Startegy

Стратегийн удирдлага STRATEGIC MANAGEMEN MANAGEMENT T Strategic Management: Concepts & Cases 13th Edition Fred David

Strategy 10 School

LOGO

Стратеги удирдлагын онолын үндэслэл ба үзэл баримтлалууд

БУТ. Т.Ууганболд Prentice Hall, Inc. ©2009

Стратегийн 10 дэг сургууль

Стратегийн 10 дэг сургууль

Стратегийн 10 дэг сургууль 

Дизайны сургууль – Стратеги боловсруулалт бол ойлголт буюу зарчим бүрдүүлэх үйл явц



Төлөвлөлтийн сургууль – Стратеги боловсруулалт бол албан ѐсны үйл явц



Байршуулах сургууль – Стратеги боловсруулалт бол шинжлэх буюу аналитик үйл явц



Бизнес эрхлэгчдийн сургууль – Зөн билгийн үйл явц Суралцах сургууль – Стратеги боловсруулалт бол үйл ажиллагааны



явцад аяндаа үүсдэг үйл явц Соѐлын сургууль – Стратеги боловсруулалт бол нийлмэл үйл явц



Хүчний сургууль – Стратеги боловсруулалт бол хэлэлцэн тохиролцох



үйл явц 

Орчны сургууль – Стратеги боловсруулалт бол орчинд хариу үйлдэл хийх үйл явц



Танин мэдэхүйн сургууль – Стратеги боловсруулалт бол оюуны үйл явц



Хэлбэршүүлэх сургууль – Стратеги боловсруулалт бол хувиргах үйл

Зааварлах шинж /prescriptive/ Дизайн, төлөвлөлт, байршил  Стратеги ямар хэлбэртэй байх вэ?  1960-д оноос стратеги байгууллагад нэн чухал  Үүнийг тодорхой хэлбэржүүлэх  1970-д оноос стратеги боловсруулалт бол бие даасан, албан ѐсны төлөвлөлт, системтэй үйл явц  1980-д оноос зах зээл дээр байгууллагын стратегийн байр сууриа олж авах, хадгалах гэсэн байр суурь 

Тодорхойлох шинж /Descriptive/ Стратегийг хэсэгчлэн авч үзсэн ямар нөхцөлд,  Стратеги боловсрогддог вэ? 

 Бизнес

хэрхэн

эрхлэгчийн ур чадвар, зөн билиг

 Аажмаар

орчиндоо дасан зохицож, суралцахын хирээр үүсдэг

 Соѐлоос

үүдэлтэй учир хамтран ажиллахад чиглэх

 Стратеги

боловсруулагчийн оюуны болон сэтгэн бодох чадвар

 Дотоод

болон гадаад бүлгийн тэмцэл, тиймээс нийцэх, зохицох байдал



СБ-нд гол хүчин зүйл нь гадаад, хариу үйлдэл

Бусдыгаа багтаасан шинжтэй

Хэлбэржүүлэх сургууль  Стратегийг орчин, бүтэц, хөгжлийн үе шаттай нь хамааруулдаг байдлаас нөгөөд шилжихэд  Нэг стратеги шилжих ѐстой 

www.thmemgallery.com

Дотоод чадавхийг, гадаад орчны боломжтой нийцүүлэх

 Эдийн

засгийн стратеги нь байгууллагын орчиндоо олох байр суурийг тодорхойлж байдаг боломж ба чадавхийг зохицолыг хангах явдал (Christensen, Andrews, Bower etc.) Establish fit



Leadership in Administration (Philip Selznick, 1957), Distinctive competence, Policy,



Strategy and structure (Alfred Chandler, 1962)



Business Policy: Text Andrews, Guth 1965)

and

Cases

(Christensen,

Үндсэн загвар

Kenneth Andrew

Стратеги боловсрогдсон л бол хэрэгжих ѐстой  SWOT analysis боломжит хувилбаруудыг  Стратегийн боловсруулсаны дараа тэдгээрийг үнэлж, хамгийн сайныг сонгон  Richard Rumelt-HGM (1997) 

