ECDL

ECDL European Computer Driving Licence

ECDL- European Computer Driving Licence

OSNOVE RAČUNALA HARDWARESOFTWARE -

fizički mehanički dijelovi

programi i programske podrške(skup naredbi,upute opipljivim dijelovima). IT - informacijska tehnologija 1. - opća upotreba računala i prijenos informacija 2. - upotreba računala za stvaranje i obradu podataka

HARDWARE VRSTE RAČUNALA Mainframe računala - glavno računalo - velika, snažna i skupa - koriste se u velikim sustavima i organizacijama - na njima radi više korisnika istovremeno kapacitet- vrlo velik brzina - vrlo velika cijena - vrlo velika korisnici – vrlo velike firme

Osobno računalo - PC - prvo takvo računalo proizvela je tvrtka IBM 1981.god. - isprva je bilo namjenjeno jednoj osobi za izvršavanje jednog - posla u jednom trenutku - jedna osoba izvršava više poslova u jednom trenutku

kapacitet- velik(ovisi o HD i Radnoj memoriji) brzina - velika(ovisi o procesoru) cijena - pristupačna korisnici - kućna, poslovna primjena i za velike organizacije 2


- APPLE MAC- osobno računalo (nije PC) - drugačiji operacijski sustav od PC - manje popularan - koristi se za obradu slika, filmova, grafike, glazbe korisnici- poslovna primjena,dizajn...

Laptop - ima LCD ekran kapacitet- dovoljno velik brzina - dovoljno velika ali manja od PC-a cijena - veča od PC-a korisnici - kučna upotreba, poslovni korisnici PDA - dlanovnik,palmtop kapacitet- manji od PC-a brzina - mala cijena - visoka korisnici – poslovni korisnici, kučna upotreba Mrežno računalo - svako računalo povezano izravno mrežnim kabelom - svako računalo povezano telefonskom linijom sa najmanje još jednim računalom

OSNOVNI PRINCIP RADA RAČUNALA

ULAZNI UREĐAJI- preko njega dajemo instrukcije računalu

↓ SISTEMSKA JEDINICA

↓ IZLAZNI UREĐAJI- na njima vidimo rezultat instrukcije

3


SISTEMSKA JEDINICA -

matična ploča(Motherboard) procesor (Centar Procesor Unit) Radna memorija (RAM, Random Access Memory) -grafička, zvučna i mrežna kartica Trajna memorija (HDD)- tvrdi disk -čvrsti disk(HDD, Hard Disk Drive) -disketna jedinica(Flopy Drive) -optički uređaji(CD/DVD)

Matična ploča(MBO) - “kralježnica“ računala odgovorna za: - komunikaciju između komponenata - prijenos informacija Procesor(CPU) - “mozak“računala odgovoran za: - izvršavanje naredbi - prijenos podataka - kontrolu rada računala osnovne karakteristike - brzina u (MHz)-Hz-broj operacija u jednoj sekundi - podnožje (Socket) - količina memorije (Cache) - važni proizvođači INTEL i AMD Radna memorija(RAM) - nije trajna memorija (papir za međukorake) Spremnik za: - programe koji se trenutno izvode - podatke koji su trenutačno u obradi osnovne karakteristike - brzina u (MHz) - kapacitet u (MB) - izvedba (DDR, SDRAM) CPU I RAM ODREĐUJU BRZINU RAČUNALA

4


Trajna memorija(HDD) -Memorija za trajno spremanje podataka - podaci se spremaju na magnetske ploče - za čitanje i zapis koriste elektromagnetske glave osnovne karakteristike - brzina rotacija diskovnih ploča - kapacitet u (GB) - sučelje za prijenos podataka (IDE,S-ATA,S-ATA II)

GRAFIČKA KARTICA Obrada i prikaz slike na monitoru - sastoji se od grafičkih procesora - vlastita radna memorija

PRIKLJUČCI -

serijski priključak(Serijal Port) paralelni priključak(Parallel Port) USB priključak(Universal Serijal Bus)

ULAZNO-IZLAZNI UREĐAJI ULAZNI: - tipkovnica - skener - mikrofon - web kamera - miš

IZLAZNI: - monitor - projektor - pisač - ploter - zvučnici

ULAZNOIZLAZNI UREĐAJI TOUCH SCREEN - prima i vrača informacije MODEM - omogućava povezivanje na Internet - pretvara analogni signal u digitalni

5


NAJČEŠĆI UREĐAJI ZA POHRANU I PRIJENOS PODATAKA Vanjski čvrsti disk USB stik Diskete i zip diskete CD i DVD diskovi

SOFTWARE Software je računalni program čija je uloga obavljanje nekog zadatka na računalu koristeći ugrađeni hardware Prema vrstama software dijelimo na: - operativne sustave - aplikacijske software Operativni sustav Operativni sustav je temeljni program na računalu koji se automatski učitava kada upalimo računalo - DOS - Windows 2000 - Linux - Mac OSX Aplikacijski software Aplikacjski software je vrsta softvera koja se može koristiti na instaliranom operativnom sustavu - Microsoft Office 2003 - Adobe Photoshop - Igrice - Poslovni programi GUI – Grafičko korisničko sučelje (Graphical User Interace) Dio programa koji je zadužen za prikaz raznih izbornika, ikona, grafičkih elemenata koji omogučuju jednostavnije korištenje programa

6


RAZVOJ SOFTWERA

4. ISPITIVANJE

1. IZRADA PLANA

3. ANALIZA

2. PROGRAMIRANJE

MREŽNE KOMUNIKACIJE LAN (Local Area Network) - je manja mreža kojom su povezana računala unutar neke tvrtke, organizacije ili kućanstva. Obuhvaća 10-ak računala za korištenje zajedničkog resursa. MAN (Metropolitan Area Network) - do 10 000 računala.Gradska mreža na razini grada. WAN (Wide Area Network) - je mreža većih kapaciteta i većeg područja djelovanja.Gradske i regionalne mreže. INTERNET - je mreža svjetskih mrežnih računala.Mreža povezanih WAN i LAN mreža.

INTRANET I EXTRANET Podmreže interneta

INTRANET je manja, zatvorenija verzija Interneta u kojoj je potpuni pristup omogučen samo djelatnicima firme ili organizacije za koju je mreža izrađena.

EXTRANET je verzija Interneta u kojoj je pristup mreži dozvoljen i vanjskim osobama (suradnicima) radi izvođenja zajedničkih radova i projekata.

7


WORLD WIDE WEB(WWW) WWW je jedna od usluga koju na internetu možemo koristiti, a odnosi se na pregledavanje i pretraživanje sadržaja u obliku Internet stranica. Na Internetu postoje i DRUGE USLUGE kojima se možemo koristiti: - e-mail - telefoniranje putem interneta - chat - sms….

MREŽNE KOMUNIKACIJE PSTN - je tehnički izraz za javni telefonski sustav ISDN - (Integrated Services Digital Network) digitalna mreža objedinjenih usluga ADSL - (Asymetric Digital Subscriber Lines) asimetrični digitalni prijenos podataka telefonskih linija

NAJČEŠĆI ZDRAVSTVENI PROBLEMI POVEZANI S KORIŠTENJEM RAČUNALA RSI(Repetive Strain Injury) - uganuća (iščašenja) koja se pojavljuju uslijed neispravnog rada s tipkovnicom i mišem - oštećenja vida, kao posljedica titranja zaslona ili nepropisna udaljenost - kralježnica

ZAŠTITA OKOLINE - recikliranje ispisanog materijala, korištenje monitora sa manjom potrošnjom energije - korištenje elektroničkih dokumenata smanjuje potrebu za ispisom materijala. - pravilno recikliranje potrošenog ili pokvarenog računala tj. komponenata.

8


SIGURNOST INFORMACIJA Očuvanje povjerljivosti, integriteta i raspoloživosti informacija Povećanje sigurnosti podataka možemo ostvariti korištenjem slijedećih postupaka: - lozinke - ispravno gašenje računala - korištenje UPS-a (Uninteruptible Power Soupply) - održavanje računala - izrade sigurnosnih kopija- predstavljaju rezervne kopije svih važnih podataka koji se nalaze u računalu

RAČUNALNI VIRUSI Virus je dio računalnog koda koji se instalira u program ili datoteku kako bi mogao slobodno putovati s jednog na drugo računalo prenoseći zarazu. Virusi se najčešće šire putem privitka u e-mail pošti koje dobivamo zajedno sa poštom.

