sv`r smuMd Swar Samund
prmjoq isMG fIn
sv`r smu d M kIrqn AkY fmI
suikRq tr`st
Swar Samund
by Paramjot Singh (+91) 094171-16419
koeI pRkwSn AiDkwr nhIN[ koeI vI sMsQw, vIr/BY x vIr/BY x ibnW AwriQk lwB dI lwlsw dy ies ikqwb nUM Cwp ky vMf skdy hn[
©
pihlI vwr : mwrc 2009 Bytw : 30 rupey
pRkwSk : sv`r smu Md kIrqn AkY fmI AkY fmI dwKw kwlj rof, mu lWpu ` r lu iDAwxw (pM jwb, (pM jwb, Bwrq) Pon : 0161-2878783
[email protected], sukrittrust@gma il.com, www.sukrit.org
qqk r w
1. do Sbd 2. pusqk prIcY 3. au dy S qy kwrj 4. dwKly dy inXm 5. sv`r ilpIAW dy icMnH 6. AlMkwr y srUp 7. 31 rwgW dw sMK p 8. p`qr ivhwr kors dw vyrvw uu sR I 9. rwgu uu mwJ 10. rwgu 11. rwguu gauVI uu Awsw 12. rwgu uu gUjrI 13. rwgu uu dyv gMDwrI 14. rwgu uu ibhwgVw 15. rwgu uu vfhMs 16. rwgu uu soriT 17. rwgu uu DnwsrI 18. rwgu 19. rwguu jYqsrI 20. rwguu to fI uu bYrwVI 21. rwgu uu iqlMg 22. rwgu 23. rwguu sUhI
5 6 7 8 9 10 11 28 30 32 34 36 38
40 42 44 46 48 50 52 54 56 58
uu iblwvl 24. rwgu 25. rwguu goNf 26. rwguu rwmklI 27. rwguu nt nwrwien 28. rwgu mwlI gauVw uu mwrU 29. rwgu 30. rwguu qu KwrI
60 62 64 66 68 70 72
uu kydwrw 31. rwgu
74
uu BY rau 32. rwgu
76
33. rwguu bsMq
78
uu swrMg 34. rwgu
80
uu mlwr 35. rwgu
82
uu kwnVw 36. rwgu
84
37. rwguu kilAwx
86
uu pRBwqI 38. rwgu
88
uu jY jwvMqI 39. rwgu
90
40. islybs
92
41. pRIiKAw Pwrm
103
do Sbd
kIrqn inrmo lk hIrw hY [ rU h dI Kurwk hY[ ijsnU M kIrqn rwhIN isPiq swlwh dI bKiSS hwsl hu dI M hY, auh pwqSwhW dw pwqSwh bx jWdw hY[ A`j kIrqn ‘kmrSIAl’ rUp AKiqAwr krdw jw irhw hY [ gurU swihb jI dI AwrMBI inSkwm kIrqn lihr nUM hux iPr pRc fM krn dI lo V hY[ Gr Gr iv`c kIrqn vsy qy rsy[ hr koeI Awp kIrqn kr skdw hovy , Awp isiPq swlwh qy kIrqI dy rs Bu cy M - AijhI qWG sI pM pMQ rqn BweI swihb BweI jsbIr isMG jI Kwlsw (KMny vwilAW) dI[ ies nyk kwrj nUM sM pU rn krn dI lo cw lY ky ‘su ikRq tr`st’ dy vIr/BYx syvwrq hn[ pRo.prmjoq isM G kO mI inDwn hn[ r`jy hoey rwjy hn, su r qy qwl dy AnU p igAwndwqw hn...[ ho r, hor kI kuJ vI ilK lvW iPr vI pCqwvw hI rhygw ik AijhI inrmwx SKsIAq dI sMpUrn aupmw nhIN kr sikAw[ inmrqw dI mUrq prmjoq isMG jI kihMdy hn “my ry “my ry nwm nwl nw pRoP sr Y ilKo qy Y sr n hI fIn[ mY qW inmwxy ijhy gu ris`K vWg gurU Gr dI sy vw krnI cwhuMdw hW”[ bilhwr! bilhwr!! AijhI s`cI-su `cI Bwvnw dy[ A` j swfy smwj nUM au hnW rUhW dI loV hY jo ies gur Purmwn nU M nU M pUrw krn ih`q in` qr pY x - ‘khu nwnk sB qyrI vifAweI ko eI ko eI nwau n jwxY my rw] my rw] Awp jI pUrn inSkwm rUp ivc ‘sv` r smu Md kIrqn AkYfmI’ u m`lWpu r (luiDAwxw) dy fIn vjo N syvwvW dy rhy hn[ swfI AMqrIv qWG hY ik Awp jI dI AgvweI ivc m` lWpu u r ivKy kIrqn isKlweI dw v` fw kyNdr sQwipq kIqw jw sky[ opR prmjoq isMG jI dy su Xog su pqnI opR.prmjIq kOr jI dI Gwlxw ies pu sqk dy pMny pMny qy vyKI jw skdI hY[ swrI pu sqk dI prU P rIifMg qy su DweI Awp ny kIqI hY[ ijQy dw pY ktIkl R p`K pRo.swihb .swihb isKwau Ndy hn auQy iQaUrI dI pVH weI pVH weI opR prmjIq kOr jI krvwauNdy hn[ my rI sdw AM g sMgy AkwlpurK dy crnW ivc jodVI hY ik Awp ies guris` K jo Vy nUM Apwr Apwr bKiSSW nwl Eqpoq kr, inmK-inmK Awpxw jwx ky pRiqpwlxw krdy rho jI[ mY N DMnvwdI hW UK invwsI sR AipMdr isM G jI qy au hnW dy pirvwr dw jo ies AkYfmI leI inrMqr mwiek sihXog Byj rhy hn[ jsivM dr isMG Kwlsw suikRq tr`st 5
pusqk sqk prIcY gu rbwxI kIrqn dy srb - ivAwpI pRcwr qy pRswr leI dws ipCl y ku J swlW qo N XqnSIl irhw hY [ ies kwrj leI sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c AMikq rwgW qy AwDwirq, Aiq - su KYn p`DqI UnM ApxwauNidAW, sv` r-ilpI b` D rIqW iqAwr kIqIAW geIAW[ ien Dun qy sv`r smuMd nwmI pu sqkW H W rIqW dw sM gRih sihj Du rwhIN pRkwiSq kIqw igAw[ AwrMiBk p`Dr dy isiKAwrQIAW isiKAwrQIAW UnM rwgb` D D kIrqn isKlweI leI ieh bMdSW bhuq lwhyvMd swibq hoeIAW[ hux isiKAwrQIAW dI v`DdI mM g nMU dyKidAW ‘suikRq tr`st’ ies UnM Cwpx dI syvw lY irhw hY[ iesdw inrol mno rQ pRrxwmeI y hY qW jo isiKAwrQIAW nMU ies rwhIN lo VINdI jwxkwrI hwisl ho sky[ mY N ieh bM dSW Awpxy siqkwrXog ipqw ipqw igAwnI ieM dr isMG jI , isrmOr kIrqnIe y BweI y BweI smu M smu Md isM G isM G jI Aqy sMgIq ivdvwn mwstr dy s rwj jI duAwrw pR wpq sM sM gIq qy gu rmiq kIrqn dI ividAw hwisl krn auprMq hI iqAwr kr sikAw[ mY N ienHW sKSIAqW dw irxI hW , ijnH W mY nMU sy vw krn dy Xog bxwieAw[ ku bxwieAw[ ku J Arsy qo N suikR q sM sQwvW iv`c gurmiq kIrqn kIrqn dI isKlweI leI ieh pRwrM iBk pu sqk Aiq lo VINdI ho x krky isiKAwrQIAW dI Bytw kIqI kIqI jw rhI hY[ Aws krdW hW ik Akwl purK dI imhr sdkw ies qo qoN lwB pRwpq kIqw jwvy jwvygw[ ies pu sqk iv`c id` qy SbdW dy Bwv-ArQ ipM:R swihb isMG jI dI ilKq sRI gurU gRMQ swihb drpx dy AwDwr qy AMikq kIqy gey hn[ ies kwrj iv` c s. jgqwr isMG, mYNbr suikRq tr` st tr` st ny bVI pRym sihq sy vw sy vw kIqI hY[ pusqk UnM nvyN isirauN ivau Nqx iv` c suikR q tr` st dy cy ArmY n s. jsivMdr isMG jI Kwlsw (XU.ky.) .) dI ypRrxw qy AsIs Swml hY[
prmjo q isM G irtwierf AwPIsr ieMcwrj pMjwb AY Nf isM D bYNk ifvoSnl imaU izk AwrkweIvz, jlMDr BweI smu dM isMG gurmiq sMgIq AkYfmI, luiDAwxw[ sv`r-smu dM kIrqn AkY fmI, mu lWpu ` r, lu iDAwxw - 0161-2878783 6
audyS qy kwrj * ikrq qo N kIrqI Aqy iPr krqy q`k phu Mcx dy sPr v`l cytk lwauxI[ * gu rU dIAW Apwr Ku SIAW hwisl krn leI inSkwm rUp iv`c hI kIrqn krn dI ypRrxw pYdw krnI[ * BY-BwvnI nwl sRI gu rU gRMQ swihb iv` c AMikq rwgW dy AwDwr qy Sbd gwiex krn dI qWG qIbr krnI[ * “rhwau” dy Pu rmwn nUM hI AwDwr mM n ky Sbd gwiex krn dI pR rxw y dy xI[ * sRI hirmM dr swihb ivclI Sbd cau kI cau kI pR prw M nUM au jwgr krnw[ * rwg dw srU p auGwVn leI Awlwp qy qwnW dw pR Xog krn dI jwc isKwau xI[ isKwau xI[ * rwgW nUM srgmW dy AwDwr qy isKwaux dw auprwlw krnw, pr kIrqn smy N srgmW dw pRX g o sMk cxw[ o g o * qMqI swjW- rbwb, idlru bw, qwnpu rw qwnpu rw qy isrMdw vjwau x vjwau x v` l v` l ypRirq krnw[ * purwqn mirXwdw b` D, rwg b` D kIrqn SYlI qo N qo N jwxU krvwauxw[ * kIrqn UnM iPlmI qrjW qy krn vlo N vrjxw qy au nH W iv`c bwxI Adb BY pY dw krnw[ * gu rU ikR pw nwl suihrd Su BicM qkW, AiDAwpkW qy isiKAwrQIAW rwhIN au pro au prokq au dy S pUrn krn dy au prwly krny hoxgy[
7
sv`r ilpIAW dy icMnH nH dwKly dy inXm * sv` r smu dM ifgrI ko rs iv`c dwKlw lYx smy N ividAk Xo gqw G`to-G` t 10+2 sR yxI (G`to-G`t 40 %) nwl pRwpq kIqI hoxI cwhIdI hY [ y gw jo ik pR wspY pR wspY kt nwl n`QI hY [ * dwKly leI ibnY p`qr inSicq Pwrm qy dyxw hov gw
Su`D sv` r koml sv`r qIbr sv`r
* ibnY p`qr nwl ividAk Xogqw dy pRmwx p`qr qy sMgIq dy pihlW kIqy ko rsW dIAW qsdIk Sudw Poto kwpIAW lweIAW jwx[ * dwKlw Pwrm inXq imqI q`k jrUr jmH W krvwieAW jwvy[ ividAwrQIAW ny
mM dr spqk m` D spqk qwr spqk
10 idnW dw in`jI sMprk pRogrwm kyNdrI sM sQw iv`c jrUr lgwau xw lgwau xw ho vy gw[ irhwieS qy lMgr- in`jI sMprk pRogrwm (PCP) ADIn ividAwrQIAW leI
*
irhwieS qy lMgr dw pRbMD hovygw[ * lwiebR rI y shUlqW- kors dIAW shwiek pusqkW qy osRq pu sqkW vI aupl` bD krvweIAW jwxgIAW[ du rL`B pusqkW dI sm`grI dI Po to sty t krvwaux dI shUlq sMsQw v`loN pRdwn kIqI jwvy gI[ jwvy gI[ * pRmwx p` qr ( srtIiPkyt)- hr kors dy v` Kry pRmwx p` qr id`qy jwxgy ies dy nwl pR rMiBkw, miDAmw qy sM pU sM pUrnqw dy pR mwx p` qr vI ividAwrQI hwisl kr
sv`r inSwn koeI inSwn nhIN s, r, g, m r sv` dy hy TW _ lweIn ru, ,guDu, nu sv`r dy au pr lkIr m spqk inSwn sv`r dy hyTW ibMdI koeI inSwn nhIN r sv` dy au pr ibMdI mwqrw inSwn koeI inSwn nhIN kie`mwqrw iv`c do sv`r ie`k mwqrw iv`c cwr sv` sv`r dy A`gy r sv` dy A` gy 2 sv`r dy A`gy 3 -
ie` k mwqrw A~DI mwqrw ie` k cO QweI mwqrw do mwqrw iqM n mwqrw cwr mwqrw aucwrn s sm (pihlI mwqrw) sv`r dy Q`ly x (krws)
.n, .D, .p, .m s, r, g, m sN, rN, gN, mN
r, g, m, p rg, mp r rgmp ss-s-- s s, s, r s s X
KwlI (nOvIN mwqrw)
sv` r dy Q`ly 0 (zIro)
skxgy[
s 0
qwlI (BrI mwqrw)
8
sv`r dy Q`ly nMbr
9
r, g 2, 3
audwhrx
1. Aroh : s, r, g, m, p, D, n, sN Avroh : sN, n, D, p, m, g, r, s 2. Aro h : s s, r r, g g, m m, p p, D D, n n, sN sN Avroh : sN sN, n n, D D, p p, m m, g g, r r, s s 3. Aro h : s r g, r g m , g m p, m p D, p D n, D n sN Avroh : sN n D, n D p, D p m, p m g, m g r, g r s 4. Aroh : s r s r g, r g r g m, g m g m p, m p m p D, p D p D n, D n D n sN Avroh : sN n sN n D, n D n D p, D p D p m, p m p m g, m g m g r, g r g r s 5. Aroh : s g, r m, g p, m D, p n, D sN Avroh : sN D, n p, D m, p g, m r, g s 6. Aro h : s r g s, r g m r, g m p g, m p D m, p D n p, D p, D n sN D, n sN rN n, sN rN gN sN Avroh : sN gN rN sN, n rN sN n, D sN n D, p n D p, m D p m, g m, g p m g, r m g r, s g r s 7. Aroh : s r s g, r g r m, g m g p, m p m D, p D p n, D D n D sN Avroh : sN n sN D, n D n p, D p D m, p m p g, m g m r, g r, g r g s
10
sv`r smuMd Swar Samund
31 rwgW dw sMK py srU p
1. rwgu sR I rwgw ivic sR Irwgu hY jy sic Dry ipAwru]
3. rwgu gauVI gauVI rwig su lKxI jy KsmY iciq kry ie ] BwxY clY siqgurU kY AY sw sIgwru kryie ]
(sR I gu rU gR MQ swihb, AMg 83)
(sR I gu rU gR MQ swihb, AMg 311 )
1. su r 2. Qwt 3. vrijq vrijq susur 4. jwqI 5. smW 6. vwdI
` : ru,Du koml, m qIbr, bwkI Su D : pUrbI : Aro h iv`c g Aqy D vrijq : AOVv - sMpUrx : Swm dw sM iDAw kwl : r sMvwdI p : n I sN 7. Aroh : s ru m p Du p m p nI Avroh sN:ru N nI Du p Du m ru g ru s 8. mu `K AM g AM g : s ru ru p, p m, Du p m g ru, ru ru s 9. sM Ky p su r su r ivsqwr : ru m p nI sN ru N ruN sN ruN nI Du m p, p ru g ru s
1. sur : 2. Qwt : 3. vrijq su r : 4. jwqI 5. smW : 6. vwdI :
2. rwgu mwJ 1. sur g, n do no : N koml Aqy Su `D (g, gu, nI, nuI) 2. Qwt Kmwj : 3. vrijq sur : Aroh iv`c g Aqy D 4. jwqI AOVv :- sMpUrx 5. smW idn dw: cOQw pihr 6. vwdI r : sM vwdI p : 7. Aroh s r :m p nI sN Avroh sN nu: D p D m g m r p gu r gu s r .n s 8. mu K ` AM g : p D m g m r p gu r gu s r .n s 9. sMKyp sur ivsqwr : r m p nu D p Dm g m r m gu r gu, s r .n s
4. rwgu Awsw 1. sur : swry Su`D su r 2. Qwt : iblwvl 3. vrijq su r : Aro h iv` c g Aqy n vrijq 4. jwqI : AO Vv - sM pU rx 5. smW : svyr dw 6. vwdI : m sMvwdI : s 7. Aroh : s r m p D sN Avro h : sN n D p m g r s 8. mu `K AMg :r m p D sN rN sN n D p p D p m g r s 9. sMKyp sur ivsqwr : r m p D sN sN rNsN nD pD pm gr sr s r s
12
ru, Du ko ml BY rv Aroh iv`c g Aqy D vrijq AOV:v - sMpUrx Swm dw sM iDAw kwl r sM vwdI p : 7. Aro h : s ru m p nI sN Avroh : sN n Du p Du p m g, g ru .n s 8. mu ` K AMg : m Du p m g ru g m g ru s ru .n s 9. sMK py sur ivsqwr : .n s g g m g ru s m m g ru Du Du p m g ru g ru s .n s 10. sm pRwikR qk rwg :kwilMgVw
13
5. rwgu gUjrI gUjrI jwiq gvwir jw shu pwey Awpxw] gu r kY sbid vIcwir Anidnu hir jpu jwpxw]
7. rwgu ibhwgVw
( sR sR I gu rU gR MQ swihb, AM g 516) 516)
1. su r : ru, gu, Du ko ml m qIbr 2. Qwt : qo VI 3. vrijq sur: p 4. jwqI : CwVv - CwVv 5. smW : idn dw dU jw pihr 6. vwdI Du : sM vwdI ru : 7. Aro h : s ru gu m Du n sN Avroh sN:n Du m Du m gu ru gu ru s 8. mu K ` AM g : .n s ru gu - m Du m gu, Du m gu ru gu ru s 9. sMKp y su r ivsqwr : ru gu m gu m Du n Du m Du n sN n Du m gu ru m gu ru s
6. rwgu dyv gMDwrI 1. sur : do vy N D, dovyN n 2. Qwt : iblwvl (AwswvrI AM g) 3. vrijq su r : Aro h iv` c g Aqy n vrijq 4. jwqI : AO Vv-sMpUrx 5. smW idn dw :dU jw pihr 6. vwdI : m sMvwdI s : 7. Aroh : s r m p D sN Avro h : sN n D p Du nu Du p m g r s m: p Du p m g s r m 8. mu `K AMg 9. sM Ky p sur ivsqwr : m p D sN n D p Du nu Du p m g s r m - g r s 14
1. su r : nu ko ml 2. Qwt iblwvl : 3. vrijq su r : Aro h iv`c r, D 4. jwqI AO Vv-sM : pUrx 5. smW rwq dw : dU jw pihr 6. vwdI m : sM vwdI s : 7. Aro h : s .n s g m p n sN Avroh : sN n D p nu D p g m g r s 8. mu ` K AMg : g m p n sN 9. sMKp y sur ivsqwr : n D p nu D p g m g r s
8. rwgu vfhMs sbid rqy vf hMs hY scu nwmu auir Dwir ] scu sMg hih R sd sic rhih scY nwim ipAwir ] ( sR sR I gu rU gR MQ swihb, AM g 585) 585)
: dov Ny n : Kmwj : Aro h iv` c g : CwVv-sM pU rx : dupihr dw : p sMvwdI : r 7. Aroh : s r m p D nu p n sN Avro h : sN nu p D m g r s .n s m 8. mu `K AMg : p nu p D m g r s .n .p .n s 9. sM Kyp sur ivsqwr : r m g r s .n .p .n s r - p m g r s r .n s 1. sur 2. Qwt 3. vrijq su r 4. jwqI 5. smW 6. vwdI
15
9. rwgu soriT soriT so rsu pIjIAY kbhU n PIkw hoie ] nwnk rwm nwm gun gweIAih drgh inrml soie ] (sR I gu rU gR MQ swihb, AMg 1425)
: do vy N n Kmwj : : Aro h iv` c g, D : AO Vv-sMpUrx rwq dw: qIsrw pihr : r sMvwdI : D 7. Aroh : s r m p n sN Avro h : sN rN nu D m p D m g r .n s 8. mu`K AMg : m g r .n s 9. sM Kyp sur ivsqwr : s r m p n sN rN nu D p D m r rp mg r s 10. rwgu DnwsrI DnwsrI DnvMqI jwxIAY BweI jW siqgur kI kwr kmwie ] 1. sur 2. Qwt 3. vrijq su r 4. jwqI 5. smW 6. vwdI
(sR I gu rU gR MQ swihb, AM g 1419 )
gu, nu koml kwPI Aroh iv`c r, D AOVv-sM pU rx idn dw qIsrw pihr p sMvwdI s : 7. Aroh : .nu s gu m p nu sN Avro h : sN nu D p m p gu m gu r s 8. mu`K AMg : p m p gu m p nu D p gu m gu r s 1. sur : 2. Qwt : 3. vrijq su r: 4. jwqI : 5. smW : 6. vwdI :
16