• Consistency – Cтратеги нь зорилго ба үйл ажиллагуудтай нийцтэй байх ѐстой • Consonance – Стратеги нь гадаад орчны өөрчлөлтөнд хариу үйлдэл үзүүлэн нийцэн зохицохуйц байх • Advantage – Өрсөлдөөний давуу байдал бий болгох хадгаларахуйц байх • Feasibility хэрэгжиж болохуйц, нөөцийг үр ашигтай байлгахуйц байх

Дизайны сургуулийн гол нөхцөлүүд

Стратеги боловсруулалт нь ухаалаг бодлыг санаатайгаар бий болгох үйл явц ерөнхий захирал стратегийн  Байгууллагын голлох үүрэгтэй  Стратеги боловсруулах үйл явцыг аль болох энгийн, албан бус байлгах нь цорын ганц буюу тухайн  Стратеги байгууллагад тохирсон дизайн байх нь эцсийн сонголт буюу үзэл  Стратеги баримтлал болсон үедээ дизайны үйл явц дуусна  Стратеги нь аль болох хялбар байх ѐстой 

Дизайны сургуулийн санааг ашиглах гол нөхцөлүүд

Стратеги боловсруулахад шаардлагатай бүх мэдээллийг нэг хүний сэтгэхүй эмхэлж чадна хүн тухайн асуудлын талаар  Тухайн нарийвчилсан, бүрэн, нягт, мэдлэгтэй байх ѐстой хэрэгжүүлж эхлэхээс өмнө  Стратегийг холбогдох мэдээллийг хангалттай эзэмшсэн буюу ирээдүйд юу тохиолдохыг урьдчилан харах  Төвлөрсөн стратегийг хэрэгжүүлэх нөөц, эрч хүч, цаг хугацаа, хүсэл хүмүүст байх хэрэгтэй 

Хэлэлцүүлэг

боловсруулах үйлдлийг 1. Стратегийн хэрэгжүүлэх үйлдлээс салгасан нь байгууллагад ямар сөрөг зүйлүүдийг болгож болох вэ? группийн сүлжээ дэлгүүрүүд 2. Макс диверсификаци хийхдээ өөрсдийн үндсэн үйл ажиллагаанаас гадна түргэн хоолны сүлжээ ажиллуулаад амжилт олж байна? 3. Байгууллага өөрийн чадвараа бодит байдал дээр давуу тал эсвэл сул тал гэж хэлж чадах уу?

Филисофич, эрдэмтэн байхын хамгийн гоѐ нь гараа халтар болгох шаардлага гардаггүйд л байдаг юм шүү дээ

Төлөвлөлтийн сургуулийн үүсэл

Корпорацийн стратеги H.Igor Ansoff (1965) оноос албан ѐсны стратеги  1970-аад төлөвлөлтийг магтсан олон нийтлэл гарсан  Хувийн болон төрийн байгууллагын үйл ажиллагаа албан ѐсны үйл явц, албан ѐсны сургалт, анализ  Боловсролын салбарт хичээл, сэдэв, хурал 



Судалгааны ач холбогдол  Тоо хэмжээний хувьд хурдтай өссөн ч чанар нь хангалтгүй  Стратеги боловсруулах арга бус олон түгээх ѐстой шашны номлол мэт

Стратеги төлөвлөлтийн үндсэн загвар

Зорилго тодорхойлох үе шат  Гадаад орчны аудит хийх үе шат  Дотоод орчны аудит хийх үе шат  Стратегийг үнэлэх үе шат  Үйл ажиллагааны үе шат  Процесст хуваарилалт хийх үе шат 

Стратеги төлөвлөлтийн үндсэн загвар

Төлөвлөлтийн сургуулийн угтвар нөхцөл

Төлөвлөлтийн загвар нь програмчлагдсан, дараалсан үе шатуудаас бүрддэг  Анализ нь синтез хийх боломж бүрдүүлдэг буюу олон тооны арга техник, шалгах хүснэгт ашиглагддаг  Ерөнхий захирал стратегийг зөвшөөрөхөд үүрэг гүйцэтгэж, төлөвлөгчид голлох үүрэгтэй  Албан ѐсны үйл явц буюу хөтөлбөр зохиох, хуваарь гаргах, төсөв зохиоход анхаарал хандуулж, стратеги төлөвлөгөө хяналтын үүрэг гүйцэтгэдэг 

