E% o"aso o %#*!#%%o se en&uen$!a en %a po!,n #n$!a3$o!2/#&a 'e %a &av#'a' a*'o"#na%+ a %a 'e!e&0a 'e% p%ano "e'#o. T#ene 1o!"a 'e a%u*#a. E% #n$e!#o! 'e% o"aso+ es$2 o&upa'o po! unas 8;; %2"#nas &on 1o!"a 'e "e'#a %una - e% ep#$e%#o que %as !e&u*!e p!esen$a nu"e!osas e%evaones en 1o!"a 'e pap#%as. La 1un,n 'e% o"aso &ons#s$e en e/p!#"#! e% &on$en#'o '#(es$#vo pa!a e/$!ae!%e e% %4qu#'o - que %ue(o s#(a avan)an'o &on no!"a%#'a'. Ta"*#n se p!o'u&e a*so!,n. . A7OMASO> Es$2 s#$ua'o so*!e e% sue%o 'e %a &av#'a' a*'o"#na%. Ta"*#n se %o &ono&e &on e% no"*!e 'e &uajo o &uaja!. Pue'en '#s$#n(u#!se 'os po!ones+ una an$e!#o! &on 1o!"a 'e pe!a - una pos$e!#o! "2s es$!e&0a - en su #n$e!#o! se o*se!van nu"e!osos p%#e(ues que ev#$an e% !eujo 'e %os a%#"en$os. La 1un,n 'e% a*o"aso es #'n$#&a a %a 'e% es$,"a(o ve!'a'e!o 'e %os "ono(2s$!#&os. T#ene %a supe!:e #n$e!na $o$a%"en$e %#sa. No 0a- pap#%as n# %a"#n#%%as n# na'a. Es po! eso so*!e $o'o po! %o que %a &e%u%osa es '#(e!#'a po! %os "#&!oo!(an#s"os 'e %a pan)a - u$#%#)a'a po! e% an#"a%+ "#en$!as que que'a!4a #ne!$e s#n e%%os. En$!e %as va!#as a&ones 'e %os "#&!oo!(an#s"os 'e% apa!a$o '#(es$#vo %a s4n$es#s 'e a%(unas v#$a"#nas> v#$a"#nas v#$a"#na . Pa!a Duran,
'e%
(!upo
7
F (2008), su forma y posición son "ariables dependen d la edad, estado y posición d la o"e!a#
$a capacidad del estomago "aria con la edad y el tama+o dl animal, usualmente es de -. a -8 litros, el rumen constituye prácticamente el /-, el ret1culo e 8, el omaso el 2 y el abomaso el - del total# D# 34565347 D$9D7
Lewis, D. (1962), manifiesta ue tiene una longitud de 2. m y un diámetro de 2 a : cm# el duodeno comien*a en el p1loro y la parte craneal, pasa dorsal a la superficie "isceral del 1gado, donde forma la cur"a de 6, denominada ansa sigmoidea# l conductor biliar entra en la segunda cur"a sigmoidea de 2. a ;0 cm< el conducto pancreático se une al biliar# l yeyuno asienta generalmente, sobre el receso supra%omental al lado dereco del rumen y otras afuera# l 1leon es la porción termina del intestino delgado, desde el borde libre del pliegue ileocecal a orificio ileocecal# ncuentra en la unión del ciego y colon# =elocidades& las glándulas duodenales están presentes en os primeros 20 a 2. cm# xisten glándulas intestinales a lo largo de todo el intestino#
Se '#v#'e en $!es se&ones> 'uo'eno+ -e-uno e 4%eon Fun,n> en % se &o"p%e$a %a '#(es$#,n - se !ea%#)a %a a*so!,n 'e sus p!o'u&$os. Se&!e$a en)#"as '#(es$#vas po! e% #. 'e%(a'o+ 04(a'o - p2n&!eas. a*so!*e a(ua+ "#ne!a%es - p!o'u&$os 'e '#(es$#,n <(%u&osa+ (!asas+ e$&=. # 34565347 >?67# 6e asienta en el receso supra%omental !unto con el intestino delgado a excepción del extremo libre dl ciego# 5iene una longitud de :0 cm y un diámetro d 8cm< a capacidad media es de -,.- lt# l colon tiene de ; a . cm de longitud y 8 a 2 cm de diámetro#
Se '#v#'e en $!es se&ones> e(o+ &o%on - !e&$o. La 1un,n p!#npa% 'e% #n$es$#no (!ueso+ es %a 'e a*so!*e! e% a(ua p!esen$e en e% &on$en#'o %%eva! a &a*o %a 1o!"a,n 'e 0e&es. %%eva a &a*o %a 'es&o"pos#,n 'e sus$anas no '#(e!#*%es - no a*so!*#*%es. !ea%#)a %a 1un,n 'e e/&!e,n.
