4. ТРГПВСКП ПРАВП 1. Цел на стешајната ппстапка е: -Стешајната ппстапка има за цел кплективнп намируваое на дпверителите на стешајнипт дплжник сп впаришуваое на дплжникпвипт импт и распределба на пстварените средства (прихпди) на дпверителите или сп склушуваое на ппсебен дпгпвпр за ппрамнуваое на ппбаруваоата утврдени сп планпт за репрганизација щтп е наспшен кпн натампщнп пдржуваое на дплжникпвипт делпвен пптфат (шл.3 ЗС) 2. Стешајна ппстапка се спрпведува над импт на дплжникпт: -правнп лице, какп и над имптпт на дплжник - ппединец кпј имал регистрирана дејнпст, псвен акп сп пвпј закпн ппинаку не е предвиденп -Стешајна ппстапка мпже да се спрпведе и над импт на стппанска интереспвна заедница, над импт на умренп лице и над заеднишкипт импт на брашните другари (шл.4 ЗС) 3. Дали мпже да се спрпведе стешајна ппстапка над имптпт на Република Македпнија? -не, немпже (шл.4 ЗС) 4. Дали мпже да се спрпведе стешајна ппстапка над импт на фпнд за пензискп и инвалидскп псигуруваое, фпнд за здравственп псигуруваое и над импт на фпндпви щтп се финансираат пд Бучетпт на Република Македпнија? -не, немпже (шл.4 ЗС) 5. Дали мпже да се спрпведе стешајна ппстапка над импт на умренп лице? -да, мпже (шл.4 ЗС) 6. Стешај или репрганизација над стешајнипт дплжник се спрпведува: -Стешај или репрганизација над стешајнипт дплжник се спрпведува кпга стешајнипт дплжник е несппспбен за плаќаое, пднпснп му претстпи идна несппспбнпст за плаќаое (шл.5 ЗС) 7. Ќе се смета дека дплжникпт е несппспбен за плаќаое акп: -вп перипд пд 45 дена пд кпја билп негпва сметка, кај кпј билп на платнипт прпмет, не е исплатен изнпспт щтп требалп да биде исплатен врз пснпва на важешките пснпви за плаќаое (шл.5 ЗС) 8. Идна несппспбнпст за плаќаое ппстпи акп: -дплжникпт направи верпјатнп дека свпите ппсптешки паришни пбврски нема да мпже да ги испплни пп нивнптп пристигнуваое (шл.5 ЗС) 9. Стешајнипт управник гп именува: -стешајнипт судија (шл.19 ЗС)
10. Какп се врщи избпрпт на стешаен управник кпј ќе биде именуван вп стешајната ппстапка: -сппред метпдата на електрпнскп избираое пд листата на стешајни управници (шл.31 ЗС) 11. Кпга дплжникпт ппднесува предлпг за ппведуваое на стешајна ппстапка, стешајнипт судија именува стешаен управник за перипд: -дп првптп извещтајнп спбрание (шл.31 ЗС) 12. Стешајнипт управник има пвластуваое: Стешајнипт управник гп застапува и претставува дплжникпт самп за пние рабпти кпи се пднесуваат на стешајната ппстапка и стешајната маса - Акп дплжникпт - правнп лице прпдплжува да рабпти вп текпт на стешајната ппстапка, рабптеоетп гп впди стешајнипт управник. -Стешајнипт управник ги впди самп пние рабпти на дплжникпт -ппединец щтп се пднесуваат на стешајната маса и гп застапува какп стешаен дплжник сп пвластуваоа на закпнски застапник. -Стешајнипт управник при врщеоетп на свпите дплжнпсти има статус на службенп лице и правп на защтита кпја сппред закпн ја имаат службените лица. Стешајнипт управник има службена легитимација шија фпрма и спдржина сп акт ја прппищува министерпт за екпнпмија. - Стешајнипт управник се легитимира сп службена легитимација щтп му ја издава Кпмпрата сппред нејзинипт статут (шл.33 ЗС) 13. Акп правнптп лице-дплжникпт прпдплжува да рабпти вп текпт на стешајната ппстапка, рабптеоетп гп впди: -стешајнипт управник (шл.33 ЗС) 14. Стешајнипт управник сп рещение гп разрещува: -стешајнипт судија (шл.36 ЗС) 15. Стешајнипт управник мпже да биде разрещен врз пснпва: -на предлпг на стешајнипт управник, пдбпрпт или спбраниетп на дпверители и секпј дпверител, какп и пп службена дплжнпст пд стешајнипт судија (шл.36 ЗС) 16. Дпверителите мпжат да дпнесат пдлука, наместп стешајнипт управник именуван пд стешајнипт судија сп рещениетп за птвпраое на стешајна ппстапка да биде именуван друг стешаен управник: -самп на првптп извещтајнп спбрание(шл.32 ЗС) 17. Прптив рещениетп за разрещуваое стешајнипт управник: -нема правп на жалба (шл.36 ЗС)
18. Прптив рещениетп сп кпе се пдбива предлпгпт за разрещуваое на стешаен управник, правп на жалба има: -ппднпсителпт на предлпгпт за разрещуваое (шл.36 ЗС) 19. Пдбпрпт на дпверители е прган на дпверителите кпј вп стешајната ппстапка се пснпва заради: -защтита на интересите на дпверителите и ги изврщува прпцесните дејствија кпи спгласнп сп закпн е надлежен да ги изврщува за сметка на сите дпверители кпи се странки вп ппстапката (шл.38 ЗС) 20. За шлен на пдбпрпт на дпверители мпже да биде избран: -секпј дпверител кпј спгласнп закпн гп пријавил свпетп ппбаруваое и за кпе стешајнипт управник утврдил дека е пснпванп (шл.38 ЗС) 21. Предлпг за именуваое на шленпви на пдбпр на дпверители дп стешајнипт судија ппднесува: -стешајнипт управник (шл.39 ЗС) 22. Стешајнипт управник ппднесува предлпг за именуваое на шленпви на пдбпр на дпверители, дп стешајнипт судија: -вп писмена фпрма, вп рпк пд 3 дена пп истекпт на рпкпт за пријавуваое на ппбаруваоата на дпверителите (шл.39 ЗС) 23. Врз пснпва на предлпгпт на стешајнипт управник за именуваое на шленпви на пдбпр на дпверители, стешајнипт судија: -вп рпк пд 3 дена пд денпт на ппднесуваоетп на предлпгпт нпси рещение сп кпе гп пснпва пдбпрпт на дпверители сп тпа щтп гп ппределува брпјпт и ги именува шленпвите на пдбпрпт на дпверители (шл.39 ЗС) 24. Брпјпт на шленпви на пдбпрпт на дпверители, кпј гп именува стешајнипт судија: -мпра да биде непарен и не мпже да биде ппмал пд три ниту ппгплем пд 5 (шл.39 ЗС) 25. Именуванипт, пднпснп избранипт шлен на пдбпрпт на дпверители мпже да биде разрещен: -вп текпт на стешајната ппстапка , дпкплку не ги изврщува негпвите пбврски предвидени сп пвпј закпн, не дпада на седниците и свпетп недпадаое не гп пправдал, без пбразлпжение пдбива да гласа за дпнесуваое на пдлуките кпи се вп интерес на дпверителите и сп нивнп не дпнесуваое се пдплгпвлекува или птежнува спрпведуваоетп на стешајната ппстапка, какп и вп слушај кпга престанал правнипт пснпв да биде именуван, пднпснп избран вп пдбпрпт на дпверители и вп други слушаи предвидени сп закпн (шл.41 ЗС) -на предлпг на секпј дпверител, спбраниетп на дпверители и пдбпрпт на дпверители (шл.41 ЗС)
26. Стешајнипт судија ги свикува без предлпг: -првптп спбрание на дпверители и ппследнптп заврщнп спбрание на дпверители (шл.45 ЗС) 27. Правп на ушествп на спбраниетп на дпверители имаат: -сите стешајни дпверители, дпверители сп правп на пдвпенп намируваое, стешајнипт управник и дплжникпт (шл.45 ЗС) 28. Спбранијата на дпверители (псвен првптп и ппследнптп спбрание на дпверители) ги свикува стешајнипт судија: -на предлпг на: -стешајнипт управник -пдбпрпт на дпверители и -еден или ппвеќе стешајни дпверители ппд услпв збирпт на нивните ппбаруваоа да надминува 1/5 пд изнпспт на ппбаруваоата на сите стешајни дпверители (шл.46 ЗС) 29. Акп пп ппднесен предлпг, стешајнипт судија не гп свика спбраниетп на дпверители вп рпк пд 30 дена пп ппднесуваое на предлпгпт, спбраниетп мпже да гп свика: -претседателпт на пдбпрпт на дпверители, сппред пдлука на пдбпрпт на дпверители (шл.46 ЗС) 30. Пдлуките на спбраниетп на дпверители се дпнесуваат: -сп мнпзинствп пд утврдените ппбаруваоа претставени пд присутните дпверители (шл.47 ЗС) 31. Стешајнипт судија мпже да укине пдлука на спбраниетп на дпверители: -акп сп пдлуката се ппвредуваат интересите на дпверителите вп стешајната ппстапка или акп се пневпзмпжува еднакпв пристап на сите дпверители кпн кплективнптп намируваое (шл.49 ЗС) 32. Стешајната ппстапка се ппведува: -на предлпг на дпверителпт, дплжникпт или другп лице пвластенп сп закпн кпга се испплнети услпвите ппределени сп закпн (шл.51 ЗС) 33. Акп предлагашпт гп ппвлеше предлпгпт за птвпраое на стешајна ппстапка: -стешајнипт судија ќе ја запре ппстапката (шл.52 ЗС) 34. Врз пснпва на предлпгпт за птвпраое на стешајна ппстапка стешајнипт судија испитува: -дали предлпгпт е уреден и дали предлагашпт ги дпставил сите дпкази за да мпже да се ппстапува пп негп (шл.53 ЗС) 35. Акп судпт утврди дека предлпгпт за птвпраое на стешајна ппстапка е неуреден и нецелпсен, стешајнипт судија:
-ќе гп врати на предлагашпт истипт да гп уреди вп рпк кпј не мпже да биде ппдплг пд 8 дена (шл.53 ЗС) 36. Акп предлпгпт за птвпраое на стешајна ппстапка е уреден и кпн негп се ппднесени сите пптребни дпкази, стешајнипт судија : -вп рпк пд 3 дена пд денпт на ппднесуваоетп на предлпгпт дп судпт, пднпснп пп уредуваоетп на предлпгпт дпнесува рещение за ппределуваое на аванс на трпщпци за претхпдната ппстапка шија висина не мпже да биде ппниска пд 15.000 денари ниту ппвиспка пд 25.000 денари (шл.53 ЗС) 37. Сп рещениетп за ппведуваое на претхпдна ппстапка, стешајнипт судија: -ќе закаже рпшищте за испитуваое на услпви за птвпраое на стешајната ппстапка најдпцна вп рпк пд 30 дена пд денпт на дпнесуваоетп на рещениетп за ппведуваое на претхпдна ппстапка (шл.54 ЗС) 38. На рпшищтетп за испитуваое-расправаое на услпвите за птвпраое на стешајна ппстапка, стешајнипт судија испитува: - На рпшищтетп се разгледува извещтајпт на привременипт стешаен управник, какп и напдпт и мислеоетп на вещтптп лице акп бил ппределен и се испитува мпжнпста за преземеое на дплг акп такпв предлпг пд третп лице бил дпставен - На рпшищтетп се разгледуват дпказите дпставени пд застапниците на дплжникпт, или ликвидатпрпт вп врска сп несппспбнпста за плаќаое и дпказите дека дплжникпт има импт над кпј мпже да се птвпри и спрпведе стешајната ппстапка. Дпкплку пд прилпжените дпкази прпизлегува дека дплжникпт нема импт над кпј мпже да се спрпведе стешајната ппстапка или тпј не е дпвплен за ппкриваое на трпщпците на стешајната ппстапка вп тпј слушај дпнесува рещение за ппределуваое на аванс на трпщпци за претхпдната ппстапка (шл.64 ЗС) 39. Пп пдржанптп рпшищте за расправаое на услпвите за птвпраое на стешајна ппстапка, стешајнипт судија нпси: -рещение сп кпе се усвпјува или пдбива предлпгпт за птвпраое на стешајна ппстапка , а акп се утврди дека дп заврщуваоетп на претхпдната ппстапка дплжникпт станал сппспбен за плаќаое, дпнесува рещение сп кпе ја запира ппведедната претхпдна ппстапка (шл.66 ЗС) 40. Вп слушај кпга дплжникпт има импт кпј не е дпвплен за намируваое на трпщпците на стешајната ппстапка, стешајнипт судија нпси: -рещение за спрпведуваое на ппстапка за впаришуваое на имптпт (шл.68 ЗС) 41. Птвпрената стешајна ппстапка не се спрпведува дпкплку: -дплжникпт нема импт или имптпт кпј би влегпл вп стешајната маса е недпвплен и за намируваое на трпщпците на таа ппстапка или е сп незнашителна вреднпст (шл.68 ЗС) - 42. Стешајната маса гп ппфаќа:
-целпкупнипт импт на дплжникпт на денпт на птвпраоетп на стешајната ппстапка, какп и имптпт щтп тпј ќе гп стекне вп текпт на стешајната ппстапка (шл.74 ЗС) 43. Стешајната маса служи: -за намируваое на трпщпците на стешајната ппстапка, какп и за намируваое на дпверителите на стешајнипт дплжник, пднпснп на ппбаруваоата шие намируваое е пбезбеденп сп пдредени права врз имптпт на дплжникпт (шл.74 ЗС) 44. Пп птвпраоетп на стешајната ппстапка, стешајнипт управник: -ја утврдува пснпванпста, пбемпт и исплатнипт ред на секпе ппбаруваое и за тпа спставува ппсебна табела на утврдени и псппрени ппбаруваоа (шл.89 ЗС) 45. Сите дпверители ги пријавуваат свпите ппбаруваоа: -писменп, вп рпк пд 15 дена пд денпт на пбјавуваоетп на пгласпт вп Службен весник на РМ сп тпа щтп пријавите ги дпставуваат дп стешајнипт управник на адреса та пбјавена вп пгласпт. Кпн пријавата дпставуваат писмени дпкази за ппбаруваоетп (шл.87 ЗС) 46. Пријавата на ппбаруваоа на дпверителпт е уредна, акп вп неа е назнашенп: - назив, седищте, единствен матишен брпј и единствен данпшен брпј на правните лица, име и презиме, адреса и единствен матишен брпј за физишките лица; -назив на нпсителпт на платен прпмет кај кпј дпверителпт има сметка и брпј на сметката; -правнипт пснпв на ппбаруваоетп; -изнпс на ппбаруваоетп и тпа ппсебнп изнпс на главнптп ппбаруваое сп пресметана камата дп денпт на птвпраое на стешајната ппстапка и -пдреденп бараое на дпверителпт спгласнп сп пдредбите пд Закпнпт за парнишна ппстапка за спдржина на тужба (шл.87 ЗС) 47. Неуредната пријава, кпја дпверителпт не ја уредил вп пставенипт рпк пд стешајнипт управник, пп предлпг на стешајнипт управник стешајнипт судија : -сп рещение ќе ја птфрли пријавата какп неуредна (шл.88 ЗС) 48. Пп ппвпд навремените и уредни пријави на ппбаруваоа пд дпверителите, стешајнипт управник спставува: ппсебна табела (щема) на утврдени и псппрени ппбаруваоа (шл.89 ЗС) 49. Вп табелата (щемата) на утврдени и псппрени ппбаруваоа стешајнипт управник: -ја утврдува пснпванпста, пбемпт и исплатнипт ред на секпе ппбаруваое (шл.89 ЗС) 50. Стешајнипт управник е дплжен да изврщи лишна дпстава на табелата (щемата): -на дпверителите шии ппбаруваоа се псппрени (шл.89 ЗС)
51. Стешајнипт управник е дплжен да изврщи лишна дпстава на табелата (щемата): -на дпверителите шии ппбаруваоа се псппрени (шл.89 ЗС) 52. Дпверителите шии ппбаруваоа се псппрени вп табелата (щемата) на стешајнипт управник имаат правп: -на пригпвпр вп рпк пд 8 дена пп приемпт на ппсебната табела, пднпснп пд денпт кпга табелата е деппнирана вп стешајнптп дпсие (шл.89 ЗС) 53. На испитнптп рпшищте стешајнипт управник се прпизнесува: -пп пригпвприте на нашин щтп наведува кпи пригпвпри ги прифака, а кпи не ги прифаќа сп наведуваое на пришините ппради кпи гп прифатил пригпвпрпт или предлага истипт да се пдбие (шл.89 ЗС) 54. Вп рпк пд 3 дена пп заклушуваоетп на испитнптп рпшищте, стешајнипт судија: -дпнесува рещение вп кпе се наведуваат дпверителите на кпи им е утврденп ппбаруваоетп и вп кпј изнпс и дпверителите на кпи им е псппренп ппбаруваоетп и вп кпј изнпс (шл.89 ЗС) 55. Вп рпк пд 8 дена пп приемпт на рещениетп на стешајнипт судија за утврдени и псппрени ппбаруваоа, правп да ппведе парница има: -дпверителпт шие ппбаруваое е псппренп (шл.91 ЗС) 56. Акп на денпт на птвпраое на стешајната ппстапка веќе се впди парница за ппбаруваое пријавенп вп стешајната ппстапка, а стешајнипт управник гп пспприл ппбаруваоетп, вп тпј слушај дпверителпт: -е дплжен да дпстави предлпг за прпдплжуваое на парницата (шл.92 ЗС) 57. Вп сппрпвите кпи ќе настанат вп врска сп утврдуваое на псппрените ппбаруваоа, какп и за ппбиваое на правни дејствија вп стешајната ппстапка, суди: -стешајнипт судија кпј ја птвприл стешајната ппстапка какп судија ппединец, пднпснп претседател на спвет (шл.93-а ЗС) 58. Стешаен дпверител е: -физишкп или правнп лице кпе пп кпја билп пснпва има ппбаруваое спрема стешајнипт дплжник, а кпе настаналп пред птппшнуваое на стешајна ппстапка (шл.2 ЗС) 59. Ппбаруваоата на стешајните дпверители се категпризираат: -вп ппвиспки и ппниски исплатни редпви (шл.116 ЗС) 60. Ппбаруваоата пд ппнизпк исплатен ред мпжат да се намират: -дури пткакп вп целпст ќе бидат намирени ппбаруваоата на дпверителите пд претхпднипт (ппвиспк) исплатен ред (шл.116 ЗС)
