Taşıma gücü ,temeller

Yüzeysel (Sığ) Temeller “Üst yapı yükünü yüzeye yakın zemin tabakalarına ileten yapı elemanları”

Tekil Temeller Sürekli (Mütemadi) Temeller

Radye Temeller

Tekil Temeller 

Kolon yada taşıyıcı duvarın tabanının genişletilmesi sonucu yapı yükünün geniş bir alana yayılması



Genelde her kolon yada taşıyıcı duvarın altında bir temel elemanı bulunmakta



En sık kullanılan temel tipi



Ucuz ve inşaatı kolay



Küçük-orta büyüklükteki binalarda



Orta-iyi zemin koşullarında kullanılmakta

 Kare

-

sömel

Planda BxB boyutlarında Zemin yüzeyi temel tabanı arası D Temel kalınlığı, T Merkezde tek kolon

 Dikdörtgen

-

sömel

Planda BxL boyutlarında Zemin yüzeyi temel tabanı arası D Temel kalınlığı, T Büyük moment kuvvetleri varsa

 Dairesel

sömel

- Işıklandırma, bayrak direkleri, enerji iletim hatları - D/B >3 ise derin temel sınıfına girmekte

 Sürekli

sömel

- Taşıyıcı duvar yüklerini iletmek için kullanılır

 Birleştirilmiş

sömel

- Tekil sömeller birbirine çok yakın durumda ise

 Halka

sömel

- Depolama tanklarında



Kullanılan malzeme - 19. yy ortalarına kadar yığma

1882 Chicago 10 katlı bir binada çelik ızgara temel

Betonarme tekil sömel



Radye temel

- Yapının oturma alanını kaplayan betonarme temel



Üst yapı yükü fazla, zemin koşulları kötü (Tekil yada sürekli temel yapı oturma alanının %50sinden fazlasını kaplıyorsa radye temel daha ekonomik)



Zeminde farklı oturma problemi, şişme problemi



Üst yapı yükü düzensiz dağılmış



Yanal yükler



Kaldırma kuvveti fazla (Temel ağırlığı ve üst yapı ne kadar fazla ise o kadar direnç gösterir)



Temel tabanı yer altı su seviyesinde

Taşıma basıncı -Yüzeysel bir temel ile zemin arasındaki ilişkiyi tanımlayan temel bir parametre

-Birim alana uygulanan kuvvet

Taşıma basıncının dağılımı   

 

Dış merkezlik Moment Temelin yapısal rijitliği Zeminin gerilme şekil değiştirme özellikleri Temel tabanının yüzey şekli

Kil üzerinde esnek temel

Kum üzerinde esnek temel

Kil üzerinde rijit temel

Kum üzerinde rijit temel

Basitleştirilmiş dağılım

Yüzeysel tekil temeller için taşıma basıncı hesabı

P  Wf q  uD A q= Taşıma basıncı

P=Düşey kolon yükü Wf=Temelin ağırlığı (zemin dahil) A=Temelin taban alanı uD=Temel tabanındaki boşluk suyu basıncı

Yüzeysel sürekli temeller için taşıma basıncı hesabı

P / b  Wf / b q  uD B q= Taşıma basıncı P=Düşey kolon yükü Wf=Temelin ağırlığı (zemin dahil) B=Temelin genişliği b=Birim boy uD=Temel tabanındaki boşluk suyu basıncı

-Betonarme temel =23.6 kN/m3 -YASS, D temel derinliğinden daha aşağıda ise uD=0

Ekzantrik Yüklü Temeller e: taşıma basıncının ekzantristesi

P:uygulanan düşey yük e1: Düşey yük ekzantristesi Wf: Temel ağırlığı Tekil Temel

Pe1 e P  Wf

Sürekli Temel

(P / b )e1 e P / b  Wf / b

Moment Yüklü Temeller e: taşıma basıncının ekzantristesi

P:uygulanan düşey yük M: Moment yükü

Wf: Temel ağırlığı Tekil Temel

M e P  Wf

Sürekli Temel

M /b e P / b  Wf / b

Tek Yönlü Yükleme

 P  Wf  6e  qmaks    uD 1   B   A 

 P  Wf  6e  qmin    uD 1   A B   

İki Yönlü Ekzantrik Yükleme

6eB 6eL   1.0 B L 6e   P  Wf  6e q   uD 1  B  L  B L   A 

ÖRNEK Şekilde görülen radye temel üzerine 4 adet silindir şeklinde silo inşaa edilecektir. Her silonun boş ağırlığı 29 MN olup 110 MN yük taşıyabilmektedir. Radye temelin ağırlığı 60 MN olup her silo birbirinden bağımsız olarak yüklenebilmektedir. Farklı yükleme koşulları için ekzantrik yükleme şartlarının sağlanıp sağlanmadığını kontrol edin. Eğer şartlar sağlamıyorsa radye temel için gereken B genişliği ne olmalıdır?

