Penglibatan Belia dalam Pilihanraya Kajian Kes Dun Beseri Perlis
Tesis Ini Diserahkan Kepada Encik Kepada Encik Mohd. Mohd. Rizal bin bin Safar Graduate Graduate School School of Government Universiti Utara Malaysia Sebagai Memenuhi Keperluan Ijazah Sarjana Muda
Abstrak Bab 1 Bab 2 Bab 3 Objektif 1.Utk menguji tahap penglibatan belia dalam prses pilihanraya. 2.Utk mengkaji tahap kefahaman belia mengenai pilihanraya. 3.Utk 3.Utk meng mengkaj kajii taha tahapp kesed kesedara arann belia belia menge mengena naii kepen kepenti tinga ngann mengu mengundi ndi di dala dalam m pilihanraya.
a! "akil rakyat di Parlimen untuk memerintah #egara b! "akil "akil rakyat di DU# untuk memerintah negeri #amu #amun$ n$ pili piliha hann raya raya umum umum ble blehh diada diadaka kanse nsebel belum um temp temph h lima lima tahu tahunn tama tamatt apabila%ang di&PertuanAgng membubarkanParlimen atas 'adangan Perdana (enteri.
Ahli psiklgi perkembangan Barat sebenarnya masih belum men'apai kata sepakat apabi apabila la menen menentu tukan kan gl glng ngan an yang yang dika dikata takan kan rema remaja ja.. Di nega negara ra kita kita$$ gln glngan gan berpendidikan tinggi lebih 'enderung membuat sedikit s edikit perbandingan di antara remaja dan
belia. "alaupun perbe)aannya masih belum jelas tetapi ia dapat memberi gambaran perbandingan di antara dua istilah itu. Biasanya$ remaja adalah mereka yang berada dalam lingkungan umur belasan tahun. *e'ara amnya$ glngan remaja berumur antara 11 hingga 1+ tahun. ,erdapat beberapa istilah yang sering dikaitkan dengan remaja. Antaranya Antaranya ialah a-al belia$ anak muda dan rang muda. stilah stilah lain yang berkaitan berkaitan pula digunakan bagi menerangkan sifat umum yang ada pada diri remaja itu sendiri$ seperti baligh dan matang. Perkataan ju/enil juga sering disebut kerana ia berkait dengan remaja.Kamus De-an 021121! menjelaskan$ remaja bermaksud mulai de-asa$ sudah akil akil balig balighh dan sudah sudah 'ukup 'ukup umur umur berk berkahah-in in.. Ada bany banyak ak penge pengert rtia iann yang yang dapat dapat dihuraikan apabila perkataan remaja dibin'angkan. "alau bagaimanapun$ banyak pihak bersetuju$ tahap remaja adalah tahap umur berkembang dan melibatkan sesetengah perubahan. Antara rang yang mula menghuraikan perkembangan ini adalah . *tanley 4aal 01+56&1725!. Beliau menyatakan8 tahap remaja adalah tahap ‘ribut dan tekanan’ melanda para remaja, kesan daripada faktor biologi dan psikologi yang berubah. Beliau dapati pada tahap ini$ remaja mengalami rasa ke'e-a$ emsinya tidak stabil dan tidak dapat dapat menyesu menyesuaika aikann emsiny emsinya. a. Beliau Beliau juga juga mengan menganggap ggap prses prses berkemb berkembang ang yang yang berlaku pada p ada indi/idu remaja tidak dipengaruhi leh aspek luaran mahupun persekitaran. pers ekitaran. Buktinya$ ibu bapa sering bermasalah apabila berdepan dengan remaja. Perkara ini 'uma satu pandangan daripada banyak pandangan ataupun teri yang dikemukakan dikemukakan leh pakar psiklgi. Belia ialah fasa di antara kanak&kanak dan de-asa. stilah 9belia9 sering ditukar ganti dengan 9remaja9 dan 9pemuda9$ selalunya mempunyai erti yang sama$ 'uma sekali& sekal sekalaa dibe dibe)ak )akan. an. l lng ngan an ini ini merup merupaka akann teras teras pent pentin ingg yang yang mengg menggam amba barka rkann ke-ujudan negara pada masa akan datang. :asa ini se'ara amnya adalah di antara 17 hingga 27 tahun. 1 (A;A%*A B<;A B<="A"A*A# P<#<=AK K<>A%AA# *etiap negara di dunia memiliki aset yang amat berharga ini iaitu generasi muda atau la)imnya disebut glngan belia. Di (alaysia$ glngan ini dianggarkan seramai 12 juta rang yang mana definisi definisi belia ialah mereka yang berumur dalam lingkungan lingkungan 17 hingga 27 tahun. (ereka merupakan bakal pengundi&pengundi yang akan dipertanggungja-abkan untuk memilih kepemimpinan negara yang akan. %ang mana se'ara tidak langsung bertanggungja-ab sepenuhnya memastikan negara ini maju dan berjaya selaras dengan d engan landasan dan aspirasi asp irasi negara.,idak kira bangsa dan agama$ aga ma$ setiap belia harus mempunyai perasaan ?intakan negara dan berusaha untuk merealisasikan hasrat rakyat dan negara sejajar dengan knsep *atu (alaysia. @agi men?apai hasrat tersebut$ glngan ini perlu dipupuk sejak dari peringkat seklah untuk melengkapkan diri mereka dengan pelbagai ?abang ilmu pengetahuan dan kemahiran lain terutamanya membabitkan membabitkan sains$ teknlgi dan eknmi.*alah eknmi.*alah satu ?ara untuk membina negara yang berjaya adalah menerusi perpaduan. ni kerana$ perpaduan merupakan teras kejayaan
bagi sesebuah negara. erpaduan antara belia dapat diperkukuhkan sekiranya semua pihak yang berbe)a idelgi dapat mengenepikan perbe)aan tersebut dan berusaha untuk mengekalkan dan mengeratkan hubungan di antara belia. @elia berCaCasan seharusnya berusaha menjalinkan hubungan baik dengan semua kaum kerana ia membuktikan kualiti diri yang ada pada diri mereka. @elia yang berkualiti bukan saja bijak dalam akademik malahan memiliki akhlak terpuji dan mengutamakan kepentingan negara daripada peribadi. ualiti diri itu terbit daripada didikan ibu bapa dan guru yang mana tidak akan berhasil tanpa kekuatan minda dan semangat belia itu sendiri. erpaduan ini juga sangat penting untuk memenuhi knsep *atu (alaysia yang bermatlamat menjadikan negara ini maju dan berjaya di samping rakyat yang bersatu0padu dan berjasa. erpaduan ini tidak akan di?apai sekiranya masyarakat masih berbalah tentang sal pendidikan dan plitik yang mana akhirnya merugikan anak bangsa sendiri. (asyarakat perlu memainkan peranan bagi memupuk semangat ?intakan negara di kalangan generasi muda. !anya dengan ?ara itu *atu (alaysia dapat direalisasikan dan akhirnya meCujudkan sebuah negara yang ?emerlang$ gemilang dan terbilangendidikan berterusan yang merangkumi pelbagai aspek mampu melahirkan glngan belia berCaCasan yang bukan saja hebat dalam pelajaran$ bahkan ?emerlang dalam pekerjaan dan kehidupan endidikan yang terbaik bukan sahaja tertumpu pada ke?emerlangan akademik semata0mata$ namun pembentukan akhlak dan sahsiah diri turut menjadi keutamaan. !anya dengan ?ara ini$ belia yang berkualiti dan kukuh jati diri dapat dibentuk bagi berdepan dengan ?abaran arus kemdenan dan glbalisasi semasa yang semakin hebat. endidikan juga perlu menyumbang ke arah pembangunan mdal insan supaya generasi muda dapat menjadikan bangsa dan negara ini disegani di persada dunia. @elia pada hari ini bertanggungjaCab dalam menjana pembangunan bangsa$ agama dan negara agar sebuah tamadun yang gemilang dapat dibina. @elia berCaCasan seCajarnya mempunyai Eisi dan misi untuk memajukan diri$ masyarakat dan negara. ntegriti sepatutnya menjadi amalan para belia supaya sebuah negara yang aman dan bebas jenayah dapat diCujudkan. *emua ?abang ilmu sangat penting untuk diterkai bagi menyediakan sebuah negara dan masyarakat yang seimbang dan kmpetitif. @elia yang bestari dan berkualiti berupaya membaCa negara ini menuju ke era kemajuan dan kejayaan yang kekal dan berpanjangan.@elia yang berCaCasan$ tentunya sentiasa belajar dan berusaha untuk meningkatkan keblehan dan kemahiran diri dalam pelbagai bidang. (ereka perlu diberi peluang untuk menunjukkan bakat dan kemampuan mereka dalam melaksanakan prgram0prgram yang diatur leh kerajaan dan badan bukan kerajaan. rgram0prgram yang membabitkan glngan ini juga perlu diperkemaskan dan dipertingkatkan pengisiannya agar memberi faedah dan manfaat berterusan. *etiap prgram yang dianjurkan juga harus diteliti kandungannya supaya tidak mempunyai unsur0unsur negatif seperti menghasut para belia memben?i kerajaan. rgram0prgram yang bertujuan melahirkan belia yang praktif dan prduktif perlu diperbanyakkan dan diperluaskan ke serata tanah air. erajaan perlu mendekati glngan ini supaya mereka tidak terjerumus dalam kegiatan yang tidak berfaedah yang akhirnya merugikan negara. ini$ banyak persatuan0persatuan belia ditubuhkan bagi
membantu para belia mennjlkan bakat dan ketkhan mereka.Fegara yang berjaya bukan saja dinilai dari sudut kemeCahan eknminya atau ke?anggihan teknlginya$ tetapi lebih dari itu. ejayaan sesebuah masyarakat dalam membina tamadun yang disegani adalah kerana memiliki sumber tenaga yang hebat iaitu glngan belia itu sendiri. ehebatan belia bukan saja dipandang menerusi kekuatan fi)ikal dan minda$ tetapi juga sikap dan perlakuannya yang selaras dengan tuntutan agama.(ahu atau tidak$ belia yang telah rsak akhlak dan mral mereka tidak akan membantu membina negara sebaliknya hanya membantutkan prses kejayaan yang diidamkan. alau bagaimanapun$ masyarakat perlu memainkan peranan dengan lebih aktif dalam menyedarkan segelintir glngan belia ini yang masih terkapai0kapai dan tidak mempunyai arah tuju dan matlamat hidup. ejayaan yang sebenar ialah apabila negara dapat menghapuskan kemiskinan$ menyatukan seluruh Carganegara$ mengurangkan kadar jenayah dan masalah ssial$ menyediakan infrastruktur dan prasarana bertaraf dunia serta melahirkan masyarakat yang bijak dan berkualiti dari segi pendidikan$ akhlak dan budaya.
