Ang SIGARILYO (Pranses Pranses:: cigarette o "maliit na Ang Sigarilyo produktong ginagamit sa pamamagitan ng pagpapausok nito o paninigarilyo,, at gawa mula sa pinong hiwang dahon ng paninigarilyo Naglalaman ito ng 14 na kemikal na sigarilyo ay sinisindihan sa kabilang dulo na bahagi nito at sa nakaka-kanser. kabila naman ay kung saan maaaring hithitin ang usok, (kadalasang may pilter). Ang usok nito ay naglalaman ng mahigit sa 4,000 kemikal na Ang nikotina, ang pangunahing kemikal na sikoaktibo sa tobako, ay isang sa kalusugan at pumipinsala aditibo. Ang sigarilyo din ay pinapakita ring bilang dahilan ngkapaligiran. maraming uri ng kanser , sakit sa puso, puso, sakit sa baga, baga, sakit sa paghinga paghinga Ang nikotinang laman ng sigarilyo sirkulatoryo ng katawan, at mga depekto sa bagong silang (tulad ng depekto ay sanhi ng pagka-adik dito. [1][2] [2] sa pag-iisip at sa pisikal na kaanyuan). kaanyuan) .[1] Ang usok ng sigarilyo ay mayroong carbon monoxide na siya ring Ang bilang ng mga gumagamit ng sigarilyo ay malawak at magkakaiba. ibinubuga ng mg tambutso ng Samantalang ang bilang ng mga naninigarilyo sa mga mauunlad na bansa ay sasakyan. bumaba, patuloy naman ang pagtaas nito sa mga mahihirap naAng mgatar ay bansa. tar ay nagpapadilaw ng ngipin [4] at mga daliri.
•
katarata at pagkabulag
Ang lahat ng ito ay makikita rin sa mga palagiang nakakalanghap nakakalanghap ng usok ng sigarilyo.
•
•
•
•
•
Ang sigarilyo ay naiiba sa cigar cigar dahil dahil sa mas maliit ito, gumagamit ng mga Epekto ng Paninigarilyo sa Kalusugan naprosesong dahon, at puting papel na balot. Ang cigar ay kadalasang buong dahon ng tabako. Ang paninigarilyo ay nakaka: Sa Pilipinas, ang mga kabataan ay nagsisimulang magsigarilyo sa edad na pitong pangit (7) taon. Nagiging regular na ang paninigarilyo sa edad na 13kulubot hanggang taong ng 15 balat gulang.Isang tao kada 13 segundo, o isang milyong katao taun-taon, ang mabahong hininga namamatay dahil sa paninigarilyo. baog • • • •
Ang paninigarilyo ay ang pangunahing sanhi ng sakit sa puso, baga, kanser, diabetes, osteoporosis at marami pang iba. Ito din ay madalas na sanhi ng pag-atake ng hika. Ang paglanghap ng usok ng sigarilyo (secondary moke) ay nakaka-apekto din sa kalusugan.
Ito rin ay pinakamadalas na sanhi ng: • • • •
•
atake sa puso at stroke pagtaas ng blood pressure paglapot ng dugo kanser sa baga, bibig, lalamunan, matris at pantog low birth weight at birth defects ng sanggol sa sinapupunan
Mga Dapat Gawin!
Huwag magsimula. Kung naninigarilyo na, huminto agadHumingi ng sa desisyon mong huminto. Huwag pumasok sa kwartong may naninigarilyo. •
•
•
•
Kung hindi tuluyang maihinto ang paninigarilyo, komunsulta sa DOCTOR
Ano ba ang Dengue?
Ang dengue ay isang uri ng sakit na nakukuha mula sa kagat ng babaeng lamok
Paano malalaman kung ang isang tao ay my Dengue?
Ang mga karaniwang sintomas ng
na "Aedes Egypti". Ang lamok na ito ay my
Dengue ay lagnat na umaabot ng 3 hanggang
kulay puting tuldok sa kanyang mga pakpak
7 araw, sakit ng ulo, likod, at mata.
at puting guhit sa kanyang mga paa na
Nakakaranas din ang pasyente ng pagsusuka,
karaniwang nangangagat dalawang oras
pang hihina, kawalan ng gana sa pagkain at
pagsikat ng araw at dalawang oras bago
nagkakaroon din sila ng mga pantal sa
lumubog ang araw. Ito ay namamahay sa
katawan.
mga nakaimbak na tubig lalo na yung mga walang takip na lalagyan, halamanan o mga kanal. Madalas na lumalaki ang bilang ng mga nagkakasakit ng dengue tuwing tagulan dahil sa tubig naiipon sa mga maliliit na lalagyang nakakalat sa ating kapaligiran. Sino-sino ang mga puwedeng magkaroon ng sakit na ito?
Kahit sino ay pwedeng magkaroon ng dengue kapag ito ay nakagat ng lamok na my dala ng sakit na ito pero pinakamadalas na magkaroon ng sakit na ito ay mga bata mula 4 hanggang 9 na taong gulang.
Paano maiiwasan ang Dengue?
1. Panatilihing malinis ang kapaligiran upang maiwasan ang anumang sakit tulad ng Dengue. 2. Iwasan ang pag-kaimbak ng tubig sa kahit anong lalagyan. 3. Panatilihing nakatakip ang mga lalagyanan ng tubig na maaaring pamahayan ng lamok. 4. Wag magsampay ng damit sa loob ng bahay. 5. Linisin ang mga kanal, alulod at anumang lugar na maaaring pamahayan ng mga lamok. 6. Alisin ang tubig na maiimbak sa mga gulong tuwing umuulan sa pamamagitan ng paglalagay ng butas sa mga ito.
Mga dapat tandaan kapag may Dengue ang isang pasyente
1. Dapat walang lamok sa paligid ng pasyente upang maiwasan ang pagkalat ng sakit. 2. Dapat my sapat na pahinga ang pasyenteng nakakaranas ng pagdurugo. 3. Dapat bantayan ang “vital signs” ng pasyente. 4. Kapag nakakaranas ng pagdurugo ng ilong, dapat panatilihing nasa mas mataas na posisyon ng ulo sa katawan. 5. Obserbahang mabuti ang pasyente upang maagapan ang mga sintomas ng labis na pagdurugo. Ano ang gamot sa Dengue?
Kapag ang isang tao ay kumpirmadong may dengue, dapat agad siyang madala sa ospital upang ito ay agad na maagapan at maiwasan ang mas malalang kumplikasyon. Maari siyang resetahan ng mga gamot tulad ng “paracetamol” para sa sakit ng ulo at lagnat. Kailangan ding mapalitan ang mga nawalang dugo sa pamamagitan ng suwero upang maiwasan ang dehaydrasyon. Dapat din siyang masalinan ng dugo kapag ang pasyente ay nakararanas ng sobrang
pagdurugo. Maaari din siyang bigyan ng pampakalma upang maiwasan ang pagwawala o pagpapanic ng pasyente.
Mga komplikasyong dulot ng Dengue
Ilan sa mga kumplikasyong dulot ng dengue ay pagdurugo ng ilong, kawalan ng buwanang dalaw, pagdurugo sa loob ng tiyan, “ulcer”, kumbulsyon, labis na pagkawala ng dugo sa katawan at pagkamatay. MARAMING SALAMAT PO, CENTRAL LUZON DOCTORS’ HOSPITAL EDUCATIONAL INSTITUTION BSN 3- C GROUP 12 BATCH 2011
