ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, κάθε Τετάρτη, αφιερώνει με ευγνωμοσύνη επτά διαλέξεις στα Εκατό Χρόνια από την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης Την Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ ο εταίρος Πωλ Ισαάκ Χάγουελ, διδάκτωρ Φιλοσοφίας, ηλεκτρολόγος μηχανικός, θα μιλήσει με θέμα
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Παρακαλείσθε με τιμή να παραστείτε Το Διοικητικό Συμβούλιο
Αίθουσα διαλέξεων: Εθνικής Αμύνης 4, 1ος όροφος
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ 1912-2012 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών αφιερώνει επτά διαλέξεις στις οποίες ειδικοί επιστήμονες αποτιμούν κορυφαία γεγονότα με επίκεντρο την ελεύθερη Θεσσαλονίκη και Μακεδονία κάθε Τετάρτη, ώρα 19.00΄ από 7 Νοεμβρίου μέχρι και 19 Δεκεμβρίου 2012
Για λόγους οικονομίας δεν θα σταλούν χωριστές προσκλήσεις κάθε εβδομάδα. Η παρούσα ισχύει για όλες τις διαλέξεις.
Παρακαλείσθε με τιμή να παραστείτε σύμφωνα με το Πρόγραμμα Το Διοικητικό Συμβούλιο Αίθουσα διαλέξεων: Εθνικής Αμύνης 4, 1ος όροφος
ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ 1912-2012 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ
Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ Από τη Μελούνα στη Θεσσαλονίκη: Οι επιχειρήσεις Χαράλαμπος Τσιτσιμπίκος, αντιστράτηγος ε.α, μέλος του Δ.Σ. Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ Κραυγές, σιωπές και ψίθυροι: Το διακύβευμα της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης Βασίλης Γούναρης, καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων Α.Π.Θ. Τετάρτη 21 Νοεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι από την πλευρά των Οθωμανών και η αφήγηση του στρατηγού Χασάν Ταχσίν πασά Αναστάσιος Ιορδάνογλου, ομότιμος καθηγητής Τουρκολογίας Π.Δ.Μ.
Τετάρτη 28 Νοεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ Το νέο Σύστημα Δικαίου στη Μακεδονία Γεώργιος Νάκος, Αντιπρόεδρος της Εταιρείας, ομότιμος καθηγητής Νομικής Α.Π.Θ. Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια Πωλ Χάγουελ, διδάκτωρ Φιλοσοφίας, ηλεκτρολόγος μηχανικός Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ Πολιτική και ρεύματα στην Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης 1912-1943 Λέων Ναρ, διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας Α.Π.Θ. Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 2012, ώρα 19.00΄ Η Βουλγαρία και η Μακεδονία Σπυρίδων Σφέτας, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας Α.Π.Θ.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών διαβιβάζει αποκλειστικά στους αποδέκτες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της σημαντικές ανακοινώσεις της και πληροφορίες για τη Μακεδονία και τις εξελίξεις στα Βαλκάνια Η οικονομική κατάσταση δεν επιτρέπει την εκτύπωση και αποστολή αυτών μέσω των ΕΛΤΑ. Όσοι τυχόν ενδιαφέρονται να περιληφθούν −τόσο οι ίδιοι όσο και φίλοι τους− στους αποδέκτες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μας, παρακαλούνται να διαβιβάσουν τη σχετική ηλεκτρονική διεύθυνσή τους με το ονοματεπώνυμό τους στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μας:
[email protected] Σημειώνεται ότι η ηλεκτρονική σελίδα μας: www.ems.gr δημοσιεύει και συνεχώς ανανεώνει ενδιαφέρουσες πληροφορίες και τεκμήρια. Η επίσκεψή της θα σας είναι χρήσιμη. Με θερμές ευχαριστίες Το Διοικητικό Συμβούλιο
Σύντομο Βιογραφικό Τετάρτη, 5 Δεκεμβρίου 2012
Δρ. Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
Ο Πωλ Χάγουελ (Αθήνα, 1950) είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και ανεξάρτητος ερευνητής – μελετητής και γνώστης στα πεδία της Ιστορίας της Νεώτερης Ελλάδας, Ιστορίας του Ολοκαυτώματος, Γαλλίας του Βισσύ, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων & Θρησκευτικών Ελευθεριών, και Συγκριτικής Μελέτης Θρησκειών – κύρια Χριστιανισμού και Ιουδαϊσμού. Έχει εκπονήσει εκτεταμένη έρευνα και συγγράψει για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και των Βαλκανίων και έχει δώσει διαλέξεις για τα θέματα αυτά στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Ο πατέρας του Λεών, υποδεκανέας του 50ου Συντάγματος Πεζικού, πολέμησε και τραυματίστηκε στον Ιταλο-Ελληνικό πόλεμο του 1940-1941, και παρασημοφορήθηκε. Εκτοπίσθηκε από τους Γερμανούς τον Απρίλιο του 1943 και παρέμεινε έγκλειστος στα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης και Εξόντωσης Άουσσβιτς & Μπιρκενάου στην τότε κατεχομένη Πολωνία (Αριθμός KL Auschwitz 118633). Κατάφερε να επιζήσει και απελευθερώθηκε από τις Σοβιετικές ΕΔ την 27η Ιανουαρίου 1945. Η μητέρα του Υβέτ Μπεράχα – Καμχή διασώθηκε χάρις σε δυο Χριστιανές Ελληνίδες, ανακηρυχθείσες Δίκαιες των Εθνών, τις Ζωή Μόρου και Δανάη Παυλίδου (της γνωστής Σοκολατοποιίας). Ο Πωλ Χάγουελ έλαβε το πτυχίο του Bachelor of Engineering “summa cum laude” και το ΜS (EE) από το New York University το 1972 & 1973 αντίστοιχα, και το Ph.D. (EECS) από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ το 1976. Προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες του στην Διαδικτυακή Ειδησεογραφική πύλη του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Ο Πωλ Χάγουελ έχει δημοσιεύσει επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά & πρακτικά συνεδρίων (όλα με κριτές) [35 δημοσιεύσεις], καθώς και Σημειώσεις παραδόσεων Μαθημάτων. Έχει πάνω από 450 αναφορές από άλλους ερευνητές στο επιστημονικό του έργο (συμπεριλαμβανομένων και των ιστορικών εργασιών του). κινητό: +30 6974389086 σταθερό: +30 2310270886
[email protected]
