“Año del Buen Servicio al Ciudadano”
ESCUELA TÉCNICA SUPERIOR DE LA POLICÍA NACIONAL DEL PERÚ- PUCALLP PU CALLPA A
CURSO
: TERRORISMO CONTRA TERRORISMO
TEMA
: SENDERO LUMINOSO Y EL MRTA
CATEDRATICO
: May. PNP ROJAS HERNANDEZ, Jersson Nether
ALUMNO
: A2 PNP RIOS SHERADER, Reynerio Martin
PROMOCIÓN
: ORJADORES DE LA PAZ
PUCALLPA – PERÚ 2017
DEDICATORIA
A Dios !"e es e# $i#ar !"e i#"%ina e# &a%ino %ino 'e to' to'os s"s s"s hi(o i(os, y !"e no $er%itir) !"e #es $ase na'a %a#o.
A %is seres !"eri'os, $or!"e sa*re%os !"e e##os sie%$re estar)n ah+ en #as *"enas y en #as %a#as, y sentir ese res$a#'o es a#o !"e nos -orta#e&e &o%o est"'iantes.
A #os %aestros $or tener tanta $a&ie $a&ien&i n&ia, a, y $or $or e# es-"e es-"ero ro !"e !"e $onen $onen $ara ense/arnos #os !"e e##os ya sa*en, ha&ien'o !"e nos -orta#e&a%os en esta eta$ eta$a a a&a' a&a'0% 0%i& i&a a $ara $ara %a'" %a'"ra rarr &o%o &o%o $ro-esiona#es.
Reynerio R.
INDICE DEDI1ATORIA..................... ................................ ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ........................ .............. 2 2
A Dios !"e es e# $i#ar !"e i#"%ina e# &a%ino %ino 'e to' to'os s"s s"s hi(o i(os, y !"e no $er%itir) !"e #es $ase na'a %a#o.
A %is seres !"eri'os, $or!"e sa*re%os !"e e##os sie%$re estar)n ah+ en #as *"enas y en #as %a#as, y sentir ese res$a#'o es a#o !"e nos -orta#e&e &o%o est"'iantes.
A #os %aestros $or tener tanta $a&ie $a&ien&i n&ia, a, y $or $or e# es-"e es-"ero ro !"e !"e $onen $onen $ara ense/arnos #os !"e e##os ya sa*en, ha&ien'o !"e nos -orta#e&a%os en esta eta$ eta$a a a&a' a&a'0% 0%i& i&a a $ara $ara %a'" %a'"ra rarr &o%o &o%o $ro-esiona#es.
Reynerio R.
INDICE DEDI1ATORIA..................... ................................ ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ........................ .............. 2 2
INDI1E..................... ................................ ..................... ..................... ..................... ..................... ............................................. .................................. 3 SENDERO LUMINOSO Y MRTA.........................................................................5 .
SENDERO LU LUMINOSO..................... ................................ ..................... ............................................... ..................................... 5 ..
De-ini&i3n..................... ................................ ..................... ..................... .................................................. ....................................... 5
.2.
No%*re..................... ................................ ...................... ..................... ..................... .......................................... ............................... 5
.4.
Or+enes.................... ............................... ..................... ..................... ..................... ....................................... ............................. .. 6
.5. .5.
Or+ r+enes enes I'e I'eo o#3i& 3i&os os.................... ............................... ..................... ..................... ..................... ..................... ............... .... 7
.6. .6.
Ini Ini&io De La 7"e 7"erra rra..................... ................................ ..................... ..................... ..................................... .......................... 8
.8.
La Ine9i Ine9ita*i# ta*i#i'a i'a' ' De La :io# :io#en&i en&ia a Para Para A#&ana A#&anarr E# So&ia#is So&ia#is%o %o ...................12
.;. La Ne&es Ne&esi'a' i'a' De
ina#...................... ................................ ..................... ..................... ...................................................... ............................................ 13
MO:IMI MO:IMIEN ENTO TO RE:OLU RE:OLU1IO 1IONAR NARIO IO TUPA TUPA1 AMAR AMARU U >MRTA >MRTA??..........................15 2..
De-ini&i3n..................... ................................ ..................... ..................... ................................................ ..................................... 15
2.2. 2.2.
Las Las Ra+& Ra+&es es E In-# In-#"e "en& n&ia ia.......................................................................15
2.4. 2.4.
@"ie @"iene ness inte inter ran an e# MRT MRTA..................... ............................... ..................... ..................... ........................ .............. 18
2.5. .5.
E# MR MRTA y e# P1PBSL BSL..................... ................................ ..................... .......................................... ................................ 19
2.6. 2.6.
E# MRT MRTA y #a #a i! i!"i "ier er'a 'a #ea #ea## .................................................................23
1ON1LUSIONES .................... .............................. ..................... ...................... ..................... ..................... ..................... ................... ......... 27 REEREN1IA CICLIO7RI1A..................... ............................... ..................... ...................... ..............................29 ...................29 ANEOS.................... ............................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... .......... 30
INTRODUCCIÓN
3
En e# PerF e# terroris%o se ha re9ita#ia'o ra&ias a# nar&otr)-i&o 'eri9an'o en esa si%*iosis entre 'e#in&"en&ia orania'a, %a-ias 'e #a 'roa y terroris%o &ono&i'a &o%o nar&oterroris%o sien'o s"s $rin&i$a#es eG$onentes e# MRTA y Sen'ero L"%inoso, 'e #os !"e 'i&en a#"nos ana#istas !"e so#o !"e'an res!"i&ios $ero #os 'atos in'i&an !"e han 9"e#to a #a #"&ha ar%a'a &on 9ior. E# MRTA >Mo9i%iento Re9o#"&ionario TF$a& A%ar"? a&tFa en #a ona 'es'e =6 a"n!"e se -"n'3 "n a/o antes, $or e#e%entos 'e eGtre%a i!"ier'a !"e !"isieron i%$ortar e# -en3%eno 'e #as "erri##as i!"ier'istas 'e otros Pa+ses #atinoa%eri&anos. Los atenta'os &on &o&hes *o%*a, asesinatos 'e $o#i&+as, %i#itares y ta%*i0n &i9i#es, se&"estros, sa*ota(e y "erri##a "r*ana, a# esti#o 'e Sen'ero L"%inoso, e# otro ran r"$o terrorista $er"ano, han si'o &ontin"os. M)s 'e 28. asesinatos y &asi 2;. %i##ones 'e '3#ares en $0r'i'as %ateria#es son #as &artas 'e $resenta&i3n 'e# MRTA y 'e Sen'ero L"%inoso en e# si#o I. La 'i-eren&ia 9isi*#e entre e# MRTA y Sen'ero L"%inoso es e# "ni-or%e !"e 9isten #os $ri%eros, en #os An'es, sin e%*aro en #as &i"'a'es se &a%"-#an entre #a $o*#a&i3n 'e# %is%o %o'o !"e ha&e Sen'ero L"%inoso. Un se&tor 'e #a $o*#a&i3n es$e&ia#%ente &astia'o $or a%*os r"$os terroristas es e# ho%oseG"a#, &on 6 9+&ti%as entre a%*os y &onsi'era'o $or e# MRTA &o%o "na #a&ra so&ia# !"e &orro%$e a #a ("9ent"'. Por otro #a'o E# Parti'o 1o%"nista 'e# PerF, &ono&i'o &o%o Sen'ero L"%inoso >P1PBSL?, es "na orania&i3n s"*9ersi9a y terrorista, !"e en %ayo 'e = 'esen&a'en3 "n &on-#i&to ar%a'o &ontra e# Esta'o y #a so&ie'a' $er"ana. La 1:R ha &onstata'o !"e a #o #aro 'e ese &on-#i&to, e# %)s 9io#ento 'e #a historia 'e #a Re$F*#i&a, e# P1PBSL &o%eti3 ra9+si%os &r+%enes !"e &onstit"yen 'e#itos 'e #esa h"%ani'a' y -"e res$onsa*#e 'e# 65 'e 9+&ti%as -ata#es re$orta'as a #a 1:R. En *ase a #os &)#&"#os rea#ia'os, #a 1:R esti%a !"e #a &i-ra tota# 'e 9+&ti%as -ata#es $ro9o&a'as $or e# P1PBSL as&ien'e a 4,44 $ersonas.
4
SENDERO LUMINOSO Y MRTA 1. SENDERO LUMINOSO 1.1.Definición Sen'ero L"%inoso, &"yo no%*re o-i&ia# es Parti'o 1o%"nista 'e# PerFB Sen'ero
L"%inoso
>P1PBSL?,
es
"na
orania&i3n terrorista
'e
ten'en&ia i'eo#3i&a %arGista, #eninista y %ao+sta oriina'a en e# PerF. La %eta 'e Sen'ero L"%inoso es ree%$#aar #as instit"&iones $er"anas, !"e &onsi'eran *"r"esas, $or "n r0i%en re9o#"&ionario &a%$esino &o%"nista, $res"%i*#e%ente ini&i)n'ose a tra90s 'e# &on&e$to %ao+sta 'e #a N"e9a De%o&ra&ia. En =, 'esat3 e# &on-#i&to ar%a'o interno 'e# &"a# $arti&i$3 &o%o $rin&i$a# aente hasta #a &a$t"ra 'e s" #+'er, A*i%ae# 7"%)n Reynoso en 2, tras #o &"a# s3#o ha teni'o a&t"a&iones es$or)'i&as. La i'eo#o+a y t)&ti&as 'e Sen'ero L"%inoso han teni'o in-#"en&ia so*re r"$os ins"rentes 'e &orte %ao+sta &o%o e# Parti'o 1o%"nista 'e Ne$a# y orania&iones a-i#ia'as a# Mo9i%iento Re9o#"&ionario
Interna&iona#.