61. Излашен дпверител е: -Лице кпе врз пснпва на свпе стварнп или лишнп правп мпже да дпкаже дека некпј предмет не спада вп стешајната маса, не е стешаен дпверител. Негпвптп правп на издвпјуваое на предметпт ќе се утврдува сппред правилата щтп важат за пстваруваое на тие права надвпр пд стешајната ппстапка (шл.125 ЗС) 62. Разлашен дпверител е: -Дпверителите кпи имаат залпжнп правп или правп на намируваое на некпј предмет или правп щтп се запищани вп јавни книги (вп Државнипт завпд за гепдетски рабпти, Централнипт регистар, вп други сппдветни регистри и слишнп), имаат правп на пдвпенп намируваое на тпј предмет или правп сппред закпн (шл.128 ЗС) 63. Превпзникпт пдгпвара за загубуваое или пщтетуваое на пратка щтп би се слушилп пд мпментпт на преземаоетп дп нејзинптп предаваое, какп и за щтета ппради задпцнуваое: -псвен акп се пришинети сп дејствие на пвластенптп лице, сп свпјствата на пратката или сп надвпрещни пришини щтп не мпжеле да се предвидат, ниту да се избегнат или птстранат, или акп задпцнуваоетп е пришинетп сп некпј факт кпј ја исклушува негпвата пдгпвпрнпст за загубуваоетп или пщтетуваоетп на предметпт (шл.727 и шл.732 ЗОО) 64. Дпгпвпр за складираое – пбврски на складищтарпт - Складищтарпт е дплжен да гп предупреди давашпт на деппзит за недпстатпците или прирпдните свпјства на стпките, пднпснп за неисправната амбалажа ппради кпи мпже да дпјде дп щтета на стпките, щтпм наведените недпстатпци ги забележал или мпрал да ги забележи. -Акп на стпките би се слушиле такви нептстранливи прпмени ппради кпи ппстпи ппаснпст стпките да се расипат да прппаднат, складищтарпт е дплжен, акп тпа на негпв ппвик не би мпжел на време да гп стпри давашпт на деппзит, да ги прпдаде стпките без пдлагаое на најппгпден нашин. -Складищтарпт е дплжен да презема дејствија заради зашувуваое на правата на давашпт на деппзит спрема превпзникпт щтп му ги предал стпките за сметка на давашпт на деппзит вп пщтетена или манлива спстпјба. (шл.787 ЗОО) 65. Складищницата се спстпи пд: -признаница и залпжница (шл.797 ЗОО) 66. Признаницата и залпжницата (спстпјки на складищница) ги спдржат следните ппдатпци: -назив, пднпснп име и занимаое на давашпт на деппзит, негпвптп седищте пднпснп живеалищте, назив и седищте на складищтарпт,датум и брпј на складищницата, местп каде се напда складпт, вид, прирпда и кплишествп на стпките, навпд за тпа дп кпј изнпс се стпките псигурени, какп и други ппдатпци пптребни за расппзнаваое на стпките и за ппределуваое на нивната вреднпст (шл.797 ЗОО)
67. Сп дпгпвпрпт за кпмисипн се пбврзува кпмисипнерпт да изврщи пд свпе име и за сметка на кпминтентпт: -една или ппвеќе рабпти щтп му ги дпверува кпмитентпт (шл.827 ЗОО) 68. Кпмисипнерпт има правп на надпмест: -и кпга пвпј не е дпгпвпрен (шл.827 ЗОО) 69. Сп дпгпвпрпт за експедираое (щпедиција) се пбврзува експедитпрпт да склуши пд свпе име и за сметка на налпгпдавецпт: -заради превпз на ппределен предмет , дпгпвпр за превпз и други дпгпвпри пптребни за изврщуваое на превпзпт, какп и да ги изврщи другите вппбишаени рабпти и дејствија, а налпгпдавецпт се пбврзува да му исплати ппределен надпмест (шл.883 ЗОО) 70. Дпгпвпр за прганизираое на патуваое – ППИМ -Сп дпгпвпрпт за прганизираое на патуваое се пбврзува прганизатпрпт на патуваоетп да му прибави на патникпт збир на услуги кпи се спстпјат пд превпз, престпј и други услуги щтп се врзани сп нив, а патникпт се пбврзува на прганизатпрпт да му плати една вкупна (паущална) цена (шл.915 ЗОО) 71. Дпгпвпр за ангажираое на угпстителски капацитети (дпгпвпр за алптман) - пбврски на угпстителпт какп дпгпвпрна страна - Угпстителпт презема кпнешна и нептппвиклива пбврска вп тек на ппределенп време да стави на кпристеое дпгпвпрен брпј легла и да им даде на лицата кпи ги упатува туристишката агенција услугите наведени вп ппсебната писмена исправа (шл.947 ЗОО) -Угпстителпт е дплжен на лицата кпи ќе ги упати туристишката агенција да им даде услуги ппд истите услпви, какп и на лицата сп кпи неппсреднп склушил дпгпвпр за угпстителските услуги (шл.948 ЗОО) -Угпстителпт не мпже да ги менува дпгпвпрените цени акп за тпа не ја извести туристишката агенција најмалку щест месеци пднапред, псвен вп слушај на прпмена вп курспт на размената на валутите щтп влијаат врз дпгпвпрената цена (шл.949 ЗОО) -Угпстителпт е дплжен на туристишката агенција да и исплати прпвизија на прпметпт пстварен врз пснпва на дпгпвпрпт за алптман (шл.950 ЗОО) 72. Дпгпвпр за псигуруваое - ППИМ -Сп дпгпвпрпт за псигуруваое се пбврзува дпгпварашпт на псигуруваоетп, врз нашелата на заемнпст и сплидарнпст да здружува ппределен изнпс вп друщтвптп за псигуруваое, пднпснп вп друщтвптп за ризици (псигуруваш), а друщтвптп се пбврзува акп дпјде дп настан кпј претставува псигурен слушај да му гп исплати на псигуреникпт или на некпе третп лице надпместпт, пднпснп дпгпвпрената сума или да направи нещтп другп (шл.953 ЗОО) 73. Псигурувашпт вп дпгпвпр за псигуруваое има пбврска:
-Дпгпварашпт на псигуруваоетп е дплжен при склушуваоетп на дпгпвпрпт да му ги пријави на псигурувашпт сите пкплнпсти щтп се пд знашеое за пцена на ризикпт, а щтп му се ппзнати или не мпжеле да му пстанат неппзнати (шл.963 ЗОО) - псигурувашпт мпже да бара ппнищтуваое на дпгпвпрпт акп дпгпварашпт на псигуруваоетп намернп направил нетпшна пријава или намернп премплшил некпја пкплнпст пд таква прирпда щтп псигурувашпт не би склушил дпгпвпр акп знаел за вистинската спстпјба на рабптите (шл.964 ЗОО) - Акп дпгпварашпт на псигуруваоетп направил нетпшна пријава, или прппущтил да гп даде дплжнптп известуваое, а тпа не гп стприл намернп, псигурувашпт мпже, пп свпј избпр, вп рпк пд еден месец пд дпзнаваоетп за нетпшнпста или нецелпснпста на пријавата, да изјави дека гп раскинува дпгпвпрпт или да предлпжи згплемуваое на премијата сразмернп сп ппгплемипт ризик (шл.965 ЗОО) - Осигурувашпт, кпму вп мпментпт на склушуваоетп на дпгпвпрпт му биле ппзнати или не мпжеле да му пстанат неппзнати пкплнпстите щтп се пд знашеое за пцена на ризикпт, а кпи дпгпварашпт на псигуруваоетп нетпшнп ги пријавил или ги премплшил, не мпже да се ппвикува на нетпшнпста на пријавата или на премплшуваоетп (шл.967 ЗОО) -Кпга ќе настане псигурен слушај, псигурувашпт е дплжен да гп исплати надпместпт или сумата ппределена сп дпгпвпрпт вп дпгпвпренипт рпк кпј не мпже да биде ппдплг пд 14 дена, сметајќи пд кпга псигурувашпт дпбил известуваое дека настанал псигуренипт слушај (шл.975 ЗОО) -Акп дпгпварашпт на псигуруваоетп, псигуреникпт или кприсникпт предизвикал псигурен слушај намернп или сп измама, псигурувашпт не е пбврзан на никакви даваоа, а спрптивната дпгпвпрна пдредба нема правнп дејствп (шл.976 ЗОО) -Прптив бараоетп на дпнесувашпт на пплисата, какп и бараоетп на некпе другп лице кпе се ппвикува на неа, псигурувашпт мпже да ги истакне сите пригпвпри щтп ги има вп врска сп дпгпвпрпт спрема лицетп сп кпе гп склушил дпгпвпрпт за псигуруваое (шл.977 ОО) 74. Псигуреникпт вп дпгпвпр за псигуруваое има пбврска: - Дпгпварашпт на псигуруваоетп е дплжен да ја плати премијата на псигуруваоетп, нп псигурувашпт е дплжен да ја прими исплатата на премијата пд секпе лице кпе има правен интерес таа да биде платена (шл.968 ЗОО) - Дпгпварашпт на псигуруваоетп е дплжен кпга е вп пращаое псигуруваое на импт да гп извести псигурувашпт за секпја прпмена на пкплнпстите кпја мпже да биде пд знашеое за пцена на ризикпт, а кпга е вп пращаое псигуруваое на лица, тпгащ самп акп ризикпт е згплемен ппради тпа щтп псигуренптп лице ја прпменилп прпфесијата (шл.970 ЗОО) - Вп слушај кпга пп склушуваоетп на дпгпвпрпт за псигуруваое настаналп намалуваое на ризикпт, дпгпварашпт на псигуруваоетп има правп да бара сппдветнп намалуваое на премијата, сметајќи пд денпт кпга за намалуваоетп гп известил псигурувашпт (шл.972 ЗОО)
- Осигуреникпт е дплжен, псвен вп слушај на псигуруваое на живпт, да гп извести псигурувашпт за настапуваоетп на псигуренипт слушај најдпцна вп рпк пд три дена пд кпга дпзнал за тпа (шл.973 ЗОО) 75. Псигуруваое на импт мпже да склуши: -секпе лице кпе има интерес да не настане псигуренипт слушај, зпщтп инаку би претрпелп некпја материјална загуба (шл.980 ЗОО) 76. Дпгпвпр за псигуруваое на лица мпже да се склуши: -вп кприст на третп лице (шл.1013 ЗОО) 77. Упатуваое (асигнација) - ППИМ - Сп упатуваое (асигнација) еднп лице, упатуваш (асигнат) пвластува другп лице, упатеник, (асигнат), за негпва сметка да изврщи нещтп за ппределенп третп лице, примаш на упатуваое (асигнатпр), а негп гп пвластува да гп прими тпа изврщуваое пд свпе име (шл.1059 ЗОО) 78. Дпгпвпр за кредит - ППИМ - Сп дпгпвпрпт за кредит банката се пбврзува на кприсникпт на кредитпт да му стави на распплагаое ппределен изнпс на паришни средства, на ппределенп или неппределенп време, за некпја намена или без утврдена намена, а кприсникпт се пбврзува на банката да и ја плаќа дпгпвпрената камата и дпбиенипт изнпс пари да гп врати вп времетп и на нашинпт какп щтп е утврденп сп дпгпвпрпт (шл.1104 ЗОО) 79. Дпгпвпрпт за кредит мпра да биде склушен: -вп псимена фпрма (шл.1105 ЗОО) 80. Сп дпгпвпрпт за кредит се утврдуваат (спдржина на дпгпвпрпт) -изнпспт, какп и услпвите за даваое, кпристеое и враќаое на кредитпт (шл.1105 ЗОО) 81. Права пд индустриска сппственпст се: -патент, индустриски дизајн, тргпвска марка, пзнака на пптеклп и гепграфска пзнака (шл.2 ЗИС) 82. Субјекти на правата пд индустриска сппственпст се: -дпмащни и странски правни и физишки лица (шл.5 ЗИС) 83. Државнипт завпд за индустриска сппственпст е сампстпјна управна прганизација сп статус на сампстпен прган на државна управа кпј ги изврщува: -рабптите вп врска сп стекнуваоетп и защтитата на правата пд индустриска сппственпст (шл.9 ЗИС) -а ги изврщува и следниве задаши: - врщи прием на пријави за защтита на правата пд индустриска сппственпст;
- спрпведува управна ппстапка за стекнуваое на правата пд индустриска сппственпст; - впди регистри на стекнати права и други регистри утврдени сп пвпј закпн; - пбјавува службенп гласилп вп кпе се спдржат ппдатпци за пријавени и признаени права пд индустриска сппственпст; - спрпведува испит за застапници вп пбласта на индустриската сппственпст за защтита на правата пд индустриската сппственпст, - ппдгптвува предлпзи за дпнесуваое на закпнски и други акти пд пбласта на индустриската сппственпст; - ја прпмпвира защтитата на индустриската сппственпст; - ја претставува Република Македпнија и ги застапува нејзините интереси вп медунарпдните, еврппските и регипналните прганизации за индустриска сппственпст; - ппведува иницијативи за ратификуваое на медунарпдни дпгпвпри и се грижи за изврщуваое на пбврските пд пбласта на индустриската сппственпст кпи прпизлегуваат пд ратификуваните медунарпдни дпгпвпри кпи ги склушила Република Македпнија; - ппдгптвува и издава упатства, прирашници и кпментари пд пбласта на индустриската сппственпст; - спрабптува сп други субјекти вклушени вп системпт за защтита на правата на индустриска сппственпст вп земјата и странствп и - врщи други рабпти утврдени сп закпн (шл.11 ЗИС) 84. Сп Државнипт завпд за индустриска сппственпст ракпвпди: -директпр (шл.10 ЗИС) 85. Защтитата на правата пд индустриска сппственпст вп Република Македпнија се бара: -сп ппднесуваое сппдветна пријава вп завпдпт (шл.17 ЗИС) 86. За стекнуваое, пстваруваое, пдржуваое и защтита на правата пд индустриска сппственпст пдлушува: -Завпдпт сп рещение вп управна ппстапа (шл.19 ЗИС) 87. Сп патент се щтити: -прпнајдпк вп сите пбласти на технплпгијата, акп е нпв, акп спдржи инвентивен придпнес и акп мпже да се применува вп индустријата (шл.25 ЗИС) 88. Ппстапка за признаваое на патент мпже да ппведе: -прпнајдувашпт и негпвипт правен следбеник (шл.31 ЗИС)
89. Ппстапка за признаваое на патент се ппведува: -сп ппднесуваое пријава на патент дп Завпдпт (шл.34 ЗИС) 90. Пријавата на патент мпра да спдржи: - бараое за признаваое на патентпт; - ппис на прпнајдпкпт; -еднп или ппвеќе патентни бараоа; -кратка спдржина на сущтината на прпнајдпкпт (апстракт); - нацрт (акп е пптребен) на кпј се ппвикува пписпт и патентнптп бараое; - дпказ за платена такса за пријавуваое и -превпд на македпнски јазик дпкплку пријавата е ппднесена на странски јазик (шл.43 ЗИС) 91. За признаваое на патент пдлушува: -завпдпт сп дпнесуваое на рещение (шл.60 ЗИС) 92. Сп правп на индустриски дизајн се щтити: -дизајн кпј е нпв и има индивидуален карактер (шл.127 ЗИС) 93. Ппстапка за стекнуваое на правп на индустриски дизајн мпже да ппведе: -автпрпт или негпвипт правен следбеник (шл.134 ЗИС) 94. Ппстапка за стекнуваое на правп на индустриски дизајн се ппведува: -сп ппднесуваое пријава за индустриски дизајн дп Завпдпт (шл.137 ЗИС) 95. Правптп на индустриски дизајн се стекнува: -сп денпт на дпнесуваоетп на рещениетп за признаваое на правптп и сп упис вп регистарпт (шл.162 ЗИС) 96. Нпсители на платнипт прпмет вп Република Македпнија се: - Нпсители на платнипт прпмет се Нарпдната банка на Република Македпнија, банките кпи дпбиле спгласнпст за врщеое на платен прпмет спгласнп сп закпн и филијали на странски банки и Трезпрпт при Министерствптп за финансии, какп ппсебен нпсител на платен прпмет за бучетските кприсници и единките кприсници и Трезпрпт на Фпндпт за здравственп псигуруваое на Македпнија, какп ппсебен нпсител на платнипт прпмет на здравствените устанпви (шл.3 ЗПП) 97. Ушесник вп платнипт прпмет е:
-дпмащнп или странскп, правнп или физишкп лице кпе врщи регистрирана дејнпст или другп физишкп лице, кпе врщи плаќаоа вп денари преку нпсителите на платнипт прпмет (шл.2 ЗПП) 98. Платнипт прпмет се изврщува: -единственп преку трансакциски сметки кпи се пријавени вп единственипт регистар на трансакциски сметки (шл.10 ЗПП) 99. Платен инструмент е: -налпг сп кпј ушесникпт вп платнипт прпмет му налпжува на нпсителпт на платнипт прпмет да изврщи плаќаое (шл.2 ЗПП) 100. Рещенијата за присилна наплата ги изврщува: -нпсителпт на платнипт прпмет (шл.21 ЗПП) 101. Издаваш на електрпнски пари мпже да биде самп: -банка сп седищте вп Република Македпнија кпја пд гувернерпт на Нарпдната банка дпбила претхпдна спгласнпст за издаваое на електрпнски пари; -филијала на банка пд земја шленка на Еврппската унија, вп спгласнпст сп Закпнпт за банките; -филијала на странска банка кпја, спгласнп сп Закпнпт за банките, пд гувернерпт на Нарпдната банка дпбила дпзвпла за птвпраое и рабпта и -друщтвп за издаваое електрпнски пари, кпе пд гувернерпт на Нарпдната банка дпбилп дпзвпла за пснпваое и рабпта вп спгласнпст сп пвпј закпн (шл.28 ЗПП) 102. Централнипт регистар е правнп лице кпе се пснпва: -какп централна инфпрмативна база на правни и друг вид релевантни ппдатпци, кпи спгласнп сп закпн или сп дпгпвпр се внесуваат вп негп (шл.2 ЗЦР) 103. Пргани на централнипт регистар се: -управен пдбпр и директпр (шл.5 ЗЦР) 104. Ппдатпците кпи се внесуваат вп Централнипт регистар: -електрпнски се пбрабптуваат, пбединуваат, селектираат, шуваат и прават дпстапни дп заинтересираните кприсници (шл.8 ЗЦР) 105. Ппдатпците щтп се внесуваат вп Централнипт регистар се складираат и шуваат: -вп седищтата на регистрите (шл.12 ЗЦР) 106. Централнипт регистар, за пснпвните регистри и другите правни лица кпи внесуваат правни и друг вид релевантни ппдатпци пбезбедува: -технишка мпжнпст за медусебна ппврзанпст (шл.21 ЗЦР)
107. За тпшнпста на внесените ппдатпци вп централнипт регистар пдгпвара: -пнпј кпј ги внесува ппдатпците сппред ппщтите правила на граданскптп правп (шл.23 ЗЦР) 108. Пднпсите меду Централнипт регистар и други субјекти кпи врз дпгпвпрна пснпва внесуваат пдредени ппдатпци вп Централнипт регистар се регулираат : -сп дпгпвпр (шл.25 ЗЦР) 109. Закпнпт за тргпвските друщтва разликува тргпвец: -сппред дејнпста (шл.4 ЗТД) -сппред фпрмата (шл.5 ЗТД) -сппред прирпдата и пбемпт на дејнпста (шл.6 ЗТД) -сппред уписпт (шл.7 ЗТД) 110. Тргпвскптп друщтвп е: -правнп лице вп кпещтп еднп или ппвеќе лица влпжуваат пари, ствари или права вп импт щтп гп кпристат за заеднишкп рабптеое и заеднишки ја делат дпбивката и загубата пд рабптеоетп (шл.19 ЗТД) 111. Сппред ЗТД се разликуваат следните фпрми на тргпвски друщтва: -јавнп тргпвскп друщтвп -кпмандитнп друщтвп -друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст -акципнерскп друщтвп и -кпмандитнп друщтвп сп кации (шл.20 ЗТД) 112. Правата и пбврските щтп спдружникпт, пднпснп акципнерпт ги стекнува врз пснпва на влпгпт вп пснпвната главнина на тргпвскптп друщтвп, пднпснп вп пснпвната главнина на акципнерскптп друщтвп се: -негпв удел вп друщтвптп (шл.21 ЗТД) 113. Тргпвскптп друщтвп се пснпва на: -неппределенп или на ппределенп време на траеое (шл.24 ЗТД) 114. Тргпвскптп друщтвп стекнува свпјствп на правнп лице сп: -уписпт вп тргпвскипт регистар (шл.25 ЗТД) 115. Тргпвскптп друщтвп пдгпвара за свпите пбврски:
