geratzen zaio jaka?

8. Idatzi irudi bakoitzari dagokion zenbakia. 1 eros itzazu 2 parte har ezazu 3 lasai zaitez

dantza lehiaketa

4 dei iezaiozu 5 eman iezadazu 6 irakur ezazu

9. Azaldu zenbaki bidez zer adierazten duten eten-puntuek. Ez dakit inoiz lortuko dudan…

Auto ederrak, lagun famatuak… eta denetarik eskura! Ai, ospetsua banintz… 1

2 Zalantza

104


3 Guraria

Zerrenda luzeagoa © 2008 Zubia / Santillana Educación, S. L.

10. Osatu esaldiak au diptongodun hitzekin. • Txakurrak, txakur direlako, beti ________________ dabiltza. • Salto eta ________________ sinonimoak dira, ezta? • ________________, bihar, etzi… Egunero dugu zereginen bat! • Oinez zein ________________z ez gara garaiz helduko! • Ez dugu beldurtirik behar, gazte ________________ nahi ditugu!

11. Berridatzi galde- eta harridura-perpausen bidez eta marka egokiak jarriz. • Besteek diotena ez zait inporta. (bost axola)

_________________________________________ • Ez dakit irakasle berria jatorra izango den. (ote)

_________________________________________ _________________________________________ • Oraindik gauza asko ikusi behar ditugu. (hamaika)

_________________________________________

12. Irakurri proposamenak, aukeratu bat eta idatzi.

ERREZETA Osagaiak: arrautza bat, tomatea, arroza…

IBILBIDEA Zure herrian txirrindulari-lasterketa egiteko ibilbidea, gune ezagunetatik igarotzen dena.



105

Testa

Azken ebaluazioa Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer dira hitz homonimoak? a) Itxura berdina izan arren, esanahi aldetik desberdinak diren hitzak. b) Itxura desberdina izan arren, esanahi berdintsua duten hitzak. c) Itxura berdina eta esanahia ere oso antzekoa duten hitzak. 2. Tristura izena, nolakoa da? a) zenbakarria

b) neurgarria

c) neurgaitza

3. Oso triste gaudenean, zer dugu? a) tristura asko

b) tristura handia

c) tristura larria

4. Aukeratu perpaus zuzena. a) Horko sei aulkiak horiek libre daude. b) Horko sei aulki haiek libre daude. c) Horko sei aulki horiek libre daude. 5. Hauetatik, zein da zenbatzaile zehaztua? a) mordoa

b) zazpi

c) auskalo

6. Aukeratu zuzena dena. a) Nor etorri den galdetu didazu, baina hona ez da norbait etorri. b) Zer nahi dudan? Bada, ezer. c) Inork ikusi al ditu nire betaurrekoak? 7. Beste era batera esanda, nola dira Iriondo familiakoak? a) Iriondoarrak

b) Iriondodarrak

c) iriondotarrak

8. Hurrengo zein hitzetan ez du kantitatea adierazten -kada atzizkiak? a) eskukada

b) basokada

c) harrikada

9. Inguratu gezurra dena. a) Adjektiboak bi motatakoak dira: izenondoak eta izenlagunak. b) Izenondoak egiteko, -ren eta -ko deklinabide-markak erabiltzen dira. c) Izenondoek eta izenalgunek izena nolakoa den adierazten dute. 10. Non jartzen dira izenondoak? a) Izenaren aurrean. b) Izenaren atzean. c) Izenaren aurrean zein atzean. 106



11. Zer da oilo ipurdia izatea? a) Ipurdi txiki-txikia izatea. b) Ipurdi potoloa izatea. c) Azaleko ileak tente izatea. 12. Zein esapide erabiliko zenuke txantxetan ibili esateko? a) Harmonian ibili. b) Ilea hartu. c) Adarra jo. 13. Aukeratu aditz egokia perpaus honetarako: Nik zuei egunero… a) …etxeko lanak egiten lagundu nizuen. b) …etxeko lanak egiten laguntzen ari naiz. c) …etxeko lanak egiten laguntzen dizuet. 14. Zein da aukeratu duzun aditzaren aldia? a) lehenaldia b) orainaldia c) geroaldia 15. Nolakoa da aukeratu duzun aditza? a) trinkoa

