UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI FA KULTETI I MJEKËSISË MJEKËSI SË DEGA STOMATOLOGJI STOMATOLOGJI VITI AKADEMIK 2015 / 2016
PUNIM SEMINARIK
Tema Te ma : Rea!m!m! Ka"#!$%&'m$a" Ka"#!$%&'m $a" L(#a :U")*e+a e e S,$ma,$'$)*!
Dr. ass. Zana Agani
Studentja : Edona Hoxhaj
Jehona Ahmedi
P"!-.,!( : 2015/2016
REANIMIMI KARDIOPULMONAL (CRP) Reanimimi kardiopulmonal ëshë meodë e rin!"all"es# $ëllimi i së %ilës ëshë rikhimi i shen"a&e &iale në !"end"e ë mëparshme me 'rmemarr"e ari%ial# masa*he ë *emrës# de+rilim dhe me medikamene, Reanimimi kardiopulmonal ëshë shkahësi# ë %ilen duhe a këë -do m"ek# pa marrë parassh spe%ialo*imin përkaës m"ekësor# se# !"ihmonë# në -do &end dhe në -do siuaë duhe a rin!"allë personin ek i %ili në +e'asi ëshë ndërprerë puna e *emrës dhe e 'rmëmarr"es, Reanimimi kardiopulmonal *+aohe e ë !"ihë pa%ienë pa marrë parassh !"ininë dhe moshën# me për"ashim ë ë sëmurë&e $ë ndodhen në 'a*ën e rëndë erminale# e sëmund"e kronike ë pa m"ekuara, Reanimimi kardiopulonal duhe ë *+aohe deri sa ë arrihe përmisimi i !"end"es ë ë sëmuri# e ndërprie me para$i"en e shen"a&e ë &dek"es# si dhe ek aa ë sëmurë $ë ndërprer"a e punës së *emrës dhe e 'rmëmarr"es ka *!"aur më epër se pesë minua, Parime hemelore ë reanimimi kardiopulmonal "anë . /imulimi i respira%ione&e# Masa*hi i *emrës, • •
/uksesi i reanimimi kardiopulmunal &are pre" . Kohës së kaluar# pre" momeni ë ndërprer"es së punës së *emrës dhe ë 'rmëmarr"es# Posedimi ë a'ësi&e përkaëse pro'esionale m"ekësore, •
•
0enime e rin!"all"es kardiopulmonale mund ë ndahen . Ndihmë e parë ( apo 1asi% Li'e /uppor 2 1L/ )# e %ila "epe men"ëher në &endin e n!"ar"es# Ndihma kardiake e përparuar# në ë %ilën adminisrohen medikamene# moniorimi kardiak dhe pa"is"e ë "era ekniko3 m"ekësore, •
•
/hkakarë $ë s"ellin ndërprer"en e 'rmëmarr"es "anë . O+sruksioni i rru!ë&e ë 'rmemarr"es# 4ipoksia# Depresini i $endrës së 'rmemarr"es# Ndal"a e punës së *emrës# Parali*a neuromuskulare si paso"ë e lëndimi ë +oshi kurri*or# Predo*imi me medikamene#inereaksioni me medikamene# si dhe /hkakarë e "erë, • • • • • • •
Ndërprer"a e 'rmëmarr"es mund ë &erikohe me . Apnea# 4um+"a e &eëdi"es • •
/hkakarë $ë s"ellin ndërprer"en e punës së *emrës "anë . 5i+rila%ioni &enrikular# Re6eksi &a*o&a!al# 0amponada e *emrës# Asisolia# 4iperermia# 4ipoksia# 7rre!ullime e elekrolie&e dhe e sausi a%ido3+a*ik# Diso%imi elekromekanik# /hkakarë e "erë, • • • • • • • • •
/hkakarë %irkulaor "anë . 4ipo&olemia# /hoku analakik# Em+olia# Predo*imi me medikamene e", • • • •
Pre" 'akorë&e eiolo!"ië $ë 'a"ësohen në ndërprer"en akue ë punës së *emrës "anë . /ëmund"e koronare# In'arki aku i miokardi# Anoksia# Em+olia pulmonale# /imulimi i &a!usi# 4ipoksia# 8"akderdh"e masi&e# 7rre!ullime a%ido3+a*ike e", • • • • • • • •
