b No. 9
Naarl 1923
Yahoen ka 1
Pangaosna langganan Poesaka-So enda dina safcaoen ti Juli d.k. Juni f 3,— Pang aosn a hidji (sadjili (sadjilid) d) Poesa ka-So enda , ngagaleuh ngétén g . . „ 0.30 Pangaos samboeng-lajang (advertentie) dina P . S. sakatja sakatj a , . , „ 20 ,— Satengah katja \21/2t Sapara Sap arapat pat katja. katja . . . . „ 7.50 dina sakali kaloear*
Oepami ngalanggan samboeng-lajang langkoeng mirah.
baheula ba e, mangk anin g boedjan bo edjangga gga baheula teh sanes saoerang doeaan, anoe pada-pada ten sabiloe ’loengan loengan din a noeroen keun raratanana teh,
Eusina P. S. No. 0 " > * 1 . Tjarita Tjarita Wa roega goeroe
.
. katja
129
2*Paririn)'bon (Ala mat na impian)
„
186
,Sawér Si Roentjang koendang
v
140 140
,,
141 141
,,
142
4.0enak-a 4.0en ak-a nik basa Soenda IV F . P i h a t o e r Red ak si . . . . .
.
88tSB8Se80S3SSS98893Se8dS308dg89Bg9Sg0S80S8€S88-
S II ü Tjarita Tjarita Wa roega goero e. $ % 8 88¡SSSS8»S5í=3KÍ8SSi££2S0eSeí!05SC3SC5SS*S»5SSS88 Sakoemaha anoe parantes ditjarioskeun dina P. S. S. N : 6 jen Babad mah radjeun soela ja, kawasn a anoe a ja dongkap dong kap ka lebah oera ng téh koemaha fcjeuk pahamna para boedjangga
Geura oepami koe oerang dihaben ditalek hidji-hidjina, poko tjarita, engke kaoeninga soelajana; kantenan nadjan teu sakaroepa oge ari moebah mah moal, tangtos rea poeloenganeunana, sapertns babad babad Galoeh, Galoeh, tj ari ta Tjioeng Wanara, Waroega goeroe, sareng sadjabi ti eta. Soepados aja geusan ngabandingkeun ieu di. handop diserat Tjarita Waroega goeroe, kenging noeroen tina panglajang Bat. Gen. van E. en W , nja eta anoe asalna tina hidji kitab aksara Soenda baheida, anoe kapendak ti kaboejoetan Kawali (Tjiamis). Nja kitoe kit oe den i engke sapa rantos ieu, barisdi tema. koe babad Galoeh, njandak poko, sasoengapan sareng Waroega goeroe. Soepados kaoeninga ti anggalna, ieu tjarios
%
129 129
basaría édjáhanana, satjepíekna tina anoe ditoeroen tea bae. Tjarita Waroega goeroe . Katja 1.
In i tjarita Wa roeg a goeroe, eta noe njakrawati. Noe poék angngen toeloes, da koedjaba di noe bodo, noe tarraboeka prajaji sakarep kasorang tineung meunang goeroe. R a t o e poessaka di ujagat paramo dita, éta, ka’njahokeun ratoe Galoeh, keurna bidjil ti alam gaib; nja nabi Adam ti heula, Ratoe Galoeh dienggonkeun sasaka alam doenja, Basana toeroen ti langngit masoehoer" toeroen ka langit djambaloelah, toeroen ka langn git moetijara, toeroen ka langngit poerasani, toeroen ka langn git inten, toeroen ka langngit kantjana, toeroen ka langngit poetih, toóroen ka langngit iteng, toeroen ka langngit doenja. Dja kalangngan, t ata la was toeroen ka goenoeng Djabalkap. Oepami: Ratoe Ga. Kaíja 2.
loeh dienggonkeun sasaka alam doenja, nabi Adam ti heula, pinarekking goenoeng Mesir. . . . , Adam diseuweu opat poeloeh, dwa noe sak embarran, moenidjah loeloehoei hadji dewi; tjikal, da hidji, dingarankeun nabi Isis; loeloeho er manoesa. ^ Nabi Isis diseuweu Kalijanggin. Kalijanggin diseuweu Malit. Malit diseuweu Malam. Malam diseuweu Malioer. Mahoer diseuweu Lamak. Lamak diseuweu Nasar. Nasar diseuweu Basar. Basar diseuweu Nabi Enoh. ^ Nabi Enoh diseuweu istri, poetri Betaii^ Sanpdinglang. Betari Sanglinglang diseuweu Moeladasadj^ Mo el adasadi diseuweu ratoe Baba r bwan a, arina krama, ka Batari Logina^ Batari Logina, diseuweu ratoe Gandoel_ gantoeng... Nah a mana dingarankeun ratoe Gandoel gantoeng? Kerna y f cl
IBO
"
Katja 3.
tapa di awang-aw ang. . Arin a krama ka Betari T-jipta L enggang, diseuweu nja Ratoe Meneng poetih. Nah a mana dingarankeun ratoe Meneng poetih? _ _ Kerna tapa dina liaseup bidjil poetih. Ar ina kram a ka Betar i T iipta wi:sesa, arina diseuweu ratoe Gandoel larang. Naha mana dingarankeun ratoe Gandoel larang ? , Kerna tapa dina bentang. Arina krama ka Betari Mekoe ba.ioe. Betari Mekoe bajoe arina diseuweu ratoe Okans; laran g, * Naha mana dingarankeun ratoe Okang larang? Kerna dina boelan. Arina krama, ka Betari Mekoe hosriji; Betari Mekoe hoerip arina diseuweu ratoe * Siar. _ _ ' Naha mana dingarankeun ratoe Siar? Kerna tapa di djero banjoe. Arina krama ka Betari Medang t,asa, arina diseuweu ratoe Komarja. ■ Ratoe Komara' arina krama ka Betari, Lenggis Katja 4.
djati. Betari Lenggis djati arina diseuweu ratoe Poetioek poetih. Naha mana dingarankeun ratoe Poetjoek poetih? Kerna tapa di djero langngit poetih' noe leuwih. . Arin a kra ma ka Betar i Pangg oeng kan-, tjana, arina diseuweu Baginda premana, Arina krama ka Maradia Leng diagah, arina dibogaseuweu dioemeneng ratoe Radja poetra poeter djagat. ' Ditibanan tii banioe eloeh. Diraga-raga (diragragan) tii banjoe elm ^ . Koetjarita Waroega goeroe mana djoemeneng njakra w ati, katoeroenan tjaja eloeli^ toeroen ka goenoeng Rajamu djoemeneng ratoe Rajanna^ Mangka tjaritakeun deui nabi Adam. Diogan sarejat, lampahna, eukeur bingoeng, miteteken srangenge, hoekoemna sakoer noe oesik dihalalkeun, alam na lima riwoe tahoen, tjengkal ka,-
■
1
Katja ö.
joe ka patbeîas rato es. Kasaiinan deui koe nabi Enoh, alamna dalapan rato es tahoen, tje ngkal kajoe salapan ratoes tjengkal pandjangna, lioekoemna sakoer .noe paeh koe maneh diharamkeun, balana saeusina. Easalinan deui koe nabi Isis, diboga kitab tanpa karana. , Tjarita keu n deui ratoe Rad ja poetra -poet er djagat. Nabi Enoh mireungngeuhkeun nagara Selong padagang dalapan. Mangka noeroet Baginda premana premana sabalana kabeli. ' Ratoe Radja poetra poeter djagat noe ranoehhan hanteu miloe, koedoe-koedoe karsa daha babatang'. Mangka kahätoer ka ramana. Mangka bendoe ramana : eta oge rek dipoepoesan. Mangka di ,
1
Katja 6.
tjekel koe Adam daoer. ■ Mangka kabireungeuh koe njai aisna, koe ratoe D ewi asta, Mangka dibelakeun djaima sewoe. . Toe loejna ka kahijangan. Lawas tapana di kamoelijaan, toeroen ngababakan. Medang kamoelan sangngara, noe boga daj euh dingaranan ratoe Ra wa na (?). Mangka diprangngan koe Alam daoer, liasedek ngidoel ka poelo Panamoer. Mangka silih balang koe goegoetoek batoe sewoe,, toeroenna ka dajeuh, mana dingaran keun Goenoeng Sewoe. Mangka silih balang_koe siwalan, toeroen. na kadajeuh mana dingarankeun Bag eien. Tjarita keu n deui poetrana ratoe Me sij na poetri geulis Raminihaloel, noe djoeng dina. boelanna boelan anggara kasih. Oenggahna ka papangngoengKatja 7.
ngan nengtjen gna patanggalan. Rek dibireungeuh ngoebn, pepet; rek dibireu nge uh ngaler, pepet; rek dibireungeuh ngetan, pepet; rek dibireungeuh ka tebeh kidoel, behna pameget.
