Democracy in Siam - by King Rama VII

พระราชบันทึก “ประชาธิปไตยในสยาม” คัดลอกจากหน้าจอนิ ทรรศการ พิ พิธภัณฑ์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หวั ไม่ปรากฎนามผูแ้ ปล มิ ถนุ ายน 2558

พระราชประณิธานเรื่ องระบอบประชาธิปไตยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้ าเจ้ าอยู่หวั ปรากฏ ชัดเจนในพระราชบันทึกที่มีชื่อว่า “Democracy in Siam” มีความยาว ๓ หน้ ากระดาษ พระราชทานลง มายังคณะกรรมการจัดระเบียบองคมนตรี ในเดือนมิถนุ ายน ๒๔๗๐ กรรมการชุดนี ้ได้ แก่ สมเด็จพระเจ้ าพี่ยาเธอ เจ้ าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรงเป็ นประธาน พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ าธานีนิวตั หม่อมเจ้ าสิทธิพร กฤดากร หม่อมเจ้ าดารัสดารงค์ เทวกุล เจ้ าพระยาธรรมศักดิม์ นตรี (สนัน่ เทพหัสดิน ณ อยุธยา) พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) พระยาจินตาภิรมย์ (จิตร ณ สงขลา) พระ ยาเทพวิทรุ พหุลศรุตบดี (บุญช่วย วณิกกุล) พระยาโกมารกุลมนตรี (ชื่น โกมารกุล ณ นคร) การที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้ าเจ้ าอยูห่ วั พระราชทานพระราชบันทึก “Democracy in Siam” เป็ นผลสืบเนื่องมาจากหม่อมเจ้ าสิทธิพร กฤดากร กรรมการท่านหนึง่ ทรงมีหนังสือกราบทูลสมเด็จพระเจ้ าพี่ ยาเธอ เจ้ าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต ประธานกรรมการว่า กรรมการองคมนตรี ที่จะปรับปรุงใหม่ควร เป็ น Advisory หรื อ Consultative body ซึง่ ที่ประชุมเห็นควรเป็ น Consultative แต่หม่อมเจ้ าสิทธิพรใน ฐานะเสียงข้ างน้ อยเห็นว่าควรเป็ น Advisory จึงขอพระวินิจฉัยว่า “จะทรงกรุณานาความกราบบังคมทูล หรื อจะทรงเห็นว่ามีมลู พอควรทาขึ ้นปฤกษาอีกครัง้ หนึง่ ” ผลปรากฏว่าได้ ทรงนาความขึ ้นกราบบังคมทูล พระกรุณา พระบาทสมเด็จพระปกเกล้ าเจ้ าอยู่หวั ทรงพระกรุณาโปรดเกล้ าฯ พระราชทานพระราชบันทึก ฉบับนี ้ลงมา ซึง่ นอกจากจะทรงแสดงพระราชดาริ ในเรื่ องที่กราบบังคมทูลแล้ ว ยังแสดงให้ เห็นถึง พระราชดาริเกี่ยวกับเหตุผลและความจาเป็ นที่จะต้ องเตรี ยมการพัฒนาระบอบประชาธิปไตยในประเทศ สยามด้ วย ทังนี ้ ้อาจเป็ นพระราชประสงค์ที่จะให้ คณะกรรมการได้ ทราบถึงแนวพระราชดาริทางการเมือง ของพระองค์นนั่ เอง

พระราชบันทึก ประชาธิปไตยในสยาม คาถามที่วา่ รูปแบบการปกครองแบบประชาธิปไตยเหมาะสม หรื อมีทางที่จะเหมาะสมกับสยาม หรื อไม่ เป็ นคาถามที่ได้ มีการถกกันในหมูป่ ั ญญาชนสยามมานานแล้ ว และแม้ ปัจจุบนั นี ้ก็กาลังมีการถกกัน อยูใ่ นหมูผ่ ้ ทู ี่มีการศึกษาครึ่งๆ กลางๆ โดยบางคนได้ แสดงความคิดเห็นของเขาออกมาแพร่หลายใน หนังสือพิมพ์ของสยาม มีความเห็นพ้ องต้ องกันโดยทัว่ ไปว่า สยามในปั จจุบนั ยังไม่พร้ อมที่จะมีรูปแบบการ ปกครองแบบประชาธิปไตย แต่อาจจะต้ องรับมันมาใช้ ในกาลข้ างหน้ าอันยาวไกล บางคนแสดงความ เชื่อมัน่ ว่าการปกครองในระบบรัฐสภาไม่มีทางที่จะเหมาะแก่ประชาชนชาวสยาม โดยให้ เหตุผลว่า มีแต่ เพียงชาวแองโกล-แซ็กสันเท่านันที ้ ่สามารถทาให้ รูปแบบการปกครองแบบนันส ้ าเร็จได้ ไม่เป็ นที่สงสัยเลยว่ารูปแบบการปกครองแบบประชาธิปไตยนันจ ้ าเป็ นต้ องพึง่ ระดับการพัฒนาที่สงู ของชาวประชาจึงจะสาเร็จได้ จริง ทังยั ้ งอาจเป็ นไปได้ วา่ จะต้ องมีคณ ุ ลักษณะเชิงเผ่าพันธุ์บางประการ (ซึง่ ชาวแองโกล-แซ็กสันมีในระดับสูง) สถาบันประชาธิปไตยจึงจะยังประโยชน์แท้ แก่มวลประชาได้ และเป็ น ประชาธิปไตยจริงๆ และจริงแท้ ได้ ไม่ใช่เป็ นแต่เพียงในรูปแบบ แต่ในความเป็ นจริง ประชาธิปไตยใน หลายๆ แห่งเหลือเกินที่เป็ นแต่เพียงประชาธิปไตยในรูปแบบ มาถึงตรงนี ้ ข้ าพเจ้ าเองก็คดิ โน้ มไปในทางที่วา่ เป็ นไปได้ ยากที่ประชาธิปไตยจริงๆ จะเกิดขึ ้นสาเร็ จ ในสยาม ประชาธิปไตยอาจจะเป็ นอันตรายด้ วยซ ้าต่อประโยชน์แท้ ของประชาชน เราอาจจินตนาการได้ โดยง่ายว่ารูปแบบการปกครองในระบบรัฐสภาจะเป็ นเช่นใดในสยาม ไม่จาเป็ นที่จะต้ องกล่าวถึง รายละเอียดให้ มากมาย ข้ าพเจ้ าจะเพียงแต่กล่าวถึงข้ อเท็จจริงประการหนึง่ ซึง่ ก็คือว่า รัฐสภานันจะถู ้ ก ครอบงาอย่างสิ ้นเชิง โดยพรรคของคนจีน แม้ วา่ เราอาจจะไม่ให้ คนจีนมีสิทธิทางการเมืองใดๆ เลยก็ย่อมได้ แต่กระนันเขาเหล่ ้ านันก็ ้ จะยังคงครอบงาสถานการณ์อยู่ดี เพราะว่าเขามีเงินสดอันทรงพลังอยูใ่ นมือ พรรคการเมืองใดก็ตามที่ไม่ได้ พงึ่ ความสนับสนุนทางการเงินจากคนจีนจะไม่สามารถที่จะประสบ ความสาเร็จ ดังนันการเมื ้ องในสยามจะถูกครอบงาและสัง่ การโดยพ่อค้ าคนจีน นี่เป็ นสิ่งที่อาจเกิดขึ ้นได้ มากจริงๆ เราอาจหาเหตุผลสนับสนุนความคิดที่วา่ สยามไม่ควรที่จะมีการปกครองในระบบรัฐสภาได้ ง่าย และหลายประการ ดังนันเราอาจตั ้ งค ้ าถามว่า “แล้ วจะคิดเกี่ยวกับประชาธิปไตยไปทาไม?” คาตอบก็คือว่า เราต้ องคานึงว่าคนส่วนใหญ่ไม่ได้ คดิ ด้ วยเหตุด้วยผล แต่คดิ ด้ วยอารมณ์ความรู้สึกเท่านัน้ ความข้ อนี ้ยิ่งเป็ น จริงในกรณีของฝูงชน อาจมีวนั ใดวันหนึง่ ข้ างหน้ าที่ชาวสยามจะส่งเสียงอึกทึกเรี ยกร้ องหารัฐสภา จะไม่เป็ น ประโยชน์อนั ใดเลยที่จะอธิบาย แม้ ด้วยเหตุผลที่ดีที่สดุ ว่าการปกครองในระบบรัฐสภาไม่เหมาะสมแก่