UKLANJANJE VIRUSA Kada prepoznamo simptome zaraze na računalu, uklanjanje virusa najbolje je izvesti korištenjem nekog od antivirusnih programa NADOGRADIVIH.

AUTORSKA PRAVA FREEWARE - programi besplatni za uporabu, bez obzira na način njihove nabave SHAREWARE - programi besplatni za nabavu, sa početnom, vremenski ograničenom uporabom.

9


WINDOWSI UKLJUČIVANJE - na tipku GAŠENJE - Start → Shut Down → Ok (Start → Isključi → Ok) RESETIRANJE - Ponovno pokretanje računala. Preporuča se nakon instalacije programa. - Start → Shut Down → Restart → Ok (Start → Isključi → Ponovno pokreni → Ok)

RAD SA IKONAMA Kreiranje Start → Odabir → Povući lijevim klikom miša → DRAG AND DROP Brisanje Desni klik na ikonu → Delete → Yes(ok) (Brisati) Slaganje ikona 1. Jednu po jednu 2. Desni klik (u prazno) na radnoj površini → Arrange Ikons by (Rasporedi ikone po)

PODEŠAVANJE WIN.XP CONTROL PANEL(UPRAVLJAČKA PLOČA) Start → Control Panel -dva prikaza: klasični i kategorije DOBIVANJE OSNOVNIH SISTEMSKIH ONFORMACIJA Ikona System(Sustav) → kartica General(Opčenito) DODAVANJE I BRISANJE PROGRAMA Add or Remove Programs(Dodaj ili Ukloni Programe) MIŠ Ikona Mouse(Miš)

10


PROMJENA SLIKE NA RADNOJ POVRŠINI Ikona Display(Prikaz) → kartica Desktop(Radna Površina) → kartica Skreen Saver(Čuvar Zaslona) a) odabrati neki u (padajućem izborniku) b) odabrati vrijeme→Apply(Primjeni) c) √ on resume,password protect(kod nastavka zaštititi lozinkom) → kartica Setings(Postavke) → promjena rezolucije Krači put- desni klik na radnu površinu→Properties(Svojstva) DATUM I VRIJEME Ikona Date and Time (Datum i Vrijeme) PROMJENA JEZIKA TIPKOVNICE Ikona Regional and Language Options (Regionalne i Jezične Odrednice) → kartica Languages (Jezici) → gumb Details(Detalji) → ok( u redu) PROMJENA NA TRACI ZADATAKA Desni klik na traku zadataka→ Properties(Svojstva) → Kartica Start Menu → Startmenu(Dvostruki) → Clasic start menu PROGRAM ZA CRTANJE - Paint(Bojanje) Start → All Programs → Accessories → Paint (Start → Svi Programi → Pomagala → Bojanje) BLOK ZA PISANJE- Notepad Start → All Programs → Accessories → Notepad (Start → Svi Programi → Pomagala → Blok za Pisanje) Program za sirovo pisanje

11


TIPKOVNICA Oko 100 tipki tj. 109 tipki Ulazni uređaj računala. Njome se upravlja računalom. Funkcijske tipke F1 tipka za pomoć(Help) Alfanumerički dio A-Z, 0-9, interpunkcijski dio, specijalni znaci TAB skok kursora u desno za nekoliko mjesta BACK SPACE(brisanje) - brisanje znaka lijevo od kursora DELETE(Brisanje) - brisanje znaka desno od kursora CAPS LOCK - uključivanje/isključivanje stalno aktiviranje velikih/malih slova SHIFT - povremeno uključivanje a) velikih slova ili b) znakova na gornjoj polovini brojčanih tipki ENTER- tipka za potvrdu upisanog ili slanje naredbe za obradu računalu SPACE(Razmaknica) - ubacuje prazno mjesto Numerički dio Odvojeni dio tipkovnice (tipkanje samo desnom rukom) 0-9, decimalni zarez, zbrajanje(+), oduzimanje(-), množenje(*) i dijeljenje(/) ENTER- ista funkcija kao i Enter na alfanumeričkoj tipkovnici NUM LOCK - uključuje stalni rad s brojkama. Ako je isključeno aktivni su znakovi na donjoj polovici tipki. Podrazumjevano stanje je uključeno. Kursorske tipke KURSOR - trepčući pokazivač mjesta unosa teksta INSERT - uključuje i isključuje ubacivanje znakova na mjestu pozicije kursora. DELETE - briše znak na kojem je pozicioniran kursor HOME - pozicionira kursor na lijevi gornji kut ekrana, tj. na početak reda END - pozicionira kursor na desni donji kut ekrana, tj. na kraj reda PAGE UP - pomak teksta za veličinu ekrana unazad PAGE DOWN - pomak teksta za veličinu ekrana unaprijed Kursorske tipke ← ↑ ↓ → za pomicanje kursora u svim smjerovima Posebne tipke ESC - poništavanje zadnje naredbe ili radnje (najčešće) CTRL i ALT - u kombinaciji s drugim tipkama proširuju njihove naredbene mogućnosti PRINTSCREEN - pamćenje cjelokupne slike ekrana u memoriji računala(clipboard) SCROOL LOCK - prekidač kojim se blokira pomicanje kursora(umjesto kursora), pomiče se čitava slika na ekranu) 12

ECDL- European Computer Driving Licence PAUSE/BREAK - zaustavlja izvođenje trenutne aktivnosti, procesora Aktivacijske tipke POWER - isključuje računalo (Shut Down) SLEEP - prebacuje računalo u stanje mirovanja(stand-by mod). U takvom stanju računalo troši minimum energije (pogodno kod dužih perioda prekida rada) WAKE UP - budi računalo iz stanja mirovanja Posebne kombinacije tipki ALT+ - izbornik prijelaz u drugi aktivni program/prozor ALT+ ESC - prijelaz u slijedeći aktivni program/prozor ALT+ F4 - zatvaranje trenutno aktivnog programa/prozora CTRL+ALT+DEL - a) poziv procedure za zatvaranje/prekidanje programa b) prijava korisnika u operativnom sustavu Win NT/XP

MS WORD Program za obradu teksta Start → All Programs → Microsoft Office → M.C.Word 2003 Korištenje ispisa ekrana (print screan) Tipka Print Screan 1. prozor koji želimo slikati trebamo odabrati 2. stisnuti tipku Print Screan 3. npr.otvoriti Word → ikonica Paste

DATOTEKE I MAPE (file folder) DATOTEKA - skup digitalnih podataka koji predstavljaju konkretan sadržaj (tekst, slika, film). Određena je imenom i extenzijom. psmo.doc pjesma.mp3 priroda.jpg ↓ ↓ ime ekstenzija MAPA(direktorij) - logički odabir u kojeg smještamo datoteke (organitator) Može sadržavati datoteke i druge mape Windows Explorer Omogućuje rad sa mapama i datotekama Start → All Programs → Accesores → Win Explorer (Star t→ Svi Programi → Pomagala → Win Explorer)

13

ECDL- European Computer Driving Licence Okno, mapa za odabir

Okno, raditi na mapi

Stvaranje mapa 1. a) u lijevom oknu odabrati odredišnu mapu b) desni klik u desnom oknu c) New(Nova) → Folder(Mapa) d) upisati ime mape + Enter Dvije mape istog imena nemogu biti na istom mjestu 2. a) u lijevom oknu odabrati odredišnu mapu b) File(Datoteka) → New(Nova) → Folder(Mapa) c) upisati ime mape + Enter Path(Put) c:\Doc and sett\polaznik\My Documents\ ↓ ↓ disk 1 grana Preimenovanje mapa a) desni klik na mapu → Rename(Preimenuj) b) upisati novo ime + Enter Brisanje mapa 1. način – desni klik na mapu →Delete(Brisati) 2. način – selektirati mapu + tipka Del

Selektiranje mapa(označavanje) 1. metoda lasa (Zahvatiti mišem) 2. selektiranje mapa koje nisu u nizu → uz pomoć tipke Ctrl 3. selektiranje mapa koje su u nizu → uz pomoć- tipke Shift Promjena prikaza mapa Alat View(Prikaz) → Ikone . . Detalji Sortiranje mapa → u pogledu Details(Detalji) → klik na rubriku po kojoj želimo sortirati