„Ram pes, ta inja” . Toeloej hatoer ka ramana: „rama, kawoela hatoer dek krama ka ratoe Radja poetra 'poeter djagat.” . Saoer ramana: „Soekoer temen, anaking, hidep rek krama na ais bawa satapa,” Toeloej diba wa koe Darma siksa. Toeloej ang kat deugna kai ais didjenengkeun Amad moesapir, ■ Toeloej ka nagara Medang kamoelan; kadaharranan sri. Mana aja sri di noesa Djawa. Toeloej kram a raka ka pada raka, rai ka pada rai. ' Toeloej pinoeb Medang lcamoelan, dieusi koe doea riwoe ■ ' Mangka karsa rnin _ Ka tja 8,
'
dah dajeuh ka Goenoeng kidoel. Mangka diwaris koeringna koe- Darma siksa? noe ti Mesir sakoeringna ka .goestina, .noe ti Selong sakoeringna ka goestina. Saoer ratoe: „Lalakina éta oge ten dibwaga waris, aja waris poerba mana koeat ewe-ewena” . Mangka toeloe j djadi nagara doewa kang raka deungngeun kang rai. Mangka tjaritakeun deui nabi Enoh. Saoeina nabi Adam: „Nabi Enoh, ten jatjan dahar sri; reja doeradoe, koedoe bogoh ka pada lalaki, karsa dahar babatang.” ] Saoerna: „Na bi Adam, mo egí-moegija ke'ti lia bebendon deneng Allah.” Mangka nabi Adam njieun paralioe. Man gk ana pasto e, dibawa oenggah ka parah h oe nabi Adam nabi Enoh. Dibawa oenggah ka parahoe, mangka bi djil angin topan sapotjorro ti sagara, mangka keneum alam doenja. J Oerang noeKatja 9.
sa Djawa ramo eukeur njieun goenoeng. Saoer ratoe Prewata sari djagat: „pikakeueummeun.” Mangka njipla goenoeng sasipat langit, dingarankeun goenoeng Adrakasa, Mangka oerang noesa Djawa dibawa oeng gah goenoeng koe rata Prewata sari djagat. 131
Mangka oerang noesa Djawa dibawa oenggah g oenoeng ka sanghiiang poentja k Lingga^ Mangka lawasdawas orot deui. ' Mana noe saat ti heula bodi ong rent jang tjarangtjang betan kembang lopangf, mana dingarankeun Bodjong lopang. . Toeloej ditoero ennan dibabakan koe Der ma siksa. . Toeroenn a ka dajeuh mana aja Dnba nagara, didjenengkeun Ki dipati panaekkan masihna ratoe leungit di goenoeng. Mangka oenggah palo kanjtjan a koemambang-kambang, ditalian koe hoe koe rokro, ditjangtja ngkeun ka goenoeng, dingarankeun Noesa kambangan. Mangka
Katja 12.
Katja 10.
katoeroennan wahijoe. Saoer noe Wenang: „gema tapa di sompokking panonpoe, dinja pidjadieun ratoe” . Meunang saoer saketjap, toeloej angkat deui. • Saoer noe wenang: „djadjaga ka loka goemilan g na tapa manana aja sawarga loka. Mangka neroes boemi ka handap ka saragina. Arina dibabar bawana, mana aja Bwana larang. Toeloej tapa dinja. Meunang saoer saketjap, mangka angkat deui ka loehoer. Bidjil ti goenoeng, babar ti gasak, ti ngabaloengboen g djalanna, mana dingarankeun goenoeng Galoenggoeng. Mang ka arina dipeungpeukan; mana dingaranan, Fameungpeuk. Toeloej tapa di goenoeng Bo elig ir poetih, dibabar bawana; mana aja Bwan a lamba. Toeroen ka goen oeng Dapa ng, moeroeb moetjar pakatonan di djagat paramodita, disoejoedan koe sadjagat kabeh, saloemahhing boemi sakoerebbing langngit, Mangka biKatja 11.
•
reungngeuh koe Darma siksa. Toeloej diparanan koe Darma siksa, djadi sastra doewa noeloeh. 1 Toeloej dihikeun ka dai e tim dajeuh. Dihatoerkeun deui ka poetrana ka.beh. 132
Mangka dibedjakeun k a sabrang, ka nabi Enoh. Saoer nabi Enoh: „ w at ek e ta, seh, lekab 1karagragan tji banjoe eloeh, mana djoemeneng Ratoe Galoeh.” Mangka seh Mad.ioesi doedoekoeh di Masigit watoe. Maka sang ratoe ngadjenengkeun papatih opat noe natakeun sakabeh. Didjenengkeün A lam Daoer noe natakeun djalma kabeh; didjenengkeun Dewa Goeroe. noe natakeun di djero dajeuh, Da rma siksa noe natakeun di karaton, Empoe Gandiali, Mangka oerang Noesa Djawa pada soedjoed ka goenoeng anteg didjieun pamoedja-
an. Mangka katingallan koe malekat jen roeksak oematna kabeh, alamna soedjoed ka kajoe ka batoe, mangka dipanah koe goegoetoek batoe. Toeloej rempo e paboera ntak, toeroenna; mana aja kaboejoetan. , Mangka soedjoed ka batoellah. Oerang tjaritake un deui aja anoe ta pa di goenoeng Padang, jen kawasa, dingaranan' Adjar soeka resi. , , Mangka hatoer ka sang ratoe jen kawasa. Saoerna sang ratoe: „Ah, aing neang ka noe tapa". Mangka greuhana ditapokan mobana koe . kanjtjah. ' , Ik o e r sang ratoe:- „Patih, hatoerkeun ka noe tapa, sang ráto e bareuh mohaha, koe náha ?” ' . Toelo ej kai patih hatoerkeu n ka noe tapa. Hat oerna kai patih ka noe tapa: „iioe hoe n, kaoela dip iwarang sang ratoe, sang ratoe bareuh mohana, koe naha ?” Saoer noe tapa: „E ta oge eukeur bobot sang ratoe.” • * Kai patih toeloej poelang, hatoer ka sang ratoe. ■ , * „Koemaha patih, saoer noe tapa?” „Noehoen, sang ratoe, saoer noe tapa sang ratoe bobot.” Saoer sang ratoe: „Bohong noe tapa, pagah kawasa” . A rina di téang kanj tj ah
Katja 13.
, teu aja, sang ratoe ngandeg. . Datang ka boelanna, ■babar. k DingarankeunHariang banga. ' Lawas-lawa s sang ratoe oew ar ka sana ; gara jen sang ratoe eiik eur diboga seuweu. Saoer sang ratoe: „Patih, hatoer deui ka . noe tapa, sang ratoe eukeur diboga deui seuweu’ '. • .
t '
'
„Rampes/’ tjarekna kai patih. _ A ri datang ka noe tapa, toeloej hatoer, tjarekna kai patih: „Ka oe la noehoen, dipawarang koe sang rato e” . Saoer noe tapa: „Dipiwarang naha kai patih?” ,,Mangka sang ratoe bobot, nahaewcewe ta lalaki piseuweueuna na ?” Saoer noe tapa „ R ej a deui sang ratoe ka noe tapa Kai patih, hatoerkeun kasang latoe, saoer noe tapa piseuweueunnana . ew e-ew e." Saoer sang ratoe: „bohong noe tapa, eta ogè kateh fkantiah. katel?”) Arina ditejang, kateh teu aja. Sang ratoe toeloej ngandeg. Ari^ lawas-lawas, dataug ka boelanna, toeloej babar sang ratoe. Arin a dibireungngeuh istri seuweu sang ratoe.
