UNIVERSIDAD DE SAN CARLOS DE GUATEMALA ESCUELA DE POST-GRADOS MAESTRIA EN RECURSOS HUMANOS CURSO: DE LIDERAZGO Según Max Weber ha !re" !#$%" $&r%" 'e (#'era)g%: •
Líde Líderr carismático: e" e( *&e !#ene (a +a$a+#'a' 'e generar
en!&"#a",% E" e(eg#'% +%,% (.'er $%r "& ,anera 'e 'ar en!&"#a",% a "&" "eg'%re" T#en'en a +reer ,/" en "# ,#",%" *&e en "&" e*$%" e"!% genera $r%b(e,a"0 'e ,anera *&e &n $r%e+!% % (a %rgan#)a+#1n en!era $%'r.an +%(a$"ar e( '.a *&e e( (.'er aban'%ne "& e*$%
•
Líder tradicional : e" a*&2( *&e here'a e( $%'er $%r +%"!&,bre
% $%r &n +arg% #,$%r!an!e0 # ,$%r!an!e0 % *&e $er!ene+e a &n gr&$% 3a,#(#ar 'e 2(#!e 2(#!e *&e ha !en#'% e( $%'er 'e"'e ha+e genera+#%ne" E4e,$(%": &n re#na'% re#na'%
•
Líder legítimo : P%'r.a,%" $en"ar en 5(.'er (eg.!#,%5 5(.'er
#(eg #(eg.! .!#, #,%5 %5 E( $r#, $r#,er er% % e" a*&e a*&e((((a a $er"% $er"%na na *&e *&e a'*& a'*e #ere re e( $%'er ,e'#an!e $r%+e'#,#en!%" a&!%r#)a'%" en (a" n%r,a" (ega(e"0 ,#en!ra" *&e e( (.'er #(eg.!#,% e" e( *&e a'*ere "& a&!%r#'a' a !ra62" 'e( &"% 'e (a #(ega(#'a' A( (.'er #(eg.!#,% n# "#*era "e (e $&e'e +%n"#'erar (.'er0 $&e"!% *&e &na 'e (a" +ara+!er."!#+a" 'e( (#'era)g% e" $re+#"a,en!e (a +a$a+#'a' 'e +%n6%+ar +%n6en+er0 a". *&e &n 5(#'era)g% $%r ,e'#% 'e (a 3&er)a5 n% e" %!ra +%"a *&e +aren+#a 'e( ,#",% E" &na +%n!ra'#++#1n0 por si (% (% ún#+% *&e $&e'e '#"!#ngr a &n líder e" e" *&e !enga seguidores: sin seguidores no hay líder 7 La $a(a $a(abr bra a 5(#' 5(#'er era) a)g% g%55 en ". ,#", ,#",a a $&e' $&e'e e "#gn "#gn#3#3#+ #+ar ar &n gr&$ gr&$% % +%(e+!#6% 'e (.'ere"0 % $&e'e "#gn#3#+ar +ara+!er."!#+a" e"$e+#a(e" 'e &na &na 3#g& 3#g&ra ra +2(ebre 8+%, 8+%,% % &n h2r%e h2r%e9 9 Ta,b#2n ex#"!en %!r%" &"%" $ara e"!a $a(abra0 en (%" *&e e( (.'er n% '#r#ge0 "#n% *&e "e !ra!a 'e
&na 3#g&ra 'e re"$e!% 8+%,% &na a&!%r#'a' +#en!.3#+a0 gra+#a" a "& (ab%r0 a "&" 'e"+&br#,#en!%"0 a "&" +%n!r#b&+#%ne" a (a +%,&n#'a'9 &n!% +%n e( r%( 'e $re"!#g#% $re"!#g#% *&e *&e "e a"%+#a a (.'ere" #n"$#ra'%re"0 &n &"% ,/" "&$er3#+#a( 'e (a $a(abra 5(#'era)g%5 $&e'e 'e"#gnar a en!#'a'e" #nn%6a'%ra"0 a*&e((a" *&e '&ran!e &n $er.%'% !%,an (a 'e(an!era en a(gún /,b#!%0 +%,% a(g&na +%r$%ra+#1n +%r$%ra+#1n % % $r%'&+!% *&e !%,a (a $r#,era $%"#+#1n en a(gún ,er+a'% ,er+a'% Ar#e& 'e3#ne a( (.'er +%,% 5(a $er"%na +a$a) 'e #n"$#rar a"%+#ar a %!r%" +%n &n "&e;%5 P%r e"% e" !an #,$%r!an!e *&e (a" %rgan#)a+#%ne" !engan &na ,#"#1n +%n a(!% +%n!en#'% !ra"+en'en!e0 a *&e e" &na ,anera ,& $%'er%"a 'e re3%r)ar e( (#'era)g% 'e "&" '#re+!#6%" Ex#"!e &na reg(a 3&n'a,en!a( en e( (#'era)g% *&e e" (a ba"e $ara *&e *&e &n b&en b&en (.'e (.'err0 +&a( +&a(*& *e #era ra *&e *&e 2"!e 2"!e "ea0 "ea0 ((e6 ((e6e e a +ab% +ab% &n (#'era)g% e3e+!#6% La ,a%r.a 'e (%" a&!%re" (a n%,bran (a reg(a 'e %r% en (a" re(a+#%ne" $er"%na(e"0 e" 3/+#(0 "en+#((a ,& e3e+!#6a: 5N% $%nga" a (a" $er"%na" en !& (&gar: $%n!e !ú en e( (&gar 'e (a" $er"%na"5 En $%+a" $a(abra"0 a". +%,% !ra!e" a (a $er"%na"0 a". e((a" !e !ra!ar/n
Liderazgo desarrollador De a+&e a+&er' r'% % +%n +%n e"!a e"!a +(a" +(a"#3#3#+ #+a+ a+#1 #1n0 n0 ex#" ex#"!e !en n 6ar# 6ar#%" %" e"!# e"!#(% (%"" 'e (#'era)g%: autó autócr crat ata a:
&n (.'er a&!1+ra!a a"&,e !%'a (a re"$%n"ab#(#'a' 'e (a !%,a 'e 'e+#"#%ne"0 #n#+#a (a" a++#%ne"0 '#r#ge +%n!r%(a a( "&ba(!ern%
•
Líde Líderr
•
Líder emprendedor : &n (.'er *&e a'%$!a e( e"!#(% $ar!#+#$a!#6%
&!#(#)a (a +%n"&(!a $ara $ra+!#+ar e( (#'era)g% N% 'e(ega "& 'ere 'ere+h +h% % a !%,a !%,arr 'e+# 'e+#"# "#%n %ne" e" 3#na 3#na(e (e"" "e;a "e;a(a (a '#re '#re+! +!r# r#+e +e"" e"$e e"$e+. +.3#3#+a +a"" a "&" "&" "&ba( "&ba(!e !ern rn%" %"00 $er% $er% +%n" +%n"&( &(!a !a "&" "&" #'ea #'ea"" %$#n#%ne" "%bre ,&+ha" 'e+#"#%ne" *&e (e" #n+&,ben •
Líder liberal : ,e'#an!e e"!e e"!#(% 'e (#'era)g%0 e( (.'er 'e(ega
a "&" "&ba(!ern%" (a a&!%r#'a' $ara !%,ar 'e+#"#%ne"
•
Líder proactivo: e"!e !#$% 'e (#'era)g% $r%,&e6e e( 'e"arr%((%
'e( $%!en+#a( 'e (a" $er"%na"0 'e (a 3%r,a *&e &n 4ar'#ner% +'a $%!en+#a "& 4ar'.n •
Líder audaz : e"!e !#$% 'e $er"%na e" +a$a) 'e re(a+#%nar"e
+%n ,&+ha" #n"!#!&+#%ne" $er"%na"0 $er"&a"#6%0 +r.!#+%0 +%n ,#ra'a $%"#!#6a T#ene (a +a$a+#'a' 'e +%n"&(!ar a (a" 'e,/" $er"%na" $ara (&eg% !%,ar 'e+#"#%ne"