Сүүлийн үеийн зарим дэвшлүүд



Scenario Planning Pierre Wack (1973)  Нөхцөл байдлын дүрслэл хийх нь хүндрэлтэй боловч үр дүнтэй  Тоонд бус зөн совинд найдах

Стратеги төлөвлөлтийн аюулын шинж чанарууд Wilson (1994) Ажиллагсад процессийг гартаа авдаг  Ажилтнууд шинжилгээнд голлон анхаарч алсын хараанд анхаарлаа хандуулдаггүй бизнесийн хөгжилд анхаарахаас  Үндсэн илүүтэй бусад байгууллагуудтай нэгдэх, зарим нэгжээ устгахад хүргэдэг үйл явц стратегийн сонголт  Төлөвлөлтийн хийхэд саад учруулдаг  Төлөвлөлт нь байгууллагын болон соѐлын шаардлагуудыг орхигдуулдаг  Гадаад орчин тодорхойгүй, өөрчлөгддөг үед урьдчилан тооцоолж нэг зүйлд чиглүүлэх боломжгүй 

Төлөвлөлтийн сургуулийн биелэх нөхцөл

Төлөвлөгчид шинжээчийн үүрэг гүйцэтгэж, мэдээллийн орцыг бүрдүүлдэг байх  Хэрэгжих боломжийг үнэлэх зан төлвийг бүрдүүлэхэд  Стратегийн (стратегийн каталист ) чухал ач холбогдолтой стратегийг кодлох, боловсронгуй  Гарсан болгох, хөтөлбөр, төсөв зохиохыг төлөвлөгчид зэрэгцэн хийж болно  Бүтээлч төлөвлөгч нар стратегич байж болно 


Өнгөрсөн үеийн түүхгүй байгууллага төлөвлөлтийн сургуулийн үзэл санаагаар төлөвлөлт хийх боломжтой юу?  Төлөвлөлтийн сургуулийн үзэл санаа ямар салбарт илүүтэй ашиглагдаж байна вэ?  Жишээ гарган тайлбарлана уу?  Түүний давуу болон сул талыг хэлнэ үү? 

Эдийн засгийн онолын хувьсгал



1980-аад онд дизайн болон төлөвлөлтийн сургуулийн үзэл санаанд тулгуурласан бөгөөд 2 нэмэлт оруулсан  Стратеги боловсруулах бус стратегийн өөрийнх чухлыг голчилсон  Стратегийн менежментийн зааварлах шинжийг судалгааны обьект болгосон  Стратегийн менежмент нь тухайлсан салбар болж, зөвөлгөө өгөх агентлагууд бий болсон



М.Портерын үүрэг  1980 онд Өрсөлдөөний стратеги номоо хэвлүүлсэн  Өрсөлдөөний болон үйлдвэрлэлийн анализ хийх арга, аргачлалууд

Гол санаа

 Тодорхой

салбарт одоогийн болон ирээдүйн өрсөлдөгчдөөс хамгаалах цөөн хэдэн гол стратеги буюу зах зээлд эзлэх байр суурь /Стратегийн хязгаарлалт /  Стратегийн менежментийн гол санаа нь зохистой уялдаа холбоог тодорхойлохын тулд анализ хийж, оновчтой стратегийг хайж олоход чиглэгдэнэ./Стратегийн байршлаа олоход төлөвлөлтийн үйл явц чиглэгддэг /  Байгууллагын бүтцээс гадна салбарын бүтэц гэсэн ойлголт, стратегид чухал нөлөөтэй салбар, зах зээл өрсөлдөөнтэй эдийн  Тухайн засгийн шинж чанартай байх

Санааны үүсэл 

МЭӨ 400-аад онд Sun Tzu “Дайтах урлаг”  Зүүн Азид ихээхэн тархсан, нөлөөтэй  Зах зээл бол дайны талбар Tung (1994) дайснаа буулгаж авах нь  Тулалдахгүйгээр чадварын оргил  Дайсан чинь чадалгүй бол чадалгүй мэт харагдах  Жижиг төвлөрсөн нутагт хөрш орнуудтай нь найрамд