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ – ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ –ΜΝΗΜΗ Φέτος γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Η παρουσία και δραστηριοποίηση των Εβραίων κατοίκων της χαρακτήριζε για αιώνες την πόλη. Επίσης χαρακτήριζε και τις άλλες περιοχές της Ελλάδας ή των γειτονικών κρατών όπου κατοικούσαν πολλοί ομόθρησκοι. Η λαίλαπα της δολοφονικής εξόντωσής τους από το Γερμανικό Ράιχ και τους συνεργάτες τους κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στέρησε, ιδιαίτερα την πόλη μας, από ένα δυναμικό κομμάτι του πληθυσμού της. Οι Εβραίοι συμπλήρωναν και επαύξαναν, με τις παραδόσεις τους, την κουλτούρα τους, τα ήθη, τα έθιμα, τις συνήθειες και με τη γλώσσα τους, τον πολιτισμό και το πνευματικό επίπεδο της τοπικής κοινωνίας. Δε χρειάζεται να υπενθυμίσουμε τη συνεισφορά στα επαγγέλματα και γενικά στην οικονομική ζωή του τόπου. Καλώ τον καθένα σας να αναλογιστεί πως θα ήταν άραγε η πόλη μας, η Πατρίδα μας, εάν δεν έλλειπαν αυτά τα παιδιά της; Η απώλεια τόσων Ελλήνων Εβραϊκού θρησκεύματος είναι, πρωτίστως, απώλεια Ελλήνων και δευτερευόντως Εβραίων. Εξαφανίστηκε ένα ζωντανό κομμάτι της Ιστορίας μας. Εδώ στη Μακεδονία μας, η παρουσία και μόνο των Εβραίων Ελλήνων αποτελεί μια υπερδισχιλιετή σταθερά. Μπορεί η συντριπτική πλειονότητα των Εβραίων Ελλήνων Θεσσαλονικιών να μην υπάρχει πια, αλλά η μνήμη τους μας ανήκει και πρέπει να την φυλάμε ως κόρη οφθαλμού. Είναι Εθνική κληρονομιά. Η θεραπεία και διατήρηση της μνήμης καθώς και η ιστορική καταγραφή αυτού του κομματιού της πόλης μας αποτελεί, τουλάχιστον, εθνική επιταγή και καθήκον. Αλλιώς ελλοχεύει ο κίνδυνος να την απεμπολήσουμε ακούσια, να αλλοτριωθεί αλλά, και το χειρότερο, να διαστρεβλωθεί και απαλλοτριωθεί. Το πώς συντελέσθηκε και «διεκπεραιώθηκε» το Ολοκαύτωμα στα Βαλκάνια μας αποκαλύπτει πολλά για τις συμπεριφορές και πρακτικές κρατών και κοινωνιών εκείνη την εποχή. Η ανάλυση των δεδομένων και των γεγονότων μας επιτρέπει να κάνουμε μια ερμηνευτική σύνθεση και να εξάγουμε συμπεράσματα. Το εκπληκτικό είναι ότι αναδεικνύονται οι ιδιοσυγκρασίες και τα ιστορικοκοινωνικά και εθνικά υπόβαθρα που ταλανίζουν ακόμη την περιοχή. Τι είναι όμως Ολοκαύτωμα, και σε τι πλαίσιο πρέπει σήμερα να το αναλύσουμε; Δυστυχώς έχει γίνει τέτοια κατάχρηση του όρου από διαφόρους ημιμαθείς και αμαθείς, ώστε μόνο ζημιά γίνεται. Και η ζημιά δεν αφορά μόνο τους νεκρούς και τους επιζώντες, αφορά όλους μας και την Εθνική μας Ιστορία. Σίγουρα Ολοκαύτωμα δεν είναι μόνο η εξιστόρηση της δυστυχίας, των διώξεων, των κακουχιών, των εξοντώσεων σε θαλάμους αερίων. Δεν είναι, και δεν πρέπει να είναι, ένας μηχανισμός παραγωγής οίκτου. Ο διωγμός και η φυσική εξόντωση των Εβραίων από τους Γερμανούς είναι μόνον η κορύφωση αυτού το οποίο συνηθίσαμε να ορίζουμε ως Ολοκαύτωμα. Στον όρο Ολοκαύτωμα συμπεριλαμβάνονται και οι γενεσιουργές αιτίες,
Ο κύριος Πωλ Iσαάκ Χάγουελ είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας, ηλεκτρολόγος μηχανικός [Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ] και εταίρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
[email protected]
Κείμενο το οποίο θα δημοσιευθεί σε Τόμο Πρακτικών των 100 Χρόνων της Θεσσαλονίκης 1912 – 2012
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ άσχετα το πόσο πίσω θα πρέπει να ανατρέξουμε στην ιστορία. Επίσης συμπεριλαμβάνεται οποιαδήποτε ενέργεια ή παράλειψη ατόμων, ομάδων, κοινωνιών, και κρατών η οποία ανέχεται ή/και υποδαυλίζει δραστηριότητες οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε νέα Ολοκαυτώματα, όχι υποχρεωτικά Εβραίων. Γίνεται αντιληπτό ότι, με τον ανωτέρω ορισμό, το Ολοκαύτωμα είναι, δυστυχώς, μια διαρκής και συνεχής διαδικασία, με μια μεγάλη κορύφωση τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μέγιστη κορυφοτιμή την απώλεια τόσων ανθρώπων. Επίσης το Ολοκαύτωμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη γενικότερη Ιστορία του γεωγραφικού χώρου. Έτσι η μνήμη του Ολοκαυτώματος ορίζεται όχι ως μια στατική αλλά ως μια δυναμική διαδικασία. Ας δούμε λοιπόν πως εκτυλίχτηκαν τα γεγονότα τα οποία οδήγησαν στην εξόντωση τόσων ανθρώπων στη γειτονιά μας με μόνη αιτία τη θρησκευτική τους ταυτότητα. Επειδή τα Βαλκάνια είναι εκτεταμένα και ο χρόνος μας λίγος, εξ ανάγκης περιορίζω την ανάπτυξή του θέματος στις εξής περιοχές: Γερμανοκρατούμενη Θεσσαλονίκη, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη υπό Βουλγαρική Κατοχή, Νοτιοανατολική Σερβία (Γιουγκοσλαβία) επίσης υπό Βουλγαρική Κατοχή, και Κεντρική και Βόρεια Σερβία της Γιουγκοσλαβίας υπό Γερμανική Κατοχή. Με δεδομένη την πολιτική εξόντωσης των Εβραίων της κατεχόμενης Ευρώπης από το Γερμανικό Ράιχ, πρέπει να ερευνήσουμε το πως και γιατί εφαρμόσθηκε η «Τελική Λύση» του Εβραϊκού Προβλήματος με διαφορετικό τρόπο σε κάθε μια από τις ανωτέρω περιοχές, τι συνετέλεσε σε αυτό, αλλά και πώς φθάσαμε εκεί. Οι γενεσιουργές αιτίες δεν χάνονται στο βάθος της Ιστορίας, αλλά πηγάζουν από αυτή. Σημείο εκκίνησης στον Βαλκανικό χώρο αποτελούν, ομού, η Προσωρινή Συνθήκη Ειρήνης του Αγίου Στεφάνου στην Κωνσταντινούπολη και, μερικούς μήνες αργότερα, το Συνέδριο και η Συνθήκη Ειρήνης του Βερολίνου το 1878. Με την πρώτη, τα σύνορα του νεοσύστατης Ηγεμονίας της Βουλγαρίας επεκτείνονταν υπέρμετρα, χωρίς να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα των διαφόρων εθνοτήτων που αποτελούσαν τον πληθυσμό της περιοχής. Η απουσία αναφοράς σε Εβραίους ήταν παντελής. Η Συνθήκη του Βερολίνου μετρίασε κατά πολύ τα εδάφη της Βουλγαρίας και, μετά από αίτημα διαφόρων Εβραϊκών Κοινοτήτων, συμπεριέλαβε άρθρα τόσο για τη Βουλγαρία όσο και για τη Σερβία τα οποία προέβλεπαν για τις χώρες αυτές τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών όλων των πολιτών ανεξαιρέτως. Τα ανωτέρω αποτελούν μια ένδειξη ότι η συμπεριφορά και διαγωγή των κρατών αυτών έναντι των Εβραϊκής καταγωγής κατοίκων τους δεν ήταν και η καλύτερη. Το 1885 η Βουλγαρία ενώθηκε με την Ανατολική Ρωμυλία. Ήδη το 1880, στα Πρακτικά της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου είχαν κατατεθεί αναφορές και επιστολές, συνολικά 322 σελίδες, σχετικά με την κατάσταση των Μωαμεθανικών, Ελληνικών, και Ιουδαϊκών πληθυσμών στην Ανατολική Ρωμυλία. Αυτό το υλικό αντικατόπτριζε τις συμπεριφορές των διοικούντων έναντι αυτών των πληθυσμιακών ομάδων και, προμήνυε τη μελλοντική στάση της Βουλγαρίας έναντι των μη Βουλγαρικών πληθυσμών οι οποίοι τυχόν θα έπιπταν στη δικαιοδοσία της. 1 Διατρέχοντας γοργά τον Ιστορικό χρόνο φθάνουμε στη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα. Η ένταξη της Βουλγαρίας στους ηττημένους του Α' Παγκοσμίου Πολέμου είχε ως 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 2 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ αποτέλεσμα να χάσει τα όσα κέρδισε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Μεγάλο πλήγμα για τη Βουλγαρία ήταν η απώλεια μακεδονικών εδαφών και κυρίως η έξοδος στο Αιγαίο. Με την εθελουσία ανταλλαγή πληθυσμών βάσει της Συνθήκης του Νεϊγύ [Neuilly-sur-Seine, 1919], ο πληθυσμός της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έγινε αμιγώς Ελληνικός. Στη συνθήκη αυτή περιλαμβάνονταν άρθρα και διατάξεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών στη Βουλγαρία υπό τον Γενικό Τίτλο: Προστασία των Μειονοτήτων. Η επιρροή του τότε Προέδρου των ΗΠΑ Ουίλσον υπήρξε εμφανής· η εμμονή του ως προς την αυτοδιάθεση των λαών ήταν η γενεσιουργός αιτία για την δημιουργία των λεγομένων εθνικών κρατών και είχε ως συνεπακόλουθο, την τεχνητή κατασκευή πληθυσμιακών πλειονοτήτων και μειονοτήτων χωρίς να έχει ορισθεί η έννοια του έθνους αλλά και χωρίς να έχει διαμορφωθεί ένα πλαίσιο συνταγματικής λειτουργίας του σύγχρονου εθνικού κράτους. Ο νέος χάρτης της Ευρώπης αποτελούνταν από κράτη στα οποία η πληθυσμιακή πλειονότητα του ενός αποτελούσε την μειονότητα του άλλου και τανάπαλιν. 