50 frutas y 50 verduras en ingles-EspañolDescripción completa
50 Csárdás
TITULOS Y CONCEPTOS DE 50 TIPOS DE CIENCIAS Y QUE ESTUDIANDescripción completa
Descripción: autodidactico seat
Descripción completa
Photography examplesFull description
Descripción completa
Descripción: 50 Csárdás
Descrição completa
Descripción completa
Full description
Muestreo MineralesDescripción completa
ONSOZ
Elli derste Rus<;a dilbilgisinin tUmUnU kapsayan Ьи dersler, ogrencinin hem ogretmenle hem kendi Ьа§юа <;all§abilmesi i<;in hаZlгlапml§Ш. Копщulап dile verilen опет Ьи derslerin UstUnlugi.idUr. Kasetler ogrencinin kendi Ьа§юа <;all§abilmesine elveri§lidir. Onsozi.imUzUn sonunda bir <;all§ma yontemi de verilmektedir. Dilbilgisi а<;lklаmаlап olmakslZ1n, kasetlerdeki cUmlelerin tekгап ogrencinin bir уаЬаПСl dili ogrenmesine hi<;bir zaman yeterli degildir. YabanCl dil ogreniminde ger<;ek bir ilerleme saglanabilmesi i<;in kasetlerin dinlenip tekrarlanmaSlyla dilbilgisi bilgilerinin аут zamanda edinilmesi gerekir. Rus<;a dilbilgisi ba§langl<;ta gU<; gori.inebilir. Ви, оgгепсюю gozi.inU korkutmamalldlr. Кitablmlzda Ьи bilgiler, kolay kavramlmаlап i<;in, olabildigince basitle§tirilerek уе belirli apmalarda verilmi~tir. Ви bilgiler zaman zaman yeniden gozden ge<;irilmekte, daha once ogrenilmi§ kurallar kitaptaki okuma уе kasetlerdeki dinleme tekstlerinde daima tеkгагlапmаktаdп. Her derste dilbilgisinin yeni bir а~аmаsюа ge<;ilmekte, bunlaгю en onemlileri kasetlerdeki tekstlerde de tekrarlanmaktadlr. Her dersin sonunda аll~шmаlаг verilmi§, уатtlап kitаЬю arka bolUmUne "all~tIrma уатtlап" ba~llgl аltюdа topluca kопultnщtuг. ilk dersin bUti.in evrelerinden ge<;en ogrenci Rus<;a dilbilgisini ogrenip оzUmsещеdе <;ok fazla gi.i<;li.ik <;ekmeyecegini gorecektir. Rus<;a ogrenmenin ger<;ek gu<;lUgU ne birka<; saatte ogrenilebilecek alfabede, ne dilgisinde; fakat, sozcukleri bellekte tutabilmededir. Garip gori.inebilir, fakat bir dili ogrenmede en gU<; olan ~ey, all~lk olunmayan seslere уе ses bile§imlerine kulagl аll§шmаkш. Zaten derslerin kasete аlюml§ оlmаlагюю onemi de burada-
• sesleri dinleyecek; seslere, sozciiklere уе eklere all§шсауа kadar Ьипи tekrarlayabileceksiniz. ilkin alfabeyi ogrenmeli, temel seslere <;аll§mаllSlШZ. Birinci kasetin giri§indeki harf уе ses kаУltlаflШ dinlerken Onlafl kitаы1z- dan da izleyin. Dinlediginiz sesin yazl olarak kаr~11tgIш kitaba bakmaya gerek kalmadan. goziiniiziin oniinde canlandlrabilinceye kadar Ьи all§шmаУl tеkrаrlауш. (Sesleri уе sozciikleri yiiksek sesle soylemekten <;ekinmeyin. Sozciikleri ашmsаmашzdа Ьипип biiyiik уаrdlmШl goreceksiniz.) Daha sonra, harflerin уе seslerin аrdшdап gelen harf уе ses gruplaflna ge<;in, уе Ьи аll§шmаУl tеkrаrlауш. Boylece yaZlll harflere yeterince all§ml§ оlасаkSШIZ. Випи izleyen а§ата ise, yazmaYl ogrenmektir. YaZl alfabesi, kitap (baskl) alfabesinden biraz daha farkll olmakla birlikte, gii<; degildir. Yazarken kitap harf1erini degil yazl alfabesini kullапmаl1S1ШZ. УaZl alfabesini ogrenince birinci· dersteki teksti уаZlШZ. All§шmа уашtlаппш ilki Ьи konuda yardlmCl olacaktlr. ~imdi artlk birinci derse ba§lamaya hаZlrSlШZ. Кitaptaki sozltik<;ede verilen sozciiklerin апlаmlаflШ ogrenmeye <;all§madan опсе kasetten onlafln tеlаffuzlаflШ dinleyin. Ви <;ok onemlidir. Demek ki опсе tek tek sozctiklerin dogru tеlаffuzlаflШ (soyleni§lerini), daha sonra апlаmlаflШ ogreneceksiniz. dlr.
Кaydedilmi§
(:зl11та
yontemi ifin onerimiz : 1) Опсе kasete аlшml§ tekstlerin kitaptaki Tiirk<;e <;еvшSlШ okuyun. Sonra kasetteki teksti dinleyin уе ауш zamanda da опи (elbette Rus<;аSlШ) kitaptan izleyin. Ви <;all~ma, аУfl аУfl her sozctigiin telaffuzunda size yardlmcl olacaktlr. 2) Sozltik<;eyi dikkatle okuyarak sozciik уе deyimlerin anlamlаflШ ogrenin. 3) Kasetteki teksti, kitaptaki Rus<;a teksti izleyerek dinleyin .. ArtIk gii<;ltik <;ekmeden izleyebilecek duruma gelinceye kadar Ьи 8
-аll§шmаУl tеkгагlауш.
4) Kasetteki teksti bir kez daha dinleyin уе kопщmаСl soziinii bitirir bitirmez her sozciik grubunu tеkгагlауш. Bunu yapabilmeniz i<;in her sozciik grubu уа da klsa ciimleden sonra yeterli susщ arallg1 blrakllml§tIr. 5) Rus<;a teksti iyice аll§шсауа kadar dinledikten sonra anlaml dogru kavraYlp kаvгаmаdlgшlZl gormek iфl Tiirk<;e <;eviriye Ьа kш.
J . I
j
6) Daha sonra, iyice апlаdlgШlZdап kщku duуmаушсауа kadar dilbilgisi поtlаппа <;аll§Ш. 7) Kasetteki teksti bu kez kitapslz dinleyin уе dilbiIgisinin uygulаШ§Шl iyice kаvгауш. 8) Ders sопlаппdаki аll§шmаlапп tiimiinii уарш. Daha sonra "All§t1rma Уашtlап" boliimiinde, уарt1klапшzш dogrulugunu denetleyin.
:
.':
.
9
TOHK~EYE
UVARLAVANIN
't
ONSOZU
Peter уе Natalya Nоrmап'ш "ЕШ Derste Rus<;:a" adlyla Ti.irk<;:е'уе uyar-ladlglmlz уарш Rus<;:a'p ogr-enmeye ba~layanlar- i<;:in bir ders kitabl oldugu kadar bu dili orta уа da ileri derecede bilenler i<;:in de yazge<;:ilmez bir ba§yuru kaynagldlr. Rus<;:a dilbilgisinin S1fat-fiil, bag-fiil, ad durumlап, <;:ekimler, fiil gor-iiпЩlеri gibi gi.i<;: уе ozgi.in kОПlllап ыl kitapta <;:ok уаlш bi<;:imde a<;:lklanmakta уе orneklenmektedir. Rlls<;:a konusllnda pratik bilgi edinmek уе bu dilde bir an once kопщmаk isteyenler, her dersin giri~ boliimiindeki sozliik<;:eden уе kasetlerde de yer alan kar~111kll kопщmаlагdап yararlanacaklardlr. Не!" dersin a<;:lklamalar ЬЫйтй ise Rus<;:a dilbilgisinin ti.im temel kопulаПlllП уе ауrшtllаппш miikemmel bir ozetidir. Ozgiin adl "Russian For Today" (Bugi.in i<;:in Rus<;:a) olan bu onemli уарш Tiirk<;:e'ye uyarlamap goze alabili~imi, her ~eyden once, Ankara Uniyersitesi DTCF Faki.iltesi RllS Dili уе Edebiyatl boliimi.indeki ogrencilik donemimizde bu dili bize bir anne seygisiyle ogreten seygili hocam, sауш ~efika Ortayll' lllП Yl11ar onceki emeklerine bor<;:lllyum. Уауша hаZl[lаlll~шdап once <;all~maml gozden ge<;:irerek deger. li kаtkilаПlll esirgemeyen istanbul Uniyersitesi Rus Dili уе Edebiуао Boli.imi.i ogretim iiyelerinden sауш Ti.irkan Olca'ya da еп i<;:ten te~ekkiirlerimi Sllпапm. ATAOL BEHRAMOGLU Ekim 1997, istanbul 11
stirekli) eylell1 gбstегеп fiillel' olmak tizеге ikiye аупllГ. Rus<;a'ya бzgu Ьи dilbilgisi kontlSu "вИды" (ing. Рг. aspectsfful'kc;e "gБГUПUll1lег") ba~llgl аltшdа iпсеlешпеktеdiг. (t.u.n.)
15
, Ders 37
Что за'шп kullашll~l;
Ders 38
Ders 39
Ders 40
durumunun
Ders 42 Ders 43
Ders 44
kul1ашlmаst;
Становиться/стать Уе садиться/сесть
16
fiil1eri; erkek
223
-имать (t.maml~) Уе -ять (t.ml~) ile biten fiil1er; 6nekli hareket fiil1eri; "siz Уе Ьеп" Уе benzer deyimler; belirli Ыг stire ifadesi olarak "i<;in"; ki~isiz fiil!er
<;ogtllu; s6zctik dtizeni уе 6пеm yurgusu; "01mak" fiilinden sonra (-ile) durumundaki Шmlе<;; аmа<; уа da рlап (чтобы); rica, emir уа da izin ifade eden fiil!er; §art kipi
244
fiili;
если
Хозяин'iп
Учить
fiili;
свой'iп kul1ашll~l;
belirsiz (belgisiz) zamir-
lег (кто-нибудь, кто-то, уЬ.)