ÖZET •Yüzeysel temeller üst yapı yüklerini yüzeye yakın zemin tabakalarına ileten yapı elemanlarıdır •Günümüzde bütün yüzeysel elemanlar betonarme olarak imal edilmektedir. •Küçük-orta boyutlu binalarda ve orta-iyi zemin koşullarında tekil ve sürekli temeller kullanılmaktadır. Radye temeller daha büyük üst yapı yüklerinde yada farklı oturma problemi olabilecek yerlerde yada yer altı su seviyesinin altında ise kullanılmalıdır. •Taşıma basıncı sığ temel tabanı ile altındaki zemine temasından meydana gelen basınçtır. •Bir temelde ekzantrik bir yükleme yada moment yükleri mevcutsa meydana gelen taşıma basıncı dağılımı da ekzantrik olacaktır. Bu gibi durumlarda:

Tek yönlü ekzantrisite için: Taşıma basıncının ortasında ve 1/3 lük bölüm içinde kalmalı İki yönlü ekzantrisite için: orta da dikdörtgen çekirdek içersinde kalmalıdır. Böylece temel tabanında tamamen basınç oluşacak ve kaldırma kuvvetlerinin önüne geçilecektir.

Yüzeysel Temeller Taşıma Kapasitesi Geoteknik mukavemet kriteri Yüzeysel temeller üst yapı yüklerini zemin tabakalarına iletirken zeminde hem basınç hem de kayma gerilmeleri meydana gelmekte GÖÇME 1- Genel kayma 2- Bölgesel kayma 3- Zımbalama

Genel Kayma En çok karşılaşılan göçme biçimi Sağlam zemin ve kayalarda, hızlı yüklenen suya doygun normal konsolide killerde meydana gelmekte

Bölgesel kayma Genel kayma göçmesinin tam tersi bir yapıda Gevşek kumlarda, altında zayıf zemin olan sağlam zemin tabakalarında, yavaş yüklenen zayıf killerde Sıkışabilir zemin profillerinde büyük oturmalar meydana gelebilir.

Vesic (1973) Kum zemin üzerinde dairesel temellerde yükleme deneyleri sonucu relatif yoğunluğa bağlı olarak üç farklı göçme modu D/B<2 yüzeysel

Kriterler: Sağlam zemin, kaya ve ani yüklenen kil zeminlerde genel kayma

Sıkı kum zeminlerde (Dr>%67) genel kayma Gevşek-orta sıkı kumlarda (%30
Yüzeysel temel tasarımında pratik uygulamada sadece genel göçme durumu kontrol edilir ve temel için oturma analizi yapılarak oturma miktarı hesaplanır. Yapılan

oturma analizi sonucu zaten bölgesel kayma ve zımbalama için kontroller yapılmış olur…

Taşıma Kapasitesi Analizi Genel Kayma Durumu

Taşıma Kapasitesi Analiz Yöntemleri Tam ölçekli yükleme deneyleri

Model elemanlar üzerinde yükleme deneyleri Limit denge analizleri Detaylı gerilme analizleri (Sonlu Elemanlar)

Tam ölçekli yükleme deneyleri • Gerçek temel elemanları kullanılarak göçme meydana gelene kadar yükleme yapılmakta • Pahalı, az kullanıla bir yöntem Model Deneyler •

Tam ölçekli deneylerden daha ucuz, yaygın olarak kullanılmakta

•

Özellikle kum zeminlerde uygun ölçeklendirmedeki belirsizlikler nedeniyle sınırlı uygulamalar. Ancak santrifüj deneyleri ile bu problemin üstesinden gelinebilmekte.