คุณลักษณะเชิงเผ่าพันธุ์ของชาวสยาม1! เขาเหล่านันย่ ้ อมโห่ร้องดังขึ ้นอย่างแน่นอน ว่าเขากาลังถูกกดขี่โดย ชนชันปกครองที ้ ่โหดร้ าย และก็อาจเกิดความยุง่ ยากบางอย่างตามมา บางทีประเทศบางประเทศได้ นาประชาธิปไตยมาใช้ เพียงเพราะเป็ นความจาเป็ น โดยรู้อยูแ่ ก่ใจว่า ไม่เหมาะสมแก่ลกั ษณะของประชาชน ดังนี ้จึงมีประเทศที่มีรัฐสภากันเป็ นการเล่นๆ สาหรับข้ าพเจ้ าแล้ ว เห็นว่าไฟกาลังบอกว่าเราอาจต้ องเล่นเกมชนิดนันในสยามในกาลใดกาลหนึ ้ ง่ 2 ด้ วยข้ อพินิจพิจารณาเหล่านี ้ อยูใ่ นใจ ข้ ามเจ้ าจึงกาลังคิดคานึงถึงการปฏิรูปบางอย่างบางประการอยูใ่ นปั จจุบนั สาหรับข้ าพเจ้ าแล้ ว ดูจะเป็ นว่า หากยอมรับกันว่าวันใดวันหนึง่ เราอาจถูกบังคับให้ มีประชาธิปไตย รูปแบบใดรูปแบบหนึง่ ในสยาม เราจักต้ องเตรี ยมตัวของเราให้ พร้ อมที่จะมีมนั อย่างค่อยเป็ นค่อยไป เรา จะต้ องเรี ยนรู้และเราต้ องให้ การศึกษาตัวเราเอง เราจะต้ องเรี ยนรู้และทดลองเพื่อที่เราจะได้ มีแนวคิดว่าการ ปกครองในระบบรัฐสภาจะดาเนินไปอย่างไรในสยาม เราจักต้ องพยายามให้ การศึกษาแก่ประชาชนให้ เขามี สานึกทางการเมือง ให้ เขารู้ซึ ้งซึง่ ผลประโยชน์ที่แท้ จริงของเขา เพื่อที่เขาจะได้ ไม่หลงเข้ าใจผิดไปตามบรรดา นักปลุกระดมหรื อผู้ที่ฝันใฝ่ แต่จะหาโลกพระศรี อาริย์ หากเราจะต้ องมีรัฐสภา เราจะต้ องสอนประชาชนให้ ร้ ู ว่าจะออกเสียงลงคะแนนเลือกตังอย่ ้ างไร จึงจะได้ มาซึง่ ผู้แทนที่มีผลประโยชน์ของเหล่าประชาชนอยูใ่ น หัวใจ การปรับองค์กรสภาองคมนตรี เป็ นความพยายามที่จะดาเนินการก้ าวแรกซึง่ มีที่มาจากความคิด เหล่านี ้ ย่อมจะมีการกล่าวว่า สภากรรมการองคมนตรี ที่จะตังขึ ้ ้นโดยการปรับนี ้จะยังไม่เป็ นตัวแทนความ คิดเห็นสาธารณะโดยทัว่ ไปจริงๆ และในฐานะองค์กรจะยังไม่ได้ มีความเป็ นตัวแทนผลประโยชน์ตา่ งๆ ของ ประชาชนจริงๆ ความจริงก็เป็ นเช่นนัน้ การตังองค์ ้ การนี ้ขึ ้นในประการแรกเป็ นไปเพื่อที่จะเป็ นการทดลอง และการเรี ยนรู้การถกแถลงอภิปรายแบบรัฐสภา ข้ าพเจ้ าเชื่อว่าประสบการณ์ในการนันจะเป็ ้ นประโยชน์ อาจเป็ นไปไม่ได้ ที่องค์กรดังกล่าวจะสะท้ อนให้ เห็นบ้ างถึงความคิดเห็นที่สาธารณะชนมีอยูเ่ ป็ นการทัว่ ไป ข้ าพเจ้ าจึงคิดว่าจะไม่ไร้ ประโยชน์เสียทีเดียว หากแต่ว่าย่อมคาดได้ ว่าการตังองค์ ้ กรนี ้ขึ ้นจะไม่ทาให้ ทกุ คน

เชิงอรรถโดยผู้แปล 1

ตรงนี ้พระบาทสมเด็จพระปกเกล้ าฯ น่าจะกาลังทรง "สนทนาธรรม" กับพระองค์เจ้ าธานีนิวตั ิ ผู้ได้ รับสัง่ ในเรื่องนี ้ไว้ ในการประชุมกรรมการ องคมนตรี (ซึง่ กาลังยกร่างพระราชบัญญัติองคมนตรีอยู)่ เมื่อวันที่ ๑๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๐ ทังนี ้ ้เพื่อให้ พระองค์เจ้ าธานีฯ และกรรมการท่าน อื่นๆ ได้ มีความชัดแจ้ งถึงเหตุผลแห่งพระราชดาริ เรื่องการมุง่ สูป่ ระชาธิปไตยในระบบรัฐสภา 2