251
ikinci tekil ki§inin belgisiz Ыг anlamda zamirsiz olarak kul1ашll§l; emir kipi III (haydi ... ); некою, нечего zamirleri уе негде, некогда уь. zагflап
257
Неужели'пiп kullашll§l;
si; давно уе долго; etken S\fat fiili Ders 45
2]8
аdlагш (-in) durumunda -у, -ю eki; всё'пiп kar§lla~tlr malarda kullашlmаSl; ki~isiz fiil приходиться; мой, его уЬ. yerine kullашlап у меня. у него уЬ.; hareket fiillerinin (ходить/идти) 6nekli tablosu; -нуть/ -уть ile ы ten fiilIer
S1ra sаУI\аппш bile§ikleri; плевать gibi fiilIer; ge<;mi§ zaman еdi\gел S1fat-fiili П; toplu saYllar (двое, трое, уЬ.)
самый);
SаУllапп оп которые;
284
ek oldugu bag-fii\
bi\e~ik
S1fatlar;
292
несколько уе не-
299
Ders 50 Zaman beIirten bir ifadeden sоша kuIIamIan уе пе kadar zaman апее oldugunu be\irten тому-назад; "birbiri" (ni, -yle, уЬ.) друг-друга/у/ом, уЬ.; "kadar", пока ... не; "iken", "si.iresinee", (пока; в то время как); сам zamirinin <;ekimi; по'пuп b61i.i~ti.irme ifade etmek i<;in kulIaшlmаSl; bir bi.iti.ini.in par<;aSIПI belirtmede (-in) durumu; hаftапш gi.inleri, Уllш ауlап уе tarihler; третий, чей, лисий, уЬ. sozci.ikJerinin <;ekimi; Катин gibi sahiplik SIfаtlаппш <;ekimi; опаdlапп <;ekimi; "birini bir ~ey yaparken gormek, i§itmek" уЬ. ifadelerin kurulщu
307
Tekst ~evirileri (11-50) "
315
AI.,t.rma Yan.tlar.
351
Rus~a-Tiirk~e
385
Sozliik
17
KlsaLTMALAR
GiRi$
Rus Alfabesi (Harflerin Ti.irk~e kаГ§lIlklапуlа) Rus~a' da 32 harf уе i§aret vardlr: .',
Тйгkc;е КаГ~lЫdап
Harfler
1
А
а
а
2
Б
б
Ь
3
В
в
v
4
Г
r
5
Д
д
g d
6
Е
е
уе
Ё
ё
уо
7 8 9
Ж
ж
3
3
И
и
10
Й
й
lУ, У
11
К
к
k
12
Л
л
13
М
м
m
14
Н
н
n
15
О
о
о
z
(
19
• Turk<;e Каr§lЫdэп
Harfler
16
П
п
р
17 18
Р
Р
r
С
с
s
19 20
Т
т
t
У
у
u
21
Ф
Ф
22
Х
х
f h
23 24
Ц
ц
ts
Ч
ч
~
25 26
Ш
ш
~
Щ
Щ
~~e
27 28
Ъ
ъ
sertle~tirme (kаlшlа~tlrmа) i~areti
Ы
ы
lY
29 30 31
Ь
ь
yumu~atma
Э
э
е
Ю
ю
yu
32
Я
я
уа
(inceltme)
i~areti
Rus<;a'da е уе ё harfleri, tеlаffuzlап farkll olmakla birlikte, tek Ыг harf saYllmaktadlr. Ruslar sesin е уа da ё oldugunu kendiliginden biJdiklerinden, Rus<;a kitaplarda ё Uzerindeki noktaJar, genellikle kullamlmaz. Ви kitapta ise iki nokta daima konulmaktadlr. Е harfi Ыг sozci.igiin ilk harfi oldugunda, vurgu aldlgmda, уа da Ыг ПпIU (sesli) harften, sertJe~tirme уа da yumu~atma i~aretinden sonra geJdiginde "ус" okunur. Vurgu almadlgmda уе oteki ЬШПп durumJarda "i" okunur. (Е Iшrfiпiп "уе" okundugu durшnJага ornek: есть (уаг), день (gUn), слева (soldan) УЬ. [Е hагfiпiп "i" okundugu durumlara огпеk: телефон (tclefon), тетрадь (dcftt.T) уЬ.]
20
й harfi "iy" okunur. Бu harf ЬаZ1 Баtl dillerinde "у" уа da "i" harfiyle kar~llanmaktadlr. Rus<;a'da <;ok Slk rastlanan ий ЬiгliktеЩ~i, Ьи dillerdeki
transkripsiyonunda yine "у" harfiyle kar~llanmaktadlr. (Ornek: Достоевс кий
I DostoyevskY)·C*J Rus<;a hartlerin tеlаffuzlап kolayllk
Birinci bOlumde
Се, и уе й hагПегi
Ьаklmшdап
iki
atlanarak) 1-21., 24.
ЬоlUте аупlml§tIГ. уе
30.
hагПег
ince-
lenmektedir.(**) (Yak1a~lk) Тiiгks;е Теlаffuzlап
НагВег
1
А
а
"ВаЬа" уЬ.
2
Б
б
"Вап(,
3
В
в
('Уе", "еу" уЬ.
"elbise"
уЬ.
4 5
r
r
"Gol", "genelge"
Д
Д
"Deniz", "kiirdan"
7
ж
ж
"] а1е, "
8
3
з
"Zeki", "terzi"
11
К
к
"Kalem", "fakat"
12
Л
л
"Limon",
13
М
м
"Muz" , "durum"
14 15
Н
н
"Nal", "inans;"
О
о
"О yun, ""ko~u "Ь v .
16
П
п
"Para", "kapl", "сор" уЬ.
"Ь'" eJ
уЬ. уЬ.
vЬ . уЬ.
уЬ.
"еl" уЬ. уЬ.
уЬ.
(*) Tiil'k<;:e'de. ozellikle Ь:lZI iil1lii ki~ilel'in аdlаППlI1 sOl1undaki bu harf biгliktеЩ!i "'i'" harfiyle kar~llan:lgelll1i~tir. (Ошеk: Dos\oyevski). КШ1ll11lZС:l bu yerle§ik uygulal11aya uyull11:1SI gel'ekic Aslll1da ise. ornek olarak vегileп уаzш' а(\II1IП "I)ostoyevskiiy" olarak yaZllll1asl gеп:kесеk ti, (Сu,п,) (**) Tiil'k<;c'yc .,:evirip uyarl:ldlglllllz '"RlIssial1 /'-ог TodllY" adll kitabll1 ус yararlal1dlglllllz "'Le Russe Vile еl Biel1'" adll F!'Ш1Slzса ,evirisil1il1 bu bliliimlerinde Rus<;a harf1crin tеlаtТuzlап ingilizce ус Fl'anslzca sozciiklerle "'уаkIЗ§lk olarak" ОП1сklСПlпеktеdiг, Bizil11 Tiil'k"e ОП1сkIСI'imi ziп de "уаkIЩlk" оlduklаПl11 Щ~I'Сl1сi goz Оl1iiпdе ЬuluпdUП11аlldlГ, Вина kaJ'~lllk. Rtls<;a уе Tiirk<;c arasll1daki ,С' benzerliginin. soziinii cttii~imjz dillel'!e Rus<;a araSIHdaki ses bel1ZCI'ligil1den daha уаkш oldugunu soy!eyebilil'iz, (t,u,n,)
21
,ir'f
Harfler
"
(Yak1a~lk) ТйгЬ;е Теlаffuzlап
17
Р
Р
"Barl{, "§eker"
18
С
с
"Saf" , "asfalt", "kas"
19 20
Т
т
"Ti.iti.in", "at"
У
у
"Utаш;:",
21
Ф
Ф
"Fal", "efe", "saf'
24
Ч
ч
"~ay",
30
Э
э
"El" , "keser, "" ge Ь" е vЬ.
уЬ.
уЬ.
уЬ.
"kuyu "
уЬ.
уЬ.
"a
уЬ.
Slra §imdi ilk all§tlrmada. Kasette 6псе her harfin Rus~a ad! verilmekte (kitapta, paranlez i~inde harf аdlапmп Tiirk~e оkuпu§!ап da veri!mekledir); daha sonra hece ve stjzciikler i~inde tеlаffuzlап 6rneklenmektedir. (Ви ses 6rneklemesinde Rus~а'пш 6zelIikli seslerine уег verilmi§; б, в, г, д, З, К, М, Н, П, С, Т, Ф harfleri 6rnekleme dl§шdа blrak!lml§t!r.)
YAN SAYFADAKi TABLOYA BAКINIZ. ~imdi,
geri kalan harfleri incelemeye
ge~ebiliriz.
Harfler
"fIS k'lуе" v Ь .
6 9
Е
е
"VетlП, ."
И
и
"1-z, " "b·l· ",( sevgl." vЬ . 1 1т,
10
Й
й
,";
:;22
(,
...
Ви ses daima Ыг ba§ka i.inli.iyle birlikte kullаш llf. Bir ba§ka i.inli.iyi.i izleyerek tek harf gibi okuпап iki i.inli.i harf birligi оlщturur; (БОЙ/пшhа rebe) sozci.igi.inde oldugu gibi. Ви harf i.inli.ilerin агаsшdа уе baZl уаЬапС! kokenli sozci.iklerin Ьа§ lапgюпdа "у" sesi verir. Йорк (уork) район (bolge). "Тау" , "iyi", уЬ.
1. AI.,t.rma (*)
SaYI
Kitap (baskl) Harfleri btiytik kti<;tik
-
i
Rus<;a аdlап уе
Omekler
Ttirk<;e оkuпu§lап
1
А
а
а
2
Б
б
бэ
(Ье)
3
В
в
вэ
(уе)
4
Г
r
гэ
(ge)
(а)
5
Д
Д
дэ
(de)
7
Ж
ж
жэ
(je)
8
3
з
зэ
(ze)
ба
жа
ва
жу
на
жа
вам
дам
(size)
(verecegim)
жук
(Ьбсеk)
11
К
к
ка
(ka)
12
Л
л
эл
(eJ)
13
М
м
эм
(ет)
. 14
Н
н
эн
(еп)
15
О
о
о
(о)
он
16
П
п
пэ
(ре)
(о)
(fakat) (den) (burun) (aglz)
17
р
Р
эр
(er)
ра
ру
18
С
с
эс
(es)
19
т
т
тэ
(te)
20
у
У
У
(u)
ум
21
Ф
Ф
эф
(е!)
(akll)
24
Ч
ч
чэ
(<;е)
ча
чур
30
Э
э
э
(е)
эм
ЭН
ла
ло
лу
лук
ал''- эл
(sogan) но
ОТ
эр
нос
рак
рот
гром
(yenge<;) фу
ну
фунт
дум
(1/2 kilo) рэ
чан
туча
нэп
эта
(bu,
di~.)
(*) Harflerin Rus\;a adlaГl уе ses omeklemeleri kasette kaYltlldlr.
