1.
B akit hindi k aa aagg ad na nagg ing kaba kabaha hagg i ng pa panlipuna nlipunang ng turo ng s imba imbahan han ang ang karap karapat atan angg pa panta ntao? o? Paano Paano nauuna na uunaaw awaa aan n ng s imba imbahan han ang ang mg a ito? ito? (Ipal (Ipaliwana iwanagg kung anu-a anu-ano no ang ang pa pagg kakata kakatang ng i ng is an angg te teoloh olohik ik al na panana pananaw w tung kol dito.) P aa aano no makaaam makaaambag bag ang s imbaha imbahan n s a kas al alukuy ukuy ang ta tala lakk ayan at at pag s as akong k reto ng k arapata arapatang ng panta pantao? o? 1. 2.
3.
PAMBUNGAD 1. Lorem ipsum dolor HINDI KAAGAD NAGING KABAHAGI 1. Historical background / context 1. Laganap ang mga historical o natural rights movement na nagtataguyod ng mga human rights theories na nakaugat sa liberalismo 2. Hindi agad ito tinanggap ng simbahan dahil nakabaon ito sa konserbatismo sa loob ng halos dalawang siglo 3. Dagdag pa rito, ang pundasyon ng liberal na konsepto ng rights ay may halo ng deistic at rationalistic suppositions (deismo - ang paniniwala na Diyos ang lumikha at pagkatapos nito ay wala nang pakialam, pinabayaan o hinayaan nang mag-isa ang sangkalawakan) 2. French Revolution 1. Ayon kay Mary Elsbernd, dahil naka-alyansa ang simbahan sa French monarchy, naging sentro sa simbahan ang pagtutuligsa ng mga rights movement bilang tagapagtaguyod ng liberalismo. 2. Ang pag-unawa o interpretasyon ng simbahan sa liberalismo ng French Revolution ay anti-clerical, anti-Catholic, at banta sa temporal at political authority ng simbahan. 3. Naging kritiko ang simbahan sa mga demokratikong transpormasyon na nangyayari at humuhubog sa buong Europa 4. Sa halip na makibahagi, makipag-ugnayan, at makibuklod ang simbahan sa modernong mundo, kinundina niya ito 3. Pius IX’s Syllabus of Errors (1864) 1. Pinakamatingkad na ekspresyon o pagpapahayag ng anti-modernist spirit ng simbahan. 2. Naglista ng 80 propositions na taliwas sa turo ng simbahan 1. Nararapat lamang na nakahiwalay ang Simbahan sa Estado, at ang Estado sa Simbahan. 2. HIndi na itinuturing na nag-iisang relihiyon ang Katolisismo, na binubukod ang ibang anyo ng relihiyon. 3. “The Roman Pontiff can, and ought to, reconcile himself, and come to terms with progress, liberalism, and modern civilization.” 4. Late 19th and early 20th centuries 1. Dahan-dahang pagbago ng pananaw at posisyon ng simbahan. Ang pagpasok ng wika ng karapatan sa turo ng simbahan at ang pakikipagsundo sa modernidad 2. Leo XIII’s Rerum Novarum 1. Mahalagang turning point sa paghulma at pagbuo ng Catholic human rights tradition 2. Pagtanggap sa mga modernong institusyon 3. Pagtangkang ayusin ang relasyon ng simbahan sa modernong mundo 5. Sa pagitan ng French Revolution at Second Vatican Council, sinubok baguhin ng Simabahn ang anyo nito mula sa isang kasabwat ng isang awtoritaryang pamumuno, tungo sa pagtaguyod ng reporma para sa demokrasya at karapatang pantao. PAG-UNAWA NG SIMBAHAN SA KARAPATANG PANTAO 1. Human rights are teleological. 1. Liberalismong pag-unawa: Binibigyang diin ang relasyon ng freedom sa indibidwal na pagnanais at kagustuhan (paglagay ng “absolute liberty at the source of individual rights”) 2. Katolikong pag-unawa: Merong human rights hindi para makamit ng tao ang kanikanilang sariling layunin, kundi para makagalaw ang tao patungo sa katotohanan, sa pananampalataya, at sa maaayos na hangganan ng buhay. 1. Sa perspektibo ng simbahan, ang binibigay ng liberalismo ay false sense of freedom dahil tanging ang buhay na nakapaloob sa maayos na hangganan o telos ang tunay at totoong malaya. 2. Ang telos, end, objective ay ang mas mapalapit sa Diyos, at mas makapaglingkod sa kapwa. 2. Human rights are understood theologically. 1. Liberalismong pag-unawa: Tinatanggihan ang dimensyon ng social significance at religious implications o ultimate ends ng human rights 2. Katolikong pag-unawa: May kahulugan ang buhay sa kontekstong teolohiko. Samakatuwid, nangangahulugan na mapapangatwiranan lamang ang human rights sa parehong konteksto 3. Human rights emerge from human dignity. 1. Liberalismong pag-unawa: Binibigyang diin ang indibidwal (“individual”)
2.
