Teks Forum Tajuk : Rukun Negara Asas Pembentukan Hubungan Etnik Panel 1 : Dr Hasrie Sufyan bin Yusuf Panel 2 : Profesor Fazri Bin Bakeri Panel 3 : Ustaz Dr. Ahmad Syamil Bin Aziz Panel 4 : Dr. Khairi Bin Sahari Pengerusi: Pengerusi:
Bismillahhirahmannirrahim,
AlHamdulil lahi AlHamdulillahi
robbil
„alamiin,
wassolatu
wassalaamu „alaa asyrofil anbiyai wal mursaliin.. wa „ala alihi wa sohbihi ajma‟iin. Assalamualaikum Assalamualaikum Warahmatull W arahmatullahi ahi Wabarakatuh W abarakatuh,, Salam Ukhwah, Salam Kasih Sayang dan salam 1 Malaysia. Warga dewan sekalian, Bersyukur kita ke hadrat Allah S.W.T kerana dengan izin serta limpah kurnia daripada Nya, dapat kita bertemu kita lagi dalam gelanggang Forum bertajuk “ Rukun Negara Asas Pembentukan Hubungan Etnik” Etnik ” bersama saya pada pagi/petang yang berbahagia ini. Hadirin yang dirahmati Alah sekalian, sebelum saya memperkenalkan ahli-ahli panel kita pada hari ini, kita sedia maklum bahawa rukun negara asas Rukun Negara Asas Pembentukan Hubungan Etnik” ( Etnik” ( pengenalan kpd tajuk ) Baiklah di sebelah kanan saya, ahli panel pertama, saudara Dr Hasrie Sufyan yang merupakan pensyarah kanan di Universiti Kebangsaan Malaysia. Apa khabar Dr? Panel Pertama : Alhamdulillah Alhamdulillah sihat Tuan Pengerusi. Pengerusi. Tuan Pengerusi macam macam mana? Pengerusi : Alhamdulillah sihat juga Dr. Seterusnya ahli panel kedua, nampak tenang orang dan bijak berkata – kata – kata iaitu Profesor Fazri Bin Bakeri, pensyarah Fakulti Pengajian Sosial Universiti Malaya. Selamat datang Profesor. Profesor Fazri : Fazri : sama – sama – sama sama ( sambil tersenyum ) . Dan di hujung sana, nampak serius tapi baik hati budinya Dr Khairi Bin Sahari dari Universiti Malaysia Sarawak. Sarawak . Selamat datang juga buat Dr. Tidak lupa juga kepada ahli panel kita
1
yang keempat, tampak manis dengan senyumannya dan semestinya kata-katanya juga, alFadhil Ustaz Dr. Ahmad Syamil Bin Aziz, pensyarah kanan Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya kampus Nilam Puri. Selamat dating juga kepada Ustaz. Sebelum saya menyimpang dengan lebih jauh, soalan saya pada panel pertama berkaitan kepercayaan kepada tuhan----SEJAUH MANA PENGHAYATAN TERHADAP PRINSIP KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN DAPAT MEMBINA HUBUNGAN BAIK ANTARA ETNIK DI MALAYSIA---------------------Panel pertama : -------------------------- Malaysia merupakan sebuah negara yang
dibentuk sejak 56 tahun yang lalu. Ini adalah hasil usaha para pemimpin, pejuang kemerdekaan dan rakyat yang cintakan kedamaian. Usaha yang dibuat telah menemu kejayaan apabila kemerdekaan yang dituntut diisytiharkan secara rasmi oleh Tunku Abdul Rahman pada pagi 31 Ogos 1957 selepas dijajah sejak tahun 1511. Peristiwa yang bersejarah itu telah berlangsung di Stadium Merdeka dihadiri oleh ribuan rakyat yang terdiri daripada pelbagai kaum ketika itu. Selepas kemerdekaan rakyat Malaysia hidup dalam harmoni dan aman. Keadaan ini kekal sehingga satu peristiwa yang boleh dikatakan sebagai titik hitam dalam sejarah Malaysia. Peristiwa yang saya dimaksudkan ialah rusuhan kaum 13 Mei 1969 di Kuala Lumpur. Berlaku selepas 12 tahun merdeka. Peristiwa ini ialah yang terburuk berlaku dalam Malaysia. Banyak nyawa yang terkorban, kemusnahan harta benda secara tidak langsung melumpuhkan ekonomi negara. Punca peristiwa ini disebabkan sikap tidak bertolak ansur kaum pada ketika itu. Setelah peristiwa tersebut, MAGERAN atau Majlis Gerakan Rakyat bersepakat untuk membentuk Rukun Negara yang menjadi asas tonggak idealogi Malaysia. Ia dibentuk hampir 1 tahun selepas tragedi 13 Mei 1969. Rukun Negara telah isytiharkan pada 31 Ogos 1970 oleh Yang di-Pertuan Agong semasa sambutan kemerdekaan ke 13.
2
Rukun negara merupakan satu doktrin untuk mencapai perpaduan kaum demi keharmonian dan kemakmuran negara Malaysia. Objektif rukun negara ialah untuk mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan masyarakat, memelihara cara hidup demokratik, mencipta masyarakat yang adil supaya kemakmuran negara dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama, membentuk satu sikap yang liberal terhadap tradisi kebudayaan yang kaya dan berbagai-bagai corak dan membina sebuah masyarakat progresif dengan menggunakan sains dan teknologi moden. Prinsip rukun negara yang perlu dihayati setiap rakyat Malaysia ialah KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN, KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA, KELUHURAN
PERLEMBAGAAN,
KEDAULATAN
UNDANG-UNDANG
dan
KESOPANAN DAN KESUSILAAN. Prinsip yang pertama ialah kepercayaan kepada tuhan. Ini menjadi teras dalam pembangunan insan, masyarakat dan negara yang merangkumi peningkatan kualiti jasmani, emosi, rohani dan intelek. Rakyat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai kaum serta anutan agama berbeza telah hidup
bersama.