23
Ses КаЦIЫdап
Harfler 22
Х
х
Ttirks:e' de tam olarak kar§lllgl bulunmayan, 'Ъ" уе "k" seslerinin bile§imi denebilecek bir ses. Genizden soylenen, "hall", "tahll", "siyah" уЬ. sozctiklerdeki 'Ъ" sesi.
23
Ц
Ц
"Kutsal", "katsaYl" "kibuts"
25
Ш
ш
"~ а, 1"
26
Щ
щ
Ttirks:e'deki "{ уе "s:" seslerinin birlikte okunmaSlyla elde edilen ses. "i~~i" уЬ.
28
Ы
ы
Ba§langls:ta gЩ:ltik S:lkarabilen bir ses. c,::ok gerilerden, bogazdan gelen bir и sesi. Dilin orta boltimtinti аgzш аrkаsша itecek bis:imde dudaklar аrаsша bir kalem yerle§tirip "i" sesi S:lkarmaya s:all§mak, Ьи sesin elde edilmesi is:in iyi bir all§tlrmadlr.
(*) Tiirk\,e'ye uуш'lаdlgllП1Z "Russian FOI' Today" adll kitapta, Ingilizce "mention" sбzсiigiiпdе· ki "io" sesi; ауш kitаЬш FranSlzca uуагlаmаsшdа ("Le Russe Vite е! Bien") "heure" sбzсiigtiп· deki "е" sesi bu sese бrnеk olarak verilmektedir. (t,u.п.)
28
Е уе э
ваше (sizin),
"va§(i)"
дядя (атеа, daYI),
"dyad(ya)"
iinliilerinin vurguluyken iki ауп ses degerleri vardlr: Sert Ыг Пп
siiz oneesinde qok aqlk telaffuz еdiliгlег. эта (bu),
Buna kar§lllk,
сел (oturdu)
уuтщаk Ыг
iinsiiz oneesinde, daha kapall
Ыг
sese sa-
hiptirler. эти (bu)
сели (oturdular)
Bu.kitapta, vurgular belirtilmekte
уе
vurgulu
ПпШ
harf tizerinde
П
i§a-
retiyle gosterilmektedir.
~lDl1tl11 ve ~lntltlS1Z (Boguk) Unsiizler Rusqa'da iinsiiz (sessiz) hartler, tizere ikiye
аупlтаktаdlГ.
qlПlltlSlZ Ыг
tinstizden
lar (yani ses,
<;lшltlSlZ
(:Iшltllllаг
:
(:lшltlSlzlаг:
qlш!t1!1 уе qlПl!tlSIZ
(boguk) olmak
iinsiizler, Ыг sоzеЩ~tiп sonuna уа da hecenin sonuna geldiklerinde <;lшltlSlZ olure§degerinin аУШSI olur.): Bazl
qШlltl!1
опее Ыг
бвдзжг пфтсшк
Buna gore, дуб (те§е) sozeiigti дуп yazllml§ gibi okunur. Ba§ka ornekler: лёд
(sagllkll) (buz)
раз
(kere)
ёж
(kirpi)
ложка
(ka§lk)
por
(boynuz)
здоров
11
/
здороф
/ лё:! pa~
/ /
ёш лошка рок
Тат tersine, normalde <;lшltlSIZ (boguk) iinsi.izler ise б, д, 3, Ж уа
r hartlerinden Boyleee,
опее qlПlltlll сделать
da
olurlar.
(yapmak),
1делать
telaffuz edilir,
уЬ.
Bu anlamda, еп qok kullашlап edatlar bile, Ыг sonraki sozeiigi.in parqa-
29
S1yml§ gibi g6ri.i1i.irler. B6ylece, к зданию
(binaya dogru) r (gen<; klzla) }
с девушкой
yazllml§ gibi
зданию,
девушкой
оkuпасаklагdlГ, уЬ.
imla Kurallarl Bazl imla kurаllап ablda tutulursa dilbilgisinin 6grenilmesi «ok daha kolay la~acaktlr. а) Ж уе ш
harflerinin arkasmdan hi<;bir zaman э уа da ы harfleri degil, fakat daima е уа da и gelir. (Ж уе ш'dеп sonra е hart·i э gibi, и harfi ы gibi telaffuz edilir. Ornegin жить (уз§аmаk) ЖЫТЬ; шить (dikmek) шыть telaffuz edilir.) Ь) Г, к, Х, Ж, Ч, Ш уе Щ и
A~lklamalar 1. Rus~a'da аdlапп и~ cinsi vardlr: erkek (eril), dф (di~il) уе flOtr. Bir йп sUzle (sessizlc) biten adlar erkek (автобус, ДОМ), а harfiyle bitenler di~i (у лица), О ile bitenler пбtгdiiг (кино). 2. ~imdiki zaman kipinde "olmak" (-dlr) fiili genellikle kullашlmаz. Fakat varml~ gibi dU~iinUliir.
Это таксй 3.
Ви Ыг taksi(dir).
ВОТ уе Вон sбzсtiklегi (FranSIzca'daki
"voici"
уе
"voild" gibi)
da uzaktaki Ыг §cyi gбstегmеk i~in kullашllГ. 4. Rus~a'da soru ciimleleri genellikle sбzсiiklегiп slrasl sadece sese soru tonJamas/ veriJerek yap/J/r.
уаkшdаki
уа
degi~tirilmeksizin,
ЭТО ДОМ. ЭТО ДОМ? 5. ЧТО sбzсiigii
Ьи (Ыг) evdir. Ьи (Ыг) еу midir'? ШТО yaZlJml~ gibi telaft"uz edilir.
А. Нег dersin giri~indc verilen sбzliik~суi kesinlikle бgгепiп. Vurgulara dikkat edin уе sбzсiiklегiп telaffuzunda vurguyu mutlaka уе ycrli yerinde kullaшп.
В. Giri§te vегilеп sozliik~eden yararlanarak siz de kti~tik ciimleler уарш. Ьг negin: ВОТ •••••• , уа da Вон •••••• ; уа da: ЧТО ЭТО? - ЭТО ••••••• с. Kasetteki teksti dinleyerek yazmaya ~aJ/~m.
34
iKiNCi DERS
"~
,
Sozliik~e комната
карта
oda i<;inde bir; уаlПlZ nerede masa hall tabIo harita
окно
репсеге
книга
kitap
карандаш
kur~un
в
один, одна, одно где СТОЛ
ковёр картина
и
...
... zf. .
и
тоже стена город
на река
рыаa лодка
кто
рыбак
hem ... hem .,. da duvar kent tisti.inde nehir ballk kaYlk, sandal, tekne kim ballk<;\
kalem
Тekst Текст: второй урок
(ikinci ders) Что это? Ви
ne(dir)?
Это комната. Ви (Ыг)
oda(dlr).
Что в комнате?
Odada
.В
пе (уаг)?
комнате один стол, один ковёр, одна картина и одно ОКНО.
Odada Ыг masa, bir hall, Ыг tabIo уе Ыг репсеге (уаг). Где стол?
Masa nerede(dir)? Стол в комнате. Masa odada(dlr).
35
А что на столе?
Peki
(уа)
masada
пе
(var)?
На столе книга и каранщiш.
Masada
(Ыг)
kitap
уе (Ыг)
kur§un kalem
(уаг).
Одна книга?
Bir kitap ml? Да, одна книга и один карандаш. Ыг
Evet,
kitap
ус Ыг
kur§un kalem.
Где картина? ТаЫо
(rcsim) nercde?
Картина тоже в комнате на стене. ТаЫо
da odada, duvarda(dlr).
На стене и картина и карта.
Duvarda hem
Ыг (аЫо,
hcm de
Ыг
harita
(уаг).
Где комната?
Oda nerede(dir)? Комната в доме.
Oda evde(dir). А где дом?
Peki
(уа) еу
nerede(dir)?
Дом в городе, а юрод на реке. Еу
kentte, kent dc
Iгmаgш
iizerinde(dir).
Вон река! Что в реке?
i§te lrmak! Irmakta (Iгmаgш i<;:inde) пе (уаг)? В реке рыа,' а на реке лодка. Iгmаgш
i<;:indc hallk, iistiinde ise sandal (var).
А кто в лодке?
Peki
(уа)
sandalda kim
(уаг)?
В лодке рыбак.
Sandalda
Зб
(Ыг)
ballk<;:1
(уаг).
"~Iklamalar 1. Rus~a'da "Ыг" saYISl niteledigi аdш c!nsine У: ~ekim durumuna uyar. Ог negin ОДИН стол (Ыг masa, er.), одна картина (Ыг resim, di§.), одно окНО (Ыг репсеге, nt.).
2. Rus~a bir ctimlede sozctikler агаsшdаki ili~kiler sбzсtii~tiп sonundaki (ы timindeki) degi~ikliklerle belirlenir. Rus~a уе Ttirk~e bu baklmdan агаlапп da benzerlik olan dillегdiг. Rus~a'da sozctikler агаsшdаki ~e~itli jli~kileri gosteren altl durum yardlr. Уег belirttiklerinde в (i~inde) уе на (tizerindc, tisШпdе) еdаtlаппdап sonra gelen аdlапп son hart'inln yerini -eharfi allr. Ауш edatlardan sonra gelen bu ' dtn cinsi erkekse уе Ыг tinstizle bitiyorsa sonuna -е eklenir.
~
"mekleг: комната
(еу)
, в комнате
окно
(репсеге)
в окне
стол
(masa)
на столе
,
(eyde) (pencerede) (masada)
Ви ~ekim durumu hiфil' zaman cdatslz kullашlmаdlgl i~in (-de ~ekim4uru-
с. ~imdiki zaman kipi, mastardaki sonek (-ть) kаldlпlагаk yerine uygun ki§i tаkJSШШ eklenmesiyle yapJIJr. brnekte Ьи takllar altl ~izilerek gosteriJmi§tir. d. Rus~a'da §imdiki zaman kipinin tek Ыг bi~imi varken, TUrk~e'de Ьип lar, ornekte gosterildigi gibi, birden fazladlr.
2. Аdlапп (-i) ~ekim durumu. Nesnesi (-i) ~ekim durumunda cUmleler gordUk (bkz. O~UncU ders, okuma teksti). (Я ПОКУШIЮ газету уЬ.)
40
• ,
Erkek ve n6tr аdlап.п (-~) ~ekim duг.umlап ile уаlш durumlarJ aYnJdlr. Di§i adlarda ise -а sonekl уепш -у sопеkше blrakJr. di~.
er.
yl. d. (-п d.
nt.
стол
книга
окно
стол
книгу
окно
k6kenl,i baZl s6zcilkler ~ekimde degi§mez. Bir 6rnek olarak, n6tr Ыг s6zСilkШг; f"akat (-de) ~ekim durumu ve 6teki ~ekim durumluГlПdа dеgi~ikЩ~е ugramaz. 3.