Tipología de liderazgo y características C(a"#3#+a+#%ne" ,/" 3re+&en!e": Según (a 3%r,a(#'a' en "& e(e++#1n •
L#'era)g% 3%r,a(: $ree"!ab(e+#'% $%r (a %rgan#)a+#1n
•
L#'era)g% #n3%r,a(: e,ergen!e en e( gr&$%
Según (a re(a+#1n en!re e( (.'er "&" "eg'%re" •
•
•
•
L#'era)g% '#+!a'%r: 3&er)a "&" $r%$#a" #'ea" en e( gr&$% en (&gar 'e $er,#!#r(e a (%" 'e,/" #n!egran!e" a ha+er"e re"$%n"ab(e"0 $er,#!#2n'%(e" "er #n'e$en'#en!e" E" #n3(ex#b(e (e g&"!a %r'enar De"!r&e (a +rea!#6#'a' 'e (%" 'e,/" L#'era)g% a&!%+r/!#+%: e( (.'er e" e( ún#+% en e( gr&$% *&e !%,a (a" 'e+#"#%ne" a+er+a 'e( !raba4% (a %rgan#)a+#1n 'e( gr&$%0 "#n !ener *&e 4&"!#3#+ar(a" en n#ngún ,%,en!% L%" +r#!er#%" 'e e6a(&a+#1n &!#(#)a'%" $%r e( (.'er n% "%n +%n%+#'%" $%r e( re"!% 'e( gr&$% La +%,&n#+a+#1n e" &n#'#re++#%na(: 'e( (.'er a( "&b%r'#na'% L#'era)g% 'e,%+r/!#+%: e( (.'er !%,a 'e+#"#%ne" !ra" $%!en+#ar (a '#"+&"#1n 'e( gr&$%0 agra'e+#en'% (a" %$#n#%ne" 'e "&" "eg'%re" L%" +r#!er#%" 'e e6a(&a+#1n (a" n%r,a" "%n ex$(.+#!a" +(ara" C&an'% ha *&e re"%(6er &n $r%b(e,a0 e( (.'er %3re+e 6ar#a" "%(&+#%ne"0 en!re (a" +&a(e" e( gr&$% !#ene *&e e(eg#r L#'era)g% %n%,a!%$2#+%: e( (.'er0 a (a 6e) *&e re3(ex#%na "%bre (a 6#"#1n *&e ha 'e ,%6er a( gr&$% (#'era'% ha+#a "& %b4e!#6% 'e"ea'%0 "e ex$re"a a !ra62" 'e "#,$(e"
%n%,a!%$ea" 6erba(e" *&e 3a6%re+en n%!ab(e,en!e e( en!&"#a",% 'e( gr&$% •
•
L#'era)g% $a!erna(#"!a: n% !#ene +%n3#an)a en "&" "eg'%re"0 +%,ún,en!e !%,a (a ,a%r $ar!e 'e (a" 'e+#"#%ne"0 en!regan'% re+%,$en"a" +a"!#g%" a (a 6e) S& (ab%r +%n"#"!e en *&e "&" e,$(ea'%" !raba4en ,/" ,e4%r0 #n+en!#6/n'%(%"0 ,%!#6/n'%(%" e #(&"#%n/n'%(%" a $%"#b(e" $re,#%" "# (%gran e( %b4e!#6% L#'era)g% (#bera( 8laissez faire9: e( (.'er a'%$!a &n $a$e( $a"#6%0 aban'%na e( $%'er en ,an%" 'e( gr&$% En n#ngún ,%,en!% 4&)ga n# e6a(úa (a" a$%r!a+#%ne" 'e (%" 'e,/" ,#e,br%" 'e( gr&$% L%" ,#e,br%" 'e( gr&$% g%)an 'e !%!a( (#ber!a'0 +&en!an +%n e( a$%% 'e( (.'er "1(% "# "e (% "%(#+#!an
Según e( !#$% 'e #n3(&en+#a 'e( (.'er "%bre "&" "&b%r'#na'%" •
•
•
•
L#'era)g% !ran"a++#%na(: (%" ,#e,br%" 'e( e*$% re+%n%+en a( (.'er +%,% a&!%r#'a' +%,% (.'er E( (.'er $r%$%r+#%na (%" re+&r"%" +%n"#'era'%" 6/(#'%" $ara e( e*$% 'e !raba4% L#'era)g% !ran"3%r,a+#%na( % +ar#",/!#+%: e( (.'er !#ene (a +a$a+#'a' 'e ,%'#3#+ar (a e"+a(a 'e 6a(%re"0 (a" a+!#!&'e" (a" +reen+#a" 'e (%" +%(ab%ra'%re" La" $r#n+#$a(e" a++#%ne" 'e &n (.'er +ar#",/!#+% "%n: '#"+re$an+#a" +%n (% e"!ab(e+#'% 'e"e%" 'e +a,b#ar(%0 $r%$&e"!a 'e &na n&e6a a(!erna!#6a +%n +a$a+#'a' 'e #(&"#%nar +%n6en+er a "&" +%(ab%ra'%re"0 e( &"% 'e ,e'#%" n% +%n6en+#%na(e" e #nn%6a'%re" $ara +%n"egr e( +a,b#% "er +a$a) 'e a"&,#r r#e"g%" $er"%na(e" L#'era)g% a&!2n!#+%: e" a*&e( (.'er *&e "e +%n+en!ra en (#'erar"e en $r#,er (&gar a ". ,#",% E" &n (.'er +%n ,&+h% a&!%+%n%+#,#en!%0 e+&/n#,e0 e"$#r#!&a(0 +%,$a"#6% gener%"% S%(% &na 6e) *&e "e (#'era (a $r%$#a ,en!e "e $&e'e (#'erar a (%" 'e,/" L#'era)g% (a!era(: "e rea(#)a en!re $er"%na" 'e( ,#",% rang% 'en!r% 'e &na %rgan#)a+#1n & %rgan#gra,a % !a,b#2n "e $&e'e 'e3#n#r +%,% e( $r%+e"% 'e #n3(r en (a" $er"%na" 'e( ,#",% n#6e( %rgan#)a+#%na( $ara (%grar %b4e!#6%" en +%,ún +%n (a %rgan#)a+#1n
•
•
L#'era)g% (%ng#!&'#na(: !a,b#2n ((a,a'% 5(#'era)g% $#ra,#'a(50 e" e( *&e "e rea(#)a en!re $er"%na" "e$ara'a" $%r gra'%" 4er/r*+%"0 'e !a( ,%'% *&e (a #n3(&en+#a 'e( (.'er ha+#a (%" (#'era'%" "e 3&n'a,en!a en (a a&!%r#'a' +%n%+#,#en!%" 'e( (.'er E"!e e"!#(% e" ex!en"a,en!e &!#(#)a'% en $%(.!#+a en a(g&n%" gr&$%" ,#(#+#an%" L#'era)g% en e( !raba4%: en (%" neg%+#%" "e e6a(úan '%" +ara+!er."!#+a" #,$%r!an!e" en (%" e4e+&!#6%"0 +%n (a #n!en+#1n 'e 6er#3#+ar "& +a$a+#'a' 'e '#re++#1n: $%r &n (a'%0 (a a$!#!&' 0 $%r %!r%0 (a a+!#!&' La $r#,era "e %b!#ene +%n e( a$ren'#)a4e 'e n&e6%" ,2!%'%" $r%+e'#,#en!%"< $%r e4e,$(%0 (a +a$a+#'a' 'e +%n"!rr &n ba(an+e0 &n 3(&4% 'e +a4a0 '#"!r#b&+#1n 'e $(an!a % &n $(an 'e ,ar=e!#ng Per% en ,&+h%" +a"%" e"!%" +%n%+#,#en!%" n% "%n a$(#+ab(e"0 $%r*&e (%" geren!e" +are+en 'e &na b&ena a+!#!&'0 e" 'e+#r0 'e &n +%,$%r!a,#en!% a'e+&a'% *&e #n!en!e #,$(e,en!ar '#+h%" ,2!%'%" En!re (a" a+!#!&'e" ,/" "%(#+#!a'a" re*&er#'a" e"!/ (a hab#(#'a' 'e (#'era)g%0 (a ,#",a *&e $&e'e +&(!#6ar"e $er% *&e0 "egún ,&+h%" a&!%re"0 e" $ar!e 'e (a $er"%na(#'a' #n'#6#'&a( >C1,% "aber "# n%"%!r%" e"!a,%" +%n3#g&ra'%" +%,% (.'ere" 0 en +a"% +%n!rar#%0 +1,% 'e"arr%((ar e"!a" hab#(#'a'e" en n&e"!ra $er"%na? E" &n !e,a 'e a,$(#% 'eba!e e"!&'#%0 $er% e" ne+e"ar#% 'e"+&br#r "# !ene,%" a(g% 'e (.'ere" *&2 +%"a" n%" 3a(!an $ara (%grar "er(% a +aba(#'a'