A%$#ia%ente
&on'ena'o
$or
#os
s"&esi9os o*iernos y orania&iones interna&iona#es $or s" *r"ta#i'a', !"e in"ye 9io#en&ia a$#i&a'a &ontra &a%$esinos, 'irientes sin'i&a#es, a"tori'a'es e#ei'as $o$"#ar%ente y #a $o*#a&i3n &i9i# en enera#, es &onsi'era'a "na orania&i3n terrorista $or e# o*ierno 'e# PerF, a'e%)s 'e #a Uni3n E"ro$ea y 1ana') #os &"a#es $roh+*en $ro9eer#e 'e -on'os " otro a$oyo -inan&iero. A'e%)s 'e esto, Sen'ero L"%inoso est) en #a #ista 'e orania&iones terroristas eGtran(eras 'e# De$arta%ento 'e Esta'o 'e #os Esta'os Uni'os y est) en #a #ista 'e orania&iones terroristas seFn #a UE.
1.2.N!"#e Esta orania&i3n se ha 'is$"ta'o &on 9arios otros $arti'os &o%"nistas $er"anos e# t+t"#o 'e Parti'o 1o%"nista 'e# PerF >9er 1o%"nis%o en e# 5
PerF?, a #os &"a#es "s"a#%ente se 'i-eren&ia*a $or e# no%*re 'e s"s $"*#i&a&iones. As+, e# no%*re KSen'ero L"%inoso 'e9ino 'e "na %)Gi%a 'e Jos0 1ar#os Mari)te"i, -"n'a'or 'e# oriina# Parti'o 1o%"nista Per"ano, "ti#ia'a en #a $orta'a 'e "n $eri3'i&o e'ita'o $or esta orania&i3n E# %arGis%oB#eninis%o a*rir) e# sen'ero #"%inoso ha&ia #a re9o#"&i3n. Los se"i'ores 'e# r"$o son enera#%ente ##a%a'os sen'eristas. To'os #os 'o&"%entos, $eri3'i&os y otros %ateria#es $ro'"&i'os $or #a orania&i3n est)n -ir%a'os $or e# Parti'o 1o%"nista 'e# PerF >P1P?. Los historia'ores y a&a'0%i&os se re-ieren a 0# &o%o P1PBSL. La 1:R >1o%isi3n 'e #a :er'a' y Re&on&i#ia&i3n? 'e-ine a Sen'ero L"%inoso en #os si"ientes t0r%inos •
E# Parti'o 1o%"nista 'e# PerF, &ono&i'o &o%o Sen'ero L"%inoso >P1PBSL?, es "na orania&i3n s"*9ersi9a y terrorista, !"e en %ayo 'e = 'esen&a'en3 "n &on-#i&to
ar%a'o &ontra e#
Esta'o y #a so&ie'a' $er"ana. La 1:R ha &onstata'o !"e a #o #aro 'e ese &on-#i&to, e# %)s 9io#ento 'e #a historia 'e #a Re$F*#i&a, e# P1PBSL &o%eti3 ra9+si%os &r+%enes !"e &onstit"yen 'e#itos 'e #esa h"%ani'a' y -"e res$onsa*#e 'e# 65 'e 9+&ti%as -ata#es re$orta'as a #a 1:R. En *ase a #os &)#&"#os rea#ia'os, #a 1:R esti%a !"e #a &i-ra tota# 'e 9+&ti%as -ata#es $ro9o&a'as $or e# P1PBSL as&ien'e a 4.44 $ersonas.
1.$.O#%&ene' E# r"$o &o%"nista Sen'ero L"%inoso -"e -"n'a'o a -ina#es 'e #os a/os sesenta $or e# enton&es $ro-esor 'e -i#oso-+a A*i%ae# 7"%)n >re-eri'o $or s"s se"i'ores &on e# se"'3ni%o 'e Presi'ente 7ona#o?, &"yas ense/anas &rearon #os -"n'a%entos $ara #a 'o&trina %ao+sta 'e s"s %i#itantes. "e "na orania&i3n !"e se se$ar3 'e# Parti'o 6
1o%"nista 'e# PerF B Can'era Ro(a, !"e, a s" 9e, se se$ar3 'e# oriina# Parti'o 1o%"nista Per"ano y !"e es "na 'eri9a&i3n 'e# Parti'o So&ia#ista 'e# PerF -"n'a'o $or Jos0 1ar#os Mari)te"i en 2=. Sen'ero L"%inoso $ri%ero esta*#e&i3 "na *ase en #a Uni9ersi'a' Na&iona# 'e San 1rist3*a# 'e H"a%ana, 'on'e 7"%)n ense/a*a -i#oso-+a. La "ni9ersi'a' ha*+a si'o re&iente%ente rea*ierta #"eo 'e ha*er esta'o &erra'a &asi &in&"enta a/os, y %"&hos 'e #os n"e9os est"'iantes a'o$taron #a i'eo#o+a ra'i&a# 'e Sen'ero L"%inoso. Entre ;4 y ;6, Sen'ero L"%inoso o*t"9o e# &ontro# 'e #os &onse(os est"'ianti#es 'e #as "ni9ersi'a'es 'e# 1entro en H"an&ayo y La 1ant"ta, y 'esarro##3 "na $resen&ia sini-i&ati9a en #a Uni9ersi'a' Na&iona# 'e Inenier+a y #a Uni9ersi'a' Na&iona# Mayor 'e San Mar&os, a%*as en Li%a. A#Fn tie%$o 'es$"0s $er'i3 9arias e#e&&iones est"'ianti#es en #as "ni9ersi'a'es, in"yen'o #a 'e San 1rist3*a# 'e H"a%ana, y 7"%)n 'e&i'i3 a*an'onar #as "ni9ersi'a'es $ara re&onso#i'ar e# $arti'o. A ini&ios 'e =, Sen'ero L"%inoso t"9o "na serie 'e en&"entros an'estinos en Aya&"&ho, estos en&"entros -"eron &ono&i'os &o%o e# Se"n'o P#enario 'e# 1o%it0 1entra#. Se -or%3 "n Dire&torio Re9o#"&ionario !"e ten+a nat"ra#ea $o#+ti&a y %i#itar, y se or'en3 a #as %i#i&ias a tras#a'arse a )reas estrat0i&as en #as $ro9in&ias $ara ini&iar #a #"&ha ar%a'a. E# r"$o ta%*i0n t"9o s" Pri%era Es&"e#a Mi#itar, 'on'e #os %i#itantes -"eron instr"i'os en t)&ti&as %i#itares y "so 'e ar%as. Ta%*i0n se ##e93 a &a*o #a K&r+ti&a y a"to&r+ti&a, "na $r)&ti&a #eninista &"ya -ina#i'a' era e9itar re$etir errores y $"rar %a#os h)*itos 'e tra*a(o. D"rante #a Pri%era Es&"e#a Mi#itar, #os %ie%*ros 'e# 1o%it0 1entra# &ayeron *a(o "na ran &r+ti&a. 7"%)n se #i*r3 'e a!"e##a &r+ti&a y 'e*i'o a e##o e%eri3 en #a Pri%era Es&"e#a Mi#itar &o%o e# #+'er 9isi*#e e in&"estiona'o 'e Sen'ero L"%inoso.
