MAŠINSKI FAKULTET SARAJEVO Katedra za mašinske konstrukcije
Dr. N edžad R epčić, d ip l.in g . V
Mr. Mirsad Colić, dipl.ing.
ZBIRKA RIJEŠENIH Z ADATAKA IZ TRANSPORTNIH SREDSTAVA
Sarajevo, 2005
RECENZENTI Red.prof.dr.se. Mehmed Behmen, dipl.ing. Mašinski fakultet, Mostar, Univerzitet Mostar Van. prof. dr. se. Remzo Dedić, dipl.ing. Strojarski fakultet, Mostar, Sveučilište Mostar
N .R e p č ic , M .Č o lić : ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N S P O R T N IH SRE D ST A V A
PREDGOVOR Ova skripta je nastala kao rezultat želje autora da učine lakšim i bržim ovladavanje gradiva iz predmeta “Transportna sredstva” koji studenti slušaju u VII i VIII semestru kao i predmeta “Mašine i uređaji za unutrašnji transport” koji slušaju studenti V i V I semestra smjera MTD na M ašinskom fakultetu u Sarajevu. Ona sa ranije urađenom skriptom iz ove oblasti, u kojoj su objašnjeni principi rada i date teoretske osnove proračuna transportnih uređaja, čini jednu cjelinu. Sadržaj skripte može poslužiti ne samo studentima za spremanje ispita iz pomenutih predmeta nego i za rješavanje praktičnih problema. Skripta se sastoji iz tri dijela. U prvom dijelu su dati primjeri proračuna transportnih uređaja prekidnog dejstva — dizaličnih mašina sa nekoliko zadataka za samostalni rad. Drugi dio čine urađeni primjeri koji se odnose na transportne uređaje neperekidnog dejstva sa također datim zadacima za samostalan rad. Treći dio skripte čine potrebne tabele sa određenim preporukama, rabele iz kojih se mohu birati, potrebni standardni elementi ili očitavati vrijednosti potrebne za proračun. Autori se nadaju da će skripta odgovoriti svojoj namjeni, a obzirom na širinu tretirane problematike bili bi zahvalni na svim kritičkim sugestijama koje bi doprinijele poboljšanju i otklanjanju eventualnih nedostataka.
Autori Sarajevo, Januar 2003.
N. Repčoć, M. Čolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R ED STA VA
S a d rž a j: TR A N SPO R TN I U R EĐ A JI PREK ID N O G T R A N S PO R T A Zadatak 1 Zadatak 2 Zadatak 3 Zadatak 4 Zadatak 5 Zadatak 6 Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak
7 8 9 10 11 12 13
Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak
14 15 16 17 18
Dimenzionisanje užadi, izračunavanje prečnika kotura .................................. Proračun kuke ......................................................................................................... Izbor standardnih elemenata sklopa donje koturače i provjera napona u karakterističnim presjecima ................................................................. Dimenzionisanje bubnja, proračun veze užeta za bubanj ............................... Izbor elektromotora kod mehanizma za dizanje .................. ............................ Ukupan moment koji treba ostvariti na vratilu motora u trenutku pokretanja mehanizma za dizanje ....................................................................... Provjera kočnice na zagrijavanje ......................................................................... Izbor kočnice, uređaja za otkočivanje i vijek trajanja obloga ........................ Izbor točkova, otpori vožnje i snaga motora m ehanizm a za vožnju ............. Snaga za pokretanje mostne dizalice ................................................................... Izbor elektromotora mehanizma za vožnju dizalice ......................................... Provjera elektromotora na zagrijavanje .............................................................. Proračun uređaja za premještanje tereta po putanji koja je pod nagibom u odnosu na horizontalu ........................................................................ Proračun okretne dizalice sa ručnim zakretanjem dohvatnika ....................... Proračun podizača ..................................................................... ........................... Proračun okretne dizalice sa motornim pogonom ............................................ Proračun mehanizma za promjenu dohvata kod toranjske dizalice .............. Osnove proračuna lifta ..........................................................................................
1 2
12 14 19 20 23 26 28
ZADACI ZA SAMOSTALAN RAD ............................., ...................................
51
5 7 11
30 32 35 37 46 48
T R A N SPO R TN I U REĐ A JI N EPREK ID N O G T R A N SPO R TA Zadatak 1 Zadatak 2 Zadatak 3 Zadatak 4 ■Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak Zadatak
I!
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Orjentacioni proračun trakastog transportera za rasuti teret ........................... Kompleksni proračun trakastog transportera za rasuti teret ............................ Proračun trakastog transportera za komadne terete (orjentacioni proračun) ................................... ...................................................... Proračun trakastog transportera za komadne terete (kompleksni proračun) .......................................................................................... Pločasti transporter (transport rasutog tereta) .................................................... Pločasti transporter (transport kaomađnih tereta) ............................................. Dvolančani grabuljasti transporter sa gornjom radnom stanom ..................... Grabuljasti transporter sa donjom radnom stranom (s grebačima) ............... Lančasti transporter ............................................................................................... Elevator sa trakom ................................................................................................. Elevator sa lancima ............................................................................................... Viseći konvejer ....................................................................................................... Pužni transporter ................................................................................................... Transporter s valjcima ........................................................................................... Pneumatsko postrojenje usisnog dejstva ............................................................ Pneumatsko postrojenje potisnog dejstva ..........................................................
55 58
67 69 72 75 77 80 83 86 88 94 96 99 100
ZADATAK ZA SAMOSTALAN RAD ............................................................
102
P R IL O G
.................................................................................................................
103
Literatura .................................................................................................................
152
64
N. Repčić, M. Čolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH S RE D ST A V A
TRANSPORTNI UREĐAJI PREKIDNOG TRANSPORTA -(D IZ A L IČ N E M A Š IN E )
• • •
M E H A N IZ A M ZA D IZ A N JE M E H A N IZ A M ZA V O Ž N J U K O L IC A
•
M E H A N IZ A M Z A O K R E T A N JE
• •
M E H A N IZ A M Z A P R O M J E N U D O H V A T A
•
M E H A N IZ A M Z A V O Ž N IU M O S T A
U R EĐ A JI ZA P R E M JE Š T A N JE TERETA H O R IZ O N T A L N O I P O D NA G IB O M P O D IZ A Č I
N -R e p č ić , M. Čolić: ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH . S RE D STA V A
(Zadatak 1 Za opsluživanje proizvodnje u hali predviđena je mostna dizalica sa dva glavna nosača. Nosivost dizalice je 8000 kg. Prema uslovima rada, mehanizmi i noseća konstrukcija dizalice svrstani su u drugu pogonsku grupu (srednji uslovi rada). Potrebno j e odabrati: normalno pleteno uže 6 x 37 JUS C. H l. 074 sa žicama nazivne zatezne čvrstoće 1570 N/mm2, koturove koji su sastavni dio donje koturače mehanizma za dizanje, - kotur za izravnavanje. Principijelna šema mehanizma za dizanje data je na slici 1.1. Rješenje: ifiQ = 8000 [kg] Q —mQ ■g = 8000 • 9,81 = 78480 [JV] = 78,48 j>iV] Sa slike je vidljivo da je odabrana dvojna koturača sa četiri kraka užeta iznad kuke odnosno, uK —4 i u —2 . Na koturovima su ugrađeni kotrljajni ležajevi sa stepenom korisnosti ?]Q= 0,98 pa je stepen korisnosti koturače
T]k
1 l-rj'o u I-;;,,
1 1-0,98" 2 1 -0 ,9 8
0,99
a maksimalna sila zatezanja užeta Fai^ ilik a L i Fn nc iplJHim šema~ 1 mehanizma za dizanje
n
78,48
uK -nK
4-0,99
= 19,818 [kN].
ryjiAr-Jv\0-' Prečnik užeta se bira na osnovu računske sile kidanja 4 -5 -1 9 8 Ž 8
f -71- R
0,455 - n -1570
= 13,289 [mm]
gdje je: 5 - stepen sigurnosti (skripta, tabela 2.2), f —faktor ispune užeta (skripta, tabela 2.1). O dabire se standardno pocinkovano unakrsno pleteno uže sa v lak n a sto m jez g ro m (prilog, tabela 1.15) prečnika d u = 14 [mm] čija je oznaka U že 14 JU S C. H l. 074 - V J - CV - 1570 - sZ Prečnik kotura na donjoj koturači je
Dk >
= 2 0 - 1 4 = 280 [mm]
N. Repčić, M .Ć o lić : Z BIRK A Z A D A T A K A IZ TRA N SPO RT N IH S R E D S T A VA
D gdje je: — - minimalni odnos prečnika kotura i užeta (skripta, tabela 2.5), d odnosno d x = D k —d u = 2 8 0 —14 = 266 [mm\ pa se odabire kotur prečnika d x = 320 mm (prilog, tabela 1.11). Prečnik kotura za izravnavanje je prema već poznatom izrazu — -d(/ = 1 1 -1 4 = 154 [mm]
ili se odabre iz tabele 1.13 date u prilogu.
Zadatak 2 Za kuku, koja se nalazi u sklopu donje koturače mehanizma za dizanje iz zadatka 1, potrebno je poznatim empirijskim izrazim a odrediti dimenzije i uporediti ih sa standardnim iz tabela 1.3 i 1.4 datih u prilogu. Odabrati standardnu kuku i provjeriti napone u karakterističnim presjecim a ako je izrađena kovanjem od material čij e su karakteristike: -
Rm = 4 2 0 - 4 0 0 [iV/ mm2] - nazivna zatezna čvrstoća (granica ki danja), Re > 240 [jV / m m 2] - granica tečenja. Rješenje: Iz zadatka 1 znamo d a je Q ~ 78,48 [kN]. O tvor kuke (prem a slici 1.2) je :
d.
j__ j
ax s 10 - J Q = 10 -778,48 = 8 8 ,6 [mm] i
koa 4
a2 = 0,8-a, = 0,8-88,6 = 70,88 [mm],
j
a standardne vrijednosti su: i
a, = 9 0 [mm] i a2 = 7 1 [mm]. Dimenzije presjeka A - A: b{ = bm = 0,891 - a x = 0,891-88,6 7t r i = [mm] , b2 = bvx = 0 ,4 1 - a, = 0 ,4 1 -8 8 ,6 = 36,33 [mm ],
Slika 1.2 Jednokraka kuka, skica za proračun
A, = 1,122-0, = 1 ,1 2 2 -8 8 ,6 = 9 9 ,4 [mm]
2
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A T A K A 12 TRANSPORTNIH S R E D ST A V A
a standardizirane su:
= 8 0 [mm], b2 = 32 [mm] i hj= 100 [mm] Dimenzije presjeka B - B su:
r (7 *
b3 = bul = 0,85 •b, = 0,85 C74#C=
[mm],
bA = bV2 = 0,85 • b2 = 0,85 ■36,33 = 30,88 [mm],
/
h2 = 0,85 • hx = 0,85 •99,4 = 84,5 [mm], a standardizirane: b3 — 61 [mm],
b4 = 4 3 [mm] i h2 = 85 [mm].
Dimenzij e cilindričnog dij ela (vrata kuke) su: J , s ^ - V a = ^ - V 7 M 8 = 5 9 ,l[ m m ] i 3 j d, = 5,7 • V 0 = 5,7 ■^78,48 = 50,5 [mm]. Vrat kuke (iza navoja) iza navoja je opterećen na zatezanje pa se njegov prečnik izračunava iz izraza dA>
4 -Q
y n ■
4-78480 .n o i r i = J ------------- =40,81 [mm\
V 7i - 60
gdje je: a zd =
= 60 N I m m 2 - dozvoljeni napon na zatezanje, *2.' S 2*2 S - stepen sigurnosti određen pogonskom grupom (skripta, tabela 2.9).
Standardizirane dimenzije vrata kuke (prilog, tabele 1.3 i 1.4) su: d r = 6 0 [mm], d 3 = Rd 50 x6 , d4 =42,5 [mm] i d 5 = 4 3 ,4 [mm]. M inim alna v isin a n a v rtk e se izra ču n a v a iz uslova da površinski p ritisak u n av o ju ne pređe dozvoljenu granicu o d n o sn o 4 Q (f) 4 -7 8 4 8 0 -6 m = ---- —-------v ----- —----- = 40,52 mm 7 i \ d l - d } ) - P(i 7i • (S0 —43.4 J- 24
_
r
,
1
J
gdje je: p d - d o zv oljeni p o v ršin sk i p ritisa k u navoju (skripta, tabela 2.9) Treba usvojiti stan d ard n u n av rtk u iz tab ele 1.7 date u prilogu. Naponi u krajnjim v lak n im a na unutrašnjoj i vanjskoj strani kuke u presjeku A - A o d nosno presjeku B - B raču n aju se iz izraza
Fn t ; 'K
gdje je za presjek A - A:
A
Ms r-r ‘
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ TRANSPORTNIM SR E D ST A V A
U\ 90 r i — = — = 45 \mm , 2 2 1 1 r = rvx = ru + hx —45 +100 = 145 [m/??],
A, =
bx + bj 2
, 80 + 32 ■hx = — * -100 = 5600 [mm1], 2 '
Fnl = Q = 78,48 [kN], /i, bx+ 2 - b 2 3
100 80 + 2-32
bx + b2
rs\ - ru\ +
= 45 + 42,86 = 87,86 [mm], A
f>1 ' / h
42,86 80 + 32
3
hx
j
_______________________ 5600
- In — —{bx —bj) rux
80---45 32; 45 -ln — 5 - ( 8 0 - 32) 100 45
5600 „ r 1 = ------- = 79 \mm\, 70,88 1 J e \ = rsi ” r»\ = 87,86 - 1 9 = 8,86 [mm], M s = - F nX • rsx = -78480 •87,86 • 10~3 = -6895,253 [Nm]. N a p o n u krajn jim v lak n im a sa u n u trašnje strane k u k e je
FnX G ua ~ Ax
Ms
rux —rnX
Ax -ex '
rux
78480
(- 6895,253 • 103) 4 5 - 7 9
~ 5600
5600-8,86
’
45
= 14,01 + 105 = 119 [ N / m m 2], a napon u krajnjim vlaknima sa vanjske strane kuke _ Fnl
Ms
~ A, + Ar et '
rvx - r nX _ 78480 ry,
(-6 8 9 5 ,2 3 5 -IO3) 1 4 5 -7 9
~ 5600 +
5600-8,86
*
145
= 14,01-63,265 = -49,25 [ N / m m 2]. K a k o je d o z v o lje n i nap o n za drugu p o gonsku grupu je d n a k
R.
240
S
2
120 [ N / m m 1]
z n ači da p resjek A —A zadaovoljava. N a p o n i u k rajn jim vlak n im a za presjek B - B se računaju po istom izrazu s tim d aje
Q 78480 r , F„2 = j -t g a = — j — ■^ 4 5 = 39240 [N] r = r(n_ = 45 [m m ],
4
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A DATAKA IZ TRA N SPO RTN IH S R E D S T A V A
r=
= r( n '+ h2 = 45 + 85 = 130 [mm],
jt2 —
b.+.b.
, 67 + 43 21 T— h2 = — - ------85 = 4675 [mm J,
h2 b3 + 2 - b A es2 ~ "T" • , 3 b3 +bA
85 67 + 2 - 4 3 3
. r
= 39’4
67 + 43
ri-2 = rui + esi = 45 + 39,4 = 84,4 \mm\,
A ]n ^
^ = h2
4675
_(
} - 6 7 -1 3 0 -4 3 .4 5 ^ 130 _ (g? _ ^
_
rU2
85
45
4675 r -------- = 77,2 mm 60,56 L J
,
-----
e2 = rs2 “ r«2 = 84,4 - 77,2 = 7,2 [mm], ^52 =
~ Fm ■r32 = -3 9 2 4 0 • 84,4 -1 0 -3 = -3311,856 [Nm].
Napon u vlaknima s unutrašnje strane presjeka je | M s 2 rU2- r n2 _ 39240 < (-3311,856-103) 4 5 -7 7 ,2 A2 A2 ■e2 rU2 4675 4675-7,2 ' 45
UB
= 8,393 + 70,404 = 78,8 [n ! mm2] < a e!, a u vlaknima s vanjske strane presjeka ^
_ F „2
O yr> «*-
M S2
T"
*
rv2 - rn2
^ 2 -e2
—
r„2
39240
T*
4675
(-3 3 1 1,856-iO3) 1 3 0 -7 7 ,2 ’
4675-7,2
-----
130
= 8,393 -3 9 ,9 6 - -31,6 [n l m m 1], Smičući napon u presj eku B - B j e Q s»
=
- —
78480 r
2 -^ ,
=
- r
2 • 4675
_ =
8 ’4
r* r /
.1 “i
<
zd
>
pa je ukupni napon u p resjek u B - B je d n a k O’, — -j'c ~ HU + 3
= -v/78,8" + 3 •8 ,4 2 = 80,13 [a/ /«?w * ].
Zadatak 3 O dabrati i izvršiti o d g o v araju će provjere za preostale elem ente sk lo p a donje koturače iz zadatka 1.
Rješenje: a) Nosač kuke (traverza)
5
N. Repčić, M. Čolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RT N IH S R E D S T A V A
Približna vrijednost napona sljedeći način Q l0
na sredini nosača (za mjere iz priloga tabela 1.8) računa se na ^ ^ j^8480 • (l 25
(6, - d 2) - h 1 6
(l25 T> jJ-5 Q v f
92,9 [tf / Tnn'C ] < crd = 125 [iV / mm2 ]
6
= & £ - 6 + l = 21 [mm], ■[26 ) ' ostale dimenzije odabrane iz tabele 1.8 date u prilogu. Težina tereta Q - 78480 [jV] preuzeta iz zadatka 1. Provjera napona u rukavcu: 6 -fr + Ji) o 4 7848-21-32 , 21 = ------ =*-:— = --------- -------= 46,1 \N ! mm jc - đ \ sr-45 -4 L J 32 što znači da odabrani n o sač k u k e (trav erza) zadovoljava.
b) Noseća osovina donje koturače
Q 2
Rastojanje oslonaca (noseći limovi) U7 l0 = 6, -$(5 + $,) = 125+ 21 = 1 ^ [mm],
Q 2
e, = 2 6 5 [m/n] - iz tabele 1.1 (prilog), / Lb. -
c/2 = 70 [mm] - iz tabele 1.1 ili 1.10 (prilog). ‘
rB
Sila kojom je opterećen kotur iznosi Q/2 Slika 1.4 Skica za proračun
Prema tome, napon na savijanje je
Ms
g - ( e , - / 0) /4
8 -7 8 4 8 0 -(2 6 5 -1 4 6 )
W
n - d l /3 2
tt-703
= 69,33 N / m m 2 ]•
<") Noseći limovi
Kod proračuna nosećih limova vrši se provjera: specifičnog pritiska između rukavca traverze i nosećeg lima, napona na zatezanje na mjestu najmanjeg poprečnog presjeka i napona na cijepanje. U proračunu se ne uzima u obzir zaštitni lim.
6
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T RANSPORTNIH S R E D S T A V A
gdje je: Ds [mm\ - prečnik otvora za rukavac traverze (prilog, tabela 1.8 ili 1.9), ^ \mm\ - debljina nosećeg lima donje koturače (prilog, tabela 1.9) što znači d a je prem a izrazu s + s, —b4 - c + 1 debljina zaštitnog lima s, = 3 mm gdje je b4 i c odabrano iz tabele 1.8. Kako je najmanja površina poprečnog presjeka na mjestu otvora za vezu sa osovinom to se na tom mjestu vrši provjera napona na zatezanje = 72,67 [jV/m m 2] < a 7jn7 =120 \n /m m "] gdje su vrijednosti za b i D 2 uzete iz tabele 1.9 date u prilogu. Napon na cijepanje je
Prema oznakama na slici 1.5 gdje je i?, = /,, d ^ D 2 i Slika 1.5 Noseći lim
(R2 =./2 , d = D 5)
Specifični pritisak na površini dodira sa osovinom je
a napon na cijepanje kod veze osovine i nosećeg lima
odnosno na m jestu v eze tra v e rz e i nosećeg lim a
gdje su vrijednosti u zete iz tab ele 1.9 pri čem u je na m jestu veze sa oso v in o m R = lx, o d nosno traverzom /? = / , . N akon provjere vidi se d a odabrani noseći lim zadovoljava.
Z ad atak 4 K od m ehanizm a z a d iza n je iz zad atk a 1 treba dim enzionisati bubanj a zatim odabrati standardizirani prečnik b u b n ja p rem a tabeli 1.20 datoj u prilogu. Izračunati potreban broj v ijak a za vezu užeta za bubanj. V isina dizanja tereta je 10 m.
N- Repčić, M- Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R ED STA VA
Rješenje: a) Osnovne geometrijske veličine i provjera napona u plastu bubnja Nazivni prečnik bubnja (za drugu pogonsku grupu) je D'
Dh
= 2 0 -1 4 = 280 [mm]
gdje je: d a = 14 [mm] - prečnik užeta iz zadatka 1. Mjere narezanih žljebova prema slici 1.6 su: - / = 1,15-du - 1,15-14 = 16,1 [mm]
-korak,
- r = 0,53 • d u = 0,53 • 14 = 7,42 [mm] - radijus žlijeba, - a s 0,125 • d u = 0,125 ■14 = 1,75 [mm] Prema tabeli 1.22 (prilog) odabira se standardizirani prečnik bubnja je D b = 320 [mm].
I
1 .:'/ _____________ //____ i!"
iT ri
Slika 1.6 Bubanj za namotavanje dva kraja užeta
Broj narezanih žlijebova za jedan kraj užeta je n
gdje je: ik
1 0 - 103 -2 H -iK + 3 -5-4 = + 4 = 19,89 + 4 = 23,89 = 24 n-D h n - 320
4 = —= 2 - prenosni odnos koturače. ub 2
Dužina narezanog dijela bubnja je ln = (w —l)-r = (24 —1)-16 = 368 [mm], a ne narezanog /„ = (6-r-10)-f = (6 + 10)-16 = 96 -r- 160 [mm]. Dužine na krajevima bubnja su c = (4 4- 6) •t = (4 —6) ■16 = 64 -j- 96 [mm]. pa je ukupna dužina bubnja Lh =2-(l„ +c) + l0 = 2 • (368 + 70) +160 = 1036 [mm].
8
!
N. Repčić. M. č o lić : ZBIRKA Z A DA TA K A IZ TRA N SPO RTN IH S R E D ST A V A
Kako je Lh ( D = 1036/320 = 3,23 < 4 to proračun bubnja na savijanje nije potrebno raditi već samo provjeru napona izazvanog od stezanja užeta. Debljina stjenke (plašta) bubnja je h
F,
19818
t ■
16-125
= 9,909 [mm]
usavaja se h = 10 [mm]
što odgovara i preporukama izraza na osnovu praktičnog iskustva gdje je h = (0,6 +0,8)- du = (0,6 - 0,8)-14 = 8 ,4 -1 1 ,2 [mm]. Napon od savijanja u stjenci na mjestu namatanja užeta iznosi 1 1
M (T„
AI
^
P r e s je k
v
= 0 .2 8 5 - f ,u
C
gdje je za koeficijent trenja između bubnja i užeta uzeta vrijednost fi = 0,1. Pritezanjem vijka na m jestu A se može ostvariti sila trenja
A —A
f ^ = ( j j + F un kao i na mjestu B gdje je /■', i
/j
t Slika 1.7
V eza užeta za bubanj
Ftiti
M >'in f{
Kako se osim navedenih sila trenja javlja trenje užeta između mjesta pritezanja A i B to je +F
= 1FV
gdje je obuhvatni ugao a = 2 - n . Uvrštavanjem ranijih izraza za FM i F ^ dobija se sila u užetu na mjstu veze +
+\)=FV
9
______________ N. Repčić, M - Ć o lić : Z B IR K A ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
;
odnosno sila pritezanja užeta uz bubanj
+ Uzme li se d aje: // = 0,1 ; a = 2 •n
i
Fv = 0,285 • Fu
prethodni izraz dobija oblik
OJ ■F,,
Za spojnicu (veza za uže) sa žlijebom čiji poprečni presjek ima oblik kružnog odsječka f koeficijent trenja između užeta i žlijeba ima vrijednost pix = /i = 0,1
i
pa je veličina sile kojom se pritiska uže
>
F un= ^-F V
■i' ;
a sila u v ijk u (iz z a d a tk a 1 sila u u žetu je F(l = 1 9 8 1 8 N )
F» = 2 ' Fm = 2 - 0 , 5 - ^ =19818 [iv]. ■
}
Napon u vijku se računa iz izraza 1,3 • Fn p, ■Fn ■h
gdje je: a doz = 0,65 - —j
^
I v t
= 120 \n / mm 2] - dozvoljeni napon,
Rc = 300 [jV/ m m 2] - kod kvaliteta material za vijke 5.8. koeficijent 1,3 se uzima zbog uvijanja vijka prilikom zatezanja. Za odabrani vijak M 16 gdje je
=13,546 [mm] jer treba da je
d v < t broj vijaka
potrebnih za vezivanje jednog kraja užeta za bubanj je z >
F.
C 1,3
32-jur h ) -+ ■
19818 ( 1,3 120
32• 0 ,1 -2 6 ^ + -------’-----r- = 3,25 144,1 ; r -13,546 1
gdje je: h = H - h , + d u = 1 4 - 2 + 14 = 26 [mm] H - visina spojnice (prilog, tabela 1.23). Za vezu jednog kraka užeta usvaja se 4 vijka. Vijci se stavljaju p o o b o d u n a rasto jan ju obavezno z > 2 .
10
> 5 - d u pri čem u uvijeK treb a voditi raču n a d a je
N. Repčić. M. Čolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ TR A N S P O R T N IH S R E D ST A V A
Zadatak 5 Odabrati motor mehanizma za dizanje iz zadatka 1. Prosječna visina dizanja tereta je 3,5 m brzinom 10 m/min (pretpostaviti da je izta brzina spuštanja tereta kao i brzine kod povratnogneradnog hoda). Srednji radni ciklus mehanizma je dat na slici 1.8. Rješenje:
i v fm/min /
mQ = 8000 [*g], m K = 108 [kg], H = \Q[m], /zs s3 ,5 [/w ], vd = 1 0 [m / min] = 0,1667 [m! s\
Snaga potrebna za ustaljeno kretanje tereta kod dizanja je N = (me + mK ) . g . v, = 18.0004-108). 9,81 -10 77
1000-60-0,893
’
.
,
1
J
gdje je: rj = 7^ ■?jh -rjr = 0,99 • 0,97 • 0,93 = 0,893 - ukupni stepen korisnosti prenosnika, 7]k = 0,99 - stepen korisnosti koturače (izračunat u zadatku 1), Tjb = 0,96 + 0,97 - stepen korisnosti bubnja za namotavanje užeta, rjr = 0,93 + 0,94 - stepen korisnosti reduktora. Relativno traj anj e uklj učenj a motora ED -
T* t r Tc
4-21 / — • 100 = 42 % . 200 /
Kako dizalica radi sa sljedećim brojem ciklusa 3600 nr = ■ Tc
3600 200
= 18 [ciki! h]
to je mogući broj uključivanja motora u toku jednog sata
zu =c-nc ={zn+zk)-nc =[4+(2*4)]-18
- 144[uklj/h]
gdje je: zn = 4 - broj uključivanja motora za normalan rad, z k - 2 ~ 4 - broj korekturnih uključivanja motora. Snaga motora sa standardnom intermitencijom EDS - 40 % je ED [42 N , = N - ,------ =14,845-J — =15,2 [kW]
\EDS
V40
1 J
Prema izračunatom odabire se elektromotor 2AKMd 225 M a-8 (prilog, tabela 1.25) koji ima sljedeće karakteristike:
N. Repčić, M- Čolić: ZBIRKA Z A D A T A K A !Z TRA N SPO RT N IH S R E D S T A V A
nazivna snaga je N n = 16,5 \kw], broj okretaja ro to ra
nM = 730 [min 1],
• • •• r m ' D 1 3,6 „ _ r, ->1 dinam ički m o m en t in erc ije rotora 1M = — - — = —— = 0,9 [kgm J
M
m aksim alno p reo p te re ć e n je m otora \j/m = — — = 3,3.
Zadatak 6 Izračunati .ukupan m om ent koji se treba ostvariti na vratilu elektromotora pri pokretanju mehanizma za dizanje koji je obrađen u prethodnim zadacima. Rješenje: m0 - 8000 \kg\ - nazivni teret, mK =108 [% ] - masa sklopa donje koturače, vd = 10 [m /m in] - brzina dizanja, N n = 16,5 \_kW], nM = 730 [min"1],
I u = 0,9 [-fcg/K2], y/m =3,3 - karakteristike elektromotora.
Ukupni moment koji se treba ostvariti na vratilu elektromotora u momentu pokretanja mehanizma jednak je zbiru statičkog otpora svedenog na vratilo motora i m omenta inercijalnih sila ^ UR ~ ^ st
^ m
Moment inercijalnih sila sastoji od momenta potrebnog za savlađivanje otpora ubrzanja masa koje se kreću translatom o {Mfn ) i otpora ubrzanja masa koje rotiraju \M-°‘ J odnosno M- = M
t M ’ml
pa trebaju biti poznati dinamički momenti inercije članova ovog mehanizma. Kako je najveći uticaj m asa koje rotiraju na vratilu motora (rotor, spojnica i đr.) to je potrebno odabrati spojnicu koja će ujedno biti i kočioni bubanj te izračunati njen dinamički moment inercije a uticaj ostalih se daje koeficijentom. Statički moment kočenja sveden na vratilo kočnice je v.. <°K n M 7T-130 71-130 J- • n \’nM „„ - T- i l , ~ gdje je: coK = a>M = = 76,445 [5 j - ugaona b ra n a vratila kocnice, 30 ~ 30 T] = 0,893 - ukupni stepen korisnosti (iz prethodnih zadataka). odnosno
12
N. Repčić, M .Ć o lić : ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
M uk = (8000+ 108)-9,81-
10
60-76,445
• 0,893 = 154,9 [Nm] = 155 [Nm]
Približan moment kočenja koji treba da ostvari kočnica je M K - S K - M skt - 1,75-155 = 271,25 [Nm] |
gdje je: S K - 1,75 - koeficijent sigurnosti kočenja (skripta, tabela 5.1). Nazivni prečnik kočionog bubnja (elastične spojnice) je 5_
.
1 . 271,25.76,445 _
V2 ( j i - p - v ) ,
*
\2
2
(0,75 + 1,35)
(
j
1
J
•jKrelanju gdje je: ( f t - p - v ) d = 0,75 +1,35 i
N
m
mm
s
specifična snaga kočenja (skripta, tabela 6.1).
Iz tabele 1.29 date u pilogu odabire se elastična spojnica nazivnog prečnika Ds = 2 5 0 [«?m] čije su karakteristike: dinamički moment inercije I s =
m -D 2
0,74
0,185 [fcgm2] i
nominalni moment M z = 3 2 0 [Nm].
okretanja "lom enta
Sada se može računati moment na vratilu elektromotora u trenutku pokretanja opterećenog mehanizma za dizanje. Veličina momenta, za savlađivanje statičkog otpora, svedenog na vratilo motora je m
:
Qu tj
vd _ (8000+ 108)-9,81 10 = 194,23 [Nm] .
a moment za savlađivanje otpora ubrzanja masa koje se kreću tr^nsiatomo oj a masa g ML
m.
n
f v. \2 m f i? \ V<1 o - mu Vd J
63 M
t,,
1
Uzme li se prema preporukama iz tabela 1.1 i 1.2 (u nastavku zadatka) da je vrijeme pokretanja tv - \ s može se pisati ^ptrebno ho m en t
(8000 + 108) f 10 0,893 60 • 76,445 _
76,445 1
= 3,299 [Nm] =3,3 [Nm]
a m o m en t potreban za savlađivanje otpora ubrzanja m asa koje rotiraju je AC =
' e u = P - I r = ( H - 1 2 5 ) - (l M + / , ) -c \
= 1,2 - (0,9 + 0,185) - 2 ^ 1 = 99,53 [Nm] . U kupan m o m en t reduciran na vratilo elektrom otora u m om entu je
M m = M l + M i = M sdl + ( M i + M ™ )= 194,23 + (3,3 + 99,53) = 297,06 [Nm].
N. Repčić, M. Colić: ZBIRKA ZA D A T A K A IZ TRANSPORTNU! i SRED S TAVA
S rednji faktor p reopterećenja m otora je
215,84
N, gdje je: M„
N„
16500
coh
76,445
= 215,84 j Nm\ - nom inalni m o m e n t p o gonskog elektrom otora.
Kako je vrijednost minimalnog momenta pri pokretanju m otora 10 do 20 % iznad nominalnog M momenta odnosno minimalni faktor preopterećenosti je y/mm = = 1,1 + 1,2 a prema poznatom izrazu za srednji faktor preopterećenja y/sr -
w r
m ax
+11/ r
n
moze se izračunati
maksimalni faktor preopterećenja 2■
= 2 • 1,376 -1,1 = 1,%2 < 3,3
što kazuje da je elektromotor u zadatku 5 dobro odabran odnosno d a je preopterećenje motora u trenutku pokretanja dosta malo u odnosu na njegove mugućnosti. Tabela 1.1 Vremena pokretanja i zaustavljanja mehanizama
Mehanizam < 30000 kg > 30000 kg vitlo Vožnja most portal Promjena dohvata Vrtnja, okretanje Dizanje
7u.[s] 1 -5 < 12
tk Fsl 0,5 + 2 1 +3
2-5-6 ■4 + 6 8 + 20 2+4
2+4
4+8
5+15 1 + 3 (max. 5) 3+5
Tabela 1.2 Preporuka ubrzanja tereta kod pokretanja i zaustavljanja mehanizma za dizanje
Namjena dizalice Montažni radovi, transport rastoplenog metala Opća namjena Metalurške dizalice (kranovi) Forsirani pogon s grabilicom
au fms‘2l
aK [ms'2!
do 0,1 do 0,2 do 0.5 do 0,8
do 0,15 do 0,3 do 0,7 do 1 (2)
Zadatak 7 Izvršiti provjeru da li elastična spojnica odabrana u zadatku 6 odgovara namjeni odnosno da li može poslužiti kao kočioni bubanj zaustavne kočnice mehanizma za dizanje. Rješenje: Iz zadataka 5 i 6 je poznato:
N- Repčić, M .Č o iić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
#
iotora.
|
-
A’„ =16,5 [kW],
-
nu = 730 [m in-'],
-
-
I u =0,9-[kgm2],
-
77
=
0 ,8 9 3 ,
£)v = 250 [mm] , / v = 0 ,1 8 5 \kgm2\
ninalnog
M sk, =\ 55[ N m ].
->a prem a
:
$
izračunati1
N a osnovu preporuka, iz tabele 1.2 (prethodni zadatak) za dizalice opšte namjene, odabire se ubrzanje pri zaustavljanju (kočenju) mehanizma za dizanje ak = 0,2 [ms-2]. Vrijeme kočenja kod kretanja tereta prema dolje
10 = 0,833 [s] 60 •0,2
ak motora
a m oment kočenja koji treba ostvariti na vratilu kočnice M K = M i+ M fn gdje je moment za savladavanje inercijalnih sila A/* = /* •* * = /?•/,
+ m u
/ • vs
2 ■v J
h
1,2-(0,9+ 0,185)+(8000 + 108)-
10 60- 76,445,
•0,893
76,445 0,833
= [1,302+ 0,0344]-91,77 = 1,3364-91,77 =122,64 [Nm]. Prema tome moment kočenja je M K =155 +122,64 = 277,64 [Nm\, usvaja se
M K - 280 [iVm].
K ako pri kočenju kod kretanja tereta prem a dolje treba d a je ispunjen u slo v m k
= jtf* + v ^ -
to je vrijem e kočenja
1k\ sno da li
1,3364-76,445 - = 0,817 [s]. 2 8 0 -1 5 5
Moment kočenja pri kretanju tereta prema gore je = Ir p a vrijem e kočenja iznosi
(O, tk l
■m :
N. Rcpčić, M- Colić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ T R A N SPO RTN U! SREDSTAVA
„ U 364J M 45 =
{ ]
280 + 155
L
MA k.. + M .\% '/
U zm e li se d a je odnos o pterećenja kod p ra z n o g i punog (opterećenog) hoda 108
mQ + m K
8000 + 108
= 0,0133
a uticaj inercijalnih sila od m asa k o je se kreću translatorno je zanem aren je r bi se u z im a o u obzir sam o uticaj inercijalne sile d o n jeg d ije la koturače pa je
I rp = I n*
= / 3 -{ I m + i s ) = 1 2 • (0,9 + 0,185) = 1,302 [i’cgm2].
Kod kočenja pri kretanju prazne kuke prema gore iz uslova = 1rp •—^ -- 0 ,0 1 3 3 -M* hi računa se vrijeme kočenja t
_ *3
I rp' ^ k __ 1,302-76,445 _ M k + 0,0133-A/* 28 0 -0 ,0 1 3 3 -1 5 5 ’
n ^
a iz uslova M k = 0,01.33- i i / * + 7 ^ - ^ l ki
kod kočenju prazne kuke prema dolje je , = - ^ - 7W 5 =0,358 H . M k - 0,0133-M * 2 8 0 -0 ,0 1 3 3 -1 5 5 LJ Ukupno vrijeme kočenja u toku jednog ciklusa je h = h\ + tk2 + {ki + '*4 = 0,817 + 0,235 + 0,353 + 0,358 = 1,763 [s] pa se može izračunati i rad kočenja u toku jednog sata A k = M K - ^ ^ - n c = 280• 76,445' 1,763 • 18 = 339626,8 [Nm/h]. 2 2 Odvedena toplota sa kočionog bubnja treba d a je veća ili jednaka radu kočenja u vremenu od jednog sata Qu ~ Q z + Q s + Qi> -
ak•
Za dalji rad potrebno je znati površinu papuče i površinu kočionog bubnja (vanjsku, unutrašnju i bočnu). Karakteristične dimenzije obloge papuče prem a slici 9 su: - B = 0,355 • D k - širina obloge, — cc = 70° - obuhvatni ugao papuče,
16
N. Repćić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
i
Doc Ir,m - hx =■2 s i n ~ = 0,574 • D K- visina obloge, H - Ar = B -h{ s 0,204 - D 2 - računska površina obloge. Karakteristične dimenzije bubnja na elastičnoj spojnici, prem a tabeli 1.28 (prilo g ), su:
b - 15 ~ 0,375 • D k - širina bubnja,
uzim ao u Slika 1.9 Mjere obloge papuče i kočionog
bubnja J D, s 0,94 -D k
bu —15 - s { ^ 0,305 • D r - u n u tra šn ja širin a , , . bubnja,
- unutrašnji prečnik bubnja,
A v = D k - tc -b = 1,18 - D k - vanjska površina bubnja, Au = D, - n - b u = 0,9 • D 2 - unutrašnja površina bubnja, D 2 •n Ab =2- —------ = 1,57 • D r - bočna površina bubnja, A = Av + Au + A b = 3,65 ■D K - ukupna površina bubnja, Avx = D k - K - b \ 1 | V 360;
0,951 • D k 1 -slobodna vanjska površina,
As - Avs + Au + Ab ~ 3,42 • DK - ukupna slobodna površina. Kako se najveći dio toplote odvodi prisilnim strujanjem zraka, prem a nekim propisim a (DIN _ 15434), dozvoljeno je zanemariti odvođenje toplote zračenjem i slobodnim strujanjem pri s čemu rezultat daje veću sigurnost. Zna ii se d a je ccP = 25,71-v0,78 \kJ I h m 2k \ - 7,14-v0,78 [pF/m2i^j - koeficijent odvoda toplote kod prisilnog strujanja v > 0,8 ms~l tada je po p ojedinim p o v ršin am a kočionog bubnja: , -
vanjska površina f
smenu od.
a P -Av = 25,71 V ’78 -1,18 - D / = 25,71- G)k
Đ,
\ 0 ,7 8
• 1.18 • D,
= \ i m - c o K°-n -DK2Ji [ U l h K ] = A,9-coKi)JS-D K2Ji [ w / Af], (vanjsku,!
unutrašnja površina
« , ■Au = 25,71 • v0'78 • 0,9 • DK2 = 25,71 • eoK
D,
\ 0 ,7 8
N. Repčić, M .Ć o lić : ZBIRKA ZA D A TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
f
= 25,71- co.
0,94 - D,. N ' H'7X
2
■0,9 - D k 2 = 12,84 - o)K0J* ■D k 2'7X [k.J / hK
= 3,5 -coK°-n - D k 2J* [)W ! K ], za bo čn e p o v ršin e
u,- / 2 a , - 4 = 2 - J25,71 ■(a>A, • r)0'78 - 2 - n - r -dr = 16,92 • coK°'n ■DK2’n [ u / hK] o = 4,7 •a>K°’78 -D k 2,78 ]WIK]. Količina topline odvedena, na ovaj način, sa ukupne površine je QP = 47,4 - ED - A T - coK°’1&• DK2’7S \ k J ! h} = 13,1 • ED • A T -ćy/ ’78 ■D K2,78 [w] Ukoliko se zanemari toplina odvedena zračenjem tada se može pisati d a je 3600 gdje je:
= A T • D]
13,1 • ED - (a>K - D k )0’78 + 19,9 • (l - ££>)]
- ^ s = 21 -3,42 - D 2 = 7 1 ,8 2 - D 2 [kJ/hK.}= 1 9 , 9 - D / [fF/K] - za slobodno strujanje zraka,
odakle je A k /3600
AT =
D k 2 •[l 3,1 • ED • [coK •
)0’78 +19,9 • (l - ED )J
339626,8/3600
!
f ,
0,252 - [l 3,1 • 0,4 • (76,445 • 0,25)OJ8 +19 odnosno temperatura obloge na papuči je Tt = T2 + A T = (273 + 25)+23,48 = 321,48 Uz pretpostavku d a je obloga urađena od ferodo-fibera vidi se da ona zadovoljava. Dozvoljena temperatura zagrijavanja obloga je Tdoz = 380 + 400 K (skripta, tabela 6.2). Iz iste tabele se očitava koeficijent trenja jx = 0,4 + 0,5
i
dozvoljeni pritisak između
kočionog bubnja i frikcionog materiala (obloge) p d = 0,05 + 0,4 [yV/ m m 2] p a se normalna sila kreće u granicama F * K! -—M jl. N /a -D K
280 (0,4 + 0,5)-0,25
= 2240 -r 2800 [N],
a za površinu obloge papuče A0 =
D k - tt -B * •a = 0,204-D *2 = 0,204-2502 =12750 |m m 2] 360
pritisak na dodirnim površinama obloge i kočionog bubnja je
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZA D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
p
T]
= L l = (224° : :280°) = o j 76 —0,22 [AJ / m m 2\<-pd Ar 12750
što znači da odabrana spojnica zadovoljava.