วลี “play at” กับ to play at sort of games ในที่นี ้อาจมีนยั ต่างกัน กล่าวคือ “play at” มีความหมายว่าเป็ นการเล่นแบบไม่จริงจัง ส่วน to play game อาจมีความหมายว่าเล่นเกม (เหมือนเกมกีฬา) ตามกติกา (ที่จะต้ อง "เรียนรู้") การแปลในทีน่ ี ้จึงไม่งา่ ย จะต้ องตีความตามบริบท และหากทาได้ ให้ สอดคล้ องกับอุปนิสยั ของผู้เขียนข้ อความนันด้ ้ วย

พอใจ และคงจะเป็ นที่วิพากษ์วิจารณ์กนั ต่างๆ นานา (ข้ าพเจ้ าไม่เชื่อว่าเป็ นไปได้ ที่จะทาอะไร หรื อจัดการ อะไรได้ โดยไม่ถกู วิจารณ์อย่างเสียๆ หายๆ โดยคนจาพวกหนึง่ ในสยาม) ขันตอนต่ ้ อไปของการเรี ยนรู้สปู่ ระชาธิปไตยของเรา จะเป็ นการจัดตังเทศบาล ้ (municipalities) นี่ จะเป็ นวิธีการสอนประชาชนให้ ร้ ูวา่ จะใช้ สิทธิลงคะแนนเสียงอย่างไร และการทดลองเช่นนี ้ก็จะพิสจู น์ได้ วา่ มี ประโยชน์และเป็ นบทเรี ยน จะเป็ นการดีกว่าแน่ๆ ที่จะให้ ประชาชนได้ ควบคุมกิจการท้ องถิ่นก่อนที่เขาจะ พยายามควบคุมกิจการของรัฐโดยผ่านรัฐสภา ข้ าพเจ้ าเชื่ออย่างจริงใจว่า หากการปฏิรูปเหล่านี ้ดาเนินไป อย่างค่อยเป็ นค่อยไปเช่นที่ว่านี ้ มีโอกาสที่จะนารูปแบบการปกครองในระบบรัฐสภามาใช้ ได้ โดยไม่เกิด อันตรายมากนัก แต่ว่ากระบวนการนี ้จะต้ องค่อยเป็ นค่อยไปมากและรอบคอบเหมือนกับการกาหนด ปริมาณของยาที่แพทย์ให้ ในแต่ละครัง้ ถ้ าหากการทดลองเหล่านี ้ล้ มเหลวในทุกขันตอน ้ เมื่อนันอาจเป็ ้ นไป ได้ ที่จะชักจูงให้ ผ้ คู นเห็นว่าประชาธิปไตยไม่เหมาะแก่สยาม อันตรายอยูท่ ี่ความใจร้ อนรี บทา คาถามอีกคาถามหนึง่ ซึง่ อยูใ่ นห้ วงความคิดคานึงของผู้ใช้ ปัญญาในสยามด้ วย ก็คือ อันตรายอัน เกิดจากการใช้ อานาจเด็ดขาดของพระเจ้ าแผ่นดินโดยปราศจากการทัดทาน สมบูรณาญาสิทธิราชย์ เช่นเดียวกับประชาธิปไตย อาจกลายเป็ นอันตรายเมื่อไรก็ได้ ด้ วยเหตุที่วา่ ทังสองหลั ้ กการตังอยู ้ บ่ นฐาน ความเชื่อในความดีเลิศประเสริฐศรี ของธรรมชาติของมนุษย์ ซึง่ นับเป็ นฐานที่อ่อนเปลี ้ยยิ่ง จึงพึง่ ไม่ได้ ประชาธิปไตยที่เป็ นปึ กแผ่นต้ องพึง่ การที่ประชาชนยึดมัน่ ในการใช้ เหตุผลฉันใด สมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่ เอื ้ออาทรจะมีได้ ก็แต่โดยอาศัยคุณสมบัตทิ ี่เหมาะสมของพระราชาฉันนัน้ 3 น่าเสียดายที่ข้อเท็จจริงมีวา่ ราชวงศ์ทกุ ราชวงศ์ไม่วา่ ยอดเยี่ยมเพียงใด จะเสื่อมลงไม่ช้าก็เร็ว และอันตรายของการที่วนั หนึง่ อาจมี พระราชาที่ไม่ดีเป็ นสิ่งที่เกือบจะเป็ นไปได้ อย่างแน่นอน ข้ าพเจ้ าเชื่อว่าได้ มีการทดลองใช้ วิธีการทุกอย่าง แล้ ว เพื่อที่จะได้ มาซึง่ พระราชาที่ดีทกุ ครัง้ ไป แต่วิธีการทุกอย่างที่พฒ ั นาขึ ้นมาก็มีข้อบกพร่องบางประการ ทังสิ ้ ้น วิธีการให้ มีพระราชาจากการเลือกตังอาจจะดู ้ มีหลักการที่ดี หากแต่วา่ ได้ ผลิตทรราชที่เลวร้ ายมากมา บ้ างแล้ ว นัน่ คือ จักรพรรดิแห่งกรุงโรมบางองค์4 ทางเลือกอย่างหนึง่ ที่ใช้ กนั ก็คือ การยอมเสี่ยงที่จะมีพระราชาที่ไม่ดีและสร้ างสถาบันบางอย่าง ขึ ้นมาเพื่อหาทางควบคุมพระราชา

3

ในการแปลพระราชบันทึกตอนตังแต่ ้ "Absolute Monarchy, like democracy" ถึง "The King" นี ้ ผู้แปลแปลวลีทวี่ า่ "soundness of the people" ว่า "การที่ประชาชนยึดมัน่ ในการใช้ เหตุผล" เพื่อให้ เข้ าถึงสารัตถะของพระราชดาริ ว่า ความมีสติปัญญาใช้ เหตุผลเป็ น คือ ธรรมชาติ ของมนุษย์สว่ นที่ได้ รับการใช้ เป็ นฐานของแนวคิดประชาธิปตีพาย ดังนี ้เอง จึงอ้ างกันต่อไปว่า "เสียงของประชาชนเป็ นเสียงสวรรค์" ด้ วย ธรรมชาติของมนุษย์นนั ้ "ดีเลิศประเสริฐศรี " ("perfection of human nature") 4 ในพระราชบันทึก "Problems of Siam" ซึง่ ทรงไว้ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๙ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้ าฯ ยังต้ องพระราชประสงค์จะ หาวิธีการให้ ได้ มาซึง่ พระราชาที่ดี โดยได้ ทรงเอ่ยถึงวิธีการเลือกตังไว้ ้ ด้วย (คาถามข้ อ ๑ และ ๒ ใน Problems of Siam) จึงนับเป็ นการที่น่า สังเกตว่า เมื่อทรงมีพระราชบันทึก "Democracy of Siam" นี ้ขึ ้นในเดือนมิถนุ ายน พ.ศ.๒๔๗๐ ประมาณหนึ่งปี ให้ หลัง ให้ ทรงเบนพระราชหฤทัย ไปที่การหาวิธีการควบคุมพระราชาที่ไม่ดีแทน เป็ นที่มาของการทรงตังสภากรรมการองคมนตรี ้