Limit Denge Yöntemi •

Yüzeysel temellerin tasarımında en çok kullanılan yöntem

•

Yöntemde kayma yüzeyi yarım daire şeklinde tanımlanmış olup bu yüzey boyunca oluşan gerilme değerleri hesaplanmakta

•

Model deneyler sonucu elde edilmiş amprik bağıntılar mevcut

Limit Denge Yöntemi

Yapılan kabuller Göçme daire yüzeyi boyunca meydana gelmekte Drenajsız koşullarda kil zemin, suya doygun D temel derinliği ve temel yüzeyi arasındaki kayma mukavemeti ihmal edilmekte

A noktasına göre moment alındığında

MA=(qultBb)(B/2)-(suBb)B-zDBb(B/2) qult=2su+ZD

qult=Ncsu+ZD

Basitleştirilmiş yöntem sadece sürekli temeller ve drenajsız koşullar (=0) ve göçme oluşurken temelin de döndüğü kabul edilmekte!! Terzaghi Taşıma Gücü Eşitlikleri (1943) Temel derinliği genişliğine küçük yada eşittir, D≤B Temel tabanı ve zemin arasında kayma meydana gelmez Temel altındaki zemin homojen ve yarı sonsuz bir kütledir Zeminin kayma mukavemeti s=c’+’tan bağıntısı ile tanımlanmıştır Genel kayma sonucu göçme oluşur Zeminde konsolidasyon meydana gelmez Temel zemin ile karşılaştırıldığında rijittir D derinliğindeki zeminin bir mukavemeti yoktur sadece sürşarj etkisi vardır Uygulanan yük temelin tam merkezinden uygulanmaktadır ve moment yoktur

DİKKAT!!! Terzaghi taşıma gücü formülleri efektif gerilmeler cinsinden verilmiştir. Ancak toplam gerilme analizi yapılırken c’, ’, ’D yerine c, ,  kullanılmalıdır. Eğer suya doygun ve

drenajsız koşullar mevcutsa toplam kayma mukavemeti hesaplanırken c=su ve =0 alınmalıdır. Bu durumda Nc=5.7, Nq=1 ve N=0 olur!!!!

Kama bölgesi Radyal kayma bölgesi

Lineer kayma bölgesi

Kare temeller:

qult=1.3c’Nc+’ZDNq+0.4’BN Sürekli temeller:

qult=c’Nc+’ZDNq+0.5’BN

qult=Nihai taşıma gücü c’= efektif kohezyon değeri (Temel altındaki zemin için)

’=Efektif kayma mukavemeti açısı (Temel altındaki zemin için)

’zD=Düşey efektif gerilme D derinliğinde

’=Zeminin efektif birim hacim ağırlığı

Dairesel temeller:

qult=1.3c’Nc+’ZDNq+0.3’BN

D=Zemin yüzeyinden temel temel derinliği B=temelin genişliği, çapı Nc,Nq,N=Terzaghi taşıma gücü katsayıları

Nc

N

Nq

40

Ø

30 20 10 0 70

60

50

40

Nc and Nq

30

20

10

0

5.7 1.0

10

20 N

40

60

80

ÖRNEK Şekilde verilen temel kesiti bir binanın dış taşıyıcı duvarına desteklemek üzere inşaa edilecektir. Zemin kil olup yeraltı su seviyesi temelin hemen altında yer almaktadır. Nihai taşıma gücünü ve göçmeye neden olacak duvar yükünü hesaplayınız

Vesic Taşıma Gücü Eşitlikleri (1973,1975) -Terzaghi taşıma gücü eşitliklerine göre daha doğru sonuçlar vermekte, daha geniş yükleme geometrileri ve temel tipleri için geçerli

qult=c’Ncscdcicbcgc+’zDNqsqdqiqbqgq+0.5’BNsdibg sc, sq, s= Boyut faktörleri

dc, dq,d=Derinlik faktörleri ic, iq, i= Yük eğimi faktörleri bc, bq, b= Taban eğimi faktörleri gc, qs, g= Zemin eğimi faktörleri

Yük eğimi, taban eğimi ve zemin eğimi

Boyut faktörleri

Derinlik faktörler

 B  Nq   sc  1     L  Nc 

dc  1 0.4k

B sq  1  0.4  L

dq  1 2k tan  ' (1 sin ' )2

B s  1    tan  ' L

d  1

Yük eğim faktörleri mV ic  1 0 Ac' Nc m     V i q  1   0  P  Ac '   tan  ' 

    V i   1    P  Ac '   tan  ' 

m 1

0

V=uygulanan kayma yükü P=uygulanan normal yük A=Temel taban alanı c’=efektif kohezyon