Keadaan
ini
memerlukan
sesuatu
prinsip
yang
dapat
menyatupadukan kepelbagaian. Setiap agama yang dianuti menyuruh penganutnya supaya melakukan kebaikan dan tidak melakukan kejahatan. Kerajaan telah melihat prinsip ini sebagai modal penyatuan, kerjasama, hormat-menghormati dan toleransi antara satu sama lain. Dengan kepercayaan kepada tuhan, masyarakat diingatkan dengan ajaran agama yang menyeru kepada kebaikan pada diri malahan juga kepada orang lain. Ini dapat membentuk hubungan yang antara etnik di Malaysia. Agama Islam merupakan agama rasmi bagi Malaysia sebagaimana yang telah termaktub dalam perlembagaan Persekutuan. Namun begitu, agama lain bebas diamalkan secara aman dan damai di Malaysia. Ini bermaksud agama lain selain Islam, iaitu Kristian, Hindu, Buddha dibenarkan untuk diamalkan mengikut kepercayaan masing-masing. Kaum Melayu sinonim dengan agama Islam sebagai pegangan, Buddha diikuti oleh kaum cina dan hindu adalah ajaran dipraktikkan oleh kaum India.
3
Seterusnya
tidak
ada
diskriminasi
terhadap
masyarakat
disebabkan
perbezaan anutan agama. Konsep kebebasan agama ini selari dengan tuntutan agama Islam yang tidak memaksa mana-mana individu untuk memeluk agama Islam melainkan dengan kerelaan sendiri. Islam menuntut supaya menghormati agama yang dianuti. Walaupun begitu, Islam juga menuntut umatnya melaksanakan usaha dakwah dengan cara berhemah, bijaksana dan dengan cara yang baik dan sopan. Seterusnya berdasarkan prinsip kepercayaan kepada tuhan ini, dapatlah dipupuk perpaduan dan hormat-menghormati antara etnik di Malaysia. Ini kerana setiap
agama
mempunyai
kepercayaan
kepada
tuhan
yang
esa.
Melalui
kepercayaan ini, penganutnya akan mengamalkan cara hidup yang baik dan benar. Penerapan nilai murni dalam keluarga boleh membentuk individu yang berakhlak baik. Akhlak yang baik inilah yang akan menjadikan sesuatu etnik itu memahami dan menerima perbezaan etnik yang lain. Sifat toleransi, keterbukaan dan tolak ansur dapat mengeratkan lagi hubungan etnik tersebut. Jika setiap individu dalam etnik mempunyai pegangan yang kukuh dalam agama dan kepercayaan kepada tuhan, sikap prejudis dan prasangka dapat dielakkan. Mereka tidak akan menimbulkan isu-isu yang menyentuh sensitiviti agama sekali gus akan merosakkan hubungan etnik. Dalam agama Islam, adalah dituntut untuk menghormati dan mengasihi jiran sebagaimana mengasihi diri sendiri. Ini adalah seperti yang dinyatakan dalam hadis Rasulullah S.A.W yang bermaksud : tidak beriman seseorang daripada kamu sehingga dia mengasihi jirannya seperti mana dia mengasihi dirinya sendiri (riwayat Bukhari dan Muslim). Jiran di sini tidak hanya merujuk kepada muslim sahaja, malah jiran yang bukan muslim perlu dihormati dan dikasihi. Ia tidak membataskan pegangan agama dan kaum individu yang menjadi jiran seseorang muslim itu kerana sesiapa yang tinggal bersebelahan akan tetap menjadi jirannya dan perlulah dihormati dan dikasihi.
4
Apabila keadaan seperti ini diamalkan, hidup bermasyarakat di negara yang berbilang kaum ini akan lebih harmoni dan secara langsung perpaduan dapat dibentuk. Jiran akan membantu antara satu sama lain jika terdapat sesuatu musibah yang melanda. Prinsip kepercayaan kepada tuhan jika dihayati dengan sepenuh hati dapat membina hubungan yang kukuh antara etnik di Malaysia. Seterusnya ini akan merealisasikan hasrat Perdana Menteri kita membentuk gagasan 1 Malaysia. Melalui hubungan etnik yang telah terbentuk ini, budaya etnik masing-masing dapat dikenali dan dihargai bersama. Akhir
sekali
saya
akan
membuat
satu
kesimpulan
tentang
prinsip
kepercayaan kepada tuhan dalam pembentukan hubungan etnik di Malaysia ini. Rakyat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai kaum dan pegangan agama perlulah menghayati dan mendalami agama kepercayaan masing-masing. Penghayatan itu penting untuk membentuk akhlak yang baik dan ini akan memberi kesan kepada diri, masyarakat dan negara. Dalam masyarakat ini akan membentuk perpaduan yang penting dalam menjamin kesejahteraan dan keharmonian negara. Sesungguhnya dalam sebuah negara yang mempunyai pelbagai etnik ini, perpaduan dan kerjasama antara etnik ini adalah sesuatu yang utama dan perlulah dijaga agar negara Malaysia terus berkembang dan aman pada masa akan datang.
Soalan berikutnya saya tujukan kepada Profesor Fazri. Profesor, apakah maksud kesetiaan kepada raja dan negara serta kepentingannya dalam membina hubungan etnik yang baik? Di samping itu, apakah implikasi yang akan berlaku sekiranya prinsip kedua dalam Rukun Negara ini tidak diamalkan oleh rakyat. Jelaskan Profesor. Profesor Fazri: Terima kasih Tuan Pengerusi majlis. Sebelum saya menerangkan dengan lebih lanjut tentang tajuk ini. Terlebih dahulu saya menjelaskan prinsip rukun negara yang kedua iaitu
kesetiaan kepada raja dan negara. Kesetiaan kepada raja dan negara
bermaksud Rakyat Malaysia tanpa mengira kaum wajib untuk taat setia kepada raja dan negara. Kedua, prinsip Kesetiaan kepada Raja dan Negara. Di negara kita, Raja dan Negara mempunyai kaitan yang sangat rapat. Hal ini kerana negara kita mengamalkan sistem demokrasi berparlimen dan Raja berpelembagaan. Perkara 32 Perlembagaan Persekutuan dengan jelas menyebut bahawa Yang diPertuan Agong (YDPA) adalah
ketua negara. Pada 13 Disember 2011 Al-Sultan
5
Almu'tasimu Billahi Muhibbuddin Tuanku Alhaj Abdul Halim Mu'adzam Shah Ibni Al-Marhum Sultan Badlishah telah ditabalkan menjadi Yang di-Pertuan Agong Malaysia yang ke-14 dan Tunku Hajah Bahiyah binti Almarhum Tuanku Abdul Rahman
Raja Permaisuri Agong.