(alaysia menuju -a-asan 22 sering diperkatakan leh semua lapisan masyarakat. ,idak kira samada dikalangan pemimpin mahupun yang dipimpin$ dari )aman perseklahan lagi anak&anak kitadihujani dengan kata&kata semangat ini. #amun adakah kita sedar bagaimana hendak men'apai a-asan22 iniC 9ita juga yakin serta per'aya -a-asan 22 ini akan dapat di'apai melalui usaha yang sama& sama dilakukan semua lapisan masyarakat dalam pelbagai bidang seperti plitik dan kerja ssial. (elalui penglibatan kerja ssial dan juga penglibatan dalam bidang plitik samada se'ara langsung ataupuntidak$ akan dapat membantu men'apai tujuan ini. ?alam memastikan kejayaan untuk men'apai -a-asan22 ini kaji selidik dijalankan untuk menilai kesan penglibatan masyarakat pelbagai lapisan dalam kerja ssial serta plitik di negeri @erlis mampu untuk membangunkan negeri @erlis. asil kajian ini akandiimplementasikan dalam usaha membangunkan negeri @erlis seterusnya (alaysia. 9ajian ini dilakukandengan menggunakan kaedah kajian tinjauan dan juga temubual. 9ajian ini akan dilakukan se'araneutral iaitu tidak memihak kepada mana&mana pihak dalam menjalankan kajian samada plitik dan juga kerja ssial. asil kajian ini dibentangkan melalui bentuk persembahan jadual kekerapan dan peratusan. 9ajian ini mendapati perlunya ada kesinambungan diantara plitik serta kerja ssial dalammembangunkan sesuatu rganisasi. 9ebanyakkan respnden kaji selidik ini menekankan baha-a bermuladari kehebatan seserang dalam bidang kerja ssial akan menjadi platrm untuk seserang melibatkandiri dalam plitik. 0ekiranya dalam kerja ssial pun gagal memberi kmitmen yang tinggi$ bagaimanahendak berplitik dan seterusnya bagaimana hendak membangunkan negeri dan negara. !dalahdiharapkan hasil kaji selidik ini akan dapat membuka mata semua lapisan masyarakat untuk melibatkandiri dalam bidang kerja ssial
serta plitik dalam usaha untuk membangunkan negeri serta negara selaindaripada membantu masyarakat menjadi lebih prakti dalam usaha membentuk masyarakat yang ber-iba-a dan majmuk seiring dengan saranan @erdana (enteri$ iaitu Ene (alaysia.
,ahap akti/isme glngan muda$ sering menjadi kayu pengukur kepada dinamisme masyarakat dan keupayaan sebenar sesebuah negara. Banyak negara yang kaya&raya kerana hasil bumi yang melimpah ruah akhirnya menjadi lemah kerana kelesuan anak mudanya. *ebaliknya banyak negara yang dahulunya miskin tetapi menjadi kuat kerana tenaga mudanya yang penuh dengan idealisme dan ber-a-asan$ sentiasa dijanakan untuk kekuatan negaranya. *ebab itulah persalan sentiasa timbul apakah negara kita dipenuhi dengan anak&anak muda yang kuat$ aktif dan sentiasa peka kepada dunianyaG Atau apakah kita lemah dan dilanda dengan simptm anak muda yang yakni lesu$ 9apathy9 yakni a'uh tak a'uh terhadap persekitarannyaG *ejauh manakah mereka bertindak balas terhadap isu dan permasalahan semasaG Atau mereka berdiam diri selagi permasalahan itu tidak menyentuh diri mereka dan hanya bertindak sekiranya ia memberi kesan se'ara langsung kepada mereka. Dalam lain perkataan apakah negara kita hanya dipenuhi leh anak muda yang aktif hanya untuk kepentingan dirinyaG
*uruhanjaya Pilihan =aya 0*P=! pada a-al tahun 2H pernah mengumumkan terdapat seramai 5.7 juta penduduk yang layak mengundi belum lagi mendaftarkan diri sebagai pengundi. Daripada jumlah tersebut$ + peratus terdiri daripada mereka yang berumur 21 hingga 3 tahun. :akta ini dapat ditafsirkan$ iaitu sejumlah 3.7 juta belia yang layak belum mendaftar sebagai pengundi. *ementara menurut lapran leh (erdeka Ientre baru&baru ini$ satu per tiga glngan belia berumur 2 hingga 3J tahun tidak mendaftar sebagai pengundi. Antara alasan mereka ialah undian mereka tidak mampu mempengaruhi dasar&dasar kerajaan dan masa depan negara$ tiada masa untuk mengundi$ tidak berminat$ malas$ tidak penting$ malah ada yang mengatakan tidak tahu di mana hendak mengundi. Keseluruhan sikap generasi muda ini benar&benar menunjukkan baha-a mereka tidak peka dan sensitif terhadap ssialisasi plitik negara. >ika belia kita terus demikian pasif serta tiada'akna dalam akti/iti ssialisasi plitik$ nes'aya kita akan ketandusan pemimpin&pemimpin berkaliber dalam prses pengurusan dan pentadbiran negara pada masa hadapan. Kajian ndeks Belia (alaysia 26 turut membuktikan kenyataan ini$ di mana hasil kajian mereka mendapati ssialisasi plitik dalam kalangan belia adalah di peringkat sederhana baik sahaja kerana ramai belia yang tidak membabitkan diri dalam akti/iti ssialisasi plitik. *sialisasi plitik seperti yang didefinisikan leh Ketua Pega-ai
bagaimana kita menerima nrma$ nilai dan pengalaman plitik dalam kehidupan kita. *sialisasi plitik dipengaruhi leh ibu bapa$ ahli keluarga$ rakan sebaya$ malah media dalam menerima atau menlak sesuatu parti plitik. #amun keentengan generasi muda terhadap perkara ini menyebabkan mereka menunjukkan sikap berke'uali dengan persekitaran yang berlaku di sekeliling mereka. (ereka menganggap baha-a tugas kerajaan adalah untuk melakukan sesuatu yang dapat meningkatkan kualiti kehidupan mereka$ namun mereka tidak membantu dari segi kestabilan plitik negara dengan tidak mendaftar sebagai pemilih$ atau telah mendaftar$ tetapi tidak membuang undi. Kajian juga melaprkan baha-a generasi muda berumur 21 hingga 2J tahun 0seperti yang diketahui pada usia ini la)imnya terdiri daripada glngan mahasis-a di uni/ersiti a-am dan s-asta adalah paling ramai belum mendaftar$ bahkan menyatakan tidak mengundi dalam pilihan raya yang lalu sekalipun telah mendaftar. ,ernyata ia merupakan fenmena yang merugikan negara. Antara faktr glngan belia hari ini kurang sensitif terhadap prses pilihanraya mungkin disebabkan hidup mereka dikaburi keselesaan hidup yang sedang mereka nikmati. *elagi mana makan dan minum mereka tidak terputus$ selagi itulah mereka akan terus bersikap sambil le-a terhadap kesedaran berplitik. *elain itu$ persepsi generasi muda yang sempit terhadap prses pilihanraya turut mempengaruhi sikap berke'uali mereka dalam ssialisasi plitik negara. (ereka beranggapan baha-a keterlibatan dalam plitik adalah berusaha untuk menjadi pemimpin parti plitik di peringkat tempatan dan nasinal. Di samping itu$ kelekaan glngan muda dalam arus hiburan dan kesernkan menyebabkan mereka mengabaikan hal&hal lain yang lebih besar dalam kehidupan mereka$ khususnya dalam berplitik. ;angkah drastik perlu diambil leh kerajaan dan semua pihak perlu menggembleng tenaga ke arah yang sama. Kerajaan mungkin bleh menyuntik kefahaman dalam kalangan belia dengan me-ujudkan satu subjek khas di seklah atau di institut pengajian tinggi tentang struktur dan pentadbiran kerajaan (alaysia supaya glngan belia akan sedar dan memahami tanggungja-ab mereka dalam kepentingan plitik negara. Pelbagai kursus untuk menimbulkan kesedaran berplitik juga -ajar dilaksanakan leh semua pihak bertanggungja-ab. Kesimpulannya$ glngan belia perlulah sedar untuk menunaikan tanggungja-ab mereka dengan mengundi dalam pilihan raya umum ke&12 yang akan berlangsung tidak lama lagi demi kebaikan agama$ bangsa dan negara. Kita tidak sepatutnya berfikiran negatif terhadap ssialisasi plitik kerana kepemimpinan masa hadapan tetap akan tergalas di bahu kita. httpLL--1.utusan.'m.myLutusanLinf.aspG yM2HdtM1215pubMUtusanN(alaysiase'M=en'anapgMreNH.htm?i))5'
PEN!KU!N T!NUN"!#!$ % DISCLAIMER&
*aya dengan ini mengakui bertanggungja-ab ke atas ketepatan semua pandangan$ kmen teknikal$ lapran fakta$ data$ rajah$ ilustrasi dan gambar yang telah diutarakan dalam tesis ini. *aya bertanggungja-ab sepenuhnya baha-a bahan yang diserahkan ini telah disemak dari aspek hak'ipta dan keempunyaan. Uni/ersiti Utara (alaysia tidak bertanggungja-ab terhadap ketepatan mana&mana kmen$ lapran dan maklumat teknikal dan fakta lain dan terhadap tuntutan hak'ipta dan juga hak keempunyaan. I hereby acknowledge responsibility for the accuracy of all opinion, technical comment, report the facts, data, diagram, illustrations and photographs that have been sugg ested in this thesis. I am fully responsible for the material submitted has been reviewed from aspects of copyright and ownership rights. Universiti Utara Malaysia is not responsible for accuracy of any comments, reports and technical information and other facts and against claims of copyright and ownership rights. #ama Penyelidik M!'IKE $IN $(!)IM %*+,-,&