,,
Tjäritakeun deui rejan a para poetra, Ra toe Margdja i enggang seuweu na ratoe AlQgb noe tja lik di noesa Kamb aiigng urT Arina patoet' Katja 14
■
tan nJa Harijang banga toeroenan Ad jar, poeíang djiwa noe ngasa di Soemade kidoel!. ^alikna ka Madjapait. 1' Patoetan ti ratoe Prawata. etaseuweuna Preboe goenoeng, Sang radia pandii. Patoetan deui ti ratoe Maradjn. Ha W; nja ratoe Pagedongnga,n. Maradja dewi angin seuweuna Preboe W ira t maka . ratoe Maradia sakti Patoetan fci (lew tT o “”e ~ ■ raba doewa w elas noe n J S t T ï ï b ^ ^ Mangka toeroen ratoe Komara ti swarga ngajoega dajeuh di bodjong~ffii-manda.fo wateun reudjeung Tji-gagakdjal^ “ Mangka gering sanâ^âraGatoêîi, ------
Saoer sang ratoe: „P atih , nahoeim tamba geringsanagara?” „Kaoela noehoen, sang ratoe, kaoela rek hatoer ka noe tapa, menta tamba gering.” Hatoer kai patih: „Noehoen, kaoela dipi warang koe sang ratoe, menta tamba gering sanagara.” • Saoer noe tapa: „Rampes.” Mangka ngala sagala tamba. Toeloej dihato erkeun ka kai patih: „Ije u tamba gering, hatoer. ” Katja 15
kenn ka sang ratoe, kami dek noetoerkeun peundeuri” . „Kaoela amit.” Saoer noe tapa: „Pileuleujan, kai patih.” „Kaoela noehoen, sang ratoe, ijeu tamba gerring sanagara ti noe tapa.” Toeloej ditampanan koe sang ratoe. Arina diboeka, beh reundeu. Toelo ej didahar kôe sang' ratoe; nja t warras sanagara Galoeh. Toeloej ka seba deui koe paramantri. Lila-lila toeloej datang kai adjar. oaoer sang ratoe: „Soek oer temen, kai adjar datang, Reundeu baan saha?” ’ Saoer kai adjar: .„Noeh oen, bawa noe seba oerang noehoen, seba teh noe djaba baè, mangka diteda koe kaoela. Toeloej dipelakkeun koe kaoela; lawas-lawas ari tjoekoel, kabatoer ka sampejan.” * „K ai adjar, ari kitoe ngabaktikeun sesa” . Mangka sang ratoe bendoe. ' Saoer sang ratoe: „Patih, paehhan kai adjar”. Mangka ditjekel koe''kai patih, dibaan ka rantja Tjiboengoer. Saoer kai adjar: „Kai patih, hatoerkeun saKatja 16.
oer kami ka sang ratoe, djadjaga ari boga u18 euwe u lalaki nja e ta noe dipaehhan teh”. Toeloej dite lasan. Ngaiambang beureum getihna di rantja mana dingarankeun Ranria beureum. -^ Lawas-lawas sang ratoe ngandepr. 138
„Dipoendoet koe ngaing, Aki berangngantrang diperedikakeun sabawa kita” . Toeloej poelang Aki bera ngngantrang
Datang ka boelanna, lahir; arina dibireungeuh 1a.laki.__ Mangka diasoepkeun kana kandaga kanj^ tjana reudjeung endof? sahoelo e, doehoeng^ • sapoetioek. Toeloej dipalidkeun ka Tjitandoej., Tjarita keu n deui Nin i berangngantrang; Aki berangngantrang._ , _ „Ni ni, hade tem en impijan aing, ngirapi kagoentoerran manik katjaahhan mirah” * „A ki, -soegan saapan oerang meunang kirim ai pianak-anakkeun” . Isoek-iso.ek los ditejan g, nageboer kandaga kanj tjana njorang kana saapan. . Toeloej dibawa, ka Nmma. Ar i diboeka, behna. moerangka lih, endog d isi 1e ung ■-le um k eu n keris. Toe loej diteundeun moerangkalih. Toe loej dilorok, dipaninggoerkeun. Lawas-lawas datang ka tegoeh tjangtjoet. Mangka dibawa mojan koe na kai Katja 17.
t ajah. . * Bw at tjioeng. 1 „Ajah, nahaenn eta?” „Ngaranna tjioeng, anakking” . Bot indoengna, bwat bapana, bwat anakna. Poer hiber bapana. „Aja h, k a mana eta arahna?” „Piarahheunana ka dalemn dajeuh” . „Ah, ngaran aing Tjioen g manarah” . Endog toeloej disileungleumkeun. Toeloej mega r, ,dingarankeun Singarat taradjang. Mangka rame di daleum dajeuh noe keur rek sawoenga.il. „Aj ah , aing mah hajang ngadoekeun hajam aing” . „Moelah, anakking, bisi eleh marrang” Mengkena m oerangkalih hajam toeloej di kelek, doehoeng toeloej disoengkelang. Toe loej ' angka t, ditoe toerkeun koe na kai ajah. 1 Datang ka pagellaran, berran ningal oerang pagellaran. Kat i ngali koe patih Har ijang bangnga kahatoe r k a sang ratoe. Toeloej disaoer koe djogan. Saoer sang rat oe: „ A ri eta, seuweu saha?” Kaoela noehoen, anak kaoela’'.
Katja 18.
-
bari nangngis, m elang koe n a kaiseuweu . Rek mireungngeuh ka sang ratoe, mireung ngeuh deui k a patih Har ijang bangnga, toeloej mireungeuh ka sari rana di andjeun. Lila-lila eling tjarita, hatoerkasangratoe: „Ka oela anak andika” . , _ N gare ung euhhe un bangkeur euheun miiesep hato er sakitoe. L ila-lila toeloej, eling, sang ratoe 'dipoend oet soen gkelangna doe
i#", i ¡¡ft&i
hoeng. Arina dibireungeuh soengkelangna doe hoeng, beh poen Na ga loemengg ang«. ' Saoer sang ratoe: „En nja hidep anak aing” . Kahato er ka njai iboena. _ Toe loej dira woe dipangkoe . ditjeun gtjeurikan. Saoer Tjioeng manarrah: „Rama, iboe, £ kaoela neda waris". Saoer sang ratoe: „Enggeus bejakkeun koe na kai lanjtje uk, koe patih Har ijang f
bangnga” . „A jà soteh kari pandai domas_ koe rang, hidji,, eta waris aing ka hidep. Toeloej disoehoenke un waris. Sang rato e toeloej ditjalikkeun, didjadjarkeun deung na kai lanjt jeuk de ung patih, Harijan g bangnga ditoeloejkeunna, djengan patih Tjioeng manarah marentahkeun noesa^ tiloe poeloeh tiloe. Alatnna ra-
I;"/
& K'.--
Katja 19.
toe Galoeh pitoeng ewoe tahoen. Mangka patih Tjio eng ' manarah karsa noeroenkeun pandaj domas koeran g hidji, rek njieun imah beusi. . Ari njieun imah beusi. Kabireungeuh koe sang ratoe, panoedjoeeun. Toeloej dihato erkeun njieun deui bole beusi. ' Kabireungeuh, panoedjoeeun dihatoerkeun, Arina njieun deui kondjara wesi. Arina dibireungeuh koe sang ratoe, panoedjoeeun, dihatoerkeun. m
f
»P*; bä i
Saoerna patih Tjioeug manarah: „Hanteu njaho ta di djerona, ramma?” . Toe loej dilebetan koe sang ratoe. „Ha de” . saoer sang ratoe. Djeprak dika ntjing koe patih Tjioe ng manarah, didjingdjing ka paseban, dioendangkeun ka sadadajeuh. v Teu dibere tjai, teu dibere sangoe, dikemitan koe para seuweu. Lawas-law as saoerna patih Tjioe ng mana rah: „Sang ratoe lintoeh-lintoeh keneh," Horengnganan dibalangngan keupeul koe patih Harijang bangnga, Mangka bendoe patih Tjioeng. Katja 20.