O!ra" +(a"#3#+a+#%ne"@ Una +(a"#3#+a+#1n 'e (a !#$%(%g.a 'e( (#'era)g% e" (a 3%r,a(0 *&e re$re"en!a (a '#re++#1n 'e &n gr&$% 'e !raba4% 'e 3%r,a %3#+#a( % 'e"#gna'a< %!ra ,en%" e6#'en!e e" e( re+%n%+#,#en!% $%r (%" ,#e,br%" 'e (a #n"!#!&+#1n 'e &na ,anera #n3%r,a( 'e *&e !#ene gran #n3(&en+#a0 $er% 'e &na ,anera (#bre0 "#n /n#,% re!r#b&!#6% 'e 3%r,a +ar#",/!#+a En (%" e"!&'#%" "%+#%(1g#+%" 'e 'e"arr%((% +%,&n#!ar#% $%r %b"er6a+#1n $ar!#+#$a!#6a0 e"!a" $er"%na" "%n +(a6e" $ara e( !raba4% 'e +a,$% En (a '2+a'a 'e 7B0 6ar#%" "%+#1(%g%" e"$a;%(e" e"!&'#ar%n e( !e,a 'e( $a$e( 'e (%" (.'ere" #n3%r,a(e"0 +%,% &n !e,a re(e6an!e 'e (a "%+#%(%g.a 'e (a %rgan#)a+#1n E( (#'era)g% !a,b#2n $&e'e +(a"#3#+ar"e a".: •
(#'era)g% #n'#6#'&a( 8e4e,$(% a "egr9
•
(#'era)g% e4e+&!#6% 8$(anea,#en!%0 %rgan#)a+#1n0 '#re++#1n +%n!r%( 'e &n $r%e+!%9
•
(#'era)g% #n"!#!&+#%na(
•
(#'era)g% +%n"en"&a(
C&an'% e( (#'era)g% e" ne+e"ar#%0 +%,ún,en!e $%r e( +arg%0 en &na %rgan#)a+#1n0 hab(a,%" 'e (.'ere" 3%r,a(e" A".0 e"!e (.'er 'ebe !ener +#er!a" +a$a+#'a'e": hab#(#'a' +%,&n#+a+#%na(0 +a$a+#'a' %rgan#)a!#6a e3#+#en+#a a',#n#"!ra!#6a0 (% *&e e*a(e a 'e+#r *&e &n b&en (.'er e" &na $er"%na re"$%n"ab(e0 +%,&n#+a!#6a %rgan#)a'a< &n b&en (.'er e" a*&e( *&e !#ene (a hab#(#'a' 'e (a A!en+#1n E"+&+ha en !%'% ,%,en!% E( +%n+e$!% 'e (#'era)g% "e !ran"3%r,a0 6#n+&(a'% +%n #'e%(%g.a" 'e '#3eren!e" "#gn%" %r#en!a+#%ne" e( +%n+e$!% 'e $%'erF % +a$a+#'a' 'e #n3(r "%bre %!r%" L.'er +ar#",/!#+%0 e" a*&e( a +&a +a&"a "e en!regan "&" "eg'%re" E( +ar#",a 'e (%" $re+&r"%re" re6%(&+#%nar#%" % +%n"er6a'%re" "e'&+.a a "&" (#'era'%" E( (.'er "ab.a '1n'e #r +1,% ha+er(%0 ex#g.a '#"+#$(#na %be'#en+#a En A,2r#+a La!#na0 (%" +a&'#((%"'#+!a'%re" +ar#",/!#+%"0 a(g&n%" +%n"#'era'%" h2r%e"0 %!r%" +%,% 6#((an%"0 ,ar+an (a" h#"!%r#a" na+#%na(e" (%+a(e"0 generan ,&+ha" $re6en+#%ne"0 $&e" (a gen!e "e re"#gna a( $a!erna(#",% $%r !e,%r a( r#e"g% L.'er "er6#'%r0 e" e( *&e $r#%r#)a "a!#"3a+er (a" ne+e"#'a'e" "%+#a(e" Según R%ber! Green(ea3 (%" $r%3e!a"F $%"een (#'era)g% +ar#",/!#+%0 a'e,/" 'e "er "er6#'%re"F< (%" b&"+a'%re"F 'e g&.a"0 (%" "eg'%re"F0 'e"!#na!ar#%"F0 bene3#+#ar#%"F % $%b(a+#1n %b4e!#6%F0 ha+en a (%" $r%3e!a"F L.'er geren+#a(0 e" e( *&e geren+#aF e3#+a),en!e (%" re+&r"%"0 e"$e+#a(,en!e (%" h&,an%" En !%'a %rgan#)a+#1n ex#"!en (#'era)g%" 3&era 'e (a" $%"#+#%ne" 3%r,a(e" 'e +%n'&++#1n L%" geren!e" 'eber.an "er (.'ere"0 $er% !a,b#2n "e 'ebe 'e!e+!ar $r%,%6er a (%" (.'ere" *&e n% "%n geren!e"0 $ara *&e "e$an geren+#ar "ean $r%,%6#'%" a $%"#+#%ne" %rgan#)a!#6a" 6#"#b(e" L.'er !ran"3%r,a'%r0 e" e( *&e #,$&("a0 $r%'&+e +%n"%(#'a +a,b#%" "%+#a(e" & %rgan#)a+#%na(e"0 en3ren!a $r%b(e,a" +%n3(#+!%" 3a+#(#!a "%(&+#%ne" 'e"'e e( +%(e+!#6%0 e" #,ag#na!#6%0 "e
a'a$!a a (%" $r%+e"%"0 e" "er6#+#a(0 %r#en!a0 e" 2!#+%0 e"+&+ha0 "e a+!&a(#)a +%,&n#+a0 ,%!#6a0 "e arr#e"ga0 +%,$ren'e (a #n!er'#"+#$(#na (a ,&(!#a+!%ra(#'a'0 +%,$ar!e &n #'ear#% +1'#g%" gr&$a(e" en e( a,b#en!e +%n%+#'%0 e" #n!egra'%r0 +%%$era!#6%0 +rea!#6% $r%$%"#!#6%0 r%!a (%" r%(e"0 '#6er"#3#+a0 'e,%+ra!#)a (%" $r%+e"%"0 garan!#)a h%r#)%n!a(#'a' +%n"en"%0 a"&,e 'ere+h%" 'ebere" L.'er e"!r&+!&ra(0 e" e( *&e br#n'a $r%$&e"!a" $ara (a %rgan#)a+#1n 'e "&" #n"!#!&+#%ne" % $r%e+!%"0 'e3#nen (a e"!r&+!&ra0 (a e"!ra!eg#a (a re"$&e"!a en 3&n+#1n 'e( en!%rn% Crean (a" +%n'#+#%ne" e( ,ar+% 'e "%$%r!e $ara &n ,%,en!% h#"!1r#+% L.'er +en!ra'% en (a gen!e0 e" e( *&e "e a$%a en (a" re(a+#%ne"0 en "&" e,%+#%ne"0 +%n3(#+!%" e"$eran)a"0 a!raen $ar!#+#$a+#1n0 +%,$ar!en #n3%r,a+#1n e #n+%r$%ran a (%" 'e,/" en (a !%,a 'e 'e+#"#%ne"0 "#r6en a (a gen!e (a" %r#en!an ha+#a e( $r%e+!% 'e 'e"arr%((% +%,$ar!#'% L.'er +%n %r#en!a+#1n $%(.!#+a0 e" e( *&e $r%+&ra e"$a+#% $%'er $ara (a %rgan#)a+#1n0 genera a(#an)a" +%a(#+#%ne" S# e" ne+e"ar#% &!#(#)a (a $re"#1n % (a +%er+#1n S# e( $%'er e" $ara e( (.'er "e a+er+a a( (#'era)g% +ar#",/!#+%0 a&!%+r/!#+% % '#re+!#6% L.'er "#,b1(#+%0 e" e( *&e &!#(#)a ".,b%(%" $ara ar!#+&(ar e( ,en"a4e (a $r/+!#+a0 'eb#'% a (a +aren+#a 'e ex$(#+a+#%ne" a (%" 3en1,en%"0 en ,e'#% 'e (a #n+er!#'&,bre (a +%n3&"#1n0 (%" "ere" h&,an%" +rean ".,b%(%"0 ,#!%"0 r#!%"0 +ere,%n#a" ar!e3a+!%" *&e #n!en!an 'ar "en!#'%