4.
5.
Katolikong pag-unawa: Binibigyang diin ang tao (“person”) 1. Ayon kay Novak, ang tao ay dignus, karapat-dapat ng paggalang, at banal din, dahil nabubuhay siya sa mga gawaing naaayon sa Diyos 2. Persons have ends that transcend their material existence but individuals do not. 4. Human rights are communal. 1. Liberalismong pag-unawa: Ginagawang pinaka-mataas o supreme ang indibidwal. May panganib sa pagpapalaganap ng ideya na ang indibidwal ay gumagawa ng mga bagaybagay na humahantong sa pagkasentro sa sarili 2. Katolikong pag-unawa: Merong human rights hindi lamang para protektahan ang indibidwal kundi pati na rin pagyabungin at paunlarin ang common good. 1. Full personhood can be achieved only through self-donation to others. 2. Bahagi ng pag-unawa sa likas na pakikipagkapwa ng tao; hindi maaaring maihiwalay ang tao sa komunidad na kanyang kinabibilangan sa pagtupad ng kanyang tadhana 5. Protection of human rights is inseparable from advancing culture of life. 1. Katolikong pag-unawa: Tinututulan ng simbahan ang abortion, euthanasia, at family planning dahil labag ito sa tamang pag-unawa ng human rights at human freedom 1. Sanctity of life as human rights issue 2. Ang batayan ng human rights ay ang pagkiling sa buhay ng tao at dignidad nito AMBAG SA KASALUKUYANG TALAKAYAN 1. Maaaring gamitin ang konteksto ng Pilipinas tungkol sa war on drugs o extra-judicial killings 2. Makisangkot ang simbahan at makapagpahayag ito ng matatag na posisyon sa pamamagitan ng mga pastoral letters at pastoral statements 3. Makiisa ito sa mga biktima - lalong lalo na sa mga bata at byuda. Mag-abot ng tulong at buksan ang pinto sa mga nasa laylayan ng lipunan 4. Makialam sa mga hindi makatwirang patakaran ng gobyerno at patuloy na tutulan ang mga nangyayaring paglabag sa karapatang pantao. PAGTATAPOS 1. Lorem ipsum dolor
2. A nu-ano ang batayang biblik al ng pag kili ng at pag panig ng s imbahan sa mg a dukha? A yon s a
kas alukuyang turo ng s imbahan, baki t mahalaga ito? Paano nauunawaan ng PC P I I ang ibig s abihin ng S imbahan ng mg a Dukha? S a ting in ni nyo, baki t ito mahalag a s a kas alukyang konteks to ng P ilipi nas ? 1. 2.
3.