УаЬаПСl
КИНО
в кино (-de) d.
А.
sinemada
A§agldaki fiilleri, 6rnek cilmlelerdeki uygun yerlerinde uygun
bi~imleriy
'е kullашшz:
делать, читать, "окупать, работать. 0,0
',)\",
1. Я ... газету утром в автобусе. 2. Он 'i~~lfi;eTY вечером. .. ' lJaGO'C..:H{")T 3. Д нем они ~ .. в городе. 4. Где BbI,~r:.3'f.J" 'т ;. eT-е. "'с (У г) а iI"O ,
5. 6.
7.
Они 1.:.. книгу в магазине. "
1,Л' \ \~; dC:;T
'
Она тоже Гe.~ книгу в магазине. ? Ч то)oer.A€,C .. ваш муж.
V:>
fl~t-\.u;.,
8. Что ты ... вечером. о v,Ч " ',.'I'-T-e 9. Где вы с1. рыбу'Т В.
Parantez i«indeki s6zcUkleri uygun «ekim durumlartna getiriniz. I о ~ 7 , , , ,Jor cln оН "Iv\Tda kНИГ~ 1. Кorдa он читает (книга)? 1'-v" С<, • ' ,..l' 2. Муж читает (газета) YTDOM •. ~~~ '-!1tI,аf.Т ri)1 eT ,'J ~ i'p"M. 1"'~.аЗ1jjI!t..
\lV\~6
3. Днём она работает в (магазин}, а вечером в (кино). 4. Что вы делаете? Вы покушiете (рЫба~'. е Ь\ Ьц 5. Он покупает (карандаш). К 9 rCH-j.А~ U)\, ..) 41
с) Fillerde §imdiki zаmзп kipinin, mastar ckleri -еть уа da -ить kaldlfi]Ip yerlerine уukапdаki бгпеktе altl ~izilerek gбstсгilеп ki§ilik sonekleri eklencrek уаРlldlgша dikkat edin.
45
1
d) Eger mastar еkiпiп iizегiпdе vurgu уаг ise ~imdiki zаmап kipi «ekiminde Ьи vurgu daima Ьiгiпсi tekil ki~inin ki~ilik eki iizerine d(i~er. Oteki ki~i lerde vurgu уа говорить fiilindeki gibi soneklerin iizerine dii~er, уа da смотреть fiilindeki gibi geriye «ekilir. е) Bundan sonraki sOl.lUk«clerdc yer alacak fiillcr mastar durumunda уе «ckim obegini belirten Romcn гаkаmlапуlа (1, II) gostcrilecektir. Birinci уе ikinci tekil ki~ilerin ~imdiki zaman kipi «ekimleri de, kipin tiimiinde vurgulап gostermek baklmll1dan belirtilecektir. Кигаl dl~l durumlara аупса i~aret edilecektir. 3. Daima (-dc) «ckim durumunca izlenen mektir.
о
edatl, "hakkll1da",
"ili~kin"
de-
kitap hakkll1da
о книге
Bir (iпlUdеп опсе о edatl genellikJe об, olarak yazlllr. об окне
.-:~
репсеге hakkll1da
4. Что (пс) zamiri de \ckilir. (-~) duгuпlU ile уаll11 durшnu aYl1Idlr. (Огпе gin: что это; что вы покущiеtе.) (-Dc) durumunda ise чём 01иг. о чём вы говорите?
1. Что в конторе? 2. Кто в конторе? 3. Что на столе? 4. Где сидит секретарша? 5. Что она делает?
izlemek (-i) d.
Rus~a уашtlаУШIZ:
б. О чём Катя думает?
;*
7. Что делает тётя в конторе?
-
,~'!, ~
~
В. Rus~a'ya ~eyirin:
,На. W\Л н \с. d.. \4 а с.тО.л е 2. Kim telefon ediyor? Teyzeniz. ~ т о ~ ~ ~ н и т B,~ ш'а. T~t J. Yazl makinesi masadadlr.
3. Konu~maYI dinliyor musunuz? 4. Gilndilziln пе уарагSlПlZ? 5. Odada ba~ka kim уаг? б. Вауап sеkгеtег yar. Sigara i~iyoJ" с.
Parantez i<;indeki fiilleri
1.
2.
уе аdlап
Il-
'Э-Т"О
уе
gazete okuyor.
uygun duruma getirin:
Катя (сидеть) на (стулr в (контОр4. Начальник (курить) (папироса) и (говорить) о (секретарша).
3.
.~
О (что) она (думать)?
4. Мы (думать) о (море). 5. Они (сидеть) в (контора) и (слушать) разговор. б. Он (смотреть) на (тётя) и (слушать) (секретарша).
7. Когда я (читать) по-русски, я (смотреть) в (словарь). 8. Это ты (звонить)?
J-2-
машVlН\!::@
Hf) c.roA.~
lTo ЗВ6jНИ7 7
G.Qwa Т;7Я
3 - 6/,1 t.,I'!~Щdе~е рЭ1ГО(5Df?· L1 - ч.,. о 6 Ь I ~А Q. ет ~ ~ н е' I-f ? S ~ 'С ТО е ше' r3 :кон N в/е, ' G - 7 то се.'(р~таршо.- j.( 'j/рит поl1 ИРОС-j И\Ч V\ Т cl.\ Ь (:'Ы2е! jlt 47
очки (sadece r;g.) (" ,~I,-[)
gбzli.ik
утро ~ письмо г·.' открывать 1 (открываю,
sabah mektup
+"
a~mak
открываешь)
( J, ; V (! ) kapl здравствуйтеl(~~r~~~tv~~1е merhaba, giiпауdш уже zf. (\.1 7е. ) ~ artlk молодец I~ (., i CI\ J~i ~ cesur уа da akllll kimse i~in cins аупml gozetilmeksizin kullашlап бvgii sбzii знать 1 (знаю, знаешь)(?""I) bilmek daima всеrда zf. (,1.) (,. ~! J. ~) карман (l "",. N' .... , , ) сер ах! \л \ ah! конечно 2 (t::,"M""':'\ kщkusuz, elbette, tabii мой, моя, моё; моиli'AС~J"'~j~~, benim
дверь di~.
•
,
'.
M',/(IIo1.r"ju
ЗОНТИК\10".j.\~)
-
шлЯпаl!l~jР"")
.
~emSlye
!?apka
Тekst Текст: пятый урок
(Be!?inci ders) Где очкИ (Gбzli.ik nerede?) (Утро. Катя сидИт в конторе. На столе rазеты, карандаши,
ivan ivanovi~, her zamanki gibi §арkаmzlП tizerinde oturma~-: tаSlПlZ! . )
I Rus<;a'da all~llagelmi§ hitap ~ekli. Bkz. 37. Ders, A<;lklamalar, 3. not. 2 ЧТо sozciigii Ыг ciimlecigin опипе geldiginde genellikle "ki" апlаmшdаdJГ. Ozne bu sozciik tагаfШdап adeta tekrar edildig i<;in zamir kimi kez kul\ашlmаz. Burada я atlanmJ§l1r.
49
A~lklamalar
S~? {г'
1. Mil\kiyet (sahiplik, iyelik) Zamirleri
~,~ ~
",11/
, .....
r-'л"
f ,,,")#(.._,
ваш, наш, мой, твой
а) Yaplll~1 ваш
(sizin) zamiri, kendisini izleyen, baglantlll oldugu durumuna g6re degi§iklige ugrar.
аdш
cinsine, saYI-
sша уе (~ekim)
di~.
er.
Ilt.
,
ваше письмо
mаsашz
kапшz
mektubunuz
,
Erkek уе n6tr zamirlerin (-i) ~ekim duгumlап kat di§i cinste а soneki degi§erek у olur. Ornek:
(-de)
,
ваш стол
, ваша жена
уаlш durumlапшп аушdlГ.
Fa-
er.
di~.
Ilt.
ваш стол
вашу жену
ваше письмо
er.
di~.
пГ.
(о) вашем столе
(о) вашей жене
(о) вашем письме
duгшnu
ise §6yledir:
Наш
(bizim) уе ваш (sizin) zamirlerinin sonekleri аушdlГ. (benim) уе твой (senin) zamirleri de yine ваш gibi ~ekilir. fakat ш mi.iyle yumu§ak sonekler allrlar. Мой
di~.
ег.
yl. d. (-i) d.
(-de) d.
мой
твой
моя
твоя
моё
твоё
мой
твой
1IЮЮ
11IOЮ
моё
твоё
(о) моём
твоём
<;ogulda her i.i~ cinsin sadece tek гumlап §6yledir: yl. d. (-i) d.
50
>1
I1t.
(о) моей Ыг bi~imi
'u
твоеи
(о) моём
yardlr. <;ogulun
твоём
уаlш Уе
ваши
наши
мои
твои
ваши
наши
мои
твои
(-i) du-
Ь) Кullашl!§!
Mйlkiyet
zamirleri t!pk! SJfatlar gibi
это мой стул ,
аdlапп
,
,
вы говорите о иашем доме
Уа
da
уаlш ,
,
kitap benim(dir) bizim(dir) репсеге sizin(dir)
еу
дом наш
окно ваше
Аdlапп
Ьи benim sandalyem(dir) bizim evden s6z ediyorsunuz
durumdaki ad! izleyebilirler:
книга моя
2.
6niinde durabilirler:
<;ogulda
уаlш уе
(-i)
duгumlап
а) Unsuzle biten pek yok erkek ada уаlш yogulda -ы eklenir: (стол, masa; столы' masalar). Eger sondaki unsuz Г, к, Х, Ж, ч, ш уа da iц ise, yogul уарап harf -и olacakt!r. (банк, banka; банки, bankalar; товарищ, аг kada§; товарищи, arkada§lar). -ь (yumu§atma i§areti) ile biten erkek аdlапп <;ogul durumunda son harfleri и olur. (словарь, s6zlilk; словари, s6zlilkler). Ь) -а ile biten di§i аdlапп son harfleri yerini ы un!ilsune b!raklr. (стена, duvar; стены, duvarlar). Fakat s6zcugi.in k6ki.i г, к, Х, Ж, ч, ш уа da Щ ile bitiyorsa, son harf -и olur. (книга, kitap; книги, kitaplar.) -я ile biten di§i adlarda, Ьи harf yerini -и harfine b!rak!r. (кухня, mutfak; кухни, mutfaklar.) с) N6tr adlarda bir ka<; istisna d!§шdа sondaki -о yerini -а harfine, -е уа da -ё, -я harfine blrak!r. (окно, pencere; окна, pencereler; море, deniz; моря, denizler.) d) Уukапdаki аdlапп (-i) duгumlап уаlш duгumlапшп аУШSJdIГ.
er.