Ndërprer"a e punës së *emrës mani'esohe me këo shen"a. hum+"a e &eëdi"es# mun!esa e pulsi në arerie e enë&e ë mëdha ë !"aku ('emoralis3%arois)# dilaa%ion 2 shan!imi i +e+ë*a&e ë sri# $ë para$ie pas 9:3;: sekondash ose më &onë deri në 9 minua# ndrshime ë n!"rës së lëkurës dhe i muko*a&e ë dukshme (%ianoike),
frymëmarrjes
Shenjat e ndërprerjes së punës së zemrës dhe
Ndërprer"a akue e punës së *emrës para$ie me simpome alarmane dhe me hum+"e ë shpe"ë ë &eëdi"es, Por duhe ë kemi parassh se -do sekondë ëshë i arë# pas <3; minua&e ë ndërprer"es së punës së *emrës ndodhin ndrshime ire&er*i+ile në $eli*a e indi ruror# dhe pas kësa" periudhe masa e reanimimi kardiopulmonal "anë ë pasuksesshme, Periudha pre" momeni ë ndërprer"es së punës së *emrës e deri në *+aimin e masa&e reanimaore# përku*ohe si kohë e ndërprer"es# koha e arresi, =eli*a e ruri mund ë mos dëmohen# për n"ë periudhë më ë !"aë e 'ëmi"ë e &e!"ël# për shkak se "anë më pak ë nd"eshëm në iskemi dhe hipoksi, Ndërprer"a e punës së *emrës dhe e 'rmemarr"es mund ë &erikohe në +a*ë ë kërkimi ë shen"a&e# e ë %ila mund ë sisemai*ohen në këo mënra . >eëdi"a . nuk ëshë e rua"ur# Pulsi . mun!esa e pulsi në arerie e mëdha (%arois3'emoralis)# Respira%ioni . s?ka respira%ion# 3 apnea# Pupilla . ë dilauara dhe "o reki&e në drië# N!"ra e lëkurës . e *+ehë# %ianoike, • • • • •
Ndërprer"a e punës së *emrës dhe e 'rmëmarr"es nuk duhe ë &lerësohe si &dek"e denii&e# për shkak se këa ë sëmurë# apo ë aksidenuari# në disa rase# me meoda ë reanimimi kardiopulmonal mund ë rikhehen në "eë, Ndërprer"a e aki ë 'rmemarr"es ose punës së *emrës# ëshë paso"ë e mun!esës së or!ani*mi pa oksi!"en# $ë mund ë s"ellë deri e &dek"a e $eli*a&e, =eli*a e ruri ë para &desin# &eëm për disa minua, >eëm për n"ë kohë ë shkurër ka arse ë shëndoshë ë +ëhe enime e reanimimi kardiopulmonal# por kur kalohen minua e arë# ëshë e pamundur ë kemi sukses në këë &eprim, Vdekja klinike 2 ëshë !"end"a kohëpaskohshme e nderprer"es së 'rmemarr"es dhe punës së *emrës# para se ë &desin $eli*a# aëher kur ëshë e mundur $ë me meoda e reanimimi kardiopulmonal i sëmuri ose i aksidenuari dhe i helmuari# ë rikhehe përsëri në "eë, Vdekja trurit 2 kupo"më pushimin e 'unksione&e oale ë ruri e %ila ëshë paso"ë e &dek"es së $eli*a&e ë indi ruror, >dek"a kilinike ndodhë pas disa minua&e si paso"ë e ndërprer"es se aki ë 'rmemarr"es dhe punës së *emrës dhe k pro%ess ëshë i pakheshëm, Reanimimi kardiopulmonal e ë sëmurë# lënduari dhe ë helmuari ë %ilë p"esërish e kanë ë hum+ur &eëdi"en# $eli*a e indi ruror kanë dëmime ë leha dhe ë rënda ë $eli*a&e ë ruri# mund ë lënë për paso"ë in&alidiein ose ul"en e 'unksioni inelekual, Periudha kohore n!a koha e kaluar në ndërprer"en e punës së *emrës deri e &dek"a e $eli*a&e ëshë &aria+ile, /hpesh k"o kohë mund ë sille <3; minua por mund ë "eë edhe më e !"aë, Qëllimi kryesor i shpëtimtarit ëshë $ë shpe"ë dhe si!ur# ë ri&endos 'unksionin e sërishëm ë 'rmëmarr"s dhe ë *emrës# dhe ë +ë"ë anali*ën e she"ë ë rimi ë punës së *emrës, Në këë mënrë# do ë *+ulonin