,andatangan NNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN ,arikh 3 April 215 !" #amadilakhir $%!&'( ii KE$EN!(!N MENUN! % PERMISSI! " #SE &
,esis ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada keperluan untuk ja)ah Dktr :alsafah daripada Uni/ersiti Utara (alaysia. *aya bersetuju membenarkan pihak Perpustakaan Uni/ersiti mempamerkannya sebagai rujukan. *aya juga bersetuju baha-a sebarang bentuk salinan sama ada se'ara keseluruhan atau sebahagian daripada tesis ini untuk tujuan akademik adalah diblehkan dengan kebenaran penyelia tesis ini$ atau Dekan )ha*ali +hafie )raduate +chool of )overnment $ Klej Undang&undang$ Kerajaan dan Pengajian Antarabangsa. *ebarang bentuk salinan dan 'etakan bagi tujuan kmersial dan membuat keuntungan adalah dilarang sama sekali tanpa kebenaran bertulis daripada saya. >uga pengiktirafan yang se-ajarnya hendaklah diberikan kepada saya dan Uni/ersiti Utara (alaysia untuk sebarang kegunaan se'ara ilmiah terhadap mana&mana bahan daripada tesis ini. Kebenaran untuk menyalin atau menggunakan tesis ini sama ada se'ara keseluruhan atau pun sebahagian daripadanya hendaklah dikemukakan kepada Dekan )ha*ali +hafie )raduate +chool of )overnment
Klej Undang&undang$ Kerajaan dan Pengajian Antarabangsa Uni/ersiti Utara (alaysia In presenting this thesis in partial fulfilment of the reuirements for the -egree of -octor of hilosophy form Universiti Utara Malaysia. I agree that the University /ibrary may make it freely available for inspection. I further agree that permission for copying of this thesis in any manner, in whole or in part, for scholarly purposes may be granted by my supervisor or, in their absence, by -ean )ha*ali +hafie )raduate +chool of )overnment. It is understood that any copying or publications or use this thesis or parts thereof for financial gain shall not be allowed without my written permission. It is also understood then due recognition shall be given to me and to Universiti Utara Malaysia for any scholarly use which may be made of any material from my thesis.
0euests for permission to copy or to make other use of material in this thesis in whole or in part should be addressed to1 -ean )ha*ali +hafie )raduate +chool of )overnment 2ollege of /aw, )overnment and International +tudies Universiti Utara Malaysia
iii !$ST(!K
Kajian ini bertujuan mengkaji peranan dan tanggungja-ab -akil rakyat di (alaysia. 4akikatnya peranan -akil rakyat sangat kmpleks dan men'abar. =akyat pula keliru untuk membe)akan antara peranan frmal dan tidak frmal aktr plitik ini. >usteru itu$ kajian ini dijalankan untuk 0i! menilai perkembangan institusi -akil rakyat dari era sebelum merdeka hingga penggal ke&128 0ii! mengklasifikasikan peranan primer dan sekunder -akil rakyat8 0iii! menilai peranan -akil rakyat dalam ssi&eknmi dan plitik8 dan 0i/! menganalisis isu dan 'abaran yang dihadapi -akil rakyat di (alaysia. Bagi menja-ab kesemua tujuan kajian tersebut$ data primer dan sekunder digunakan. Data primer diperlehi menggunakan sal selidik. =espnden dipilih melalui kaedah persampelan bertujuan melibatkan ahli parlimen dan ahli de-an undangan negeri. Data sekunder pula diperlehi melalui buku$ jurnal$ akhbar dan hasil kajian lepas. Bagi memandu tesis ini$ kerangka knsepsual kepimpinan plitik dan demkrasi berparlimen digunakan. Analisis dapatan kajian mendapati tiga kategri peranan primer -akil rakyat. Pertama$ tanggungja-ab parlimentari iaitu peranan frmal dan hakiki sebagai per-akilan$ ahli perundangan$ ahli kelab penykng$ ahli kaukus dan -hip dalam badan perundangan. Kedua$ tanggungja-ab knstituensi yang bersifat tidak frmal dalam bentuk khidmat ssial kepada rakyat. Ketiga$ tanggungja-ab kepada parti plitik dengan matlamat untuk memenangi pilihan raya dan menubuhkan kerajaan. (anakala peranan sekunder adalah pelengkap kepada peranan primer yang berkaitan se'ara langsung dengan tanggungja-ab knstituensi. (elalui peranan sekunder$ -akil rakyat dapat berhubung dan mengetahui se'ara langsung masalah yang dihadapi leh rakyat seperti dalam isu&isu pembangunan dan ssi&eknmi. Peranan sekunder -akil rakyat dapat dinilai melalui penglibatannya dalam badan berkanun$ syarikat berkepentingan kerajaan$ badan bukan kerajaan dan pertubuhan sukarela untuk memberi perkhidmatan kepada rakyat. *elain daripada itu$ analisis dapatan kajian juga mendapati -akil rakyat berhadapan dengan pelbagai isu dan 'abaran dalam melaksanakan peranan primer dan sekunder seperti masalah jenayah$ pengangguran$ knflik kepimpinan$ kemelesetan eknmi dan sebagainya. *ebagai pemimpin$ -akil rakyat bertanggungja-ab untuk menyelesaikan setiap masalah yang berlaku demi kepentingan rakyat. Oleh itu$ -akil rakyat perlu mempertingkat kualiti kepimpinannya supaya dapat menyampaikan perkhidmatan terbaik kepada rakyat. >usteru itu$ dalam knteks plitik (alaysia$ penemuan kajian ini mendapati -akil rakyat mampu melaksanakan kepimpinan plitiknya se'ara berkesan dalam peranan primer dan sekunder sebagai ahli plitik$ pemimpin$ pentadbir dan pengurus. Kata kun.i/ Demkrasi$ Knstituensi$ Parlimentari$ Parti Plitik$ "akil =akyat i/ !$ST(!0T
,he aim f this resear'h is t study the rles and respnsibilities f ele'ted
representati/e in (alaysia. n reality$ the peple -ere 'nfused t understand the frmal r infrmal rles f ele'ted representati/e$ as their rles are t 'mple and 'hallenging. ,herefre$ this resear'h -as 'ndu'ted t 0i! e/aluate the e/lutin f ele'ted representati/es institutin frm pre&independen'e era t the 12th term8 0ii! 'lassify their rles by the primary and se'ndary 'ategry f respnsibilities8 0iii! e/aluate their rles in the s'i&e'nmi' and pliti'al8 0i/! and analyse the issues and 'hallenges fa'ed by them in (alaysia. n ans-ering the resear'h bje'ti/es$ this resear'h used primary and se'ndary data. ,he primary data -ere btained thrugh Questinnaires$ -hile the se'ndary data -ere btained frm bks$ jurnals$ ne-spapers$ and als frm past studies. =espndents -ere 'hsen thrugh purpsi/e sampling$ -hi'h in/l/ed members f Parliament and *tate ;egislati/e Assembly. , guide the analysis$ the pliti'al leadership and parliamentary dem'ra'y 'n'eptual frame-rk -ere used. :rm the analysis$ there -ere three 'ategries f primary rles f ele'ted representati/e identified. :irst$ parliamentary respnsibilities -ere frmal and substantial rles as representati/es$ legislatrs$ ba'kben'hers$ 'au'us members$ and -hips in the legislati/e. *e'nd$ 'nstituen'y respnsibilities -ere infrmal rles t pr/ide s'ial ser/i'es t the peple. ,hird$ they als ha/e respnsibilities t the pliti'al party$ -ith the aims t -in the ele'tin and frm the g/ernment. (ean-hile$ the se'ndary rles -ere 'mplementing the primary rles. t is related t the 'nstituen'y respnsibilities and they 'uld 'mmuni'ate and kne- dire'tly the s'ie'nmy and de/elpment issues fa'ed by the peple. t 'uld be e/aluated thrugh their parti'ipatins and in/l/ements in statutry bdy$ g/ernment&linked 'mpany$ nn&g/ernmental rganisatin and /luntary ass'iatin. Analysis als fund they fa'ed /arius issues and 'hallenges -hen implementing primer and se'ndary rles su'h as 'rime$ unemplyment$ leadership 'nfli'ts$ e'nmi' depressin$ and s frth. As a leader$ ele'ted representati/es shuld impr/e their leadership Quality t deli/er the best ser/i'es t the peple. ,hus$ the resear'h findings sh- the ele'ted representati/es ha/e 'apabilities t implement primary and se'ndary rles effe'ti/ely as a pliti'ian$ leader$ administratr and manager in the (alaysian pliti'al 'ntet. Key12rds/ Instituen'y$ Dem'ra'y$
Alhamdulillah$ syukur ke hadrat Allah *", di atas limpah kurnia dan kei)inan&#ya$ saya dapat menyiapkan tesis ini. ,entunya sepanjang temph pengajian dalam usaha menyiapkan tesis ini$ pelbagai rintangan dan kesukaran yang terpaksa ditempuhi dengan sabar. #amun$ saya anggap semua itu merupakan drngan dan 'abaran kepada saya untuk lebih tekun berusaha. >usteru itu$ tanpa skngan dan kerjasama daripada banyak pihak sama ada se'ara langsung atau tidak langsung agak mustahil untuk saya menyiapkan tesis ini. #amun$ dalam ruang yang terhad ini tidak dapat saya sebutkan satu persatu nama mereka. 4anya setinggi&tinggi u'apan terima kasih dan semga Allah *", sentiasa memberkati anda semua. Pertama$ saya ingin merakamkan jutaan terima kasih kepada Prf. (adya Dr. (hd. :ad *akdan selaku penyelia tesis ini yang telah banyak memberi semangat$ teguran dan kebebasan kepada saya untuk menglah idea dalam menghasilkan tesis ini.