La Filosofía del liderazgo
&(#% Ce"ar 0 (.'er 'e( I,$er#% R%,an% La bú"*&e'a 'e (%" ra"g%" 'e (.'ere" han "#'% &na +%n"!an!e en !%'a" (a" +&(!&ra" '&ran!e "#g(%" E"+r#!&ra" 3#(%"13#+a" +%,% (a
República 'e P(a!1n % (a" Vidas 'e P(&!ar+% han ex$(%ra'% &na
$reg&n!a b/"#+a: >&2 +&a(#'a'e" '#"!#ng&en a &n (.'er?J K En e( $en"a,#en!% %++#'en!a( (%" !ra'#+#%na(#"!a" 'e !#$% a&!%+r/!#+% 'an a( $a$e( 'e( (#'era)g% &na "#,#(#!&' +%n (a 3#g&ra r%,ana 'e( Pater familias P%r %!ra $ar!e %!r%" $en"a'%re" ,/" ,%'ern%" "e %$%nen a e"!%" ,%'e(%" $a!r#ar+a(e"0 +%n (%" ,%'e(%" ,a!r#ar+a(e" *&e 'an &n ,a%r 6a(%r a (a %r#en!a+#1n e,$/!#+a +%n"en"&a( 'e( (.'er La !e%r.a 'e (%" ra"g%" "e ex$(%r1 a 3%n'% en &na "er#e 'e %bra" 'e( "#g(% I +%n (%" e"+r#!%" 'e Th%,a" Car((e ran+#" Ga(!%n0 +&a" %bra" han ((e6a'% a '2+a'a" 'e #n6e"!#ga+#1n Car((e #'en!#3#+a (%" !a(en!%"0 hab#(#'a'e" +ara+!er."!#+a" 3."#+a" 'e (%" h%,bre" *&e ((egar%n a( $%'er Ga(!%n0 exa,#n1 (a" +&a(#'a'e" 'e (#'era)g% en (a" 3a,#(#a" 'e (%" h%,bre" $%'er%"%"0 +%n+(&% *&e (%" (.'ere" na+en A ,e'#a'%" 'e( "#g(% 0 "#n e,barg%0 &na "er#e 'e ex/,ene" +&a(#!a!#6%" 'e e"!%" e"!&'#%" ((e61 a (%" #n6e"!#ga'%re" a !ener &na 6#"#1n ra'#+a(,en!e '#3eren!e 'e (a" 3&er)a" #,$&("%ra" 'e!r/" 'e (#'era)g% En (a re6#"#1n 'e (a (#!era!&ra ex#"!en!e0 en+%n!rar%n *&e ,#en!ra" *&e a(g&n%" ra"g%" "%n +%,&ne" a !ra62" 'e &na "er#e 'e e"!&'#%"0 (a e6#'en+#a genera( "&g#ere *&e (a" $er"%na" *&e "%n (.'ere" en &na "#!&a+#1n $&e'e n% ne+e"ar#a,en!e "er (.'ere" en %!ra" "#!&a+#%ne" 8(#'era)g% "#!&a+#%na(9 M#en!ra" en O++#'en!e e( (#'era)g% "e e"!&'#a 'e"'e $er"$e+!#6a" 'e,%+r/!#+a" a&!%+r/!#+a"0 en Or#en!e "e 'e"arr%((1 "egún e( +%n3&+#%n#",% (a #'ea 'e( (.'er +%,% &n "er er&'#!% ben26%(%0 a$%a'% $%r &na gran !ra'#+#1n 'e $#e'a' 3#(#a( C%,% '#+e S&n T)& en El arte de la guerra: E( (#'era)g% e" &na +&e"!#1n 'e #n!e(#gen+#a0 h%nra'e)0 h&,an#'a'0 +%ra4e '#"+#$(#na C&an'% &n% !#ene (a" +#n+% 6#r!&'e" !%'a" 4&n!a"0 +a'a &na +%rre"$%n'#en!e a "& 3&n+#1n0 en!%n+e" &n% $&e'e "er &n (.'erJ
Lecciones de liderazgo Según C%(#n P%e((0 ,& $%+a" 6e+e" en+%n!ra,%" ,a!er#a( *&e a$%r!e a(g&na" +%"a" a n&e"!r%" $r#n+#$#%" +r#!er#%" a e"!ab(e+#'%"0 "#n e,barg% 'ebe,%" re3(ex#%nar +a'a *en en n&e"!r% n#6e( "%bre n&e"!r% 'e"e,$e;% $r%3e"#%na( *&e +a'a
$er"%na e"!a %b(#ga'a a rea(#)ar0 'ebe,%" !ener $re"en!e *&e $ara !ener 2x#!% !ene,%" *&e +%n%+er a(g&na" (e++#%ne" 'e (#'era)g% *&e n%" "er/n 'e ,&+ha &!#(#'a' en n&e"!ra /,b#!% (ab%ra( 7 Ser (.'er #,$(#+a '#3er#r +%n (a" #'e%(%g.a" 'e (a ,a%r.a a *&e #,$(#+a !ener re"$%n"ab#(#'a' $ara arg&,en!ar 'eba!#r $ara #n"$#rar "eg&r#'a' Tener &n b&en (#'era)g% #,$(#+a re"$%n"ab#(#'a' $ara e( b#ene"!ar 'e( gr&$%0 $%r !a( ,%!#6% a(g&na" $er"%na" "e en%4aran $%r "&" a++#%ne" 'e+#"#%ne"0 *&erer ganar"e (a "#,$a!.a 'e !%'%" e" &n "#gn% 'e ,e'#%+r#'a' @ C&an'% "&" "&b%r'#na'%" 'e4en 'e $re"en!ar(e "&" $r%b(e,a"0 e"e '.a ha 'e4a'% 'e "er "& (.'er Le han $er'#'% (a +%n3#an)a $ara *&e (%" $&e'a a&'ar % $#en"an *&e a &"!e' a n% (e" #,$%r!a L%" (.'ere" 6er'a'er%" "e ,&e"!ran a++e"#b(e" "e $%nen a "& '#"$%"#+#1n K Pr%+&re re!ar a (%" $r%3e"#%na(e"0 n% !enga ,#e'% Debe a$ren'er 'e (%" $r%3e"#%na(e"0 bú"*&e(%" +%,% "&" "%+#%"0 %b"2r6e(%" 'e!en#'a,en!e E( (#'era)g% e" "%(#!ar#% Sea &"!e' e( $re"#'en!e % geren!e genera( 'e &na gran e,$re"a0 '#re+!%r 'e &n $r%e+!%0 (a ún#+a re"$%n"ab#(#'a' e" ún#+a,en!e "&a0 a&n +&an'% ,%!#6e (a $ar!#+#$a+#1n 'e "&" "&ba(!ern%"0 (a 'e+#"#1n *&e "e !%,e ún#+a,en!e "er/ "&a0 a&n +&an'% "ean 'e+#"#%ne" '#3.+#(e" e #ne*&.6%+a" *&e #n3(r/n en e( 'e"!#n% 'e (a +%(e+!#6#'a'
Bibliografía •
•
•
enn#"0 Warren &r! Nan&" Leaders !he "trategies for !a#ing $harge Ne Q%r=: Har$er R%0 7 Da3!0 R#+har' L La e%periencia del liderazgo Cengage (earn#ng Ter+era e'#+#1n %&)e"0 a,e" M P%"ner Las "eis &isciplinas' La $redibilidad $omo se gana( se pierde( y por)ue la gente la reclama %""e-a"" P&b(#"her" San ran+#"+%7K $$ 7
