EL
CAP I T ALISMO HIST ÓRICO
IMMANUEL W A L L E R S T E I N
VI V I SÍTA SÍ TAN N O S P A R A MÁS MÁ S LIB LI B R O S:
https://www.facebook.com/culturaylibros https://twitter.com/librosycultura7 google.com/+LibrosyCultura
EL CAPITISMO HISTORCO
MMNUEL LERTEN LERTEN
)
AA AGA OOB
v
CERRO DL AGUA, 2480430 MXICO D.F
v ñ l PLAZA
. 283 MADI SPAÑA
v v AV
7-7 PIMR PISO BOOTA D COLOMIA
Primea ediión, eneo de 988 ©Siglo XXI de España Editores S. Cale Plaza 80 Madrid Pimea edicin n ingés 983 Verso Editons, Londres © mmanuel Wllesen To oiginal: Histria apitais DERCH RRA NFRM A LA
mpeso y heho en España
Printd and ad in Spain Diseño de a bieta: E Cbí BN: 800- Depsio egal: M 33-98 Compeso en Fernández Cidad, S. mpreso en Cosas-Oroen Pogoo garsa Paaelos d Jama (Madrid)
D
occó .. ... ... . . . .. ... ... ... ... ..
VI
LA MERCANTIIZACIÓN D TODAS AS COSAS: COSAS: A PRODUCCIÓN D CPIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LA POÍTICA POÍTICA DE ACUMUACIÓN A UCHA POR OS BENEFICIOS . . .. . . ..
36
3 LA VRDAD OMO OPO RACONADAD Y RAIONA IZACIÓN . . ... . .. .. . . . ..
65
4 ONCUSIÓN SOBRE E PROGRESO AS TRASICIONES ..
7
NRDUCCN
Son muchos los lros escros sore el capals mo por marstas y oros auores de la zquerda polítca, pero la mayoría mayoría de ellos adolecen de uno de estos dos deectos. os unos son ásamene análss lgcodeducts que paren de denco nes de lo que se pensa que es en esenca el cap asmo y eamnan lugo hasa u puno e ha desarrollado éste en ersos lugares épocas os segundos se centran en as presuntas grandes ransormacones del sstema captasta a parr de un punto recente e el tempo, y odo el em p o antero sre de contraste mtolgo para consderar la realdad empírca del preente o que me parece urgente, a tarea a la que se ha consagrado en cero sentdo la totaldad de m ora recente, es er el captalsmo como un sstema hstrco, a lo largo de toda su hsora y en su realdad concreta y únca. Me he ado, por tanto, la area de descrr esta realdad, de delnear con precsn lo que sempre ha esado camando y o que nnca ha camado de tal orma que podríamos denomnar la realdad en era ao un solo nomre reo, como muchos otros, que esta realdad es un odo ntegrado Per muchos de os que man enen esta opnn la deenden en orma de un ataque a otros por su supueso economcsmo>>, o su dealsmo cultual, o su eceso hnapé en los actores polítcs y oluntarstas. ales crítcas, cas por su popa nauraea, tenden a aer de reote en el co opuesto al que atacan Por consguente, he tratado de pesetar muy
VIII
claramene la realdad gloal negrada raando sucesamene su epresn en los errenos econmco políco e deolgcoculura. nalmene permíaseme decr unas palaras sore Karl Mar. Fue una gura monumenal en la sora elecual y políca moderna. Nos a dejado un gran legado concepualmene rico y moralmene nsprador Sn emargo deeríamos omar en sero lo que djo de que no era marsa y no desecarlo como una ocurrenca. Mar saía cosa que mucos de los que se dcen dscípulos suyos no saen que era un omre del sglo cuya sn esaa nealemene lmada por esa ealdad soal Saía osa que mucos no saen que una ormulacn erca slo es comprensle y ulale en relacn con la ormulacn alernaa a la que aqulla aaca eplíca o mplícamene y que es oalmene rreleane para ormulacones de oros proemas asados en oras premsas. Saía cosa que mucos no saen que aía una ensn en la pre senacn de su ora enre la eposcn de cap alsmo como un ssema pereco lo que de eco nunca aa esdo srcamene y e aná lss de la realdad codana concrea del mundo capalsa lcemos pues sus escros del únco modo sensao como los de un compañero de luca que saía ano como él saía
A MERCANIIACION D TODAS AS COSAS A PRODCCION D CAPITA
El cptlsmo es nte too y sobe to un sstem socl hstco P compene sus oígenes su unconmento o sus pespectas ctules tenemos que obsea su eala. Po supuesto poemos ntent esum est el en un see e enuncaos abstctos peo seí bsuo utlz tles bstaccones pa juzg y clasc la ela Po tanto en lug e eso popongo tat e escb cmo ha so elmente el cptlsmo en l páctc cmo ha uncono en cunto sstem po qu se h esollo e l mne en que lo h hecho y ne conuce en l ctuala. palaba cptlsmo se e e captal Seí lícto pues supone que el cptl es un ele mento clae en el cptalsmo Peo qu es el captl? En una e sus cepcones es smplemente quez cumulaa Peo cuno se us en el conteto el captlsmo hstco tene un encn más especc No es slo l ese e benes e consumo mqun o eechos utozos coss mteles en om e neo. El cptal en el cptlsmo hstco sgue enose po supuesto a estas acumulcones e esuezos e un tbjo paso que toaa no hn so gstos; peo s esto uea too entonces se poí ec que toos los sstems hstcos hst el el hombe e Nenthal han so c ptlsts y que toos ellos han teno algun e ests eses cumuls que encnabn un tabjo pso.
mmanul Wllin
o qu distinu al sistma social istóico qu llamamos caitalismo istóico s qu n st sis tma istóico caital asó a s sado in vtido) d una foma muy scia Pasó a s usado con objtivo o itnto imodia d su autoxansión. En st sistma, las acumuacio ns asadas sólo an «aita» n a mdida n qu an usadas aa acumula más caita El ocso fu sin duda comljo, incuso sinoso como vmos. Po s a s objtivo imlacabl y cuiosamnt asocial dl odo d caital la acumulación d más caital, así como a las lacions qu st osdo d caita tnía o tanto qu stabc con otas sonas aa consui s objtivo a los qu lamamos aitalistas. Es indudabl qu st no a nico oósito. En l ocso d oducción intvnían otas considacions. Po la custión s n caso d conficto qu considacions tn dían a valc? Sim qu con l timo fua la acumulación d caital la qu a mnt dominaa sob otos objtivos at nativos tnmos aons aa dci qu stamos ant un sistma caitaista Un individuo o un uo d individuos odía o suusto dcidi n cualqui momnto momn to qu l ustaía invti caital con l objtivo d ad quii más caital. Po ants d a a un d tminado momnto istóico no abía sido nunca fácil aa tals individuos aco con bunos sutados. En los sistmas antios ao y comjo sistma d la acumulación d caital s vía casi sim bloquado n uo u oto un to incluso n aqulos casos n qu xista su condición inicial: la oidad o amalama, d una sva d bins no consumidos vian t n manos d unos ocos Nusto caitaisa n otncia ncsitaba sim obtn l uso d tabajo lo qu sinificaba qu tnía qu ab
La prdcc de captal
3
snas qu udian s aaídas zadas a abaja na vz nsuids s abaas y duidas as manías sas manías nían qu s miaizadas d auna ma qu siniiaba qu nía qu ab an un sisma d dsibuión m un u a ds n is aa ma as anías Esas nían qu s vndidas a un qu ua sui a s ss as n un d vna) sads vndd y admás s an d dnia nía qu s más qu vndd nsiaba aa su i subssn ia. En nuaj mdn na qu ab una anania. E ai a anania ía n ns qu s aaz d na asa qu s ia una uniad aznab aa invia mn n qu s nía qu n vas n un d duión En aidad ans a a s is dns sa adna d ss aad a s d aia) aa vz s maba P un ad us d s sabns a ana an nsdads n s sismas sas ós anis iainas y/ nas s sds d a auidad íia y ma P aun sin a inia ia d aqus qu nían d d in s s va abuamn usad a insna d un más mns s : va aum aumuuada n a mnaia ua aba s naa a s uiizaa u d isbuids nsumds qu uan a ds. Faaban un más mns qu n s ssmas sias isóis ans un ás d ss ns n saba «maniia» saba insuiinmn Es snia qu s n a nsia m un s qu uda dba aizas a avs d un m
Immanul Wallin
ado. El aitaismo históio imió, us una mantiliaión naliaa d unos osos no sóo los osos intabio sino tambin los osos d oduión los osos istibuión istibuión los osos o sos d invsión invsión qu qu an an tiomnt habían sido aiados a tavs d mios istintos a ao» Y n uso d su intnto d aumula más ás aital los aitastas han ntntado mantia más ás osos soials n todas as sas d a vida onómia Dado qu aitaiso s un oso asoia d aquí s dsn qu ninna tan saión soial ha stao intínsant xnta una osib inlusión sta s a an d qu odamos i qu l dsaolo históio aitaismo ha imliado una tndnia a la mantiiaión toas las osas. Po no a sufiint mantiia os o sos soias. Los osos d oduión staban unidos nt sí n omljas anas d man ías Consimos o jmlo un outo tíio qu ha sio amiamnt ouio vndio a o ao d a xinia históia l a italismo una nda vsti. Paa odui una na d vsti s su nsita omo míni mo ta hilo, aln tio d aquinaia ua tabajo Po ada uno d stos lntos ha s oduido a su v v Y los tos qu qu intvinn n su oduión han s ou ios a su v No a invitabl ni siquia a habitual habitual qu aa aa uno uno os subo subosos sos n sta ana d manías stuvia antii ao D hho omo vmos a anania s a mnudo mao uando no toos los slabos la ana stán antiliados o qu stá lao s qu n tal adna ha un onjunto u aio isso tabajados qu ibn aln tio munaión qu s ista n os libos d ontabilidad omo osts Ha tabin
La prdcc de captal
5
un njun muh mn gna iguamn iss d snas q adms n sán mún vnaas n s m s is nómis sin q a m nidads nómas dsinas) as as man d aguna mana magn fia sn n a adna d manas n s ss as d duión a adna s ngss as n sguids gaas a a vna d d fna Una v q hb as adnas d manas n s ms ss d dón sá a q a asa d amaón aa ds s aiaisas» jns asó a sa n fnón d a amiu d magn qu s da a n una siuaión n a qu s magn da fu ua nsdabmn La asa d amuaón aa un aiasa n n sin mbag s aba n funión d n s d mna> n qu as mnsas más aas an aa aqus qu nan ma siaia aa j ga ma aadad aa a a s fa d abaj ma as a as siins iamn mnadas sb ains nas d mad ndas gniamn mns») Es ó na ma nadión mna n sisma Aunqu ns ds s a asas ads as aa s du ds s ss duón sas d ns d hh n fna favan a ns aasas n na d s nsgn aguns fan inmna s a d n agn gba mn a aa na a mn un magn gba ma Admás haba na nda nadón fndamna n sisma mdda q s aumaba más más aa maniiaban más más ss s an más más manas n s qui s av aa mann a uaión a q
6
I mmanuel mmanu el Wallteín
huba más y más comaos Sin mao a msmo timo, os sfuos o uci os costs oucción ucan a mnuo a ccuación y a istbución ino, y st moo inhban a constant xansión os comaos, ncsaia aa comta ocso acumuación. Po contaio a stbucón a anancia oba una foma qu uia hab incmntao a comaos cía a mnuo man oba anancia. D aquí qu os saos a niv nivua s movi an n una iccón aa imusa sus msas ucino, o jmo, sus costs tabajo) mintas q smutánamnt s movín n ota ccón como mmbos una cas cocti va) aa aumnta a oba comaos o qu ivitabmnt imicaba aa aunos ouctos a mnos un ncmnto os cos ts tabajo) a conomía catasmo ha stao us obnaa o ntnto aciona mamia a acumuación Po o qu a aiona aa os msais, no a ncsaiamnt acion aa os tabajaos Y o qu s aún más motan t o qu a aciona aa toos os msa ios como uo coctivo no a ncsamnt aciona aa un msao tmnao Po tanto, no basta ci qu caa uno vaa o sus oos ntss os oos intss caa sona a mnuo movían a sta, foma muy «aciona», a mn actvias contaictoas. E cácuo nts a a ao ao s hio s sumamnt comjo, aun cuano inomos n a actuaia asta qu nto a cción sus oios intss o at caa uno staba ncubta y istosonaa o comjos vos oóicos Po momnto, su on ovisionamnt qu caitaso hs tóico nn amnt a hm nm,
La prducc d captal
7
o aad qu s saba casi inviablmn un ano conuso Había sn mbao una siccón objva qu limiaba la conusón. Si un dmnado in divduo comía consanmn os d acación n l no conómco ya ua noanca auidad o jucios dolóicos s indviduo o msa) ndía a no sobviv n mcado. a bancaoa ha sdo o duado dl ssma caialsa qu ha oblado consanmn a odos los ans conómcos a su más o mnos los camnos llados sonándolos aa acua d oma qu colva mn hubia una acumlación d caial cada v mayo. El caialsmo hsóco s us s scnaio inado conco lmado o l mo y l sacio d las acividads oducivas dno dl cual la incsan acumulación d caial ha sdo l objivo o «ly conómica qu ha obnado o valcido n la acvidad conómica nda mnal Es s ssma socal n l cual quns s han ido o als las han ndo u maco an and sob l conjuno qu han cado las condcons mnas qu los oos s han vso obliados a ajusas a las nomas o a sui las conscuncas. Es s ssma socal n l cual l alcanc d sas las la y dl vao) s ha hcho cada v más amlo los ncaados d alica sas las s han hcho cada v más nansns y la nación d sas las n jdo socal s ha hcho cada v mayo aun uando la oosción socal a als las s haya cho cada v más u y más oanada lando sa scción d lo qu s in j o caialismo hsóico cualquia d nosos ud dmina a qu scnao nado onco lmiado o l mo y l saco s q la nsis d s ss .