’=efektif kayma mukavemeti açısı B=Temel genişliği

L=Temel boyu

Yükleme temel tabanına paralelse i=1

Taban eğim faktörleri bc  1 

 147o

  tan  '  bq  b  1   o 57  

Taban eğimi 0 ise b=1

Zemin eğimi faktörleri

 gc  1 147o

gq  g  1  tan  

2

Zemin eğimi 0 ise g=1

Taşıma kapasitesi faktörleri Nq  1 >0 ise Nc  tan  ' =0 ise Nc  5.14 Nq  e tan ' tan2 (45   ' / 2)

N  2(Nq  1) tan  '

ÖRNEK 1.2x1.2 boyutlarında ve derinliği 0.4 m kare bir temel için a)Terzaghi yöntemini kullanarak nihai taşıma kapasitesini hesaplayınız b) Vesic yöntemini kullanarak nihai taşıma kapasitesini hesaplayınız Zemin için:=19.2 kN/m3, c’=5 kPa, ’=30o

ÖRNEK Şekilde görülen kare bir temel tek yönlü ekzantrik yüklenmiş olup e=0.15 m dir. Nihai düşey yük değerini hesaplayınız. Q

Df=1.50 m BxB=1.5x1.5

Df

B

=15 kN/m3 =30o c=0 qult=?

Yeraltı Suyunun Etkisi -Görünür kohezyon azalır -Boşluk suyu basıncı artar 3 farklı yass seviyesi için analiz yapılmalı Dw≤D D
Dw≤D

D
D+B≤Dw

Dw≤D ise

’=b=-w

D
  Dw  D    '     w 1     B   

D+B≤Dw ise yass düzeltmesine gerek yok

Eğer toplam gerilme analizi ile hesap yapılacaksa yass düzeltmesine gerek yok!!

ÖRNEK Şekildeki 30x50 m’lik radye temel için nihai taşıma kapasitesini Vesic yöntemi ile hesaplayınız.

Skempton Taşıma Gücü Eşitliği (1951) Toplam gerilme analizine dayanan kil zemin üzerinde kare ve dikdörtgen temeller için geliştirdiği taşıma gücü eşitliği:

D  B  qult  5su 1  0.2 f 1  0.2  B  L 

Df/B≤2.5

Meyerhof Taşıma Gücü Eşitliği (1963) Terzaghi’nin yaklaşımı kullanılmakta, ancak tanımlanan kayma yüzeyi zemin yüzeyine kadar devem etmekte Düşey yük: TGA: qult=5.14suscdc EGA: qult=Df(Nq-1)sqdq+0.5BNsd Eğik yük: TGA: qult=5.14sudcic EGA: qult=Df(Nq-1)dqiq+0.5BNdi

Taşıma gücü eşitliklerinden hangisi kullanılmalı?

Taşıma gücü eşitlikleri arasındaki temel fark:

- N değerleri - Geometrik faktörler (şekil, derinlik ve yük eğimi)

’<35 için N değerleri arasındaki fark fazla belirgin değil

’>35 için fark belirgin Zeminlerde genelde ’<35 Sonuç: Farklı yöntemlerin kullanılmasında pratikte fazla farklılıklar meydana gelmez.

Müsaade edilebilir taşıma kapasitesi

qult qa  F qa=müsaade edilebilir taşıma gücü

qult=Nihai taşıma gücü F=Güvenlik faktörü

Güvenli bir tasarım için kullanılacak taşıma gücü değeri müsaade edilebilir taşıma gücü değerinden küçük yada eşit olmalıdır!!!

q≤qa

Güvenlik faktörü değerine karar verirken dikkat!!

Faktörler Zemin cinsi: Killi zeminlerin kayma mukavemet değerileri kum zeminlere göre daha az güvenilir. Kil zeminlerde çalışırken daha büyük güvenlik faktörü kullanılmalı Zemin etüdü verileri: Arazi ve zemin tabakası ile ilgili veri sayısı az ise zemin parametrelerinde belirsizlikte yüksektir. Güvenlik faktörü bu gibi durumlarda yüksek alınmalı Zeminin değişkenliği: Farklı zemin profillerine sahip arazilerde tasarım için yüksek güvenlik faktörü kullanılmalı Yapının önemi: Temelde meydana gelebilecek bir göçmenin çok tehlikeli olabileceği hastane, okul gibi yapılarda yüksek değerler kullanılmalı Yapı tasarım yükü: Maksimum tasarım yüklerine kadar yük taşıması gereken yapılarda yüksek güvenlik faktörü kullanılmalı