1.(.O#%&ene' I)e*ó&ic' 7
E# P1PBSen'ero L"%inoso es e# res"#ta'o 'e "na #ara 'e$"ra&i3n 'o%)ti&a, 9an"ar'ista >se&taria? y 9io#enta, !"e tiene s"s ra+&es en e# %arGis%oB#eninis%o. Des'e %"y te%$rano, e# %arGis%o se $rest3 a 'i-erentes inter$reta&iones. Si se"i%os #a $ista 'e #as inter$reta&iones %)s <'"ras<, en&ontrare%os #os ante&e'entes 'e SL, !"e a$are&en $or #o 'e%)s en #a 'e-ini&i3n %is%a 'e esa orania&i3n &o%o <%arGistaB #eninistaB%ao+sta<. De Lenin to%an #a tesis 'e #a &onstr"&&i3n 'e <"n $arti'o 'e &"a'ros, se#e&tos y se&retos<, "na 9an"ar'ia orania'a !"e i%$one $or #a 9+a 'e #as ar%as #a <'i&ta'"ra 'e# $ro#etaria'o<. De Sta#in, -i"ra %enor 'entro 'e #os
1.+.Inici De L, -e##, PerF ##a%3 a e#e&&iones $or $ri%era 9e en a/os en =. Sen'ero L"%inoso era "no 'e #os $o&os r"$os i!"ier'istas !"e no to%aron $arte, y, en 9e 'e e##o, o$taron $or ini&iar "na #"&ha ar%a'a en #as $ro9in&ias norte/as 'e# 'e$arta%ento 'e Aya&"&ho. E# ; 'e %ayo 'e =, en #a 9+s$era 'e #as e#e&&iones $resi'en&ia#es, Sen'ero L"%inoso !"e%3 #as )n-oras y #as &0'"#as 'e 9ota&i3n en e# $"e*#o aya&"&hano 'e 1h"s&hi. Este -"e e# $ri%er a&to terrorista ##e9a'o a &a*o $or Sen'ero L"%inoso. Sin e%*aro, #os a"tores 'e# he&ho -"eron &a$t"ra'os r)$i'a%ente. N"e9o %ateria# e#e&tora# -"e ##e9a'o a 1h"s&hi, #as e#e&&iones se ##e9aron a &a*o sin %ayores in&i'entes y 0ste re&i*i3 %"y $o&a aten&i3n en #a $rensa $er"ana.
8
A tra90s 'e #os a/os 'e #a '0&a'a 'e =, Sen'ero L"%inoso &re&i3 tanto en e# territorio !"e &ontro#a*a &o%o en e# nF%ero 'e %i#itantes !"e -or%a*an $arte 'e #a orania&i3n, $rin&i$a#%ente en #a sierra &entra#. T"9o a#Fn a$oyo $or $arte 'e #os &a%$esinos !"e o*t"9o %e'iante #a tort"ra y e# asesinato 'e -i"ras 'e ran 'esa$ro*a&i3n en e# &a%$o, $or e(e%$#o, -re&"ente%ente %ata*an #a'rones 'e ana'o, &"yo &ri%en era &onsi'era'o es$e&ia#%ente in("rioso en #as onas $o*res 'e# PerF. Asi%is%o asesinaron a #os &a$ata&es 'e #as ran(as &o#e&ti9as &ontro#a'as $or e# esta'o y a &o%er&iantes a&o%o'a'os !"e eran i%$o$"#ares entre #os &a%$esinos $o*res 'e #as onas r"ra#es. Estas a&&iones eneraron e# a$oyo 'e #os &a%$esinos a #as a&&iones 'e Sen'ero L"%inoso y a#"na si%$at+a $or s" #"&ha, $rin&i$a#%ente en #os 'e$arta%entos 'e Aya&"&ho, A$"r+%a& y H"an&a9e#i&a. Sin e%*aro, s3#o "na %inor+a 'e &a%$esinos a'o$t3 &on ent"sias%o e# $ensa%iento %ao+sta y #a 'o&trina 'e Sen'ero. La $resen&ia 'e Sen'ero L"%inoso se 9io a&re&enta'a &o%o &onse&"en&ia 'e #a ti*ia res$"esta ini&ia# 'e# o*ierno $er"ano &ontra #a ins"ren&ia. D"rante *astante tie%$o, e# o*ierno si%$#e%ente inor3 a Sen'ero L"%inoso, &reyen'o !"e se trata*a 'e "n %o9i%iento re#ati9a%ente ino&"o e in"so *enino >en #os ini&ios, #as a"tori'a'es %"ni&i$a#es aya&"&hanas sa#"'aron #as a&&iones rei9in'i&atorias 'e Sen'ero? o 'e si%$#es <#"n)ti&os<. E# Presi'ente 'e# PerF ernan'o Ce#aFn'e Terry -"e reti&ente a re-orar #a a"tori'a' 'e #as "eras Ar%a'as, 'e*i'o entre otras &osas a !"e s" $ri%er o*ierno ter%in3 $or %e'io 'e "n o#$e 'e esta'o. E# res"#ta'o 'e esta %e'i'a -"e !"e, $ara #os &a%$esinos 'e #as )reas 'on'e Sen'ero se en&ontra*a en a&ti9i'a', e# esta'o a$are&i3 &o%o i%$otente. D"rante to'o ese tie%$o, #a en&ara'a 'e en-rentar a Sen'ero -"e #a Po#i&+a Na&iona# 'e# PerF. En a*ri# 'e =2, "n r"$o 'e sen'eristas to%aron $or asa#to #a &)r&e# 'e #a &i"'a' 'e Aya&"&ho, %atan'o a#"nos e-e&ti9os $o#i&ia#es y #i*eran'o a 9arios sen'eristas 'eteni'os. Este asa#to, -"e e# $ri%er ata!"e i%$ortante 'e Sen'ero L"%inoso y &a"s3 #a $ri%era rea&&i3n
9
$or $arte 'e #a Po#i&+a Na&iona# #a &"a# ata&3 e# Hos$ita# 'e #a %is%a &i"'a' y asesin3 a sen'eristas interna'os en 'i&ho noso&o%io. Este e$iso'io e9i'en&i3 e# he&ho 'e !"e Sen'ero L"%inoso re$resenta*a "na a%enaa $ara e# Esta'o Per"ano. E# o*ierno rea&&ion3 'earan'o e# Esta'o 'e E%eren&ia en to'o e# 'e$arta%ento 'e Aya&"&ho, 'is$onien'o restri&&iones en #os 'ere&hos &i9i#es y $o#+ti&os y otoran'o e# &ontro# a #as "eras Ar%a'as. 1o%o res$"esta a #a aresi3n, #os %i#itares oraniaron "na re$resi3n i"a# 'e 9io#enta !"e a&arre3 %"&has 9+&ti%as. La 1o%isi3n 'e #a :er'a' se/a#3 !"e e##o se 'e*i3 $rin&i$a#%ente a #a -ra&t"ra so&ia# eGistente en e# $a+s y en e# he&ho 'e !"e, $ara #os %i#itares, ser &a%$esino era sin3ni%o 'e ser sen'erista. As+ t"9ieron #"ar he&hos re$resi9os !"e aso#aron &o%"ni'a'es &a%$esinas enteras. Por s" $arte, Sen'ero L"%inoso &ontin"3 s" #"&ha ar%a'a 'es'e #as onas r"ra#es e ini&i3 "na te%$ora'a 'e ani!"i#a%iento 'e a"tori'a'es &i9i#es y $o#+ti&as y to'o 9estiio 'e a"tori'a' estata#. Asi%is%o asesin3 a s"$"estos so$#ones, $o*#a'ores a !"ienes se #es a&"s3 'e en9iar noti&ias y a$oyo #o+sti&o a #os %i#itares. En a#"nos &asos, &o%o e# 'e# $"e*#o aya&"&hano 'e L"&ana%ar&a, estas %asa&res ani!"i#aron $r)&ti&a%ente a to'a #a &o%"ni'a'. E# e-e&to %e'i)ti&o 'e #a #"&ha ar%a'a era aFn %inFs&"#o en e# resto 'e# PerF. Sin e%*aro, e# in&i'ente 'e U&h"ra&&a y &a"s3 e# e-e&to 'e !"e to'o e# $a+s to%ara &on&ien&ia 'e #a sit"a&i3n !"e se 9i9+a en #os 'e$arta%entos 'e Aya&"&ho, A$"ri%a& y H"an&a9e#i&a. En 'i&ha #o&a#i'a', #os &o%"neros asesinaron a seis $erio'istas !"e 9en+an 'e Li%a. Pres"nta%ente, ante "n %a# 'ato 'a'o $or #os %i#itares, #os &o%"neros &on-"n'ieron a #os $erio'istas &on sen'eristas y #os #in&haron y enterraron en -osas an3ni%as. E# 'es&"*ri%iento 'e este he&ho 'io $aso a "na &o%isi3n in9estia'ora en&a*ea'a $or e# es&ritor Mario :aras L#osa. En Li%a esta in9estia&i3n 'io #"ar a "n en-renta%iento entre -"eras $o#+ti&as 'e i!"ier'a >%"&has 'e #as &"a#es 9e+an &on si%$at+a #as a&t"a&iones 'e Sen'ero L"%inoso? y e# o*ierno $o$"#ista 'e Ce#aFn'e Terry.