{:g. у/. d. fg. (-i) d.
столы' банки, словари столы' банки, словари
di~.
стены, кУхни стены, кухни
nt. окна, моря окна, моря
3. Di§i adlar da erkek adlar gibi -ь ile bitebilirler (Ornegin: мать, дочь, di.i§memek iyin cinsleriyle 6grenmek еп iyisidir. Cins, s6z1i.ik<;elerde belirtilmi§tir. (-i) duruпшпuп уаlш durumla ауш oldugunu уе (-de) durumunda Ьи s6zctiklerin son harflerinin -и olduguпи not edin. <;ekimleri §6yledir:
тетрадь, уЬ.) В6уlе аdlап, уашlg!уа
tk. у/.
d. (-п d. (-de) d.
ночь
ночи
ночь
ночи
(о) ночи
AI.,t.rma А.
Gerekli yerlerde аdlап, miilkiyet zamirlerini rerek a§agldaki cumleleri yazlmz:
уе
fiilleri
~oguJ
duruma getH·
1. Он всегда открывает дверь и окно. 2. Она читает моё письмо.
3. Где моя шляпа? 4. Наша секретарша сидит и работает.' 5. Твой телефон звонит. 6. Они всегда слушают наш разговор. 7. Я смотрю на лодку. В.
A§agldaki sorularl Rusr;a yamtlaym: 1. Что на столе и на стене?
2. Что делает Катя? 3. Кто открывает дверь? 4. Что он говорит? 5. Что знает Катя? 6. На чём Иван Иванович с.
ge"tir; ge" r;ok di.in di.in gece (di.in ak§am olmak film ingiltere
i.isШ)
уогит
(ar;lklama)
..еkiщlегi)
по-аНГЛИИСКIf
всё
6zi.ir dilerim, affedersiniz 6yle gori.ini.iyor
уа§ат
комментарий (~"'M'I\ ~"fMj) (bkz. 20. ders,
gormek
.~"",....} : ,") f о ( ('Л I
ingili;:ce hel' §еу апlаmаk
naSII, gibi
ilgiпr; уаlПlZ, sadece
biraz, aZlclk
sопга
restnran обедать 1 (обедаю, ооодаешь)/",Ь;(",'" ogle yemegi yemek хорошо " i:: ) ) iyi, gi.izel, ho§ пить (пью, пьёшь)(р;1 ir;mek (lJkz. S. ders. ]. щ,Jklаmа) вино l', ) ~aгap музыка mi.izik 1\ )
53
,. 'l'ekst Текст: шестой урок (Аltшс!
ders)
Утро в конторе
Sabahleyin bi.iroda (Bi.iroda sabah) (Катя открывает дверь и видит, что Иван Ищiнович уже в конторе.) (Katya kaplY! a~aг уе ivan ivanovi~'in zaten buroda oldugunu
gorur.) катя.
Здравствуйте, Иваи Иванович. Простите, кажется поздно
...
Merhaba (gi.iпауdш, selam) ivan ivanovi~. Afedersiniz, galiba ge<; kald!m. Иван Ив.
Да, Катя, очень поздно. Что вы делали вчера вечером?
Evet Katya, <;ok ge<;. Di.in ak§am (gece) Катя.
пе уарt!шz?
я была в кино.
Sinemadayd!m (sinemaya gittim). Иван Ив.
А что вы видели? Уе
Катя.
(peki)
пе
gorduni.iz?
я видела фильм об Англии и о жизни в Лондоне. Ком ментарий был по-английски, и я почти всё понимала. ingiltere hаkkшdа уе Londra'daki уа§ат tisti.ine Ыг film gordtim. A<;lklama ingilizceydi уе hemen hemen her §eyi anl1yor-
dum (anladlm). Иван Ив.
Как интересно! Я не знал, что вы говорите по англИйски.
Ne ilgin<;! ingilizce konu§tugunuzu bilmiyordum. Катя.
О, только немножко.
Oh, sadece biraz. Иван Ив.
А что вы делали потом? Уа
54
sonra ne
уарtJшz?
..,...ПотОм мы Быии В ресторане. Мы обедали, пили вино
Катя.
,
,
,
и слушали музыку.
Sonra restorana gittik, yemek yedik, dik. Иван Ив.
~aгap
i<;tik
уе
miizik dinle-
А-а ... Кто это "мы"?
A-aI1 ... Kim Ьи "bjz"? "Мы" ... это ваш товарищ Петров и я.
Катя.
"Biz" ...
Агkаdа~ШIZ
Petroy
уе Ьеп.
A~lklamalar ]. Fiillerin
Ge<;mi~
Zaman Kipi.
Маstагlап -ать (-ять), -еть уа
da -ить ile biten fiillerin ge<;mi~ zamaerkekte son iki harf -ть yerine -л, di§ide -ла, n6trlerde -ло уе tiim ~ns lerin <;оgullаппdа -ли getirilerek yaplllr. т,
я читал (-а)
говорил (-а)
смотрел (-а)
ты читал (-а)
говорил (-а)
смотрел (-а)
он читал
говорил
смотрел
она читала
говорила
смотрела
оно читало
говорило
СМl&трело
мы, вы, они читали
говорили
смотрели
.,
Buradan, fiiJJerin ge<;mi§ zamanda ki~iye gore degi1, fakat cinse gore degi~iklige ugradlgl gOriilmektedir. он читал
I
.I
§и
anlamlara gelir:
уе
','
s.aYJya
okuyordu okurdu okumaktaydl
Тит
bunlar fiildeki eylemin tamamlanmaml§, siirekli, yinelenen уа да all§llagelmi§ oldugunu belirtir. Oktlma eyleminin tаmаmlапdф (bittigi) kastedilmiyorsa, он читал "oktldu" olarak da <;eyrilir. Випlаг, derste yerilen orneklerle daha ауdшlапасаktlГ.
55
Rus~a'da
fiiller, eylemin yinelenmesi, alt~tlagelmi~ olmast, siirekli olmast, olmast уа da tamamlanmt~ оlmаsша gбге iki kategoriye аупltг. Birinci kategoridekiler "Tamamlanmaml~ (bitmemi~) Eylem Gosteren Fiiller", ikinci kategoridekiler "Tamamlanml~ (bitmi~) Eylem Gosteren Fiiller" diye аdlапdшltГ. (Bkz. 28. ders, A~tklamalar). ~imdilik, birinс; kategorideki fiillerle ilgiliyiz. tamamlanmamt~
2. "Olmak" Fiilinin Ge~mi~ Zamant: а) "Olmak" fiilinin mаstап, быть sбzсЩ~tidtiг. Ge~mi~ zamanda kurala uygundur. Fakat бzпе di~i ise vurgu fiilin sonundadtr. я был (-а)
она была
ты был (-а)
оно Быоo
он был
мы, вы, они были
~ekimi,
Ь) Kullantlt~t Ви
fiil
ge~mi~
zamanda daima kullantltr.
книга была на столе Ви
fiil
ge~mi~
kitap masadaydl
zamanda "gitti", "ziyaret etti"
апlаmlагша
da gelmekte-
dir. она была в театре мы были В Англии (-de) d.
ile Biten Di~i Adlar Di~i аdlапп yaltn durumda adlartn tekildeki (-de) durumu, 3.
-Ия
у/.
d. d.
(-п
(-de) d.
Ыг ba~ka -я
soneki -ия'dIГ. Ви ekle biten ile biten di~i аdlаппkiпdеп farkltdtr.
di~i
Англия Англию об Англии
4. Olumsuz (fiil) Bir fiili olumsuz
уартаntп
он не говорит
56
tiyatroya gitti (tiyatrodaydt) ingiltere'yi ziyaret ettik (ingiltere'de idik)
olagan yolu,
бпtiпе -не
ekinin konulmasldtr.
konu~muyor, konu~maz
,... Olmak fiili §imdiki zamanda geneJlikle kullашlmаz ve boylece de ~imdiki zamanda olumsuzluk ifade eden cilmlelerde -не eki tek Ьа~Jnа kallr. ,
,
это не вода
Ьи
я не рыбак
Ьеп ballk~1
su degil degilim
А. Rus~a'ya ~evirin.
J. Telefonunuz ~almadl. 2. Pencereden bakmlyorlardl. 3. Dun sinemaya gitmediniz mi? 4. О (di~i) dtin ak~am пе' yaptl? 5. Diin ak§am restoranda ak§am yemegi yemedik. 6. in$ilizce konu~tugumu bilmiyordu. (o-di~i) , ,'~ l' I (, f\ t ?" I~ {. I t:I I S. ..f t I ,~:\ А. В. Тит
fii1leri
ge~mi~
zamanda kullanarak a§agldaki cumleleri yeniden
Z!ПIZ:
,
, i.
ya~
ft
] . Катя OTKPbIB;lf1' дверь. 2. На ~r,~)Леi газеТ!I, каранда~и, книги и пИ~ьма. 3.0н:ужетутираБОта~. ОН bt\IJ1~;:~ '1:11 и rc>bo~&il 4. Где ваши очки? С? \ (\ r;€ l. \ \', 8 а w \1\ О I 5. Она дУмает что знает ГАе шляпа. fi АCI ~ v\Че:. \ р1 ~ 10 71\Д . , " , ~ .,,\leJ-t' <;'\"''1(''''' 6. Они неroворято работе. ,1, ·;е~Сл\.(>;\\\ ~ r~~.:;1\~ 7. Я всё понимаю, когда вы ГOBOp~тe по-англИйски. 8. Мы дУмаем о жизни в АнГЛИИ. 9. Петров и Катя в ресторане. (
dogruca, dosdogru ilkbahar оJапаkSlZ, olamaz, olmaz gidelim ... gezmek, gсziпшсk, dola§mak davet etmek
Щ~Jklаmаlаг)
zашirdеп
vc ~adecc
sonra
уаlш duruшdа,
kull
gibi lelaffuz edildigine dikkal edin.
cins
Ьа
Тekst Текст: седьмой урок
(Yedinci ders) Приглашение 8 ресторан
;
',)
Restorana davet (Контора. Катя печатает на машинке. Рядом сидит АlJексей Николаевич Петров и смотрит в словарь.) (ВЙго. Katya daktiloda yaZlyor. Yantnda Aleksey Nikolaye';'i<; Petrov oturuyor уе sozliige baklyor.)
Алекс. Ник.
Вы очень Бытроo печатаете, Катя.
<;ok hlzll yazlyorsunuz Katya. Катя.
Нет, очень медленно, потому что я печатаю по
англИйски. Ну, как это слово по-английски, Алексей Николаевич?
Сейчас,сейчас, ... терпение В этом словаре не вижу. Вы уже смотрели в том словаре? 000
Bir dakika, ~и soz\iige
Катя.