PAMBUNGAD 1. Lorem ipsum dolor ANG MGA DUKHA SA BIBLIYA 1. Ginawa ng Diyos ang tao bilang kawangis Niya. 1. Dahil kawangis ng tao ang Diyos, lahat ng tao ay may likas na dangal, at pantay-pantay tayong lahat. 2. Lahat ay pinagpala ng Diyos. Lahat tayo ay nakikibahagi sa bunga ng sangnilikha at sa buhay ng sambayan. 3. May karapatan ang lahat na makinabang sa yaman na ipinagkaloob ng Diyos. 4. Hindi tayo nabubuhay bilang indibidwal lamang. Panlipunan ang pag-iral ng tao; bahagi rin tayo ng isang komunidad at sambayanan. 2. May pribilehiyo ang mga dukha. 1. Ang pribilehiyo na ito ay hindi sa materyal na aspeto o kapangyarihan, kundi dahil kumikiling sa kanila ang Diyos. 2. “Anawin” (the little ones in Hebrew; tinutukoy ang mga balo (widows), dayuhan at ulila) 1. Noon, kawawa ka kapag wala kang asawa na nagtatrabaho. 2. Ayon sa aklat ng Exodo, pinag-uutos ng Diyos na hindi dapat pabayaan at pahirapan ang mga anawin. 3. Hindi mabuti ang kalagayan ng mga anawin. Marhinalisado sila: mahirap sila, walang kapangyarihan, at isinasantabi. 1. Sinusukat ng Diyos ang katapatan sa tipan ng tao sa Kaniya sa pamamagitan ang pag-aalaga ng tao sa mga anawin (isyu ng katarungan) 2. Tinutuligsa ng Diyos ang mga hari kapag hindi inaalagaan ang mga anawin/inaabuso ang kapangyarihan. 4. Ayon kay San Lucas, misyon ni Hesus ang ipahayag ang mabuting balita. 1. Ang misyon ay hindi para sa mayayaman o may kapangyarihan. 2. Ang misyon ay ang ipangaral ang magandang balita sa mga dukha, at ipahayag ang paglaya sa mga bihag. 3. Pinapakitang Deuteronomic Code ang pananagutan ng tao na palayain ang mga alopin at ibalik ang mga lupa. 1. Iminumungkahi na magkaroon ng mga alituntunin na sa ganon ay magkaroon ng pagkakapantay-pantay sa lahat ng tao. Ngunit hindi ito naisakatuparan ng Israel. 2. Nagbunga sa kahirapan ang pang-aapi at kapabayaan ng mga may kapangyarihan sa mga mahihirap. 3. “Lord of the Sabbath” (Mt 12:8) at ang Deuteronomic Code - may Sabbath bilang pahinga at upang ang mga mahihirap ay makaahon, magkaroon ng oportunidad. Ang Sabbath ay para sa tao, lalo na sa mga mahihirap. 4. Si Hesus ay merong pagkiling sa mga mahihirap at nakikisama sa kanila. Datapwa’t may pagkiling, dapat maging maingat tayo sa pagro-romanticize sa mga mahihirap, lalo na at meron ding mahihirap na gago, may sense of entitlement, etc… dapat maging kritikal. Kailangang ayusin (restructure) ang lipunan nang ayon sa konteksto at pangangailangan ng mga mahihirap!. 5. “Kahit mahirap sila, masaya pa rin.” Maaaring masaya nga pero hindi kahirapan ang pinagmulan nito! 6. Ang paghihirap ay hindi kalooban ng Diyos. It ay kakulangan ng tao na mag maalalahanin, at pangalagaan ang isa’t isa. PANLIPUNANG TURO NG SIMABAHAN 1. Mungkahi ni Kammer: “If we forget the poor, we have forgotten God and our own radical interconnectedness; to God and to one another.” 1. Bawat isa sa atin ay ating kapatid! Hindi dapat nating makalimutan at makaligtaan ang isa’t isa. 2. Huwag masanay sa pribelehiyo na hindi na kinekwestiyon. Ang pagwawalang-bahala sa mahihirap ay pagwawalang-bahala rin sa Diyos. 2. Mahalagi pa rin tugunan ang immediate needs (assistance with meal or shelter) ngunit dapat may long-term din (advocacy for social and economic change; empowerment; political participation and economic development). Mas komprehensibo dapat ang tugon—hindi lang donasyon kung hindi pagbabago mismo sa struktura ng ekonomiya, atbp. 3. Mungkahi ni Papa Fr ancisco, “Mabuti kung magtaguyod ng isang dukhang Simbahan para sa mga dukha” 1. Evangelii Gaudium: Bakit may pagkiling? Hindi dahil pulitikal, sosyolohikal, kultural, scientipiko o etc. kung hindi dahil ito ang tawag sa Diyos
2.