10
A $artir 'e =4 >e# a/o 'e %ayor nF%ero 'e 9+&ti%as? y en #os si"ientes a/os, #os ata!"es 'e Sen'ero L"%inoso no se #i%itaron a# &a%$o. Se $er$etraron ata!"es &ontra in-raestr"&t"ras en #as &i"'a'es 'e H"an&ayo, H"an&a9e#i&a, 1erro 'e Pas&o, H")n"&o, An'ah"ay#as, A*an&ay, Aya&"&ho y Li%a. As+ e%$earon #os ata!"es a #as #+neas 'e a#ta tensi3n !"e &a"saron a$aones 'e(an'o a &i"'a'es enteras sin s"%inistro. Las estrateias 'e Sen'ero L"%inoso in"+an a'e%)s #a &o#o&a&i3n 'e &o&hesB*o%*a -rente a o*(eti9os 'e ran 9a#or, &o%o -"eron en =6 e# Pa#a&io 'e 7o*ierno y e# Pa#a&io 'e J"sti&ia. Asi%is%o, en 'i9ersas &i"'a'es 'e# interior 'e# $a+s, ##e93 a &a*o $aros ar%a'os '"rante #os &"a#es #os sen'eristas to%a*an e# &ontro# 'e #a &i"'a' y se s"s$en'+an to'as #as a&ti9i'a'es $ro'"&ti9as. D"rante este $erio'o, Sen'ero L"%inoso ta%*i0n ##e93 a &a*o atenta'os &ontra $ersonas es$e&+-i&as, ya -"eran 'irientes sin'i&a#es o 'irientes 'e $arti'os 'e i!"ier'a o a"tori'a'es estata#es. E# 25 'e a*ri# 'e =6, en 9+s$eras 'e #as e#e&&iones $resi'en&ia#es 'e ese a/o, Sen'ero L"%inoso ata&3 a# Presi'ente 'e# J"ra'o Na&iona# 'e E#e&&iones 'e# PerF, Do%ino 7ar&+a Ra'a. Ta%*i0n asesin3 a sa&er'otes &at3#i&os y $astores $rotestantes $or &onsi'erar !"e s" $r0'i&a era &ontraria a #a 'o&trina 'e# $arti'o. En #a &i"'a' 'e Li%a, Sen'ero ini&i3 s" $enetra&i3n a tra90s 'e #os ##a%a'os $"e*#os (39enes, &o%o H"ay&)n >"*i&a'o en e# a&t"a# 'istrito 'e Ate? y :i##a E# Sa#9a'or. En este F#ti%o asesin3 en 2 a Mar+a E#ena Moyano, "na 'iriente 'e $rora%as so&ia#es &ono&i'a $or s" #a*or so&ia# y antisen'erista. Para ini&ios 'e , Sen'ero L"%inoso $resenta*a %"&ha in-#"en&ia en ran'es onas 'e# $a+s, $rin&i$a#%ente en #a ona &entra#, a"n!"e no se $"e'e a-ir%ar !"e e(er&+a tota# &ontro# so*re 'i&ha ona. Mientras tanto s"s %i#itantes $ra&ti&a*an e# &"#to a #a $ersona#i'a' res$e&to a 7"%)n. Para enton&es #a i'eo#o+a 'e sen'ero 'e(3 'e ser e# %ao+s%o y e%$e3 a re-er+rse#e &o%o K%arGis%oB%ao+s%oB#eninis%oB $ensa%iento 7ona#o. Ante e# ini&io 'e o$era&iones 'e# Mo9i%iento Re9o#"&ionario TF$a& 11
A%ar" >MRTA?, Sen'ero se en-rent3 ta%*i0n a 0ste y a #os r"$os &a%$esinos
'e
a"to'e-ensa o Ron'as 1a%$esinas
!"e
se
oraniaron a"t3no%a%ente
y
re&i*ieron ay"'a $or $arte 'e #as -"eras ar%a'as $er"anas.
1./. L, Inei,"i*i),) De L, i*enci, P,#, A*c,n3,# E* Sci,*i'! En 68, tres a/os 'es$"0s 'e #a %"erte 'e Sta#in, e# Parti'o 1o%"nista 'e #a Uni3n So9i0ti&a >P1US? rea#i3 "n hist3ri&o 1onreso, en e# &"a# &riti&3 e# &"#to a #a $ersona#i'a' 'esarro##a'o en #os a/os anteriores y &o%en3 "n 9ira(e !"e $o&o 'es$"0s se &on&ret3 en #a tesis 'e #a &oeGisten&ia $a&+-i&a, &o%$eten&ia $a&+-i&a y $osi*i#i'a'es 'e tr)nsito $a&+-i&o a# so&ia#is%o. Ese 9ira(e a*ri3 "na n"e9a eta$a en #as re#a&iones interna&iona#es $ero, a# %is%o tie%$o, $ro9o&3 "na es&isi3n en e# %o9i%iento &o%"nista interna&iona#, hasta enton&es &entra#ia'o a#re'e'or 'e# P1US. E# Parti'o 1o%"nista 1hino >P11H? en&a*e3 #a 'isi'en&ia 'e !"ienes &onsi'era*an i%$osi*#e "n tr)nsito $a&+-i&o a# so&ia#is%o y rati-i&aron #a ne&esi'a' 'e #a <"erra $o$"#ar<.
1.7.L, Nece'i),) De 4Re*cine' C*#,*e'4 De'56' De* T#inf De L, Re*ción En aosto 'e 88, Mao 'esen&a'en3 #a 'eno%ina'a <7ran Re9o#"&i3n 1"#t"ra# Pro#etaria< >88B ;8? &on e# -in 'e i%$e'ir "na
$arti'aria eG$resa'os $or %"#tit"'es 'e (39enes !"e se %ani-esta*an enar*o#an'o e# Li*ro Ro(o &on #as &itas 'e Mao, es&on'+an '"r+si%as $"nas internas 'entro 'e# P11h, !"e &on9irtieron a #a Re9o#"&i3n 1"#t"ra# en "n %o9i%iento 9io#ento y $aranoi&o, $"es 'i&has $"nas se &on9ert+an en #"&has &ontra <#a *"r"es+a< y e#
'es$"0s 'e MarG, Lenin y Mao? y en&arna&i3n 'e# 'eno%ina'o se%i-e"'a#es? &? #a ne&esi'a' 'e !"e #a "erra se 'es$#ie"e 'es'e "n ini&io en e# &a%$o y #a &i"'a' '? #a %i#itaria&i3n 'e# Parti'o 1o%"nista y 'e #a so&ie'a' res"#tante 'e# tri"n-o 'e s" re9o#"&i3n e? #a ne&esi'a' 'e re9o#"&iones &"#t"ra#es $er%anentes 'es$"0s 'e 'i&ho tri"n-o. Estos son, a ran'es rasos, #os 13
-"n'a%entos i'eo#3i&os !"e res"#tan in'is$ensa*#es $ara &o%$ren'er e# ti$o 'e $roye&to !"e 'esarro##3 Sen'ero L"%inoso.
1..8in,* A #a $ar !"e s" ona 'e in-#"en&ia -"e a*ar&an'o "na %ayor )rea en e# PerF, Sen'ero L"%inoso en-rent3 serios $ro*#e%as. S" 'o&trina %ao+sta no o*t"9o res$"esta en #a $o*#a&i3n y s" a&&ionar 9io#ento #e arre*at3 #a si%$at+a !"e en a#Fn %o%ento #e %ostraron a#"nos se&tores 'e #a $o*#a&i3n. M"&hos &a%$esinos %ostraron 'esa&"er'o &on e# a&&ionar y e# $ensa%iento 'e Sen'ero L"%inoso 'e*i'o a s" -a#ta 'e res$eto $or #a &"#t"ra in'+ena y s"s instit"&iones, en e# a-)n !"e ten+a 'e ini&iar #a re9o#"&i3n %e'iante e# o#9i'o 'e #as &ost"%*res an&estra#es an'inas. Pero so*re to'o, e# $rin&i$a# o*st)&"#o a s" $o$"#ari'a' #o &onstit"+an #os ("i&ios $o$"#ares !"e rea#ia*an en #os $"e*#os y !"e -ina#ia*an a&to 'e *ar*arie &"an'o #os sen'eristas asesina*an a #os
14
Sen'ero L"%inoso y re&haa*a #a re9o#"&i3n i!"ier'ista !"e esta orania&i3n ar%a'a esta*a a$#i&an'o. As+,
en-renta'o
$o*#a&i3n
hosti#
a
"na
>y
!"e
e%$ea*a a oraniarse $ara ha&er#e -rente? #as a&&iones 'e Sen'ero L"%inoso e%$earon a
'e*i#itarse.
Las Ron'as
1a%$esinas, !"e e%$earon a a&t"ar 'es'e =4, se reoraniaron en 'istintos 'e$arta%entos $ara ha&er -rente a #os &o%an'os sen'eristas y re&i*ieron a$oyo 'e #as "eras Ar%a'as y 'e# o*ierno 'e# $resi'ente ernan'o Ce#aFn'e Terry. Esta n"e9a a'%inistra&i3n ini&i3 "na reestr"&t"ra&i3n en #a #"&ha antis"*9ersi9a 'an'o $ri9i#eio a #os tra*a(os 'e inte#ien&ia !"e e%$earon a #orar i%$ortantes &a$t"ras 'e &a*e&i##as 'e #a orania&i3n terrorista.