,idak lupa juga kepada Prf. Dr. Ahmad Atry 4ussain yang telah sudi berkngsi pandangan$ idea dan memberi beberapa 'adangan di peringkat a-al ketika saya mula berminat untuk menjalankan kajian tentang -akil rakyat di (alaysia. *eterusnya berbanyak&banyak terima kasih kepada Dr. (hd. *bhi shak dari Pusat Pengajian Kmunikasi dan ,eknlgi (aklumat$ Klej *astera dan *ains 0IA*! kerana banyak membantu saya dalam menganalisis data kajian menggunakan perisian +++ . *aya juga ingin merakamkan penghargaan kepada para penilai tesis ini iaitu Prf. (adya Datuk Dr. (hammad Agus %usff dan Prf (adya Dr. (hd. :uad (at >ali yang telah memberi beberapa teguran$ kmen dan 'adangan untuk menambahbaik kualiti dan kandungan tesis ini. Di ruang yang terhad ini juga saya mengu'apkan terima kasih kepada Prf. (adya Datin Dr. *iti Alida >hn Abdullah Penlng #aib Ianselr merangkap Dekan Pusat Pengajian Kerajaan$ UU( IO;* yang sentiasa memahami situasi saya dalam usaha menyiapkan tesis ini se'ara sambilan di UU(. ,anpa kerjasama daripada para respnden 0-akil rakyat! yang sudi menja-ab sal selidik yang diedarkan$ pastinya sukar bagi saya untuk menyempurnakan kajian ini. >usteru itu$ setinggi&tinggi terima kasih diu'apkan -alaupun mereka sentiasa dihimpit kesibukan dan kmitmen terhadap tugas sebagai -akil rakyat. ,idak lupa kepada pihak Uni/ersiti Utara (alaysia yang telah meluluskan 'uti sabatikal saya selama 7 bulan 01 >anuari hingga 3 *eptember 211! untuk tujuan pengumpulan data bagi menyiapkan tesis ini. ,entunya mereka yang paling dekat dengan saya yang tidak pernah jemu dan sentiasa memberikan drngan untuk terus berusaha dalam menyiapkan tesis ini iaitu isteri (usli)a (hamad serta anak&anak Adam 4arith 4aikal dan (uhammad Ahda =usyaidi$ terima kasih di atas segalanya. *aya dedikasikan tesis ini untuk ar-ah ibu tersayang 4jh *aptiah Abg Ihek Mak on( yang telah pergi buat selama&selama pada hari ke&5 saya ber'uti sabatikal iaitu 5 >anuari 211 34 Muharam $%!3'(. >uga untuk ar-ah bapa Brahim (ail 5njang Uban( yang tidak berkesempatan melihat kejayaan anak&anaknya. *emga rh mereka sentiasa di'u'uri rahmat dan ditempatkan bersama rang&rang yang beriman dalam syurga. Amin. U'apan terima kasih juga khas untuk kakak&kakak dan abang&abang saya iaitu kakak (asni$ Ayang$ Rauyah8 dan abang /i >aam$ =auf$ Ahamad dan Kamaludin8 serta adik (aspah yang sentiasa mendakan kejayaan dan kebahagiaan saya dan keluarga. Kepada bekas pelajar dan rakan&rakan di luar sana yang telah sudi menjadi pemban'i dalam membantu mengedar dan mengutip semula sal selidik$ terima kasih di atas segalanya. *etinggi terima kasih kepada *audari #/iyanti binti (alik 0bekas pelajar Pengurusan A-am 0BP(!$ UU(! yang banyak membantu dalam mendapatkan respnden di Kuala ;umpur dan *elangr. Budi dan jasa baik anda semua sentiasa dikenang dan semga Allah sentiasa merahmati anda semua. ,anpa skngan dan bantuan anda semua$ pastinya saya akan berhadapan dengan kesukaran untuk berhubung dengan tiap&tiap respnden kajian. Akhir sekali$ semga tesis ini dapat memberi manfaat kepada banyak pihak terutama yang berminat tentang sistem plitik di (alaysia khususnya mengenai -akil rakyat. *egala kekurangan dan kelemahan yang terdapat dalam tesis ini adalah tanggungja-ab saya sepenuh. *aya sedia menerima teguran dan kmen terhadap apa yang telah dihasilkan dalam tesis ini.
,erima kasih. (alike Brahim Pusat Pengajian Kerajaan Klej Undang&undang$ Kerajaan Pengajian Antarabangsa Uni/ersiti Utara (alaysia 61 UU( *intk Kedah Darul Aman. #. 1 >alan Delima 1 ,aman Delima :asa 2 6 >itra Kedah Darul Aman. /ii SEN!(!I K!NDUN!N Mukasurat
P<#AKUA# ,A#U#>A"AB 0 -I+2/5IM60! i K
ADUA; *<#A=A =A>A4 ii *<#A=A *#KA,A# iii *<#A=A ;A(P=A# i/ $!$ +/ PEND!)U'U!N
1.1 Pengenalan 1 1.2 Permasalahan Kajian 5 1.3 ,ujuan Kajian 1+ 1.5 *kp Kajian 17 1.J (etdlgi Kajian 1.J.1 =eka Bentuk Kajian 1.J.2 Persampelan Kajian 1.J.3 Unit Analisis 1.J.5 nstrument Kajian 1.J.J Pengukuran Pemblehubah dan (del Kajian 1.J.6 Pengumpulan dan Analisis Data 2 21 21 22 23 25 2J 1.6 ;imitasi Kajian 26 1.H Organisasi Penulisan 2H $!$ -/ KE(!NK! K3NSEPSU!'/ KEPIMPIN!N P3'ITIK
D!N DEM3K(!SI $E(P!('IMEN
2.1 Pengenalan 31 2.2 Analisis Knsep Kepimpinan Plitik 32 2.3 Knsep Demkrasi Berparlimen J3 2.5 Kerangka Kajian 4ubungan antara Kepimpinan Plitik dan Demkrasi Berparlimen 65 2.J =umusan 6+ $!$ 4/ S3(3T!N 'ITE(!TU(
3.1 Pengenalan H 3.2 Kepimpinan Plitik di #egara *edang (embangun H 3.3 Kepimpinan Plitik di #egara (aju +J 3.5 Kepimpinan Plitik di (alaysia 15 3.J =umusan 117 /iii $!$ 5/ PE(KEM$!N!N DEM3K(!SI $E(P!('IMEN DI M!'!6SI!