4.
5.
6.
The poor have much to teach us! Hindi dapat patronizing kapag tumutulong. Maging bukas kasi sila din mismo may maituturo sa atin—need to let ourselves be evangelized by them; lalo na at alam nila ang ibig sabihin ng paghihirap! 4. Dapat tugunan ng Simbahan ang pangangailangan at karapatan ng mga salat, kahit na ang kalalabasan nito ay ang alyenasyon mula sa may kapangyarihan. 5. Tinatawag na mamuhay nang payak ang mga pastor at pinuno ng lipunan, at magjing huwaran nating lahat, sapagkat ang kanilang trabaho ay hindi isang “career” kundi serbis yo. 6. PCP II: sundan ang yapak ni Kristo sa kaniyang karukhaan. Kailangang sumaibayo sa ating entitlements. Dapat hindi nakikita bilang katapusan ang pera o career ng ating buhay. SIMABAHAN NG MGA DUKHA 1. Upang maging epektibong instrumento ng ebanghelyo ang Simbahan, kailangang maging Simbahan ng mga Dukha! 2. Pagmamahal para sa mga mahihirap—pagmamahal na hindi eksklusibo at hindi nagaalyena ng ibang tao. 3. Dapat walang diskriminasyon tungo sa mga mahihirap. Hindi tama na hindi pinapapasok ang mahihirap sa simbahan. 4. Kailangang magbigay ng preferential na pansin at oras sa mga mahihirap KASALUKUYANG KONTEKSTO NG PILIPINAS 1. Dapat ang mga mahihirap din mismo ang magkikilos at magsasalita para sa kanilang sarili— empowerment! Hindi dapat aasa lamang sa mga nasa taas; may kaakibat din na pagbabago. 2. Mahalaga and encounter o pakikipagtagpo - hindi sapat ang mag-volunteer/donate lang; kailangang makilala, makita ang mukha ng mga mahihirap 3. Mungkahi ni Kammer: must build and sustain a healthy economy that provides employment opportunities at just wages w/ benefit PAGTATAPOS 1. Lorem ipsum dolor
3.
Ipaliwanag kung paano nag ing kabahag i ng panlipunang turo ng s imbahan ang is yu s a ekolohiya. P aano mo ilalarawan ang ug nayan ng s ang katauhan s a s ang nilikha at paano pinayabong ng Laudato S i’ ang turo ng s imbahan dito? Ipaliwanag kung ano ang ug nayan ng pri badong pag -aari at ang pang kalahatang layunin ng yaman ng mundo. P aano makatutulong ang pang -unawang ito s a kris is natin s a ekolohiya? 1. 2.
3.
4.