2. MOIMIENTO REOLUCIONARIO TUPAC AMARU 9MRTA 2.1.Definición EI Mo9i%iento Re9o#"&ionario T"$a& A%ar" es e# 'esta&a%ento %)s a9ana'o 'e# $"e*#o, es s" orania&i3n $o#+ti&o %i#itar, re$resenta #os intereses 'e #os o*reros, &a%$esinos, est"'iantes, 'e to'os $o*#a'ores, $ro-esiona#es, re#iiosos $roresistas se&tores $atri3ti&os 'e #as . A.A. y Po#i&ia#es, #os eG$#ota'os y o$ri%i'os 'e n"estra $atria. S" o*(eti9o es en&a*ear #as #"&has 'e n"estro $"e*#o $or a#&anar "n So&ie'a' 'on'e haya ("sti&ia, so#i'ari'a', #i*erta' y *ienestar. Po$"#ar $or #orar "na $atria rea#%ente #i*re y so*erana. Es 'e&ir #"&ha%os $or e# SO1IALISMO. E# MRTA as"%e a i'eo#o+a 'e# $ro#etaria'o e# %arGis%oB#eninis%o, $"es es #a i'eo#o+a !"e en n"estra 0$o&a re$resenta #a &on&e$&i3n %)s ara, 9er'a'era, intera# 'e #a nat"ra#ea y #a so&ie'a', y $or eso 15
%is%o es #a i'eo#o+a 'e #os eG$#ota'os. Por ser 'ia#0&ti&os es !"e $arti%os esen&ia#%ente 'e# an)#isis 'e n"estra historia y n"estra rea#i'a', so%os $"es a(enos &o%$#eta%ente a &"a#!"ier se"i'is%o, $ensa%os !"e n"estra res$onsa*i#i'a' es a re9o#"&i3n en n"estro $a+s y $or eso $ensa%os &on &a*ea $ro$ia.
2.2.L,' R,%ce' E Inf*enci, A -ines 'e #a '0&a'a 'e #os &in&"enta, 9arios %i#itantes 'e #a A#iana Po$"#ar Re9o#"&ionaria A%eri&ana >APRA?, en&a*ea'os $or e# a*oa'o L"is e#i$e 'e #a P"ente U&e'a, a*an'onaron s"s -i#as &riti&an'o s"s $osi&iones re-or%istas y -"n'aron e# APRA Re*e#'e. En 82, e# r"$o 'isi'ente se a"to'eno%in3 Mo9i%iento 'e I!"ier'a Re9o#"&ionaria >MIR? y as"%i3 &o%o i'eo#o+a e# %arGis%oB#eninis%o. E# MIR -"e e# $ri%er $arti'o 'e #a 'eno%ina'a a? #a &r+ti&a a# Parti'o 1o%"nista Per"ano >P1P? !"e se"+a #as 'ire&ti9as 'e# Parti'o 1o%"nista 'e #a Uni3n So9i0ti&a >P1US? y a# APRA, $or a*an'onar s"s $ri%ienias tesis ins"rre&&i3na#es >*? s" 9o&a&i3n $ara ha&er #a re9o#"&i3n en e# $a+s 9+a #a #"&ha ar%a'a y >&? s" neati9a a a's&ri*irse a "no 'e #os <-aros 'e #a re9o#"&i3n< 'e enton&es #a Uni3n 'e Re$F*#i&as So&ia#istas So9i0ti&as >URSS? o #a Re$F*#i&a Po$"#ar 1hina y, $or en'e, so%eterse a# t"te#a(e 'e s"s res$e&ti9os Parti'os 1o%"nistas. E# 'e ("nio 'e 86, e# MIR ini&i3 #a "erra 'e "erri##as en e# $a+s, 'esinan'o #os 'e$arta%entos 'e Pi"ra, J"n+n y 1"&o &o%o #os es&enarios $rin&i$a#es 'e #a ins"rre&&i3n. Sin e%*aro, s"s -"eras s3#o entraron en a&&i3n en J"n+n >rente TF$a& A%ar"? y 1"&o >rente Pa&ha&Fte&?, sien'o 9en&i'os $or e# E(0r&ito en tan so#o seis %eses. S"s $rin&i$a#es 'irientes, entre e##os L"is 'e #a P"ente U&e'a, 7"i##er%o Lo*at3n y M)Gi%o :e#an'o, -"eron e#i%ina'os. En #os a/os si"ientes, #os $o&os so*re9i9ientes 'e# MIR trataron 'e re&onstr"ir s" orania&i3n, ins$ira'os en #as $a#a*ras 'e De #a P"ente
$"e*#o<. No o*stante, en 8;, se $ro'"(o "na 'i)s$ora 'e #os %i#itantes 'e# MIR $ri%ienio, !"ienes, tie%$o 'es$"0s, 'ieron orien a n"%erosas orania&iones &on #as si#as 'e# MIR. Entre e##as se en&"entran e# MIR E# Mi#itante >MIR EM?, MIR :o Re*e#'e >MIR :R? y MIR I: Eta$a >MIR I:?. To'os #os MIR re&ono&ieron #a a*so#"ta 9ien&ia 'e# $ensa%iento y a&&i3n 'e L"is De #a P"ente U&e'a. En ;=, #as $osi&iones entre #os &"a'ros <$F*#i&os< y #os interantes 'e #a PSR ML?. M"&hos 'e estos as$e&tos -"eron &o%$arti'os en *"ena %e'i'a $or orania&iones y $arti'os $o#+ti&os 'e #a i!"ier'a $er"ana '"rante esos a/os y no s3#o $or !"ienes %ani-esta*an ser $arte 'e a!"e##a &orriente. Estos F#ti%os, se 9ieron re9ita#ia'os &on e# tri"n-o 'e# rente San'inista 'e Li*era&i3n Na&iona# >SLN? en Ni&ara"a en ("#io 'e ;. Posterior%ente, 9arias ar"$a&iones 'e i!"ier'a, entre #as !"e se en&ontra*an e# MIR EM y e# PSR ML, &on-or%aron e# rente Re9o#"&ionario Antii%$eria#ista y $or e# So&ia#is%o >RAS?, &"yo o*(eti9o era <'esarro##ar y a-ir%ar #a ten'en&ia $ro#etaria y so&ia#ista. A$arte !"e se *"s&a*a &ana#iar ta%*i0n in!"iet"'es 'e &ar)&ter %i#itar< >MRTA ?. Para e# MIR EM y e# PSR ML, #a eG$erien&ia &on("nta en e# RAS #es $er%iti3 re&ono&erse &o%o orania&iones &on $ost"ras i'eo#3i&oB$o#+ti&as y $r)&ti&as si%i#ares. 1on %iras a #as e#e&&iones $resi'en&ia#es 'e %ayo 'e =, a%$#ios se&tores 'e #a i!"ier'a se oraniaron en #a A#iana Re9o#"&ionaria 'e I!"ier'a >ARI?. Sin e%*aro, tensiones entre #os $arti'os y orania&iones !"e #a intera*an B$ro'"&to 'e# 'o%atis%o y a-anes e#e&tora#es 'e a!"e# enton&esB$ro9o&aron s" r"$t"ra en -e*rero 'e ese 17
a/o. Para :+&tor Po#ay 1a%$os #a eG$erien&ia -ra&asa'a 'e ARI %ostr3 ? no ha*+a &a%*ia'o $or!"e s"s &a"sas eran estr"&t"ra#es e i%$#i&a*a #a $re$ara&i3n $ara #a "erra re9o#"&ionaria< >MRTA ?. A%*as ar"$a&iones, -rente a# $ro&eso y #os res"#ta'os e#e&tora#es, no to%aron en &"enta !"e #a %ayor $arte 'e# e#e&tora'o a$osta*a $or #as o$&iones $o#+ti&as 'e%o&r)ti&as y no $or #as ra'i&a#es. En ("nio Bse%anas 'es$"0s 'e# MRTA ?. Sin e%*aro, s+ esta*an &on9en&i'os 'e !"e <#a in&or$ora&i3n 'e #a 9io#en&ia a*rir) n"e9os &a%inos en #a #"&ha 'e #as %asas y 'e #a i!"ier'a >? y &oa'y"9ar) a# 'esarro##o 'e s" &on&ien&ia y orania&i3n< >MRTA 2=?. En ese senti'o, a&or'aron •
A9anar en e# $er-i#a%iento 'e n"estra #+nea %i#itar y 'e# $roye&to re9o#"&ionario 'e# $o'er. 2. 1on&retar e-e&ti9os ni9e#es 'e "ni'a' &on e# MIR 1on-#"en&ia;. 4. Ini&iar 'e %anera $#ani-i&a'a e# $ro&eso 'e -or%a&i3n y $re$ara&i3n te3ri&oB$r)&ti&a 'e #a %i#itan&ia en as$e&tos t0&ni&os 'e se"ri'a', 5. I%$"#sar e# tra*a(o t0&ni&o en #as %asas #as *ria'as 'e a"to'e-ensa, #as ron'as &a%$esinas, re-ora%iento 'e #os $i!"etes 'e h"e#a, $rote&&i3n y 'e-ensa 'e #as %o9i#ia&iones, et&. 6. P#ani-i&ar e# tra*a(o en se&tores es$e&ia#es
•
>MRTA 2=?. De# %is%o %o'o, se 'is&"tieron 'o&"%entos so*re #as tesis $o#+ti&as, e# $arti'o, #a $osi&i3n interna&iona#, e# $rora%a, #a 18
sit"a&i3n $o#+ti&a y #as $ers$e&ti9as. Sin %ayores 'is&re$an&ias en torno a #os te%as trata'os, a&or'aron "ni-i&arse en "na so#a orania&i3n $ara #o &"a# se -or%3 "na Dire&&i3n E(e&"ti9a y "n Se&retaria'o Na&iona# Uni-i&a'o, &o%o instan&ias 'e &on'"&&i3n. La n"e9a orania&i3n a'o$t3 'e %anera $ro9isiona# e# no%*re 'e PSR ML Q MIR EM. En #os %eses si"ientes, trataron 'e ##e9ar a #a $r)&ti&a s"s a&"er'os $onien'o $arti&"#ar 0n-asis en s" 'esarro##o $o#+ti&o Q %i#itar.