-rre!ullime e akikardi&e dhe mundesonin përdorimin e hershëm ë de+rilaori, Nëse sh'a$e ndërprer"a e $arkullimi# si paso"ë e -rre!ullimi ë rimi ë *emrës# pas @: sekondash i sëmuri hum+ &eëdi"en# kurse pas <: sekondash i ndërprie edhe 'rmemarr"a, Pas : sekondash# pre" momeni ë ndërprer"es së $arkullimi ë !"aku# +e+ë*a e sri *!"erohen# e %ila !"end"e konsiderohe si shen"ë e hipoksisë $endrore, Pas @B: sekondash (< min,) mani'esohen dëmime e para ë sisemi ner&or $endror# ndërsa pas min, kemi sh'a$"en ire&er*i+ile ë $eli*a&e ë indi ruror, Nëse reanimimi kardiopulmonal llon në re minua e parë# ek*iso"në shansa e mira për m+i"eesë ë &ikimës# suksesi prie ë "eë rreh ; , Nëse reanimimi kardiopulmonal llon në minua e para# suksesi i reanimimi prie ë "eë rreh ;: , Pas pesë minuash# shkalla e suksesei ë reanimimi +ie në mënrë drasike,
FIN8GIRI I GE0H/ >ERI5IKIMI I 8GENDGE/ /H >E0HDIGE/ Nëse rasësish !"e"më ndon"ë ë aksidenuar në rru!ë# punë# shëpi ose !"eiu# i %ili ëshë i shrirë në okë i palë&i*shëm# pa nd"en"a# apo në pranin onë rrë*ohe +e'as në okë# ne si shpëimarë# duhe $ë . @, /ë pari si!urohemi $e am+ien ku ndodhe &ikima e mos na rre*iko" "eën onë# ë ku"desem mos na +ie ndon"e o+"ekë ne kokë# apo kur &ikima ka hum+ur &eëdi"en si paso" e rrmes# me n"ë '"alë duhe ku"desur $ë mos i shkako"më dëme &ees onë, 9, 1ë"më &lersimin e !"end"es se &eëdi"es së i",
<, A'rohemi ë i sëmuri# ë i lënduari# apo ë i aksidenuari dhe kapim për shpaulla dhe n!adalë +ë"më lë&i*"e shkundimJ, Parashro"më disa pe"e ë shkurëra, Nëse nuk për!"i!"e# aëher mund ë konsao"më se ai person ëshë i pa&eëdishëm, >eprime e mëu"eshme duhe ë *+aohen shpe"ë dhe pa u hamendur, , 0hirr"a e diku"ë për ndihmë# hirr"a e ndihmës emer!"ene (@@9),
;, Reanimimi +a*ik i shpe"ë kardiopulmonar (RKP) 2 për ë +lerë kohë,
, De+rilimi i hershëm i shpe"ë 2 për ë rikher punën e *emrës , Reanimimi i a&ansuar i hershëm i "eës 2 për ë sa+ili*uar 'unksione B, Ku"desi i ine!ruar pas arresi kardiak,
Ndihma m"ekësore emer!"ene llon me adminisrimin e rre!ulla&e sipas al'a+ei ë dhënies së ndihmës së parë p,sh sipas rendi"es së !erma&e (C#A #1)# • • •
C 2 ri&endos"a e %irkula%ioni 2 masa*hë *emre, A 2 airëa 2 pasrami dhe lirimi i rru!ë&e respiraore, 1 2 +reahin! 2 'rmëmarr"a ari%ial, NDHRPRERGA E AK0I0 0H 5RMHMARRGE/