วิธีการนี ้ก็ประสบความล้ มเหลวเป็ นบางครัง้ ดังในกรณีของพระเจ้ าชาร์ ลส์ที่ ๑ แห่งอังกฤษ5 แต่โดยทัว่ ไป วิธีการนี ้ใช้ การได้ ดีพอสมควร ข้ าพเจ้ ามีความประสงค์อย่างแน่วแน่ที่จะจัดให้ มีสถาบันบางอย่าง ที่จะทาการเหนี่ยวรัง้ การกระทา ใดๆ ของพระมหากษัตริย์สยามที่เป็ นไปตามอาเภอพระราชหฤทัยหรื อไม่เป็ นการเฉลียวฉลาด (ข้ าพเจ้ า เข้ าใจว่าคงไม่มีผ้ ใู ดที่จะต้ องการเหนี่ยวรัง้ การกระทาที่ดีของพระองค์?) ข้ าพเจ้ ารู้สกึ สานึกว่า หากข้ าพเจ้ า ประสบความสาเร็จในการที่จะให้ บางสิ่งบางอย่างที่เป็ นประโยชน์จริงได้ วิวฒ ั น์ขึ ้นแล้ ว ข้ าพเจ้ าก็จะได้ ทา ประโยชน์ใหญ่หลวงตามหน้ าที่ให้ แก่ประเทศชาติของข้ าพเจ้ าและต่อพระบรมราชวงศ์ คาถามก็คือว่า สถาบันใดเล่าที่เราจะจัดให้ มีขึ ้นในปั จจุบนั ภายใต้ เงื่อนไขที่ยอมรับกันว่าระบบ รัฐสภายังเป็ นไปไม่ได้ ในขณะนี ้? บางทีสภากรรมการองคมนตรี ที่จะตังขึ ้ ้นใหม่นี ้ จะได้ รับการโน้ มนาให้ สนองวัตถุประสงค์นนได้ ั ้ บ้าง เล็กน้ อย? นี่คือเหตุผลว่าเหตุใดข้ าพเจ้ าจึงคิดว่า ความคิดเห็นของหม่อมเจ้ าสิทธิพรน่าสนใจอยู่6 หากแต่ ข้ าพเจ้ าใคร่ที่จะเสนอข้ อปรับแก้ เล็กน้ อย อาจเพิ่มข้ อความในหรื อหลังมาตรา ๑๓ ดังนี ้ "หากสมาชิก กรรมการองคมนตรี จานวน ๑๕ คน เสนอคาขอเป็ นลายลักษณ์ตอ่ สภานายกให้ สภานายกทูลเกล้ าฯ ถวาย พระบาทสมเด็จพระเจ้ าแผ่นดินว่า มีประเด็นปั ญหาบางอย่างที่มีนยั สาคัญต่อสวัสดิภาพทัว่ ไปของประเทศ และประชาชน ซึง่ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าแผ่นดินควรจักทรงพระมหากรุณาธิคณ ุ พระราชทานพระราชา นุญาตให้ ได้ ถกแถลงกันในสภากรรมการฯ แล้ วไซร้ ให้ สภานายกทูลเกล้ าฯ ถวายฎีกานันแด่ ้ พระบาทสมเด็จ พระเจ้ าแผ่นดิน ขอพระราชทานพระราชานุญาตให้ ประชุมกันในประเด็นปั ญหานันๆ ้ ได้ " เป็ นที่เข้ าใจกันว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้ าแผ่นดินจะพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ มีการประชุมนันๆ ้ หรื อไม่นนั ้ ขึ ้นอยู่ กับพระบรมราชวินิจฉัย (นี่เป็ นสิทธิที่จะทรงยับยัง้ ซึง่ ระบอบประชาธิปไตยทุกแบบให้ การยอมรับ พระราชา ยังทรงยุบสภาได้ ด้วย) ข้ าพเจ้ าคิดว่ารูปการนี ้พอยอมรับได้ และจะดีกว่าการที่จะให้ สิทธิทวั่ ไปแก่องค์กรที่ ไม่ได้ ผา่ นการเลือกตังจั ้ ดประชุมเมื่อใดก็ได้ ข้ าพเจ้ าเชื่อว่ารูปการนี ้จะสนองวัตถุประสงค์ของการป้อมปราม มิให้ บรรดาผู้อยูใ่ นอานาจกระทาการตามอาเภอใจ หรื อที่เป็ นการขัดต่อผลประโยชน์ของรัฐ ผู้ใดก็ตามที่อยู่ ในอานาจย่อมจะยับยังชั ้ ง่ ใจที่จะปฏิเสธคาขอเช่นที่วา่ นันๆ ้ เว้ นเสียแต่วา่ เขาจะมีเหตุผลที่ดีจริงๆ แน่นอน 5

พระเจ้ าชาร์ ลส์ ที่ ๑ (Charles 1) ทรงครองราชย์ที่องั กฤษระหว่าง ค.ศ.๑๖๒๕ และ ๑๖๔๙ ทรงมีความขัดแย้ งกับรัฐสภาในประเด็นปั ญหา ต่างๆ เชิงรัฐธรรมนูญ มีประเด็นเรื่องสิทธิของพระองค์ที่จะทรงขึ ้นภาษีโดยไม่ต้องขอความยินยอมจากรัฐสภาเป็ นต้ น จนกระทัง่ นาไปสูส่ งคราม กลางเมือง (The English Civil War) และสงครามอื่นๆ ยืดเยื ้อ ในที่สดุ พระองค์ถกู จับได้ และถูกพิพากษาว่าเป็ นกบฏต่อแผ่นดินและทรงถูก ประหารชีวิตในเดือนมกราคม ค.ศ. ๑๖๔๙ 6

