BAZAT E ELEKTROTEKNIKËS NË EKSPERIMENTE DHE USHTRIME PRAKTIKE
LITERATURË PLOTËSUESE
1
FAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE “BAZAT E ELEKTROTEKNIKËS”
SEMESTRI I PARË TË GJITHA DREJTIMET Prof. Dr. Ruzhdi SEFA Prof. Dr. Luan AHMA Mr.sci. Vjosa SHARTI- KURTAJ
2012 2
ELEKTRICITETI STATIK
3
FUSHA ELEKTRIKE -POTENCIALI ELEKTRIK
Shperndarja e elektricitetit ne fushen homogjene
4
INFLUENCA ELEKTRIKE MAKINAT ELEKTROSTATIKE
Fig.2-Parimi i punës së makinës së influences elektrostatike
5
PUNA DHE ENERGJIA E FUSHËS ELEKTRIKE;KONDENZATORI
Elektrometri i Tomsonit
Fig. -Mbushja dhe zbrazja e kondenzatorit
Fig.-Diagrami i zbrazjes së kondenzatorit permes rezistorit Fig.- Bazhdarimi i galvanometrit për matjen e sasisë së elektricitetit Fig.Futja e dielektrikut në kondenzator 6
VEPRIMI I FORCËS ELEKTRIKE NË NGARKESA.Ligji i CULONIT
7
MBUSHJA DHE ZBRAZJA E KONDENZATORIT
8
LLOJET DHE PERDORIMI I KONDENZATORËVE
9
TEORI MBI KONDENZATORIN
10
LIDHJA E REZISTORËVE
LIDHJA E KONDENZATORËVE
Lidhja ne varg (seri):
I U
Re
I U
U
Re
11
Vështrimi në osciloskop i lakorës së mbushjes dhe zbrazjes së kondenzatorit
12
QARKU I THJESHTË ELEKTRIK
Pa qark të mbyllur elektrik dhe pa burim tensioni nuk ka rrymë elektrike
13
REZISTORËT
14
PËRDORIMI I REZISTORIT SI POTENCIOMETËR Procedura e matjes:Për pozicione të ndryshme të rrëshqitsit në potenciometër maten me voltmetër vlerat e tensioneve në hyrje dhe në dalje të qarkut elektrik.Matja bëhet për dy raste të ngarkesës R2=24Ω dhe R2=4Ω.Nga rezultatet e shenuara ne tabelë,vizatohet diagrami U2=f(pozic.) Skema e matjes:
Tabela:
15
LIDHJA NË PARALEL E REZISTENCAVE
Fig.1 Vareshmeria e rezistencës nga temperatura
Fig.2 Varshmeria e tensionit nga rezistenca R=Ro(1+α t)
16
TIPET E REZISTORËVE
17
VËRTETIMI I LIGJIT TË OHMIT
18
MATJA E RRYMES DHE E TENSIONIT ELEKTRIK, RAPORTI I=U/R I(A) I=f(U)
U(v) R(Ω) R=f(U)
U(v) R(Ω) R=f(I) I(A)
19
Vërtertimi i ligjit të Ohmit dhe përcaktimi i rezistencës specifike
Fig.1- U=12V, R= 6Ω, , I=2A
Fig.2- U=12V, R=12Ω, I=1A
Fig.3- U=24V, R= 6Ω, I=4A
I(A)
I(A)
R= U/ I I=U/ R U=R.I U(V) Fig.4-Lakorja I=f(U)
R= ρ /S R(Ω)
Fig.5-Lakorja I=f(R)
20
VËRTETIMI I LIGJIT TË PARË TË KIRHOVIT
21
VËRTETIMI I LIGJIT TË I DHE TË II TË KIRHOVIT
•
SKEMAT E LIDHJES:
I=I1 +I2
ΣE-ΣR I = 0 E-R I -Rm I- Rp I=0
U-R I - Xc I- XL I =0
ΣE-ΣZ I = 0 22
LIDHJA E BURIMEVE TË RRYMËS ELEKTRIKE
23
24
25
NDARËSI I TENSIONIT-RREGULLIMI I TENSIONIT ME POTENCIOMETËR
Rënja e tensionit në qarkun elektrik-në linjë
26
27
LIDHJA E REZISTENCAVE DHE FUQIA NË QARKUN ELEKTRIK NJËFAZOR
28
VËRTETIMI I LIGJIT TË XHAULIT
•
P
Skema e eksperimentit:
Mjetet: At – autotransformatori, A- ampermetri, V-Voltmetri, P- priza njëpolshe, E-ena me ujë (kalorimetri) T- termometri, O-orë dore
E
Sasia e nxehtësisë së ujit është: Q= m .( 2-1)=0,24.U.I.t (cal) , Energjia elektrike e shpenzuar: W=U.I.t (Ws)
Rendimenti apo shkalla e shfrytëzimit te nxemsit:
=
Q .100(%) W
Tabela:
Nr.i matj.
m (gr.)