1780-1831 Carl Von Clauswitz “Clausewitz on War”  Стратеги нь тулгуур хана буюу довтлох, хамгаалах, маневарлахаас хамаарна

Санааны үүсэл 

Бизнес зөвлөгөө  1960 онд зөвөлгөө өгөх бизнес 1970,1980 онд цэцэглэсэн бөгөөд байршуулах сургуулийн ойлголтыг хөгжүүлсэн  Boston consulting group – Growth and Market share matrix, experience curve

Санааны үүсэл

1980-оны дараагаас стратеги менежментийн онол, практикт ноѐлох байр эзэлсэн  Тодорхой өгөгдсөн нөхцөлд төгс стратеги хэрхэн боловсруулах талаар системтэй судалгаа  Портер бизнесийн стратеги нь пүүсийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа зах зээлийн бүтцээс хамаардаг  Салбарын өрсөлдөөнд нөлөөлдөг 5 хүчин зүйл  Ялгаварлах ба өртөг багатай байх өрсөлдөөний давуу тал бий болгох 3 төрлийн стратеги  Үнэ цэнийн гинжин хэлхээ 

Санааны үүсэл

1980-оны дунд үеэс “Стратегийн бүлэг” тухай ойлголт Hunt (1972)  Гэр ахуйн хэрэглээний салбар дахь өрсөлдөгчид цөөн боловч салбарын ашигт байдал доогуур байгааг ажигласан, ялгаатай стратеги ашиглаж зах зээлийн хүчийг бууруулсан  Стратегийн ерөнхий бүлгүүд Henry Mintzberg • Niche Players – Сиймхийд тоглогчид • Pioneers – Эхлэн нэвтрэгсэд • Local Producers – Орон нутгийн үйлдвэрлэгчид • Dominant firms – Тэргүүлэгчид • Me-too firms – Бусдыг дуурайгчид • Worldwide replicators – Дэлхий даяар тараагчид • Rationalizers – Голбаль компаниуд • Сonglomerates –Конгломератууд 

Стратеги боловсруулалт бол зөн билгийн үйл явц

Байгууллагын захирал стратегийг бүтээн босгогч буюу стратеги нь түүний оюун санааны үйл явц билиг, үнэлэлт, туршлага,  Зөн мэдрэмж  Стратеги нь алсын хараа, хэтийн төлөв буюу урьдаас тооцоолсон мөртлөө нарийн ширийн нь үүсмэл 

Entrepreneur

Капитализмыг урагш хөтлөгч хөдөлгүүр нь бүтээлч сүйрэл – моторыг залагч нь бизнес эрхлэгч (Schumpeter) үүсгээгүй боловч давуу тал  Нөөцийг үүсгэхээр ашигладаг, шинэ санаа гаргахаа болихоор бизнес эрхлэх үүргээ гүйцэтгэхээ больдог эрхлэгч тодорхой бус байдлыг  Бизнес шийдвэрлэх, эрсдэл үүрэгчтэй адил. Knight(1967)  Бизнесийн үйл ажиллагаа нь эрсдэл хүлээх явдал.(Peter Drucker) 

Bold-Stroke – Эрэлхэг цохилт (Cole 1959)

Тооцоолон бүтээгч  Мэдрэмжээрээ шинийг санаачлагч  Өөдрөг үзлээрээ дэмжигч  Хүчтэй бизнесийн байгууллагыг бүтээгч  Их Британи (Virgin Group, Richard Branson) 

• Би зах зээлийн судалгаа, санал асуулга, ерөнхий стратеги боловсруулах зэргээс хамааралтай шийдвэр гаргадаггүй • Хамтарсан компаний байгуулах замаар эрсдлийнхээ хэмжээг буулга... Эрсдэл өндөртэй хамтарсан компани байгууллахаас хол яв. • Хөрөнгө оруулалтаа үнэлж байхдаа...хөрөнгө оруулалтыг хийхээр шийдвэрлэж байхдаа битгий хаширла, түүнийг хийхийн төлөө яв.