2 Η ένταξη όρων σε μια Συνθήκη Ειρήνης καταδεικνύει τη συνεχή υστέρηση της Βουλγαρίας ως προς το σκέλος της πλήρους χειραφέτησης και ένταξης όλων (και κύρια των Εβραίων κατοίκων της) στον εθνικό κορμό. Ένα από τα αποτέλεσμα της Συνθήκης του Neuilly είναι η εμπέδωση της προστασίας των Μειονοτήτων στο Διεθνές Δίκαιο, πάλι χωρίς να ορίζεται επακριβώς ο όρος. Σήμερα όλες και όλοι ξέρουμε ότι ο διαχωρισμός σε πλειονότητες και μειονότητες με πολύ δόση Εθνικοσοσιαλισμού οδήγησε στα τραγικά γεγονότα. Φωτεινό παράδειγμα η Πατρίδα μας η οποία, ακόμη από το 1822, με το πρώτο άρθρο του προσωρινού Συντάγματος της Επιδαύρου κατοχυρώνει τη Θρησκευτική Ελευθερία. Με το 3ο πρωτόκολλο των Συνθηκών του Λονδίνου το 1830, κατοχυρώνεται η πλήρης χειραφέτηση και ενσωμάτωση όλων ανεξαιρέτως των πολιτών στον Εθνικό κορμό. Η Ελλάδα, πολύ σωστά, ποτέ δεν αναγνώρισε μειονότητες παρά μόνον Έλληνες ίσους ενώπιον των Νόμων. Είμαι πεπεισμένος ότι η ρητή αναφορά σε Μωαμεθανική Μειονότητα στην Συνθήκη της Λοζάνης το 1923 έχει πιο πολύ να κάνει με θέμα αμοιβαιότητας λόγω του τρόπου αντιμετώπισης των διαφόρων μειονοτήτων στη Τουρκία και όχι Συνταγματικού ελλείμματος. Ήδη είμαστε στο μεσοπόλεμο. Οι οικονομικές κρίσεις και τα άλυτα προβλήματα καταδυναστεύουν τον μέσο πολίτη. Σιγά-σιγά ο υφέρπων Αντί-Ιουδαϊσμός, από διάφορες πολιτικές ομάδες σε διάφορα κράτη, καθίσταται το εύκολο όχημα για να μετουσιώσει τον Εβραίο συμπολίτη, τον αιώνιο «ξένο» και «παρείσακτο», σε αποδιοπομπαίο τράγο υπεύθυνο για όλα τα δεινά. Με την πάροδο του χρόνου, σε μερικές περιπτώσεις, ο αντί-ιουδαϊσμός έγινε όχι μόνο θεσμός αλλά και καθεστώς αποδεκτό από μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και του ίδιου του κράτους, όπως λ.χ. στο Γερμανικό Ράιχ και στο Βασίλειο της Ιταλίας επί Μουσολίνι. Τι γίνεται όμως στη γειτονιά μας; Αρχίζοντας από την Ελλάδα, είναι σε όλες και όλους γνωστό ότι η Κυβέρνηση του Μεταξά απαγόρευσε και κυνήγησε ακόμη και ιδιωτικές εκφάνσεις αντισημιτισμού. Δεν υπέκυψε στις σειρήνες των ολοκληρωτικών καθεστώτων της εποχής. Έτσι, την 9 Απριλίου 1941, αποφράδα μέρα εισόδου των Γερμανικών στρατευμάτων στην πόλη μας, η κατάσταση όσον αφορά τις συνθήκες συμβίωσης των διαφόρων θρησκευτικών ομάδων, όλων βέβαια Ελλήνων εκτός ελαχίστων αλλοδαπών υπηκόων των εχθρικών χωρών, ήταν ταυτόσημη με αυτή της εν καιρώ ειρήνης. 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 3 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ Όμως το ίδιο δε συνέβαινε με τη Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία. Η πρώτη ήταν ένας από τους σπουδαιότερους εμπορικούς εταίρους του Ράιχ και μεγάλη πηγή για μη σιδηρούχα μεταλλεύματα. Επίσης, με την προσάρτηση της Αυστρίας, το Ράιχ πλέον συνόρευε άμεσα με τη Γιουγκοσλαβία. Η δεύτερη (η Βουλγαρία) είχε πάντα κατά νου την εδαφική επέκτασή της και τη διέξοδο στο Αιγαίο. Η Βουλγαρική Κυβέρνηση της εποχής πιστεύει ότι μόνο κέρδη έχει να αποκομίσει εάν είναι αρεστή στο Ράιχ. Οι Γιουγκοσλάβοι, ίσως βλέποντας τον κίνδυνο και διαβλέποντας τις εδαφικές ορέξεις του Φύρερ, αποφάσισαν να προσφέρουν στους Γερμανούς «δώρο»: Στις 5 Οκτωβρίου 1940, όταν Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ήταν ο Δρ. Αντόν Κόροσσετζ, ταυτοχρόνως και Υπουργός Παιδείας, δημοσιεύθηκαν στο Βελιγράδι, στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δυο ΑντίΙουδαϊκοί Νόμοι. Μάλιστα στον ένα «φιγουράρει» φαρδιά-πλατιά το όνομά του – [ANTUNA KOROŠECA]. Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι και σε λιγότερο από τρεις μέρες κατατίθεται στην Βουλγαρική Κυβέρνηση από τον Υπουργό Εσωτερικών Γκαμπρόφσκι, τον Αλεξάνταρ Μπέλεφ και άλλους ένα Αντισημιτικό Σχέδιο Νόμου με τον βαρύγδουπο τίτλο «Νόμος για την Προστασία του Έθνους», μια πατιτούρα, πιστό αντίγραφο, των Νόμων της Νυρεμβέργης περιέχοντας όμως και καινοτομίες! Ο Νόμος ψηφίζεται, υπογράφεται και τίθεται σε ισχύ την 23η Ιανουαρίου 1941. Η μεν Κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας προσπαθεί να εξευμενίσει τον Χίτλερ, οι δε Βουλγαρική Κυβέρνηση να τον ευχαριστήσει. Ο πειρασμός να θεωρήσω ότι υπήρξε προσυνεννόηση είναι μεγάλος. 3 Στις 25 Μαρτίου του 1941, ο Πρίγκιπας Παύλος, ως Αντιβασιλέας της Γιουγκοσλαβίας, υπέγραψε την συνθήκη, με την οποία επέτρεπε τη διέλευση του Γερμανικού Στρατού από την χώρα του. Σε λιγότερο από δυο μέρες η λαϊκή κατακραυγή οδήγησε σε πραξικόπημα του Στρατού που κήρυξε άκυρη τη συνθήκη. Έτσι η Γερμανία εισέβαλε στη Γιουγκοσλαβία. Η εισβολή ξεκίνησε την 6η Απριλίου με τη συμμετοχή Ιταλικών και Ουγγρικών μονάδων. Ήδη από την 1η Μαρτίου η Βουλγαρία έχει προσχωρήσει στον Άξονα. Μέσω της Βουλγαρίας συντελείται η διέλευση των Γερμανικών Στρατευμάτων τα οποία επιτίθενται στην Ελλάδα, ταυτόχρονα με την εισβολή στη Γιουγκοσλαβία, την 6η Απριλίου με τα γνωστά αποτελέσματα. Με το σύμφωνο Κλόντιους-Ποπόφ της 27ης Απριλίου 1941 παραχωρείται η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη στη Βουλγαρία. Τη διέξοδο στο Αιγαίο, την οποία διακαώς αναζητούσε και τη θεωρούσε κεκτημένο, την πετυχαίνει με τον καιροσκοπισμό της Βουλγαρικής Κυβέρνησης. 4 Η Νότια Γιουγκοσλαβία, ουσιαστικά η Σερβία, χωρίστηκε σε δυο ζώνες κατοχής: η κεντρική και βόρεια Σερβία καθώς και η περιοχή του Μπανάτ παρέμεινε υπό Γερμανική κατοχική διοίκηση. Η Νοτιοανατολική Σερβία παραχωρήθηκε στη Βουλγαρία, τον πληθυσμό της οποίας η τελευταία θέλησε άμεσα να προσεταιριστεί διότι τον θεωρούσε βουλγαρικό. Ουσιαστικά, σχεδόν όλος ο Εβραϊκός πληθυσμός της Βόρειας Σερβίας ήταν συγκεντρωμένος στο Βελιγράδι και οι αυτόχθονες ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία Σεφαραδίτες. Σχεδόν αμέσως άρχισαν διωγμοί και απαγορεύσεις. Οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους επιδόθηκαν σε κάθε είδους βάρβαρες ενέργειες. Μέσα σε 13 μήνες, περίπου 16000 Εβραίοι εξοντώθηκαν στη κατεχόμενη από τους Γερμανούς Σερβία (συμπεριλαμβανομένου του Μπανάτ). Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει πάνω από 11000 Εβραίους πολίτες της Σερβίας, κυρίως από το Βελιγράδι, 3800 από το Μπανάτ, και 1100 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 4 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ πρόσφυγες από την κεντρική Ευρώπη (κυρίως την Αυστρία). Ο τελικός απολογισμός των νεκρών αντιπροσωπεύει σχεδόν το 90% του προπολεμικού εβραϊκού πληθυσμού της Σερβίας. Η εξόντωση των Εβραίων της Σερβίας υλοποιήθηκε σε δύο διακριτές φάσεις. Η πρώτη, η οποία διήρκεσε από τον Ιούλιο μέχρι τον Νοέμβριο 1941, περιελάμβανε τη δολοφονική εκτέλεση με τυφεκισμό των Εβραίων ανδρών, οι οποίοι πυροβολήθηκαν στο πλαίσιο των αντιποίνων (Geiselmordpolitik) που διενεργούνταν από τις δυνάμεις της Βέρμαχτ ως απάντηση σε πράξεις εξέγερσης και σαμποτάζ. Η δεύτερη φάση, μεταξύ Δεκεμβρίου 1941 και Μαΐου 1942, αφορούσε την φυλάκιση των γυναικών και των παιδιών στο Semlin [Sajimište] Judenlager (Στρατόπεδο για Εβραίους Σάιμισστε] στο Βελιγράδι και εξόντωσή τους με ασφυξία σε ένα κινητό κλειστό ημιφορτηγό αερίων. 5 Ας αφήσουμε όμως τον Στρατηγό των SS, Gruppenführer Χάραλντ Τούρνερ να μας αφηγηθεί τα ανωτέρω όπως τα παραθέτει σε μια επιστολή του της 11ης Απριλίου 1942: Ήδη, πριν από μερικούς μήνες, έχω πυροβολήσει και σκοτώσει όλους τους Εβραίους τους οποίους είχα καταφέρει να συλλάβω στην περιοχή αυτή, έχω συγκεντρώσει όλες τις Εβραίες γυναίκες και παιδιά σε ένα στρατόπεδο [σημ. το Σάιμισστε - Sajmište] και, με τη βοήθεια της Υπηρεσίας Ασφαλείας [SD], πήρα στα χέρια μου ένα “κλειστό ημιφορτηγό ξεψειριάσματος” [δηλαδή έναν κινητό θάλαμο εξόντωσης με ασφυξία], και, σε περίπου 14 ημέρες έως 4 εβδομάδες θα έχω επιφέρει την οριστική εκκαθάριση έξω από το στρατόπεδο, η οποία, σε κάθε περίπτωση, μετά την άφιξη του Meyssner και τη μεταβίβαση του στρατοπέδου σε αυτόν, συνεχίστηκε (η εκκαθάριση) από τον ίδιο. Ο υπεύθυνος της όλης διαδικασίας εξόντωσης σχεδόν 6500 γυναικόπαιδων με το κλειστό ημιφορτηγό ήταν ο ανώτερος Συνταγματάρχης των SS Oberführer Εμάνουελ Σσέφερ. Πώς αποδόθηκε δικαιοσύνη και τι τιμωρία επιβλήθηκε στους δυο αυτούς Γερμανούς; Ο μεν Τούρνερ εκδόθηκε στη Γιουγκοσλαβία και, μετά από δίκη, εκτελέσθηκε με απαγχονισμό στο Βελιγράδι το 1947. Ο δε Σσέφερ, αφού διέφυγε για κάποια χρόνια τη σύλληψη, δικάστηκε στη Γερμανία για διάφορα αδικήματα και κατηγορίες. Στις 20 Ιουνίου του 1953 εκδόθηκε η καταδικαστική απόφαση για όλα τα αδικήματα, συμπεριλαμβανόμενου και του ανωτέρω. Η ποινή που του επιβλήθηκε, κατά συγχώνευση, ανήρχετο σε φυλάκιση 6 ετών και 6 μηνών. Το 1956 απελευθερώθηκε. Πέθανε ήσυχα το 1974. Αφήνω σε εσάς την αριθμητική και τα συμπεράσματα. Είναι φανερό ότι ο θεσπισμένος αντισημιτισμός στη Σερβία επέτρεψε να περάσει πιο εύκολα η εξόντωση. Όχι μόνο δεν υψώθηκε κάποια φωνή διαμαρτυρίας, έστω και δειλή, αλλά, την 1η Ιανουαρίου 1942, η «Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας» (sic) του Μίλαν Νέντιτς έθεσε σε κυκλοφορία 4 αναμνηστικά γραμματόσημα για να «τιμήσει» τη «Μεγάλη Αντί-Μασονική Έκθεση» η οποία έλαβε χώρα στο Βελιγράδι (22 Οκτωβρίου 1941 – 19 Ιανουαρίου 1942). Τα γραμματόσημα απεικονίζουν μια δυνατή και νικηφόρα Σερβία η οποία συντρίβει την κακόβουλη Μασονική – Κομουνιστική – Εβραϊκή συνωμοσία για παγκόσμια κυριαρχία. Παραδόξως (;) απουσιάζουν τελείως τα εθνικοσοσιαλιστικά σύμβολα του Ράιχ. 6 Ας στραφούμε στη συνέχεια στις υπό Βουλγαρική κατοχή περιοχές της Γιουγκοσλαβίας και Ελλάδας. Στη Νοτιοανατολική Γιουγκοσλαβία – Σερβία αρχικά, μεγάλο μέρος του πληθυσμού υποδέχτηκε τα Βουλγαρικά στρατεύματα ως απελευθερωτές. Μαζί με τον Βουλγαρικό Στρατό 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 5 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ κατοχής έφθασαν και μερικοί πολίτες, οι οποίοι έλκυαν την καταγωγή τους από την περιοχή, για να οργανώσουν τη διοίκηση. Εδώ, σε αντίθεση με την Ελλάδα, θεωρούσαν τον πληθυσμό de facto Βουλγαρικό. Όμως, υπήρχε ένα αγκάθι· αυτό της παρουσίας πάνω από 7000 Εβραίων κατοίκων οι οποίοι αποτελούσαν εμπόδιο στην πλήρη ενσωμάτωση της περιοχής αυτής ως αναπόσπαστο μέρος της «Νέας Μεγάλης Βουλγαρίας». Γιατί; Μα, απλούστατα, ο βουλγαρικός Νόμος για την Προστασία του Έθνους απαγόρευε την απόδοση Βουλγαρικής υπηκοότητας σε οιονδήποτε Εβραίο και, κυρίως, σε αυτούς των «Νέων Βουλγαρικών Χωρών». Αυτό όμως δεν εμπόδισε την υλοποίηση άλλων πιο «πεζών» επιδιώξεων: Η άμεση εφαρμογή του άρθρου 26 του ανωτέρω Νόμου αποδεικνύει τη σπουδή με την οποία ήθελαν οι τότε βουλγαρικές αρχές να λεηλατήσουν τις περιουσίες των Εβραίων κατοίκων στην περιοχή που κατείχαν. Είχαν ήδη εκτυπωθεί αναλυτικά έντυπα Δηλώσεων Περιουσιών (στα Βουλγαρικά) για να συμπληρωθούν υποχρεωτικά το καλοκαίρι του 1941. Έτσι, ξεκίνησαν αμέσως, βάζοντας «χέρι» και «στο χέρι» το 25% όλης της κινητής και ακίνητης περιουσίας των Εβραίων. 7 Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η κατάσταση ήταν διαφορετική από διάφορες απόψεις. Πρώτον δεν υπήρχε βουλγαρικός πληθυσμός ούτε βέβαια τμήμα με, έστω, «βουλγαρική» συνείδηση. Το ίδιο ίσχυε και για τους Εβραίους. Εδώ δεν κατοικούσαν απλώς Εβραίοι, κατοικούσαν Εβραίοι Έλληνες με τις παραδόσεις τους και, για τη συντριπτική πλειοψηφία των Σεφαραδιτών, με τα Ισπανοεβραϊκά, τη γνωστή γλώσσα Λαντίνο. Αμέσως η βουλγαρική κυβέρνηση αποδύθηκε σε μια εκστρατεία εκβουλγαρισμού με την απαγόρευση χρήσης της Ελληνικής γλώσσας και την υποχρεωτική χρήση της Βουλγαρικής. Άλλαξαν όλα τα τοπωνύμια στα Βουλγαρικά. Προσπάθησαν να δελεάσουν ή και να εξαναγκάσουν τους Χριστιανούς Έλληνες να δεχθούν τη Βουλγαρική υπηκοότητα. Στην περίπτωση των Εβραίων τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Υπέστησαν από την πρώτη στιγμή λεηλασία των περιουσιών τους, καταναγκασμούς, διώξεις και κακομεταχείριση επιπλέον των όσων υπέστησαν οι Χριστιανοί αδελφοί τους. Ας σημειωθεί ότι οι βουλγαρικές αρχές έφθασαν μέχρι το σημείο να τους προτείνουν Βουλγαρική υπηκοότητα, – αν και αυτό δεν επιτρέπονταν, όπως προαναφέρθηκε, από τη βουλγαρική νομοθεσία – , εάν θα στρέφονταν ενάντια στους Χριστιανούς συμπολίτες τους. Εκείνοι όμως, με πείσμα, αρνούνταν να στραφούν εναντίον των συμπολιτών τους αλλά και ήταν ανυποχώρητοι ως προς το να απεμπολήσουν την Ελληνική εθνική ταυτότητά τους. Η ερμηνεία για την εμμονή και την απροθυμία τους να υποκύψουν στις Βουλγαρικές υποσχέσεις και απειλές είναι απλή: Οι Εβραίοι Έλληνες ήταν απλά Έλληνες, ούτε περισσότερο αλλά ούτε και λιγότερο από τους άλλους Έλληνες. Ο δεύτερης κατηγορίας (μη μουσουλμάνος) υπήκοος της τέως Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατέστη αυτομάτως Έλληνας πολίτης πρώτης κατηγορίας, ίσος με τους Χριστιανούς και Μωαμεθανούς συμπολίτες του. Ουδέποτε θεσπίστηκαν διατάξεις που να επιτρέπουν διακρίσεις σε βάρος του, ένεκα του θρησκεύματός του. Επιβεβαίωση των ανωτέρω έχουμε το 1941.·Το απόσπασμα της Ειδικής Γερμανικής Αποστολής Ρόζεμπεργκ εξέφρασε τη δυσάρεστη έκπληξη του στην Τελική του Αναφορά για τη Δράση του στην Ελλάδα διότι, μετά από λεπτομερή επισκόπηση της Εβραϊκής παρουσίας σε όλη τη χώρα που πραγματοποίησε το