b) perifrastikoa

c) bukatua

16. Inguratu NOR, NORK eta NORI kasuak dituen perpausa. a) Amari asko gustatzen zaizkio loreak. b) Aitak sarritan oparitzen dizkio loreak amari. c) Amak uretan jartzen ditu loreak. 17. Inguratu perpaus honetako objektua. Pilotariak pilota dauka eskuan. a) pilotariak

b) pilota

c) eskuan

18. Zer-nolako aditz mota da goiko perpausekoa? a) NOR erakoa

b) NOR-NORK erakoa

c) NOR-NORI erakoa

19. Osatu perpaus hau. Atzo zuei goxokiak… a) …etxean ahaztu zaizkizue. b) …etxean ahaztu zitzaizkizuen. c) …etxean ahaztu zenituzten. 20. Zer adierazten dute gehienetan -keria atzizkia duten hitzek? a) Zerbait ona. b) Zerbait txarra. c) Zerbaiten jatorria.



107

21. Zein multzok biltzen ditu eremu bereko hitzak? a) Autoa, autobusa, bizikleta, klaxona. b) Koadernoa, arkatza, margoak, liburua. c) Erreka, aintzira, itsasoa, botila. 22. Zenbat silaba ditu arauemaile hitzak? a) zazpi

b) sei

c) bost

23. Zein da oihu hitzaren sinonimoa? a) hauen

b) auhen

c) ahuen

24. Zer dira maileguak? a) Euskaldunok asmatutako hitzak. b) Euskaraz esanahirik ez duten hitzak. c) Euskarak beste hizkuntza batzuetatik hartutako hitzak. 25. Nola esaten da beste modu batera hel gaitezke? a) Heldu ahal gaitezke. b) Hel ahal gara. c) Heldu ahal gara. 26. Aukeratu neurri egokia. a) Hamar patata kilo. b) Kilo hamar patata. c) Hamar kilo patata. 27. Perpaus hauetatik, zein da bakuna? a) Talde gorrikoak pozik zeuden eta talde urdinekoak, berriz, triste zeuden. b) Zer nahi duzu, sagarra ala madaria? c) Utzi tontoarena egiteari eta hasi lanean! 28. Nolako perpausa da aukeratu duzuna? a) aginte-perpausa b) adierazpen-perpausa c) galde-perpausa 29. Nola deritzo biologia irakasten duenari? a) biologi-irakaslea b) biologia-irakaslea c) irakasle biologikoa 30. Zertarako erabiltzen dira, besteak beste, eten-puntuak? a) Zerrendetan, aipatzen diren elementuak banatzeko. b) Zerrendak luzatzeko. c) Zerrenda bat bukatu gabe uzten dugunean.

108



Azken ebaluazioa


• Hitz polisemikoak, homonimoak eta paronimoak bereiztea.

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

K

• Atzizki egokiak erabiliz, hitz eratorriak sortzea.

K

• Eremu semantikoak osatzea.

K

• Esapideak eta haien esanahiak ezagutzea.

K

• Kopurua eta kantitatea zuzen ematea.

K

• Adjektiboak zuzen erabiltzea.

K

• Adberbioak zuzen erabiltzea.

K

• Aginte-perpausak zuzen erabiltzea.

K

• Eten-puntuak zuzen erabiltzea.

K

• Euskal diptongoak bereiztea eta diptongodun hitzak ongi zatitzea.

K

• Galdera- eta harridura-markak zuzen erabiltzea.

K

• Landutako testu motak osatzea.

K

Ariketak 1 • Hitz polisemikoak, homonimoak eta paronimoak bereiztea. • Izenak eta izen motak bereizi ez ezik, neurgarriak eta neurgaitzak zuzen ematea. • Erakusleak zuzen erabiltzea. • Zenbatzaileak bereiztea eta zuzen erabiltzea. • Izenordain zehaztuak eta zehaztugabeak bereiztea eta zuzen erabiltzea. • Atzizkien bidez hitz eratorriak sortzea. • Adjektiboak eta adjektibo motak bereiztea.



2

3

T

T

4

5

6

7

8

T

T

9

10

T

T

T

T T T

109

Ariketak

•

Esapideak eta haien esanahia ezagutzea.

•

Aditzaren aldia eta aspektua bereiztea.

•

Aditz perifrastikoak eta trinkoak bereiztea.

•

NOR, NOR-NORK, NORI-NORI eta NOR-NORI -NORK erako aditzak eta

11

12

T

T

13

14

T

T

15

16

17

18

19

T

T

T

T

20

T

haien

ezaugarriak bereiztea. •

T

Atzizkien bidez hitz eratorriak sortzea.