Perkara 44 pula menyebut bahawa YDPA adalah sebahagian daripada komponen yang membentuk Parlimen di negara ini dan wajib ditaati dan dihormati oleh seluruh rakyat Malaysia tanpa mengira kaum. Hadirin yang dihormati sekalian, Rakyat Malaysia wajib menumpahkan taat setia mereka kepada raja agar hubungan etnik di Malaysia boleh terjalin dengan erat. Hal ini kerana, peranan Raja Berpelembagaan yang menjadi simbol perpaduan rakyat dan keharmonian negara. Perkara ini telah dikupas oleh Profesor Harry Groves (1964), mendapati bahawa pemerintahan beraja memberikan satu
simbol
perpaduan
yang
ketara
dalam
sesebuah
negara
yang
terpapar
kepelbagaiannya. Justeru itu, kewibawaan Raja Berpelembagaan ini menjadi bentang pengukuhan hubungan etnik kerana rasa taat rakyat Malaysia membolehkan ancaman sama ada dari luar mahupun dari dalam negara dapat ditangkis dengan mudah. Lantas menjadikan hubungan etnik dapat dibentuk dengan baik. Selain itu, berdasarkan kesetiaan kepada raja dan negara. Raja berperanan sebagai pemerintah yang adil dan saksama tanpa mengira kaum dan agama. Di samping itu, setiap keputusan yang dititahkan baginda telah mengambil kira nasihat dari Perdana Menteri. Justeru itu, perkara ini telah disokong oleh Raja Nazrin Shah (2011) iaitu telah bertitah bahawa peranan Institusi Raja sebagai “Payung Negara” wajib memberi naungan secara saksama kepada setiap warga tanpa mengira kaum atau agama seperti yang tersurat da lam salah satu dari Tujuh Wasiat Raja-Raja Melayu. Dengan ini adalah penting kepada rakyat Malaysia
mempercayai
tampuk
pimpinan
Raja
Berpelembagaan
justeru
diwajibkan
mengamalkan prinsip kedua ini sebagai panduan dalam pembentukan hubungan etnik yang baik. Dalam pada itu, sebagai rakyat Malaysia kita seharusnya mengamalkan prinsip kedua dalam Rukun Negara ini kerana raja merupakan ketua kepada negara Malaysia. Justeru itu, raja dengan negara adalah saling berkaitan iaitu, taat kepada raja bermaksud taat juga kepada negaranya. Semangat patriotisme akan wujud dalam jiwa setiap rakyat Malaysia yang pelbagai kaum lantas rasa hormat dan menjunjung kasih kepada Raja berjaya membentuk nilai diri yang positif. Nilai diri yang positif dalam sanubari rakyat Malaysia
seperti
menghormati
kepelbagaian
budaya,
saling
bekerjasama
dan
bertanggungjawab membentuk satu komuniti 1 Malaysia yang bersatu padu. Dengan ini pembentukan hubungan etnik dapat dikekalkan dan ditambah baik. 6
Saudara – saudari yang dihormati sekalian, Seandainya rasa kesetiaan kepada Raja dan negara hilang dari lubuk hati rakyat Malaysia. Saya percaya musibah yang buruk pasti akan berlaku di negara kita khususnya dari aspek hubungan etnik. Berdasarkan laporan daripada akbar Utusan Online bertarikh 25 November 2011 yang bertajuk “ Anwar Pengkhianat Negara” jelas mendedahkan wujudnya pengkhianatan terhadap negara tercinta ini. Tindakan Datuk Seri Anwar Ibrahim yang melanggar etika sebagai rakyat Malaysia tergamak memburuk – burukkan nama negara dengan fakta palsu iaitu sistem pentadbiran di Malaysia tidak sistematik dan tidak adil kepada pihak asing tidak ubah memijak maruah negara di mata dunia. Beliau merayu kepada pihak pentadbiran Australia untuk campur tangan dalam menangani kelemahan pentadbiran Malaysia khususnya dari aspek pilihan raya agar bebas rasuah dan penipuan. Hadirin yang dihormati sekalian, Tindakan Datuk Seri Anwar sebenarnya telah menggugat keharmonian dan hubungan kaum di negara kerana beliau seolah – oleh menggalakkan campur tangan asing dalam pentadbiran negara. Jangan sesekali kita membiarkan penjajahan berulang kembali kerana penjajah akan bijak membuat perancangan untuk memporak-perandakan negara melalui hasutan – hasutan berbaur perkauman serta menimbulkan isu sensitif perkauman. Dengan ini perhubungan etnik di Malaysia menjadi tegang dan berlakunya pergaduhan, kebencian dan pergolakan. Perkara ini amat kita elakkan kerana hanya menghancurkan perpaduan kaum serta menggagalkan konsep perpaduan 1 Malaysia. Sidang dewan yang dihormati sekalian, Seterusnya saya mengupas kesan buruk penderhakaan kepada kesetiaan kepada raja. Isu penderhakaan Datuk Ambiga Sreenavasen pernah hangat diperkatakan beberapa tahun yang lalu dan laporan oleh
mstar online
bertarikh 27 Julai 2011 yang bertajuk “
Ambiga Angkuh Ingkar Titah Agong” turut menjelaskan sikap derhaka kepada titah Yang diPertuan Agong. Hal ini tercetus berhubung perhimpunan jalanan iaitu Bersih 2.0 di ibu negara pada 9 Julai 2011. Saya berpendapat perkara derhaka atau ingkar kepada titah Yang di-Pertuan Agong tidak sepatutnya berlaku kerana baginda merupakan ketua negara yang harus dihormati, disanjung tinggi dan simbol perpaduan kaum di Malaysia. Kedegilan Ambiga sehingga menimbulkan kekecohan dalam negara serta mencemar imej negara hanya menggugat hubungan pelbagai kaum. Rakyat yang pelbagai kaum seolah – olah dipergunakan dalam perhimpunan haram tersebut untuk kepentingan pihak lain dan
7
sekiranya kekecohan ini terus
berlaku saya percaya sistem pemerintahan negara akan
lumpuh. Justeru itu, tanpa pemerintah yang baik maka hasutan – hasutan dan isu sensitif berbaur perkauman akan timbul dan menggalakkan pertelingkahan antara kaum di Malaysia. Dengan ini barulah kita akan tersedar dengan kebenaran titah baginda sultan Tuanku Mizan Zainal Abidin iaitu “Hakikatnya, demonstrasi jalanan banyak membawa keburukan daripada kebaikan, walaupun niat asalnya baik” . Justeru itu berfikirlah dengan lebih rasional sebelum melakukan sesuatu pe rkara dan jangan “ sudah terhantuk baru tengadah “. Hadirin sekalian, Saya merasakan sebagai rakyat Malaysia yang pentingkan kesejahteraan hubungan etnik di dalam negara, seharusnya kita bersama – sama berganding bahu dengan kerajaan menyedarkan rakyat Malaysia untuk mempunyai semangat taat setia kepada raja dan negara lantas berjaya menyatupadukan hubungan etnik agar menjadi lebih baik. Sebelum kita ke panel yang seterusnya, suka saya ingatkan bahawa rukun Negara sememangnya memberikan kesan yang positif kepada kita, lebih-lebih lagi apabila berada di Negara yang mempunyai pelbagai etnik, umumnya di Malaysia. Jadi, tanpa melengahkan masa lagi, kita akan menujukan pandangan seorang pensyarah kanan dari Universiti Malaya mengenai
keluhuran
perlembagaan.