Ыг
dakika ... sablr ... mlydl?
Ви
sozliikte goremiyorum.
ЬаktlПIZ
Да 1 вы не там 2 смотрите! Вот это слово. "Эти" по английски "these". Я это знала, а вы только всё путаете. А вот и 3 Иван Иванович!
Fakat, yanll~ уеге baklyorsunuz! i§te §и sozciik. "Eti", ingilizcesi "these"dir. Biliyordum Ьипи, fakat siz sadece her §eyi kап§tшуогsuпuz. АЫ ivan ivanovi<; geJdi! Иван. Ив.
Здравствуйте! А, ты тоже тут, Алексей! Катя, письмо готово?
I "Fakat" anlammda .. 2 Не там: огауа degil. "yanll§
уеге". Бuпuп gibi не тот: "yanll~".
3 И burada vurgu[amak, 0l\~rt\belirtmek i<;in kullаШ\IУОГ.
11
59
/
Merhaba! Лh. Лlеksеу siz de ЬuгаdаSIПIZ! Katya. mektup Ь,. "'. zlr mJ?
,
Катя.
Да, сейчас, Иван Иванович. Вот оно. Eyet, hemen, iyan iyanoYi«. i~te burada (о).
Иван. Ив.
Спасибо. Сегодня прямо весна. Нельзя работать. Идёмте гулять и потом обедать в ресторане. Я приглашаю.
Tc~ckkiirler.
Bugiin diipediiz ilkbahar. <;alt~mak olanakSlz. Gelin bir gezinti yapallm, sonra da yemek yiyelim. Ben daуе! ediyorum (sizi).
A~lklamalar
1. Эror уе тот Zamirleri. а) "Bu(dur)", "o(dur)" anlammdaki это zamirini daha бпсе gбгmii~tiik. Ви
anlamda kulIашldtglПdа Ьи sбzсiik degi~iklige ugramaz. Zamir manda "bunlar(dlr)", "onlar(dtr)" апlаmlаппа da gelebilir. ЭТО столы
аут
za-
bunlar (onlar) masadlr
"Olmak" fiili ge«mi§ zamanda adm cinsine
уе
saYlSlna uyar:
это Быии столы bunlar masaydl это была книга Ьи bir kitaptl. уь.
Ь) Daha бпсе gбгdi.igi.imi.iz (мой, твой уЬ.) zamirleri gibi, этот (Ьи) zamiri de tekildc ii" m"ime sahiptir уе tlpkl slfatlar gibi genellikle oniine geldigi аdlапп sayt уе ~ekim duгumlаппа иуаг. di~.
ег.
этот словарь (Ьи
yl. d. (-п d. (-de) d.
об этом словаре
ic-<--<:--<..-ro
60 1,
это окно (Ьи )1 J<
эта книга (Ьи
этот словарь sоzШk) эту книгу kitap)
Тот (о) zamiri de tekilde daki gibidir: Ii:-/ _
t..J
Ilt.
аут
об этой книге
bi«imde «ekilir. <;ogul, (.!
эТО окно penceret~ I
об этом окне ? ~ V'/.\( Шт
cinsle! i~i!!)l§agl-~,.
AI
у/. d.
эти (bunlar)
те
(-о d.
эти
те
(onlar) "':,.
этот
'
genellikle "Ьи" апlаmшdаdIr. Fakat ikisi агаsшdа Ыг ZItllk yoksa "o~: .. diye de ~evrilebilir. . .
я не зшiю об этом я думал об этом доме, а не о том
bunu (onu) bilmiyorum Ьи evi dЩiiпiiуогum, опи degil
Не
geldigine dikkat edin.
ekinin, olumsuzladlgl s6zciigiin
6пйпе
2. Fiillerde ~imdiki Zaman (devam). (Mas\ar eki -ать olan) birinci ~ekim obegindeki fiil1eri,!J baZllarl §imdiki . zaman kipinde iinsiiz harf degi§ikIii~ine иЙгаг. Огпеgir(писат.Ь')fiiliпiп kбkii -с iinsiizii ile bitmekte iken §imdiki zaman kipinde с harfi ш o~~:)' tv{o.~) я пишу
(ш nedeniyle -ю yerine -у. Bkz. Ons6z, telaffuz
ты пишешь
kuгаllап.)
он, она, оно пишет
ы пишем
u tiirdeki 6Leki fiiller yeri geldik~e gosterilecektir. ikinci ~ekim 6begindeki iillerin k6klerindeki son iinsiiz harf sadece birinci tekil ki§ide degi§ebilir. .. rnegin д, ж olabilir. е и А ~ т '. (oturuyorum vb.)
сижу
-
ы сидишь
- -
н, она, оно сидит
я вИжу (gбгiiуогum, vb.) ты видишь
- --
он, она, оно видит
. Он (она, оно, онй) zamiri, ейег "о" s6zciigii Ыг бпсеki ciimle par~asl а da ciimledeki Ыг adl ima ediyorsa "о" diye l1evrilir. Zamirin cinsi ima etigi аdш cinsine baglldlr. де моя газета? Вот она. Gazetem nerede? t§te о burada(dlr) де журнал? Он на столе. Dergi nerede? О masada(dlr). ы вйдели письмо? Да, Mektubu gordiiniiz ти? Evet, о btiroda(dlr).
-
-
но в конторе.
61
4. Уаlш durumda ие ile biten пOtг adlar (-i) durumunda аут kallr, fakat tekil (-de) duгuшuпdа ии ile biterler. Терпение sozciigiintin c;ogulu yoktur. Fakat ие ile biten notr аdlапп c;ogulda уаlш Уе (-i) durumlап погшаl olarak ия ile biter.
AII,tlrma А.
Parantez ic;indeki sozctikleri dogru duruma getirin:
1.
Что вы пишете в (это письмо)? Г1"е; м ,о (- J ~ (.
2. Вы печатаете на (эта машинка), или юi (та)? 3. ЧТО,он говорИ,1,~.9 (~~~ книг@? ~~",;i т 01 j t:.iI'З!::1 4. я думаю об (это СЛО!JО), а не о (то). 7'ом 1/·. \. .. '>~) 5. Мы обедали в (тот ресторан,. б. Они читают (эта книга). f +\:1 ~ ЛJ I (;,tл • В.
62
Rusc;a'ya c;eyirin. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Bun1ar benim mсktuрlапmdl. Bu mektup1aJ' btirodaydl. Bu bizim eYimizdi. Bu еу bizimdi. Bizim еу bu idi, §u (о) degil. Bu gazeteyi gдгdtiпtiz mй? ~apkam nerede? (О) masada(dlr).
есть? Киг! gibi a«lm. Katya, Aleksey, istiyorsunuz)? Катя.
пе
l'
yiyeceksiniz (ne yemek
я ещё не знаю. Где меню?
Heniiz bilmiyorum.
Мепи
nerede?
Алекс. Ник. Я тоже хочу есть и ужасно хочу пить. Веп
de yemek istiyorum istiyorum).
Иван. Ив.
Ви
64
ve korkun<; susadlm (i<;mek
Как всегда! Вот меню. Большой ВЬJбор: закУски, суп, РЬJба, или мясо. Нег zamanki gibi! i~te meni.i. Biiyiik se<;im olanagl: mezeler, «огЬа,
I
(a~lm)
ad. \ekirnde di~i
зd
ballk
уа
da et.
gibi \ekilir; fakat tiir olarak erkek de di§i de olabilir.
Алекс. Ник. Я хочу закуски и водку иа ш~рвоеl. Вы тоже? Веп
ilk (kap, ogUn) olarak meze
уе
,!
votka istiyorum. Siz de
mi? Нет, я не хочу пить водку днём. Я предпочитаю суп
Катя.
на первое!, мясо на второе! и потом сыр или сладкое 2.
HaYlr, Ьеп gUndUzUn votka i<;mek istemiyorum. ilk olarak <;огЬа, ikinci olarak et, sonra da peynir уа da tatll tercih ediуогит.
Хорошо. Вот официантка. я заказывою. Суп, пожалуйста, только если он горячий, закуски, если
иваи. Ив.
.
" , ,. они хорошие и икру, если она свежая.
iyi (gUzel). i§te Ьауап garson. Веп lsmarllyorum. <;огЬа, IUtt'en, tabii eger Slcaksa, meze, eger iyilerse, уе havyar, eger tazeyse. Алекс. Ник.
Водку 3 И вино, пожалуйста. Какое вино? Красное, ,
,
,.
l'
И водку, если она крепкая.
Votka уе §агар, IUtfen. Nasll sert olsun IUtfen.
§агар
ml'? Klrmlzl,
уе
votka da
Вот пьяница!
Катя.
Sarho§a Ьаkш! (i§te аууа§ !). A~lklamalar
).
Пить
(i<;mck) fiilinin §imdiki zaman kipi §oyledir: мы пьём
я пью
ты пьёшь I
,
,
..
он, она, оно пьет
вы пьёте они пьют
! Первое уе второе 50zciiklerinin агdшdап блюдо sOzciigii kendiliginden anla§lllr.
2 Сладкое. 51!'а! gibi ~еkilшеklе birlik!e bir isiшdiг. 3 водка уе вино sozcUklerinin. "ge!irin" sozcUgU sоуlепшi~ saYlldlgl ic;in,
isшiп (-о durumun-
da bulunduguna dikka! edin.
65
Bu fiilin
ge~mi~
zaman kipi kurala uygundur, fakat
di~ide
vurgu sona gelir.
она пила.
~imdiki
mek), 2.
zaman kipleri аут olan tek heceli dort t'iil daha vardlr: (klvlrmak), лить (akltmak), бить (dovmek).
шить
(dik-
вить
Есть
~imdiki zдmап
(yel}1ek) f'iilinin
kipinde
Ge с,м,) 'l"' ......... ~ Я ем - е. v-1
мы едим
ты ешь ~ tI1 СА
вы едите
он, она, оно ест
они едят
~ekimi ~6yledir:
Gv.. w "\
"\."..",,;..1\
l e,/ff"f}
3. Хотеть (istemek). [iilinin ~imdjkj zaman kipinde ~ekimj kаП~lktIГ: .
,
я
XO'ly
G,t12 СО yi
"
O.Te.,.).f
ты ХО'lешь у .c>·..,.etf1i
он, она, оно XO'leT Bu l"iil maslar duгurпuпdаki bir я
"
XO'lY
,
делать это
,
мы хотим
вы хотите
они хотят l 'i- о r ·tY" V\ ba~ka ~unu
fiilce izlenebilir. yapmak
istiуогum
SIf'
4.
Durumu tekilde tlpkl zшпiгleг gibi u<; Шге uygun bic;imleгi, c;ogulda isc bUtun ttirleI" i<;itl tck bir biс;iiпi vardlr. SIt'аtl
п:
ый
di~·.