PAMBUNGAD 1. Lorem ipsum dolor KASAYSAYAN NG PANLIPUNANG TURO NG SIMBAHAN SA EKOLOHIYA 1. Pre-Vatican II Social Teaching on Ecology 1891-1962 1. First Social Encyclical Rerum Novarum (Pope Leo XIII) 1. tanging mga tao ang may intrinsic value o halaga sa sarili, habang ang iba ay mahalaga para sa tao rin 2. Mater et Magistra (Pope John XXIII) 1. ipinakita ang iba’t ibang suliraning kinakaharap dahil na rin sa naganap na WWII 2. nagsimula ang usapan ng “intergenerational justice” kung saan isinasaalang alang hindi lamang ang henerasyon sa kasalukuyan, ngunit pati ang susunod na mga henerasyon 2. Vatican II Ecological Teaching 1962-1965 1. Gaudium Et Spes 1. kinilalala ang paglaki ng populasyon, pero ayaw iugnay sa pagkasira ng kalikasan 2. muling sinasabi ang pagiging namumuno sa iba pang likha 3. mahalaga: pagkilala ng pagkakasala laban sa hindi taong likha 3. Post Vatican II 1965-2010 1. Octogesima adveniens: pinuna ang negatibong bunga ng modernisasyon sa kalikasan 2. Compendium of the Social Doctrine of the Church: kinikilala ang halaga ng lahat ng nilikha 3. Centesimus Annus: tao bilang manggagawa, upang pagyamanin ang daigdig UGNAYAN NG SANGKATAUHAN SA SANGNILIKHA 1. Ang tao bilang taga-tanggap ng nilikha ng Diyos 1. Biyayang ipinagkaloob at tinatanggap, pinagplanuhan at regalo ng Diyos sa atin 2. Mayabong na mundo bilang unang biyaya ng Diyos sa tao 3. Pagkakaisa (solidarity) at intergenerational justice 2. Ang tao bilang mabuting tagapangalaga ng sangnilika 1. Pananagutan tungo sa sangnilikha 2. Sugo lang ng Diyos upang pangalagaan ang kanyang nilikha 3. Ang tao bilang manggagawa 1. Ang pagpapaunlad sa sangnilikha 2. Bahagi ng “fulfillment” ng tao ang pangalagaan ang mundo 3. Hindi dapat maisantabi ang kalikasan sa pag-usbong ng teknolohiya 4. Ang tao bilang kontemplatibo 1. Ang sangnilikha bilang daan sa pakikitagpo sa May-likha, sa pagkakita ng ganda ng nilikha 2. “Seeing God in all things” 3. St. Francis of Assisi -halimbawa kung paanong kontemplatibo ang pakikitagpo sa kalikasan PAGPAPAYABONG NG LAUDATO SI’ SA TURO NG SIMBAHAN
1. 2. 3. 4.
5.
Paggamit ng mabuting agham Ang kahalagahan ng sangnilikha Pagpapalawak ng konsepto ng solidaridad Ang pag-uugnay ng kaunlaran ng tao, ang ”social inclusion of the poor” at “environmental sustainability” 5. Pagbabago sa pagkonsumo at klase ng pamumuhay UGNAYAN NG PRIBADONG PAG-AARI AT PANGKALAHATANG YAMAN SA MUNDO 1. Ang pagtingin sa pribadong pag-aari bilang mas pinapahalagahan kaysa sa pangkalahatang layunin ng yaman ng mundo ay siyang pinagmumulan ng antroposentrismo sa turo ng simbahan. Ilan sa mga halimbawa nito ay ang sumusunod: 1. Pagbibigay-diin sa dangal ng tao kaysa sa integridad ng sangnilika 2. Prioridad ng “human ecology” higit sa “natural ecology” 3. Pagtanggi sa “egalitarian” na pananaw at pagpabor sa isang “hierarchical” na modelo 2. Three main human abuses 1. irresponsible use of scientific and technological advancements 2. lack of respect for life and integrity of creation 1. wrong priority given to economic interests over human dignity 2. uncontrolled destruction of animal and plant life 3. unacceptable experimentation on life forms
6.
7.
3. violation of God’s plan for the universal destination of goods PAG-UNAWA SA KRISIS NG EKOLOHIYA 1. Paglampas sa antroposentrismo 2. Ecological conversion 3. Ang kalikasan ay para sa lahat -universal destination of goods PAGTATAPOS 1. Lorem ipsum dolor
4. A nu-ano ang mg a panuntunan ng panlipunang turo ng s imbahan ang makatutulong s a pag papalaganap
ng kapayapaan at anu-ano ang kakulang an ng mga turo niy a tung kol dito? B aki t hindi na s apat ang turo ng simbahan tungkol sa “just war”? Sa isang mundo na puno ng karahasan, paano maaaring magkaroon
ng mapayapang daan tung o s a pagbabag o? 1.
2.
3.
4.