5.1 Pengenalan 121 5.2 Pembentukan Persekutuan ,anah (elayu 175+ 122 5.3 Pilihan =aya dan Kemerdekaan ,anah (elayu 12H 5.5 Perkembangan Pilihan =aya di (alaysia 136 5.J *istem Demkrasi Berparlimen di (alaysia 5.J.1 De-an #egara 5.J.2 >a-atankuasa De-an #egara 5.J.3 De-an =akyat 5.J.5 >a-atankuasa De-an =akyat 15 152 153 155 156 5.6 Iabaran Dalam *istem Demkrasi Berparlimen di (alaysia 5.6.1
J.1 Pengenalan 1H6
J.2 Peranan "akil =akyat Dalam *istem Berparlimen 1HH J.3 Penilaian Peranan Parlimentari 1+3 J.5 Penilaian Peranan Knstituensi J.5.1 Keperluan (engurus ,anggungja-ab J.5.2 Peranan Dalam Pembangunan nfrastruktur J.5.3 Peranan Dalam Pembangunan *si&
6.1 Pengenalan 223 6.2 Peranan Dalam >a-atankuasa Persekutuan dan #egeri 225 6.3 Peranan Dalam ;I dan Badan Berkanun 226 6.5 Peranan Dalam Badan Bukan Kerajaan 231 6.J Peranan Dalam Kemasyarakatan 252 6.6 Penilaian Keberkesanan Peranan *ekunder 2JJ 6.H =umusan 263 $!$ ,/ KESIMPU'!N
H.1 Pengenalan 266 H.2 Penemuan Kajian Peranan "akil =akyat di (alaysia 26H i H.3 *umbangan Akademik Knsep Kepimpinan Plitik dan Peranan "akil =akyat 2H2 $I$'I3(!9I 2H7 '!MPI(!N
SEN!(!I "!DU!' N2: "adual Tajuk Mukasurat
3.1 Kepimpinan Keberkesanan dan Kesan 76 5.1 Kabinet ,anah (elayu 17JJ 127 5.2 Kabinet ,anah (elayu 17J7 13J 5.3 Bilangan Kerusi Parlimen 136 5.5 Pilihan =aya Umum Parlimen 13H
5.J Bilangan Kerusi Parlimen (engikut #egeri 0P=U&12! 13+ 5.6 Pilihan =aya Umum DU# *abah 137 5.H Pilihan =aya Umum DU# *ara-ak 137 5.+ Penggal Parlimen Di (alaysia 15 J.1 Peranan Dalam >a-atankuasa Perundangan 1+3 J.2 Peranan (engikut ;iterasi *ains Plitik 1+5 J.3 Peranan Dalam *istem Berparlimen 1+J J.5 Peranan Dalam (ajlis Perundangan 2hamber( 1+H J.J Bantuan dan Kerjasama Diperlukan 17 J.6 Keperluan ;gistik 172 J.H enis a-atan Dalam Parti Plitik 23 J.1+ Alasan Untuk (enyertai Parti Plitik 25 J.17 *umber (endapatkan (aklumat Untuk Parti 2J J.2 ,anggungja-ab Kepada Parti 2H J.21 Penilaian ,erhadap Prestasi Parti Dalam P=U&12 27 J.22 ,idak Berpuas 4ati ,erhadap Prestasi Parti 21 J.23 (asalah Dalam Parti Plitik 211 J.25 Iabaran Dalam Parti Plitik 213 6.1 >a-atankuasa Peringkat Persekutuan dan #egeri 22J 6.2 Keanggtaan Dalam ;I 22H 6.3 ,emph ;antikan Dalam ;I 22+ 6.5 Peranan Dalam ;I 227 6.J Peranan Dalam Badan Berkanun 23 i 6.6 Peranan Dalam #O Belia 233 6.H Peranan Dalam #O Agama 23H 6.+ Peranan Dalam Badan Berunifrm 23+ 6.7 Peranan Dalam Badan Kmuniti 23+ 6.1 Peranan Dalam Badan *ukan 237 6.11 *umbangan Kepada #O 25 6.12 Akti/iti tng =yng 25J 6.13 ;ain&lain Akti/iti Kemasyarakatan 256 6.15 Prgram Riarah dan *ambutan Perayaan 25H 6.1J su&isu *si&Agama 25+ 6.16 su dan (asalah *sial 2J 6.1H (asalah&masalah *etempat 2J2
6.1+ ;ain&lain Iabaran 2J3 ii SEN!(!I (!"!) N2: (ajah Tajuk Mukasurat
1.1 (del Kajian 25 2.1 Kerangka Kajian Penyelidikan 6J 5.1 *truktur Kerajaan (alaysia 152 H.1 +takeholders Kepada "akil =akyat 2H3 H.2 Peranan Primer dan *ekunder "akil =akyat 2H5 iii SEN!(!I SINK!T!N
ADU# Ahli De-an Undangan #egeri A>K Ahli >a-atankuasa A;P Ahli ;embaga Pengarah APU Angkatan Perpaduan Ummah B(A British (ilitary Administratin B# Barisan #asinal B#BBI Barisan #asinal Ba'kben'hes Ilub IPA Immn-ealth Parliamentary Ass'iatin DAP Dem'rati' A'tin Party DU# De-an Undangan #egeri :OP fusion of power :P,P firstP( >abatan Perdana (enteri K( Ketua (enteri (A<=A# (ajlis erakan #egara (B (enteri Besar (IA (alayan L (alaysian Ihinese Ass'iatin (I (alayan L (alaysian ndian Ingress (K, (ajlis Kerja ,ertinggi (P Member of arliament #O nona-atankuasa Kira&kira "ang #egara PA* Parti slam *e(alaysia L *e,anah (elayu PK= Parti Keadilan =akyat P( Perdana (enteri P= Pakatan =akyat P=U pilihan raya umum *OP separation of power *P= *uruhanjaya Pilihan =aya *UK *etiausaha Kerajaan #egeri *UPP *ara-ak United Peples Party ,P( ,imbalan Perdana (enteri
U(#O United (alays #atinal Organi)atin %B %ang Berhrmat %DA %ang DiPertuan Agng %DP %ang Dipertua i/ SEN!(!I '!MPI(!N N2: 'ampiran Tajuk
1. *al *elidik 2. *enarai Ahli De-an #egara 3. ,empat Duduk Ahli De-an =akyat 5. *enarai =espnden (engikut Ka-asan Pilihan =aya 0Ahli Parlimen! J. *enarai =espnden (engikut Ka-asan Pilihan =aya 0DU#! 6. ;ain&lain Prjek Pembangunan H. *enarai "akil =akyat (engikuti Prgram Pas'a *is-a)ah 1 $!$ + PEND!)U'U!N +:+ PENEN!'!N
Pemimpin dan kepimpinan -ujud dalam semua rganisasi sama ada se'ara frmal atau tidak frmal. Begitu juga dalam sistem plitik yang tidak dapat dipisahkan dari perbahasan tentang pemimpin dan kepimpinan 0Ihng&D Bartl$ 211!. Dalam hal ini$ perkataan pemimpin dan kepimpinan itu sering mun'ul beriringan dalam setiap perbahasan seakan&akan melengkapi antara satu sama lain. Kedua&dua knsep ini digunakan se'ara meluas dalam banyak disiplin ilmu seperti ssilgi$ pengurusan$ perniagaan$ sains plitik$ agama$ kmunikasi$ ketenteraan dan sebagainya 04ardy& :anta$ 177J 221!. "alau bagaimanapun$ tiap&tiap disiplin ilmu memberi penekanan yang berbe)a tentang knsep pemimpin dan kepimpinan mengikut perspektif masingmasing. Dalam sains plitik misalnya$ perbin'angan tentang pemimpin dan kepimpinan banyak menekankan tentang kuasa dan pemerintahan.1 Dalam sistem demkrasi misalnya$ perbahasan tentang aspek pemimpin dan kepimpinan banyak berkisar kepada sal kuasa dan menjurus kepada kedaulatan ppular. Kedaulatan ppular itu merujuk kepada kuasa di tangan rakyat. Dalam sistem demkrasi$ penyertaan ppular 0rakyat! se'ara langsung dalam pemerintahan melalui pilihan raya untuk memilih per-akilan. Oleh sebab itu$ pilihan raya merupakan akti/iti plitik penting untuk memilih pemimpin dan menentukan kerajaan yang memerintah dalam sistem demkrasi. =akyatlah yang menentukan pemerintahan dan kepimpinan negaraSkuasa ppular dan kedaulatan rakyat people sovereignty(. *ehubungan dengan itu$ perbin'angan tentang kuasa$ pemimpin dan kepimpinan dalam sistem pemerintahan 0termasuk demkrasi! dikupas se'ara meluas dalam karya sarjana&sarjana 1 4ardy&:anta 0177J 221!
menyifatkan Tkepimpinan sama seperti Tkuasa merupakan suatu knsep yang sangat kmpleks dan sukar difahami dalam sains ssial$ di mana kepimpinan itu -ujud dalam semua rganisasi yang dapat dinilai melalui pelbagai pendekatan atau disiplin ilmu.
The contents of the thesis is for internal user only 2H7 $I$'I3(!9I
Abdul A)i) Bari. 26. olitik erlembagaan. Kuala ;umpur nstitut Kajian Dasar. Abdul =ahman
3"3". Bangi nstitut Kajian (alaysia dan Antarabangsa 0K(A*!. Abdullah (uda. 1776. ,ugas "akil =akyat Abad Ke 21.V -ewan 9udaya 0(a'! 16. Ahmad brahim Abu *in. 177H. engurusan -alam Islam. 0,erj. Abd. =ashid #gah
>ush Kadir!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. Al&Buraey$ (. 1772. embangunan entadbiran Menurut erspektif Islam. 0,erj. Abdullah (d. #r$ #rlida Abdul 4alim #rlela 4assan!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. Andaya$ B. ". Andaya$ ;. %. 17+3. +ejarah Malaysia. Petaling >aya (a'(illan. A-ang =aduan A-ang Omar. 1775. Perkembangan Parti Plitik *ara-ak.V Dlm. Ahmad #id)ammuddin *ulaiman$ et. al . olitik +arawak 0hlm. 21&66!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. Babbie$ <. 1777. :he 9asic of +ocial 0esearch. Belmnt "aads-rth ;earning. Bailey$ K. D. 1772. =aedah enyelidikan +osial. 0,erj. 4ashim A-ang!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. Ball$ A. =. 1773. olitik dan =erajaan Moden. 0,erj. *. Ahmad 4ussein$ ;h :n :ng "ng *eat ,h!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. Barn$ D. P.$ Diermeier$ D. :ng$ P. 212. A Dynami' ,hery f Parliamentary Dem'ra'y.V 6conomic :heory$ Wl. 57 H3XH3+. Bass$ B. (. 177. 9ass > +togdill’s 'andbook of /eadership1 :heory, 0esearch adn Managerial 5pplications 03rd ed.!. ;ndn ,he :ree Press. Bell$ D. *. 0ed!. 211. olitical /eadership 0Wl. 1!. ;s Angeles *A< Publi'atins. NNNNNN . 211. :heories of Modern -emocracy 02nd ed.!. ;ndn =utledge. Blndel$ >. ,hiZbault$ >. 21. olitical /eadership, arties and 2iti*ens1 :he ersonalisation of /eadership. ;ndn =utledge. Br-n$ (. <. ,re/in$ ;. 26. . 21. Immunity Organi)ing.V Dlm. Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook. 0hlm. 36J&3H5!. ;s Angeles *A< =eferen'e. Bur'h$ (. 4lliday$ . 1776. :he 9ritish 2abinet +ystem. ;ndn Prenti'e 4all. Burn$ >. (. Dunn$ *. 22. :he :hree 0oosevelts1 atrician /eaders ;ho :ransformed 5merica. #e- %rk r/e Press. NNNNNN. 17H+. /eadership. #e- %rk 4arper and =-. But'her$ D. Ilarke$ (. 26. Pliti'al ;eadership in Dem'ra'ies *me ;essns fr BusinessGV Management -ecision. Wl. 550+! 7+J&11.