•
C%6e0 S!e$hen R Los * hábitos de la gente altamente efectiva E'#!%r#a( Pa#'%"0 70 ISN -K-7@-
•
Greene0 R%ber! %%"! E(33er" 5La" (ee" 'e( $%'er 5
E"!%" "%n a(g&n%" 'e (%" estilos de liderazgo ,/" $%$&(are" n% "1(% en (a !e%r.a 'e( (#'era)g% "#n% !a,b#2n en (a $r/+!#+a en (a" e,$re"a" 'e h%
1. Liderazgo autocrático E( liderazgo autocrático e" &na 3%r,a ex!re,a 'e (#'era)g% !ran"a++#%na(0 '%n'e los líderes tienen el poder absoluto "%bre "&" !raba4a'%re" % e*$%" L%" ,#e,br%" 'e( "!a33 !#enen &na $e*&e;a %$%r!&n#'a' 'e 'ar "&geren+#a"0 #n+(&"% "# e"!a" "%n $ara e( b#en 'e( e*$% % 'e (a %rgan#)a+#1n M&+ha" $er"%na" "e "#en!en re"en!#'a" a( "er !ra!a'a" 'e e"!a ,anera A ,en&'% e( liderazgo autocrático !#ene a(!%" n#6e(e" 'e a&"en!#",% r%!a+#1n 'e( $er"%na( Para a(g&na" !area" !raba4%" "#n +a(#3#+a+#1n0 e( e"!#(% a&!%+r/!#+% $&e'e "er e3e+!#6%0 $%r*&e (a" 6en!a4a" 'e( +%n!r%( "&$eran (a" 'e"6en!a4a"
2. Liderazgo burocrático L%" líderes burocráticos ha+en !%'% "egún e( (#br%F S#g&en (a" reg(a" r#g&r%"a,en!e "e a"eg&ran *&e !%'% (% *&e hagan "&" "eg'%re" "ea $re+#"% E" &n e"!#(% 'e (#'era)g% ,& a$r%$#a'% $ara !raba4ar cuando existen serios riesgos de seguridad 8+%,% !raba4ar +%n ,a*nar#a0 "&"!an+#a" !1x#+a"0 % $e"% $e(#gr%"%9 % +&an'% e"!/n en 4&eg% (arga" "&,a" 'e '#ner%
3. Liderazgo carismático Un e"!#(% +ar#",/!#+% 'e (#'era)g% e" "#,#(ar a( liderazgo transformacional0 $%r*&e e"!%" (.'ere" #n"$#ran ,&+h."#,% en!&"#a",% en "&" e*$%" "&" ,& energ2!#+%" a( +%n'&+#r a (%" 'e,/" De !%'a" 3%r,a" (%" (.'ere" +ar#",/!#+%" tienden a creer más en si mismos ue en sus euipos e"!% genera $r%b(e,a"0 &n $r%e+!% % (a %rgan#)a+#1n en!era $%'r.an +%(a$"ar e( '.a *&e e( (.'er aban'%ne (a e,$re"a En (%" %4%" 'e (%" "eg'%re"0 e( 2x#!% e"!/ (#ga'% a (a $re"en+#a 'e( (.'er +ar#",/!#+%
!. Liderazgo participati"o o democrático A$e"ar 'e *&e e( (.'er 'e,%+r/!#+% e" e( *&e !%,a (a ú(!#,a 'e+#"#1n0 (%" (.'ere" $ar!#+#$a!#6%" % 'e,%+r/!#+%" in"itan a otros miembros del euipo a contribuir con el proceso de toma de decisiones E"!% n% "%(% a&,en!a (a "a!#"3a++#1n $%r e( !raba4% "#n% *&e a&'a a 'e"arr%((ar hab#(#'a'e" L%" ,#e,br%" 'e e*$% "#en!en en +%n!r%( 'e "& $r%$#% 'e"!#n% a". *&e e"!/n ,%!#6a'%" a !raba4ar '&r%0 ,/" *&e $%r &na re+%,$en"a e+%n1,#+a Qa *&e (a $ar!#+#$a+#1n 'e,%+r/!#+a ((e6a !#e,$%0 e"!e ab%r'a4e $&e'e '&rar ,&+h% !#e,$% $er% a ,en&'% "e (%gra &n b&en re"&(!a'% E"!e e"!#(% 'e (#'era)g% $&e'e a'%$!ar"e +&an'% e" e"en+#a( e( !raba4% en e*$% cuando la calidad es más importante ue la "elocidad o la producti"idad
#. Liderazgo $Laissez%faire& E"!a ex$re"#1n 3ran+e"a "#gn#3#+a '24a(% "erF e" &!#(#)a'a $ara 'e"+r#b#r líderes ue de'an a sus miembros de euipo traba'ar por su cuenta P&e'e "er e3e+!#6% "# (%" (.'ere" ,%n#!%rean (% *&e "e e"!/ (%gran'% (% +%,&n#+an a( e*$% reg&(ar,en!e A ,en&'% e( liderazgo laissez-faire e" e3e+!#6% cuando los indi"iduos tienen muc(a experiencia e iniciati"a propia De"a3%r!&na'a,en!e0 e"!e !#$% 'e (#'era)g% $&e'e 'ar"e "%(%0 +&an'% (%" ,an'%" n% e4er+en e( "&3#+#en!e +%n!r%(
). Liderazgo orientado a las personas o liderazgo orientado a las relaciones E" e( opuesto al liderazgo orientado a la tarea C%n e( (#'era)g% %r#en!a'% a (a" $er"%na"0 (%" (.'ere" e"!/n +%,$(e!a,en!e %r#en!a'%" en %rgan#)ar0 ha+er 'e "%$%r!e 'e"arr%((ar "&" e*$%" E" &n estilo participati"o0 !#en'e a empoderar al euipo y a fomentar la colaboraci*n creati"a En (a $r/+!#+a (a ,a%r.a 'e (%" (.'ere" &!#(#)an !an!% e( (#'era)g% %r#en!a'% a (a !area e( (#'era)g% %r#en!a'% a (a" $er"%na"
+. Liderazgo natural E"!e !2r,#n% 'e"+r#be a( líder ue no está reconocido formalmente como tal C&an'% a(gen en +&a(*er n#6e( 'e &na %rgan#)a+#1n (#'era "#,$(e,en!e $%r "a!#"3a+er (a" ne+e"#'a'e" 'e &n e*$%0 "e 'e"+r#be +%,% (.'er na!&ra( A(g&n%" (% ((a,an (#'era)g% "er6#( De ,&+ha" ,anera" e"!e !#$% 'e (#'era)g% es una forma democrática de liderazgo $%r*&e !%'% e( e*$% $ar!#+#$a 'e( $r%+e"% 'e !%,a 'e 'e+#"#%ne" ene" a$%an e( ,%'e(% 'e (#'era)g% na!&ra( '#+en *&e e" &na b&ena 3%r,a 'e !raba4% en &n ,&n'% '%n'e (%" 6a(%re" "%n +a'a 6e) ,/" #,$%r!an!e" O!r%" +reen *&e en "#!&a+#%ne" 'e ,&+ha +%,$e!en+#a0 (%" (.'ere" na!&ra(e" $&e'en $er'er $e"% $%r %!r%" (.'ere" *&e &!#(#)an %!r%" e"!#(%" 'e (#'era)g%