หม่อมเจ้ าสิทธิพร กฤดากร ทรงเป็ นกรรมการท่านหนึ่งในการยกร่างพระราชบัญญัติองคมนตรีและทรงเสมอประเด็นที่วา่ สภากรรมการ องคมนตรีที่จะตังขึ ้ ้นนันควรเป็ ้ น Advisory body ที่ตงประเด็ ั้ นปรึกษาหารื อกันเองได้ มากกว่าที่จะเป็ น consultative body ที่จะต้ องให้ พระราชทานเรื่องลงมาจึงจะปรึกษาหารือกันได้ (ดูรายงานการชุมนุมกรรมการองคมนตรีวนั ที่ ๑๑ เมษายน ๒๔๗๐ที่จดั แสดงไว้ ในห้ อง นิทรรศการฯ นี ้)

บุคคลที่ไม่มีความกระดากในใจ แต่อย่างใดเลยอาจปฏิเสธคาขอนันก็ ้ ได้ แต่ถ้าเช่นนันย่ ้ อมไม่มีสถาบันใด เลยที่จะสามารถขัดขวางไม่ให้ บคุ คลเช่นที่ว่านันกระท ้ าสิ่งที่เลว แม้ แต่รัฐสภาก็ไม่สามารถ (ดังในกรณีของ พระเจ้ าชาร์ ลส์ที่ ๑) และเมื่อนันสิ ้ ่งเดียวที่จะทาได้ ก็คือ ตัดหัวเขาเสีย! ฉะนัน้ การสถาปนาสภากรรมการองคมนตรี นี ้ขึ ้น อาจเป็ นการสนองวัตถุประสงค์สองประการที่ เป็ นประโยชน์ได้ (แม้ อย่างไม่บริบรู ณ์นกั ก็ตาม) ๑. เป็ นวิธีการของการทดลองและเรี ยนรู้วิธีการประชุมอภิปรายแบบรัฐสภา ๒. เป็ นอิทธิพลเหนี่ยวรัง้ การใช้ อานาจในทางที่ผิด

หมายเหตุ พึงสังเกตว่าการแปลคาว่า องคมนตรี เป็ นภาษาอังกฤษว่า Privy Councilors นันสร้ ้ างความ ไขว้ เขวอยู่บ้าง เพราะว่า Privy Council ของเรา โดยเฉพาะอย่างยิ่งแบบที่จดั ใหม่นี ้ คล้ ายคลึงกับ Privy Council ของอังกฤษก็แต่ในนาม7 เราจะต้ องพยายามวิวฒ ั น์สถาบันทางการเมืองของเราเองขึ ้นและไม่ เพียงแต่คดั ลอกจากคนอื่น นี่คือเหตุผลว่าทาไมข้ าพเจ้ าจึงเชื่อว่าต้ องทาการทดลอง

7

The Privy Council ของอังกฤษ (คาว่า "privy" มีความหมายคล้ ายคาว่า "private" คือ ส่วนตัว) มีที่มาจากกลุม่ วงในที่เป็ นพระสหายและที่ ปรึกษาของพระราชาและจึงทาหน้ าที่เป็ นฝ่ ายบริหารจนกระทัง่ คริสตวรรษที่ ๑๘ จากนันจึ ้ งมีอานาจลดลง เนื่องจากการวิวฒ ั น์ขึ ้นของฝ่ าย บริหารที่มาจากรัฐสภา Privy Council จึงเหลือแต่หน้ าที่หลักเชิงพิธีการและเป็ นสัญลักษณ์แห่งความชอบธรรมมากกว่าอย่างอื่น บรรดาผู้มี ตาแหน่งต่างๆ ทางการเมือง (เช่นรัฐมนตรีในคณะรัฐมนตรี) ทางราชการ และทางศาลเป็ นสมาชิก Privy Council โดยอัตโนมัติ (โดยตาแหน่ง)

พระราชบันทึก ระบอบประชาธิปไตยในประเทศสยาม (มิถุนายน พ.ศ. 2470) ฉบับแปลเป็ นภาษาไทยโดย ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ในคอลัมน์ "ข้ าวไกลนา" นสพ.สยามรัฐ ปี ที่ 27 ฉบับที่ 9146 วันที่ 22 ตุลาคม 2519 ที่มา: http://kingprajadhipokstudy.blogspot.com/2011/10/blog-post_1007.html พระราชปณิ ธานในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หวั เรื ่อง "ระบอบประชาธิ ปไตย" ปรากฏ ชัดเจนในพระราชบันทึกภาษาอังกฤษทีม่ ี ความยาว 3 หน้ากระดาษ พระราชทานลงมายังคณะกรรมการ จัดระเบียบองคมนตรี เมื ่อเดื อน มิ ถนุ ายน พ.ศ. 2470