/hpëimari pa hum+ur kohë duhe shume shpe"ë ë &eriko"ë se a dë!"ohe *hurma e 'rmëmarr"es# me s ë &ere"ë lë&i*"e respiraore ë ka'a*i ë kraharori, Koka e lakuar prapa# pasa" me d !isha n!rihe no'ulla e poshme para # &ikima me këë &eprim ë shpëimari merr 'rmë nëse ëshë në pe"e apnea si paso"ë e o+sruksioni hipo'arin!eal, Mun!esa e pulsi në arerie e mëdha ë rupi 0e &ikima asn"ëher nuk duhe kerkuar pulsin! peri'erik, >ikima e shrirë në okë apo dsheme# mund ë "eë pa puls dhe shp"e areriale në peri'eri# derisa *emra ende punon, Në mënrë prakike pulsi preke ne arerie e mëdha ë rupi (a,%arois# 'emoralis# kurse e 'ëmi"e a, +ra%hialis), Personi i %ili nuk ka për&o"ë nuk duhe ë kërko"ë pulsin! më epër se @: sekonda, Ndrshimi i n!"rës së lëkurës dhe muko*a&e /h'a$e si paso"ë e pam"a'ueshmëris së $arkullimi peri'erik, Pas : sekondash# pre" momeni ë ndërprer"es së $arkullimi ë !"aku# +e+ë*a e sri *!"erohen dhe aëher konsiderohe se kemi ë +ë"më me hipoksi $endrore, Pas @B: sekonda&e (< min,)# sh'a$en dëmime e para ë /N= kur pas min, kemi sh'a$"en ire&ersi+ile ë $eli*a&e ë indi ruror, 1e+ë*a mund ë *!"erohen edhe për shkak ë përdorimi ë +arna&e (adrenalinë# aropinë)# ose mund e "enë ë n!ushuara e narkomanë# e përdoruesi e Mornës e", Duhe e kemi ku"des se *!"erimi i +e+ë*a&e# nuk mund ë merre si shen"ë e si!ur e ndërprer"es akue ë punës së *emrës, M1H/40E0GA 1AFIKE E GE0H/ 0E 0H RRI0URI0 Me këë 'a*ë mundëso"më oksi!"enimin e !"aku në mushkëri dhe për%"ell"a e i" në ë !"iha inde dhe or!ane# por më parë në $eli*a e ruri# ë %ila më së epërmi "anë ë nd"eshme n!a iskemia dhe hipoksia, /hpëimari duhe ?i përm+ahe këre &eprime&e . Në ras se &ikima ëshë e &eëdi"shme 2 &ikimën e &endosim në po*ië ë dëshirueshme, 0eno"më ?i mën"ano"më shkakarë e mundshëm dhe hrrasim ndihmën emer!"ene# nëse ëshë e domosdoshme, Kur &ikima ëshë e pa&eëdishme# 'o"më ndihmën emer!"ene# ndërsa &ikimën e &endosim në po*ië ë shrirë# në shpinë dhe lehë3lehë *m+rapsim kokën# dorën e dh"ahë &endosim në +allë# ndërsa no'ullen e poshme ërhe$im larë /i!uro"m dhe I mirm+a"m rru!ë e 'rmëmarr"es me meodën shiko# dëgjo dhe ndjej. •
•
•
•
/hiko . ka'a*in e kraharori Dë!"o . *hurma e 'rmëmaarr"es Ndie" . rrmimin e a"ri në 'rën ua" Pas disa minuash ë ndërprer"es akue ë punës së *emrës# &ikima ka 'rmëmarr"e a!onale# "o ë rre!ull dhe *hurma ë dë!"ueshme ekspiraore, Për &lersimin e 'rmëmarr"es ne&o"ien &eëm @: sekonda dhe "o më shumë, Nëse 'rmëmarr"a ëshë normale# &ikimën e &endosim në po*ië ë komës dhe men"ëher 'o"më ndihmën emer!"ene, POFI0A ANH/ORE E KOMH/ Po*ia anësore ose e drena*hës mund ë përdore ë ë sëmurë . E pa&eëdi"shëm# ë %ilë I kanë ë lira rru!ë a"ërore dhe sponanish merrë 'rmë 0ek përsona $ë mund ë preke pulsi dhe nuk kanë !"akos"e ë +ollshme 0ek persona $ë nuk kanë lëndime e +ushi kurri*or •
•
•
frymëmarrjes
A – AIRËA – !astrimi dhe lirimi I rrugë"e të
Hshë n"ë &eprim i domosdoshëm dhe i shpe"ë# në mënrë $ë ë +ëhe sodi"a e ka&iei oral dhe e p"esës së sipërme ë !rkës (larin!u), Lirimi I rru!ë&e ë 'rmëmarr"es +ëhe në këë mënrë . duke e lakuar kokën prapa# pasa" me d duar ërhi$e no'ulla e poshme, Puna e *emrës mund ë për%akohe në +a*ë ë palpimi ë areries, Pasrami I hapësirës së !o"ës pre" përm+a""es së !"aku# &"ella&e# sekree&e# e" me !ishërin"ë e m+ësh"ellur me !a*ë,