,. Liderazgo orientado a la tarea L%" (.'ere" a(!a,en!e %r#en!a'%" a (a !area0 se focalizan solo en ue el traba'o se (aya cumplido $&e'en "er &n $%+% a&!%+r/!#+%" E"!%" (.'ere" "%n ,& b&en%" $ara 'e3#n#r e( !raba4% (%" r%(e" ne+e"ar#%"0 %r'enar e"!r&+!&ra"0 $(an#3#+ar0 %rgan#)ar +%n!r%(ar Per% n% !#ene'en a $en"ar ,&+h% en e( b#ene"!ar 'e "&" e*$%"0 a"# *&e !#enen $r%b(e,a" $ara ,%!#6ar re!ener a "&" +%(ab%ra'%re"
-. Liderazgo transaccional E"!e e"!#(% 'e (#'era)g% na+e +%n (a #'ea 'e *&e (%" ,#e,br%" 'e e*$% a+&er'an %be+e'er +%,$(e!a,en!e a "& (.'er +&an'% a+e$!an e( !raba4% La !ran"a++#1n e" e( $ag% a +a,b#% 'e( e"3&er)% (a a+e$!a+#1n ha+#a (a" !area" *&e (e" 'a "& (.'er E( (.'er !#ene 'ere+h% a +a"!#gar a *en +%n"#'ere *&e "& !raba4% n% e"!/ +%,% 2( 'e"ea E( liderazgo transaccional es un tipo de management0 n% &n 6er'a'er% e"!#(% 'e (#'era)g%0 $%r*&e e( 3%+% e" ha+#a (a e4e+&+#1n 'e !area" 'e +%r!% $(a)%
1. Liderazgo transformacional
L%" (.'ere" !ran"3%r,a+#%na(e" "%n +%n"#'era'%" (%" 6er'a'er%" (.'ere" $%r (a ,a%r.a 'e (%" !e1r#+%" 'e( (#'era)g% /nspiran a sus euipos en forma permanente0 (e !ran",#!en "& en!&"#a",% a( e*$% A "& 6e) e"!%" (.'ere" ne+e"#!an "en!#r"e a$%a'%" "%(% $%r +#er!%" e,$(ea'%" 0s un ida y "uelta emocional E" $%r e((% *&e ,&+ha" %rgan#)a+#%ne" !#enen *&e 3&n+#%nar !an!% +%n e( (#'era)g% !ran"3%r,a+#%na( +%,% +%n e( (#'era)g% !ran"a++#%na( L%" (.'ere" !ran"a++#%na(e" 8% ,anager"9 "e a"eg&ran 'e *&e (a r&!#na "e ((e6e a'e(an!e en 3%r,a a$r%$#a'a0 ,#en!ra" *&e e( !ran"3%r,a+#%na( b&"+a n&e6a" #n#+#a!#6a" agregar 6a(%r E( L#'era)g% Pa!erna(#"!a Pen"ar en &n (#'era)g% $a!erna(#"!a +%n'&+e '#re+!a,en!e a re(a+#%nar e( !2r,#n% $a!ern%F +%n !%'a" a*&e((a" +ara+!er."!#+a" *&e '#+h% +%n+e$!% #,$(#+a E3e+!#6a,en!e0 e( (.'er $a!erna( a"&,e re"$%n"ab#(#'a'e" +%n (%" #n'#6#'&%" *&e '#r#ge0 a( #g&a( *&e (% ha+e &n $a're +%n "&" h#4%" E"!e !#$% 'e (#'era)g% genera en $r#n+#$#%0 gran +%n3#an)a en (%" +%(ab%ra'%re" 'eb#'% a *&e 2"!%" "e "#en!en ,& $r%!eg#'%"F a( #g&a( *&e (%" n#;%" en "& #n3an+#a "e "#en!en +'a'%" $%r &n b&en $a're M&+ha" 'e (a" 'e+#"#%ne" *&e !%,a e( (.'er 6an a+%,$a;a'a" 'e $re,#%" +a"!#g%" $ara e((%" Genera(,en!e0 n% 'e(ega a "&" h#4%"F (a !%,a 'e 'e+#"#%ne" % (e" $er,#!e ha+er(% +%n a*&e((a" +&e"!#%ne" 'e ,en%r #,$%r!an+#a !ra"+en'en+#a De !%'a" ,anera"0 e( gr&$% *&e re"$%n'e a &n (.'er $a!erna(#"!a "e 6#n+&(a +%n 2"!e +%n gran $re+a&+#1n L%" +%(ab%ra'%re" 'eben %be'e+er (a" 1r'ene" #,$&e"!a" "#n +&e"!#%nar(a"0 $&'#en'% ((egar a "en!#r *&e "e en+&en!ran en #n3er#%r#'a' 'e +%n'#+#%ne" E( +%n!r%( $er,anen!e (a" $re"#%ne" *&e "& 3#g&ra e4er+e0 $&e'e 'e"an#,ar ag%b#ar a "& e*$% 'e !raba4% LIDERAZGO AUTORITARIO: En e( +&a( e( (.'er ,an!#ene "&b%r'#na'%" a "&" "eg'%re" !%,a 'e+#"#%ne" 'e ,anera #n'#6#'&a( "#n #n6%(&+rar a (%" 'e,/"0 e" ((a,a'% !a,b#2n '#+!a'%r E"!%" (.'ere" "e +ara+!er#)an $%r: - T%n% 3&er!e 'e (a 6%) $ara %r'enar - I,$%ne a (%" 'e,/" e( !raba4% - N% +%n3.a en (%" 'e,/"
- N% a',#!e +r.!#+a" - Re+%r!a (a +rea!#6#'a' 'e (%" ,#e,br%" - N% hab(a 'e 5n%"%!r%"5 "#n% 'e 5&"!e'e"5 - D#"!r#b&e en 3%r,a #n'#6#'&a( e( !raba4% - &"+a +&($ab(e" - N% #n3%r,a n# +%,&n#+a - Man'a0 '%,#na0 #n"$#ra !e,%r - N% +ree en e( !raba4% en e*$% La" +%n"e+&en+#a" 'e e"!e !#$% 'e (#'era)g% "%n: - Re(a+#%ne" 'e 'e$en'en+#a "&,#"#1n - C(#,a 'e $er,anen!e 'e"+%n3#an)a - L%" ,#e,br%" n% (%gran +%,$r%,e!er"e +%n (%" %b4e!#6%" - De",%!#6a+#1n genera(#)a'a - I,$%"#b#(#'a' $ara 'e"arr%((ar (a +rea!#6#'a' (%" !a(en!%" #n'#6#'&a(e" - De"er+#1n 'e (%" ,#e,br%" LIDERAZGO PATERNALISTA: E" &na 6ar#a+#1n 'e( (#'era)g% a&!%r#!ar#% % '#+!a'%r0 e( (.'er re$re"en!a a*&. a (a 3#g&ra $a!erna0 !%'%" 'e$en'en 'e "&" +%n"e4%"0 a$aren!e,en!e ha+e !%'% $%r e( b#en 'e( gr&$% Se +ara+!er#)a $%r: - Se "#en!e (a ,a,/ 'e (%" 5$%((#!%"5 - E"!/ a*&. ,/" a((/ a (a 6e) - N% 'e(ega re"$%n"ab#(#'a'e" - E" "&,a,en!e 'e"+%n3#a'%0 "%(% 2( $&e'e ha+er b#en (a" +%"a" - Ve a (%" 'e,/" +%,% gen!e (#,#!a'a - P&e'e re"&(!ar "er6#+#a(0 a!en!% a,ab(e La" +%n"e+&en+#a" * +%n((e6a "%n: - I,$%"#b#(#!a *&e e( gr&$% "e 'e"arr%((e ,a'&re +%n "&" $r%$#a" ex$er#en+#a" - La" $er"%na" 'e( gr&$% n% (%gran +re+er 'e"arr%((ar "&" $%!en+#a(#'a'e" - C&an'% e( (.'er 'e"a$are+e e( gr&$% n% "abe *&2 ha+er LIDERAZGO LIERAL O LESEERISTA 8*&e 'e4a ha+er9: A*&. e( (.'er e" &na $er"%na ,& #n"eg&ra0 !#ene re+e(% 'e a"&,#r re"$%n"ab#(#'a'e" Ca'a *en ha+e (% *&e *ere0 "#n n#ng&na