14


Kopiranje i premještanje 1.način a) desni klik na mapu → Copy(Kopiraj) b) u lijevom oknu odabrati odredište c) desni klik u desnom oknu → Paste(Zalijepi) 2.način - pomoču tipkovnice a) selektirati mapu (ili više njih) b) Ctrl + C c) odaberemo odredište d) Ctrl + V Premještanje mapa 1. način - pomoču miša 1. metoda, Drag and drop(Povuci i Spusti) 2. metoda, Desni klik na mapu → Cut(Izreži) → Desni klik Paste(Zalijepi) 2.način - pomoču tipkovnice a) selektirati mapu (ili više njih) b) Ctrl + X c) odaberemo odredište d) Ctrl + V Prikaz ekstenzija datoteka Tools(Alati) → Folder Options(Odrednice Mape) → kartica View(Prikaz) Hide extension… (Sakrij proširenje za….) Apply(Primjeni) → ok Skrivanje mapa i datoteka desni klik na mapu → Properties(Svojstva) → kartica General(Opčenito) √ Hiden(Skriven) Ako se ne sakrije → desni klik → Refresh(Osvježi) Otkrivanje mapa i datoteka – kao i skrivanje Prikaz skrivenih mapa i datoteka Tools(Alati) → Folder Options(Odrednice Mape) → kartica View(Prikaz) Skrivene mape i datoteke, opcije ne pokaži, pokaži Aktiviranje statusne trake View → Status bar (Pogled → Statusna traka) Prebrojavanje sadržaja datoteke (svojstva datoteke) → desni klik na mapu → Properties(Svojstva) → kartica General(Opčenito)

15


Brisanje i vračanje datoteka Nakon brisanja, datoteke(mape) idu u Recycle Bin(Smeče) Za vračanje → otvoriti Recycle Bin(Smeče) → desni klik na mapu ili datoteku → Restore Pražnjenje kante za smeče Za jednu datoteku: desni klik na mapu/datoteku → Delete(Brisati) Za cijelu kantu: desni klik na Recycle Bin(Smeče) → Empty Recycle Bin(Isprazni koš za smeče) Kreiranje prečaca → desni klik ma mapu/datoteku → Send to → Desktop(Create Shortcut) (Pošalji) (Radna Površina) Komprimiranje datoteka i mapa Sažimanje mape, da bi nam zauzimala manje memorije. Postoje dva programa - WIN RAR - WIN ZIP → selektirati mapu/datoteku → desni kli na tu mapu/datoteku → Send to(Pošalji) → zipped folder → rar folder Dekomprimiranje datoteka i mapa → desni klik na zip mapu/rar mapu → Extrakt All(Raspakiraj Ovdje, Izdvoji Sve) Pretraživanje → Start → Search(Traži) → All Filess and Folders (Sve Mape i Datoteke) Zamjenski znakovi * zamjenjuje niz znakova ? zamjenjuje jedan znak

Rad sa više prozora Ako trebaju biti aktivna dva ili više prozora → desni klik na traku zadataka → Cascade Windows(kaskadno složi prozore) → Tile Windows Horizontally(poploči prozore vodoravno) → Tile Windows Vertically(poploči prozore okomito) Show the Desktop(prikaži radnu površinu) - minimalizacija svih prozora

16


Task menager(upravitelj zadataka) Ctrl + Alt + Del → Task Menager(Upravitelj Zadataka) gašenje programa odabrati program → End Task(Završi Zadatak) pokretanje programa odabrati program → Switch Task(Pokreni Zadatak) Formatiranje diska Priprema disk za pohranu podataka → odabrati disk → desni klik → format Upravljanje ispisom Instaliranje novog printera(pisača) → Start Printers and Faxes(Pisači i faksovi) → u lijevom oknu Add a Printer(Dodaj Pisač) Postavljanje zadanog pisača → desni klik na pisač → Set as Default Printer(Postavi kao zadani pisač) Poslovi pisača Ispis dokumenata: File(Datoteka) → Print(Ispis) → broj kopija → ok Pregled poslova pisača: desni klik na ikonu printera koja će se pojaviti pored sata, dolje desno → Printer(Pisač) → odabrati opciju koja se želi

17


WORD Datoteka koju stvara Word je dokument 1. dokument 2. odlomak- tekst između 2 entera 3. tekst

SPREMANJE Prvo spremanje dokumenta File(Datoteka) → Save(Spremi) File(Datoteka) → Save As(Spremi Kao) Ikona diskete na alatnoj traci → Odredi lokaciju → Upiši ime → Save(Spremi) Spremanje izmjena Ikona diskete File(Datoteka) → Save(Spremi)

STVARANJE KOPIJA File(Datoteka) → Save As(Spremi Kao) →Odabrati odredište →Odabrati novo ime

OTVARANJE POSTOJEČIH KOPIJA File(Datoteka) → Open(Otvori) Ikona mape → pronači dokument, lokaciju → Open(Otvori)

UNOS POSEBNIH ZNAKOVA (SIMBOLI) Insert(Umetanje) → Symbol(Simbol) → odabrati font→ Symbols najčešće korišteno → Wingdings

18

ECDL- European Computer Driving Licence → odabrati znak → Insert(Umetni)

OZNAČAVANJE Označavanje teksta 1. označavanje jedne riječi → dupli klik na riječ 2. označavanje jedne rečenice → Ctrl + klik unutar rečenice 3. označavanje reda (kliknuti na lijevu marginu pored reda kojeg želimo označiti) za retke koji nisu u nizu - Ctrl + klik 4. označavanje odlomka → dupli klik pored odlomka lijevo 5. označavanje cijeloga dokumenta → trostruki klik,Ctrl + A ili Format(Uređivanje) → Select All(Odaberi Sve)

OTVARANJE NOVOG DOKUMENTA 1. ikona na alatnoj traci (novi prazni dokument) 2. File(Datoteka) → New(Nova) → Blank Document(Prazan Dokument)

KOPIRANJE 1. a) b) c) d)

selektirati tekst desni klik → Copy(Kopiraj) pozicionirati miš desni klik → Paste(Zalijepi)

a) b) c) d)

selektirati tekst ikona kopiraj (na alatnoj traci) pozicionirati miš ikona zalijepi (na alatnoj traci)

a) b) c) d)

selektirati tekst Edit(Uredi) → Copy(Kopiraj) Pozicionirati miš Edit(Uredi) → Paste(Zalijepi)

2.

3.

4. a) selektirati tekst b) Ctrl + C c) Pozicionirati miš

19

ECDL- European Computer Driving Licence d) Ctrl + V

PREMJEŠTANJE 1. drag and drop (povuci i spusti) 2. selektirati tekst desni klik → Cut(Izreži) pozicionirati miša desni klik → Paste(Zalijepi)

UNDO/REDO (PONIŠTI/VRATI PONIŠTENO) → UNDO – Poništava zadnje naredbe → REDO – ponavlja ″ poništene″ naredbe

TRAŽENJE/ZAMJENA RIJEČI Traženje: Edit(Uređivanje) → Find(Traži) → kartica Find(Traži) Izmjena: Edit(Uređivanje) → Replace(Zamjeni) → kartica Replace(Zamjeni)

OBLIKOVANJE Promjena veličine slova i fonta Preporučena veličina slova i fonta → 10, 11, 12 pt Font: oblikovanje slova: arial, Times new roman…. Alatna traka: B – podebljano I- nakošenje U – podcrtavanje teksta

BOJANJE TEKSTA I POZADINE Na alatnoj traci: ikonice bojanje teksta i bojanje pozadine

PRIMJENA EFEKATA

20


Format(oblikovanje) → Font → kartica Font → precrtano → exponent → indeks

PORAVNAVANJE TEKSTA Na alatnoj traci imamo mogučnosti poravnavanja: - poravnaj lijevo - sredina - poravnaj desno - obostrano poravnavanje

PROMJENA MALIH SLOVA U VELIKA I OBRNUTO Format(Oblikovanje) → Change Case(Velika/Mala slova)

PRENOSITELJ OBLIKOVANJA 1. 2. 3. 4.

formirati neki tekst (oblikovati) označiti taj tekst klik na prenositelja oblikovanja (″ kist″ na alatnoj traci) označiti tekst na koji želimo prenijeti to oblikovanje

OBRUBI I SJENČANJA Dodavanje obruba na cijeli dokument Format(Oblikovanje) → Borders and Shading(Obrubi i Sjenčanja) → kartica Page Border(Obrub Stranice) Dodavanje obruba na odlomak Selektirati odlomak → Format(Oblikovanje) → Borders and Shading(Obrubi i Sjenčanje) → kartica Borders(Obrubi) Sjenčanje →Shading