ปั ญหาที่ว่าการปกครองระบอบประชาธิปไตยจะเหมาะสม หรื อจะมีวนั เหมาะสมแก่ประเทศสยาม หรื อไม่นนั ้ เป็ นปั ญหาที่ได้ ถกเถียงกันระหว่างปั ญญาชนของประเทศสยาม มาเป็ นเวลานานแล้ วและแม้ ใน ขณะนี ้ก็กาลังเป็ นปั ญหา ที่ถกเถียงระหว่างคนที่มีการศึกษาครึ่งๆ กลางๆ ซึง่ คนเหล่านี ้บางคนได้ แสดง ความคิดเห็นลงในหน้ าหนังสือพิมพ์ภาษาไทยแล้ ว ประมวลความเห็นทัว่ ไปนันมี ้ อยูว่ ่า ประเทศสยามใน ปั จจุบนั ยังไม่พร้ อมที่จะมีการปกครองระบอบประชาธิปไตย แต่อาจนามาใช้ ได้ ในวันข้ างหน้ าซึง่ ยังห่างไกล อยู่ คนบางคนยืนยันว่าการปกครองระบอบรัฐสภานัน้ จะไม่วนั เหมาะสมสาหรับประชาชนชาวสยามโดยให้ เหตุผลว่า มีแต่ชนชาวแองโกลแซ็กซอนเท่านัน้ ซึง่ ได้ สามารถทาให้ ระบอบการปกครองระบอบนันเป็ ้ น ผลสาเร็จได้ ไม่มีที่สงสัยเลยว่าการปกครองระบอบประชาธิปไตยนัน้ จะเป็ นผลสาเร็จจริงจังได้ ก็ตอ่ เมื่อ ประชาชนมีการพัฒนาการขันสู ้ ง อาจเป็ นไปได้ ว่าจะต้ องมีคณ ุ สมบัตปิ ระจาเผ่าพันธุ์บางประการ (ซึง่ ชาว แองโกล - แซ็กซอนมีคณ ุ สมบัตนิ ี ้อยูใ่ นระดับสูง) ถ้ าสถาบันประชาธิปไตยต่าง ๆ จะเป็ นประโยชน์ตอ่ ประชาชนทัว่ ไปอย่างจริงจัง และจะเป็ นประชาธิปไตยอย่างจริ งจัง และแท้ จริงมิใช่แต่ในรูปแบบแต่ในความ จริงอีกด้ วย มีระบอบประชาธิปไตยมากเกินไปอยูแ่ ล้ ว ที่เป็ นประชาธิปไตยแต่ในรูปแบบเท่านัน้ ข้ าพเจ้ าเองค่อนข้ างจะคิดว่าประชาธิปไตยอันแท้ จริงนัน้ จะเป็ นผลสาเร็จได้ ย ากในประเทศสยาม ระบอบประชาธิปไตยอาจถึงกับเป็ นอันตรายต่อประโยชน์อนั แท้ จริงของประชาชน ลองคิดดูก็ได้ ทนั ทีว่า การปกครองระบอบรัฐสภานันจะเป็ ้ นอย่างไรในประเทศสยาม แล้ วก็ไม่จาเป็ นที่จะต้ องพูดกันถึงขัน้ รายละเอียด ข้ าพเจ้ าจะขอเอ่ยถึงความจริงข้ อหนึง่ คือ พรรคการเมืองของคนจีนจะมีอานาจเหนือรัฐสภา เราอาจไม่ให้ สิทธิ์ทางการเมืองแต่อย่างไรแก่คนจีนก็ได้ แต่เขาก็จะมีอานาจเหนือสถานการณ์อยูน่ นั่ เอง เพราะเขามีเงินสดอยู่ในมือเป็ นจานวนมาก พรรคการเมืองใดซึง่ ตังอยู ้ ไ่ ด้ โดยไม่ต้องพึง่ เงินทุนจากคนจีน จะไม่มีวนั ทาการสาเร็จได้ เพราะฉะนันการเมื ้ องในประเทศสยามจะอยูใ่ ต้ อานาจพ่อค้ าคนจีนซึง่ จะเป็ นผู้สงั่ การ ที่พดู มานี ้มีทางที่จะ เป็ นไปได้ อย่างยิ่ง เราอาจหาเหตุผลต่างๆ เป็ นจานวนมากได้ โดยง่าย ในอันที่จะสนับสนุนความคิดที่วา่

ประเทศสยามไม่ควรมีรัฐบาลระบอบรัฐสภา เมื่อเป็ นอย่างนี ้แล้ วเราก็ควรจะถามว่า "ถ้ าอย่างนันจะมา ้ คิดถึงเรื่ องระบอบประชาธิปไตยกันทาไมเล่า" คาตอบปั ญหานี ้ก็คือ เราจะต้ องจดจาไว้ เสมอว่า ประชาชน ส่วนใหญ่นนมิ ั ้ ได้ คิดด้ วยเหตุผล แต่คดิ ด้ วยอารมณ์เท่านัน้ เรื่ องนี ้เป็ นความจริงโดยพิเศษสาหรับฝูงชน ทัว่ ไป จะมีวนั หนึง่ ซึง่ ประชาชนชาวสยามจะเรี ยกร้ องเอารัฐสภา (ในขณะนี ้ก็มีร่องรอยเช่นนันแล้ ้ วใน กรุงเทพฯ มิใช่หรื อ?) ไม่มีประโยชน์อนั ใดที่จะอธิบาย แม้ แต่ด้วยเหตุผลอย่างดีที่สดุ ว่าการปกครองระบอบ รัฐสภานันไม่ ้ เหมาะสมต่อคุณสมบัตใิ นทางเผ่าพันธุ์ของชาวสยาม เขากลับจะพากันตะโกนดังขึ ้นไปอีกว่า เขาถูกกดขี่ด้วยชนชันปกครอง ้ ที่เป็ นทรราชย์ และอาจมีความวุน่ วายบางประการเกิดขึ ้นได้ (ในระยะเวลา ปั จจุบนั นี ้ ข้ าพเจ้ าไม่เชื่อว่าจะมีชาวสยาม ผู้ใดที่พร้ อมจะเสียสละชีวิตของเขา เพื่ อความเชื่อถือในทาง การเมือง) ประเทศบางประเทศอาจนาเอาระบอบประชาธิปไตยมาใช้ เพียงเพื่อความจาเป็ นก็ได้ ทังที ้ ่ร้ ูอยู่ดีวา่ ระบอบนันไม่ ้ เหมาะสมกับนิสยั ใจคอของประชาชน ด้ วยเหตุนี ้จึงมีประเทศบางประเทศที่มีรัฐสภาเป็ นการ เล่น ๆ ข้ าพเจ้ าคิดว่าเป็ นการแน่นอนแล้ วที่เราจะต้ องเล่นกันอย่างนันบ้ ้ างในประเทศสยามในเวลาข้ างหน้ า ด้ วยความคิดคานึงเหล่านี ้อยู่ในใจ ข้ าพเจ้ าจึงกาลังพิจารณาการปฏิรูปบางอย่างขึ ้น ข้ าพเจ้ ามีความเห็นว่าถ้ าเรายอมรับกันว่าวันหนึง่ เราจะต้ องถูกบังคับให้ มี ประชาธิปไตยบางแบบ ขึ ้นในประเทศสยามแล้ ว เราก็ต้องเตรี ยมตัวของเราเอง ให้ พร้ อมอย่างค่อยเป็ นค่อยไป เราจะต้ องเรี ยนรู้และ ให้ การศึกษาแก่ตนเอง เราจะต้ องเรี ยนทดลอง เพื่อที่จะได้ มีความคิดว่าการปกครองระบอบรัฐสภานัน้ จะ ดาเนินการได้ อย่างไรในประเทศสยาม เราจะต้ องพยายามให้ การศึกษาแก่ประชาชน ให้ เขามีการรับรู้ ในทางการเมือง ให้ เขารู้จกั ผลประโยชน์อนั แท้ จริงของเขา เพื่อที่เขาจะไม่ถกู ชักนาไปในทางที่ผิดโดยนัก ปลุกระดม หรื อผู้ที่เอาแต่ฝันถึงยุคพระศรี อาริ ย์ ถ้ าเราจะต้ องมีรัฐสภากันแล้ ว เราก็จะต้ องสอนให้ ประชาชน รู้จกั เลือกตัง้ ว่าทากันอย่างไร และรู้จกั เลือกผู้แทนผู้ซงึ่ เห็นแก่ประโยชน์ ของประชาชนอยูใ่ นใจอย่างแท้ จริง การปรับปรุงจัดตังสภาองคมนตรี ้ ขึ ้นใหม่นนั ้ เป็ นความพยายามที่จะดาเนินการตามขันตอน ้ ขัน้ แรกแห่งความคิดเหล่านี ้ จะมีคนพูดว่า กรรมการองคมนตรี ซึง่ ได้ จดั ตังขึ ้ ้นใหม่นี ้ จะไม่เป็ นตัวแทนความ คิดเห็นสาธารณะโดยทัว่ ไป และในฐานะที่เป็ นองค์การ ก็จะไม่ใช่ตวั แทนอันแท้ จริงแห่งผลประโยชน์ของ ประชาชน ถ้ าจะว่าไปแล้ วที่จะพูดกันอย่างนี ้ก็เป็ นความจริ ง ข้ าพเจ้ าได้ ตงในไว้ ั้ ว่าจะให้ สภาองคมนตรี นี ้ เป็ นแต่เพียงการทดลองในขันแรก ้ และเป็ นการศึกษาในวิธีการแห่งการอภิปรายในรัฐสภาเท่านัน้ ข้ าพเจ้ า เชื่อว่าประสบการณ์ที่จะได้ รับนันจะเป็ ้ นประโยชน์สภาองคมนตรี อาจจะสะท้ อนให้ เห็นถึงความคิดเห็น สาธารณะทัว่ ไปก็ได้ และข้ าพเจ้ าไม่คดิ ว่าจะไร้ ประโยชน์โดยสิ ้นเชิงเสียทีเดียว แต่ก็จะต้ องคิดไว้ ลว่ งหน้ าว่า การตังสถาบั ้ นนี ้ขึ ้น จะไม่ทาให้ ทกุ คนได้ รับความพอใจ และจะถูกวิพากษ์วิจารณ์ไปต่าง ๆ (ข้ าพเจ้ าไม่เชื่อ ว่าจะเป็ นไปได้ ที่จะทาสิ่งใดหรื อจัดตังอะไรขึ ้ ้นโดยไม่ถกู วิจารณ์ในทางทาลายจากคนบางกลุม่ ในประเทศ สยามนี ้)