2.$. ;iene' ine,n e* MRTA< EI MO:IMIENTO RE:OLU1IONARIO TUPA1 AMARU est) intera'o $or #os ho%*res y %"(eres !"e &ons&ientes 'e #a ne&esi'a' 'e &o%*atir y 'errotar este Siste%a e&on3%i&oBso&ia#, "na so&ie'a' in("sta, se entrean tota#%ente en &"%$#i%iento 'e s"s 'e*eres Re9o#"&ionarios, a# ser9i&io 'e #a &a"sa 'e #os $o*res. Por esta ra3n ha&e%os "na ##a%a'a a to'os #os se&tores Po$"#ares o$ri%i'os, a #as *ases 'e #as orania&iones $o$"#ares, a #as *ases honestas 'e# to'os #os $arti'os $o#+ti&os !"e '+a a '+a han i'o 'esena/)n'ose 'e #o !"e es e# o*ierno *"r"0s, a #os &ristianos &ons&ientes 'e n"estra $"e*#o y a to'os a!"e##os !"e *"s&an e# &a%*io 'e este siste%a in("sto, a $arti&i$ar en to'as #as -or%as 'e #"&ha &ontra n"estros ene%ios y &ontri*"ir 'e a#"na %anera en #a rea#ia&i3n 'e n"estro P"e*#o.
2.(. E* MRTA = e* PCP>SL A ini&ios 'e #os o&henta, e# nFeo oriinario 'e# MRTA, se/a#3 "na <&oin&i'en&ia -"n'a%enta#< &on #os %i#itantes 'e# P1PBSL en &"anto a !"e <#a #"&ha ar%a'a nos &on'"&ir) $or e# &a%ino 'e #a a"t0nti&a #i*era&i3n na&iona# y #a &onstr"&&i3n 'e "na so&ie'a' n"e9a< >MRTA ?. Sin e%*aro, ha&ia =5, &"atro a/os 'es$"0s 'e ini&ia'a #a <"erra $o$"#ar< 'e# P1PBSL, #os 'irientes 'e# MRTA no '"'aron en se/a#ar a# 'o%atis%o y se&taris%o y e# a*an'ono 'e# tra*a(o en e# <-rente 'e #as %asas o*reras y $o$"#ares< &o%o 'os errores ra9es
19
&o%eti'os $or e# P1PBSL hasta ese enton&es. M)s a'e#ante &riti&aron a# P1PBSL $or […] la ausencia de participación en las coyunturas concretas y en la lucha de las masas; las formas de encarar las cuestiones de la propaganda y la difusión; su ceguera con respecto a las alianzas en el seno del pueblo; su pretendida autoridad de ser 'el partido', (… el desarrollo del culto a la personalidad, y lo !ue se llama el mar"ismo#leninismo#mao$smo#pensamiento
del
camarada
%onzalo, e"ótica y pedante interpretación de la ideolog$a re&olucionaria del proletariado, [!ue] entran en contradicción con la
necesidad de
una dirección
colecti&a
y
una
correcta
interpretación, asimilación y aplicación del mar"ismo a nuestra realidad nacional y latinoamericana (R) *++.
Pese a #o anterior, '"rante *"ena $arte 'e #a '0&a'a 'e #os o&henta, e# MRTA si"i3 &onsi'eran'o a# P1PBSL &o%o "na <-"era 'e# $"e*#o< >:+&tor Po#ay 'iGit? y a"n!"e $re&isa*an s"s 'i-eren&ias, 0stas no i%$e'+an a #os e%erretistas &onsi'erar !"e $o'+an %ar&har $or e# %is%o sen'ero en s" #"&ha &ontra e# Esta'o. 1o%o #o se/a#a Mi"e# Rin&3n, <#a #3i&a 'e 'os -"eras en-renta'as &on e# %is%o a'9ersario h"*iera si'o #a 'e *"s&ar a#Fn ni9e# 'e &oor'ina&i3n< >22?. 1on e# 'esen9o#9i%iento 'e #as a&&iones 'e #os %i#itantes 'e# P1PBSL, tanto en e# &a%$o &o%o en #as &i"'a'es, #as 'i-eren&ias se -"eron $er-i#an'o %)s $ara e# MRTA. As+, e# 8 'e aosto 'e =6, :+&tor Po#ay 'eara*a a #a $rensa !"e […] con los compa-eros de endero /uminoso tenemos diferencias pol$ticas !ue &an desde m0todos, de caracterización de nuestra sociedad, de t1ctica, de ob2eti&os, y, al final, militar, (…. 3na guerra, una lucha re&olucionaria no puede ser solamente una lucha campesina, como dicen los compa-eros de endero /uminoso; tiene !ue ser una guerra !ue incorpore a todos los sectores del pa$s, y con mayor fuerza a la clase obrera, a los pobres de la ciudad. 4onsideramos tambi0n !ue en esta lucha hay !ue utilizar todas las formas de combate, la lucha legal, 20
la lucha ilegal, la lucha clandestina, la lucha secreta, tenemos !ue ocupar todos los espacios pol$ticos (R) *++.
Un a/o 'es$"0s, en otra &on-eren&ia 'e $rensa54, Po#ay eG$resa*a #a 9o#"nta' 'e# MRTA 'e <#e9antar "na a#ternati9a< !"e -"era e#a*ora'a 'e %anera &on("nta &on #os %i#itantes 'e IU y e# P1PBSL >MRTA ? in9o&a&i3n a #a !"e #os %i#itantes 'e# P1PBSL no 'ieron res$"esta. Por e# &ontrario, a!"e##o $ro9o&3 a#"nos en-renta%ientos &o%o e# s"&e'i'o en e# 'istrito 'e To&a&he >'e$arta%ento 'e San Mart+n? en =8. A $esar 'e esta eG$erien&ia, #os 'irientes e%erretistas rati-i&aron s" 'e&isi3n 'e no en-rentar a# P1PBSL sa#9o !"e s"s -"eras -"eran ata&a'as. Estos en-renta%ientos $ro9o&a'os "s"a#%ente $or #as -"eras 'e# P1PBSL, se in&re%entaron en #os a/os si"ientes en &a'a -rente 'on'e e# MRTA a&t"a*a Nororienta#, 1entra# o S"r. Para se$tie%*re 'e =;, e# P1PBSL "*i&a*a a# MRTA en e# &a%$o ene%io. En s"s Cases 'e Dis&"si3n, se re-er+a tanto a# MRTA &o%o a #os 1o%an'os Re9o#"&ionarios 'e# P"e*#o, "na estr"&t"ra %i#itar 'e# MIR >:R?, &o%o <r"$os ar%a'os >? !"e se han re-"n'i'o, $ero no tienen "na 'e-ini'a &on&e$&i3n %arGista, %ar&han'o as+ a ser9ir a# i%$eria#is%o, a# so&ia#i%$eria#is%o y a# s"$"esto 'i)#oo -as&ista a# &"a# ya #e han 'a'o tre"as "ni#atera#es< >Ar&e 468?56. Los ata!"es es&ritos y 9er*a#es &ontra #os e%erretistas se in&re%entaron 'es$"0s 'e s" a$ari&i3n $F*#i&a en San Mart+n en no9ie%*re 'e =;. De %anera -re&"ente, se #es a&"sa*a 'e ser e# <*rao ar%a'o< 'e#
solo de una apreciación pol$tica, sino lle&ada a la agresión armada; esa situación obligó a nuestra organización tambi0n a defenderse y defender a las organizaciones de masas6 (77.