11. rwgu jYqsrI 1. su r : ru, Du koml m qIbr 2. Qwt : pU rbI 3. vrijq su r : Aro h iv` c r, D 4. jwqI : AO Vv-sMpUrx 5. smW : idn dw cO Qw pihr 6. vwdI : g sMvwdI n : 7. Aroh : s g m p n sN Avro h : sN n Du p m g mg ru s 8. mu`K AMg : s g p m Du p m g g ru s 9. sM Kyp sur ivsqwr : .n s g m p p Du m g m g ru s 12. rwgu tofI fI 1. sur : ru, gu, Du ko ml m qIbr 2. Qwt : tofI 3. vrijq vrijq su r : Aroh iv`c p 4. jwqI : CwVv-sMpUrx 5. smW : idn dw dU jw pihr 6. vwdI : Du sMvwdI gu : 7. Aro h : s ru gu m Du n sN Avroh sN:n Du p m Du ru gu ru s 8. mu `K AMg : .Du .n s ru gu ru gu ru s 9. sMK p y sur ivsqwr : .n ru gu m Du p p m Du m gu ru gu ru s 17
13. rwgu bYrwVI 1. su r : ru ko ml m qIbr 2. Qwt : mwrvw 3. jwqI : sMpUrx 4. smW : Swm dw 5. vwdI : g sMvwdI D : 6. Aroh : s ru g m p D p D n sN Avro h : sN rNu sN n D p m g ru g ru s 7. mu`K AMg : p g p D p m g ru g ru s 8. sMK p y su r ivsqwr : .n s .n ru g ru s m g D m g p D m g g ru g m D m g ru s 9. sur sMgqI : s p , g p
15. rwgu sUhI do vy N n iblwvl sMpUrx-sMpUrx idn dw : dUsrw pihr p sM vwdI s : 6. Aro h : s r g m p n D n sN Avroh sN:nu D p m g r g m g r s 7. mu mu ` K AMg : sN nu D p m g r g m g r s 8. sM sM Kyp su r su r ivsqwr : s g m g r g p D n sN sN nu D p m g m nu D p p m g r g r s 1. su su r : 2. Qwt : 3. jwqI : 4. smW 5. vwdI :
16. rwgu iblwvl iblwvlu qb hI kIjIAY jb muiK hovY nwmu ] rwg nwd sbid sohxy jw lwgY shij iDAwnu ]
14. rwgu iqlMg 1. sur : dovyN n 2. Qwt : Kmwj 3. vrijq sur : r, D 4. jwqI : AOVv-AO Vv 5. smW : idn dw qIsrw pihr 6. vwdI : g sMvwdI n : 7. Aroh : s g m p n sN Avro h : sN nu p m g m g - s 8. mu`K AM g : g m p nu p - m p m g 9. sM Kyp su r su r ivsqwr : s g m - p m pm g g m p nu p m g s.n s 18
(sR I gu rU gR QM swihb, AM g 849)
swry S`uD su r iblwvl sMpUrx idn dw pihlw pihr D sMvwdI g : 6. Aroh : s r g m g r g p D n sN Avro h : sN n D p g r g p m g r s g 7. mu `K AMg : p D n sN sN n D p m g m r s 8. sMK p y sur ivsqwr : g p m g r g p m g r g m p D n sN, sN n D p, m g m r g p m g m r s 1. sur 2. Qwt 3. jwqI 4. smW 5. vwdI
: : : : :
19
17. rwgu goNf Nf 1. sur : swry S`uD sur 2. Qwt iblwvl : 3. jwqI sMpUr:x-sM pU rx 4. smW : idn dw dUjw pihr 5. vwdI : s sMvwdI m : 6. Aroh : s r g m p D n D n sN Avro h : sN n D n p m g r s 7. mu `K AM g AM g : mp n D n p g m g r g r s 8. sM sMKpy sur ivsqwr : n D n p D n sN, n D n sN rN sN rN rN sN rN sN sN D n p n D p g m p m g r s 18. rwgu rwmklI rwmklI rwmu min visAw qw binAw sIgwru ] gu r kY sbid kmlu ibgisAw qw sau ipAw Bgiq BMfwru ] (sRI gu rU gR Q M swihb, AM g 950)
: ru Du ko ml, dov Ny m, dovyN n : BYrv 3. vrijq sur : Aroh iv`c ru koml 4. jwqI : CwVv - sMpUrx 5. smW : svy r dw sMDI pR kwS 6. vwdI : p sM vwdI s : 7. Aro h : s .n s g m p Du n sN Avroh sN n: Du p m p Du nu Du p m p g m ru s 8. mu K ` AM g : p g m ru s .n s g m p y su sur ivsqwr : p Du nu Du p m p g m p g m ru ru s 9. sMK p 1. sur 2. Qwt
20
19. rwgu nt-nrwien sv` r 1. su r : do vy N m bwkI Su`D sv` r 2. Qwt : iblwvl o vkr rU p rU p 3. vrijq su r : Avroh iv` c n, m dw pRX g 4. jwqI : sMpUrx-AOVv 5. smW : rwq dw dU jw pihr 6. vwdI : p sM vwdI r : 7. Aro h : s m g m r m p D n sN Avroh : sN D p m D p g m r s 8. sM Kyp su r su r ivsqwr ivsqwr : s g m r m p D p g m r s r s, p m D p, D n sN rN sN, D n p, p , sN D n p, g m r m p g m r s r s
20. rwgu mwlI gauVw 1. sur : ru koml m qIbr do vyN D 2. Qwt : mwrvw 3. jwqI sMpUrx-sM : pU rx 4. smW : idn dw cOQw pihr 5. vwdI : r sM vwdI p : 6. Aro h : s ru .n .D .n ru g m g m D n D sN Avroh sN ruN:n Du p m g ru s 7. sM Kyp sur ivsqwr : m g ru, s .D .n s ru g m p n Du p m D m g ru s 21
21. rwgu mwrU gu r kY sbid ArwDIAY nwim rM ig bYrwgu ] jIqy pM c bYrweIAw nwnk sPl mwrU iehu rwgu ] (sRI gu rU gR QM swihb, AM g 1425)
dovyN m, dovyN D, do vyN n, Aroh iv`c r vrijq Kmwj CwVv-sMpUrx idn dw qIjw pihr g sM vwdI n : 6. n sN Aroh s g: m p D n Avroh sN: nu D p m p Du n Du p p D p g r g r s 7. mu K ` AM g : m p Du n Du p p p nu D p m p Du n Du p, p D p g r, g r s 8. sM Kyp sur ivsqwr : m g m p Du n Du p, nu D p m p p D p g r g r s 22. rwgu quKwrI KwrI 1. su r : dovyN n, m qIbr, gu ko ml 2. Qwt : tofI 3. vrijq sur : Aroh iv`c r, D 4. jwqI : AO Vv-sMpUrx 5. smW : idn dw cOQw pihr 6. vwdI : p sMvwdI s : 7. Aroh : .n s gu m p n sN Avroh sN n: D p nu D p, m gu r s 8. mu K ` AM g : .n s gu m p D nu D p m gu r s .n s 9. sur ivsqwr : .n s gu m p m D p gu m p D nu D p D m p gu r s 1. sur 2. Qwt 3. jwqI 4. smW 5. vwdI
: : : : :
22
23. rwgu kydwrw ky dwrw rwgw ivic jwxIAY BweI sbdy kry ipAwru ] sqsMgiq isau imldo rhY scy Dry ipAwru ] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 1087)
u : do vy N m, do vy N n, bwkI S` D kilAwx : : g AO Vv-CwVv : rwq :dw dU jw pihr : m sMvwdI s : 7. Aroh : s m, p m p D n sN Avro h : sN n D p m p D nu D p m p D p m r s 8. mu`K AM g : m p D p m s r s sur ivsqwr : s m m p p D p D m p m p sN rN sN D p 9. sM Ky p su m p D nu D p m s r s r g r s 1. su r 2. Qwt 3. vrijq sur 4. jwqI 5. smW 6. vwdI
24. rwgu BYrau rau 1. sur : ru Du koml 2. Qwt : BY rv 3. jwqI : sMpUrx-sM pU rx 4. smW : idn dw pihlw pihr 5. vwdI Du : sMvwdI ru : 6. Aroh s ru g: m p Du n sN Avroh sN n: Du p m g ru s 7. mu ` K AMg :s ru g m, p g m Du Du p s 8. sMKyp sur ivsqwr : m p Du, n Du - p, m p g m Du-p,m g ru- s 23
25. rwgu bsMq bnspiq maulI ciVAw bsMqu ]
27. rwgu mlwr mlwru sIql rwgu hY hir iDAwieAY sWiq ho ie ho ie ] (sR I gu rU gR MQ swihb, AM g 1176)
: swry Su`D : iblwvl :Aro h iv` c r, p AO Vv-sM:pUrx : bsMq ru q` iv` c hr smyN s : sM vwdI m : 7. Aro h : s g m D n sN Avroh sN n D: p m g m r s 8. sM Kyp sur ivsqwr : g m D n sN sN n D p m - g m r s s g m p s g m D n D p m p g m r s no t : ies rwg nMU Awid bsM q krky vI jwixAw jWdw hY[ 1. sur 2. Qwt 3. vrijq sur 4. jwqI 5. smW 6. vwdI
26. rwgu swrMg 1. sur do vyN inSwd : (n) 2. Qwt kwPI : 3. vrijq sur : g, D 4. jwqI AO Vv-AO : Vv 5. smW du pihr: smyN 6. vwdI : r sM vwdI p : 7. Aro h : s r m p n sN Avroh : sN nu p m r .n s 8. mu K ` AM g : .n s r - m r p m r .n s y su r ivsqwr : .n s r m r - r m p m r r 9. sMKp m p nu p m r m r .n s 24
(sR I gurU gR Q M swihb, AMg 1283)
1. su r : do vy N inSwd 2. Qwt : Kmwj 3. jwqI sMpUr:x-sMpUrx 5. smW brswq : ru`q iv` c hr smyN 6. vwdI : m sM vwdI s : 7. Aroh s r: g m r p nu D n sN Avroh sN:D nu p g m r s 8. sM Kyp su r su r ivsqwr : s r g m r r p m p nu D nu p g m r p, nu D n sN - sN nu p g m r p - g m r s
28. rwgu kwnVw 1. su r : gu koml, do vy N n 2. Qwt : kwPI 3. vrijq sv`r : D 4. jwqI : CwVv-CwVv 5. smW : rwq dw dUsrw pihr 6. vwdI p : sM vwdI s : 7. Aroh : s r gu m p n sN Avroh sN nu :p m p gu m r s 8. mu K ` AM g : nu m p sN nu p gu - m r s 9. sMKyp sur ivsqwr : r m p nu p m p n - sN rN n sN nu - p gu gu m r s 25
29. rwgu kilAwx srb sUK Awnµ d nwnk jip rwm nwmu kilAwxu ] (sRI gurU gR Q M swihb, AM g 1323)
: m qIbr 2. Qwt kilAwx : 3. jwqI sMpUr:x-sM pU rx 5. smW rwq dw : pihlw pihr 6. vwdI g : sMvwdI n : 7. Aroh : s .n r g m p D n sN Avro h : sN n D p m g r s 8. sMKp y sur ivsqwr : g r .n r s p m g r g g m D n D p m g r .n r s 1. sur
31. rwgu jYjwvMqI 1. su su r : dov Ny g, dov Ny n 2. Qwt : Kmwj 3. jwqI : sMpUrx - sMpUrx 5. smW rwq dw : dUsrw pihr 6. vwdI : r sMvwdI p : 7. Aroh : s r g m p g m D n sN Avro h : sN nu D p m g r r gu r s .n s D .nu .r - s 8. sM sMK py sur ivsqwr : r gu r s .n s .D .nu r - s g m D n sN rN gu N rN sN rN n sN rN nu D p m g m r, g m p m g m r gu r s
30. rwgu pRBwqI prBwqy pRB nwim jip gur ky crx iDAwie ] (sRI gu rU gR QM swihb, AM g 1099)
swry Su`D kilAwx m, Aro h iv` c n AOVv-CwVv svyr dw pihlw pihr s sMvwdI D : 7. Aroh : s r g p D sN Avro h : sN n D n p g r s 8. mu `K AMg :g p D p D n p g p D p 9. sM Ky p sur ivsqwr : sN n D n p g p D p D p g g D p g r s 1. sur 2. Qwt 3. vrijq su r 4. jwqI 5. smW 6. vwdI
: : : : : :
26
27
p`qr qr ivhwr korsW dw vyrvw
kR m 1.
ko rs gu rmiq sMgIq pRvySkw
2.
gurmiq sM gIq pRv Skw y pUrn
3.
gu rmiq sMgIq miDAmw
4.
gurmiq sMgIq miDAmw pU rn
5.
gurmiq sMgIq sv` r smu Md
6.
sv`r smuMd Swar Samund
gu rmiq sMgIq sv` r smu Md pUrn
mu lWkx- (5 nu kwqI gR fy 5
AMk
) :-
Point Grade
gRyf
80% qoN aupr
A+
70-79%
A
60-69%
B+
50-59%
B
50% qoN hy TW
C
28
31 rwg sbdW Aqy ArQW sihq
sinmr ibn Y : SbdW dy ArQ smJ-smJ ky, rMg iv`c rqIj ky, pqIj ky kIrqn krIey : AnM d Gnyrw bx Awvygw jIE[
sRI rwg u
rwgu sRI (qIn qwl)
mhlw 5 Gru 7
qyrY Bro sY Bro sY ipAwry mY lwf lfwieAw ] BUlih cU kih cU kih bwirk qM U hir ipqw mwieAw ] 1] suhylw khnu khwvnu ] qyrw ibKmu Bwvnu ] 1]rhwau] hau mwxu qwxu krau qyrw hau jwnau Awpw ] sB hI miD sBih qy bwhir bym hqwj u bwpw ] 2] ipqw hau jwnau nwhI qyrI kvn jugqw ] bMDn mukqu sM qhu sM qhu myrI rwKY mmqw ] 3] Bey ikrpwl Twku r Twku r rihE Awvx jwxw ] gur imil nwnk pwrbRhmu pCwxw ] 4]27]97] (sR I gurU gR MQ swihb, ihb, AMg 51-52) (AMimR q kIrqn - 164)
Bwv-ArQ 1. hy pR BU jI, qyry ipAwr dy Bro sy qy lwf iv`c hI mY N idn guzwr id`qy hn, mYnMU XkIn hY ik qMU swfw mW ipau hY qy b`cy uB`lW qy au kweIAW kweIAW kirAw hI krdy hn[ hy pRBU, qyrw Bwxw mMnxw qy qyrI mrzI Anu swr qurnw AO Kw hY, pr ieh AKvwauxw sOKw hY ik AsIN qy rw Bwxw mM ndy mM ndy hW[rhwau[ 2. hy my ry, by-muQwj ipqw pRBU jI! mY N qyrw hI mwx krdw hW, mY nMU ieh PKr hY ik qM U myry isr qy hY N N qy mYN qyrw hI Awsrw r`Kdw hW[mYN jwxdw hW ik qMU myrw Awpxw hY N, UqM sB jIAW dy AM dr v`sdw hYN qy sBnW qo N qo N bwhr Bwv inrly p inrly p vI hYN[ 3. hy pR BU ipqw, mY UnM nhIN pqw ik qYnMU pR sMn krn dw ikhVw qrIkw hY[ hy sMq jnoN! mY UnM pR BU-ipqw ny mwieAw dy bMDnW qoN Awzwd kr id`qw hY ,ikau ,ikau N ik auh mYnMU Awpxw jwxdw hY[ 4. hy nwnk! pwlxhwr pRBU jI ijs mnu K` auqy dieAwvwn hu M`dy hn, ausdw jnm mrn dw gyV mu k ` jWdw hY [ gu rU nMU imlky hI auh mn` K u by AMq pRBU nwl fM UGI sWJ pw lYNdw hY[
hor Sbd (AM imRq kIrqn) 1. koit koit myrI Awrjw (AMg-139) 2. qU drIAwau dwnw bInw (AMg-140) 30
sQweI p p p pmm su s hy lw s
Du Du p p k h nu k
0
g g g p hw s s s
3
ru ru ru ru q y s rw s
g ru s s v s nu s
x
2
s s p mp ib s K ums
g g mDu p Bw s ss s
g ru s s v s nu s
Du Du p nI rY s s B
sN sN sN sN ro s sY s
ru N ruN sN sN ip Aw ry s
3
x
2
AM qrw p p p mp q y s s ss 0
sN sN sN n Ym s s s
Du Du p p lw s f l
g g mDu p fw s ss ie
g ru s s Aw s s s
sQweI dIAW qwnW 1.
sru gg rug rus
pm g m gru s 2
X
2.
sru mp Dup m p
ru g rus .nru s 2
X
3.
nn Du pm Du m p X
gru ru s .nru s 2
AM qry dIAW qwnW 1.
mp nsN ruNru N sN X
2.
sNruN gNgN ruNg ruNsN X
3.
s- rus ru mru 0
Du- nDu p p 0
sNn Dup m p nsN 2
sNn Dup m D pm rug rus .nr s
(qyrY B- ie` k vwrI du gx du gx iv` c)
2
0
m - p m p- np
sN- sNn sN sN
sN- ru NsN n– sNn
X
2
3
Du- p m ru- gru
s- rus s s X
3
31
(qy rY qy rY qyrY BrO- iqMn vwrI du gx iv` c)
mwJ mhlw 5 5 Awau swjn sMq mIq ipAwry ] imil gwvh gu x Agm Apwry ] gwvq suxq sBy hI mukqy so iDAweIAY ijin hm kIey jIau ] 1] jnm jnm ky iklibK jwvih ] min icMdy sy eI Pl pwvih ] ismir swihbu so scu su AwmI irjk sBsu kau dIey jIau ]2] nwmu jpq srb suKu pweIAY] sBu Bau ibnsY hir hir iDAweIAY] ijin syivAw so pwrigrwmI kwrj sgly QIey jIau ] 3] Awie pieAw qyrI srxweI ] ijau BwvY iqau lYih imlweI ] kir ikrpw pR Bu BgqI lwvhu scu nwnk AMimRqu pIey jIau ]4]28]35] (sRI gu rU gR Q M sswihb, wihb, AMg 104-105) (AM imRq kIrqn - 563)
Bwv-ArQ 1. hy myry ipAwry imqro! hy myry s` jxo AwE! AsIN rl ky AphuMc qy byAMq pRBU dy gu x gweIey[pRBU dy gux gwieAW qy suixAW swry hI jIv mwieAw mwieAw dy bM DnW qoN su qMqr ho jWdy hn[ ies leI aus prmwqmw dw iDAwn Drnw cwhIdw hY, ijsny swnMU pYdw kIqw hY[ 2. ijhVy bM dy prmwqmw dw iDAwn Drdy hn, au hnW dy jnm-jnm dy kIqy pwp dUr ho jWdy hn[ijhVy Pl au h Awpxy mn iv`c icqvdy hn, au hI Pl au h pRwpq kr lYNdy hn[ auh sdw kwiem rihx vwly mwlk nMU, suAwmI nMU ismrdy hn, ijhVw sB jIvW nMU irzk idMdw hY[ 3. prmwqmw dw nwm jipAW hry k iksm dw su `K pR wpq hu Mdw hY [sdw prmwqmw dw iDAwn Drnw cwhIdw hY, ies qrHW du nIAW vwlw fr nws ho jWdw hY[ ijs mn` uK ny prmwqmw dw ismrn kIqw hY,auh sMswr smu M Mdr dy prly -pwr phu cx M jo gw ho jWdw hY [ aus dy swry kMm isry cVH jWdy hn[ 4. hy pR BU! mYN Aw ky qyrI Srn ipAw hW, ijvyN ho sky mYnMU Awpxy crnW nwl jo V lY[ ijs mn`uK nMU qMU ikrpw krky AwpxI BgqI iv` c joVdw hYN, au h qyrw sdw iQr rihx vwlw nwm-AMimRq pINdw rihMdw hY[ hor Sbd (AM imRq kIrqn) 1. duKu qdy jw ivsir jwvY (AMg-469) 2. my rw mnu locY gu 496(AM r ) g-
rwgu mwJ (qIn qwl) sQweI
m
Aw
p
n
au sw
s
0
n
sNsN sNsN
j n
sM
q
p
D
p
mI
s
q ip
3
r
r
p
im il gw
m
Aw
x
p
gu
-
g m -
s
ry
s
2
gu r
r
gu
.nI
s
v h gu
x
A g m A
pw
p p nI nI su x q s
sN sN sN sN ByBy s hI s
rN nI sN sN mu k qy s
3
x
2
s
s
r
s
s
s
s
ry
s
AMqrw m m m m g w s v q 0
rN rN rN rN gNu gNu rN rN gN sN rN rN nI s o s iDAw eIAY ij in h m kI s ey jI sN
sN
sN rN
nIu
p
p
D
p
m
g
g w
s
v q
su x q s
By
s
hI
s
mu k qy
r r
s o
s
p p
D
p
sN sN sN sN sN sN au s s s
gu gu r r
iDAw eIAY ij in h m
g
m
m s
g s r .nI
s s s s
kI
au
s
ey jI
s
s
s
sQweI dIAW qwnW 1.
sr mp nn sN
pD pm g m
2.
mp nsN rNrN sN
pD pm g m
X
X
3.