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 6 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ 1941, διαπίστωσε, με τη δική του ορολογία «ότι δεν υφίσταται Εβραϊκό Πρόβλημα στην Ελλάδα» !! 8 Οι βουλγαρικές κυβερνήσεις της εποχής ήταν καιροσκόποι «α λα καρτ»: Προσχώρησαν στον Άξονα για να αποκτήσουν μεγάλα εδαφικά οφέλη. Όμως, ούτε καν μια συμβολική συμμετοχή στην πολεμική προσπάθεια του Άξονα δεν είχαν, λ.χ., δεν απέστειλαν ούτε ένα σώμα «εθελοντών» στο Ανατολικό Μέτωπο. Κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον των ΗΠΑ με πολύ απροθυμία και αρκετούς μήνες μετά το Ράιχ. Από την άλλη πλευρά, όμως, ενεργοποίησαν αμέσως Αντί – Ιουδαϊκή νομοθεσία και κακομεταχειρίζονταν, εξευτέλιζαν, λεηλατούσαν και υπέβαλλαν σε καταναγκαστική εργασία τους «δικούς» τους Εβραίους, τους Εβραίους Έλληνες & αυτούς της ΝΑ Σερβίας. Το όριο όμως ήταν η φυσική εξόντωση. Εκεί οι βουλγαρικές κυβερνήσεις τήρησαν αναβλητική στάση. Ήταν μεν κοινοί Κλέφτες, δεν ήταν όμως Γενοκτόνοι. Επίσης, επειδή δεν ήταν τυφλωμένοι από το φυλετικό μίσος, «έβλεπαν» και έκριναν, πάντοτε πιο μπροστά από τους Γερμανούς, προς τα πού «φυσούσε ο άνεμος». Κατά την άποψή μου, η 2α Φεβρουαρίου 1943, όταν ο Στρατάρχης φον Πάουλους παραδόθηκε στις Σοβιετικές Ένοπλες Δυνάμεις στο Στάλινγκραντ, αποτελεί τη σημαδιακή ημερομηνία καμπής του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν πλέον ηλίου φαεινότερο προς τα πού έγερνε η πλάστιγγα. Και πάλι όμως πήρε πάνω από δυο χρόνια για να τελειώσει ο πόλεμος, διάστημα κατά το οποίο το Ράιχ ενέτεινε ακόμη περισσότερο τον «Πόλεμο εναντίον των Εβραίων» με τα γνωστά αποτελέσματα. Ήταν επίσης ημερομηνία – ορόσημο μετά την οποία όλες οι χώρες – σύμμαχοι του Άξονα ή προσκολλημένες στο άρμα του Ράιχ άρχισαν να μην τρέφουν αυταπάτες ως προς την τελική έκβαση του Πολέμου. Μολαταύτα το χρέος της Βουλγαρικής Κυβέρνησης έναντι των ευεργετών της παρέμεινε ανοικτό. Έπρεπε με κάποιο τρόπο, με κάποιο αντάλλαγμα, να το αποπληρώσει. Ο νομιμοποιημένος Αντισημιτισμός της Βουλγαρίας της εποχής σε συνδυασμό με τα εδαφικά συμφέροντά της σφράγισε την μοίρα των Εβραίων των «Νέων» εδαφών: Οι Εβραίοι των κατεχομένων περιοχών έγιναν το εμπορεύσιμο αγαθό, το μέσο πληρωμής και ανταπόδοσης της Γερμανικής απλοχεριάς. Έτσι, στις 22 Φεβρουαρίου του 1943, υπογράφεται το Σύμφωνο Ντάννεκερ – Μπέλεφ στη Σόφια. Σύμφωνα με αυτό, η βουλγαρική κυβέρνηση ανελάμβανε την υποχρέωση να παραδώσει στους Γερμανούς 20.000 Εβραίους από τα νέα και παλιά εδάφη της Βουλγαρίας σε συγκεκριμένα σημεία συγκέντρωσης για «προώθηση στα Ανατολικά». Η προθεσμία παράδοσης έληγε την 15η Απριλίου. 9 Οι Εβραίοι Έλληνες της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έτυχαν της αμφιλεγόμενης τιμής να είναι οι πρώτοι τους οποίους συγκέντρωσαν οι Βουλγαρικές Δυνάμεις Κατοχής με σκοπό τον εκτοπισμό τους. Κατά τη διάρκεια της νύχτας της 3ης προς την 4η Μαρτίου του 1943, οι βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής σάρωσαν τις πόλεις Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ξάνθη, Καβάλα, Δράμα και Σέρρες και, με μιας, συλλάβανε όλους τους Εβραίους κατοίκους, σηκώνοντάς τους στη μέση της νύχτας και κατάσχοντας τα υπάρχοντά τους. Τους έκλεισαν σε καπναποθήκες και, μερικές μέρες αργότερα, τους μετέφεραν σε διαμετακομιστικά σημεία μέσα στην κυρίως Βουλγαρία. Από εκεί εκτοπίσθηκαν με συνοπτικές διαδικασίας έξω από τα βουλγαρικά σύνορα προς τις «Γερμανικές Ανατολικές Περιοχές». Η βουλγαρική 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 7 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ συνεργασία επισφράγισε το πεπρωμένο αυτών των ανθρώπων τελικός και αποτελειωτικός σταθμός η Τρεμπλίνκα στην Πολωνία. Ήταν η πρώτη φορά που εκτοπίσθηκαν Έλληνες από την επικράτεια της χώρας με σκοπό την εξόντωσή τους. 10 Ακριβώς μια εβδομάδα αργότερα, τη νύχτα της 11ης Μαρτίου 1943, οι Βουλγαρικές Δυνάμεις Κατοχής συνέλαβαν και συγκέντρωσαν γύρω στους 7200 ανθρώπους, στα Σκόπια, στο Μοναστήρι (Μπίτολα) και στο Σστιπ, τους έκλεισαν σε καπνομάγαζα, και σε λιγότερο από δυο εβδομάδες τους εκτόπισαν στο Στρατόπεδο Εξόντωσης Τρεμπλίνκα. Ουσιαστικά, δεν επέζησε κανείς. Τα τρία στοιχεία τα οποία πρέπει να τονισθούν είναι, πρώτον, ότι η Βουλγαρική Κυβέρνηση εκτόπισε τους τελευταίους Εβραίους της Σερβίας αρκετούς μήνες μετά την πλήρη εξόντωση των υπολοίπων στην υπό Γερμανική κατοχή κεντρική και βόρεια Σερβία. Το δεύτερο είναι ότι, πάλι, δεν ακούσθηκε καμιά φωνή διαμαρτυρίας, όσο και δειλή, ούτε από τη Σερβική πλευρά αλλά και ούτε από τη Βουλγαρική, και, το τρίτο, είναι ότι η βουλγαρική ηγεσία δε μπορούσε να επικαλεσθεί και να αιτιολογήσει τους εκτοπισμούς με τη δικαιολογία ότι «δεν ήξερε» το πώς θα κατέληγαν αυτοί οι άνθρωποι που προωθούσε «στα Ανατολικά». Προηγούμενα δημοσιεύματα στον τύπο του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ γνωστοποιούσαν για την σχεδόν ολοκληρωτική εξόντωση, αυτή του 99%, των Εβραίων στην υπό των Γερμανών κατεχόμενη Σερβία, καθώς και για την άμεση εξόντωση, εκτός ελαχίστων, όσων μεταφέρονταν στα «Ανατολικά». Νομίζω ότι στο φαινόμενο του θεσπισμένου Αντισημιτισμού οφείλεται η αποδοχή της «Μετεγκατάστασης στα Ανατολικά» χωρίς, οι θύτες, που γνώριζαν τι σήμαινε, να στενοχωρήθηκαν ή να υπέβαλαν τους εαυτούς τους στη βάσανο των σχετικών ερωτημάτων. 