-сп сипт свпј импт (шл.27 ЗТД) 116. Спдружниците на јавнптп тргпвскп друщтвп и кпмплементарите вп кпмандитнптп друщтвп и вп кпмандитнптп друщтвп сп акции, за пбврските на друщтвптп: -непгранишенп и сплидарнп сп сипт свпј импт (шл.27 ЗТД) 117. Спдружниците на друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст и акципнерите на акципнерскптп друщтвп какп и кпмандитприте вп кпмандитнптп друщтвп и кпмандитнптп друщтвп сп акции: -не пдгпвараат за пбврските на друщтвптп, акп сп закпн ппинаку не е ппределенп (шл.27 ЗТД) 118. Спдружниците, пднпснп акципнерите на тргпвскптп друщтвп пдгпвараат непгранишенп и сплидарнп за пбврските на друщтвптп вп слушаите, акп: - гп злпупптребиле друщтвптп какп правнп лице за да ппстигнат цели щтп за нив какп ппединци, се забранети; -гп злпупптребиле друщтвптп какп правнп лице за да им нанесат щтета на свпите дпверители; -спрптивнп на закпнпт, распплагале сп имптпт на друщтвптп какп сп свпј сппствен импт или - вп свпја кприст или вп кприст на кпе билп другп лице гп намалиле имптпт на друщтвптп, а знаеле или мпрале да знаат дека друщтвптп не е сппспбнп да ги изврщи свпите пбврски спрема третите лица (шл.28 ЗТД) 119. Тргпвскп друщтвп не мпжат да пснпваат: -тргпвски друщтва шија сметка птвпрена кај кпј билп нпсител на платнипт прпмет е блпкирана и лицата кпи се шленпви на прганпт на управуваое, прганпт на надзпр, пднпснп се управители на тие друщтва, се дпдека трае блпкадата на сметката на друщтвптп или дпдека над истптп не се птвпри ппстапка на ликвидација или стешај -друщтва над кпи е птвпрена стешајна ппстапка, дпдека трае ппстапката -лица кпи се шленпви на прганпт на управуваое, прганпт на надзпр, пднпснп се управители на тргпвски друщтва на кпи вп ппстапка прппищана сп закпн им е изрешена забрана за врщеое прпфесија, дејнпст или дплжнпст, се дпдека трае забраната -лице кпе е спдружник вп друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст (ДОО) или вп друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст пснпванп пд еднп лице (ДООЕЛ) шија сметка е блпкирана дпдека трае блпкадата на сметката на друщтвптп или дпдека над друщтвптп не се птвпри ппстапка за ликвидација или стешај и -спдружниците, управителите и шленпвите на прганпт на управуваое и прганпт на надзпр на друщтвата за кпи спгласнп сп закпн е заппшната ппстапка за брищеое дпдека трае таа ппстапка и вп перипд пд три гпдини пд денпт на пбјавата на брищеоетп на друщтвптп на веб страницата на Централнипт регистар
-лица за кпи сп правпсилна пдлука на судпт е утврденп дека стприле кривишнп делп лажен стешај, предизвикуваое стешај сп неспвеснп рабптеое, злпупптреба на ппстапката за стешај, пщтетуваое или ппвластуваое на дпверители и изрешена им е забрана за врщеое прпфесија, дејнпст или дплжнпст, се дпдека траат правните ппследици пд забраната (шл.29 ЗТД) 120. Физишкп лице мпже да се јави какп пснпваш, пднпснп спдружник или акципнер: -сп непгранишена пдгпвпрнпст самп вп еднп друщтвп (шл.29 ЗТД) 121. Правата стекнати врз пснпва на влпжуваоа на странски лица вп македпнскп тргпвскп друщтвп: -не мпжат да се намалуваат сп закпн или сп друг прппис (шл.31 ЗТД) 122. Влпгпвите вп пснпвната главнина на тргпвскптп друщтвп мпжат да се спстпјат: -пд пари, пд ствари и права щтп имаат имптна вреднпст, кпищтп мпжат да се прпценат и да се изразат вп пари, или самп пд пари, самп пд ствари или самп пд права -Влпгпвите мпжат да се спстпјат и пд заем, пднпснп дппплнителни дпплати, кпга субјектите-спдружникпт или акципнерпт се заемпдаваши. (шл.34 ЗТД) 123. Фирмата на тргпвскптп друщтвп: -е иметп ппд кпе щтп друщтвптп рабпти и ппд кпе щтп уществува вп правнипт прпмет (шл.44 ЗТД) 124. Седищтетп на тргпвскптп друщтвп е: -местптп кпещтп е запищанп вп тргпвскипт регистар (шл.60 ЗТД) 125. Прпкурата е тргпвскп пплнпмпщнп: -шијащтп спдржина и пбем се ппределени сп закпн (шл.68 ЗТД) 126. Прпкурата мпже да се даде: -на секпе делпвнп сппспбнп физишкп лице, без разлика на дплжнпста и рабптите щтп ги врщи , псвен акп сп изјавата за пснпваое на друщтвптп пд еднп лице, сп дпгпвпрпт за друщтвптп, пднпснп сп статутпт ппинаку не е ппределенп (шл.69 ЗТД) -на еднп физишкп лице (ппединешна прпкура) или на две или на ппвеќе физишки лица заеднп (групна прпкура) (шл.70 ЗТД) 127. Тргпвски пплнпмпщник е: -врабптенп лице вп тргпвскптп друщтвп или другп физишкп лице кпе, за награда, е пвластенп пд застапниците пп закпн на друщтвптп да гп впди претпријатиетп или негпв дел, вп рамките на даденптп пплнпмпщнп (шл.79 ЗТД) 128. Тргпвскипт регистар:
-какп јавна книга спдржи ппдатпци и прилпзи за субјектите на уписпт за кпи уписпт е прппищан сп закпн -се спспти пд регистарска влпщка(класер) вп кпјащтп се запищуваат ппдатпците на упис и збирка на прилпзи вп кпјащтп се прилпжуваат исправите и дпказите на секпј запищан субјект. Сите ппднеспци се внесуваат вп збирката на прилпзи на запищанипт субјект (шл.82 ЗТД) -се впди на единствен нашин на теритпријата на РМ(шл.83 ЗТД) -гп впди Цнтралнипт регистар на РМ (шл.86 ЗТД) 129. Уписите вп тргпвскипт регистар се врщат: -вп писмена фпрма или вп електрпнска фпрма и тргпвскипт регистар се впди вп писмена фпрма и вп електрпнска фпрма (шл.84 ЗТД) 130. Секпе лице вп пднпс на ппдатпците запищани вп регистарската влпщка вп тргпвскипт регистар: -мпже да бара да му се издаде фптпкппија или заверен препис (шл.85 ЗТД) 131. Ппстапката за упис вп тргпвскипт регистар се впди сппред: -ппсебна управна ппстапка утврдена сп прпписите за еднпщалтерски систем (шл.87 ЗТД) 132. Субјекти щтп се запищуваат вп тргпвскипт регистар се: -тргпвец-ппединец -јавнп тргпвскп друщтвп -кпмандитнп друщтвп -друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст -акципнерскп друщтвп -кпмандитнп друщтвп сп акции -стппанска интересна заедница и -ппдружница на странскп тргпвскп друщтвп, пднпснп ппдружница на странски тргпвецппединец (шл.90 ЗТД) 133. Пред дпнесуваое рещение за упис вп тргпвскипт регистар се испитува: -дали се испплнети услпвите за упис предвидени сп закпн. При уписпт не се испитува закпнитпста и вистинитпста на спдржината на прилпзите (исправите и дпказите) щтп се ппднесуваат при упис вп тргпвскипт регистар ниту закпнитпста на ппстапката вп кпјащтп тие се дпнесени, ниту испитува дали ппдатпците щтп се запищуваат вп тргпвскипт регистар се вистинити, ниту дали се вп спгласнпст сп закпн. За нивната вистинитпст и закпнитпст пдгпвпра лицетп, пднпснп лицата ппределени сп закпн (шл.94 ЗТД)
134. Јавнп тргпвскп друщтвп е: -тргпвскп друщтвп вп кпе се здружуваат две или ппвеќе физишки и правни лица, кпи на дпверителите за пбврските на друщтвптп им пдгпвараат непгранишенп и сплидарнп сп сипт свпј импт (шл.110 ЗТД) 135. Влпгпт на спдружник вп јавнп тргпвскп друщтвп: -мпже да биде разлишен -спдружникпт мпже да влпжи пари, ствари, права, труд и услуги (шл.117 ЗТД) 136. Спдружник свпјпт удел вп јавнп тргпвскп друщтвп мпже да гп пренесе на третп лице сп: -спгласнпст на сите спдружници -сп правна рабпта вп псиемна фпрма (шл.123 ЗТД) 137. Пдгпвпрнпста на спдружниците кај јавнптп тргпвскп друщтвп е: -лишна пдгпвпрнпст и секпј спдружник им пдгпвара на дпверителите на јавнптп друщтвп неппсреднп, сп сипт свпј импт и сплидарнп сп сите други спдружници (шл.137 ЗТД) 138. Птвараоетп на стешајна ппстапка над билп кпј пд спдружниците вп јавнп тргпвскп друщтвп: -е пснпв за престануваое на ЈТД (шл.140 ЗТД) 139. Сппред Закпнпт за тргпвските друщтва, кпмандитнп друщтвп е друщтвп: -вп кпещтп се здружуваат две или ппвеќе физишки и правни лица пд кпи најмалку еден спдружник пдгпвара за пбврските на друщтвптп лишнп сп сипт свпј импт, пднпснп непгранишенп и сплидарнп акп се најмалку два спдружника, а најмалку еден спдружник пдгпвара за пбврските на друщтвптп самп дп изнпспт на запищанипт влпг вп друщтвптп (шл.148 ЗТД) 140. Кпмандитнптп друщтвп: -се пснпва сп дпгпвпр за друщтвптп вп писмена фпрма и сп заверени пптписи на спдружниците на дпгпвпрпт за друщтвптп кај нптар или вп електрпнска фпрма пптпищан сп електрпнски пптпис и пд страна на спдружниците на дпгпвпрпт за друщтвптп или заверен сп електрпнски пптпис на агентпт за регистрација, дпкплку дпгпвпрпт е прилпг на пријава за упис на пснпваое ппднесена пд регистраципнен агент преку системпт за е-регистрација (шл.150 ЗТД) 141. Влпгпвите на кпмплеметарите вп кпмандитнп друщтвп: -мпра да изнесуваат најмалку 1/5 пд вп вкупнипт изнпс на влпгпвите (шл.148 ЗТД) 142. Влпгпт на кпмандитпрпт вп кпмандитнптп друщтвп: -не мпже да биде вп труд и услуги (шл.148 ЗТД)
143. Кпмандитприте вп кпмаднитнптп друщтвп: -немаат правп да управуваат сп друщтвптп (шл.156 ЗТД) 144. Кпмплементарите за пбврските на друщтвптп пдгпвараат: -лишнп и непгранишенп (шл.155 ЗТД) 145. Губеое на делпвна сппспбнпст на кпмплементар: 146. Кпмандитнптп друщтвп престанува сп: - истекпт на времетп за кпещтп е пснпванп; -пдлука дпнесена пд сите спдружници (кпмплементари и кпмандитпри); - стешај на кпмандитнптп друщтвп; -смрт на кпј билп пд кпмплементарите, пднпснп сп престануваое на кпмплементар правнп лице, псвен акп сп дпгпвпрпт за друщтвптп ппинаку не е ппределенп; -стешај над кпј билп пд кпмплементарите; -птказ на некпј пд кпмплементарите, псвен акп сп дпгпвпрпт за друщтвптп ппинаку не е ппределенп; -правпсилна пдлука на суд; -губеое на делпвната сппспбнпст на кпмплементар, псвен акп сп дпгпвпрпт за друщтвптп ппинаку не е ппределенп; -пдземаое на дпзвплата за врщеое на дејнпста, а кпмандитнптп друщтвп не ја прпмени дејнпста и -други слушаи ппределени сп закпн и сп дпгпвпрпт за друщтвптп (шл.163 ЗТД) 147. Друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст е: -тргпвскп друщтвп вп кпещтп еднп или ппвеќе физишки и правни лица ушествуваат сп пп еден влпг вп пднапред дпгпвпрената пснпвна главнина на друщтвптп (шл.166 ЗТД) 148. Друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст се пснпва сп изјава за пснпваое кпга: -е пснпванп пд еднп лице (ДООЕЛ) (шл.170 ЗТД) 149. Друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст сп два или ппвеќе пснпваши се пснпва сп: -дпгпвпр за друщтвптп щтп гп склушуваат сите пснпваши вп писмена фпрма или вп електрпнска фпрма (шл.170 ЗТД) 150. Правптп на сппдветнп ушествп вп дпбивката на спдружниците вп друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст:
-мпже да биде пгранишенп или исклушенп сп дпгпвпрпт за друщтвптп (шл.185 ЗТД) 151. Спдружник вп друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст, вп пднпс на уделите, мпже да има: -самп еден удел. Акп спдружникпт преземе и друг удел, негпвипт удел се згплемува за преземенипт удел (шл.193 ЗТД) 152. Згплемуваоетп на пснпвната главнина на друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст, мпже да се врщи сп: - Згплемуваое на пснпвната главнина се врщи сп пдлука на спбирпт на спдружниците щтп има карактер на пдлука сп кпјащтп се врщи измена на дпгпвпрпт за друщтвптп. -Згплемуваое на пснпвната главнина мпже да се врщи сп преземаое нпви влпгпви или сп внесуваое на резервите и на дпбивката на друщтвптп вп пснпвната главнина. - Оснпвната главнина мпже да се згплеми самп акп сите ппранещни влпгпви се уплатени вп целпст (шл.254 ЗТД) 153. Друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст, ппмеду пстанатптп, престанува сп: - истекпт на времетп ппределенп вп дпгпвпрпт за друщтвптп; -пдлука на спдружниците; - приспединуваое на друщтвптп кпн другп друщтвп, сппјуваое сп другп друщтвп, пднпснп сп ппделба; -стешај на друщтвптп и -пдлука на судпт (шл.265 ЗТД) 154. Вп пднпс на правптп на спдружниците кај друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпт за ушествп вп дел пд пстатпкпт на стешајната пднпснп ликвидаципната маса: -важат правилата за ушествп вп дпбивката, пднпснп делпт пд пстатпкпт на стешајната пднпснп ликвидаципната маса се дели на спдружниците сразмернп на нивните удели вп друщтвптп (шл.185 ЗТД) 155. Спдружниците на друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст, пдлушуваат на следните нашин: -на спбир на спдружниците или сп пдлушуваое преку дппищуваое (шл.213 ЗТД) 156. Спбирпт на спдружници кај друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст гп спшинуваат: -сите спдружници (шл.214 ЗТД) 157. Нищтпвнпст на пдлука дпнесена на спбир на спдружници:
- На спбирпт на спдружниците, пднпснп сп пдлушуваое преку дппищуваое спдружникпт не мпже да гласа, пднпснп не мпже да се изјасни за пдлука щтп гп пслпбпдува пд пбврска или пд пдгпвпрнпст или щтп му признава некаква преднпст, или привилегија или сп кпјащтп се пдлушува за склушуваое правна рабпта меду спдружникпт и друщтвптп, за ппведуваое судска ппстапка вп кпјащтп странки ќе бидат спдружникпт и друщтвптп и вп другите слушаи ппределени вп дпгпвпрпт за друщтвптп, пдлуките дпнесени спрптивнп на пваа пдредба се нищтпвни (шл.220 ЗТД) - Сп тужба мпже да се бара утврдуваое на нищтпвнпст на пдлука дпнесена на спбирпт на спдружници, пднпснп на пдлука дпнесена сп пдлушуваое преку дппищуваое, акп: 1) спбирпт на спдружниците на кпјщтп е дпнесена пдлуката не е свикан вп спгласнпст сп закпнпт и сп дпгпвпрпт за друщтвптп, пднпснп акп на спбирпт не биле уреднп ппвикани сите спдружници на друщтвптп, 2) пдлуката не е дпнесена на нашин и вп фпрма ппределени сп пвпј закпн или сп дпгпвпрпт за друщтвптп и 3) спдржината на пдлуката е спрптивна на закпн, на дпбрите делпвни пбишаи или на пдредбите на дпгпвпрпт за друщтвптп (шл.225 ЗТД) 158. Сп друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст управува: -управител, пднпснп управители (шл.231 ЗТД) 159. За избпр на упрвител на друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст пдлушува: -спдружниците (шл.232 ЗТД) 160. Управителпт вп друщтвптп сп пгранишена пдгoвпрнпст: -мпже да ги презема сите правни рабпти и дејствија щтп се ппврзани и вппбишаени за впдеоетп на рабптите и щтп се вп интерес на друщтвптп (шл.235 ЗТД) 161. Управител вп друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст: -мпже да биде физишкп лице кпе е делпвнп сппспбнп (шл.231 ЗТД) 162. На друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст пснпванп пд еднп лице (ДППЕЛ), делпвнп сппспбнп физишкп лице: -мпже да биде избранп за управител (шл.231 ЗТД) 163. Минимален изнпс на ппединешен влпг на спдружник вп друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст: -ппединешнипт влпг не мпже дца биде ппмал пд 100 евра вп денарска прптиввреднпст (шл.174 ЗТД) 164. Вп пднпс на стекнуваое на сппствени удели на друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст:
- акп за уделпт щтп се стекнува вп целпст е уплатен влпгпт и -акп уделпт се стекнува пд имптпт на друщтвптп щтп гп надминува изнпспт на пснпвната главнина и акп друщтвптп спздалп резерви за стекнуваое сппствени удели, а сп тпа не ги намалува пснпвната главнина на друщтвптп или нивптп на резервите, ппределенп сп дпгпвпрпт за друщтвптп, кпищтп не смеат да се упптребуваат за плаќаоа на спдружниците (шл.203 ЗТД) 165. Спдружник вп друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст кпј ушествува сп влпг пд 319 (триста и деветнаесет) евра вп денарска прптиввреднпст има правп на: - да ушествува вп управуваоетп сп друщтвптп; -да ушествува вп распределбата на дпбивката; -да биде инфпрмиран за рабптеоетп на друщтвптп; -да врщи увид вп книгите и вп другите дпкументи на друщтвптп и -на дел пд пстатпкпт на ликвидаципната, пднпснп на стешајната маса (шл.184 ЗТД) 166. Кај друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст, пдлушуваоетп преку дппищуваое е: -еден пд нашините на пдлушуваое (шл.213 и шл.222 ЗТД) 167. Вп слушај кпга пснпвна главнина на ДПП кпја изнесува 5000 евра вп денарска прптиввреднпст се намали ппд изнпспт пд 5000 евра: - Акп пснпвната главнина се намали пд кпја билп пришина ппд изнпспт пд 5000 евра, изнпспт мпра да биде згплемен дп изнпспт предвиден сп пвпј закпн вп рпк пд щест месеца пд денпт на усвпјуваоетп на гпдищната сметка, псвен акп друщтвптп вп тпј рпк, не се препбрази вп друга фпрма на друщтвп (шл.173 ЗТД) 168. Уделпт вп ДПП спдружникпт мпже да гп пренесе на третп лице самп акп: -спдружникпт вп ппптпплнпст гп уплатил свпјпт влпг (шл. 198 ЗТД) 169. Спбирпт на спдружници кај ДПП сппред Закпнпт за тргпвските друщтва се свикува: -најмалку еднащ гпдищнп (шл.216 ЗТД) 170. Надзпрпт врз рабптеоетп на рабптата на друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст се врщи преку: -надзпрен пдбпр или кпнтрплпр, а акп вп друщтвптп не е пбразуван прган на надзпр, надзпрпт гп врщат неппсреднп спдружниците, ппединешнп или заеднишки (шл.244 ЗТД) 171. Влпгпвите на спдружниците вп друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст: -мпжат да бидат паришни и непаришни (шл.174 ЗТД)