Immanu ai
ma isóo s loalia n la Euoa d finals final s dl silo qu l sisma s xtndió on l imo asa ubi odo l obo aia finals dl silo XX y u aún oy ub todo l lobo doy unta d qu una dlimiaión tan su fiial d las ontas dl timo y l saio sus ita dudas muas sonas Esas dudas son sin mbao d dos ios dins En m lua sn as dudas míias Estaba usia dnto o fua d la onomíamundo uoa n l silo ? Cundo s inooó xamn l Imio otomano a la onomamundo aia lisa? Podmos onsida una dminada z na inio d un dmindo sado n un d minado momno omo vdadamn in ada>> n la onomíamundo aitaista? Estas untas son imoants tano o sí mismas omo oqu al inna sond a llas nos v mos obliados a isa ms nustos anisis d los osos d aalismo isóio Po n o s st l momnto ni lua aduado aa on sta a los numosos inoans mios somidos a oninuo dba laboaión El sundo io d duda s qu s lana la utilidad d a asifiaión indutiva qu aabo d sui. Hay aluno s qu s nia a aa qu s uda di jams qu xist aialis mo a no s omo una oma sia d la ión soial soi al n lua d abao a d un saio ivado qu mla asaaiados Hay otos qu afiman qu uando un dminado Esado a naionaliado sus indusias ola mado su asión a as doinas soiaisas a uso fin on sos atos y omo suado d sus onsunias a la aiiaión d s Es tado n la onomíamundo aitaista Esos no son inoants mios sno óios a amos d abodaos n uso d s análi sis. Abodalos dduivamnt sía inúl sin
La prdcc de captal
mbago ya qu no vaía a un dba aona sino smmn a un hoqu n fs ousas Po onsguin os abodamos huísamn afimando qu nusa asfian nduva s más i qu as asifiaons anavas o qu abaa más fáimn y ganmn o qu sabmos ovamn n a auadad aa d a aidad hisa y oqu nos ooona una na d sa adad qu nos m a ua más fiamn sob sn Eamnmos us, mo ha unonad amn sisma aiasa D qu objo d un oduo s a aumuain d aa d qu aaá d odui ano omo sa osib d una dmnada manía y ofa a a vna on mayo magn d ganania aa Sin mbago so o haá dno d una si d s ions onmas qu, qu , omo dimos xis n «n mado> Su oduin oa sá fo osamn imiada o a disonibdad a vamn inmdiaa) d osas as omo faos maias d odun fua d abajo, n s y aso a dino fvo aa ama su bas d nvsin La andad qu ud odu on ganania y magn d ganana a qu ud asia sán ambn imados o a a aidad d sus «omidos> d o ms mo auo os d vna más baos n s aso no s aa d os omdos d uaqu uga d mado munda, sno d os qu sán noduidos n os mismos mados oas, n mdaos y más singidos n os qu vnd ndndnmn d mo sa dfndo s mado n un aso dmnado) La xansn d su oduin saá ambn singda o gado n qu su oduin amada d uga a una dun d os os n mado «o a aa d du amn a ganania oa obnda on su odun oa
m W
odas sa son sons ova s d qu sn sn nsdad q n m nado poduo o papan avo n l m ado om un dmnado onuno d do ns Esas sons son la onsun d un poso soal oal qu s da n un la y mpo onos Po supuso smp ay ad ms oas sons, ms suspls d ma npulón. os gonos pudn adopa pu dn a adopado ya vsas mddas qu d alguna oma ansomn las opos onm as y po onsgun l lulo d las gananas. Un dmnado poduo pud s l na o o la vma d las mddas xsns Un dmnado poduo pud aa psad a las auodads polías d qu amn las m ddas n su avo. ¿Cómo an auado os poduos paa ma xma su apadad d aumula apal a ua d aajo a sdo smp un lno nal y uanavamn sgnavo n poso d poduón Al poduo qu aa d aumula l poupan dos aspos dns d la u uaa d aajo aajo s u dsponldad y s u os . El polma d la dsponldad s a plan ado aualmn aualmn d la sgun mana man a las laons soals d poduón qu an as una ua d aajo sal paa un dm nado poduo) podían n un os ajo s l mado a sal y l amao d la ua d aajo ópma paa un momno dmnado Po s l mado d s poduo daa, l o d qu la ua d aao ua a nmnaa su os al paa l poduo Y s l mado d s poduo s nmnaa l o d qu la ua d aajo ua a aa qu al poduo l a mposl apova las opoundads d ganana
1
a prdccn de capta
Po oa pa tamn una fua d ajo vaal tí dsvntajs pa os cptalss. Un fua d aajo vaa a po dfncón una fua d aajo qu no ja ncsa mn d foma connu pa msmo poduc o. A tl ajdos dí pus pocup ls l s po lo qu s f su supvvc su vl d munacón fuó d u podo d mpo lo sufcntmt ago como pa const ls vcos os ngsos a s. s dc os jados t qu s ca pacs d sac d los podos n qu jan lo sufcnt como p cu os píodos los qu no cn muncó Po cosgu t, ua fu d ajo v mudo cos a os poducos más po ho y po nd vduo qu ua fua d tajo fja Cundo tnmos un cotdccó y qu nmos ua n l mollo msmo d pocso d poduccón capalsa podmos st sguos d qu l sutdo sá un compomso sóca mn dfícl pasmos lo qu sucdó d h cho. n los sstmas hsócos qu pcdo capsmo hsóco, a myoí d as fus d ao unca ods ls) a fjs n gu nos csos la fu d jo d poduo s duca a msmo o su fm y po no a j por dfcó n guos cso d taajo no laconda co poducto po a os d patsco l a adscta mdt dv ss guacons gas y/ o cosutudns cuydo dvsas fomas d scvtud svdum po duds, gímns pmnts d tn c tc). Aguns vcs a dscpcón vl ca. Oas vcs po píodos mdos, con ua opcón d ovacó; po sta mcón d mpo sólo ní sdo s st ttvs alss n l momno d ovcó Ao n, la gd d stos gímns plnta po
}
12
z W
bmas só a s pdus s a quis saba adsia ua dmada ua d abaj si ambi a ds s s us ya qu vidm só pa amia sus aividads a mdida qu sa uas d abaj dispibs ijas. Esas sidas siuy a bas a m a mud s ha dsi d au a isiuió d abaj asaaiad a d is ía u up d sas pmam dispibs aa abaja más ms paa mj ps Lamams a s ps mad d abaj y a as psas qu vd su aaj pais N di ada uv si aim qu apiaism hisói ha habid ua paiai d a ua d aba. La aimaió só s uva si qu am s absu spd as vajas d s d paiaió paa s pdus ha sid ampiam dumadas. L spd s qu haya habid aa paiaió si qu haya habid a pa as ua ss a ms d isia d s sisma sia hisói s ud di qu a aidad d abaj pam paiad a ma mud apiaisa u hy a i siquia a u iua p i Si duda sa sadísia sá fuió d óm s mida y a qui s mida. Si usams as sadísias iias d s bis aa d a amada pbaió aiva pimdiam s vas adus mam disibs paa u abaj muad pdms a qu paj d asaaiads s hy aabm a si bi ius s as uad s aua a iv mudia paj a s ii a qu su a mayía d as muais óias. Si mba si sidams a das as psas uy abaj s ipa d ua
La prdcc de capal
1
oa foma a la cadna d mcancías abacando así a ácicamn odas las mujs aduas y ambin a un nmo muy ao d sonas adulas y osadulas (s dc los jóvns y los vios noncs nuso ocna d ol aios ca n icado. Dmos un aso más ans d ocd a nus a mdición. Es concualmn il alica la iqua «olaio a un individuo? Lo dudo En l caalismo hisóico como n los ssmas isóicos anios, los individuos an nddo a vivi dno dl maco d unas sucuas laivamn sabls qu coman un ondo co mn d insos acuals y caal acumuad a las qu odíamos llama undads domscas hh El cho d qu los límis d sas unidads domsicas sn cambiando coninuamn o las nadas y salidas d los individuos no imidn qu san la unidad d cálculo acional n minos d munacions y aso. Las sonas qu dsan sobvivi cuan oo sus in sos oncials indndinmn d la un d a qu ocdan, y los valoan n unción d os asos als qu dbn alia aan d so vivi como mnimo luo con más insos aan d disua d un silo d vid qu nunan saisfacoio; y o fin, con más insos davía aan d acia n l juo caialis! como acumulados d caial. Paa odos los oósios als, la unidad domsca s la nid conómica qu s ddica a als acividads. a unidad domsica s habiualmn una uni d lacionada o laos d ansco, o a s no lo s o al mnos no lo s xcluvamn a mayoa d los casos s codncial o ndncia ha ocdido a mdida qu avan a la mcaniliación. u n l conxo d sa sucua d unida ' domsicas dond comnó a imons a as
1
Ie Wte
ss bjdos dsnón so n bjo odvo y bjo modvo h ho bjo odvo ó s dndo omo n bjo q dvnb dno modmn bjo q dvnb n so) y bjo modvo omo n bjo q nq my nso mmn n vdd d «sbssn» y q o no s d no oda n «xdn» d q d os n. Es bjo o bn no sb n bsoo mndo o bn mb o dón s o n s so vddmn sm) d mns. L dnó n os os d bjo onsod mdn ón d s sos vndos os E bjo odvo sdo s onvó modmn n d vón do/d y sndmn d os oos vons d os más jóvns) d ndd dos E bjo modvo d sbssn) s ovó modmn n d mj d/ md y sndmn d s os js s omo d os nos y os nnos. E bjo odvo do d nd do ms n «no d bjo» E jo no odvo do dno d nd do ms. Ls ns dvsos no n nds ndd bmn o on smo hsóo s h on my s y mns L dvón d bjo o nos y dds no o s so n nvnón d smo hsóo Pobbmn xsó sm nq sóo s oq ns s hy qsos y mons boóos d no o mbn d dd) L m jáq y/o s d ndds domss no on moo n nvnón d smo Ess mbn xsn dsd h mho mo.
La prdcn de captal
o qu bo d uvo caasmo sóico fu la coacó divisió dl abajo y valoacó d abajo Los ombs a v a ya co a mudo u abajo dif d d las mujs (y los adulo s u abajo d dl d os ios y aciaos) o caiais mo isóico a abdo ua cosa dvauacó dl abajo d las mujs y dl d os jóvs vijos) y u aallo ica l valo d a bajo dl vaó adulo ias qu oos sis mas ombs y mujs alaba aas s cíficas o omalm iguals), caia lismo isóico l vaó adulo qu gaaba u sa aio fu clasificado como caba d aia» , y la mu adua qu abajaba l oga como l «ama d casa> Así cuado s mao a comila sadísicas acioas qu a a s v u oduco d u sisma caialisa, odos os cabas d famiia uo cosidados im bos d la obació aciva o o as as amas d casa D s modo s isiucioaó sis mo El aaao lga y aaga d a disició y la discimiació o gos siguió d oma oam lógica as ullas d sa vaoació difcia d abajo i odmos sala aquí qu os cocos d i facia/adosccia amlia y d «jubiació d a ua d abao o aocada a a mda o la dbiidad a sido ambi cocomias s cíficos d la aaició ua sucua d u ads domsicas l caiaismo isóico A udo a sido cosidadas como cios ogsisas> d abajo Si mbago, a v a más coco cosidaas como diicio dl abajo como o abajo aa más i , � acividas fomaivas d os os las vaio as aas d los aduos jubiados a sido iicadas d divida>> a dvaucó d coibucios laboas d aoab coa
1
mmanel alleten
ada a su lbaón d las «aas dl aba jo al En uan doloa sas dsnons n buyon a asua qu la manlaón dl abajo ua xnsva al msmo m l mada. P jml s uvamos qu alula uánas undads dmsas d a nmía und han obndo más d un nuna o no d sus nss als o d su na al n odas sus mas) dl abajo asalaado ua d la undad dmsa qu ns snams asombados o la xüdad dl naj s no sólo ha oudo n sls ans, sn qu ou ambn hoy aunqu l naj aya obablmn d d ma nsan a l lao dl dsaollo hsó d la nmía mund aalsa Cóm dms xla s? N qu sa muy díl. Pando dl suuso d qu un o duo qu mla mano d ba asalaada sm y n odo lua aa mns qu más la xüdad dl nvl al qu los asalaads o dían ms aa l abajo sá unón dl d undads domsas n l qu ls asa laados vvan a l la d su vda Dh d o ma muy snlla a dno abaj n dnos vls d aa l asalaad qu vva n una undad domsa n un a na n sos salaals llammsla una undad dms a laa) nda un umbal mna o dbajo dl ual l aía mnsamn a nal ala un abaj suo al d un asala ado qu vva n una undad dmsa n un bajo naj d nsos salaals llmms la una undad dmsa smlaa) a aón d sa dna n l qu da os llama umbals salaals mnms aa bls n qu v on la nma d suvn a Allí dnd una undad dmsa laa
La prdcc de capal
7
dpndí pimodilmnt d unos ingsos slils stos tnín qu ubi los osts mínimo s d l supvivni y l poduión. Sin mbgo undo los slios onstituín un pt m nos impotnt dl totl d los ingsos d l uni dd domsti mnudo p un individuo sultb ionl pt un mplo un nivl d munión qu psntb un pt infio l popoionl n tminos d os tb ds d los ingsos ls un undo supusi l onsuión dl nsio ino líquido nsidd qu on funi vní lglmnt impust impust o implib implib l sustituió sustituión n d un un t t bjo n ts todví mnos muntivs po st tbjo mundo on un slio o qu sudí ntons n sts unidds domstis smipoltis qu quins poduín otos tipos d ingsos ls s di bsimnt l poduión domsti p l popio onsumo o l vnt n l mdo lo, o p mbs oss l v y un divss psons d l unidd domsti d ulqui s xo o dd) o l mism pson n divsos mo mntos d su vid, bn xdnts qu ín qu bj l umbl dl slio mínimo pt bl D st fom, l tbjo o slido pmi tí lgunos podutos pg un slio inio sus tbjdos, duindo sí sus osts d poduión inmntndo sus mgns d g nni. No s d t pus, qu po gl gnl todos los qu mplbn mno d ob slid pfiin qu sus slidos vivin n unidds domstis smipoltis n lug d poltis Si o onsidmos l lidd mpíi lol n l timpo y n l spio dl pitlismo istóio dsubimos busmnt u l nom stdísti sido qu los sli dos vivin n unidds domstis smipolt is n lug d poltis. Dsd l punto d vis
18
Imanl altn
ta itctua nusto poba s invit d ponto D xpca as aons d a xistncia d a poaiación os pasado a xpica po qu pocso a sido tan incopto. Ao a nmos qu i odavía ás os os po qu qu a suido avanando a potaiación Pítas dci dsd aoa qu s muy dudoso qu a ccint potaiación undia puda s atibuida pimodiant a as psions sociopoíticas d os statos paias. uy a contaio Pac s qu tinn mucos otivos paa acs os oons. En pi ua, coo acabamos d aunta a tansomaió d n no siniicativo d niads dosticas sipotaias n unidads domsti cas potaias n dtinadas onas tndió a aunta saaio mínimo a pagado po os qu mpaban ano d oba asaaiada En sundo ua a mayo potaiación tuvo con scuncias poíticas coo anaiaos más adant qu fuon nativas paa os qu paban ano d oba asaaiada y tabin acumua ivas incnándos así odavía ás os niv s saaias n dtinadas onas oáico conómicas D co, os qu paban ano d oba asaaiada sntían tan poco ntusiso po a potaiación qu, adás d fonta a división d tabajo po nos y dads tambin stiuaon con sus squas d mpo y a ta vs d su infuncia n campo potico, conociinto d upos tnicos dfinidos ttando d vincuaos a paps spcíficos n mun do aboa con difnts nivs d unción a po su tabajo. La tnicidad có un caaa ón cutua qu consoidó os squmas d a stuctua d unidads dosticas sipotaias E co d qu a apaición d sta nicidad aya aiado tambin una abo d división poítica nt as cass tabajadoas a sido un
produccó de cpt
1
lus olítico os qu mlbn mno d ob slid, o no co o, l im moto d st ocso. Sin mbgo, od comnd cómo h llgdo oducis un incmnto d lgn tio n l oltición lo lgo dl timo n l citlismo históico tnmos qu volv l custión d ls cdns d mcncís n l qu stán situds ls mltils ctividds oducti vs scífics Dbmos olvid l imgn simlist d qu l «mcdo s un lug dond s ncuntn l oducto inicil y l conumido finl. Es indudbl qu stos mcdos xisn y sim hn xistido. Po n l citlimo his tóico ls tnsccions d mcdo hn contitui do un quño ocntj dl totl moí d ls l s nsccions hn imlicdo un intcm bio nt dos oductos inmdito situdos n un lg cdn d mcncís. El cmdo comb un «insumo su ocso oduc tivo. El vnddo vndí un <oducto smic bdo s dci smicbdo n función su uso finl n l consumo individul dicto luch o l cio n stos «mcdos int mios sntb un fuo o dl comdo nc l vnddo un oción d l gnnci obtnid d todos lo ocso d bo nos o go d dn d mcncís. Est luch stb sin dud dtmnd n untos conctos dl timo y dl scio o l oft y l dmnd o nunc d fom x clusiv. En im lug, o suusto l oft l dmnd udn s mniulds tvs d sticcions monoolists, qu hn sido l gl más qu l xcción. En sgundo lug l vnd do ud modific l cio n unto ts d un intgción vticl. Allí dond l Vn ddo l comdo n d hcho n ltim instnci l mism ms l cio odí
20
we Wte
sr aritrariamnt amaao con ns fiscas o d otro tio, ro ta rco nunca rrsntaa a intraccón d a ofrta y a ana La ntración vrica, a iua qu onooio orionta, no a sido rara. Estamos or suusto famiiariaos con sus jmos ms scacua rs r s as comaías con carta d rviios os sos XVI a VIII, as rands casas comrcias d sio , as ransnacionas d sio To das stas ran structuras oas qu trataan d aarcar toos os saons osis d una dtr minada cadna d mrcancías. ro os jos mnors d intración vrtica, qu aarcaan soamnt unos ocos (o incuso dos) saons una cadna, an sido an ms frcunts arc raona afirmar qu a intración vrtica a sido a norma stadístca d cataismo stó rico, y no sos untos d «mrcado> n as ca dnas d mrcancías n os qu vnddor y comrador ran ramnt distntos y anaóncos Aora in, as cadnas d mrcancías no an suido dirccions orficas aatorias Si as dujramos todas n un maa, maa , advrtiríamos qu an adotado una forma cnríta Sus untos d orin an sido mtis, ro sus unos d dstino an tndido a convrr n unas ocas ras. Es dcir, an tndido a ir d as rfras d a conomíamundo caitaista a o cntros Es difíci ratir sto como una osrvción m írica. a runta ra s or qu a sucido. Haar d cadnas d mrcancías sinifica aar d una amia divisón soca d traajo qu, n curso d dsarroo stórico d caitaismo, s a co ms y ms xtnsiva n ano fun ciona y orfico y, simutnamn, ms y ms jrrquica. Esta jrarquiación d saco n a structura d os rocsos roductivos a vado a una oaración cada v mayor ntr cntro y as onas rifricas d a conomíamundo, no