2
rr pp gugu r gus rn s s
2
0
(Awau swjn sM q mIq 3- iqM n vwrI d` gx u iv`c)
sr mp Dm gm mp nsN rNsN nsN rNguN rNsN rn sN X
2
0
(Awau swjn sM q - ie` k vwrI d` gx u iv`c)
AM qry dIAW qwnW 1.
mp nsN rNgNu rNsN rNpN gu NrN gu NsN nsN X
2.
sr mm rm pp mp nn pn sNsN rNg u N rNsN rNn sN X
3.
2
rNguN rNsN rNn sN X
2
0
pD pm gg m 2
(gwvq su xq sBy - ie` k vwrI u d` gx iv`c)
gu r gus rn s sr mp nn sN 0
3
( gwvq su xq sBy - iqMn vwrI udg` x iv`c) 32
33
rwgu gauVI (BYrv) rv) qIn qwl
gauVI mhlw 5 5
sQweI
hir ismrq qyrI jwie blwie ] srb kilAwx vsY min Awie ]1] Bju mn myry eyko nwm ] jIA qyry kY AwvY kwm ]rhwau] rYix idnsu gux gwau AnMqw ] gur pUry kw inrml mM qw ]2] Coif aupwv ey k ty k rwKu ] mhw pdwrQu AMimRq rsu cwKu ] 3] ibKm swgru qy eI jn qry ] nwnk jw kau ndir kry ]4]68]137] ]4]68]137] (sRI gu rU gR QM swihb, AM g 193) (AMimR q kIrqn - 371)
.n ru g ru
m g p m
B ju m n 0
3
ru .n s m
my
ry
s
s
p mg ru s
ru .n
s
s
ey
nw
s
m
s
ru
s
s
m g m ru
jI A qys AMqrw
rys
m p n n
sN rNu
h ir is m 0
ko
s
2
kYs
m
g ru
m
g
Aw
s
vY
s
kw
sN sN
s ruN sN ruN
r q qy rI
3
sN n Du p
ss
x
jws
ie b
x
mg
s r b kil Aw s
ru s
s ru m
x
g ru
m
n 2
n
sN
lw s
g
v sY m in Aw
s
m
s
ru s
s
sN
ie s s
ie
s s
Bwv-ArQ 1. hy BweI, prmwqmw dw ismrn kridAW qy ry koloN mwieAw rU pI fwiex Cy qI hI pry ht jwey gI[ jy prmwqmw dw nwm qyry mn iv`c Aw vsy , qy ry AMdr swry su ` su `K Aw vsxgy[ hy my ry mn, ie` k prmwqmw dw nwm ismrdw rhu [ ieh nwm hI qyrI ijM d ijM d dy kMm Aweygw[rhwau[ 2. myry mn UqM pU ry gurU dw piv`qr aupdy S lY qy idn-rwq by AM q prmwqmw dy gux gwieAw kr[ 3. ies sMswr smu dr M qoN pwr lM Gx leI ho r swry hIly-vsIly krny C`f ky ie`k prmwqmw dy nwm dw Awsrw r` K[ Awqimk jIvn dyx vwlw nwm-rs c`K, iehI sB pdwrQW qo N qo N sy RSt pdwrQ hY[ 4. hy nwnk, auhI mnu K` AO Ky sMswr smu dr M qo N pwr lMGdy hn, ijnH W qy prmwqmw Awp imhr dI nzr krdw hY[ hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. iQru Gir bY shu hir jn (AM g-199) 2. jip mn myry goivMd kI (AMg-687) 34
sQweI dIAW qwnW 1. .ns gm pDu p X
mg ru m gru s 2
2. DuDu pm gru mg mg rum gru gru s X
2
3. mp nn Du p mg pm gru mg ru s X
4. mp nn Du p mp X
2
pn sNruN nn sN
2
sNn Dup mg rum gru mg rus .ns
0
3
( Bju mn myry ey ko - iqM n vwrI du gx iv`c)
AMqry dIAW qwnW 1. sNn Dup Dup mg X
2.
sru mg ru m gru X
mp nn sNrNu sN 2
2
mp nn sNrNu sN
3.
sNrNu sNn DusN nDu mp nn Du p mp mg rum gru sru mg ru m gru s
4.
ss ruru mm pp
X
X
2
0
3
mm pp nn sN sNsN nn DuDu pp mm gg ruru s 2
0
3
(hir ismrq qyrI jwie - iqMn vwrI du gx iv`c) 35
Awsw mhlw 5 5
rwgu Awsw (qIn qwl)
ijsu nIc kau ko eI nw jwnY] nwmu jpq au hu chu ku t M mwnY] drsnu mwgau dyih ipAwry] qumrI syvw kaun kau n n qwry]1]rhwau] jw kY inkit nw AwvY koeI] sgl isR sit auAw ky crn mil DoeI] 2] jo pR wnI kwhU n Awvq kwm] sMq pRswid qw ko jpIAY nwm]3] swDsMig mn sovq jwgy] qb pRB nwnk mITy lwgy] 4]12]63] (sRI gurU gR QM swihb, AM g 386) (AM imR q kIrqn - 359)
Bwv-ArQ 1. ijs mnu`K nMU nIvIN jwq dw smJ ky koeI jwxdw pCwxdw nhIN, qy rw nwm jpx dI
brkq nwl swry jgq iv`c ausdw mwx Awdr hox l` g pYNdw hY[ hy vwihgurU jI! mY N qu hwfw drSn mMgdw hW,ijs ijsny quhwfI sy vw BgqI kIqI, ausnMU qusIN sMswr-smu dr M qo N pwr lM Gw id`qw[rhwau[ 2. ijs mnu K` nMU kMgwl jwx ky koeI ny Vy nhIN Awau x idMdw sI[ qy ry nwm jpx dI brkq nwl swrI lu kweI lu kweI au sdy pYr ml-ml ky Dox l`g pYNdI hY [ 3. ijhVw mnu`K iksy dw koeI kM m krn jogw nhIN sI, gurU dI ikrpw nwl au s nMU hr QW Xwd kIqw jWdw hY[ 4. hy mn! mwieAw dy mo h dI nINd iv` c su qy ` ho ey lo k jwg pY Ndy hn[ Bwv Awqimk jIvn dI sUJ pRwpq kr lY Ndy hn[ au hnW UnM pR BU pR BU jI ipAwry l`gx l`g pY Ndy hn[
sQweI r r m m
p p D D
d r s n 0
3
D D D D
qu m rI sy AMqrw 0
s
s
mu j
s
ih ip
s
p
kauu n ka ka kauu
s
sN sN sN sN
nI
sN sN rN
dy
2
x
vws
c
s
3
D D D D
nw
sN
g au
pD sN D p
p p p D
ij su
mws
n
s
p
m
n
qw
sN sN gN rN
k au
pD
p s
p D
ko
x
sN D p
p
p D p
q au hu
c
hukM kMu t
g s
jw
s
2
m
mw
r
s
ry
s
D
p
nY
s
g s
p
rys
sN n
eI n
s
n D
Aws
r
nY
s s
sQweI dIAW qwnW 1.
sr mp D sN
nD pm gr s
X
2
2.
pD sNn D p
pD pm gr s
3.
sr mp DsN nD
sNn Dp mg rs
4.
pD sNrN gNrN sN
sNrN sNn DD p
X
2
X
2
X
pD pm gr s
2
0
(drsn mwgau - ie`k vwrI du gx ` iv`c)
AMqry dIAW qwnW 1.
mp DsN nD p X
rm pD sN sNsN 2
. sr sr mr mp mp Dp DsN DsN rNsN sNrN gNrN sNn Dp mg rg rs rs
2
0
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. nwmu jphu myry swjn (AMg-383) 2. rwj lIlw qy rY nwim bnweI (AM g-690)
3.
3
X
s- rs r- mr
m- pm p- Dp
p- Dp mg r
0
3
X
2
pm gr s s 2
pD sNn DD p pD pm gr s 4. pD sNrN mNgN rNsN sNrN sNn DD p X
2
0
3
( ijsu nIc kau koeI n - iqM n vwrI du `gx iv`c) 36
37
rwguu gUjrI rwg jrI (qIn qwl)
gUjrI mhlw 5 5 ijsu ismrq siB iklivK nwsih ipqrI ho ie auDwro] so hir hir qum sd hI jwphu jw kw AMqu nw pwro]1] pU qw mwqw kI AwsIs] inmK nw ibsrauy qu m kau hir hir sdw Bjhu jgdIs ]1] rhwau] siqguru qum kau ho ie dieAwlw sMqsMig qyrI pR Iiq] kwpVu piq prmysru rwKI Bo jnu kIrqn nIiq ]2] AM imR q pIvhu sdw icru jIvhu hir ismrq And AnMqw] rMg qmwsw pUrn Awsw kbih nw ibAwpY icMqw ]3] Bvru qumwrw iehu mnu hovhu hir crxw ho hu kau lw]
sQweI sN sN n Du
p
sU
qws
0
qw
gu
m Du
Du
s r
s
dw B
Du
Du
n
j hu
s
sN
Aw s
-
sI
s
s
2
m
ss
-
skI
s
Du m
au qu m kau
sN sN n Du m gu m gum
s
gu s
ru
ru
s
s
h ir h ir
Du
Du Du
Du
n
-
sN
-
j
s
g
s
dI
s
s
s
n
n
sN
sN
AMqrw m m m m
Du
Du
ij s is m r 0
m
3
ho
Du Du Du Du
m Du
s
h ir
sN
B ik
sN sN
l iv K nw s
s
Du Du
ie m
s
sN n
au
m
h i r qu m
Du
m
gu
m
Du
-
s
s
Dw
s
ro
s
ru gu
gu
ru
ru
s
s
s
ru
s ih
2
x
ip q rI s so
Du sN
q s
sN ruN guN ruN sN n
Bwv-ArQ
s d hI s
jw
s
p hu
( jw kw AMqu n pwro..... ..... qIjI lweIn Anu swr)
sQweI dIAW qwnW 1.
sru gum Du Du
mDu mgu rugu s
X
2
mDu nsN nn Du mDu mgu rugu s
2.
X
3.
2
gum Du Du mDu nn Du n sNsN ruNg Nu ru NsN ru Ngu N ruNsN nn Du mDu mgu ru gu s X
2
0
1.
3
( pU qw mwqw kI - iqM n vwrI du gx ` iv` c)
AMqry dIAW qwnW mDu nsN r Nu gNu ruNsN sNn Dum Dun sN x
2
NguN ru NruN guNguN ruNsN mm Du Du nn sN 2. mDu mDu nn Du n Dun sNsN sNruN sNruN gu 0
38
mw ss
Du
x
in m K n ib
(sRI gu rU gR Q M swihb, swihb, AMg 496) (AMimRq kIrqn - 851)
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. Twku r quJu ibnu bIAw n (AM g-76) 2. rwm mo kau hir jn myil (AM g-77)
Du
3
sN n Du m
nwnk dwsu au in sMig lptwieE ijau bM MUdih cwiqRk maulw ]4]3]4]
1. hy pu `qr jI! ijs prmwqmw dw nwm ismridAW swry pwp nws ho jWdy hn, ismrn vwly dy ipqrW dw vI sMswr smuMdr qoN pwr au qwrw ho jWdw hY[ijs prmwqmw dy guxW dw AMq nhIN pY skdw, qMU sdw hI ausdw nwm jpdw rhu[ hy pu`qr quhwnM U mwqw dI iehI AsIs hY ik quhwnU M wnU M prmwqmw A`K Jmkx ijMny smyN leI vI nw Bu ` Bu `ly[rhwau[ 2. siqgurU quhwfy qy dieAwl rihx qy sM qW sMg quhwfI pR Iq bxI rhy, pR mwqmw quhwfI ie`zq dw rKvwlw hovy,pRmwqmw dI isPq-slwh (kIrqn) KurwkbxI rhy[ 3. qu sIN Awqimk jIvn dyx vwlw nwm jl sdw hI pINdy rho qy quhwfw sdw hI a` cw u Awqmk jIvn bixAw rhy [ ismrn nwl AwsW pUrIAW hu dIAW M hn qy icM qw kdy Awpxw jor nhIN pw skdI[ 4. qy rw ieh mn prmwqmw dy crnW dw BOrw bixAw rhy Aqy au s prmwqmw dy crnW dy nwl ieau N ilpitAw rhy qy Ky Vy iv`c rhy, ijvyN ppIhw vrKw dI bM dU pI ky KyVy iv`c rihM dw hY[
s
m gu m gum
. ruru gu ru ru s
3
x
3
mm gu gu ruru s
x
2
Du Du mm gugu ruru sNsN nn DuDu mm
2
0
3
(ijsu ismrq siB - iqMn vwrI du `gx iv`c)
gu g u u ru s s 39
rwguu dvy gMDwrI rwg DwrI (qIn qwl) sQweI
dyv gMDwrI mhlw 5 pR B iehY mno rQu myrw] ikRpw inDwn dieAwl moih dIjY kir sMqn kw cyrw]rhwau] pR wqhkwl lwgau jn crnI ins bwsur drsu pwvau] qnu mnu Arip krau jn syvw rsnw hir gun gwvau]1] swis swis ismrau pR B Apunw sMqsMig inq rhIAY] eyku ADwru nwmu Dnu mo rw Andu nwnk iehu lhIAY]2]26] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 533) 533) (AMimRq kIrqn - 67)
Bwv-ArQ hy dieAwl pRBU jI! my rI mn dI iehI ie`Cw hY ik mYnMU nwm rU pI dwn dyh qW jo mY N Awp jI dy sMq jnW dw syvk bixAw rhW[rhwau[ 1. svy ry au `T ky sM q sM q jnW dy crnIN l` gW[ idn rwq mY N mY N qy ry sMq jnw dw drsn krdw rhW[ Awpxw srIr, Awpxw mn ByNt krky, sM qW dI syvw krW qy hrI-gux gwauNdw rhW[ 2. mYN hry k svws dy nwl Awpxy pRBU dw ismrn krdw rhW Aqy sMqW dI sM gq iv` c rih ky isrP prmwqmw dy nwm Dn qoN hI jIvn dw AwnMd pRwpq kr skW[
pDu nu Du p
p s sR
m g s
B
r
ie s
s
0
m
hY m
3
m
g s r
ikR pws
m m
Dw s
pD sNrN gN sN n s
m
m
pDu
r
Qu
mys
m
Du p p
g m
s r
g
g s r
cy cy
s
p
rw
s
g
n die Aw l mo ih dI
q n kw
nu Du
s
2
x
m
in
k s irs sM
m
nos
s
s
m
rw
s
g s
jY
s
m s
s s
m m s
s
AMqrw m - p D sN
pRsw
0
q h
sN sN sN sN rN
kws
3
ls
gN sN
lw gauj n
Du
p
m
in s bw s su r dr su pw
g s
s s
p
m s
2
r s
Du
c r nI
x
sN rN gN sN n n
n m
v au
m
m s
s
sQweI dIAW qwnW 1.
sr mp DN sN
sNn Dp mg rs
X
2
pDu nu nu DuDu p mg sr m m
2.
X
2
sr mg rg s pDu nunu DuDu p mg sr m m
3.
X
2
0
mg rg s s 3
( pR B iehY mnorQ - iqM n vwrI du gx ` iv` c)
AMqry dIAW qwnW
sNrN gNmN gNrN sN sNrN sNn DD p pD sNsNrN gNrN sNn Dup mg rg rs
1.
0
3
x
2
p- Dup D- sND sN- rNsN rNgN rNsN sNrN sNn DD p mg rg rr s
2.
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. AMimR qw ipR A bcn quhwry (AMg-124) 2. myro suMdr khhu imlY ikqu (AMg- 552)
3.
0
3
mg rg s s sNrN sNn Du p
nuDu pDu p p sn Dn D D mg rg s s
0
x
3
x
2
sNrN gNrN sN sN 2
( pRwqhkwl lwgau jn - iqMn vwrI du gx ` iv` c) 40
41
ibhwgVw mhlw 5 CMq qU smrQu vfw myrI miq QorI rwm] pwlih AikRqGnw pUrn idRSit qy rI qy rI rwm]1] AgwiD bo iD Apwr krqy moih nIcu kCU n jwnw] rqnu iqAwig sM gRhn kaufI psU nIcu ieAwnw]2] iqAwig clqI mhw cM cil do K kir kir jorI] nwnk srin smrQ suAwmI pYj rwKhu morI]3] (sRI gu rU gR QM swihb, AM g 547) (AM imR q kIrqn - 80)
Bwv-ArQ
rwg u ibhw ibhwgV gVww (qIn qwl qwl)) sQweI .n s
g m
p
q U
s m
r
s
0
D p s
3
m g
Q v fw
g
g m
g
r
s
-
s
s
s
s
s
s
x
s
2
.n s g m p D nu D p pD p gmu g my rI m iq Qos rIs s s rw s ss m
r s s s
s
s
AMqrw
p p n n sN sN sN sN gN gN gN mN gN rN sN pw s lih A A ik r q G nw s s s s s s 0
3
x
s
2
p rN sN n p D nu D p pD p gm g r s pU rn idRs it qy s rI s s rw s s ss m s s s
1. hy pRmwqmw! qMU v` fI qwkq vwlw hY, myrI Akl in`kI ijhI hY[ UqM nw SukirAW dI
vI pwlxw krdw hYN, ikauNik qyrI sm-idRStI hY [ 2. hy pRBU! UqMjIvW dI smJ qo N N bwhr hYN, qMU AQwh hYN, mYN by smJ qy ry qy ry bwry ku J vI nI jwx skdw[qyrw kImqI nwm C`f ky mYN kO fIAW iek`TIAW krdw rihM dw hW[ ieh myrI pSU ibrqI hY[ 3. mY N pwp kr ky aus mwieAw UnM jo Vdw jo Vdw irhw hW, ijhVI kdy itk ky nhIN bYTdI[ nwnk jI kihMdy hn, hy sB qwkqW dy mwlk! mYN qy rI Srix AwieAw hW, myrI lwj r` K lY[
sQweI dIAW qwnW 1.