ая
1/(.
ое
('Й·
ые
тёплый суп
' , холодная еда
новое блюдо спелые фрукты
slcak с;огЬа soguk yiyecck yeni тг kap (porsiyon) olgun yemi~ler
(Шm ci1lsle г).
Sonckteki ilk Ипli.iпИп seг( olduguna уе c;ekim boyunca sert kaldlgma dikkat edin. Slfatlar da t!pkl miilkiyet уе i§aret zamirlcri gibi, niteledikleri adm cins, saYI уе c;ekim duгuпшпа uY
66
..
Ь) Vurgunun son ek iizerinde bulunduiu sert slfatlann уаlш d~';\)i
~imleri ~oyledir:: ,',' er.
молодой (gещ)
di~.
молодая
111.
молодое
f{g,
молодые
с) а, о, у уе ы
yer degi~tirmesi leri allrlar:
(kаlш)
sert
iinlii1erinin
dl~шdа уumщаk
er.
последний (son)
di~.
последняя
nt,
последнее
f{g.
последние
я, е, Ю уе и YUlnu~ak
Опсе)
S1fatlar sert S1fatlarla
iinliileriyle sonek-
ауш
d) Sonekleri kаП~lk Slfаtlапп tela1uz kuгаllаппа (bkz. Onsoz) uygun olarak kendi ozel1ikleri vardlr. Eger bir Slfаtш kokii г, к, х, Ж, Ч, Ш, Щ harflerinden,biriyle sопш;lаш-
уо,"., ,oneklek' ы у,,'п' и hacf'ne h"ak", er.
русский языK
di~.
русская икра
nt.
русское слово
~Й·
русские блюда
,
'
,
,
Rus dili Rus hаvуап Rus sozciigii Rus yemekleri
,
,
плохое питание
,
,
хорошее питание
kбtii
yiyecek iyi yiyecek
Кi~i уе i~aret
zamir1cri gibi, slfatlar da normal olarak, niteledikleri adlardan durumda, "olmak" fiili ~imdiki zamanda soylenilmi§ sаУlldфпdа, gelmi§ уе gelecek zamanlarda da Ьи fiil kullашldlgшdа, ismin агkаsшdапgеlеЫliгlег. оп се
gelirler,
FаkаtJ}'аlш
дом большой дом был большой
~
еу еу
1 ! 11
r
Slfаtш kokiiniin ж, Ч, Ш, Щ, Ц harfleriyle bittigi, fakat vurgunun sonek iizerillde bulunmadlgl durumlarda о harfi her durumda yerini е harfine blraklr.
Ornek:
,
I
biiyiik(tiir) biiyiiktii
67
А. A~agldaki sогulап
]. 2. 3. 4. В.
Rus«a
уашtlауш::
Что хочет Алексей Николаевич есть и пить на первое?
Что ест Катя? Что заказывает Иван Иванович? Почему Катя говорит, что Алексей Николаевич пыiница?
Fiilleri §imdiki zaman kipinde ес..т
'
kuIIапш:
','
1. Он всегда (есть) икру в ресторане. 2. Они (~~T~) ~аку~ки и (~tTb) водку. 3. Что вы (есть) на второе? 4. Мы часто (пить) вино. 5. Ты (пить) только воду. 6. Что вы (хотеть) пить? 7. Я (хотеть) пить водку. с.
Rus«a'ya «evirin. 1. Benim Rus<;a gazetem masada idi. 2. Bu rcstoranda (fok (fe§it var. 3. Bu bizim son Rus<;a dersimiz. 4. Bu ,<огЬа <;ok S\cak. 5. Bu sizin son s6zunuz
mи?
6. Bu ba11k taze.
1.-
1\.1
~~C
f
l,Л;:.k
r
C1jC"
?\':-")~~"\
t: S f"o Га "-е
Р ~) j е-ц)
1-68
() r 11:1 ,1(':.1 J 1cle
Ь о, 1>0')
tvt ~ r v \,t ~j
DOKUZUNCU DERS
(, \ r !
:.)
ставить по(
II
(ставлю, ставишь, bkz. 18. ders,
koymak,
yerle~tirmek
1.)
тарелка I ToJ.t.( Ic.,,) стакан & ~.~ k: 0<."" )
tabak bardak ~arap bardag\ (kadeh)
,рю~ r rt~oM~e,) бутылка LЬ ц +; 11(.0.) затем :> "" ~ t' ЧМ) .....
~i~e
sonra (ardmdan)
уходить П (ухожУ, уходишь, bkz. 7. ders,
2. a<;lklama) ( Ц ~'" d ~~
)
через ed. + (-о d. (,,~~Г<. 2.)
три (
sonra, yoluyla, boyunca, it;inden
;)
минута ( ~1 " t, t4 { С· ) при носить 1I (прииошу,
gjmek. aynlmak и<;
\
'1
dakika прииосишь,
1i
gеtiгшсk
bkz. 7. ders, 2. a<;lklama) (рг; t\:H ii)
блюдо для
(, :~Ц <>\ Qt)
ed. + (-in) d.( d (;j...)
замечательный С t .. м t: < '" ~ ~ из ed. + (-in) d. ( ('2 ) картошка I ( k-~r.f (/
/
1" l.j)
\s 1(" D)
морковь I di~. ( k е. t 'С о v)
rотовить Il (fOroвлю, roтOвишь, ( bkz. ] 8. ders, not ]) (j ~ +о J r.f ) плохой i Р IС\ h Q -:J ) . ' ничего {(\\ <; е ~() ) превосходный (р' е Ii о S h \) J 1\' ~ ) без ed. + (-in) d. (\эt'1)
porsiyon, kap it;in gi.izel, harika, entes -den (-dan) patates hаvщ;
рi~iпnеk,
hazlrlamak r '.
k6Ш [епа
degil, idare eder harika, шi.ikеmшеl
-SIZ
I Картошка уе морковь topluluk аdlап olarak kullanallr. Картошка kОПЩl11а dili~de картофель ег. yerine kullашllГ.
j
1
спасибо l s t с>.. J i " счёт ( s е.. 0+ )
-. )
-
по,жа~rйста I ( Р '" j с.
\ \Л
\
\
t,. ~
~ ~ ) .,
.
п~а~ить 11 (плачу, платишь, bkz. 7. ders) 2 вьшивка (V\ f" 1/ ~ ... ) В другой раз ("f. d r ц 50 'j г~,,) правильно ed. (р ( с\ v; I j/\ о) рубль er. (г \.л. 'о \ \ ) на чай
(Официантка ставит на стол тарелки, стаканы, рюмки и Бутыкуy водки. Затем она уходит в кухню и'
через три минуты приносит первое блюдо: закуски для Алексея Николаевича, икру для Ивана Ивановича и суп для Кати.)
(Garson Ьауап masaya tаЬаkIап, ЬагdаkIап, kadehIeri уе vot-f ka ~i~esini koyar. Sonra mutJ'aga gideг уе и<; dakika sonra iIk , kарlап (porsiyon) getirir: AIeksey Nikolayevi<; i<;in mezeler, ! ivan ivanovi<;i<;in havyar уе Katya i<;in <;огЬа.) , ,г ~( катя.
Замечательный суп из карто~ки и моркови! Как это
они готовят?
Harika (enfes) bunu? Иван. Ив.
Ыг раtаtеs-hаvщ
<;orbaSI! NaSlI hazlrllyorlar
И икра не плохая. А как твои закуски, Алексей? Ничего?
I Й harfinil1 telaffuz еdilшеdigiпе dikkat edin. 2 Bir ~ey i"in бdешеk: платить за + (-i) d.
Наууаг da Сепа degil. Уа sizin mezeler, Alekscy? idare"etj,r
mi?
Алекс. Ник. Превосходиые! Но без ВОДltи""нельзя. Всё дело в водке! 1
Harika! Fakat votkaslz mi.imki.in degil.
ВиШп i~
votkada.
(Официантка приносит второе блюдо и ПОТОм сладкое.)
(Garson Ьауап ikinci rorsiуопlап ус sonra tаtlllап getirir.) Иван. Ив.
Спасибо, и счёт, пожалуйста.
Te§ekki.irler,
ус
hesar, li.itJ"en . .7
Алекс. Ник. Я плачу за выпвку.-----
J
i<;kileri Ьсп .i)di.iyorum.
Иван. Ив.
В другой раз, Алексей. ,Fегодня я приглашаю. Вот
счёт. Две бутыл'ии водки, ,одна Бутылаa вина. Правильно. Вот два рубля'''на чаЙ 2 •
Ba§ka Ыг sefcre, Alekscy. Bugi.in Ьеп davet ediyorum. i§tc l1t~sar. iki ~i§c votka, bir §i§e §arap. Dogru (еуе! (атаm). i§te iki rubIc dc bah§i§. Катя.
Иван Иванович, вы прямо миллионер!
ivan ivanovi<;, siz gcr<;ck Ыг l1lilyonersiniz!
A~lklamalar 1.
Аdlапп <;ogul (-De) Dur~u Аdlагш
tekilde (-de) duгumlаппш naSlI уаРlldlgШI g6rl1li.i§ti.ik. (Bkz. 2. ders, 2. a<;lklama уе б. dcrs, a<;lklal1lalar.) <;ogulda dUJ"ul1l-sопеki -х harf·idir. Bu harf"in 6пипе, telaffuz kUl"аllаппа уа da аdш scrt (kаlш) yahut уumщаk (incc) harfle bitmesine gбгс -а уа ра -я harf"i gelir. eгkek adlar о столах, о банках, о товарищах, о словарях, о музеях di~i adlar о стенах, о книгах, о кухнях, об армиях, о ночах IlOtг adlar об окнах, о морях, о зданиях 1 Всё
дело в ••• "Blitiin sorun. btittin i~ ~uradadlr ki"." 3111Юl1lпd:1, Дело sozctij~ii делать fii~
2. AdlaГln Tekil (-in) Durumu а) Ttirk«e'de mШkiуеt (sahiplik), sahip оlаПl belirten аdIП sonuna gelen (-in) vb. ekleriyle g6sterilir: "sandalyenin kепап", "i~in par«ast" vb. Ви iki tamlаmапш Rus«a'da kаГ~tltklап ~6yledir: край стУл!! часть работ!!!
sandalyenin kепап i~in par«ast
6rnekte, стул ve работа аdlапr:tп ikisi de (-in) durumundadtr. Ь) (-in) Durumunun Yaptlt~t
1) Bir tinstizle biten erkek adlara у/.
d.
(-in) d.
стул
стула
-а
eklenir:
-ь уа da й I harfiyle biten erkek adlarda, Ьи harfler yerini я harfine btraklr~' у/.
d.