PROMJENA POSTAVKI I STRANICA File(Datoteka) → Page Setup (Postava Stranice) → kartica Margins(Margine) → kartica Paper(Papir)

21


DODAVANJE(UBACIVANJE) SLIKA CRTEŽI(clipart) Insert(Umetanje) → Picture(Slika) → Clip Art(Isječak Crteža) → u pomoćnom oknu, desno, upisati ime tražene slike → IDI → za ubacivanje slike klikni na sliku ″ obrada slike″ - Za obrađivanje slike koristimo pomoćnu alatnu traku koja se pojavi nakon što kliknemo na sliku SLIKE Insert → Picture(Slika) → From File(Iz Datoteke) → odabrati sliku → Insert Picture(Umetni Sliku) SAMOOBLICI/WORDART Insert(Umetanje) → Picture(Slika) → Wordart(Samooblici)

PODEŠAVANJE OBJEKATA Promjena veličina Desni klik na objekt → Format Picture(Oblikuj Sliku) → kartica Size(Veličina) Preporuka: √zaključaj razmjer proporcija → upisati visinu i širinu Izrezivanje slike Gumb obreži na pomoćnoj alatnoj traci koju dobijemo klikom na sliku. Stavljanje slike u pozadinu Na pomoćnoj alatnoj traci → gumb prelamanje teksta → stavi u pozadinu

ZAGLAVLJE I PODNOŽJE Umetanje rednih brojeva Insert(Umetanje) → Page Numbers(Brojevi Stranica) Umetanje zaglavlja View → Header and Footer(Zaglavlje i Podnožje)

22


ODLOMCI Uvlačenje prvog reda Pomoću tipke TAB na tipkovnici Prored unutar odlomka → Označiti odlomak → Gumb Line spacing(PRORED) na alatnoj traci Dodatno → Označiti odlomke Format(Oblikovanje) → Paragraph(Odlomak) ili Desni klik → Paragraph(Odlomak)

KOLONE → Označi odlomak Na alatnoj traci gumb Column(Stupci) ili Format(Oblikovanje) → Column(Stupci)

LISTE -

bullets (s grafičkim oznakama) numbering (numerirane)

primjer: grafičke oznake • ljeto • prolj • zima • jesen

numerirane liste 1. word 2. excel 3. osnove 4. net

1. početi unos natuknice. Samoispunom će se popuniti ostatak liste. 2. a) napraviti listu bez oznaka b) označiti listu → kliknuti na ikone na alatnoj traci sa grafičkim oznakama ili numeriranim listama. Izmjena liste

23

ECDL- European Computer Driving Licence → Selektirati postoječu listu → desni klik → Bullets and Numbering (Graf.oznaka i Num.) → Gumb Customize(Prilagodi)

STILOVI Sva oblikovanja koja se mogu primijeniti na tekstu Gumb SILOVI I OBLIKOVANJE (AA) na alatnoj traci. Dolje desno pokaži: svi stilovi: Najvažniji stilovi: Heading(Naslov) Heading1 Body text(Tijelo teksta) Heading2 Novi stil: AA → gumb New Style(Novi Stil) 1. napisati naziv stila 2. ODLOMAK 3. stil zasnovan na NASLOV 4. stil slj.odlomak * ili tijelo teksta

KREIRANJE TABLICE SADRŽAJA 1. primijeniti stilove 2. Insert(Umetanje) → Reference indeksi i tablice → kartica tablice sadržaja 3. odabrati broj razina(najbolje maksimum)

TABLICE Table(Tablica) → Insert(Umetni) → Table(Tablice) → broj stupaca → broj redaka Ili ikona UMETNI TABLICU na alatnoj traci Brisanje tablice Pozicionirati se unutar tablice → Table(Tablica) → Delete(Izbrisati) →Table(Tablica) Umetanje stupaca/redaka Table(Tablica) → Inserr(Umetni) → Column(Stupac) - Above(Iznad) - Below(Ispod) → Row(Redak) – Above(Iznad) - Below(Ispod)

24


Spajanje ćelija Označiti čelije →Table(Tablica) → Merge Cells(Spoji Ćelije) Uređivanje tablice Označiti ćeliju, red ili stup →Format(Oblikovanje) → Borders and Shading(oObrubi i Sjenčanja)

POGLED NA DOKUMENT Gumbi u donjem lijevom uglu - običan pogled - web pogled - ispisni pogled - strukturni pogled - izgled čitanja

PRINT (ISPIS) Ikona printera na alatnoj traci za ispis cijelog dokumenta ili File(Datoteka) → Print(Ispis) → (za dodatne opcije) → odabrati pisač, br. stranica 1-4(1,2,3,4) 1,4(1 i 4)

SKUPNO PISMO a) kreiranje pisma b) Tools(Alati) → Letters and Mailing(Pismo i Pošta) → Mail MergeWizard(Čarobnjak za cirkularna pisma) c) Po uputama

25


INTERNET WWW – WORLD WIDE WEB - Usluga koju nudi Internet - Nepresušan izvor informacija - Info., slike, video, …. Internet uključuje HARDWARE, SOFTWARE, WWW, FTP. I EL. POŠTU FTP – File Transfer Protokol On definira način prijenosa s jednog računala na drugo putem interneta HTTP – Hipertex Transfer Protocol Omogučava prijenos informacija na internetu (odnosi se na klikanje po Internetu) UAL – Uniform Resource Locator Drugo ime za Web adresu primjer: http://www.net.hr web adresa

Ime protokola,ne mora se pisati, sam se napiše unutar pogleda ISP – Internet Service Provider (davatelj Internet usluga) HIPERVEZA(link) – dio teksta ili dio grafike na webu, na koju kad kliknemo,budemo odvedeni na drugu stranicu. WEB ADRESA http://www.ecdl.hr protokol

domena

26

ECDL- European Computer Driving Licence usluga koju koristimo DOMENE – postoje komercijalne i nekomercijalne Komercijalne: .com, .hr, .org, .net Nekomercijalne: .edu, .gov

WEB PREGLEDNIK(PRETRAŽIVAČ) Software za pregledavanje Web stranice INTERNET EXPLORER – Software koji je ugrađen u windowse (opera, mozilla, netscape) WEB TRAŽILICA Internet stranica koja sadrži informacije o sadržajima na drugim Internet stranicama www.google.com www.msu, www.yahoo , www.iskon Traži se prema ključnim riječima ili frazama POSTAVLJANJE POČETNE STRANICE(HOMEPAGE) Tool → Internet Options →kartica General (Alati → Internet Opcije → kartica Općenito) PRIKAZ/SKRIVANJE SLIKA NA WEB STRANICI Tools → Internet options → Kartica Advanced (Alati → Internet Opcije → Dodatno) PREGLED PREDHODNO POSJEČENIM STRANICAMA Ctrl + H ili gumb History(Povijest) BRISANJE POVIJESTI Tools → Internet Options → kartica General → Clear History (Alati → Internet Opcije → kartica Opčenito → Brisanje Povijesti) KOLAČIĆI Cookies - Tekstualna datoteka koju Internet stranica koju smo posjetili sprema na naše računalo BRISANJE KOLAČIĆA Tools → Internet Options → kartica General → Delete Cookies (Alati →Internet opcije → kartica Opčenito → Brisanje Kolačića) FAVORITI Organiziranje favorita Favorites → Organize favorites → Create Folder (Favoriti → Organiziranje favorita → Kreiranje Mape) ISPIS STRANICE

27

ECDL- European Computer Driving Licence File(Datoteka) → Print(Ispis) Prije ispisa pogledati: File(Datoteka) → Print Preview(Pretpregled ispisa) File(Datoteka) → Page Setup(Postavljanje stranice) ELEKTRONSKA POŠTA Start → All Programs(Svi Programi) → ms office → ms outlook 2003 e-mail adresa korisničko ime@imeposlužitelja(hostename) netiquette- pravila ponašanja na internetu i prilikom korištenja e-maila DIGITALNI POTPIS Mogućnost zaštite e-pošte Ima dvije namjene: 1. provjerava da li dolazi poruka od osobe koja tvrdi da ju je poslala 2. sprijećava da porukom rukuje netko treći

28


POWERPOINT Powerpoint služi za stvaranje prezentacije.