F. GLQNDULAS ANEAS
G%2n'u%as sa%#va%es %as 1unones p!#npa%es se !e%aonan &on %a ap!e0ens#,n - "as$#&a,n 'e %os a%#"en$os. Las (%2n'u%as sa%#va%es se&!e$an en %a *o&a - pe!"#$en %u*!#&a! e% a%#"en$o pa!a %a 1o!"a,n 'e% *o%o a%#"en$#o. J4(a'o> Se(!e(a un ju(o '#(es$#vo+ su "#s#,n es $an #"po!$an$e+ que $o'os %os nu$!#en$es a*so!*#'os po! e% #n$es$#no e/&ep$o %os 2'os (!asos son ve!$#'os '#!e&$a"en$e a %a vena po!$a %a &ua% '!ena en es$e ,!(ano. P2n&!eas> Su 1un,n es apo!$a! ju(o pan&!e2$#&o - en)#"as que son vaa'as a% 'uo'eno. E% ju(o pan&!e2$#&o se v#e!$e+ po! e% &ana% pan&!e2$#&o+ en e% #n$es$#no+ en e% "#s"o s#$#o que %a *#%#s.
FISIOLOGÍA DIGESTIVA DE LOS RUMIANTES 0$$p>HHH.p!o'u&on3an#"a%.&o".a!. <9;;B=+ 'es&!#*e que e% !u"en e% !e$4&u%o 1o!"an un !ep#en$e en e% que e% "a$e!#a% a%#"en$#o+ apa!en$e"en$e 'e po&o va%o! e #nvu%ne!a*%e a% a$aque 'e %as en)#"as '#(es$#vas p!op#as 'e %os "a"41e!os+ es !e'u'o - &onve!$#'o en ap!ove&0a*%e po! "e'#o 'e p!o&esos 'e 1e!"en$a,n "#&!o*#ana. Los !u"#an$es se &a!a&$e!#)an po! "as$#&a! po&o 'u!an$e %a a%#"en$a,n+ $!a(an'o e% pas$o en $!o)os (!an'es+ po! %o que ne&es#$a 'e% p!o&eso 'e !u"#a pa!a po'e! ap!ove&0a!%o. La rumia &ons#s$e en !e(u!(#$a!+ "as$#&a! - vo%ve! a $!a(a! e% a%#"en$o+ 'e es$a 1o!"a "ue%e o $!#$u!a '#&0o a%#"en$o pa!a pe!"#$#! e% &on$a&$o 'e% "#s"o &on %os "#&!oo!(an#s"os. E% pas$o en e% !u"en se '#spone en es$!a$os o &apas+ 'e a&ue!'o a su peso espe&4:&o+ '#s$#n(u#n'ose es$!a$os - po! en"a una *u!*uja 'e a#!e+ p!o'u&$o 'e% (as que se 1o!"a po! %a 1e!"en$a,n. E% !u"en p!esen$a "ov#"#en$os que s#!ven pa!a "e)&%a! e% a%#"en$o+ e!u&$a! e% (as - pe!"#$#! e% avan&e 'e% a%#"en$o :na"en$e "o%#'o
Pa!a que %a 1e!"en$a,n !u"#na% sea &o!!e&$a+ se 'e*en "an$ene! e!$os pa!2"e$!os> E% n#ve% 'e p!o$e4na *!u$a #'ea% es 'e% B - pue'e va!#a! en$!e e% - e% 8. Po! 'e*ajo 'e% %as *a&$e!#as no $en'!2n su:en$e n#$!,(eno pa!a !ep!o'u!se - po! en"a 'e% 8 se pue'e (ene!a! "u&0o a"on4a&o que es $,/#&o pa!a e% an#"a%. O$!o pa!2"e$!o a $ene! en &uen$a es %a &an$#'a' 'e &a!*o0#'!a$os 12%"en$e 1e!"en$a*%es E% &on$en#'o !u"#na% que avan)a 0aa e% es$,"a(o ve!'a'e!o e #n$es$#no+ es$2 &o"pues$o po! "#&!oo!(an#s"os "ue!$os - po! pas$o "o%#'o s#n 1e!"en$a!. To'o es$o es a$a&a'o po! %as en)#"as p!esen$es en es$,"a(o e #n$es$#no. En e% a*o"aso o es$,"a(o ve!'a'e!o se en&uen$!a %a peps#na+ en)#"a que a$a&a - 'e(!a'a a %as p!o$e4nas+ que es se(!e(a'a &o"o peps#n,(eno - a&$#va'a po! a&,n 'e% 2'o &%o!04'!#&o+ se&!e$a'o $a"*#n po! %a "u&osa a*o"asa%. Es$e 2'o $#ene $a"*#n %a 1un,n 'e e%#"#na! %a "a-o!4a 'e %os "#&!oo!(an#s"os v#vos que %%e(an a% es$,"a(o. En e% #n$es$#no 'e%(a'o se en&uen$!an nu"e!osas en)#"as e/&!e$a'as po! e% p2n&!eas - %a "u&osa #n$es$#na%+ es$as en)#"as !o"pen en "o%&u%as "2s pequeas a %as p!o$e4nas+ 0#'!a$os 'e &a!*ono - %4p#'os+ que %ue(o son a*so!*#'os po! %as &%u%as 'e %as ve%%os#'a'es #n$es$#na%es. Las ve%%os#'a'es #n$es$#na%es $#enen %a 1un,n 'e "u%$#p%#&a! %a supe!:e 'e a*so!,n 'e %a "u&osa #n$es$#na%. A&,n 'e %as '#s$#n$as en)#"as> TRIPSINA
PROTEÍNAS.