PAMBUNGAD 1. Kadalasan, kapag naririnig natin ang salitang kapayapaan, ang pauna nating pagppakahulugan dito ay ang kawalan ng gulo at digmaan. 2. Ngunit, ang pangkaraniwang pagpapakahulugan na ito ay isang negatibong kahulugan. 3. Walang sinasabi ang kahulugan na ito kung ano ang kapayapaan. Sinasabi lang nito kung ano hindi ang kapayapaan. PANLIPUNANG TURO NG SIMBAHAN 1. May ibang pagpapakahulugan na inihahandog ang simbahan na positibo, at tuwirang binigyangkahulugan ang “kapayapan.” 2. Unang pagpapakahulugan ng simbahan sa kapayapaan ay ang konsepto ng “Shalom.” 1. Ibig ipahayag ng Shalom na ang kapayapaan ay ang pagkakaroon ng isang malalim na ugnayan sa Diyos at sa sangnilikha. 2. Isa itong ugnayan na walang sakit, paghihirap, at kamatayan. 3. Ang Shalom ay isang katiyakan na nananahan tayo sa Kaniyang yakap at pagmamahal. 3. Itong paniniwala sa Diyos —pananahan sa kaniyang pagmamahal—ay isang anyo rin ng kapayapaan. 1. Kay Kristo natin nararanasan ang kaligtasan, sapagkat walang kondisyon at walang hanggang nagmamahal si Kristo. 2. Binibigyang-buhay tayo ni Kristo sa kaniyang pagmamahal sa atin. 4. Anyo rin ng kapayapaan ang isang komunidad na namumuhay nang maayos at matiwasay— konsepto ng order of tranquility . 1. Mapayapa ang isang komunidad na nagtataguyod ng katotohanan, kalayaan, at hustisya patungo sa kabutihan. 2. Dinamiko ang ganitong uri ng kapayapaan, sapagkat kailangang patuloy na itaguyod ang tamang kaugnayan sa isa’t isa. 3. Sa pagtataguyod ng tamang kaugnayan, nagkakaroon ng puwang upang magwasiwas ang diwa ng tao. KAKULANGAN NG TURO NG SIM ABAHAN 1. Hanggang saan titisin ang pananalot sa atin ng ibang tao? 2. Tinuturo ng Diyos na ibalik ang kasalan sa atin ng ibang tao sa paraan ng pagmamahal. 1. Ayon ka San Lucas, “kapag sinampal ka sa isang pisngi, iharap mo rin ang kabila.” 2. Ayon kay San Mateo, “Patawarin mo ang nagkasala sa iyo—hindi pitong beses, kundi pitumpu’t beses.” 3. Tinuturuan tayo ng Bibliya na huwag magtanim ng galit. “Kung binato ka ng bato, batuhin mo ng tinapay.” 3. Ngunit hanggang kailan tayo magbabato lamang ng tinapay? May karapatan ba tayong mapagod? Ilang beses tayong magpapatawad? Kung nakataya na sa isang malubhang sitwasyon ang ating sarili, titiisin pa natin? JUST WAR THEORY 1. Ngunit sa panahon ng matinding panganib—hindi lang sa isang tao, kundi sa iang buong komunidad—ipinahihintulot ng simabhan na lumaban. 2. Dito na pumapasok ang just war theory. 1. Iminumungkahi ng just war theory na bagaman kakila-kilabot ng digmaan, hindi palaging masama na piliing makipagdigmaan. 2. May mga sitwasyon na nawawalang-bisa ang presumption against war. 3. Ayon sa USCCB (United States Conference of Catholic Bishops), may mga sitwasyon kung saan may katwiran ang pakikipagdigmaan. 1. Just Cause. May dapat na dahilan upang makilahok sa digmaan. (e.g. pagtatanggol ng bayan sa mga mananakop) 2. Competent authority. Ang magtatawag lamang ng digmaan ay isang autoridad na may kakayahan at napag-aralang mabuti ang sitwasyon. 3. Comparative Justice. Mabibigyang katwiran ba ng pagpapatay ang mga karapatan at prinsipyo na nakataya? 4. Right intention. Dapat tama ang layunin sa pagpapasiyang makilahok sa digmaan. 5. Last resort. Wala nang ibang maggawa kundi makipagdigmaan. 6. Probability of success. Makilahok lamang sa digmaan kapag natiyak na na malaki ang probabilidad na manalo rito. 7. Proportionality. Ang pinsala na madudulot ng digmaan ay dapat nakaayon sa “kabutihan” na makakamit mula rito. 4. Ngunit hindi sapat ang turo ng simbahan ukol sa “just war.” 1. May kabalintunaan ang pagtataguyod ng “just war” sa kabuuang turo ng simbahan.