.ns gm pD pm gg mm gr s X
2.
2
pD nunu DD p pD pm gr s X
3.
2
gm pn sN sN Dnu Dp mg rs X
2
AM qry dIAW qwnW pn sNgN rNsN nsN nu nu Dp mg rs
1.
X
hor Sbd (AM imRq kIrqn) 1. hir kI giq nih koaU jwnY (AM g-143) 2. so idnu sPlu gixAw (AMg-233) 42
2.
gm pn sN sN
3.
pp nn sN sN
2
x
x
nsN nuD pm p gm pm gr s 2
(pwlih AikRqGxw0- ie` k vwrI du gx ` iv`c)
gN gNmN gNrN sN sNrN sNn DD p g gm gr s 2
0
(pwlih AikR qGxw - iqMn vwrI du gx ` iv`c) 43
3
vfhMs mhlw 5 5 AMqrjwmI so pRBu pU rw]dwnu dyie swDU kI DU rw]1] kir ikrpw pR B dIn dieAwlw] qyrI Et pU rn gopwlw]1]rhwau ] jil Qil mhIAil rihAw BrpUry] inkit vsY nwhI pR Bu pR Bu dU ry]2] ijs no ndir kry so iDAwey] AwT phr hir ky gux gwey]3] jIA jMq sgly pR iqpwry] srin pirE nwnk hir duAwry]4]4]
(sR I gurU gRMQ swihb, AMg 563) (AMimRq kIrqn - 164)
Bwv-ArQ
rwguu vfhMs (qIn qwl) rwg sQweI r m g r
s - .n .n
k ir ik r pw 0
p p m
Es
g
m
- m g
AMs
p p
q r
0
r
n die Aw lw qy rI
s
.n
s
pw
p p
p
jw s
- s s
mI s
lw
s
s
p m s
m m
nu dy
nu D
nu
sos pR B x
s
m
ie
m
s
s
s
s
p
D
p -
pU
s
rw
s
2
m
sw
s
p s
m m
DU kI
g -
DU
s
r
rw
r s
sr mp Dnu p pD mg rg s
1.
X
2.
mp nup Dm gr mg rs .n s X
3.
2
2
mp nsN rNsN nsN rNmN gNrN sNn sN X
sNrN sNnu Dm p rm gr sn s
2
0
3
( kir ikrpw pRBu dIn - iqM n vwrI du gx ` iv`c)
AMqry dIAW qwnW 1.
mp nu D num p 2
sr mp nn sN
sNrN nuD pm p
pn sNrN nsN rNsN
rNmN gNrN sNn sN
X
3.
pD mg rg s
X
0
2
3
(AMg79 -) 44
r
2
r
3
dw
2.
2. ivsru nwhI pR B dIn
s
AM qrw
sQweI dIAW qwnW
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. qU byA M qu ko ivrlw jwxY (AM g-70)
r s
t pUr n go
auqy auh imhr krdw hY , aus nMU gu rU dy crnW dI DUV bKiSS vjoN idMdw hY[ hy jIAW auqy dieAw krn vwly pR BU! myry auqy vI ikrpw kro, mYnMU gurU dy crnW dI DUV bKSo[ hy isR StI-pwlk isR StI-pwlk mYnMU qyrw hI Awsrw hY[rhwau [ 2. Akwl purK DrqI iv`c, pwxI iv` c, AkwS iv`c, hr QW jrHy-jrH y iv` c mO jUd
kirAw kr qy AwiKAw kr - hy hrI! mYN qyry dr qy AwieAw hW mY N qyrI Srn ipAw hW[ myry qy ikrpw kro [
dI
s
x
m
p D
auh mnu K ` hr vy ly prmwqmw dy gux gwaNudw rihMdw hY[ 4. prmwqmw swry hI jIvW dI pwlxw krdw hY[ hy nwnk! au s pRBU A`gy Ardws
pR B
s
3
1. au h pRBU sB dy idlW dIAW jwnx vwlw hY, au h swry guxW nwl BrpU r hY[ijs [ijs
hY[ auh hryk jIv dy nyVy v`sdw hY, iksy qo N dUr nhIN hY [ 3. ijs mnu`K qy pRBU imhr krdw hY, auhI mnu `K au sdw ismrn krdw rihM dw hY[
.p - .n .n
45
sNrN sNnu DD p
x
pD mg rg s 2
rwg u soriT (qIn qwl qwl))
soriT mhlw 5 prmysir idqw bMnw] du K ro g kw fyrw BMnw] And krih nr nwrI] hir hir pRiB ikrpw DwrI]1] sM qhu suKu ho Aw sB QweI] pwrbR hmu pUrn prmysru riv rihAw sBnI jweI]rhwau] Dur kI bwxI AweI] iqin sglI icMq imtweI] dieAwl purK imhrvwnw] hir nwnk swcu vKwnw ]2]33]77] (sRI gurU gR QM swihb, AMg 627) (AM imR q kIrqn - 684) 684)
Bwv-ArQ y ny ivkwrW dy rwh iv`c ru kwvt pw id`qI, mnu`K dy AMdroN ausny d`uKW 1. pRm Sr
qy rogW dw fy rw fy rw hI mu kw mu kw id` qw[ id` qw[ ijnHW jIvW qy prmwqmw ny ieh ikrpw kr id` qI, auh swry jIv Awqmk AwnM d mwxdy hn[ ijs mnu `K nMU ieh XkIn ho jWdw hY ik pwrbR hm pwrbR hm pUrn prmysr, sB QwvW qy mOj dU hY , au s mnu `K UnMsB QwvW qy su K` hI pRqIq hu Mhu Mdw hY[rhwau[ 2. prmwqmw dI isPq-slwh dI bwxI ijs mnu K` dy AMdr Aw vsI, ausny AwpxI swrI icM qw dUr kr leI hY[ dieAw dw somw pRBU aus mnu `K qy imhrvwn hoieAw rihMdw hY[ auh mnu`K aus sdw iQr rihx vwly prmwqmw dw nwm sdw au cwrdw au cwrdw hY[
sQweI sN rN nu nu D D m - r r g .n s s sM q hu sus Ku s ho Aw s iB Qw 0
3
rm p n sN rN nu D p p s ws rs bR h mus
2. mwDo hm AYsy qU AYsw (AM g-104) 46
2
p D D m r - .n s pU rn p r mys s ru
riv rihAw sBnI jweI....(pihlI lweIn Anuswr)
AMqrw m m p p p s r s 0
n n sN sN rN mNgN rN sN my s s ir id ss qw s 3
x
sN sN rN nu D m p p du s K s ro s g kw
D m m r fy s rw s
n n sN bM s nw s 2
g .n s BM s nw s
sQweI dIAW qwnW sr mp nn sN pD mg rg s
1.
x
2
mg rg sr .ns sr mp nn sN
2.
x
3.
2
pn sNrN nsN nsN rNsN rNmN gNrN sNrN nsN sNrN nsN nsN nunuD pD pD mg rm gr gr .ns x
2
0
1.
mm pp nn sN
2.
3.
rNmN gNrN sNn sN 2
sNrN sNnu DD p
mg rm gr s
pn sNrN nsN rNsN
rNmN gNrN sNn sN
X
x
3
(sMqhu suKu hoAw siB - iqMn vwrI du `gx iv` c)
AM qry dIAW qwnW x
ho r Sbd (AM imR q kIrqn) 1. pRB jIau Ksmwnw kir (AM g- 83)
x
s s eI s
s
2
2
sNrN sNnu DD p 0
pD mg rg s 3
(prmysir idqw - iqMn vwrI du gx ` iv` c) 47
DnwsrI mhlw 5 Gru
12
<>siqgu r pRswid bM dnw hir bM dnw gu x gwvhu gopwl rwie]rhwau] vfY Bwig Byty gu rdyvw] ko it prwD imty hir syvw]1] crn kml jw kw mnu rwpY]so g Agin iqsu jn nw ibAwpY]2] swgru qirAw swDU sMgy] inrBau nwmu jpau hir rMgy]3] ]4] pr Dn doK ikCu pwp nw PyVy] jm jM dwru nw AwvY nyVy]4]
rwg u Dnws DnwsrI rI (qIn qwl) sQweI m
b M gu
x gw
nu
nu nu nu
gu
x gw
gu
r s
.nu
s -
-
-
nw
h
ir bM
d
nw
s
s
s
s
s
s
s
3
s
x
r r s s
gu gu
m m
p
p p
v hu
pw
s
l
rw
s
p p
s
go
s
D nu D p
gu gu m m
p
v hu
pw
rw
s
go
0
s
l
s
3
s
ie ie
p s
p s
x
AM qrw p
p p p
vs
m
fY
s
2
p
gu m
Bws
s ig
p
p nu sN gu N
ko
s
it p
p
nu
By ty
0
nu
sN
gu r
3
s
dys
vw
s
x
rN rN sN sN
rw
sN sN sN
nu
D im ty
s
nu D
nu
D
p
p
p
h
ir
sy
s
vw
s
sQweI dIAW qwnW 1.
.nus gum pm p gu m pm gur s pnu Dp mp gu m mgu pm gu r s 2
2.
0
3
x
.nus .nus gu s gum gum pm pnu pnu sNnu sNg u N rNsN nusN nuD pm gur s 2
0
3
x
AMqry dIAW qwnW pm gum pnu sN 2
48
nu D p 0
2
1.
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. Ab mo ih rwm jso min (AMg-223) 2. iqRsnw bu JY hir kY nwim (AMg-358)
d
s
.nu .nu s gu
(sRI gurU gR MQ swihb, AM g 683-684)
hy BweI! prmwqmw UnM sdw nmskwr kirAw kr qy pR BU jI dy gux gWdy irhw kr[rhwau[ 1. v` fy BwgW nwl gurU iml pYNdw hY qy gu rU rwhIN prmwqmw dI sy vw BgqI nwl kroVW pwp imt jWdy hn[ 2. ijs mnu K` dw mn prmwqmw dy suhxy crnW iv` c rMigAw jWdw hY, aus mnu K ` au qy icM qw dI A`g zor nhIN pw skdI[ 3. inrBau pRBU dw ypRm nwl nwm jipAw kr, gur UU dI sMgiq iv` c c sMswr smu dr M qoN pwr lMG jweIdw hY[ 4. ismrn dy sdky irSvq (prwey Dn) UnMpRwpq krn vrgy pwp qy mM dy dy krm nhIN huMdy, ijs krky iBAwnk jm vI nyVy nhIN Awau N Awau Ndy[ 5. hy BweI! ijhVy mnu `K pR BU dy gu x gWdy hn, auhnW dI iqRSnw dI A` g pR BU ny Awp buJw id`qI hY[ hy nwnk! pRBU dI Srn pY ky AnykW jIv iqRSnw dI A`g iv`coN bc inkldy hn[
s
2
iqRsnw Agin pR B Awip bu JweI] nwnk auDry pRB srxweI ]5]1]55] ]5]1]55]
Bwv-ArQ
p p sN
2.
nu sN gu NguN rNsN nusN rNrN sNnu DD p 0
3
mp gum gu r s x
gum gum pm gu m pnusNnu pnu sNguN sNgNu rNsN nu sN rNsN nuD pm gur s 2
0
3
49
x
rwguu jYqsrI rwg qsrI (qIn qwl)
jYqsrI mhlw 5
sQweI
hir jn ismrhu ihrdY rwm]
.n s g m
p p m g
m g
ru s
.n -
s -
hir jn kau Apdw inkit nw AwvY pUrn dws ky kwm]1]rhwau]
h ir j n
is m r au
ih r
dY
rw
m
koit ibGn ibnsih hir syvw inhclu goivd Dwm]
m
0
BgvMq Bgq kau Bau ikCu nwhI Awdru dyvq jwm]1] qij go pwl Awn jo krxI soeI so eI ibnsq Kwm] crn kml ihrdY ghu nwnk suK smU h ibsrwm]2]9]13] (sRI gurU gRMQ swihb, AM g 702) (AM imR q kIrqn - 461)
Bwv-ArQ hy prmwqmw dy ipAwirE! Awpxy ihrdy iv`c prmwqmw dw nwm sdw ismirAw kro [ ijs nwl pRBU dy sy vkW dy ny Vy ko eI vI ibpqw nhIN AwaNdI qy swry kM m rws ho jWdy hn[rhwau[ 1. aus dI BgqI nwl jIvn dIAW kroVW AOkVW nws ho jWdIAW hn qy prmwqmw dw sdw At`l rihx vwlw Gr BI iml jWdw hY[prmwqmw dy BgqW nMU ko eI vI fr poh nhIN skdw, jmrwj vI aunHW dw siqkwr krdw hY [ 2. jo prmwqmw dw ismrn Bu lw ky hor kMm krdw hY,au ,au h nwsvM q qy KuAwr hu dw M hY[ ies leI prmwqmw dy suhxy crn Awpxy ihrdy iv`c vsweI r` K ikau N ik ieh hrI crn hI swry su`KW dw Gr hY[
3
h
p n sN
2. BUilE mnu mwieAw
p
s
p m
g m
g
Aw
ru s s
vY
s
(pU rn dws ky kwm - pihlI lweIn Anuswr)
p p p s
0
m
p
g m
p
p
n
n
sN
sN sN sN
it ib G
n
ib n
s
ih h
ir
sysy
s
3
x
p n sN ruN
sN n
in h c lu
go s iv d Dw
Du p
p
m s
g s
m s
vw s
2
g
m
r s
s s
s
sQweI dIAW qwnW 1.
.ns gm p p pm X
gm gr s u
2
pm gm pDu pm gm pm gru s
2.
X
2
pm gm pn sN sNn Dup mDu pm gm pm gru s
3.
X
2
0
(hir jn ismrhu - iek vwrI du gx ` iv`c)
AMqry dIAW qwnW 1.
2.
gm pn sN sN
3.
sNgN ru NsN nrNu sN ruNrNu sNn Du Du p pm gm gru s 3
x
2
sNn Dun Du Du p
pm gm pDu pm gm pm gm gru gm pm gru s
.ns gm pn sN
sNgN rNsu N nsN ruNsN ru NR r u N sNn Dun Du p mg mg ruru s
0
(AMg-114) (AMg-471)
n Du p p
s
2
ir j n k au Ap dw in k it n
0
ho r Sbd (AM imRq kIrqn) 1. hir jU rwiK ly hu piq myrI
x
AMqrw ko
s
x
3
x
2
0
2
3
( koit ibGn ibnsih - iqM n vwrI du gx ` iv` c) 50
51
rwg u tofI (qI (qIn n qwl qwl)) sQweI
to fI mhlw 5
Du Du
gu m
Du - p p
s iq gu r
siqgur AwieE srix qu hwrI]
Aw
3
imlY sUKu nwmu hir soBw icMqw lwih hmwrI]1]rhwau]
.Du .Du .Du .n sm
Du Du
i cM
ly Kw Coif Aly KY Cutih hm inrgu n ly hu aubwrI]1]
m
ie E
Du
m gu
ru gu ru s
s r
ix qu
hw
x
i
Avr n sUJY dUjI Twhr hwir pirE qau duAwrI]
s
s
s
2
s s s s
lY
s
sU Ku
ru ru
ru gu
gu m
Du - p p
m
Du
qw
lw
mw
s
s
ih h
s
s
ru ru s s
nw mu h ir
s
rI
s
0
so
Bw
s
s
m gu
ru gu ru s
s
rI
s
s
s
s
AMqrw
sd bKisMdu sdw imhrvwnw sBnw dyie ADwrI]
m
nwnk dws sMq pwCY pirE rwiK ly hu ieh bwrI]2]4]9]
m m m
A v 3
713) (sRI gu rU gR QM swihb, AM g g 713) (AM imR q kIrqn - 91)
Bwv-ArQ hy gurU jI! mY N qu hwfI Srix Bwv Et leI hY, jy kr mY nM U qu hwfw qu hwfw nwm iml jwey
Du
r n
Du
sU
s
m Du
sN
JY
dU
s
x
ir pir E
s
p p
s
p
ly
s
jI
s
q au
m
Du - p
s Kw
s
n rNu sN sN
Tw
s
2
ruN ruN gu N guN ruN ruN sN sN
hw
sN sN sN
h r
s
0
n
ruN n
duAw
s
s
Du p m p
p
rI s
s
s
s
p
m
Du
m gu
ru gu ru s
Coif Co if A
ly
s
KY
CU
s
s
t ih
hm inrgun lyhu aubwrI......(qIjI wrI......(qIjI lweIn A nuswr)
qW my rI my rI icM qw dU r ho jwey iehI myry vwsqy iehI su K` qy So Bw hY[rhwau[
sQweI dIAW qwnW m pm guru s 1. pm g u m pDu pm gu
1. mYN hwr ky qy ry dr qy Aw ipAw hW, mY UnM hor koeI Awsrw nhIN suJdw[ pRBU jI
2
swfy krmW dw ly Kw ly Kw nw kro qy guxhIn jIvW UnMivkwrW qoN bcw lvo [
2.
mDu nsN nDu p mDu mgu ru gu rus 2
2. prmwqmw sdw bKiSS krn vwlw hY, sdw imhr krn vwlw hY[ sB jIvW nMU 3.
Awsrw idMdw hY [ hy pR BU mYN nwnk dws gu rU dI Srn Aw ipAw hW, mYnMU ies
0
0
ruru sru ru s gu gu gu gu ru gu ru m 3
x
mm gum mgu Du nn Du n nDu p 2
0
AM qry dIAW qwnW
jnm iv` c iv` c ivkwrW qoN bcweI r``Ko[
sNrNu sNn Du n sNn Dup mDu nn sN
1.
2
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. ikRpw iniD bshu irdY
(AMg-73)
2. mwgau dwnu Twku r nwm (AM g-395) 52
2.
0
sNrNu gu Ng Nu ruNguN ru ru NsN sNn Dum Dun sN 2
0
. mDu nsN ruNgNu ru NsN Nrru u N sNn Dun Dum
3
3
x
53
sNn Dup mDu p
2
mDu mgu rugruru s u
0
rwg u bYrwVI wVI (qI (qIn n qwl qwl)) sQweI
bYrwVI mhlw 5 min imil sMq jnw jsu gwieE]
m g
m g
ru .n .n ru
s s
s
s
.n ru g ru
m n
im il
sM
nw
j
su
gw
0
hir hir rqnu rqnu hir nIko guir siqguir dwnu idvwieE]1]rhwau]
jn nwnk kau hir By ty su AwmI du Ku hau mY ro gu gvwieE]2]2] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 719) 719 )
Bwv-ArQ hy mn! siqgu rU jI ny prmwqmw dw kImqI nwm rUpI rqn bKSIS vjo N idvw id` qw hY[ ausny sM q jnW nwl iml ky prmwqmw dI isPq-slwh krnI Su rU kr id` qI[rhwau[ 1. hy mn! mYN au s mnu K ` nMU Awpxw mn, qn sB ku J` By tw krdw hW, Dn pdwrQ mwieAw au sdy hvwlyy krdw hW, ijsny mY nMU prmwqmw dw nwm su xwieAw hY, ijsny mYnMU im`qr prmwqmw nwl imlw id` qw id` qw hY [ 2. hy mn! jgq dy mwlk-pRBU ny jdo N iksy sy vk au qy ie` k pl Br leI Qo VH I ijM nI vI imhr kr id`qI hY qW hI au sny hrI dw ismrn kIqw hY[ hy nwnk! ijs mnu K` UnMmwlk-pR BU BU jI iml pey, aus dw haumY dw rog dUr ho igAw[
p n p D
m
g p
h ir h ir
r q nu r
q
nu h ir
2. jip mn rwm nwmu insqwrw (AMg- 848) 54
ie E
D
m g ru s
nI
ko
s
s
AMqrw m D
sN sN
iq su j
n
0
sN sN sN sN
sN sN
sN sN n rNu sN sN
k au
q
s
m nu
3
n ruN gN ruN
nu
Bu
dy
x
n ru N n
ij in h ir h
s
ir
p
D
nw
s
s
v au
2
D s
m
mu
p
su
m
nw
g ru s s s
ie E
sQweI dIAW qwnW 1. .nru gm pm g mg rug rus .ns X
2
pm gm pD pm gm pm gru s
2.