Pada
hemah
ustaz
sendiri,
bolehkah
ustaz
menerangkan apa yang kabur pada pandangan para hadirin mengenai keluhuran perlembagaan? Dipersilakan. Panel ketiga/ Ustaz Dr. Ahmad Syamil Bin Aziz Perlembagaan Negara Malaysia ini menjadi sumber rujukan dalam segala hal yang ada kaitan dengan sistem pemerintahan, perundangan, kedudukan, dan hak sosio-ekonomi rakyat berbilang kaum dan agama di Malaysia ini. Ringkasnya, perlembagaan yang mulia dan luhur itu wajarlah dijadikan salah satu elemen penting dalam prinsip Rukun Negara. Maka dengan sebab itu, Keluhuran Perlembagaan mengambil tempat ketiga dalam prinsip Rukun Negara. Terdapat beberapa aspek utama dalam perlembagaan Negara Malaysia. Antara aspek-aspek utama tersebut adalah berkaitan dengan kedudukan Seri Paduka Baginda
Yang
di-Pertuan
Agong
dan
Raja-Raja
Melayu,
dan
kedudukan
agama Islam sebagai agama rasmi Persekutuan. Di samping itu, Hak-hak Keistimewaan Orang Melayu di Semenanjung dan Hak Keistimewaan Bumiputera di Sabah dan Sarawak juga terkandung di dalam Perlembagaan Negara Malaysia.
8
Walau bagaimanapun, hak-hak yang adil bagi kaum bukan Bumiputera tetap juga diberikan. Antaranya, pemberian taraf kewarganegaraan Malaysia kepada mereka yang layak, sebagaimana yang termaktub di dalam Perlembagaan Negara itu sendiri. Walaupun bahasa Melayu dijadikan bahasa rasmi, namun perkembangan bahasa-bahasa lain adalah tidak dihalang, atau disekat. Malah bahasa Inggeris sendiri dijadikan bahasa kedua Malaysia. Begitu juga halnya dengan agama I slam, walaupun secara rasminya telah menjadi agama utama, namun orang bukan Islam juga bebas untuk menganuti dan mengamalkan agama mereka, mengikut kepercayaan agama masing-masing. Manakala hak asasi rakyat juga dijamin dan dilindungi oleh Perlembagaan Negara Malaysia ini. Pendeknya, tiada sesiapa pun, atau mana-mana pihak yang boleh menggangu-gugat hak asasi rakyat di negara ini. Sebagai undang-undang yang tertinggi sifatnya, maka Perlembagaan Negara Malaysia mestilah dihormati, dijunjung tinggi, dan dimuliakan. Sesungguhnya, kalau Keluhuran Perlembagaan negara Malaysia ini tercemar, bererti satu penghinaan kepada bangsa dan negara sudah berlaku. Justeru itu, kestabilan negara juga akan tergugat sekiranya rakyat tidak menerima dan menghormati keluruhan Perlembagaan Negara Malaysia ini. Perlembagaan Malaysia banyak menyumbang kepada perpaduan etnik di negara ini. Melalui perlembagaan Malaysia, ketuanan Melayu selaku penduduk dominan di negara ini terpelihara dan pada masa yang sama kepentingan etnik lain tidak diabaikan sebaliknya wujud toleran untuk mereka hidup aman dan makmur di negara ini. Perlembagaan sentiasa dipinda dari semasa ke semasa mengikut kepentingan sejagat dan menyeluruh. Menurut Md. Bohari Ahmad (1997), Tun Mohamed Suffian telah mengariskan ciri-ciri asas perlembagaan Malaysia. Antara ciri-ciri yang digariskan oleh beliau adalah perlembagaan mengasaskan Malaysia sebagai sebuah persekutuan, Malaysia sebagai Negara raja berperlembagaan,
Malaysia
sebagai
Negara
yang
berparlimen
dan
perlembagaan
memperuntukkan Islam sebagai agama rasmi persekutuan tetapi pada masa yang sama tidak mengasaskan Malaysia sebagai Negara teokrasi dan dengan jelas menjamin kebebasan agama. Di samping itu, beliau juga menggariskan bahawa perlembagaan memperuntukkan pengasingan kuasa ketiga-tiga cabang kerajaan bermakna seluruh jentera pentadbiran bukan sahaja eksekutif yang diketuai oleh Perdana Menteri dan dibantu oleh kabinet serta seluruh birokrasi. Ketiga-tiga cabang yang dimaksudkan ialah Parlimen, Eksekutif dan Badan Kehakiman dan ketiga-tiga cabang ini tiada yang lebih tinggi antara satu sama lain yang menunjukkan sama rata serta mereka juga mempunyai fungsi yang berbeza. Akhir sekali, perlembagaan memperuntukkan sebuah badan kehakiman yang berasingan dan
9
bebas daripada kawalan Parlimen dan Eksekutif malah mempunyai bidang kuasa eksekutif untuk menentukan pertikaian dan hak-hak serta liability lain dalam Perlembagaan. Sekarang, sudah hamper 56 tahun Negara kita telah merdeka, kita dapati kesinambungan perkongsian pemerintahan terus berlangsung sehingga kini. Parti Perikatan UMNO, MCA dan MIC terus berlangsung sehingga kini walaupun wujud persaingan dengan parti pembangkang yang lain. UMNO didominasi oleh orang-orang Melayu, MCA didominasi oleh orang-orang Cina dan MIC didominasi oleh orang-orang India. Setiap etnik diwakili dalam pentadbiran negara. Secara tidak langsung hal ini menunjukkan bahawa tiada sekatan untuk etnik-etnik lain selain etnik Melayu menceburkan diri dalam bidang politik. Walaupun dalam bidang pentadbiran keutamaan diberikan kepada etnik Melayu namun etnik-etnik lain turut diberi peluang untuk mewakili etnik mereka melibatkan diri secara langsung dalam pentadbiran Negara. Profesor Robert Park, ahli sosiologis hubungan etnik dalam bukunya Relations
The Nature of Race