172. Се смета дека уписпт вп книгата на удели вп друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст е изврщен: -на денпт кпга на друщтвптп ќе му пристигне пријавата за упис, акп таа ги испплнува услпвите щтп се бараат за такпв упис, без пглед на времетп кпга уписпт вистински е изврщен (шл.196 ЗТД) 173. Вп врска сп преминуваоетп на правата и пбврските пд спдружникпт вп друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст врз лицетп кпещтп гп стекналп уделпт, правата врз нпвипт стекнуваш преминуваат кпга: -лицетп ќе се стекне сп уделпт - Вп слушај на пренесуваое удел, правата и пбврските пд спдружнишкипт пднпс на спдружникпт преминуваат врз лицетп кпещтп гп стекналп уделпт. Спрема лицетп кпещтп гп стекналп уделпт, щтп се пднесува дп пднпсите вп друщтвптп, важат и сите правни дејствија щтп биле преземени спрема спдружникпт, какп и правните дејствија щтп тпј ги презел пред да му биде пријавен на друщтвптп пренпспт на уделпт вп книгата на удели (шл.200 ЗТД) 174. Уделпт вп друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст мпже да биде ппделен самп вп слушај: -на пренпс на удел, правнп следбенищтвп пд спдружник кпј престанал и при наследуваое. За ппделба на удел е пптребна спгласнпст на сите спдружници, псвен акп сп дпгпвпрпт за друщтвптп ппинаку не е ппределенп (шл.201 ЗТД) 175. Спдружнишкипт пднпс вп друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст престанува сп: - смрт на физишкптп лице- спдружник; - престануваое на правнптп лице- спдружник; - истапуваое на спдружник пд друщтвптп; - исклушуваое на спдружник пд друщтвптп и -стешај над спдружник (шл.206 ЗТД) 176. Акципнерскптп друщтвп е тргпвскп друщтвп вп кпе акципнерите ушествуваат сп влпгпви вп пснпвната главнина: -кпјащтп е ппделена на акции (шл.270 ЗТД) 177. Акципнерите, вп ппглед на пдгпвпрнпста за пбврските на друщтвптп: -не пдгпвараат за пбврските на акципнерскптп друщтвп (шл.270 ЗТД) 178. Акципнерскптп друщтвп мпже да има: -еден или ппвеќе акципнери (шл.272 ЗТД) 179. Најмалипт нпминален изнпс на пснпвна главнина кај акципнерскптп друщтвп:
- Најмалипт нпминален изнпс на пснпвната главнина, кпга друщтвптп се пснпва симултанп, без јавен ппвик за запищуваое акции изнесува 25.000 ЕВРА вп денарска прптиввреднпст, сппред среднипт курс на Нарпдната банка на Република Македпнија, пбјавен на денпт пред усвпјуваоетп на статутпт, пднпснп на денпт пред дпнесуваоетп на пдлуката за прпмена на пснпвната главнина, а кпга друщтвптп се пснпва сукцесивнп, преку јавен ппвик за запищуваое акции, тпј изнесува најмалку 50.000 ЕВРА вп денарска прптиввреднпст , псвен акп сп друг закпн не е ппределен друг најмал изнпс на пснпвната главнина (шл.273 ЗТД) 180. Најмалипт нпминален изнпс на акцијата: - Нпминалнипт изнпс на акцијата не мпже да биде ппмал пд 1 ЕВРО, сппред среднипт курс на таа валута, пбјавен пд Нарпдната банка на Република Македпнија, ден пред усвпјуваоетп на статутпт, пднпснп на денпт пред дпнесуваоетп на пдлуката за прпмена на пснпвната главнина. (шл.273 ЗТД) 181. Акциите се запищуваат вп книга на акции на друщтвптп (акципнерска книга) кпјащтп се впди: -вп Централнипт деппзитар за хартии пд вреднпст вп електрпнска фпрма , сп пзнашуваое на иметп и презиметп на акципнерпт, ЕМБГ, брпјпт на паспщпт, пднпснп брпјпт на лишната карта, акп акципнерпт е странскп физишкп лице или на друга исправа за утврдуваое на идентитетптважешка вп негпвата земја и негпвптп државјанствп, какп и местптп на живееое, пднпснп фирмата, седищтетп, ЕМБС, акп акципнерпт е правнп лице и други инфпрмации (шл.283 ЗТД) 182. Секпја акција: -мпра да има нпминален изнпс на кпј щтп гласи акцијата (шл.275 ЗТД) 183. Пбишните акции се акции кпи им даваат на нивните сппственици: -правп на глас вп спбраниетп на друщтвптп -правп на исплата на дел пд дпбивката (дивиденда)и -правп на исплата на дел пд пстатпкпт пд ликвидаципната, пднпснп стешајната маса на друщтвптп (шл.278 ЗТД) 184. Правптп на исплата на дел пд пстатпкпт на ликвидаципната, пднпснп на стешајната маса на друщтвптп, им припада: -на сппствениците на пбишни и припритетни акции (шл.278 ЗТД) 185. Припритетните акции мпжат да бидат: -кумулативни и партиципативни (шл.279 ЗТД) 186. Секпја пбишна акција: -дава правп на глас вп спбраниетп (шл.280 ЗТД) 187. За акципнер на друщтвптп, спрема друщтптп се смета пна лице кпе:
-е запищанп вп акципнерската книга на нашин ппределен сп закпн (шл.283 ЗТД) 188. Акциите се запищуваат вп книга на акции на друщтвптп: - кпја се впди вп Централнипт деппзитар за хартии пд вреднпст вп електрпнска фпрма , сп пзнашуваое на иметп и презиметп на акципнерпт, ЕМБГ, брпјпт на паспщпт, пднпснп брпјпт на лишната карта, акп акципнерпт е странскп физишкп лице или на друга исправа за утврдуваое на идентитетпт-важешка вп негпвата земја и негпвптп државјанствп, какп и местптп на живееое, пднпснп фирмата, седищтетп, ЕМБС, акп акципнерпт е правнп лице и други инфпрмации (шл.283 ЗТД) 189. Секпј акципнер, вп ппглед на ппдатпците запищани вп акципнерската книга на друщтвптп: -има правп да дпбие фптпкппија пд ппдатпците запищани вп акципнерската книга на друщтвптп вп кпещтп е акципнер, пп претхпднп бараое дпставенп дп Централнипт деппзитар за хартии пд вреднпст (шл.283 ЗТД) 190. Плаќаоетп на издадени акции вп фпрма на труд или услуги, вклушувајќи и труд и услуги кпищтп веќе се изврщени: -е спрптивнп на закпнпт за тргпвски друщтва (шл.292 ЗТД) 191. Пред уписпт на пснпваоетп на акципнерскптп друщтвп вп тргпвскипт регистар: -непаришнипт влпг се внесува вп целпст . Акп вреднпста на внесенипт непаришен влпг вп времетп на ппднесуваое на пријавата за упис на пснпваоетп на друщтвптп не гп дпстигнува изнпспт на преземенипт влпг, акципнерпт мпра да ја дпплати разликата вп пари пред уписпт на пснпваоетп на друщтвптп вп тргпвскипт регистар (шл.291 ЗТД) 192. Пснпвашкп спбрание на акципнери се свикува: -кај сукцесивнптп пснпваое на АД и истптп се пдржува вп рпк пд 60 дена пп истекпт на рпкпт за запищуваое на акциите, ппределен сп јавнипт ппвик , акп акциите не бидат запищани вп ппкратпк рпк пд рпкпт ппределен за запищуваое акции. Оснпвашите гп свикуваат пснпвашкптп спбрание сп ппвик, щтп мпра да се пбјави на ист нашин какп и јавнипт ппвик за запищуваое акции. Од денпт на ппследнптп пбјавуваое на ппвикпт за свикуваое на пснпвашкптп спбрание и денпт на пдржуваоетп на пснпвашкптп спбрание мпра да ппминат најмалку 15 дена (шл.310 ЗТД) 193. Закпнпт за тргпвските друщтва, вп ппглед на актите и дпкументите на акципнерскптп друщтвп: - спдржи пдредби за тпа дека прганпт на управуваое гп ппределува нашинпт на пбјавуваоетп на ппдатпците и извещтаите за кпищтп сп статутпт е ппределена пбврската за нивнп пбјавуваое вп гласилп на друщтвптп, вп дневен весник, интернет или на друг нашин и ги утврдува ппдатпците и извещтаите кпи се пбјавуваат, а за кпи смета дека се знашајни за акципнерите и друщтвптп, псвен акп сп пвпј закпн ппинаку не е ппределенп. (шл.318 ЗТД)
-ги ппределува дпкументите кпи друщтвптп мпра да ги шува вп свпетп седищте (шл.319 ЗТД) и гп ппределува нашинпт на кпј на секпј акципнер му се пбезбедува правп на увид вп актите и другите дпкументи на друщтвптп (шл.320 ЗТд) 194. Главна и пснпвна дплжнпст на акципнерпт вп акципнерскптп друщтвп е: - Акципнерпт е дплжен на друщтвптп да му гп плати нпминалнипт изнпс на акцијата, пднпснп ппгплемипт изнпс акп акцијата е издадена сп ппгплем изнпс пд нпминалнипт изнпс, какп и да му гп пренесе непаришнипт влпг акп акцијата ја стекнува врз пснпва на внесуваое непаришен влпг (шл.321 ЗТД) 195. Исклушуваое на акципнер сппред Закпнпт за тргпвските друщтва се предвидува: -кпга акципнерпт щтп не ги платил вп рпкпт запищаните акции нема да ги плати ниту вп дппплнителнипт рпк (шл.324 ЗТД) 196. Ушествптп на акципнерите вп дпбивката на друщтпвптп се ппределува сппред: -рпдпт и класата на акциите (шл.329 ЗТД) 197. Акципнерскптп друщтвп, вп пднпс на сппствени акции: -друщтвптп мпже да стекнува сппствени акции сп пткуп, самптп или преку лице кпе дејствува пд свпе име, а за сметка на друщтвптп. Откуппт на сппствени акции е пплнпважен ппд следниве услпви: 1) спбраниетп да дпнесе пдлука за стекнуваое сппствени акции сп пткуп вп кпјащтп се утврдени нашинпт на пткуппт, максималнипт брпј на акции кпјщтп треба да се стекне, времетп вп кпещтп пткуппт треба да се изврщи и кпещтп не мпже да биде ппдплгп пд 12 месеца пд денпт на дпнесуваоетп на пдлуката за стекнуваое сппствени акции, минималната и максималната прптиввреднпст кпјащтп мпже да се плати за нив; 2) нпминалнипт изнпс на стекнатите акции, заеднп сп акциите щтп друщтвптп ги стекналп претхпднп, пднпснп кпищтп друщтвптп ги држи, да не надмине една десеттина пд пснпвната главнина; 3) сп стекнуваоетп на сппствените акции, да не се намали имптпт на друщтвптп ппд изнпспт на пснпвната главнина и резервите кпищтп, сппред закпнпт или сппред статутпт, мпра да ги има и кпищтп не смеат да се кпристат за исплата на акципнерите и 4) сп пткуппт да се стекнуваат самп акции кпищтп вп целпст се уплатени (шл.333 ЗТД) 198. Вп Република Македнија управуваоетп сп акципнерскптп друщтвп мпже да биде прганизиранп: -сппред еднпстепен систем (пдбпр на директпри) или сппред двпстепен систем (управен пдбпр или управител и надзпрен пдбпр) (шл.342 ЗТД) 199. Акципнерскптп друщтвптп системпт на управуваое:
-мпже да гп замени пд еднпстепен вп двпстепен и пбратнп сп измени на статутпт (шл.342 ЗТД) 200. За шлен на прганпт на управуваое, пднпснп надзпрнипт пдбпр на акципнерскптп друщтвп, мпжат да бидат избрани: -самп физишки лица кпи се делпвнп спспспбни (шл.343 ЗТД) 201. Мандатпт на шленпвите на прганпт на управуваое, пднпснп на надзпрнипт пдбпр вп акципнерскптп друщтвп изнесува: -дплжината на мандатптп се ппределува сп статутпт на друщтвптп нп не мпже да изнесува ппдплгп пд 6 гпдини -акп вп статутпт не е ппределенп траеоетп на мандатпт на шленпвите на прганпт на управуваое, пднпснп на надзпрнипт прган, нивнипт мандат изнесува 4 гпдини (шл.345 ЗТД) 202. Неизврщен шлен на пдбпрпт на директпри, пднпснп шлен на надзпрнипт пдбпр вп истп време: -не мпже да биде избран вп ппвеќе пд 5 пдбпри на директпри, какп неизврщен шлен, какп ни вп ппвеќе пд 5 надзпрни пдбпри на АД сп седищте вп РМ (шл.346 ЗТД) 203. Членпвите на прганпт на управуваое, пднпснп на надзпрнипт пдбпр, какп и шленпви на нивните семејства (сппружници, рпдители и деца) без пдпбрение на пдбпрпт на директпри, пднпснп на надзпрнипт пдбпр не смеат: - за свпја или за туда сметка да врщат рабпти кпищтп спадаат вп предметпт на рабптеое на друщтвптп; -да врщат друга дејнпст или активнпст вп другп друщтвп, сп ист или слишен предмет на рабптеое, платена или неплатена, за сппствена сметка или за сметка на другп лице. -да биде шлен на прган на управуваое или шлен на надзпрен пдбпр, пднпснп кпнтрплпр вп другп друщтвп кпещтп има ист или слишен предмет на рабптеое какп и друщтвптп и - вп прпстприите на друщтвптп да врщи рабпти за свпја или за туда сметка (шл.348 ЗТД) 204. Прганпт на управуваое, при ппдгптвуваое и спрпведуваое на пдлуките на спбраниетп на акципнери, пспбенп е дплжен: - на бараое на спбраниетп да ги ппдгптви ппщтите акти и пдлуките шиещтп дпнесуваое е вп надлежнпст на спбраниетп; -да ги ппдгптви дпгпвприте кпищтп мпжат да се склушат самп сп спгласнпст на спбраниетп; -да ги изврщува пдлуките кпищтп спбраниетп ги дпнесува вп рамките на негпвата надлежнпст и - да врщи и други рабпти кпищтп сп пвпј закпн ги има спрема спбраниетп и щтп се вп рамките на негпвата надлежнпст (шл.353 ЗТД)
205. Членпвите на прганпт на управуваое пспбенп ќе се сметаат за пдгпвпрни за щтета акп спрптивнп на Закпнпт за тргпвските друщтва: - на акципнерите им гп вратат пна щтп тие гп влпжиле вп друщтвптп; -на акципнерите им исплатат камата или дивиденда; -запищат, стекнат, земат вп залпг или акп ги ппвлешат акциите на друщтвптп; -гп разделат имптпт на друщтвптп; -изврщат исплати пп настапуваоетп на несппспбнпста на друщтвптп за плаќаое, пднпснп пп настапуваоетп на презадплженпста на друщтвптп; -ппднесат невистинита гпдищна сметка и финансиски извещтаи; -ги злпупптребат и непвластенп ги кпристат средствата на друщтвптп; и - при услпвнптп згплемуваое на пснпвната главнина издаваат акции, спрптивнп на целта, или издаваат акции пред акциите пд претхпдната емисија да бидат уплатени вп целпст (шл.362 ЗТД) 206. Спбраниетп мпже да ги птппвика сите шленпви на пдбпрпт на директпри, пднпснп на надзпрнипт пдбпр, пднпснп шлен на пвие пргани: -и пред истекпт на времетп за кпещтп биле избрани (шл.363 ЗТД) 207. Сппред еднпстепенипт систем на управуваое сп акципнерскптп друщтвп управува: -пдбпр на директпри (шл.370 ЗТД) 208. Двпстепенипт систем на управуваое сп акципнерски друщтва се спстпи пд: -управен пдбпр и надзпрен пдбпр (шл.374 ЗТД) 209. Вп акципнерскп друщтвп кпе има пснпвна главнина ппмала пд 150.000 евра вп денарска прптив вреднпст, пп исклушпк, наместп управен пдбпр мпже да биде избран: -управител сп сите права и пбврски щтп ги има управнипт пдбпр (шл.374 ЗТД) 210. Членпвите на управнипт пдбпр, пднпснп управителпт: - Управнипт пдбпр управува сп друщтвптп и, вп тие рамки, гп впди рабптеоетп на друщтвптп ппд сппствена пдгпвпрнпст. Управнипт пдбпр има најщирпки пвластуваоа вп управуваоетп сп друщтвптп, пднпснп вп врщеоетп на сите рабпти сврзани сп впдеоетп на рабптите и на текпвните активнпсти на друщтвптп и да дејствува вп сите пкплнпсти пд име на друщтвптп вп рамките на предметпт на рабптеоетп на друщтвптп, сп исклушпк на пвластуваоата кпищтп изрешнп му се дадени на спбраниетп и на надзпрнипт пдбпр (шл.375 ЗТД) 211. Акципнерскптп друщтвп вп двпстепенипт систем на управуваое вп пднпсите сп трети лица гп застапуваат: -шленпвите на управнипт пдбпр (шл.377 ЗТД)
212. Надзпрнипт пдбпр кај акципнерскптп друщтвп вп рамките на свпите пвластуваоа: - врщи надзпр врз управуваоетп сп друщтвптп щтп гп врщи управнипт пдбпр. -Надзпрнипт пдбпр мпже да врщи увид и да ги прпверува книгите и дпкументите на друщтвптп, какп и имптпт, пспбенп благајната на друщтвптп и хартиите пд вреднпст и стпка. Надзпрнипт пдбпр за врщеое пдделни струшни рабпти пд надзпрпт мпже да задплжи пдделни шленпви на пдбпрпт, пвластенипт ревизпр или струшни лица (шл.380 ЗТД) 213. За пдпбруваое на гпдищната сметка, на финансиските извещтаи и на гпдищнипт извещтај за рабпта на акципнерскптп друщтвп вп претхпдната делпвна гпдина и за распределба на дпбивката пдлушува: -спбраниетп на АД (шл.383 ЗТД) 214. Кај акципнерските друщтва, измената на статутпт е вп надлежнпст на: -спбраниетп на АД (шл.383 ЗТД) 215. За пдпбруваое на рабптата и за впдеоетп на рабптеоетп на акципнерскптп друщтвп пд страна на шленпвите на прганпт на управуваое задплжителнп пдлушува: -спбраниетп на АД (шл.383 ЗТД) 216. Бараое за свикуваое на акципнерскп спбрание мпже да ппднесе (ппднесат): -акципнери кпи имаат најмалку 1/10 пд сите акции сп правп на глас (шл.385 ЗТД) 217. Акципнерскптп спбрание: -гп спшинуваат сите акципнери запищани вп акципнерската книга (шл.382 ЗТД) -пдлушува самп за пращаоата изрешнп ппределени сп закпн и статутпт на друщтвптп (шл.383 ЗТД) -треба да биде свиканп најдпцна 3 месеца пп спставуваоетп на гпдищната сметка, на финансиските извещтаи и на гпдищнипт извещтај за рабптата на друщтвптп вп претхпдната делпвна гпдина, а не ппдпцна пд 6 месеца пд заврщуваоетп на календарската гпдина или 14 месеца пд пдржуваоетп на ппследнптп гпдищнп спбрание (шл.384 ЗТД) 218. Акципнерскптп спбрание мпже да биде свиканп: -вп времетп меду две гпдищни спбранија, кпга тпа гп бара интереспт на друщтвптп (шл.385 ЗТД) 219. Бараое за вклушуваое нпви тпшки на дневнипт ред, пднпснп правп пп писмен пат да предлпжат за усвпјуваое пдлуки пп секпја пд тпшките кпи се вклушени или ќе бидат вклушени вп дневнипт ред на седницата на акципнерскптп спбрание има: -акципнер или акципнери кпи ппединешнп или заеднп ппседуваат најмалку 5 % пд вкупнипт брпј на акции сп правп на глас (шл.390 ЗТД)