manarah, mesat hateup sirap, dibalang kang raka. . ■ Toeloej bendoe kang raka, ' Mangka kondjara wesi rek diirik. Koe patih Tjioeng manarah direboet. Ko e ratoe Pagedongngan toeloej disoesoepkeun ka goenoeng Kelong. Toeloej prerang, mangka disedekkeun ngetan kang raka. Datang ka Balangbangv nganj saoer kan g raka: „Ra ji, o erang eureun/1 „Raka, rampes." ! Toeloe j eureun teohheun madja, toegna ' bwah kalajar. ! Ditjandak koe na kai lantjeuk. „Raji ijeu boeah naeun?'’ „Ije u bwah madja, raka.” „Ngennah didahar?” „Ngeunah raka.” Arin a didahar pai t. * i^^dja£ait ijeu pingaranneun nagara.” Disedekkeun deui ngoelon kang raji koe kang raka. . Datang, ka Tadjog barat, saoer kang raji: „Raka, oerang eureun.” ' „Raji, rampes,” Eureun teohheun pakoe; toeg bwahna. Ditjandak koe na kai ais, „Raka, bwah naeun ijeu?” f "Bwah pakoe djadiar." j »Pak wa n padjadja ran ijeu ngaran/’ ^ Mangka prerang deui. Datang ka Taraban, mangka toeroen Dar ma siksa. „N ja prerang, a nakking.” Tj i pamali neroes goenoeng *
Katja 21,
teka noendjang ka sagara hal erang godong angsana, na ka ng raka ditjandak koe kai mas dipangpengkeun ngetan, kang raji di tjandak koe kai mas dipidwahkeun ngoelon. Toeloej dikoempoelkeun ka nagara Galoeh koe Darma siksa. Kondjarra wesi diparannan koe ratoe Maradja sakti, ditjip ta toeloej léboer djadi tjai, toeroenna ka dojeuli, mana aia Kandang wesi. To elo ej k oem poel deui ka naga ra Galoeh., pada marek ka ramana neda idin. Mangka matoer kang raji: „Raji oelah djoemeneng ratoe ti heula.” Saoer kang raka : „Soek a afrig djadi ratoe ti heula, da aing kolotn a anak poetoe, raji koe a ing dikawo elakeu n mo djoemeneng njakrawati lamoen teu ngoembara heula.” Patih Hariiang Bangnga karsa moeroed ngetan, maan koering na satak sawe nitih lemah M adjap aitt| , Poepo etra prehoe Moela. . Prehoe Moela arina poepoetra Preboe Te ro es bawa,. , Teroes bawa poepoetra •
Katja 22.
Teroes Bag awat. Teroes Baga wa t poepoetra Preboe Teroes goemoeling. Preboe Teroes goemoeling poepoetra Pre boe Radja goemoeling. Praboe Radja goemoeling poepoetra Preboe Mangngoneng. Preboe Mangngo neng poepoetra Preboe,. Teroes bangbang. . Tero es bangbang poepo etra Ki Gede ng Iflesser, K i Gedeng , Messer poepoetra Ki Gedeng Ki Gedeng Djati poepoetra R,atoe Prewata. Ratoe Prewatapoepoetra Ki Gedeng Ma jarialL " ~1 Ki GedengMajanahpoepoetra istri, dingarankeun Ratoe Sarikem. Arin a krama ka wong ngagoeng kabatoellah, dingarankeun seh Koeres. Kaselangngan koe Ratoe P adian ^maniakit wawatoeneun nejangan boedak boele pifcambaeun,
.'f-
. r.o-
135
Nim 00 Ki Gede Selang, poetri ■dianggo, manjak.it warasna. . Poe tri toeloej bobot. ' Arin a babar K i Ged eng Katjoeng, Ki Ged eng Katjoe ng arina poepoetra Ki Gedeng Soeroewoed, _ Ki Gedeng Soeroewoed. 'W
Katja 23.
to
arina poepoetra Pangeran Sedang Karapaj fKarapiak 160.1 —-161 ß). poepoetra Pangeran Sedang Kadjenar. Pangeran Sedang Kadjen ar poepoetra Pa ngeran Sedang Kamoening. Pangeran Seuang Karnoening poepoetra Soetan. Soetan arina poepoet ra Soesoenan (Tegalwangi 1677). Soesoenan arina poepoetra Soesoenan Mangkoerat. . Soesoenan M angkoe rat arina poepoetra Pange ran Dipati, ka tapa koe kang raji Sopsoenan Poeg er, poepoetra Pang eran Mang,koe Magara, ' Pangeran Mangkoe Nagara poepoetra, Pa ngeran Dipati. A Tja rita keu n deui Tji oe ng Ma nar rah; karsa rek moeroed ngoelon. Ma.ngka maan koering pandaj domas koerang hidji n itih lern ah Pa djadja ran. Arina krama ka .Ratoe Endong Kanjtjana. Ari na poepoetra//Darma R eh e, ., Darnia Rehe arina poepoetra^Loetoengkasaroeng j^oetoeng-kasa roeng arin a poep oetra PreboeVLingga Hijang. I Preboe L ingga ITijang poepoetra Preboe Wesi. Preboe Lingga W esi arina poepoetra Pre^ b oe /Lftigga W as to e. Preboe Lingga Wastoe poepoetra San^ Soosoek Toengga.1. Katja 24.
San ,,Soeso ek T oenggal a rin a poep oetra Preboe Kawati. Preboe Mo ending Kaw ati poepoetra PreboeJAnggalaran g . W Pfeboe Anggalaran g poepoetra Preboe fei1iw angi, dj oe meneng nj akraw ati Padjadjaran.
1
186
II I Alamatna impian .
Noeroetkeun kapertjajaan bangsa Soenda anoe loembrah,- ngimpi teh nja eta lakoelampahna soekmaT* sabot keur sare. Oepama oerang sare, soekma oerang teh kaloear tina koeroenganana, naon-naon pagaweanana djeung paman ggihna dina wakt oena keur loemantoeng tea, nja djadi ngimpi, tjenah. Malah sok radjeu n aja soekm a anoe njasab, kasaroeng teu bisa moelang kana djasadna, tangto e anoe kitoe djadi maot tea baloekarna. Mana wi sadajana oge parantos oeninga, atanapi ngadangoe jen kolot-kolot mah katjida ngalarangna teu meunang merong, njoelang-njaling atawa njoletan beungeut noe sare, ari sababna noeroetkeun katrangan k olot t ea mah, taja lian ngan bisi soekmana eta noe sare tea, teu bisa moelang deui ka djasadna lantaran pang- lingeun kana ragana, pedah salin roepa. Lian ti aja kapertjajaan eta, aja deui oendakna pertjajana kana impian teh, nja eta sok djadi a lamat kana had e djeung g oreng anoe koe oerang.. bakal ka sorang. malah biasa disareboet ilapat ari diantebkeunana pisan mah. Koe toekang itoengan patangan mah ngimpi ^te h dibagi tiloe .bagian, nja et a: 1 R i wan, 2 ilapat, 3 ilham. 'T Riwan hartina ngimpi dma sare sagawa jah, sare ti beurang, sa t so ic so u , ata wa ngimpi kaispelmakeun. " .........; Ngimpi riwun, tara djadi alamat, lain 1 ilapat, malah ilahai'na disebo et kabaiva-bawa impi, atawa kaimpi-impikeun, nja eta naonnaon kalakoean oerang keur njaring, anoe katjida tjoemantelna kana hate, atawa anoe kapiangen-angen dipindo kasorang dina keur sare. Sok- radjeun djadi riwan deui, oepama sare .kasa woer koe sora anoe ngaromon gy noe seuri ataw a koe kadjadian anoe sedjen, anoe soemanding ka noe keur sare tea. Asoep keneh kana ngimpi riwan , lamoen keur sare di tindihan eureup-eiireup, ataw a saroepaning impian anoe disangka panggoda sefcan. ; ..... ... ...
m
Impian-impia n anoe disang ka asal lanta- * ranana tina papakean, pakakas atawa barang sedjen anoe dipake at awa toenierap dina badan, ataw a pangga we anggahota anoe teu diniatan sabot keur sare, eta kabeh oge r i wan bae; saperti: ngimpi ngapoeng pedali sare dibadjoe, ngimpi ditjongtjong lentah pedah aja remeh napel, ngimpi tigoeling lantaran soekoe ngelesed dj. s. t, llapat, nja eta ngimpi anoe djadi alamat
tea, ngimpi enja tjenah, datangna oge biasana tara dina sambarang sare, tapi mil ih waktoe nja eta tengah penting babakoena, komo lain den dina malem Djoemaah m ah. Ngimpi ilapat oge aja roepa-roepa, nja eta.: .