11 Δυστυχώς, με την ύπαρξη του «εύφορου» εδάφους των αντι-ιουδαϊκών νόμων, η απόσταση ανάμεσα από την καταδίωξη μέχρι τη γενοκτονία πρόβαλλε [δυσοίωνα] πολύ βραχεία. Το ενδιαφέρον μας τώρα μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη. Οι ιδιαιτερότητες της πόλης αυτής, μέσα σε ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο, μπορεί να μην απέτρεψαν, τελικά, τον σχεδόν ολοκληρωτικό αφανισμό των Εβραίων Ελλήνων Θεσσαλονικέων, αλλά, με άλλες συνθήκες, ίσως μετρίαζαν την καταστροφή. Γιορτάζουμε φέτος τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της αλλά το έτος 1943 απείχε απελπιστικά λίγο από το 1912. Δεν είχε περάσει αρκετό διάστημα ώστε η Ελληνική γλώσσα να καταστεί για όλους τους ισπανόφωνους Εβραίους, εάν όχι η κύρια, τουλάχιστον η δεύτερη γλώσσα την οποία όλοι και όλες θα μιλούσαν χωρίς κόπο. Οι Γερμανοί βρήκαν έναν συμπαγή Εβραϊκό πληθυσμό σε ένα πυκνοκατοικημένο αστικό περιβάλλον, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου ήταν πρόσφατα εγκατεστημένο σε λίγες διακριτές εργατικές συνοικίες. Πολλοί από τους ενοίκους των συνοικισμών αυτών ήταν τόσο φτωχοί, ώστε δεν έβγαιναν από τα όριά τους, παρά μόνον αν έβρισκαν εργασία σε κάποιο γειτονικό εργοστάσιο. Η μη επαρκής γνώση της ελληνικής από τους περισσότερους και η φτώχεια εμπόδιζαν τη γεωγραφική τους διασπορά και την πλήρη ανάμειξη με τον Χριστιανικό πληθυσμό, με εξαίρεση ένα τμήμα της αστικής τάξης. Έρευνα για τη γεωγραφία των εβραϊκών συνοικισμών έχει γίνει στο παρελθόν από ερευνητές και συνεχίζεται βάσει νέων στοιχείων στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, υπό την καθοδήγηση του Εφόρου Δρ. Ευάγγελου Χεκίμογλου. 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 8 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ Στη Θεσσαλονίκη δε «σήκωνε» εκτελέσεις όπως στη Γιουγκοσλαβία. Υπήρχε ο φόβος ότι, παρ’ όλες τις απειλές, ο μη Εβραϊκός πληθυσμός δε θα τις ανεχόταν. Η χώρα μας δεν είχε Αντισημιτική παράδοση. Αντίθετα, ο Νόμος περί Ισραηλιτικών Κοινοτήτων του 1920 και το Καταστατικό του ΝΠΔΔ Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης του 1923 τεκμηριώνουν το ενδιαφέρον της Πολιτείας για αυτό το κομμάτι της. Σε αντίθεση με τη Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία, εδώ υπήρξαν φωνές διαμαρτυρίας και συμπαράστασης προς τους αδελφούς Εβραίους, δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα. Είναι όμως μια από τις σπάνιες περιπτώσεις που ένας λαός κρίνεται από την προσπάθειά του και όχι εκ του αποτελέσματος. Μοναδική περίπτωση Ιεράρχη Εκκλησίας κατεχόμενης χώρας ο οποίος ύψωσε το ηθικό ανάστημά του στους εγκληματίες κατακτητές είναι ο Αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός. Ως πραγματικός Χριστιανός, στην επιστολή διαμαρτυρίας Του προς τις Αρχές Κατοχής ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «Η Ιερή μας Ορθοδοξία δεν αναγνωρίζει καμιά διάκριση ανωτερότητας ή κατωτερότητας βασισμένη σε φυλή ή θρησκεία». Αποτελεί διαχρονικό παγκόσμιο παράδειγμα ήθους και θάρρους και αέναη παρακαταθήκη για τον Ελληνισμό. Πλέον ο χρόνος, όπως είδαμε, πίεζε τους Γερμανούς· η ήττα στο Στάλινγκραντ έκανε πιο επιτακτική την επίτευξη της «Τελικής Λύσης». Έτσι, οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης είχαν την αμφιλεγόμενη τιμή να είναι η πρώτη μεγάλη κοινότητα η οποία εκτοπίστηκε για εξόντωση στο Άουσσβιτς – Μπιρκενάου μετά το Στάλινγκραντ. Τα πρωτοπαλίκαρα του Άϊχμαν, οι Λοχαγοί των SS Hauptsturmführer Ντίτερ Βισλιτσένυ και Αλόις Μπρούνερ, καταφθάνουν στη Θεσσαλονίκη τον Φεβρουάριο του 1943. Αμέσως βάζουν σε εφαρμογή μέτρα των Νόμων της Νυρεμβέργης, όπως λ.χ. την υποχρέωση όλοι οι Εβραίοι Έλληνες Θεσσαλονικείς να φέρουν ένα υφασμάτινο κίτρινο άστρο του Δαυίδ, με αύξοντα αριθμό, ραμμένο πάνω στα επανωφόρια τους, και να κατέχουν αντίστοιχες ειδικές ταυτότητες. Έπειτα τους υποχρεώνουν να συγκεντρωθούν σε κλειστές περιοχές της πόλης. Ταυτόχρονα, για να τους κρατούν απασχολημένους, τους υποχρεώνουν να συμπληρώσουν λεπτομερείς δηλώσεις περιουσίας ακίνητης, κινητής και εμπράγματης (λ.χ. πόσο μαχαιροπήρουνα διαθέτει το νοικοκυριό!). Ο Ραβίνος Κόρετζ ανακοινώνει στους ομόθρησκούς του ότι έχει παρθεί η απόφαση από τη Γερμανική Διοίκηση να αποσταλούν όλοι οι Εβραίοι Έλληνες στην Πολωνία και συγκεκριμένα στη Κρακοβία όπου, υποτίθετο, ότι θα ξαναρχίσουν τη ζωή τους. Η πρώτη αποστολή, περίπου 2800 ψυχές ορίζεται να αναχωρήσει με σιδηροδρομικό συρμό τη 15η Μαρτίου 1943. Τα βαγόνια κλείνουν ερμητικά και η πόρτα μανταλώνει. Υπάρχει μόνο ένα μικρό παράθυρο, σιδηρόφρακτο, απ’ όπου μπαίνει λιγοστός αέρας και φως. Το ταξίδι στη . «νέα ζωή στη Κρακοβία» διαρκεί 8 μέρες. Υπάρχουν πολλές αφηγηματικές μαρτυρίες οι οποίες περιγράφουν το μαρτύριο αυτού του «ταξιδιού» {μεταξύ αυτών και του πατέρα μου}, όμως δεν είναι δυνατόν, απλώς διαβάζοντας τη περιγραφή, να νοιώσουμε την ένταση, την απόγνωση, την αφάνταστη ταλαιπωρία και δοκιμασία αυτών των ανθρώπων. Πρέπει να το ζήσουμε νοερά με στόχο, εάν σταθούμε τυχεροί, να βιώσουμε έστω και κατ’ ελάχιστο ψυχικά τον πόνο αυτών των αθώων ανθρώπων. 12 Μέσα σε δυο μήνες όλος ο Εβραϊκός Ελληνικός πληθυσμός της πόλης εκτοπίσθηκε στο Άουσσβιτς, σχεδόν 50.000 ψυχές. Επέζησαν γύρω στις 2.000. Οι επιζώντες και επιζώσες ήταν μεταξύ των ατόμων τα οποία, κατά την άφιξή τους στο Στρατόπεδο, επιλέχθηκαν για καταναγκαστική εργασία. 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 9 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ Εδώ ολοκληρώνεται η αφήγηση και παράθεση των βασικών γεγονότων και των ιδιαιτεροτήτων. Επιπροσθέτως, το κινηματογραφικό έργο «Τα Αστέρια» συμπαραγωγής της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Βουλγαρίας του 1959 αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική αναπαράσταση της εκτόπισης σε διαμετακομιστικό Στρατόπεδο στην κυρίως Βουλγαρία, έστω και με μερικές ανακρίβειες άνευ σημασίας διότι δεν αλλάζουν την πραγματικότητα (λ.χ. μιλούν για Άουσσβιτς αντί για Τρεμπλίνκα). Είναι ένα συγκινητικό, γλαφυρό και οξύ έργο – μαρτυρία για όλα τα ανωτέρω γεγονότα. Η Εβραία Ελληνίδα δασκάλα, καθ’ οδόν προς την εξόντωσή της, επιμένει να διδάξει στη νεώτερη γενιά (η οποία και αυτή οδεύει προς το θάνατο) το Ελληνικό Αλφάβητο. Μιλάει Γερμανικά στον Γερμανό υπαξιωματικό και Λαντίνο στους πρεσβύτερους. Ακούμε να ομιλούνται τα Λαντίνο και τα Εβραϊκά όταν απαγγέλλονται προσευχές. Ο Βούλγαρος γιατρός μιλάει τη γλώσσα του. Το έργο υπάρχει στα Αρχεία της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. 13 Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσω ότι οι φίλες χώρες Σερβία και Βουλγαρία απέχουν σήμερα, θεμελιακά και ανεπίστρεπτα, παρασάγγας από την εικόνα που έχουμε γι’ αυτές για εκείνη την εποχή. Όπως προείπα, η μνήμη των Ιστορικών αυτών γεγονότων καθώς και η μνήμη και η πολιτισμική και άλλου είδους κληρονομιά των εξοντωθέντων είναι, και πρέπει να είναι, κτήμα του Έθνους μας. Δυστυχώς δεν είναι Εθνική μνήμη και δεν αποτελεί μνημόσυνο η παρουσία μόνο Εβραίων Ελλήνων σε μνημόσυνα, τελετές και άλλες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης των θυμάτων της εξόντωσης. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούμε να το εκλάβουμε ως αδιαφορία και έλλειψη παιδείας. Όμως, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, ισοδυναμεί με άγνοια, η οποία οδηγεί σε εκχώρηση της Μνήμης και, εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος να χαθούν τα ηθικά ερείσματα και οι παρακαταθήκες που εδράζονται στην ιστορική μνήμη. Σε σύγκριση, ας δούμε πως διαχειρίζονται τη μνήμη οι γείτονες μας: Η Βουλγαρία, μια δημοκρατική χώρα σήμερα, ακόμη δεν έχει αναγνωρίσει τη συμμετοχή της στη γενοκτονία τόσων ανθρώπων. Αντιθέτως, προβάλλει μεγαλόφωνα σε όλα τα διεθνή φόρα τη «σωτηρία» των Εβραίων Βουλγάρων υπηκόων. Αποφεύγει να ομολογήσει ότι η κατοχική βουλγαρική κυβέρνηση δεν εκτόπισε εκτός της Βουλγαρίας και δεν παρέδωσε στους Γερμανούς τους Εβραίους υπηκόους της για μεταφορά «Στα Ανατολικά», ενώ ήταν έτοιμη να το πράξει. Μάλιστα, το 2013, με την ευκαιρία της 70ής επετείου, ετοιμάζονται μεγάλες τελετές. Στη Σερβία φέτος παρουσιάστηκε μια τολμηρή έκθεση για το Ολοκαύτωμα στη Σερβία. Η Σερβική κυβέρνηση αναγνωρίζει το γεγονός, όμως, προσπαθεί ταυτόχρονα, να αποποιηθεί πάσης ευθύνης. Πώς αλλιώς μπορώ να εκλάβω, λ.χ., την αναφορά της στον κατάλογο της έκθεσης σχετική με τους σερβικούς προπολεμικούς Αντισημιτικούς Νόμους ότι «Σε γενικές γραμμές, τα μέτρα αυτά ήταν σχετικά ήπια σε σύγκριση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες» !! Με όλο το σεβασμό, δεν δέχομαι ότι μπορεί να ισχύει το «ολίγον έγκυος» – accidentally pregnant – σε θέματα Γενοκτονίας. Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας είναι και αυτή κληρονόμος της Αντισημιτικής προϊστορίας της Γιουγκοσλαβίας. Το 2011 εγκαινίασε το 4ο μεγαλύτερο Κέντρο και Μουσείο Έρευνας και Μνήμης του Ολοκαυτώματος στον κόσμο με αρχικό κόστος πάνω από 24.000.000 δολάρια ΗΠΑ. Το 2012 προβάλλεται το κινηματογραφικό έργο το «Τρίτο 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 10 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ Ημίχρονο» [Трето Полувреме] το οποίο η Κυβέρνηση χαρακτήρισε Εθνικού Ενδιαφέροντος. Το Ελληνικό Κράτος μόνο πρόσφατα άρχισε να ασχολείται λίγο με αυτά τα θέματα. Εξαίρεση αποτελεί το πολυετές έργο της Πρέσβεως κυρίας Φωτεινής Τομαή, ως Υπουργείο Εξωτερικών, και της οποίας το βιβλίο Έλληνες στο Άουσσβιτς – Μπιρκενάου παρουσιάστηκε το 2010 σε ειδική εκδήλωση της Εταιρείας μας. Εν τέλει, μπορεί να υπάρξει κάθαρση σε αυτή τη νεώτερη τραγωδία; Επειδή το ρολόι δε μπορεί να γυρίσει πίσω, πιστεύω, και θέλω να πιστεύω, ότι μπορεί και πρέπει. Τα γεγονότα του παρελθόντος είναι αδύνατον να σβήσουν, δεν θα τα ξεχάσω ποτέ. Όμως τα θάβω σε ένα διαφανές φέρετρο έτσι ώστε και να τα θυμάμαι αλλά και να χρησιμεύσουν, σε όλες και όλους, ως αφετηρία ή καταλύτης της προσπάθειας όλων για την εμπέδωση, τη σφυρηλάτηση, και τη διατήρηση της ανεκτικότητας μεταξύ όλων των λαών και των φιλικών σχέσεων μεταξύ όλων των κρατών της περιοχής. Η διαφορετικότητα είναι δύναμη διότι, της ομοιογένειας της «διαφεύγει» μερικές φορές το νεωτερικό, το διαφορετικό, το οποίο μπορεί να βελτιώσει το αρχέγονο όπως το αλάτι της γης.
Η παρουσίαση σε Power Point: http://www.ems.gr/nea/anakoinoseis/ekato-chronia-1912-2012.html http://media.ems.gr/ekdiloseis/2012/event_ekato_xronia_hagouel_20 121205.pps Το φιλμάκι της τελευταίας διαφάνειας https://www.dropbox.com/s/fzzf18r0p30ummx/sterne_with_subs_tri m.avi https://www.dropbox.com/s/3nzx5y2poglkthw/sterne_with_subs_trim _WMV%20V9.wmv
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 11 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
Επιλεγμένες Αναφορές 1
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/33/Bulgaria-SanStefano_-%281878%29byTodorBozhinov.png
2
Despatch from the Marquis of Salisbury inclosing a copy of the treaty signed at Berlin, July 13, 1878, Presented to Parliament by Command of His Majesty, Βουλή των Κοινοτήτων Ηνωμένο Βασίλειο, [C.2081] Turkey. No. 38 (1878), 33 σελίδες, Λονδίνο Βουλγαρία Άρθρο V. Τα ακόλουθα σημεία θα αποτελέσουν τη βάση του κοινού δικαίου της Βουλγαρίας:Η διαφορά των θρησκευτικών πεποιθήσεων ή ομολογιών δεν θα αποκλείει ούτε θα απαγορεύει οποιοδήποτε πρόσωπο από την απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων, το διορισμό του στο δημόσιο, τις λειτουργίες, ή τιμητικές διακρίσεις ή από την άσκηση των διαφόρων επαγγελμάτων και απασχολήσεων, σε οιανδήποτε περιοχή. Η Ελευθερία, καθώς και η δημόσια άσκηση όλων των θρησκειών, θα πρέπει να διασφαλίζεται σε όλα τα πρόσωπα που ανήκουν στη Βουλγαρία, καθώς και στους ξένους, και δεν πρέπει να παρεμβάλλεται κανένα εμπόδιο είτε στην ιεραρχική οργάνωση των διαφόρων δογμάτων, ή για τη διασύνδεσή τους με τους πνευματικές ηγέτες τους. Σερβία Άρθρο XXXIV. Τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία της ηγεμονίας της Σερβίας υπό τους όρους και τις συνθήκες οι οποίες περιγράφονται στο επόμενο άρθρο. 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 12 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
Άρθρο XXXV. Στη Σερβία, η διαφορά θρησκειών και θρησκευτικών δογμάτων δε θα πρέπει να προβάλλεται εναντίον οποιουδήποτε προσώπου ως λόγος αποκλεισμού ή στέρησης ικανότητας σε ζητήματα τα οποία σχετίζονται με την απόλαυση των αστικών ή των πολιτικών δικαιωμάτων, την είσοδο σε κρατικές θέσεις, λειτουργίες και επίτιμα αξιώματα, ούτε εναντίον της άσκησης οποιουδήποτε επαγγέλματος ή τέχνης σε οποιονδήποτε τόπο. Η ελευθερία όλων των μορφών λατρείας και των εξωτερικών τους εκδηλώσεων θα εξασφαλιστεί σε όλα τα πρόσωπα τα οποία ανήκουν στη Σερβία καθώς και στους ξένους κατοίκους της και δε θα προβάλλεται κανένα εμπόδιο είτε στην ιεραρχική οργάνωση των διάφορων θρησκευτικών κοινοτήτων είτε στις σχέσεις τους με τους πνευματικούς τους προκαθήμενους
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 13 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
3
Προσωπική ηλεκτρονική επικοινωνία για λήψη των ομοιοτύπων των δυο Αντισημιτικών Νόμων από την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας, 5 Οκτωβρίου 1940, από το Εβραϊκό Ιστορικό Μουσείο, 2012, Βελιγράδι http://www.jimbeograd.org/eng/ YUGOSLAVS RESTRICT JEWS: Decree Reduces Number Who May Attend Schools, The New York Times, Oct 6, 1940; pg. 24 Η Γιουγκοσλαβία Περιορίζει τους Εβραίους: Διάταγμα μειώνει τον αριθμό αυτών οι οποίοι μπορούν να παρακολουθούν σχολεία