Zadatak 8 Proračunati kočnicu mehanizma za dizanje iz prethodnih zadataka, odabrati otkočni uređaj i provjeriti vijek trajanja obloga. Rješenje: Iz prethodnih zadataka imamo poznato: M k = 280 [Nm] - potreban moment kočenja, D k = 250 \mm\ - prečnik kočionog bubnja, A p =127,5 [cm2] - površina obloge jedne papuče (čeljusti). A k = 339,626 \kNm / h] - rad kočenja. Vijek trajanja obloge je jdno ^ zraka,
T«c ~
IO
q-AK
2 - A,, ■Aci
2-127,5-0,4
q-AK
0,8-10'4 -339,626
3760 [/z]
gdje je: Ac, - (0,5 4- 0,6) •c, \cm\ - dozvoljeno istrošenje zakovanih obloga, c, = 8 [mm] - debljina nove obloge ( prilog, tabela 1.32), q - 0,8 -10-4 [cm/kNm] - koeficijent trošenja obloge (vidi skripta, poglavlje 6.2.2.]).
-)• j
između
lormalna Sliaka I. i 0 Kočnica s papučama: a) otkočivanje elektromagnetom, b) “ELHY” podizač U zm e li se đa su dim enzije poluga prem a slici 1.10
b = D ,/ 2 a = 2-b, c = z - jer je opruga za kočenje ugrađena u podizač, c = (4 * 5 ) - * , A. = 1,25 \mm\ - radijalni zazor (skripta, tabela 6.1)
19
lgl® ® §8» N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRK A ZA DATAKA, IZ T R A N S P O R TNU! S R E D ST A V A
prenosni odnos polužja kočnice je:
a 2 b k
2 -b 5 - k b k
=
10
a potreban hod kotve elektromagneta hpol = 1,1 • 2 • Z • ik = 1,1 • 2 • 1,25 • 10 = 27,5 [mm]. Kako hod kotve elektromagneta pri punom otkočivanju treba da bude viši od 3 / 4 hoda datog u katalogu proizvođača to je h
n<><
= 4A
Potrebna sila elektromagneta (podizača) je F„ =
Mr 1 ik - M 'D K T]p
280 = 214,35 -r 294,74 [n ] 10 .(0,4 -s- 0,55)-0,25 0,95
pa se za otkočivanje može iskoristiti elektromagnet “Rade Končar” PKN 300 (prilog, tabela 1.31) ili “ELHY” podizač EB 50/50 C32 (prilog, tabela 1.33) sljedećih karakteristika: Fp = Fe = 500 [N] - sila podizanja, Fc = Fk —330 [iV] - nominalna kočiona sila u povratnoj opruzi, hn = 50 [mm] - nominalni hod. Iz tabele 1.32 (prilog) odabire se kočnica čije su karakteristike: a = 280 [jnm], b - 125 [mm], c = z —210 [mm], A: = 45 [mm], i •• ; pa joj je prenosni odnos . a z 280 210 ik ---------- ------------- = 10,45 b k 125 45 a normalna sila fh
= F c ■h ■
= 330 • 10,45 • 0,95 = 3276,1 [ # ] .
Sada se može provjeriti pritisak na dodirnim površinama obloge i kočionog bubnja F n 3276,1 r>r, 2I p = ——= ------ - = 0,257 N / m m 2 A P 12750 L j što je u granicama dozvoljenog prema tebeli 6.2 (skripta).
Zadatak 9 Odabrati točkove;mehanizma za vožnju kolica voznog vitla dizalice iz prethodnih zadataka. Izračunati otpore vožnje; i odabrati elektromotor mehanizma za vožnju ako je brzina vožnje
N Reočić. M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
“L v = 3 2 m / m m . a vrijem e koje je uključen m otor u toku je d n e v o ž n je je 20 s.
Rješenje: Kod vitla se pretpostavlja d a je teret raspoređen ravnomjerno na sve točkove pa je (uz uslov da kolica imaju četiri točka od kojih su dva pogonska) pritisak na jedan točak
ioda da tog
= - • (8000 + 3200)• 9,81 = 27468 [iV] 4 gdje je: m v = 1,6 + 0,2 - mQ = 1,6 + 0,2 •8 = 3,2 [f] = 3200 [% ] - m asa vitla. Prema tabeli 1.3 za datu uslovnu nosivost točka odabire se točak prečnika DT = 200 mm sa širinom noseće površine šine bQ= 45 \mni\. Odabrani prečnik točka se za šinu sa ravnom površinom glave provjerava izrazom D
tabela
F
> ------------------ -------------------P dr- k 2 ' k 3 -{b0 - 2 - r )
i:
Tabela 1.3 Uslovne nosivosti točkova Nazivni prečnik točka D [mm]
200 250 315 400 500 630 710 800 900 i 000 1120 1250
Uslovna nosivost [kN] za šine sa ravnom površinom glave šine širine b0 [mm] 45
55
4
5
54 69 86 110
105 134 168 210
.
65
75
100
120
10
10
.375 423 476 536 596 667 745
530 596 670 745 832 930
i radijusa r [mml 8 6
158 197 248 280 315 355 395
175 219 276 313 350 395 438
A ko se to čak izrađuje o d Ć .0 5 4 5 s kaljenom površinom tada je
PJ r = P J„ - k „ = 7 , 5 * \ = 7 , 5 l N l m m 2} gdje je: k Xr - koeficijent uticaja m ateriala (skripta, tabela 3.2)
J
a za broj ok retaja točka
32 k
jataka. Vožnje
-D t
3,14-0,2
51 [m in _i ]
N. Repčić, M. Čoiić: Z B IR K A ZA DA T A K A IZ TRANSPORTNIM S R E D S T A V A
je k 1 = 0,94 (skripta, tab ela 3.3), a
k, = 1 za srednje uslove rada (skripta, tab ela 3.4).
Z a šinu A 45 (skripta, tab e la 3.5) sa širin o m glave šine b0 - 45 mm i r = 4 mm p re č n ik to č k a je
Dr > ------------------ ------------- r = 105,3 \mm \ < 200 \mm\ 1 7,5 • 1 • 0,94 - (45 - 2 - 4 ) L J 1 J što znači da odabrani p reč n ik to čk a zadovoljava.
Otpor ustalj ene vožnj e j e : : ' F w = ( Q n + G v ) \ ^ + M^ ' P V
U
T
(8000 + 3200)-
t
= {Qn+Gv ) - w = [ m Q + m v ) - g - w
)
9 R1 ’ -10,5 = 1153,6 [N] 1000
gdje je: w = 10,5 [A/7 foV] - specifični otpor ustaljene vožnje za kotrljajne ležajeve (skripta, slika 4.3). Otpor ubrzanja masa
= (8000 + 3200) ■0,12 • 1,15 = 1545,6 [iV] gdje je: au = 0,12 \ms~2] - ubrzanje vitla pri pokretanju za komadnu robu (iz tabele 1.4). Tabela 1.4 Preporuka ubrzanja i usporenja mehanizma za vožnju vitla odnosno mosta dizalice
Pretovar s grabi licom Transport komadne robe Montažni radovi Transport rastopljenog metala
0,25 0,1 4 0,2 0,1 0,1
Nosivost fkg] 3200 4 12500 0,25 •I* P L/1
< 3200
O
Namjena dizalice
0,07 0,1
> 12500 0,25 0,1 0,05 0,1
Ukupna snaga potrebna za pokretanje je F w
'
V „
Fpyu
* V v
N P = N V + N U = - wy •+ • 1000-7 IOOO-t; 1153,6-32
1545,6-32 •+ = 0,684 + 0,916 = 1,6 [kw] 60-1000-0,9 60-1000-0,9 a nominalna snaga motora N ~= N r _ 16- _ 1.6 = 0,842 [kW). " V,r U7 : 2 1,9
22
N. Repčić, M .Ć o lić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Intermitencija motora mehanizma za vožnju kolica mehanizma je ED =
■100 =
T
2 -2 0 ■
—-^— -100
200
=
20
%
Usvaja se elektromotor šestopolni kavezni motor 4AZđ 90S-6 (prilog, tabela 1.28) sa karakteristikam a: -
N „ = 0 ,9 \kW] - snaga motora, nM = 870 [min-1 ] - broj okretaja rotora motora,
-
m D 2 =0,013 [kgm2].
Zadatak 10 Za mostnu dizalicu sa dva glavna nosača i centralnim pogonom sljedećih karakteristika: -
m T = 5000 [kg] - nosivost dizalice, m v = 2500 [£g] - masa voznog vitla, 13400 f e ] - masa konstrukcije mosta,
.
-
m„ = 2300 [kg] - masa mehanizma za vožnju mosta,
-
mK = 810 \kg] - masa kabine,
-
vv =100 [m! min] - brzina vožnje mosta, / = 20 [w] - raspon mosta, e = 0,8 [m] - krajnji položaj kuke, / = 2 [m] - položaj kabine.
koja pripada grupi dizalica sa teškim uslovima rada treba izračunati snagu za pokretanje mehanizma za vožnju mosta. (Q+GJ
Rješenje:
Fn
G: £>____
o j£ } -
£
Siiaka 1
e i e
Zbog promjene položaja tereta mjenjaju se i opterećenja točkova mehanizma za vožnju mosta pa se kod proračuna (odabiranja) točka uzima ekvivalentno opterećenje
Šema opterećenja
rp
___
r?
i p —i
2-F
___ __________ m a x
<„ —
+F m m
Minimalni i maksimalni pritisak na točak se računa za slučajeve kada se vitlo sa teretom nalazi na lijevom odnosno desnom kraju mosta, iz momentne jednačine prema slici 1.10 F max
•/-—G 2
— 2
w<' 2
Gy + Qr 2
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SRHDSTAVA
raču n a m aksim alni pritisak točka
=
m ) / —- + m •- + v" J 2 V 2
mv + m-r 1 /, \ , \ - U l - e ) + m K • ( / - / ) ■g 2 l
13400 ?
+ 2300
\ 20
'2 5 0 0 + 5000
•(20 - 0,8) + 8 1 0 - (20 - 2) •9,81
J 20
= 86612,5 [iV],
Momentna jednačina za izračunavanje minimalnog pritiska točaka se postavlja za slučaj kada je vozno vitlo na desnoj strani mosta i glasi
F ./-I.rm ---rvo •m in
2
2
r\T '' '/'/-> Gy +. Q
2
2
■ e - G K ■( / - / ) = 0
računa se minimalni pritisak na točak -+
m v + mr
F min■ =
■e + m K • ( / - / ) ■g
1 "(” ^ ° + 2300
20
-+
'2500 + 5000
-0,8 + 8 i 0 ■( 2 0 - 2 ) -9,81 = 52768 [# ].
20 Ekvivalentni pritisak na točak je F = Fekv =
2-86612,5 + 52768
= 75331 [w].
Iz tabele 1.3 (prethodni zadatak) za uslovnu nosivost točka odgovara točak nazivnog prečnika Dr = 3 1 5 [mm] čija je nosivost Fur —86 [&/V] za širinu noseće površine šine ž>0 = 45 [mm]. Materijal za izradu točka je Ć.0545 sa tvrdoćom nagaznog sloja H B = 4300 \n ! mn? \ . Provjera prečnika odabranog točka Dr >
F.ekv
75331
Pur-k2 -k3 -(b0 - 2 -r)
7,5• 0 ,8 2 - 0 ,9 - ( 4 5 - 2 • 4 )
= 367,84 [mm]
gdje je: p i/r = p Jlir- k lr = 7,5-1 = 7,5 N l m m 1 - dozvoljeni površinski pritisak, P*r = 7,5 \ n / mm2] - dozvoljeni uslovni pritisak, k ]r = 1 - koeficijent uticaj a material (skripta, tabela 3.2), k 2 = 0,82 - koeficijent zavisan od broja okretaja točka (skripta, tabela 3 .3) jer je
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A _________
k = 0,9 - koeficijent uticaja pogonske grupe (skripta, tabela 3.4). Usvaja se točak standardnog prečnika Dr = 400 [mm] gdje je prema tabeli 1.34 (u prilogu)
masa slobodnog točka mst = 252 [frg], a pogonskog mp, = 255 [% ]. Otpor ustaljene vožnje je 9,81
w
= (5000 + 2500 +13400 +1800 + 8 10) • 10 ' 3 •9,81 • 8 = 1845,1 [tf]. slučaj kad a' Ubrzanje pri kojem ne dolazi do proklizavanja točkova pri pokretanju dizalice je
lu
G KO • /?,
gdje je: pia = 0,2 - koeficijent trenja, = 1,1 + 1,2 - faktor koji uzima u obzir uticaj ubrzanja masa koje rotiraju. Kako je adheziona težina G =
1
■g
2
^ •(2 5 0 0 + 13400).+1800+ 810 ■9,81 = 103593,6 [n ], 2768 [A7]. •
a ukupna težina konstrukcije G KO = ( m V + m n , + m v o + m K ) ' g
= (2500 + 13400 + 1800 + 810) ■•9,81 =■181583,1 [N] otpor vožnje slobodnih točkova iznosi g prečnik? 5 [mm]. 2:
FWV = {Gko - Ga) ■w = (l81583,1 -103593,6)• 10~3 •8 = 623,9 [tf] Moguće ubrzanje dizalice mosta dizalice jt a<
0 ,2 -1 0 3 5 9 3 ,6 -6 2 3 ,9
181583,1-1,2
-9,81 = 0,904 [m j“2]
odnosno vrijeme ubrzavanje i00 a
60 • 0,924
1,8 [5 ] .
Tabela 1.5 Vrijeme pokretanja mehanizma za vožnju zavisno od brzine vožnje
’e r je
Brzina vožnje Tm/s] Vrijeme pokretanja [s]
do 0,5 3
5-5
-
1 6
1,5 1 7
2 8
2,5 9
3 10
25
N. Repčić, M. Čolić: Z B IR K A ZADA'! A KA IZ T R A N SPO RTN IH SR ED ST A V A
Z a zadatu nosivost i b rzin u vo žn je prem a preporukam a iz tabele 1.5 odabire se v rije m e u brzavanja tv = 6,5 [5].
Otpor ubrzanja masa je • J3X= (w7. + m v + m m + m m + m K)- — - p K
Fu,
S
lu
= (5000 + 2500 +13400 +1800 + 810)-
60-6,5
• 1,2 - 7233,85 [# ].
Sada kad su poznati otpor ustaljene vožnje i otpor ubrzaanja masa može se izračunati snaga potrebna za ustaljenu vožnju Nu =
= . 1845,1-100 = 3,42 [kw] 1000-7 60-1000-0,9
i za ubrzavanje mosta dizalice Nu 1000-7
^3 3 ,8 5 -1 0 0 60-1000-0,9
[w] 1 1
Nominalna snaga elektromotora se računa na već poznati način N.
i V _ N v + N a _ 3,42 + 13,4 - = 9,1 [kW\. 1,7 + 2 " 1,85
Zadatak 11 Za pogon mehanizma iz prethodnog zadatka odabrati standardni elektromotor ako dizalica radi u zatvorenom prostoru sa 18 ciklusa u toku jednog sata. Ima mehaničko kočenje a prosječni putom vožnje joj je 35 [m]. i [r n / sj
Rješenje: ]rad n i •hod
- —-h Ly
/ 1
p o v r a t n i\ hod
Put ubrzavanja dizalice je
\lk * g t 7 5 -tu su
T
■1c
= ~ ~ ~ = —2-^
.. ....... 1
Siika 1,yi Srednja radni ciklus mehanizma
gdje je: a■
■
v„
100
tu
60-6,5
Prema preporukama se može uzeti da je vrijeme kočenja tK s 0,75 •/„ - 0,75 - 6,5 - 4,875 [,v] == 5 [s] odnosno
6,5 - 5 , 4 [m]
N. Repčić, M- Čolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
ik
1000 r _2i — — = 0 ,j3 j \ms 60-5 L 1
pa je put kočenja ak -t*k 100 _ 0,333• 5 .. r 1 ** = vv -h - - V L = T 7 r -5 ---- - = 4,2 [m\. 60 Put ustaljene vožnje je s v = s - su - sk = 35 - 5,4 - 4,2 = 25,4 j/n] a vrijeme ustaljene vožnje i = vv
v
, “r 40A 60= ^ 100
4 jj j LJ
Kako je kočenje mehaničko motor radi samo kod pokretanja i ustaljene vožnje, odnosno = 2-(f. + 0 = 2 -(6 ,5 + 15,24) = 43,48 [s]. Vrijeme trajanja jednog ciklusa iznosi r r _ 3600 _ 3600 = 2 0 0 [j] nc 1< pa je stvarna intermitencija
Tc
200
Broj uključivanja motora je = c ' «c = (z, + **)• nc = t2 + (2 *4)]* 18 = 72 + 108 gdje je: zn = 2 - broj uključivanja za normalni rad, z K - 2 + 4 - broj korektumih uključivanja. Sada se može odabrati motor sa standardnom intermitencijom EDS = 25 % i brojem uključivanja z u = 1 5 0 \uklj / h\ čija je potrebna snaga
\ED
s
Iz priloga tabela 1.25 odabire se standardni elektromotor sljedećih karakteristika: N m = 9,5 [kJV] - standardna nominalna snaga elektromotora, nu = 950 [min-1 ] - broj okretaja motora, r _ m - D2
0,5 = ~ r = 0,125 \kgm2\ - dinamički moment inercije rotora motora, 4 4 - M m / M n —2,7 - maksimalni faktor preopterećenosti,
1M — "
V
'
N- Repčić, M. Čolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
čija je o zn ak a 2 A K M d 160L -6, 25% , S4 “ Rade K ončar”-Z agreb (Z P D 160L -6 25% , S4, “ S ever”-Subotica). K ada ne bi bili po zn ati m om enti inercije rotirajućih d ijelo v a m e h a n iz m a za v o ž n ju (k ao u
N nx=9 ,5 [ k W ] srednji fak to r
ovom za d atk u ) kod n o m inalne snage odabranog m otora preopterećenja je
w
N F N i/ + N u 3,42 + 13,4 = —- = —1-------— = --------------= 1,77 sr N n Nn 9,5
/ ^ \ w = 1,7 + 2 ) V sr J
Za usvojeni m inimalni faktor preopterećenja i//min =1,1 maksimalni faktor preopterećenja je J6 ^
:C
m ax
=
2
•
=
2
• ^
7 7
-
U
=
2
>4
< W m =
4
2
> 7
što znači da m otor zadovoljava.
Zadatak 12 Izvršiti provjeru na zagrijavanje elektromotora odabranog u prethodnom zadatku.
A
Rješenje: Maksimalni m om ent na vratilu motora u momentu pokretanja je M P = ^ r - = —y +--Nu = -3 ,42+ — - = 0,169 [kNm] = 169 [Nm] coM coM 99,484 L J . L J
^ ■m*:<
gdje je: coM -
- - 71
= 99,484 [y '] - ugaona brzina vratila spojnice.
16 m
Iz tabele 1.29 (prilog) odabire se elastična spojnica ^ 2 0 0 - JUS M. C l. 516 sljedećih karakteristika:
pv fc .J p
D = 200 [mm] - nazivni prečnik kočionog bubnja, M t = 200 [Nm] - nominalni moment spojnice,
-
^ s.
m • D 2 0,27 f, 2] . . . . . I s - --------- = ------- = 0,0675 [kgm j - moment inercije spojnice.
Za t
Moment, reduciran na vratilu motora, kod ustaljene vožnje je ------- ! 0
T]
coM
0,9
0_ 60-99,484
6 [^m]
1
J
Veličina mom enta (reduciranog na vratilo motora) potrebnog za ubrzanje masa koje se kreću tpravolinijski iznosi ,/jf
Vv
V
1
/
\
M m = Z ^ r n r— --— - - = {mr + m yv + m mm+ m vo m + mKy — - fu *1 tu a
/
1
.
■ T]
N. Repčić, M -Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R ED STA VA
V
(5000 + 2500 +13400 +1800 + 81 Q )-f— v 60 J
1
112,212
6,5-99,484- 0,9
a moment potreban za ubrzanje masa koje rotiraju ;ao u “ktor
M :r = P \ l u + I S)-£U = 12-(0,125 + 0,0675)-
99,484
3,536 [Nm].
6,5
Ukupan moment reduciran na vratilo motora u trenutku pokretanja mehanizma je = m u r = K +M;n = 3 4 ,3 4 6 + (112,212 + 3,536)= 150,094 [Nm]. Kako je nazivni moment instaliranog motora i/„ = ^ =
.= 95,5 [Nm] 99,484 1 J
g>u
to je srednji faktor preopterećeni a M m _ 150,094 H'*r ~ M n ~
95,5
= 1,57
( ^ = 1 , 7 + 2),
a maksimalni faktor preopterećen] a max = 2 •
- V™ = 2 • 1.57 -1,1 = 2,04 < y/m = 2,7
gdje je: i//mm = 1,1 i usvojena vrijednost minimalnog faktora preopterećenja. Ekvivalentni moment je M. =
i
Mp •tp + M y -ty
150,0942 -13+ 34,3462 -30,48
tp + ty
13 + 30,48
= 86,963 [Nm]
odnosno, sa standardnom intermitencijom EDS = 25 % = M , -J —
= 86,963 •J ~ ~ = 81,095 [Nm] < M „ = 95,5 [Mw] 25
što znači da instalirani elektromotor zadovoljava na zagrijavanje. Za istu namjenu (ukoliko bi bilo nužno) mogao bi se iskoristiti elektromotor iste snage j intermitencije sa nM = 718 m in-1 ili standardnom intermitencijom EDS = 4 0 [%] k W ] - standardna nominalna snaga elektromotora, nM =960 m in-1 ] - broj okretaja motora,
ecu
m - D 2 0,5 ^0,125 [>tgOT2] - dinamički moment iinercije rotora m otora, 4 4 W = M m / M „ = 3,1 - maksimalni faktor preopterećenosti. ( ^
N.
N_
=lj7, 2)
8,5
29
N. Repčić, M .Čolić: Z BIRK A ZADA TAKA IZ T R A N S P O R T N IH SR E D ST A V A
Z a d a ta k 13 Za opsluživanje proizvodnog procesa koristi se uređaj šematski prikazan na slici 1.12 a. Sastoji se od vitla sa ručnim pogonom, užeta i dvoja kolica (vagoneta). Okretanjem ručica na vitlu u jednom ili drugom smjeru vrši se naizmjenično kretanje kolica uz odnosno niz stazu. Kolica koja se kreću odozdo prema gore (uz stazu) su puna, a odozgo prema dolje su prazna. Ako je poznato: - m K = 800 [kg] - masa kolica, m T = 1000 \kg\ - masa tereta u kolicima,
Frx = 200 [iV] - sila kojom jedan radnik djeluje na ručicu vitla, r - 400 \mm\ - radijus ručice, -
D t = 200 \mm\ - prečnik točka kolica, uže normalno pleteno 6 x 1 9 .
Potrebno je: odabrati uže, izračunati minimalni broj namotaj a užeta na bubnju kako bi se izbjeglo proklizavanje ako je koeficijent trenja izm eđu užeta i bubnja // = 0,2 te minimalni prenosni odnos prenosnika na vitlu.
Rješenje: Sa slike je vidljivo da su nepovoljniji uslovi rada (uže izloženo većoj sili zatezanja) kada se puna kolica kreću uz stazu pod nagibom 60° u odnosu na horizontalu, a prazna odozgo prema dolje niz stazu koja je pod nagobom 30°. Prema slici 1.12.b može se pisati d a je sila kojom treba vući kolica uz stazu F = Gi r Sir)j3 + Fwv a za opisani slučaj vrijedi Fj = Gy - sin 60 + Flvvi = {mK + mT) ■g ■sin 60 + {mK + m T)- g ■10-3 • cos 60 • w
1
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SRED STA VA
= (800 + 1000)- 9,81 • sin 60 + (800 + 1 0 0 0 )• 9 ,8 M -0 " 3 • c o s 60 • 10,5 = 15292,276 + 92,704 = 15384,98 '[n ], dok j e sila u kraku užeta koji se nam otava n a bubanj
F- = “tj0 = 1^ 0,98 ^
= 15698’9 6 M -
P rečnik u ž e ta je
14-S-Fv, 14 -4 ,5 -1 5 6 9 8 ,9 6 llof , . , r i d u > ------------ = J ----------------------- =11,2 \mm\ usvaja se d n =12 \mm\ V0,455-3,14-1570 L 1 u L J gdje je: S = 4,5 - stepen sigurnosti (za prvu pogonsku grupu zbog ručnog pogona). Sila u kraku užeta kojim su vezana kolica koja se kreću niz stazu (slika 1.12 c) je F2 = Gk -sin 3 0 - F wv2 = m K -g - s m 3 Q - m K -g - 1 0 -3 -cos30-w = 800-9,81 - s in 3 0 - 800 -9,81 - IO"3 -cos30-10,5 = 3924-71,364 = 3852,64 [tf] a n a mjestu gdje uže napušta bubanj
Fui = Fi-t?o= 3852,64 • 0,98 = 3775,6 [tf] p a je p rem a O jlero v o m izrazu odnos n ailazne i silazn e sile n a bu b n ju
F„ Fs
F,,
-= e f F(j2
odakle se izraču n av a obuhvatni ugao užeta
a = — • ln —— ------- ln -------------= 7,125 \rad 1 fi FU2 0,2 3775,6 1 J odnosno 5-180 7,125-180 a = -------- = —------------ = 408.44 ti 3.14 Kako je obuhvatni ugao užeta na bubnju a —2 - t i •n to je minimalni broj namotaja n=
a
7,125
1-n
2-3 ,1 4
= 1,135 [namotaja ] .
Da bi se odredio minimalni prenosni odnos prenosnika (reduktora) potrebno je znati prečnik
N. Repčić. M. Čolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH SRED STA VA
Dh = [
1•du = 1 8 -1 2 = 216 \mm] odabire se standardni prečnik Dh = 250 \m m \
pa je F() -Dh / 2 _ 1 1 9 2 3 ,3 6 -0 ,2 5 /2 Flt-r-r] 320-0,4-0,85 gdje je: F() = Fin - F I;1 = 15968,96-3775,6 = 11923,36 [//] - obodna sila na bubnju, F r - (p-m- F a = 0,8• 2• 200 = 320 [Af] - ukupna sila kojom se djeluje na ručice, (p - 0,8 - koeficijent neravnomjernosti zavisi od broja radnika, m = 2 - broj radnika koji djeluju na ručice mehanizma, 77 = 0,85 - stepen korisnosti prenosnika.
Z a d a ta k 14 Zakretanje dohvatnika (strijele) okretne dizalice prikazane na slici 1.13 izvodi se ručno povlačenjem tereta (užeta o koje je ovješen teret). 500
/ r
Ako je poznato: m T = 125 [Ag] - masa tereta (nosivost), m n = 28 [kg] - masa okretnog dijela, mM = 52 f e ] - masa pogonskog uređaja, m <; = 8 [Ag] - masa uređaja za ograničenje visine dizanja,
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ TR A N SP O R TN IH SRED STA VA
m K = 0,04 ■mr - masa sklopa kuke, d a = 5,5 [mm] - prečnik užeta i h = 0,465 [m] - rastojanje između gornjeg i donjeg oslonca odrediti silu kojom treba vući za uže (teret) da bi se dohvatnik zakrenuo. Rješenje: Prečnik kotura je Dk = ^ ~ ^ - d u =18-5,5 = 99 [mm] usvaja se Dx =100 mm pa je DK = D { + d u = 100 + 5,5 = 105,5 m m . Reakcije u osloncima se računaju iz uslova ravnoteže (momentne jednačine) koja prema slici glasi (Qt + Gk )-2 + Gg -(2 + x - 0 , 1 -0 ,1 2 5 ) + G0 -0,5 + GU -0,125- F H -h = 0 odnosno p
-
1?Q4‘ m T
•
g ' 2 + m G
- g - ( x + 1,775) + m D -g-0,5 + mM - g - 0,125 h
_ 1,04 • 125 - 9,81 • 2 + 8 • 9,81 - (0,024 + 1 ,7 7 5 ) + 28 • 9,81 • 0,5 + 52 • 9,81 • 0,125 _
_
= 6221,27 M
gdje je: x = 100 + ^ - 12 — V 2 ) 2
100 + ^ f ^ / 2 V 2 )
2
= 23,625 [mm]
a vertikalna reakcija u gornjem osloncu Fy = {Qt + G k ) + G g + G d + G m = (l,04 • m T + m G + m D +m M) - g = (1,04 •125 + 8 + 28 + 52) ■9,81 = 213 8,58 M . Površinski pritisak u kliznom ležaju gornjeg oslonca od sile F h je F h
P ca = —
I ■a
^ Pa.,;
odakle se računa dužina rukavca Fh 6221,27 r , l - —------- = ------ 7-------- r = 17 ,j + 25,9 [mm] d-Pte 30-(8 + 12) 1 J a usvaja se l = 25 [mm]. Rukavac gornjeg oslonca je opterećen na savijanje
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A ZADA TA K A IZ TRA N SPO RT N U i S R E D S T A V A
FH - y 2
F „ - l - 32
6 2 2 1 ,2 7 -2 5 -3 2
W
:l - n - d 3
2 -3 ,1 4 -3 0
= 29,35 \n / m m 2].
P ovršinski p ritisak od vertik aln e sile Fy iznosi 4 - F,,
Pl
\ d 2 - d 2) - x
4 -2 1 3 8 ,5 8 J 73 J 4 = 2,42 [yV/ m m 1 ] < p do; = 8 + 12 [n t mm (4 5 2 - 3 0 ‘
što znači da ležaj odgovara. Maksimalni pritisak na točak u donjem osloncu je = f h ' ~ - S I l ■= 6 2 2 1 , 2 7 -
f
2
2 • cos 45
cos V i
4399,1 [n ].
Uzme li se d a je specifični pritisak u ležaju točkića donjeg oslonca F,
l2 - d 2
< p dnz = 8 + 1 2 \n J m m 2]
za l2 / d 2 = 0.8 može se pisati P
0,8 • d 2
odnosno prečnik osoviniee je d, ■
F,
I— 4399,1
21,4 + 26,2 [mm]
usvaja se d 2 = 25 [mm] pa je njena dužina l2 = 0,8 •d 2 = 0,8 • 25 = 20 \mm\. Napon koji se javlja u osovinici donjeg oslonca ima vrijednost (L ^ — + 5 •32 ~y 2 W
U
k
• dl
f 20 ) 4399,1 - — + 5 ■V. l 2 j = 43 [iV / m m 2 ] 3,14 -253
Otpor koji se suprotstavlja okretanju dohvatnika u donjem osloncu je p1 wo = r p - d 2 + 2 - / ' x Dr Dt ,
0,1-25 | 2 -0 ,5 a 2-4399,1 = 439,91 [//] 70 70
gdje je: fi = 0,1 - koeficijent trenja. Dr = 2
115
160^
70 \mm\ - prečnik točkića (prema slici 1.13),
a sila kojom treba vući da bi se izvršilo zakretanje iznosi
N- Repčić, M .Ć olić: Z B IR K A ZA D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Fu
fi-d
F„
d + d, + Fy - fi ■ + Fu,
D,
2000 6221,27 + 2138,58 - 0,1 - - ° + 45 + 439,91 • 115 __________ 2___________________4___________ = 31,966 [N] 2000
Zadatak 15
Slika l.jA Platforma podizača i šematski prikaz užeta mehanizma za dizanje
Za vertikalno premještanje tereta koristi se podizač čija je platform a i uže mehanizma za dizanje prikazani na prethodnoj slici. Odrediti maksimalnu silu zatezanja užeta te nosivost podizača ako je poznato: -
rastojanje osovina prednjih i zadnjih točkova kolica d = 645 mm, masa platforme i kolica mk = 120 kg čiji je pravac sile težine udaljen c = 200 mm od ose osovine donjeg točka, pravac sile težine tereta je na b = 650 m m od ose osovine donjeg točka, prečnik točka Dr = 80 m m , a rukavca d r = 25 m m , debljina profila t = 10 m m (po kojem voze točkovi kolica), snaga ugrađenog elektrom otora 2,8 kW ,
brzina dizanja 31,2 m/min. Rješenje: Iz izraza za snagu motora
1000->7*
[kW] se računa sila kojom treba vući kolica 1000 • N v ■TjKk _ 1000 -2,8 0,8 -60 31,2
= 4307,7 [N]
35
N. Repčić, M. Colić: ZBIRKA ZA D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D ST A V A
gdje je: rjuk = r\l ■rjh - rjK = 0,986 • 0,94 • 0,96 = 0,8 - ukupan stepen korisnosti prenosnika, 770 - stepen korisnosti jednog kotura, r]h = 0,96 + 0,97 - stepen korisnosti bubnja, 77n = 0,93 + 0,97 - stepen korisnosti reduktora. M omentna jednačina za gornji oslonac Gr - (b + D r + /)+ GK
+ Dr + 1) —
■(Dr + 1) —F r ■u — 0
gdje je: b + Dr +t = 650 + 80 + 10 = 740 [mm] = 0,74 [m\, c + Dr + / = 200 + 80 + 10 = 290 \mm\ = 0,29 \rri\, Dr +t = 80+ 10 = 90 \mm\ = 0,09 \rn\, a —-\Jd2 —(D t + /) = yj6452 —(8 0 + 1o)2 638,7 {mm} = 0,6387 [m] odnosno GT • 0,74 + G k • 0,29 - Fx • 0,09 - FB • 0,63 87 = 0 Slika l.j-5 Šematski prikaz j platforme
( 1)
Momentna jednačina za donji oslonac glasi
r r\A'!
G t - b + GK •c - Fa ■a = 0
a uvrštavanjem poznatih vrijednosti je G t •0,65 + GK ■0,2 - Fa • 0,6387 = 0
(2)
Sila kojom treba vući naviše (iz uslova £ Fy; = 0) se računa iz izraza Fx = G k + G r + FiV pri čemu je otpor vožnje F w = F p u - w = (Fa + Fb )-
'2 -f
/i-d ' Dr j
a specifični otpor ustaljene vožnje w
r 2 • / /J-dA —- +- —D,r
0
=
2•/ n D-r
fi-dr V 2-0,5 0,008-25 n n T i — ~ r + K = ----- - + - ---------- + 0,005 = 0,02 IN / N L n sn ’ l j Dr 80 80
Kako je pritisak točkova na podlogu (iz uslova 2 Fxi = 0) Fa =F„ može se pisati da je F\ = G r +G K +(Fa + Ftt) - w = Gr +G k + 2 - F a - w odakle je težina tereta Gr = F x - G k - 2 - F a - w = 4307,7 -1 2 0 •9,81 - 2 -FA - 0,02 = 3130,5 - 0,04 ■Fa
36
N. Repčić, M .Č olić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RT N IH S RE D ST A V A
Uvrštavanjem u jednačinu (2) dobija se (3130,5 - 0,04 - F j • 0,65 + 120 • 9,81 - 0,2 - 0,6387 - FA = 0 F a ~ 3415,47 pv] = Fis p a je težina tereta
Gr = 3 1 3 0 ,5 - 0 ,0 4 = 3 1 3 0 ,5 - 0 ,0 4 - 3 4 1 5 ,4 7 = 2993,9 [7V] odnosno njegova m asa
što znači d a je nosivost podizača mT - 300 [kg\. Maksimalna žila zatezanja užeta je na mjestu namotavanja na bubanj i iznosi
i na osnovu nje se dim enzioniše (odabira) uže.
Zadatak 16 Okretna dizalica na slici 1.16 namjenjena je za dizanje tereta do 1500 kg pri maksimalnom dohvatu 12 m i 2000 kg pri dohvatu 9 m. Minimalni dohvat dizalice je 4m. Teret se podiže brzinom 5 m/min dok je brzina okretanja 0,75 m in'1. Ako je poznato: -
mnp - 250 j&g] - masa nosača protiv tega,
-
m p = 2800 [kg] - masa protivtega,
-
msl = 2560 [kg] - masa stuba,
irij = 600 [kg] - masa dohvatnika. m K =192 [%] - masa koturače za promjenu dohvata, msk = 27 [% ] - masa sklopa kuke s graničnikom visine dizanja, treba uraditi sljedeće: Q izračunati sile u užadim a na k a rak terističn im m jestim a (dizanje i pro m jen a dohvata), izračunati pritiske u osloncim a o k retn o g dijela i provjeriti specifične pritiske u ležajevim a oslonaca, izračunati otpore okretanju od tre n ja pri zakretanju okretnog dijela, izračunati m om ent otpora od in ercijaln ih sila, izračunati snagu m otora za okretanje. Pri okretanju ne uzim ati u obzir uticaj vjetra i o tk lo n tereta.
37
N. Repčić, M. Čolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RTN IH S R E D S T A V A
1. Sile u užetu za dizanje tereta - kod dizanja tereta mase 2000 kg
Fur\ ~ Q
l~ 7 o
1
1—?7o ^0
t§T: S S fc ti? 38
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ TRANSPORTNIH S R E D ST A V A
= 2000 -10
Fun
F ut = 77o
1 - 0,98
- 9,81-
1-0,98
1
- = 10,318 [kN],
0,98
10,318
= -1-0-’9 - -- = 11,186 [*W] 0,98
Sila Fut = 11,186 k N je na mjestu namatanja na bubanj i na osnovu nje se đimanzioniše uže. Slika 1.17 Šema užeta kod ^ mehanizma za dizanje
- za te re t m ase 1500 kg
= 1500-10
-9,81-
7,738 [foV], 1 - 0 ,9 8 2 0,98
F, UT1
Fun
7,738
7o
0,983
= 8,221 [ft//],
Fut2
8,221
7o
°>98
UT
8,39 [flV].
2. Sila zatezanja koturače
a) Dohvat A = 9m sa teretom mase 2000 kg Ugao nagiba dohvatnika iznosi A - 0,32 9 - 0 ,3 2 c o s r = -----------= ----------- = 0,7233 lD
12
y = arecos 0,7233 = 43,67 [°] paje
y B = l D -sin^ = 12-sin 43,67 = 8,286 \m\ Ugao koj zatvara koturača sa horizontalom je y B —4,2 tg a = S? n A -0 ,3 2
8 ,2 8 6 -4 ,2 = 0,47074 ; 9 - 0 ,3 2
a ugao koji zatvara uže mehanizma za dizanje
17)1 a = 25,21 [°]
N- Repčić. M .Ć o lić: Z BIRK A ZA D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
y „ - 1,3 _ 8,286-1,3
‘gj3
A - 0,32
= 0,8048;
9 -0 ,3 2
J3 = 38,83 [ " ]
Iz momentne jednačine ■cos y +
-c o s / ) +
-
- sin fi -lD ■c o s y + FK ■s i n a • lD • c o s y
Ftrn ■cos (3 ■lD - sin y - FK •cos a -lD ■sin y = 0
odnosno a (e + G j+ ^
l D - c o s y + Furx -lD ■(sin f3 ■c o s / - c o s (5 - s i n y)
+ Fk - lD ■( s i n a - c o s / - c o s c č - s i n / ) = 0
Uvrštavanjem poznatih vrijednosti dobija se (2+'0,027) + -—
9,81
-12 •cos 43,67 +10,318 • 12 • (sin 3 8,83 • cos 43,67 - cos 3 8,83 - s
+ Fk ■12 • (sin 25,21 - cos 43,67 - cos 25,21 • sin 43,67) = 0 odakle je sila zatezanja koturače 198,145-10,447 3,8
=49,394 [fcV]
Sila u užetu koturače na mjestu napuštanja stuba F/JK2 ~ FK '
^ ~ 71q 1 -V
UK
%
1 -0 ,9 8
49,394-
A
1
1
1 - 0 ,9 8 6 0,98 a
Slika 1.19 Koturača za promjenu ugla dohvatnika
mjestu nam atanja na bubanj F,UK 2 UK3
= M ! = 9jo i [ ^ t]
rio
0,98
6) Dohvat A—l 2 m sa teretom mase 1500 kg Analogno prethodnom radu za dohvat 9 m prema slici 1.20 je lp
= 1
^ 2
12
= 0,9 7 3 3 ;
, - i y 6 ["]
y B ~ Id • sin y = 12 • sin 13,26 = 2 ,7 5 2 [/w];
tga =
yB = = 0 1 2 4 ;" g = 7,067 [° ] A - 0,32 1 2 -0 ,3 2 L J
N Repčić, M- Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N SPO RTN IH SREDSTAVA
«»= & - u
A - 0,32
V - ('sk
2,752-1,3 1 2-0 ,3 2
= 0,1243
P = 7,086 [°] Slika 1.20 Skica za proračun kod dohvata 12 m
Iz momentne jednačine prema prethodnoj slici ( e + G j + ^ f - ■lD -cosy + F ^ -lD -(sin/?•c o s /- c o s /? -s in 7 ) ~ F k -lD ' ( s i n a • cosy + c o s a • s i n / ) = 0 Uvrštavanjem poznatih vrijednosti (1,5 + 0 ,0 2 7 ) + ^
9,81
-12 ■cos 13,26 + 7,73 8 • 12 • (sin 7,086 •cos 13,26 - cos 7,086 • sin
- F k •12-(sin7,067-cos 13,26 + cos7,067- s in i3,26) = 0 dobija se sila zatezanja koturače 209,34 - 9,986
K
4,17
[w ] 1
1
dok je sila zatezanja užeta na mjestu napuštanj a okretnog stuba
F « i = Fk ■ 1 —»7o
-— = 47,81. 1 -0 ,9 8 ° %
^ = 8,547 [*v ] 0,98
Kako je sila zatezanja koturače manja nego kod dohvata 9 m sa teretom 2000 kg pa se uže đimenzioniše na osnovu maksimalne sile zatezanja 9,01 kN. 3. Pritisci u osloncima 0 145
Kako je namotavanje užeta na bubanj kod oba mehanizma (i za dizanje tereta i za promjenu dohvata) na postolju to njihove sile zatezanja dodatno opterećuju aksijalni ležaj u donjem osloncu. Iz ranijeg teksta se vidi da su obje sile zatezanja u užadima veće kod dizanja tereta od 2000 kg s dohvatom 9 m pa za taj slučaj treba provjeriti (defmisati) aksijalni ležaj.