E# *#an&o 'e #os ata!"es 'e #os %i#itantes 'e# P1PBSL no se restrini3 a# MRTA, sino ta%*i0n, y &on %ayor -re&"en&ia, a #os se&tores $o$"#ares y s"s orania&iones re%ia#es, sin'i&a#es y &o%"na#es. Esto %oti93 #a &r+ti&a a&0rri%a 'e #a 'ire&&i3n e%erretista &on'enan'o s" a&t"a&i3n. ? 'es$restiia #a #"&ha ar%a'a, $"es en no%*re 'e e##a ata&a a otras -"eras re9o#"&ionarias, 'estr"ye #as orania&iones $o$"#ares, asesina 'irientes $o$"#ares, -a&i#ita a# ene%io #a -or%a&i3n 'e #as ron'as &ontrarre9o#"&ionarias y 'esarro##a "na #a*or &on-"sionista re-erente a #os 9er'a'eros $rin&i$ios 'e# so&ia#is%o< >MRTA ;;?. En ese senti'o, ##a%aron a# P1PBSL y a# o*ierno 'e A#an 7ar&+a $ara !"e
22
estrateia !"e en-rentan'o $o#+ti&a%ente a Sen'ero, a&e#era e# 'esarro##o 'e# $ro&eso re9o#"&ionario< >MRTA =4?. Esta estrateia no s"rti3 %ayor e-e&to. En ese enton&es, e# a9an&e 'e# P1PBSL en e# $a+s, y en $arti&"#ar en Li%a, a$are&+a &o%o in&onteni*#e y s"s a&&iones &a"sa*an est"$or en #a $o*#a&i3n &a$ita#ina58. En ese &onteGto a#"nas a&&iones 'e# MRTA, &o%o a-ir%a A#*erto 7)#9e O#ae&hea, hi&ieron <*orrosas #as 'i-eren&ias ante #os o(os 'e #a %ayor+a 'e #a ente >&o%o #os asesinatos 'e A#e(an'ro 1a#'er3n5;, e# 'e An'r0s Sosa5= o e# 'e# e%$resario Ca##3n :era5?< >24 4=?. Parti&"#ar%ente, $ara #a o$ini3n $F*#i&a na&iona#, e# asesinato 'e Enri!"e L3$e A#*"(ar, eG Ministro 'e De-ensa, e# 'e enero 'e , e!"i$ar3 #a i%aen 'e a%*os r"$os s"*9ersi9os. En 2, &o%o &onse&"en&ia 'e# a&&ionar 'e# P1PBSL, e# MRTA #o &ata#o3
&o%o
'e
#a
re9o#"&i3n<
>ran&is&o?
o
<&ontrarre9o#"&ionario<, <$or to'a s" $o#+ti&a, $or to'o e# 'a/o !"e 9en+an ha&ien'o y esta*an ha&ien'o a #a re9o#"&i3n $er"ana >? to'o #o !"e ha he&ho Sen'ero L"%inoso es "n 'es$restiio $ara #a re9o#"&i3n $er"ana< >Este*an?. Po&o %)s 'e "na '0&a'a 'es$"0s 'e ini&ia'a #a <"erra $o$"#ar<, e# P1PBSL, &onsi'era'o, ini&ia#%ente $or e# MRTA, &o%o "n $ro*a*#e &o%$a/ero 'e r"ta, era "*i&a'o en e# &a%$o ene%io. En setie%*re 'e 2, e# &on-#i&to ar%a'o interno &o*r3 "n iro ines$era'o &on #a &a$t"ra 'e A*i%ae# 7"%)n y s" $osterior so#i&it"' a# o*ierno 'e A#*erto "(i%ori 'e ini&iar &on9ersa&iones !"e &on'"(eran a #a -ir%a 'e "n A&"er'o 'e Pa, $i'ien'o si%"#t)nea%ente a s"s se"i'ores !"e no e(e&"taran a&&iones %i#itares.
2.+. E* MRTA = *, i3?ie#), *e&,* Las re#a&iones entre e# MRTA y #as -"eras 'e i!"ier'a, en $arti&"#ar 'e I!"ier'a Uni'a >IU?, '"rante #a '0&a'a 'e #os o&henta, $"e'en &ara&teriarse &o%o #a *Fs!"e'a in&esante $or &on9ertirse en s" <*rao ar%a'o<6 Qe##o, $ese a !"e IU $arti&i$ara s"&esi9a%ente en #as e#e&&iones $resi'en&ia#es, %"ni&i$a#es y reiona#es y 'e eso %o'o 23
#eiti%ara e# n"e9o or'en 'e%o&r)ti&o ina""ra'o en =B. En a!"e# intento, e# MRTA (a%)s ro%$i3 #aos &on #os $arti'os y orania&iones 'e i!"ier'a y n"n&a re&ono&i3 Mo9i%iento P"e*#o en Mar&ha y UDP? o 'e $roye&tos $erio'+sti&os i%$"#sa'os $or e##os. A# res$e&to, :+&tor Po#ay 1a%$os se/a#a !"e &"an'o nosotros #e9anta%os n"estro $roye&to no -"e "n $roye&to en &ontra 'e IU, sino a# #a'o 'e IU, a&o%$a/an'o a IU. Por eso, sie%$re #os &onta&tos, #os inter&a%*ios, en a#"nos &asos &on "ni'a' $ara en-rentar a Sen'ero L"%inoso. Por ninFn #a'o, $or $arte 'e IU h"*o "na &on'ena, no $"e'en 'e&ir !"e -"eron a%enaa'os $or e# MRTA, en #o a*so#"to. N"estro $roye&to era a&o%$a/ar, ir ("ntos, nosotros no so%os anti IU, no #os 9e+a%os &o%o &o%$eti'ores, sino &o%o &o%$#e%ento, &on s"s &ontra'i&&iones. Una $ost"ra !"e a%$#ia #o eG$"esto $or Po#ay 1a%$os es #a -or%"#a'a $or Mi"e# Rin&3n en #os t0r%inos si"ientes $arti&i$a%os en to'as #as -or%as 'e #"&ha $o#+ti&a y 'e i'eas, i%$"#sa%os orania&iones $o#+ti&as a*iertas en #a !"e $arti&i$)*a%os
("nto
a
otros
se&tores
'e
i!"ier'a
y
re9o#"&ionarios !"e no $ertene&+an a# MRTA. Parti&i$a%os &on IU en to'os #os es&enarios $osi*#es, in"i'as #as -or%as #ea#es. I%$"#sa%os $roye&tos $erio'+sti&os !"e no *"s&a*an ser 9o&eros 'e# MRTA, sino tri*"nas $ara to'a #a i!"ier'a, $or!"e $ensa%os !"e e# $roye&to re9o#"&ionario 'e*+a ser #a &rea&i3n &o#e&ti9a 'e #as 'i9ersas &orrientes 'e# $"e*#o. In"so $arti&i$a%os 'e #a #"&ha e#e&tora#, h"*o &o%$a/eros t"$a&a%aristas y a%ios !"e $arti&i$aron y anaron en #as #istas 'e i!"ier'a, $"'i%os &o%$ro*ar 'e %anera $r)&ti&a !"e aFn 'es'e #os %"ni&i$ios y e#
24
$ar#a%ento se $o'+a ser9ir &onse&"ente%ente a #a &a"sa 'e "n $roye&to re9o#"&ionario. En ta# senti'o, #os e%erretistas trataron 'e %ar&har en -or%a $ara#e#a a I!"ier'a Uni'a '"rante #a '0&a'a 'e #os o&henta, *"s&an'o anar in-#"en&ia en #as %is%as orania&iones so&ia#es y re%ia#es en #as !"e #a IU ten+a s"s *ases, o $arti&i$aron &on("nta%ente en s"s %o9i#ia&iones y $rotestas. Asi%is%o, &o%$artieron #a 'irien&ia 'e i%$ortantes sin'i&atos y -e'era&iones e i%$"#saron h"e#as na&iona#es &o%o #a rea#ia'a $or #os tra*a(a'ores %ineros a -ines 'e #os o&henta. Sin e%*aro, ha&ia =;, &on e# -in 'e %antener "n $er-i# $ro$io !"e #os 'i-eren&iara 'e IU, y 'e s"s $arti'os %)s i%$ortantes UNIR, PUM y P1P Uni'a', e# MRTA rea#i3 $#antea%ientos %)s aresi9os eGii0n'o#es a estas orania&iones $o#+ti&as, %ayor &onse&"en&ia y &oheren&ia &on s"s $ost"#a'os re9o#"&ionarios, a #a 9e !"e nea*a en #a $r)&ti&a &"a#!"ier $ro*a*#e a#iana o &oor'ina&i3n &on a!"e##as orania&iones. 7)#9e 24?. Es 'i-+&i# 'e so$esar &")nto 'e #a $resen&ia 'e# MRTA i%$a&t3 en e# seno 'e IU y $ro'"(o e# 9ira(e 'e a#"nos 'e s"s $arti'os ha&ia $osi&iones $ro #"&ha ar%a'a62. Pero, ha&ia -ines 'e #a '0&a'a 'e #os o&henta, e# PUM y e# P1P >U? se ra'i&a#iaron. En a%*as orania&iones se $ro'"(eron i%$ortantes r"$t"ras. Los <9an"ar'istas %i#itaristas<, &o%o #os ##a%a*an #os %i#itantes !"e a*an'onaron #as -i#as 'e# PUM to%aron e# &ontro# 'e# $arti'o en ==. Un a/o 'es$"0s, en =, "n se&tor 'e %i#itantes 'e# P1P Uni'a' a*an'on3 s"s -i#as y -or%aron e# rente Patri3ti&o 'e Li*era&i3n >PL? y en e# %es 'e o&t"*re 'e a!"e# a/o ini&iaron a&&iones 'e $ro$aan'a ar%a'a en Li%a. E# MRTA ##e3 a a#"nos ni9e#es 'e &oor'ina&i3n &on e# PL $ara 'esarro##ar a&&iones &on("ntas. As+, en =, a%*os intentaron -or%ar 25
"na &o#"%na "erri##era en e# 1"&o, $ero -"e 'es*arata'a 'e in%e'iato $or #a $o#i&+a, &a$t"ran'o y en&ar&e#an'o a #a %ayor+a 'e s"s interantes. En e# &orto $#ao, a!"e# $roye&to -ra&as3 y a#"nos 'e s"s interantes se enro#aron tie%$o 'es$"0s en #as -i#as 'e# MRTA, %ientras !"e otros a*an'onaron &"a#!"ier a&ti9i'a' $o#+ti&o $arti'aria. Posterior%ente, e# estan&a%iento 'e IU, $ro9o&a'o $or #as tensiones entre s"s $rin&i$a#es $arti'os, t"9o s" 'esen#a&e &"an'o e# -rente $o#+ti&o e#e&tora# se 'i9i'i3 en enero 'e =, 'es$"0s 'e s" I 1onreso65. 1on esta r"$t"ra e# MRTA $er'+a #a $osi*i#i'a' 'e arti&"#arse Qen e# -"t"roB &on e# -rente i!"ier'ista. En ese senti'o, A#*erto 7)#9e sostiene !"e 'entro y -"era 'e# MRTA?, n"estro 'estino esta*a in'iso#"*#e%ente #ia'o a# 'e #a I!"ier'a Uni'a< >7)#9e 24 4=?. E# 'es$#o%e 'e IU -"e e# $rin&i$io 'e# &o#a$so -ina# 'e# MRTA. Ante #a a"'ia&i3n 'e #a $o*rea, e# ha%*re y #a %iseria 'e n"estro $"e*#o, res"#ta'o 'e #a &risis 'e# siste%a &a$ita#ista !"e $one e# 'es&"*ierto !"e e# $ro*#e%a no son a#"nos &a%*ios en e# o*ierno o si%$#es re-or%as, sino #a "ren&ia 'e "n &a%*io re9o#"&ionario, es !"e s"re e# EI Mo9i%iento Re9o#"&ionario T"$a& A%ar" >MRTA? &on e# o*(eti9o 'e &ontri*"ir 'e&i'i'a%ente a oraniar y 'iriir #a #"&ha 'e n"estro $"e*#o $ara ter%inar &on esta sit"a&i3n 'e 'esi"a#'a' e in("sti&ia.