ขันต่ ้ อไปในการศึกษาของเราเพื่อไปสูร่ ะบอบประชาธิปไตยจะเป็ นการจัดตังเทศบาลขึ ้ ้นในที่ตา่ ง ๆ การนี ้จะเป็ นปั จจัยที่จะสอนให้ ประชาชนรู้จกั ใช้ สิทธิ เลือกตัง้ และการทดลองนี ้ก็จะเป็ นประโยชน์และเป็ น การให้ ความรู้ไปในตัว จะเป็ นการดีกว่าในการที่จะให้ ประชาชนได้ ร้ ูจกั เข้ าควบคุมกิจการท้ องถิ่นด้ วยตนเอง ก่อนที่เขาจะพยายามที่จะควบคุมราชการแผ่นดินโดยผ่านรัฐสภา ข้ าพเจ้ าเชื่ออย่างจริงใจว่าถ้ าหากการ ปฏิรูปนี ้ ค่อย ๆ นาเอามาใช้ ตามวิธีนี ้ การปกครองระบอบประชาธิปไตย ก็อาจนามาใช้ ได้ ตอ่ ไป โดยไม่มี อันตรายมากนัก แต่การกระทานันจะต้ ้ องค่อยเป็ นค่อยไป เหมือนกับการให้ ยาที่กาหนดปริมาณของยาแล้ ว อย่างรอบคอบแต่ละครัง้ ถ้ าหากว่าการทดลองเหล่านี ้ล้ มเหลวทุกขันตอน ้ ก็อาจทาให้ ประชาชนแลเห็น ความจริงได้ ในที่สดุ ว่าระบอบประชาธิปไตยนัน้ มิใช่ระบอบการปกครองสาหรับประเทศสยาม อันตรายนัน้ อยูท่ ี่ความใจร้ อนรี บทา ยังมีอีกปั ญหาหนึง่ ซึง่ อยู่ในใจของนักคิดในประเทศสยาม คือปั ญหาเรื่ องอานาจอันล้ นพ้ นของพระ เจ้ าแผ่นดิน ซึง่ ไม่มีผ้ ใู ดทัดทานได้ ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์นนก็ ั ้ เหมือนกับระบอบประชาธิปไตยในข้ อ ที่วา่ อาจเป็ นภัยอันตรายขึ ้นเมื่อใดก็ได้ เพราะหลักการของทังสองระบอบนี ้ ้ ขึ ้นอยูก่ บั ความประเสริฐสุดแห่ง ธรรมชาติของมนุษย์ อันเป็ นสิ่งอ่อนแอเหลือเกินที่จะพึ่งพาอาศัยได้ ระบอบประชาธิปไตยที่มนั่ คงนันก็ ้ ขึ ้นอยู่กบั จิตใจอันมัน่ คงของประชาชน และระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่มีแต่ความกรุณานันก็ ้ ขึ ้นอยูก่ บั คุณสมบัตเิ ฉพาะพระองค์ของพระเจ้ าแผ่นดิน เป็ นความจริงที่นา่ เสียดายว่าราชวงศ์กษัตริย์ทกุ ราชวงศ์ ไม่ ว่าจะประเสริฐอย่างไร จะต้ องเปลี่ยนแปรไปทางที่ไม่ดีในวันใดก็วนั หนึง่ และอันตรายที่จะมีพระเจ้ าแผ่นดิน ที่ไม่ดีในวันใดวันหนึง่ นัน้ เป็ นของที่เกือบจะแน่นอน ข้ าพเจ้ าเชื่อว่าวิธีตา่ ง ๆ ที่จะทาให้ มีพระเจ้ าแผ่นดินที่ดี อยูบ่ นราชบัลลังก์เสมอไปนัน้ ได้ ถกู นามาใช้ จนหมดแล้ ว และวิธีการทุกวิธีการก็ได้ มีความบกพร่องปรากฏ ขึ ้นแล้ ว วิธีให้ ประชาชนเลือกพระเจ้ าแผ่นดินนัน้ ดูเหมือนจะดีอยูใ่ นหลักการ แต่ถึงกระนันก็ ้ ได้ ทาให้ เกิด ทรราชอันร้ ายแรงขึ ้นหลายองค์แล้ ว เช่น จักรพรรดิแห่งกรุงโรมบางองค์ เป็ นต้ น วิธีการอีกวิธีการหนึง่ ที่นามาใช้ ก็คือ การเลี่ยงที่จะมีพระเจ้ าแผ่นดินที่ไม่ดี แต่ขณะเดียวกันก็สร้ าง สถาบันขึ ้นอันหนึง่ เพื่อควบคุมพระเจ้ าแผ่นดิน วิธีนี ้ก็ล้มเหลวไปบางครัง้ บางคราวเหมือนกัน เช่นในกรณี พระเจ้ าชาร์ ลที่ ๑ ของอังกฤษ แต่ถ้าจะพิจารณาโดยทัว่ ไปแล้ ววิธีนี ้ได้ ผลดีตามสมควร ข้ าพเจ้ ามีความต้ องการอันแน่วแน่ที่จะจัดตังสถาบั ้ นอย่างใดอย่างหนึง่ ขึ ้น ซึง่ จะมีอานาจยับยังการ ้ กระทาของพระเจ้ าแผ่นดินสยามที่กระทาไปโดยพลการ หรื อด้ วยความไม่ฉลาด (ข้ าพเจ้ าเข้ าใจเอาเองว่า คงจะไม่มีผ้ ใู ดต้ องการที่จะยับยังการกระท ้ าที่ดีของพระเจ้ าแผ่นดิน ข้ าพเจ้ ารู้สกึ ว่าถ้ าหากว่าข้ าพเจ้ าทาการ ได้ สาเร็จ ในอันที่จะนาเอาสิ่งใดสิ่งหนึง่ ที่มีประโยชน์อนั แท้ จริงมาใช้ ได้ แล้ ว ข้ าพเจ้ าก็คงจะได้ ทาหน้ าที่อนั ยิ่งใหญ่ให้ แก่ประเทศชาติของข้ าพเจ้ าและแก่พระราชวงศ์) ปั ญหาจึงมีอยู่วา่ เราจะจัดตังสถาบั ้ นใดขึ ้นในขณะนี ้ โดยยอมรับว่าระบอบรัฐสภานันยั ้ งเป็ นไป ไม่ได้ สาหรับเวลาปั จจุบนั นี ้