# – #R$A%&I'( – )rymëmarrja arti*+iale Me '"alë 'rmëmarr"e ari%ial kupohen ë !"iha &eprime për simulimin e pro%esi ë inspiriumi dhe ë ekspiriumi, 5rmëmarr"a ari%ial !o"ë3!o"ë me a"rin e ekspiruar Kërkesë kresore për ë !"iha meoda e 'rmëmarr"es ari%ial ëshë lirimi I rru!ë&e ë 'rmëmarr"es n!a ë !"iha pen!esa $ë +ë"në ë pamundshëm kalimin e lirë ë a"ri, Po*ia e ë semuri duhe ë "eë . Koka e lakuar prapa# No'ulla e poshme e shrë përpara, K"o mano&ër ëshë shumë e domosdoshme për ?iu shman!ur khimi ë a"ri ë ekspiruar përmes hundës në am+ienin e "ashëm, Në &end ë shko"ë në dre"im ë pulmone&e, • •
Në +u*ë e ë sëmuri mund ë &endose n"ë !a*ë, 1u*ë e ë sëmuri dhe ë shpëimari duhe ë "enë ë pohiura mirë, Pas n"ë ekspiriumi ë hellë# personi $ë reanimon duhe ë ekspiro"ë 'or a"rin në !o"ën e ë sëmuri, Në llim duhe dhënë d isu6a%ione ë a"ri në kohë*!"a"e @3sek, (për d sek,3d 'rmëmarr"e), Rimi i 'rmëmarr"es 1renda n"ë minue duhe ë "eë @3@ min, Dhënia e a"ri ë ekspiruar me këë meodë ka sasi ë ne&o"shme @ oksi!"en, Për n"ë kohë ë shkurër# për shkak hiper&enilimi# sasia e oksi!"eni arrin &leren @B, K kon%enrim I oksi!"eni ëshë I ne&o"shëm $ë ë arrihe n!op"a me oksi!"en në !"akun e &ikimës deri në :,
5rmëmarr"a ari%ial duhe ë "epe derisa . • • • •
/i!uria e shpëimari nuk ëshë e rre*ikuar# >ikima nuk llon &eë ë marrë 'rmë# Pulsi nuk preke# /hpëimari "eer merr rolin e reanimaori derisa ë arri"ë ndihma e shpe"ë m"ekësore, Nëse &ikima ka proe*a ëshë mirë $e e lar!o"en n!a !o"a e &ikimë, 8a+ime më ë shpesha ë dhënies së 'rmëmarr"es ari%ial# +ëhen aëher kur &ikima nuk ëshë inu+uar, Dhënia e a"ri ë ekspiruar me shp"e ë madhe# munëson $ë n"ë sasi e a"ri ë disendo"ë lukhin dhe rri"en e rre*iku pre" masa&e ë &"ella dhe aspirimi I përm+a""es së lukhi, 5rmëmarr"a ari%ial !o"ë3hundë K"o meodë pre'erohe në rase kur nuk ka mundësi ë *+aohe 'rmëmarr"a !o"ë3!o"ë, Reanimaori me doren e d"ahë ia shp poshë +allin ë sëmuri# kurse me shuplakën e dorës së ma"ë ia ërhe$ m"ekrën 'or# ndërsa !o"ën ia m+llë kre"ësish, Pasi ë ekspiro"ë në hundë# ë sëmuri I hape !o"a n!adal# për ë dalë pa pen!esa a"ri n!a mushkërië, Kemi edhe 'rmëmarr"en ari%ial me maskë # 'rmëmarr"e ari%ial përmes meodës !o"ë3somë e",
, – ,IR,-A%I/' – RIV$'0/S1A $ QAR2-I3I% – 3ASA4&I I 4$3RËS C3 Ri&endos"a e $arkullimi 2 Pasi shpëimari ka &erikuar $ë I sëmuri# I lënduari dhe I helmuari ëshë pa &eëdi"e# me mun!esë ë aki&iei ë