a pdccin d capital
2
sólo d acdo con cos dsbvos nv ls als d nsos caldad d vda) sno am bn y lo q s más moan n los scnaos d la acmlacón d caal. Al nco cando comnó s ocso s as dfncas sacals an basan qas y l ado d scalacón saca a m ado. Sn mbao dno dl ssma caals a, las dncas xsns a fa o aons colócas o hsócas) fon xaadas fo adas y consodadas. En s ocso cca la nvncón d la fa n la dmnacón d co. Inddabmn so d a a o na d las as n na ansaccón d m ado aa mjoa l co no f na nvncón � caalsmo. El ncambo dsal s na ácca ana Lo noab d caasmo como ssma hsóco f la foma n q s do oca s ncambo sa d co s do ocla an bn q ncso los advsaos conocdos dl ssma no han comndo a ds vlalo ssmácamn sno as qnnos aos d fnconamno d s mcansmo. La clav aa ocla s mcansmo cnal sá n la sca msma d la conomíamndo caalsa la aan saacón n l ssma caalsa mndal n la na conómca na dvsón socal dl abao a nvl mndal con nos ocsos d odccón nados o dos los cals oan n favo d la ncsan acmlacó acmlacón n d caal ) y la ana olíca olíca comsa n aanca o Esados sobanos aslaos cada no d los cals s sonsabl aónoo d ss dcsons olícas dno d s js ccón y dson d fas amadas aa salda s aodad). En l mndo al dl ca lsmo hsóco cas odas las cadnas d m ncías d ca moanca han aavsado s s fonas saals. Esa no s na nnovacó
2
manel Wallein
cin. Es algo qu a vnio sno s l mismo comino l caialismo isóico ás an la ansnaconaia as canas m cancías s un asgo sciivo ano l muno caialisa l sgo V como mno caials a l siglo ¿Cómo ncionaba s ncambio sigual? Paino una incia al n l mcao a oa n ocso oucción comlo o a scascs aiicals ca as manu mlta las mcancías s movan n las onas al maa u l áa con l a ículo mnos «scaso» vna> sus aculos a la oa áa a un cio u ncanaa un aco oucción (cos) a mayo u n acu lo igual cio qu s movia n icción ousa. o qu almn suca a qu aba una ansncia ua a la ganancia al (o xcn) oucia o una ona a oa. Ea una ación ciciaiicia Po xnsión omos llama iia» a la ona oa y «cno» a la ganaoa Esos nom bs fljan co la suua gogáica los lujos conómicos Inmiaamn nconamos ivsos mcanis mos qu a lo lago la isoia an incna o sa isaia. Allí on s oucía una ingación vical» os slabons n una ca na mcancías a osil svia una a an mayo l xcn oal acia l cno lo qu asa noncs aía sio osil simis mo la sviación l xcn acia l cno concnaba allí l caial y onía a isosición l cno unos fonos soocionaos aa con inua la mcaniación lo qu miía a los o ucos sas onas consgui vnaas com iivas aicionals n los oucos xisns y ca nuvos oucos aos con los u nova l ocso
produccó de cptl
2
La onnaión d aa n as onas d no ó ano la bas fisal omo la moivaió olia aa onsui aaaos d sado ai vamn fus n uas mlils aaida ds fiuaba a d asua u os aaaos d s ado d las onas ifias s hiian o sui n sindo aiamn más dbils D s modo odían siona a sas suuas saal aa u aaan inluso onaan n s uisdiión una mao siaiaión n aa infios dno d la aquía d las adna d manías uiliando mano d oba o a ada ando foando a sua d uni dads domsias aduada aa mii sivnia d sa mano d oba D s modo l l aialismo hisóio ó los lamados nivls sa aials hisóios an damáamn divn s n las difns onas dl sisma mundial Dimos qu s oso ha manido oul o o umos u os s a s sim aían s noiados un mado mundial sob la bas d unas fuas onómias imsonals El nom aaao d fua lan 'biamn usado d foma soádia n las uas n las oas d oloniaión) no nía u s invoado n ada una d las ansaio s aa asua u l inambio fus ds g ás bin, l aaao d fua aaía na sólo uando s oduía un dsafío sin aivo al nivl isn d inambio dsiua na v minado l av onflio olíio las ss msaials dl mundo odían d ; la onomía oaba niamn o onsid ions d la ofa la dmanda sn ono o había llado hisóiamn la onomía ndo ndo a un uno ono d la ofa la d nda nda u suuas d fua saban s =dando n s mismo momno las difnias • nsuudinaias> n los nivls salaials
24
'�=e '�=e Wet W ete e
a cadad a d da d a s d tabao dl mundo Ahoa odmos vo a tos o qu ha habido alún to d oaiión cod mos a contadicción fundamta t its ndvdual d cada msa y ts cocti vo d todas las class caitalistas intcambio dsiual svía o dfinición a stos intss co lctivos o no a muchos d los intss individuas D sto s dsnd qu aquos cuyos intss no s vían inmdiatamnt svidos n un momnto dtminado (oqu anaban mnos qu sus comtidos tataban constantmnt d cambia las cosas n su favo Es dci tataban d comt con ms ito n l mcado bn hacindo qu su oducción fua ms ficint bin utiiando la influncia olítica aa consui nuvas vntajas monoolistas La fut comtncia nt os caitalistas ha sdo sm una dnta pa d catalismo históico Aun cuando acia sta vo luntaiamnt stinida o mdio d acudos d tio ctl, llo s dbía incialmnt a qu cada comtdo nsaba qu ta stccón otmaba sus oios mns En un sistma basado n a incsant acumulación d caital nin uno d los atciants odía mitis l lujo d abandona su ma tndcia haa una ntabdad a ao lao a no s qu qusia autodstuis Así us la ctica monoolista y la motivación comtitiva han sido alidads aallas dl ca itaismo istóico En tas ccunstancias s v dnt qu ninún squma scíico qu una los ocsos oductivos odía s stab uy al contaio sim sía d ints aa an númo d msaios ivals tata d alta l squma scífco d un momnto y u lua dtminado sin ocuas a coto lao o
La produón de apta
macto lobal d tal comotato. Aquí o aba dscutblmt la «ao vsl d Adam Sth, l stdo d q l «cado moía stccos al comotato dv dal o sía muy cuosa ua ttacó dl catalso hstóco qu sus qu l sultado ha sdo amooso. El sultado ac hab sdo más d u vo coo obsvacó íca cclo altat d xasos y stacatos dl sstma su cojto Estos cclos ha mlcado luctuacos d tal scacó y uladad q s dícl o c qu so tíscas al coamto dl ssta S s m t a aaloía, a c s l caso satoo dl oas mo caalsta qu hala l oxío cado y xhala los dschos vosos as aaloías so sm losas, o sta ac scalm t adcada. os dschos aculados a las ccas coómcas qu co uladad s custaba olítcamt a tavs dl ocso d tcabo dsual ats dscto El oxío cado a la asacó más ct d los cusos (más ct l stdo d qu mtía ua ayo acumulacó d catal) q mtía la stuctuacó ula d las cadas mcacías. Lo qu ac hab sucddo cada cuta os aoxadamt s qu dados los sos d u úmo cada v ayo d saos o hacs co los utos más tabls d las das d mcacías, s oducía tal dso ocos las vsos qu osotos hablaOS, OS, d modo qu duc tao a o d su oduccó. a úca solucó a st dso cos a ua comocó l sstma odco qu da coo ultado a dstbucó s qtatva sto sua lóco y sl, o '·_ oscucas ha sdo s asvas S
_- • "Z!
Wte W te
iicaba ió ao ocació d opacios os sao_s a cda d mcacías q saba a m ados Eso spoía a imiació ao saio s como como d a ao oss abajados aq aq os os q aba aba- aba aa psaios q s ia a iba y ambi aqos q abajaba paa oos q s mcaiaba aú más a i d dci os coss iaios d podcció Es cabio abi pmiía a os mpsaios dada» cas op acios a aqía d a cada d mca cías o q s pmiía ddica odos v sió y sos a oos sabos d a cada d mcacías q, a oc iicia isms ás scass», a más abs a a dació> d dmiados ocsos a scaa áqica ambi vaba a mdo a bicació oáica pacia Paa sa bica ció oáca saba my aacvo dspa amio haa oas dod cos d a mao d oba a iio, aq dsd o d visa d a oa a a q s dsaaba a idsia a va idsia imicas habiam i cmo d iv saaia aa aos scos d a a d abao Pcisam ahoa samos vivido a d sas bicacios asivas a iv mdia as idsias d aomóvi aco y a cóica Es ómo d bica ció ha omado pa d caiaiso hisóico dsd comio Esos ass ha ido s cosccias picias a d as ha sido a cosa s cació oáica d sisma mdia capiaisa Si mbao, aq as cadas d cacías ha sido siiicaiva sca das cada cica aos, apoxiadam s ha aido sisma d cadas d mcacas áqicam oaiadas Dmiados pocsos d odcció ha ximado ds
produccó de cpt
27
s la jaqía al sas s vs la a si. Y dmadas a ggcas ha acgid a ivls jqcs d css ci cami. As s dmads dcs ha asad «ccls d dc a c ma sd dcs dl c y ma cvds dcs s Adms dmadas sicis s ha dslaad acia aia aca aaj l q sca al sa cmaaiv d ss habas P aa lama «dsall» a als ass dams m q dmsa q ha haid a dció d la laació glal dl ssma mcam ac q s ha cd ms la laació s ha icmad a l lag la hsia d dci s q sas ca cis ggáicas y dl dc ha sid vdadam cíclicas. Si mag ls ass ha id a s gda csccia my d mi «dcciÓ>> q idc a llama la acó s l hch d q l dilma mda s ha laad sm la asa d a d mada mdia sci d algs dcs clavs dl ssma Es sa sacó dd ls ss d ls aaads cicd c ls iss d a mia d msais Ls aa ads ha aad sm d ima s a d xcd y ls mms d csis c ómca dl sisma ha fcid a md a civ slma da cm a dad slmaia d sg ss lchas d class Ua d las mas ms cvas m diaas d cma ss igss al q i ls aads s la may mcailació s i aaj. A md ha aad d sii aqllas as d ls css d ccó dmscs q dvga scasas cadas d igss als y aicla divss
2
Wi
ps d pdó smp as p a a asaaad a d as pps zs m psas d a pazaó a d a d s pps aaads d d md a m pdd a md m q s paa ds pavs as q a paó as dads dmésas spaas s mh may q a paó as pam p azadas. a sd s mms d saam a d ags ppaspds, pa pdd a a psó pía d s aad y pa yd q s ams s as as d pdó s a a a s ppaspds vas d ss zas a amp d a pdó m pí paa mpsa a paaó d s ad d s aa jads aga pa s p q s p pa a av sa paa sa p qé a had m a pazaó dad a pazaó ha vad a ag paz a a dó d s vs d gaaa a mamd apasa. s s dd díams s da ps d am óg q a sd a m a sa d apa só as ppas va s» ógas ha sd, pm ga a aó d vs pds <sass», a as smam smam a a ,, y, sgd sgd ga a d pss paa d aa Ha sd spsas a as as s dsds d s s mas d apa as vs paa ma ps d amaó d apa. sas vas s dda aa a a a gazaó d a pdó Ds d p d vsa hsó, d mps aa a azaó d mhs pss d a
prduccó de cptl
9
a a áca a cada d aj. P s ác xagra ca. s pcss d cc acó d as aras d pduccó ísca ha s d c cuca aazads s r cua s prss d dscrazacó puss. s s spca vd s as a c acó a rcra cscuca d raus cí cc. Advéas qu dadas as ds cscucas a cadas s qu xpcar ua apa paadja. Pr u ad haáas d a cua ccracó d acumuacó d capa a pazacó hsórca d a dsucó. muáam s arg haáams d u pcs p csa d pazacó qu aráas ha ducd ra s \"s d gaaca Ua sucó ác sa dcr qu prm prcs s smp ay qu sgud cua s r adás a ds ucó d s vs d gaaca casada crm d a prazacó ha sd asa ahra cpsada c ccs pr asm q ha acuad sd ca Oa svacó píca u pud hacs ác acrca d capas hsórc s qu u pazam ggác ha ccd csa m c mp. Ua vz ás d cs c a cav paa su xpcacó. cpcó d uvas zas a a dvs s a d aaj d capasm hsóc s du d ua sa vz. D hch s prdu ads pródcs auqu cada ua d as su svas xpass parcó sa ada su mpud. Iduda ua par d a xp có rsd sm dsar cógc pp capas hsórc. Ls ras aspr as cmucacs y s amam s hz qu ura prgsva s car cpar rgs cada vz ás adas d as as d c. Pr sa xpcacó d
l Wlltin
más s d u dó suf d s. A s s h fmd q ó s d s squd d s ds s qu z s s d dó s. S m s xó ud s hhs hsós. s ás xs sm hsó s h msd s m ss dus, qu s s> éms d su ssm óm y md í d s mds ss ms S dd h hd xs. P md s qu s s dus d x y vés S q dd qusd mm s mss ss s qu d s d mds s é y u vés d s s s s». squd d mds sv m x ó xó mh más s s squd d m d j s Ds d u u d vs hsó á ds s uvs zs ds mímud h sd vs d mó qu s d quí d s ss d ssm md Pám hí dsd dds dméss m s y í sd ds dss P í í d s s sd sds s s s y d s s ds sms sds s zs qu hí sd m zds í dsd sm f ó d s udd dmés s qu m hms s hí s m más s d s í í d s sds m u mó
produccó de cptl
3
d mcansms scals, q gaan a cada n dad dmésca a ralzar algn raaj alarad, rsrccns a la lrad d mvmns saracón rzsa d ls mmrs d la ndad dmésca, l q rdcía cnsdralmn la sldad d na la rarzacón. S añadms a s ans la srvacón d q las nvas ncrracns al ssma mn dal dl caalsm ndían a sar crracna das cn ass d sancamn n la cnmíamnd, rsa vdn q la ansón ggrca dl ssma mndal srvía ara cnrarrsar l rcs d rdccón d as ganancas nhrn a a mayr rlarzacón, al ncrrar nvas rzas d raaj dsnadas a sr smrlarzadas a aarn aradja s dsvanc l mac d la rlarzacón n l rcs d larzacón s v cmnsad al vz cn crcs, al mns hasa ahra, r mac d as ncrracns Y ls rcss d raa d arl cm rcnaj dl al s ha ncrmnad mns d l q haalmn s arma, dad l dnmnadr n cnsan ansón d la cacón. ms nvrd mch m n szar có m ha acad l caalsm hsórc n la arna srcamn cnómca. Ahra sams rara ds ara lcar r qé srgó l caalsm cm ssma scal hsórc. s n s an cl cm a mnd s nsa j d sr n ssma naral», cm agns algsas han raad d mannr, l caalsm hsórc s n ssma anmn asrd S acmla caal a n d acmlar ms caa. s caasas sn cm rans n na rda, q crrn cada vz ms drsa a n d crrr an ms drsa. n l rcs, sn dda algnas rsnas vn n, r ras vvn n la msra y có
_-»e Waerten
mo de en du á : o en os ue en en Cunto ms eexono s e ms sudo me ee No so o ens myo de on de mund et y sue tmente en eoes onnes tees ue en os sstems hstos ntees sno ue omo eemos enso ue se ede gument ue tmn estn en eoes ondones ot s. odos nosotos estmos tn nuendos o deoog ustdo de ogeso ue ongudo este sstem hsto ue nos esut d dmt nuso os gndes nonenentes hstos de este sstem st un denundo tn engo de tsmo hsto omo K Mx hzo gn hn en su e hst mente ogeso No eo ue se ogeso en souto menos ue o <ogeso sme mente se entend ueo ue es hstmente osteo y uyos ogenes ueden se exdos o go ue o h eeddo ne de tsmo hsto soe e ue oe es e omeo eo e uo n en tmnos de dstun mte de os enes y de sg nn de s enegs es en m onn muy ne gto S esto es s o u sug un sstem se mente e esmente og se n Qu os ms onnente ue un onmento ue m ue exn de ogen de un sstem e onsegu un fn ue de heho h onsegudo S ue en moden nos h tdo de úsued de s uss nes y de tod tod onsden de ntenondd ( esemente undo st es tn ntnsemente d de demost de om em). Peo en moden y e tsmo hsto hn mntendo un esteh n omo semos s ues deemos soseh de utodd de
La prdcc de capa
a a a popóso d sa usó: a modadad d oomo d os orígs d apa smo modro. Prmíasm sozar smpm ua paó hsóra d os oígs d apasmo hsóro s ar dsarroar auí a as mpíra d a argumo. mudo d os sgos y uropa u aro d ua dvsó soa d raajo u omparaó o oas áas d udo s oraa, o u rspa a as urzas produvas, a a ohsó d su ssma hsóro y a su sado ravo d oomo humao, ua as as rmda: rm da: a avazada omo omo aguas áras, a prmva omo oras Maro Poo dmos rordar, u proda d ua d as surgos uura y oómam avazadas» d uropa, s só oam aru mado por o u oró sus vajs por Asa a ara oóma d a uropa uda saa pasado sa époa por ua rss muy mpor a, grada su ror u saa omo vdo sus mos soas Sus ass om as s saa dsruydo muuam a gra vodad, mras u su ssma d rras as d su sruura oóma s saa vovdo más , o ua osdra rorgazaó u a sdo d ua dsruó muho ás guaara o u haía sdo a oma Admás, os puños ampsos saa dmos rado ua gra a omo produors as sruuras poías gra s saa d ado y su proupaó por as uas sas r os u ía podr poío haía u udara poo mpo para rprmr a urza r d as masas d a poaó. agua doógo d aosmo saa somdo a gra ds sos y msmo so d a gsa saa ado movmos guaaros as osas saa ra ayédos a pdazos S
3
• Wn
Euro huese onindo e sd or que se em es df e qu os esqems de Euro fed mede o ssem s mmee esrurdo de esmeos udern herse osoiddo de nueo Mo ms ro e es qe esrur so de Ero feu d huier eouodo hi n ssem de roduores eqeñ es reimee es on onsguene niein de s rsoris y desenriin de s esrurs os. eso hr sdo eno o mo y r i, e s em de eseu y de oo iners Pero es edee que erse de e rn qr os esros seores se ores de Euro Euro de nrnqros y de susros esemene do se deron ue de qe s rmdur deogi mn se es desegrdo n sgerr qe de err oseemee ineno, odemos er omndo ro de 1650 on de 1450 qe ourrero s sgees oss En 1650 s esrurs ss de i smo hso omo ssem so e n sido eseds y onsodd ede h gin de s reomess sdo drsimee inerd. Los esros serores se hn heho de nueo on e oro de o y ideoog n ne roemene o de onnudd ee s s qe for m re de os esros suerores e 450 y s ue formn re de os esros serores en 1650 Adems s ssuyrmos fe de 1650 or de 1900 eonrmos que myo r de s omroes o 1450 segu sedo ds ue so e e sio udo ho gu ns endes sigifis e dre diferene so omo eremos d que e ssem sro de smo s ro o o s os de foremeo h erdo imee en n riss esrr.