X
3.
2
mD nD pD pm gm pm guru s mD nsN ru NgN ru NsN sNn Dp mD p X
2
0
3
(mn imil sM q jnw jsu - iqM n vwrI du `gx iv` c)
AMqry dIAW qwnW 1.
mD nsN ru NgN ruNsN Nrur u N sNn Dn Dp
2.
ss gg mm DD nn sNsN ruNgN ruNsN sNn Dp mD p X
(AMg311 - )
s
2
gu ir siqgu ir dwnu idvwieE.........(pihlI lweIn Anu swr)
X
ho r Sbd (AM imR q kIrqn) 1. sM q jnw imil hir
s
p p
Dnu mwieAw sMpY iqsu dy vau ijin hir mIqu imlwieE]1] iKnu ikMicq ikR pw ikR pw krI jgdIsir qb hir hir jsu iDAwieE]
q j
x
s p
iqsu jn kau mnu qnu sB dyvau ijin hir hir nwmu sunwieE]
s
3
3.
2
2
0
( iqsu jn kau mn - ie` k vwrI du gx ` iv`c)
m- Dm D- nD n- sNn sN- ru NsN sN- ruNsN n- sNn D- nD p p X
2
0
3
( iqsu jn kau mn qnu sBu - iqM n vwrI du gx ` iv`c) 55
iqlMg mhlw 4 hir kIAw kQw khwxIAw guir mIiq suxweIAw] bilhwrI gur Awpxy gu r kau bil jweIAw]1] Awie imlu gu risK Awie imlu qU myry gurU ky ipAwry]rhwau] hir ky gu x hir Bwvdy sy gurU qy pwey] ijn gu r kw Bwxw mMinAw iqn Gu im Guim jwey]2] ijn siqgu ru ipAwrw dyiKAw iqn kau hau vwrI] ijn gu r kI kIqI cwkrI iqn sd bilhwrI]3] hir hir qyrw nwmu hY du K mytxhwrw] gur syvw qy pweIAY gurmu iK insqwrw]4] jo hir nwmu iDAwiedy qy jn prvwnw] iqn ivthu nwnku vwirAw sdw sdw ku rbwnw]5] (sRI gurU gRMQ swihb, AM g 725), (AM imR q kIrqn AM g 622)
Bwv-ArQ 1. hy gu ris~K im`qr! gurU ny mY nM U prmwqmw dI isPq-slwh dIAW g` lW g` lW suxweIAW hn[ mYN Awpxy gu rU gu rU qoN sdky ku rbwn jWdw hW[ hy my ry gurU ipAwry is`K! mYnMU Aw ky iml , mYnMU Aw ky iml[rhwau[ 2. hy guris~K! prmwqmw dy gux gwauNdy gu ris`K hI prmwqmw nMU cM gy l`gdy hn, mYN au h gu x gwau xy gu rU pwso N is`Ky hn[ mYN au nH W vfBwgIAW qoN muV-muV ku rbwn jWdw hW, ijnWH ny gurU dy hukm UnMim`Tw krky mMinAw hY[ 3. hy guris` K! mYN auhnW qoN sdky jWdw hW, sdw sdky jWdw hW, ijnHW ny ipAwry gurU dw drSn vI kIqw hY qy gurU dI syvw vI kIqI hY[ 4. hy hrI! qyrw nwm swry du`K dUr krn dy smr` Q hY , pr ieh nwm gurU dI Srn ipAW hI imldw hY, gurU dy snmu `K rih ky hI sMswr smu Mdr qo N pwr lM G skIdw hY[ 5. hy gu ris`K! ijhVy mnu K` prmwqmw dw nwm ismrdy hn au h mnu K` prmwqmw dI hzUrI iv` c kbUl ho jWdy hn[ nwnk au hnW au hnW mnu`KW qoN ku rbwn jWdw hY , sdw sdky jWdw hY[ hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. mY AMDuly kI tyk qyrw (AMg-174) 2. cyqnw hY qau cyq lY (AMg-388) 56
rwg u iq u iql lg M (qIn qwl) sQweI sN sN n sN sN
nu p g m
g
g g s
Aw ie im lu
gu r is K Aw
0
3
s s g m
q U
s
ie
s
x
p p n n
my ry
s
gu ruU ky
s
g m pnu mp
im
lus
s
ss
2
sN sN sN sN
ip Aw
s
s
n sN pnu mp
ry
s
ss
ss
AM qrw g m p n
sN sN sN sN
h ir kI Aw k Qw 0
3
s s g m
gu
s
ir
s
p
mI
s
k
p n n s
iq su
n sN gN sN
n sN nu p
hw
Aw
s
s
X
xI
sN sN sN sN
xw
s
s
eI
s
s
s
2
n sN pnu mp
Aw
s
ss
ss
sQweI dIAW qwnW s gm pnu pm gm pm gm gs
1.
x
2.
gm pnu pm p
gm pm gm gs
gm pn sN sN
nsN gNmN gNsN nsN nsN nu p mp mg gm pm gm gs
x
3.
2
x
2
2
0
3
(Awie imlu gu risK Awie imlu - iqM n vwrI du `du `gx iv` c)
AMqry dIAW qwnW 1.
gm pn sN sN
2.
gm gm pm gm pnu pnu pm gm pnu pn sNsN nsN n sN nsN gNsN nsN nu p
3.
s- gs g- mg
x
0
x
nsN gNsN nsN nup 2
3
x
2
m- pm p- nup n- sNn sN sN
nup gm g s
2
3
0
(hir kIAw kQw khwxIAw - iqM n iqM n vwrI du gx ` iv`c)
57
rwg u sUhI (qIn qwl qwl))
sUhI mhlw 5 ]
sQweI
sy sM jo g krhu my ry ipAwry] ijqu rsnw hir nwmu au cwry]1] su ix bynqI pRB dIn dieAwlw] swD gwvih gu x sdw rswlw]1]rhwau] jIvn rUpu ismrx pR B qy rw] ijsu ikR pw krih bsih iqsu ny rw]2] ny rw]2] jn kI BUK qyrw nwmu Ahwru] qM U dwqw pR B dyvxhwru]3] ]3] rwm rmq sMqn suKu mwnw] nwnk dyvnhwr sujwnw]4]26]32]
s .n .D .n
s
su ix by n
s s s
qIs
0
g
pR B dIs
3
p p p p
s w
s
r g
D gw vih
s
s
lw s
2
p pD p
m
g r
s
s
r
sw
lw
s
Dn sN sN sN
sN
gu x s dws
p p
sy
s
p p s
sM
pD nu nu D
jos
0
s
g k rh rhuu
3
s
s
s
sN rN gN mN gN rN sN sN
1. hy my ry ipAwry myry vwsqy auh sM jog bxwau,ijs rwhIN myrI jIB qu hwfw nwm aucwrdI rhy [ hy dInW auqy dieAw krn vwly pR BU! my rI bynqI su x su x qy mY N qu hwfy gu xW dw gwien krdw rhW, ijvyN sM q jn quhwfy rs Bry gux gWdy rihMdy hn[rhwau[ 2. hy pR BU! qy rw nwm ismrnW Awqmk jIvn dy brwbr hY,ijs mnu `K au pr qusIN ikrpw krdy ho , au sdy ihrdy iv` c Aw v`sdy ho [ 3. quhwfw nwm quhwfy sM q jnW dI Awqimk Kurwk hY,ieh qusIN hI dy skdy ho[ 4. hy nwnk! sMq jn aus prmwqmw dw nwm ismr ky Awqimk AwnM d mwxdy rihMdy hn[ jo sB ku J dy x dy smr`Q hY qy jo hr p`KoN isAwxw hY[
p pD p m ss
sQweI dIAW qwnW X
2. sr gm pm g X
3. pD nu D pD p X
gr gm gr s 2
gr gm gr s 2
2
gr gm gr s
AM qry dIAW qwnW 1.
sr gm pD nu D Dn D n sNn sN s N sN x
2.
pD nuD pD p X
3.
sNrN gNmN gNrN sN x
2
Dn sNn sN sN 2
pD pm gr s
2
59
s
ry
s
2
ij qu r s nw s h ir nw
1. sn .Dn sr s
rN sN sN
my ry ipAw
X
Bwv-ArQ
58
r s
n die Aws
x
pD nu nu D
g
AMqrw
(sRI gurU gRMQ swihb, AM g 743) (AM imR q kIrqn AM g 354)
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. sMqw ky kwrij Awp Klo ieAw g(AM195) 2. koeI Awix imlwvY myrw pRIqmu (AM g- 547)
m
mu au
g
r
cw s ry
s
s s
rwg u ibl iblwvl wvl (qIn qwl) sQweI
iblwvl mhlw 5 ]
sN sN n sN
ibKY bnu PIkw iqAwig rI sKIey nwmu mhw rsu pIE]
0
ibnu rsu cwKy buif geI sglI suKI n ho vq ho vq jIE] mwnu mhqu n skiq hI kweI swDw dwsI QIE]
n w
nwnk sy dir so BwvMqy jo pRiB Apu nY kIE]1]
AMqrw
(AMimRq kIrqn AMg 411 411))
Bwv-ArQ
D p p s
kw
s
m
p
s
m
m p p s
n
Ky
s
g
n s
3
su
m
s
g m s
s
m
n
KI n ho
s
p
s
au
r
s
s
s
sN sN sN sN
sN rN sN
bu if g eI
s g lI
sN rN
v q
m
p
KI ey
r
x
sN sN sN n D s
g
ig rI
s
2
r su pI
D n
ib nur su cw 0
s
x
mu m hw
p p p
g r
iqAw
3
r r g g
802-3) (sRI gurU gR QM swihb, AM g 802-3)
D
ib KY b nu PI
s s
sN s
2
n n sN sN
jI
s
s
s
D
au
D s
p s
p s
hy sKIey ! ivSy ivkwrW dw by-su -suAwdw pwxI pIxw C`f dy[ sdw nwm dw AM imRq pIAw kr jo bhuq su Awdlw hY[ nwm AM imRq dw suAwd nw c`Kx krky swrI
sQweI dIAW qwnW
isRStI ivSy ivkwrW iv`c uf`b rhI hY qy ijs krky ijMd su KI nhIN hu dI[ M koeI ho r
1.
Awsrw, koeI vf`px, koeI qwkq nwm AMimRq dI pR wpqI dw swDn nhIN bx
sr gp mg rg pm gr sn. s X
2.
rg pm gr g
gp Dn sN sN
gp Dn sN sN
. sNrN sNn D p gp mg r g pm gr sn s
X
skdy[ hy shy lIey! nwm-rs dI pRwpqI vwsqy gurmu KW ` dI dwsI bxI bxI rhu[ hy nwnk! pRBU dy dr qy auh bMdy SoBw pRwpq krdy hn, ijnH W nMU ipAwry pR BU pR BU ny
2
3.
2
X
Awp hI So Bw So Bw bKSI hY [
2
0
AMqry dIAW qwnW 1.
sNrN gNmN gNrN sN sNrN sNn DD p x
ho r Sbd (AMimR q kIrqn) 2.
1. kvn sMjog imlau pR B (AMg70 -) 2. dovY Qwv rKy gu r sUry (AM g-199)
sNrN sNn DD p x
3.
3
( ibKY bnu PIkw iqAwig - iqMn vwrI du gx ` iv` c)
2
mg rg pm g 2
gp Dn sN sN 0
(ibnu rsu cwKy - ie` k vwrI du gx ` iv` c)
sr sr gr gp gp Dp Dn Dn sNrN gNm gNrN sN gNrN sN gNrN sN x
2
0
3
(ibnu rsu cwKy bu if geI - iqM n iqM n vwrI du gx ` iv` c) 60
61
rwgu goNf bwxI Bgq kI kbIr jI Gr 1 ] < siqgur pRswid sM qu imlY ikCu su nIAY khIAY] imlY AsMqu msit kir rhIAY]1] bwbw bolnw ikAw khIAY] jY sy jY sy rwm nwm riv rhIAY]1]rhwau] sM qn isau boly aupkwrI] mUrK isau boly JK mwrI]2] bo lq bolq bFih ibkwrw] ibnu bo ly ikAw krih bIcwrw]3] khu kbIr CUCw Gtu bo lY] BirAw hoie su kbhu nw folY]4]1] (sRI gu rU gR QM swihb, AM g 870)
Bwv-ArQ 1. jy koeI Blw pu rS iml pey qW au s dI is` iKAw suxnI cwhIdI hY pr jy koeI
BY Vw purS iml jwey qW au Qy cu `p rihxw hI TIk hY[ hy BweI,jgq iv`c rihMidAW ikho ijhy bo l bolIey , ijnHW dI brkq nwl prmwqmw dy nwm iv`c surq itkI rhy [rhwau[ 2. Bly purSW nwl g` lbwq kIiqAW ko eI ko eI BlweI dI hI g` l g` l inklygI qy mU rK nwl bo ilAW smW ivArQ hI ho vy ho vy gw[ 3. mU rKW nwl g`lW krn nwl, ivkwr hI ivkwr v` Ddy hn[ jy Bly pu rSW nwl hI nhIN bolWgy, jW aun WH WH pws nhIN bYTWgy qW ivcwr dIAW g`lW ikvyN kr skdy hW 4. hy kbIr! s`cI g`l ieh hY ik ijvyN KwlI GVw boldw hY, jy BirAw ho vy qW nhIN bo ldw[ iesy qrH W PwlqU g`lW gux-hIn mnu ` mnu `K hI krdw hY[ jo gu xvwn hY, au h au h Afo l rihM dw hY[
rwgu goNf (qIn qwl) sQweI .n .D .n r
b s w
m m
lbo nw
s
3
p
j Y
D
D
p p
sy
rw
s
m
s
s
p
ik
D m
m
Aw
s
s
x
D n p
s
g
g
m
k hI
AY
m s
2
g r
g
nw m r
m
g
r
iv r
s
hI AY
s s
AM qrw n
D n p
sM
s 0
D
imqu lY
n sN sN
sN rN gN mN
ik C su nI AY
s
3
im
s
lY A sM
s
x
sN rN n sN D
n s
p p
qu
s
gN rN sN sN
k hI AY
s
2
p
D
m p
ms it k ir
g
r
g
hI AY
m m s
imlY AsM qu msit kir rhIAY.......(sQweI dI dUjI lweIn Anu swr)
sQweI dIAW qwnW 1.
.nD . .nr gg mm pD mm gg mm X
2.
X
3.
2
.nr gm pm gm pD nn pD pp gr gm gr ss 2
2
0
nD np Dn sNsN nD np DD pp x
3.
3
( bwbw bolnw ikAw - iqMn vwrI du gx ` iv` c)
AMqry dIAW qwnW 1.
( bwbw bolnw - ie` k vwrI du `gx iv` c)
0
nD np DD pp pD nn pD pp gr gm gr ss .nD .nr gg mm
X
2
prN sNrN nsN Dp pD pm gg m x
62
bw
s
0
2.
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. gu ru prmysru eyko jwxu (AMg-216) 2. jw kY sM ig iehu mnu (AMg-317)
g g
2
sNrN gNmN gNrN sN pD pm gg m sr gm gr s .nD. .nr gg m x
2
0
3
(sM qu imlY ikCu su nIAY - iqM n vwrI du `gx iv`c)
63
rwgu rwmklI mhlw 9 iqpdy ] ry mn Et lyhu hir nwmw] jw kY ismrin du rmiq nwsY pwvih pdu inrbwnw]1]rhwau] bfBwgI iqh jn kau jwnhu jo hir ky gun gwvY] jnm jnm ky pwp Koie kY Puin bYk Mu Mu iT isDwvY ]1] ]1] Ajwml kau AM q kwl mih nwrwien suiD AweI] jW giq kau jogIsu r bwCq so giq iCn mih pweI]2] nwihn gunu nwihn kCu ibidAw Drmu kau nu gij kInw] nwnk ibrdu rwm kw dy Khu ABY dwnu iqh dInw]3]1] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 901-02), (AMimRq kIrqn AMg 369)
Bwv-ArQ hy mn! prmwqmw dy nwm dw Awsrw ilAw kr, ijs nwm dy ismrn nwl Ko tI m`q nws ho jWdI hY[ nwm dI brkq nwl mnu K ` Awqimk drjw hwisl kr leygw qy ij`Qy koeI vwsnw po h nhIN skdI [rhwau[ 1. ijhVw mnu K` prmwqmw dy gux gWdw hY, ausnMU v` fy BwgW vwlw smJ lau[ auh mn` uK Any kW kW jnmW dy pwp dUr krky iPr bYk MTu iv`c jw phu cdw M hY[ 2. imswl vjo N AKIrly vyly jdoN Ajwml pwpI UnM prmwqmw dy nwm dI sUJ Aw geI, qW ausny auh au cI ` Awqimk-Av`sQw ie`k plk iv`c hwisl kr leI[ ijs Awqimk-Av`sQw nMU v`fy-v`fy jogI qWGdy rihMdy hn[ 3. ie` k gMDrv jo iksy irSI dy srwp nwl hwQI bx igAw sI aus hwQI nMU ie` k ByfU ny AwpxIAW qMdW iv`c PV ilAw[ hwQI iv`c nw koeI gux sI,nw hI ausny koeI iv`idAw pRwpq kIqI sI, pr prmwqmw ny aus hwQI nMU inrBYqw dI pdvI bKS id`qI[
rwg u rwm rwmkl klII (qI (qIn n qwl qwl)) sQweI m p p p
rys
m n
0
Es
Du Du
t ly hu
s
p p
m p m g
h ir
nw
mw
s
s
3
x
p p m p
g g
p g
ru ru s s
is m r in
du r
m iq
nw
p p p Du
sN sN sN n
Du - p -
v ih
p du in r
bw
nw
m m p p
Du Du n n
sN sN ru N sN
Du Du Du Du
j w
s
kY
s
m m g m
p w
s
2
s
s
s
s
s
sY s
s
s
AMqrw b f Bws
gIs
0
iq h
3
sN n Du nu
jo
s
h ir
j
n
n n sN sN
k au
jws
n
x
2
Du p m p
g g m g
ru - s -
ky
gw
vY
s
gu n
s
s
s
s
s
X
s
2
.ns gm pm gm mp Du nu Dup mp gm pm gru ss
2.
X
2
0
( ry mn Et - ie`k vwrI du `du gx ` iv`c)
.ns gm pm gm mp Dunu sNn Du n sNruN sNn Dunu Du p gm pm gru s
3.
X
2
0
3
( ry mn Et ly hu hir - iqM n vwrI du `gx iv` c)
AM qry dIAW qwnW
pDu nsN ru NruN sN sN Nru gNgN ruNgN ruruNsN sNn Du nu Dup mp gm pm gru s
1. 2.