Slika 1.21
7
Donji oslonac
Vertikalna sila pritiska u donjem osloncu je
Fv - Q Jt Gsk + G d +G k + Gnp + Gp + G s, + Fur2 + FUK2 = (2 + 0,027 + 0,6 + 0,192 + 0,25 + 2,8 + 2,56) - 9,81 +10,962 + 8,83 = 102,48 [*#]. dok je kod dohvata 12 m sa teretaom 1500 kg
41
N- Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Fr = (1,5 + 0,027 + 0,6 + 0,192 + 0,25 + 2,8 + 2,56)• 9,81 + 8,221 + 8,547 = 94,55 [jfc/V]. Specifični pritisak na dodirnim površinama usljed aksijalne sile Fv se računa iz izraza p D2 = (D 2 _ ^F : y n -
= 8 ^ i 2 [N / m m l]
odakle je minimalni prečnik za pritisak p dn, = 8 + 12 N / m m 2
Đ
4 .10 2 ,48.10> + 145’ .(S ,1 2 ).3 ,1 4
V
V
[
j
3,14.(8+12)
Usvaja se D = 205 mm pa je specifični pritisak 4-102,48-103 21 ;----------- ------------ - 6,2 L-^ /mm (205 -1 4 5 ]• 3,14 L J
P d 2 - 7—
02
Horizontalna reakcija (pritisak) je jednak u oba oslonca a izračunava se iz momentne jednačine kod dizanja tereta
(O i(7.
4 ' - G np nn- - + 0,32 - G
2
J
2
-(4 + 0 , 3 2 ) - ^ - 5 , 7 = 0
pa je za m T = 1500 kg i dohvat A —\ 2 m (1,5 + 0,027)-12 + (0,6 + 0,192) •
1 2 -cos 13,26
+ 0,32 -0 ,2 5 -2 ,3 2 -2 ,8 -4 ,3 2 ■9,81
5,7 = 18,12 [kN], a za m T = 2000 kg i dohvat A = 9 m (2 + 0 027)-9 + (0,6 + 0,192)-
1 2 -cos 43,67
+ 0,32 - 0,25 • 2,32 - 2,8 •4,32
9,81
5,7 15,93 [&V], Momentna jednačina za slučaj rasterećene dizalice kod minimalnog dohvata glasi G , - (4 + 0,32) + G „ • - + 0,32 - ( 0 D + G , ) •
A - 0,32
pa je horizontalna reakcija (pritisak u osloncu) jednak
+ 0,32
Gxk. A - F H -5,7 = 0
R Repčić, M .Ć o lić : Z BIRK A Z A D A T A K A IZ TRA N SPO RT N IH SRED STA VA
[2,8 • 4,32 + 0,25 • 2,32 - (0,6 + 0,192) - 2,16 - 0,027 - 4]- 9,81 5,7
18,68 [fcW]
što znači d aje dobro odabrana masa protiv tega je r su oslonci opterećeni približno jednako kod opterećene dizalice s maksimalnim dohvatom i rasterećene s minimalnim dohvatom. Specifični pritisak u donjem osloncu od maksimalne radijalne sile je Fh 18,68-103 , „ \ XT, 21 p D\ = ---------------------= 1,61 W/ mm < p d„, l-d 80-145 L J gdje je: / \mm\ - dužina rukavca, d \mm\ - prečnik rukavca.
4. Pritisak na točkiće u gornjem osloncu a) za dohvat A = 12 m Sa slike se vidi d a je sila u jednom točku F, =
Fu 2 -cos45
=
18,12 = 12,813 [M ] 2 -cos45
ili prema poznat* opterećeni točak
f, = f h
-
cos x, 2
F h -co s45
F h -cos45
cos2 4 5 + cos2 45
2 -c o s245
F„ 2-cos45
18,12 2-cos45
12,813 [kN]
2 , cos Yi
b) za dohvat A = 9 m Sila pritiska na točkić je F;
i c cn
F.
— ----- = 11,264 [
2 -cos45
sila pritiska na točkić kod rasterećene dizalice je F: = 1
1—
.1I ‘^O
f% l ..
! !
7- “ T !
03 5
2 -cos45
=
18’68 = 13,21 [W ]. 2 -co s45
Na osnovu iznijetog može se provjeriti specifični pritisak izmđu glavčine točka i osovinice koji (prema slici 1.23) iznosi
1— — i
F,
PCA
F h _ 13,21 -103 l-d ~ 50-35
090
shka
1.23 Točkić gornjeg . oslonca
Osovinica točka se proračunava kao osovinica kotura za izravnavanje.
•
-
N. Repčić, M. Ćolić: Z BiR K A Z A DA TA K A IZ T R A N SP O R T N 111 S R E D S T A V A ______________
5. O tpori trenja u go rn jem o sloncu Z a slučaj k ad a se valjci k o trljaju po nepokretnom prstenu izraz za o tp o r k reta n ja je d n o g v a ljk a
je. Fwo
2• —— + — — ■F.
^ H -d
V dt
dt
kako su u ovom slu čaju d v a ravnom jerno opterećena točka to je o tp o r tre n ja k o d m ak sim a ln o g d o h v a ta A = 12 m
F h = J wo
' n -d
2- /A D' Tt
J
■ Z ^ = f ^ +^
)
2 -12'813 = '-2 8 1 3 [W ] = 1281-3 M >
a kod dohvata A = 9 m F h = 1 wo
0,1-35 2-0,5 +2 -f} +■ -2-11,264 = 1,1264 [kN] = 1126,4 [AT] ■ ! . * = 90 D. 90 v Df rf d
6. M om ent trenja pri zakretanju dizalice M oment trenja koji se treba savladati kod okretanja dizalice je ' M W = F H - ^ - + F, ■M ^ D + d ^ + F^J A 2 4 2 p a je za dohvat 12 m 3
=18,12-103 - 0,08: --------- --+ 9 4 ,5 5 -IO3
0,08 •(205 +145) •10~3
+ 1281,3-
495-10'
= 1084,1 [Nm], a za dohvat 9 m < = I 5 ,9 3 I . 10. . M L H H 0 1
+ 102,4 8 . 1 0 - . 0’08-<205 + 145) - 10% 4
1126,5 . ^ ° 1 2
= 1098 32 [Arm], Vidljivo je da su oba otpora kod ustaljenog okretanja isti. 7. M oment od otpora inercijalnih sila Ovaj otpor nastaje pri ubrzanju masa koje rotiraju oko ose rotacije dizalice. Iz tabele 1.1 se vidi d a je vrijeme ubrzavanja kod okretanja tu = 4 + 8 5 , ali kako su nosivost dizalice i njen dohvar relativno mali to se može uzeti d aje tu = 3 i . Inercijalne sile tereta i dijelova konstrukcije dizalice koji rotiraju su F ‘" =m. -r, - s d [JV] pa je moment otpora od inercijalnih sila (otpor ubrzanja masa koje rotiraju)
44
.n
N. Repčić, M. Ćolić; ZBIRK A Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RTN IH S RE D ST A V A
M'" = F"' -r - m, ■r 2 - s d [./V/77].
Kako je
cod =
n - n _ ;z~- 0,75 30 ~
= 0,0785 [5 "']
30
to ubrzanje pri pokretanju im a v rijed n o st
s d = —- = — — — = 0,0262 [5~2 ] . ti, 3
M om ent dohvatnika i koturače z a p o d iza n je dohvatnika xjrm
/, \2 \ I lD - c o s r
(
dk ~ \ m D + m K ) '
0
V
2
za dohvat 12 m M% =(0,6 + 0,192)-
/ 1 2 -co sl3 ,2 6 ^ 2
•0,0262 = 0,708 [kNm],
a za dohvat 9 m M l =(0,6 + 0 ,192)-f9 ' COs43,67) -0,0262 = 0,22 [kNm]. V
2
M oment tereta i sklopa kuke sa graničnikom visine dizanja je M j = {mT + mA )-{lD - cos y f -ed za dohvat 12 m M ; = (1,5 + 0,027) • (12 • cos 13,26)2 • 0,0262 = 5,458 [kNm], za dohvat 9 m M'rn = (2 + 0,027)• (9 • cos43,67)2 • 0,0262 = 2,25 [ićAfm], Moment od nosača protiv tega je M npm = m np ■
2
+ 0,32
- e d = 0,25 • 2,32 2 - 0,0262 = 0,035 [kNm],
a od protiv tega M * = m p -( 4 + 0,32)2 ■s d = 2,8• 4 ,3 2 2 -0,0262 = 1,369 [kNm]. Moment od stuba = ■ 2 ,5 6 ~0,377
.0 ,0 2 6 2 = 0,0024 [kNm].
Ukupan moment otpora ubrzanja masa koje rotiraju oko ose rotacije dizalice je aC
* = ^ +
m
;"+
m
; +
m
; +
m
;;
za dohvat 12 m
45
t§S^l8Š|ii
ilu
N- Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R ED STA VA
M"'k = 0,708 + 5,458 + 0,035 + 1,369 = 7,572 \kN rri], a za dohvat 9 m M'" = 0,22 + 2,25 + 0,035 + 1,369 + 0,0024 = 3,876 [kNm]. 8. S n ag a m otora za okretanje
Kako su mnogo veći otpori kod ubrzavanja nego ustaljenog okretanja se zbog većeg otpora kod ubrzanja pri dohvatu 12 m bira elektromotor za taj slučaj. Snaga potrebna za savlađivanje stalnih otpora (ustaljenog okretanja) je N., =
0,9
jj
= 94,56 [W]
a snaga za savlađivanje inercijalnih otpora (ubrzanje masa koje rotiraju) M*-cod
7,572-IO3 -0,0785 = 660,45 [W] 0,9
pa je nominalna snaga N„=
Ny 4- N u
94,56 + 660,45
Vsr
1,7
2
755,01 1,8
= 419,45 [W]
Zadatak 17 Izračunati snagu elektromotora mehanizma za promjenu dohvata dizalice na slici 1.25 ako je poznato:
- m r = 8000 [£g] - nosivost dizalice, ~mK = 300 [kg] -m asa kolica, - Dk = 400 [mm] - prečnik kotura, - Dr = 200 [mm] - prečnik točka kolica, ■.
= 6 [w] - maksimalna dužina lijevog kraja vučnog užeta, - / = 0,02 [/m] - maksimalni ugib vučnog užeta, koturovi i točkovi kolica imaju ugrađene kotrljajne ležajeve.
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A TA K A IZ T R A N SPO RTN IH S R E D S T A V A
H tlZ p c tr B T "
; O-r
I.
‘
-9-} fh
Slika 1.25
Mehanizam za promjenu dohvata
Rješenje: Otpor koji se javlja prelaskom užeta preko koturova pri kretanju kolica u desno iznosi _
= e i z a J = j ooo
770 .(l + ij0)
;
^
^
) = 2378;5 [ N ]
0,98-(1 + 0,98)
Otpor ustaljene vožnje je Fm = (Q + G k )• w = (8000 + 300)- 9,81 • 10'3 -10,5 = 854,94 [n ] gdje je w \ N / kN] - specifični otpor ustaljene vožnje (skripta, slika 4.3). Ukupan otpor kretanju kolica može se izraziti i razlikom sila u užetu sa desne i lijeve strane kolica ' '• ’
Fw = Fm + Fm = F d - F l = 2378,5 + 854,94 = 3233;44 [//]
Uvrsti li se stepen korisnosti kotura preko kojeg prelazi uže za premještanje kolica dobij a se sila u kraku užeta koji se namotava na bubanj f.
- S l Vo
pa je ukupni otpor kod promjene dohvata Fn „ F 1 Wu = — - 1F L r/o
F , + F lv
„ F,.w_ F /.= — + f l V0
Uzme li se da se za vuču kolica koristi normalno pleteno uže d = 6 mm (6 x 19) čija je masa po dužnom m etru m u = 0,125 kg / m (prilog, tabela 1.14) tada je sila u užetu vezan o m za lijevi kraj kolica
n q - x 2 0 ,1 2 5 -9 ,8 1 - 6 2 r i F = ± - — = -J---------’---------= 275,9 M 8 •/ 8-0,02 L J Ukupan otpor je jednak potrebnoj sili na obodu bubnja i iznosi
47
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z ADA PAKA IZ T RA N SPO RTN IH S R E D S T A V A
1FWu =
3233,44
+ 275,9-
0,98
0,98
1 = 3305,1 [A ].
A ko se kolica kreću b rzin o m vy = 25 m ! m in m ože se izračunati snaga m o to ra za p o k retan je
N..
FWu • vv
3305,1-25
1000 -T!h -T]r
60-1000-0,96-0,94
= 1,526
[kW].
Snaga potrebna za savlađivanje inercijalnih otpora (kod ubrzavanja) se izračunava kao što je urađeno u prethodnim zadacima. Zadatak 18
Fs
u6
Uraditi osnove proračuna (odabrati uže, izračunati snagu pogonskog motora i provjeriti vučnu sposobnost užetnjače) za lift kojim se prevoze ljudi ako je poznato: m T —600 [itg] - nosivost lifta, m k = 800 \kg] - m asa kabine, -
H = 16 \m] - visina dizanja, vd = 1,2/ 0,3 j/ra/s] - brzina vožnje.
(Gp)
G3
Rješenje: Ukupna sila u užadim a o koja je ovješena kabina s teretom '
pa je maksimalna sila u užetu na osnovu koje se bira uže
G, □ j (Q) Slika ip 6
Fv = Q + Gk = (600 + 790)-9,81 = 13636 [# ]
' šsrna lifta
F L , = S - F „ / 3 = S - F , / 3 = 12-13636/3 = 54544 [jv] gdje je stepen sigurnosti 5 = 12 ukoliko se bira lift sa tri noseća užeta.
Za lift je najbolje odabrati, zbog uslova eksploatacije, čelično uže 8 x 19 sil unakrsno pleteno sa vlaknastom jezgrom. Vlaknasto jezgro im a relativno veliki prečnik što omogućava da se porast opterećenja postepeno apsorbuje i prigušuje. U že se odabira p re m a
rač u n sk o j sili kidanja u z uslov F,„„ < F kiti t
tako da se iz tabele 1.21 (prilog) odabira prameno uže 8 x 1 9 sil -
4 -S-F.
f -tc ■Rm
4-12-13636 v 0,435 •^■■1570-3
gdje je / = 0,435 - faktor popune (skripta, tabela 2.1).
= 10,084 [mm]
N- Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A TA K A IZ TR A N SP O R TN IH S RE D ST A V A
pa se iz pomenute tabele 1.21 bira standardni prečnik užeta d - 11 m m . Prečnik užetnjače je
D > 40 - d u .= 40 -11 = 440 [mm] ^
na čijem su obodu urađeni klinasti žljebovi sa uglom y = 35° pa je koeficijent trenja užeta u žljebovima M
Mo _ OJ = 0,3326 . y .35 sin — sm —
2
Slika 1,27 Klinasti j o žlijeb
2
K ak o j e te ž in a p ro tiv tega
Gp = Gk + V ' Q gdje je y/ = 0,35 + 0,5 - koeficijent uravnoteženja (obično se uzim a y/ = 0,5) to je sila u užadima o koja je vezan protiv teg F2 = G = (mk + y / - m T) - g = (790 + 0,5-600)-9,81 = 10693 [N j. Za slučaj sa slike 1.26 (ne uzimajući u obzir težinu užeta) odnos nailazne i silazne sile na užetnjači je
< r \ 1
1 f,
FL
6
F, -
t
J
- e M-a
odakle se izračunava obuhvatni ugao G3
fc:
JU |_ Ge
1 , 13636 1 -m i — F- = 'in = 0,731 [rad]= 41,88 [°]. a=— ju F2 0,3326 10693 U trenutku pokretanja javljaju se inercijalne sile što uzrokuje promjenu odnosa naiiazne i silazne sile na užetnjači pa je potrebno provjeriti njihov odnos odnosno obuhvatni ugao užeta.
Slika 1.28 Šema za provjeru vučne sposobnosti
Odnos sila na užetnjači u momentu pokretanja naziva se vučna sposobnost užetnjače i uzima se slučaj kada prazna kabina ide odozgo prema dolje kako je prikazano na slici 1.28 ep >
F_ ■C -C '-'I 2 F-,
Kako je Fx = G p + G u =10693 + 198,7 = 10891,7 [N] gdje je Gu = 3 ■
• g - H = 3 • 0,422-9,81 • 16 = 198,7 [n],
F2 = Gk + G 1 = m k - g + 0 , 5- Gu =790-9,81 + 0,5-198,7 = 7849,25 [A^],
49
N. Repčić, M. Ćolić: ZBI RKA ZA D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S RE D ST A V A
g +a g -a
9,81 + 1,2 9,81-1,2
C. = ^ ------= —---------— = 1,2787 i
C2 = 1,2 - za klinasti žlijeb i nov klinasti žlijeb s prorezom vučna sposobnost užetnjače je 10891,7 •1,2787-1,2 = 2,129 7849,25 a obuhvatni ugao a > — -ln 2,129 = ---------- ln 2 ,129 = 2,272 \rad] = n 0 ° 11'. p 0,3326 L J Potrebna snaga elektromotora za pokretanje lifta iznosi * „
_ 7>063 [kfv]
2 ■7
50
2
■0,5
N. Repčić, M. Ćolić: ZBI RKA Z A D A T A K A IZ T RANSPORTNI H S REDSTAVA
Z A D A C I Z A S A M O S T A L A N RAD:
Zadatak 1: Zatezanje trake se izvodi pomoću utega ovješenih o uže kako je prikazano na narednoj slici Ip JCu
K
€C^
Pogled "P"
■HK
- > — III— c
T=CT Ako je poznato: mkb =1250 \kg\ - masa kolica s bubnjem, m T = 2800 [kg] - masa tegova, Db = 800 [mm] - prečnik povratnog bubnja, Dr —200 \mni\ - prečnik točkova kolica, m = 1800 [mm] - razmak između osovina točkova. h =120 [mm] - rastojanje ose točkova i bubnja. Potrebno je : - izračunati prečnike užadi i odabrati standardna, - izračunati sile zatezanja u traci ako je Fs = 1,04 • Fn, - izračunati potrebnu snagu motora ako bi se prethodni način zatezanja zamjenio koturačom i bubnjem kao na slici “A ” pri čemu treba uzeti d aje brzina kolica 0,36 m l min i ukupan stepen korisnosti prenosnika 0,85. Zadatak 2 Za izvoz material (uglja) na površinskom kopu rudnika koristi se skip koji se sastoji od dva vagoneta (koša s kolicima) koji su međusobno povezani užetom namotanim na pogonski bubanj.
N. Repčić, M .Č o lić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDS'I AV A
O kretanjem bubnja u jed n o m sm jeru kraj u žeta koji je vezan za puna kolica nam otava se na bubanj i vuče kolica prem a gore, a kraj koji je vezan za p razn a kolica odm otava se s bu b n ja tako da se kolica spuštaju niz stazu. K od rad a skipa bubanj se okreće naizm jenično u je d n o m p a u drugom sm jeru. M a sa vagoneta (koša s k olicim a) je 2 0 0 0 kg, a njegov koeficijent iskorištenja ms I m r = 0,4.
Poznato je: - vv = 2 [m -1] - brzina vožnje, - w = 10 [iV/kN] - specifični otpor ustaljene vožnje, - tu = 3 [j] ■- vrijeme ubrzavanja, Za pokretanje uređaja se koristi elektromotor sljedećih karakteristika: N n - 75 \kW], nm = 7 3 5 [min-1], m D 2 = 2 3 [fcgm2]. Kao kočioni bubanj sliži elastična spojnica smještena na vratilu motora a prečnik joj je D s = 500 [mm]. Treba uraditi sljedeće: - izračunati sile u užetu i odabrati standardno, - izračunati minimalni broj namotaj a užeta na bubnju da ne bi došlo do proklizavanja užeta po bubnju u momentu pokretanja ako je [x = 0,1, - provjeriti da li je dobro odabran elektromotor za pokretanje (izračunati ukupan moment reduciran na vratilo motora).
Zadatak 3 Za podatke date u prethodnom zadatku potrebno je: -provjeriti dali je dobro odabrana elastična spojnica (provjeriti specifični pritisak na dodirnim površinama obloge i bubnja, provjeriti specifičnu snagu kočenja), - odabrati standardnu kočnicu sa dvije čeljusti sa elektro hidrauličnim podizačem.
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRK A Z A D A T A K A IZ TRANSPORTNIM SREDSTAVA
Za da ta k 4
5300
5 60
Zidna dizalica prikazana na slici ima nosivost 3200 kg. Dizanje tereta se vrši ručno tako što radnik djeluje na ručicu silom Fr = 2 0 0 N . Radijus ručice je 400 mm. Uzme li se d aje snaga prosječno jakog čovjeka 73 W i ukupan stepen korisnosti prenosnika 0,78 treba uraditi sljedeće:
140
-
izračunati maksimalnu silu u užetu, dimenzionisati uže i
odabrati standardno izračunati potreban prenosni odnos čekraka, izračunati brzinu dizanja, izračunati pritiske u osloncima, izračunati silu kojom je potrebno vući za teret da bi se izvršilo zakretanje (za klizne ležajeve), izračunati sile u štapovima konstrukcije.
Z a d a tak 5
Q
53
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A ZA D A TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
Okretno pokretnu dizalicu na postolju (podvosku) ima sljedeće poznate karakteristike:. mr = 5000 [kg] - masa tereta (nosivost dizalice), m o = 2 4 1 0 0 [kg] - masa okretnog dijela (bez protiv tega), m po
= 13000 [kg] - masa podvoska,
D t = 4,52 [m] - prečnik tračnice (šine), a = 20 [m] - dohvat dizalice, e = 1,3 [m] - položaj pravca sile težine okretnog dijela (bez protiv tega), p —5,15 [m] - položaj pravca sile težine protiv tega, 1 = 5,4 [m] - međuosovinsko rastojanje na podvosku, 2 •ep — 4 [m] - rastojanje tračnica (šina) po kojima vozi podvozak, h = 5,2 [m] - položaj pravca rezultirajuće sile vjetra, Potrebno je: - izračunati masu (težinu) protivtega, izračunati prečnik točka na okretnom dijelu i odabrati standardni (okretni dio se oslanja na četiri točka), - izračunati snagu potrebnu za ustaljenu vožnju (okretanje) okretnog dijela, - izračunati prečnik točkova na podvosku i odabrati standardne, - izračunati snagu i odabrati elektromotor za pokretanje podvoska ako je brzina vožnje 32 m s' (ne uzimati u obzir uticaj vjetra), - provjriti sigurnost od prevrtanja ako je A = 3 0m 2, za brzine vjetra 70 km/h i 120 km/h.
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ TRA N SPO RTN IH S R E D ST A V A
TRANSPORTNI UREĐAJI NEPREKIDNOG TRANSPORTA
• T R A K A S T I T R A N SP O R T E R I • T R A N S P O R T E R I SA V U Č N IM L A N C E M • ELEVATORI • KO N V E JE RI • P U Ž N I T R A N SP O R T E R I • T R A N S P O R T E R I SA VALJCIMA • P N E U M A T SK I TRAN SPO RT
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ TRANSPORTNIH SR E D ST A V A
Zadatak 1 Za transport 580 t/h nesortiranog mrkog uglja ( a max<200 m m ) koristi se trakasti transporter šematski prikazan na slici. Prosješan nagib trase transportera (uspon) od povratnog bubnja do mjesta zatezanja je 6°. Traka se na opterećenom dijelu trase oslanja na trodjelni a u povratnom hodu na dvopdjelni slog valjaka. Ostalo prema skici. Orjentacionim proračunom odrediti vučnu silu i snagu motora za stacionaran rad uz uslov d aje utovar transportera mehanizovan a izvodi se na mjestu A, a istovar preko pogonskog bubnja.
Slika 2.1
Šematski prikaz trase trakastog transportera
Rješenje: Na osnovu preporuka za brzine transportovanja (prilog, tabele 4 i 5) odabira se standardna brzina
v=2,12[m"']. 2*4*■ >2^5 Kako je utovar mehanizovan to je k x - 0,8 -r-1, odabira Slika 2.2
Poprečni presjek materiaia na traci
se srednja vrijednost k x = 0,9 dok se uticaj nagiba
transportera na kapacitet odnosi na maksimalni ugao nagiba od 13° i iznosi k2 = 0,92 (skripta, tabela 11.7). Uzme li se d a je srednja zapreminska masa mrkog uglja p = 750 [Ag7m3] tada je zapreminski kapacitet transportera 580 _______ p
750-10’
- 773,333 [m3//z]
koji bi za horizontalni transporter pri brzini trake v = 1 ms 1 odgovarao kapacitetu K k r k 2 -v
V,
773,333 0,9-0,92-2,12
440,555 [m^ !h]
prema kojem se odabire standardna širina trake b = 1200 \m m \ (prilog, tabela 2.12). Širina trake se provjerava u zavisnosti od dimanzija transportovanog materiaia ^min
=
2
' tfmax + 200 m m
=
2 - 200 + 200
=
600 \m m \
što znači da odabrana traka odgovara. Maksimalni mogući kapacitet ovog transportera je = * 1-*2 - / - v - ( 0 , 9 . 4 - 0 , 0 5 ) i .*> = 0,9• 0,92-550-2,12-(0,9■ 1 ,2 - 0,05)! ■0,75 = 768,1828 [ ( / h]
55
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
g d je je : / = 550 za u n u trašn ji ug ao tre n ja m a te ria la u p o k re tu /?, = 15'; . R e z e rv a tra n s p o rte ra j e
Qn, max Qn,s j QQ = 76 8 j 8 580 }Q() = Qms 580 •i-'
(■ [
^% j
M asa transportovanog material po jedinici dužine je m„,
=
Qn,s 3 ,6-v
580 = 75,995 [kglm] 3,6-2,12
a trežina qm = m m - g = 75,995 -9,81 = 745,51 [N/m]. Za izračunavanje težine trake po dužnom metru neophodno je prvo definisati traku tj. vrstu prediva i broj uložaka. Iz tabele 11.1 (skripta) vidi se da se trake širine b = 1200 mm izrađuju sa z = 6 + 12 uložaka. Zbog relativno kratke dužine transportovanja može se odabrati traka sa z = 6 uložaka od poliester-poliamida čvrstoće 1600 N /cm (160 N/mm) čija je oznaka EP-160/6,6+2. Iz tabele 2.6 (prilog) očitava se da je m asa jednog uloška (platna) mu = 1,05 [ k g ! m 2\ Gumene obloge čija je debljina prema za radnu stranu s, = 5 mm i povratnu s 2 = 2 m m (prilog, tabela 2.8) imaju, masu kod trake normalnog kvaliteta mg = 7,91 [kg/m2] (prilog, tabela 2.9) pa j e masa trake po metru dužine
1
m, = \pg -(s, + s 2) + z - m u\ b = [7,91 + 6-1,05]-1,2 = 17,052 [kg/m] a njena težina qt = m , -£ = 17,052-9,81 = 167,28 [NIm]. Prema tabeli 11.4 (skripta) usvaja se rastojanje slogova nosećih valjaka na opterećenom dijelu trase a, =1000 [mm\ , dok s rastojanje na povratnom dijelu usvaja a2 = 2500 [mm] (kreće se u rasponu 2500 -h 3500 mm). U tabeli 2.16 (prilog) su date preporuke za izbor prečnika nosećih valjaka u ovisnosti od brzine i širine trake odakle se bira d v =108 [mm] čija je masa rotirajućih dijelova kod trodjelnog sloga mov = 20,1 [kg], a dvodjelnog mpy = 17,9 [kg] (prilog, tabela 2.17). Prema tome, masa obrtnih dijelova valjaka po metru dužine na opterećenoj strani transportera je m 0v ——— = ~ —= 20,1 [kg/ni] a' 1 a težina qm = m m - g = 20,1 -9,81 = 197,181 [N / m]. Slično vrijedi i za povratne valjke m 17,9 ^ fi / l m pv = — = —— = 7,16 [kg/m] a2 2,5 odnosno
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
<7,,, = m pr ■g = 7,16 •9,81 = 70,24 [ N 1 m). Visinska razlika pogonskog i povratnog bubnja je / / = 24 0 -sin6+ 3,5 = 28,587 [iw] pa je prosječan ugao nagiba kompletne trase J3 —arctg{H / Lh) = arctg(28,587 / 242,685) = 6,72° gdje je: Lh = 240 • cos 6 + 4 = 242,685 [m\ - horizontalna projekcija trase. Međuosno rastojanje pogonskog i povratnog bubnja je L = H / s i n (5 = 28,587/s in 6,72 = 244,3 [jw] pa je potrebna vučna sila Fq = W = c - ( 2 - q t + q ov+ q pv+ q m)-w-L-cos/3 + qm-L - s i n f i = 1,3 7 • (2 • 167,28 +197,181 + 70,24 + 745,51) • 0,025 • 244,3 + 745,51 • 28,587 = 11274,83 + 21311,9 = 32586,73 [jV]. Ukoliko nije poznata debljina trake ni ti izabrani slogovi valjaka orjentaciona vrijednost mase pokretnih dijelova transportera za širine trake do 1000 mm može se odabrati iz tabele 2.15 (prilog) pri čemu se prethodni izraz za vučnu silu piše u obliku F0 = W - c ■{mpd + m„, )• g ■w • L ■cos fi + m„, ■g ■L ■sin (5 gdje je: m pd = 2 • m, + m ov + m pv \kg / m] - masa pokretnih djelova svedena na metar dužine. Maksimalna sila zatezanja je na mjestu nailaska trake na pogonski bubanj i iznosi rFn = rFO ■ I + -
1
'
= 32586,73-1,38 = 44969,7 [tf]
gdje je: pi = 0,35 - koeficijent trenja iz, . a = 210° - obuhvata! ugao trake oko pogonskog bubnja, a potreban broj uložaka trake z
S-F„m
12-44969,7
b-K ,
1200-160
2,81 \kom\
gdje je: S = 12 - stepen sigurnosti za (skripta, tabela 11.2). Prema izračunatom odabrana traka zadovoljava. Potrebna snaga elektromotora za stacionaran rad transportera N m put
ti
1000-0,85
= ^ ,5 3 K ]
gdje je: K r = 1,15 + 1,2 - koeficijent rezerve snage motora .
57
N. Repčić, M. Čolić: ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
Isti zadatak se m ože rješiti tako što se iz poznatog izraza za kapacitet
Qms = ^1 ‘^2 - 3600-y4-v-p izračuna teoretska površina poprečnog presjeka nasutog materiala (horizontalna trasa) A p , = — ------- — ---------- = ---------------------— ------------------ - - 0,12237 [m2]
p,“
k x ■k 2 - 3600-v- p
0,9-0,92-3600-2,12-750-IO-3
a zatim iz tabele 2.13 (prilog) odabira standardna širina trake koja za ovaj slučaj iznosi 6 = 1200 [mm]. Potrebna snaga na vratilu pogonskog bubnja je j c - w : Lf -g ( po,
3600
-
V
y e,„ g - H p«
36Q0
im *)
1,37 • 0,025 • 2 4 2 ,6 8 5 ^ 8 1 ^ 3600
^
^
+^
580-9,8!-28,587 ■600
= 23,745 + 45,182 = 68,927 [kw] ■¥' Sv w.
•
gdje je: rripd = 2 - m t + m ov
jn pv —2 *17,052 + 20,1 + 7,16 = 61,364 \kg l m\
a snaga elektromotora N
N-p«
68,927
7]
0,85
mpo‘
81,09 [kW].
Sila na obodu bubnja potrebna za pokretanje trake je F0 =
N po,
68,927
v
2,12
= 32,5127 [kN} = 32512,7 [tf]
pa je maksimalna sila zatezanja trake (mjesto nailaska trake na pogonski bubanj) FmM = F „ = F 0 - 1+ -
1 1
= 32512,7 •1,38 = 44867,526 [w]
a broj uložaka se provjerava na ranije opisan način.
Zadatak 2 Za trakasti transporter iz prethodnog zadatka uraditi kompleksniji proračun vučne sile uz pretpostavku da se utovar može izvoditi na bilo kojem mjestu na dužini 50m od mjesta A. Rješenje: Kod ovog proračuna koristi se metoda obilaska po konturi pri čemu se izračunava sila zatezanja trake na svim karakterističnim mjestima trase. Vučna sila je jednaka sumi svih otpora duž trase transportera polazeći od mjesta gdje traka napušta pogonski bubanj pa do njenog ponovnog nailaska na isti šti znači d a je ispunjen uslov k
58
•
n
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
gdje je:
- brojna vrijednost svih linijskih i koncentrisanih otpora.
Za podjeljenu trasu kao na prikazanoj slici računaju se otpori koji nastaju na svakoj dionici trase osim dionica 1 do 2; 5 do 6 i 9 do 10 gdje se otpor može zanemariti je r nem a oslonačkih jedinica a otpor od dizanja ili spuštanja je neznatan. Otpori na pojedinačnim dijelovima trase su: - dio trase 3 do 4 nema oslonačkih jedinica pa se javlja samo otpor od spuštanja trake w
p
(3 ^ 4 )
=
fe,
+ q Pv ) - h ^ ) - c o s r - w P - 4 >
■/ ( 3 ^ 4 ) - s i n r
= 0 -1 6 7 ,2 8 -(3 ,5 -0 ,3 )= -5 3 5 ,2 9 6 [/V] gdje je: /(3_„4) • s i n / s (3,5 - 0,3) [m] - jer nisu poznati prečnici bubnjeva, -
otpor na dijelu neopterećenog (povratnog) dijela trase 7 do 8 je
wp(7-8)= k +^v)' f(7->8)•cos p ■wp- qt •/(7^8)•sin.p = (l 67,28 + 70,24) •240 •cos 6 • 0,03 6 -1 6 7 ,2 8 • 240 •sin 6 = 2040,931-4196,525 = -2155,594 [tf] gdjeje: w p =0,036 za m p = m t + m pv =17,052 + 7,16 = 24,212 [kg] i l = 240 [m] -prem a tabeli 11.11 (skripta), za računanje o tp o ra na d ije lu trase A do B prvo treba odrediti m asu i tež in u obrtnih djelova valjaka. K ako je rasto jan je oslonačkih jed in ic a
a\ 1000 [- -j «°= y = = 500 imm\ masa obrtnih djelova svedena na dužni metar je —u m,
m an
90 1
— —= 40,2 [kgIm] 0,5 L J
a težina
=mm “ -g = 40,2• 9,81 = 394,362 [ N / m]
59
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRK A Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH S R ED STA VA
pa je otpor
Wo (a-^b) = t i +
)-1(a^ h) ■cosP ' w„ + (
= (l 67,28 + 394,362 + 745,51) ■50 • cos 6 • 0,037 + (l 67,28 + 745,51)• 50 •sin 6 = 2404,98 + 4770,627 = 7175,6 [w] gdje je: w0 =0,037 za /n„ =m / + m„* + m,„ =17,052 + 40,2 + 75,995 = 133,247 [&g7 tw] i / = 250 [ot] - prema tabeli 11.10 (skripta) otpor na dijelu trase B do 12
^ (^ )=(?<+^v+^)-^i )-cos^-w„ +{qt +qm) - s i n p 0
12
2
= (l 67,28 +197,181 + 745,51) • 166,4 • cos 6 • 0,0346 + (l 67,28 + 745,51) • 166,4 •sin 6 = 6355,58 + 15876,646 = 22232,226 [n ] gdje je: wa = 0,035 za m a = m t + m ov + m„, =17,052 + 20,1 + 75,995 = 113,147 [kgjm] i / = 250 [m] - prem a tabeli 11.10 (skripta) 2) = [(240 • cos 6 + 4) - c]/ cos 6 - 50 - x = [242,685—24,487]/cos 6 - 50 - 3 = 166,4 [m] - je dužina izračunata prema narednoj skici 13
Slika 2.4 Skica za određivanje dužine dijela trase 12-13
pri čemu je c = l ^ l3y cosl3 = 25,13 l-c o s l3 = 24,487 \m\ i x = 1+ 1p =1 + 2 = 3 \m\ , lp \m\ - dužina prelaza sa koritastog u ravan oblik trake i obratno (prilog, tabela 2.18) a iz odnosa /(12_i3) / sin[l 80 —(l 3 - 6 )—(90 -1 3 )]= (3,5 —v)/sin(l3 —6) je W i3 ) = 3,5~ sin4 7' g 6 -s in 9 6 = 25-1 3 |M otpor na trasi od 12 do 13 ■^0 (12- 13) = fe. + ^ v + 9 OT)-/(.2->i3)-C 0 sl3 -wo + fe , + ff„ )-/(12r,,3)*sinl3 = (l 67,28 +197,181 + 745,51)-25,131 • cos 13 • 0,0346 + (l 67,28 + 745,51) • 25,131 •sin 13 = 940,419 + 5160,225 = 6100,644 [jV] Otpori koji se javljaju prilikom utovara materiaia su: 60
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A DATAKA !Z T R A N S P O R T N IH SR E D ST A V A
-
otpor ubrzanja tereta i trenja po traci W + W, = 2 - ^ ”k ' ^ 2 7 ,2 -v
5 8 0 ' 2,]2 = 341,556 [//] 3,6 L J
gdje je: v0 = 0 - početna brzina material, -
otpor od trenja o nepokretne bočne stranice w , = f r h? - P n - g - Ls = 0,5-0,1532 -750-9,81-3,5 = 301,4 [n ] gdje je: / , = 0,5 - koeficijent trenja tereta o stranice, Pn
- nasipna masa materiala, ostalo prema skici,
Slika 2.5 Skica za proračun otpora na mjestu utovara
za slučaj d a je visina padanja materiala h'= 1 m tada se javlja otpor Wd =-
Qls- f , 3,6
flU
580-9,81-0,5
IT T
3>6
V9,81
V g
= 356,8 [N]
gdje je: f t = 0,5 - koeficijent trenja tereta o traku (može se uzeti isti kao / j ) Ukupni otpor na mjestu utovara je Wu = (wi +Wl )+ W f l +Wd = 341,556 + 301,4 + 356,8 = 999,756 [# ] Sile na karakterističnim mjestima na trasi su: F ,= F S F2 = F X= F , F , = š -F2 = 1,03 ■Fs F , = F 3 + W p (3_«} = 1,03 - Fs - 535,296 Fs = Č; ■F4 = 1,06 • (1,03 • Fs - 535,296) F6 = F 1 5 F7 = £ • F6 = 1,062 - (1,03 - Fs - 535,296) Fs = F1 + W p(l_tS)= l )062 -(l,03-Fs -5 3 5 ,2 9 6 )- 2155,594 F9 = Š - F s =1,063 -(1,03-Fs - 535,296)-1,06-2155,594 Fl0 =
61
N. Repčić, M. Čolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RTN IH S R E D S T A V A
Fu = Š : F Xo = K03 • [l,063 • (l,03 • /% - 535,296)- 1,06 • 2155,594] F A ~ Fu F h = FA + W()
+ Wu
= 1,03 • [l,063 • (1,03 - Fx - 5 3 5 ,2 9 6 )-1 ,0 6 - 2155,594]+ 7175,6 + 999,756 = 1,03 • [l,063 • ( l,0 3 • Fs - 5 3 5 ,2 9 6 ) - ! ,0 6 - 2 1 5 5 ,5 9 4 ]+ 8 1 7 5 ,356
Kako u konkavnoj krivini nema koncentrisanih otpora može računati F„ —Fxi —Fg + WQ(b-+12)
(12— »13)
= 1,03 • [l,063 • (1,03 • Fs - 535,296)-1,06 • 2155,594]+ 8175,356 + 22332,226 + 6100,644 = 1,2635 • Fs + 3 3 598,076
Uzme li se u obzir koeficijent rezerve kako ne bi došlo do proklizavanja trake po bubnju odnos nailazne i silazne sile je
(e >° + k , - l ) _ F, • (e"-"1« 1 + 1 , 2 - 1)_ Fn - Fs ■
K
1,2
Izjednačavanjem sa prethodnim izrazom za silu u traci na mjestu nailaska na pogonski bubanj izračunava se sila u silaznom kraku trake 1,2635 • Fs + 33598,076 = 3,172 - Fs
1,9085 • Fs —33598,076 Fs = 17604,44 [iV] a sila zatezanja u kraku koji nailazi na pogonski bubanj je Fn = 3,172 • Fs = 3,172 -17604,44 = 55841,28 [iV] Otpor koji se javlja na pogonskom bubnju je Wg = (0,03 - 0,05)-(F„ + F s) = 0,04-(55841,28 + 17604,44)- 2937,83 [v ] pa je snaga motora potrebna za stacionaran rad (Fn - F s +Wg)-v 1 0 0 0 -^
(55 8 4 1 ,2 8 - 1 7 6 0 4 ,4 4 + 2937,83)-2,12 ~
1000-0,85
Maksimalna sila zatezanja trake je na mjestu nailaska na pogonski bubanj pa je potreban broj uložaka
O
- A
,
1 / U U - I O U
što znači da odabrana traka zadovoljava. ^Minimalna sila zatezanja trake treba da iznosi
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
Fmm = (5 - 8)-(?, + q „ )- a 1 = (5 + 8) (167.2
p-7t-a-b
25000- t t - 210-1,2
gdje je: F0 = Fn - F s = 55841,28-17604,44 =38236,84 [w] a ° ] - obuhvatni ugao trake na bubnju, P N f m 2] - dozvoljeni pritisak trake na bubanj, b m\ - širina trake. Kako je dozvoljena sila zatezanja odabrane trake - ^ = 5 5 8 4 1 ,2 8 --^ -= 9 6 0 0 2 ,2 [« ] 3,49 iskorištenje trake je ^ • • l O O = -5-5841,28 -100 = 58,166 1% Fdoz 96002,2 prečnik pogonskog bubnja je Dpb > kb -z = 0,126 • 6 = 0,756 \m\ gdje je: k h - koeficijent zavisan od iskorištenja dozvoljene sile u traci i kvaliteta trake (prilog, tabela 2.20) pa se odabire standardni prečnik pogonskog bubnja D pb = 800 \mm\ (prilog, tabela 2.21 ili tabela 2.22 prema DIN). Sila zatezanja na povratnom bubnju je F9 = £ - F s =1,063 -(1,03-Fv-535,296)-1,06-2155,594 = 1,063 • (1,03 -17604,44 - 535,296) -1,06 ■2155,594 = 18673,71 [N] a iskorištenje trake na tom mjestu A _ . I00 = 1 ^ Z 1 . 100 = 19,45 [%] Fda: 96002,2 L J pa je prečnik povratnog bubnja ^ k h ■z = 0,1 • 6 = 0,6 [m\ a odabira se standardni prečnik D/Vn. = 630 [mm\ (prilog, tabela 2.21).
63
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N S P O R T N IH SR E D ST A V A
O tk lo n sk i bubnjevi n eposredno iza pogonskog i pov ratn o g bubnja m ogu se odabrati sa prečnrkom Dnlk/ = 500 [mm\.