Who is entrepreneur Intrapreneurship (Pinchot, 1985)  Хувийн шинж чанартай  Урьдчилан үйлдэл хийдэг  Өөрийн оюун ухаандаа найддаг  Байгууллагын манлайлал  Байгууллагын доторхи стратегийн санаачлагыг авсан хүмүүс  Бизнес эрхлэгчийн нийтлэг зан чанар  Хяналтаа тогтоох, бусдаас хараат бус байх, зорьсондоо хүрэх хүчтэй хэрэгцээ, эрсдлийг хүлээх хандлага McClelland(1961)  Бизнес эрхлэгч нь Мөрийтэй тоглоомчин, дамын наймаачин, эрсдэл үүрч явдаг хүн биш “ 

Who is entrepreneur





Бизнес эрхлэгчдийн шийдвэр гаргалтын алдаа 

Хэт итгэх, цөөн шинж дээр үндэслэн хэт ерөнхийлэх Barney(1987)



Нөхцөл байдлыг илүү эерэгээр..сул талаас илүү давуу талыг, аюулаас илүү боломжийг, гүйцэтгэл сайн байхыг муу байхаас илүүтэй төсөөлдөг Palich, Bagby (1995)



Are Entrepreneurs Mercurial Bird (1992)

Стратеги боловсруулалт ба бизнес зан төлөв 

Шинэ боломжийг эрж хайх Peter Drucker



Зоригтой үйлдэл хийхийн тулд эрх мэдэл төвлөрөх Сollins, Moore 1970



Бизнес эрхлэгчийн стратеги боловсруулалт бол гэнэтийн явдал тохиолдоход томоохон үсрэлт хийх



Бизнесийн байгууллагын голлох зорилго өсөлт

Sam Steinberg’s

Sam Steinberg 1917-1978 бүх насаараа тус бизнесийг эрхэлсэн  60 жилийн хугацаанд стратегидаа 2 өөрчлөлт хийсэн  Өөртөө үйлчлэх дэлгүүр 1930, худалдааны төв-1950  8 дэлгүүрийн борлуулалт унасан – нэг шөнийн дотор нэгнийх нь нэрийг өөрчилж, үнийг нь буулгаж, хэрэглэгчдэд шуудангаар хүргүүлэн, өөртөө үйлчлэх дэлгүүр болгож, ихээхэн өссөн.  Санаа нь эрс шийдэмгий гүйцэтгэл нь болгоомжтой 

Canadella

Larry Nadler – 1960  Эмэгтэйчиүүдийн дотуур хувцас, даруулга үйлдвэрлэгч  Секс хувьсгал гарч, нийгэмд өөрчлөлт бий болсон  Голлох бүтээгдэхүүн “Корсет” ийн зах зээл 30%-иар буурсан  Францын нэг компани цоо шинэ бүтээгдэхүүн гаргасан  Хамтран ажиллах санал тавих явцдаа шинэ санаа, бодолд автсан байдаг. 

Дүгнэлт

Стратеги нь удирдагчийн оюун санаанд үзэл бодол хэлбэрээр оршдог, урт хугацааны зүг чиглэл, ирээдүйн зөн билигтэй холбоотой  Удирдагч алсад хүрэх төсөөллөө өөрөө, хэт улайран бий болгодог, хэрэгжүүлэлтийг өөрөө хянадаг эрхлэгчийн стратеги нь урьдчилан  Бизнес тооцоолсон боловч үүсмэл шинжийг мөн агуулдаг  Бизнес эрхлэгчийн стратеги нь зах зээл дээр гадны өрсөлдөөнөөс хамгаалагдсан, хэд хэдэн байршил буюу орогнол эзлэхэд чиглэх хандлагатай байдаг 

Стратеги боловсруулалт үйл ажиллагааны явцад аяндаа бий болдог

Стратеги менежмент тасралтгүй суралцах үйл явц менежмент зөвхөн өөрчлөлтийн  Стратеги менежмент байхаа больж өөрчлөлтөөр удирдагдсан менежмент болжээ Lapierre (1980) хэрэгжүүлэлтийн алдаа бүр  Стратегийн стратеги боловсруулалтын алдаа байдаг хэрэгжүүлэлтийг салгах нь  Боловсруулалт сэтгэхүйг, үйлдлээс салгаж байгаа хэрэг  Стратеги боловсруулахдаа хэт олон зөгийтэй, хангалтгүй цөөн ялаатайгаар ажилладаг юм болов уу? 