Zemin cinsi

Kum

Kil

Zemin etüd verileri

Yeterli

Yetersiz

Zeminin değişkenliği

Uniform

Düzensiz

Yapı önemi

Düşük

Yüksek

Tasarım yükü

Düşük

Yüksek

Sınır değerler 2.0

4.0

Tipik aralık

3.5

Tasarım F 2.5

Gerçek güvenlik faktörü değeri tasarım güvenlik faktörü değerinden çok daha büyüktür: - Hesaplanan kayma mukavemeti parametrelerinde de güvenlik faktörü -Servis yükleri tasarım yüklerinden daha küçük -Nihai tasarımı kontrol eden temelin oturması dolayısıyla temel boyutları gerekenden daha fazla -Genelde yüzeysel temeller bina alanından daha büyük inşaa edilmekte

Mukavemet Parametrelerinin Seçimi Doygunluk derecesi ve yeraltı su seviyesi Yapı ömrü süresinde kuru bir zemin tabakasının su etkisine maruz kalması söz konusu, dolayısıyla en kötü duruma göre tasarım yapılmalı. En kötü durum da c’ ve ’ kullanılmalı Yer altı su seviyesi etkileyeceğinden iyi tespit edilmeli

zeminin

taşıma

kapasitesini

Drenajlı ve Drenajsız Mukavemet Suya doygun kil zeminler yüklendikleri zaman boşluk suyu basınçlarında artış olur, göçme tehlikesi riski bu anda çok fazladır. Tasarımlarda bu nedenle su değeri kullanılır. Kum ve çakıl zeminlerde ise efektif değerler kullanılmalıdır.

Tabakalı Zeminlerin Taşıma Kapasitesi Temel altındaki zemin profili farklı tabakalardan meydana gelmiş olabilir. Derinlikle değişen mühendislik parametrelerine göre taşıma kapasitesi üç farklı şekilde hesaplanabilir. 1. Zeminde B derinliğindeki bölgede en düşük kayma mukavemeti parametreleri, c’,’,’ hesaplanıp kullanılabilir. (Fazla güvenli ve maliyetli)

2. B derinliğinde elde edilen kayma mukavemeti parametrelerinin ağırlıklı ortalamaları hesaplanıp kullanılabilir. 3. Temel altında meydana gelebilecek farklı göçme yüzeyleri belirlenip en düşük qult değeri veren yüzey kritik göçme yüzeyi olarak tanımlanır. Bu yöntem en güvenilir yöntem olmakla beraber uygulama safhası zahmetlidir. Ancak kritik projelerde tercih edilmelidir.

ÖRNEK Ağırlıklı ortalama değerleri kullanarak şekilde verilen temel için göçmeye karşı güvenlik faktörünü hesaplayınız.

ÖZET Taşıma kapasitesinin aşılması göçme olarak tanımlanır. Üç farklı göçme türü vardır: Genel kayma, bölgesel kayma, zımbalama Yüzeysel temeller için genelde genel kayma durumu söz konusudur Nihai taşıma gücü ile ilgili çeşitli zemin, temel ve yük koşulları için formüller geliştirilmiştir (Terzaghi, Vesic, Meyerhof, Skempton) Yer altı su seviyesi taşıma gücünü etkilemekte, dolayısıyla düzeltme gerekmekte Müsaade edilebilir taşıma kapasites, nihai taşıma kapasitesinin belirli bri güvenlik sayısına bölünmesiyle elde edilmekte Taşıma kapasitesi analizleri yapı ömrü boyunca karşılaşılabilecek en kötü durum için yapılmalı Farklı zemin tabalarında taşıma kapasitesi analizleri her tabaka için farklı mukavemet parametreleri gerektirdiğinden daha karmaşık

Yüzeysel Temellerde Oturma Analizi 1. Toplam oturma müsaade edilebilir toplam oturmadan, 2. Farklı oturmalar müsaade edilebilir farklı oturmalardan, AZ OLMALI!!

Arazi Deneyleri

Plaka yükleme deneyi en çok kullanılan yöntemlerden 30 cm’lik kare çelik plakalar 1 cm’lik oturma yapacak şekilde yüklenir ve taşıma gücü hesaplanır.