6'
Zadatak 3 Za transport paketa iz magacina do rampe (mjesto utovara na vozilo) predviđen je trakasti transporter. Magacinski prostor je ispod nivoa rampe pa je potrebno da transporter im a dio trase koji je nagnut prema horizontali. Paketi se slažu na traku tako da bi bila potrebna što uža traka što pojeftinjuje proizvodnju transportera. Ako je poznato: m p = 2 0 [kg] -jedinična masa paketa čija je osnovica 500 x 350 mm, v = 0,5 \ms~' ] - brzina transportovanja, - koeficijent trenja između paketa i trake,
= °3 fj. = 0,25
- koeficijent trenja između trake i pogonskog bubnja,
rtu = 0,85
- ukupan stepen korisnosti, - ostali podaci prema slici. 20m
(\ ^ ' s ' Potrebno je: V 1. izračunati maksimalni komadni i maseni kapacitet transportera, 2. odrediti i odabrati ugao nagiba trase kako ne bi se spriječilo klizanje paketa po traci, 3. odabrati traku i potreban broj uložaka, 4. izračunati prečnik pogonskog bubnja, 5. izračunati snagu potrebnu za ustaljen rad transportera kao i snagu pri pokretanju transportera pod punim opterećenjem.
Rješenje: 1. Transporter ima maksimalni kapacitet kada se paketi slažu jedan do drugog tako da im je prosječno (srednje) rastojanje jednako dužoj stranici osnovice paketa pa je maseni kapacitet m n -v
■0. odnosno težinski i kapacitet
3,6 • — — = 3,6 •
V
2 0 -0 5 — ’ = 72 [t/h]
0,5
Q, max = Q mmax-g = 72 - 9,81 = 706,32 [kN / h ] ,
K Repčić, M. Čolić: ZBIRKA Z A D A TA K A IZ T R A N S P O R T N IH S RE D ST A V A
Z = 3600 •— = 3600 • — = 3600 [kom 1h]. a pr 0,5 2.
4y/1 Za miran rad, bez proklizavanja paketa po traci, treba zadovoljiti uslov Gp - cos j3 ■/u > Gp - sin J3
časti lio
odnosno
inju Slika 2.7 Skica za proračun nagiba trase
Pa Je ugao nagiba trase P < arctgjj. = aretg 0,3 = 16,699°
usvaja se d a je j3 - 14°. 3.
Sa slike se vidi d a je minimalna širina trake bmin = 3 5 0 + 2-75 = 500 [mm] pa se usvaja standardna širina b = 500 [mm]. Slika 2.8 Širina trake
N ^
Snaga potrebna na pogonskom bubnju je
= C-' W- ' L ' g . (3,6 - m p j - v + Qm)+ Q ?-'-g - H 3600 V mI 3600 2,3-0,025-44,8-9,81 / „ ............... 72-9,81-6 • (3,6-20-0,5 + 72) + 3600 3600 = 0,758 +1,177 = 1,935
nju
gdje je: w = 0,025 - koeficijent otpora kretanju trake kod nepovoljnijih uslova rada, c = 2,3 - koeficijent proporcionalnosti (skripta, tabela 11.13) jer je L = 61 sin 14 + 20 = 44,8 m , 1pd =2 ■m, + m„v + m pv = 20 [kg / m] - m asa p o k retn ih d ije lo v a transportera (prilog, tabeia 2.15)
a otpor kretanju trake 1JC
"ni
W=
Mpn _ 1,935 = 3,87 [jW] = 3870 [# ] v 0,5
Za obuhvatni ugao trake na pogonskom bubnju a = 180" sila u nailaznom kraku trake na bubanj je F„ = W -
]
= 3870 -1,838 = 7113,06 [n ]
65
iil
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH SR E D ST A V A
a u silaznom kraku F, = W ------ ----- = 3870-0,838 = 3243,06 M .
n ž
= -----ggP-lggZg ----- . 0,274 M
pb p - n - a - b
18000-3,14-180-0,5
LJ
gdjeje: p = 16000 +20000 [/V7m 2 ] - sposobnost prenošenja vučne sile preko bubnja (za trake s pamučnim ulošcima), odnosno D pb > x • z = 0,09 • 4 = 0,36 [m] = 360\mm\ gdjeje: x = 0,09 - koeficijent za kvalitet trake B-50 (prilog, tabela 2.19), z - 4 - broj uložaka trake, pa se usvaja standardna vrijednost D pb = 400 \mm\ (prilog, tabela 2.21). 5. Snaga motora za ustaljeni rad transportera je N
77
=
0,85
=
6 [kW] 1 1
U slučaju zaustavljanja transportera pod punim opterećenjem, za pokretanje je potrebna i snaga za ubrzanje masa. Da bi se izbjeglo proklizavanje tereta treba zadovoljiti uslov Gp • s in p + Fm < Gp • cos/? • p K = m p -a = m p - j - < G p - c o s j 3 - p - G p -sm/3 = m p - g - ( c o s f i - p - s i n f i ) odnosno potrebno vrijeme ubrzavanja t.. >
v g-(pcos/3-sin/3)
0,5 9,81 - (0,3 - cos 14 - sin 14)
1,04 [s]
Usvoji li se da je to vrijeme tu = 5 [.?] ukupna inecijalna sila koju treba savladati pri pokretanju je
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D ST A V A
gdje je: muk = {m ,,
77
- = 268,8' ° ’5- = 0,158 [kW] 1000-0,85 1 J
odnosno ukupna snaga pri pokretanju punog transportera N P = N e + 1,2 • N u = 2,276 +1,2 • 0,158 = 2,466 [kW] pa je faktor preopterećenja motora ¥ =
=
Nc
= j 083
2,276
Kao što se iz prikazanog vidi motor se može birati na osnovu snage potrebne za ustaljeni rad.
Z a d a ta k 4 Za prethodni zadatak uraditi kompleksni proračun vučne sile. Rješenje: Kapacitet transportera, ugao nagiba i širina trake izračunati i odabrani u prethodnom zadatku. Kako se trake širine b = 500 mm rade sa 2 = 3 + 5 uložaka za ovaj transporter se odabira traka sa z = 3 pamučna uloška kvaliteta B-50 čija j e težina po d u ž n o m metru mi = [/nu 'Z + {sx + s2)-/?g -b = [l,3-3 + 3,39]-0,5 =3,645 \k g!m \ gdje je: mu = 1,3 \kg / m 2] - masa gumiranog (vulkaniziranog) platna (prilog, tabela 2.6) mK = (i', + s 2) ’ P g ~ 3>39 [kg / m 2] - m asa gum ene z aštitn e obloge 2+1=3 m m za trake n orm alnog k v a lite ta (prilog, tab ela 2.9) a n jen a težina
qt —mt ■g = 3,645 - 9 ,8 1 = 35,757 [A; / m] V aljke na nosivom (opterećenom ) d ijelu trase ugrađivati n a od sto jan ju a, = 0,5 m a na povratnom a 2 = 2 m . Z a širinu trake b = 500 mm odgovaraju valjci prečnika d v = 63 mm , čija j e m asa obrtnih dijelova m v = 3 kg (jednodjelni) (prilog, tab ela 2.16 i tab ela 2.17) p a im j e m asa po du žn o m m etru na opterećenom d ijelu trase
m m = —11 = ----= 6 \kg/ rri\ a x 0,5 a težma 67
N. Repčić, M. Ćolic: ZBIRKA ZA DA I a K a IZ T RANSPORTNIH S R E D S T A V A
qm = m '"' - g = 6 9,81 = 58,86 [>V/ m] dok je na povratnom dijelu trase m „ = - = - = 1,5 [kg Im] i q a, 2
= m P, -g = 1,5 -9,81 - 14,715 [NI m]
Iz prethodnog zadatka je poznata masa tereta po dužnom metru m,„ = 40 [kg Im] pa je q m =m„, - g = 40-9,81 = 392,4 [ N / m]
Otpor na ravnom dijelu trase iza pogonskog bubnja je w {\-*d
= k , + qPVY l(i - 2) •c° sP-(*y+ q, •^
■sin ^ S
gdjeje: wp = 0,038 - koeficijent otpora kretanju prazne trake za m p = mt + m pv = 3,645 +1,5 = 5,145 [kglm], a na povratnom dij elu trase pod nagibom
f
^(2W3) = fe, +i) ■C0S A -
^
Za opterećeni dio trase pod nagibom vrijedi
w(4->s) = (q, + qov + qm)-h*->5) -cos/?-w„ + (q, + qm)-1{4_>5) •s in p = (35,757 + 58,86+ 392,4)-24,8 •COS14 • 0,036 + (35,757 + 392,4) • 6 = 421,893 + 2568,942 = 2990,835 [jv] gdjeje: wa = 0 ,0 3 6 - koeficijent otpora na opterećenom dijelu trase za m„ —ml + m ov + m m = 3,645 + 6 + 40 = 49,645 [kg / m ] , a na ravnom dijelu ispred pogonskog bubnja
w (5'^e) = (q, + qov+qm)-
6) • co s P
■
+
{q, + q m)- / (s-—6) • s in P
= (35,757 + 58,86 + 392,4)- 20• 0,036 + 0 = 350,652 [iV]. S ile na k arak terističnim m jestim a na trasi su
F2 = F l + W{^ 2)= F x +3S,359 F y = e w' aa-F2 =1,009- (Fs +38,359) F3 = F 2. + W {2.^3) = .1,009 •{/? + 38,359)-168,39 = 1,009-F f - 129,686
O
= (35,757 +14,715) • 20 • 0,03 8 + 0 = 3 8,359 [iV] 0t rQ»' '
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Fa = Š - F 3 = 1,05-(1,009- F - 129,686) =1,059 ■Fs -136,17 F5 = Fa + W(^ 5) = 1,059 - Fx - 136,17 + 2990,835 = 1,059 - Fs + 2854,665 Fs. =
■F5 = 1,009 ■(1,059 • Fx + 2854,665) = 1,069 • Fs + 2880,3
Fn = F b = Fs. + IV{5._6} = 1,069 - Fx + 2880,3 + 350,652 = 1,069 - F v + 3230,952
Odnos nailazne i silazne sile na pogonskom bubnju, uzevši u obzir koeficijent rezerve, je = F,
- l ) _ F,
+1,2 - 1)
K
1,2
Zamjenom u prethodni izraz za silu u nailaznom kraku dobij a se 1,9944 • Fs = 1,069 • Fs + 3230,952 0,8254 • Fs =3230,952 F = j .2l Q’952 = 3914 4 [n ] 0,8254 L 1 a sila u nailaznom kraku je
Fn = 1,9944-3914,4 = 7806,88 = 7807 [N]
Gubici na pogonskom bubnju su Wg = (0,03 + 0,05)- (Fn +F S)= 0,04 • (7-807 + 3914,4) = 468,86 [tf] pa je snaga potrebna za ustaljeni rad transportera
_ f c - r , + y , ) - v _ (7807 - 3914.4 + 468,86) ■0,5 _ 1000-77
1000-0,85
L
J
Najveća sila zatezanja trake je na mjestu nailaska napogonski bubanj pa je potreban broj uložaka I =£ ^ b-K,
= 10^807 500-50
Z a d a ta k 5 Pločasti transporter za transport lomljenog kamena granulacije 50 + 100 mm treba da ima kapacitet 600 t/h pri brzini transportovanja 0,7 m/s.
Ako se zna daje: p 2 = 18 " - ugao prirodnog n ag ib a u kretanju, Vuk = 0,83 ' ukupan stepen korisnosti prenosnika, -
z = 8 - broj zuba pogonskog lančanika, pogonski uslovi normalni (srednji),
69
^PIPPR N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
vučni organ (sredstvo) dva lam eiasta lan ca na točkićim a, o stalo prem a narednoj skici
4
rrr
C
35m Slika 2.9 Šematski prikaz trase transportera
Potrebno je đimenzionisati korito (žlijeb-članke), izračunati snagu potrebnu za pokretanje te maksimalnu silu u lancu. R ješenje: Ukoliko materijal popunjava samo pravougaoni presjek maseni kapacitet transportera se izračunava iz poznatog izraza Qms = 3600 • k i ■V ■A •v • P lt l h ] b Dok je za presjek material kao na slici maseni kapacitet
Qms = 3 6 0 0 - W , A - v - p
f (p
pri čemu je površina poprečnog presjeka ir« Slika 2.10 Poprečni presjek nasutog materijala
A = A x + A 2 = k 2 -A - b - ^ - b - t g p 2 + b-h } = b 2 -(0,25-k 2 -tgp2 +0,175)
gdje je: h = (0,2 -s- 0,3)-b - odnos visine stranice i širine članka (usvojeno h - 0,25 •b ), hx : h - 0,6 -s- 0,8 - odnos popunjene i ukupne visine stranice članka (usvojeno /z, = 0,7 • h ). Sada se može pisati d a je izraz za maseni kapacitet Qmx = 3600 • b 2 • (0,25 • k 2 • tgp2 + 0,175) • v • p odakle j e širina članka (žlij eba ili korita) Qms 13600 • (0,25 • k 2 • tgp2 + 0,175)- v • p 600 V
= 0,768 [m] 3600 -(0,25 • 0,95- tgl 8 + 0,175) • 0,7 • 1,6
gdje je: k 2 - koeficijent smanjenja kapaciteta zavisno od nagiba transportera (tabela 2.23) pa se bira širina članka b = 800 \mm\ čija je visina ivice h = 200 [mm] (prilog, tabela 2.25).
10
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Širina članaka u zavisnosti od veličine transporovanih komada je b = 1,7 - a inax + 2 0 0 = 1,7 -100 + 200 = 370 [mm] što znači da odabrana širina zadovoljava. Da bi se izračunali linijski otpori potrebno je poznavati dužinsko opterećenje od pokretnih dijelova transportera i transportovanog materiaia. Kako težina članaka zavisi od vrste transportovanog material to se za transport zrnastih i sitnokomadastih materiaia (mase p r =1000 k g / m 3 ) koriste lahki članci, za srednje teške materijale
( p n = 1000 + 2000 k g/ m *)
srednje
teški
i teške
krupnokomadaste terete
(p„ > 2000 kg I m 3) teški članci. Prema rečenom članci zadatog transportera spadaju u grupu srednje teških pa im je masa po dužnom metru mpd —60 - b + A —60 • 0,8 + 70 —118 \ k g / m ] g d je je : b [m] - širina članaka,
A —koeficijent čije su vrijednosti date u tabeli 2.26 (prilog) Ovaj podatak se može očitati i iz dijagrama na slici 2.1 (prilog). Sada se mogu izračunati linijski otpori prema oznakama na ranije datoj slici - otpor na dijelu trase od mjesta 1 do 2 r />(i-2) = ? pd ‘ '(i-z) ‘ (w ' 005 P ~ sin P) = 118 •9,81
• (0,03 • cos 12 - siti 12) sin 12 v '
= -1 1 5 3 0 ,4 [Ar]
Shka 2.11 skica za izračunavanje linijskih otpora
gdje je q , ■= m pd • g [iV / tri] - težina pokretnih dijelova,
- o tp o r na d ijelu trase od m jesta 2 do 3 ^/<( 2- 3) =
Vpd ■hi-i) • (w • ° o s P + Sin P) = 11 8 • 9 ,8 1 • 3 5 • 0,03 = 121 5,5 [n ]
- otpor na dijelu trase 4 do 5 (4 _ 5) = (?,„ +
^^
qpd)-/(4-5) • (w •COS p + sin p) = (238,1 + 118)■ 9,81 - 35 • 0 p
= 3668 [ tf ]
g d je je : q m — m m • g \N i m\ - težina tran sportovanog m ateriaia po d u žnom m etru,
[kg t m] - m asa m ateriaia po dužnom m etru.
mm~ 3,6 - v
- otpor na dijelu trase 5 do 6 W 0
(5-6) = (<7* + H p d ) ’ 7(5-fi) ' ( W ' COS P + sin P
)
71
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N SPO RTN IH S R E D S T A V A
= (238,1 + 118)• 9,81 ■ • (0,03 ■cos 12 + sin 12) = 47836,6 [n ]. sin l2 Kako otpor na dijelu trase 1 do 2 ima negativan predznak znači d a je minimalna sila zatezanja n a m jestu 2 odnosno
^=^„=2000 M , F3 = F 2 + ^ p M
= 2 0 0 0 + 1215,5 = 3215,5 [n ],
F4 = š - F 3 = (1,05 -1,1) -F3 =1,08 -3215,5 = 3472,7 [jV], F n = F 6 = F 4 + Wa (4^ 5) + Wa {5_ 6) = 3472,7 + 3668 + 47836,6 = 54977,3 [ tf ] , F s - F x = F 2 - Wp (m ) = 2000 -(-1 1 9 3 0 ,4 ) = 13930,4 [n ] . Gubitak sile na pogonskom lančaniku je Wg = (0,03+0,05)-(F„+ F j = 0,04-(54977,3 + 13930,4)= 2756,3 [ n ] pa je snaga motora potrebna za pokretanje transportera N_ =
= (54977,3-13930,4 + 2756,3)-0,7 = 3^ Vuk
[# ] = ^
,
0,83
Maksimalna računska sila zatezanja je 6 • v2 • L F Hmax = ^ n l x ' +
' z 22 -t
Z
’ (V
+ *1 ' % « )
L
54977,. ,3 +. fe ; -Qy - ' 92,7^ - (l 18 +1 • 238,2) •9,81 = 92167,46 [# ] 8 • 0,4
12
gdje je: L = 3 5 + ------- = 92,7 \m\ - dužina transportera, sin l2 t, = 400 \mm\ - korak lanca (prilog, tabela 2.25), z = 8 - usvojen broj zuba lančanika, k x = 1 - koeficijent koji uzima u obzir neujednačeno učešće tereta u neravnomjernom kretanju. Sila zatezanja u jednom lancu se povećava, za 15% zbog eventualne neravnomjernosti opterećenja pa iznosi F '«max = 1,15
= 1,15 - t;2167,46 £ 53000 [# ]
Zadatak 6 Transporter čije ploče (članci) imaju olučast oblik (slika 2 .1 0 ) koristi se u livnici za transport odlivaka. Odlivci imaju masu 160 k g /k o m . a na transporter se redaju jedan iza d ru gog n a p rosječn om
72
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
(srednjem) rastojanju 0,6 m. Na podlogu se oslanjaju tako da zauzimaju površinu kružnog obiika (j)500 mm. Kao vučni organ koriste se dva lamelasta lanca na točkićima s kotrljajnim ležajevima. Potrebno je izračunati kapacitet maseni i komadni , otpore koji nastaju pri radu transportera, snagu za pokretanje ako je brzina transportovanja im je 0,5 m/s i ukupni stepen korisnosti prenosnika 0,84. Transporter radi u nepovoljnim uslovima. Ostalo prema slici.
Slika 2.12 Šematski prikat trase transportera sa pločama (člancima)
Rješenje: Prema tabeli 2.25 (prilog) za
odnosno Q„ = & ,, -g = 480.9,81 = 4708,8 [kNIh], Vrijednosti linijskih otpora su: - otpor na dijelu trase 1 do 2
wpd-2) =<7pd'h-D' (w■cosPi +sinA) = 130-9,81 -
sin 12
- (0,045 • cos 12 + sin 12) = 6 18 1,2 [n]
g d je je : q , = m pd ■g - dužinsko op terećenje p okretni d ijelo v a transportera,
w = 0,045 - specifični otpor k retan ja to čk o v a (prilog, tabela 2.24), - otpor na dijelu trase 2 ’ do 3 ( r - 3) = V
l(r-3) ■(w ■cos p + sin fl ) = 130 • 9,81 • 20 • 0,045 = 1147,8 [tf]
- otpor na dijelu 3’ do 4
73
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D ST A V A
Wv {y_ A) = q pJ ■/(T_4) - {w ■cos p s - sin /?,) = 130 •9,81 •
sin 8
- (0,045 ■cos 8 - sin 8) = -6 7 6 2 ,3 M
- o tp o r na o pterećenom dijelu trase 5 do 6 W 0 ( 5 - 6 ) = f e ,„
+qpJ\
/(S-6) • ( W • c o s A
+ sm A )
= (266,67 +130)• 9,81 ■ • (0,045 • cos 8 + sin 8) = 40070,7 [iV] sin 8 gdjeje: qm = m r ■g \ N I m \ - težina tereta po dužnom metru, m r = — = — = 266,67-fe//w ], ° ’6 m T t e ] - masa jednog odlivka, a pr [m] ' prosječno (srednje) rastojanje odlivaka, - opterećeni dio trase 6’ do 7 W o
(*-—7) = fem + < 1 # )• V t ) • (w ‘cos ^ + s in ^ l = (266,67 +130)- 9,81 • 20 • 0,045 - 3502,2 [iV]
- otpor na dijelu trase 7’ do 8 w o
(7--S) = (?» + 9 „ d )•■V « ) '
'cos&
~ sin A
>
= (266,67 + 130)-9,81 — — (0 ,0 4 5 -c o s l2 -s in l2 ) = -12270 [n ] sin 12 Sa skice se vidi da sila zatezanja može imati minimalnu vrijednost na m jestu 1 ili 4. Sabiranjem otpora između ova dva mjesta dobija se: ^(,-*4) = WP(,_2) + Wp (2.^3) + w p (3._4) =6181,2 + 1147,8 + ( - 6762,3) = 566,7 [n ] što znači da je minimalna sila zatezanja na mjestu 1 odnosno gdje lanac napušta pogonski lančanik. Ukoliko linijski otpori nisu prethodno izračunati do mjesta minimalne sile zatezanja može se doći ako se postavi uslov qpd
■H \
pd
'H
2 — G p d ' ih l-2 )
’ C0S P
2
+ h l ' - i ) + ^(3*-4) *C0S P \ )■ W
čijim bi zadovoljavanjem minimalna sila zatezanja bila na mjestu 1 pa je 7,8 —4 <
4 + 2 0 + 7'8 ' • 0,045 /g-12 tg 8v
3,8 < 4 ,2 4
što zadovoljava.
U suprotnom minimalna sila zatezanja bi bila na mjestu 4. Sada se može pisati:
'
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
F,
=2000 M ,
F, = Fx + ^ . (1^2) = 2000 + 6181,2 = 8181,2 [N], F, = F, - e wai + Wr (J.^3, = 8181,2 • e F 4 = F3 •
0,0 4 5 0 , 2 1
+ 1147,8 = 9406,7 [iV],
+ Wr (3^ 4) = 9406,7 • e°-045‘0J396 + (-6762,3) = 2703,7 [n ] ,
F5 = š - F 4 = 1,1 •2703,7 = 2974,1 [w ], F6 = Fs + Wa (j^ 6) = 2974,1 + 40070,7 = 43044,8 [w ], Fv = F6
+W0(6'_>7) = 4 3 0 4 4 ,8 . e 0-0450-1396 +3502,2 = 46818,3 [tf],
Fn = Fg = F7 • e ’*"02 + W0 (7.^8) = 46818,3 • e 0'045'°’21 + (-12270) = 34992,8 [n ] . Kako je gubitak sile na pogonskom lančaniku 3 + 5 % od rezultirajuće sile zatezanja odnosno Wg ={0,03 + 0 ,0 5 ) - ( F „ + F j = 0,05 •(34992,8 + 2000) = 1849,6 [n ] pa je snaga potrebna za pokretanje transportera ( F „ - F , + I V g )-v Vuk
_ (34992,8-2000 + 1849,6)-0,5 _ 0,84
f j '■ J
[m] 1 J
"”2. Dvolančani grabuljasti transporter se koristi za transport 115 t/h mrkog nesortiranog mrkog uglja granulacije amax ^ 80 mm. Dužina transportovanja je 95m s usponom 10 °. Kao vučno sredstvo (organ) se koriste dva lanca sa zavarenim karikama. Potrebno je izračunati otpore na trasi transportera i snagu za pokretanje. Rješenje:
Slika 2.13 Šematski prikaz trase grabuljastog transportera
; r iS-
Iz poznatog izraza za kapacitet Qms = 3600 ■k 2 ■i// ■A -v ■p - 3600 --k2 ■y ■b - h - v • p [t / h]
15
N. Repčić,, M. Ćolić: Z B IR K A ZA D A T A K A IZ T R A N SPO RTN IH SREDSTAVA
izračunava se širina grabuija
!3600 -k2 - y / - v - p
i 3600 ■0,85-0,85,0,7 • 0,8
gdjeje: b = (2 + 4)- h - odnos širine i visine poprečnog presjeka korita (usvojeno b = 3 • h ), k-, - koeficijent smanjenja kapaciteta od nagiba trase (skripta, tabela 12.1), y/ = k, ■k, ■kn = 0,85 - koeficijent popunjenosti, k _ = 0,8 + 0,9 - koeficijent zaostajanja za sitnokomadaste materijale, k, = 0,95 - koeficijent smanjenja presjeka od lanca, kn = 0,5 - koeficijent nabijanja material pri kretanju, v = 0,7 [mt s] - brzina transportavanja (preporuka v < 1 m / s ) . Širina korita (žlijeba) se provjerava i u zavisnosti od granulacije transportovanog materiaia b > ( 2 -r2 ,2 5 )-amax = (2 + 2,25)-80 = 160 * 180 [mm] što zadovoljava pa se iz tabele 2.27 (prilog) odabira se standardno korito 520 x 190 mm kod kojeg se kao vučni organ koriste dva lanca sa zavarenim karikama 16 x 64 mm, čija je masa
-po dužnom metru mi = 4,9 kg / m i preporučena brzina transportovanja v = 0,64 m f s . Rezerva odabranog transportera je ~",roax a ,-
• 100 = 120 ~ 115 •100 = 4,34 % . H5
Za izračunavanje linijskih otpora na trasi prvo je potrebno izračunati težinu (masu) pokretnih dijelova transportera po dužnom metu kao i tereta koji se transportu)e. Za poznate karakteristike lanca težina pokretnih dijelova je G qp d = { \ i l i 2 ) - q l + ^ [ N / n i ] , a a kako nije poznata pojedinačna težina grabuija (Gg) ni njihovo međusobno rastojanje (a) ogentaciona težina pokretnih dijelova transportera sa dva vučna lanca je qpd = 2 .(1 ,4 + \ ,l) - q , = 2-1,6.4,9-9,81 = 153,8 [N/m] Težina transportovanog materiaia po dužnom metru je
qm =
Qm, - g
115-9,81
3 ,6 -v
3,6-0,64
489,6 [N/m]
pa je linijski otpor na neopterećenom dijelu trase WP = q pd- l ' { j i L ' cos /? - sin f i ) = 153,8 - 95 • (0,3 -cos 10 - sin 10) = 1779,5 [n] a na opterećenom Wu = l - c o s / ] - { p m -qm + ML. q /xl) + l . s m / 3 - ( q m + q ixl) = 95 - [cos 10 • (0,5- 489,6 + 0,3 -153,8) + sin 10 - (489,6 +153,8)] = 37833,3 [7V].
N. Repčić. M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Otpor na povratnom dijelu trase ima pozitivan predznak pa je minimalna sila zatezanja lanca na mjestu gdje lanac napušta pogonski lančanik (mjesto 1) Fi =F> = Fmn=2000 [N] ^2 = F\ + Wv = 200° +1779,5■='3779,5 M F2 = š -F2 = 1,06-3779,8 = 4006,6 [tf ] F4 = F „ = F 3 + Wa = 4006,6 + 37833,3 = 41840 [//]. Snaga motora potrebna za pokretanje transportera ( F . - F , + y , ) - v _ (41840 - 2000 + 1753,ž )-0 ,64 1000-7?^
1000-0,8
r
,
’ 1
‘
gdje je: otpor na pogonskom lančaniku Wg = (0,03 * 0,05)-(Fn + F 1) = 0,04 -(41840 + 2000) = 1753,6 [n ], rjuk - stepen korisnosti prenosnika.
>0 Z a d a ta k 8 Za premještanje mrkog uglja predviđen je grabuljasti transporter sa donjom radnom stranom. Kao vučni organ koriste se dva lamelasta lanca na točkovima sa kliznim ležajevima. Ako je poznato: - Q „ = w o [ t i h ] - maseni kapacitet, v = 0,5 [m /s] - brzina transportovanja, P = 150 - ugao nagiba trase, a = 40 +120 [m/n] - granulacija, Vuk = 0,8 - stepen korisnosti prenosnika,
-
uslovi rada nepovoljni (teški),
-
ostalo prema slici, B , i
I sL
6
°
Slika 2.14 Šematski prikaz grabuljastog transportera Potrebno je: dim enzionisati transportno korito (žlijeb), izračunati sile zatezan ja lanca na k a rak terističn im m jestim a trase kao i m aksim alnu silu zatezanja, potrebnu snagu elektrom otora.
Rješenje:
77
N. Repčić,. M. Ćolić: ZBIRKA. ZADATAKA IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
1.
D im en z ije tra n sp o rtn o g korita
Iz izraza za kapacitet grabuljastog transportera Oms = 3600 • k 2 - if/ ■A ■v - p [ i l h] jj-j,
gdjeje: y/ = k, - k, -kn = 0,8 - koeficijent popunjenosti,
_
A = b ■h [m2] - površina poprečnog presjeka žlijeba, b = (2 -f- 4)- h - odnos širine i 1 “1 visine žlijeba,
--------------------------
V -
----------------
'
v .
*77777 Slika 2 . 15
-
Presjek transportnog korita
a
:
-
i
J
Slika 2.16
dobij a se Qms = 3600• k 2 -i/s-3-h 2 - v - p [tih]
Detalj trase
odakle se izračunava visina žlijeba
100 { 3 6 0 0 -k2 -1//-3-V-p
= 0,179 [m]
V3600-0,9• 0,8• 3• 0,5• 0,8
pa je širina korita Z? = 3 - /z = 3 *0,18 = 0,54 [m] koju se provjerava u zavisnosti od granulacie transportovanog materijala b > k - a max = 2,25• 120 = 270 [mm] sto zadovoljava. Uzme li se d a je rastojanje grebača a = (3 -5- 6)'• h = (3 + 6)'■ 180 = 540 * 1 0 8 0 [mm] koje se treba uskladiti sa korakom transportnog lanca 100, 125, 160, 200, 250, itd. prema tabeli (ruska k.). Usvoji li se korak lanca tL = 200 \mm] tada se može usvojiti da je rastojanje grebača a = 800 [mm] je r je djeljivo sa korakom bez ostatka. 2. Linijski otpori Težina transportovanog material po dužnom metru je = ’
= 100 . 9,81 = j 4 5 j 3 ,6 -v
3 ,6 0 ,5
1
j 1
Kako unaprijed nisu poznate karakteristike lanaca to se može uzeti d a je za dva vučna lanca 9 pa
=(°>6 - 0 , 8 ) = ( 0 , 6 t 0,8)-545 = 327 + 436-[W /m]
usvaja se q ^ = 380 [A7 m] pa je linijski otpor na dijelu trase 1 do 2
"e(i-2>=
-l(i-2) ■(Ml •C0SP + sinP) = 380 • 110
a na dijelu trase 2’ do 3
10
tg\5
•0,11 = 3 0 3 8 [N],
N. Repčić, M .C o lić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RTN IH SRED STA VA
= q fX, -I t -s -(/'/ -c o s /? - s in /? ) = 380 — — -(0,1 l- c o s ! 5 - s in l5 ) = -2240 [n ]. sin 15 Otpor na opterećenom dijelu trase od 4 do 5 je
W0(4-5) = =
Z( 4 - 5 )
'[C0SP-(Pm-
sin 15
+ qpd)]
• [cos 15 • (0,6 - 545 + 0,11 • 3 80) + sin 15 • (545 + 380)] =23013,8 [/V],
a od 5’ do 6 ^ 0 (5^ 6) = / (5,-6)-[cos^ - f c -qm +Ml • ? „ ,) + sin p \ q m + q pd)] f in = 1 1 0 - — j- [ 0 ,6 -5 4 5 + 0,11-380] = 26804,2 [JV],
3. Sile zatezanja lanca Kako je zbir otpora od mjesta gdje lanac napušta pogonski lančanik do mjesta njegovog nailaska na gonjeni 2 X (w )
+W,, . p „ ) = 3038 + (-2 2 4 0 ) = 798 [jv]
minimalna sila zatezanja lanca je na mjestu 1 pa je ^ = -F,™ = 2000 [AT], F 2 = F x +Wp ^ 2) - 2000 + 3038 = 5038 [tf], F3 = F 2 - e ^ a + ^ ( 2._3) = 5 0 3 8 -e 0J,0-2ć2 + (-2 2 4 0 ) = 2945,3 [N], F4 = 4 - F3 = (1,05 -s-1,1) - F3 = 1,1 • 2945,3 = 3239,8 [w ], Fs = F4 + W0 (4^ s) = 3239,8 + 23013,8 = 26253,6 [n], F6 =F n = F} - e ^ +W P (5.^6) = 26253,6 -e0-110'262 +26804,2 = 53825,4 [jv]. 4. Snaga elektromotora K ako gubitak sile na p o g o n sk o m lančaniku iznosi 3 - ^ 5 % rezultujuće sile odnosno
Wg = (0,03 + 0,05)-(F„ + F s ) = 0,04-(53825,4 + 2000) = 2233 [tf] tada je snaga elektromotora N
5.
f c - F s +fVg y v
( 5 3 8 2 5 .4 - 2 0 0 0 + 2 233)-0,5
1000- r]uk
1000-0,8
R ačunska m aksim alna sila u lancu
_
r
’ L
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
- 53825,4 +
82 0,2
• (380 + 0,8 • 545) = 64344 [n ],
a vu čn a sila jed n o g lanca
F
= 1,15-
2
= 1,15 -
2
= 36997,8 [w]
Za transport trupaca, prosječnih dimenzija (p 500 x 5500 mm, iz bazena do mjesta za rezanje koristi se lančani transporter šematski prikazan na slici. Kao vučni organ (sredstvo) odabran jsX alibrisani lanac 16 x 64 mm za koji je na svkih 16 koraka pričvršćen nosč tereta m ase(\ 4 kg.') ^==s°’
si— Si, ^
— a' f'
•J
2 Om
Slika 2.17 Lančani transporter
Ako je poznato: p - 650 \kg ! m 3] - specifična gustoća drveta, - ju = 0,15 - koeficijent trenja nosilice o vodice, -
v = 0,15 \ m! s\ - brzina transportovanja, rj - 0,8 - ukupni stepen korisnosti prenosa, ostalo prema slici.
trase
Potrebno je izračunati: - težinu po dužnom metru za prazan i opterećen transporter, - sile u lancu na karakterističnim mjestima kao i maksimalnu silu u lancu, snagu za pokretanje transportera.
Rješenje: 1. T ežin a p okretnih dijelova p razn o g tran sp o rtera
14 ? « / = ? / + — = 4,9 + 16-0,064 *n \ 2.
T ežin a tereta po dužnom m etru
■9,81 = 182,2 [ N I m)
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Gr 6886 r t qm = — = - r ~ = 860,75 [Nini] o 0
' j2
Qpr 0
gdje je: Gr = — — ' - l - p - g = — ..:
7T
-5,5-650-9,81
6886,13 [iV]
3. Linijski otpori - otpor na neopterećenom dijelu trase 1 do 2 ■lo-2) ■v ■cos P ± Q
W(^D =
•1( ^ 2) ■sin P = 182,2 • 8 • 0,15 = 218,64 [iV]
je r je p = 0 0, - otpor od 2 ’ do 3 ^(r-3) =
' cos P • f* ~ Zpd ‘
3) *sin P
= 182,2 •20 •0,15 -g 82,2 •20 ■tgl 8 = -637,4 [n ] gdje je: /(2'_>3) = 2 0 /c o s l8 , - otpor na dijelu trase 4 do 5 (koji se nalazi uv o d i ne opterećen)
^( 4- 5 ) ~ = *1pđ " •Z 4 -5 ) ■ '7(4-»5) ^((4-5) ‘f1 -' cos COSpP + + qpd$ pd ' /(4_5) ^(4-5) ■sin /? = 182,2 •
•0,15 + 182,1 •1 = 266,3 [7/]
- otpor na opterećenom dijelu trase od mjesta 5 do 6 ^ 6 ) = ( v + ? m)-V «)'-'u ' cos^ + ( ^ + ^ ) - /(5-6)'sin ^ = (l 82,2 + 860,75) •j^20 -
• 0,15 + (i 82,2 + 860,7 5) •(20 •tgl 8 - 1) = 8381,9
gdje je: l^_6^ -sin 18 = 2 0 - t g l % - l , /(5_6) • cos 18 = 20 - 1 / fgl 8, - otpor na horizontalnom dijelu trase 6 ’ do 7 =(82>2 + 860,75)-8- 0,15 = 1251,54 [.v] je r je p = 0 “. 4. Sile na karakterističnim mjestima trase Sabiranjem otpora od mjesta silaska lanca sa pogonskog lančanika do nailaska na povratni ne računajući otpore vertikalne krivine dobij a se 3)
= W( ^ 2) + W{r^3) = 218,64 + ( - 637,4) = -418,76 [w]
što znači d a je minimalna sila zatezanja lanca na mjestu nailaska na povratni lančanik pa je F3 = F min = 2000 M -
81
________N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A DA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D ST A V A
O bilaskom po trasi od m jesta m in im a ln e sile u sm jeru kretanja lanca sile zatezan ja su
F4 = š - F 3 =1,1-2000 = 2200 [N], F6 = F, + W(4^ 5) + W(s^ b) = 2200 + 266,3 + 8381,9 = 10848,2 [n ], F -j = Fn = F , + Wi, ^ 1) = Fb - e - “ + W(6._>7) = 10848,2 -e0-'50-314 + 1251,54 = 12622,9 [n], dok je obilaskom u suprotnom smjeru F2. = F3 - W(2._3) = 2000 - ( - 637,4) = 2637,4 [vV], f, - f ,%
-
F t
2
1 8,64 =
2297,4
M .
5. Snaga pogonskog motora Gubici na vratilu pogonskog lančanika su Wg = (0,03 + 0,05) • (Fn + Fs )= 0,04 • (l 2623 + 2297) = 596,8 [/V] pa je snaga motora potrebna za stacionaran rad transportera _ fe, ~ F S + Wg )-v
(12623-2297 + 597)-0,15
r
1000-0,8
1
1000 -T]uk
j
6. Maksimalna sila u vučnom lancu Fffmax = Fmax s‘ + F dm = rF l sl ^+ ^ V ■■^ - (a + k 1 -a ) 2 „ V pd < im ) Z -t
= 12623 + 6 ' 0,1- ..:(2 Q /c o sl8 + 8) .(}g2,2 +1 -860,75) = 12623 + 323,3 = 12946,3 M IO2 -0,1264 v ' L J gdjeje: / = D- sin 180/ z = 409,117 • sin 180/10 = 126,424 \mm\ - korak lančanika, P =— s in — ■"?! z
= 409,11.7 [ffiffl] - prečnik lančanika. s in — 10
Uzima se korak lančanika je r u zahvat ide svaka druga karika lanca. Sila kodanja lanca je Fm = 2 •
4
Rm = 2 •
4
•380 = 152807 [n ]
gdjeje: Rm = 3 70+ 450 [///m m 2] - jačina material na kidanje (granica kidanja), pa je stepen sigurnosti
1 2 * > 6 ,3
N- Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
što znači da lanac zadovoljava jer je stepen sigurnosti za kalibrisane lance s motornim pogonom S = 8.
Za punjenje silosa predviđen je elevator sa trakom kao vučnim elementom- Zadatak mu je da premjesti 20 t/h pšenice na visinu 20 m. Potrebno je: odabrati kofice i odrediti njihov razmak, odabrati traku, izračunati snagu elektromotora za pokretanje ako je ukupni stepen korisnosti prenosnika rj^ = 0,8 , izračunati minimalni koeficijent trenja između trake i bubnja, provjeriti način pražnjenja kofica. Rješenje: 1. Odabiranje kofica i određivanje njihovog razmaka (koraka) Iz izraza za maseni kapacitet elevatora
izračunava se odnos volumena kofica i njihovog međusobnog rastojanja yK _ a« a 3600 -ijT-p-v
_______ 20 20 3600-0,7-0,75-1,25
0,008466 [m3/m] = 8,47 [
gdje je: y/ - koeficijent punjenja kofica (prilog, tabela 2.31) p [//m 3] - nasipna zapreminska masa pšenice (prilog, tabela 2.31) v \ms~x] - brzina kofica (prilog, tabela 2.31). Na osnovu izračunatog bira se (prilog, tabela 2.32 i skripta, tabela 12.4) kofica sljedećih karakteristika: bK =315 [mm] - širina kofice, / = 180 [mm] - dubina kofice, VK = 3,55 \dm3] - volumen kofice i mK = 2,6 - masa kofice. Potrebno rastojanje (korak) kofica je VK _ 3,55 8,47 8,47
0,419 [m].
Usvoji lise korak a = 0,4 [m] tada je tehnički kapacitet elevatora Q‘m = 3600 •
3 55 -10 ---- - 0,75 • 0,7 • 1,25 = 20,967 [t / h]
83
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z a D a TAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R ED STA VA
odnosno rezerva elevatora je <21, - Q „
Q„,,
20 967 20 100 = — ------------ • 100 = 4,8 '[%] što zadovoljava. 20 1 J
2. Izbor trake i sile zatezanja trake Odabire se traka širine br = 350 \mm\ tip BZ - 60 sa prekidnom čvrstoćom 60 \ N / mm\ za osnovu i 32 \ N / mm\ za potku (prilog, tabela 2.6). Za odabranu širinu trake odabire se broj uložaka z = 4 (skripta, tabela 11.1) pa je m asa trake 6 [ % /m 2] (prilog, tabela 2.7). Za debljinu zaštitnog sloja 2+1 mm čija je masa 3,39 \kgl m 2\ (prilog, tabela 2.9) moguće je izračunati težinu pokretnih dijelova elevatora po dužnom metru G, a
(6 + 3,39)-0,35 + —
-9,81 = 96 [N/m ]
Težina transportovanog tereta po dužnom metru je OmsjJi _ 20^931^ _ 43 3 ,6 -v 3,6-1,25
yN l m \ L J
Uzme li se d a je minimalna sila zatezanja trake Fmm = 500 [iV] i to na mjestu nailaska trake na pogonski bubanj pa se može pisati Fn = min = 500 M Sila u kraku trake koji napušta pogonski bubanj je F\= Fi + V
H = 500 + 9 6 ' 20 = 2420
F3 = ^ - F 2 +Wz = 1,05 • 500 + 3 - 43,6 = 655,8 [w] gdje je: Wz = As • qm [jV] - otpor kod zahvatanja material, As = 3 [Nml N] - specifični rad pri punjenju (skripta, slika 12.21), a sila u traci na m jstu nailaska n a pogonski bubanj F4 = F 3 +(qpd+ q m) - H = 655,8 + (96 + 43,6) • 20 = 3447,8 [iV]. Maksimalna sila zatezanja trake je na mjestu nailaska na pogonski bubanj tj. Fimx = F4 pa je potreban broj uložaka trake Z _ F^ ' S _ 3447,8• 11 _ bT ■< j„ što zadovoljava je r se za elevatore preporučuje z > 4 .