1. 2.
5.
6.
Tila absoluto ang turo ng simbahan laban sa paggamit ng dahas. Ngunit sa kabilang banda, binibigyang-katwiran niya ang limitadong paggamit ng dahas. 3. Maaaring sadya ang kabalintunaan na ito. Bagaman tinatawag tayong tumugon sa kasalanan gamit ang pagmahahal, tinatawag din tayong puksain ang dahas sa mundo. 2. Tinatawag ang mga Kristiyano na protektahan ang mga marhinalisado, at tanggihan at lumaban sa dahas na di-makatarungan. 1. Kinikilala ng simbahan na may responsibilidad tayo na pangalagaan ang mga inosente. 2. Nilinaw rin ng mga papa na ang pagtataguyod ng kapayapraan ang pinakamahalagang tungkulin ng simbahan bilang sumbahan. 3. Hindi tahasang ipinagbabawal ng simbahan ang madalang paggamit ng dahas. Sa parehong paraan, hindi tahasang sinasabi na bahagi ng misyon ng simbahan ang paggamit ng dahas. PAANO MAGKAKAROON NG KAPAYAPAAN? 1. Kumiling sa panig ng tama at mabuti 2. Hindi kinakailangang tugunan ang malalaking problema ng mundo, gaya ng EJK o war on drugs na nagaganap ngayon. Butihing palaganapin ang kapayapaan sa pakikipag-ugnayan sa ibang tao. 3. Gawin mo sa iyong kapuwa ang nais mong gawin nila sa iyo. PAGTATAPOS 1. Lorem ipsum dolor
5.
Pumili ng is ang erya ng imers yon. G amitin ang s irk ulong pas toral s a pag papaliwanag ng mga is yu ng lug ar na ito. G umamit ng dalawang teks to ng bi lbliy a at dalawang panuntunan ng panlipunang turo ng s imbahan na mahalaga s a konteks tong ito. Mag ing kong kreto s a pag papaliwanag ng iy ong s ag ot. 1.
2.
3.
4.
PAMBUNGAD 1. Ang sirkulong pastoral ay isang framework o balangkas na binuo ni Joe Holland at Peter Henriot S.J. upang makatugon sa mga suliraning panlipunan at mga sitwasyon na hindi makatarungan. 1. Ang metodolohiyang ito ay sumasalamin kung paano dapat ilapat ang panlipunang turo ng simbahan sa isang partikular ng konteksto. 2. Pinipigilan rin tayo nito magmadali sa mga aksyong hindi pinag-iisipan ng mabuti, at binibigyang rin atensiyon ang karanasan kung sino mismo ang mga apektado, pati na rin ang kinakailangang pagsusuri at pagninilay sa mga sitwasyon or isyung ito. 2. Sa sirkulong pastoral, mayroong 4 na sandali: Karanasan, Pagsusuri, Theolohikal na Pagmumuni at Pagtugon. 3. Area: Biñan, Laguna KARANASAN 1. Sa mga naging karanasan sa Biñan, una kong napansin na ang lahat ng mga tao ay malapit sa isa’t isa at magkakakilala. Habang lumilibot kami sa lugar, walang panahon na hindi bumati sa isa’t isa ang mga residente. 2. Dagdag pa rito ang kapansin pansin na pagkarumi ng lawa na halos na wala ng makikita dahil sa basurang nagkalat. Halos wala na ring buhay ang lawa dahil maraming lumulutang na patay na isda. 3. Dito, makikita na malaking kawalan ang pagkadumi ng lawa dahil nawalan na ring ng pangunahing kabuhayan ang karamihan sa mga residente. Dahil sa kawalan ng pangunahing pangkabuhyan, napansin ko na gumagawa sila ng iba’t ibang paraan upang tugunan ang kanilang pang-araw-araw na mga kinakailangan kagaya na lamang ng pagbenta ng sapatos, pagsali sa mga panandaliang mga proyekto ng gobyerno (construction, street sweeping, etc.) at pagiging tricycle driver. PANLIPUNANG PAGSUSURI: 1. Mga Isyu 1. Generally 1. Polusyon (Laguna Lake) 2. Kakulangan ng mga alternatibong paraan ng kabuhayan 3. Paggawa ng mga hindi kanais-nais na bagay para lang kumita ng sapat na pera para sa kanilang mga pangangailangan 2. Karaniwang kaalaman na na ang Lawang Laguna ay marumi at hindi kaaya-aya para sa pangingisda o paglalangoy. 