(-in) d.
учитель
учителя
6gretmen
край
края
Щ
2) Di~i adlarda -а harfi yerini -ы hart'ine, raklr: yl. d. (-in) d. стена
стены
кухня
кухни
армия
армии
ночь
ночи
3) N6tr adlardaki son harf -о yerini ktr: окно
-я
ve
-ь
harfleri
-и
Ilarfine bt-
)({~ \ \
-а
harfine,
-е
harfi ise
-я
harfine btra-
окна
море
моря
здание
здания
I Й harfiyle biten ы.· dizi erkek adda, bu harften опсе Ыг ba~ka iinlii harf vardll·. Sondaki: й bu adlaГl yumu~ak
tk. у/. d. (-i) d. ( -de) d.
adlar kategorisine sokar.
музей музей о музее
~"Й. у/. d. (-i) d.
(-de)d.
музеи музеи о музеях
3. (-in) Durumuyla Кullаш1ап Edatlar Bazr edat1ardan sonra ad1ar (-in) durumundadrr. Bunlardan bazl1arl:_ у
. ' , ( ~ ... t- ) 1. Мы говорили о наше~ ~ypc~;; I""u~{.) 2. Что вы дУмаете об этом миллионере? (еНА t-It!:;А,tI"~~ 3. Мы покупа,ем тарелки, рюмки и стаканы в этом магазине, " , (.)<0 , а не в том. ' 4. Кто платит за вашу газету?
A~agldaki sогulап
Rus<;a
уаmtlауlП:
1. Что делает Иван Иванович сегодня 2. Он работает в субботу? 3. Когда Бобров может видеть его? 4. Где билеты для делегации? 5. Когда делегация едет в Англию? с. A~agldaki сi.imlе!егi "
r' /')
после обеда?
edatlardan sonraki uygun duruma getirin:
- ( ) I ..'",;-.Jt<
r.)
Jo'"
"/(\ ~"",,",1. После (~акбй хороший обед).
2. Она пила из (большой стакан). 3. Суп был без (картошка) и без (морковь). 4. Через (неделя). 5. Для (наша делегация).
; J.",
с.
Rus<;a'ya <;evirin. 1. Ви ogleden sonra me~gul(di.ir). (o-di~i) 2. Опи ~imdi gorebilir misiniz? (o-erkek) 3. CumaI·tesi ingiltere'ye gidiyorum. 4.
1-
Опи (di~i)
:К'" о 1-(
iyi bilirim
i )..
CJ (1
(tаПIпm).
i (,
J
j-lE!fJ~ы'-1)jjel~~ v(~r+
5; i/ "и) n; ..~ I ,',
j\lo
2> ..../ У GA; lj\'du $ч#гРс-\ в н I\~ S l-IЬоF ч
804 _
StL';o$,
t, ~~;.
ONBiRiNCi DERS
добрый ·.Jo Ь r \~) доброе утро tc,.\O'or0'j \.(+(0) ,{То-нибудь (~f-Q - 1\"\ 'о,", 6 ) Германия С (;, е ( м O<.I\::jfl,,) Франция ( Q('\t ~ t "\"') сколько + tk.( -in) d. (S ~ l; k о) сколько + [Й. (-in) d. (bkz.: 27. ders
iyi,
ho~
gilпауdш (iyi sabahlar) (herhangi) biri Almanya Fransa пе kadar
~\.\'"
a<;lklama 2)
сколько времени \, ':) ~ 0\; t D Vr-e щ \,;) пе kadar silre hemcn hemen почти ( f'ea.c., + ау месяц и", ~ S.'jo,ts) konsolos консул С rDf\ sit) i~ Ьа~lПа за работу t 2 с<. .,. "~o ~ ~) диктовать 1 (d ~ ~ tCl, V~O dikte etmek
;;f
всё равно (~t,~ о
ro.lJtI ())
полезно.if. (р" ~ е 1. f\ о) лИЧНО.if. ( ! I t.. М)
hepsi bir (fark etmez) yararll ki~isel olarak 6yle, b6yle
(
такой 2 (T",~. O~) I
1 Диктовать (уе sonu -овать olan ри ~ok fiilin) ~imdiki штап kipinde ~ekimi: я диктую
ты диктУешь он, она, оно диктУет
2 Такой (oyle. bOyle) lir:
I
' уе какой (па511, пе liirНi) zamirleri IIpkl slfatlar gibi kullашltr"N feId-
Она такая красивая! Какая сеrодня поrода?
какой аут
мы диктУем вы диктУете они диктуют
Qyle giizel ki! Науа bugiin па511?
zamanda iinlem olarak da kullamlJr: Ne kadar abllJ!
Какой он умный!
~
81
.,. Tekst
\
Текст: одиннадцатый урок
(onbirinci
dегs)
О визах и билетах (*)
Иван Ив.
Доброе утро, Катя. Кто-нибудь звонил? СегОдня были письма?
Катя.
Да, два письма из fермании\ три из Англии и одно из
; {,
Франции. Вчера утром звонил Бобров. Иван Ив.
Что он хотел?
Катя.
Он хотел говорить с вами.
Иван Ив.
Очём?
Катя.
О визах и билетах для торговой делегации.
Иван Ив.
Когда они едут?
Катя.
Через две недели.
Иван Ив.
Сколько времени они будут в Англии?
Катя.
~ажется, три или четыIеe недели; почти месяц.
Иван Ив.
Это очень срочное дело. Завтра я буду в английском консульстве и буду говорить с консулом.
Катя.
Но мы уже писали об этом в консульство.
Иван Ив.
Всё равно. Всегда полезно говорить лично о таких делах. - А теперь за работу, Катя. я буду диктовать
...
~
,
,
,
\
у
,
письма прямо в машинку.
A~lklamalar 1. Аdlапп Tckilde (ilc/vasltall) Durumu (*)
Bu dersten Ьа~lаУШ'аk kОПЩll1
TEKST ~EvIRILERI Ьбliill1iiпdе verilll1i§lir.
82
а) (-ile) durumunun yaplll~1
1) Bir tinstizle biten erkek adlara -ом eklenir. Yl. d. стол, (-i/e) d. столом (m asa )
2) Щ~ег fiilin son harfi Ж, ч, ш, щ, Ц harflerinden biri уе vurgu sonda degilse -ем eklenir. У/. d. товарищ, (-ile) d. товарищем (arkada~) 3) -ь уа da -й harf1eriyle biten erkek adlarda, son hart' -ем ile уег de. gi§tirir. YI. d. учитель, (-ile) d. учителем (Щ~геtтеп). У/. d. лентЯй, (-ile) d. лентяем (tembcl). Eger vurgu sonda ise, (-ile) durul1lU -ём olacaktlr. Yl. d. словарь, (-ile) d. словарём (s6zltik). 4) -а harfiyle bitcn di~i adlarda Ьи harf -ой; eger k6k Ж, ч, ш, щ, Ц harflerinden biriyle bitiyorsa -ей, (vurgu sondaysa -оЙ)jJJг. -
I
у/. d:
комната
у/. d.
пьяница
-я
5)
неделя
Англия землЯ
ile biten
di~i
"I.d. ночь 7)'
комнатой
(oda)
пьяницей
(sarho~)
har1"iyle biten di~i adlarda Ьи l13г1" -ей; (vurguluysa -ёй) olur.
yl. d. )'1. d. yl. d. б) -ь
(-i/e) d. (-ile) d.
неделей
(-ile) d. (-ile)d. (-ile)d.
adlara
-ю
(ha1"ta) (ingiltere) (yerytizti, toprak)
Англией землёй
eklenir.
(-ile)d.
ночью
(-ile)d. (-ile)d. (-ile) d.
окном
(репсеге)
Mo(leM
(deniz)
зданием
(Ыпа)
-о уа da -е ile biten n6tr:tdlara'-M eklenir.
yl. d. yl. d. yl. d.
окно
море здание
(gece)
Ь) (-Не) Dl,lrumunun Кul1ашll§1
( Аdшdаl1 anla~llacagl gibi (-ile) durumu herhal1gi Ыг ~eyin kim yi da ne ile уаРlldфl1l gosterir.
-
,
,
'kur~ul1
она пишет карандашом
Ви
kalemle yaZlyor
durum Ыг dizi edatla da kullal1ll1r. 1) С, "ile" уа da "bjrlikte" demektir. Катя гуляет с начальником
, )
1 ~:.
J
("
Katya patronla (~еЛе) geziyor.
N О е 3 ./\., ('Т ("
т й IL c.1I{
(
t,/\
~(
)
Т С\ Ic $ ; ~ 1~ )
83
2)
Под "аltшdа", за "агkаsшdа", "убгеsiпdе" edatlarl, t-ile) durumun-
са izlenir. Над "i.izerinde" her zaman (-ile) durumunca izlenir. над столом лампа
Маsапш
он работает под землёй , ,
Уег аltшdа ~all~lyor
за лесом поля
i.izerinde bir
lаmЬа (уаг)
Огmаmп агkаsшdа (сivаппdа)
tarlalar
(уаг)
2. Быть "olmak" Fiilinin Gelecek Zaman Kipi Быть t'iilinin gelecek zaman kipinin ~ekimi kurala uymaz: я буду ты будешь
он, она, оно будет
мы будем вы будете они будут
Bu fiil olagan geJecek zaman апlаmшш уаm slra bile~ik gelecek zaman kipi yapmak i~in dc kullamllr ус tamamlanmaml~ Ыг fiil mаstаппса izlenir. я буду писать ты будешь писать
yapacaglm
уа
da yaplyor olacaglm yaplYor оlасаksш уЬ.
уарасаksш уа da
Gelecck zаmапш bu bi~imi, si.irmekte уа da yinelenmekte 01ап Ыг eylemi betimler. Tamamlanml~ уа da anllk eylem, tamamlanml§ gelecek zamanla ifade edilir. (/Jkz. 28. dcrs, 1. a~lklama)
А.
A§agldaki
sогulап Rus~a уаmtlауш:
1. О чём хотел говорить товарищ Бобров?
2. Сколько времени делегация будет в Англии? 3. О чём Катя писала в английское консульство? 4. Где Иван Иванович будет завтра? В,
Parantcz
i~indcki аdlап
uygun duruma getirin:
n
OJ
1. Она не хотела говорить с (пыiница). I.c~ к ич.12 "" 2. Я всегда пишу (карандаш). ILa (>8\1 ........ ,аш'С>М
3. Под (стул) была бумага. (, -\ 84
'1 Л tJ f1. I t. 1 .'
4. За (ДОМ) был сад. J:З ОНО tЧ .,. 5. Над (стол) картина. с.. тоJ10,ч. С.