(1950) menegaskan, hubungan etnik secara lumrahnya akan wujud bila dua atau
lebih kumpulan yang berbeza budaya, agama dan adat berada dalam ruang yang sama. Situasi hubungan etnik hanya wujud bila kumpulan tersebut menyedari adanya perbezaan. Jika mereka tidak menyedari atau mengambil sikap mengabaikan perbezaan itu, maka hubungan etnik tidak akan menjadi satu isu yang perlu diuruskan. Dua kerangka utama yang sering digunakan untuk memahami hubungan etnik ialah model asimilasi dan juga model pluralisme. Asimilasi merujuk kepada usaha untuk meningkat kebersamaan dan keserasian antara etnik di sesebuah negara.Maka itu Perlembagaan Persekutuan dibentuk untuk mewujudkan
kebersamaan
tersebut.
Program
memartabatkan
Bahasa
Melayu
dan
penerapan Pendidikan Islam merupakan antara usaha kerajaan dalam memberi ruang kepada rakyat pelbagai kaum mengetahui budaya dan mereka perlu menghormati Bahasa Melayu dan agama Islam sebagai entity rasmi Malaysia. Kerangka asimilasi boleh dijayakan menerusi empat peringkat utama iaitu asimilasi budaya, struktur, psikologi dan biologikal. Model pluralisme pula merujuk kepada usaha menjayakan hubungan dengan meraikan kepelbagaian etnik melalui budaya, sukan, muzik, fesyen dan makanan.Ia akan membina toleransi identiti dan seterusnya meningkatkan usaha hubungan etnik. Bagi menjayakan hubungan etnik ini, yang utama ialah seluruh rakyat menghayati dan memahami Perlembagaan Persekutuan berkaitan dengan hubungan etnik sebagai asas bersama. Kegagalan memahaminya akan menyebabkan kita kembali berpolemik. Kajian oleh Nur Atiqah T. Abdullah (2006) di Pusat Pengajian Umum UKM mengenai Perlembagaan Persekutuan menunjukkan, tahap pengetahuan responden
10
daripada semua etnik masih rendah. Maka tidak hairanlah apabila sebahagian besar rakyat dengan begitu mudah berjaya dieksploitasi oleh ahli politik yang berkepentingan peribadi. Pengetahuan yang rendah akan mendedahkan rakyat kepada risiko perbalahan antara kaum dan menjejaskan kestabilan negara. Perlembagaan Persekutuan merupakan sumber tertinggi perundangan negara. Semua undang-undang yang digubal perlu memenuhi semangat dan aturan yang termaktub di dalamnya.Satu bangsa Malaysia hanya boleh wujud secara realistik bila keluhuran perlembagaan diterima, dihormati dan dihayati oleh
seluruh
lapisan
masyarakat
pelbagai
etnik
di
negara
ini.
Apa
yang
lebih
mendukacitakan kita lagi andainya terdapat sebilangan rakyat negara ini yang terus mempersoalkan dan mengkritik Perlembagaan Negara Malaysia ini tanpa mengetahui langsung asal-usul dan sejarah penggubalannya. Justeru itu, menyanjung, menjunjung tinggi, dan mendaulat serta mempertahankan Perlembagaan Negara Malaysia adalah satu tanggungjawab yang mulia dan terpuji bagi setiap warganegara Malaysia, tidak kira bangsa, keturunan, agama, dan kebudayaannya. Kestabilan negara menjadi pedoman kepada seluruh rakyat Malaysia yang berbilang kaum, ke arah pembentukan perpaduan nasional. Ketiga-tiga prinsip ini jelas kelihatan bertujuan supaya rakyat Malaysia bersatu-padu di bawah satu negara yang mempunyai perpaduan kukuh, sehingga sukar diganggu-gugat oleh apa juga anasir negatif yang cuba memecah-belahkan kita. Sesungguhnya, apabila wujudnya perpaduan nasional, maka barulah terjamin kesejahteraan masyarakat majmuk, dan seterusnya akan melahirkan pula sebuah negara dan bangsa Malaysia yang bersatu, demokratik, adil, liberal, dan saintifik tanpa mengira keturunan dan kepercayaan. Pendeknya, jelas sekali prinsip ini merupakan kunci kepada masyarakat pelbagai kaum di Malaysia ini, demi untuk memelihara serta mengekalkan
keharmonian
dan
perpaduan
kaum
bagi
kesejahteraan
rakyat
dan
kemakmuran negara Malaysia itu sendiri. Saya teringat akan satu peristiwa pada zaman nabi Muhammad SAW di mana satu perlembagaan yang pertama di dunia telah digubal dan dipatuhi oleh seluruh umatnya pada zaman tersebut. Rasulullah SAW dalam merangka piagam Madinah atau di kenali sebagai perlembagaan madani, baginda telah mengikut bimbingan wahyu dan berdasarkan normanorma masyarakat Madinah ketika itu. Piagam ini juga merupakan salah satu tanda di mana wujudnya satu kerajaan pada ketika itu, iaitu Madinah Al Munawwarah. Terdapat beberapa tujuan Piagam Madinah ini dilaksanakan. Antaranya adalah Menghadapi masyarakat majmuk Madinah, membentuk peraturan yang dipatuhi bersama semua penduduk, ingin menyatukan masyarakat pelbagai kaum, mewujudkan perdamaian dan melenyapkan permusuhan serta membentuk kesatuan politik dalam mempertahankan Madinah. 11