3
3.
x
2
.ns gg sg mm gm pp mp Dun Dup mp nunu Du p mg s ru .nru s 0
3
x
2
s- ru s ru- gru g- mg m- pm p- Dup Du- nDu n– sNn sN sN
x
2
0
3
(bfBwgI iqh jn kau - iqMn vwrI du `gx iv` c) 64
hu
sQweI dIAW qwnW 1. mp Du nu Dup mp gm pm gru s
0
ho r Sbd (AM imR (AM imR q kIrqn) 1. hm folq byVI pwp (AMg- 82) 2. ikrpw krhu dIn ky dwqy (AM g-103)
p Du sN n
65
rwgu nt nwrwien mhlw 4 < siqnwmu krqw purKu inrBau inrvY r Akwl mU riq AjUnI sYBM gur pRswid my ry mn jip Aihinis nwmu hry] koit koit doK bhu kIny sB prhir pwis Dry]1]rhwau ] hir hir nwmu jpih AwrwDih sy vk Bwie Kry] iklibK do K gey sB nIkir ijau pwnI mYlu hry]1] ]1] iKnu iKnu nru nwrwienu gwvih muiK bo lih nr nrhry] pM c doK AswD ngr mih ieku iKnu plu dUir kry ]2] vfBwgI hir nwm iDAwvih hir ky Bgq hry] iqn kI sM giq dyih pRBu jwcau mY mU V mu gD insqry]3] ]3] ikRpw ikR pw Dwir jgjIvn riK ly vhu srin pry ] nwnku jnu qu mrI srnweI hir rwKhu lwj hry]4]1] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 975 975))
Bwv-ArQ hy myry mn! idn rwq prmwqmw dw nwm jipAw kr[ jy AnykW pwp BI kIqy hox qW prmwqmw dw nwm sBnW UnM dUr krky mnu`K dy ihrdy iv`coN lwh ky su t ` idMdw hY[rhwau[ 1. hy myry mn! ijhVy mnu `K sy vk Bwvnw nwl prmwqmw dw nwm jpdy, ArwDdy hn, au h au h s` cy u jIvn vwly bx jWdy hn,nwm jpx nwl aun WH AMdroN swry ivkwr ies qrH W qrH W inkl jWdy hn ijvyN pwxI k`piVAW dI mYl dU r kr idMdw hY[ 2. ijhVy mnu `K hr vy ly aus dI isPq-slwh dy gIq gWdy hn qy prmwqmw dw nwm au cwrdy rihM dy hn, pM j ivkwr jo kwbU iv` c nhIN Awau Ndy prmwqmw dw nwm ie`k pl iv` c iv` c hI dU r dU r kr idMdw hY[ 3. prmwqmw dI BgqI krn vwly bMdy v`fy BwgW vwly hu Mdy hn, ieho ijhy BgqW dI mY nMU sMgq bKSo qW jo myry vrgy Any kW mUrK aunHW dI sMgq iv`c rih ky sM swr sM swr dy smu dr M qoN pwr lMG skx[ 4. hy jgq dy mwlk pR BU imhr kr! mYN qyrI Srn ipAw hW[ mY UnienH M W ivkwrW qoN bcw lY[ hy hrI! qyrw dws nwnk qyrI Srn AwieAw hY, ie` zq ie` zq r` K lY[
rwg u nt u nt-nwr nwrwie wien n (qI (qIn n qwl qwl)) sQweI m g m r
s
my ry m n
j ip Aih inis
0
3
m r m p
k o
s
(AM g-234) (AMg-772)
s
s
s
D m p -
ry
s
mu h
s
s
s
2
p
m
D
p
m g m r
s r s s
ko
s
it
s
do K b hu
kI ny s B
sN sN sN n D
n
sN
rN
s
s
D
r h ir
p - p p
nw x
p
pw
n n sN sN
ry
s
s
s
D n p p s
s
s
s
AM qrw m r m p
sN
sN sN sN
h ir h ir nws 0
m
3
sN sN sN n
sy
s
v k
mN gN
mN rN
p
ihs Aw
j x
D
n sN rN
Bw
s
ie K
sN rN sN sN
rws
D ih
2
n n
ry
s
sN sN s
s
D n s
s
p p s
s
iklibK doK gey sB nIkir...........(dU srI lweIn Anu swr) ijau pwnI mY lu hry......................(qIsrI lweIn Anuswr)
sQweI dIAW qwnW 1. mg mr sr ss
pm Dp gm rs
2. gm rm pD mp
Dn pp gm rs
3. mr mp Dm p
gm rs rr ss Dn pp Dm p gm rs rr s
X
X
X
2
2
2
1.
mr mp Dn sN x
2.
mr mp Dm p
0
3
( myry mn jip Aihinis - iqMn vwrI du gx ` iv` c)
AM qry dIAW qwnW
X
ho r Sbd (AM imR (AM imRq kIrqn) 1. my ry mn syv sPl hir Gwl 2. au lwhno mY kwhU n dIE
it
r
Dn sNrN nsN Dp 2
sNrN nsN Dn p gm rs rr s 2
0
(hir hir nwmu - ie` k vwrI du gx ` iv` c)
rr sr rs .ns mm rm mr sr pp mp pm Dp Dn sNrN nsN Dp gm rs rr s
3.
X
2
0
3
(hir hir nwmu - iqMn vwrI du gx ` iv`c) 66
67
rwgu mwlI gauVw mhlw 5 ] rwm nwm kau nmskwr] jwsu jpq hovq auDwr]1]rhwau] jw kY ismrin imtih DMD] jw kY ismrin Cu tih bMD] jw kY ismrin mUrK cqur] jw kY ismrin kulh auDr]1] jw kY ismrin Bau duK hrY] jw kY ismrin Apdw trY] jw kY ismrin mucq pwp] jw kY ismrin nhI sM qwp]2] sM qwp]2] jw kY ismrin ird ibgws] jw kY ismrin kvlw dwis] jw kY ismrin iniD inDwn] jw kY ismrin qry indwn]3] piqq pwvnu nwmu hrI] ko it ko it Bgq auDwru krI] hir dws dwsw dInu srn] nwnk mwQw sMq crn]4]2] 879) (sRI gu rU gR MQ swihb, AMg 986 986), ), (AMimRq kIrqn AMg 879)
Bwv-ArQ hy BweI! ijs prmwqmw dw nwm jpidAW sMswr smu dr M qoN pwr au qwrw ho jWdw hY, hY , aus dw nwm Awpxy ihrdy iv`c vsweI r`K[rhwau[ 1. ijs dy ismrn nwl mwieAw dy jM jwl imt jWdy hn,moh dIAW PwhIAW tu `t jWdIAW hn, mUrK bMdy vI isAwxy ho jWdy hn,swrI ku l dw hI pwrauqwrw ho jWdw hY,ausnMU sdw nmskwr krdw rhu[ 2. ijs dy ismrn dI brkq nwl mnu `K hryk fr qy swry du K` dUr kr lYNdw hY , hryk ibpqw mnu ` mnu `K dy isr qoN tl jWdI hY ,swry pwpW dI KlwsI hojWdI hY,ko ,koeI du K` klyS poh nhIN skdw[ 3. ijs dw ismrn krn nwl ihrdw iKiVAw rihM dw hY , mwieAw BI dwsI bx jWdI hY, swrIAw is` DIAW qy Kzwny iml jWdy hn qy AMq vy ly mn` uK sM swr smu Mdr qoN pwr lMG jWdw hY [ 4. hy BweI! prmwqmw dw nwm ivkwrIAW UnM piv`qr krn vwlw hY,hrI nwm kro VW BgqW dw auDwr krdw hY[nwnk dw m` Qw BI sMqW dy crnW au qy ipAw hY[ieh inmwxw BI pR BU dy dwsW dI srn AwieAw hY qW ik nwnk nMU vI prmwqmw dw nwm iml jwey [
rwg u mw u mwlI lI ga gauu Vw Vw (qIn qwl) sQweI .n ru g m
g ru s s
r w
s
68
m nw
m
.n .D .n .n
k au
n
s
ru - s -
m s
kw
r
s
3
s s s s
p p p p
m
su j
p
ho v q au
Dw
g g g g
m
sN sN sN sN
n ru N sN sN
j w
s
x
s
0
s
q
s
2
g
Du m
m g ru s s
r
s
AMqrw jws
kYs
0
m D
D
is m r in ims 3
jw
s
kY
s
t ih
x
n n ruN gN ru N ruN sN sN
is m r in
DMs D
s
2
ru N n
CU
s
Du
p
t ih
g mg ru s
bM
ss
D
s
sQweI dIAW qwnW 1. .nD .nr gg rsu ss .nn . ru ru s X
2
2. nru gm Du m mg rug rus .nn . s X
2
. s 3. pm mg Dum mg rug rus .nn X
2
AMqry dIAW qwnW 1.
nn ruNgN ruNruN sN ruNn Dup g mg x
2.
2
gg mm DD mD sNsN nru sNn sN X
3.
ho r Sbd (AM imR (AM imRq kIrqn) 1. sBY Git rwmu bo 149 lY (AM)g2. AY so shweI hir ko nwm (AM g-450)
s
2
sp mg mDu mg rug ru s .nn Du gru s . s mD nsN nDu p mg m X
2
0
3
(jw kY ismrin imtih - iqM n vwrI du `gx iv`c) 69
rwg u mw mwrU rU (q (qIn In qw qwl) l)
mwrU mhlw 9 ] Ab mY khw krau rI mweI] sgl jnm ibiKAn isau KoieAw ismirE nwih knweI]1]rhwau] kwl Pws jb gr mih mylI iqh suiD sB ibsrweI]
sQweI sN sN sN sN n
D p -
Du
A b mY
hw
k rau rI
k
s
0
p
p p D
nu nu D p
au sdI swrI su D-bu ` D` Bulw idM dw hY[ au s ibpqw iv`c prmwqmw dy nwm qoN ibnW hor koeI vI m`ddgwr nhIN bx skdw, jmW dI PwhI qoN, Awqimk mO q qoN qy sihm qo N qo N isrP hrI dw nwm hI bcwau N bcwau Ndw hY [ 2. hy mW! ijhVy mnu K` Dn-pdwrQ UnM Awpxw smJdy hn, jdo N jdo N mOq Awau NdI hY ,au ,au h Dn-pdwrQ ie`k iKn iv`c ibgwny ho jWdy hn[ au s vyly mnu `K dy mn iv`c ieh pCqwvw rih jWdw hY ik prmwqmw dI isPq-slwh kdy vI ikau N nhIN kIqI?
2. Awau jI qU Awau hmwrY
s
ie Aw
D p m
m
g m p
kw
s
l Pw
0
g
n
m
r s .n
Du Du
n n
s j b
s
p
s
–
-
-
eI
sN sN n
n
sN sN sN sN
g r mih
s
my
s
s
s
s
s
lI
s
p
p
s
s
2
nu nu s
nu s
nu D D s
eI
s
rwm nwm ibnu Xw sM kt mih.......(sQweI dI dU jI dU jI lweIn Anu swr) ko Ab ho q shweI.......(sQweI dI qIjI lweIn Anu swr) Anu swr)
mp gg rr s
X
2
gm pDu nn sN
nup Dm pm g
X
2
sNn Dn sNrN sN pD nuD pD pm gm pm gr s X
2
0
(Ab mY khw k - ie`k vwrI du gx ` iv` c)
AMqry dIAW qwnW 1.
g
s
n n sN sN sN sN
sNnu Dp Dm p
3.
-
x
sQweI dIAW qwnW
2.
-
g
s
iq h su iD s B ib s rw
1.
p D -
ih k nw
s
3
n
3.
pn Dn sN sN
sNn Dnu Dnu Dp 2
sg mp nn sN gNmN pNmN gNmN gNrN gNgN rNsN nn sN mp Dun Dup mp (kwl Pws jb - iqMn vwrI du gx ` iv`c) mm pp mm g x
2
sg sg mg mp
gm pDu nunu Dup pD pm g g pD pm gr sn
x
70
eI s
s
2
s g l j n mu ib iK A n is au Ko
2.
(AM g- 561)
mw
g
x
hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. hir ko nwmu sdw su KdweI (AMg359 3- 59)
sN sN sN sN
s
m
is m ir E nw AMqrw
hy mW, smW ivArQ gvw ky hu x mY N mY N kI kr skdw hW, ikauNik mYN swrI ijM dgI ijM dgI ivSy ivkwrW iv`c gvw leI qy prmwqmw dw ismrn kdy BI nw kIqw[rhwau[ 1. hy mW! jdoN jmrwj rwhIN mnu `K dy gl iv`c mOq dI PwhI pw id`qI jWdI hY qW au h
n n
p
jo sMpiq ApnI kir mwnI iCn mih BeI prweI]
Bwv-ArQ
Du
x
p
1008), (sRI gu rU gR QM swihb, AM g g 1008 ), (AMimRq kIrqn AMg 103 103))
s
3
rwm nwm ibnu Xw sMkt mih ko Ab hoq shweI]1] khu nwnk Xh so c rhI min hir jsu kbhU nw gweI]2]2]
s
0
2
0
71
3
3
(kwl Pws jb gr mih - iqM n vwrI du `du `gx iv` c)
quKwrI CMq mhlw 5 ] inrguxu rwiK lIAw sMqn kw sdkw] siqguir Fwik lIAw mo ih pwpI pVdw] Fwknhwry pRBU hmwry jIA pRwn suKdwqy]
rwg u quKwrI (qI (qIn n qwl qwl)) sQweI .n s gu m
in r gu xu rw
ivkwrW qo N bcw ilAw hY, siqgurW ny my rw pwpI dw pVdw F`k ilAw hY[ hy sB jIvW dw prdw Fkx vwly pR BU! hy ijMd dy x vwly! hy pRwx dy x vwly! hy su`K dyx vwly! hy nws-rihq suAwmI! hy AidR St su AwmI! hy sB guxW nwl BrpUr pRBU! jw skdI[ koeI nhI d`s skdw ik qMU kdoN dw hYN[ aunHW qoN mYN bilhwr jWdw hW, ijs dI ikrpw nwl prmwqmw dw nwm A` K Jmkx dy smyN leI BI iml jWdw hY[ hY [
kw
s d kw
p
s
q n
p p p
2. hm hm pwQr gu gu ru nwv
g(AM 523)
3
sN guN rN sN
mo
s
m p
s
ih
s
s
k lI
m
p s
Aw s
s
s
2
rN n sN sN
pw
pI
s
s
s
m gu r s s
s
s
s
rN rN sN sN s
s
s
s
0
nu nu D p
p
s
s
0
n n sN guN
x
s
V
s
m gu r s
dw
s
s
s
sQweI dIAW qwnW 1. .ns gu m pm p X
2. pnu Dp Dm p
nunu Dp Dm p 2
X
gum pm gur s 0
pm gum pD pm gu m pm gur s 2
0
3. mp Dnu Dp mp sNn Dnu Dp mp 2
gum pm gur s 0
AMqry dIAW qwnW 1. .ns .ns gus gu m gum pm pn pn
3. .n- sn s- gus X
72
s
s iq gu ir Fw s
X
(AM g- 504)
s
m gu
2. pm gum pn sNgNu
1. swjn dyis ivdysVIey
Aw
m gu
X
hor Sbd (AMimR q mR q kIrqn) -
ss
s
2
X
hy srb ivAwpk! qy isrjxhwr pRBU! qyrI vifAweI ibAwn nhIN kIqI
lI
D m p p
AMqrw
hy myry pRBU! sMq jnW dI Srn pYx dI brkq nwl qMU mY nMU gux-hIn nMU
m gu r s
p nu D p
ausqiq khnu n jwie qu mwrI kauxu khY qU kd kw]
Bwv-ArQ
s
gum p
x
s M
1117), 109)) (sRI gu rU gR QM swihb, AM g g 1117 ), (AM imR q kIrqn AM g 109
iK
s
m gu
3
AibnwsI Aibgq suAwmI pUrn purK ibDwqy ] nwnk dwsu qw kY bilhwrI imlY nwmu hir inmkw]4]1]11]
p p p p
2
sNn Dp mp Dp 0
rNsN nsN rNsN nsN nunu Dp mgu rs 2
0
gu- mgu m- pm
pD pm gur s
2
0
73
rwg u kydwrw (q (qIn In qwl qwl))
kydwrw mhlw 5 ] hir hir hir gun gwvhu] krhu ikRpw gopwl goibdy Apnw nwm jpwvhu]1]rhwau] kwiF lIey pR B Awn ibKY qy swDsMig mnu lwvhu] BR mu Bau mo ih kitE gu ir bcnI Apnw drsu idKwvhu]1]
sQweI sN sN D p
m p D p
m
- r
s
r r s -
h ir h ir
h ir gu n
gw
s
s
v hu
0
3
x
s s m r
p m p p
m
k rhu ik r
pw
go pw l go
p p p
ApnI Bgiq dy ih dieAwlw vfBwgI nwnk hir pwvhu ]2]4]6]
kw
s
hy BweI! sdw prmwqmw dy gux gwauNdy irhw kro[ hy gopwl! hy go ibM d! myry auqy imhr kro , mY nU M Awpxw nwm jpx iv`c shwieqw kro[rhwau[ 1. hy pRBU! Awp jI A`gy by nqI hY ik my rw mn swDsM giq iv`c l`g jwvy , gurU dy
bcnW nwl my rw mn iviSAW qoN, Brm-Bau qy moh qoN mn h` t jwvy qy mYN Awp
s
n
D sN sN
iF lI ey
0
s
pR B
D
s
s
dy
s
qy
s
s
2
D
nu D
nu lw
s
s
p s
mp Dp m m ss
ss
vhu
s
sQweI dIAW qwnW 1. mp Dnu Dp mp mp Dp mm rs X
2
2. ss mr pm p mp Dnu Dp mp mp Dp mm rs X
X
2
0
( hir hir hir gun - ie`k vwrI du gx ` iv` c)
2
0
nwl hI prmwqmw dw imlwp hwisl kr skdy ho [
1.
mp Dn sN sN mNmN rNsN rNrN sNsN X
2.
2
ss rr ss mm rr pp mm DD pp nunu DD pp mp Dp mm rs X
ho r Sbd (AM imR (AM imRq kIrqn) -
3
( hir hir hir gun gwvhu - iqM n vwrI du gx ` iv` c)
AMqry dIAW qwnW
g(AM 516)
ibM
rN rN sN sN
n ib
s
x
sM ig m
dUr kro, my rw mn sBnW dy crnW dI DU V ho jwey[ hy nwnk! qu sIN v` fy BwgW
2. ipR A kI pR pR Iq ipAwrI
s r s s
KY
2. hy dieAwl pRBU imhr kro mYnMU AwpxI BgqI dI dwq bKSo, myry AM droN haumYN
(AMg-78)
r
3. ss rs mr pm sNsN Dp mp Dp Dnu Dp mp Dp mm rs rr ss
jI dy drSn dy kwibl ho skW[
1. srnI AwieE nwQ inDwn
m r
sN sN sN sN
mN mN rN sN rN rN sN sN s
s
Aw
3
sw
s
2
Apnw nwmu jpwvhu............(pihlI ............(pihlI lweIn Anu swr)
p
Bwv-ArQ
s
AM qrw
sB kI ry n hoie mnu myrw AhMbuiD qjwvhu] 394)) (sR I gu rU gR MQ swihb, AMg 1120 1120), ), (AM imR q kIrqn AM g 394
s
s
2
0
(kwiF lIey lIey pRB Awn-iqMn vwrI du `gx iv`c)
D p p m- pm p- Dp mp Dp mm rs 3. sN- rNsN n- sNn D- nu 0
74
3
x
75
2
rwguu BYrau rwg rau (qIn qwl)
BYrau mhlw 5 ] aU Tq suKIAw bY Tq suKIAw] Bau nhI lwgY jW AYsy buJIAw]1] rwKw ey k hmwrw suAwmI] sgl Gtw kw AMqrjwmI]1]rhwau] soie AicMqw jwig AicM qw] jhW khW pRBu qMU vrqM qw]2] Gir suiK visAw bwhir suK pwieAw] khu nwnk guir mMqR idR VwieAw]3]2] 1136)) (sRI gurU gRMQ swihb, AM g g 1136 76)) (AMimRq kIrqn AMg 76
Bwv-ArQ 1. jdo N koeI mn` uK ieh smJ lY N Ndw hY ik ie` k prmwqmw hI sB jIvW dw rwKw hY, qd aus UnM kdy ko eI eI iksy iksm dw fr po h nhIN skdw[ au h auTdw, bY Tdw, bY Tdw, hr vyly Awqimk AwnM d AwnM d mwxdw hY[ AsW jIvW dw rwKw ie`k mwlk pRBU hI hY[ swfw au h au h mwlk sB jIvW dy idl dI jwxn vwlw hY[rhwau [ 2. jdoN mn` K u ieh smJ lYNdw hY ik ie` k prmwqmw hI sB jIvW dw rwKw hY ,qd ,qd mnu`K hr vyly ieh AwKx l` g pYNdw hY ik pRBU hI hr QW mOj dU hY qy au h au h mn` K u prmwqmw dI hoNd mihsU s mihsU s krdw hoieAw insicMq ho ky sONdw qy jwgdw hY[ 3. ijs mnu `K dy ihrdy iv` c ieh au pdyS v`s igAw ik prmwqmw hI sB jIvW dw rwKw hY , auh mnu K` Awpxy Gr iv`c vI suKI v` sdw v` sdw hY qy GroN bwhr jw ky vI AwnMd mwxdw hY[
sQweI m m m m
r w
76
Kw
s
0
p p m p
Du Du p m
ey
mw
s
ku h
3
s
rw
g ru s s
suAw
s
x
s
mI
s
2
p Du n sN rNu rNu sN sN sN n Du p
mp Dup mg ru s
s g l G
jws
tw
s
kw
AM
s
s
q r
ss
mI s
ss
AM qrw m m p p
Du Du n n
sN sN sN sN ruN ru N sN sN
aU
su KI Aw
bY
s
T q
0
s
3
B au n hI
s
T
q
x
sN ruN gN mN gN ru N sN sN
lw s gY jW
su KI Aw
s
2
sN n Du p
AY
s
sy
s
mp p Du mg ru s
bus JI s Aw s
ss
sQweI dIAW qwnW 1. sru gm pDu pm
gm pm gru s
X
2
2. pDu nsN ruNruN sNsN sNn Du p mg rus X
2
3. sru gg ru g mm gm pp mp DuDu pDu nn Dun sNsN sNr Nu sNn Dup mp ( rwKw ey ku ey ku - iqM n vwrI du `du `gx iv` c) gm pm gru s X
2
0
3
AM qry dIAW qwnW pDu nsN ru NgN ruNsN sN Nru sNn DuDu pp mp Dup mg rus
1.
x
2.