KREIRANJE NOVE PREZENTACIJE a) prema predlošku - File(Datoteka) → New(Nova) →Templates(Predlošci) → In My Computer(Na Mom Računalu) b) File(Datoteka) → New(nova) → Blank Presentation(Prazna Prezentacija) c) Ikona NEW(NOVA) na alatnoj traci

SPREMANJE PREZENTACIJE File(Datoteka) → Save As(Spremi Kao) → File Name(Naziv) ______ Save as Type(Spremi u Obliku)________ spremanje kao prezentaciju s auromatskim izvođenjem File(Datoteka) → Save As(Spremi Kao) → File Name(Naziv)______ Save as Type(Spremi u Obliku) .pps OBLICI: .pps – automatski .ppt – obična .pot – predlošci dizajna

29


POKRETANJE PREZENTACIJE a) ikona na alatnoj traci – Curent Slide (pokretanje od trenutnog slajda) b) File(Dijaprojekcija) → View Show(Pokaži Projekciju) - unutar prezentacije desni klik → Next(Sljedeči slajd) → Go(Idi na slajd) → End Show(Kraj Projekcije)

DODAVANJE SLAJDOVA - pozicionirati miša na mjesto gdje želimo dodati novi slajd (lijevo okno) 1. Insert(Umetanje) → New Slide(Novi Slajd) 2. ikona NewSlide(Novi Slajd) na alatnoj traci 3. Enter 4. desni klik →New(Novi Slajd)

PROMJENA IZGLEDA SLAJDA Format(Oblikovanje) → Slide Layot(Izgled Slajda)

PROMJENA POZADINE 1. desni klik → Background(Pozadina) 2. Format(Oblikovanje) → Background(Pozadina) → odabrati boju ili efekt ispune → Apply(Primjeni) ili Aplly to All(Primjeni na sve)

PROMJENA PREDLOŠKA DIZAJNA Format(Oblikavanje) → Slide Design(Dizajn Slajda) → u desnom oknu odabrati dizajn → Primjeni na sve ili Primjeni na odabrane

ZAGLAVLJE I PODNOŽJE View(Pogled) → Header and Footer(Zaglavlje i Podnožje) → kartica Slide(Slajd) → Date and Time(Datum i Vrijeme) → Slide Number(Broj Slajda) → Footer(Podnožje) Don′ t show on title slide (Nemoj pokazati na naslovnom slajdu)

OBLIKOVANJE TEKSTA 30


Na alatnoj traci: Line Spacing(Prored) i Bullets and Numbering(Grafičke oznake, Numeriranje) Format(Oblikaovanje) → Bullets and Numbering(Grafičke liste i Numeriranje) → odabrati za uklanjanje → odabrati Ništa

UMETANJE SLIKE U SLAJD Odabrati slajd Insetrt(Umetanje) → Picture(Slike) → Clip Art(Isječak Crteža) → From File(Iz Datoteke) → Word Art

KOPIRANJE I PREMJEŠTANJE SLIKA Kopiranje 1. način a) selektirati sliku b) Edit(Uređivanje) → Copy(Kopiraj) c) pozicionirati na 2. slajd d) Edit(Uređivanje) → Paste(Zalijepi) Kopiranje 2. način a) selektirati sliku b) desni klik → Copy(Kopiraj) c) pozicionirati na 2. slajd d) desni kli → Paste(Zalijepi) kopiranje 3. način a) selektirati sliku b) Ctrl + C c) Pozicionirati na 2. slajd d) Ctrl + V Premještanje 1. način a) selektirati sliku b) Edit(Uređivanje) → Cut(Izreži) c) Pozicionirati na 2. slajd d) Edit(Uređivanje) → Paste(Zalijepi) Premještanje 2. način a) selektirati sliku 31

ECDL- European Computer Driving Licence b) desni klik → Cut(Izreži) c) pozicionirati na 2. slajd d) desni klik → Paste(Zalijepi) premještanje 3. način a) selektirati sliku b) Ctrl + X c) Pozicionirati na 2. slajd d) Ctrl + V

KOPIRANJE I PREMJEŠTANJE SLAJDOVA a) u desnom oknu, desni klik na slajd → Copy(Kopiraj) b) pozicionirati miša na točku unosa → desni klik → Paste(Zalijepi)

PRIJELAZ SLAJDA SlideShow(Dijaprojekcija) → Slide Transition(Prijelaz Slajdova) - odabrati prijelaz - Spide(Brzina) - Sound(Zvuk) - Advance Slide (Pomicanje) - On Mouse Clik(pomicanje na klik) - Automaticlly(Automatski)

SKRIVANJE U lijevom oknu desni klik na slajd koji želimo sakriti → Hide Slide(Sakrij Slajd)

STRUKTURNI PRIKAZ U lijevom oknu → Kartica struktura

TEKSTUALNI OKVIRI Uklanjanje tekstualnih okvira : klik na okvir + DEL Dodavanje tekstualnih okvira : ikona Text Box (tekst. okvir) - (dolje na alatnoj traci)

OTVARANJE VIŠE PREZENTACIJA U ISTOM PROZORU

32

ECDL- European Computer Driving Licence a) otvori prezentacije 2 ili više b) izbornik Window(Prozor) → Sort All(Rasporedi Sve)

PRILAGOĐENE DIJAPROJEKCIJE Za izradu više verzija jedne prezentacije Slyde Show(Dijaprojekcija) → Prilagođene dijaprojekcije kreiranje nove projekcije gumb New(Nova) a) ime prezentacije b) odabrati slajdove koji će se u njoj prikazati pokretanje verzije Slyde Show(Dijaprojekcija) → View Show (Prikaz projekcije) a) iz popisa odabrati jednu prezentaciju b) gumb Prikaži

CRTANJE OBJEKATA 1. Alatna traka Drawing Toolbar(Crtanje) Auto Shapes → odabrati neki od njih 2. View → Toolbars Drawing (Pgled → Alatna traka → Crtaj)

IZMJENA SAMOOBLIKA 1. Arrows(Strelice) → desni klik na strelicu → Format Autoshape(Oblikuj Samooblik) - Color(Boja) - Line(Linija) - Weight(Debljina) Izmjena Begin(Početak)/End(Kraj) - promjena boja , okvira, …… 2. Desni klik → Format AutoShape(Oblikuj Samooblik)

PRIPREMA IZLAZNIH REZULTATA File(Datoteka) → Page Setup(Postavljanje Stranice) Količina slajdova za:

33

ECDL- European Computer Driving Licence Projekcija slajdova za: PROJEKCIJA NA ZASLONU X promjena usmjerenja A4 A3 . . DODAVANJE NAPOMENA (bilježaka) - okno ispod glavnog slajda

NADZORNI SLAJD On se nalazi u pozadini slajdova View(Pogled) → Matrica → Matrica Slajda

IZRADA VLASTITOG PREDLOŠKA ZA DIZAJN a) otvori praznu prezentaciju b) u pogledu matrice(nadzorni slajd) Pogled →Matrica →Matrica Slajda .pot→ dodati nadzorni slajd c) ……… d) Spremi kao predložak dizajna → u mapi Templates

IZRADA PREZENTACIJE POMOČU ČAROBNJAKA File(Datoteka) → New(Nova) → u desnom oknu →AutoContent Wizard(Iz čarobnjaka za automatski sadržaj) a) odabrati vrstu prezentacije b) vrsta itlaza, izlazni rezultat Prez. na zaslon c) naziv prezentacije, podnožje d) završi e) popunjavanje vlastitih podataka

ORGANIZACIJSKI DIJAGRAMI 1. Insert(Umetanje) → Diagram(Dijagrami) a) organizacijski b) ciklički - dodavanje likova- Ikona Insert Shape(Umetni Lik) - Subordinate(Podređeni) - Coworker(Suradnik) - Assistant(Pomočnik) 2. Dodati novi slajd → Odabrati izgled slajda → Title and Content(Naslovi i Dijagrami) desno → dupli klik Organizacijski dijagram

34


Ciklički dijagram

DODAVANJE GRAFIKONA Insert(Umetanje) →Chart(Grafikon) →Pokaže se grafikon i podaktovni list →Ikona Data Sheet (Prikaži Podatkovni list)

IZMJENE NE GRAFIKONU Desni klik na elementu → Format(Oblikuj)

PROMJENA GRAFIKONA 1. na alatnoj traci, ikona Vrsta Grafa 2. novi slajd izgled slajda naslov: grafikon – Line(Linijski) - Chart(Kvartal) - kategorija

AKCIJSKI GUMBI Ubacivanje akcijskih gumbi

35

ECDL- European Computer Driving Licence → Alatna traka Crtanje → Samooblici → akcijski gumbi → odabrati aktiviranje na klik miša ili prijelaz miša