Sebenarnya, saya dapati tujuan permaktuban piagam ini sangat banyak. Terdapat pelbagai hikmah yang lain. Semestinya, antara Piagam Madinah dan juga Perlembagaan Malaysia, tidak jauh bezanya. Penting bagi kita untuk mengambil iktibar terhadap sejarah. Rasulullah sendiri mengajar kita untuk sentiasa berdamai dan berada dalam suasana hormatmenghormati antara satu sama lain. Apabila sahnya Negara Malaysia merupakan Negara Islam yang diiktiraf dan telah menyertai OIC, maka wajib bagi rakyat Malaysia tidak kira Islam ataupun bukan Islam, wajib untuk berada dalam kedamaian dengan Negara yang berkebajikan ini. Panel keempat/ Dr. Khairi Bin Sahari. Seterusnya adalah soalan kepada panel ke tiga/ Dr Kedaulatan undang - undang Menurut kamus dewan edisi keempat, kedaulatan undang-undang iaitu Rukun Negara yang keempat membawa maksud kedudukan undang-undang sesebuah negara sebagai kuasa tertinggi yang mesti dihormati dan dipatuhi oleh semua pihak atau lapisan masyarakat. Saya percaya bahawa setiap negara mempunyai undang-undang yang tersendiri di mana undang-undang tersebut membawa kepada satu tujuan iaitu perpaduan kaum, keamanan negara dan kesejahteraan hidup rakyat. Hadirin yang dihormati, Dalam Rukun Negara yang keempat ini, setiap rakyat mempunyai taraf yang sama di sisi undang-undang negara tanpa sebarang diskriminasi kaum, gender dan kedudukan atau status sosial. Jika kedaulatan undang-undang ini tidak termaktub dalam Rukun Negara, saya yakin bahawa setiap rakyat ini akan memandang rendah antara satu sama lain. Wujudlah isu perkauman sebagai contoh kaum Melayu tidak bergaul dengan kaum yang lain begitu juga sebaliknya yang berlaku kepada kaum yang lain. Jika dikaitkan dengan gender, hal ini akan menyebabkan berlakunya penindasan terhadap golongan wanita. Hal ini kerana golongan wanita ini dianggap lemah kerana peribadi fitrah mereka iaitu lemah lembut, sopan santun, berbudi pekerti dan sebagainya. Seterusnya jika dikaitkan dengan status sosial, golongan yang mempunyai pangkat akan menindas golongan yang tiada pangkat atau golongan bawahan, golongan yang kaya akan menindas golongan yang miskin. Tidakkah jelas bahawa tiada keadilan yang wujud jika tiadanya undang-undang? Undang-undang rimba atau hukum alam menekankan bahawa hidupan yang kuat akan terus hidup dan sebaliknya yang berlaku kepada hidupan yang lemah. Adakah kita ingin mengamalkan hukum seperti ini? Tidak tuan-tuan dan puan-puan. Kita sebagai manusia 12
boleh hidup bersatu padu dan membina hubungan yang baik antara kaum jika kita mematuhi undang-undang yang telah digubal oleh negara kita. Jika setiap rakyat mematuhi undangundang yang telah ditetapkan, saya pasti dan yakin negara kita akan mencapai keamanan yang diinginkan dan setiap kaum yang ada di dalam negara ini mampu untuk hidup bersama tanpa ada pergaduhan atau halangan. Melalui undang-undang ini keadilan akan wujud dan mengadili segala tindakan yang tidak sepatutnya dilakukan oleh rakyat.
Pernah dahulu semasa saya masih di bangku sekolah, di mana pemikiran saya pada tahap itu belum matang. Saya memikirkan bahawa peraturan yang dibina adalah untuk dilanggar. Rakan-rakan saya juga memikirkan perkara yang sama dan mereka langsung tidak memikirkan apa kesan yang akan berlaku kepada diri mereka jika mereka melanggar peraturan. Hal ini telah menyebabkan banyak sekolah yang terdapat di negara kita mengalami isu atau masalah yang sama sepanjang tahun sebagai contoh murid-murid ponteng kelas, merokok, melawan guru dan sebagainya. Pemikiran sebegitu merupakan pemikiran yang salah terhadap peraturan atau undang-undang. Jika semua rakyat berfikir begitu, negara kita yang indah dan aman ini akan menjadi tidak aman dan semakin mundur. Sebenarnya undang-undang wujud adalah untuk melahirkan rakyat yang berdisiplin dan bersatu padu seperti yang telah diterangkan sebentar tadi. Kita semestinya tidak ingin peristiwa 13 Mei 1969 berulang lagi di mana kaum-kaum bermusuhan sesama sendiri. Akibat daripada peristiwa tersebut, negara kita mundur dan ramai yang telah terkorban. Oleh itu, untuk mengelakkan berlakunya peristiwa begitu, Rukun Negara telah dicipta. Selain itu, perdana menteri kita juga telah mewujudkan satu gagasan yang baru iaitu 1Malaysia di mana seluruh rakyat Malaysia merupakan satu bangsa atau keluarga. Jika kita memahami slogan 1Malaysia yang sering dilaungkan oleh perdana menteri kita ini, saya pasti kita semua rakyat Malaysia dapat hidup sejahtera. Oleh itu, Rukun Negara ini amat penting dihayati oleh setiap golongan umur tidak kira bangsa atau kaum. Hal ini adalah untuk mencapai satu matlamat iaitu seperti yang telah saya katakan. Oleh sebab itulah kita sering melihat jika kita ke sekolah dan sebelum bermulanya waktu kelas, murid-murid akan menyanyikan lagu Negaraku kemudian berikrar di mana dalam ikrar tersebut terkandungnya Rukun Negara. Hal ini adalah untuk memastikan murid-murid didedahkan dengan kepentingan Rukun Negara dalam membentuk masyarakat yang bersatu padu, bekerjasama antara satu sama lain, hormat-menghormati dan sebagainya. Jika dari umur yang muda ini telah diterapkan Rukun Negara dalam diri mereka, saya percaya bahawa mereka akan menjadi modal insan yang berjaya kelak.