84
3 5 0-60
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZA D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH SREDSTAVA
3. Snaga motora za pokretanje Ako je gubitak sile na pogonskom vratilu W = (0,03 + 0,05)- (F„ + Fx) = 0,04 • (3447,8 + 2420) = 234,7 [w] snaga motora je N„,
_
= (3447,8- 2420 + 234,7)-1,25 _
[ff] =
f
]
0,8
7, Približna snaga se mogla izračunati i iz izraza Nm
1
' Qms ' g ' H 3600
Huk
( 20 •9,81 • 20 163,5 i -+ 1000 3600
4. Potreban koeficijent trenja između trake i bubnja F Vučna sposobnost je data izrazom —- = ef,a odakle je Fs
0,113 «
Fv
n
2420
što znači da na pogonski bubanj nije neophodno postavljanje gumene trake. 5. Način pražnjenja kofica Maksimalna dozvoljena sila kojoj može biti izložena odabrana traka je
Fdoz = Fm što znači d aje oskorištenje trake F F^
■100 = .P447?§. -100 = 45 |% 7661,78
na osnovu čega se odabire koeficijent kh = 0,12 (prilog, tabela "1
2.20) pa minimalni prečnik bubnja u zavisnosti od broja uložaka iznosi Dh = k b - z = 0,12 • 4 = 480 [mm] a usvaja se standardni prečnik D b = 400 [mm] zbog male sile zatezanja trake (prilog, tabela 2.21). Sa slike se vidi d a je udaljenost unutarnjeg ruba kofice od ose rotacije 400 r - —- + S, = — 2 2
Slika 2.20 Šema djelovanja sila
10 = 210 \mrri]
N. Repčić, M. Ćolić: ZBI RK A Z A D A T A K A IZ T RA N S P ORT N I H SREDS T A V A
g d je je : 8, = 8k + .v, + .y, - deb ljin a trake,
5 k = 7,8 [mm] - debljina trake bez zaštitnog sloja, dok je položaj vanjskog ruba kofice rv = ru + l = 210 + 180 = 390 [mm], i položaj težišta r = r + —= 210 + = 300 \mm\ “ 2 2 Udaljenost presjecišta pravca rezultirajuće sile i vertikalne ose od ose okretanja vratila pogonskog bubnja iznosi
Kako je h > rv znači da je pražnjenje materiaia iz kofice preko unutrašnjeg ruba kofice ti. poslije njenog prolaska kroz krajnji gornji položaj.
Za premještanje 36 t/h pijeska na visinu 35 m predviđen je elevator kod kojeg je vučni element jedan ili dva lanca. Potrebno je: -
odabrati kofice i odrediti njihovo rastojanje, odabrati vučni organ (jedan ili dva lanca), izračunati snagu za pokretanje elevatora, provjeriti način pražnjenja kofica.
Rješenje:
1. Odabiranje kofica i određivanje njihovog koraka Iz poznatog izraza za kapacitet elevatora izračunava se odnos zapremine kofice i međusobnog rastojanja kofica VK a
Qm 3600 - Hf - p- v
36 3600 • 0,7 • 1,6 -1,25
0,00714 [;m31m]= 7,14 [
na osnovu čega se odabire (prilog, tabela 2.33 ili skripta tabela 12.4) kofica sljedećih karakteristika: bK = 200 [mm] - širina kofice, / = 160 [mm] - dubina kofice, VK = 2,36 [ć/m3] - volumen (zapremina) kofice,
_____________ N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH SREDSTAVA
m K - 3,76 jA'^j - masa kofice. Da bi se zadovoljio pretpostavljeni kapacitet rastojanje dvije susjedne kofice (korak) treba biti VK
a - —— 7,14
2,36 = 0,33 [m]. 7,14
Za kofice širine a < 350 mm može se koristiti jedan zglobni lanac, a odabira se lanac koraka tL = 100 mm kako bi odnos a / t L = 300/100 = 3 bio cijeli broj. Sada je kapacitet (tehnički) elevatora Q ‘m = 3 6 0 0 - ^ y ° — 0,7 • 1,6 •1,25 = 39,648 ]tl h\ što znači d a je rezerva transportera ~m
100 = 39,648 ■3 6 -100 = 10,13 [%]. 36
2. Način pražnjenja kofica Usvoji li se da lančanici imaju po 12 zuba tada je prečnik podionog kruga lančanika Dn = — = -..- v " " = 386,37 \mm\. ° .180 .180 L 1 sm ---sm ----z 12 Prema slici 2.20 iz prethodnog zadatka položaji rubova kofice su: ru s ^ s 200 \mm\, rv =ru +1 = 200 +160 = 360 \mm\, r = ru + —= 200 + = 280 [mm]. 2 2 Udaljenost presjecišta rezultirajuće sile i vertikalne ose od ose okretanja vratila lančanika iznosi h=
= m-r-co
. v 1,25 r gaje je: co = —= ------ = 4,464 5 r
0,28
= co
L = 0,492 [m] 4,464
]
- ugaona b rzm a vratila
L J
što znači da je pražnjenje kofica preko un u trašn jeg ruba kofice poslije prolaska kofice kroz krajnji gornji položaj (gravirtaciono pražnjenje). 3.
Sile zatezanja lanca
87
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
U svoji li se lanac
f} B P 16 (prilog, tabela 2.30) čija m asa po d u ž n o m m etru za korak
t, = 1 0 0 mm iznosi rm. = 11,8 kg! m pa je težina pokretnih d ijelo v a e lev ato ra = q,. + — = {■11,8 + ~ f \ -9,81 = 238,7 [NIm}. a l 0,3 i T e ž in a tra n sp o rto v a n o g tereta po dužnom m etru je
Qm.,-g
36-9,81
3 ,6 -V
3,6-1,25
= 78,48 [N lm }.
M inimalna sila zatezanja lanca je na mjestu nailaska na zatezni (povratni) lančanik i iznosi 250 + 1000 N. Usvoji li se d a je ta sila 500 N može se pisati
F2 = F m = 5 0 0 [ H Fx = F 2 + H ■q pd ■(l - / ) = 500 + 35 •238,7 • (l - 0,06) = 8353,23 [iV], gdjeje: f = 0,05 -r 0,08 - koeficijent trenja u zglobovima lanca, F3 = Š - F 2 + Wz = 1,08 - 500 + 541,5 = 1081,5 [n], gdjeje: £ = 1,05
1,1 - eksperimentalni koeficijent,
W 2 = As ■qm = 6,9 • 78,48 = 541,5 [jV], As [iV7 iV] - specifični rad pri punjenju kofica (skripta, slika 12.21), F , = F t = F } + H - [ q 0 + q .) - f y + f ) = 1081,5 + 35 - (238,7 + 78,48)- (l + 0,06) = 12848,88 [n ]. 4. Snaga elektromotora _ (12848,88-8353,23).!,25 _ ^ Vuk
[ffr]g
^
°>8
5. M aksimalna sila zatezanja lanca Kod elevatora veće brzine najveća sila zatezanja lanca se računa kao kod grabuljastih transportera (skripta, slika 12.12) Flim = F ^ + 6 ' Vl ' H \ qpJ+k x -qm) z -1 = 12848,88 + ^
f 2^ 35 •(238,7 +1 • 78,48) = 20076,3 [ N] .
Viseći konvejer čija je putanja šematski predstavljena na slici koristi se u tehnološkoj liniji proizvodnje mašina za veš. Karakteristike konvejera su:
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RT N IH SREDSTAVA
b = 550 \mm\ i h = 800 \pwi\ - dimenzije tereta, -
m T = 60 [*g] - masa tereta, = 1 8 f e ] - masa nosilice, L = 25 [m] - dužina zone operacije, T = 2,5 + 3 [min] - vrijeme potrebno za izvršenje operacije,
rjuk = 0,7 - ukupan stepen korisnosti prenosnika, - minimalno rastojanje stranica dva susjedna tereta je 200 mm, - uslovi rada normalni, - ostalo prema skici.
Potrebno je: izračunati kapacitet konvejera, odabrati vučni lanac i kolica, izračunati potrebnu pogonsku snagu konvejera. Rješenje: 1. Rastojanje tereta i usvajanje koraka lanca Za dalji rad je potrebno odrediti rastojanje tereta. Sa skice se vidi d a je najveći nagib putanje na opterećenom dijelu izm eđu tačaka 9 i 10 gdje je ugao nagiba
fi = arctg ^ = 3,3,69 ° . 3
Da bi se zadovoljio postavljeni uslov minimalnog rastojanja susjednih stranica treba biti zadovoljeno
89
N. Repčić, M. Ćolić: ZBI RK A Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH SRS-PS' iAVA
u • cos u=
~ b + 200
b + 200
550 + 200
cos (3imx
cos 33,69
odnosno
= 901,4 [mm].
Kako je rastojanje dvoja susjedna teretna kolica a > 800 mm dodaju se pomoćna kolica pa se može uzeti d a je odstojanje susjednih kolica jednako ^ -= ( 2 , 4 , 6 , 8 , tj. obuhvata parni broj koraka lanca. Što se uzme manji broj koraka između kolica to treba d a je korak veći, a samim tim i lančanici imaju veći prečnik. Uz pretpostavku da je t L =100 mm i ^ = 6 -tL korak teretnih kolica iznosi a = 2 - 6 -tL = 2 ■6• 100 = 1200 [mm] što je previše. Uzme li se daje korak lanca tL = 80 mm korak kolica je a —2 • 6 •tj = 2 • 6 ■80 = 960 [mm] sto je blizu ranije izračunatog koraka pa se može i usvojiti ovaj korak lanca. 2. Kapacitet konvejera Potrebna brzina konvejera treba da bude u granicama L
25
T
150 + 180
= 0,139 + 0,1667 [mls]
pa se može usvojiti srednja vrijednost brzine v = 0,15 [m /s]. Sada kad se zna brzina transportovanja količinski kapacitet konvejera je Z = 3 6 0 0 - - ^ 1 = 3 6 0 0 - — ■ \ =%2 [ k o m l h ] a[ j 0,96 a maseni kapacitet Qm = 3,6• mT ■- = 3,6• 6 0 -^ = 33,75 [tih], a 0,96 3. Orjentaciona vučna sila u lancu i orjentaciona snaga za pogon Težina praznog konvejera po dužnom m etru je V
= flV = qL + ^ a tk
^ a
^
= 70,6 +
a pk
0,96
= 338,3 [ N \
gdje je: q r [/
90
^
N -R epč ić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R TNIH SR E D ST A V A
q„, =
' 60-9,81-1 = ’ =613,1 0,96
a
i //n j
pa je težina opterećenog konvejera po dužnom metru
N m ----
Vuk
[k w ]
°>7
na osnovu koje se iz kataloga proizvođača bira elektromotor veće snage. 4. Kompleksni proračun vučne sile (obilaskom po konturi) Kako se sa skice vidi minimalna sila zatezanja lanca je na mjestu 1, 5 ili 10. Manja sila zatezanja lanca će biti na mjestu 5 nego 1 ako je ispunjen uslov (ne uzimajući u obzir otpore'u krivinama) ^
§ pd
'^ ( l- 5 )
^
Q pd
' ^ (4 -5 )
0,025 •[20 + (65 - 50)] = 0,875 < 3 dok je siala zatezanja lanca manja na mjestu 10 nego na 5 ako je ispunjen uslov C
‘
pd
' ^(5-6) ■*“Q o ' ^(6-10) ) ^
0.0 '
^"(9-10)
0,025 • [338,3 -10 + 951,4 • (40 + 23)] < 951,4 - 2 1583,03 < 1902,8 Iz navedenog se da zaključiti d aje minimalna sila zatezanja na mjestu 10 i iznosi
91
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A TA K A IZ T R A N SPO RTN IH S R E D S T A VA
^,0 = Fmm = 750 [N] Sila zatezanja lanca na mjestu izlaska iz vertikalne krivine je F/ = 1,07 •
+ c - q ■l'±q • H
pa je sila zatezanja na mjestu 9 p
~ C ^0 ^
-
' ^(9-10)
- 1,075 _ 750 - 0,025 • 951,4 • 3 + 951,4 •2 _ 21Q} 3 r 1,075 ’ Sile zatezanja na ostalim mjestima trase do mjesta silaska lanca sa pogonskog lančanika Fg = F g - c - q 0 - /(8_9) = 2401,3 - 0,025 - 951,4 - 20 = 1925,6 [n], F 7 = Fs
= 1925,6/1,0252 = 1832,8 [tf ],
Fb = F 1- c - q 0
• /(6_7) = 1 8 3 2 ,8 -0 ,0 2 5 • 951,4• 40 = 881,4 [ n ] ,
Fs = F6 -c-.q/ r !{5_6) = 881,4-0,025.-338,3-10 = 796,8 [N~]. pd Potvrđeno je d a je sila zatezanja na mjestu 5 veća nego na mjestu 10. F,
FS
~
C ' Q pd
(4-5) +
Q pd
~^
(4-5)
lfi7S
= 796,8-0,025.338,3-5 + 338,3-3 =1g i,075 "
4 [y ]|
F3 =FA - c - qpd-1{3_4) = 1677,4-0,025• 338,3• 10 = 1 ^ 8 [ n ] , F 2 = F , / { = 1592,8/1,025 = F, = F j - c - q p
d
'
n U 3 ,
= 1 5 5 4 -0 ,0 2 5 -3 3 8 ,3 -2 0 =_p®4^8 [ « ] .
Obilaskom po trasi u smjeru kretanja lanca dobij a se Fu = Fi0 + c - q 0 -/(10_, 1} = 750 + 0,025• 951,4• 34 = 1558,7 [JV], Fn = š - F u =1,03-1558,7 = 1605,5 [n], Fn = F l2 + c - qa •/(12_,3) = 1605,5 + 0,025 •951,4 • 2 = 1653,1 [tV] , Fu = 4: Fn = 1,025 -1653,1 = 1694,4 [w], F 15 = F u + c - q 0 -/(14_15). = 1694,4+0,025-9.51,4-25 = 2289 [/V], F lb = g - F l s = 1,025 • 2289 = 2346,2 [/V], Ft? = Fu + c - q Q , /{16_17) = 2346,2 + 0,025• 951,4-34 = 3154,9 [ tf ] ,
92
N. Repčić. M .Č o lić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N SP O R T N IH SR E D ST A V A
= £ • ^17 = k°25 -3154,9 = 3233,8 [/v], F19 = Ft i + c - q 0 -/(18_I9) = 3233,8 + 0,025-951,4-10 = 3471,6 [n], •^ 2 0
—1,075 •
FX9+C-qa•/ (| _ )"*"#<■;‘^(19-20) 9
20
= 1,075-3471,6 + 0,025-951,4-9 + 951,4-5 = 8703 [w ], F2l = F10 + c •$f; - /(20_21) = 8703 + 0,025 -951,4 • 10 = 8940,8 [tf], F22 = F2, + c •^
•/(2i_22) = 8940,8 + 0,025-338,3-10 = 9025,4 [n].
Gubici na vratilu pogonskog lančanika su Wg = (0,03 + 0,05) •(Ffl + F 5) = 0,04 • (9025,4 +13 84,8) = 416,4 [//] pa je potrebna sila na obodu pogonskog lančanika F0 = F„ - F s +Wg = 9025,4-1384,8 + 416,4 = 8057 [tf], a snaga motora N m=
F0 -v
8057-0,15
Vuk
0,7
= 1726,5 [ ^ ] = 17,3 [/fcPF].
5. O p terećen je to čk o v a
Najveće opterećenje točkova je u konveksnoj krivini sa najvećom silom zatezanja lanca a to je u ovom slučaju između 19 i 20. Na horizontalnom dijelu trase opterećenje točka je F i = G ,k + G „ + G
t
+ 9
l
’2
= 50 + (16 + 60)-9,81 + 70,6
0,96
829,45 [W],
a dodatna sila usljed zatezanja lanca F2 = ^ - F , 10 _ 1 R 4.8
8703 = 870,3 [ //]
g d je je : R = 4,8 [m] - radijus k rivine za m ak sim aln o dozvolj. opterećenje staze 100% (p rilog, tab ela 2.34) N a osnovu rečen o g računa se opterećenje točka (m aksim alno) u k onveksnoj krivini
Fj ,max = F, + F2 = 829,45 + 870,3 = 1699,75 [n ] iz čega se vidi da odabrani točkovi zadovoljavaju. 6.
Sila zatezan ja
93
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IM S R ED STA VA
Z atezn i uređaj se postavlja u blizini m jesta sa n ajm an jo m silom zatezan ja lanca i u ovom slu č a ju iznosi F = Fu + F n = 1 5 5 8 ,7 + 1605,5 = 3164,2 [ // ] .
a sa šljakom predviđeno je da se izvodi pužnim transporterom kapaciteta 20 t/h i dužinom transporta 6 m. Transporter bi zauzimao horizontalan položaj. Ako je ukupni stepen iskorištenja prenosnika 0,8 potrebno je: dim enzionisati transportno korito (d efin isati p reč n ik i k o rak puža), izračunati n om inalnu snagu m o to ra za p o k reta n je ,
izračunati aksijalnu silu na pužu ako je koeficijent trenja material po pužu 0,4.
Li—
s
a
Slika 2.23 Šematski prikaz prijema i predaje materijala
Rješenje: 1. Prečnik i korak puža (zavojnice) N a dijelu transportera sa kontinuiranim protokom material prečnik zavojnice (puža) se računa iz izraza
gd jeje: n = 40 -f- 100 [min-1] - broj okretaja zavojnice (skripta, tabela 13.2), usvojeno n = 6 0 m in-1, A:, = 1 - koeficijent zavisan od nagiba transportera, y/ = 0,3 -5- 0,45 - koeficijent punjenja (skripta, tabela 13.1), usvojeno \f/ = 0,35, (p = S ! D = 0,5-5-1 - odnos koraka i prečnika zavojnice za zrnaste praškaste materijale, usvojeno (p = O,^, p = 0,6 -e- 0,9 [/7m3] - nasipna zapreminska masa materiaia, usvaja se p = 0,75 11 m i , N a osnovu usvojenih vrijednosti prečnik puža je
usvaja se standardni prečnik D --- 400 mm (skripta, tabela 13.3) pa korak puža iznosi
U
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZA D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
S = cp ■D = 0,7 ■400 = 280 \mm\ a usvaja se standardna vrijednost 5 = 315 [»7/77]. 2. Stvarni broj okretaja puža i stvarni koeficijent punjenja Broj okretaja puža da bi se zadovoljio kapacitet sa prethodno odabranim karakteristikama puža treba da iznosi Q,„s 15- k - D 1 - S
25 = 40,1 [min-1] 1 5-tt-0,4 • 0,315• 1 -0,35• 0,75
p
Maksimalno dozvoljeni broj okretaja puža zavisno od karakteristika materiaia k 4d
CsO
47,4 [min-1]
Usvaja se standardni broj okretaja ns = 45 [min-1 ] što znači da će stvarni koeficijent punjenja biti 0 25 u/ = ------------ ^ --------------- ----------------------------------------= 0312 * 15- x - D 2 - S - n s -kr p 15 ■7r ■0,42 •0,315 • 45 • 1 • 0,75 3. Korak puža na mjestu prijema material Na mjestu prijema materiaia transportno korito je puno. Da bi se duž korita transportera bio već određeni kontinuirani tok materia ia 'n a mjestu njegovog prijema treba smanjiti korak zavojnice koji se može izračunati iz izraza za kapacitet Qms =15-£>2 -7C-S-ns - k , - w s - p [?/m 3] pa je 5 = ------- ---------------------- = ------- - 1 ---- ------------------= 0,098 M 1d-£> - k •ns - kx-ij/ ■p 15*0,4 • *45 -1*1-0,'75 4. N o m in aln a snaga m otora N o m in aln a sn ag a se računa iz utrošenog rada za transport na dužini L
8 L (w - s m P) = 25 -9,81 - 6 - 4 = 2 043.75 = 2044 [w ] 3,6 - r/uk 3,6 -0,8
-
5. A k sija ln a sila na pužu N ajveća a k sija ln a sila koja se ja v lja n a pu žu i preko vratila p ren o si na ležajeve, kao što se vidi sa naredne slike je
Fa = Fn '■cos(a 0 + p ) =
Fr----- - - cos(«0 , + p )x = ----- M 0 sin(a 0 + p ) ^ r0 -/
95
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RT N IH SR E D ST A V A
Slika 2.24 Odnos sila na zavojnici a), presjek transportera b)
346,96 = 2945 [N] 0 ,1 2 -# (2 2 ,6 7 4 + 21,8)
°
gdje je: r0 = (0,5 + 0,8)- D l 2 = 0,6- 0 ,4 /2 = 0,12 [m\ - položaj težišta presjeka material,
I\4o -
= 30 •2043,75 •0,8 _ n • n,
a 0 = arctg
k
S
2 -r0 -ft
[yv^] - obrtni moment na vratilu puža,
• 45
arctg ~ ~ ~ ~ — = 22,674° - srednji ugao penjanja zavojnice, 2 • 0,12 -n
p = arctgju = arctg0,4 - 2 1 , $ ° - ugao trenja.
Zadatak 14 T rakasti transporter za transport paketa (zadatak 3) zamjeniti kombinacijom
transportera s valjcima. Dio trase pod nagibom zamjeniti transporterom sa vlastitim pogonom, a horizontalni dio trase valjkastim gravitacionim transporterom uz uslov da brzina na oba transportera bude jednaka i iznosi 0,333 m/s. Paketi se slažu kao kod trakastog transportera. 20 m
r°Q O-OOO-O 0--
< 3 ^• i _L _____ I Slika 2.25
Transporteri s valjcima
Ako je poznato: p , =0,01 - koeficijent trenja u ležajevima, f —2 \mrri\ - krak kotrljanja tereta po valjcima, p p = 0,3 - koeficijent trenja paketa po valjcima, r/u = 0,8
- ukupan stepen korisnosti,
Potrebno je: 1. izračunati m ak sim aln i k om ad ni i m aseni kapacitet transportera, 2. odrediti i odabrati ugao nagiba gravitacionog transportera, 3. odrediti nagib trase transportera s vlastitim pogonom,
4. izračunati snagu potrebnu za ustaljen rad transportera. 96
Ist
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
Rješenje: m , = 20 [kg] - masa jednog paketa čija je osnovica 500 x 350 (iz zadatka 3) 1. Kapacitet transportera Komadni kapacitet transportera iznosi v _ AA 0,3333 Z = 3600----- = 3600•—------- = 2400 [kom/h] apr 0,5 a maseni kapacitet je 2 4 0 ^ 0 = 4 8 [;/^ “
1000
1000
L
J
2. Ugao nagiba gravitaconog transportera Da bi se teret uvijek oslanjao o najmanje tri valjka mora biti zadovoljen uslov , 500 l < -----= 166,7 mm.
Usvaja se rastojanje valjaka lv =150 m m . Odabira valjak 63 x 400 mm čija je masa mv = 2,6 kg (prilog, tabela 2.17). Na osnovu usvojenih podataka,računaj u se otpori kretanju jednog transportovanog komada: - otpor kotrlj anj a paketa po valj cima F „ = G , ■cos fi 2
Dv
= 20 • 9,81 ■—
63
= 112,46 [AT]
gdjeje ugao nagiba J32 = 0 , otpor trenja u ležajevima Fln = (g„ ■cos p 2 + G, ■i ' )■^
Dv
= (20 + 2,6 • 3)- 9,81 • 5 ^ ^
= 0,65 [jv],
gdjeje: d = 15 [mm\ - prečnik rukavca, inercijalni otpor valjaka (— ' ’~ = f m • ' !:' V • *’= 0,8 - 2,6 •0,33332 • 6,667 = 1,54 [w] g gdjeje: f m = 0,8 + 0,9 - faktor smanjenja jer cijela masa nije u omotaču, z ' =\ f lv = 1/150 = 6,667 [kom Im] - broj valjaka po dužnom metru. Ukupan otpor kretanja paketu je
97
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH SRED STA VA
Fw = Fwx + FW2 + Fw, = 12,46 + 0,65 + 1,54 = 14,65 [n). Da bi brzina paketa ostala ista pri silasku s transportera kao pri nailasku na njega treba biti zadovoljen uslov sin P 2 =
w Gr
14,65 = 0,0747 -j. p 2 = 4,28 20-9,81
[(;J<
5 [" J
3. Ugao nagiba transportera s vlastitim pogonom cos Pi •i>'> Za miran rad transportera, bez proklizavanja paketa, po valjcima treba biti zadovoljen uslov Gp ■cosftl -fxp > G p -sin/?, » p * *gfti ftx = arctgjup = arctgQ,3>5 = 19,29 [°] Slika 2.26 Šema djelovanja sila Usvaja se ugao nagiba f3x = 16 4. Snaga m otora za pokretanje Obodna sila na lančaniku jednaka je sili otpora kretanja valjaka (računa se s neprekidnim tokom tereta) Fa = ( G r -cos P x + G y - z ) - — — + Gr ■cos f t -— ^ - ± G T -sin/?, cl 2 f = L - ( q m cos ftx + q y ) - ^ — + L - q m -cosftx ■-— + L - q m -sin ft, i-A/
= 27,2- (392,4 • cosl 6 +170,04)-
+ 392,4 • cos 16
2-2 + sin 16 63
= 3628,8 [//j
gdje je: Gr j//] -ukupna težina tereta na transporteru (sa vlastitim pogonom),
m
=3 ,6 -v
- = ■ — ..= 392,4 \ N ! m] - težina tereta po dužnom metru, 3,6-0,3333
q v = G v l l v = 2,6 *9,81/0,15 = 170 [N Im\ - težina valjaka po dužnom metru, L = (6 + Ah ) / sin fi x = (6 +1 ,4 9 7 )/ sin 16 = 27,2 [>w] - dužina transportera, Ah = 20 •tgft 2 = 20 •/g4,28 = 1,497 [m].
Snaga motora za pokretanje transportera je N.
_ Fa -v Vuk
98
3628,8-0,3333 0,8
= 1511,86 [W].
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
3+ \Z adatak 15 Za istovar pšenice u silosa koristi se usisno pneumatsko postrojenje kapaciteta 15 t/h. Potrebno je : odabrati prečnik cijevi (bešavna cijev), izračunati pogonsku snagu ako je ukupni stepen iskorištenja 0,7 ostalo prema skici. Rješenje:
i Om
Brzina vazduha na ulazu cjevovod iznosi v v = a - J p ^ + B - L uk2 = 19• VU3 + 3 • 1(T5 • 502 = 21,74 [ m / s ] gdjeje: a - koeficijent zavisan od veličine česzica
Qn 3,6 - p v
15 3,6 •1,2 •20
■0,174 [m3 fs ]
gdje je: p m = 1,2 [&g7/w3] - specifična masa vazduha pod atm osferskim pritiskom. Na osnovu poznate potrošnje vazduha računa se prečnik cijevi d =
=
± M Z i = o j [m ] V ^ ' 21,74
pa se usvaja standardni prečnik cijevi d s = 101,6 mm (cijev 101,6 x 3,6 DIN 2448 ). Sada je stvarna potrošnja vazduha „ d 2 -n 0,1016 2 -n Vs = — ---- = - -------- ------- 21,74 = 0,1763 [ml / s]. Pritisak na kraju cjevovoda iznosi P . = P r - J i ----------J --------i P .
99
N. Repčić, M. Čolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH
S R
B D
S I
AVA
0
= 98,1 ■
107 -0,1016
~ 1,06 = 53,93 - 1,06 = 52,87 [kPa]
gdje je: /? = 1,5 -10~7 - faktor otpora u cijevima usisnog postrojenja, fi - koeficijent k o n c e n trac ije sm jese (skripta, tabela 16.1), h- u- p ■g 6 • 20 • 0,9 • 9,81 r , ... ih = — ^ — = --------- —-------- = 1,06 \kPa\ - gubitak pritiska od dizanja Ph IO3 103 materiala. Pritisak ventilatora je P * = ( P o - P k ) - Š + P g = I98’1 - 52,87)-1,1 + 2 = 51,75 [kPa] gdje je: p 0 = 98,1 \kPa\ - atmosferski pritisak,
4 = 1,1. - koeficijent gubitka za usisna postrojenja, p - 2 \kPa\ - gubitak pritiska između separatora (odvajača) i ventilatora. Snaga motora za pokretanje ventilatora iznosi A , - * , . 48000 , 0 jj 4 = |3 > 3 W Nn, = ' 1000-0,7 ' 1000-7 * gdje je: AM \NmI m 3] - specifični rad usisnog postrojenja (skripta, slika 16.8), Vv = 1,1 •Vs = 1,1 • 0,1763 = 0,1939 [m3 / j] - zapreminski kapacitet ventilatora.
Zadatak 16 Za transport cementa do silosa predviđeno je potisno transportno postrojenje kapaciteta 90 t/h. Trasa cjevovoda se sastoji od tri horizontalne i jedne vertikalne dionice kao na skici. I Om
Potrebno je: - dimenzionisati (odabrati) cijevi sj evo voda, - izračunati potreban pritisak i zapreminski kapacitet kompresora, nominalnu snagu za pokretanje. Otpore filtriranja zanemariti.
Rješenje: Brzina vazduha na početku cjevovoda je
100
N- Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZA DA T AKA IZ T R A N S P O R T N IH S R ED STA VA
vv = a * [ f T + B- Luk2 = 1 2 - VŠ + 2 ,5 -IO '5 -1 6 4 2 = 21,6 [ o t/ j]
gdjeje: Luk =
+I X
+I X
= 7 4 +10 +10 + 4 0 + 3• 10 = 164 [m]
Zapreminska potrošnja vazduha ovog postrojenja je V = ---- Os.---- = ------ §2----- = 0,6173 fm3/s] 3, 6 - p v - / j
3 ,6 -1 ,2 -3 0
L
J
na osnovu koje se računa prečnik cijevi =
0,1907 [m] \^-v„
v ^-2 1 ,6
Usvaja se standardni prečnik cijevi d = 193,7 mm (cijev 193,7 x 5,4 DIN 2448 prilog, tabela 2.35) pa je stvarna potrošnja vazduha K = s
d J -7t n,m72 • v„ = 93-7 - ,?r- • 21,6 = 0,6365 [m3 /*]. 4
Početni apsolutni pritisak je = P k - J l + P - S ± p h = p k - J 1 + ^ M L“k~ v-
+pk
= 98,1 • Vi + 6,134-10“7 -11,851 -106 + 21,2 = 282,1 + 21,2 = 303,3 [kPa] gdjeje: jB = 6,134 - IO'7 - empirijski faktor (skripta, tabela 16.5) S = M-'
<
= 3 -~ 1-6 4-; 21-;6..= 11850672 0,1937
h' M' Pv' g 40-30-1,8-9,81 n n o n T r n l ,. « . . . , p h = - — — ^ — = --------— -------- = 21,189 \kPa\ - gubitak pntiska zbog dizanja material. Zbog gubitaka u dodavaču i vodu do dodavača pritisak koji treba da ostvari kompresor je PM = Š - P p + P d = 1,2• 266,1 + 30 = 393,96 [kPa] gdjeje: £ = 1,15-^1,25 - gubici u dodavaču uređaja potisnog dejstva, p d = 30 [kPa\ - pad pritiska u vodu do dodavača, pri čemu je nominalna snaga motora za pokretanje kompresora . 320.177.34-0.827 _ 353 { 1000 -r]uk
1 0 0 0-0,75
L
} J
gdjeje: AM = 230300-l n ^ - = 230300------!— = 320177,34 N m / m 3} - rad sabijanja po Po------------------ 98,1 izotermi
101
;r,
v.:
N. Repčić, M. Ćolić: Z B I RK A Z ADA T AK A IZ T RA NS P OR T NI H S R E D S T A V A
VK = (1,25 + 1,35)- Vs = 1,3 - 0,6365 = 0,827
/.y].
ZADATAK ZA SAMOSTALAN RAD K onvejer, p rik azan na slici koristi se na tehnološkoj liniji m ontaže. N a m je stu “ A ” se na nosilicu v ješa n o seća ko n stru k cija, a na m jestim a “B” i “ C ” se ugrađuju d ije lo v i dok se na m jestu “ D ” teret sk id a s tran sportera. T eret je o v ješen n a dva p u ta po dv o ja k o lica pri čem u je rastojanje dva su sje d n a tere ta 4,8 m. K ao vučni organ koristi se lanac sa zavarenim karikam a čija je m asa po d u ž n o m m etru 3,9 kg/m (tab ela 2 .27). M in im aln a sila zatezan ja j e 750 N.
Poznato je: mTA = 220 [kg] - masa konstrukcije koja se vješa na mjestu A, -
mTB = 260 [kg] - masa dijela koji se ugrađuje na mjestu B,
-
mTC= \ \ 0 [kg] - masa dijela koji se ugrađuje na mjestu C,
-
m„ = 35 [Ag] - masa nosilice, m k ~
^M
-
masa kolica,
TjF = 0,6 - stepen korisnost prenosa, v = 1,2 [m/ m in ] - b rzin a ko n v ejera kod navedene m ontaže, v ma.x = ^ [ml mm] - maksimalna brzina konvejera, uslovi rada - normalni. Potrebno je izračunati: 1. Težinu praznog konvejera po dužnom metru, 2. Težinu punog konvejera po dužnom metru, 3. Sile u lancu na karakterističnim mjestima, 4. Instaliranu snagu i snagu potrebnu za pokretanje konvejer u navedenim uslovima.
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R ED STA VA
PRILOG • SKLO P K U K E • ČELIČ N A U Ž A D • BUBANJ • ELEKTROM OTORI • S P O JN IC E • K O Č N IC E • TOČKOVI • K A R A K T E R IS T IK E R A S U T IH TERETA •
72L4&E
• • • •
NOSEĆI VALJCI B U B N JE V I
Z/LVC7 KOFICE ELEVATORA
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A ZADA TA K A IZ T R A N S P O R T N IH SR ED ST A V A
Slika 1.2 Sklop kuke sa četiri kotura
Tabela 1.1 Donja koturača sa dva kotura
3,2 5 6,3
8 10 12 16 20 25 32
P rečnik užeta 2) 4 3 2 1
P ogonska g ru p a l} 4 2 3 1
Broj kuke
3,2 5 6,3
5 6,3
8 10 12,5 16 20 25 32 40
8 10 12,5 16 20 25 32
2,5 3.2 5 6,3
8 10 12,5 16 20 25
10 12 13 14 16 18 20 22 27 29
2 2,5 3,2 5 6,3
8 10 12,5 16 20
200 250 320 320 400 400 450 500 560 630
9 10 11 13 14 16 18 20 24 27
9 10 13 14 15 18 20 22 24 27
9 11 13 14 16 18 20 22 24 27
d2 h6
4
45 55 60 70 70 80 90
100 110 120
d\ max
ei
284 305 390 390 485 485 550 605 670 760
190 212 231 265 285 314 344 366 396 431
e2 max
M a sa [kg] 39,4 57,6 91,2 100,4 149,1 174,8
312 345 377 418 437 475 517 565 589 637
202,0 315,6 407,0 558,8
Tabela 1.2 Donja koturača sa četiri kotura Broj kuke 40 50 63 80
i) Posjo n sk a g ru p a n 4 1 2 50 63 80
100
100 Broj kuke
100
32 40 50 63 80
25 32 40 50 63
22 27 29
22 24 27 31 33
22 24 27 31 33
20 24 27 29 33
di
di h6
560 630 710 800 900
150 170 180
200 220
da, max 725 805 925 1025 1140
e\ 473 513 578 643 703
e2 max 926 1011 1091 1202 1292
m asa
rkgi
40
125
885
50 63 80
140 145 155 165
1218 1726 2292 2998
100 1) 2)
40 50 63 80
P rečnik užeta 2) 4 2 3 1
Za nazivnu nosivost uzeta j e d ruga pogonska grupa, Prečnik užeta prem a JU S M. D l . 070
10 2>
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ TRA N SPO RT N IH S R ED STA VA
Tabela 1-3 Mjere jednokrake kuke
Broj kuke 3,2 5 6,3
8 10 12 16 20 25 32 Broj kuke 3,2 5 6,3
8 10 12 16 20 25 32
1
Pogonska grupa 4 3 2
5 6,3
3,2 5 6,3
2,5 3,2 5 6,3
2 2,5 3,2 5 6,3 8 10 12,5 16 20
8 10 12,5 16 20 25 32 40
8 10 12,5 16 20 25 32
h\
hi
h
r\
67 80 90
58 67 75 85 95
225 258 288 325 365 410 450 500 560 620
1
100 112 125 140 160 180 200
16 118 132 150 170
8 10 12,5 16 20 25
02
aV
8 9 10 11 12 14 16 18 20
50 56 63 71 80 90
63 71 80 90
100 112 125 140 160 180
>2 10 12 14 16 18 20 22 25 28 32
bx 53 63 71 80 90
100 112 125 140
100 112 125 140 160
&2 21 25 26 32 36 40 45 50 56 63
r-i
n
r6
ri
65 71 80 90
132 150 170 190
78 90
100 112 125 140 160 180
212 236 265 300 335 375
90 103 114 131 146 163 182 204 232 262
100 112 125 140 160 180 200 224
h
b4
45 53 60 67 75 85 95 106 118 132
26 .3 4 38 43 48 53 60 67 75 85
masa [kg] 3,8 5,7 9,3 16,3 23,5 29,0 48,0 74,5 96,0 148,0
e\ 42 48 53 60 67 75 85 95 106 118
135 155 175 195 218 243 272 307 346 387
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRK A Z A DA TA K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A
Broj kuke 3,2 5 6,3
8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100 Broj kuke 3,2 5 6,3
8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100
rf2/i9
Navoj di c 11
M 36 M 42 M 45 Rd 50x6 Rd 56x6 Rd 64x8 Rd 72x8 Rd 80x10 Rd 90x10 Rd 100x12 Rd 110x12 Rd 125x12 Rd 140x16 Rd 160x18 Rd 180x20
36 42 45 50 56 64 72 80 90
100 110 125 140 160 180 « 2)
-
30 30 35 40 45 50
d, 30 35,5 38,5 42,5 48,5 54,5 62,5
68,0 78,0 85,5 95,5 108 120 138 156
P
r%
r9
rio
5
2 j 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 6 8 8
6 10 12 14 16 18 20 22 25 28 32 36 40 45 50
3 3 3 j 3 3 3 3 3 3 3 3 5 5 5
8 8 10 10 10 10 12 12 12 12 12 12 12 12
d5 c ll
d6 _ -
43,4 49,4 55,2 63,2 69 79
86,8 96,8 109,6 122,4 140,2 158
1) 2)
-
55 60 70 80
100 120
h 83 93 103
121 133 -
h
h -
112 122 135 155 170 187 207 234 260 282 325 357
218,5 251,5 282,5 320 350 400 440 480 535 600
h 2) -
-
575 645 707 790 895 1005
m0 32 36 40 45 50 56 63 71 80 90
6 7 8 9 10 11 12 14 16 18
100 112 125 140 160 _
Jednokrake kuke Dvokrake kuke
105
N. Repčić, M- Čolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
i ‘ia-;s.n-;h .i-,r (pOVfCiUM))
Slika 1.3 Dvokrakakuka
Tabela 1.5 M jere dvokrake kuke Broj kuke : 32 40 50 63 80
1
Pogonska grupa 4 2 3 32 40 50 63 80
40 50 63 80
100
100
100
25 32 40 50 63 80
20 25 32 40 50 63
«2
b
,
bi
ds
112 125 140 160 180
118 132 150 170 190
118 132 150 170 190
200
212
48 53 60 67 75 85
ai
140 160 180
200 224 250
/
h
600 670 750 850 950 1060
212
150 170 190
212 236 265
/.
n
590 665 730 815 920 1030
18 20 22 25 28 32
masa [kg] 14 15 18
20 22 25
Tabela 1.6 M jere kotrljajnih ležajeva za kuke M e re
Nosivost u w
5 7,5 10 15 20 25 30 40 50 60 75
w i
d,
50 75 100 150 200 250 300 400 500 600 750
50 60 70 80 90 100 115 125 130 150 170
d5
D
D,
h
52
15
62 72 82 93 103 120 130 135 155 175
85 95 110 125 140 160 175 185 205 230
92 106 120 136 155 172 200 220 240 260 285
100 115 330 145 165 185 215 220 250 270 300
36 41 44 50 57 64 74 79 101 106 111
d4
r
M aksimalno opterećenje u
1,5 2 2 2 2 2 2 2 3,5 4 4
[KN] 75 90 116 158 206 260 355 415 580 674 775
u mm
R 15 85 95 110 125 140 160 175 185 205 230
146,6 151,2 254 310 485 610
N. Repčić, M. Ćolić: -ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
T a b e l a 1 .7
M jer e n a v r tk e z a k u k e
Z a k u k e br. 3 ,2 d o b r o ja 6 navrtke im aju o b lik “a” , a z a k u k e br. 8 i v e ć e o b lik “ b ”
Broj 3,2 5
6 8 10 12
16
20 25 32 40 50 63 80 100
Broj kuke
M 36 M 42 M 45 - 1 Rd 60'x 6 Rd 5 6 x 6 Rd 64 x 8 Rd 7 2 x 8 Rd 8 0 x 1 0 Rd 9 0 x 1 0 Rd 100 x 12 Rd 110x 12 Rd 125 x 14 Rđ 140x 16 Rd 160 x 18 Rd 180x20
tu
tu
6
4 5 5
8
8
3,2 5
10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100
ds
navoj
kuke
8 8 8
10 10 10 10 10 10 10 10
12 13 16 ' 20 21 24 25 29 28 33 33 35 48 48 53
d7
c ll -
-
50,6 56,6 64,8 72,8 81,0 91,0
101,2 111,2 126,4 141,6 161,8 182,0
/|3
8
9 9 -
70 80 95 115 125 145 165 175 185 205 240 270 320 360 400
1
14
d8 E9 60 70 85 105 115 135
150 160 170 190 225 250 300 340 380
-
22 25 25 27 38 38 43
63 73
-
88
-
68 78 88 98 108 118 128 144 164 187 207 235
h 44 49 56 -
m0 32 36 40 55 62 67 76 84 93 103 115 125 140 153 173
U
0,6 0,6 1,0 1,6 1,6
r5 -
-
4 4
2,5
5
2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5
5
6 6 6 8 8 10 12 16
hs
-
15 16 18 19 23
d\o
-
_ -
d9
-
22 23 26 27 32 31 36 36 39 53 53 58
107
N. Repčić, M. Ćolić: ZB IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N SPO R T N IH SRED STA V A
CO, £ 2
VO >-0
i/-'i O d>
—~ o f co
O
O v“>O O
oo' c-'T oo r o c o o o o o o m o t ^ -
■ — — cscsm 'O oocN r~ -r-
——(N
CSCNV^miriVOVOVOvOOOOOOOOOO
X « v© 'O o "
mmf nm' ovo' o —~~
C>
" —T —
*-T
r^cn»OOiOOCS(NOOOOVOOU-iOO r i ' t ,vovor^ooos h
©t n©t n©i nv">v>t r >»o*n©*no© o^ mr ( N^ (c N' N no onctNv i ‘ o,i,Tj' o- v,crcNOc^^fO o r v ooosO(S "X? *o
vo
© o © ^*vOVONONOn © » n i n © © ©^tM^ o o'© r OmMo ^w’T^i O o o o o o o o o o o o o o o o tj\o h oo o \ © « — ' n n vo oo fs Tf oo nf-Tcn f 'v Toicnntono^vo r srfo c om ocsnOcn' -m f Nco' tc'nOnMn ’O ' O ' O ' O ' O ’O C O O O C O O O O M M N
3
© m
M
cd >o cd C/5
^r
O
CN (N CN CN CN
O
o
c a> u.