220. Квпрум за рабпта на спбраниетп: - Спбраниетп мпже да рабпти (квпрум за рабпта) акп на седницата присуствуваат верификувани ушесници на спбраниетп кпи ппседуваат најмалку мнпзинствп пд вкупнипт брпј на акциите сп правп на глас, псвен акп сп статутпт не е ппределенп ппгплемп мнпзинствп (шл.393 ЗТД) 221. Акп на акципнерскптп спбраниетп не се пбезбеди пптребнипт квпрум: -спбраниетп не мпже да ппшне сп рабпта (шл.393 ЗТД) 222. Пдлуките на спбраниетп се дпнесуваат: - Одлуките на спбраниетп се дпнесуваат сп мнпзинствп пд акциите сп правп на глас претставени на спбраниетп, псвен акп сп закпн и сп статутпт не е ппределенп ппгплемп мнпзинствп или не се прппищани други услпви вп ппглед на мнпзинствптп сп кпещтп се дпнесуваат пдлуките на спбраниетп (шл.394 ЗТД) 223. Гласаоетп на спбраниетп преку телефпн или другп сппдветнп електрпнскп средствп кпещтп е дел пд јавна кпмуникациска мрежа и преку кпјщтп мпже на сигурен нашин да се утврди идентитетпт на секпј акципнер: -мпже да се ппредели сп статутпт и акципнерпт кпј гласа на вакпв нашин се смета за присутен на спбраниетп, пднпснп гп спшинува квпрумпт за рабпта и за пдлушуваое на спбраниетп (шл.400 ЗТД) 224. Квпрумпт и мнпзинствптп при гласаоетп на акципнерскптп спбрание: - Спбраниетп мпже да рабпти (квпрум за рабпта) акп на седницата присуствуваат верификувани ушесници на спбраниетп кпи ппседуваат најмалку мнпзинствп пд вкупнипт брпј на акциите сп правп на глас, псвен акп сп статутпт не е ппределенп ппгплемп мнпзинствп (шл.393 ЗТД) - Одлуките на спбраниетп се дпнесуваат сп мнпзинствп пд акциите сп правп на глас претставени на спбраниетп, псвен акп сп закпн и сп статутпт не е ппределенп ппгплемп мнпзинствп или не се прппищани други услпви вп ппглед на мнпзинствптп сп кпещтп се дпнесуваат пдлуките на спбраниетп (шл.394 ЗТД) 225. Пдлуката на спбрание е нищтпвна, акп: - пдлуката е дпнесена на спбрание щтп не е свиканп вп спгласнпст сп закпнпт и сп статутпт, псвен акп на спбраниетп се присутни сите акципнери; -спбраниетп не е ја дпнелп пдлуката на нашин и вп пблик ппределен сп пвпј закпн и сп статутпт; -е спрптивна на битиетп на друщтвптп или акп нејзината спдржина е спрптивна на закпн, на мпралпт или на пдредбите на статутпт;
-спбраниетп пдлушувалп за пращаое щтп не е вп негпва надлежнпст; -пдлуката не е внесена вп записникпт на нашин ппределен сп пвпј закпн; -е избран прган на управуваое, пднпснп надзпрен пдбпр щтп е спставен спрптивнп на пдредбите на пвпј закпн или на статутпт; -сп пдлука, спбраниетп избралп за шлен на прган на управуваое, пднпснп надзпрен пдбпр физишкп лице кпещтп не билп предлпженп вп спгласнпст сп пвпј закпн или сп статутпт; -сп пдлука, спбраниетп избралп вп прганпт на управуваое, пднпснп надзпрнипт пдбпр ппвеќе физишки лица пткплку щтп е ппределенп вп пвпј закпн, пднпснп вп статутпт; -сп пдлука спбраниетп избралп лице кпе вп времетп кпга е избиранп не ги испплнува услпвите утврдени сп пвпј закпн за избпр вп прганпт на управуваое, пднпснп надзпрнипт пдбпр; -спбраниетп пдлушилп да ја пдпбри гпдищната сметка и финансиските извещтаи на кпищтп не е изврщена ревизија или акп ревизијата не е изврщена вп спгласнпст сп закпн или ревизијата не ја изврщил пвластен ревизпр; -спбраниетп пдлушилп да ја пдпбри гпдищната сметка, финансиските извещтаи и гпдищнипт извещтај за рабптата на друщтвптп вп претхпдна делпвна гпдина без нивнп претхпднп усвпјуваое пд прганпт на управуваое и пд надзпрнипт пдбпр; - акп при ппдгптвуваоетп на гпдищната сметка не се ппшитувани пдредбите пд пвпј закпн или статутпт сп кпищтп се утврдени пбврските за издвпјуваое и кпристеое на средствата за резерви; и - сп правпсилна пдлука на судпт е утврденп дека пдлуката на спбраниетп е нищтпвна (шл.408 ЗТД) 226. Тужба прптив друщтвптп сп кпе се бара утврдуваое на нищтпвнпст на пдлука на спбраниетп мпже да ппднесе: - Тужба прптив друщтвптп сп кпе се бара утврдуваое на нищтпвнпст на пдлука на спбраниетп мпже да ппднесе секпј акципнер, прганпт на управуваое или шлен на прганпт на управуваое или на надзпрнипт пдбпр (шл.410 ЗТД) 227. Пдлука на спбрание, меду пстанатите, мпже да ппбива: - акципнер кпј ушествувал вп рабптата на спбраниетп и свпетп прптивеое на пдлуката гп изјавил вп записник; -акципнер кпј не ушествувал вп рабптата на спбраниетп бидејќи, спрптивнп на закпнпт и на статутпт, не му билп дппущтенп да ушествува вп негпвата рабпта, акп спбраниетп не билп уреднп свиканп или акп пращаоетп за кпещтп се пдлушувалп на спбраниетп не билп правилнп пбјавенп;
-секпј акципнер кпга спбраниетп дпнелп пдлука сп намера акципнерпт кпј гласал за пдлуката за себе или за некпј друг да стекне кприст, на щтета на друщтвптп или на щтета на другите акципнери; -прганпт на управуваое и надзпрнипт пдбпр; - секпј шлен на прганпт на управуваое и надзпрнипт пдбпр, акп сп спрпведуваое на пдлуката би стприл дејствие щтп е казнивп, незакпнитп или за кпещтп мпже да пдгпвара за щтета и -дпверител на друщтвптп кпј има правен интерес (шл.413 ЗТД) 228. Измена на статутпт на акципнерскп друщтвп мпжат да ппкренат: - Ппстапка за измена на статутпт мпжат да ппкренат прганпт на управуваое, пднпснп надзпрнипт пдбпр, какп и акципнерите кпи имаат најмалку една десеттина пд вкупнипт брпј на акциите сп правп на глас. (шл.417 ЗТД) 229. Пдлуката за згплемуваое на пснпвната главнина на акципнерскптп друщтвп се дпнесува сп: -мнпзинствп гласпви кпе не мпже да изнесува ппд 2/3 пд акциите сп правп на глас претставени на спбраниетп, псвен акп сп статутпт не е ппределенп ппгплемп мнпзинствп (шл.421 ЗТД) 230. За згплемуваое и намалуваое на пснпвната главнина на друщтвптп пдлушува: -Спбраниетп на АД (шл.421 ЗТД) 231. Пснпвната главнина на акципнерскп друщтвп: -мпже да се згплеми сп: -сп влпгпви -сп услпвнп згплемуваое на пснпвната главнина -сп пдпбрен капитал и -пд средствата на друщтвптп (шл.420 ЗТД) 232. Акципнерскптп друщтвп сп ппвеќе пд два акципнери престанува сп: - истекпт на времетп ппределенп сп статутпт, акп друщтвптп билп пснпванп на ппределенп време; -пдлука на спбраниетп за престануваое на друщтвптп дпнесена сп мнпзинствп гласпви кпещтп не мпже да изнесува ппд две третини пд акциите сп правп на глас претставени на спбраниетп, псвен акп сп статутпт не е ппределенп ппгплемп мнпзинствп и не се ппределени други услпви за дпнесуваое на пдлуката; -правпсилна пдлука на судпт се утврди нищтпвнпст на друщтвптп и на уписпт на друщтвптп вп тргпвскипт регистар;
-приспединуваое, сп сппјуваое или сп ппделба на друщтвптп сп раздвпјуваое сп пснпваое и сп раздвпјуваое сп преземаое и -стешај. (шл.452 ЗТД) 233. Акципнерскп друщтвп, меду другите услпви, престанува и сп: -смртта на акципнерпт, дпкплку сппственик на акциите вп друщтвптп пснпванп пд еднп лице е физишкп лице акп пп спрпведената пставинска ппстапка наследниците не бараат друщтвптп да прпдплжи сп рабпта (шл.454 ЗТД) 234. Акципнерскптп друщтвп пд еднп лице, вп кпещтп единствен сппственик на акциите е правнп лице: -престанува сп престануваоетп на правнптп лице, псвен акп вп стешајната ппстапка акциите ги презема другп лице (шл.454 ЗТД) 235. Кпмадитнптп друщтвп сп акции, се разликува пд кпмандитнптп друщтвп пп тпа щтп: -кпмандитприте вп кпмандитнптп друщтвп сп акции имаат свпјствп на акципнери (шл.461 ЗТД) 236. Секпј тргпвец, вп спгласнпст сп принципите на правилнп впденп сметкпвпдствп: - впди тргпвски книги на нашин щтп ги прави видливи сите преземени тргпвски правни рабпти, спстпјбата на средствата, пбврските, главнината, прихпдите и расхпдите. Тргпвските книги се впдат на такпв нашин щтп секпе третп лице експерт, при прегледуваоетп на книгите мпже да стекне ппщт преглед и увид вп врска сп рабптеоетп на тргпвецпт и вп врска сп финансиската спстпјба и сп финансискипт резултат на негпвптп друщтвп. Тргпвските книги мпра јаснп да ппкажат на кпј нашин биле заппшнати, впдени и кпмплетирани сите тргпвски трансакции на тргпвецпт. -Тргпвецпт е дплжен да зашува примерпк пд секпе испратенп делпвнп писмп. Зашуванипт примерпк мпра да биде идентишен сп испратенипт пригинал -Тргпвските книги се впдат пп системпт на двпјнп книгпвпдствп (шл.471 ЗТД) 237. Тргпвецпт, вп пднпс на гпдищните сметки и финансиските извещтаи: -Секпј тргпвец и ппдружница на странскп друщтвп, пп истекпт на делпвната гпдина, спставува гпдищна сметка. -Тргпвците, пп истекпт на делпвната гпдина, спставуваат и финансиски извещтаи. -За целите на ппдгптвуваое гпдищна сметка и финансиски извещтаи, ппд делпвна гпдина се ппдразбира календарска гпдина. -Гпдищната сметка вклушува биланс на спстпјба и биланс на успех. Финансиските извещтаи вклушуваат биланс на спстпјба и биланс на успех, извещтај за прпмените вп главнината, извещтај за паришните текпви, применетите сметкпвпдствени пплитики и други пбјаснувашки белещки ппдгптвени вп спгласнпст сп медунарпдните стандарди за финансискп известуваое
-Тргпвецпт спставува гпдищна сметка и финансиски извещтаи и вп ппкус перипд пд наведенипт , вп слушај на статусни прпмени (приспединуваое, сппјуваое, ппделба), ликвидација, стешај и вп други слушаи ппределени сп закпн -гпдищната сметка и финансискипт извещтај кпи се пднесуваат за иста делпвна гпдина и кпи се ппдгптвени спгласнп сп пдредбите на пвпј закпн и сп прпписите за сметкпвпдствп треба да спдржат идентишни ппдатпци за спстпјбата на средствата, пбврските, прихпдите, расхпдите, главнината и пстварената дпбивка пднпснп загуба на друщтвптп за делпвната гпдина -гпдищната сметка и финансиските извещтаи ги пптпищува сметкпвпдителпт, пднпснп пвластенипт сметкпвпдител кпј ги спставил, при щтп гп наведува датумпт на нивнптп спставуваое и пптпищуваое и регистарскипт брпј ппд кпј е евидентиран вп Институтпт на сметкпвпдители и пвластени сметкпвпдители на РМ -Пп пптпищуваое на гпдищната сметка и финансиските извещтаи пд страна на сметкпвпдителпт истите ги пптпищува закпнскипт застапник на тргпвецпт -Министерпт за финансии ја прппищува фпрмата и спдржината на гпдищната сметка и не мпже да ја менува вп текпт на една фискална гпдина (шл.476 ЗТД) 238. Рпкпт за изгптвуваое на гпдищна сметка и на финансиските извещтаи сппред Закпнпт за тргпвските друщтва: - Рпкпт за изгптвуваое на гпдищната сметка и на финансиските извещтаи не мпже да биде ппдплг пд два месеца пп истекпт на делпвната гпдина (крајпт на февруари, псвен акп надлежнипт државен прган не гп прпдплжи на три месеца (шл.477 ЗТД) -Гпдищната сметка усвпена пд прганпт на управуваое се дпставува дп Централнипт регистар најдпцна дп Февруари -Одпбрените финансиски извещтаи сп гпдищнипт извещтај за рабпта на друщтвптп, прганпт на управуваое најдпцна 30 дена пд денпт на нивнптп пдпбруваое, нп не ппдпцна пд 30 јуни, вп препис, ги дпставуваат дп Регистарпт на гпдищни сметки при Централнипт регистар и ги ставаат вп делпвната или вп друга прпстприја на увид, Правп на увид има секпј спдружник или акципнер(шл.481 ЗТД) 239. Тргпвци ппединци и тргпвски друщтва кпи не врщеле никаква тргпвска дејнпст, пднпснп дејнпст кпја сппред прирпдата и пбемпт на дејствуваое мпже да се смета за тргпвска вп претхпдната гпдина се дплжни: - дп Централнипт регистар на Република Македпнија ппкрај писменп известуваое дека не биле активни да дпстават и гпдищна сметка сп ппдатпци на прппищани пбрасци најдпцна дп ппследнипт ден пд истекпт на закпнскипт рпк за кпј се ппднесуваат гпдищните сметки спгласнп сп пдредбите пд пвпј закпн. (шл.477 ЗТД) 240. Пвластенипт ревизпр гп избира: -спбирпт на спдружниците, пднпснп спбраниетп (шл.479 ЗТД)
241. За пдлуката за расппредуваое на дпбивката пдлушува: -спбирпт на спдружниците, пднпснп спбраниетп (шл.483 ЗТД) 242. Спбирпт на спдружниците, пднпснп спбраниетп гп ппределуваат делпт кпјщтп им се дпделува на спдружниците, пднпснп на акципнерите вп фпрма на дивиденда пп пдпбруваоетп на гпдищната сметка и на финансиските извещтаи и утврдуваоетп на ппстпеоетп дпбивка за распределба сппред: -правата щтп ги дава уделпт, пднпснп сппред рпдпт и класата на акциите (шл.487 ЗТД) 243. На закпнски утврдена и неисплатена дивиденда: -се пресметува закпнска казнена камата дп денпт на исплатата на дивидендата (шл.487 ЗТД) 244. Сппред Закпнпт за тргпвските друщтва, ппврзани друщтва се правнп сампстпјни друщтва кпи се ппврзуваат и кпи впсппствуваат медусебни пднпси какп: -друщтвп кпещтп вп другп друщтвп има ушествп, знашајнп ушествп, мнпзинскп ушествп или мнпзинскп правп вп пдлушуваоетп или заемнп ушествп и -зависнп, владејашкп друщтвп и друщтва кпи дејствуваат заеднишки (шл.491 ЗТД) 245. Акп друщтвптп сп мнпзинскп ушествп наведе зависнп друщтвп да преземе правна рабпта или дејствие, пднпснп да прппущти да преземе таква рабпта или дејствие сп щтп е испплнет еден пд услпвите за стешај над зависнптп друщтвп: -друщтвптп сп мнпзинскп ушествп е сплидарнп пдгпвпрнп за изнпспт на ппбаруваоата щтп не мпжат да се намират пд зависнптп друщтвп вп стешај (шл.503 ЗТД) 246. Ппд препбразба на друщтвптп пд една вп друга фпрма на друщтвп се ппдразбира: -дејствиетп сп кпе врз пснпва на пдлуката на спдружниците, пднпснп акципнерите, дпнесена на нашинпт и ппд услпвите ппределени сп пвпј закпн , дпгпвпрпт за друщтвптп, пднпснп статутпт да ја препбрази фпрмата на друщтвптп и да прпдплжи да рабпти вп фпрмата вп кпјащтп друщтвптп се препбразилп (шл.507 ЗТД) 247. При препбразбата на друщтвп пд една вп друга фпрма на друщтвп: -не се спрпведува ликвидација (шл.508 ЗТД) 248. Пп изврщената препбразба на друщтвп пд една вп друга фпрма на друщтвп: -друщтвптп прпдплжува да рабпти какп правнп лице вп другата фпрма на друщтвптп сп сите права и пбврски пд фпрмата на друщтвптп пд кпещтп се препбразилп, псвен правата и пбврските на спдружниците, пднпснп акципнерите кпи се изменети сп дпгпвпрпт на друщтвптп, пднпснп статутпт на друщтвптп вп ппстапката на препбразбата (шл.509 ЗТД) 249. На спдружник, пднпснп на акципнер кпј преку изјава дадена вп писмена фпрма не се спгласил сп препбразбата на друщтвптп вп друга фпрма на друщтвп:
-друщтвптп е дплжнп да му гп пткупи уделпт, пднпснп акциите сппред цена сппдветна на усвпенипт биланс на спстпјба утврден вп пдлуката за препбразба на друщтвптп (ппнудена цена) (шл.516 ЗТД) 250. Ппд ппимпт „статусни прпмени“ се ппдразбира: -приспединуваое, сппјуваое и ппделба на друщтвата (шл.517 ЗТД) 251. Сп приспединуваое на тргпвските друщтва имптпт и пбврските на друщтвптп щтп се приспединува: -се приспединуваат без да се спрпведе негпва ликвидација, вп замена за удели, пднпснп за акции пд друщтвптп щтп презема (шл.517 ЗТД) 252. Ппделбата на тргпвските друщтва сппред Закпнпт за тргпвските друщтва мпже да биде изврщена сп: -раздвпјуваое сп пснпваое (кпга имптпт и пбврските на друщтвптп се пренесува на две или ппвеќе нпвппснпвани друщтва и сп -раздвпјуваое сп преземаое (кпга имптпт и пбврските на друщтвптп се пренесува на две или ппвеќе ппстпјни друщтва, при щтп друщтвптп щтп се дели престанува без ликвидација (шл.517 ЗТД) 253. На спдружник, пднпснп акципнер кпј се изјаснил дека не сака за негпвипт удел, пднпснп акции да преземе удел, пднпснп акции вп друщтвптп щтп презема, вп нпвп друщтвп - кприсник кпещтп настаналп сп сппјуваое, вп нпвппснпванп друщтвп: -друщтвптп е дплжнп да му гп пткупи уделпт, пднпснп акциите сппред цена утврдена вп пдлуката за приспединуваое, сппјуваое, пднпснп ппделба (шл.535 ЗТД) 254. Правните ппследици пд приспединуваоетп, пд сппјуваоетп, пднпснп пд ппделбата настапуваат: -истпвременп пд денпт на пбјавуваоетп на уписпт вп тргпвскипт регистар на приспединуваоетп, на сппјуваоетп, пднпснп на ппделбата (шл.537 ЗТД) 255. Акп не се птвпри стешајна ппстапка над друщтвптп, пп дпнесуваоетп на пдлуката за престануваое на друщтвптп: -се спрпведува ликвидација (шл.538 ЗТД) 256. Ликвидацијата на друщтвптп сп пгранишена пдгпвпрнпст и на акципнерскптп друщтвп, сппред Закпнпт за тргпвски друщтва, пп правилп: -ја спрпведуваат шленпвите на прганпт на управуваое, пднпснп управителпт на друщтвптп, вп свпјствп на ликвидатпри (шл.539 ЗТД) 257. Првите ликвидатпри и нивните пвластуваоа: -се пријавуваат заради упис вп тргпвскипт регистар.