บางทีกรรมการองคมนตรี ที่ตงขึ ั ้ ้นใหม่นี ้ จะใช้ การตามวัตถุประสงค์นี ้ได้ บ้างกระมัง ด้ วยเหตุนี ้ ข้ าพเจ้ าจึงคิดว่า ความเห็นของหม่อมเจ้ าสิทธิพรนันน่ ้ าสนใจอยู่ แต่ข้าพเจ้ าใคร่ ขอเสนอการเปลี่ยนแปลง เล็กน้ อย โดยเพิ่มอีกมาตราหนึง่ เข้ าไปในมาตราสิบสาม หรื อหลังมาตราสิบสามมีข้อความว่า "ถ้ ากรรมการ องคมนตรี มีจานวนสิบห้ านาย ร่วมกันทาหนังสือถึงประธานกรรมการองคมนตรี ให้ นาความกราบบังคมทูล ว่า มีข้อราชการบางอย่างซึง่ สาคัญต่อประโยชน์ของแผ่นดินและประชาชน และควรที่ จะทรงพระกรุณา โปรดเกล้ า ฯ ให้ คณะกรรมการนาเรื่ องเหล่านันมาพิ ้ จารณาได้ ให้ ประธานองคมนตรี นาความขึ ้นกราบ บังคมทูล ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ที่จะเรี ยกประชุมคณะกรรมการ เพื่อพิจารณาเรื่ องเหล่านัน"้ ทังนี ้ ้ก็เป็ นที่เข้ าใจว่า พระเจ้ าแผ่นดินอาจพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ เปิ ดประชุมก็ได้ หรื อไม่ พระราชทานพระบรมราชานุญาตก็ได้ สดุ แล้ วแต่พระราชดาริ (นี่คือสิทธิของพระเจ้ าแผ่นดินที่จะวีโต อันเป็ น สิทธิที่ยอมรับกันในระบอบประชาธิปไตยทังปวง ้ พระเจ้ าแผ่นดินมีพระราชอานาจที่จะยุบรัฐสภาได้ อีกด้ วย) ข้ าพเจ้ าคิดว่าตามรูปนี ้ก็คงจะพอยอมกันได้ และยังดีกว่าที่จะให้ สิทธิทวั่ ไปแก่สถาบันที่มิได้ มาจากการ เลือกตังที ้ ่ประชุมกันเมื่อไรก็ได้ ข้ าพเจ้ าเชื่อว่าสิทธิของกรรมการองคมนตรี นี ้จะสามารถทางานตาม วัตถุประสงค์ได้ คือเป็ นเครื่ องมือกีดขวางผู้ที่มีอานาจมิให้ กระทาการใด ๆ ตามใจตน หรื อกระทาการใด ๆ อันขัดต่อผลประโยชน์ของรัฐ ใครก็ตามที่มีอานาจคงจะไม่ปฏิเสธคาขอร้ องนันง่ ้ าย ๆ นอกจากจะมีเหตุผลที่ ดีจริง ๆ จริงอยูค่ นที่ไม่มีศีลธรรมเลยอาจปฏิเสธคาขอร้ องเช่นนัน้ แต่สาหรับคนเช่นนันแล้ ้ ว สถาบันใด ๆ ก็ ไม่สามารถที่จะป้องกัน มิให้ เขาทาชัว่ ได้ แม้ แต่รัฐสภาก็ป้องกันไม่ได้ (ดูตวั อย่างพระเจ้ าชาร์ ล) และสิ่งที่ จะต้ องทาเมื่อถึงขันนั ้ นก็ ้ คือตัดหัวคน ๆ นันเสี ้ ย ฉะนัน้ การตังกรรมการนี ้ ้ขึ ้น จึงอาจทาให้ เกิดประโยชน์ขึ ้นได้ สองทาง (ถึงแม้ วา่ จะไม่สมบูรณ์นกั ) ๑. เป็ นเครื่ องมือที่จะทดลองและศึกษาวิธีการแห่งการอภิปรายในรัฐสภา ๒. เป็ นอิทธิพลที่จะคอยยับยังการใช้ ้ อานาจในทางที่ผิด

หมายเหตุ ขอให้ สงั เกตว่าการแปลคาว่าองคมนตรี เป็ นภาษาอังกฤษว่า Privy Councillors นันอาจท ้ าให้ เกิดความเข้ าใจผิด เพราะสภาองคมนตรี ของเรา โดยเฉพาะที่ได้ จดั ตังขึ ้ ้นใหม่นนั ้ จะเหมือนกับสภา องคมนตรี ของอังกฤษเพียงแต่ในนามเท่านัน้ ไม่มีความประสงค์ที่จะลอกแบบสภาองคมนตรี ของอังกฤษ เอามาใช้ เลย เราจะต้ องพยายามสร้ างสถาบันทางการเมืองของเราขึ ้นเอง และไม่ลอกแบบจากคนอื่น ด้ วย เหตุนี ้ข้ าพเจ้ าจึงเชื่อในการทดลอง