Iaballer&Anthny$ (. 2J. Pliti'al ,ransitins in *utheast Asia.V +outheast 5sian 5ffairs1 25&53. Ialhun$ ;. 25. ,he Prblem f Dirty 4andsV and Irrupt ;eadership.V :he Independent 0eview$ Wl. W03! 0"inter! 363&3+J. Iarter$ . (. 4er)$ >. 4. 17H. )overnment and olitics in the :wentieth 2entury. ;ndn ,hames and 4udsn. Iase$ ". 1773. *emi&Dem'ra'y in (alaysia "ithstanding the Pressures fr =egime Ihange.V acific 5ffairs$ Wl. 6602! 0*ummer! 1+3&2J. Ihad-i'k$ B. A.$ et. al. 17+5. +ocial +cience 0esearch Methods. #e- >ersey Prenti'e 4all. Ihamil "ariya. 27. arlimen Malaysia. Petaling >aya (edia lbal (atri *dn. Bhd. Ihin$ >. 26. #e- Ihinese ;eadership in (alaysia ,he Intest fr the (IA and erakan Presiden'y.V 2ontemporary +outheast 5sia, Wl. 1 H&+H. 2+1 Ihng&D$ 4. Bartl$ :. I. 211. Pliti'al ;eadership as a Iausati/e Phenmenn *me =e'ent Anaylses.V Dlm. Bell$ D. *. 0ed!. 211. olitical /eadership 0Wl. 1!. 0hlm. 153&161!. ;s Angeles *A< Publi'atins. Iiulla$ >. B. 177J. ;eadership . 212. Pliti'al ;eadership After Immunism.V -emokrati*atsiya, Wl. 202! 0*pring! 6J&H. Imber$ ;. 2H. eristiwa $! Mei1 +ejarah erhubungan Melayu<2ina 0,erj. Omardin 4aji Ashaari!. Petaling >aya$ *elangr B* Buku *dn. Bhd. Iut$ =. A. Da/idsn$ >. 21. *'ial and <'nmi' De/elpment.V Dlm. Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook. 0hlm. 217& 22+!. ;s Angeles *A< =eferen'e. Ires-ell$ >. ". 177+. ?ualitative Inuiry and 0esearch -esign 2hoosing 5mong @ive :raditions. ,husand Oaks *A<. Irpf$ =. A. 21. nternet.V Dlm. Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook 0hlm. +13&+2!. ;s Angeles *A< =eferen'e. Irugh$ 4. 1776. )overnment and +ociety in Malaysia. *t. ;enards$ #*"$ Australia ,alisman. Irystal$ D. 0ed.!. 177. :he 2ambridge 6ncyclopedia. Iambridge Iambridge Uni/ersity Press. Dahl$ =. A. 17H1. olyarchy1 articipation and 7pposition. #e- 4a/en %ale Uni/ersity Press. Deregri$ I. 177H. 8etworks of 2hampions. Ann Arbr$ ( Uni/ersity f (i'higan Press. Dekker$ 4. 1775. *'iali)atin and
5merican olitics 01th ed.!. :rt "rth 4ar'urt Bra'e Illege Publishers.
2+2 ilid 7. Kuala ;umpur An)again *dn. Bhd. :airhlm$ (. =. 27. ;eadership and Organi)atinal *trategy.V :he Innovation #ournal1 :he ublic +ector Innovation #ournal, Wl. 1501! 1&16. NNNNNNN. 25. Different Perspe'ti/es n the Pra'ti'e f ;eadership.V ublic 5dministration 0eview, Wl. 6505! 367&3+3. :iner$ 4. 17H. :heory and ractice of Modern )overnment. "estprt$ Inne'ti'ut reen-d Press Publishers. :isher$ ". :. 177H. Ding dG ,he Pliti's and Antipliti's f #Os Prati'es.V 5nnual 0eview of 5nthropology, Wl. 26 537&565. :linders$ (. 22. *hifting the Balan'eG Parliament$ the <e'uti/e and the British Institutin.V olitical +tudies, Wl. J 23&52. :ran'is ;h$ Kk "ah. 2J. olitik 9aru -i Malaysia. Pulau Pinang Penerbit Uni/ersiti *ains (alaysia. :rankfrt&#a'hmias$ I. #a'hmias$ D. 1776. 0esearch Methods in the +ocial +cience. 0Jth ed.!. ;ndn Arnld. allp$ . 27. ,he =le f a (ember f Parliament.V 5ustralasian arliamentary 0eview, Wl. 2502! 0*pring! 2&+. ardner$ >. ". 177. 7n /eadership. #e- %rk ,he :ree Press. ibbs$ <. 2J. /eadership 8eAt1 2hanging /eaders in a 2hanging 2ulture. (anila ;ifebks. illey$ >. ". 26. :he Manager as olitician. ;ndn Praeger. d-in$ =. K. "ahlke$ >. I. 177H. Introduction to olitical +cience1 0eason, 0eflection > 5nalysis. Orland 4ar'urt Bra'e Illege Publishers. me)$ <. ,. 22. ntrdu'tin Pliti'al Business in r.$ >. :.$ (ney$ A. 4.$ *amuel$ P. Page$ (. 2H. 0esearch Methods for 9usiness. "est *usse$ hn "iley *ns$ ;td. 2+3 4ah$ I. Bartl$ :. I. 211. Pliti'al ;eadership as a Iausati/e Phenmenn *me =e'ent Analyses.V Dlm. Bell$ D. *. 0ed!. olitical /eadership 0Wl. 1! 0hlm. 153&1H+!. ;s Angeles *A< Publi'atins. 4ardy&:anta$ I. 177J. ;atina "men and Pliti'al ;eadership mpli'atins fr ;atin Immunity hn (ajr.V :he olitical ?uarterly, Wl. H+03! 0>uly&*eptember! 3+2&371. 4illey$ >. 27. Malaysia1 Mahathirisme, 'egemoni dan embangkang 9aru 0,erj.!. Kuala ;umpur nstitut ,erjemahan #egara (alaysia.
4ng$ 4ung %ng. 25. @ive men and @ive Ideas1 9uilding 8ational Identity. Kuala ;umpur Asian *trategy ;eadership nstitute 0A*;! Pelanduk Publi'atins. 4lden$ B. 17H5. :he 8ature of -emocracy. ;ndn #elsn. 4dgetts$ =. (. 22. Modern 'uman 0elations at ;ork . 0+th ed.!. *ydney *uth& "estern. 4untingtn$ *. P. 1771. :he :hird ;ave1 -emocrati*ation in the /ate :wentieth 2entury. #rman$ Oklahma Uni/ersity f Oklahma Press. 4urtubise&;ranger$ <. ;ith-i'k$ D. 211. ,he :ederal A''untability A't une!. [httpLL---.parl.g'.'aL'ntent...e.pdf \. Diakses pada 2 Ogs 213. nter&Parliamentary Unin. 27. Parliaments =le in the De/elpment Agenda ,- Iase *tudies.V [httpLL---.ipu.rgLun&eL'ase7.pdf \. Diakses pada 2H #/ember 213. nter&Parliamentary Unin. 2J. Parliament and Dem'ra'y in the 21st Ientury.V [httpLL---.ipu.rgLspl)&eLsp&'nfJLdem'ra'y&rpt.pdf \. Diakses pada 2H #/ember 213. >a'bs$ ;. A. 177H. 5n Introduction to Modern olitical hilosophy1 :he -emocratic Bision of olitics. #e- >ersey Prenti'e 4all. >a'ksn$ #. 25. ag$ A. . 17+2. ;eadership Perspe'ti/es in ,hery and =esear'h.V Management +cience, Wl. 2+ 31J&336. >alal)ai$ :. Krk$ (. ;. 21. Beynd 4illary and Bena)ir "mens Pliti'al ;eadership "rld-ide.V International olitical +cience 0eview, Wl. 3101! J& 23. >effersn$ ,. 1767. -emocracy. #e- %rk reen-d Press. >esudasn$ >. W. 177J. *tatist Dem'ra'y and the ;imits t Ii/il *'iety in (alaysia.V #ournal of 2ommonwealth and 2omparative olitics$ Wl. 3303! 0#/ember! 33J&3J6. >hn$ P. Ile$ A. 1777. Pliti'al ;eadership in the #e- Urban /ernan'e Britian and :ran'e Impared.V /ocal )overnment +tudies$ Wl. 2505! 7+&113. >nes$ A. (. 2J. ,he Anthrplgy f ;eadership Iulture and Irprate ;eadership in the Ameri'an*uth.V /eadership, Wl. 1 2J2H+. >y'e$ (. <. 21. ;eadership Impeten'ies.V Dlm Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook 0hlm. +HJ&++J!. ;s Angeles *A< =eferen'e. Ka'mar$ K. (.$ Andre-s$ (. I.$ 4arris$ K. >. ,epper$ B. >. 213.