'O oo o o o o
H
n
ol (N n n n OO ON O
<*Cj
cn vn
-------,
H>
.&J* »- 3 CQ
o
CN ^
o On ^ Tf m oo cn CN
OOOOOOV^tnOO voooo>o
CN
n
\o oo o
- ^ ( NNf n Tf i ^ v OOOO (N
'» O
O
W"> < N
©
o
c n
o
©
>o m ©
KJ
4>
s
Tabela 1.9 Mjere nosećeg lima donje koturače
N. Repčić, M. Ćolić:,.ZBIRKA
i bi
100
h
14 16 18
14 16 16 16
14 16 18
20 22 24 28 30 35 40 40 45 50 55
materijal: Č.0345
12 12 12 12 12
20 16 16 16 16 16
12 12 12 12 12
16 16 16 16 16
d2 H7
Ds m
55 60 70 70 80 90
100 110 120 150 170 180
200 220
/
g
b
/
35 40 45 50 55 60 65 75 90
35 40 45 50 55 60 65 75 90
14 14 16 18 18
80 85
20 24 26 28
100 100 120 135 145 165 180
220 265 290 340 320 375 405 445 510
100 110 125 140 160
100 110 125 140 160
32 34 36 42 46
220 250 270 300 340
505 565 632 710 800
masa fkgl
h
h
h
M
z
55 70 65
45 70 85 90 70 85 90 95 115
120 125 140 150 170 190 210 240 265
8 8 10 10 10 10 12 12 12
21,5 23,5 26,5 30,5 32,5 33,5 38 42 47
10,0 14,0 21,0 27,0 38,5
100 110 135 150 180
280 320 337 385 420
12 12 12 14 14
51 55 61 72 80
48,5 56,0 78,0 115,0 140,0
100 80 100 105 220 130 125 135 160 175
200
3,0 4,0 5,6 9,5
S R E D ST A V A
40 50 63 80
b\
IZ TRANSPORTNIH
5 6 8 10 12 16 20 25 32
5
ZADATAKA
Broj kuke
10 9
Tabela 1.10 Mjere noseće osovine donje koturače h
iz
itu:
■Vit
c>c>
•S
■ +
_ ru U 2/451
Broj kuke 3,2 5
6 8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80
100
di K 45 55 60 70 70 80 90
100 110 120 150 170 180
200 200
materijal: Č.1430
/
h
h
h
b
82 90
312 345 377 416 437 473 517 555 589 637
284 317 341 380 401 437 473 511 545 585
115 127,5 138,5 145,5 148,5 156,5 168,5 182,5 194,5 208,5
100 125 140 160 180 190 200 220
8 8 10 10 10 10 12 12 12 14
926 1011 1091 1202 1292
874 958 1039 1134 1224
333 363 378 461 436
260 285 335 380 420
14 14 14 18 18
5
Masa rkgi
6 8 8 8 8 10 10 10 12
7 7,5 9 9,5 9,5 10,5 13 14 15 16
3,8 6,4 8,4 12,7 13,3 18,6 25,4 28,5 44,0 57,0
12 12 12 16 16
18 2! 22 25 28
129,0 180,0 218,0 300,0 286,0
h 6
N. Repčić, M. Golić: Z BIRK A ZADATAKA
IZ
TR A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
Tabela 1.1! M jere kotura donje koturače (kotrljajui ležajevi)
Broj kuke 3,2 5 6,3
8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80
100
Broj kuke 3,2 5 6 ,?
8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80
100
fj
d%
b
h
20 30 25 40 35 50 55 65 70
M8 M8 M8 M8 M8 M8 M 10 M 10 M 10 M 10
10 10 10 10 10 10 12 12 12 12
218 276 349 352 440 443 498 550 624 690
32 39 43 50 55 60 65 70 75 85
2 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 100 7 105 8
45 50 60 70 85
M M M M M
12 12 12 12 12
615 674 780 880 998
70 75 85 85 90
95 106
ds
d6
di
85
.
100 110 125 125 140 160 180 200 215
100 115 125 145 145 160 185 205 225 240
225 250 280 3 10 340
250 290 310 340 370
d\2
10
12 12 12 12
F3
56 65 71 76 76 81 80 90
111 121 131
6 7 8 8 9
r2 13 13,3 15 17 19
d2
d3
dt\
250 320 320 400 400 450 500 560 630
190 228 237 275 284 319 356 400 432
240 290 335 370 460 465 520 575 640 720
130 160 160 180 180
560 630 710 800 900
417 465 517 577 645
d\
200
c
n
6 6,3 7
21 21 25 27 31
8 9 10 11 12,5 14 16
25 27 31 31 34
12,5 14 16 16 18
3 3,15 3,5 4 4,5 5 5,5 6,25 7
8 6,25 7
8 8 9
640 720 810 910
1020
Br. otv. d'] -
4 4 4 4 4 4 4
6 6 6 6 6 8 8
200 220 250 280 280 310 340 370 400 440
masa [kg] 9,2
10,2 19.7 17.8 26.8 27,6 34,0 40,0 51,0 74,0
1)V
51 64
88,1 130,0 185,0
Broj navojnih rupa (d I2) sa svake strane glavčine jed n ak je broju otvora na glavčini (d 7).
111
H ■*
s ^%»_____
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S RE D ST A V A
Tabela 1.12
M
j e r e
kotura donje koturače (klizni ležaj) P ro fili
r
h
1
2
2,5 3,2 4,0 5,0 6,3 7,0
8,0 9,0
10,0 11,0 12,5 14 16 18 20 22,5 25
P ro f i Ii o b o d a Koturi za i t ž s d Koturi za 1 do 4 izravnavanje grupe 0 đo 4 Uže prečnika D, [mm] 9 8 1 . 2,5 3,2 100 000 8+ 5 5, O J 125 9 ,5 -8 160 6,3 1 2 -9 7,0 200 8,0 15-i- 11 9,0 250 10,0 19- 14
D,
r
_
11,0 12,5 14 16 18 20
315 (355) 400 (450) 500
22,5
(560)
25
630
24 4- 17 2 7 -2 2 3 0 -2 4 34 - 27 3 8 -3 1 4 3 -3 4 4 8 -3 8
Izvod. I
Izvod. II
Uže prečnika [mm]
11
12
100
125 160
5 6 ,5 - 5
200 250 315 355 400 (450) 500 (560) 630 710 800 900 1000 1120 1250
8 -6 1 0 -8 1 3 -9 1 4 - 10 1 6 -1 1 1 8 -1 3 21 - 15 23 - 17 2 6 - 19 2 9 -2 1 3 3 -2 3 3 7 -2 6 4 2 -2 9 4 7 -3 3 5 1 -3 7
200 250 280 315 (355) 400 (450) 500 (560) 630 710 800 900 1000
10
18 22 28 32 36 39 43 50 55 60 65 70 75 85 95 105 115
18 22 28 32 38 41 45 55 60 65 70 75 80 90 100 110 120
12,5 15 17,5
20 22 25 30 32,5 35 37,5 40 45 50 55 60 67,5
63 80
100
3,5 5 6,5
5 6,5
125 160
8 10
8 10 13
200
13
16
250
16
20
315
20
26
400
27
33
G !a v č i n a Najveći prečnik /V eo/jM d2 H7
grupe
10 125 160
oboda Koturi za užad grupe 0 Za uže prečnika b D, [mm] norm max SL CL iČ 6 4 5 7 3
d‘
13 25 32 40 50 60 70 80 90
100 120 140 160 180 200 220 250
u <-}Javc/n. SL 14 _
14
20 28 36
45
ČL i Č 15
ocf
st i 5
16
12 18 25 32 42
do 10 10 -- 14 14-- 20 2 0 -- 25 25- 35
50 60 65 75 90 105
110
120
130 150
140 L_ 160
35-- 42 42-- 50 50-- 56 56-- 67 67 - 8 0 80 - 95 95- -110 110 -- 130 130--145
165
180
145 -- 165
195
205
165--190
55 60 65 75 90
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
Tabela 1.13
Prečnik užeta [mm] 9
11 12 13 16 18 20 22 24 27 30
Mjere kotura za izravnavanje
Z?
L
125 140 160 180
165 180
200 225 250 280 300 315 400
210 230 260 290 325 365 385 410 510
b
d
95
45 50 55 60 65 70 80 90 95
110 115 120 145 150 160 170 175 190 220
110 120
h
90 100 110 115 130 140 150 170 175 185 210
h
45 50 55 60 65 70 80 90 95
110 120
h2
105 115 135 145 165 180
200 230 245 265 315
/
219 242 272 296 334 364 399 445 465 490 600
h
195 210 240 264 294 324 359 405 425 450 550
h
175 190
220 240 270 300 335 375 395 420 520
Masa [kg] 10,57 15,15 20,4 27,7 38,1 49,8 67,6 91,6 96,1 128,5 190
T ab ela 1.14
Tip užeta
Pramena čelična užad
Nazivni prečnik užeta
Toler. prečnika %
[mm]
+ jezgro
f = 0,455 JUSC. Hl. 072
Računska prekidna sila užeta kod nazivne zatezne čvrstoće pojedinih žica [N/mm2] 1570
čelično jezgro
0,0311 0,0554 0,0865 0,1250 0,1700
0,0342 0,0609 0,0952 0,1380 0,1870
0,20 0,26 0,28 0,40 0,45
27,5
0,221 0,280 0,346 0,419 0,498
0,243 0,308 0,381 0,461 0,548
0,50 0,60 0,65 0,70 0,75
35,9 45,4 56,1 67,9 80,8
0,585 0,678
0,85 0,90
0,886 1,120 1,380
0,643 0,746 0,974 1,230 1,520
94,8 110 144 182 224
24 26 28 32
1,67 1,99 2,34 2,71 3,54
1,84 2,19 2,57 2,98 3,90
1,40 1,50 1,70 1,80
36 40 44 48 52
4,48 5,54 6,70 7,97 9,36
56
10,90
+8 +7
6 7
+6
8
+5
9
6x19
Nazivni prečnik žice u spoljašnjem sloju [mm]
vlaknasto jezgro
3 4 5
obično čelično uže
Masa užeta [kg/m]
10 11 12 13 14 16 18
20 22
1960
6,30 11,20 17,50 25,21 34,30
40,5 51,2 63,3 76,5
44,8 56,7 70,0 84,7
1770 čelično jezgro kN
1960
6,60 11,70 18,30 26,4 36,0
7,31 12,99 20,30 29,2 39,8
47,0 59,4 73,4
101
41,7 52,7 65,1 78,7 93,7
106
52,0 65,8 81,2 98,3 117
107 124 162 205 253
118 137 179 227 280
110 128 167 211 260
124 144 188 238 293
137 159 208 263 325
306 364 428 496 648
339 403 473 549 717
315 375 440 510
2,10
272 323 379 440 575
666
355 423 496 575 751
393 468 549 637 832
4,93 6,09 7,37 8,77 10,30
2,30 2,60 2,80 3,10 3,40
727 898 1090 1290 1520
820 1010 1220 1460 1710
907 1120 1355 1613 1893
843 1040 1260 1500 1760
951 1170 1420 1690 1980
1052 1299 1572 1871 2196
12,00
3,60
1760
1980
2195
2040
2300
2547
20,2
5,69 10,10 15,80 22,8 31,0
1570
5,86 10,41 16,26 23,4 31,9
1,00 1,20 1,30
5,05 8,97 14,02
1770 vlaknasto jezgro kN
91,1
.
88,8
Tabela 1.15
Tip užeta
Pramena č e lič n a užad
Nazivni prečnik užeta
Toler. prečnika
Masa užeta [kg/m]
%
[mm]
+6
+5
+5 obično čelično uže
6 x 37 f = 0,455 JUS C. Hl. 074
13 14 16
Računska prekidna sila užeta kod nazivne zatezne čvrstoće pojedinih žica [N/mm2] 1570
sloju
1770
vlaknasto jezgro
čelično jezgro
0,125 0,170
0,137 0,186 0,244 0,308 0,381
0,28 0,34 0,37 0,40 0,45
20,2
22,8
27,5 35.9 45,4 56,1
31.0 40.5 51.2 63.3
0,461 0,548 0,643 0,746 0,974
0,50 0,55 0,60 0,65 0,75
67.9 80,8 94,8 144
76.5 91.1 107 124 162
0,85 0,90
182 224 272 323 379
1,30 1,50 1,70 1,80
0,221
0,280 0,346 12
Nazivni prečnik žice u spoljašnjem
0,419 0,498 0,585 0,678 0,886
[mm]
110
18
1,120
20 22
1,380 1,670
24 26
2,340
1,230 1,520 1,840 2,190 2,540
28 32 36 40 44
2,710 3.540 4,480 5.540 6,700
2,980 3,900 4,930 6,090 7,370
2,00
440 575 727 898 1090
48 52 56 60 64
7,970 9,360 10,900 12,500 14,200
8,770 10,300 11,900 13,700 15,600
2,20 2,40 2,60 3,80 3,00
1290 1520 1760 2020 2300
1,990
1,00 1,10
1,20
1960
1570
vlaknasto jezgro kN
čelično jezgro 25,21 34,3 44,8 56.7 70,0
23,4 31,9 41.7 52.7 65,1
84.7
78.7 93.7
101
118 137 179
110
205 253 306 364 428
227 280 339 403 473
211
496 648 820
510
1010 1220
549 717 907 1120 1355
843 1040 1260
1460 1710 1980 2280 2590
1613 1893 2195 2520 2867
1500 1760 2040 2340 2670
128 167 260 315 375 440 666
T a b ela 1.16
Pramena čelična užad
■z Nazivni prečnik užeta
Toler. prečnika %
[mm]
8x37 + jezgro f = 0,431
1570
1770 vlaknasto jezgro KN
1960
1570
1770 čelično jezgro kN
1960
1,380
0,45 0,50 0,60 0,70 0,75
76,5 89,8 136 172 213
86,3 101 153 194 240
95,6 112 169 215 266
102 120 181 230 283
115 135 204 259 320
127 149 225 286 355
24 26 32 34
1,670 1,990 2,330 3,540 3,990
2,050 2,450 2,870 4,350 4,910
0,85 0,95
1,00 1,20 1,30
257 306 359 544 614
290 345 405 614 693
321 382 448 680 767
343 408 479 726 819
387 460 540 818 924
428 509 597 907 1023
36 40 42 48 50
4,470 5,520 6,090 7,960 8,630
5,510 6,800 7,500 9,800 10,600
1,40 1,50 1,60 1,80 1,90
689 850 937 1224 1329
777 959 1057 1380 1498
860 1062 1170 1528 1659
918 1134 1250 1633 1772
1035 1278 1409 1841 1997
1147 1416 1560 2037
52 58
9,340 11,600
11,500 14,300
2,00 2,20
1437 1788
1620 2016
1794 2232
1916 2384
2160 2688
2392 2976
+5
0,495 0,584 0,884
1,120
2212
SR E D ST A V A
JUSC. Hl. 084
čelično jezgro
Računska prekidna sila užeta kod nazivne zatezne čvrstoće pojedinih žica [N/mm2]
0,612 0,719 1,080 1,370 1,700
12 13 16 18 20 22
obično čelično uže
vlaknasto jezgro
Nazivni prečnik Žice u spoljašnjem sloju [mm]
ZADA TAKA IZ TRANSPORTNIH
lllllP
Masa užeta [kg/m]
Repčić, M. Čolić: ZBIRKA
Tip užeta
Tabela 1.17 Pramena čelična užad
Nazivni prečnik užeta
Toler. prečnika %
[mm]
■-R'SRUSCtt."
f = 0,49
0,134 0,183 0,238 0,302 0,373
0,147
11 12 13 14 15
0,451 0,537 0,630 0,730 0,838
16 17 18 19
0,954 1,080
1570
1770 vlaknasto jezgro KN
0,40 0,50 0,55 0,65 0,70
21,7 29,6 38,7 48,9 60,4
24,5 33,4 43,6 55,2
0,496 0,591 0,693 0,803 0,922
0,80 0,85 0,95
73,1 87,0
1,00 1,10
102 118 136
20
1,210 1,350 1,490
1,050 1,190 1,330 1,490 1,640
1,10 1,20 1,30 1,40 1,40
155 175 196 218 242
22 24 26 28 32,
1,800 2,150 2,520 2,920 3,820
1,980 2,370 2,770 3,210 4,200
1,60 1,70 1,90
36
4,830
5,310
+5
0,201 0,263 0,332 0,410
1960
1570
1770 čelično jezgro kN
1960
68,1
27,1 37,0 48,3 61,1 75,4
25,2 34,3 44,9 56,8 70,1
28,4 38,7 50,6 64,0 79,0
82,4 98,1 115 134 153
91,2 108 127 148 169
84,8 101 118 137 158
95,6 114 134 155 178
106 125 147 172 196
174 197
211 246 272
193 218 245 272 301
179 203 227 253 280
202 228 256 285 316
224 253 284 315 349
2,00 2,30
292 348 408 474 619
330 392 460 534 698
365 434 509 591 773
339 404 474 550 718
382 455 534 620 809
423 503 590 685 897
2,60
783
883
977
908
1020
1133
31,4 42,9 56,0 70,9 87,5
SR E D ST A V A
JUS C. Hl. 090
+6
čelično jezgro
IZ TRANSPORTNIH
6x19 + jezgro
vlaknasto jezgro
Računska prekidna sila užeta kod nazivne zatezne čvrstoće pojedinih žica [N/mm2]
ZADATAKA
čelično uže warrington
6 7 8 9 10
Masa užeta [kg/m]
Nazivni prečnik žice u spoljašnjem sloju [mm]
■Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA
Tip užeta
Tabela 1.18
Pramena čeličn a užad
Toler. prečnika %
[mm]
8x19 + jezgro f = 0,435
0,348 0,422 0,502 0,589 0,683
0,60 0,65 0,70 0,75 0,85
53,6 64,9 77,2 90,7 105
0,957 1,090 1,230 1,380 1,530
0,90 0,95
0,425 0,514
0,612 0,719 0,833
15 16 17 18 19
0,784 0,892
20 22 24 26 28
1,390 1,690 2,360 2,730
1,700 2,060 2,450 2,870 3,330
32 36 40 44
3,570 4,520 5,570 6,750
4,350 5,510 6,800 8,230
1,010 1,130 1,260
2,010
1570
1770 vlaknasto jezgro KN
1960
1570
1770 čelično jezgro kN
1960
102 120 139
79,8 96,6 115 135 156
88,4 107 127 149 174
150 171 194 217 241
159 181 205 229 256
180 204 231 259 288
198 225 256 286 318
242 293 348 409 474
268 324 385 453 525
283 343 408 479 555
319 386 460 540 626
354 428 508 598 693
619 784 968 1170
685
725 918 1130 1370
817 1030 1280 1550
904 1146 1415 1709
60,5 73,2 87,1
102 119
67,0 81,0 96,4 113 132
1,00 1,10 1,10
121 137 155. 174 194
136 155 175 196 218
1,20 1,30 1,40 1,50 1,70
215 260 309 363 421
1,90 2,20 2,40 2,60
549 695 858 1040
868 1072 1295
70,8 85,7
SRED STA V A
JUS C. Hl. 096
+5
čelično jezgro
IZ TRANSPORTNIH
čelično uže vvarrington
vlaknasto jezgro
z
Računska prekidna sila užeta kod nazivne zatezne čvrstoće pojedinih žica [N/mm2]
ZADATAKA
10 11 12 13 14
Masa užeta [kg/m]
Nazivni prečnik žice u spoljašnjem sloju [mm]
. R epčić, M. Čolić: ZBIRKA
Tip užeta
Nazivni prečnik užeta
Tabela 1.19 Pramena čelična užad
Nazivni prečnik užeta
Toler. prečnika %
[mm]
0,134 0,183 0,238 0,302 0,373
0,147
11 12 13 1H 15
0,451 0,537 0,630 0,730 0,838
6x19
11
O \D
+ jezgro
16 18 19
0,954
JUS C. Hl. 100
+6
Računska prekidna sila užeta kod nazivne zatezne čvrstoće pojedinih žica [N/mm2] 1570
1770 vlaknasto jezgro KN
21,7 29,6 38,7 48,9 60,4
24,5 33,4 43,6 55,2
0,496 0,590 0,693 0,803 0,922
0,85 0,95
73,1 87,0
1,00 1,10 1,20
20 22
1,210 1,350 1,490 1,800
1,050 1,330 1,490 1,640 1,980
24 26 28 32 36
2,150 2,520 2,920 3,820 4,830
2,370 2,770 3,210 4,200 5,310
+5
1570
1770 čelično jezgro kN
1960
68,1
27,1 36,9 48,3 61,1 75,4
25,2 34,3 44,9 56,8 70,1
28,4 38,7 50,6 64,0 79,0
31,5 42,8 56,0 70,8 87,4
102 118 136
82,4 98,1 115 134 153
91,2 108,6 127 148 170
84,8 101 118 137 158
95,6 114 134 155 178
105,8 126 148 171 197
1,30 1,40 1,50 1,60 1,70
155 196 218 242 292
174 221 246 272 330
193 244 272 302 365
179 227 253 280 339
202 256 285 316 382
224 283 316 350 423
1,90 2,00 2,20 2,60 2,90
348 408 474 619 698
392 460 534 698 883
434 510 591 772 977
404 474 550 718 908
455 534 620 809
504 591
1020
686 896 1133
SR E D ST A V A
0,50 0,55 0,65 0,70 0,80
0,201 0,262 0,332 0,410
1960
IZ TRANSPORTNIH
čelično jezgro
Nazivni prečnik žice u spoljašnjem sloju [mm]
ZADATAKA
vlaknasto jezgro
6 7 8 9 10
čelično uže sil
Masa užeta [kg/m]
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA
Tip užeta
N. Repčić, M. Č olić: ZB IR K A Z A D A TA K A IZ T R A N SPO RTN IH S R E D S T AVA
On
*c -o ‘o 5
O vi oo on rin ri oo iri
cn
—
T f
O
oo
o
^
'O 'O
ON- VO
TT
(N
.—
M
(N
ro
°o. 'sO oo 'O — 1 rO ro *n O n o (N
a.
— —r-i (N fO
ON
N
t
co ro O O
cn
o
CN
ro -d* v> r-* oo
CN^
O V) so C N' o" "'•d— *■ro oo -— —1ro CNoo CN
hi
ro
oo oo vo 1— CO ( M O O > / 'i f O 1— r - oo o cn ’d-
c n oo ’ ^r co (SI h CN '’ d' UO
no
fO ^ O —
—
■ —
o-j c-j c -1
Ol oo
— nN vm/o O CN ’—1 vi r-* ir, rcc o — —— — 04 CN (N M (N
c n vn o
.— \o
'O o>
OO wo
NO ■—
o r~ ~
d -
n o
h -
ro oo oo ro Oro NO r— r-~ ro "^r (N wo oo co n N oo t o CN c n c o t j - n o ro -vi1rf no r- On O (N d-
(N r o
O
ro
OO
C~-
CN On 00
O r-
no
cn
m
’d -
rj- — 00
"d* c n
cn
OO
O n
O
CN
CN CN CN
a> c < > £
T3 & O cs
O Cn O nO co O v> O rf OO (N n
ro
■'d* v > n c t'~'
O s oo cn ro O OO CN t— oo N OC —C ON n O*
ro cn oo "d -— C N ' ■dN - eo wN o CNC C
c o — t }- CN '•O O O O — CN 0 0 O n O *—■ CN
NO *— (N o o 0 \ t f r« o co t '' r o d - 'O co
rCN O CN
o oo —« CN
r o On O NO r — *--* O n O n OO 0 0 OO O n O
r-f. to —
oo
ti -
Cn on
ro v> CN ro
OO ON
L> >
3
Cd C d C
‘-O cs t-**" n o 0 0
V>
- fOh (S
T3
—
OO
CN CN
NO O
V> fN ro O Of~- C N « c o
T j*
on
w o r-'* v > i— r o —* v ) r o r o r r m no
n o
r*
12
co ro ro CN
4)
e 3 >o cd Cri
CN ON_ rr o oo o
o
E a> c rrž 3 xo .5: e .^ . N3 ’S C P «o O 2 -5> o 1—^
A.
cn
— —
O
v>
vj o
—
r-
CN CN
v> go O
co cn
o
^ ^
©" © ©" ©
© ro
© ^
on O «—■ r o
r~-
CN T f n o ' d ' v v NO
O © O © O
© o vo r -
ro^ ^ vo
oo
d*
O n ro rr— O n O — —• CN
© o ON ©
o —
CN* CN CN* CN CN'
•»-< ti,
O . >N l/J «
2c ^o
S
K J 04}
SS
r-* o »— •v> © cn r~~ v> oo o
© ©
ro
© rno
*— —^
© © © © OO © CN — r o no
© ^ CO^ CN CN O f CN" t o "
©J- (N ©© ©© ' d ' O OO
© © © © ©© o wo *>d- o
00 ^
*-« ( » v o
t
n
©
vq^ r o
rjr vT no" vo
v ^ CO
oo" oo" O n' o "
© ©© © © © CN CN ro "
^
xj *"■> o
"to
O
cd i-* J2 N
rt .2>
r o V ) r o CN © •^r -^T (— r o CN NO CN CN W0
o" o" o" r —" —
©©©©©
©©©©©
oo — t o ^
ro ^ on ^
« (N (N rn rn
^
VO WO NO o > o r o © T"* v > c o r ^ - o o ' o o on o *
CN NO © CN CN CN CN CO CO
r j - NO OO © CN m ro ro d 1 d “
Tj" NO OO © CN Tj* T f V ) v >
^
O n
N
( S
O s
co
O n CO
O n
o
CO
vT ncTno
©
© ©
©
© ©© o © o ^
Cn oo
Tabela 1.20 120
n f—
'5 -S 1 iz
^ c co ^ 1 o. =3
>M a
a.
H
f lN
co
no
oo
© CN
o NO “>o 53 >N
ou , 00 N 4>
o wo © II <4-
d - NO o o v ) in v i
. 102
Pramena čelična užad
cd c >o u, ti.
X C) 00
§g; ■^T*
T ab ela 1.21
Pramena čeličn a užad
Nazivni prečnik užeta
Toler. prečnika %
[mm]
.
h.,.
čelično uže sil
+ jezgro f = 0,435 JUS C. Hl. 104
+5
čelično jezgro
Računska prekidna sila užeta kod nazivne zatezne čvrstoće pojedinih žica [N/mm2] 1570
0,425 0,514 0,612 0,719 0,833
0,65 0,70 0,80 0,85 0,90
53,6 64,9 77,2 90,7 105
15 16 17 18 19
0,784 0,892
0,957 1,090 1,230 1,380 1,530
1,00 1,00 1,10 1,20 1,20
20 22 24 26 28
1,390 1,690
2,010 2,360 2,730
1,070 2,060 2,450 2,870 3,330
32 36 40 44
3,570 4,520 5,570 6,750
4,350 5,510 6,800 8,230
1,010 1,130 1,260
1960
60,5 73,2 87,1
102 119
66,9 81,0 96,4 113 131
121 137 155 174 194
136 155 175 196 218
1,30 1,40 1,60 1,70 1,80
215 260 309 363 421
242 293 348 409 474
2,10 2,30 2,60 2,90
549 695 858 1040
619 784 968 1170
,
1570
70,8 85,7
1770 čelično jezgro kN
1960
102 120 139
79,8 96,6 115 135 156
88,3 107 127 149 173
151 171 193 217 242
159 181 205 229 256
180 204 231 259 288
.199 226 255 286 319
268 324 386 453 525
283 343 408 479 555
319 386 460 540 626
353 428 509 597 693
686 867 1071 1296
725 918 1130 1370
817 1030 1280 1550
905 1145 1413 1710
SR E D ST A V A
0,348 0,422 0,502 0,589 0,683
1770 vlaknasto jezgro KN
IZ TRANSPORTNIH
8 x 19
vlaknasto jezgro
Nazivni prečnik žice u spoljašnjem sloju [mm]
ZADATAKA
■w~
10 11 12 13 14
Masa užeta [kg/m]
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA
Tip užeta
N Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
Tabela 1.22 Mjere bubnja
Bubanj 320 400 450 500 560 630 710 800
1 10 16 ' 20 7.5 50 32 63 40 80
Nosivost 3 2 6,3 8 10 12,5 12,5 16 20 40 16 32 25 50 20 40 32 63 25 50 63 80 80 100
4 5
8 10 12,5 25 32 16 40 20 50 63
c užeta 4 3 14 13 18 16 29 18
22
20
24 27 31 33
24 27 29 33
D
b
c
t
380 470 530 590 660 730 840 940
58 62 64 81 84 84 92 99
34 42 46 50 57 62 72 74
16 21 23 25 28 31 35 37
X ll ©
lo n 175 205 235 255 280 295
24
20 18 17 15 14
B 1040 1160 1190 1250 1280 1330
H = 16 masa
Tkg] 180 260 310 450 630 760
B —razmak između oslonaca (ležejeva)
r
/ 5
6 7 8 9 11 11 12
8 10 11 12 14 15 17 18
z' = 4
i —2
Bubanj
320 400 450 ■ 500 560 630 710 800
Prečni 1 2 14 14 18 18 20 20 22 22 27 24 29 27 31 33
n 36 30 27 25
?.?. 20
B
masa
H = 16
/o n
B
45 40 37 33 30
2845 2895 3005 3075 3090
n
205 1430 1580 315 1600 370 1650 1 520 1670 730 870 1700
450 495 545 570 610
m asa
rkgi
770 1020 1290 1700 1960
rt
68 61 55 49 44
H = 25 masa
rkgl
970 1400 1620
2120 2400
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA
Tabela 1.23 Mjere spojnice užeta za bubanj Oznaka spojnice
-
B
13 15 18
40 45 50 55 60 65 70 80 90
22 25 28 32 34 38
d
13 17
22 26
H
h,
T
12 14 16 18 22 26
1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5
40 45 55 65 75 85 95 105 115
32
30
38
34
r----- ---------- --------- "V f
-
-
-
(
i -
03
-
v. , v ............ t-------------T >
u u
IZ TRANSPORTNIH
t
ZADATAKA
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Prečni < užeta bubnjevi s ubnjevi s normalnim dubokim žljebovima žljebovima 10 -- 12 12 -- 14 11,5-f 12,5 14 -- 17 12,5 h- 15,5 17 -- 20 15,5 -f 17,5 20 -- 23 17,5 -f 20,0 23 -- 26 20,0 -f 22,5 26 -- 27,5 22,5 -f 25,0 27,5 -- 31 25,0 28,5 31 -- 35 28,5 -r 31,0
SRED STA VA
123
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ TRA N SPO RT N IH SREDS'I
[V ] zl
O O to CN
ON
O l
>o
•o
ro
-f
rn
r<-, T
— CN
—
-rr
~^T
~ r
r -> ro
-rt ro
•^1" r o •?r TT
— co
^ r
»o
‘O r^ —
’—
____
O l
OO
•o
*o C*~i
~ rr
TT
< r> m r - i CN| c o — — ' ’
m -d -
r -4
vO
ro NO
nO
O
(N
rO
T
W-t
nO
[ v ] A 02£ P0>1 ‘I
c
[ UlUl] u
o
O oo o
r -4
-rt
“
~
~
•o O io vD O n CN
*o vn ON
»o O N.O r On o
IO r CN
*o ■o r - r^ O n ON
IO
»O
OO
«o
r -
— —
«o
ro
rN
r -
o
> O a
IO «o
On o r - ON
-
vo to r~ r O n ON
o oo ON
«o o oo oo O n ON
<"> ro
r co
to
O NU
»O
N
CL
[A\^] bSbus
ro
co
,
O
oo
»o
NO
•^ r
to
NO
to
to
co
co
co
ro
m
CO
co
co
co
CO
CO
co
to co
O
m
IO
NO ro
NO T f
o NO
oo NO
o ON
NO o
IO —
O CN} r o
r »o
o na
O
— ON
CO CO
O r ->
io On
o NO ON
O to o o r NO v n ON ON O n ON
to o r - r O n ON
co o r 00 O n ON
CN 00 O n
T f co T j* » o
O r^
r 00
to O *“ *
CN
ro
UW/ “W
c
»O ^ r
IO ,__i
[Vlzl
»O O n
[V] A 08£ P°>I !I
io
[ UIUl] u
r t ON
SO
m on
NO
co
^ r co
r -
O n 00
r -
NO c o
rO
CN
co
co
CO
CO c o
co
co
CN
r
IO
_ Tf
»o
cn
o VO
ON IO
VO VO
o ON
co ON
o CN
vo co CN
«N
OO O s ro
NO
NO VO
o OO
o
o CN
O o «/■> O N
O
o ON
O OO O n
ON CN
o o r-* r O n ON
to io
00 rj-
“IAI/ “ JAI
»o
»./i
Tabela 1.24
Izvod iz tehničkih podataka za elektromotore
(Rade Končar, Zagreb)
M
a
ose po>i
vo
«i
NO
o
oo o
II
00
to
c
O
O n ON
O O > o NO N O O N ON O N
«o
O
to
C/3
[/A>f] eSeus
vo
io
[ui§5j]
PWXW
o o
O CN
»O
NO
to
vo
CO
fN j
(N
(N
CN
o
to CN CN
O to CN
O
O n to co
CO r -
o CN CN
O NO CN
»O
to r -
VO
o
ro
OO NO
vO
T j-
(N
(N
(M
CN
CN
r s
ON OO f N «o
co r -
ON vn
OO o C7N o CN
co
NO cs
co »O
o O O < o NO ON ON ON
r -
IO r~ -
ON
o o o NO NO ' O ON O n ON
O »o o NTJ v o r ON O n
•o
c -~
•O oo
*—
o co
«o CO
O NO
CN
NO
m CN
00
TT
co O n
O
o
o f"-
VO « o ON r N
«n NO CN
O •M co
NO to
CO oo
OO o CN
O NO CN
—
vO
II a 04
O 00
CN
u o d E U
no
co NO
-rj-
vO
XBUI QUI
O »O
to
«o
e j o j o j
O T j-
z f l
o ro
to
[vl Aosepo^' i
[a ]
«o (N
CN
[V ] zl
o IN
to to
T f
*o
ON
—
OO
co
O
o
o
O
CN
CN
co
00 o
»o __
o to
o r •—
o O
o *o co
»o r co
2
2
2
_ j
j
- J
S
2
*0 oo CN
co
r>
o v0
O 00
o O CN
»o to rN (N (N J < N
«o
OO
o
r -
O n
to oo
o co to
o oo vo
o «o r -
o O Nf> t o O n O
2
S
co
o VI CN
o o v> 00 CN* C N
2
CO
2
o 00 CN
to ■— ro
to wm rO
o
to
JD
n
CM
*—*
CN
o
CN
N . R ep čić,
M . Č o lić:
Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N I H S R E D S T A V A
c
[v] H
C3
*EP 03 >
[v3 A 0 8 epo^i 'i [
c
o
U I U l]
[yS \> }]
bOi)
u
B gB U S
o~
e
c o c(D O > N O O
OI ro t T 04 04 OJ 04 OI *“
to n\ OO ro ••rf 04 o IO vo l1 *- OO o 04
C
'B o o
to £
C
V-)
«o O o O o O V) •o co co ro o« O- r- r- l"- o- o- l'-
r-
10 to r- — v> 00 OI O o- tn O in — . "" OI ro ro SD o>
ro C \ Oi 04 ro ro r j - vo 04 »—<
[V] Zl
[ m \ E3BUS (Rade Končar, Zagreb) - nastavak
'O
VO r r
o- oo oo r j - * * f oo wo «o VO o- O n 04 ro
[ uim] u
upm/ “w
© rI!
[ m \ eSbus
G "o >
N O Q
[V] A 08£ P°>i ‘I
o
Tt
ro
*—•
to « o o ~ o rtO m /v-i (Y\ O N »o «o IO to to
T t-
to 00 04 *“■ ' OJ
O ro
oo
ro
04
oo
ro
ro
04
ro
o> v© «— 0 4
to r f
O v>
J- < o OO o •— 1
04
OJ
co
r t «o i-~< o
wo 04 r f
o oo to
VO
O *
o vo
to
co to 00 ro r - OJ vo T t 04 OJ ro
Ooo
04 04
\o 04
ro
_ ON O n 04 oo 00 00 ro 04 04 OJ ro ro ro OI OI ro
04
04
04
04
04
04
o ro
04 00
to
«o
Ol
T f
to
vo
O
V)
o -
c -~
r~ -
o
W-J o
04
>—> »—«
tj- ro tJ- «o
o r -
V") oo •o OO wo
O
co O- oo
OS
O r-“
V ) O n , - “ *” * *“ *
vo vo vo o O o 04 OJ o> 04 ro ro ro ro r - ~ o* o- h o- o>
to o o O* OJ ro ^ 3 -
o •n
o co
\o
•^ r
. r -
ro VO O*
•sO
VL>
o o
04 04
v~> Tf —« —
io
o
OJ f"
o o i r -
ro VO ro OJ ro ■*r
—
NC
vo
'*
o VI O C.^ V) ro IO 0 4 0 4 ro NO
r— ^
t/) Cd) 03
03 X >
oo
II Cu 04
—
o oo
J
—
O
)2 to
2
to o
5
o
04 OJ VI V)
o-
«o
O
o *—«
04
wo to 04 04
oo
iO IO
■ “ OJ 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 r o r o
T f
ro
o
to o*
OJ
ro
VO
Tf
ro
r -
*“1
o r *“ *
vo
o
o ro
wo r -
O
o
o co
O
o ro wo v o
00 00 o - 0 0 •O «o « o vo *o
o oo
04
ro
ro
OI
OI
O I
04
o to
to
oo oo VO O '
O I o
T f O
«o
00
to o NO o«
00 o
to r-» •o
OI
04 ro
T f
04 O n
to
o
O
oo oto *o t o
IO 00 o 04 ro ro ro t T VO O' O s
O
r— o 04 t o — —
ro oo
o o l
o ro
' 1 OI OJ
OJ o- 00 IO NO o ro O n — *— *-*
O o »o
ca
co
«o
OI
n ■o
O n ro — 04
OO 2
to
ro
O
*o *Oj v~i Os o
on s o
to
04
o
O n Os
x>
CO 2
O
to
00
O ro —
O I 0 4 OJ o» 00 00 00 0 0 O O
o
o o wo V~) O OI OJ Of OJ OJ ro l 'o* r - r -
04 O-
»o
o
O n OI T f IO r - O n
tO o > OJ vri o > to «o, vo 04 vo ro OO oo OJ oOJ oi OJ m Oi OJ 04 04 ■ ' ' 1 _
quj
t
o
io to o- ro o tn OO O 04 ro to — O n »— NO Oi ro ro
U O d E U
o-
«o o- 00 00
o» NO NO ti*ro NO •—« «—*
04 04 VO CO r ro r r tO vo OO O OJ
l m ] b3bus
d>I
Os
«o l>
o~
P IA D IV Z
to r>
J- ro T jo 04 T O 04 vo O o 04 OJ ro ro ro ro ro ro ro ro c - r - ~ o> O* o* O- Or -
o
03
00
VO
ro
[Vi zl
[aiS^] >reuj
O
*
04
« n « o oo ro v © v o VO ro 04 OJ 04 04 04 OJ 04 04 04 OI
B J 0 J 0 J
o vo
«o «o
CN
[V] A08£P°>l‘l
z f l
O »O
wo to ro o*
oo 00 ro o OJ ro to vo
[v] ZI
[a ]
I O ON ro to O I O O O n OO O O 04 ol
*“ *
[V] A 08£ P0>i ‘I
[ U IU l] u
to Tt r - o o 0 0 ro ro ro ro ro ro
o
T j*oND 04 04 , , UO v o r i co ro c O ro ro cn ro ro ro ro
C
Izvod iz tehničkih podataka za elektromotore
ro O 04 rt O O OJ rt ’ *—*
oo
o .
Tabela 1.24
O n ro ro
OO 04 oo ro ro ro -ej- ^3- •rr
“IM/ u'lAI
II Cl 04
2
o o NC^ C ^ v > NO
o v>
to ro
ON
O
O
n
ro 04
O to O
Xi 2
OO
2
00
2
*o *o o O to »o o o o o O I O I O J OI r o r O O
N. Repčić, M. Ć olić: ZBIRK A ZA DA TA K A IZ T R A N S P O R T N IH S R b P S I A VA
c E
o o
Os
OJ
«o
«o
>o
c*~>
rj-
ro
ro
TJ-
o~
»o cr-C — OJ
O n O ro
TT ro
o f
Os
co -rj-
ro t
T
vO
CN
oo t 3-
ro
r r
T j*
ro r r
o OJ
ro OJ
04 *o
vo
ro VO
On r~ -
TT
^ r
ro
to ro
ro
OJ vO
sO r -
O O s
vO
O *o
OJ r -
VO
C > ’>o C3
[V] H
o
O ' =3
[V] A 0 8 e p o ^ 'l
O to
a&> o > O Q • •*—>
»o
X<
ro
~
N
C/D •«y
CO c oO D
[M>i] b§bus
a. *cH d
UW/“W
o
4>
m vO ON
*o VO Os
vn
«o
T J-
to *
co
«o co
[V]‘I
+-*
to o I O VO On Os
•o r Os
O r OS
«o O vo to to o - r r-~ o - O O O n O n O n O n O s
to to o OO OO o o O n O n O n
to — « VO
—>
oo' OJ OJ
O ro
r ro
vo
O VO
IO r -
O Os
vo
oo
VO
vo
O J^
vo^ o o
to
•n
co
co
co
co ' c o
CO
oo co
O n Os r f T f
ro CO
•rf '*r
vo
© o* Os
to o CO o* r - r O n O n Os
ro r - o co co r-- o o o o 0 0 r O n O n O n O n o s
o*
«—• « o O l CN
ro CO
OJ r t
(N
co
co
O n OJ OJ
co O l
OJ OJ
"*T
OO
IO
o OJ
co
ro " c o
c o " CO
o r r
o
O vo
co 00
o OO
CO O s
OJ
vo
vo
Tabela 1.25
Izvod iz tehničkih podataka za elektromotore (Rade Končar, Zagreb)
uo
1 26
[V] A 08£ P0)l ‘I
[..uhu] u
co
O IO Os
VO «o a s
co
»o
to o O VO V O V O O n O n O s
O n oo to vo
•o 00
c
[Atf] bSbus
£ o oo
to co' T f
ir aYU U1W
cn C
[VPI on
[A] zfl bjojoj uodeu
v
r
d
i i
o .