1 Anoe djadi alamaEnaTT^aj”~siliB atawa sindirna tina anoe saenjana, saperti ngimpi (itruh-uni, auuna! bakai. i.jiiaka. Ngimpi nandjak bakal so esa hftie uk sawareh bakal naek pangkat). . ...... ~ ..
Ngim pi nimoe doeit bakal radang, dj. s. t, 2. Anoe djadi alamat tea sabalikna tina noe saenjana bakal kalampahan, ngimpi oentoeng bakal boen toeng, ngimpi dipoedji bakal meunang wirang^ngimpi boengah bakal soesah, dj. s. t. 3. A noe djadi alamat tea saenjana, tjeples anoe kaimpi tea noe bakal kasorang teh, saperti peutingna jigimpi papanggih djeung baraja, ari isoekna gok gapanggih. Ngimpi leungifc doeit, ari isoekna loket aja noe ma ling. Di panjabaan ngimpi pamadjIkaTTgormg, ari datang ka irnah n jam pak paniadjlka n pajah. dj. s. t. ~~ Ari anoe diseboet ilham, sok diseboet kaloengsoera n wah joe, ieu oge aja tahapanana^ aja toempa-'toempana, noeroetkeun waroega ragana iman nja eta: I Piwoeroek atawa pit oedoeh ti bangsa loeloehoer, baba koena t i karoehoen ataw a sepoeh anoe geus teu aja di kieuna, saperti: meunangpiwoelang ti aki boejoet, ngabedjaan koedoe ngadji kitab Anoe, ataw a meunang piwedjang hidji ’elmoe kaloehoengan; Aja aki-aki noedoehan pependeman, dina itoenganana (Ieu sok diasoepkeun kana golongan ilapat). Ka loengsoeran W ahjoe Pangeran, at r 2. padang-tarawan gan . Sar eng lian ti ete" aja keneh tahapan sanes, anoe langkoe ng loehoeng, malah di di eu mah geus ingkar tina babasaan ngimpi.
1Kadjabi ti dérahan éta, sok aja deui anoemaparin idjrahanana tina bab ngimpi teh, nja éta sao e m a ngimpi téh sanes toekoeh koedoe dina keur saré baé, tapi anoe njaring oge sering ngimpi, Mapan sering boekti, panon boentje lik ngadjentoel miloe ngarioeng, ari ditanja ngarcmdjag. Tah, saoerna, éta ogé ngimpi kénéh, nja éta anoe inge tan teu koemboeh, ngentjar henteu katoengkoel kakoeroeng koe bakoe, dj alan m éngpa r ka loeareun noe keur disorang, éta ngimpi • pibasaeunana. Geunin g sering lamoen aja kantja anoe keur enja tjarita, batoer oedjoe g-oedjo eg ngag eienjoe, i inoe i, tampolana malí seuri ngabarakatak serangan, éta lakoe anoe kitoe goendam tea pingarane una na ,-djadi sanes ngan tepi kana ngimpina baé dina njaringna ogé. Ana keur njaring mindeng ngimpina, lantaran teu tigin kana ngahidji, dikentjar ngoembar sorangan, emboeng goeloeng djeung loeloegoe, atoeh komo keur saréna mah, meureim asa djongdjon oentjlangantjlong lienteu aja noe ngaréw ong, henteu kaweur henteu kagimbreung-gimbreung. Malikkeun deui pangali, malikan alamat impian, noeroetkeun kapertja jaan oerang dieu, impian téh djadi ilapat tea, Ieu di handap diserat alamat-alamatn a, noeroetkeun paririmbon Djawa kenging njoetat tina Djawa No. 4. 2. Jaargang, ditambihan koe anoe biasa dipertjaja koe Soenda. Ngimpi njal) o di Allah, bakal tinekanan.. maksoea (karepe^daaT), 2. Ngimpi soeka-soeka,"' bakal paila bakal soesah. 'S) Ngimpi papanggih djeung Kangdjeng Nabi Mo eh amad, bakal pinanggih bagdja lahir batin Ngimpi ningal tjoekang sirotolmoestakim, bakal ngalakonan panggawe bener . Ngimpi njoekang dina tjoekang sirotolmoestakim , bakal moal aja noe fcjangtjaja, bakal diper t j aja koe dje lem a. Ngimpi teu njoekang Sirotolmoestakirn, bakal gering. ' 7. Ngimpi ngadji, bakal njimpang tina agama. Ngimp i papa nggih djeung Sahabat K. Nabi (Aboe Bakar,Oemar, Oesma.arAli), bakal nilgaw e 'kahad ean at meunang,. élmoe. . . .
t
187
Ngim pi kiamat, bakal keuna pitenali a ta w a, bakal ngalakonan gaw é masiat. Ngimpi loemakoe ngaler, bakal meus ® nang redjeki. Ngimpi ningal panan-poe at. boelan, bakal beimgbar. (Tjeuk oerang Soenda, bakal ■oentoeng1 me unan g daradj atg ed e, bakal boga anak pinter). Ng imp i samagaba, bak^.1 meunang pan1 2. tj abaja. Ngimpi srangengé toemoeroen ka boemi, asoep ka imah, bakal meunang daradj at. 14. Ngimp i ningal mega beureun át méga hidetmg, bakal aja pan tj abaja, (roeparoepa kasoesahan) di désana. \ F). Ngi mpi langit poék, bakal moal pertjaja kana agama. _ J 6 ) Ngimp i kahoed.janan, bakal aja ano e mere, meunang -redjeki. 17. Ngim pi néndjo hoedjan, bakal djadi loerah. 18. Ng imp i kateba k angin, bakal yteksak désana. . 19. Ngi mpi katebak angin laoet, bakal él eh perang. 2 0 . Ngim pi ningal hoedjan a tawa hoedjan angin ti kadjoehan, bakal ba kti ka rato e. 0) Ngimpi hoedjan boeah, bakal meunang kabpengahan. ■ Ngim pi mandi dina t j ai hérang, bakal 22 . djaeoh tina kaprihatinan. _>i-23. Ngimpi ning gaL wa loengan keur gede t jai, bakal tapa (Tjeu k oerang Soenda m ah, bakal manggih amarah, pipaséaeun). 24. Ngimp i ningal waloengan ngolétrak tjaina, bakal kaandjangan oerang desa sedjen ata wa bakal diloeraban koe oerang desa sed jen. 25, Ngimpi teuleum di talaga, bakal djadi djele jna merdika. (T jeuk Soenda mah bakal tjilaka). Ngimpi teuleum di waloengan, bakal ^ 26. pinanggih bagdja (Tjeuk Soenda bakal tjilaka). . 27. Ngimpi ngodjaj, bakal moebah panggawena. 28. Ngimpi ngaloentjatan waloengan, bakal pondok oemoer. Ngimpi t jai laoet amis, bakal meunang ^20 redjeki, oentoeng djalan tina roeparoepa pantjabaja, 9.
138
(§ ) Ngimpi nginoem soesoe, bakal meunang
redjeki halal. 31. Ngimpi boga hajam djago, bakal boga anak lalaki. m Ngim pi loba hajam, bakal rea moerid anoe goegoeroe. ? 33. Ngimpi ningal daging at. meuntjitsato bakal- meunang kahadean (Tje uk Soenda mah bakai kapapatenan). 34. Ngimpi loebak, liboek daging embe, ■ bakal rea noe njororedjeki.(Soenda bakal kapapatenan).' ., ■ . Ngimpi ningal gadiah. 'bakal diasih koe ratoe., (Di Soenda mah maoeng lain gadjah). . " . Ngimpi kadatangan gadjah, bakal katatamoean koe menak (Di Soenda mah . koe maoen g' lain koe gadjah). ./ Ngimpi aja gadjah asoep ka imah, ba kal djeneng, naek pangkat. ., . Ngimpi digegel sato galak, bakal diasih koe dielema ; • Ngimpi ninggal pamegaran oraj matih, bakal diam bef^ koe rpaniaBjikan. Ngimpi ninggal liang oraj, bakal pandjangoemoer Ngimpi kahoeroean, bakal tjilaka gede (Soenda bakal manggih napsoe). Ngimpi. ngampihan jseuneu, bakal tjoekoel pakaja. Ngimpi nendjo goenoeng, bakal meunang ■43. bedja. 1 ■ Ngimpi njaba_ka goenoeng, bakal men uang noeg raha. ■ 45. Ngimpi kaloear ti leuweung, bakalleu-leungiteun.