HIPERVEZE Dodavanje na tekst a) selektiramo tekst b) desni klik na tekst c) veza s: Web stranica d) napisati Web stranicu

PRILAGOĐENE ANIMACIJE Slyde Show(Dijaprojekcija) → prilagođena animacija a) selektirati neki tekst b) gumb – dodaj efekt – ulaz - isticanje - izlaz

IZMJENA EFEKATA → Desno okno → početak: npr. poslije predhodnog Smjer Brzina

ISPIS File(Datoteka) → Print(Ispis) - odabir printera - Print Range(Raspon Printera) - Slides(Slajdovi) Za ispis više slajdova na jednoj strani: u kategoriji Handouts(Brošure) → odabrati broj slajdova po stranici

IZMJENA OSNOVNIH POSTAVKI

36

ECDL- European Computer Driving Licence Tools(Alati) → Propertis(Mogučnosti) → kartica General(Opčenito) → kartica Save(Spremanje)

MS EXCEL Tablične kalkulacije Fx- traka za formule Cells(Čelije) Npr. E11

Adresa čelije(gore lijevo)

Sheet(Radni list) – dolje desno – 3 komada

RADNA KNJIGA (ČITAV DOKUMENT U EXCELU) U Excel se upisuju: - brojevi - slova - formule

OTVARANJE NOVOG DOKUMENTA(KNJIGE)

37

ECDL- European Computer Driving Licence 1. Ikona New(Novo) na alatnoj traci 2. File(Datoteka) → New(Nova) → desno, prazna radna knjiga Kada se koriste predlošci , mora se ići 2. načinom

SPREMANJE DOKUMENTA .xls 1. način File(Datoteka) → Save(Spremi) = ikona disketa na alatnoj traci = Ctrl + S 2. način File(Datoteka) → Save as(Spremi kao) 1. način služi za spremanje promjena 2. način služi za spremanje: a) pod drugim imenom b) starije i novije verzije dokumenata c) na stariju verziju programa d) na drugu lokaciju e) predložaka (templates .xlt) Prelazak između radnih listova : Alt + Tab

POMOČ U EXCELU 1. Izbornik Help(Pomoč) → Microsoft Excel → Help(Pomoč) 2. F1 – na tipkovnici 3. ? na alatnoj traci

ZATVARANJE DOKUMENTA 1. File(Datoteka) → Close(Tatvori) 2. x – mali, crni, gore, desno

ZUMIRANJE Alatna traka

DODAVANJE GUMBA NA ALATNU TRAKU Na desnom kraju doći na crnu strelicu gdje su mogućnosti alatne trake

38


ZAMRZAVANJE I ODMRZAVANJE STUPACA/REDAKA Pozicionirati se na početak reda/stupca ispod odabranog Window(Prozor) → Freeze Panes(Zamrzni Okna)/ Unfreeze Panes(Odmrzni Okna)

UNOS PODATAKA Unos brojeva -

po desnoj strani decimalni se pišu sa zarezom negativni brojevi, bez razmaka

-

po lijevoj strani

unos teksta unos datuma i vremena - 03/11/08 - 03.11.08 - 03-11-08 - Ctrl + Shift + ; datum - Ctrl + Shift + : vrijeme

OZNAČAVANJE ĆELIJA Za jednu ćeliju – klik sa lijevim mišem Za više ćelija – drag(povuci mišem) Za ćelije koje nisu u nizu – Ctrl + miš Za stupac – klik na slovo Više stupaca u nizu – klik i povuci Koji nisu u nizu – Ctrl + miš Za redak – klik na kućicu s brojem Više redaka u nizu – klik i povuci Koji nisu u nizu – Ctrk + miš Sve – označi sjecište Više redaka i stupaca odjednom – označiti gornju lijevu kućicu, Shift, označiti donju desnu kućicu ili Drag and Drop(povuci ispusti)

UMETANJE STUPACA I REDAKA Redak Označi redak a) Insert(Umetanje) → Rows(Reci) 39

ECDL- European Computer Driving Licence b) desni klik → Insert(Umetni) Redak se umeće automatski iznad označenog redka Stupac Označi stupac a) Insert(Umetanje) → Column(Stupci) b) Desni klik → Insert(Umetni) Stupac se umeće automatski lijevo tj. ispred označenog stupca Za više redaka/stupaca Označi više redaka/stupaca

BRISANJE REDAKA/STUPACA NE DEL. NA TIPKOVNICI Označi redak/stupac 1. Edit(Uređivanje) → Delete(Izbriši) 2. Desni klik → Delete(Izbriši)

ŠIRINA STUPACA I VISINA RETKA Širenje stupaca Pozicionirati kursor između stupaca na liniju i - povući - dvoklik Provjera širine i visine Format(Oblikovanje) → stupaca širina → retka visina Za uređivanje Označimo redak/stupac Format(Oblikovanje) → stupac/redak → unijeti zadane vrijednosti

IZMJENA SADRŽAJA U ČELIJI 1. označiti ćeliju. Upisati u traci za formule 2. dvoklik u ćeliju. Izmjene sadržaja u ćeliji 3. kada mijenjamo čitav sadržaj – označimo ćeliju i pišemo

40


KOPIRANJE I PREMJEŠTANJE Kopiranje Pozicionirati miša 1. Edit(Uređivanje) → Copy(Kopiraj) → označi drugu čeliju → Edit(Uredi) → Paste(Zalijepi) 2. desni klik Copy(Kopiraj) → klik na drugu čeliju → desni klik → Paste(Zalijepi) 3. alatna traka Copy(Kopiraj) → Paste(Zalijepi) 4. Drag and Drop(Povuci i spusti) + Ctrl Premještanje Pozicionirati miša 1. Edit(Uređivanje) → Cut(Izreži) → označi drugu čeliju → Edit(Uredi) → Paste(Zalijepi) 2. desni klik Cut(Izreži) → klik na drugu ćeliju → desni klik → Paste(Zalijepi) 3. alatna traka Cut(Izreži) → Paste(Zalijepi) 4. Drag and Drop (Povuci i spusti)

BRISANJE SADRŽAJA 1. Tipkovnica Del 2. desni klik → očisti sadržaj

SAMOISPUNA Npr.

5 +

Ako želimo da se broj 5 ponavlja , postupak je: kliknuti da se pojavi mali crni +, držati i povuči

BROJEVI U NIZU Upisati prva dva broja. Označi obje ćelije i dalje povući ručicom ispuna tj. +

BROJEVI SA ZADANIM KORAKOM Upisati 1,4. Označi obje ćelije i vuči dalje Dani u tjednu Mjesec: Sij,vlj,…

TRAŽI I ZAMJENI Edit(Uređivanje) → Traži → Zamjeni

41


SORTIRANJE Kada imamo jedan uvjet Z

A

Kada se sortira , označi se samo jedna ćelija unutar stupca. NE OZNAČITI ČITAV STUPAC. Kada imamo 2/3 uvjeta Data(Podaci) → Sort(Sortiranje)

RADNI LISTOVI Umetanje novog radnog lista Pozicionirati se na list 1. Insert(Umetanje) → Worksheet(Radni List) 2. Na ime radnog lista desni klik → Insert(Umetni) Preimenovanje radnog lista Pozicionirati se na list 1. Format(Oblikovanje) → Sheet(Lista) → Rename(Preimenuj) 2. desni klik → Rename(Preimenuj) 3. dvoklik na list → upisati ime Brisanje radnog lista Pozicionirati se na list 1. Edit(Uređivanje) → Delete Sheet(Izbriši List) 2. desni klik → Delete(Izbriši) Kopiranje i premještanje listova Pozicionirati se na list 1. Edit(Uređivanje) → Move or Copy Sheet(Premjesti ili Kopiraj list) √Stvori kopiju 2.Drag and Drop (Povuci i Spusti)

FORMULE I FUNKCIJE ZBRAJANJE, ODUZIMANJE, MNOŽ., DIJELJ., POTENCIJA, POSTOTAK + * / ^ % U ćeliju se na početak piše = Funkcije sume, prosjeka, minimum, maximum i brojanje Fx NPV (argumenti ;) ↓ Ime funkcije

42

ECDL- European Computer Driving Licence SUM(suma, zbrajanje) AVERAGE(prosjek) COUNT(brojanje) Kopiranje formule Sigma Σ na alatnoj traci(za zbrajanje) Npr. 2 3 obavezno označiti jednu praznu ćeliju tj. sve tri i kliknuti ikonu Σ za zbrajanje Npr. 2 3 5 Za kopiranje formule povući ručicu ispuna 45 12

RELATIVNA I APSOLUTNA ADRESA

Promjenjiva

Nepromjenjiva

Apsolutna adresa F4 Npr. 10 10+3 3 10+3 F4 20 30 Ako zaboravimo upisati F4 samo kliknemo čeliju i u traci za formule naknadno upišemo F4 , kada označimo adresu.