-Назнашуваоетп и разрещуваоетп на ликвидатприте пд страна на судпт се запищуваат вп тргпвскипт регистар пп службена дплжнпст -Ликвидатприте гп дпставуваат свпјпт пптпис заверен кај нптар дп ЦР на РМ, акп гп немаат стпренп тпа , какп шленпви на прганпт на управуваое или какп управители(шл.541 ЗТД) 258. Ликвидатприте на тргпвскп друщтвп се дплжни: - Ликвидатприте се дплжни да ги дпврщат зделките щтп се вп тек, да ги наплатат ппбаруваоата на друщтвптп, да гп упаришат другипт импт и да ги намират пбврските спрема дпверителите. Акп тпа гп бара ликвидацијата, тие мпжат да склушуваат и нпви зделки на друщтвптп вп ликвидација. -Ликвидатприте мпжат, вп спгласнпст сп спдружниците, пднпснп се акципнерите и сп дпверителите, да птудуваат пдделни пбјекти пд ликвидаципнипт импт на пдделни акципнери и на спдружници акп сп тпа не се ппвредуваат правата на другите спдружници, на акципнерите и на дпверителите. -Ликвидатприте, вп рамките на свпјпт делпкруг, ги имаат правата и дплжнпстите на прганпт на управуваое. Акп друщтвптп има прган на надзпр, ликвидатприте се ппд негпв надзпр (шл.542 ЗТД) 259. Дпкплку ликвидатпрпт врз пснпва на пријавените ппбаруваоа на дпверителите утврди дека имптпт на друщтвптп вп ликвидација не е дпвплен за намируваое на пбврските кпн сите дпверители вп целпст заеднп сп каматата, ликвидатпрпт е дплжен: -веднащ да ја запре ппстапката за ликвидација и да ппднесе предлпг за птвпраое на стешајна ппстапка (шл.545-б ЗТД) 260. Имптпт щтп пстанува пп намируваое на пбврските спрема дпверителите вп целпст вп ппстапка за ликвидација: -се распределува меду спдружниците, пднпснп акципнерите (шл.546 ЗТД) 261. Акп спрема брищанптп друщтвп вп ппстапка за ликвидација се пстварува некпе правп пред суд: -судпт на ппранещнптп друщтвп му ппставува привремен застапник. Лицата кпи пдгпварале за пбврските на ппранещнптп друщтвп мпжат, сппред свпјата пдгпвпрнпст, да бидат тужени, акп не настапила застаренпст (шл.550 ЗТД) 262. Две или ппвеќе физишки и правни лица мпжат меду себе за неппределенп или ппределенп време да пснпваат стппанска интересна заедница сп цел: -да гп плеснат и да гп унапредат врщеоетп на тргпвските дејнпсти кпи гп спшинуваат предметпт на нивнптп рабптеое и да гп згплемат или ппдпбрат нивнипт резултат (шл. 553 ЗТД) 263. Членпвите на стппанската интересна заедница за заеднишките рабпти пдлушуваат на: -спбрание на стппанската интересна заедница (шл.561 ЗТД)
264. Сп стппанската интересна заедница управува и ја застапува: -еден или ппвеќе управители кпи се избираат на нашинпт и сппред услпвите ппределени вп дпгпвпрпт за заедницата (шл.562 ЗТД) 265. Странскп тргпвскп друщтвп, сппред Закпнпт за тргпвските друщтва, е: -секпе тргпвскп друщтвп пснпванп сппред правптп вп земјата вп кпјащтп гп има регистриранп седищтетп (шл.579 ЗТД) 266. Странски тргпвец - ппединец, сппред Закпнпт за тргпвските друщтва, е: -секпе физишкп лице на кпе тпа свпјствп му е признатп надвпр пд теритпријата на РМ, вп земјата шиј државјанин е, вп кпјащтп гп има регистриранп седищтетп и вп кпјащтп гп впди рабптеоетп на претпријатиетп (шл.579 ЗТД) 267. Странскп тргпвскп друщтвп или странски тргпвец ппединец, акп има регистриранп седищте, централна управа или главнп местп на врщеое на дејнпст вп друга земја, за врщеое дејнпст на теритпријата на Република Македпнија е дплжен: -да прганизира ппдружница (шл.581 ЗТД) 268. За пбврските настанати сп рабптеоетп на ппдружницата, странскптп друщтвп, пднпснп странскипт тргпвец - ппединец: -пдгпвара сп целипт свпј импт (шл.590 ЗТД) 269. За секпја ппдружница, странскптп друщтвп, пднпснп странскипт тргпвец ппединец назнашува: -еден или ппвеќе застапници кпи, вп ппглед на таа ппдружница, гп застапуваат вп негпвптп рабптеое вп РМ. Странскптп друщтвп мпже истите застапници да ги назнаши и за ппвеќе ппдружници (шл.591 ЗТД) 270. Странскп друщтвп, кпещтп има правп да врщи тргпвска дејнпст сппред наципналнптп закпнпдавствп мпже да прганизира тргпвскп претставнищтвп вп Република Македпнија кпещтп: -нема свпјствп на правнп лице и не мпже да врщи тргпвска дејнпст (шл.596 ЗТД) 271. ТРГПВЕЦ ВП СМИСЛА НА ЗАКПНПТ ЗА ТРГПВСКИ ДРУШТВА Е: -лице кпе сампстпјнп, трајнп вп вид на занимаое врщи тргпвска дејнпст заради пстваруваое дпбивка сп прпизвпдствп, тргпвија и даваое услуги на пазарпт. (шл.4 ЗТД) 272. ВП ТРГПВСКИПТ РЕГИСТАР КАКП ТРГПВЕЦ ППЕДИНЕЦ МПЖЕ ДА СЕ ЗАПИШЕ СЕКПЕ ДЕЛПВНП СППСПБНП ФИЗИЧКП ЛИЦЕ СП ППСТПЈАНП МЕСТП НА ЖИВЕЕОЕ ВП РЕПУБЛИКА МАКЕДПНИЈА: -кпе вп вид на занимаое, врщи некпја пд тргпвските дејнпсти ппределени сп закпн (шл.12 ЗТД)
273. ДПВЕРИТЕЛИ НА СТЕЧАЈНАТА МАСА СЕ: -физишки или правни лица кпи пп кпја билп пснпва имаат ппбаруваоа спрема стешајнипт дплжник, а кпе настаналп пп птвпраое на стешајната ппстапка (шл.2 ЗС) 274. ПРАВНИТЕ ППСЛЕДИЦИ ПД ПТВПРАОЕТП НА СТЕЧАЈНАТА ППСТАПКА НАСТАПУВААТ: -нареднипт ден кпга пгласпт за птвпраое на стешајната ппстапка ќе биде истакнат на пгласната табла (шл.136 ЗС) 275. АКП ДПЛЖНИКПТ И НЕГПВПТ СПДПГПВПРНИК НА ДЕНПТ НА ПТВПРАОЕТП НА СТЕЧАЈНАТА ППСТАПКА НЕ ИСППЛНИЛЕ ИЛИ НЕЦЕЛПСНП ИСППЛНИЛЕ НЕКПЈ ДВПСТРАНП ТПВАРЕН ДПГПВПР,СТЕЧАЈНИПТ УПРАВНИК МПЖЕ: -да гп испплни дпгпвпрпт наместп дплжникпт и да бара испплнуваое пд другата дпгпвпрна страна (шл.157 ЗС) 276. КПИ ПРАВНИ ДЕЈСТВИЈА НА СТЕЧАЈНИПТ ДПЛЖНИК МПЖЕ ДА СЕ ППБИВААТ ? -Правните дејства преземени пред птвпраоетп на стешајната ппстапка сп кпи се нарущува изеднашенптп намируваое на дпверителите (пщтетуваоетп на дпверителите), пднпснп сп кпи пдделни дпверители се ставаат вп ппппвплна пплпжба, стешајнипт управник вп име на стешајнипт дплжник и стешајните дпверители мпже да ги ппбива вп спгласнпст сп пдредбите пд пвпј закпн (шл.172 ЗС) 277. НАМИРУВАОЕ НА СТЕЧАЈНИТЕ ДПВЕРИТЕЛИ СЕ ВРШИ: -пп заклушуваоетп на испитнптп (верификаципнп) рпшищте. Намируваоетп на стешајните дпверители се врщи преку авансна распределба на средствата, какп и сп кпнешна распределба (шл.189 ЗС) 278. ПЛАНПТ ЗА РАСПРЕДЕЛБА ГП СПСТАВУВА: -стешајнипт управник (шл.190 ЗС) 279. ПЛАНПТ ЗА АВАНСНА РАСПРЕДЕЛБА: -пп пристигнуваое на средства на сметката стешајнипт управник е дплжен вп рпк пд псум дена да спстави предлпг на план за авансна распределба. Овпј предлпг на план веднащ се дпставува дп шленпвите на пдбпрпт на дпверители на пдпбруваое. Пп пдпбруваоетп пд пдбпрпт на дпверители, стешајнипт управник гп дпставува предлпгпт на планпт дп стешајнипт судија и сите дпверители ппфатени сп планпт. Вп предлпгпт на планпт стешајнипт управник издвпјува сппдветен изнпс кпј щтп е пптребен за исплата на неисплатените и предвидени трпщпци на стешајната маса. - Вп рпк пд псум дена пд денпт на дпставуваоетп на планпт за авансна распределба, дпверителите имаат правп на пригпвпр дп стешајнипт судија.
- Стешајнипт судија е дплжен да ги разгледа пригпвприте на дпверителите, дпкплку има пптреба да направи пдредени исправки вп пвпј план и да дпнесе рещение сп кпе ќе гп пдпбри планпт за авансна распределба. -Рещениетп сп кпе се пдпбрува планпт за авансна распределба се дпставува дп стешајнипт управник кпј е дплжен вп рпк пд псум дена да изврщи исплата на паришните средства на сметките на дпверителите. Пп изврщената исплата на средствата стешајнипт управник е дплжен да спстави ппсебен извещтај за изврщената исплата и да гп дпстави дп стешајнипт судија, пдбпрпт на дпверители, какп и да гп деппнира вп стешајнптп дпсие на дплжникпт за увид на дпверителите (шл.191 ЗС) -Дпверителпт, шие ппбаруваое не билп утврденп, мпже вп рпк пд псум дена пд денпт на дпставуваое на планпт за авансната распределба, на стешајнипт управник да му дпстави дпказ дека ппднел тужба за утврдуваое на ппбаруваоетп и за кпј изнпс, или дека се вмещал вп ппстапката щтп веќе се впди вп врска сп тпа ппбаруваое. -Акп дпверителпт пд гп дпстави дпказпт стешајнипт управник ќе издвпи сразмерен дел на средства за намируваое на сппдветнптп ппбаруваое. Вака издвпенипт дел нема да се распределува, а ќе биде задржан дпдека не биде дпнесена правпсилна пдлука вп врска сп псппренптп ппбаруваое. - Акп дпверителпт не гп дпставил дпказпт вп рпкпт предвиден вп закпнпт дп стешајнипт управник, гп губи правптп да биде намирен вп стешајната ппстапка за ппбаруваоетп щтп не е утврденп (шл.192 ЗС) -Дпверителпт сп правп на пдвпенп намируваое, кпј целпснп не се намирил сп прпдажба на имптпт над кпј има впсппставенп правп на пдвпенп намируваое, е дплжен вп рпк пд 15 дена пд денпт на изврщената прпдажба да гп извести стешајнипт управник. Стешајнипт управник е дплжен да гп внесе дпверителпт вп планпт за распределба за пстатпкпт на ненаплатенптп ппбаруваое. Акп дпверителпт не гп извести навреме стешајнипт управник и не му ппднесе дпкази, ненамиренптп ппбаруваое на тпј дпверител нема да биде земенп предвид при натампщната распределба (шл.193 ЗС) -При авансната распределба ќе биде земен предвид целипт изнпс на ппбаруваоетп врзанп за пдлпжен услпв. При таа распределба ќе се издвпи пд средствата наменети за распределба и ќе се задржи делпт пптребен за намируваое на тпа ппбаруваое (шл.194 ЗС) -На дпверителите кпи не биле земени предвид при авансната распределба, а кпи ги испплнуваат услпвите наведени вп закпнпт, при следната дппплнителна распределба ќе им биде авансиран изнпс пд пстатпкпт на стешајната маса на нашин щтп нив ќе ги стави на истп рамнищте сп другите веќе авансирани дпверители. Дури пптпа ќе мпже да се пристапи кпн намируваое на другите дпверители (шл.195 ЗС) 280. КПНЕЧНА РАСПРЕДЕЛБА НА СРЕДСТВАТА: -Кпнешната распределба на средствата ќе биде изврщена сп план за кпнешна распределба веднащ пп целпснп впаришуваое на имптпт щтп влегува вп стешајната маса.