47. 48. 49. 50. 51.
Ngimpi asoep ka magigit, bakal meunang .bagdja, Ngimpi njieun imah, bakal laksana karepna atawa bakal boga pamadjikan. Ngim pi aja noe mergasa, bakaF pinang gih soesah, Ngimpi asoep ka naraka bakal gede dosa. Ngimpi ngedegdeg atawa hareudang, bakal kadatangan tjilaka, karoeroegian. Ngimpi aja angin gede, tatangkalan raroengkad, bakal paila a taw a aja anoe ngaroeroeg. Ngimpi aja ditengah sagara, bakal meu nang doeit
CM;
Ngimpi palid ka laoet, bakal laksana anoe disedia, tapi ba toer re a anoe ngewa / 54. Ngimpi ngarasa panas, bakal ipeunang, redjeki tina djalan serong. Ngimpi dahar* boeab, bakal a,j a noo matjikeuh. Ngimpi ningal warna-warna kembang, bakal djadi pangkat. Ngimpi dahar iaoek embe, bakal mqu;,. nang_iMji)ki (Soenda: ngimpi dahar iaoek bagong).
Z3
Ngim pi dahar I aoe k sapir‘ Iaoek moen ding, la o e k liajam, ataw a letah, bakal meunang kahadean. . 59. Ngimpi kabojong koe moesoeh, bakal balik ka bali geusan ngadjadi. 60 j Ngim pi tepoen g djeung-Nabi Isak, bakal P:"' sakti at. meunang daradjat. Ngimp i . ka saw arga, bakal laksana M ' M sakabeh karep. y / # . Ngimpi kaloear ti sawarga, bakal roentag babandaan. . 63. Ngimpi ningal naraka, gede dosa koedoe' tobat. ' . . Ngimpi kiamat, bakal djeneng naek pangkat at. tinek anan sakarepna. ~ Ng impi ninga 1_be ntang, ..bakain i on na ng bagdja. (66) Ngimpi oenggah ka langit, bakal meu nang daradjat gede. : 67. Ngimpi samagaha sarangen ge at. boelan radja bakal soesah lantaran nagara ro eksak Ngimpi boelan asoep Jka i m ah, bakal i’ - © oentoeng gede. 69. Ngin^r hingaT tjai datang, bakal moenggah hadji (Soenda : bakaL amarah). 70. Ngimp i teuleu m dina tjai ldroeh, bakal tatapa. Ngim pi ningal waloeng an tjaina herang, •bakal nampa tiarangernas-Inferi. Ngimpi' "rigin oem ti waloengan. bakal diseuseul koe doenoengan, tapi laksana panedjana. ~ Ngimpi teuleum dina t ja i herang, bakal 1 M soegih. " Ngimpi nginoem tjai herang, bakal tegoeh agamana. Ngim pi ¡igiriooni anoe konrol kvn 'r!, bakal boga..ejims .perak. " Ngimpi ngaloentjatan waloengan bakal pondok oemoer.
i lii! ;' #-v9.J
J" ®
..
.
77. Ngimpi paparahoean bakal soesah. 78. Ngimp i toetoeroeboen ka talaga, tobat ka Alla h. / © Ngimpi ningal sinar sarangenge, damar atawa haseup bakal gampang sagala karep. Ngimpi ningal seuneu ti .kadjaoehan, bakal pandjang oemoer. 81. Ngim pi kapeutjn gan, kasasar lampahna. Ngim pi djadi Untoeh, bakal loepo et tina baja.
y ©
.^B) Ngimpi ningal goenoeng at. seuneu ti kadjoehan bakai diasih koe doenoengan? Ngimpi 1intoeh bakal oent oen g. @ Ngimpi sa mbea ng. bakal laksana panedja. _ _
($$) Ngim pi dit jabak sirah, bakal tinekanan ' sapanedj.a, * Ngimpi kaan djangan, bakal mimitran M dj eung_ saloehoerenn ' 88. Ngim pi diragap awak, bakal gerin g parna ata wa bakal kasémahan baraja. 89. Ngimpi pepanggih djeung aw ewe , ba kal kawin. _
90. Ngimp i beungeut djadi bodas, bakal boga pamadjikaneun. 91. Ngim pi diboera oraj, bakal meunang pipamadj i kan e un baka l ka win. 92. Ngimp i dipatjok oraj, bakal tjilak a koe moesoeh. ^ J © N g im p i papanggih djeung Malaikat, djeung Nabi Adam, djeung Widada ri, bakal djadi gogedén. 5 Ngim pi hajan g boeboeang bakal sal ame t._ Ngim pi nandjak ka goenoeng. bakal naek pangkat. ’ .
f
Ngimpi nmipe_jmkara,ng-, bakal naek pangkat. " 97. Ngimpi mandi bakal gering. 98. Ngim pi toempak koeda, bakal gering. 99. Ngim pi boeboeang, bakal katjilakaan , leuleungiteun. ^J^Oo)Ngimpi néwak manoek, bakal meunang y ®
_ _
101. Ngimp i imah kahoeroean, bakal meanan g bah aja gedé. .. 102. Ngimpi kadatangan djelema rea baka! kapapaténan. © N g im p i luber, bakal oentoeng. 104. Ngimpi katfnggang k a ^ T a ka l tjilaka gedé. ""
nc 'ri 139
4.
^0 5) N gi m p i soemoer pinoeli koe tjai, bakal tjoekoel sagala gawé. 106. Ngimpi geloet éléh bakal gering. (f o j) Ngimpi disalin koe papakéan weuteuh, bakal naék pangkat Jboga gawé anjar. ) Ngim pi tja tja rita djeuug sepoeh ano e geus teu aja di kieuna, bakal pandjang oemoer. if . Ng impi soehoenan tisorosod, bakal 10 9 .: soesah. . Ngimpi nimoe doeit, bakal leuleungiteun 1 1 0 .: 1(Tje uk o eran g Soenda, bakal radang). .N 1 11 .: gim pi machan ovaj, bakal moal dj adi s akar e p na.
:
A m it ka Batara, Goeroe, , goeroe poetra goeroe poetri, goeroe poetra. naga radja, goeroe poetri naga sepi, . goeroe Sang kama dirasa, > goeroe roemasanin g boedi. .
115. Ngimpi poenglak hoentoe ti handapi ^ bakal kapapaténan baraja sahandapeun.
5 3 /¡'bt-p 3
Poen sampoen amitan ampoen, ka Batar a ka Batari, ■ Batara para dewata, Batari para dedewi, Batara teroesing rasa, rasaning sawer kinanti.
.N gimpi dipa t jok o ra,j mati h, bakal di .. 1 1 2 .. asih. koe awéwe. l i s ..: Ngim pi noengkoelan noe kariaan, bakal aja noe kapapaténan. 114.. Ng imp i poenglak hoeritoe t i loehoer, bakal kapapaténan koe baraja saloehoe reun.
. .
v
it
j
Noe mantjoer mantjoer di panggoeng, anoe ngaping sakoeriling, noe ngajang di awang awang, anoe ngaping beurang peuting, noe ngabangbang raga oerang, anoe ngaping raga aing. ’
.
5J
i S a w é r S i R o en t ja n g k o e n d a n g . ) \
1. '
2.
.
>
íí'-í
14 0
Asalamoealaekoern, Si Baji -Raden Kawati, Si Leng gang gelereng herang, Si hening atjining bening. Si Padang sipoe pandjang, anaking anak papanting.
Lailaha ilellohoe, ' kawitan sawér kiai, ' Moehammadoerrasoelloellah, . eusina sawér ki santri, poesaka sawér balfeula, dirampid sama sakali.
8.
Pit ik toelak pitik toekoeng, toetoelaking djabang baji, toelak rantjana wisaja, toelak noe hiri noe dengki, toelakna kalimah sada, sada moeni koe djasmani.
Si Koe ntjo eng Si Aro em tandjoeng, Si A tji atjining-hening, ' Si Lénggang gilang goemilang, Si Gin din g Si Pa da ngaping, Si Poerba wisésaning Jang, hatoeran bagéa soemping.