2
0
(aUTq su KIAw - ie`k vwrI du gx ` iv` c)
sNr Nu gNgN ruNgN ru NsN ru NrN u sNn Dun Dup mp Du p mg ru g mg g ru ruru s 0
ho r Sbd (AM imR (AM imRq kIrqn) 1. gur jY sw nwhI ko dyv (AMg-213) 2. jIvq jIvq jIvq rhhu (AMg-350)
s
3
x
2
3.
s- ru s ru- gru g- mg m- pm pp - Du p Du- nDu n- sNn sN- ruNsN sN- ru NsN n- sNn Du- nDu p p mp Du p mg rus 0
3
x
77
2
(aUTq su KIAw - iqM n iqM n vwrI du gx ` iv` c)
bsMq mhlw 3 ] bsM qu ciVAw PUlI bnrwie] eyih jIA jMq PUlih hir icqu lwie] 1] ien ibiD iehu mnu hirAw ho ie] hir hir nwmu jpY idnu rwqI gu rmuiK haumY kFY Doie] 1] rhwau] siqgu r bwxI sbdu su xwey] iehu jgu hirAw siqgur Bwey] Bwey ]2] Pl PUl lwgy jW Awpy lwey] mU il lgY qW siqguru pwey ]3] Awip bsMqu jgqu sBu vwVI] nwnk pUrY Bwig Bgiq inrwlI] 4]5]17] 1176)) (sRI gu rU gR QM swihb, AM g g 1176 (AMimRq kIrqn AMg 800 800))
Bwv-ArQ 1. bsMq dw mOsm SurU hu Mdw hY , qd swrI bnspqI iKV pYNdI hY, ies qrH W swry jIv prmwqmw iv`c icq joV ky Awqmk jIvn nwl iKV pYNdy hn[ijvyN ik ijhVw mn` uK gurU dI Srn pY ky Awpxy AMdroN haumY k` F idM dw idM dw hY Aqy idn rwq hr vyly prmwqmw dw nwm jpdw hY, au sdw au sdw mn Awqimk jIvn nwl BrpUr ho jWdw hY [rhwau[ 2. jdo N ieh jgq gurU dI bwxI su xdw su xdw hY ,gu ,gurU dw Sbd su xdw hY qy gu rU gu rU dy ipAwr iv` c mgn hu dw M hY, qdo N qdo N ieh Awqimk jIvn nwl hrw-Brw ho jWdw hY [ 3. mnu Kw ` jIvn dy ru K` nMU Awqimk guxW dy Pu l` qy Pl qd hI l` gdy hn, jdo N prmwqmw Awp hI lgWdw hY[ jdo N jdo N imhr nwl gurU imldw hY, qd mnu K` swry jgq dy isrjxhwr iv` c iv` c juVdw hY [ 4. ieh swrw jgq prmwqmw dI bgIcI hY, ies UnM hrw-Brw krn vwlw bsM q bsM q BI auh Awp hI hY [ mwieAw dy mo h qoN inrly p krn vwlI hrI BgqI v`fI iksmq nwl hI iksy mnu K` nMU imldI hY[ hor Sbd (AM imR (AM imR q kIrqn) 1. mweI mY Dnu pwieE hir nwmu (AMg-421) 2. mau lI DrqI mau ilAw mau ilAw Akwsu (AMg-799) 78
rwg u bs bsMMq (qI (qIn n qwl qwl)) sQweI sN rN sN n
D m D D
n n sN sN sN sN sN sN
ie n ib iD ie hu m nu
h ir Aw
0
3
x
m m m m
p p g g
g g m m
h ir h ir nw
s
mu j
pY
s
n n sN sN
k
s
r
s
r s
id nu rw
gN gN rN sN n n D D s
ie
s
2
gu r mu iK
h au mY
ho
s
FY
s
qI
s
s
sN sN sN sN
Do
s
ie
s
s
AMqrw m m m m
D D n n
sN sN sN sN
n n sN sN
b sM
c iV Aw
PU lI
rw
s
q
0
s
3
n n
b n
x
n n n n D D
s
ie
s
2
n n D
D
p
p m m
ey ih jI A jM q PU lih h ir ic qu lw s ie s eyih jIA jMq Pulih hir icqu lwie.... lwie.......(dU ...(dUsrI lweIn Anu swr) sQweI dIAW qwnW 1. sg mp mg m
Dn Dp m m
2. gm Dn sNn D
nn DD pp m
3. gm gm Dm Dn
Dn sN sNrN sNn Dn Dp m m pg mr s s
X
X
X
2
2
2
0
3
( ien ibiD iehu mnu hirAw - iqMn vwrI du `gx iv` c) AMqry dIAW qwnW 1.
gm Dm Dn sN Dn sNrN sNn sN sNrN sNn Dn Dp mp gm gr s 0
3
x
2
2.
Dn sNn Dn D pD pm g m
3.
g- mg m- Dm D- nD n- sNn sN- gNsN nn sN nn sN nn sN
x
x
2
2
mp gm gr s 0
0
(bsM qu ciVAw - ie` k vwrI du gx ` iv`c) 3
(bsM qu ciVAw PUlI - iqM n vwrI du `gx iv`c) 79
swrMg mhlw 5 ]
rwg u swr swrMMg (qI (qIn n qwl qwl)) sQweI nu nu p m
p m r s
ik au jI
v nu pRI
r r .n s
r m p p
ikau jIvn pR Iqm ibnu mweI] jw ky ibCurq hoq imrqkw igRh mih rhnu n pweI]1] rhwau] jIA hINA pRwn ko dwqw jw kY sMig suhweI] krhu ikRpw sM qhu mo ih ApunI pRB mMgl gu x gweI]1] crn sM qn ky mwQy my ry aU pir nY nhu DU ir bWCweI]
nu nu p m
p m r s
r r .n s
r m p p
ijh pRswid imlIAY pR B nwnk bil bil qw kY hau jweI]2]3]17]
igR h m ih
r h nu n
pw
eI s
(sR I gurU gR MQ swihb, AMg 1207 1207)) 506)) (AM imR q kIrqn AM g g 506
Bwv-ArQ ijs qrH W prmwqmw dI jo q jo q dy srIr qo N qo N ivCiVAW srIr murdw ho jWdw hY qy murdw srIr Gr iv` c itikAw nhIN rih skdw, aus qrHW pRpR Iqm Iqm pRBU dI Xwd qoN ibnW Awqimk jIvn sMBv hI nhIN hY [rhwau[ 1. hy sMq jno! my ry au qy AwpxI imhr kro, mYN aus prmwqmw dy gux
isPq-slwh dy gIq gWdw rhW[ ijhVw sB jIvW nMU ijMd dyx vwlw hY, pRwx dy x dy x vwlw hY qy ijsdI sMgq iv`c hI ieh srIr suhxw l`gdw hY [ 2. hy mW! myrI qWG hY ik sMq jnW dy crn myry m`Qy auqy itky rihx[ sMq
s
0
kys
s
ib Cu r
80
q
hos s
s
nu p m p
q im
s
eI
s
s
r q kw s s
s
AMqrw m m m m
p p n n
sN sN sN sN
rN n sN sN
jI A
hIN A
pRw
dw
s
s
0
s
s
3
jw
s
kY
s
sM
s
n ko
x
rN mN rN sN rN n sN sN
ig su
s
s
q w qw
s
2
rN n sN sN
hw
s
s
nu
eI
s
p m p s
s
s
sQweI dIAW qwnW sr sr mr mp
1.
mp nup mr s
X
2.
2
.ns rs .ns .nup .pn sr .ns rs X
2
mp nu nu pnu pm rm pm rs .nus nsN rNsN nsN nu p nup mr mm rs
3.
2
0
3
( ikau jIvnu pRIqm - iqM n iqM n vwrI du `gx iv`c)
AMqry dIAW qwnW 1.
pn sNrN sNn sN rNmN rNsN nsN rNsN X
2.
ho r Sbd (AM imR (AM imRq kIrqn) 1. siqgur mUriq kau bil jwau (AMg-214) 2. mohnI mohq rhY n ho 721 rI (AM g-)
mw 2
nsN rN rN rN n n sN sN rN n sN sN
j sw
X
jnW dy crnW dI DUV myrIAW A`KW nMU l` gdI rhy[ijnH W sMq jnW dI ikRpw nwl prmwqmw nMU imilAw jw skdw hY , mY N auhnW qoN sdw sdky jWdw hW[
q m ib nu x
s
3
2
nsN rNsN nsN nu p nunu pnu pm pm rm pm rs .ns x
2
0
(jIA hINA - ie` k vwrI du gx ` iv` c)
. s- rs r- mr m- pm p- nup n- sNn sN- rNsN n– sNnu p p rm pm rs .ns 2 x 0 3
3
(jIA hINA - iqM n vwrI du `du `gx iv`c) 81
mlwr mhlw 4 ] iqsu jn kau hir mIT lgwnw ijsu hir hir ikR pw krY] iqsu kI BU K dU K siB auqrY jo hir gux hr au crY]1] jip mn hir hir insqrY ] gur ky bcn krn suin iDAwvY Bv swgru pwir prY] 1] rhwau] iqsu jn ky hm hwit ibhwJy ijsu hir hir ikRpw krY ] hir jn kau imilAW suKu pweIAY sB durmiq mYlu hrY]2] hir jn kau hir BUK lgwnI jnu iqRpqY jw hir gu n ibcrY] hir kw jnu hir jl kw mInw hir ibsrq Pu it mrY]3] ijin eyh pRIiq lweI so jwnY kY jwnY ijsu min DrY ] jnu nwnk hir dy iK suKu pwvY sB qn kI BU K trY]4]3] 1263)) (sRI gu rU gR QM swihb, AM g g 1263
Bwv-ArQ 1. ijs mn`uK aupr prmwqmw imhr krdw hY, au s mnu`K UnM prmwqmw dw nwm ipAwrw l`gdw hY[ijhVw mn` uK pRBU dy gux aucwrdw rihMdw hY,aus dI mwieAw dI Bu K ` dU r ho jWdI hY qy swry du K` dU r ho jWdy hn[ myry mn sdw hrI dw nwm jipAw kr[ ijhVw mnu`K gurU dy bcn kMnW nwl sux ky prmwqmw dw nwm ismrdw hY, auh mnu K ` sMswr smu dr M qo N pwr ho jWdw hY[rhwau[ 2. ijs syvk aupr prmwqmw imhr krdw hY, mY N ausdw mu`l KrIidAw gulwm hW[ prmwqmw dy syvk UnM imilAW Awqimk AwnMd pR wpq wpq huMdw hY qy KotI m`q dI swrI mYl dUr ho jWdI hY [ 3. prmwqmw dy sy vk UnM prmwqmw dy nwm dI Bu`K hmy SW SW l`gI rihM dI hY, hY , jdoN au h prmwqmw dy gux mn iv`c vsWdw hY , au h iqRpq ho jWdw hY[ prmwqmw dw Bgq ieauN hY ijvy N ijvy N m` CI dI pR Iq pwxI nwl hY, pwxI qoN iv` CV iv` CV ky m` CI m` CI qVP ky mr jWdI hY[ 4. ijnWH ny pR mwqmw nwl UfMGI pR Iq pR Iq lweI au hI iesdw AwnMd mwxdw hY[ Aijhw mnu K` hrI dy drSn krdw hY qW ausdIAW sB srIirk Bu `KW imt jWdIAW hn qy auh su`K pRwpq krdw hY[
rwg u ml mlwr wr (qI (qIn n qw qwl) l) sQweI Dn sN nu p g m r s
j s ip m n 0
82
s - s s
h ir h ir
h ir in s
q
3
x
s
rY
s
2
.nu .nu .D .n
s s s s
r p g m
r r s s
gu r ky
b c n k
r n su in
iD Aw vY
nu D n sN
nu p g m
r - s -
s
m r
p p
B v
sw gru pw
s
ir p
rY
s
s
s
s
s
s
s
s
AMqrw m r p p
nu D n n
sN sN sN sN rN nN sN sN
iq su j n k au h ir mI s 0
3
nu nu D n
s
2.
sr gm rr p
ir
s
nw s
2
sN sN sN sN sN rN n sN
ik r pw k
D nu
rY
s
p s
s
iqsu kI BUK dUK siB au qrY.........(cO QI ........(cO QI lweIn Anuswr) jo hir gu x hir auc Y rY .........(pMjvIN lweIn Anu swr) jo hir gux hir au crYY.........(qIsrI .........(qIsrI lweIn Anu swr)
sQweI dIAW qwnW 1.
T l gw s
x
ij su h ir h
gm rs rr s
X
2
.nu nu .Dn sr .ns gm rs rr s X
2
mp nu D nsN nup gm rs rr s nunu Dn sNrN nsN nup mp gm rs
3.
X
2
0
AM qry dIAW qwnW 1. mp nuD nn sN nunu Dn sNrN nsN x
2.
ho r Sbd (AM imR (AM imR q kIrqn) 1. pR B my ry pR pR Iqm pRwn ipAwry (AMg-69) 2. brsu Gnw myrw mnu BInw (AMg- 809)
r r r r
3
( jip mn hir hir hir - iqM n iqM n vwrI du `gx iv` c)
2
sNrN nsN Dnu p mp gm rr s
x
2
rr sr rs .ns pp mp pm gm nunu Dnu nD nn sNsN nsN sNn sNsN ( iqsu jn kau hir mIT - iqM n vwrI du gx ` iv` c) nup mp gm rs
3.
x
2
0
83
3
rwg u kwn kwnVw Vw (qI (qIn n qwl qwl))
kwnVw mhlw 5 ] kIriq pRB kI gwau myrI rsnW] Aink bwr kir bM dn sMqn aUhW crn goibMd jI ky bsnw] 1]rhwau] Aink BWiq kir du Awru nw pwvau] ho ie ikR pwl qw hir hir iDAwvau]1] koit krm kir dyh nw soDw] swDsMgiq mih mnu prbo Dw]2] iqRsn nw bUJI bhu rMg mwieAw] nwmu lYq srb suK pwieAw] 3] pwrbRhm jb Bey dieAwl] khu nwnk qau CUty jM jwl]4]3] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 1298 1298)) (AMimRq kIrqn AMg 381)
Bwv-ArQ hy my rI jIB! prmwqmw dI isPq-slwh dy gIq gwieAw kr qy sM q-jnW dy crnW au qy AnykW vwrI nmskwr kirAw kr, ikau N ik sMq jnW dy ihrdy iv`c [ rhwau[ sdw prmwqmw dy srn v`sdy hn rhwau 1. hy BweI! AnykW FMg vrq ky BI mY N prmwqmw dw dr nhIN l`B skdw[ jy prmwqmw Awp hI dieAwvwn ho vy ho vy qW mY N aus dw iDAwn Dr skdw hW[ 2. hy BweI! qIrQ Xwqrw Awidk kR VW o hI im` Qy hoey Dwrimk krm kr ky mnu K ` dw srIr piv`qr nhIN ho skdw[ mnu ` mnu `K dw mn swD sMgq iv` c iv` c hI jwgdw hY[ 3. hy BweI! (kR VW o krm kr ky BI ies) bhu-rM gI mwieAw dI iqR Snw nhIN imtdI[ pr prmwqmw dw nwm ismridAW swry su`K iml jWdy hn[ 4. hy nwnk! jdoN (iksy pRwxI auqy) pR BU jI dieAwvwn hu Mdy hn, qdo N prmwqmw dw nwm ismr ky aus mnu`K dIAW mwieAw dy mo h dIAW swrIAW PwhIAW t` t u jWdIAW hn[
sQweI sN sN nu p
k I
84
r iq
gu r s r
gu gu gu m
r r s s
pR B kI
gw au my rI
r s nW
s
s
0
3
x
2
r r r r
r r p p
gu gu gu m
r r s s
A in k bw
s
bM
sM
m m m m
a U
s
hW
s
r k ir
nu nu p p
s
d n
q n
s
rN rN rN rN sNn sN nuN p
c r n go
ibMM d jI ky bs ib
s nw s
p p
sN sN sN sN rN n sN sN
AMqrw m m m m
A in k BW 0
n n
iq k ir duAsw
s 3
ru n
pws
x
2
rN rN rN rN sN sN nu p
gu gu gu m
r
ho ie ik r
h ir h ir iDAw
pw s lu q
v au
r s s s
v au
sQweI dIAW qwnW 1.
sr mp nu p mp gum rs rr s X
2. 3.
2
mp nsN rNsN nsN nup mp gu m rs X
2
sr mm rm pp mp nunu pn sNsN nsN rNrN sNrN gu NmN rNsN sr gum rs X
2
0
X
2
p- nup n- sNn sN- rNsN sN n sN nup gum rr s X
3.
3
( kIriq pR B kI gwau - iqM n vwrI du gx ` iv`c)
AM qry dIAW qwnW 1. pn sNrN nsN rNsN gu NmN rNsN rNrN s 2.
ho r Sbd (AM imR (AM imRq kIrqn) 1. Twkur jIau qu hwro prnw (AMg163 1-63) 2. nwrwien nrpiq nmskwrY (AM g-202)
s
2
0
( Aink BWiq kir - ie` k vwrI du `gx iv`c)
sr sr mr mp mp nup nsN nsN rNsN guNmN rNsN nu nu p gum rs rr s x
2
0
3
( Aink BWiq kir du Awru du Awru - iqMn vwrI du gx ` iv` c) 85
rwgu kilAwx mhlw 5 5 Gru 1] <> siqgur pRswid]
rwg u kil kilAwx Awx (qIn qwl) sQweI .n r g r
r r g r
.n r s -
ey
ik r pw
kI
hmwrY eyh ikrpw kIjY] Ail mkrM d crn kml isau mnu Pyir Pyir rIJY]1]rhwau]
h mw rY
p n D sN n D pm p r r gm p
r r s s
Awn jlw isau kwju nw kCUAY hir bM d U cwiqRk kau dIjY]1]
A il m k rM
m l is au
ibnu imlby nwhI sM qoKw py iK drsnu nwnk jIjY]2]1] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 1321 1321)) (AMimRq kIrqn AM AMg 611)
s
0
Bwv-ArQ hy pR BU! myry auqy imhr kr[ ijvyN BO rw rw Pu`l dy rs nwl rIiJAw rihMdw hY , iqvyN myrw mn qyry sohxy crnW nwl muV-muV ilpitAw rhy[rhwau[ 1. hy pR BU! ijvy N ijvy N ppIhy UnM vrKw dI bM Ud qo N qo N ibnW hor pwxIAW nwl koeI Zrz
nhIN hu dI, M iqvyN mY nM mY nMU ppIhy UnMAwpxy nwm AMimRq dI UbMd dy h[ h[ hy pR BU! qyry imlwp qoN ibnW myry AMdr TMF nhIN pY NdI, imhr kr, qy rw
dws nwnk qyrw drsn kr ky Awqmk jIvn hwsl krdw rhy [
Bw
2. pRB kIjY ikR pw inDwn
p p p p
h
s
ds
s
jY
s
s
2
c r ns
D sN sN
lws
k
n rN gN rN
is au
3
s
s
x
n
n j
0
ir
s
kws x
n D pm p
bMU
s
sN n D p
ju n
k CU AYs 2
r r gm p
d s cw iqR k k s au
r r s s
dI
s
jY
s
sQweI dIAW qwnW
gr .nr s 1. .nr gr gm pp rr gr X
2
2. .nr gr gm pm gm pm gr s X
2
3. pm gm pD mp nn Dp mD p X
2
sNn Dp mD p gm pm gr s 0
pm gm pD mp nn Dp mD p
3.