'rmëmarr"es# +llokimi ë rru!ë&e ë sipërme ë 'rmëmarr"es# $as"e "eer ëshë ri&endos"a e sërishme e rimi ë punës së *emrës# $ë për'shinë . ri&endos"en e $arkullimi ë !"aku# rri"en e ensioni arerial dhe per'u*ionimin e or!ane&e &iale# si ruri dhe *emra, Masa*hi i "ashëm i *emrës Nëse &erikohe mirë &lersimi I !"end"e shëndeësore ë ë sëmuri# kur s?kemi puls dhe 'rmëmarr"e# *+aohe &enilimi ari%ial dhe masa*hi I *emrës, Masa*hi I *emrës llon aëhe kur pa%ieni merr po*ië ë përshashme në dsheme ë 'orë# po*ië ë shrirë në shpinë, Reanimaori# I %ili e *+aon masa*hin e "ashëm ë *emrës# rrën"ën e shuplakës së ma"ë e &endos në !"oks (sernum)# @%m m+i pro%esus i'oideus# kurse doren "eer e &endos m+i doren e ma"ë, Me duar ë shrira +ën presion në !"oks kah shlla kurri*ore në hellësi <,;3;%m, presoni në !"oks (sernum) +ëhe në menrë rimike# në 'rekuen%ë @:: here në min,
Pas <: presionesh në !"oks +ë"më dhe 9 insu6a%ione ë a"ri në mushkërië e ë sëmuri,
Masa*hi I "ashëm I *emrës mundëson rr"edha "o ë m"a'ueshme dhe ë &o!la ë !"aku në or!ane "eësore, Nëse n!a ana e shpëimari +ëhe korrek masa*hi I "ashëm I *emrës# mundëson rr"edh"e ë m"a'ueshme ë !"aku në or!ane "eësore,
arti*+ial
Raporti masazh I jashtëm I zemrës me frymëmarrje
8"aë reanimimi kardiopulmonal I %ili *+aohe me d shpëimarë e &ikima e inu+uara# për n"ë kohë ë shkurër "epen %ikle ë masa*hi me pau*a për ë &eniluar, /hpëimari $ë +ën mas*h# I +ënë panderprerë# ndërsa shpëimari "eer "ep B3@: 'rmëmarr"e ari%ial në minuë, Raporti uni"ersal masazh e jashtme e zemrës – frymëmarrje arti*+ial Në minua e para ë ndërprer"es së punës së *emrës n!a +rila%ioni &enrikular# 'rmëmarr"a ari%ial nuk ëshë më e rëndesishme sa masa*hi I "ashëm I *emrës, 5rmëmarr"a ari%ial ëshë e rëndësishme e ndërprer"a e aaku ë 'rmëmarr"es hipoksike# sidomos e minua e para ë ndërprer"es, Hshë &ëreuar se shumi%a e ë posalindur&e# 'ëmi"ë&e# &ikima&e ë n!ul'aur# ë m+ido*uara# mund ë *h&illohe ndërprer"a e shpe"ë e punës së *emrës# por "anë hipoksik, Këo &ikima mund ë kenë shanse ë mira ë m+i"eesës# nëse se +ashku dhe pandërprerë "epe masa*hi I *emrës dhe 'rmëmarr"a ari%ial, Nëse RPK3në e +ën n"ë person aëherë rapori në mes 'rmëmarr"es ari%ial dhe masa*hi ë *emrës ëshë në rapor <:.9# $ë &eprime I +ën &e, Presioni në sernum +ëhe në mënrë rimike me 'rekuen%ë @:: në minuë# pas <: presionesh në sernum dhe 9 insu6a%ione ë a"ri në mushkërië e ë sëmuri, Pas ri %ikle&e komple &lersohe !"end"a e ë sëmuri# se a ëshë ri&endosur $arkullimi# a ëshë rikher pulsi në arerie e mëdha ë rupi,
Nëse nuk kemi rikhim ë shen"a&e ë "eës# duhe ë &a*hdo"më me masa e reanimimi kardiopulmonal dhe pas disa minuash duhe prapë ë &erikohe pulsi, Nëse reanimimi kardiopulmonal e +ë"në d persona# mund ë arrihe n"ë &olume më I mirë i oksi!"enimi, N"ëri *+aon masa*hin e *emrës# kurse "eri 'rmëmarr"en ari%ial, Nëse RPK3në e +ë"në d persona aëherë rapori në mës 'rmëmarr"es ari%ial dhe masa*hi ë *emrës ëshë në raporë <:.9
,!R %$2 )$3I1$% •
•
•
•
•
'ese femiu nuk eshte koshient5 konrollo"m !o"en per ndon"e o+"ek $e mund e +lloko"e rru!e e 'rmemarr"es# psh. !"uha# ush$imi# !"ak# e &"ella, 'ese gjejme ndonje o6jekt7 llimish e lar!o"me ae# pasa" e khe"me 'emiun ne po*i%ionin e rikuperimi3 8re+o"ery position9, Lar!o"m pen!esa dhe konrollo"m perseri 'rmemarr"en, 'ese nuk gjejme ndonje o6jekt7 konrollo"m per &enilim3 /43D3N,