La prducc prdu cc de capa
3
e e h ez e tet e ietmete ee m si eió e i tism histói e ut sistem si hue ieti eseimete u teei ue s estts sueies tem y estei e su ug u teei ue se ú mej sus iteeses. Es est t su Só uiees ue sus tims
A POCA D C\ : A UCA PO OS BOS
umun nesnte e o u mun nesne e t uede ee me s un oeto somente sudo. Sn emgo h teno sus efenses que h umente o hn ustfo o os enefos soes go o os que etend onu . Anemos ms ene hs qu uno esos enefos soes son ees Sn emgo dedo un o uque enefo oeto est o que ms un eme un on sumo muy nemeno muhos nduos yo equeos guos. Que e onsumo nemento meoe emente de d de os onsumoes es ot uesn que mn os onemos. me egunt que que nteemos e s ¿ qun un oene os enefos nddues nmedtos Pee one fm que myo de s esons no hn eseo un on e os eeos g o de dd de d esunte de t onsumo (y se oet o os nuos) e que e en uh o os enefos ndues n meos tn omente seques. De heho se h so e ee de uh oí eno e tsmo hsto. Eso es en e o que queemos e uno fmmos que e smo hso es un n mtes. En tmnos mees no so hn so gnes s eomenss quenes hn ego en e tmn s feens ente s eom
uch uch por os beefcos
37
enss mteies de os de i y os de jo hn sido gndes y se hn heho myoes on e tiemo en e onjunto de sistem mundi. Y hemos nido os oesos eonmios ue exin est oiin de distiu in de s eomenss. Aho deeímos en t nuest tenin en mo se s hn eg do os indiiduos dento de t sistem eonmi o onsegui entjs sí mismos y on eo negses otos. Tmin deeímos on side mo se s hn egdo s ítims de est m distiuin en ime ug mi nimi sus dids en e funionmiento de sis tem y en segundo ug tnsfom este sstem esonse de tn mniiests inus tiis Cmo hn edo o os indiiduos o os guos de indiiduos sus uhs oítis en e itismo histio e oíti es tt de mi s eiones de ode en un sentido ms foe os inteeses de uno y de este modo eoient os oesos soies P ogo es eiso enont ns de mo ue e mitn mxim entj on e mínimo desem oso. L estutu de itismo histio h sido t ue s ns de uste oítio ms fies hn sido s estutus esttes uy sm onsun fue omo hemos iso no de os ogos instituiones entes de it smo histio. No es ues su ue e onto ode de Estdo onuist de ode de stdo en so neesio hy sido e oetio sttgio eseni de todos os iies to s en en oíti o go de histoi itismo modeno ui imotni de ode de Estdo os oesos eonmios un definidos muy titmente es soendente undo se exmi de e mo funion emente e siste
8
· W W
m. E ieo eee d o eeeno de ode de Edo e udcció eio i. Lo Edo enn oe E one en udicene deid en e medine occin e o e Edo en cuein y en e medine e econociieno diomico o oo Edo ndudeene one odn e diud y hiu ene o en: e deci e econocimie econocimieno no u u dico en de do uene (e oio Edo y o oo Edo que en en conico. Te d eenci en oend en úim innci ien o un enenci ien o uez (y e une quiecenci in Much diu dudun mucho iemo en o ene un cundo muy oc de e oein m de un gene cin. o eenci e e eenne euueo ideo gico o e de odo de que e diu o dn e inmene znd y de hecho o en o conceumene mee en e em Edo odeno e e ecnocimieno ecio de un imiccin emnene de uidiccione. L oen como conceo e en e ioic de excuin de ino edio. E docin ioicoudic hizo oie de emin eoniidd de cono de o moiieno ene one de o diino Edo Cd Edo en uidiccin om oe u oi one en o eeene mo imieno de iene cie y uez de o. De qu que cd Edo ude inui cieo uno en modidde con que oe diiin oi de o de econom mundo mundo cii Ade cd Edo od od u en cuquie moeno eo ecnimo imemene cindo no que egn e ujo de o coe de oduccin de u one
ucha por os beefcos
9
Nommente nizmos estos contoe de fonte en funcin de ntinomi ente uenci tot de contoes (ie cmio) y usenci tot de ietd de moimientos (utqu) En eidd en myo de s oc y en m yo de o ses otic ett e itu do en ctic ent esto dos etemos. Ade ms s otics os moimiento de ienes de capitales de fuerz de tabajo h sido cficmente difeentes En gen e moimiento de fuez de to etdo m etingido que os moimientos de ienes y de cite Desde e unto de it de un oducto dete mino situdo en gún ug de un cden de mecncs ietd de moimiento e dee e mient este oducto fue econmicente cometitio cometitio con os oto oto oductoe de mis ms mecnc en e mecdo muni. Peo cundo te no e e cso die etic cione fonteizs fente os oductoe ies odn ee os cots de tos y enefii un oducto o o dem menos efciente Ddo que o efinicin en un mecdo en e que múties oductoe de un detemind mecnc un myo se menos eficiente que un mino sieme ido un constnte ein imone eticcione mecntits iertd de moim eto t de ron tes. De qu que ime gn uc un uc feoz feoz y continu continu tuie com como o ee ee o tic estt de fontes Ddo que in emgo mino ms eficiene e etimente ic y odes ieme ido ot ein oet i fontes o m esecficmnte i guns fonte Ddo dems que uquie conunto de oductoes (y eecimen te e de os icos y ode oso e e diectmente fectdo o oti estt de onte no o de os Etdos en os que est fsicmente
40
e e Werte
oz su se eom (ue oí o o se os msmos e os ue e uddos) so tm e s e muhos oos Etdos dete mos outoes eomos est tee sos e esegu sus ojetos otos smu temete e os Estos y meuo e mu hos e eos e e ue uo e e mt su t ot su oo Esto e oumete ttt uees esegu umu e t o u mu e t Po suuesto u om e te s egs soe o ue o o o uz s otes y e u ooes e m s otes t s e opo tot de u Estdo o oto (u Anshuss ooz t s e o e u tetoo o ts e sees o esooz E heho e ue os mos e otes teg u mto meto e os esuems e s so e tjo e eoommudo h so u to ese e s oseos de uees se h oueso u etemo mo e ote s o o h eeo E heho e ue u mo z eog e too e e s oes ue he ms o meos oses e tos mos eseos e otes h do oeo eomo meo os mome tos osts e me e ue tto os ttes omo otos h eso e o s e u ot estt ese ts e oyeto mo e otes E seguo eemeto e oe e Esto e umet mot e uometo e tsmo hsto h so e eeho eg e os Estos etem s oms ue ge s eoes soes e ou eto e su jus teto s estutus e Estdo moes se oo este eeho eo o
La ucha por os benecos
modfcr cuuer conuno de recones consueudnrs. Como cuesón de derecho o Esdos no reconocn nngun mcón su mo egso fuer de s ue eos msmos se mo nn. ncuso donde deermnds consucones hn de ou de cers mcones derds de uns docrns regoss o de erecho nur resern gún orgnsmo o gun erson defndos consuconmene e de recho nerrer ess docrns. Ese derecho egsr e o de conro de ro no er en modo guno mermene eór co. Los Esdos hn usdo regurene ese de recho menudo de un form ue mc un rnsformcón rdc de os esuems esen es Como er de eserr en e csmo hsó rco os Esdos hn egsdo de un form ue ncremen mercncón de fuer de ro oendo dersos os de resrccones consueudnrs os moenos de o rdores de un ueso oro. Adems monn os rdores uns ogcones fsces en me co ue menudo ogn ceros r dores rer un ro srdo. Pero or or re como y hemos so os Esdos medne sus ccones eges menudo oscu n mn un en roercón mo ner mcnes resdences o ssr en ue os gruos de renesco conserrn ceros os de ogcones hc sus memros en mer de ssenc. Los Esdos conron s recones de ro duccón. Prmero egron y ms rde roscr eron ero n cers forms form s de r ro o foroso esc esc ud ogcón de rr en ors úcs ser dumre emor ec.). Creron regs e re n os conros de ro ncuendo grn s y ogcones recrocs nms y mms Decreron os mes de modd geogrfc
42
Ie Wte
de os trdores no so uer de sus roters sino tmin dentro de sts. ods ests decisiones estes ueron tods en recin direct con s imicciones econmi cs r cumucin de cit. Esto se uede comror cimente exminndo e enorme nú mero de detes registrdos cundo ocuriron en torno ociones eges o dministrtivs terntis. Adems os Estdos n deicdo or o regur consideres energs en cr ue os gruos reccitrntes y ms esecimente os trdores reccitrntes cumiern sus regu ciones. r e os trdores n sido ires de ignorr s restricciones eges que esn sore sus cciones Muy contrrio reein de os trdores indiidu o coecti si o cti roocdo itumente un ront resuest reresi or rte de rto de Est do Indudemente os moimientos de cse orer orgnid odn con e tiemo imoner cierts imitciones ctiidd reresiv s como conseguir ue s regs uern modiicds en ciert medid en su or ero tes movimien tos otenn en uen medid estos resutdos grcis su ccidd de ectr comosicin otic de os rtos de Estdo. U n tercer eemento de oder de os Estdos sido ccidd imosit. os imuestos no ueron en modo guno un ineno de citis mo istrico s estructurs estructurs otics neriores tmin utiiron os imuestos como fuente de ingresos r os rtos de Estdo Pero e c itismo histrico trnsorm os iuetos en dos sentidos Los imuestos se conirtieron en rinci (y de eco stnte) fuente egur de ingresos estes en controsicin os in gresos esttes deridos de incutción irre gur or ue ersons dentro o uer de urisdiccin oici de Estdo (incuyendo
L uch por os b eefcos
4
inutin otros Estdos En segundo gr los imuestos hn sido un enmeno en onstnte exnsin o lrgo del desrrolo histrio de l eonommundo itlist en unto oretje del lor totl redo o umuldo Esto signii ue los Estdos hn sido imortntes en uin de los reursos ue ontroln ddo ue los re ursos no slo les ermitn umentr l umu lin de itl sino ue ern su ez distriui dos y or onsiguiente entrn diret o indiretmente en l nue umuin de itl os imuestos ern un oder ue tr l hos tilidd y l resisteni hi l roi estrutur esttl l ue e omo un eseie de ilno inorreo ue se roi de os rutos de tr jo de otros o ue hy ue tener siemre re sente es ue h uerzs uer de Goierno ue resionn r ue huiese determindos imuestos orue el roeso er un redistri uin diret r ellos o ermitir l oerno rer eonoms externs ue meorrn su osiin eonmi o enlizrn otros de un or m eonmimente ore l rier gruo En resumen l idd imositi er uno de los medios ms inmeditos or los ue e Estdo yud diretmente l roeso de umulin de itl nteoniendo unos guos otros os oderes redistriutios del Estdo hn sido nlizdos en l myo rte de los estudio úni mente en unin de su oteni de niein Este es el lem del Estdo de ienestr Pero redistriuin h sido muho ms utiizd de he ho omo menismo r olrizr l disriu in ue omo menismo r her ue oner n los ingresos reles Son tres los menismos rinies ue hn inrementdo l orizin de ls reoenss por e de olrizin y resultnte del unionmiento norml de merdo itlist
4
nue nu e Waen
n me ug os goenos n oddo m s ts de oeso mposto gndes su ms de t ue n edstudo ente peso ns o guos ue en gndes popetos de pt ts de s suenones oes. s ts suenones n tomdo om de dont os etos po o gene on poo onnen te exus de go de un seo úo (o ue m esenmente e soeg de este se o. eo tmn n tomdo om menos det de sunn o pte de Estdo de os ostes de desoo de poduto ue poe mente odn e sdo motdos o un ut ent ostero tss uego tdd eonm empesos no esttes un oste nomn esmente en e punto de onusn de se de desoo ostoso n segudo ug os goenos n poddo ms gndes sums de t ts de unos es oete eges euo eg dos de mosn ue se n onetdo uego en teeno ondo p un mesn gn es eg peo de eo mtd de ondos ú os Este oo de ents ús s omo os oespondentes poedmentos mostos o uptos ne pdo n sdo un motnte uente de umun pd de t o go de tsmo stóo nmente os goenos n edstudo s ents ente os os utndo e no de nddun de gnn so n de esgo. A o go de tod sto de sstem ptst unto myo h sdo e es go y s dd dds s ms oe oe h sdo ue e Goeno ntene p med nos e nuso p esttu pdds unue so ue po e tstono nneo ue dese et. Aunue ests pts de edtu nt guts n sdo e do egonoso de ode
La lucha por los benefcos
45
de Estdo egonoso en e sentdo de que os goenos se sentn un tnto emdos o ests tddes y ttn de mntenes outs) osn de t so gene o te de os goenos h sdo etmente esgm d e nuso defendd omo un e esen de Estdo en e mntenmento de tsmo hsto. Desemosos esenes edun de os ostes de mútes guos de oetosodutoes o eemo eneg s e tns ote y nfestutu nfomt de eono mmu mmundo ndo hn sdo en uen medd edos y ostedos on ondos úos Aunque sn dud es eto que myo de s esons n sdo agún enefo de este t so gne no es eto que tods es hyn sdo e msmo enefo. L ent h oesonddo, de modo desooondo quéos que y en gndes oetos de t temo que en gdos on un sstem mosto muho ms guto. De qu que onstun de un t so gene hy sedo oment umun de t y su onentn. nmente, os Estdos hn mooodo o ttdo de monoo s fues mds. Ments que s ues oes en oentds en uen medd h e mnnmento de oen nteo es de, etn o te de os tdoes e os ees y s eomenss que es hn sdo sgndos) os eétos hn sdo mensmos ednte os ues os odutoes de un Estdo hn oddo nfu detmente en osdd de que sus ometdoes en otos Estdos tuen que sot oetu ote to de sus oos tos de Estdo. Esto no s e útmo sgo de ode estt que h sdo u. Aunque os tos de oe que h eedo d Estdo hn sdo smes e gdo de ode
46
Jue Wte
d cada aarao d sado ha arado normmn. Los sados han sado suados n una rar ua d odr co u no ud sr mdda n or amaño a cohrnca d sus urocracas rcos n or sus ormuacons do gcas acrca d s msmos sno or su caacdad cva d omnar con mo a concnra cn d caa acumuado dnro d sus ron ras n comaracn con os sado s rvas sa caacdad ca ha ado consgo a caacdad d rrnar a as uras mars hoss a ca acdad d acar rguacons vnaosas n roo sado mdr a oros sados hacr o msmo a caacdad d rrnar a sus roos raaadors rducr a caacdad d os ras d hacr oro ano. vrdadro crro ara mdr su ura s su rsuado conmco a m do ao. uso aro d a ura or ar d aarao d sado ara conroar a sus roos raaadors cnca cososa dssaadora s con ms rcunca un sgno d ddad u d ura. Los aaraos d sado vrdadramn urs han oddo d una u ora orma cnroar a sus raaadors or mdo d mcansmos ms sus a us muchos ascos drns n os u sado ha sdo un mcansmo cruca ara a acmuacn mma d caa. acurdo con su dooga s suona qu caasmo m caa a acdad d unos mrsaros rados rados d a nrrnca d os aaraos d sado n a rcca sn margo so no ha sdo nunca ramn cro n nnguna ar s nú scuar con u caasmo ora har orcdo sn a aco d sado mo drno n caasmo hsrco os caasas han conado con su caacdad d uar os aa raos d sado n nco roo n as drsas ormas u hmos soado.