13
Oleh itu, kita sebagai rakyat Malaysia hendaklah bersyukur kerana negara kita telah menetapkan undang-undang yang relevan kepada diri kita. Undang-undang yang telah digubal ini amat bermakna bagi rakyat kerana demi memastikan negara kita mampu mencapai wawasan 2020 di mana negara kita akan disanjung tinggi oleh negara yang lain kerana rakyatnya yang dapat bekerjasama walaupun berbeza kaum dan mematuhi undangundang negara. Di sini apabila pelancong dari luar negara datang ke negara kita, mereka akan sentiasa berasa selamat dan dapat merasakan bahawa negara kita merupakan negara yang aman dan sejahtera serta setiap kaum yang terdapat di dalam negara ini berkeluarga.
Semakin menarik forum kita pada hari ini. Seterusnya saya bertanya kepada Profesor Fazri tentang prinsip ke lima iaitu kesopanan dan kesusilaan. Pembentukan hubungan etnik yang baik tidak lari daripada prinsip ke-5 Rukun Negara. Pada pendapat Prof, mengapa prinsip
ini
perlu
diamalkan
dan
implikasinya
sekira
rakyat
Malaysia
tidak
mengaplikasikannya dalam kehidupan masa kini dalam konteks 1 Malaysia ? Jelaskan prof. Terima kasih kepada Tuan Pengerusi Majlis. Sememangnya prinsip kelima dalam Rukun Negara iaitu kesopanan dan kesusilaan amat penting dan tidak lari daripada menjadikan kesepaduan dalam hubungan etnik yang lebih mantap. Hal ini kerana konsep prinsip rukun negara bertujuan untuk membentuk warga yang bersopan santun dan bertatasusila agar hubungan etnik yang terdiri daripada kaum pelbagai dapat dijaga dan dipelihara dengan baik di Malaysia. Justeru itu prinsip kesopanan dan kesusilaan ini seharusnya dijadikan teras panduan kepada rakyat Malaysia untuk menjalani kehidupan yang harmonis di dalam kepelbagaian etnik. Menurut kamus dewan edisi keempat, kesopanan bermaksud sikap lemah lembut, baik budi pekerti dan hormat-menghormati manakala tatasusila pula bermaksud adat sopan dan budi pekerti yang baik. Justeru ini nilai – nilai positif ini seharusnya diaplikasikan dalam kehidupan dalam kepelbagaian etnik. Konsep 1 Malaysia juga ada menyentuh tentang teras perpaduan dalam perhubungan etnik antaranya nilai hormat – menghormati tentang budaya, bahasa, agama dan adat resam kaum lain di Malaysia serta menyentuh isu – isu sensitif yang boleh meruntuhkan nilai perpaduan hubungan etnik. Selain itu, prinsip rukun negara ini juga menyeru rakyat Malaysia untuk bertoleransi dan bekerjasama. Menyingkap kata – kata Tun Dr. Mahathir Mohamad iaitu “ kita seharusnya mengetepikan emosi yang boleh menyebabkan perpecahan kaum berlaku” dan
14
“ kita seharusnya berpegang pada peribahasa Melayu, berat sama dipikul ringan sama dijinjing dan bersatu kita teguh bercerai kita roboh ”. Perkara ini bermaksud seluruh rakyat Malaysia harus mempunyai nilai kesabaran atau kestabilan emosi yang tinggi bagi . Selain itu, nilai kerjasama dan semangat 1 Malaysia harus dijadikan pegangan bagi mengekalkan hubungan etnik yang baik serta membolehkan kita hidup harmonis dalam pelbagai kaum. Hal ini kerana “ bertepuk sebelah tangan” tidak akan mampu menjadikan misi menjaga dan menambah baik hubungan etnik di negara kita. Nilai kerjasama dan toleransi juga diperlukan untuk bersama – sama menangani atau menyelesaikan sebarang masalah yang berunsurkan perkauman. Saudara – saudari yang dihormati sekalian, Konsep 1 Malaysia yang diperkenalkan oleh YAB Dato Sri Mohd Najib Tun Abdul Razak, Perdana Menteri Malaysia menitikberatkan tenteng teras perpaduan rakyat untuk berbudi bahasa selaras dengan prinsip rukun negara. Hal ini menyeru rakyat Malaysia yang pelbagai kaum untuk bertingkah laku yang baik dalam masyarakat, bersopan santun, bertatasusila untuk mewujudkan nilai kekitaan serta membentuk semangat nasionalisme yang tinggi dalam diri. Sebagai contoh saling bertegur sapa dengan memberikan salam atau ucapan, mengukir
senyuman dengan kaum lain dan menggunakan bahasa yang
sesuai dan sopan sewaktu berinteraksi. Hal ini berupaya untuk memupuk nilai kemesraan serta meningkatkan pergaulan sosial dengan etnik lain. Sebagai contoh, aktiviti bersukan bersama – sama, sambutan perayaan sangat efektif untuk menggalakkan interaksi pelbagai kaum. Hadirin yang dihormati sekalian, Sekiranya prinsip Rukun Negara iaitu kesopanan dan kesusilaan tidak diamalkan oleh rakyat Malaysia, akan memberikan kesan yang buruk kepada negara khususnya pembentukan hubungan etnik yang mantap. Kesan negatif pertama yang akan berlaku adalah wujudnya perasaan prasangka yang negatif terhadap kaum lain dalam diri. Sebagai contoh kaum Melayu berperasaan curiga, benci, rasisme, prejudis terhadap kaum Cina mahupun India ataupun sebaliknya. Perasaan prasangka buruk ini amat sukar dihapuskan lantas akan membantutkan pembentukan hubungan etnik yang baik serta menjejaskan pembentukan “ Gagasan 1 Malaysia” yang sempurna. Di samping itu, saya juga berpendapat bahawa keharmonian dan kesejahteraan negara akan musnah disebabkan generasi masa kini yang tidak mengamalkan prinsip rukun negara ini. Generasi masa kini yang sepatutnya menjadi pelapis serta pemimpin ke arah pembentukan hubungan etnik yang harmonis hilang di ditenggelami keruntuhan akhlak. 15