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 14 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
Γιουγκοσλαβικός Νόμος Αριθμητικού Ορίου στην Εκπαίδευση NUMERUS CLAUSUS ODLUKA MINISTRA PROSVETE ANTUNA KOROŠECA KOJOM SE OGRANIČAVA PRAVO JEVREJSKE DECE NA UPIS U SREDNJE ŠKOLE od 15.X.1940.god. UREDBU O UPISU LICA JEVREJSKOG POREKLA ZA UČENIKE UNIVERZITETA, VISOKIH ŠKOLA U RANGU UNIVERZITETA, VIŠIH, SREDNJIH, UČITELJSKIH I DRUGIH STRUČNIH ŠKOLA (Službene novine Kraljevine Jugoslavije, 5. oktobar 1940.) ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ ΟΡΙΟ [ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ] Ο Υπουργός Παιδείας Αντούνα Κοροσσέκα Ορίζει το δικαίωμα της [περιορισμένης εισαγωγής] ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΕΒΡΑΙΟΠΟΥΛΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ Β‘ΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ από 15.X.1940. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ για εγγραφή προσώπων Ιουδαϊκής καταγωγής Σε όλες τις Βαθμίδες της Εκπαίδευσης (Επίσημη Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας, 5 Οκτωβρίου, 1940.) 4
http://diariojudio.com/bin/forojudio.cgi?ID=8178&q=0 Spas Tashev [
[email protected]], La deportacion de los judios de Macedonia, Vardar y la region del Egeo: 3ra. Parte, La transferencia a Bulgaria de Macedonia del Vardar y de la Region del Egeo por parte de Alemania. Mie Jun 13 2012 (23 Sivan, 5772), 2012
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 15 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
5
http://www.semlin.info/ Κλειστό ημιφορτηγό παρόμοιο με αυτό το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την εξόντωση των εγκλείστων γυναικόπαιδων στο Σάιμισστε του Βελιγραδίου, 1941-1942
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 16 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
6
Μεγάλη Αντιμασονική Έκθεση στο Βελιγράδι, 1941–1942 (Ουσιαστικά Αντι – Ιουδαϊκή) Φάκελοι πρώτης μέρας κυκλοφορίας με γραμματόσημα Αντι – Σημιτικού Περιεχομένου) Αφίσα της Μεγάλης Αντιμασονικής Έκθεσης στο Βελιγράδι 22 Οκτωβρίου 1941
Λεζάντα:
O Εβραίος κρατάει τα νήματα. Ποιανού και πώς; Θα λάβεις απάντηση στην Αντιμασονική Έκθεση
Βελιγράδι, 2 Ιανουαρίου 1942, Φάκελος πρώτης μέρας κυκλοφορίας των “αναμνηστικών” γραμματοσήμων της “Αντιμασονικής Έκθεσης” 5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 17 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Posters11.jpg http://www.chgs.umn.edu/histories/otherness/otherness2.html http://www.masonicinfo.com/hatestamps.htm http://www.starosajmiste.info/blog/exhibition-on-the-holocaust-in-serbia-the-problem-ofselective-memory/ http://freemasonry.bcy.ca/anti-masonry/stamps/ 7
Με το άρθρο 26 του Νόμου για την Προστασία του Έθνους ο οποίος τέθηκε σε ισχύ την 23 Ιανουαρίου 1941 (και ίσχυσε έως την 27η Νοεμβρίου 1944) ήταν Νόμος “πατιτούρα” [πιστό αντίγραφο] των φυλετικών Νόμων της Νυρεμβέργης αλλά εμπεριείχε και “καινοτομίες”! Με το άρθρο 26 δικαιούνταν οι Βουλγαρικές αρχές κατοχής να απαιτήσουν την άμεση απόδοση του 25% όλης της περιουσίας κατοίκων Εβραϊκής θρησκευτικής ταυτότητας. Γι’ αυτό το λόγο τύπωσαν λεπτομερέστατα έντυπα δηλώσεων περιουσίας (και για τους Εβραίους Βούλγαρους εννοείται). Μια τέτοια δήλωση έχει στην κατοχή του ο κύριος Β.Μ. από τα Σκόπια και είχε την ευγενή καλοσύνη να με προωθήσει ηλεκτρονικά ένα αντίγραφο με δέσμευση την ανωνυμία. Ο Νόμος για την Προστασία του Έθνους είναι πλέον προσβάσιμος online στην Ιστοσελίδα των Βουλγαρικών Αρχείων: http://www.archives.bg/jews/51-Anti-Semitic_Legislation_against_the_Jews_in_1941
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 18 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
Παρατίθεται η 6η σελίδα της Δήλωσης Περιουσίας του Ρ.Μ. από τα Σκόπια:
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 19 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
8
Abschlussbericht über die Tätigkeit des Sonderkommandos Rosenberg in Griechenland, Sonderkommando Rosenberg, 15 November 1941, Athen, Bundesarchiv Berlin, page 14 Τελική Αναφορά της Δραστηριότητας του Ειδικού Αποσπάσματος Ρόζεμπεργκ στην Ελλάδα, 15η Νοεμβρίου 1941, Αθήνα, Ομοσπονδιακό Αρχείο Βερολίνο, σελίδα 14 https://www.dropbox.com/s/jlmp7ouf76hgt1k/Abschlussbericht%20%C3%BCber%20die% 20T%C3%A4tigkeit%20des%20Sonderkommandos%20Rosenberg%20in%20Griechenland_1 941.pdf
9
http://diariojudio.com/bin/forojudio.cgi?ID=8496&q=0 Spas Tashev [
[email protected]], La deportación de los judíos de Macedonia, Vardar y la región del Egeo: 7ma. Parte La deportación de los judíos de las "nuevas tierras" en el año 1943, Mie Jul 11 2012 (21 Tammuz, 5772), 2012 Συμφωνητικό (πρώτη σελίδα) μεταξύ του Hauptsturmführer SS [Λοχαγού των ΕςΕς] Ντάννεκερ και του Βούλγαρου Κομισάριου επί των Ιουδαϊκών Θεμάτων Μπέλεβ για την εκτόπιση 20.000 Εβραίων από τα “Καινούργια” και Παλιά Εδάφη της Βουλγαρίας προς τις Ανατολικές Περιοχές του Γερμανικού Ράϊχ υπογραφέν στη Σόφια την 22α Φεβρουαρίου 1943. Ο Μπέλεβ διέγραψε το μέρος της πρότασης το οποίο αναφέρονταν και σε εκτοπίσεις Εβραίων και από την κυρίως [Παλαιά Εδάφη] της Βουλγαρίας. Τα τέταρτο και πέμπτο σημεία προσυγκέντρωσης των προς εκτόπιση Εβραίων με “προϋπολογισθέν” σύνολο εκτοπιζομένων 6.000 ψυχές, δηλαδή η Άνω Τζουμαγιά και η Ντούπνιτσα προορίζονταν ως διαμετακομιστικά σημεία εντός της κυρίως Βουλγαρίας για τους Εβραίους Έλληνες της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 20 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 21 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
10
11
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 22 από 23
Πωλ Ισαάκ Χάγουελ
12
13
DVD _ Sterne (Αστέρια), Συμπαραγωγή Ανατολικής Γερμανίας (DEFA) και Βουλγαρίας, μαυρόασπρη, 92 λεπτά. Σκηνοθέτης.: Konrad Wolf, Σενάριο: Angel Wagenstein (είναι 90 χρονών και ζει ακόμη στη Σόφια, ήταν επιστρατευμένος σε καταναγκαστικά έργα). Γλώσσες Γερμανικά, Βουλγαρικά, Ελληνικά, Λαντίνο, Εβραϊκά. Δραματουργία: Willi Brückner, Κάμερα: Werner Bergmann Έκδοση: Christa Wernicke, Μουσική: Simeon Pironkow, Καστ: Jürgen Frohriep (Walter), Sascha Kruscharska (Ruth), Stefan Pejtschew, Erik S. Klein (Kurt), Ivan Kondow (ο πατέρας της Ρουθ), Stiljan Kunew (ο Βούλγαρος ιατρός του Στρατοπέδου). 16mm, Αγγλικοί Υπότιτλοι, 1959 http://www.imdb.com/title/tt0053306/
5 ∆εκ 2012
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα Βαλκάνια
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
σελ. 23 από 23