26
Para e##o &onsi'era%os ne&esario 'errotar &o%$#eta%ente a #os eternos ene%ios 'e n"estro $"e*#o, #os ran'es %ono$o#ios nati9os y eGtran(eros y s" o*ierno y esta'o !"e #o s"stenta, ya !"e e##os son &a"santes 'e esta sit"a&i3n 'e atraso hist0ri&o 'e n"estra $atria y 'e #a %iseria 'e #a a*so#"ta %ayor+a 'e #os $er"anos. N"estro $"e*#o ha 9eni'o eneran'o in%ensas &anti'a'es 'e ri!"ea. 7ra&ias a s" es-"ero se #e9anto e# Tah"antins"yo, &"yo 'esarro##o 'e%"estra #a &a$a&i'a' rea# 'e n"estro $"e*#o !"e enero %onta/as 'e oro y $#ata en #a &o#onia entre otras ri!"eas !"e sir9i3 $ara !"e E"ro$a $"'iera 'ar e# sa#to in'"stria# ha&ia e# &a$ita#is%o $ro'"(o "ano, a#o'3n, aF&ar, $etr3#eo, %inera#es, harina 'e $es&a'o, estan'o entre #os $rin&i$a#es $ro'"&tores 'e# %"n'o, en &a'a "na 'e estas es$e&ias, &"an'o e# i%$eria#is%o as+ #o ne&esito '"rante #a re$F*#i&a.
CONCLUSIONES •
E# P1PBSen'ero L"%inoso es e# res"#ta'o 'e "na #ara 'e$"ra&i3n 'o%)ti&a, 9an"ar'ista >se&taria? y 9io#enta, !"e tiene s"s ra+&es en e# %arGis%oB#eninis%o. Des'e %"y te%$rano, e# %arGis%o se $rest3 a 'i-erentes inter$reta&iones. Si se"i%os #a $ista 'e #as inter$reta&iones %)s <'"ras<, en&ontrare%os #os ante&e'entes 'e SL, !"e a$are&en $or #o 'e%)s en #a 'e-ini&i3n %is%a 'e esa orania&i3n &o%o <%arGistaB #eninistaB%ao+sta<. 27
•
De Lenin to%an #a tesis 'e #a &onstr"&&i3n 'e <"n $arti'o 'e &"a'ros, se#e&tos y se&retos<, "na 9an"ar'ia orania'a !"e i%$one $or #a 9+a 'e #as ar%as #a <'i&ta'"ra 'e# $ro#etaria'o<. De Sta#in, -i"ra %enor 'entro 'e #os
•
y <%ateria#is%o hist3ri&o<. A'e%)s, #a tesis 'e# $arti'o Fni&o y e# &"#to a #a $ersona#i'a'. De Mao Ze'on, re&oen #a -or%a !"e #a &on!"ista 'e# $o'er to%ar+a en #os $a+ses 'eno%ina'os se%i-e"'a#es "na <"erra $o$"#ar $ro#ona'a 'e# &a%$o a #a &i"'a'< 4. Pero tanto o %)s !"e #a &ara&teria&i3n 'e #a
•
re9o#"&i3n en $a+ses ararios atrasa'os, e# P1PBSL to%a 'e Mao Los ini&ios 'e# Mo9i%iento Re9o#"&ionario TF$a& A%ar" >MRTA? est"9ieron %ar&a'os $or #a tra'i&i3n "erri##era 'e #a i!"ier'a #atinoa%eri&ana, ina""ra'a &on e# tri"n-o 'e #a re9o#"&i3n &"*ana en 6. A!"e##os !"e &on-or%a*an esta tra'i&i3n as$ira*an a #a &on!"ista 'e# $o'er $o#+ti&o %e'iante #a #"&ha ar%a'a. En ta# senti'o, e# MRTA se n"tri3 'e #as eG$erien&ias 'e# rente San'inista 'e Li*era&i3n Na&iona# >SLN?, 'e# sa#9a'ore/o rente ara*"n'o Mart+ $ara #a Li*era&i3n
•
Na&iona# >MLN? y 'e# &o#o%*iano Mo9i%iento 'e A*ri# >M ?. En e# PerF, #os $arti'os !"e 'an orien a# MRTA son e# MIR E# Mi#itante >MIR EL? y e# Parti'o So&ia#ista Re9o#"&ionario MarGista Leninista >PSR ML? !"ienes se "nen en "na so#a orania&i3n en =, -"n'an'o
•
$osterior%ente e# MRTA e# 'e Maro 'e =2. E# MRTA, ante "n &onteGto interna&iona# 'on'e #a <#"&ha ar%a'a< 'e #as "erri##as 'e E# Sa#9a'or, 7"ate%a#a y 1o#o%*ia 9en+an &o*ran'o a"e, y en e# &onteGto na&iona#, e# P1P SL 9en+a &re&ien'o y eG$an'i0n'ose inresa en =5 a #a #"&ha ar%a'a, &on9irti0n'ose en "n a&tor %)s 'e#
•
&on-#i&to ar%a'o interno. En s" a&&ionar, e# MRTA se &ara&teri3 $or &ierto 9o#"ntaris%o !"e #o ##e93 a e(e&"tar a&&iones sin %ayor $ers$e&ti9a $o#+ti&a, !"e #a 'e rea#iar <$ro$aan'a ar%a'a< 'e s" ar"$a&i3n. Un e(e%$#o 'e e##o, es #a
28
RE8ERENCIA @I@LIO-R8ICA •
htt$VVV.re'sa-eVor#'.net$ro'"&ts#osB'osBr"$osBterroristasB $er"anosBsen'eroB#"%inosoByB%rta
•
htt$VVV.'ere&hos.orniWor$er"#i*ros&9ii5.ht%#
•
htt$VVV.'ere&hos.orniWor$er"#i*ros&9iiori.ht%#
29
•
Ar&e Cor(a, L"is &o%$. 7"erra $o$"#ar en e# PerF. E# Pensa%iento 7ona#o. S.e., M0Gi&o.
•
1)r'enas Sh"#te, Peter, 1:R. Entre9ista en #a Case Na9a#, 1a##ao >$ro9in&ia &onstit"&iona# 'e# 1a##ao?. 22B24.
•
DES1O, = :io#en&ia $o#+ti&a en e# PerF = Q ==. 2t. DES1O,
•
Li%a. 7)#9e O#ae&hea, A#*erto
•
24 In-or%e $ara #a 1o%isi3n Na&iona# 'e #a :er'a' y Re&on&i#ia&i3n Na&iona#. Man"s&rito. 1a(a%ar&a.
•
Ji%0ne, Cene'i&to, 2 Ini&io, 'esarro##o y o&aso 'e# terroris%o en e# PerF. 2t. Ser9i&ios 7r)-i&os SANXI, Li%a.
ANEBOS Sen)e# L!in'
30