1 ( 0C)
2 ( 0C)
U (V)
I (A)
t (sec)
Q (cal)
(%)
W (Wh)
1
2
3
29
VËRTETIMI I LIGJIT TË XHAULIT
30
KOEFICIENTI I NXEHTËSISË SPECIFIKE
Q=m.c.ΔT 31
Parimi i punës së burimeve kimike të rrymës elektrike
32
MBUSHJA DHE ZBRASJA E AKUMULLATORIT
33
MAGNETIZMI, MAGNETET PERMANENT
34
FUSHA MAGNETIKE E MAGNETEVE
35 Fusha magnetike e tokës
VEPRIMI RECIPROK I PËRQUESIT ME RRYMË DHE I FUSHËS MAGNETIKE
Fig.- Veprimi i perquesit me rrymë elektrike në gjilperën magnetike
36
FUSHA MAGNETIKE, FLUKSI DHE INDUKCIONI MAGNETIK
37
38
VEPRIMI RECIPROK I RRYMES ELEKTRIKE DHE I FUSHËS MAGNETIKE
39
ELEKTROMAGNETI
40
ELEKTROMAGNETET: LLOJET, KONSTRUKCIONI, VEPRIMI
Fig.- Dukuria e indukcionit elektromagnetik
Fig.- Veprimi i elektromagnetit
41
FORCA ELEKTROMOTORIKE
42
(PER)FITIMI I RRYMES ALTERNATIVE SINUSOIDALE
43
PARIMI I PUNËS SË GJENERATORIT ELEKTRIK
44
45
Skemat:
VETINDUKCIONI
Fig.1-Lidhja paralele e dy poqave me resistor dhe me bobinë
Mjetet: U-burimi i rrymës njëkahore, P1,P2 –poqët indikashente, Rh-rezistor i ndryshueshëm, L-bobinë me bërthamë , S-qelës njëpolar, A-ampermetër,V-voltmetër, LF-Llambë fluorescente Udhëzimet: Gjatë demonstrimit të eksperimentit të parë sipas fig.1 me hapjen dhe mbylljen ndërpresit S për shkak të dukurisë së vetëindukcionit poqi P2 i lidhur në varg me Bobinën L do të ndizet më vonë se poqi P1 i lidhur në varg me rezistorin R . Në rastin e fig.2,ku është lidhur llamba fluorescente F në paralel me bobinën L bëhet kyqja dhe qkyqja e qelësit e me kte vendosja e rrymës elektrike dhe zhdukja e saj. Kur qelësi hapet llampa ndizet për një moment.Me fjalë tjera tensioni duhet të jetë më i lartë se 100V në skajet e bobinës në momentin kur ndërprehet rryma në qark. Eksperimentin e njejtë mund ta përsërisim edhe me një radiomarrës të kyqur e të lidhur në vend të llambës fluorescente.Në momentin kur e qkyqim qelësin,radiomarrësit i rritet zëri. Përfundim: 46 Tensioni i vetindukcionit gjithmonë është në të kundërt me rrymën që e ka krijua Me këte vërtetohet dhe ka gjetur zbatim ligji i Lencit.
47
48
49
MATJA E ENERGJISË ELEKTRIKE AKTIVE NË QARKUN NJËFAZOR
Tabela e matjeve: Fig.1-Konstrukcioni i njehsorit njëfazore induktiv 1-elektromagneti i qarkut të rrymës 2-elektromagneti i qarkut të tensionit 3-disku prej aluminit 4-magneti frenues 5-dhëmbzori i numratorit
50
REZISTORËT : KONSTRUKCIONI, LIDHJET
ë partisë së xhabirave.
51
Ide dhe sygjerime: ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
52