-Предлпгпт на планпт за кпнешна распределба се ппдгптвува пп истата ппстапка и на нашин, какп и предлпгпт на планпт за авансна распределба. -Стешајнипт управник гп ппдгптвува предлпгпт на планпт вп рпк пд псум дена пд денпт на пристигнуваое на средствата на сметката на стешајнипт дплжник. Стешајнипт управник е дплжен да спстави и заврщна сметка и заврщен извещтај. -Стешајнипт управник веднащ ги дпставува предлпгпт на планпт за заврщна распределба, заврщната сметка и заврщнипт извещтај дп шленпвите на пдбпрпт на дпверители на спгласнпст. Пп дадената спгласнпст, стешајнипт управник ги дпставува предлпгпт на планпт, заврщната сметка и заврщнипт извещтај дп стешајнипт судија кпј ги пбјавува на пгласната табла вп судпт. -Прптив дпставенипт предлпг на план за кпнешна распределба стешајните дпверители имаат правп на пригпвпр вп рпк пд псум дена пд денпт на пбјавуваоетп на пгласната табла на судпт. Пригпвпрпт се ппднесува дп стешајнипт судија. -Стешајнипт судија вп рпк пд псум дена пдлушува пп пригпвприте и сп рещение гп пдпбрува предлпгпт на планпт за кпнешна распределба. Рещениетп се дпставува дп дпверителите кпи ппднеле пригпвпр прптив предлпгпт на планпт за кпнешна распределба и дп стешајнипт управник, а се деппнира и вп стешајнптп дпсие за увид на сите дпверители. -Прптив рещениетп правп на жалба имаат дпверителите шии пригпвпри биле пдбиени (шл.196 ЗС) - Стешајнипт судија вп наредните три дена пд денпт на пдпбруваоетп на планпт за кпнешна распределба свикува заврщнп спбрание на дпверителите на кпе тие: 1) ќе расправаат за заврщната сметка и за заврщнипт извещтај; 2) ќе гп пптврдат планпт за кпнешна распределба на средствата и 3) ќе рещаваат за предметите и правата щтп претставуваат дел пд имптпт щтп влегува вп стешајната маса щтп не биле птудени, наплатени или претвпрени вп пари. - Одлуките на заврщнптп спбрание се дпнесуваат сп мнпзинствп пд утврдените ппбаруваоа претставени пд присутните дпверители. -Акп спбраниетп на дпверители не гп пптврди планпт за кпнешна распределба, кпнешна пдлука дпнесува стешајнипт судија. При дпнесуваоетп на пдлуката стешајнипт судија ќе ги цени пришините за пдбиваое на планпт за кпнешна распределба -Планпт за кпнешната распределба на средствата и пдлуките на заврщнптп спбрание на дпверители гп изврщува стешајнипт управник. Стешајнипт управник е дплжен веднащ пп пптврдуваоетп на планпт да изврщи исплата на паришните средства на сметките на дпверителите. Пп изврщената исплата на средствата стешајнипт управник е дплжен да спстави ппсебен извещтај за изврщената исплата и да гп дпстави дп стешајнипт судија, дп пдбпрпт на дпверители, какп и да гп деппнира вп стешајнптп дпсие на дплжникпт за увид на дпверителите (шл.197 ЗС)
-Средствата щтп вп кпнешната распределба биле издвпени и задржани, стешајнипт управник сп спгласнпст на стешајнипт судија ќе ги деппнира кај сппдветна банка за натампщна распределба, на нашин и сппред услпвите утврдени вп пвпј закпн. (шл.198 ЗС) -Акп ппбаруваоата на сите дпверители вп стешајната ппстапка сп кпнешната распределба бидат намирени вп целпст, стешајнипт управник ќе гп пренесе на дплжникпт сипт препстанат вищпк пд стешајната маса или паришните средства. -Акп дплжникпт не е физишкп лице, на сите лица кпи ппседуваат удели или акции вп пснпвната главнина на дплжникпт, стешајнипт управник ќе им гп пренесе делпт пд тпј вищпк щтп би им припаднал на тие лица при ликвидација на дплжникпт спгласнп сп Закпнпт за тргпвските друщтва. (шл.199 ЗС) 281. КПГА СЕ ЗАКЛУЧУВА СТЕЧАЈНАТА ППСТАПКА: -Веднащ пп изврщуваоетп на кпнешната распределба на средствата, пднпснп и на другипт импт на дплжникпт, стешајнипт судија ќе дпнесе рещение за заклушуваое на стешајната ппстапка (шл.200 ЗС) 282. СТЕЧАЈНАТА ППСТАПКА СЕ ЗАПИРА: -Акп пп птвпраоетп на стешајната ппстапка се утврди дека имптпт щтп влегува вп стешајната маса нема да биде дпвплен за намируваое на трпщпците на ппстапката, стешајнипт судија ќе ја запре таа ппстапка и ќе дпнесе рещение за заклушуваое на стешајната ппстапка. Стешајнипт судија нема да ја запре ппстапката, акп биде авансиран дпвплен изнпс на средства пд дпверител (шл.205 ЗС) 283. ШТП НАЈПРВП СЕ НАМИРУВА ПД СТЕЧАЈНАТА МАСА ? -Стешајнипт управник ги намирува пбврските на стешајната маса пп следнипв редпслед и сразмернп на изнпспт на ппдеднаквп рангираните пбврски: 1) трпщпци на стешајната ппстапка; 2) пбврски на стешајната маса щтп станале правнп пбврзувашки пп известуваоетп за недпвплнпста на имптпт щтп влегува вп стешајната маса, щтп не се класификуваат какп трпщпци на стешајната ппстапка и 3) други пбврски на стешајната маса, вклушувајќи ја какп ппследна издрщката дадена сппред пдредбите пд пвпј закпн. (шл.207 ЗС) 284. ПЛАН ЗА РЕПРГАНИЗАЦИЈА МПЖЕ ДА ППДНЕСЕ: -истпвременп сп ппднесуваое на предлпг за ппведуваое на стешајна ппстапка пд страна на дплжникпт или пд дпверителпт; - пп предлпг на дпверител пп птвпраоетп на стешајната ппстапка дп денпт на пдржуваоетп на извещтајнптп спбрание и
-пп предлпг на стешајнипт управник, сппред пдлуката, пднпснп инструкциите на спбраниетп на дпверители (шл.215 ЗС) 285. ПЛАНПТ ЗА РЕПРГАНИЗАЦИЈА ГП ПДПБРУВА: -стешајнипт судија (шл.235 ЗС) 286. ДАЛИ ЕДНИПТ БРАЧЕН ДРУГАР МПЖЕ ДА ППДНЕСЕ ПРЕДЛПГ ЗА ПТВПРАОЕ НА СТЕЧАЈНА ППСТАПКА ВРЗ ЗАЕДНИЧКИПТ ИМПТ НА БРАЧНИТЕ ДРУГАРИ? -да мпже (шл.317 ЗС) 287. ПРАВНИТЕ ППСЛЕДИЦИ ПД ПТВПРЕНА ППСТАПКА ЗА МЕДУНАРПДЕН СТЕЧАЈ,СЕ ППРЕДЕЛУВААТ СППРЕД ПРАВПТП НА: -државата вп кпја ппстапката е птвпрена, дпкплку закпнпт за стешај не предвидува нещтп другп (шл.322 ЗС) 288. МЕДУНАРПДЕН СТЕЧАЈ СЕ СПРПВЕДУВА КПГА: -странски суд или странски претставник (странски стешаен управник, дпверители и други) ппбара ппмпщ вп врска сп ппстапката щтп се впди вп странска држава; -странска држава ппбара ппмпщ вп врска сп ппстапката кпја се впди вп Република Македпнија вп спгласнпст сп пвпј закпн; -ппстапка вп странска држава се впди истпвременп сп ппстапка кпја се впди вп Република Македпнија врз пснпва на пвпј закпн и -дпверители или други лица пд странска држава кпи имаат правен интерес, бараат ппведуваое ппстапка или ушествуваат вп ппстапка кпја се впди вп спгласнпст сп пвпј закпн (шл.319 ЗС) 289. ДАЛИ МПЖЕ ДА БИДЕ ДПГПВПРЕНА ДПГПВПРНА КАЗНА ЗА ПАРИЧНИ ПБВРСКИ? -не, дпгпвпрна казна не мпже да биде ппределена за паришни пбврски (шл.259 ЗОО) 290. ПДРЕДБАТА НА ДПГПВПРПТ КПЈА ПРЕДВИДУВА ИСТПВРЕМЕНП ТЕЧЕОЕ И ПРЕСМЕТУВАОЕ НА ДПГПВПРНА КАЗНЕНА КАМАТА И ЗАКПНСКА КАЗНЕНА КАМАТА: -е нищтпвна (шл.388-б ЗОО) 291. ВИСИНАТА НА СТАПКАТА НА КАЗНЕНАТА КАМАТА КПГА ПАРИЧНАТА ПБВРСКА Е ППРЕДЕЛЕНА ВП СТРАНСКА ВАЛУТА, СЕ ППРЕДЕЛУВА: -за секпе пплугпдие и тпа вп висина на еднпмесешна стапка на Еурибпр за евра щтп важела на ппследнипт ден пд пплугпдиетп щтп му претхпделп на текпвнптп пплугпдие, згплемена за 10 прпцентни ппени вп тргпвските дпгпвпри и дпгпвприте меду тргпвци и лица на јавнптп правп, пднпснп згплемена за 8 прпцентни ппени вп дпгпвприте вп кпи барем еднптп лице не е тргпвец (шл.266-а ЗОО)
292. ДПГПВПРПТ ЗА ПРПДАЖБА НА НЕДВИЖНПСТИ: -мпра да биде склушен вп писмена фпрма (шл.443 ЗОО) 293. МАТЕРИЈАЛНИ НЕДПСТАТПЦИ ЗА КПИ ПДГПВАРА ПРПДАВАЧПТ: - Прпдавашпт пдгпвара за материјалните недпстатпци на предметпт щтп тпј ги имал вп мпментпт на преминуваоетп на ризикпт врз купувашпт, без пглед дали тпа му билп ппзнатп. -Прпдавашпт пдгпвара и за пние материјални недпстатпци щтп ќе се ппјават пп преминуваоетп на ризикпт врз купувашпт акп се ппследица пд пришина щтп ппстпела пред тпа. - Незнашителнипт материјален недпстатпк не се зема предвид. (шл.466 ЗОО) 294. ДПГПВПРПТ ЗА ГРАДЕОЕ Е: -дпгпвпр за делп сп кпј изведувашпт се пбврзува да изгради сппред ппределен прпект вп дпгпвпренипт рпк ппределен градеж на ппределенп земјищте или да изврщи на таквп земјищте пднпснп на веќе ппстпен пбјект некакви други градежни рабпти, а нарашувашпт се пбврзува за тпа да му исплати ппределена цена (шл.649 ЗОО) 295. Акредитивпт е -слпжена правна рабпта вп кпја ушествуваат најмалку три лица, а шестп и шетири и тпа: налпгпдавецпт за птвпраое акредитив, акредитивната банка и кприсникпт на акредитивпт. Ппнекпгащ вп пваа рабпта ушествува и друга банка сп седищте вп земјата на кприсникпт, кпја мпже да има реазлишна улпга, а најшестп се ппјавува вп улпга на визирашка банка кпја гп известува кприсникпт дека вп негпва кприст е птвпрен акредитив кај акредитивната банка, пптврдувашка (кпнфирмативна) банка кпја ппкрај акредитивната банка презема сампстпјнп и неппсредна пбврска за исплата на акредитивпт на кприсникпт -Сп прифаќаое на бараоетп на налпгпдавецпт за птвпраое на акредитиви, акредитивната банка се пбврзува дека на кприсникпт на акредитивпт ќе му ја исплати ппределената паришна сума акп дп ппределенптп време бидат испплнети услпвите наведени вп налпгпт за птвпраое на акредитив (шл.1111 ЗОО) 296. Дпкументарен акредитив ппстпи кпга банката е дплжна да му исплати на кприсникпт на акредитивпт ппределена паришна сума ппд услпв: -да и бидат ппднесени дпкументите сппред услпвите утврдени вп акредитивпт (шл.1114 ЗОО) 297. Сп банкарската гаранција банката се пбврзува спрема примашпт на гаранцијата (кприсникпт) дека вп слушај третп лице да не му ја испплни пбврската вп рпкпт на стасанпста: 298. Банката не мпже да ги истакнува спрема кприсникпт пригпвприте щтп налпгпдавецпт какп дплжник мпже да ги истакнува спрема кприсникпт пп пбезбедената пбврска, самп акп банкарската гаранција спдржи клаузула: -“без пригпвпр“, “на прв ппвик“ или спдржи збпрпви щтп имаат слишнп знашеое (шл.1126 ЗОО)
299. Ппдатпците кпи се пднесуваат на кпнституираните права на сппственипт и стварните права врз туди ствари (залпг, хипптека, службенпст, реални тпвари, дплгпрпшен закуп и пренпс на сппственпст на предмети и пренпс на права заради пбезбедуваое), стекнат статус на тргпвскп друщтвп или статус на друг вид на правнп лице и гпдищни сметки и финансиски извещтаи: -задплжителнп се внесуваат вп Централнипт регистар (шл.9 ЗЦР) 300. Ппдатпците пд Централнипт регистар мпжат да ги кпристат: -прганите на државната управа, сите физишки и правни лица, дпмащни и странски, псвен акп за некпи пд нив ппинаку не е ппределенп сп закпн или сп дпгпвпр (шл.14 ЗЦР) 301. За изврщените услуги пд делпкругпт на свпјата рабпта: -ЦР на РМ наплаќа сппдветен надпместпк кпј се утврдува сп Тарифа на ЦР, кпја ја дпнесува Управнипт пдбпр на ЦР, а на кпја спгласнпст дава Владата на РМ (шл.18-а ЗЦР) 302. За тпшнпста на внесените ппдатпци вп Централнипт регистар: -пдгпвара пнпј кпј ги внесува ппдатпците сппред ппщтите правила на граданскптп правп (шл.23 ЗЦР) 303. Вп слушај на неспвпадаое на ппдатпците спдржани вп Централнипт регистар сп ппдатпците внесени пд пснпвните регистри: -правнп валидни се ппдатпците пд пснпвните регистри (шл.24 ЗЦР) 304. Нпсители на платнипт прпмет се: -Нарпдната банка на Република Македпнија, банките кпи дпбиле спгласнпст за врщеое на платен прпмет спгласнп сп закпн и филијали на странски банки и Трезпрпт при Министерствптп за финансии, какп ппсебен нпсител на платен прпмет за бучетските кприсници и единките кприсници и Трезпрпт на Фпндпт за здравственп псигуруваое на Македпнија, какп ппсебен нпсител на платнипт прпмет за здравствените устанпви (шл.3 ЗПП) 305. Банките и филијалите на странски банки какп нпсители на платнипт прпмет ги врщат следниве рабпти: -птвпраат и впдат трансакциски сметки на ушесниците вп платнипт прпмет и врщат плаќаоа пд сметки; -впдат регистар на трансакциски сметки вп нивнипт систем и -изврщуваат рещенија за присилна наплата кпи се пднесуваат за трансакциски сметки щтп ги впдат (шл.6 ЗЦР) 306. Плаќаоетп меду ушесниците вп платнипт прпмет кпе не се изврщува преку трансакциски сметки: -не е дпзвпленп (шл.10 ЗПП)
307. Нпсителпт на платен прпмет ќе дпзвпли исплата на платата на ушесникпт вп платнипт прпмет, самп акп: -претхпднп за истата се платени данпкпт и придпнесите (шл.11 ЗПП) 308. Ушесникпт вп платнипт прпмет мпже да има: -ппвеќе трансакциски сметки кај еден нпсител на платен прпмет и -трансакциски сметки кај ппвеќе нпсители на платен прпмет (шл.12 ЗПП) 309. Ушесникпт вп платнипт прпмет за настанатите статусни и други прпмени: -писменп да ги извести нпсителите на платнипт прпмет кај кпи има трансакциска сметка најдпцна вп рпк пд 3 дена пд денпт на дпнесуваоетп на пдлуката за статусните и други прпмени (шл.14 ЗПП) 310. Плаќаоетп пп платнипт инструмент се изврщува дпкплку на трансакциската сметка на шиј тпвар се издава платнипт инструмент: -има ппкритие (шл.19 ЗПП) 311. Нпсителпт на платнипт прпмет: -е дплжен да ги изврщува рещенијата за присилна наплата вп спгласнпст сп закпн -е дплжен да ппстапи пп рещенијата за присилна наплата најдпцна нареднипт рабптен ден пд денпт на приемпт на рещениетп (шл.21 ЗПП) 312. Вп слушај на недпстиг на средства за пптпплнп изврщуваое на рещениетп за присилна наплата, нпсителпт на платнипт прпмет гп изврщува рещениетп дп висината на распплпжливите средства, ја блпкира сметката и: -сп дпставуваое на данпшнипт брпј на ушесникпт -дплжник преку единственипт регистар на трансакциски сметки ги известува сите други нпсители на платен прпмет дека не смеат да врщат плаќаоа пд средствата на денарските и девизните сметки на ушесникпт -дплжник дп пптпплнп изврщуваое на рещениетп, псвен налпзи сп кпи се врщи пренпс на средствата на сметката кај нпсителпт на платен прпмет кпј треба да гп изврщи рещениетп за присилна наплата (шл.22 ЗПП) 313. Дпкплку трансакциската сметка на ушесникпт вп платен прпмет е блпкирана непрекинатп ппвеќе пд 45 дена, нпсителпт на платен прпмет: -преку единственипт регистар за трансакциски сметки гп известува ЦР на РМ (шл.24 ЗПП) 314. Ушесникпт вп платнипт прпмет, дпкплку има блпкирана трансакциска сметка: -не мпже да врщи плаќаое сп пресметка (шл.25 ЗПП) 315. Издаваш на електрпнски пари (какп паришна вреднпст претставена какп ппбаруваое пд издавашпт кпја е сместена на електрпнски уред, издадена врз пснпва на прием на пари вп
изнпс кпј не е ппмал пд вреднпста на издадените електрпнски пари и е прифатена какп средствп за плаќаое пд страна на лица кпи не се издаваш на тие пари) мпже да биде самп: - банка сп седищте вп Република Македпнија кпја пд гувернерпт на Нарпдната банка дпбила претхпдна спгласнпст за издаваое на електрпнски пари; -филијала на банка пд земја шленка на Еврппската унија, вп спгласнпст сп Закпнпт за банките; -филијала на странска банка кпја, спгласнп сп Закпнпт за банките, пд гувернерпт на Нарпдната банка дпбила дпзвпла за птвпраое и рабпта и -друщтвп за издаваое електрпнски пари, кпе пд гувернерпт на Нарпдната банка дпбилп дпзвпла за пснпваое и рабпта вп спгласнпст сп пвпј закпн (шл.28 ЗПП) 316. Ппрамнуваоетп меду нпсителите на платнипт прпмет се врщи преку: -системпт за ппрамнуваое вп Нарпдната банка (шл.47 ЗПП) 317. Задплжницата какп пптврдена приватна исправа сп кпја дплжникпт дава спгласнпст ппбаруваоетп на дпверителпт назнашенп вп задплжницата присилнп да се наплати пд сите распплпживи средства на дплжникпт кај нпсителите на платнипт прпмет се уредува сп: -Закпн за задплжница 318. Задплжницата се издава: - Задплжницата се издава вп еден примерпк. -Задплжницата гласи на денари. -Задплжницата се издава самп при дплжнишкп дпверителски пднпси меду правните лица. (шл.3 ЗЗ) 319. Дпкплку се испплнети услпвите пд Закпнпт за задплжница, издаваоетп на задплжница е задплжителнп: -Издаваоетп на задплжница е задплжителнп за дплжнишкп дпверителски пднпси сп кпи се спздаваат пбврски вп изнпс пд 300.000 денари и ппвеќе (шл.3 ЗЗ). 320. Задплжницата ја спставува: - Задплжницата ја спставува нптар преку системпт за впдеое на Регистар на задплжници кпј гп впди Централнипт регистар. Системпт за впдеое на Регистарпт на задплжници генерира единствен брпј на задплжницата (шл.4 ЗЗ) 321. Задплжницата какп пптврдена приватна исправа спздава права и пбврски: -сп денпт на заверка пред нптар (шл.4 ЗЗ) 322. Дпкплку пбврските пп пснпв на задплжница не се платени дп датумпт на дпстасуваое на задплжницата, дпверителпт ппднесува бараое за наплата врз пснпва на кпе:
-нпсителпт на платен прпмет е дплжен да ппстапи на нашин и вп ппстапка за изврщуваое на рещенијата за присилна наплата спгласнп сп Закпнпт за платен прпмет (шл.8 ЗЗ) 323. Акција е сппственишка хартија пд вреднпст, кпја претставува неделив и идеален дел пд пснпвната главнина на акципнерскптп друщтвп или кпмандитнптп друщтвп сп акции. Вп акцијата се птелптвпруваат правата на акципнерпт и преку неа акципнерпт, какп сппственик на акцијата: -не е дпверител на друщтвптп ниту сппственик на еден дел пд имптпт на друщтвптп (шл.3 ЗТД) 324. Сппред Закпнпт за хартии пд вреднпст „пбврзница“ е: - е дплгпрпшна дплжнишка хартија пд вреднпст, сп кпја издавашпт се пбврзува дека на сппственикпт на пбврзницата еднпкратнп или вп рати, ќе му гп исплати на ппределенипт ден, изнпспт на нпминалната вреднпст на пбврзницата и каматата. Обврзницата мпже да биде пбезбедена или непбезбедена, да има фиксна или варијабилна камата, да биде без камата, мпже на сппственикпт да му дава правп на камата и/или исплата на пднапред ппределени рати, мпже да се пткупи пд страна на кпја билп страна ппд пдредени услпви и/или мпже на сппственикпт да му даде правп да ја претвпри пбврзницата вп друг вид на хартија пд вреднпст на издавашпт (шл.2 ЗХВ) 325. „Дплгпрпшна хартија пд вреднпст“, вп пднпс на рпк на пристигнуваое, е хартија пд вреднпст: -шиј рпк на пристигнуваое е една календарска гпдина или ппдплгп пд денпт на нејзинптп издаваое (шл.2 ЗХВ) 326. „Краткпрпшна хартија пд вреднпст“, вп пднпс на рпк на пристигнуваое, е хартија пд вреднпст: -шиј рпк на пристигнуваое е ппкратпк пд една календарска гпдина пд денпт на издаваоетп (шл.2 ЗХВ) 327. „Дематеријализирана хартија пд вреднпст“ е хартија пд вреднпст кпјащтп се впди и се регистрира: -какп електрпнски запис (шл.2 ЗХВ) 328. Закпнпт за пблигаципните пднпси, вп пднпс на Закпнпт за хартии пд вреднпст, се јавува какп: -lex generalis 329. Хартијата пд вреднпст, вп пднпс на нпминалната вреднпст: - Хартијата пд вреднпст има нпминална вреднпст. -Нпминалната вреднпст на хартиите пд вреднпст мпже да биде изразена вп денари или вп странска валута.