La lucha por os beecos
Un segundo mito ideoógio h sido e de so en de Estdo. E Estdo modeno no ue nun un entidd oti oetente utó nom. os Estdos se desoon y ueon onigudos oo tes integntes de un siste inteestt que e un onunto de egs dento de s ues os Esdos tenín que u un onunto de egitimones sn s ues os st dos no odn soeii. Desde e unto de vist de t de Estdo de un deteindo Estdo e sistem inteestt eesent estiiones su ountd Ests estiiones hn de se usds en s tis de dioi en s egs omes que egn s uisdiiones os onttos (Deeho intenion y en os tes modo y s iunstnis en que se od un gue ods ests estones in en on t de ideoog oii de soen. Sn e go soen no ue nun entendid oo un tot uono. E oneto ue ms ien entendido oo existen de mtes egiti idd de inteeeni de un to de Estdo en e unionmiento de oto. s egs de siste inteestt no en i ds o suuesto o onsentiento o onsen so sino o ountd y idd de os Estdos ms uetes de imone ests estiones en ie ug os Estdos s dies en segundo ug uquie oto eodeos que os Estdos estn studos en un equ de ode. ism existeni de est equ o oon ni imitón utono de os Estdos. Sin dud stuó go od nnse h desiión de ode de os Estdos en medd en que equ se onstu on un úside id y no on un mese en o o. Est osiiidd no e hioé ti y que dini de onentón de ode mit e intentos eitedos de
8
Iue ue Wte t e
trnsrmr e sistem inerest en un imerimund Si tes intents n tuiern nun xit en e iism históri ue rque se esrutu r de sistem enómi s intereses rmen e eriids de s rinies umudres de it ern undmenmene ntrris un rnsrmión de enmmund en un imerimund Ane td umuión de i er un jue g en e que h nsnes inenis r en rr en meteni y r n siemre h un ier disersión de s tiiddes rdutis ms renes De qu que en tds s s numerss Estds tendiern ener un se enómi que s h retimene ueres En segund ugr s umudres de it en uquier Estd uiin sus ris esruurs estes r que s ydrn umur it, er min neesin gún sisem de nr onta sus ris esruurs eses Pues si su r de Estd se h demsid uerte d, r rnes de equiiri t in ern senirse ire de resnder resines igu iris inerns rente es men, s u mudres de i neesin men de urr su ri r de Esd eseien d ins n rs rs de Esd Es men só er sie und n h un úni Esd que dminr e njun Ess nsiderines rmn se jeti de md equiiri de der r e u en tendems que s numerss Estds ueres semiuertes en e sistem ineres en d mmen hn endid esteer ins (, en s de neesidd rirs) de rm que ningún Estd r s s udier dminr ds s dems
a ucha por os beefcos
9
Que e eur de der e nten gc g m ue un mer deg tc e g ue dem er er tre c en ue un de Etd fuerte cngu te rmente un ret dmn re de ret dn ue dem r hegen. tre c n hegemn de Prnc Und (Pe B medd de g v de Grn Bretñ medd de g y de Etd Und medd de g En cd un de c hegen eg tr derrt de un retendente tr cnut ( urg rnc Aen) C d un de hegemn fue ed r un gue rr mund un uch en terr u mente detruct ntertente de trent ñ de durcn en ue nternern td tenc tre mrtnte de c Et uch fuern reectente guerr de rent Añ de 161848 guerr nenc ( 1792 1792 1 8 1 y cnf cnfct ct de de g g entre 1914 y 194, ue deern er cnced cm un únc y rg guerr mund. y ue eñr ue en cd un de c e encedr h d un tenc rmrdmene r ne de
0
anuel allse
etes ue sus metdes studs e ts Estds uetes y de este md se he ls meds lus det de ls áes dms ts de ests últms. Cd u de ests hege ms ue bee. Cd u de ell llegó su e bue edd es eóms ms ue es ltmltes E d u de ls ss l tle et eóm teml hó t ds eslls de l eldd tls t. E me lug ls tes ue hb bud l my ee eóm d se seme ds ts ls e ddemee dbles e s uells ue te u ue ue med med y ls ls útms e eg ulue es eóm tede tee l et de tee ue mt ls exstes más tgus. E segud lug l te hege mó te muh tes e mtee te umd l tdd eóm y sgue te ted m lb medte u edstbuó te C el tem est lleó u eduó de mettdd ue us l hegem Además l esó de l te hegemó e u te <essb lddes mltes mtms y teestes muy m ls mlb u eete g eóm el Estd eóm testd de es te md su b el de gsts mltes de l egue mudl. De u ue e eub de de stu t tt ls Estds dbles m l s ue uete tes s e e u eeóme eeóme lt ue ue ude se álmete testd. Estb gd e ls ms sms de umuló del tl e el tlsm hstó. m e el eub de de smlemete u el ó ete ts de Estd ue ls tes det de ulue Estd dd tub mlmete más llá de sus s tes be
L uch pr ls benefcs
5
dtmnt n ts d lnzs on tos d ots ts. Po onsunt, l lo l olt d un Estdo ddo l dstnn n t lo ntno y lo xtno slt xsmnt foml y no s dmsdo útl qu ntd mos mo ouon lmnt ls uhs ol ts. Po d hho, qun luh on qn Est no s un unt tn o omo s od n s us d ls sons ontdtos dn to dl tlsmo hsto. lh ms mntl y n tos stos l ms o f l s l nt l qño uo d los n ds nfos dl sstm y mo d sus tms. Est lh s dsoll jo muhos noms y dsfs. Al dond l n dso nt los mldos d tl y ss tjdo s dnto d un Estdo dtmndo st tz d on stt ldd hmos tnddo llm sto un luh d lss nt tl y tjo. Est luh d lss tuo lu n dos snos l n onm tnto n l lu d tjo l omo n l mdo> mofo s mlo) y l n olt. Est o q n n o nm h hdo un onflto d ntss d to lo nmdto. Cunto yo l mu nn d los tjdos, mnos xdnt qu d omo . Sn dd, st onfto h sdo motudo mndo o onsdo ns ms lo lzo y ms ml sl El umldo d tl tn ntss omns on sus tos fnt otos s d ots ts dl sstm. Y un myo mnón los tjdos od n ts unstns ton los umudos d tl omo nn dfd ts dl myo od dq sto lol n l onommndo Sn mo nnn d sts ots onsdons h oddo lmn jms l hho d q l dsn d n
52
Immanuel Wallen
exedene ddo ue e sm nu y o onsuene ensón sdo ozosmene onnu. As ues enondo un exesón onnu en omeen o e ode oo deno de os desos Esdos Sn emgo ddo que omo semos e o eo de umuón de edo su onenón en guns zons geogs ddo que e nemo desgu que ex eso s do ose gs exsen de un ssem nees que onene un jeu de Es dos do s y ddo que os os de Esdo enen un ode mdo e e unonmeno de ssem u ene os umudoes de ne mund y os jdoes ne mun d enondo mén un eesón en os esuezos de desos guos o eg o de deno de deemndos Esdos ms des) n de uz e ode de Esdo on os umudoes de sudos en os Esdos ms uees Seme que eso oudo, emos enddo de us nmess Sn dud qu mén uesón sdo menudo osued o e eo de que s nes nens de d uno de os dos Esdos mdos no seme n onddo exmene on e muso que se enuen s u de ses en eonommundo en su onjuno Agunos umu does de de Esdo ms dé y gunos eemenos de os jdoes en e ms uee desueon enjs oo zo en den s uesones os en émnos umene nones en ug de dens en émnos se nones Peo os gndes musos mozdo es de os momenos nmess no ueon nun oses y o onsguene ez se nzon n sque ojeos mdos so que e onendo de se de u esue e
La lucha pr l benecs
3
sene y uer usd mens mmene m em deóg. es sed mén que e res de rmón de grus éns esu esremene und de rmón de uerz de r en deermnds Esds send m ódg rxmd de són en s esruurs enó ms Pr nsguene semre que es se rdud de rm ms gudzd und s runsns n eerd un resón ms uere r z se sueren s n s enre s umudes de y s se res ms rmds de uerz de r n endd m m de us ngüs ruues, dd que ess eemens de desón esn en esre eón n e enen un se. A dnde es urd y semre que es ud ems endd r de us éns nnss Sn em rg, exmene gu que en e s de s u s nmerss ess us r ez n end éx mens que udern mzr s senmens que surgn de u de ses suyene r ón de exedene r dud den de ssem s Sn emg s só resms enón u de ses rque es ez y fund men ederem de s u que sd mens n em y eneg m qué en e sm sór. Prque e ssem s es un ssem que enren d uns n s ds s umudres de . Dd que e md r e u se e umuón nesne de es e de rezr gnns r de un dd enóm, rene s esuerzs de rs me des, nngún emres nddu dd ms ser r s que e ue d de s
mml mm l Wllt
msos so n d s mndo d sn omtt o omto Emso ont mso sto onóm o ont sto onómo msos d un Estdo o guo tno ont msos d oto uh h sdo nsnt o dfnón Y st h nsnt h sumdo onstntmn un om ot smnt o nt d os Estdos n umuón d t A guns s sts hs dnto d os Esdos hn sdo smmnt uhs nt son d os tos d Estdo y n tono n ot d Estdo oto o. Ots s sn mgo hn sdo hs n tono ustons onsto ns ms ms qu dtmn s gs qu gn dón d s hs ms oto o y o tnto odd d qu un u ot ón Sm qu sts hs hn sdo onsttuons o nt hn qudo n myo moón doóg En stos sos s oy h d ouons> y gnds oms y ndo ddo s ugn m ndo tqts gnomnoss o ntmnt nduds. En mdd n q s hs o ts ongmos o so o dmo o td ont udsmo o td ón ón no hn sdo hs d s o ont tsmo hn sdo snmnt s n t os mudos d t o mu ón d t. s uhs no hn sdo tun o d n ugs <ogsst ont nos sttos onos sno hs uss Po susto so d onsns doógs nsdos d gso sdo út dsd unto d st oto sdo un om d so moón d h d ss uno d os ndos n s hs nt mdos. Po st nt doóg h sutdo mnudo un m d dos os q h
La luha p ls benes be nes
desendend sines y h deitd s esi ines eesis de uh de ses ste h sid suuest un de s diems nstntes de s umudes de it en e itism histói. Se hn ist igds e funin mient de sistem tu n sdidd de se ente s fente s esfuezs de s t des ine uns inteeses ntis, y simutnemente uh sin es ente s tt en e teen enómi m en e íti. st es extmente ue entendems ntdi ión dent de sistem Muhs nists deti ue hy hs dis tints de s hs de ses ue sen un te de s enegs ítis gstds en t hn egd nusión de ue e nisis de se es de duds utiidd mende u h ti. st es un uis infeni. Pe e ms senst eg nusón de ue ests uhs ítis ue n tienen un se de se, es dei s uhs ente umdes nsegui un entj ti sn ue de un ge deiidd ti estut dent de se de s uudes en su tu uh de ses nie mundi. sts uhs tis ueden se edefinids m uhs nfigu s estutus insti tuines de enmud itst in de nstui e ti de med mund uy fun inmient enefiie utmtiente detei nds tes enómis. ed it ist n h sid nun g dd y mens ún u nstnte sid un eión egumente eed y justd. n uuie mment dd, e med h eesentd un njunt de egs esti nes esutntes de mej inteión de u t imtntes nunts de institunes s úties stds inuds en un sistem intees
56
Iael Wallesein
ttl ls múltles nnes» y sen enmen te recncds lucen r est dencón úlc (ncluyend cm suncnes ls grus tncs en dcl e ncert relcón cn ls Estds; ls clses cn un erl cucnl en elucón y grds sclntes de cncenc y ls unddes cn uns ngress cmunes ue rtn en un undd dmstc cmún y cmnn múltles ersns ue rtcn en múltles rms de tr y tenen ngress de múlt les uentes en dcl relcón cn ls clses. En est cnstelcón de uers nsttucnles n esrells lres. N entddes rmrdles ue tendern relecer sre ls rms nsttucnles r ls ue resnn ls cumuldres de ctl en tndem cn y en scón l luc de ls trdres r resstrse l rcón de su rduct ecnómc s lmtes de cd un de ls rntes de un rm nsttucnl ls derecs» ue leglmente y fat d rendcr rn sustnclmente de un n tr de l ecnmmund tnt l lrg del tem ccc cm del seculr. S l ce del nlst cudds d uelts l cntemlr est rgne nstucnl uede mntener el rum recrdnd ue en el ctlsm stórc ls cumuldres n n tend e ms eled que mentr l cumu lcón y ue ls trdres n n dd tener r tnt et ms eled ue srer y reducr su crg. Un e recrdd est se ued entender muy en l str ltc del mund mdern En rtculr se uede cmenr recr en su cmledd ls scnes errstcs y menud rdócs cntrtrs de ls m ments ntsstmcs ue n surgd e el clsm stórc. Cmencems cn e dlem ms elementl de tds. El ctlsm stórc
La uha r s benefiis
57
h ed den de un enmmund e n den de un Esdmund. Muy n. Cm hems s s esnes esuues hn ud en n de nsuón de un sdmund Muy n s esnes esuues se hn ues m ems s nsuón de un Esdmund. en de se ssem hems suyd e e u de s múes Esds e s esuus s s dess y sn emg de md de. e qu que eesuuón de uns Esds dds eesen s des ms meed me su són y msm em un de md eems men emnnd que dms ms enende un mmen mmen nss nssm. m. L mmen m gn mus e de nue g ms que mmenne. e heh en ds s ssems hsós nds se hn dud suues ess enmens de gn md esnnes de s jdes. n sed m us de segudd nend; en snes de un md g ms e m me nsms que hn ues mes seunds ess de exón. e en mns genees eeón m n só h unnd en s mgenes d udd en en ese und s us enes esn en se de desnegón L esuu de sm hsó mó guns de ess ds. heh de que s s ds esuen suds en un ssem nees h que s eeusnes de s eenes enmens se den sen menud muy dmene s e s nnes de usdón nmed den de u un Ls mds fues eees enn ! u e s dess ms ud en yud de
:;, n
s aarats de Estad ataads st aa s des as reenes Pr ra arte a ntr són de s aadres de aa y r ns gene de s aarats de Estad en a da da ra de s raaadres era s ntensa en genera a e atas stór e a s sseas sórs anerres a nesane a aón de aa eaa a reetdas resnes ara reestrtrar a rganaón y a aón) de aa ara nreentar a antdad de ra a as y ara ear a a a renstr ón ssa de a era de traa En este send ara a ayr arte de s raaadres de nd a dsaón a desaraón y a exaón eran aún ayres A s e a dsaón sa saaa s ds na dres de saaón En nnt es s s ara reearse eran rerads a esar de e as sdades de x se ean á jeaene reddas Fe esta ensón seenaa a e eó a a gran nnaón en a enga de a reeó e se desarró en e aas sór Esa n naón e e ne de rganaón era nene N es sn en e sg and ena s a er ó se rean nas estrras stó ras nnas y rratadas en ss ds gran des aranes stóras s ens rers sasas y s ens nanasas As s de en aaan n engae er sa esenaene e de a eón Franesa erad gadad y raerndad As s de ent se arraan n a dega de a sraón a neadad de rgres es de r a eanaón na sada r ns deres ans nerenes As ts de ent aeaan a r rene a asad a ne rene a e ns and era e
La uha r s benefiis
5
cd dcn o e como se de un encmeno Cd uno de os dos os de momeno en en es ceo un nes dfeene y o no en nco un esceno dfeene os momen os oeos socss se neesn o os con fcos ene os does sdos unos sn es (e oedo y os oeos de s esucus econmcs en s que n ( ugues Esos momenos nssn en que e eo de ecomenss o e o e fun dmenmene desgu oeso e nuso E nu que es momenos sugen eo en ques es de econommundo ue enn un fuez de o ndus sgnc y en cu en Euo occden. os momenos nconss se neesn o os confcos ene os numeosos <ueos omdos (defndos en funcn de uns cc escs ngscs yo egoss y os ue os domnnes de un usdccn oc d d ene os meos mucos enos deecos ocos oounddes econmcs y foms e gms de exesn cuu ue os segundos Esos moenos nssn en ue e eo de deecos e fundmenene desgu oeso e nuso. E nu que es oenos sugen eo en ques egones semefcs de econommundo es como e Ieo usoúngo donde dsucn des gu de os guos ncos ncones en equ de eo de o e ms o En gene s ce muy oco esos dos os de momeno se n consdedo s msmos muy dfeenes ene s e ncuso ngncos s nzs ene eos en uzgds ccs y eoes. Sn emgo desde un nco e su soendene s qu uno mos os de momeno comn ces semens es
60
Wtn
tructure n rimer ugr tr rgo dete tnto e movimiento orero ociit como e n cionit dotron deciión ic de conver tire en orgnicione y deciión concurrente de ue u oetivo otico m imortnte er tom de oder ett (un cundo en e co de guno movimiento ncioni eto imicr creción de nuev ronter ette) n e gundo ugr deciión ore etrtegi e guir tom tom de oder oder eigí eigí ue ue eto mo vimiento moviirn uer oure o re e de un ideoog contrri item eto e revoucionri tn en contr de i tem eitete e citimo hitórico con truido ore un deigudde etructurd y ic entre cit y tro centro y erieri ue o movimiento trtn de uerr Por uueto en un item deigu hy iem re do orm en ue un gruo de o rngo uede trtr de ir de u o rngo Puede tr tr de reetructurr e item de modo ue todo tengn igu rngo. O uede trtr imemente de dere hci un rngo uerior en di triución deigu. Como emo o moviien to ntiitmico or mucho ue e interern or oetivo iguitrio iemre incueron eemento cuyo oetivo inici o inmente ern tn óo tenr un moviidd cendente dentro de er u eitente. o roio mo vimiento iemre hn ido conciente d eto Sin emrgo hn tendido nir ete roem en trmino de motivcione erone o uro de corón contr o tridore cu. Pero cundo en e nii o tridore cu recen omnireente en todo o eemo de movimiento t como e hn derroo itó ricmente uno e iente incindo ucr ei ccione etructure y no motivcione.