9.
Ko er ba,joe koero enga n bajoe, koer baji koeroengan baji, koer sawanan sasambetan, sadérék medal sapeuting, tah tampa dina taweuran, ■ ' ninggang sisindiran dangding^
Disoewoek kidoeng djeung kidoeng, dipirig dangding djeung dangding, pada welas noe maridang, pada asih noe njarandin g; sawérna Si Roentjang koendang, pameulit ati noe ngaping.
10. Bajoe diaw oer koe bajoe, koenir diawoe r koe koenir, ■ panglaj diawoer koe panglaj,’ doeit diawoe r koe doeit, 1 béas diaw oer koe béas, . eusi kasaoeran santri. .
11. Hoe A llahoe Ja Allah oe, bismillahi bismillahi, padjagalaji 1100 walatra, t j andoli noe mal a k malii, kabajan moesna saboelan, katoeroeban tjeuli moending.
I
O e n a k - a n i k basa Soenda
¡
1
IV
I
12. Tangt oeng kagimboeng koe tangtoeng, boedi ka irid koe boedi, welas katebak koe welas, asih kairid koe asih, tjahja karerab koe tjahja, , moelih ka alaming soetji.
Wira
u i m i m i i m m i im i i m i i m H i E H i i ii m H m i ih i iM m j ii m m m i i m m i n m i f rH i i m m i i i F im i m E m i i n r m i jJ
13. Noe moengpoen g noengtoen rahajoe, djasmani kalangkang ati, nja raga kalangkang rasa, soempi ng tandaning mi ash, ear tandaning mi welas, pambrihna h ajang lastari.
Prawira
Warga
14. Am in amin ja Allahoe, pipokkeun koering t-i tadi, moegi moegi moega moega, lastari noe dipiati, laksana noe dipimanah, oelah madawa madawi. 15. Neda ago eng nja paraloen, ka noe njaranding saroemping, mihape waloeja oerang, mihape eling ka eling,' mihape barang kasorang, mihape w eling anaking.
Hartina ketjap-ketjap basa Kawi anoe sok dipakéngaran, noemoetkenn katrangan tina Woordenboek Toean Roorda. kawasa, pradjoerit, senapati, prija ji, pinoendjo el. jSaroea bae hartina djeung Wirja , nja éta anoe gedé wawanénna kana madjoe perang, ~ pradjoerit, menak toeroenan loehoeng, satrija, noe pantjeg adjeg wawanénna. baraja, sanak, kadang. Wa rga (Skr) = ih wan, anoe saroea tahap anana ata wa martabat na pikiran, anoe saoedagan, sapartij, aksara, toelisan, boekoe elmoe, kitab, elmoe basa. Soerija = sran génge, panon-poe. ratoe, radja. atoera n, papagon, élmoe ngaheuje uk nagara, perang, adil, gadjah. oelat, pasemon, semoe, poelitik. oenggoel, koeat, moedjoer, sak ti wenang.
Sastra So er j a Nata Niti -
Naja Djaja
•
16. Ka lo ehoer ka Sang Roemoehoe n, para Nabi para Wali, para arwah noe sampoerna, para wargi noe soewargi, neda djiad berekahna, .hajang ¡djamoega djamoegi. 17. ‘Jahoedat wedjiboel woedjoed, ■■ noe di sindiran ti tadi, nja waloeja nja'waloeja, . ;nja djamoega nja djamoegi, j a allah walah oealam, ja amin raboel alamin, ’) Karangan Djoeragan H. Hasan Moestapa P;ingoeloe Bandoeng pangsioen, kintoenan M. Wangs a A tm ad ja . -
■
Joecla Soeta Karta
perang, pakarang, gaga man. anak, poetra. Kerta = rahajoe, bérés, te 11 aja pikahar ing — hangeun, henteu wer it, aman, moerah sandang pangan.
Poera Prana
nagara, kadaton, karaton. ati, boedi, tjipta, meneran, toedjoe. Prana (Skr), ambekan, pantjadria. poerba = wiwitan, asal, mimit.i, baTieüIa’ ..koona^wétan.
Poerwa Wangsa Mangoen Martin, = Tjita
Braia
r
sanak, baraja, bangsa, ' gawé, imah, bangoen, reka. Dja = anak, medal, tjai, paman dia n anoe dipoendj 0 eng -p oen dj 0eng ’ pa mand ia n noe harengheng; patapan. tapa, lampah, lakoe, tñlHl
L Dé wa, Batara 2. pradj o e 1'i t anoe gedé wawancn, wani, wawanén 3. arak sopi. Pradja = 1. nagara, 2. volk, djelema dj el eraa, raja t. Koesoema = kembang, menak agoeng, seseboetan ka istri anoe geulisna pinoendjoel, ménak anoe diadjénan. So era
Ganda
~
(Skr Gandha ) = seungifc, seuseungitan. Karna = tjeuli, tjepil. Hardja Rcdja = éndah, aloes, ngagenjas, pautes, moer ah san dang pangan toer salamet, boengah, langen. Soewita - kawoela, abdi, ngaoela, ngabdi, noeroet. Atma = njawa, hoerip. A im ad ja 7 {Atm aja Skr) = Atma =anak, poetra. isarat, tanda, alamat, imoet, Sasmita ' goemoedjen g, senri. D i = Adi — Iladhi ~ éndah, aloes, taja koetjiwana, lineuwih, anoe pangpoendjoelna,pangpangna, pangmi mitin a. Adining rat = anoe pangpoendjoelna di doenja, anoe pangmimitiiia di doenja, anoe pangsoetjina at. an oe pangli n eu wi hna di doenj a. = lineuwih, banget, kat-jida, leuW i wih. Kanijana ~ emas. Soedjana = (soe-djana) d jelem a hadé, atiati, ijatna, tjangtjajaan, pre jatna . Swandana = karéta, karéta paragi perang. tanah, boemi, tem pat matoeh. Siti ~ = Ningrat ing rat = doenja, doenja, ti sakoeliah doenja, di antéro doenja, saalam kabéh. Soema = kembang (Koesoema). Soma -- boelan, tjaang. hérang, María = woelang, hoerip, tjai wening. ' Denda = pangabaran, pakarang, katjida, kawasa. = pangperangan, tempa t, perang. Rana — (ranan, danau, daño) talaga, Ranoe tjai, talaga anoe kal ioeng koe goenoeng. 142
~
Manggala = m imiti, wiwita n, pangharepan. pradjoerit, gadjah, oentoeng (salamet). , Raksa : - ngaraksa, ngadjaga. '' leungeun. A A■'<((/ hasta.
g
Pihatoer Redaksi,
g
88SCS^^^SCS^8C§gi>SgC3§CSSC>SS®3SOSSCS8i5388 Diantawis pa.ra Djoeragan anoe moendoet djadi langganan P. Sf aja anoe henteu ngintoenkeun poswissel pikeun majar artos lang ganan, doegi ka koe Redaksi kapaksa dikintoenan postkwitantie. Nanging matak harendeg, reh aja postkwitantie anoe baiik fengoh toer eta anoe tjidra teh pikais ineun . Nanging sawangsoelna ka para Djoeragan anoe sanes anoe pada merloekeun ngabajoean P. S, Redaksi oendjoek noehoen. Postwissel anoe parantos katampi ti wangkid 20 December 1922 (Tingali P. S. No. 7) doegi ka Februri, 1923, nja eta ti Djoeragandjoeragan: ' 307. M. Kd. M aita disa stra Singaparna., 672. R. Djoendjoenan. Ind. Arts Taloe.673. Biblioethcek Pasoendan, Soerabaja. 657. M. Lesmanadipoera Tjiniindi, 640. Djoer. Anong Afd Bank Bogor. 469. „ Na wa wi Panaragan •kaler. Soelaeman Osyia Serang/'12,25 303. Kd. Soediredja Garoet. E. Soedjana N. School Serang f 17.— 478. Wiradjiwa Bandoeng. 288. Mh. Soemardi Serang. 209. O. Wiradinata Tasikmalaja. 679. Tan Te k Tjoen Dawoean f 1.™ 365. Soeriawidjaja, A . W . Mantjak Banten. 628. Oe. M. Neneng’ Bogor. 696. R. Odang Boscharchitek Soekaboemi. 596. Djoer. P. Lie Tjeng San Buitenzorg. 308. Rd. Koesoemasoedjana. Ind. Arts. Blinj oe. 676. Djoer. Djoenairli Toko Int en - bidoer i Bandoeng, ‘ 641. Rd. Sartrasentana Buitenzorg. — M, I. Pra wiraw ina ta Bandoeng f 2.16. 593. Djoer. P raw iratmadja H. O. Singaparna. 550. Rd. A. Tisnakoesoemah Djoer. Wadana Karangnoenggal.