LOGIČKA FUNKCIJA IF Prvo moramo zadati logički uvijet 1. Logical test(Logički Uvijet) → Value of True → Value of False 2. Logički Operator < < <=

43

ECDL- European Computer Driving Licence >= = Tada odredimo akciju u slučaju da je uvijet ispunjen /neispunjen Akcija može biti: tekst, broj ili računanje Dodavanje podataka u tablicu: drag and drop

OBLIKOVANJE Oblikovanje brojeva i datuma Pozicionirati miš 1. desni klik → Format Cells(Oblikuj Ćelije) 2. Format (Oblikovanje) → Cells(Ćelija) Kada imamo numeričke podatke koji nisu namijenjeni za računanje dobro ih je formatirati pod kategoriju "tekst" Merge Cells(Spoji Ćelije)

PRIPREMA ZA ISPIS File(Datoteka) → Print Area(Područje Ispisa) → Set Print Area(Postavi Područje Ispisa) → Predpregled ispisa ili ikona Predpregled ispisa na alatnoj traci Na alatnoj traci kartica postava – pejsažno ili portret View(Pogled) → Page Break View(Predpregled Prijeloma Stranice)

MS ACCESS Za rad s relacijskim bazama podataka. Osim Accessa imamo još neke poznate baze: - Oracle - SQL server - DBZ - Clarion - Access - … SQL – jezik za programiranje u podlozi Accessa. Namjenjen za rad na bazama podataka. .wdb – ekstenzija datoteke u accessu Podaci u bazama mogu biti konkretni ili apstraktni Konkretni – npr.roba Apstraktni – npr.šifra robe

OSNOVNI ELEMENTI BAZE PODATAKA U ACCESSU 44


Obrasci, forme (Forms) Izvještaji (Reports) Upiti (Query) Otvaranje MS Access File → New → Blank database – desno

TABLICE Dva pogleda: → New Datasheet View – Tablični pogled Design View – Pogled dizajna Tablični pogled -

unos podataka brisanje podataka ažuriranje podataka pregled podataka

zapisi - npr. ime, prezime, … polja - stupci ► aktivni zapis – zapis u kojem se trenutno nalazimo * novi zapis – kada se želi kreirati novi zapis - na dnu tablice - gore na alatnoj traci - dolje na statusnoj traci Pogled dizajna

45

ECDL- European Computer Driving Licence Isključivo za rad u poljima. Služi za unošenje tj. pregled polja. Field Name (Ime polja) Data Type ( Vrsta, tip podataka) Description( Opis) Data tipe Text – ograničen do max. 255 znakova Memo – za malo veći tekst. ograničenje na 65535 znakova Number (Broj) Date/Time Currency (Valutne vrijednosti) AutoNumber (Automatski brojčanik) NEMOŽE SE AŽURIRATI Yes/No OLE Object – kada želimo bazi priključiti neki vanjski dokument. Npr. slika, Word doc., excel isl. Hyperlink (Hiperveze) Lookup Wizard (Čarobnjak) – za uzimanje vrijednosti iz neke druge tablice

Dolje lijevo (tablica) – za detaljnu definiciju polja Detaljna definicija polja Field Size (Veličina polja za tekst) 50 po defoltu Input Mask (Ulazna maska) – sprijećava krive unose Caption (Ime polja koji će se koristiti u obrascu) Default Value (Unos predodređenih vrijednosti) – ono što se podrazumjeva. Promjenjivo. Validation Rule (Dozvoljena vrijednost) Validation Text (Zabranjena vrijednost) Required (Da li je obavezan unos podataka za to određeno polje) Allow Zero Length (Da li se može upisati podatak za duljinu 0) Indexed (Opcija ubrzanog pretraživanja) Field Size = Long Integer Format Decimal Places

OSNOVNI, PRIMARNI KLJUČ Polje koje na jedinstven način određuje pojedini zapis. Najčešće se stavlja na vrsu polja → AutoNumber 46

ECDL- European Computer Driving Licence Primarni ključ se dodjeljuje pogledu dizajna -

označiti polje (ID…) 1. Primary Key(primarni ključ) – alatna traka 2. desni klik → Primary Key(Primarni ključ)

Svaka tablica MORA imati primarni ključ

VEZE MEĐU TABLICAMA 3vrste veza: 1. Jedan prema više 2. Više prema više 3. Jedan prema jedan

TABLICE Osnovne tablice U njima su podaci potpuno neovisni o drugim tablicama. U njih se mogu dodavati novi zapisi ovisni samo o pravilima te tablice. Vezane tablice Zapisi u vezanim tablicama moraju osim svojih internih pravila poštivati i svoje veze s drugim tablicama.

SKICA GLUMCI IME POLJA ID GLUMCA IME PREZIME ZEMLJA GOD.ROĐ. WEB.STR.

VRSTA POLJA AutoNumber text text text number Hyperlink

FILMOVI IME POLJA ID FILMA IME FILMA ŽANR GLUMAC GODINA

VRSTA POLJA AutoNumber text NUMBER NUMBER number

47

ECDL- European Computer Driving Licence TRAJANJE OCJENA LOKACIJA

number number text

ŽANR IME POLJA ID ŽANRA ŽANR

VRSTA POLJA AutoNumber text

Alatna traka → Relationships (Veze) √ Enforce Referential Integrity Onemogučuje krive upise polja koja su vezana Povezujemo polja koja imaju primarni ključ, na neko polje u drugoj tablici. Mpgu se povezati samo polja istog tipa. (Num- Num) ( Text-Text). Veze se kreiraju metodom Drag and Drop. Pravila vezana uz Referencijalni integritet: 1. U polje vezane tablice se NE može unijeti vrijednost za koju u osnovnoj tablici ne postoji odgovarajuća vrijednost. 2. U osnovnoj tablici se nesmije izmijeniti vrijednost koja već ima pridružene zapise u vezanoj tablici. 3. Nesmije se izbrisati zapis u osnovnoj tablici koji ima pridružene vrijednosti u vezanoj tablici.

POLJA Promjena imena polja U tabličnom pogledu: desni klik → Rename Column U pogledu dizajna : standardno Skrivanje i otkrivanje polja Skrivanje - desni klik → Hide Column - Format → Hide Column Otkrivanje -

desni klik → Unhide Column Format → Unhide Column

Smrzavanje i odmrzavanje polja Zamrzavanje polja - desni klik → Freeze Columns - Format → Freeze all Column

48

ECDL- European Computer Driving Licence Odmrzavanje polja -

desni klik → Unfreeze Column Format → Umfreeze all Column

Premještanje polja Prvo označiti stupac, te još jednom kliknuti i povući. Umetanje novog polja Ako ga umećemo u tabličnom pogledu OBAVEZNO ići u pogled dizajna te tamo urediti i definirati polje. Brisanje polja U tabličnom pogledu Desni klik → Delete Rows Edit → Delete Filtriranje podataka 1. Filter by selection – Remove Filter(za vračanje) 2. Filter by form → Apply Filter – Remove Filter Također možemo filtrirati i iz izbornika Rekords

OBRASCI (FORMS) -

unos podataka pregled ažuriranje brisanje

Izrađuju se na temelju jedne ili više tablica Forms(obrasci) – lijevo New → Autoform Columner (Jednostavni stupičasti obrazac) Autoforn Tabular (Jednostavni linijski obrazac) Složeni obrasci → Wizard (Čarobnjak) > ubaci polje » ubaci sva polja < izbaci polje « izbaci sva polja

49


IZVJEŠTAJI (REPORT) Rade se na osnovu tablice ili na osnovu upita. Služe za organizaciju zapisa za ispis. Ne mogu se ažurirati. New →Columnar →npr.glumci Složeni izvještaji Reports (lijevo) → Wizard (Čarobnjak) Na dizajnu izvještaja. Na alatnoj traci koristimo ikonu Sorting and Grooping. Služi za naknadno sortiranje i grupiranje teksta i odlomaka.