#n"!r&++#1n +%,% b#en (% en!#en'e E" $r%$#% 'e &n (#'era)g% $r#n+#$#an!e Se +ara+!er#)a $%r: - M&e"!ra 'eb#(#'a' an!e e( e*$% - Crea anar*&.a - A+!úa a( ,.n#,% $ara n% #n+%,%'ar a( gr&$% - N% +&e"!#%na0 n% re3(ex#%na - Se ,an#3#e"!a "#n a&!%r#'a' - N% a&'a a "&$erar '#3#+&(!a'e" - E" b%na+h1n !%(eran!e La" +%n"e+&en+#a" "%n: - De"%rgan#)a+#1n en e( gr&$% - N% ha '#6#"#1n 'e( !raba4% - D&$(#+#'a' 'e 3&n+#%ne" - Re#na (a +%n3&"#1n - E( gr&$% "e 'e"#n!egra LIDERAZGO DEMOCRTICO O COOPERATIVO: En e( +&a( e( (.'er +%,$ar!e (a #n3%r,a+#1n0 (%" $r%b(e,a" 3&n+#%ne" +%n !%'%" (%" ,#e,br%" 'e( e*$% !%,a 'e+#"#%ne" en +%n+en"% Se +ara+!er#)a $%r !ener (a" "#gen!e" hab#(#'a'e": - C%n%+e a !%'%" (%" ,#e,br%" 'e( e*$% - An#,a 'a "eg&r#'a' +%n "&" a+!#!&'e" - D#"!r#b&e re"$%n"ab#(#'a'e" - N% a+e$!a (a '#re++#1n0 $#en"a "#en!e a+!úa +%n e( e*$% - Crea +%,$r%,#"% &n#3#+a e #n!egra en 3&n+#1n a (%" %b4e!#6%" - E"!#,&(a (a '#"+&"#1n - N% 4&)ga a (%" #n'#6#'&%" "#n% a !%'% e( e*$%0 #n+(&en'%"e &n% ,#",% - Da %$%r!&n#'a' a !%'%" - Tran",#!e (a #,$%r!an+#a 'e +a'a ,#e,br% - C%n3.a ,a" en e( e*$% *&e en (a" +a$a+#'a'e" #n'#6#'&a(e" - Hab(a "#e,$re 'e 5n%"%!r%"5 n% 'e 5&"!e'e"5 La" +%n"e+&en+#a" 'e e"!e !#$% 'e (#'era)g% "%n: - De"arr%((% 'e &n a,b#en!e $%"#!#6% $ara e( !raba4% - L%" ,#e,br%" "e "#en!en !an re"$%n"ab(e" +%,% e( (.'er en e( +&,$(#,#en!% 'e (a" ,e!a" & %b4e!#6%" - Ha re"$%n"ab#(#'a'e" +%,$ar!#'a" e #n'#6#'&a(e" - C(#,a 'e +%n3#an)a 'e +%,&n#+a+#1n 3ran+a ab#er!a
- Cre+#,#en!% 'e (a" $er"%na" 'e( e*$% Se &!#(#)a (%" !a(en!%" #n'#6#'&a(e" a 3a6%r 'e( e*$% - Ha #n!egra+#1n en!re (%" ,#e,br%" - Per,#!e (a +rea!#6#'a'0 $&e" n% ha re$re"#1n "# e"!.,&(% - L%" ,#e,br%" "e "#en!en en (#ber!a' +%n '#"$%"#+#1n 'e "er6#+#% D#6er"%" e"!&'#%" "e han 'e'#+a'% a e"!&'#ar *&2 ra"g%" 'e3#nen a (a" $er"%na" +ar#",/!#+a" La" ,/" re+#en!e" "e;a(an *&e n% "e !ra!a "1(% 'e "er +ar#",/!#+%0 "#n% 'e +%,$%r!ar"e +%,% !a( E( C%n3#'en+#a( re+%ge en %+h% $&n!%" (a" +ara+!er."!#+a" ,/" +%,&ne" en !%'a" e"a" #n6e"!#ga+#%ne": L#'er Car#",a!#+% 70scuc(an. Para *&e *ene" (% r%'ean "e "#en!an a$re+#a'%"0 e" ne+e"ar#% *&e e( (.'er (%" e"+&+he "e 'e!enga a re3(ex#%nar en "&" #'ea"0 "#n +%n"#'erar *&e (a" "&a" "%n ,e4%re" *&e (a" *&e e"!/ e"+&+han'% N#ng&na $er"%na +%n +ar#",a re+#be (a +%n3#an)a 'e (%" 'e,/" "# e"!%" $er+#ben *&e "& "&$er#%r #gn%ra +%n!#n&a,en!e (a" $r%$&e"!a" a4ena" +%n"#'era ,ara6#((%"a" (a" "&a" $r%$#a" @rean confianza e inspiran. A(g% *&e "e %b!#ene a !ra62" 'e (a ex$er#en+#a (a a++#1n e4e,$(ar0 $r#n+#$a(,en!e a !ra62" 'e (a +a$a+#'a' 'e re+%n%+er en,en'ar (%" $r%$#%" err%re" 'e ha+er +%,$ren'er a (%" 'e,/" "&" a+#er!%" e*%+a+#%ne" en (a 4&"!a ,e'#'a Un (.'er *&e ha $er'#'% "& +re'#b#(#'a' '#3.+#(,en!e 6%(6er/ a "er +%n"#'era'% re3eren+#a en!re "&" "eg'%re" Ko son conformistas. La" $er"%na" ,/" 6a(%ra'a" "%n a*&e((a" *&e $er+#ben a(gún err%r % #n4&"!#+#a en "& en!%rn% "%n +a$a+e" 'e $%ner en ,ar+ha e( $r%+e"% ne+e"ar#% $ara $%ner "%(&+#1n a !a( $r%b(e,a Para &na $er"%na +ar#",/!#+a0 "#e,$re ex#"!e a(g% "&"+e$!#b(e 'e "er ,e4%ra'%0 *&e $%r (% !an!%0 re*ere 'e "& $r%!ag%n#",% S& 'e"+%n!en!% +%n'&+e a (a a++#1n0 2"!a0 a( +a,b#% on "isionarios. Qa n% "e !ra!a "#,$(e,en!e 'e "er +a$a) 'e !ener &na b&ena #'ea0 "er h/b#( en 'e!er,#na'%" +a,$%" % "er ,& $r%'&+!#6%0 "#n% 'e "er +a$a) 'e e(ab%rar &n $r%e+!% $er"%na( e #n!ran"3er#b(e *&e (e" '#"!#nga 'e "&" #g&a(e" Toman riesgos y se sacrifican. Para "er +a$a+e" 'e a(+an)ar e"a 6#"#1n $er"%na(0 (%" (.'ere" 'eben $re'#+ar +%n e( e4e,$(% Q0