La luha ls benes
6
c d ob ud s d co n dcsn ségc bsc d hc d o d od s j d s cdds d o no. sg uo dos conscuncs undmns En s d ozcn nc odos os onos sbc nzs c cs con guos qu n odo guno n n ssécos con n d cnz su obo ségco Ess nzs modcon sc u d os oos onos nssé cos nuso n sdo d ozcn Y o qu s ún s on n ucos csos sg un nn. Mucos d os momnos consguon un od s c o ncuso o Esos momnos n ns s nnon noncs dd d s cons d od s dno d cono mundo cs S don cun d qu unconno d ss ns os ob gb c su od d un o qu od cb os obos nssémcos qu n su zn d s Eso c n obo qu y qu guns o qué os onos bson su sg n un obo nn n conoducn sus uy snc dd sucu oc d csmo sco no nn uc ccn No c b un g s omdo om od s oí mnos cmb qubo d od n os guos conndns. Es dc om d od snb un efoma d ss s os d co mobn sucn o s cos d oz mbén ssm. ¿Podmos sum us o d os o nos nsstécos n mundo dun cno cncun ños smn como ozno d csmo sco és d osmo No o so s db qu o
62
1 tn
i dl pilismo hisório h sido lgo más u l políi d los divrsos Esdos H sido mbién l políi dl sism inrsl Los moviminos nisisémios hn isido dsd un prinipio no sólo nivl individul sino mbién omo un odo olivo unu nun orgniz dos buroráimn (Ls múlipls inrnionls no hn inluido nun l olidd d sos moviminos n for lv n l furz d uluir movimino h sido simpr l isni d oros moviminos L isni d oros moviminos h propor iondo uluir movimino ddo rs ipos d poyo poyo El E l más más obvio obvio s l mril: úil pro l vz d mínim imporni n sgundo poyo s l d l divrsión L pidd d un Esdo fur d inrvnir frn un movimino nisisémio siudo n un Esdo débil por mplo h sdo simpr n funión d uáns ors oss figurrn n su gnd políi inmdi Cuno más oupdo sb un Esdo on un mo vimino lol mnos pz r d ouprs d un movimino disn nisisémio El rro y más fundmnl d los poyos s l u s d l nivl d ls mnlidds olivs Los movi minos prndín d los rrors d lo oos y rn simuldos por los éios áios d los oros Y os sfurzos d los movmnos nivl mundil fbn l lim políio básio nivl mundil ls pivs l nálisis d ls posi bilidds Cundo sos movminos riron n núm ro n hisori y n éios áios priro más furs omo fnómno olivo y porqu pr ín más furs lo furon L myor fur oliv nivl mundil sirvió d frno ls dnis rvisioniss d los moviminos qu nn l podr sl nd más pro nd mnos so y so uvo un fo myor d d dbi dbili li qu so
La uha s benes
6
mino d l sbilidd olíi d iismo hisóio u l sum d los os d oz mino dl sism d om dl od sl o los susvos moviminos individuls. Finlmn nó n ión oo o A mddd u ls dos vidds d moviminos n isisémios s ogbn (os moviminos ob os soiliss dsd unos oos Esdos u s odos los dmás y los moviminos nio nliss dsd uns os zons iéis ods ls dmás l disinión n os dos ios d movimino s h d vz más boos os moviminos obos soiiss dsubion u los ms nionliss n ns sus suzos d movilizión y su iio d od sl. Po os moviminos nionliss dsu bion lo onio. A in d moviliz izmn y gobn nín u niz ls ou ions d los bdos o un suuión igulii. A mdid u los ms omn zbn suons ls oms ognizivs ísis ndín ds o undis n un sol suu l uz d los movimin os nisisémios simn omo onuno olivo nivl mundil s inmnb sumn Uno d os unos us d los moviminos nisisémios s u n lgdo od n un gn númo d Esdos. Eso h mbido l oli vign n l sism mundi Po s uno u h sido mbién su uno débil ddo u los llmdos gímns osvoluionios oninún unionndo omo d l división soil dl bo dl iismo hisóio Po no hn udo uindo o sin u bo ls imlbls sions d l ndni u mulión insn d i onsuni oli nivl ino h sido l oninud loión d los bdos unu d un o
4
mman W
m dud y mjd n mu E h lvd lvd nn nn nn nn p p n n Ed u n n «pvun y u vz h pvd pón d nuv mvmn ném dn d Ed uh p b h p gud n n Ed pvun m n d p pu d d m d nmímund p m pv d umuón hn pd go d m mb n uu n d pí d uu ón, p dví n n d p d mn n nmn djm p má d p gun: ¿ ué pun n d bn n pm hó ¿ ué pun h d mpn mb n dd d vd Ah dbí u n un pu n «¿P uén» dbm pgun E pm ó h mpd un ón mnumn d bn m p mbén un pó mnumn d mpn Mu n bnd nm mn p muh má hn nd un duón un d u ng y d dd d u vd pzón h d p upu mbén p y d uí u n gun á hy pd n E bén h d nun d u u p b n gg d bn h vd unmn nmnd d md dd d pón P n njun d zn mpp bd p pm hó umuón n d p h gnd nnmn nn d d n
3.
LA RA COMO OPIO RACIONAIA Y RACIONALIZAION
iismo hisóio h sido omo sbmos omio n sus siions Auu mbio iíio noógio h sido un onsn d ividd hisói hum sóo h sido iismo hisóio hisóio dond Pomo Pomo sim í h sido «ibdo> omo di vid Lnds L img oiv bási u mos ho d s uu iíi d iismo hisóio s d u u ous o uos obs bos on im sisi d s us d u u «diion iníi. sigo u Gio o Igsi «modnizdo on o odo momno s i mó u s b d «ioidd «susiió d <ibd «osió iu s oosiió s suoní u ( inuso idéi vu n no d onomí oíi d m sio bugués on isoáio s imgn bási d un uh uu ni v mundi h nido un mis ou iv moidd suoní u «modid mom uv mins u «di ió mom vi n n o o mo didd; d hho n gus vsions dis d s img diión hisói , o o vium s mis his óim s o osigun undm mn gños Ls múis uus s múi s «diions u hn oido do d s ons imosio d iismo hisóio
W
no han sdo más modals qu los múlls maos nsuonals an sdo n gan mdda la aón dl mundo modno a d su nda ma dológo Po suuso ha habdo vnu los n las dvsas adons y los gos dologías anos al aalsmo hsó n l sndo d qu aquéllas a mnudo han sdo ons udas ulzando algunos maals hsóos nluals ya sns Admás la vnda ón d als vínulos anshsóos ha dsm ñado un moan a n a ohsón d os guos n ss luha s olíoonómas dno dl aalsmo hsóo. Po s dsamos om nd las fomas uluals qu adoan sas luhas no odmos mnos l uo d oma las adons al d la la y n aula no odmos mnos l luo d suon qu las adons son d hho adonals. Fu n bnfo d quns dsaban fala la aumulaón d aal oo s aon las fuzas d abao n los lugas aduados y al nvl más bao osbl d unaón mos analzado ya ómo a munaón nfo d las avdads onómas féas d la onomía mundo fu osbl gaas a la aón d un dads domésas n las u l abao asalaado dsmñaba un al sundao oo fun d ngsos. Una d las fomas n qu as udads fuon adas s d sonadas aa qu s suuaan fu la nzaón d la vda o munaa n l aalsmo hsóo o qu n ndmos o guos énos son los guos on sdabls d sonas a las qu saban s vados os als ouaonalsonóos n laón on oos guos d s o qu vvían n las omdads gogáfas. a sbol zaón na d s ao d la fuza d a bao a la ulua dsnva d guo éo: su lgón su lngua sus valos su onuno
Ranaia ainaaón
prlr d norms d ompormno o dno Por spso on so no ro dr br lgo sí omo n ssm prfo d s n l psmo óro Pro smpr odrmos ns gorís oponl lo sf nmn mpl sgro y y mpr bdo n orrlón bn sr nr n y ppl oponl/onómo n ls dvr ss zons mpospo dl plmo óro. Y mbén sgro sos rpro d l frz d rbo n vrdo on l mpo y mdd vrbn vrb mbén l n por lo rsp ls fronrs y los rgos lr ls dfnn l grpo y q pns o rrlón nr l l rpro éno d l frz d rbo ls modlos d los spsos nso d lo s grpos énos n o príodos nrors l plsmo sóro nzón d fz d bo mnd ndo r onsn prnp n sdo mporns pr l fnonmno d l o nomímndo An odo o pobl l r prodón d l frz d rbo no n l ndo d proporonr ngrsos fns pr l sprvvn d los grpo no n l sndo d proporonr sfns rbdors d d gorí los nvl d pv d gro propdos n érmnos no d ls ndd o ls omo d ls forms omrn los ngr sos d l ndd domés Admás prmn por l mno d obr b nzd s r pro r flb movldd oponl y go gráf grn sdo l no f ld por l n o l prsón d ns on dons onóms mbns odo lo s n sb pr mbr l rro d l frz d rbo r lgnos ndvdos mprnddo r omrn l nv n l rs opo
68
mmanul mmanu l Walln
nl o gogco y un comnsdos o llo so jcí áidmn un co nul d «cción sob oos mimbos dl guo nico modic su ubicción n l conommun conommundo do En sgundo lug l nzción oocondo un mcismo incoodo d omcón d l no d ob sgundo u un bun d l socilizcó socilizcón n n s ocucionls s s iz dno dl mco d uns unidds domscs énicmn dinids y no cos d los u mln mno d ob slid o d los Esdos En c lug y lo u s obblmn más mon mon l nzci nzción ón consoliddo consoliddo l l juí d los ls ocucionlsconómi cos oocionndo un ácil código l dsribucón d l n globl vsd d l lgiimción d l <<dición>. H sido s c conscunci l u sido sudid con más dll y l u omdo uno d los ls más signicivos dl cilis mo isóico: isó ico: l cismo insiucionl. insiucionl. Lo u n ndmos o cismo in oco v con l noobi u isió n dvsos ssms sósóicos nios. L noobi lilmn mido l njo El csmo dno dl clismo sóico no uvo nd u v con los nos Muy l conio El csmo u l modo o l cul dvsos scos d l u d bo dno d l mism sucu conómic uon obigdos lcions n sí El cismo u l usiiccón idológc d l ución d l uz d bo y d l dsbución sum mn dsigul d sus comnss Lo u nn dmos o cismo s un conuno d nuncdos idológcos combndo con un conuno d á ics connuds cuy conscunc sid l mnnimino d un u colción n ni y o d l uz d bo lo lgo dl imo Los nuncidos idológicos n sumido
Ranaldad analaón
9
l orm d lgos d los rgos géos y/o <ulurls durdros d los dvrsos gr pos o l prpl us dl rpro drl d ls posos ls sus oóms. mbrgo l r d o grpos r <prors oros por lo r rs rrss mpors p d mo l rro oómo prdo sm pr s y o dspués d l bó d os grpos l rz d rbjo. El mo do smpr pst h rmdo o sá oóm y polm opmdo o ullm os po lgu ó mbr l bó oóm l bó l rru ol dr s gur su mplo (o o ds s dd ddo smpr s d gró o dos rrdr los o d u sozó ror El rsmo srvdo omo doog gob p r jr dgdd Po do mo más. H svdo p solzr los gpo propo ppl dro d oom. Ls ds ds (o po l ompomo brm dsmoro v od rvdo pr br mro dl ompomo lgmo y popdo p uo mmo y pr os dmá u udad dom y u grpo éo. El rmo omo mo uo do omo doog uorrpv moddo ls pv y lmádol. El rmo o sólo do orprsvo; sdo mbé oprvo H vdo p mr ry los grpos d go ror y pr zr los grupos d go rmdo omo od dos s sdo d ssm po mud orm o sóo s rdudo gvm os oss ro d ls rr po so s o más d pr los grupos
70
mm W
émo movr mp m d po bó ddo q rmo rdo r rm vím or vím E rmo o do ómo o bdo ro do d bá v md q dmdo r vo m md md oo oo r d d «oor» o bo» o propo d ro ror o do por o ómo oóo o o omo o vd oó órm mb v md y o d rdo o « d oor> om dd d grpo omo o ropo mrdo o árb o mo omro y o áo or E oor o oogí do á d r y q r dí d drr y do mdd q rdo óm ov d do o org d pmo óro E rop Pro do o rdo ov do drd o modd vor d or rr ddor E mo g r o oo d ddo r do p my ompo Cdo o dr o do d q dvó o d bo voodo om dó ér ovr b y poo ód pr dmr or d o grpo o Lo grpo v y v y mb odó o od rb dd y o prbdo por o oro omo dodo d dr ror o g dd) Po vodd d ror d grpo ddo o ompb o pr d rrqí go d grpo, dr ó d d bo md y o probbm ó d
Rcioni cionizción
1
El csmo h sdo pus un pl cuul dl cplsmo hsóco Su vcudd nlcul no l h mpddo com bls cudds o obsn ddo l ug d los movmnos n ssémcos n l mundo n os úlmos cncun o cn ños cnmn h sdo obo d duos us hcho hoy n d l csmo n sus vns más buds sá sundo n c dsgmcón nv mund E csmo sn mbgo no h sdo l únco pl doógco dl cplsmo hsóco E csmo h sdo d l myo mponc p l consuccón y l poduccón d s fuzs d bo dcuds Su poduccón sn mbgo h sdo nsufcn p pm l cumulcón ncsn d cpl o s pod sp u ls fuzs d bo cun fcz y connumn mnos u fun dgds po cudos Los cudos mbén nn u s cdos soclzdos y podcdos L dolog pm u h opdo p c soclz y poduc sos cudos no h sdo l dolog dl csmo sdo dl n vslsmo E l unvssmo s un psmoog Es un onuno d cncs cc d o u s pud conoc y d cómo s pud conoc L snc d s ss s u sn nuncdos gns sgnfvos c d muno mundo sco l mundo socl socl u u son vddos vddos unvsl unvsl y pmnnmn y u l obo d cnc s l búsud d sos nuncdos gnls d n fom u lmn odos los llmdos lmnos subvos s dc odos los lmnos hsócmn dmndos d su fomulcón L cnc n l unvslsmo sdo l d ngul dl co dológco d cpsmo hsóco El unvslsmo s un f no como un psmolog o sóo u spo sno mbén vncón po l fnómno scudzo
7
Imman Wain
o suusamn al d la vdad as univ sidads han sido a la v los alls d la idología y los mlos d la f. Havad lu n su sudo l lma eritas. Aunu sim s ha aimado u nuna s odía ono la vdad d oma dfiniiva so s lo u s suon u disingu a la inia modna d la ología mdiva oi dn dnal al abié abién n s ha h a afim afimado ado onsan onsann n u la búsuda d la vdad a la aón d s d la univsidad y más gnalmn d oda a ividad inual. Kas aa usiia l a día u la vdad s la bla a blla s la vdad. En los Esados nidos una d las usifi aions oíias d las libads ivils s ui liadas s u la vdad sólo ud s onoida omo suado d la inaión u in luga n l ado lib d idas» a vdad omo idal ulual ha funionado omo un oio al v l únio oio sio d un do odno. Kal Ma día u la ligión a l oio dl ublo aymond Aon liaba u las idas maisas an l oio d los inuals. En ambas ullas oléias ha una dosis d siaia Po ¿s la siaa vdad M gusaía sugi u al v la vdad haa sido oio al ano dl ublo o d os inluals. El oio sin duda no s indfibl n alo. Cala l dolo Pm a la n vadis d la dua aidad uando qu la onfonaión on sa alidad sólo uda iia las inviabls édidas o dadnia. Po no obsan la ayoía ayoía d nosoos no ondamos ondamos l oio Ni Ma ni ayond Aon lo hiion En la aoía d los aíss aa la maoía d los fins l oio s ilgal Nusa duaión oliva nos ha nsñado u la bsuda d a vdad s una viud dsinsada uando d hho s una aionaliaión insada a búsuda d la vdad olaa
Raonala aonalaón
da como la pid ngla dl pogso y po n o dl binsa ha sdo como mínmo n con sonancia con l mannimino d un sucu socil áquica y dsigual n un si d spc os spcíicos Los pocsos pocsos qu implcó l pansión d la conomíamundo capalisa l pi izción d ls sucus conómics, la cción d sucus saas débils qu picipn n l sism insal y suvin lmidas po él llv llv on on consi consigo go una si d psions al nivl culual: posliizcón cisin imposi ción d un lngua uopo insuccón n cnologías y cosumbs spcíicas, cmbios n los códigos lgls Muchos d sos cmbios uon llvados a cabo mnu miliri Oos uon consgidos mdin l psuasón d os ducdo s» cuy auoidad saba spdd n úim insancia po l uza mili Es complo d pocsos l qu llamamos vcs occidnlización> o aún más oganmn modnzcón» u lgimdo po la dsbildd d compi no los uos como l n l dologí dl univslismo Tas sos cambios cululs ozosos s oculabn dos moivos pincipls Uno d llos l icincia conómic i d us dinds psonas s spab qu s compon d d minda mana n l no conómco icin no nsñls ls nom culus quids como dic ls noms cululs i vls El sgundo la sgudd políc cía qu si ls llamadas lis d ls ás pé ics s occidnalizan» s las pí d sus mass» y po consiguin sín mnos pocli vs a l vula y cimn nos cpcs d ogniz sus sguidos n un vul Eso suló s un o d cálculo monumnl po plusibl y duan un impo uncionó (Un c moivo u la hybr po p d los con
7
Immn Wln