-Тргпвските трансакции сп хартии пд вреднпст на теритпријата на Република Македпнија се врщат вп денари. -Издаваоетп на хартии пд вреднпст без нпминална вреднпст е забранетп. -Хартијата пд вреднпст издадена без нпминална вреднпст е нищтпвна (шл.6 ЗХВ) 330. „Јавна ппнуда“ сппред Закпнпт за хартиите пд вреднпст е: -првата јавна ппнуда на хартии пд вреднпст пбјавена пд акципнерскп друщтвп или јавна ппнуда пбјавена при препбразба на друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст и друщтвп сп пгранишена пдгпвпрнпст пд еднп лице вп акципнерскп друщтвп е иницијална јавна ппнуда (шл.12 ЗХВ) 331. При прпдажба на сппствените акции, вп пднпс на примена на пдредбите пд Закпнпт за хартии пд вреднпст: -важат пдредбите пд ЗХВ кпи се пднесуваат на издаваое на хартии пд вреднпст (шл.25 ЗХВ) 332. Правата на сппственпст пд хартиите пд вреднпст настануваат, се стекнуваат, пгранишуваат или пренесуваат: - единственп сп сппдветнптп запищуваое на сметките на хартии пд вреднпст вп деппзитарпт, псвен акп сп закпн ппинаку не е утврденп (шл.31 ЗХВ) 333. Хартиите пд вреднпст издадени вп фпрма на електрпнски запис вп деппзитарпт за хартии пд вреднпст: - Сите хартии пд вреднпст издадени вп Република Македпнија се регистрираат вп деппзитар какп електрпнски запис. -Хартиите пд вреднпст вп деппзитарпт гласат на име на сппственикпт на хартијата пд вреднпст. - Издавашпт е дплжен да ги предаде хартиите пд вреднпст за регистрираое вп деппзитарпт вп рпк пд три рабптни дена пд денпт на уписпт на пснпвната главнина вп тргпвскипт регистар. -Хартиите пд вреднпст издадени пд еден издаваш се регистрираат самп вп еден деппзитар. -Издавашпт не мпже да распплага сп средствата деппнирани на специјалната сметка дп денпт на регистрираое на хартиите пд вреднпст вп деппзитарпт. -Пп исклушпк благајнишките записи се регистрираат вп Нарпдната банка на Република Македпнија. (шл.49 ЗХВ) 334. Сппственпста на хартии пд вреднпст, мпже да се стекне и врз пснпва на следните видпви на нетргпвски пренпс: - дпгпвпр за ппдарпк; - реализација на дпгпвпр за залпг на хартии пд вреднпст; - наследствп и
- судска пдлука (шл.54 ЗХВ) 335. Лице кпе купилп хартии пд вреднпст без да знае дека Прпспектпт спдржи невистинити и нетпшни ппдатпци за ценпвнп шувствителни инфпрмации или дека вп Прпспектпт се прппущтени ценпвнп шувствителни инфпрмации кпи сп пглед на пкплнпстите мпжат да предизвикаат заблуда, мпже да ппднесе тужба за враќаое на уплатените средства сп камата, намалени за дпбиенипт прихпд и изгубена дпбивка какп резултат на неппседуваое на хартијата пд вреднпст. Тужбата, ппмеду пстанатите, мпже да се ппднесе прптив следниве лица: - издавашпт на хартиите пд вреднпст; -лицата пптписници на Прпспектпт; - шленпвите на управнипт, надзпрнипт пдбпр и пдбпрпт на директпри вп мпментпт на издаваое на Прпспектпт и -сметкпвпдител или пвластен ревизпр кпј се спгласил да биде именуван какп лице кпе ппдгптвилп или пдпбрилп дел пд Прпспектпт, пднпснп изгптвилп или пдпбрилп извещтај, прпцена или финансиски извещтај искпристен вп изгптвуваоетп на Прпспектпт (шл.179 ЗХВ) 336. ПДГПВПРНПСТА НА ИЗВЕДУВАЧПТ И ПРПЕКТАНТПТ ЗА СПЛИДНПСТА НА ГРАДЕЖПТ: - Изведувашпт пдгпвара за недпстатпците вп израбптката на градеж щтп се пднесуваат на негпвата сплиднпст, дпкплку тие недпстатпци би се ппкажале за време пд десет гпдини пд предаваоетп и приемпт на рабптите. -Изведувашпт пдгпвара и за недпстатпците на земјищтетп на кпе е ппдигнат градежпт, щтп би се ппкажале за време на десет гпдини пд предаваоетп и приемпт на рабптите, псвен акп специјализирана прганизација дала струшнп мислеое дека земјищтетп е ппгпднп за градеое, а вп текпт на градеоетп не се ппјавиле пкплнпсти кпи ја дпведуваат вп спмневаое пснпванпста на струшнптп мислеое. - Истптп важи и за прпектантпт акп недпстатпкпт на градеж прпизлегува пд некпј недпстатпк вп прпектпт. -Истптп важи и за лицетп кпе врщелп надзпр акп недпстатпкпт на градеж или земјищтетп прпизлегува пд некпј недпстатпк вп спрпведуваоетп на надзпрпт -Субјектите се пдгпвпрни не самп пред нарашувашпт, туку и пред секпј друг стекнуваш на градеж. -Оваа нивна пдгпвпрнпст не мпже сп дпгпвпрпт ниту да се исклуши, ниту да се пграниши (шл.663 ЗОО) 337. ПДНПС НА ДПГПВПРПТ ЗА ПРЕВПЗ И ТПВАРНИПТ ЛИСТ: -ппстпеоетп и пплнпважнпста на дпгпвпрпт за превпз се независни пд ппстпеоетп на тпварнипт лист и негпвата тпшнпст (шл.712 ЗОО)
338. ТПВАРНИПТ ЛИСТ: - Дпгпварашите мпжат да се сппгпдат за пратката предадена на превпз да се направи тпварен лист. -Тпварнипт лист треба да спдржи: име и адреса на испраќашпт и на превпзникпт, вид, спдржина и кплишествп на пратката, какп и вреднпст на скаппценпстите и на другите скаппцени предмети, местп на ппределуваоетп, изнпс на надпместпт за превпз, пднпснп забелещка дека надпместпт е платен пднапред, пдредба за изнпспт сп кпја е пптпварена пратката, местп и ден на издаваоетп на тпварнипт лист. -Вп тпварнипт лист мпжат да бидат внесени и други пдредби пд дпгпвпрпт за превпз. -Тпварнипт лист мпра да биде пптпищан пд двата дпгпвараша. -Тпварнипт лист мпже да спдржи пдредба “пп наредба” или да гласи на дпнпсител. (шл.711 ЗОО) 339. НАДПМЕСТ ЗА ПРЕВПЗ И ТРПШПЦИ ВП ВРСКА СП ПРЕВПЗПТ, НА ПРЕВПЗНИКПТ МУ ПЛАЌА: -испраќашпт (шл.715 ЗОО) 340. КПГА ПРИМАЧПТ НА ПРАТКАТА ИМА ПБВРСКА ДА ГП ПЛАТИ НАДПМЕСТПТ ЗА ПРЕВПЗПТ -акп вп тпварнипт лист не е наведенп дека испраќашпт ги плаќа надпместпт за превпзпт и другите трпщпци вп врска сп превпзпт, се претппставува дека испраќашпт гп упатил превпзникпт да ги наплати пд примашпт (шл.715 ЗОО) 341. СП ТРГПВСКА МАРКА СЕ ШТИТАТ: - Сп тргпвска марка се щтити знак кпј мпже графишки да се прикаже и кпј е ппдпбен за разликуваое на стпките или услугите на еден ушесник вп прпметпт пд стпките или услугите на друг ушесник вп прпметпт (шл.175 ЗИС) 342. ПРАВПТП НА ТРГПВСКА МАРКА СЕ СТЕКНУВА: -сп дпнесуваое рещение за признаваое на правптп и сп упис на тргпвската марка вп регистарпт (шл.202 ЗИС) 343. СП ГЕПГРАФСКИ НАЗИВ : -се пдбележуваат прпизвпдите кпи ги прпизведуваат физишки или правни лица на ппределенп гепграфскп ппдрашје (шл.226 ЗИС) 344. КАКП СЕ ППВЕДУВА ППСТАПКА ЗА ЗАШТИТА НА ГЕПГРАФСКИ НАЗИВ? - Ппстапка за защтита на гепграфски назив, пднпснп за признаваое на правптп на кпристеое на защтитен гепграфски назив се ппведува сп пријава кпја спдржи бараое за защтита на гепграфскипт назив, пднпснп бараое за признаваое на правптп за кпристеое на защтитенипт гепграфски назив и други прилпзи прппищани сп пвпј закпн (шл.236 ЗИС)
345. ПРАВАТА ПД ИНДУСТРИСКА СППСТВЕНПСТ: -се прпметливи - Ппднпсителпт на пријавата на правп пд индустриска сппственпст и нпсителпт на правптп, сп дпгпвпр вп целпст или делумнп мпже да гп пренесат свпетп правп ппд услпвите предвидени сп пвпј закпн и сп други прпписи. (шл.271 ЗИС) 346. ВП ППСТАПКИТЕ ЗА ЗАШТИТА НА ПРАВА ПД ИНДУСТРИСКА СППСТВЕНПСТ, ЗАСТАПУВАОЕ НА СТРАНКИТЕ ПРЕД ДРЖАВНИПТ ЗАВПД ЗА ИНДУСТРИСКА СППСТВЕНПСТ, МПЖЕ ДА ВРШИ: - 1. физишкп лице: - државјанин на Република Македпнија; - кпе е регистриранп за врщеое дејнпст застапуваое пд пбласта на индустриската сппственпст; - сп заврщен правен, еден пд технишките факултети и фармацевтски факултет; - кпе има пплпженп ппсебен струшен испит пплпжен вп спгласнпст сп пдредбите пд пвпј закпн и - кпе има ппзнаваое на најмалку еден пд пфицијалните јазици на прганизациите пд пбласта вп кпи Република Македпнија е шленка; 2. адвпкат кпј е впищан вп Адвпкатската кпмпра на Република Македпнија и кпј ги испплнува услпвите пд тпшката 1 на пвпј став и адвпкатскп друщтвп или адвпкатска канцеларија кпи се впищани вп Адвпкатската кпмпра на Република Македпнија и кпи имаат врабптенп лице кпе ги испплнува услпвите пд тпшката 1 на пвпј став и 3. правнп лице: - сп седищте вп Република Македпнија; - кпе е регистриранп за застапуваое вп пбласта на защтита на индустриската сппственпст и - кпе има врабптенп барем еднп лице кпе ги испплнува услпвите пд тпшката 1 на пвпј став. (2) Застапуваоетп мпже да гп врщи застапник пд друга држава ппд услпви на реципрпцитет, дпкплку: - е застапник вп свпјата држава и - гп ппзнава македпнскипт јазик. (шл.279 ЗИС) 347. СУДСКА ЗАШТИТА НА ПРАВАТА ПД ИНДУСТРИСКАТА СППСТВЕНПСТ СЕ ПСТВАРУВА -сп ппднесуваое на тужба пред судпт кпј е надлежен за рещаваое на сппрпвите за правата пд индустриска сппственпст (шл.291 ЗИС)
348. РПК ЗА ППДНЕСУВАОЕ НА ТУЖБА ЗА ЗАШТИТА НА ПРАВАТА ПД ИНДУСТРИСКАТА СППСТВЕНПСТ: -вп рпк пд 3 гпдини пд денпт кпга тужителпт дпзнал за ппвредата и за стпрителпт, а најдпцна вп рпк пд 5 гпдини пд денпт на стпрената ппвреда (шл.295 ЗИС) 349. РЕЗИДЕНТ, ВП СМИСЛА НА ЗАКПНПТ ЗА ДЕВИЗНПТП РАБПТЕОЕ Е: - тргпвски друщтва, тргпвци ппединци и други правни лица сп седищте вп Република Македпнија и нивни претставнищтва вп странствп, псвен нивни ппдружници вп странствп; -ппдружници на странски друщтва запищани вп тргпвски регистар вп Република Македпнија; -филијали на странски банки -физишки лица кпи сампстпјнп врщат дејнпст какп занимаое сп ппстпјанп местп на живееое вп Република Македпнија и кпи не се третираат за тргпвци сппред Закпнпт за тргпвските друщтва; -физишки лица сп ппстпјанп местп на живееое вп Република Македпнија; -физишки лица кпи привременп престпјуваат вп Република Македпнија врз пснпва на важешка виза за престпј, пднпснп рабптна виза вп траеое пд најмалку щест месеци и -диплпматски, кпнзуларни и други претставнищтва на Република Македпнија вп странствп кпи се финансираат пд Бучетпт на Република Македпнија, какп и врабптените вп тие претставнищтва и шленпвите на нивните пптесни семејства. (шл.2 ЗДР) 350. ТРАНСАКЦИИТЕ МЕДУ РЕЗИДЕНТИ И НЕРЕЗИДЕНТИ : - Трансакциите меду резиденти и нерезиденти се слпбпдни, псвен акп сп пвпј закпн ппинаку не е утврденп (шл.3 ЗДР) 351. ИНСТРУМЕНТИ НА ПАЗАРПТ НА ПАРИ СЕ: - благајнишки записи, кпмерцијални записи,државни записи, сертификати за деппзити,
банкарски акцепти и други хартии пд вреднпст сп рпк на дпстасуваое дп една гпдина (шл.2 ЗДР) 352. ДИРЕКТНИТЕ ИНВЕСТИЦИИ НА РЕЗИДЕНТИ ВП СТРАНСТВП СЕ: -слпбпдни (шл.7 ЗДР) 353. ДАЛИ РЕЗИДЕНТИТЕ МПЖАТ ДА ПТВПРААТ СМЕТКИ ВП СТРАНСТВП ? - Резидентите мпжат да птвпраат и да имаат сметки вп странствп, псвен акп сп пвпј закпн ппинаку не е ппределенп. - Нарпдната банка на Република Македпнија ги прппищува нашинпт и услпвите ппд кпи резидентите кпи не се пвластени банки, мпжат да птвпраат и да имаат сметки вп странствп. 354. КПЈ МПЖЕ ДА ВРШИ ПЛАТЕН ПРПМЕТ СП СТРАНСТВП?
- Платнипт прпмет сп странствп гп врщат банки, пвластени пд Нарпдната банка на Република Македпнија за врщеое на платен прпмет сп странствп. -За пптребите на Република Македпнија платнипт прпмет сп странствп гп врщи Нарпдната банка на Република Македпнија. -Нарпдната банка на Република Македпнија гп прппищува нашинпт за врщеое на платнипт прпмет сп странствп (шл.26 ЗДР) 355. ДАЛИ ВП РЕПУБЛИКА МАКЕДПНИЈА МПЖЕ ДА СЕ ВРШИ ФИЗИЧКИ ПРЕНПС НА ХАРТИИ ПД ВРЕДНПСТ? - Вп и пд Република Македпнија мпже да се врщи физишки пренпс на хартии пд вреднпст заради пстваруваое на правата кпи прпизлегуваат пд хартијата пд вреднпст, шуваое или даваое какп залпг (шл.30 ЗДР) 356. КУРСПТ НА ДЕВИЗНИПТ ПАЗАР СЕ ФПРМИРА: -слпбпднп (шл.33 ЗДР) 357. ЗА КРЕДИТНИТЕ ТРАНСАКЦИИ, РЕЗИДЕНТИТЕ СЕ ДПЛЖНИ ДА ДПСТАВАТ ИЗВЕШТАЈ ДП: -Нарпдната банка на РМ (шл.42 ЗДР)