CN
om
r -
r f
•—
o f
oT
ro
ro " r o
fO
co
c n
r o ! CO
04 CN
*o OJ
t- ~ OJ
oo co
co
rf
vo IO
OJ »o
v o wo
OJ
O l
VO
oo TT ON O s
to to Os
00
CN
co
«o
O •M
O co
O l OJ
VO v o O n Os
IO o*
o r -
VO co
00 *o
o o r-o vo Os
T t“ O s
Os
to O l OJ
o i
^r » o
cT
o
00
•o •—« « o
03
T j* IO
O J
rđ* 00
o o
O s
ro
CN
,
r~~
r*O O v—4 OJ
CN o l
o OJ OJ oo * —
oo o CN
to
OS r f
o
a
O J. c o
cn
VO
vO II
r VO
co
* “ *
[iu§5{] XBUI QUI
O to
co
OJ
[ UlUl] u
r
o f
OO
r -
[V] A 08£ po^ !I
p
«o 00
o
vo OJ O l
o
O s vo OJ
OJ OJ
Os
O n O n ON
O s
® 00 O n O s
co O l
00 O l
OO CO
O ' «o
VO
to
to VO OJ
ovo
co
o f
o •o CO
cd
1*^
ro oo
co
ro
x>
VO O n
o o ®c o r-o r-0 0 r-r-r-
o f
OO OJ
VO o -
o s
* — 00
oooO o -
CO vo
o VO O J
VO
to
co
T f
vo
oo
(N
VO 00 O l
o co to
OO VO
o
o *o o -
o •— < ro
to
<=> o *
o C *
o to
o vo OS
o
co
s
cd
SSS _ 1 SS 2 2 on s OJ O l o o o o vo v> o o o o c o c O VO v o o o o O J O l VO v o OO o o *-*
CO '
c s
r-O O
x>
CO o OJ
r-O
CN
O J
(N
to
to
ro
ro
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
c cd
c
"c c3 > XJ
3
32 =3
to r-
[v]
03
oo
[V] A 08£PO >| 'I
o G [ UIUJ] u
o > NI
C n co OO OO Tf ro ro ro Tj- Tt- t T Ta ro' t T oo CN t T ro o CN CN Ti t T O o
04 ro t T 04 (N CN
to «o to o n ro ro t T CN O «o CM ro Tj* Tf to r- OO o CN to — iA O o o O CN to to to to
O
00
D
CO
IO «n r-" *-4 lO oo CN o r- to> o to CN co cn T?- VO 5>
G E o o
g
c o c o > N o
Q
TT r~- OO OO t T t o r o ro* r o ' rO rO r o to On ro io O n OO O o
OJ oo CN CN
o O co t o o t o VO oo CN o -
vO co “
o TT t o *o r - o o o OO oo OO OO Ov t o t o t o «o t o t o
G
Tabela 1.25
Izvod iz tehničkih podataka za elektromotore
(Rade Končar, Zagreb) - nastavak
O bJQ O
Cu C ca
[V]
G M
A 08£ P0>I 'I
[M>i] eSbus
c E o to t-* (i
VO
tH ^ r r TT c*! r o r o co r o co co
tj -
v> VO © t— oo
ro CS O ON c o O On CN CO Ti-
r- vo o n © r- O O oo C-* CN ro Tf to vc 0 - Os *— • CN vO
o r o
CN r-* o o © o o T}- CO TjCN CN CO co ro ro co ro ro CO r- rr- r~- r-~ r- r- r- r-
00
to 00
*o vo o TT co — o vO co CN CN CO TT to vO oo
CN^ ro CN Tt CO co CO co ro ro" cn ro ro co
uw /mn
o o
vo ii
to »o Ti O oo VO O t- rvo to CN co to to co 04 to vo «o tO *— l
[v ]zr
vo fN c C o V~) VO to O CN ro »o *o MJ OC, O
[V ]A 08£P °V l
co TT
o c o CN o
vO O l ON ° \ vo^ CN CN
»O T+ t o Os O r t
CN CN oo CN Tf OC
OO ON CN CN CO t n 'O Cs *— CN *—1 **■*. •—*
~
u
CO co «o to to r- o O o co CN CN CN CN CN co co ro co r- O rt"~ t"* r- C" r*
c o 00 O O O » o r - r - o o o o oo OO «o t o «o « o *o t o
[M^] e§bus
to t J- co ro r- 00 r- 00 VO vo CN cs ro Tj* to r- O n
TJ- 00 ON 00 00 v o CN
r- vo «o «o OO O o rN o O'. r~CN ■ ^r CN VO ro oo cc CN cs ro
o r - CO o o o CN t o oo
ro vC ro cs r-- QC r s f ro TT to vO o " ro O n ro CN •“ ■
CM r~- oo t A vO O r o CN c o “ CN
[
u iu i]
[ a ] Zn BJOJOJ UOdBU
[ai§>(3 xbiu (jui
.—
o vo o o C ? O to t o O C N to O o t o CN t o r ^ to CN 04 ro t T *o to v o C" CN O
o o o o to O o \ o ON t o c o t o t o t o VO r - O n o
O rO
P IA D IV Z :
d il
CL CN
ca ca jO s s co s - J CO s s s O o »o to o © o o »o to oo
03 J& ii
a.
CN
S O
2
t/J 2
00 2
o o o> «o t o « t o t o 0 0 OO CN 04 C4 ro r o
12
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N SP O R T N IH S R b D S iA V A
Tabela 1.26 Izvod iz tehničkih podataka za elektromotore (Rade Končar, Zagreb) Intermitirani pogon S4 i S5 (300 uključivanja na sat)
2p
c
nS = 1000
108 115 150 170 220 280 350 375 485 530 680 750 960 1050
0,16 0,2 0,4 0,5 0,9 2,1 2,8 3,3 4,1 5 . 8 10,2 17 19,5
110 130 170 225 225 269 255 310 156 183 208 260 285 310
2,8 3,8 5,5 7 10,5 14 18 21 28 35 43 57 72 85
180 L 200 L 225 Ma 225 Mb 250 Ma 250 Mb 280 S 280 M 315 S ■ 315 M
230 290 350 405 500 550 690 750 975 1055
1 2,3 3,6 4,3 5,2 6,7 10,8 13 19 23
225 240 220 262 130 185 187 225 295 375
7 10,5 14,5 17,5 21 28 35 43 57 72
2 p = 10 Ma Mb S M S M
<
E
958 961 965 965 970 975 977 976 978 975 980 982 985 985
7,3 12,2 14 18 30,5 42,5 51 53 60 75 86 112 145 163
S
[kW]
e 2
min'1
5,2 6,7 10,8 13 19 23
120 157 183 220 230 290
c
24 34 42 46 56 70 82 100 114 15!
727 730 730 731 731 733 735 735 735 735
18 21 28 35 43 57
580 585 586 586 588 590
48 59 76 88 97 132
j
a
16 18,5 21 18 28,5 32 43 42 112 117 129 137 257 267
'c
jL c
C <
P CN
S
Dozvoljeno nmax = 2 5 0 0 min'1 4,2 4,4 3,5 3,7 4,7 4,3 4,4 4,2 4 4,3 4,4 4,2 4,2 3,8
2,5 3,5 5 6,5 9,5 13 16 19 25 32 38 51 64 77
963 963 967 970 975 977 980 980 970 975 980 983 988 988
6,9 11,8 13,5 17,5 30 40 49 50 70 72 79 102 132 150
14,5 17 19 16,5 26 3G 38 38 136 108 115 122 140 152
4,7 4,8 3,8 4 5,2 4,7 4,9 4,6 3,4 4,7 4,9 4,7 4,8 4,2
Dozvoljeno nmax = 1875 m in'1
19,5 27 41 41 98 92 115 118 117 1 18
4,4 4 3,8 4 4,4 4,4 4,3 4,2 4,1 4,4
6,5 9,5 13 16 19 26 32 39 52 65
ns = 6 0 0 min'1 500 560 690 750 935 1050
n
40%
ns =750 min'1
2p =8
250 250 280 280 315 315
‘e
= 6
132 Ma 132 Mb 160 M 160 L 180 L 200 L 225 Ma 225 Mb 250 Ma 250 Mb 280 S 280 M 315 S 315 M
e
I, kod 380 V [A]
fS Q S
e r m i t
snaga
E
kod 380 V [A]
X C3
-
t
I,
oa
snaga [kW]
[kg]
Tip
2AKMd
1=
Masa
napon rotora U2 [V]
I n 25 %
728 730 735 735 735 735 735 736 738 738
23,5 33 41 45 54 67 78 95 106 141
18 24,5 37 38 90 85 105 108 107 106
4,7 4,4 4,2 4,4 4,8 4,7 4,7 4,6 4,5 4,9
Dozvoljeno n max = 1500 m in'1 92 85 95 98 116 122
3,5 3,8 3,9 4 3,5 3,7
16 18,5 25 31 38 50
583 588 588 588 590 593
45 56 73 86 89 120
82 75 86 85 102 108
3,9 4,4 4,5 4,5 4 4,2
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z ADA TAKA IZ T R A N SP O R T N IH SREDSTAVA
Pol
Tabela 1.27 Izvod iz tehničkih podataka za elektromotore (Rade Končar, Zagreb) Tip 132 M 160 M 160 L 180 L 200 L 225 Ma 225 Mb 250 Ma 250 Mb 280 S 280 M 315 S 315 M
Tip 132 160 160 180 200 225 225 250 250 280 280 315 315
M M L L L Ma Mb Ma Mb S M S M
6
6 do 8
6 do
10
mjerne skice
H
A
B
C
K
L
AA
AB
AC
BA
BB
HA
HD
132
216
178
89
12
60
265
258
60
355
254
108
14
52
306
300
75
279 318
121
14
133
339 398
336
18
60 80
388
80 95
20 26
390
180 200
254 279 305
250 276 320 349 385
16
160
624 730 790 805 890
34
430 480
225
356
311
149
18
985
80
436
424
95
391
34
520
250
406
349
168
23
1135
100
506
464
120
449
42
600
280
457
190
23
1190
100
557
518
120
42
645
315
508
216
27
100
628
578
145
52
710
210
368 419 406 457
1270 1345 1400
468 519 526 577
K,
k2
k3
I
D
E
F
GA
DA
EA
FA
GC
21
21
7
35
38
80
10
41
38
80
10
41
23
23
7
45
42
110
12
45,1
42
110
12
45,1
23 26 32 35 35 38,5 43 50 2x46 2x50
26 32
7 7
50 55
48 55
110 110
14 16
51,5 58,8
48 55
110
110
14 16
51,5 58,8
35
7
60
60
140
18
64,2
55
110
16
58,8
2x43 2x46
7
70
70
140
20
74,6
60
140
18
64,2
2x46
7
80
80
170
22
85,5
65
140
18
69,2
2x50
7
90
90
170
25
95,3
70
140
20
74,6
LC
1 ......
AC
’ M in im a ln i * !o t> o đ n i p r o s t o r 2 a p r o l a z i r i k a
129
N. Repčić, M. Čolić: Z BIRK A ZA D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
Tabela 1.28 Trofazni asinhroni motori do 7 kW
130
0,12 0,15 0,18
0,9
12 1,9 3,1 4,2 5,6 7
[kg]
pod teretom
lnterm itencija 60 %
Masa
na prazno
17,2 20,2 30 41,5 60 69 76
O,
Uklj. /h
870 ^ 1250 950 880 675 905 500 955 425 925 385 935 350 935
500 320 180 115 90 70 60
[kg] Masa
Br. okret, [min'1]
400 260 140 95 75 60 50
pod teretom
500 320 180 115 90 70 60
750 600_ 400 320 275 240 215
na prazno
1050 800 550 410 365 320 290
890 900 915 925 935 945 945
Uklj. /h
J
880 890 910 920 930 940 940
1 1,7 2,6 3,5 4,7 6
Br. okret, [m in'1]
0,8 1,1 1,8 2,8 3,7 5 6,3
Pod teretom
0,013 0,019 0,038 0,065
0,75
Uklj. /h
Na prazno
1,7 2,3 3,5 5,5 7,2 10,5 13
2
Br. okret, [min-1]
90S - 6 90L -6 100L -6 112M -6 132S -6 132Ma- 6 132Mb - 6
ca u. o o r—i —(N <-i_ s Q
[kW]
4 AZd
Potezni Moment [kNcm]
Tip motora
Snaga
lntermitencija 40 %
[kW]
225 150 90 60 45 35 30
Snaga
375 310 235 185 155 140 125
[kW]
[kW]
900 910 920 930 940 950 950
Snaga
0,12 0,15 0,18
0,7 0,9 1,5 2,4 3,2 4,4 5,5
Pod teretom
0,013 0,019 0,038 0,065
lntermitencija 60 %
Uklj. /h
Na prazno
1,7 2,3 3,5 5,5 7,2 10,5 13
lb 5b 2 ć£.
Br. okret, [min'1]
4 AZd 90S -6 90L -6 100L - 6 112M -6 132S - 6 132Ma - 6 132Mb - 6
CtJ O O
Snaga
Tip motora
Potezni Moment [kNcm]
lntermitencija 100 %
17,2 20,2 30 41,5 60 69 76
N. Repčić, M. Ćolić: Z BIRKA Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SREDSTAVA
Tabela 1.29 Mjere elastične spojnice s bubnjem za kočnicu [mm]
200 250 315 400 500 630 710
Nazivni prečnik D
D,
d2
d3
d4
d H7
d, H7
d2
d3
d4
d5
L
li
115 147 185 234 293 376 174 600 678
70 90
120 145 180 210 300 360 425
100 130 160 200 250 290 400 500 560
92 120 148 188 238 278 387 484 544
14 do 32 16 do 40 20 do 50 25 do 60 30 do 70 35 do 90 50 do 100 60 do 125 90 do 160
16 do 32 20 do 40 25 do 56 32 do 71 38 do 80 50 do 100 65 do 125 80 do 160 100 do 160
50 60 80
50 63 90 115 135 170
18 18 28 28 50 50 70 70 70
8 8 14 14 22 22 32 32 32
132 152 187 217 264 324 405 515 540
50 60 75 95
12
i3
14
Is
125 160
80 90
200 250 315 400 500 630 710
110 120 140 170 210 270 270
25 38 40 45 60 60 78
100 too
24 26 35 38 55 57 80 85 85
Si
50 60 . 75 95
-
120
20 25 32 40 40
150 190 240 265
S2
15 15 23 23 35 35 43 43 43
X
2 2 2 2 4 4 5 5 5
100 120 150 170 210 255
210 270 270
Mz
^max
MD2
m
[Nm]
[min-1]
[kgm2]
[kg]
50 100 200 320 630 1250 2500 5000 10000
4580 3580 2860 2290 1820 1430 1150 910 800
0,027 0,086 0,27 0,74 2,4 6,3
4,6 8,3 18,5 32,8 63,7 107 216 392 484
20,8 59,0 94,0
120 150 190 240 265
broj svomjaka
Nazivni prečnik D 125 160
6 8 6 8 6 8 6 8 12
131
.............
^ ^ P g P B ^ p P P ^ ^ P P iill V ' ' <*®,W*V
''
:'
'* '*'-'
’
r
N. Repčić, M. Čolić: ZBIRK A Z A D A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH SRED STA V A
Tabela 1.30 Mjere zupčaste spojnice [mm]
Nazivni prečnik dH7 max. min. 40 32 50 40 63 50 80 63 100 80 125 100 160 125
Max. obr. moment [Nm] 500 900 1800 4000 , 7700 15000 32000
Ilmax [ m i n 1]
7500 6000 5000 4000 3200 2650 2130
D2
l
t
m
[mm]
A [mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[kg]
125 160 200 250 300 360 450
92 115 145 180 230 280 360
63 80 100 .125 160 200 250
104 130 166 210 260 330 410
4 4 6 10 10 10 10
D
4 8 16 30 60 115 220
Tabela 1.31 Mjerna skica i tehnički podaci otkočnog magneta proizvodnje “Rade Končar” Zagreb TIP
Najveći rad [Ncm]
Najveći podizaj [cm]
Vučna sila [N]
PKN 75 PKN 150 PKN 300
750 1500 2500
5 5 5
150 300 500
TIP PKN 75 PKN 150 PKN 300
132
Težina kotve rNi 45 90 105
Najveća otkočna sila [N]
Masa uređaja rkg]
105 210 395
23 40 50
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZA P A T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A VA
T ab ela ! .3 2
D [mm]
Stan dardn e d v op ap u čn e k o čn icc s "‘E L H Y ” p o d iz a če m
Max. obrtni moment [Nm]
200 250 315 /fin •i V V.
76 152 . 422 610 i fivn
500 630
2125 4100
160
m D ' [mm] [mm] 160 200 250 315 400 500 630
230 280 340 424 520 640 780
a [mm]
b [mm]
c(z) [mm]
d [mm]
e [mm]
f [mm]
g [mm]
h [mm]
k |mm]
[mm]
190 260 280 400 500 600 680
80 100 125 165 200 250 315
160 180
450 530 620 735 860 1060 1280
100 100 120 135 170 185 225
160
55 55 65 80 ]QA
240 290 360 440 54 0 650 800
40 40 45 55 '60 70 80
445 456 481 545 672 795 900
P [mm] 35 45 45 J 45 97 207
210
210 240 260 320 380
s [mm]
t [mm]
15 15
160 180
20 20 25 25 25
210 240 260 320 380
Tip podizača
EB EB EB EB EB EB EB
20/50 20/50. 50/50 50/50 125/60 125/60 250/60
C l2 C20 C32 C50 C80 C l 25 C200
200 250 315 400 500 630
M asa pod iz 10.7 10,7 13,5 13,5
20,0 20,0 36,0
130 170 Masa bez podiz
H [mm]
10 15 24 38 65 100 154
130 160 190 230 280 340 415
1
Deblj. novih obloga [mm] 7
8 8 10 10 12 12
133
U)
•fc.
to
-
lj lj
2
t) 7T ON o
o o
500
4^ to — N> VO U) O O O
4^ W 00 LO LA LA O LA
[N]
LA Nominalna povratna sila
[N]
ON , Dozvoljeno odstupanje
[N]
vo LO LA O
VO W o o o
1i
4^. LA O
LA o o
4^ O
LA U)
4^ O
o V o
0,35
LA W
-4 Primanje snage [W]
00 Primanje struje [A]
14,5
10,2
jO
ON
LA O
£
00 LA
vo Masa bez ulja [kg]
LO ©
jO LA
to to
o
03
c
o
0Q “D C Cl n' ) 0f& c< )
m r JL. *<
!
\o
ON
22,5
to 00 'la
22,5
38,0
U) jO 'la
to o o
O.
IZ TRANSPORTNIH
LA o o
ON o o
cn a7T >
ZADATAKA
'-o LA to o o o
7a>T
to o 4^ Nominalna o postavna sila
25 ■35
VO tO O O O O
500
390 775 1165
tO —J LA LA LA o
Lh o
LA O
o o 1250
1250
VO tO OO O
ON o
300 520 820
tO v) LA LA LA o
1500
00 VO OOO
390 775 1165
700 1210 1910
510 850 1360 —• ‘O U) On OOO
ON o
Ov o
ON o 1500 300 520 ____ j820
2500
2500
3200 610 2140 2750 4^ LO O tO 00 OOO
G\ . o
LO Nominalni hod [mm]
. Repčić, M. Ćoli ć: ZBIRKA
o o g to — J3 IO O to K
Tip
o n o o ^ Lo ► — *^ o to OO n w
EB
125/60 C 45 C 80 C 125
125/160 C 45 C 80 C 125
150/60 G 45 C 80 C 125
150/160 ■ C 45 C 80 C 125
250/60 C 70 C 130 C 200
250/160 C 70 C 130 C 200
320/100 C 70 C 250 C 320
o o n o LA LO ► —i o to oo o o
H cr o
Veličina
Masa ulja [kg]
0,65
o LA
o LA
O V LA
o ON
o LA
0,65
Vrijeme povratka © 'la ro [s]
Vrijeme podešavanja [s]
SREDSTA VA
LA
N. Repčić, M. Čolić: ZBIRKA Z A D A T AKA IZ T R A N S P O R T N IH SRED.STAVA
Tabela 1.34 Oblik i mjere pogonskih (slobodnih) točkova Varijanta 8
t> 9
Naziv. prečnik D
bi
b2
b3
b4
b5
b6
b7
b8 P9
60 60 105 105 115 115 155 155 155
90 90 150 150 165 165 205 205 205
265 285 379 441 488 522 610 641 685
250 270 364 422 467 495 583 607 651
97 105 147 174 191,5 196,5 235,5 245,5 260,5
170
60 7G 85 105
44
8
50
O
120 130 150 160 180
100 100 120 130 150
c2
C.1
c4
t
40 48 60 80 90 95
20 22 25 25 30 35 40 40 45
110 140 180 220 250 270 320 350 410
12 12 12 19 19 19 23 23 23
ISO
258 287 311 323 391 401 421
65 85
o
10 12 12 16 16 18 20
pog an
slob.
m
ti
t2
t3
t4
ts
t*
[kg]
[kg]
2 2 2 3 3 3 3 3 3
3 3 4 5 5 5
8 11 10 13 10 14 10 15 10 20 15 27 15 30 15 34 15 39
5 5 5 5 5 5 5 5 5
14 16 18
52 69 154 255 391 543 846 1073 1452
51 68 151 252 388 535 831 1054 1423
130 134 194 208 223 233 281 281 281
1 10 120
135
6 6 6
20 25 32 36 40 45
+0 -0,5 0 -0,5
4-
c
80 95
120 145 165 180 210 230 260
C |
50 60 80
100 110 125 140 160 180
pogonski
1.
d2 m6
60 75 90 105
40 50 60 70 80 95
D
200 250 315 400 500 630 710 800 900
dozv. odst.
1
N aziv. prečnik
'
230 280 350 440 540 680 760 850 950
b
o 4-
200 250 315 400 500 630 710 800 900
D,
naz. vrij.
120 140 165 190 210
110 "l25 140
Ležaj JUS M. C3. 655 50 SD 23 60 SD 23 80 SD 23 100 SD 23 110 SD 23 120 SD 23 140 SD 23 150 SD 23 170 SD 23
Veličina reduktora 320 400 500 630 710 800
1000
d
1
D
L
28 32 40 55 65 70 90
60 80 90
55 55 70 90 95
90 90
100 110 120 140
100 140
120 140 150 160 210
a 625 780 930 1170 1350 1530 1800
b
C
e
E
F
G
G.
g2
H
h
K
m
290 300 340 440 470 520 620
280 290 370 470 500 520 720
24 28 30 34 36 40 46
320 400 500 630 710 800
220 275 320 400 460 525 595
300 320 390 490 550 560 800
160 160 250 300 280 320 400
190 195 250 290 320 320 430
410 510 600 775 885 985 1150
200 250 300 400 450 500 560
250 260 300 380 420 460 550
555 700 860 1080 1250 1400 1700
50 50 50 50 60 70 70
230 300 380 490 390 430 560
385 485 585
200
250 260 300
320 400 480
60 60 50
200
110
250 300
280 380
125 150
1000
m.
m2
n
. -
340 400 520
Masa [kg]
d,
Br. ank.
18 18
6 6 6 6 8 8 8
150 240 400 1050 1280 1380 3250
4 4 4
110 220 3ć0
20 24 24 29 33
VERTIKALNI REDUKTORI V2 320 400 500
28 32 40
60 80 90
55 55 70
90 90
120
625 780 930
290 300 340
280 290 300
24 28 30
320 400 500
220 275 320
300 320 390
160 160 250
18 18
20
□ 3
- SC•
ti
i “ j-
Tabela 1.36 Dimenzije trostepenih reduktora
V A R IJA N T E
HORIZONTALNI TEDUKTORI H3 V el. redukt. 560 710 590 1060 1250 1400 1700
d
I
D
L
a
b
C
e
E
T?
G
Gi
g
2
H
h
K
m
mi
m2
m3
n
d,
B r. ank.
28 32 40 55 65 70 90
60 80 90 100 110 120 140
75 95 120 140 170 170 240
120 150 180 210 240 240 320
910 1140 1440 1670 1950 2180 2600
330 370 445 540 600 620 .820
360 400 500 620 680 690 900
28 30 35 40 46 50 55
560 710 900 1060 1250 1400 1700
260 320 -105 435 515 580 675
380 430 520 650 740 750 970
210 240 285 380 400 370 470
250 275 320 380 420 425 550
470 585 705 805 985 1100 1260
225 280 350 400 500 560 630
280 320 390 480 540 550 720
840 1060 1340 1560 1840 2050 2450
50 50 50 50 60 70 70
370 300 430 500 580 640 700
225 280
280 320
560 710
50 50
240 305
370 350 430 500 580 640 800
. 300 380 460 560 630 800
M a sa [k g ]
20 22 27 30 33 36 38
6 8 6 6 8 8 8
360 560 1240 1770 2360 3050 6900
20
6 6
320 480
V E R T IK A L N I R E D U K T O R IV 3
5Z-i
560 710
28 32
60 80
75 95
120 150
910 1136 .
330 370
360 400
28 30
560 710
260 320
380 430
210 240
445 560
145 170
22
Tabela 1. 37 Izbor veličina dvostepenih reduktora na osnovu opterećenja izlaznog vratila M,b fmax'l [kNm ] V eličina reduktora
1,33
2,1
5,25
8,5
12
15
37,5
320
400
500
630
710
800
1000
HORIZONTALNI
H2
VERTIKALNI V2
Tabela 1.38 Izbor veličina dvostepenih reduktora na osnovu Mtb fmaxY | kNrn]
4,5
7,0
18
29
40
50
125
V eličina red u k to ra
560
710
900
1060
1250
1400
1700
HORIZONTALNI
H3
VERTIKALNI V3
M tb = M b / 1,25
- za lahku pogonsku grupu
M tb = M b
- za srednju pogonsku grupu
M lb = M b i 0,8
- za tešku pogonsku grupu
M ti = M b 10,1 \
- za vrlo tešku pogonsku grupu
M tb - stvarni moment na bubnju
Tabela 1.39 Nominalni i stvarni prenosni odnosi D v o s te p e n i
B roj zubi
H 2 .5 0 0
P r v i par
V 2 .5 0 0
D r u g i p ar 105
Prenosni odnos Stvar Nomi ni nalni
u •51 u ■<0 o rŽ I
10
Zupčanici Prvi par
Drugi par
T r o ste p e n i 100
H 3 .9 0 0
Prenosni odnos Nomi Stvar nalni ni
o ‘č? o •a >
Zupčanici Prvi par
Drugi par
10,34
79/21
78/27
i
56
56,87
84/16
79/26
12,5
12,33
81/19
78/27
u
63
64,40
84/16
81/24
III
14
13,85
82/18
79/26
hi
71
71,96
84/16
83/22
rv
16
15,99
84/16
79/26
IV
80
82,10
85/15
84/21
V
18
17,78
84/16
81/24
V
90
92,78
85/15
VI
86/19
20
19,88
84/16
83/22
22,5
22,68
VI
VII
85/15
100
84/21
98,93
85/15
87/18
VIII
23
25,63
85/15
86/19
VII
112
115
86/14
88/17
IX
28
27,33
85/15
87/18
VIII
125
122
86/14
89/16
X
32
31,70
86/14
88/17
IX
140
145
87/13
90/15
XI
35
33,80
86/14
89/16
X
160
160
88/12
90/15
XII
40
40,15
87/13
90/15
XI
180
176
89/11
90/15
■XIII
45
44,10
88/12
90/15
XIV
50
48,16
89/11
90/15
II
Broj zubi trećeg P3™
z
5= 2 1 ,
2^=76
T ab ela 1.39 N o m in a ln i i stvarni prenosni o d n o si (n a sta v a k ) Broj zubi Prvi par 101 Drugi par 104
Izvođenje
Prenosni odnos Nomi Stvar ni nalni
Zupčanici Drugi Prvi par par
Trostepeni H 3.1060 H 3.1250 H 3.1700 Zupčanici Prvi Drugi par par
Prenosni odnos
Izvođenje
Dvostepeni H2.630 H2.710 112.1000
N om i nalni
Stvarni 106
125
170
I
10
10,36
80/21
76/28
I
56
58,5
57,0
58,0
85/16
78/26
II
12,5
12,30
82/19
77/27
II
63
65,6
64,2
65,2
85/16
80/24
IU
14
13,80
83/18
78/26
III
71
73,0
71,4
72,5
85/16
82/22
IV
16
15,90
85/16
78/26
rv
80
83,5
81,6
83,0
86/15
83/21
V
18
17,60
85/16
80/24
V
90
89,0
87,0
88,5
86/15
85/19
VI
20
19,70
85/16
82/22
VI
100
101
100
86/15
86/18
vn
22,5
22,60
86/15
83/21
VII
112
117
114
116
87/14
87/17
vm
25
25,60
86/15
85/19 86/18
125
123
125
87/14
88/16
27,50
86/15
126
28
VIII
JX
32
31,70
87/14
87/17
IX
140
148
144
146
88/13
89/15
X
XI
35
34,10
87/14
88/16
X
160
163
159
161
89/12
89/15
xn xm
40
40,00
88/13
89/15
XI
180
177
175
178
90/11
89/15
45
44,00
89/12
89/15
XIV
50
48.54
90/11
89/15
H3.1060 ->
Dvostepeni H2.320 V2.320 H2.710 V2.400 H2.1000 P re n o sn i o d n o s 4> *5* o
N om i nalni
o 6
S tv ar Ni
20/73;
H3.1250 —» 23/82;
Broj zubi Prvi par 101 Drugi par 104
D rogi par
H3.1700 —> 21/76
Trostepeni H3.560 V3.560 H3.710 V3.710 H3.1400 Prenosni odnos N om i nalni 56
Z upčanici P rvi par
Izvođenje
Broj zubi trećeg para:
98,5
Zupčanici Prvi Drugi par par
Stvarni 71
140
56,0
57,0
85/16
79/26
10
10,36
•79/22
78/27
I
56
58,5
u
12,5
12,40
82/19
78/27
II
63
65,6
63,0
64,2
85/16
81/24
ni
14
14,00
83/18
79/26
III
71
73,0
70,0
71,4
85/16
83/22
IV
16
16,10
85/16
79/26
IV
80
83,5
80,0
81,6
86/15
84/21
V
18
17,90
85/16
81/24
V
90
89,0
85,5
87,0
S6/K5
85/20
VI
20
20,00
85/16
83/22
VI
100
101
96,6
98,5
86/15
87/18
22,5
22,90
86/15
84/21
VII
112
117
112
114
87/14
88/17
VIII
25
24,40
86/15
85/20
28
27,60
86/15
87/18
VIII
IX
125
126
120
123
87/14
89/16
X
32
32,00
87/14
88/17
IX
140
148
142
144
88/13
90/15
XI
35,5
34,40
87/14
89/16
X
160
163
156
159
89/12
90/15
XII
40
40,50
88/13
90/15
XI
180
179
172
175
90/11
90/15
XIII
45
44,50
89/12
90/15
XIV
50
49,10
90/11
90/15
i
VII
Broj zubi trećeg para:
H3.560 ->
20/73;
H3.710 ->
22/77;
H3.1400 ->
23/82
{ 5 6 cJ
V
-
+f
*-r
______________ N. Repčić, M. Čolić: ZB IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N SPO R T N IH SR ED STA V A
T a b ela 2.1
K arakteristike tereta
Nasipna zapreminska masa [t/m3]
Naziv materijala
P
Maksimalni nagib trake
računski
kretanje
0,85 2,1 2,0 - 2,8 2,5 + 3,5
30 - 40 30 - 50 45 45
15-20 30 23 23
25 20 20
18 18 18 18
1,6 - 1,7 1,4 - 1,65 1,6 - 1,7 1,8 - 2,2 1,3 -5- 1,5 1,65 0,6 0,45
45 45 50
23 23 25
20 20 25
17 16 21 - 2 6
45 40
23 20
20 20
20 18
30 * 40.
2 0 -2 5 15 + 20
25 20
1 6 -1 8 -
1,5 -s-2,2
40
20
20
18
1,7 + 1,9 1,6 -5- 1,7 1,5 - 1,8 1,9 - 2 , 0 0,7 + 1,5
40
20
20
-
45 48
23 25
20 25
18 18
45 50
20 + 25 25
25 25
1 8 -2 6 22
1,4 + 1,6 1,2 * 1,4 0,8 - 1,0
30 40 40
15 20 20
15 20 20
-
1,5 * 1,8 1,5 + 1,7 1,5 - 2,0
30
15 15 + 23 23
15 20
10
3 0 -4 5 45
1,0 + 1,6
40
20
0,8 -
o
mirovanje
o ”3*
Kameni ugalj, rovni, suh Ruda: limonita hematita magnetita Stjene otkrivke Pješak: suh vlažan Kamen: krupno i srednjekom. prašinast, suh Kreč: krupno i srednjekomadast Krečnjak: krupno i srednjekomadast Dolomit, nepržen, suh Šljunak: rovni, suh sortiran, suh Glina: mokra sitnokomadasta suha Gips: krupno i srednjekomad. suh, sitnokomadast, prašinast Oblutak, okrugli, suh Koncentrat apatita, suh Aglomerat rude željeza Cement, suh
Ugao prirodnog nagiba (nasipni ugao)
20
20
18 + 22 18
20
2 0 -2 2
Tabela 2.2 Karakteristične osobine zrnastih materiaia
Naziv materijala
Grah Grašak ' Ječam Kukuruz u zrnu Ovas Pšenica Raž Kukolj Pirinač (riža) Soja u zrnu Suncokret u ernu Proso Kafa svježa Kafa pržena Laneno sjeme Pamučno zrno
1361
Specifična masa [t/m3]
1,25 + 1,30 1,23+ 1,30 1 ,2 6 - 1,30 1,26+ 1,40 1,26+1,44
1,25+1,40 1,90 + 2,70
1,15+1,50
Nasipna zapreminska masa [t/m3] 0,55 + 0,80 0,60 + 0,80 0,65 + 0,75 0,70 + 0,75 0,40 - 0,50 0,65 + 0,85 0,68 + 0,79 0,65 + 0,79 0,40 + 0,65 0,60 + 0,75 0,35 + 0,45 0,65 + 0,70 0,35 + 0,65 0,35 + o,45 0,60 + 0,75 0,40 + 0,60
Ugao prirodnog nagiba [°] Primjedba mirovanje
kretanje
45 35 35 35 35 35 45
30 27 28 28 25 25 30
35 45 30 35 40
25 30 25 25 30
prah eksploz. prah eksploz. prah eksploz. prah eksploz. prah eksploz.
prah eksploz. malo abraz. nije abraziv. nije abraziv.
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ .TRANSPORTNIH S RE D STA V A
Tabela 2.3
Karakteristične osobine material u prahu
Naziv materijala
Azbest u prahu Boraks Bakelitni prah Bentonit Cement Portland Gips u prahu Grafitni prah Kreda u prahu Kukuruzno brašno Kvarcni pijesak Pepeo elektrofilterski Pijesak fini Prašak za pranje Šećer u kristalu Ugalj uprahu Kreda u prahu Pšenično brašno tip 400 tip 600 tip 1000 Bukova strugotina Kaolin u prahu M agnezit u prahu
Specifična masa [t/m3] 2,26 - 2,74 1,27 1,27 2,40 - 2,60 3,00 4- 3,20 2,16-5-2,30 1 ,8 9 * 2 ,5 0 2,07 -s- 2,60
Nasipna zapreminska masa [t/m ]
2,64 - 2,70 2,20 - 2,25 1 ,9 0 * 2 ,7 0 2,24 * 2,90 1 ,6 0 * 1,80 1,40* 1,60 2,60 * 2,70
0,25 * 0,30 0 ,80* 1,15 0,50 * 0,60 0.70 * 0,80 1,25* 1,60 0,8 5 * 1,00 0,35 * 0,45 1,15*1,20 0,50 * 0,65 1,18* 1,20 0,65 * 0,70 1,50* 1,60 0,30 * 0,50 0,7 0 * 0 ,8 0 0 ,3 0 * 0 ,4 0 0,90 * 0,95
1,3 0 * 1,40 1,30 - 1,50 1,30* 1,40 0,80 * 0,90 2 ,5 0 * 2 ,6 0 3 ,5 8 * 3 ,6 0
0,65 * 0,675 0,40 0,800 0,35 *0,365 0 ,1 8 * 0 ,2 0 0,33 *0,397 0,34 * 0,765
Ugao prirodnog nagiba [°] Primjedba mirovanje
kretanje
50 35 50
30 30 30
50 40 30 45 45 45 45 45 50 40 45 45
35 30 25 30 30 30 30 30 30 30 30 30
60
50
75
50
75 75 50
45 50 40
higroskop.
abrazivan abraz. higr. lahko abraz. higroskop. eksplozivno abrazivan vrlo abraziv. vrlo abraziv. abraz. higr. higroskop. malo abraz. malo abraz. eksploziv. higroskop. higroskop. abraz. higr. abrazivan
Tabela 2.4 Standardne brzine trake [m/s] 0,10
2,65
Tabela 2.5
0,16 3,35
0,25 4,25
Lahak i sitan Težak, sitan, koji ne grebe
1
0,63 6,70
0,85 8,70
1,06
1.32
1,70
2,12
Preporuke brzina u zavisnosti od vrste transportovanog materiala
Vrsta materijala
1
0,42 5,30
Težak, sitan, koji grebe (sa oštrini ivicama) Komadni koji ne grebe (komadni dužine ivice do 100 mm ) Komadni dužine ivice preko 100 mm i sitniji komadni koji grebe Materijal koji usljed drobljenja gubi kvalitet
Tipični predstavnici Zrnasta hrana (žita), slad Sitan ugalj, glina, šećer, cement, pijesak, sitna so Sitan koks, kamen tucanik, ruda, troska
Brzina | m/s] od do 2,65 4,25 1,70
3,35
1,32
2,65
Ugalj, glina, repa, škrob, so u komadima
1,70
2,65
Ruda, kamen, kreč, troska, ugalj, koks
1,32
2,12
Sortiran ugalj
0,85
1,70
137
—
N. Repčić, M. Čolić: Z B IR K A Z A D A T A K A IZ T R A N SPO RTN IH S R E D S T A V A
Tabela 2.6 Tehničke karakteristike tekstilnih uložaka Težina gumiranog platna |gr/m 2l
Prekidna čvrstoća [N/mm] Tip platna
Debljina gum iranog platna [mm]
osnova
potka
B -5 0 B - 60 B -8 0
50 60 80
25 32 45
1300 1500 1730
2,20
PA - 120 PA - 160 PA -2 5 0 PA - 315
120 160 250 315
60 80
100 100
930 1100 1350 1520
1,00 1,30 1,65 1,70
E P - 125 E P - 160 E P-2 5 0 E P -3 1 5
125 160 250 315
50 65 80 80
920 1050 1320 1470
1,00 1,30 1,60 1,80
RP - 125 R P -1 6 0 RP —250 R P -3 1 5
125 160 250 315
50 65 80 80
1100 1300 1800 2100
1,40 1,70 2,30 2,50
1,65 1,95
i
Tabela 2.7 Masa trake bez obloge [kg/m2] B r oj
Tip plarna
p 1a t a n a
2
3
4
5
6
7
8
B -5 0 B - 60 B -8 0
2,60 3,00 3,46
3,90 4,50 5,19
5,20 6,00 6,92
6,50 7,50 8,65
7,80 9,00 10,38
9,10 10,50
12,10
10,40 12,00 13,84
PA - 120 P A - 160 PA -2 5 0 PA - 3 1 5
1,86 2,20 2,70 3,04
2,79 3,30 4,05 4,56
3,72 4,40 5,40 6,08
4,65 5,50 6,75 7,60
5,58 6,60
8,10 9,12
6,50 7,70 9,45 10,64
7,44 8,80 10,80 12,16
E P - 125 E P - 160 EP-2 5 0 E P-3 1 5
1,84 2,10 2,64 2,94
2,76 3,15 3,96 4,41
3,68 4,20 5,28 5,88
4,60 5,25 6,60 7,35
5,52 6,30 7,92 8,82
6,64 7,35 9,24 10,29
7,36 8,40 10,56 11,76
RP - 125 R P - 160 RP —250 R P -3 1 5
2,20 2,60 3,60 4,20
3,30 3,90 5,40 6,30
4,40 5,20 7,20 8,40
5,50 6,50 9,00 10,50
6,60 7,80 10,80 12,60
7,70 9,10 12,60 14,70
8,80 10,40 14,40 16,80
, N. Repčić, IVI. Ćolić: ZBIRKA ZA DA TA K A IZ T R A N S P O R T N IH S RE D ST A V A
Tabela 2.8
Preporuke za debljinu gumene obloge Gumena obloga slobodna strana radna strana
Transportovani materija!
Tabela 2.9
Masa gumenih obloga [kg/m2] zavisno od kvaliteta K v a lite t
Deblj ina obloge [mm] 2 /1 = 2 /2 = 3/1 = 3 /2 = 4 /2 = 4 /3 = 5 /2 = 5 /3 = 5 /4 = 6/ 2 = 6 /3 = 6 /4 = 8/3 = 8 /4 =
1 2 2 2+3
2 3 4+5 5+8
Pijesak, fini šljunak i fini ugalj Kameni i mrki ugalj, šljunak, koks Ugalj - grubi komadi, kamen Jalovina, ruda, kamen oštrih ivica
3 4 4 5
6 7 7
8 9
8 9 10 11 12
g u m e n e o b lo g e
M
N
VO
NZ
G
3,360 4,480 4,480 5,600 6,720 7,840 7,840 8,960 10,080 8,960 10,080
3,390 4,520 4,520 5,650 6,780 7,910 7,910 9,040 10,170 9,040 10,170 11,300 12,430 13,560
3,990 5,320 5,320 6,650 7,980 9,310 9,310 10,640 11,970 10,640 11,970 13,300 14,630 15,960
3,870 5,160 5,160 6,450 7,740 9,030 9,030 10,320 11,610 10,320 11,610 12,900 14,190 15,480
4,170 5,560 5,560 6,950 8,340 9,730 9,730
11,200 1.2,320 13,440
11,120 12,510 11,120 12,510 13,900 15,290 16,680
Značenje oznaka: M - anti abrazivna transportna traka, N - traka normalnog kvaliteta, VO - traka za transport vrućeg materia, N Z -n e za p a ljiv a traka (za jamske kopove), G - traka otporna na ulje.