'ese ka "entilim5 e khe"me 'emiun ne po*i%ionin e rikuperimi3 8re+o"ery position9, 0ele'ono"me Emer!"en%en dhe e konrollo"me here pas here per &enilim derisa e m+erri"e am+ulan%a, 'ese femiu nuk ka "entilim dhe nuk pergjigjet# kerko"m ndihme n!a dikush "eer# pasa" llo CPR. <: kompresione 9 &enilime, 'ese jemi "etem llimish 9 min CPR# pasa" ele'ono"m emer!"en%en,
•
•
•
'jera dore : te femijet ;5< "je+= &endose ne mes e sernumi# ne :?, Kompresione duhe e komprimo"ne kraherorin sa @< e &olumi e i", Pas <: kompresione&e# +e"m 9 &enilime !o"e me !o"e (duke i m+llur hunden !"ae &enilimi), >a*hdo"m <: kompresione 9 &enilime derisa e m+erri"e Am+ulan%a, Nese 'emiu llon e marre 'rme apo e le&i*e e khe"m ae ne po*i%ionin e rekuperimi, 8"ihsesi# &a*hdo"m e konrollo"m 'rmëmarr"en e i" dhe duhe ë "emi te gatshem te ri*llojmë ,!R ne %do momen nese eshe e ne&o"shme, ,!R !$R I')A'%I$% :>;? 3-A1=
•
•
•
Duhe e "emi te pergatitur per emergjen+at tek Infantilet, Konrollo"m !o"en per ndon"e o+"ek $e mund e +lloko"e rru!e e 'rmemarr"es# psh. !"uha# ush$imi# !"ak# e &"ella, Nese ka ndon"e o+"ek perdorim !ishin e &o!el per a lar!uar ae o+"e% , 2ontrollojm frymemarrjen. /43D3N
•
•
•
•
•
'ese infanti ka frymemarrje5 &endosim ae ne po*i%ionin e rikuperimi (shiko !, lar), 0ele'ono"m Emer!"en%en dhe konrollo 'rmemarr"en dhe rea!ime e 'oshn"es derisa e m+erri"e am+ulan%a, 'ese infanti nuk ka frymemarrje apo nuk reagon5 kerko"më ndihme dhe llo"m CPR (nese jemi "etem llimish 9 min CPR# pasa" ele'ono"m emer!"en%en),
>endosim ? gishtat ne mes e kraherori e 'oshn"es dhe +e"më <: kompresione, Kompresione duhe e "ene ;@@min, Kompresione duhe e komprimo"ne kraherorin sa @< e &olumi e i", 4apim rru!en e 'rmemarr"es3 koka pas3no'ulla lar, 1e"më ? "entilime !o"e me !o"e dhe hunde, ; "entilimB;se+. >a*hdom <: kompresione 9 &enilime derisa e m+erri"e am+ulan%a, Nese 'oshn"a llon e marre 'rme apo e rea!o"e e khe"më ae ne po*i%ionin e rekuperimi, 8"ihsesi# &a*hdo"m e konrollo"m 'rmemarr"en e i" dhe duhe ë "emi ë !ashem te ri*llojm ,!R ne %do momen nese eshe e ne&o"shme,
/hen"a e reanimimi ë suksesshëm "anë . • • •
Përmirësimi I n!"rës së *+ehë ë lëkurës# Konsruksioni I pupilla&e Lë&i*"a simerike e ka'a*i ë kraharori /hen"a e mundshme "anë .
• • •
Palpimi I pulsi në arerrie e mëdha ë !"aku# Rikhimi I 'rmëmarr"es sponane# Përmirësimi I !"end"es se &eëdi"es,
RE5ERENCA0
@, A,Gakupi # /,1a"-in%a # 1,Len"ani 2 Reanimimi kardiopulmonal (RKPC), 9, Arhur 8uon phsiolo! 2 Pompimi me dore i *emres (reanimimi kardiopulonal), <, hps.,%ru*ro"a,espre&en%ionho!ar:,hml , hp.es,slideshare,nemar%ellaoreanima%ion3%ardio3pulmonar3 +om+eros3&olunarios