Semangat patriotisme akan hilang dan perkara – perkara tidak bermoral akan mengusai diri seperti pembuangan bayi, kecurian, pembunuhan dan samseng jalanan. Oleh yang demikian, generasi muda yang sepatutnya pewaris khazanah nenek moyang ini akan menghancurkan ikatan perhubungan antara etnik lantas menjadikan negara dalam keadaan tiada persefahaman kaum. Hadirin yang dihormati sekalian, Selain itu, kesan yang paling dielakkan akan berlaku kembali iaitu tragedi hitam 13 Mei 1969 yang mewarnai sejarah negara kita. Saya berpendapat tidak mustahil tragedi pertumpahan darah ini akan berlaku andai nilai hormat – menghormati, toleransi dan kesopanan dan budi bahasa yang menjadi teras pembentukan
hubungan etnik tidak
diendahkan. Rakyat Malaysia bermusuhan akan sesama sendiri, penghapusan kaum akan berlaku sebagai contoh kaum Melayu akan berbunuhan dengan kaum Cina, India serta kaum lain dan perkara ini akan berterusan sehinggalah satu jalan perpaduan diwujudkan kembali. Namun, semua ini sudah terlambat kerana pertumpahan darah ini telah meragut nyawa yang tidak berdosa, ekonomi, pentadbiran, imej negara musnah dan akibatnya semua kaum di Malaysia menerima kesan negatif. Lantaran dari itu, amat sukar membentuk hubungan etnik yang harmonis lantas menggagalkan “ Gagasan 1 Malaysia”. Sidang dewan yang dihormati, Saya merasakan nilai kesopanan dan kesusilaan adalah wajar diberikan perhatian agar pembentukan hubungan etnik yang baik dapat dilaksanakan. Justeru itu, ibu bapa harus memainkan peranan yang penting untuk menerapkan nilai kesopanan dan kesusilaan dalam diri anak bangsa sejak kecil umpama peribahasa “ Melentur buluh biarlah dari rebungnya”. Di samping itu, masyarakat yang pelbagai kaum perlu mencari inisiatif untuk mewujudkan serta mengeratkan hubungan etnik sebagai mengadakan aktiviti hari keluarga bagi menggalakkan interaksi sosial berlaku, . Selain itu, peranan kerajaan turut memberi kesan yang positif terutamanya “Program 1 Malaysia” yang dan Kempen “ Budi Bahasa Budaya Kita” dan sambutan perayaan yang disambut oleh semua kaum. Menurut Rita Sim Rita Sim. (2010), sebuah pemahaman yang jelas tentang usaha dan inisiatif yang dilakukan untuk perpaduan sebelum ini dan agar konsep 1 Malaysia yang diketengahkan ini mampu membawa keunikan tersendiri. Kenyataan ini menyokong bahawa “ Program 1 Malaysia” akan memberi kesan positif kepada perpaduan dan hubungan etnik di Malaysia. Pengerusi : Begitu panjang lebar penjelasan Profesor Fazri tentang prinsip kesopanan dan kesusilaan ini. Begitu juga dengan penjelasan – penjelasan dari ahli panel yang lain dan
16
ucapan ribuan terima kasih kepada kesemua ahli panel atas kesudian untuk memberi penjelasan berkaitan “ Rukun Negara Asas Pembentukan Hubungan Etnik” Kesimpulannya ……………………. Sebelum mengakhiri bicara forum kita pada hari ini, terimalah serangkap pantun yang berbunyi: Burung merpati terbang tinggi, Hinggap seekor di dahan jati, Rukun negara tersemat dihati, Moga kita bertemu lagi. Sekian sahaja untuk hari ini, andai ada terkasar bahasa, tersilap bicara, mohon dimaafkan. Sesungguhnya yang baik itu datangnya daripada Yang Maha Pencipta, dan yang kurang elok itu datangnya daripada kekhilafan diri kami sendiri. Wallahu‟alam. Saya akhiri forum pada pagi ini dengan lafaz yang mulia. Wabillah hitaufiq Walhidayah Assalamualaikum Warahmatullahhiwabarakatuh
17
Rujukan Abdul Aziz Bari (1999), Institusi Ketua Negara, Ketua Negeri dan Majlis Raja-Raja dalam Perkembangan Undang-Undang Persekutuan Malaysia, Kuala Lumpur : Dewan Bahasa Pustaka. Kamus Dewan Edisi Empat. (2007). Dewan Bahasa dan Pustaka. Kuala Lumpur Mansor Mohd Noor. Abdul Rahman Abdul Aziz dan Mohamad Aminuddin Iskandar Lee (2006). Hubungan Etnik Di Malaysia. Kuala Lumpur : Pearson Prentice Hall. Professor Harry Groves (1964). The Constitutional of Malaysia. Singapura : Malaysia Publications Raja Nazrin Shah Ibni Sultan Azlan Muhibbuddin Shah (2011). Peranan Institusi Raja Melayu Dalam Memupuk Perpaduan Negara. Shah Alam : Majlis Wacana Ilmu UITM Rita Sim (2010). What it Takes to Make 1 Malaysia a Success. Putra Jaya, Malaysia: PPM [PejabatPerdana Menteri] Shamsul Amri Baharuddin (2007). Modul Hubungan Etnik. Shah Alam :
Kementerian
Pengajian Tinggi. Sumber internet http://www.utusan.com.my/utusan/Politik/20121126/po_05/Henti-burukkan-nama-Malaysia http://mstar.com.my/cerita.asp?sec=mstar_berita&file=/2011/7/27/mstar_berita/2011072714 1821 http://saiminginsariipkent.blogspot.com/2009/04/takrif-jenis-dan-fungsi-agama.html http://uitmnote.blogspot.com/2012/04/bab-1-ctu.html http://mofa1190.blogspot.com/2011/05/hubungan-etnik.html
18