Tabela 2.10 Minimalne širine trake [mm] kvaliteta B (pamučna tkanina) za koritast presjek Kvalitet tkanine Broj uložaka Širina trake za korito sa ueloin 20 0 Širina trake za korito sa ugioirt 3 0 °
3
4
n
B 60 4
5
4
400
400
400
400
500
500
B 50
800
B 80 5
B 100
6
5
6
7
650
650
650
800
1000
800
1000
1000
1200
1400
Tabela 2.1 i Minimalne širine trake [mm] kvaliteta RP (Reyou-Polyamid) za koritast presjek Kvalitet tkanine Broj uložaka Širina trake za korito sa uglom 20 ° Širina trake za korito sa uglom 30 °
4 500
RP 160 6 5
4
RP 200 5
6
4
5
6
7
RP 250
650
800
650
800
1000
650
800
1000
1200
800
1000
800
1000
1200
800
1200
1200
1400
N. Rep.čić, M. Čolić: ZBIRKA ZA DA T A K A IZ T R A N S P O R T N IH S R E D S T A V A
Tabela 2.12 Teoretski kapacitet [m'Vh] pri brzini v = 1 \m I s\ (koritasti presjek DIN 22107)
20°
650 800
125 -
1000 1200 1400 1600 1800
25 0 K a p a c ite t
o o
Korito Širina trake
m 3/h 155 240 395 580 800 1065 1365
140 225 -
Tabela 2.13 Teoretski presjeci nasipa [m2] za koritaste trake oslonjene na tri valjka Ugao nasipanja
Ugao zakošenja boka korita X [°] o o CN
Širina trake [mm]
25°
500
10 ° 15° 20 °
0,0167 0,0200 0,0238
0,0188
0,0221 0,0256
0,0205 0,0237 0,0270
0,0220 0,0250 0,0282
0,0244 0,0268 0,0298
650
10 ° 15° 20°
0,0300 0,0360 0,0452
0,0336 0,0398 0,0460
0,0336 0,0424 0,0485
0,0394 0,0447 0,0505
0,0441 0,0487 0,0540
800
10 ° 15° 20°
0,0470 0,0570 0,0665
0,0525 0,0623 0,0720
0,0575 0,0665 0,0760
0,0620 0,0700 0,0790
0,0685 0,0756 0,0837
1000
10 ° 15° 20°
0,0750 0,0910 0,1070
0,0850
0,0925 0,1070
0,1095
0,1220
0,0990 0,1130 0,1270
10 ° 15° 20°
0,1110 0,1325 0,1570
0,1240 0,1470 0,1700
0,1360 0,1570 0,1790
0,1460 0,1660 0,1870
0,1620 0,1780 0,1970
10 ° 15° 20°
0,1530 0,1840 0,2170
0,1720
0,1870 0,2160 0,2470
0,2010
0,2220
0,2020 0,2340
0,2280 0,2580
0,2450 0,2710
10 ° 15° 20°
0,2430 0,2870
0,2260 0,2680 0,3140
0,2470 0,2860 0,3260
0,2650 0,3020 0,3400
0,2950 0,3260 0,3610
20 0
0,2570 0,3100 0,3660
0,2880 0,3410 0,3940
0,3140 0,3650 0,4150
0,3380 0,3850 0,4350
0,3740 0,4130 0,4580
2000
10 ° 15° 20 0
0,3200 0,3840 0,4550
0,3590 0,4240 0,4900
0,3920 0,4540 0,5160
0,4200 0,4700 0,5400
0,4650 0,5140 0,5700
2200
10 ° 15° 20°
0,3890 0,4670 0,5330
0,4360 0,5150 0,5950
0,4750 0,5500 0,6250
0,5100 0,5700 0,6550
0,5650 0,6250 0,6830
1200
1400
1600
1800
[°]
10 ° 15°
0,2020
0,1000 0,1160
30°
35°
45°
0,1210 0,1340
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA Z A DA TA K A IZ T R A N S P O R T N IH S R EDSTAVA
Tabela 2.14 Teoretski presjeci nasipa [m2] za koritaste trake oslonjene na dva valjka Širina trake [mm]
Ugao nas ipanj a
400
10° 15° 20°
Ugao zakošenja boka korita X [°] 15°
20°
25 °
30°
0,0099
0,0120 0,0141
0,0114 0,0134 0,0154
0,0127 0,0145 0,0164
0,0135 0,0152 0,0170
0,0191 0,0224 0,0257
0,0211 0,0241 0,0273
0,0226 0,0254 0,0283
[°]
40°
45 °
O o
10 ° 15°
35 °
0,0165 0,0200 0,0236
650
10° 15° 20°
0,0296 0,0358 0,0422
0,0341 0,0400 0,0460
0,0378 0,0430 0,0488
0,0404 0,0453 0,0505
0,0420 0,0465 0,0510
0,0427 0,0465 0,0505
0,0420 0,0453 0,0488
800
10° 15 0 20°
0,0460 0,0555 0,0660
0,0535 0,0625 0,0720
0,0591 0,0675 0,0765
0,0634 0,0710 0,0791
0,0660 0,0728 0,0800
0,0669 0,0728 0,0791
0,0660 0,0710 0,0765
1000
10 ° 15 0 20°
0,0746 0,0900 0,0160
0,0860 0,1005 0,1160
0,0951 0,1090 0,1230
0,1020 0,1140 0,1270
0,1060 0,1170 0,1285
0,1075 0,1170 0,1270
0,1060 0,1140 0,1230
10° 15° 20°
0,1100 0,1320 0,1560
0,1265 0,1480 0,1700
0,1400 0,1600 0.1810
0,1500 0,1680 0,1870
0,1560 0,1750 0,1890
0,1585 0,1750 0,1870
0,1560 0,1680 0,1810
500
1200
Tabela 2.15 Srednje vtijednosti mase pokretnih dijelova (trake i valjaka) [kg/m] 400
500
650
800
1000
m pv + m ov \ k g l m \
6
8
12
17
24
m pd = 2 -m , + m m + m Pv \ k g lm \
15
20
25
32
45
Širina trake [mm]
T a b e la 2.16
v [m/s] 1,05 1,31
1,68 2,09 2,62 3,35 4,19 5,24 6,70 8,38 10,50
P reporuke za prečnike valjaka u zavisnosti od brzine i širinr trake 300
400
500
650
800
1000
1200
1400
1600
1800
51 5! 51 51 65 65 65 90 90 90 90
51 51 65 65 65 65 90 90 90 90 90
65 65 90 90 90 90 108 108 108 133 133
90 90 90 90 108 108 108 133 133 133 133
90 90 108 108 108 108 133 133 133 133 133
90 108 108 108 108 108 ' 133 133 133 133 133
108 108 108 108 108 133 133 133 133 159 159
108 108 108 108 108 133 133 133 133 159 159
108 108 108 133 133 133 133 133 159 159 159
133 133 133 133 159 159 159 159 159 159 159
N. Repčić, M. Ćolić: Z B I R K A Z A D A T A K A IZ TRA N SPO RTN IH SRED STA V A
Tabela 2.17 Prečnik nosećih valjaka [mm]
Približna masa sloga nosećih valjaka Širina trake [mm]
Tip nosećih valjaka 300
400
500
650
800
1000
1200
1400
30
jednodjelni dvodjelni trodjelni
1,2 1,5 1,8
1,4 1,7 2,0
1,6 1,9 2,2
1,9 2,3 2,6
2,3 2,7 3,1
51
jednodjelni dvodjelni trodjelni jednodjelni dvodjelni trodjelni jednodjelni dvodjelni trodjelni jednodjelni dvodjelni trodjelni jednodjelni dvodjelni trodjelni jednodjelni dvodjelni trodjelni
1,7 2,0 2,5
1,9 2,3 2,7
2,1 2,6 3,1
2,7 3,1 3,5
3,3 3,7 4,1
2,2 3,0
2,6 4,6
3,7 4,5 5,9
4,4 5,2 6,0
.5,4
3,8
3,0 3,8 4,6
4,1 5,5 7,0
5,0 6,5 7,9
6,4 7,8 9,3
7,8 9,3 10,7
9,4 10.5
11,2 12,7
12.5
14,1
13,0 14,5 15,9
8,6
10,0
10,9 13,1
12,3
11,4 13,7 15,9 1i -r,u O
13,5 15,8 18,0
15,6 17,9
17,7 19,9
20,1
22,2
18,4
22,0
25,6
17,4 20,0
21,3 24,2
24,9 27,8
28,5 31,4
28,8 33,4 38,0
32,3 36,9 41,5
63
89
108
133
159
3,4
14,5
1600
1800
2000
39,3
42.8 47.8 52,0
6,2 7,0
20,1 22,3 24,6 29,2 32,1 35,0 35,8 40,4 45,0
43,9 48,5
Tabela 2.18 Minimalne prelazne dužine L y [m] za trake s tekstilnim ulošcima Širina trake [mm]
20 °
30°
300 400 500 650 800
0,25 0,35 0,40 0,55 0,65
0,35 0,50 0,60 0,85
1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200
0,85
1,00 1,25 1,50 1,80 2,10 2,40 2,60 2,90
1,00 1,20 1,40 1,60 1,75 1,95
Tabela 2.19 Faktor x u zavisnosti od kvaliteta trake Kvalitet trake Faktor x
14 2
B 50
B 60
B 80
Z 90
R 100
R 125
RP 160
RP 200
RP 250
RP 315
0,09
0,1
0,11
0,1
0,1
0,1
0,15
0,17
0,2
0,23
N. Repčić, M. Ćolic: Z B IR K A Z A I>M AK \ 1/ I K \N S P O K I N il! SRf'D S IA VA
Tabela 2.20 Vrijednosti koeficijenta k h zavisno od Kucilujcni.i iskorištenja sile u traci i kvaliteta trake Iskorištenje dopuštene sile u traci [%]
100 75 50 . 25 Tabela 2.21
Kvaliteti traka (EP = PASt B PAS PAS 100/50 160/60 250/80
B 60/25
B 80/30
0,14 0,13
0,16 0,15 0,14
0,17 0,15 0,14
0,12
0,12
0,12 0,11
PAS 250/120
0,16 0,14
0,18 0,15
0,12 0,10
0.18 0,15
0,12 0,10
0,12 0,10
Standardni prečnici bubnjeva prema JUS-u
Širina trake b [mm]
Dužina bubnja L [mm]
400 500 650 800
500 600 750 950 1150 1400
1000 1200 1400
1600
Prečnik bubnja D 315
250
400
500
630
800
1000
j
1250
Tip bubnja B B
B B -
-
.
-
-
-
-
-
-
-
-
A, B A, B
-
A, B, C
A, B
B
A A, B, C A, B, C A, B, C A, B, C A, B, C
A A, B A,B, C A, B, C A ,B ,C
A, B A, B, C A, B, C
B
B, C
A, B, C
A, B, C
A, B, C
B
-
-
A, B, C A, B, C A, B, C A, B, C A, B, C B, C
B, C B,C B, C B
-
-
Oznake: A - pogonski, B i C - otklonski, povratni ili zatezni Tabela 2.22 Nominalni prečnici bubnja prema DIN-u 22101 b
D V
z
1000 1200 1400 | 1600 1800 500 650 800 400 1000 1250 250 320 400 630 800 1400 200 0,42 0.52 0,66 0,84 1,05 2,09 1,31 8 9 10 11 3 4 5 7 1 ,6 8
6
Oznake: b [mm] - širina z - broj uložaka.
2000 1600 2,62 12
2250 1800 3,35 13
D [rrj:’] - prečnik bubnja, v [ms-1] - brzina trake,
Tabela 2.23 Koeficijent smanjenja kapaciteta zavisno od nagiba trase
Ugao nagiba trase [°] do 10 10 * 20 preko 20
Vrsta članka ravan 1,00 0,90 0,85
koritast 1,00 0,95 0,80
Tabela 2.24 Koeficijent otpora kretanju pokretnih dijelova Uslovi rada
Dobri Srednji Teški
Koeficijent w za valjke sa kliznim sa kotrljajnim ležajevima ležajevima 0,020 0,06 * 0,08 0,030 0,08*0,10 0,045 0,10*0,13
Napomena Manje vrijednosti odnose se na teže lance sa valjcima uvećanog prečnika kao i lance bez rubova
2500 2000 4,19 14
^
*">■
!•+
«t
-f,
N. Repčić. M. Čolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ TRANSPORTNIH SR E D ST A V A
400 500
Dimenzije članaka [mm], sila [kN] Vučni lanac Debljina članka
Visina ivice
Širina članka
Tabela 2.25
100 125
Korak lanca
4
800
1000
1200
160
45 55
18 (200) 28 45 28
16 (90)
700 730
65 80
20 24 20
745 880
85 85
24 ( 110) 30 (130)
900
100
400 320
45 (300) 71 28
910 1030
105
400 400
71 (500)
30 36 (150)
1070
1120
130 160
400
112 71
30
1280
165
500
112
36
1320
195
400
(700) 71
30
1465
220
180 ( 1000)
44 (180)
1560
260
250 320 320
200
250
320
320
4 :
5
5
500
5
Dužina članka
18
20
m pč(-fo/m ! 200 -
J5 0 -
100
50
Q3 0.5
10
15 b[n]
Slika 2.1 Iskustvene vrijednosti težine pokretnih dijelova pločastih (člankastih) transportera: 1 —lahka, 2 —normalna, 3 —teška izvedba
144
Ukupna težina pokretnog dijela
580 600
320 650
11,2
Prečnik osovine i (točka) 13 16
250 250
4
Dozvolj. vučna sila lanca (sila kidanja)
110
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A Z A DA TA K A IZ T RA N SPO RTN IH S R E D S T A V A
Tabela 2.26 Vrijednost koeficijenta A kod pločastih transportera Koefici ent A za članak širine fm] Prko 0,8 0,65 * 0,8 0,4 * 0,5
Vrsta članka
40 60 80
Lahki Srednji Teški
50 70
70
100
110
150
Tabela 2.27 Karakteristike nekih grabuljastih transportera Dimenzije korita [mm]
Tip
GR-2 GR-3 GR-4 EVT-20 EVT-60 EFK0 EFK2 EFK 3 EFK 4
440x138 440 x 138 640x 138 480x 198 480x 198 4 3 8 x 160 632x216 732x216 832 x 250
DGT-440b DGT-520b DGT-616 Skatt 60 Grott 67 IZP TH 30 TH 110 DK la DK lb PF II 500 PF II 600
444 x 190 520x 190 616 x 190 430x220 620 x 180 620x 180 514x 140 620 x 580 660 x 222 760 x 222
Brzina Dužina transportera lanca [m/s] fm] Jednolančani grabuljasti transporter 0,54 20 Pločasti 0,54 60 Pločasti 0,54 120 Pločasti 0,50 20 Pločasti 0,54 40 Pločasti 0,92 60/250 19 x 64,5 0,92 26 x 92 60 / 250 0,92 60/250 30 x 108 0,92 60/250 34 x 126 Dvolančani grabuljasti transporteri 0,64 80 14 x 50 0,64 120 16 x64 0,64 200 16 x 64 150 0,66 14 x 50 80 0,92 18x64 18x64 100 0,75 150 0,72 14x50 18x64 250 0,87 100/250 0,4/ 1,1 Dimenzije lanca [mm]
2 2 x 86
120/250 120/250
Kapacitet [t/h]
Snaga motora fkW] 2 x 5,5 1 x 15 2 x 11 1 x 4,8 1 x 11 1 x 42/62 90/132/250
U “
u
2 x 22 2 x 26 2 x 26 2 x 13 1 x 50 2 x 40 2 x 22 4 x 40 2 x 100 «
0,4/2,0 0 ,4 / 2,0
2 x 120 2 x 100
Masa lanca fks/m]
60 60
120 20 60 110/620 215/880 280/970 380/1160 80 120 200 100 300 250 125 300 550
14,7
3,9 4,9 4,9 3,9 6,5 6,5 3,9 6,5
61
do 400 do 500
9,4 9,4
Tabela 2.28 Čvrstoća (sila kidanja lanaca) [kN] GOST 588-54 Prečnik osovinice [mm] 9
11 13 16 20
Klasa čvrstoće lanca I 108 150 209 277 400
11 62 86 120 159 230
111 49 68 95 126 182
IV 37 52 72 96 138
Prečnik osovinice [mm] 24 30 36 44 55
Klasa čvrstoće lanca I 562 790 1190 1680 2620
11 323 454 680 1000 1500
III 256 360 540 790 1190
IV 194 274 410 -
Klasa: I - za visoka opterećenja, II - za povišena opterećenja, III - za norm alna opterećenja, IV - za niža opterećenja.
14 5"
I
N. Repčić, M. Ćolić: Z B I R K A Z A D A T A K A IZ T R A N SPO R TN IH SRED STA VA T a b e la 2 .2 9 O s n o v n e v e lič in e [m m ] i p a r a m e tr i v u č n i h la n a c a G O S T 5 8 8 -5 4
. .(Q..
f.A-A
~~7r>y "
na
'
■
W T
................
,4 r ”“ —
đ,
- r i s .
3 3 - -to|" - -4FV—
^
—
■ = jg ----------■■
6-6 n bp
B-B
d 9 11 13 16 20 24 30 36 44 55 d 9 11 13 16 20 24 30 36 44 55 146
đ, 14 17 20 ■ 24 30 35 42 50 60 75 B
■■
d2
b
S
Sj
D
_
25 30 35 40 50 60 75 90 110 140
3,5 4 5 6 7 8 10 12 14 16
3,5 4 5 6 7 8 8 10 12 14
22 26 30 36 44 52 62 75 90 110
“ -
■ -
35 45 50 -
B,
22 27 31 37 42 50 58
68 79 95
-
28 34 38 44 50 60 70
86
B, -
22 27 30 35 40 49 58 74
b3 _ -
40 50 65 -
I 28 32 38 46 54 64 75 90
100 115
1. _ -
64 78 96 -
D, -
65 75 90 110 130 150 180 210
d2
c
c,
c2
c3
-
23 28 32 38 44 52 60 70 82 98
-
-
62 78 100 -
32 38 44 52 60 70 82 97 113
80 100 127 -
-
133
-
-
130 180 240 -
-
-
____...i
!_____j
'..........j
' ____j
____ j
___ ; —
r
.........j
___ j
.......... j
___ i
___ j
........j
i -........j
1____ j
------ j
—
j
630
800
1000
1250
10,5 14,3 22,2 34,1 54,6
13,8 20,6 31,5 49,8
19,5 29,6 46,4
18,5 28,1 43,5
11,3 14,7 24,4 37,8 60,7
14,3 22,3 34,3 54,8
20,8 31,7 50,4
19,5 30,3 46,6
— -*i
100
125
160 Masa
200 lanca
9 11 13 16 20 24 30 36 44 55
2,9 4,6 8,5
2,6 4,1 7,2 11,0
2,4 3,7 6,6 10,0 15,7
2,2 3,4 5,9 8,8 13,8 20,6
2,1 3,1 5,0 7,8 12,0 17,9 26,8
2,0 2,9 4,8 7,1 10,8 15,9 23,5 37,9
9 11 13 16 20 24 30 36 44 55
3,6 5,6 10,1
3,2 5,0 8,5 13,6
2,9 4,4 7,9 11,8 18,6
2,6 3,9 6,7 10,2 16,1 24,5
2,4 3,5 5,6 8,9 13,8 20,5 31,8
2,2 3,2 5,3 7,9 12,3 18,3 27,5 44,9
250 320 po d u i n o m
2,7 4,4 6,5 9,8 14,4 20,8 33,3 52,8
3,0 4,7 7,2 10,9 16,3 24,0 38,7 61,5
400 metru
500 [kg/m]
3,9 6,0 8,9 13,0 18,4 29,2 66,4 76,1
5,6 8,6 12,0 16,8 26,4 41,3 67,4
8,1 11,2 15,4 24,1 37,4 60,3
4,2 6,5 9,9 14,4 20,9 33,6 53,3 88,5
6,1 9,1 13,2 19,2 29,8 47,1 76,3
8,4 12,1 17,0 26,8 42,0 67,3
.
SREDSTAVA
80
IZ TRANSPORTNIH
65
l a n c a [mm]
ZADATAKA
nsp
Korak
N. Repčić, M. Čolić: ZBIRKA
n &
Prečnik osovinice
Tabela 2.30 Korak vučnog lanca i masa po dužnom metru (veza tabela 2.29) Tip lanca
i
1250
cn cn <^o cn vo o cn co i/'j
23,9 37.0 58.0
o oo co
1000
N. Repčić, M. Ćolić: Z B IR K A ZA DA T A K A IZ T R A N SP O R T N IH S R E D S T A V A ______________
■^r \o urT on CN~ cn co o
r-- r"- ro v~r o ^
UO CN
no
O o co
-rsi On CO cn 0\ — cn vo
oo cd ^ O s Os Kn cn" ’—■cn ^ r^-
CN^ MD vrT On' CN
o cn vo
vq^ ^■ —1 (N ~ ro ^os o~ co
n> irT ^cn" oco*. °° ^ oco'.
VO^ CN © oo" Ov Os '—1 CN *jO
oo r- vo cn in r-^ oC vo(N cn uo On
cn vo ~-T ^ o CN cn c*-
500 [kg/m]
v~i vo^ —< vo^ o'' 'o' Tf vo' r-*' c i ’—1 CN cn Cn
oo
cn cn^ cn vo^ 00 CN Os On cn On —■CN Tf vo
On ^ CN Os —^ ^ OO ro ^ (N CO — cn cn
On
28,8 48,2 102,0
°°«
^ °°~ °i. *—• »—•
O 'O CN •
r-^ os t-~ ro wo
I,1
vo O CN ^ cn Tf CN 00
II,7 17,9
r-T r-T oo" oo' t-T vo —< —' CN Tf vo
oo' of oo
\o cT i/f tjvcC
8,6 13,6
cn
o cn oC
10,5
M asa
~
0\ ON vo^ cn vo CN
400 metru 250 320 po d u ž n o m
— (N ro
o
65
80
100
125
160
200 lanca
[mm] Koraklanca
(nastavak) Korak vučnog lanca i masa po dužnom metru Tabela 2.30 148
cn
301UIAOSO r n v o o i - o ^ o ^ i n . -—■•—■(N (N n ro ^ >i;uo3Jj
BOUBJ dlj^
k cQ c:
-c in' -' o( No (^No mv roo’t' tm‘n
cO c:
O VO tN co co C; -k Oi
N. Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZADATAKA IZ T R A N SP O R T N IH S R E D ST A V A
^Tabela 2.31 Jpodaci o nekim materijalima kod transporta elevatorima Koef. punjenja
Nasipna masa
Naziv materijala
rt/m3] 0,7 0,5 0,5 0,5 0,7
0,9 3,0
Pepeo, šljaka Bazalt Plavi kamen Mrki ugalj Zemlja Sitan ugalj Pepeo, prah Kalup, piješ. Gasni koks Ječam Gips Granit Ovas Šljaka iz visokih peći Drveni ugalj Kreč
1,2 0,7 1,7 0,8 1,0 1,2 0,4 0,7 1,3 2,6 0,55
0,8 0,8 0,8 0,6 0,8 0,8 0,5 0,8 0,5
1,5 0,3 0,9
Krečnjak
Krompir Šljunak, mokar Šljunak, suh Šljaka uglja
2,6 0,75
0,6 0,8 0,5 0,6
2,0 1,7 1,0
0,7 0,7 0,5
Naziv materijala
Max. brzina fm/s] 2,5
Ugljena praš. Glina, vlažna Glina, suha Slad Mramor Brašno Malter, gips Krečni malt. Cement malt. Ugalj, briketi Raž Svje. brašno Repa Strugotina Pješak, suhi Pješak, mokar
1,0 1,8 1,7 2,4 2,6 2,8 2,5 2,5 3,0 2,7 1,3 3,0 2,0 2,5 2,5 1,2 2,0
Nasipna masa Ft/m3] 0,7
Max. brzina fm/s] 2,7
1,6
0,8 0,8 0,5 0,8 0,7
1,8 2,0 3,0 1,2 3,5 2,0 2,0 2,0 1,8 3,0 3,5 2,0 3,0 2,5
2,1 0,9
0,4 0,5
2,5 1,5
2,0 0,75 .1,2 0,7
0,7 0,7
1,8 3,0 2,5 2,7
1,0
0,65 0,25
Pšenica Cement Šećer
2,0
0,7 0,4 0,7 0,7 0,5 0,9 0,7 0,7 0,7 0,5
2,0 1,6 0,55 2,7 0,5 1,2 1,7 2,0 1,0 0,7
Ugalj, komad Glina, ilovača
2,5 2,5
Koef. punjenja
0,8 0,8
Tabela 2.32 Kofice elevatora, plitke prema DIN Širina bk [mm]
Dubina 1 [mm]
Visina hi [mm]
Zapremina [dm3]
Masa kofice [kg] za debljinu lima fmm]
0,88
1
1,5
2
3
4
DIN 15231 - lakši materijali: brašno, griz i si. 80 100 125 160 200 250 315 400 500
75 90 106 125 140 160 180
200 224
67 80 95
0,130 0,200 0,280
112 125 140 160 180 200
4,800 6,500 8,800
0,1 0,16 0,28 0,5 0,8 1,25 2,0 3,15 5,0
5,200 7,100 9,600
0,17 0,3 0,53 0,9 1,4 2,24 3,55 5,6 9
0,150
0,220 0,320 0,480 0,650 0,860
0,330 0,480 0,700 0,950 1.300 1,800
0,640 0,960 1,300 1,750 2,400 3,250
1,900 2,600 3,600 4,900 6,600
DIN 15232 - zrnasti materijali: žitarice i si. 80 100 125 160 200 250 315 400 500
75 90 106 125 140 160 180
132 150 170 190
200 224
212 236
80 95
112
0,140 0,210 0,300
0,160 0,240 0,340 0,500 0,680 0,940
0,360 0,510 0,750
1,020 1,400 1,950
0,680
1,000 1,400 1,900 2,600 3,550
2,100 2,800 3,850 5,300 7,200
140
N . Repčić, M. Ćolić: ZBIRKA ZA D A TA K A IZ TRANSPORTNIH SREDSTAVA
Tabela 2.33
Kofice elevatora, srednje duboke i duboke prema DIN Zapremina [dm3]
Masa kofice [kg] za debljinu lima [mm]
Visina hi [mm]
Dubina 1 [mm]
Širina bk [mm]
^r CN
1
0,88
2
1,5
4
3
DIN 15233 - ljepljivi materijali. sirovi šećer i si.
160
200 250 315 400 500 630 800
1,23
1,86
1,66
200
2,24
2,57 3,36 4,56 6,06
224 250 280 315 355 400
200 224 250 280 315 355
1000
160 180
3,46 4,48 6,06 8,15 11,5 16,1
7,05 10,3 14,4
17,3 24,3 33,3 46,0
20,2 27,5 38,2
0,95 1,5 2,36 3,75
_C
6
© i/t _o
9,5 15 23,6 37,5
44,3 61,2
o
"D
a
jB.
o Z
DIN 15234 - teški praškasti do grubo-komadni materijali: pješak, cement, ugalj i si.
200 250 315
200 200 224 224 250 280 315 355 400 450
200 224 250 280 315 355
400 500 630 800
1000
1,2
1,78 2,08 2,41 2,80 3,26 3,77 4,44 5,09 7,03
1,17 1,38 1,59 1,85 2,15 2,49
160 180 180
(125) 140 (140) 160 (160) 180 (180)
160
3,24 3,76 4,37 4,96 5,95 6,82 9,40
1,5 1,9 2,36 3 3,75 4,75
7,72 8,59
6
11,8
12,8
16,1
17,6
22,1
19,4 26,6 36,9 50,3
30,6 42,0
9,5 15 23,6 37,5 60
49,6 67,0
DIN 15235 - lahko pokretljivi i zaobljeni materijali: leteći pepeo, krompir i si. 6
UJ
200
140 160 180
160
200 250 315 400 500 630 800
224 250 280 315 355 400 450 500
200 224 250 . 280 315 355
1000
T a b e la 2 .3 4
2,28 3,07 4,14 5,59 7,72
1,51 2,04 2,74
1,5 2,36 3,75
4,15 5,56 7,41 10,4 14,1 19,2
6
9,46 13,0 17,7 24,1 32,5 44,5
21,4 29,0 39,3 53,5
9,5 15 23,6 37,5 60
52,5 71,2
P r e g le d k o e f i c i j e n a t a o t p o r a C l a n k a s t i la n c i
K a lib r ir a n i la n a c
R a sz o ja n je r o ln i tr u
= 80
mm
= 100
mm
= 160
mm
k o r a c im a S i l a u la n c u u k r iv in i u % d o p u š t e n e v r ij e d n o s t i
l a n c a tL 75
100
50
75
100
f-
II to II 4*.
*•«*.
50
100
50
75
3 ,5
3 ,5
4 ,0
3
3 ,5
4
2 ,5
2 ,5
3
3 ,5
4
4 ,5
lr ~ 6 tL
3 ,5
4
5
3
3 ,5
4 ,5
4 ,5
5 ,5
7
^
4, 5
5
6
3, 5
5
6
7
7
9
150
= 8 / A
o
Di«je Norm ttimm! tadillch — mit Ausnohme der ErgflnzungjgrSften
—
DIN 2448
Nahtlose Stahlrohre
voli Dbereln m?t d « r ISO-Rmpfehlung R334, ileh« Erjfluterungon.
M a fl« und Gewiđite &ot#ichnung olnoj nahtloson Stahlrohrei von 168,3 mm A uflendurdime*ier und 4,5 mm W anddidt® aus Sf 35j
Rohr 168,3 X 4,5 DIN 2448 - 5 t3 5
Autandurchm«»«r NormaIwcsnddick©*) Gttvvlcht E rgfin tu n gi* k orroip on d . 2 GrundroiS« Zollw«rrto grfiton o.ceo mm mm mm Zoll kg/m 10,5•) 0,064 0444 _0,410 13,5•} 0,072 QČT> 54 0,571 u 0 ,0 7 ? 0,432 14 17,2*) 0,072 0,458 0,75i 1,8 50 0,080 2 0,?90 0,093 2 0,W 2 __ ».»■?) — 2S 0,095 2 \,n 34,9«) 0,097 1,41 24 50 0,504 1,77 2,4 31,1 0,104 1,88 24 33,7•) 2,4 0,104 2,01 3« 0,104 2,29 2,4 <5,4•) 0,104 2,57 2,4 44,S 0,104 2,70 3,4 0 ,1 0 4 2,95 2 ,4 .....') 51 2,4 0,104 3,12 57 2,9 0,116 3,90 40,3*) 2,9 0,1U 4,14 63,5 0,114 3,9 *M 70 0.1H 4,83 5,9 74,1*) 0,114 2,* s,n 12,5 0,17» 6,31 3.2 11,9•) 3,2 o,m 4,01 101,4•) 0,144 3.4 1,74 101 0,144 3,4 ’,33 114,1•) 3,4 0,144 f,fO 0.160 11,5 0 2 1 1 127 4 0,140 12,3 133 4 0,140 12,8 139,7*) 4 0,140 13,5 152,4 4,5 14.4 0,174 159 0,174 4,5 17,1 US,1 0,174 17,8 44 Ut,3 *) 0,176 18,1 44 177,1 5 o,m 21.3 193,7•) 0,212 i,4 23,0 4 31.1 219,1*) 0,232 31,0 3,* 244,5•) 4,3 37,1 ... V4 247 40,4 44 '/4 273•) 4,3 41,4 '/4 298,1 7,1 51,1 *ln 57,4 011) 74 323,9*) U,i 7,1 Vn })5,t •) 1 48,3 a/l4 341 a 3/i* 70.8 406,4*) ' 14 85,? n/j5 419 10 W 1457,5 10 no 470 10,5 119 501•) 11 135 >/»4 521 144 .IM 531,1 170 124; »/a _
-
-
-
-
Seam less stoti tubot, dim em loni an d wolghtt
Somltge Wanddid 1,44 1f72 1,90 2,07 2,W 2,47 2,48 2,91 1,57 1.n l,» 3,09 2,23 2,4a 2,70 2,94 3,21 3,48 1,W 2,14 2,37 2,59 2,83 3,08 3,37 3,70 4,03 4,34 2.06 2,27 2,53 2,74 3,02 3,30 3,60 3,97 4,33 4f48 2,22 2,42 2,69 2,93 3,23 3,54 3,87 4,27 4,67 5,05 5,39 2^3 2,77 3.09 3,39 3,71 4,07 4,47 4,95 5,43 5,91 6,33 6,91 2,W 3,11 3.47 3.81 4,19 4,41 5,07 3,62 4.19 6,74 7,27 7,9? 8,54 2,W 3,28 3,45 4,02 4,42 4,87 5,35 5,95 6,56 7,17 7,72 8.51 9,11 3.27 3.39 4,00 4,41 4,85 5,34 5,89 6,55 7,24 7,93 8,54 9,45 10,2 3,4« 3,79 4,23 4.64 5,13 5,47 6,24 6,95 7,49 8,43 9,10 10,1 10,9 4,38 4,78 5,27 5,81 4,41 7,oe 7,91 8,77 9,45 10,4 11,4 12A 444 5,07 5,5? 4,17 6,82 7,53 8,42 9,34 10,3 11,1 12,4 13,4 4,79 5,34 5,91 4,52 7,21 7,97 8,91 9,90 10,9 11,8 13,2 14,3 5,30 5,93 445 7,24 8,01 8,85 9,92 11,0 12,2 13,2 14,8 16,0 5.80 4,49 7,\f 7,92 8,77 9,7! 10,9 12,1 13,4 14,4 14.3 17,7 7.04 7,fl0 0,43 9,54 10,4 11.9 13,2 14,4 15,9 17,9 19,5 7,43 8,43 9,33 10,3 11,5 13,9 14,4 15,9 17,3 19,5 21,2 9,70 10.7 11,9 13,2 14,9 16,4 18,4 20.1 23,4 24,7 10,3 1U 12,7 Kl 15,8 17,7 19,4 21,4 24,2 24,4 11,0 12,1 13,5 15,0 16,8 18,8 20,9 23,8 25,7 28.1 12,9 14,3 15,9 17,8 19,9 22,3 24,3 27,4 29,8 13,5 15,0 16,7 18,8 ii,o 23,4 25,5 28,9 31,6 -s H,2 15,8 17,4 19,8 22,1 24,6 26,9 30,3 33,3 14.9 16,4 18,5 20,8 23.3 25,9 28,3 32,0 33,1 18,2 20,2 22,9 25,5 28,4 31,0 35,1 38,5 19,0 21,1 23,8 26,6 29,4 32.4 34,7 40,3 19.7 21,9 24,8 27,7 30,9 , 33,8 38,2 42,0 20,1 22,4 25,3 26,3 31,5 34,5 39,0 42,9 23,7 34.7 30,0 33,4 36.5 41,4 45,4 29,2 32,8 36,5 40,0 45,3 49,8 32,6 34,6 41,0 45,0 50,8 55,6 33,2 37,2 41,5 45,4 5M 54,7 41,7 46,5 50,9 57,8 63,6 45,6 50,9 55,ft 63,4 69,7 44f7 52,1 57,1 44,9 71,4 57,1 62,4 71,1 78,3 61,2 47,1 76,0 £3,3 62.1 68.1 77,4 t5A 74,9 85,2 93,9 77,7 88,3 97,3 97,8 108 111 122
•) Dioi« A uGondurdimeuor onlipredieh bis 139^.7 mm den Rohron mit Gesvinde nad) ISO-Empfeh!ung R7, o b 148,3 mm den Rohren mit Gewind« nach ASA B2,1, APl Std 5 A, AP1 Std 5 t o d a r API Std 5 IX (ohne Gevvlnđe). ') Dle Norma1woftddidcon ontiprochen (bli oi/f dio A bm enungen 30 x %6, 3 3 / x 2,6und 419 X 10} don Wanddl
12,5 14,2 16 17,5 20 V? V\f, i/8 iVia •
9,90 11,1 11.9 13,8 14.8 15,8 17,8 19,7 21,7 23,7 27,4 29,4 3U 33.4 35,5 37,4 39,5 43,4 45,4 47,4 48,4 S\fi 56,2 62,7 44,1 72,0 79,0 80,9 88,8 94,2 94,7 107 110 122. 126 130 141 154
13,9 15,0 16,2 17,3 19,4 21,7• 24,0 24,2 30,7 aj.9 35,1 37,4 29,6 41,8 44,0 484 504 53,0 54,1 57,4 63,0 70,7 71,9 80,8 88,7 90,9 106 109 120 124 138 142 154 160 171 177 191
16,2 17,4 18,7 21,2 23,7 26,2 28,7 33,7 36,2 38,4 41,4 43,4 44,1 48,4 53,4 54,2 584 J9.9 634 49,8 78,9 79,8 894 98,4 101 111 119 121 133 138 153 158 173 179 193 199 211
224 25,3 28,0 304 36,2 39,0 41,7 44,7 47,2 49,9 52,7 58,1 40,9 434 45,0 49,1 75,9 85,7 84,9 974 107 110 121 130 122 144 151 148 173 189 195 211 217 233
27,7 90,8 KO 40,2 43,4 46.5 <9,8 52,8 55,7 59,0 654 48,6 714 73,1 77.B 85,7 96.7 98,2 111 122 125 137 147 150 164 172 191 197 216 222 241 247 264
25 1
77,2
7/*
33,0 34,5 434 47,0 50,4 54,1 57,4 46,8 64,3 714 744 78,2 80,0 as,2 93,9 104 106 122 134 137 151 143 165 Ifi 189 210 217 238 245
47,5 51,4 55,3 59,2 63,2 67,1 71,1 79,0 83,0 86,9 88,9 944 105 118 120 134 150 154 170 181 186 205 213 237 245 268 274
264
300
273 294
306 331
Auftondurdimener mm 10,2*) 13,5*) 16 17,2*) 20 21,3*) 25 26,9*) 30 31,8 33,7*) 38 42,4*) 44,5 41,3*) 51 57 60,3*) 43,3 70 76,1 *) 12,i 81,9*) 101,6•> 108 114,3*) (12l> 127 133 139,7*) 152,4 159 US.t 148,3*) 177,1 193,7*) (214) 219,1 *) 244,5*) 267 273*) 291,5 (318) 323,9*) 355,4*) 348 404,4•) 419 457,2 470 508«) 521 558,«
Zoll !*/» 17/jj 3/1 't/14 2^/35 27/35 11/u 13/14 11/4 111/32 11/5 1"/t4 13/4 179/jj 2 21/4 23/t 21/j 23/4 a 3i/4 3l/j 4 4'/4 41/3 43U 5 3>/4 31/2 4 41/4 41/1 4i/* 7 73/« 8»/5 85/, >3/, 101/5 103/4 113/4 ii »/* 123/4 14 14I/a 16 H1/2 18 H1/5
ge«ignel fOr Rohrgewind©*) nadi DIN159 und DIN2999 *1/1* *»/4* *5/1* *Vj* 0/4*. *r i *W *1'/2' ■ K2* *3* R-4‘ A5‘ H4*
20 30 >/2 __________
Dio ErganzungjgrBflon, Infbesondor# dla •Ingeklam m erton GrfiOon, find mfiglldiit xu vtrmoldon. W e r k s t o f f i Stahl nach DIN 1629 Blatt 1 bit Blatt 4 odor DIN 17 175 Go«diw«IOt8 Stohlrohr* slohe DIN 2X58
ErUulerungen aiohe Origin»l-Normbl»tt
TechniJch« Iteferbođlngung&n 8t®h® DIN 1629 Blatt 1 bli Blatt 4 odor DIN 17 175 Fachnorm»naut*đ)uO Rohr«, Rohrvorfsfndungen und Rohrloltungon Im Dout*đi«n NormonaimchuO (DNA)
*) Mind«*twanddidte »Jeho DIN 2440
T ^ b c /a 2 . Z S
118 a
M a fig eb en d ist d ie jeiveils neueste A usgabe dieser N o m
N. Repčić, M. Ćolić: Z B I R K A Z A D A T A K A IZ T RA N SPO RTN IH S R E D S T A V A
Literatura: [1] Ernst H.: Die Hebezeuge, Bandi, Braunschweig, 1966. [2] Ernst H.: Die Hebezeuge, Band II, Braunschweig, 1966. [3] Weber M.: Stromungs - Fodertechnik, “Krausskopf —V erlag”, Mainz, [4] Repčić N., Čolić M.: T ransportna sredstva Sarajevo, 2001 [5] Repčić N., Čolić M. i dr: Transportni uređaji “Svjetlost” Sarajevo, 1998. [6] Serdar J.: Prenosila i dizala, “Tehnička knjiga”, Zagreb, 1965. [71 Sćap D.:
Prenosila i dizala —podloga za konstrukciju i proračun, “FSB”, Zagreb, 1990.
[8] Dedjer S.: Osnovi transportnih uređaja, “Građevinska knjiga”, Beograd, 1989. [9] Ostrić D.: Transportne m ašine. “M ašinski fakultet” , Beograd, 1989. [10] Borović R.: Transportne trake, “Savremena adm inistracija”, Beograd, 1979. [11] Mijajlović R.: Praktikum iz transportnih uređaja, “M ašinski fakultet”, Niš, 1984. [12] JevtićV .: Neprekidni transport, “M ašinski fakultet”, N iš, 1982. [13] Mavrin. I.: Prekrcajna m ehanizacija —transporteri, “Fakultet prom etnih znanosti”, Zagreb, 1997. [14] PopovićN.: Naučne osnove projektovanja površinskih kopova, “Oslobođenje”, Sarajevo, 1984. [15] PerićN.: Pneumatski transport-usklađištenje-homogenizacija-otprašivanje, “ITAS”, Kočevje, 1980. [16] TrbojevićB.: Građevinske mašine, “Građevinska knjiga”, Beograd 1985. [17] M. P. Aleksandrov, D. N. Rešetov: Atlas konstrukcija, “MAŠINOSTROENIE”, Moskva, 1973. [18] A. A. Vajnson: Atlas konstrukcija, Moskva, 1962. [19] A. I. Želtonoga, idr: Atlas konstrukcija “V iša škola”, Minsk, 1974. [20] Standardi: JUŠ grupa M .D 1., grupa M.D2
[21 ] Katalozi: FERING - Gračanica, NOVKABEL - Novi Sad, TOS - Ljubljana, TTU —Tuzla, PR IM A T —Maribor, Metalna —Maribor, [22] Normen fur Stahlrohrleitungen, Berlin, 1972.
152