2
mD nsN nD p gm pm gr s X
(AM127 g-)
3
( hmwrY ey h ikrpw - iqM n iqM n vwrI du `du `gx iv`c)
AMqry dIAW qwnW
2.
(AM g-189)
s
mnu Py ir Pyir rIJY ........(pihlI ........(pihlI lweIn Anu swr) Anu swr)
Aws
X
1. my my ry lwln kI so so
h
AM qrw
1.
hor Sbd (AMimRq kIrqn) -
s
3
sN gN rN sN
2.
g m p p
2
sNn Dp mp sNn Dp mp nn Dp
mD p gm pm gm gr gm p
X
0
2
3
(Awn jlw isau kwj - iqM n iqM n vwrI du `du `gx iv`c)
86
87
pR BwqI mhlw 5 ] siqguir pUrY nwmu dIAw] And mMgl kilAwx sdw suKu kwrju sglw rwis QIAw]1]rhwau] crn kml gu r ky min vUTy] dU K drd BRm ibnsy JUTy] 1] inq auiT gwvhu pRB kI bwxI] AwT phr hir ismrhu pR wxI]2] Gir bwhir pR Bu sBnI QweI] sMig shweI jh hau jweI]3] du ie kr joiV krI Ardwis] sdw jpy nwnku guxqwsu]4]9] (sR I gurU gR MQ swihb, AMg 1340 1340)) (AMimRq kIrqn AM AMg 941)
Bwv-ArQ hy BweI, ijs mnu`K nMU pU ry gu UrU ny prmwqmw dy nwm dw Kzwnw bKiSAw hY[ au s dy AMdr AwnMd, SWqI qy KuSI rU pI su`K sdw bx igAw[ au s dI ijMdgI dw swrw hI mnorQ sPl ho igAw [rhwau[ 1. hy BweI! ijs mn`uK dy mn iv` c gu rU dy sdky crn Aw vsy, ausdy swry du `K dU r ho gey[ nwSvMq pdwrQW dI Kwiqr swrIAW BtkxW au sdy AMdro N mu k ` geIAW[ 2. hy pR wxIE! sdw auT ky inq Awhr nwl prmwqmw dI isPq-slwh dIbwxI gwivAw kro Aqy A`Ty pihr prmwqmw dw ismrn kirAw kro[ 3. hy BweI! mYN ij`Qy vI jWdw hW, mY U nM prmwqmw qy ry nwl m`ddgwr idsdwhY[ Gr dy AM dr qy bwhr hr QW, sB QwvW iv`coN mY nM mY nM U prmwqmw hI id` sdw sdw hY [ 4. hy BweI! mYN qW do vy N h` Q joV ky ArjoeI krdw rihMdw hW, ik aus pRBU dw dws nwnk sdw guxW dy Kzwny pR BU pR BU dw nwm jpdw rhy[
rwguu pRBwqI rwg B wqI (qIn qwl) sQweI D sN n D
p g p p
D D D D
D D p p
s iq gu ir
pU
nw
Aw
0
3
D D D D
s
p p p p
k w s r j AMqrw
s
g lw
mu dI
s
s
s
2
g g D p
g r s s
x s dw
s
sN n D p
rw
s
s
x
Aw
sN sN sN sN sN sN gN rN
is QI
s
su K
s
D D p p
Aw
s
s
s
p p p D
sN sN sN sN sN sN sN gN rN sN n D p
c r n k
m l
0
3
dU
s
K d r
D D D D
dU
s
0
gu r
ky
m in vU
s
x
sN sN sN sN n n
d
D D
BR m
p D
p p p p
K d r
d
BR m
s
Ty
s
2
ib n
D D
sy
s
D D
JU
g g D p
ib n
3
x
sy
s
s
p p
Ty
s
g r s s
JU
s
Ty
s
2
sQweI dIAW qwnW 1. sr gp Dp gp sNn Dp gp Dp X
2
2. gp Dp Dn Dp gg Dp gr s X
2
3. sr gp DsN nD sNn Dp gp Dp DD pp gg rr pp gg rr s X
2
0
3
( siqgu ir pU rY pU rY nwm - iqMn vwrI du `gx iv`c)
AMqry dIAW qwnW
pD sNrN gNrN sN sNrN sNn DD p
1.
x
2
gNgN rNgN rNsN rNsN sNrN sNn Dp gp x
2
s- rs r- gr g- pg p- Dp D- sND sN- rNsN rN- gNrN sN sN ` iv` c) sNrN sNn DD p gg Dp gr s (crn kml gur ky min-iqMn vwrI du `du gx
3.
0
88
rY
A n d mM g l k il
2.
ho r Sbd (AM imR (AM imR q kIrqn) 1. krqw qU myrw jjmwnu (AMg-393) 2. qU hY hY vwhu qyrI rjwie (AMg-773)
s
3
x
89
2
jYjwvMqI mhlw 9 ] ry mn kaun giq hoie hY qy rI] ieh jg mih rwm nwmu so qau nhI sinE kwin] ibiKAn isau Aiq luBwin miq nwihn Py rI]1]rhwau] mwns ko jnmu lInu ismrnu nh inmK kInu] dwrw suK BieE dInu pghu prI by rI]1] nwnk jn kih pu kwir su pnY ijau jg pswru] ismrq nh ikau mu rwir mwieAw jw kI cyrI] 2]3] (sR I gu rU gR MQ swihb, AMg 1352)
rwg u jYjwv u wvMMqI qI (qIn qwl)
sQweI r
gu r s
.n s .D .nu
r
kau n g iq
ho ie hY qy rI
0
3
- r -
r g m g
s
ry
s
s
m n
s
x
2
m nu DD sNsN nu Dp m g
m nunu D sN
nu Dp m g
ie h jg mih rw m s nw m
so qau n hI
su inau kw n
g
g
g g
r
g m p m m g m
r gu r s
ibiK ibiK An is au Aiq lu Bw n m iq nw ih ihnn
Py
s
rI
s
AM qrw g m DD n sN nn sN sN rN guN rNrN sNsN n sNsN nu D
mw
s
ns ko j nm lI n is m rn nh
0
Bwv-ArQ hy mn! qMU ieh nhIN socdw ik qy rI kI dSw hoeygI[ ies jgq iv`c qyrw Asl swQI prmwqmw dw nwm hI hY[ auh nwm qMU kdyiDAwn nwl su ixAw nhIN[ qMU iviSAW iv`c bhuq PisAw rihMdw hYN, qy AwpxI surq ienH W v`l No kdy htwau N htwau Ndw nhIN [rhwau [ 1. hy BweI! UqMmnu`K dw jnm qW hwisl kIqw hY , pr kdy rqw Br smy N leI BI prmwqmw dw ismrn qMU nhIN kIqw[qM U sdw iesqrI dy su`KW dy ADIn hoieAw rihM dw rihM dw hYN, qy ry qy ry pY rW iv`c iesqrI dy mo h dI byVI peI rihM dI rihM dI hY [ 2. dws nwnk qY nM U pukwr ky AwKdw hY ik ies jgq dw iKlwrw supny vrgw hI hY[ieh mwieAw ijs dI dwsI hY qMU aus prmwqmw dw ismrn ikau N nhIN krdw? hor Sbd (AMimRq kIrqn) 1. bIq jYhY bIq jYhY (AMg-757) 2. rwm Bju rwm Bju (AM g-770)
90
3
D
D D D
dw rw su K
x
p
in mK kI nu 2
m
r
gu
r s
B ieE dI u n p ghu p rI
nu D p m m
g
by
s
rI
s
sQweI dIAW qwnW .Dnu 1. rgu rs .ns rs .ns .Dnu . r r X
2
2.
rg mp mg mg rgu rs .ns rs
3.
gm Dn sN sN
X
2
nu D pD mg m rgu rs .n s
X
2
0
( kau n giq hoie hY - ie` k vwrI du `gx iv`c)
AM qry dIAW qwnW 1.
gm Dn sN sN
2.
nsN rNsN rNguN rNsN nsN rNsN nu D pD
3.
gm gm Dm Dn
0
0
0
rNguN rNsN nsN rNsN nu D pD mg rgu 3
x
3
rgu rs rr s 2
mg rgurs rs .ns rs .ns rs .ns
x
2
Dn sN sN rNgN mNgN rNguN rNsN sNnu Dp mg rgu rs 3
x
91
2
r w k w q d I [ w M g s r w s c ` M p R k v i p i v k n c w ' q n i D ` n p D M q m u b rU b r r u r u I y m R n g k k g d i
sv`r smuMd Swar Samund
kIrqn AkYfmI islybs QIaU rI Bwg
) g , M w f j B W I v w l I n b w A I r U d w n r ` a v m q I s I I Q j I e e w - B w B s y b y d q n w l w r s l A v i ( ` c i g b q , I w v m i d m A r W f Y n o j I w k G m U s r A r gu w h n q , , [ l w w r W w v q I r l r w n k q Y h d w I i d q k d M u m s I , o h k , w r D I r q ` r ` l m I n w , v o m v m l k r , s q v k , M d A
G M s i w S n m I e w B
, G I j M s i k w b j w ` b g I M q e w B h m
G M s i m w S w b w b
f ` F , I k l o F
M g d R m i , r w q s i
, [ l l w w q q k y k p J p rU e
I d M c p I d
v s q s q
, W , I m d w ,u , s v M , g V s w ` r , k r I v , p d s , [ w M g r w p v q w A , M k I j l i w l q K ` u w r j v m A A
d , I n w I v q u r nu q r v S A w , , I A d w , l I w n , d K w , t v w X w v Y Q l l q i
q I g M s w q k i y S m vR r gu p
q n I g M U s r p w q i k m SR y r u g v p
q I g M s w q m i A m D r u i g m
w l m o h D ` u w d k ( r q S b , q ( A I S ` k - ) r ) M g q r b s I p r w m w n y d W s r o k
I d [ w M d q c ` W v n Y b i v w i o D A r [ gU pU i s M k w D p w c ` k i n d r u r d v w r n i q i u A y w p g n I I k D Uu pU I ` r d M I w Y g l k r e p M h d r i S r s A i m w r g y w y I p p , d s j k i p U r n q q n q w r q I G q m s U q I i M B I nu I r f r r f q M G M l I w Y r u I w w y g M r u s s g q g k S k l F A F s i q
s r o k .
1
.
2
. 3
l w q r w c
8 1
9 1
gu w r 4 8
` l ku
, r x w I m A h , l I i k r s ` D u w n I S , D r w w , y n S w A I gu V ru w A p r
[ I I k Y r n S , y g l o w ` D u f b M , S h i , w , x w g A V w l n h w i b i k k
I h , sU l I g M w I v P D u w kU x s l , K ` r I b w i d r m , v , w I M s q s h x w f i l ` A v l K d
, I [ , I I x , s w q , x K w ` o l I B B ` K d x M f b i pR d I K h ` i I I l U M q s w q k d q w w r B m w B s R w b pR i p r m b B
, I w v J l b r w pU I m w m [ I I k V u Vu I V u p a a I a g g g d
w T I x i l w r o ` K m s d I I I V u V Vu u a g a g a g
I , M M q I q v r w s s j Y b q Y j , I ju I V r w wu g w r r Y b K q
, s M h w f Vu , a v t , u x n g g T , i e w I w r i l r w I r sR o s w n m
q I g M d u s M m q s i m ` r r gu v s
q I g M d u s M m s q i m ` r nU r u s r p g v
. 5
: ) l k I t k Y R p ( I g o X pR
w k S y v R p q I g M s q i m ru g
. 1
. 1
. 6
y d d x b I e S q i l w o w r i o r g d q w w y o o c w ` d D q h d d v y A xu y i – o Q q ` d h a q n w y p ` g g l n d w l ` duU w g u i M c ` q d A d n v M w o U M i y n d n A r [ q o i W q M Y A s w d x w l w lU d y A ` w M A c q A n B W q i v i w l W i g I v y w A r r e k [ w r r w w y ,u s k h M q M Q d i [ e w a l g s y A k s w r Y n [ A A y [ ` , B r c q w B s A Q w i v n k s r , I B w i m i A A i d d A l e o y A g w B w g v i w d w Q c ` d g X R , w l w d i r s v A W p [ d i i w ` b n ` r w l s w k w k w s d v d e d ` q n , r e W r w k i s A y b i W n B l d k w s M n y n i r I ` D r u b r w s S A i S h k h q q k A T k
) I rU a I Q (
. 2
. 3
. 5
. 4
. 6
[ n [ w W [ A A s w I g i n k [ w [ v v ` w I i [ d c q k j h o , W v q ` ` D l w i W r , l h b q s w w v i w A m I mR p r A A y rU I k q q q d y w d [ , d w i d w W M f h n m o d - I l [ w w w v , r j A w w w w A p d r w w w s l A g w r Bu n k g l b v i r q q k X , y , , r I d w ) w , i r M q x h w i ) g d I w t r ` q i w r m s S W k A s k A q b , q i y y w v p I I l w n l B s q q e I q S r D ` b w , w k w w r q R x B q m l B I r D , u I R o y p r m k , d , r a p w w q I v k r n Y r n W ` i ,u M d v d c ` w d i m y B D v , A d m i d w I k A , S l I r ( ( s l d w K n w q m o n q i l k , v o nU i ` b y d m w I m r q M n r l m l e r u w w u v p w T y q s i b k i h B g r h s s i g . . . . . . 1
2
3
4
5 6
: ) l k I t k Y R p ( I g o pR n X
r pU d M u m s r ` v s q I g M s q i m ru g . 6
n x x r [ e e w i i w w Q , k ~ , g g w I W r x w d k u A m y q e d ` c W I i a w s m v w g V [ o i c w w g G s Q I ` r Q ` I I [ ( r W d , W w r k du r n m j M Q ` w w m e s i p r r q A v s n w r [ I y y I w m d I g k I s l Y q Q d ` o s d d S k r s [ l i I p w w w xu xu d y m w M q d x Q ` q r X a e s l w s w a w n su b i w e r V w I I O r g w m p A B A n r k n d w U ` , g s l i U M M n k A r b n c n W I w x I u x j q W v n w W w v I j A d a j i w g r m R m r g r I w d w w n r e p g M p s c d w r l y b r r y w p k N r b o .R y S l A k v p p J s l O e w d M g r M k u d w I s s g [ W i m d m ` c n x w y F y v y v i s n w e [ ` , i N Q w I A d c w r b m W m Q ` w b d A v b i B i g w s ` Y [ h i i c r g v i h w N h w i o ) w v m c ` I [ W w s i r q x u s Y X w s A v d [ s A A a i w w Q l r I ` f q I ` w l I s g g w r w Q M R w x d d g M d s q l r A q M m n h g A v y b m b k w s r I U U n n d B M n r ` f l l m I ru l M i hU A s p i r r b w q s v w i k i . k i h r d g A s S A s . . d . . . . 1
2
3
4
. 5 6
7 8 W
v w J u y s , q G M I s A [ M D , s w i w , w b k y I [ M l M G w B s I n r T s s w A X b h m r i l w , I k i I I k f [ c s k u b r o l , M x w S w r u I s Vu m y b S m v M f w w [ s j w I g j w , S a h l , g i g r B p A r y A I K w s w r B , M G , b i g w b I i , I k g I , x i r w [ s b N o l I W f r i x A N I w h w r I ` K e W , I A s q w v w sR i b y j w v m S w r w I d A d B s p S B R I I Y l [ , r y I q – n , , n w p m y g q d W S s p k v w w w w v V u M G n [ M n , w T sU A s I b BR o c w q s w k n l j g a p y n i , w , p M v q A a I , d i g f w W r t x w r v , w q w r I w I , i y p w e d g w I h i k r q A q y v w r k B I l A q x w l Q i s w q q q t , y [
) I rU a I d x M q r K l ` B , o A k i Q o d w w ` w m i :R I s r W d M ( d W A d l p r m b S v , n D , k I m p m w r w I W M P r r U , K G A d k w x j r Vu I , s i ` D u a m S w i s ` e n Q w WU j y w , i i S G n c ` w x n M A BR g d d p g I g s r I , v r w ` K r j G M i , w i w g , w p w i q i r e , dU v q I v s I n V y s w i v l l r ` u W r m R w T i n y I M g y i q m u r M g w X d k k w t A D n b w d ` m r s d n k o w s I b T m w d r l s w r K k , I r q ` A b D i s , k I I , I q i p q l d j q w G y b i I , T I I q V u m h U x m i w p u e m s i l e i g e e r u w r u a w r o r ` K u B R r w O N y T w w w e s h D r i s n g d p i n g B B B g g s . 1
. 2
. 3
. . 5 4
. . . 7 6 8
sv` r smu d M kIrqn AkY fmI (pRbMD ADIn - suikRq tr`st)
kRm nM.
dwKw kwlj ro f, mu `lWpur, luiDAwxw - 094171-1641 094171-164199
imqI.
dwKlw Pwrm 1.
nwm
2.
spu `qr/spu `qrI/supqnI
3.
Gr dw pqw
Po n (ko f smyq) 4. 5. 6. 7.
mobwiel ik`qw iv`
idAk Xogqw
aumr
skU l (nwm qy pqw) Po n (ko f smyq)
8.
9.
Awp jI kIrqn ikauN is`Kxw cwhu dyM ho ?
inmnilKq iks iks kors iv` iv` c dwKlw lY xw cwhu dyM ho? 1.
gu rmiq sMgIq pR vy Skw ( )
2.
gu rmiq sMgIq pR vy Skw pU rn ( )
3.
gurmiq sMsMgIq miDAmw ( )
4. 5. 6.
gu rmiq sM gIq miDAmw miDAmw pUrn ( ) gu rmiq sM gIq sv`r smu M d ( ) gurmiq sM gIq sv` r smu Md pU rn ( )
I j o q p r
10. ipClIAW
kR
m
pR IiKAwvW dw vy rvw :kors dw nwm
swl lronM.
pR
wpq gR f Ay Mk Mk//
Ntr s(Y nwm qy pqw )
mYN `qr/spu `qrI/su spupqnI ibAwn krdW/krdI hW, pr ik auid`qI jwxkwrI iblkul TIk hY, mY N sv` sv` r smu Md kIrqn AkY fmI dy mhInyvwr smwgm iv` c vI jrUr hwzr ho ieAw krWgw/krWgI[ mYN klws lgwauNdy smy N inXmW dw iKAwl r` KWgw/r` KWgI[ isiKAwrQI dy hsqwKr 11. ivSy S
g` lW :-
1.
hryk ko rs dy v`Kry pR mwx-p` qr id`qy jwxgy[(pR [(pR wrMiBkw, miDAmw qy sM pUrxqw) kors dIAW shwiek pu sqkW qy sR qo pu sqkW vI aupl` bD krvweIAW jwxgIAW[ 3. pu rwqn rwgI isMGW dIAW AvwjW iv` c pu rwqn kIrqn SYlI dI du rl`B irkwrifM g vI au pl` bD krvweI jwey gI[ B pu sqkW qy du rl`B irkwrifM g dIAW kY stW qy sI-fIz dI kwpI krvwaux dI shUlq vI ho vygI[ 4. durl` 5. AkY fmI Ku `l x H dw smW - grmIAW svyry 11 qo N 1 vjy srdIAW svy ry 11 qo N 1 vjy Swm 5 qo N 7 vjy Swm 4 qoN 6 vjy kyvl - so mvwr, bu Dvwr ` qy Su `krvwr (bwkI idn n Po qy sMprk krky AwE jI[ - 094171-16419) 2.
6. mu lWkx
dy FMg ( 5 gRf) : 5 nu kwqI y AM
k f
80% qo N aupr 70-79% 60-69% 50-59% 50% qo N hyTW
dwiKl kIqw jWdw hY /-
A+ A B+ B C
dPqrI vrqoN leI
rol nM:
gRy
smW dwKlw PIs mwisk PIs
imqI rsId . nM ipR MsIpl dy hsqwKr