S |
:
558 ? 510
" 1 ||/& ; ■ 679. W '
h:, .... '■ 99. i l - . i : '518.
379.
522. 135. 552. '559. S®:" &04.
,488. •423. ||||‘ '.-424. “t ? :; . 210. J 244. 245. 247. 53. 310. 157.
' -.11/; ’ ' '.v-r®*—•^■' ' ■.-ji
:-fV-.» ■/'■'}■'' ■'• \
'
:■;,... m oen g oe ro e iriasih i h ir o ep j,-
.j
I
oe^lah \wani-wanv*
. ' '"'W i '■. 4,. i- = 8 ■■''■ 5. a = 8 . . 6, i = 8'
. \*-
\r/A\^A
K "2 T
'0r.
kitoe, ■^ 5. Midjil, .-■'■^i|p|&kakan^% Bn bisa .miwcfelang,. Y l / i =-4.#;.i ■. ■! ,;■ngan ‘nd$doehan goeroe kafeani i ' ■,2.' o " — & : ; '•noo. koet loe digperoean, .. . , .. ' „ . .V/vj3.::'e i;=1 0= == (4 + .'6) Sa djal ^na h enten beres g oendoekna sor a.r. s ^ ■ ■ " 10 (9) teb, bilan lan ao a demb h^nteu toemoet \ ^ j :. u_ q ' ' ' / oengkara, toeroeg^toeroeg neundeunna k 6t$ap 0e ~ g ■. t0"
¿ u ,P oe Poegoeh dina pada-
•£>U*
,-
^ Magatroe. 5
lisar^ noe 'k^ . 9 bet ’gek bae dipernahkeun 1. 0# i = 4 - ^ S • « f + ’f i , ■ ketjap pas ti ^ 2. i — 8 >f-/• ;iA n oe „ sae marga ^ kfejoena, anoe le re s, 3. oe ~ 8 ;: •j^v.bilanganana^,' no § beres * goendoekna sora, ~ 8 \ 4 . i ^ a u o ^ ainggang gek^ekanaiia ketjap: ’ 5. o = 8 r _ 1 ' ' -v' < Sagebrosldn^norioman pawestri? ■ 7. Pan gfeo ^, 7; pada-lisan, ?/ sami'gandan g— angfeatgegend engan, /,.. 1 .'a .’= 8 y ‘ ;~ ’’ ; is' na moe ng .teu nganggo -patiggondeng, i 2. i = 4 - > . 7 ’ angkatna-Isdmoe nj6ogkoeg, • ' 8. oe ~ 8 - ‘v. mana horeng sapatoe djaging, . '' ...-.^..a — 7 noe*.ffigrigke ^d ja ng ko en g hakna, . ■ 5. 0@ — 4 + * 8 j & ' . ;•.;;; ^. n a' ^a ja '^i oe ^o ra /. ^:' //.;■ ■ _ . ’ 6;-. a = J r : $ . ^ kamadj^ngan':~2 istri Soenda, ; ■ ■?.,i -M' 8 J '• s.r ^ da wei iiig Vloedeung — pa's^mon kaa ~. ... 'V* ' ig;\ 8,' Poe tjoe ng, 4^pada-lisan, '■djrili, 1„ ; ‘ ^ 1. oe = 4 -h 8 ' vy boeboehart'-^ipaladjaran. , . * A je un a ma ng g a oera ng ladje ng na ta an, , 2. a v = 8 ' 3. 'i (ej (o) = i . bilangan, hk^dji-hi^djina poepoeh, oe ngka rana : 4;. a — 4 + r';-, :. •'-^2 'Bm bii^ 9'/'pa (3a -lisan, / 9. Doer ma, 7 pada-lisan, iJt i , .L a ’* ;■ La =4 + , :;;2 r k ,' ■2; i = . 7 3. ' a ~ 6 <' s 4->.;!5 >i = ^ pe = 8 , / ^ ^ v ' .f y :7.:;a; ;= ' 8. i ” 8 ;■"S :-i.:
^ -
. V-.;. ':‘ v; , A v '• /. ..
'
■ i
'• ’/
9,.'a = :;i2;-goendoekna sora'^eclah 4 + % ,
3. Asma randa na;: 7 pat fa-lisa n;
-i.
2. a ’$T J1 7/ ^/ ) ^f * •3, ' e' (of• = ‘'i Kiw ¡•^V
■'r ' V *' *
. '
■. ,. . -■ -v ; .J ■ . '> M4; 'r: Kina nti, 6 pada-Usan,
* 5'»..- ),**. ‘
l '
-
l
i: /;;.
W 1Vv!iV
V%
. n
f 'f U j™
ny
s4
'u * * * - #
6. a = 5 ’ ■7. i — 7 ^ 10. Maskoemambang, 4 pada-lisan, 1. i = 4 + 8 “ 2, a = 6 -/ i ,.; ' ■ ,
V ^ ‘ t ll . d 2. J ,8. 4; : A 5. 6;
.^ 7 ^ #
>: r ■ - v
i = s
\
4. a = 8 • } r i i: '. ^ 11. Lambang, ^HS)'pada-lisan, Ngala gen a sadajana, sadajana dalapan sor&,
..(i.
4. a .' = 8 - V /
t
'
'
12. Wir ang ron g 6 pada-lisan, i = 8 J ' ‘ o =8 oe = 8 i ~ 7 a. = 6 a — 8 ’ 'f't 143
30 4
Rd. Wira diatm adja Djoerg. Patih T ji
.. andjoer. 406, Djoer. Moeh. Mardjoeki. Tjipanas Tjiandjoer. 301 „ . Wirasendjaja Tjiandjoer. 501 . Rd. Soer iamihardja Djoerg. Wad ana Patjet. 500.. Rd. Wirata noen ingrat Tjiandjoer. Djoer. Mantri Goeroe No. .1 Tjiandjoer. » Tjiandjoer ? » n . » » » kl II. Tjiandjoer? ” » » ?'? » Tjiandjoer? 505 Rd. Kartadipoera Djoerg. Patih Tjiamis. 480, Djoer. Natadihardja Tjiamis. Mantri Goeroe No. 1 Tjiamis. » » » !
i
/W.
228 Rd. Ard iwidjaja Tasikmalaja. . 590, M. O. Sastramadja Tasikmalaja. 306, Rd. Wiradiradja Djoer. S.O. Tasikmalaja 153. Djoer. O. Sasm itawid jaja Tasikmalaja. 159. Rd. Kartadibrata Tasikmalaja. 208. M. Soemadiw angsa Tasikmalaja. . 221 Rd. W angsanagara Djoer. Tjama t Tasik. 549. Rd. Soeriaatmadja Djoerg. Wadana Taradjoe. 548, Rd. Soerialegawa „ 1 gj. ngaparna. ” , 498., Rd. Ad. Wiratanoeningrat Kandienfr .
Dalem Tasikmalaja. ■” " 495. M. Darmadji Djoerg. Patih Koeningan. 30. Rd. Martadiredja Djoerg. Djaksa Koe ningan. 959. M. Wlra atm adja Koeningan. 496. M. Pringgakoesoemah Djoerag. Patib Tjirebon. . 513. Rd. R,g. Wangsaatmadja Djoerg. Wada na Bandjaran. 728. Djoer. A. J, Bos Bandoeng. 729. M. Had j i Moehamad Tah ir Djoerg. Djak sa Brebes. Panambih. Diantawis Djoer. Mantri Goeroe kl II, aja anoe katamp i postwisselna teu aja tempatna moong disebat Tjiandjoer at. Tjiamis woengkoel. Koe margi éta moegi kersa maparin' katrangan: 1 Djenengan 2 tempat, soepados oelah m atak kaliroe sareng anoe teu majar. Redaksi.