1. Pero hindi karaniwang binibigyan ng pansin ang mga taong nakatira malapit dito na nagdedepende sa mga likas na yaman ng lawa para mabuhay. 2. Kung pupunta ka sa lugar na ‘to, makikita mo ang mga kakaibang trabaho na inangkop ng mga miyembro ng barangay dahil sa pagkawala ng kanilang pangunahing mapagkukunan ng pamumuhay. 3. Ang ilan ay gumagawa ng sapatos. Ang sapatos na ito ay binebenta sa murang presyo lamang sa isang kilala “middleman” sa barangay nila, at ang mga sapatos na ito ay binebenta ng “middleman” sa mga malalaking retailer kagaya ng SM at Robinson’s. 4. Minsan, tumatanggap din sila ng contractual employment sa gobyerno kagaya ng street-sweeping, atbp. Pero short-term lang ito kaya hindi siya “sustainable.” 3. Naging isyu din ang kalusugan. 1. Ang karumihan ng lawa ay nakakaapekto sa pangkalahatan na kalusugan ng Biñan. 2. Lalo na kapag umuulan at bumabaha sa lugar nila. 3. Madali lang makapasok yung tubig sa mga bahay, kaya nasisira din ang mga kagamitan. THEOLOHIKAL NA PAGMUMUNI-MUNI 1. Laudato Si 1. This sister now cries out to us because of the harm we have inflicted on her by our irresponsible use and abuse of the goods with which God has endowed her. 2. We have come to see ourselves as her lords and masters, entitled to plunder her at will. 3. The violence present in our hearts, wounded by sin, is also reflected in the symptoms of sickness evident in the soil, in the water, in the air and in all forms of life. 4. This is why the earth herself, burdened and laid waste, is among the most abandoned and maltreated of our poor; she “groans in travail” 2. Gaudium et Spes 63 1. While an immense mass of people still lack the absolute necessities of life, some, even is less advanced countries, live sumptuously or squander wealth.
2. 3.
5.
6.
Luxury and misery rub shoulders. While the few more enjoy very great freedom of choice, the many are deprived of almost all possibility of acting on their own initiative and responsibility, and often subsist in living and working conditions unworthy of human beings.
TUGON 1. Balikan ang mga patakaran na nakakaapekto sa paraan ng pamumuhay ng mga tao na may kauganayan sa kapaligiran tulad ng pagkawasak ng lawa. 2. Patuloy na itaguyod pagtayo ng mga healthcare systems at iba pang mga institusyon sa mga lugar na may kakulangan nito. 3. Pagbigay diin sa kahalagahan ng edukasyon at mapalawak ang sakop nito.Mabigyan ang mga residenteng may negosyo ng karagdagang kaalaman na makakatulong sa mas makatarungang pagpresyo ng kanilang mga produkto at serbisyo. 4. Bigyan diin ang pag-asikaso at panunumbalik sa lawa upang mapakinanbang muli ito. PAGTATAPOS 1. Lorem ipsum dolor