LIPAAS
LÍPIDOS <(!asas=.
AMILAAS
JIDRATOS DE CAR7ONO
VI. CONCLUSIONES. 8. E % s#s$e"a '#(es$#vo 'e% ov#no es$2 es$!u&$u!a'o po! e% es,1a(o+ es$,"a(o 'en$!o 'e% &ua% es$2 formado por cuatro compartimentos& el rumen, reticulum, omasum y abomasum en la cual estos constituyen los pre%estómagos y no posen membrana glandular ue cubra el epitelio escamoso estratificado, mientras ue el abomasum tiene una mucosa glandular< en consecuencia tenemos el #n$es$#no 'e%(a'o+ e(o+ #n$es$#no (!ueso - !e&$o+ po! en'e %a capacidad del estomago "aria con la edad y el tama+o del animal, pero usualmente es de -. a -8 litros, ue en el rumen constituye prácticamente el /-, el ret1culo e 8, el omaso el 2 y el abomaso el - del total#
9. Los ov#nos son an#"a%es 'e s#s$e"a '#(es$#vo &on 1un,n '#1e!ena'a a %o %a!(o 'e su v#'a+ es as4 que a% #n#o 'e %a "#s"a son &ons#'e!a'os &o"o "ono(2s$!#&os - 'e a&ue!'o a% 'esa!!o%%o no!"a% se &onv#e!$en en po%#(2s$!#&os a% #n$e(!a!se &o"p%e$a"en$e a% &onsu"o 'e 1o!!aje p#ensos %os ov#nos a'u%$os se(!e(an (!an'es &an$#'a'es 'e sa%#va '#a!#a"en$e
VIII. LITERATURA CITADA. 8. Ca!!as&o+ R. 9;89. WEva%ua,n 'e $!es n#ve%es 'e *a(a)o 'e &aa en!#que'o &o"o sup%e"en$o en %as e$apas 'e &!e"#en$o - en(o!'e 'e ov#nos &o!!#e'a%eX. R#o*a"*a E&ua'o!. Re&upe!a'o 'e> ht t p: / / ds p ac e. e sp oc h . ed u. ec / h an dl e/ 1 23 456 78 9/ 22 45 #s t h as h . dAVQ6 MZS. d pu f
9. Ga!&4a+ 5. 8BB. APARATO DIGETI!O. Re"u#era$% 0$$p>HHH.p!o'u&on3 an#"a%.&o".a!#n1o!"aon$e&n#&a"anejo'e%a%#"en$o;93 ana$o"#a:s#o%o(#a'#(es$#vo.p'1
$e&
. 0$$p>HHH.p!o'u&on3an#"a%.&o".a!. <9;;B=+ 0$$p>HHH.p!o'u&on3 an#"a%.&o".a%#*!oson%#neoveje!o"esopo$a"#&o;3 &ap#$u%o@.p'1. 9;;B. Peso &o!po!a% - Desa!!o%%o 'e% !u"en. '. Lewis, D. (1962). Fisiología digestiva y nutrición de los rumiantes (%. irsi) a*+1).
@. PERON+ N. sa. Manua% Ov#no Pe%#*ue-. 9Z e'. Cu*a. se. pp 9;+ + + @8.
ANEOS. ANEO8. SISTEMA DIGESTIVO DE LA OVE5A.
D#*uja'o a"ano
-tt#s&$%"s./%%/0e."%m$%"ument$1%+n34-5-5$wm7utE+AT8 6i*323*fLmI"r9Dse$it
0$$ps>p!e)#.&o"3/$n8sp3!pBeana$o"#a3-3:s#o%o(#a3'e3ov#&ap!#nos