UPITI (QUERES) Upiti su tablice u kojima su prema jednom ili više kriterija izdvojeni podaci. Rezultat upita nije nova tablica nego jedan dinamički skup tzv. dynaset. To znači da se po automatici ažurira. Queres → Designe View Prvo se izbace tablice koje želimo → Add Tada ih ubacimo u donju tablicu ! Run

OSNOVE RAČUNALA................................................................................................2 HARDWARE.................................................................................................................2 VRSTE RAČUNALA....................................................................................................2 OSNOVNI PRINCIP RADA RAČUNALA..................................................................3 SISTEMSKA JEDINICA...............................................................................................4 GRAFIČKA KARTICA.................................................................................................5 PRIKLJUČCI.................................................................................................................5 ULAZNO-IZLAZNI UREĐAJI.....................................................................................5 ULAZNOIZLAZNI UREĐAJI......................................................................................5 NAJČEŠĆI UREĐAJI ZA POHRANU I PRIJENOS PODATAKA............................6 SOFTWARE..................................................................................................................6 RAZVOJ SOFTWERA..................................................................................................7 MREŽNE KOMUNIKACIJE........................................................................................7 INTRANET I EXTRANET...........................................................................................7 WORLD WIDE WEB(WWW)......................................................................................8 MREŽNE KOMUNIKACIJE........................................................................................8 NAJČEŠĆI ZDRAVSTVENI PROBLEMI POVEZANI S KORIŠTENJEM RAČUNALA..................................................................................................................8 ZAŠTITA OKOLINE....................................................................................................8 SIGURNOST INFORMACIJA......................................................................................9

50

ECDL- European Computer Driving Licence RAČUNALNI VIRUSI..................................................................................................9 UKLANJANJE VIRUSA...............................................................................................9 AUTORSKA PRAVA....................................................................................................9 WINDOWSI.................................................................................................................10 RAD SA IKONAMA...................................................................................................10 PODEŠAVANJE WIN.XP...........................................................................................10 TIPKOVNICA ............................................................................................................12 MS WORD...................................................................................................................13 DATOTEKE I MAPE..................................................................................................13 (file folder)...................................................................................................................13 ........................................................................................17 WORD..........................................................................................................................18 SPREMANJE...............................................................................................................18 STVARANJE KOPIJA................................................................................................18 OTVARANJE POSTOJEČIH KOPIJA.......................................................................18 UNOS POSEBNIH ZNAKOVA (SIMBOLI)..............................................................18 OZNAČAVANJE.........................................................................................................19 OTVARANJE NOVOG DOKUMENTA....................................................................19 KOPIRANJE................................................................................................................19 PREMJEŠTANJE.........................................................................................................20 UNDO/REDO..............................................................................................................20 (PONIŠTI/VRATI PONIŠTENO)...............................................................................20 TRAŽENJE/ZAMJENA RIJEČI.................................................................................20 OBLIKOVANJE..........................................................................................................20 BOJANJE TEKSTA I POZADINE.............................................................................20 PRIMJENA EFEKATA...............................................................................................20 PORAVNAVANJE TEKSTA......................................................................................21 PROMJENA MALIH SLOVA U VELIKA I OBRNUTO..........................................21 PRENOSITELJ OBLIKOVANJA...............................................................................21 OBRUBI I SJENČANJA.............................................................................................21 PROMJENA POSTAVKI I STRANICA.....................................................................21 DODAVANJE(UBACIVANJE) SLIKA.....................................................................22 PODEŠAVANJE OBJEKATA....................................................................................22 ZAGLAVLJE I PODNOŽJE.......................................................................................22 ODLOMCI...................................................................................................................23 KOLONE.....................................................................................................................23 LISTE...........................................................................................................................23 STILOVI......................................................................................................................24 KREIRANJE TABLICE SADRŽAJA.........................................................................24 TABLICE.....................................................................................................................24 POGLED NA DOKUMENT.......................................................................................25 PRINT (ISPIS).............................................................................................................25 SKUPNO PISMO.........................................................................................................25 INTERNET..................................................................................................................26 POWERPOINT............................................................................................................29 KREIRANJE NOVE PREZENTACIJE.......................................................................29 SPREMANJE PREZENTACIJE..................................................................................29 POKRETANJE PREZENTACIJE...............................................................................30 DODAVANJE SLAJDOVA........................................................................................30 PROMJENA IZGLEDA SLAJDA...............................................................................30

51

ECDL- European Computer Driving Licence PROMJENA POZADINE............................................................................................30 PROMJENA PREDLOŠKA DIZAJNA......................................................................30 ZAGLAVLJE I PODNOŽJE.......................................................................................30 OBLIKOVANJE TEKSTA..........................................................................................30 UMETANJE SLIKE U SLAJD....................................................................................31 KOPIRANJE I PREMJEŠTANJE SLIKA...................................................................31 KOPIRANJE I PREMJEŠTANJE SLAJDOVA..........................................................32 PRIJELAZ SLAJDA....................................................................................................32 SKRIVANJE................................................................................................................32 STRUKTURNI PRIKAZ.............................................................................................32 TEKSTUALNI OKVIRI..............................................................................................32 OTVARANJE VIŠE PREZENTACIJA U ISTOM PROZORU..................................32 PRILAGOĐENE DIJAPROJEKCIJE..........................................................................33 CRTANJE OBJEKATA...............................................................................................33 IZMJENA SAMOOBLIKA.........................................................................................33 PRIPREMA IZLAZNIH REZULTATA......................................................................33 NADZORNI SLAJD....................................................................................................34 IZRADA VLASTITOG PREDLOŠKA ZA DIZAJN.................................................34 IZRADA PREZENTACIJE POMOČU ČAROBNJAKA...........................................34 ORGANIZACIJSKI DIJAGRAMI..............................................................................34 DODAVANJE GRAFIKONA.....................................................................................35 IZMJENE NE GRAFIKONU......................................................................................35 PROMJENA GRAFIKONA........................................................................................35 AKCIJSKI GUMBI......................................................................................................35 HIPERVEZE................................................................................................................36 PRILAGOĐENE ANIMACIJE...................................................................................36 IZMJENA EFEKATA..................................................................................................36 ISPIS.............................................................................................................................36 IZMJENA OSNOVNIH POSTAVKI..........................................................................36 MS EXCEL..................................................................................................................37 RADNA KNJIGA (ČITAV DOKUMENT U EXCELU)............................................37 OTVARANJE NOVOG DOKUMENTA(KNJIGE)...................................................37 SPREMANJE DOKUMENTA....................................................................................38 POMOČ U EXCELU...................................................................................................38 ZATVARANJE DOKUMENTA.................................................................................38 ZUMIRANJE...............................................................................................................38 DODAVANJE GUMBA NA ALATNU TRAKU.......................................................38 ZAMRZAVANJE I ODMRZAVANJE STUPACA/REDAKA..................................39 UNOS PODATAKA....................................................................................................39 OZNAČAVANJE ĆELIJA..........................................................................................39 UMETANJE STUPACA I REDAKA..........................................................................39 BRISANJE REDAKA/STUPACA..............................................................................40 ŠIRINA STUPACA I VISINA RETKA......................................................................40 IZMJENA SADRŽAJA U ČELIJI...............................................................................40 KOPIRANJE I PREMJEŠTANJE...............................................................................41 BRISANJE SADRŽAJA..............................................................................................41 SAMOISPUNA............................................................................................................41 BROJEVI U NIZU.......................................................................................................41 BROJEVI SA ZADANIM KORAKOM......................................................................41 TRAŽI I ZAMJENI......................................................................................................41

52

ECDL- European Computer Driving Licence SORTIRANJE..............................................................................................................42 RADNI LISTOVI.........................................................................................................42 FORMULE I FUNKCIJE.............................................................................................42 RELATIVNA I APSOLUTNA ADRESA...................................................................43 .............................................................................................................................43 LOGIČKA FUNKCIJA IF...........................................................................................43 OBLIKOVANJE..........................................................................................................44 PRIPREMA ZA ISPIS.................................................................................................44 MS ACCESS................................................................................................................44 OSNOVNI ELEMENTI BAZE PODATAKA U ACCESSU......................................44 TABLICE.....................................................................................................................45 OSNOVNI, PRIMARNI KLJUČ.................................................................................46 VEZE MEĐU TABLICAMA......................................................................................47 TABLICE.....................................................................................................................47 SKICA..........................................................................................................................47 POLJA..........................................................................................................................48 OBRASCI (FORMS)...................................................................................................49 IZVJEŠTAJI (REPORT)..............................................................................................50 UPITI (QUERES)........................................................................................................50

53

ECDL

Recommend Documents