$%r (% !an!%0 han 'e a+!&ar en +%n"%nan+#a +%n (a" #'ea" *&e $r%$&gnan N% "e $&e'e $e'#r a (%" 'e,/" a(g% *&e &n% n% e"!/ '#"$&e"!% a 'ar $re!en'er *&e "e "#ga +%n3#an'% on creati"os. E( #ngen#% (a +a$a+#'a' $ara aban'%nar (a" +%n+e$+#%ne" $re'e!er,#na'a" '#"!#ng&en a &na $er"%na +ar#",/!#+a 'e %!ra "#,$(e,en!e +%,$e!en!e S&" a"$#ra+#%ne" "%n '#3eren!e" a (a" 'e( re"!% 'e 8+%n3%r,#"!a"9 ,%r!a(e"0 *&e re*eren &na "er#e 'e hab#(#'a'e" '#3eren!e" *&e (e" a&'en a en+abe)ar $r%e+!%" Qa "e "abe: "# *ere" re"&(!a'%" '#3eren!e"0 &n% 'ebe "egr ,2!%'%" '#"!#n!%" Bo critican a los demás. A&n*&e haan +%,e!#'% err%re"0 +%!#((ear a e"$a('a" 'e (%" +%,$a;er%" "1(% +%n'&+e a (a $2r'#'a 'e +%n3#an)a 'e e"!%"0 *&e "%"$e+han *&e $&e'en "er %b4e!#6%" 'e (%" +%,en!ar#%" ,a(#n!en+#%na'%" 'e( (#"!#((%F en %+a"#%ne" "&+e"#6a" En e( 3%n'%0 (a" $er"%na" ,/" +ar#",/!#+a" (% "%n $%r ,%"!rar"e h&,an%"0 a&n*&e $&e'a "%nar $ara'14#+%: re+%n%+en *&e &n err%r (% $&e'e !ener +&a(*era Xa&n*&e e((%" "e$an %+&(!ar(% b#enX re+&er'an *&e (% #,$%r!an!e n% e" 6%(6er a re$e!#r(% 4ablan de 5nosotros67 no de 5yo6. E( eg%+en!r#",% n% e" $re+#"a,en!e &na +&a(#'a' 3re+&en!e en!re (a" $er"%na" +ar#",/!#+a"< ". (% e" #,$(#+ar a (%" 'e,/" en e( $r%e+!% *&e &n% ha +%,en)a'% L% #,$%r!an!e e" e( %b4e!#6% +%,ún *&e +a'a &n% a'%$!e e( $a$e( *&e (a e,$re"a ne+e"#!a0 n% (a rea(#)a+#1n $er"%na( 'e( (.'er
8efinici*n de liderazgo burocrático9 E" (a ,anera ,/" 3%r,a( 'e (#'erar E( (.'er b&r%+r/!#+% '#r#ge a "&" e,$(ea'%" a (a +%n"e+&+#1n 'e %b4e!#6%" !area" en ba"e a &na" n%r,a" e"!r#+!a" +%n+re!a"< en ba"e a (a $%(.!#+a 'e (a e,$re"a E( (.'er b&r%+r/!#+% b&"+a (a e3#+#en+#a a (a h%ra 'e 'e"e,$e;ar "& !raba4% en ba"e a e"!a" n%r,a" $%(.!#+a0 '%n'e a"#en!a (%" $#(are" 'e "& a&!%r#'a' Crea &n a,b#en!e 'e !raba4% r.g#'% en!re '#r#gen!e" "&b%r'#na'%" '%n'e 2"!%" 'eben a+a!ar "egr (a" #n"!r&++#%ne" $re+#"a" e"!r#+!a" e"!ab(e+#'a" $%r (%" $r#,er%" aracterísticas del liderazgo burocrático9 La $r#n+#$a( +ara+!er."!#+a 'e( (#'era)g% b&r%+r/!#+% e" (a 'e"&n#1n en!re '#r#gen!e" "&b%r'#na'%" L%" (.'ere" "e '#6%r+#an 'e "&" !raba4a'%re" a+a!an (a" n%r,a"0 #'ea" %b4e!#6%" 'e (a $%(.!#+a 'e (a e,$re"a L%" (.'ere" b&r%+r/!#+%" "%n e(eg#'%" a !ra62" 'e
e(e++#%ne" #n!erna" % b#en $%r*&e a(g&na 3#g&ra 'e $%'er en (a e,$re"a +%n"#'era *&e "& +a$a+#'a' ex$er#en+#a e" ,&+h% ,a%r *&e (a 'e (%" 'e,/" E( (.'er b&r%+r/!#+% e" hab#!&a( en (a $%(.!#+a en e( ,&n'% 'e (a e,$re"a $r#6a'a
:enta'as y des"enta'as del liderazgo burocrático9 Ven!a4a": E" ,& a'e+&a'% +&an'% ex#"!en r#e"g%" "er#%" 'e "eg&r#'a' 8!raba4ar +%n "&"!an+#a" !1x#+a"0 ,a*nar#a $e"a'a9 % +&an'% ha gran'e" +an!#'a'e" 'e '#ner% re"&(!a'%" 'e !raba4% 'e a(!a +a(#'a' e3#+#en+#a en (%" re"&(!a'%" De"6en!a4a": N% ha +%,&n#+a+#1n en!re (.'ere" "&b%r'#na'%" R#g#'e) re"#"!en+#a a( +a,b#% Un a(!% n#6e( 'e +%n!r%( A,b#en!e 'e !raba4% !en"%0 $%+% "%+#a( De"$er"%na(#)a+#1n 'e (%" !raba4a'%re" Exagera'% a$eg% a (a" n%r,a" reg(a,en!%" Liderazgo burocrático seg;n
0L L?80@ A0 0 4A0C E( L.'er 'e n&e"!r%" !#e,$%" $&e'e na+er 8gene"9 !a,b#2n ha+er"e 8ex$er#en+#a90 a *&e ha (#'ere" *&e na+en +%n +a$a+#'a'e" #nna!a" ha %!r%" (.'ere" *&e "e 6an 3%r,an'% en "& 'e"arr%((% $r%3e"#%na(
La" hab#(#'a'e" #nna!a" 3a6%re+en e( 'e"arr%((% 'e( (#'e"0 $er% a 6e+e" re"&(!a ,/" 'e!er,#nan!e la formaci*n *&e &n% 6a a'*r#en'% la experiencia *&e 6a a+&,&(an'% E( #r a"&,#en'% re"$%n"ab#(#'a'e"0 a$ren'er !2+n#+a"0 !%,ar 'e+#"#%ne"0 "%(&+#%nan'% $r%b(e,a"0 ha+#en'% 3ren!e a "#!&a+#%ne" '#3.+#(e"0 har/n *&e "e 6aa 3%r4an'% a( a&!en!#+% (.'er La $re$ara+#1n (a ex$er#en+#a "%n a"$e+!%" *&e ha *&e +'ar en (a 3%r,a+#1n 'e +a'a $er"%na0 e" +%n6en#en!e ha+er(% 'e"'e (a 4&6en!&'0 a". #r 'e"arr%((an'% (a" +a$a+#'a'e" 'e (#'era)g%
>D8@?A E 0@ L?80@C T%'%" $%'e,%" "er (#'ere"0 $ara "er &n b&en (.'er 'ebe" !ener en +&en!a (a" "#gen!e" re+%,en'a+#%ne":
%
% Asumir riesgos9 e"!a e" (a ,anera 'e e"!ar +%,$r%,e!#'%" +%n e( +a,b#% S# "#e,$re "e ha+e (% ,#",%0 "#e,$re "e %b!#ene (% ,#",%0 a"&,e r#e"g%" % Fomentar el traba'o en euipo9 na'#e $&e'e +%n"!rr &na gran'#%"a %bra "%(%0 "#e,$re e" b&en% +%n!ar +%n +%,$a;er%" *&e a(#geren (a +arga Un (.'er 3a+#(#!a *&e e( gr&$% e"!e +%he"#%na'% *&e $&e'a a(#near "&" %b4e!#6%" E( (.'er 'ebe 'e ha+er
+%rre"$%n"ab(e" a "&" !raba4a'%re" !an!% 'e (%" !r#&n3%" +%,% 'e (%" 3ra+a"%" S# !#ene" a(g&na 'e e"!a" hab#(#'a'e" $&e'e" "er &n (.'er0 en!rena0 !%,a 'e+#"#%ne"0 a"&,e r#e"g%"0 gana ex$er#en+#a ((egara" a "er &n b&en (.'er