#. 23 0>anuary!. United #atins =esear'h nstitute fr *'ial De/elpment. [httpLL'asi.sas.upenn.eduLsystemLfileLndianFParlimen...pdf \. Diakses pada 22 Disember 21. Kh$ B ,eik. 23. 9eyond Mahathir1 Malaysian olitics and Its -iscontents. ;ndn Red Bks ;td. King >r.$ (. ;. 1771. ;etter frm Brimingham Iity >ail.V Dlm. Bedau$ 4. A. 0ed.!. 2ivil -isobedience in @ocus 0hlm. 6+&+5!. ;ndn =utledge. Kehler$ >. ". Pank-ski$ >. (. 177H. :ransformational /eadership in )overnment. Delray Bea'h$ :lrida *t. ;u'ie Press. ;arsen$ A. ;. 0ed.!. 211. olitical /eadership and Its +ignificance in a :ime of :roubles. #e- %rk #/a *'ien'e Publishers$ n'. ;aski$ 4. >. 176H. 5 )rammar of olitics. 0Jth ed.!. ;ndn erge Allen Un-in ;td. 2+J ;edu' >r.$ ;. "hite$ ". ;. 17H5. ,he =le f Oppsitin in a One&Party Dminant *ystem ,he Iase f Ontari.V 2anadian #ournal of olitical +cience$ Wl. H01! 0(ar'h! +6&1. ;ee$ ;am ,hye. 177+. 5s I was +aying Biewpoints, :houghts and 5spiration. *elangr Pelanduk. ;eigh$ (. 17++. :he 0ising Moon1 olitical 2hange in +arawak . Kuala ;umpur Antasa. ;e/ine$ A. 2H. olitical =eywords1 5 )uide for +tudents 5ctivities and 6veryone 6lse. (alden$ (A Bla'k-ell Publishing. ;ijphard$ A. 17+5. -emocracies1 atterns of Majoritarian and 2onsensus )overnment in :wenty<7ne 2ountries. #e- 4a/en %ale Uni/ersity Press. ;i/ely$ >. 2H. ,he (eaning f Dem'ra'y.V Dlm. (i'heal *a-ard 0ed.!. -emocracy1 2ritical 2oncepts in olitical +cience. 0hlm. 23&J6!. ;ndn =utledge. ;usli$ ". "ard$ *. 25. :rm "eird t "ired (Ps$ the nternet and =epresentati/e Pliti's in the UK.V Paper Presented at the Pliti'al *tudies Ass'iatin$ Uni/ersity f ;in'ln$ J&+ April. ;ussier$ =. #. A'hua$ I. :. 21. /eadership1 :heory, 5pplication > +kill -evelopment. 05th ed.!. *ydney *uth&"estern. ;yne de Wer$ 4. 27. 2oncept of /eadership. Ba'kgrund Paper. ,he De/elpment ;eadership Prgram. 0(ar'h! [httpLL---.dlprg.rg\. Diakses pada 22 Ogs 213. NNNNNN. 2+. /eadership, olitics and -evelopment1 5 /iterature +urvey. Ba'kgrund Paper. ,he De/elpment ;eadership Prgram. 0April! [httpLL---.dlprg.rg\. Diakses pada 22 Ogs 213. (anglapaus$ =. *. 2H. Dem'ra'y and Desptism Ihi'ken and
NNNNN. 21b. 5rahan 8o. $", 3"$" Majlis :indakan 8egara. Putrajaya Unit Penyelarasan Pelaksanaan$ >abatan Perdana (enteri 0httpLL---.i'u.g.my!. 2+6 NNNNNN . 2+a. eraturanabatan Penerangan$ Kementerian Penerangan (alaysia. NNNNNN . 2H'. &" :ahun -emokrasi dan ilihan 0aya di Malaysia. Putrajaya *uruhanjaya Pilihan =aya. NNNNNN . 26a. eneraju 9udaya 9erprestasi :inggi erkhidmatan 5wam. Putrajaya >abatan Perkhidmatan A-am (alaysia. NNNNNN . 26b. 5kta @ungsiurnal *dn. Bhd. Per'etakan #asinal Berhad. NNNNNN. 177J. erkhidmatan 5wam di Malaysia1 Meniti Eaman. Kuala ;umpur Arkib #egara (alaysia. NNNNNN . 1771. Malaysia =ita. Kuala ;umpur nstitut ,adbiran A-am #egara 0#,A#!. NNNNNN . 17+6. 'ari Ini -alam +ejarah. Kuala ;umpur Arkib #egara (alaysia. NNNNNN . 17+3. 'ari Ini -alam +ejarah. Kuala ;umpur Arkib #egara (alaysia. (alaysian nstitute (anagement 0((!. 21. Management in Malaysia1 5 9asic :eAt on )eneral Management ;ith /ocal 0eference to Managing a Malaysian 9usiness. Kuala ;umpur (alaysian nstitute (anagement 0((!.
(anetti$ (.$ Runin$ A.$ :rattini$ ;. Rini$ <. 21. *'enari Planning$ a ,l fr Immunity Psy'hlgy "rk -ith Pliti'ians A Iase Analysis.V 2ommunity, ;ork > @amily, Wl. 1301! 23&33. (arsland$ =. 26. Immunity Parti'ipatin the ,an)anian "ay In'eptual Intiguity r P-er *truggleGV 7Aford -evelopment +tudies, Wl. 3501! 0(ar'h! 6J&H7. 2+H (as'iulli$ >.$ (l'han/$ (.A. Knight$ ".A. 27. olitical /eadership in 2onteAt. [httpLL---.ashgate.'mLpdfL....;eadershipNntr.pdf \. Diakses pada 22 Ogs 213. (ayer$ D.$ Kuen)i$ (. reenbaum$ =. 21. <amining the ;ink Bet-een . 21. ,he (dern (ember f Parliament ;egislatr$ Ombudsman r *'ial "rkerGV Paper Presented at 51st Presiding Offi'ers and Ilerks Inferen'e Dar-in$ #rthern ,erritry 03&7 >uly!.
[httpLL---.nt.g/.auL...LparliamentG...pdf \. Diakses pada 22 Disember 21. (ilne$ =. *. (au)y$ D. K. 17+2. olitik dan =erajaan di Malaysia 0,erj. Abdul =auf (hd. #apis =amlah (uhamad!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. (int)berg$ 4. 17+. :he 8ature of Managerial ;ork . ersey Prenti'e&4all. (hamed *alleh ;amry. 26. )erakan Melayu =iri -alam erjuangan =emerdekaan. Bangi Penerbit Uni/ersiti Kebangsaan (alaysia. (hamed #rdin *piee. 2H. @rom Malayan Union to +ingapore +eparation1 olitical Unification in the Malaysia 0egion $4%&aya Penerbit :ajar Bakti. (hd. sa Othman. 22. +ejarah Malaysia $C""<$4D!(. Kuala ;umpur Utusan Publi'atins Distributrs *dn. Bhd. (hd. )ani (hd. Rain. 2H. Pembangkang Dalam Parlimen di (alaysia.V Dlm. (hd. )ani (hd. Rain 0Pnyt.!. -emokrasi dan -unia Islam1 erspektif :eori dan raktik 0hlm. 1+3&175!. Kuala ;umpur Penerbit Uni/ersiti (alaya. 2++ (hd. #r Abdullah. 17H7. =emasukan +abah dan +arawak =e -alam ersekutuan Malaysia. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. (hd. *alleh Abas. 17+5. ilihan 0aya Malaysia. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. (llah$ (d. A-al 4ssain. t.t. )ood )overnance in 9angladesh1 0ole of arliament. Bangladesh Department f Publi' Administratin$ Uni/ersity f =ajshahi. [httpLL---.my&-rld&guide.'m...Parliament.Pdf.\ Diakses pada 22 Disember 21. (Ps and ,hse in P-er are A''untable.V [httpLL---.ele'tins.rg.n)\. Diakses pada 3 Ogs 27. (uhammad Kamil A-ang. 21. +ultan dan erlembagaan. 0,erj. (hd. Ashruddin (hd. ,ahar!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. (]ller$ ". *tr^m$ K. 1777. In'lusin Party Beha/iur and =epresentati/e Dem'ra'y.V Dlm. (]ller$ ". *tr^m$ K. 0eds.!. olicy, 7ffice or BoteF0hlm. 2H7&37!. Iambridge Iambridge Uni/ersity Press. #alder$ K. ;. 21. Pliti'al Iampaigns.V Dlm. Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook. 0hlm. 333&35!. ;s Angeles *A< =eferen'e. #atinal Dem'rati' nstitute 0#D!. 2+. :he 0oles and 0esponsibilities of Members of arliament Ms(. *ierra ;ene #D fr nternatinal Affair. [httpLL---.ndi.rgLfilesL...512+.pdf \. Diakses pada 22 Disember 21.