Ariketak 21 •

Eremu semantikoak osatzea.

•

Euskal diptongoak bereiztea eta diptongodun hitzak ongi zatitzea.

•

Maileguak zer diren jakitea eta bereiztea.

•

Ahalera eta ezintasuna zuzen aditzera ematea.

•

Kopurua eta kantitatea zuzen ematea.

•

Perpaus bakunak eta haien motak bereiztea.

•

A itsasia duten hitzen elkarketa ongi osatzea.

•

Eten-puntuak zuzen erabiltzea.

22

23

T

T

24

25

26

27

28

T

T

29

30

T

T

T T

T T


110



Erantzunak Kontrola Egongelako aulki erosoa. Hondartzako sorosle ausarta. Gidariaren kamioi gorria. Markelen amets gozoa.

1. Hitz polisemikoak: lehertu. Hitz homonimoak: hari (izena), hari (izenlaguna). Hitz paronimoak: gatz, gaitz. 2. Lagun australiar batekin joan naiz bazkaltzera, eta bazkari ederra egin dugu; betekada galanta! Gure herriko hondartza pertsonaia bitxiz beterik dago: gaur batzuk ikusi ditut berokia soinean; beste bat lo, iratzargailu erraldoi baten ondoan... 3. Pianoa, tinbalak, gitarra, biolina, flauta: musika-tresnak. Galtza, txandala, alkandora, elastikoa, jertsea: jantziak.

7. Itsasargia: urrun / hurbil. Eskolara: goiz / berandu. Elastikoa: zikin / garbi. Jaka: gaizki / ongi. 8. Goitik eta ezkerretatik hasita: 1, 5, 4, 6, 2, 3. 9. Ai, ospetsua banintz...: 2. guraria. Auto ederrak, lagun famatuak... eta denetarik eskura!: 3. zerrenda luzeagoa. Ez dakit inoiz lortuko dudan...: 1. zalantza 10. Txakurrak, txakur direlako, beti zaunka dabiltza. Salto eta jauzi sinonimoak dira, ezta? Gaur, bihar, etzi... Egunero dugu zereginen bat! Oinez zein autoz ez gara garaiz helduko! Ez dugu beldurtirik behar, gazte ausartak nahi ditugu!

4. Aho batez: guztien adostasunarekin. Aho bete hotz: harriturik. Aho zabalka: aharrausika. Ahotan hartu: aipatu. Ahoz gora: gora adi, gora begira. 5. Zirkulazio handia / orgatilakada bat liburu / lau kutxa esne / kilo laurden gazta / basokada bat ur / bost metro oihal.

11. Bost axola niri besteek diotena! Irakasle berria jatorra izango ote da? Hamaika ikusteko jaio gara!

6. Aitonaren erloju zaharra. Txakurtegiko txakur zaunkaria. Armairuko edalontzi gardena. Alkatearen erabaki okerra.

12. Erantzun librea.

Testa 1. a.

16. b.

2. c.

17. b.

3. b.

18. b.

4. c.

19. b.

5. b.

20. b.

6. c.

21. b.

7. c.

22. c.

8. c.

23. b.

9. b.

24. c.

10. b.

25. c.

11. c.

26. c.

12. c.

27. b.

13. c.

28. c.

14. b.

29. b.

15. b.

30. c.



111

Ebaluaziorako baliabideak Euskara eta Literatura 4, Zubia Editoriala, S. L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Lehen Hezkuntzako Sailean JOSEBA SANTXO URIARTEren eta JOSÉ TOMÁS HENAOren zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da. Testua: Idoia Aranberri eta Josu Arroyo Irudiak: Alex Orbe, Daniel Gibert eta Roberto González Edizioa: Ainhoa Basterretxea

© 2008 by Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L. Legizamon poligonoa - Gipuzkoa kalea, 31, 1. esk. 48450 Etxebarri (Bizkaia) Inprimatzailea:

EK: 916543 Lege-gordailua:

Lan honen edozelako bikoiztea, banatzea edo jendaurreko jakinaraztea zein eraldatzea soilik egin ahal izango da jabeen baimena edukita, legeak xedaturiko salbuespenak salbu. Lan honen zatiren bat fotokopiatu edo eskaneatu behar baduzu, jo ezazu CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos, www.cedro.org).

112



evaluacion 4 adi adi.pdf

Recommend Documents