usdors. No l dsro pro no s nsro nvorl pr plr ls prsons ulurls u brn sdo gulmn grnds n su u sn. Mnrs u l rsmo srv omo mnsmo d onrol d los produors dros sl mundl unvrslsmo srv pr drgr ls vdds d l burgus d oros Esdos y d dvrss ps mds sl mundl unos us u mmzrn l ngrón d los prosos d produón y l bun funon mno dl ssm nrsl flndo on llo l umulón d pl. Eso rur l r ón d un mro ulurl burgués sl mun dl u pudr sr njrdo n ls vrns «n onls. Eso r splmn mporn pr n y noog pro mbén n ámbo d ls ds pols y ls ns sols. El onpo d un ulur «nvrsl nurl l u srn smldos los udros d l dvsón mundl dl rbjo l voz psv s u mporn psó pus sr uno d los plrs dl ssm mundl mdd u és voluon b sórmn L lón dl progrso y más rd d l modrnzón rsum s onjuno d ds u srvn mnos omo vrddrs norms d ón sol u omo smbolos d un sus d obdn y prpón n ls ps suprors dl mundo. L rupur on ls bss rlgoss dl onomno supusmn lmds dsd l puno d vs ulurl n f vor d uns bss nfs supusmn ns ulurls srvó omo uousfón d un form d mprlsmo ulurl splmn prnos Domnó n nombr d l lbrón n lul s mpuso n nombr dl spsmo. El proso d ronlzón nrl pr l plsmo rurdo l rón d un p nrmd u nluy los splss d s
acionaia racionaiación
75
rcionlicón ls como dmsdors c cos, ciníficos y dcdors L ms compl dd no sólo d l cnolog, so mb dl sism socil h hho scil q s cp s mpli y s pd co l mpo os fo dos uilidos pr ssnrl h sdo obdos dl cdn globl l como s rído rvés d mprsrios y Esdos E s sido lm l, pro fudmnl sos cdros h formdo pr d l brgusí cy prsió d prici pr n l rpro dl cd h rcbdo un drmid y prcis form idológc co l co cpo d cpil hmo l siglo Al r rlvm poco cp r q rsmr co mo hrnci d s idd domésc sos cu dros hn rdo d grr l sucsió sgu rdo ss hijos un ccso prfrcil los c ls ducivos qu gri l posicó Es ccso prfrncil h sido covimn pr sndo como n logro, spusm lgmdo por u igldd d oporundds» sricm dfinid. L culur ciífc s covirió sí n l có digo frrl d los cmldors d cpil d odo l mudo En primr lgr srvió pr js ificr o ss propis cividds como ls r compnss difrncils d ls qu s bfici bn Promovió l inovción cnológic Lgmó l rigros suprsón d ls brrrs l p sió d ls ficicis prodcvs Gró u orm d progrso q srí bnicos pr o dos si no d inmdio, l lrg L culur ciífic f sin mbrgo, lgo más qu un mr rcionlició Fu n form d socilición d los divrsos lmos qu r los cudros d ods ls srucurs insiucionls ncsrs Como lngj común los cu dros, pro o dircmn l fur d rbjo s conviió mbién un insrmno d coh
Imm Wi
són d cs p cp spo q mb s pspcvs o nsón d cvdd bd po p d os cdos sscpbs d c n s ncón Admás n cnsmo b p podccón d sos cdos jsb concpo conocdo oy como «mo cc y nomn como «la cae ovte ax talent» c cníc có n mco dno d c posb movdd ndv sn q po áqco d z d bjo s v mnzdo Po cono m occ ozó jqí nmn mocc como opcón y c cí c como doogí con vos q dcon pcpcón d s opcons sbycs d cpsmo sóco E g énss n co ndd d cvdd cníc másc d condd d cmcón ncsn nvssmo y csmo pdn pc p m vs ños compños d cm cn do no docns vmn vmn ncs n cs no bo oo cdo; no nvdo oo pozdo; no q nv dscso con oo q ncn pjco n mbgo d do q ss docns s n dnddo y n pvcdo connmn co ocón d cpsmo sóco dbímos m más dndmn s oms n q n poddo s compbs Hbo n mpdmno p nvssmo No s bó cmno como n doogí on sno como n doogí popgd po qns nín pod conómco y poíco n ssm mnd d cpsmo sóco nvss mo ocdo mndo como n go d os podosos os dbs Tmeo Danao et dona feene! gao ncb cso poq d b cpo dos opcons: cp go conocndo con o q sb n n g n
acionaia acionaización
77
rior d rru d sbidur duirid o rzr rgo ngándos on o s mismo rms u podrn invrir siuión d podr r dsigu No s rño u inuso os udros u sbn sindo oopdos privigio s mosrrn profundmn mbivns on rspo mn s d univrsismo vindo nr un dsipu do nusis y un rzo uur provodo por rpugnni i os supusos riss. Es mbivni s prsó n os múips mo viminos d rnimino uur. L mism pbr rnimino u fu mpimn uii zd n mus zons d mundo nnb mbivni. A br d rnimino s irm b un r d gori uur nrior pro mbién s rono un infrioridd uur pri d u momno. mism pbr rnimino fu opid d isori uur spfica d o a . podr pnsr u furz d rbo mun di fu más inmun s mbvn no br sido invid nun omr n ms d sñor. in mbgo n dd s ps pson onss pois d furz d rbo mundi os mo viminos nisisémios n sdo mbién pro fundmn imprgndos d s mism mbivnc. os movmnos nssémos omo y mos sñdo rvisiron idoog d srión u r su vz un poduo d idoog univrsis. Por onsiguin yron n rmp uur n u n prmnido dsd nons rndo d sovr piismo isório uizdo srgis y findo obivos mdio pzo u drivbn d s misms
78
Immanu Wa
id on l rogrso inífio Mr dsoso d disinguirs d los oros los qu dnuni b omo óos firmó qu bogb or l oilismo inífio>. us sios hiiron hin ié n los sos n los qu l ilismo r rogrsis L sis d qu l soilismo llgrí rimro n los íss más vnzdos sugrí un roso or l ul l soilismo sur girí d un myor vn dl ilismo (y omo rión és. L rvoluión soilis ml us rvoluión bugus vendía después d ll Algunos órios osriors rgu mnron inluso qu l dbr d los soiliss r or no omr r n l rvoluó bur gus n qullos íss dond odv no s h bí roduido. Ls osriors difrnis nr l II y l III Inrnionl no imliron un dsurdo n or no s ismoogí qu bs omrn. D hho no os soidmórs omo os o muniss n l odr hn ndido dr un grn rioridd l myor dsrrollo d los mdios d roduión L onsign d Lnin omunismo s igul soilismo más lriidd ulg od ví n norms bndrs n ls lls d Mosú En l mdid n qu sos movimios un vz n l odr lo mismo soildmórs qu o muniss llvron l rái ls onsigs sliniss dl oilismo n un solo s fo mnron nsrimn l roso d mrn lizón d ods ls oss qu n snil h s do r l mulión globl d il E l mdid n qu s mnuviron dnro d sism inrsl y d hho luhron or mnnr s dnro d él frn los innos d dslor los ron y fvor fvoriro iron n l rlidd rlidd s s mundil d l dominión d l ly dl vlor. El oilis s rí soshosmn l y oris dsbodo.
aconaa aconazacón
79
ido po supuso idoogs ociiss u hn pndido chz l univsismo d l Ilusción y hn ogdo po divss vin s indgns d socilismo p s zons piféics d l conommundo En mdid n u ss fomulcions n lgo más u m óic pcn s innos a d uiiz como unidd d s d los pocsos d mcn iizción no ls nuvs unidds domésics u compn divsos ingsos sino nidds comu ns myos u n sgún s dc más dicions En gn sos innos cndo fuon sios sulon inúis En cuui cso l coin pincipl d os moviminos so ciiss mdis ndió dnunci sos nn os como foms no sociiss d un ncionismo culu ógdo. A pim vis vin ncionis os moviminos nisisémicos po l các cnl d sus ms spiss pc mnos po cliv l idolog dl univsismo n mn más dnido dsmin sin mgo s impsión Cimn ncionlismo n d modo invil un componn cl n n o dmindos moviminos ogn po l fuzo d s dicions ncions un lngu ncionl mnudo n hnci igios o ¿ l ncionlismo cl n ssci cuul s psions d os cmuldos d cpil D hcho dos impons lmnos dl ncionlismo culul s movn n diccons opuss so En pim g unidd gid como vhcuo p conn l culu nd s l Esdo u mimo dl sism insl L myo d s vcs s Esdo u s invsido d un culu
80
mmn Win
ión una ulua naional naa n un Es ao impliaba inviablmn ano la supsión la oninuia omo su asión. En oos los asos fozaba las suuas saals y po onsiguin l sisma insaal y l apialis mo hisóio omo sisma munial. En sguno luga un amn ompaaivo las asions uluals n oos sos Esaos pon manifiso u aunu vaiaban fo ma nían a s iénias onnio. Los mo fmas los lnguajs ifían po los voabu laios omnzaban a onvg. Los iuals y las ologías las ligions l muno poían ha b sio ozaos po omnzaon a s mnos ifns n su onnio al u hasa non s. Y los anns la inifiia fuon subios bajo muhos nombs if. En sumn buna pa l naionalismo ulu al ha sio una haaa gigansa Más u so l aioaliso lal oo a a soais a ha sio a mnuo un impoan punal la iología uivsalsa l muno mo sumi nisánosla a la fuza abao munial n la foma u l sulaba más apabl En s snio los moviminos anisisémios han s io a mnuo inmiaios uluals n los poosos y los ébils lo u ha nu biao sus uns más pounas sisnia n luga volvlas isalinas Las onaiions inhns a la sagia oma l po los moviminos anisisé mios ombinaas on su apaón áia la pismología univsalisa han nio gavs onsunias paa sos moviminos. Han nio u nfnas aa vz más al fnómno snano al u su pinipal spusa io lógia ha sio la afimaión la jusifiaión nal l apialismo hisóio l aá auo auo máio inviabl l pogso o omo ahoa s
Raionalia aionaizaión
8
n UR rvoón nífonoó . Ds so xx y on rn vhmn s é 1960 m proyo vzon omo s ro Anr AbM h omnzo obrr frz Mnrs pr mhos nvo ng s rn vs nógns h srvo mrmn omo v rn vrb os ngos ms nvrsz ors nonsmo r pr oros m n n onno móo n nmn nvo E proyo vzon» h rbro són s sn rmn s vrs rnshsórs Un form vr rf r por y os mprvos o nómos psmo hsóro h foro mprgno obo Eso s ro omo hmos vso Pro ¿hs é pno s form vr rro z sobr proso proso n s ssm hsóro o sob sn rnvs hsórs rs n ssm hsóro bso n nsn món p Es s són Es form más nv rssn r fnmn n n bs mr Ls s vs movzons os ovmnos nssé mos n mno hn ro on mpo n númro rn o onóm y poímn más mrns p fnon mno ssm y mnos sspbs b nfrs n vnmn n mo A msmo mpo s ssvs smfons sos movmnos hn sovo rproón oog nvrss nro os y os movmnos hn omnzo sí brrs n númro myor sos mnos hn sono vz más ss prms n mpón on prf os prpns n os movmnos nssémos n mno
8
Imanul allin
d 180 190 su prfil prir d 190 inlu más hbins d zons priéris má mujrs más mimbros d grupos «minoririos (indpn dinmn d su dfiniión) más rbdors dl rmo mnos ulifido or pgdo d l sl Eso sudí no n l mundo n g nrl omo dnro d d uno d os Esdos no n l bs omo n l dirión Es bio n l bs soi no podrí dr d lrr s prfrnis ulurls idológis d los movi minos nisisémios n l mundo Hs hor h rdo d dsribir ómo l pilismo h oprdo d hho n uno is m hisóio. in mbrgo los sisms hisóri os son sóo so: hisórios Nn inn urn omo onsuni d unos roso in rnos n os u l rbión d s onrdi ions inrn llv un risis sruurl Ls riis sruurls son msiv no sjrs o luionrls llv su imo El iismo ió rio nró n su risis sruurl ominzo dl siglo xx robblmn vrá u dunión omo sism hisório n lgún mono d róimo siglo Es rrisgdo rdir ué vndrá dsués. Lo u sí podmos hr hor s nlizr di mnsions d l roi risi ruurl rr d pribir s dirions n s u no lv s crisis d sism E rimr so probbmn más un dmnl d s risis s u hor smos r d l mrniizión d ods s os Es dir l iismo hisório sá n riis r imn oru l prsguir umulión in sn d il sá omnzndo proir s s sdo u sgún Adm mih r «nu rl l hombr pro u nn h isido hisó rimn L «ronsión [d humnidd] ror prmur inrmbir un os or or h nrdo n rrnos zons hs h in
aonada aonazaón
83
os, y a són n ao d a xanswn d a anzaón s aan nonoada Max haaa d ado oo un «Vo qu ouaa as aons soas d oduón. so sóo a o n sdo d qu o aaón on a aoaón oa y da d x dn, a aoaón da d xd, a aés d ado (y o onsun xoa, a ás dfí d dsn y, o ano ás d f d oba oa aa a uza d aajo unda Sn ao, «ado o aa n os énos uanaos d ua dda na, dno y so ás qu sa, a faa n qué dda a an aoado Con o qu onaban os auuados d aa oo nuón d sudad oío a on qu óo a d abajo s día d sa oa n a dda n qu abajo s nza ás y ás y n qu as undads doésas s on ás y ás n u nxo d ons ans a afuna d xdn s ha ás y ás sb Las onasos oías s o zan o ano ás y ás y a suua d a onoía s on ás y ás n un ano do d a ozaó Los auuados d aa, jos d aa d aa a oaza ón, aa d fnaa Po no ud ao d odo, a ausa d as oados d sus oos nss, ya qu son a a z saos ndduas y os d ua as Hay un oso onsa osb d on n nas a onoía sa aoada o a au uaón nsa d aa ssa ud oona su da anoado aunas d as a dads qu o dsasa, o a u s aha n aún ua d hozon · Ua· d as oas n qu os auuados d aa han oonado ssa ha ossdo
8
Immanul allin
n ncooa scons olícas qu an olado a os onos anssécos a oa l cano d la cacón d oanzacons foals qu usan una saa d oa dl od s aa. Ran no nían oa ocn, o a s aa a auosa. Sn ao coo hos so, as oas conadccons d sa saa han oocado una css a nl olco. No s aa d una c ss d ssa nsaal, qu odaía funcona uy n n su són aa d ann a jaquía y conn os onos d oos cón La css olíca s a css d los oos onos anssécos. A dda qu a ds ncón n onos socasas y onos naconasas conza a dfunas y qu un núo ayo d sos onos s hac con l od saa (con odas sus acons) a colcdad undal d os onos on una són d odas sus cncas d adas d análss onals d so XIX Así co o éxo d os acuuados n su ao d acuuacón ha cado una xcsa canza cón qu anaza al ssa coo a así aén éxo d os onos anssécos n su lao d oa dl od ha cado un xcso fuzo d ssa qu anaza con on f a la acacón o a d a fuza d aajo unda d sa saa auosca Fnan, sa css s cuual La css d os onos anssécos l cusonan o d la saa ásca, sá llando a un cusonano d as sas d a doloía unsalsa so sá sucdndo n dos caos los onos dond la úsquda d al naas «czaconals s sán ando a ca o san o a z y a da nc ua dond odo aaao ncua qu nacó a a dl so V sá sndo uso nan
Rii iiió
n dda n a na z ás sa dda s l odo d s éxio n as inias fsias, os osos innos d insiaión nados o l éodo inífio odno an sa lando a sionaino d a xisnia las ys nisas q an ss isas Hy n día s hala d insa la oaida n a inia n las inias soias ain o a n io nil o ina s i, lina ión d las inias a oo nil l aaia dsaoisa sá sino xíian sionado n s snia La aa d las sions inlas s s, o n ado, odo d éxio inno y d las onadiions innas Po s aién o do d as sons d os oviinos a ién n isis aa od ha fn a as sas dl aialiso hisóio ya isis s l no d aida d odas las dás aiida ds, y lha ás fiazn ona as A ndo s haa d a sis aiaso hisóio oo d a ansiión d aiaiso al soialiso soy d ado on la fóa o so no qi di ho o sé odaa óo fnionaía n odn ndial soialisa n odn q da adialn la isaia d ns a aia y a dsaida l o a n odas las sonas Los sados o oviinos xisns q s aan soaisas no sin a aa l fo Son fnónos dl sn s di d sisa ndial d aialiso his óio y dn s aados dno d s a o Pdn s los asans d a fnión d aaso, anq dfin o sán fo a nifo, oo ya hos indiao Po odn ndia fo s onsiá nan d odos q difíiln odos iaina ho nos di s o ano n ao f
86
Immanul Walltin
u sá uno o nluso jo. Po a os u lo u nos no s uno a dda u aalso hsóo ha aanzado n s ano hsóo ha oado n lua d oa n onón ddo a su so éxo
4 CONC CONCUS USON ON SOR L PROGR PROGRS S Y LAS TRANSCONS
Si xis una ida qu sé asoiada o un do odno qu sa d hho su iza na s a d oso so no qui di u odo undo haa ído n oso n an dba idoóio dsaoado ban n onsados ibas qu n a dió o ás sian siuió a a Rouión ansa a snia d a osua onsadoa sidía n a duda d qu os abios qu saban xinando uoa undo udian s onsidados oo un oso o qu oso ua un ono siniiaio ioan Co o sabos an os ibas quins anunia ban a nua a nanaban o qu sa n io XIX a idooa doinan d a onoía undo aiaisa qu onaba a on una aa xisnia No s d xaña qu os ibas an n oso La ida d oso usifiaba oda a nsión d udaiso aaso i iaba a uua d a oosiión an isn a a aniizaión d odas as osas nda a dssia odo hazo d aaiso sob a bas d qu os bnfiios suaban on uho a os juiios No s n odo auno d xa ña o onsiuin qu os ibas an n oso o qu sí s d xaña s qu sus adsaios idoóios os axisas os aniibas os snans d as ass abaadoas oii das an n oso a nos on ana
88
Immnu W