#deble$ I.$ 4ed/all$ :. =eQuej$ >. 27. arliament’s 0ole in the -evelopment 5genda1 :wo 2ase +tudies. Prepared by a ,eam f <perts Immissined by the nter&Parliamentary Unin. [httpLL---.ipu.rgLun&eL'ase7.pdf \. Diakses pada 22 Disember 21. #euman$ ". ;. 26. +ocial 0esearch Methods1 ?ualitative and ?uan titative 5pproaches 06th ed.!. Bstn Pearsn. #e-ell$ >. ;. 2+ ntrdu'tin Irruptin and Dem'ra'y in "estern . 'andbook of 0esearch Methods in ublic 5dministration 02nd ed.! 0hlm. 213&25!. B'a =atn I=I Press ,aylr :ran'is rup. #ye$ >. *. 2+. owers to /ead. #e- %rk Ofrd Uni/ersity Press. #)au$ (. 211. On Pliti'al ;eadership and De/elpment in Afri'a a Iase *tudy f Kenya.V =enya +tudies 0eview, Wl. 303! 0De'ember! +H&111. _berg$ P. */enssn$ ,. 212. Ii/il *'iety and Deliberati/e Dem'ra'y 4a/e Wluntary Organisatins :aded frm #atinal Publi' Pliti'sGV +candinavian olitical +tudies, Wl. 3J03! 256&21H. Oberdiek$ 4. 211. Ilean dan Dirty 4ands in Pliti's.V Dlm. Bell$ D. *. 0ed.!$ olitical /eadership 0Wl. 5! 0hlm. 3&23!. ;s Angeles *A<. Ogbeidi$ (. (. 212. Pliti'al ;eadership and Irruptin in #igeria *in'e 176 A *'i&e'nmi Analysis.V #ournal of 8igeria +tudies, Wl. 102! 0:all! 1&2J. Oles)ek$ ". >. 211. ,he =le f the 4use (inrity ;eader An O/er/ie-.V Dlm. ;arsen$ A. ;. 0ed.!. olitical /eadership and its +ignificance in a :ime of :rouble 0hlm. 13J&15H!. #e- %rk #/a *'ien'e Publishers$ n'. Ongkili$ >. P. 17H2. Moderni*ation in 6ast Malaysia, $4D"<$4G". Kuala ;umpur Ofrd Uni/ersity Press. Ottinger$ ;. *. Iut$ =. A. 21. ;bbying.V Dlm. Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook. 0hlm. 27H&36!. ;s Angeles *A< =eferen'e. Patn$ (. `. 177. ?ualitative 6valuation and 0esearch Method . 02nd ed.!. #e-bury Park$ IA *age Publi'atins. Peele$ . 2J. ;eadership and Pliti's A Iase fr a Ilser =elatinship.V /eadership, Wl. 102! 1+H&25. Pi''l$ =. :.$ reenbaum$ =.$ Den 4artg$ D. #. :lger$ =. 21. ,he =elatinship Bet-een b Ihara'teristi'.V #ournal of 7rgani*ational 9ehavior, Wl. 31 2J7&2H+. P-ley$ <. 2J. 0wanda1 ;omen 'old Up 'alf the arliament.
[httpLL---.idea.intLpubli'atinL-ip2LupladL=-and.pdf \. Diakses pada 23 Ogs 213. 27 Prestn$ ,. t4art$ P. 1777. Understanding and . <. 21. Wluntary *e'tr.V Dlm. Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook. 0hlm. 5J7&56+!. ;s Angeles *A< =eferen'e. =bertsn$ D. 17+J. -ictionary of olitics. ;ndn ,he Penguin. =bertsn$ *. 27. Pliti's and =eligin in ndia An Analysis.V +outh 5sia #ournal of :heology, Wl. 2302! 0O'tber! 21H&253. =bb$ D. (. 21. Pliti'al Parties.V Dlm. Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook. 0hlm. 376&56!. ;s Angeles *A< =eferen'e. =bbins$ *. P. 2. )elagat 7rganisasi 0edisi ke&+!. 0,erj. Abdul =a)ak brahim Ainin *ulaiman!. Petaling >aya$ *elangr Prenti'e 4all. =ff$ (. I. 17H5. :he olitics of 9elonging1 olitical 2hange in +abah and +arawak . Kuala ;umpur Ofrd Uni/ersity Press. =gers$ =. "alters$ =. 26. 'ow arliamentary ;orks. ;ndn Pearsns. =skin$ (. .$ Ird$ =. ;.$ (edeirs$ >. A. >nes$ ". *. 212. olitical +cience1 5n Introduction 012th ed.!. Bstn ;ngman. =us'i$ K. P. 25. /eadership -ilemma in Modern -emocracy. Iheltenham$ UK aya Pearsn& Prenti'e 4all. *a-ard$ (. 2H. eneral ntrdu'tin.V Dlm. *a-ard$ (. -emocracy1 2ritical 2oncepts in olitical +cience 0hlm. 1&2!. ;ndn =utledge. *'hermerhn$ >. =.$ 4unt$ >. . Osbrn$ =. #. 23. 7rgani*ational 9ehavior 0+th ed.!. #e- %rk >hn "iley *ns.
*'hleiter$ P. (rgan&>nes$ <. 27. Party /ernment in 5dministration, Wl. 5J0J! 0O'tber! J37&J6+. *imntn$ D. K. 17++. Ireati/ity$ ;eadership and Ihan'e.V Dlm. *ternberg$ =. 0ed.!. :he 8ature of 2reativity 0hlm. 3+6&52+!. Iambridge$ UK Iambridge Uni/ersity Press. *mith$ ;. B. 212. =edefining the =le f (PV. [---.jamai'abser/er.'mL... =edefining&the&rle&f&(P\. Diakses pada 1J *eptember 213. *mith$ P. (. 177+. 0ules and :ools for /eader . arden Iity Park$ #e- %rk A/ery Publishing rup. *mith$ ,. <. 176. ,he (alayan . 22. ,he =les f the (ember f Parliament in Ianada Are ,hey IhangingGV Pliti'al and *'ial Affairs Di/isin$ Parliamentary =esear'h Bran'h 031 (ay!. [httpLL---2.parl.g'.'aL'ntentL;DP\. Diakses pada 22 Disember 21. 272 *yed 4usin Ali. 212. Memoir erjuangan olitik +yed 'usin 5li. Petaling >aya$ *elangr *trategi' nfrmatin and =esear'h De/elpment Ientre 0*=D!. ,admr$ I. ,etl'k$ P. 21. A''untability.V Dlm Iut$ =. A. 0ed.!. olitical and 2ivil /eadership1 5 0eference 'andbook 0hlm. H1&H7!. ;s Angeles *A< =eferen'e. ,rmey$ =. 26. *'ial dan Pliti'al . 177+. -eliberative -emocracy in 5ustralia1 :he 2hanging lace of arliament. (elburne$ Australia Iambridge Uni/ersity Press. Urfsky$ (. 26. 'ak 0akyat . Kuala ;umpur ;in'ln =esur'e Ientre$ U.*. P(.V 05 Oktber!. NNNNNN . 27. Detik Iemas di Parlimen.V 016 Disember!. NNNNN . 25. Ahli Parlimen Diharap Amal Knsep Demkrasi *ebenar.V 01H (ei!. /an . ,hiebault$ >. ;. olitical /eadership, arties and 2iti*ens1 the
ersonalisation of /eadership 0hlm. 17&2+!. ;ndn =utledge.
"ard$ *. ;usli$ ". 2J. :rm "eird t "ired (Ps the nternet and =epresentati/e Pliti's in the UK.V :he #ournal of /egislative +tudies$ Wl. 1101! 0*pring! JH&J+. "an (hd. (ahyiddin. 177. =epemimpinan1 +orotan elbagai 5spek 9agi Meningkatkan =ualiti dan encapaian. *hah Alam Penerbit :ajar Bakti *dn. Bhd. "ang$ I. K. 2. 5n 5ssessment of the +eparation and 9alance of ower in Malaysia. [httpLL-angla-.netLfileL(alaysia15.pdf \. Diakses pada 22 Disember 21. "ilmt$ A. 0t.t!. A Designing *ampling *trategies fr `ualitati/e *'ial =esear'h "ith Parti'ular =eferen'e t the Offi'e fr #atinal *tatisti's `ualitati/e =espndent =egister.V [---.ns.g/.ukLnsL...sampling&strategies.&pdf \. Diakses pada 2 Disember 21. 273 "eiss$ (. ;. 23. (engatasi Plitik Berasaskan&=as di (alaysia (enentukan #rma untuk Kerjasama Berbilang ames$ Ihin 0ed.!. entadbiran Mahathir1 restasi dan =risis -alam emerintahan 0hlm. 6+&11! 0,erj!. Kuala ;umpur ,imes Bks nternatinal. "d''k$ (. :ran'is$ D. 177H. engurus :anpa 'ambatan1 +uatu anduan raktis 9agi =emajuan -iri. 0,erj. Asiah Daud!. Kuala ;umpur De-an Bahasa dan Pustaka. "lbre'ht$ I. Iampbell$ D. <. 2H. ;eading by <ample :emale (embers f Parliament as Pliti'al =le (dels.V 5merican #ournal of olitical +cience, Wl. J105! 0O'tber! 721&737. "ren$ >. ,. 2H. Inventing /eadership1 :he 2hallenge of -emocracy. Iheltenham$ UK uan >. ;. *. (. ;ipset 0eds.!. -emocracy in -eveloping 2ountries1 5sia 0hlm. 35H&3+2!. #e- Delhi Wistaar Publi'atins. Ra-iyah (hd. Rain. 213. Ketidakakuran *i/il dan Pendemkrasian Plitik Di (alaysia.V ,esis Dktr :alsafah$ >abatan *ains Plitik$ Uni/ersiti Kebangsaan (alaysia 0,idak Diterbitkan!. !khbar
Berita 4arian 4arian (etr *tar Utusan (alaysia Internet dan 'aman #eb
httpLLparliamentfindia.g/.inL httpLLpemandu.g/.myL httpLL---.bangladesh.g/.bdL
httpLL---.bersih.rgL 275 httpLL---.ele'tins.rg.n)L httpLL---.husefrepresentati/es.nlL httpLL---.kkr.g/.myL httpLL---.i'u.g/.myL httpLL---.malaysianmnar'hy.rg.myL httpLL---.parlimen.g/.myL httpLL---.parliament.ukL httpLL---.parl.g'.'aL httpLL---.pm.g/.myL httpLL---.spr.g/.myL httpLL---.sprm.g/.myL