SPT CPT

Yüzeysel Temeller Altında Oluşan Gerilmeler Yüzeysel temeller alttaki zemin tabakaları üzerinde düşey basınç gerilmeleri oluşturur.

 z  I (q   ' zD ) z=Düşey gerilme artışı I=Tesir katsayısı q=Temel tabanında oluşan taşıma basıncı (yapı yükü) ’zD=Zemin yüzeyinden D derinliğinde düşey efektif gerilme

yf=Temelin merkezinden yatay uzaklık zf=Temel tabanından itibaren derinlik B=Temel genişliği I=Tesir katsayısı

Newmark Yöntemi Z derinliğindeki düşey efektif gerilme için tesir katsayısı Eğer B2+L2+zf2
1 I  4

2  2 2 2  2BLz B 2  L2  z 2  2 2  2 BLz B  L  z B  L  2 z f f f f 1  f       sin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2    zf (B  L  zf )  B L  B  L  zf  zf (B  L  zf )  B L    

Değilse: 2  2 2 2  2BLz B 2  L2  z 2  2 2  2 BLz B  L  z 1  f f f f  B  L  2zf   sin1  I  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4  zf (B  L  zf )  B L  B  L  zf  zf (B  L  zf )  B L    

Not: Sin-1 radyan cinsinden

Süperpoze yöntemi kullanılarak herhangi bir nokta altındaki gerilme artışı da hesaplanabilir

ÖRNEK 1.2x1.2 m boyutlarında kare bir temel 250 kN luk bir kolon yükü taşımaktadır. Temel tabanı zeminden 0.3 m derinde, yer altı su seviyesi ise 10 m ve zeminin birim hacim ağırlığı 19 kN/m3 tür.

Temel köşesinden 1.5 m derinlikte oluşan gerilme artışını hesaplayınız Temel merkezinden 1.5 m derinlikteki gerilme artışını hesaplayınız.

Basitleştirilmiş Yöntem Dairesel Temeller

 z

      1  1    B    1     2z f    

1.50

   

2

      

    q   ' zD     

Kare Temeller

 z

      1  1    B    1     2z f    

1.76

   

2

      

    q   ' zD     

Genişliği B olan sürekli temelller

 z

      1  1    B    1     2z f    

   

2

      

2.60

    q   ' zD     

Genişliği B ve uzunluğu L olan dikdörtgen temeller

 z

       1    B    1     2z f    

1 1.38  0.62 B / L

   

      

2.60 0.84 B / L

    q   ' zD     

Toplam Oturma Analizi Klasik yöntem Terzaghi konsolidasyon teorisini esas alır. Oturma bir boyutlu ve bütün şekil değiştirmeler düşey yönde meydana gelir.

 'zf   'z 0  z Oturma hesapları temel altındaki her zemin tabakası için ayrı ayrı yapılmalıdır. Birim şekil değiştirme derinlikle lineer değişmediğinden tabaka kalınlıkları ne kadar küçük alınırsa sonuç o kadar doğru olur.

Normal konsolide zeminler (’z0=’c)

  ' zf  Cc  sc   c   H log 1  e0   'z0  Aşırı konsolide zeminler (’c<’zf)

sc   c  

 '  Cr H log zf  1  e0   'z0 

Aşırı konsolide zeminler (’z0<’c<’zf)

 Cr   'c    ' zf Cc   sc   c    H log  H log    ' z 0  1  e0   'c 1  e0

  

Sc=Nihai oturma Cc=Sıkışma indeksi Cr=Yeniden sıkışma indeksi e0=Başlangıç boşluk oranı

H= Zemin tabakasının kalınlığı

’z0= Zemin tabakasının orta noktasındaki jeolojik düşey efektif gerilme

’zf= Zemin tabakasının orta noktasındaki nihai efektif gerilme

’c= Zemin tabakasının orta noktasındaki ön konsolidasyon basınç değeri

ÖRNEK Şekilde verilen temel için izin verilen toplam oturma miktarı 25 mm dir. Klasik yöntemi kullanarak temelin oturma miktarının verilen kriteri sağlayıp sağlamadığını kontrol edin

Skempton ve Bjerrum Yöntemi (1957) Oturma iki bileşenden meydana gelmekte 1- Ani oturma: Temel altındaki zeminin yanal yer değiştirmesi ile meydana gelen oturma, si

2- Konsolidasyon oturması, (Birincil konsolidasyon oturması): Efektif gerilmedeki değişimden ötürü zeminin hacminde meydana gelen azalma, sc

st=si+sc

Elastik teori kullanılarak ani oturma

si 

(q   ' zD )B I1I 2 Eu

si=Ani oturma q=taşıma basıncı

’zD=Zemin yüzeyinden D derinliğinde düşey efektif gerilme B=Temel genişliği I1, I2=Tesir katsayıları Eu=Zemininin drenajsız elastisite modülü Eu=300su