aó oo o a S dda a a ía oa f doóo aé aa o Jfaa a adad d oo oaa da o a a d q aaa a da a d daoo hóo Adá aa y oo a dooía o ao día za a a da d o a aa ofdo Daada haía do dfo da o a adoó aa aa y a aa d a f a o o o S a da d oo faa oao faa aé aao a dfí aa a aaaza d oaado aza a a a a o aoo o d Max o a da ofa aa a d o o aé o haa M fto omuta Adá dado q a dó d oo a aaa y óo o a o axa a a d ado o o? a da d oo odía o y d hho ha o o úo a año oa odo o xo d oao» ¿Qé o ha odo oda a a Uó Soéa o a a d q d da á o dao d d o ado Udo? Adá a a aaa d Jho hay oa azo aa q a dadad daá d d aq a a año a adoó axa d odo oo a d oo ha do a o aa d a q o oaa o ha ozado a a haa ha oo oo o d o o d a doóa q ha foado a d a a oa d a ooado aa a S o o q aao o o a hóo haya ado o o o o a o do a hóo
Sb gs as ansns
89
no qu duyó o nfoó Todví undo o o no l lo qu o ñ l nno d lf To l d lo do oqu h do fojdo n l fu doló qu odo oño y h dodo lo o nuo Uno d lo ol qu lnn l ho d nlz l oo l d l ldd d od l don ou S d u l oo nífo y nolóo ndul y ooo, lo qu n dud o, n n l dd n qu l yo dl ono no éno uulvo Po nun nl zo n uáno onono ho ddo n l do d l doloí dl unv lo l undl O lo ho, lo o o onono ddo oo o ( ? ) ndo oún Sn o lo l nvl éno d l oduvdd ío y l oldd oló, ho duo nn qu éodo d ón hun ddo h uno o do lo (oo uo o un él lud un d) nn nudo qu udo oqu uln á f , y no no lo qu á on ho duo n l
mm W
90
oados a ha, ya sa o undad d o o d o da ¿Podos sa suos d qu undo sá nos odo n aaso hs óo qu n ssas ano? Hay uha azons aa dudao, oo o asa a noo aón d a ousón d aaja a nuo suyo S d qu n nnún ssa hsóo ano dsfuó a n d ua da aa an o da o uo una aa d xnas a anaas a su dsosón an aa oo n ssa aua Una z ás a afaón a a, s onfada o as oao ns qu uan hao on a da d nus os anasados ndaos Sn o, as du das a s so han aunado onsann a o ao d so xx oo o ndan nusas funs fnas a a adad d da y a n ouaón o a anoa, a a naón y as nfdads síquas Fnan, s d qu aaso hsóo ha aído un aso nno d an d sudad huana, fn a os daños y us odns d os ndéos os uao jns d o ass y fn a a ona áa Una z ás so ndsu a un on a os os nn dsuos d a da uana Po ¿s an o a un a on nuso hasa ahoa nuso ondo a sada d Daos d una ua nua? Pías d oo íno, qu no n odo auno oo qu haya ás ad ua dad y fandad n undo aua qu a años S odía su d foa azonada qu ás n sud odo o onao Tao d no daza os undos anos a aaso hs óo an undos d sasa ad, sasa uadad y sasa fandad La úna usón 1
Sb gs as ansns
91
si l apitalismo históo psntó n po gso o n toso a stos sptos. No hablo d mdi las dads ompaativas. sto sía diíil d imagina y tambin úb anq hay poas azons paa s optstas aa dl histoial dl aptaismo históo n st tno. l mndo d sgo xx pd vin dia hab mostado nos tantos poo sals d inaminto n stas antas ats apoo hablo dl int y almnt inbl dspia o soial q ha sido l sltado d a aa omptitva po la insant amaión d a pital, niv d dspiao q pd omnza a aya n lo ipaab. ás bin qo basa m antan n onsidaons matials no aa d to soial, sino d píodo históo a d a onomíamndo apitalista. l amnto s snillo anq adaz. Qio dnd la tsis maxista q inso los maxistas otodoxos tindn a n ta avgonzados, la tss d la dpapaión absota y no ativa d potaado Ya stoy oyndo los mmlos d los amigos. Sgo q no habas n so so q t is a la dpapaión ativa ¿o stá ta baado indstal n nas ondions notabl mnt mos hoy q n 1800? tabaado in dstia sí o al mnos mhos tabaados nds tias. Po los tabaados indstas sin onstityndo na pat lativamnt pqa d a pobaión mndial. a abmadoa mayoía d los tabaados mndials q vivn n zonas as oslan nt stas y los sbbos d la idad, stán n pos ondions q ss antpasados a qinintos aos Comn mnos bin y itamnt tinn na dta mnos qilibada nq tinn ms pobabilidads d sobvi a s pi ao d vida a asa l to d na hiin soial dstinada a potg a los pivi
2
Imma Wai
gados ddo d do d q las sanzas d vda d la la mayoía d la oblaón mndal a partir del pri er año de ida san mayos q ans sosho q más bn sd lo onao. ndsblmn abaan más más hoas o da da o o ao o vda Y dado q lo han o na omnsa oal no la asa d xloaón ha amnado mn. sán más omdos olía y soalmn o más xloados onómamn? so s más d íl d analza. Como do na vz Jak oody, las nas soals no osn omos. as qas omndads n las q la mayoa d las sonas vvon n los ssmas hsóos anos mlaban na oma d onol soal q amn sngía la lón hmana y la vaabldad soal. nddablmn so ls a ía a mhos n nómno d osón ava. os oos q saban más sashos, agaan s onno on na sha són d las osbldads hmanas. a onsón dl aalsmo hsóo ha m lado, omo odos sabmos la onsan dm nón, nlso la oal lmnaón l a d sas qas sas omnaas. Po q s lo q ha oado s lga? n mhas zonas y dan lagos íodos l al ano d las sas omnaas ha sdo asdo o lanaons» s d o l onol o svo d nas sas olíoonómas a gan sala domnadas o msaos. las anaons» d la onomíamndo aalsa ya sn basadas n la slavd l nalamno, la aaía ozada o onaal o l aao asalaa asal aado do dmn s d d d d q haan ooonado más magn aa la <ndvdal dad» as lanaons» dn s onsdaas omo n modo xonalmn az d xa lsvalo Sn dda han xsdo ans n la s
Sob poo a anin
9
oa hmana, po nna han do ada an d oma an xnva aa a podón agíoa n onapoón a a mnía y a a on ón d naa a gan aa q n mbago, han nddo a aa a n mno nú mo d pona n mno goba. no a dond na oa oa d ono aoao do d a avad agíoa o q aabamo d dnomna «panaon» no yó a na a omnaa d oo ano, má xb a dngaón d a a omnaa n a ona a no vvda omo na baón ya q nv abmn aompaada d n ono n y d hho on na damn aada aada po po po a a d a nn a aa q han moado ada vz mno dpa a da n mano d o do do o poo aónomo y oa d oma d don odo mo ha do namnado a oza n nmno n a nv ón d abao y n a pazaón d a a vdad aboa o q, dd no d va d abaado ha dbado aadad d ngoa ón nmnado abmno Po o no odo. aamo hóo daoó n mao doógo d hmaón opva q no haba o nna on ano dad y q hoy amao xmo y amo P mam aaao Tano a oón domnan d o homb ob a m omo a xno oba gnazada aban m dnddo an páamn nva, n o ma hói o ano omo ya hmo aado. Po xmo ago má q a oón domnan d o homb ob a m amo ago má q na xnooba gnaada. xmo a gaón d a m a a a d abao mpodvo, dobmn h
94
mmnl Wl
milant po anto tabao a q s qía d llas s vio n todo aso intnsiiado y po anto tabao podtivo s onvitió n la onomamndo apitaista, po pima vz n la histoia hmana, n a bas d a lgitimaión dl pivilgio. sto onstityó n dob vínlo imposibl d omp dnto d sistma. aismo no l odio o la opsión d n xtao, d agin ano al sistma históio y al ontaio: l aismo a tatiaión d la za d tabao n sno d sistma históio, yo obtivo a mantn a os gpos opimi dos n l sno d sistma y no xpsaos. ó la stiiaión paa na baa mnaió d tabao podtivo a psa d s pimaa n a diniión dl dho a na ompnsa. Y lo hizo dinindo tabao on la mnión más baa omo na mnaión po l tabao d más baa alidad. Dado q sto s hizo e de fnt, ningn ambio n la alidad d tabao podía nna ha ago más q ambia la o ma d la asaión anq la idooga poama a la ota d na ompnsa d moviidad in dividal paa l szo individal st dobl vínlo a igalmnt imposibl d omp . anto l sxismo omo aismo on po sos soials n los q la biología» dinía la poió Dao q la biolgía a, n ai sntido inmdiato, soialmnt inmtabl s ta aba a pa d na tta soialmnt ada po no ssptib d n dsmantlamin to soial. Po spsto, sto no a almnt así o q sí s ito s q la sttaión dl sxismo y aismo no podía ni pd s ds mantada sin dsmantla todo l sistma histó io q los ó y q s ha mantnido n asp tos ítios gaias a s intvnión Así ps, tanto n tminos matias omo psí qios sxismo y aismo ha habido na dpa
Sob pogo ncion
5
pació asoluta sto sica o suusto u s ha poducido u ccit dsas» l cosumo d xcdt t 05 po 00 d la poació situada la capa más ata d a co ommudo capitaista y l sto Nusta imió d u sto o ha sido almt s s ha asado ts hchos pim ua a idoloa d a mitocacia ha ucioado al mt hacido posi ua cosida oii dad idiidua icuso la moiidad d upos spcicos ticos yo ocupacioas d taaa dos Si mao sto ha ocuido si ua as omació udamta d las stadsticas oa ls d a coomamudo dado u la moiidad d los idiiduos o suupos ha stado cotastada po u icmto tama d s tato iio ya ua po la icopoació d uas poacios a la coomaudo o po uas tasas d ccimito dmoáico dicias. a suda azó po a u o hmos osa do s ccit dsas s q ustos aáisis históicos y socials s ha ctado o qu sucda dto d as class mdias» s dci, dto d s 05 po 00 d la polació d la coomamudo qu cosuma más xcd dl qu poduca Dent de este set ha haido al mt u apastamito atiamt sctacu la d la cua t la capa más alta mos d 1 po 100 d la poació tota y los sctos o cuados amt <
6
mm mm Wti
prior han nmascarado a raidad d crcin dsfas nr os y oro 8 por Finamn hay una rcra razón por a cua fnómno d crcin dsfas no ha ocuado un ugar cnra n nusros anáisis cocivos Es posib qu n os úimos diz o vin años, bajo a rsión d a furza cociva d os mo viminos anisisémicos n mundo y a aproximación a as asínoas conómicas, haya habido una aminoración d a poarización absoua, aun qu no d a raiva. Aun so dbra sr afirmado con prcaución y siuado n cono d quininos aos d dsarroo hisórico d crcin poarización absoua. Es sncia anaizar a raidad qu ha acoma ñado a a idoogía d progrso porqu, a mnos qu o hagamos, no odrmos aroimarnos inignmn a anáisis d as ransicions d un sisma hisórico a oro La ora d rogrso vouivo no sóo imicaba suuso d qu sisma posrior ra mor qu anrior, sino ambin d qu nuvo gruo dominan susiuía a un gruo dominan anrior Por consiguin, no sóo capiaismo ra un rogrso con rspco a fudaismo, sino qu s rogrso s vaba a cabo snciamn gracias a riunfo, riunfo rvoucionario, d a burgusa sobr a «arisocrcia rranin o os os fudas» Pro si capiaismo no ra progr sisa, ¿cuá s significado d conco d rvo ución burgusa? Hubo una soa rvoución burgusa o aparció ésa bao múis disfracs? Ya hmos argumnado qu a imagn d un ca iaismo hisórico qu surgió ras drrocamin o d una arisocracia arasada or una burgusía progrsisa s fasa La imagn básica corrca s más bin a d qu caiaismo hisórico fu ngndrado or una arisocracia rranin qu s ransformó n una burgusía orqu vijo
Sob poso as anscins
97
sistm s st dsintgn. n lgr d d jr l dsintgrción prsigir hst n tér min incirt s ristcrci trrtnint mprndió n cirj strctrl rdicl fin d mntnr civ s cpci dd d pltr ls prdctrs dircts. Sn mg si st n mgn s crrct rctific d md rdicl nstr id d l ctl trnsición dl cpitlism l scilism, d n cnmmnd cpitlist n rdn mndil scil. st hr l rlcón prltr» h sid cpid, más mns d l rlción r gs». D mism frm l rgs d rrcó l ristcrci l prltrid drrcrá l rgs Est nlg h sid l pidr nglr d l cción strtégic dl mimint s cilist mndil. Si n h hid n rlción rgs signific st n h hid ni hrá n rl ción prltri D ningn md, dsd l nt d ist lógic mpric. r s signific tnms primrns d n md difrnt l tm d ls trnsicins n primr lgr hms d distingir ntr cmi trés d l dsintgrción y cmi cntrld: l Smir Amin h llmd l dstncón ntr dcdnc» y > d Amin n ncstn sr prgrsists>> cm cms d rgmntr r cnsigint, dms distingir ntr l trnsfrmión strctrl djr intct ( incls incls incrmn incrmnr r l rld rldd d d l l lció ción n dl trj y l liminr st tip d pl tción l mns l rdcir rdiclmnt L
98
Jmman Wasin
qu so sna s qu la usn olía sn al d nusros días no s s hará una ransn dl aalsmo hsro a aluna ora osa Eso s an suro omo udn sro sos mas La usn olía snal d nusros días s s sa ora osa l rsulado d la ransn srá undamnalmn drn dsd l uno d sa moral d lo qu ahora nmos s srá un rorso. E l rorso no s nal Esamos luhando or él la orma qu oma la luha no s la dl soalsmo rn al aalsmo sno la d una ransn haa una sodad rlaamn sn lass rn a una ransn haa alún no modo mod o d d rodun asado asad o n n las l as lass drn dl aalsmo hsro ro no nsara mn mor La urusía mundal no n qu lr nr l mannmno dl aalsmo hsro y l sudo Tn qu lr nr una osura onsradora or una ar qu llaría a la onnuada dsnran dl ssma y su onsun ransorman n un ordn mundal nro ro roalmn más ualaro y un ardo nno or ora ar d hars on l on rol dl roso d ransn n l ual la roa urusía rsría un roa «soalsa y raara d rar on llo un ssma hso alrnao qu dara nao l roso d loan d la urza d raao mundal n no d una mnoría Es a la luz d sas alrnaas olías rals qu s arn a la urusía mundal omo dmos alorar la hsora ano dl momno so alsa mundal omo d aqullos Esados dond ardos soalsas han llado al odr d una u ora orma Lo rmro y lo más moran qu hay qu rordar n una aloran d s o s qu l
Sobr progro a rancon
99
ono socalsa mundal d hcho odas las oras d onos anssmcos as co o odos o dos los los Esa Es ado doss oluconaos oluconaos y/o soc so caa sas han sdo rodcos ínros dl caalsmo hsórco No han sdo srcas nas al ss a hsórco sno la ccón d nos oc sos nrnos d s ssa Po consun han lado odas las conadccons y lmaons dl ssa No odían n dn hacr oa cosa. Ss dcos sus lacons ss cos na os oran a dl sado d cnas l ca alsmo hsóco no d un hoco sma hsórco d un odn undal socalsa q o daía no s. La nnsdad d la loacón dl rabao n los Esados roonao y/o socalsas la nacón d las lbads olcas la ssnca dl sso dl acsmo nn ucho ás qu r con l hcho d q sos Esados connúan sando sados n zons rcas smrcas d la conomamndo caalsa qu con las rodads clas d un no ssa socal. as ocas maas qu han sdo n l caalsmo hsóco aa las class rabaadoas s han concnado sm n las áras dl cno. Eso s sndo co d ora dsoorconada. La aloracón ano d los momnos an ssmcos coo d los ímn n cya cra cón han rndo no d s s alza da n uncón d las bunas socdads» q han crado o dado d ca. Sólo ud s a lzada d orma razonabl rnándos hasa qu uno han conbudo a la lcha mundal or asura q la ranscón dl caalsmo sa ha c n ordn mundal socalsa alao Aquí la conabldad s ncsaamn más ambua a causa dl nconamno d los roos oc sos conadcoos. Todos los mlsos osos llan conso conscuncas ano naas coo
mmuel llee
iiva i iva. . Cada Cad a dbiami d im i m� � u a fuza a. ¡P aiam igua gad! Auí á da a uó. N hay duda d u a may ibuó d mvimi aiém ha did u fa d mviizaió A gaiza a bó a afma a ia ha d fuza bada; y a bui d mvm idvidua ha hh auí ma im, gaia a u maim aiv d adiza hiói Ua vz u mvimi ha hh d í a uua aa u mam ha djad má u da, dad u a b aa u am b u da aéma a dd fua m dd d d mvimi ha imad gméam Si mbag, ha gfad u baa am gav aa «f y v m. mvm d ha d haa i u i íi d u d gía y gu a ad md a a ió azada d du di d d Ead vua y d mvi m aémi fua d Ead. E g a d am aa uad aaim hó aima a u má m dgu a ui ó d a mazaió d da a a a i fuza d a fama muda d mvm aiiémi a iuada aazaó d am huma. E m dgu aa hudm d ma hó, ue ha ad u u óga haa aha ó ha d aiam azaa iam uad é hudd, y a aó u bi a a d a fuza d a aiió a
ob poso as anscons
0
cá cd z má co y po ongnt udo á cd z mo co. L uc o bd gudd dd g cmd y co d uc á cd z má do d mm m mud d uz émc. E comumo Uoí dc d. E d od u coog go gd d Mí gud gd d Co . o u c ó c o u moogí co E ocmo o coo u m óco b u ud u dí udo mud o x é guo o u ocm u d u momo mo» d có c Uo. óo x é o u oc mo cocm óco u ocmo u ú mímo d ccíc do d u m óco u mxmz gud y udd u ocmo u cm co o d umdd ob u o d ( d mocc y b mgó.