Стратеги боловсруулалт үйл ажиллагааны явцыд аяндаа бий болдог

Стратеги нь олон төрлийн ажилтнуудын жижиг, сажиг шийдвэр үйлдлүүдээс бий болдог, хугацаа өнгөрөхийн хирээр тус өөрчлөлтүүд нь зүг чигт томоохон өөрчлөлт хийдэг өөрсдөө өөрчлөгдөн сайжрах  Стратегичид явцдаа стратегийн алсан хараагаа урамшуулан тэтгэх ѐстой. Quinn (1980) боловсруулах, хэрэгжүүлэх үйл  Стратегийг явцыг өсөн нэмэгдэх байдлаар нэгэн зэрэг нэгтгэх нь үр ашигтай стратегийн менежментийн гол урлаг 

Стратеги боловсруулалт үйл ажиллагааны явцад аяндаа бий болдог  Хувьсахуйн

онол (evolutionary theory)  Өөрчлөлт нь байгууллагын дэд системүүд хоорондын харилцан үйлдлээс гарч ирдэг  Ө/Х байгууллагын өдөр тутмын ажил болон шинэ нөхцөл байдал хоѐрын хоорондын харилцан үйлдэл нь суралцах чухал эх сурвалж  Стратегийн аз туршилт – Quinn, Joseph Bower, Pincot  Гадаад бизнес эрхлэгчид шиг дотоод ажилтнууд өөрсдийн санаа, аз туршилтыг хэрэгжүүлэхийн тулд бусадтайгаа нөөцийн төлөө өрсөлддөг . Менежерүүдийн өөрсдөө суралцах нь аливаа албан ѐсны анализаас чухал  ӨХ стратегийн санаачлага нь гүнд бий болж, дунд шатны менежерүүдийн түлхэлтээр хөгждөг.  Суралцах үйл явц дээр суурилсан үүсмэл стратеги  Үүсмэл стратеги нь байгууллагын туршилт хийх чадавхийг чухалчилж байгаа учраас стратегид суралцах үүдийг нээдэг

Өнгөрсөнөө эргэн харж мэдрэх нь

 Менежмент

нь өнгөрсөн туршлагаасаа мэдрэх үйл явцаар ихээхэн хязгаарлагддаг Karl Weick (1979) сонгох, хадгалах гэсэн хувьсахуйн  Өөрчлөгдөх, экологийн хууль  Ямар нэгэн зүйлийг хий  Юу хэрэгтэй бөгөөд бүтээмжтэй эсэхийг нь олж мэдээд сонго  Боломжтой зан төлвийг хадгал  Менежерүүд төсөөлсөн шинэ стратегиа бий болгохын тулд өргөн хүрээтэй чадвар ба туршлагатай байх ѐстой  Бүхий л ухаарал эргэн харсанаа тусгаснаас үүдэлтэй  Үйлдэл хийхгүйгээр суралцах боломжгүй  Диверсификаци хийхээр шийдсэн компани маш олон зах зээлд нэвтрэн орж үзээд өөрийн хамгийн сайн чадахыг сонгох хэрэгтэй, тэгээд үргэлжлүүлэн ажил

Дүгнэлт

 Байгууллагын

орчин тааварлашгүй, стратеги үүсэхэд хэрэгтэй мэдлэг тархсан байдаг, стратеги нь цаг хугацааны явцад суралцах үйл явцаас үүсэн бүрэлддэг  Стратеги боловсруулалт ба хэрэгжүүлэлт ялгаагүй  Лидер хүн тасралтгүй суралцах ѐстой, ихэнх тохиолдолд хамтын системээрээ суралцдаг, олон стратегичтай  Суралцах үйл явц нь үүсмэл хэлбэртэй бөгөөд сэтгэлгээг эргэн хөгжүүлдэг учраас үйлдлээсээ ухаарах хэрэгтэй болдог.  Сэтгэлгээ ба үйлдэл, суралцах ба хянах, өөрчлөлт ба тогтвортой байдлын нарийн уялдааг бий болгох

Суралцагч байгууллага

Соѐлын хувьсгал ба Японы корпорациуд

 Стратеги 

боловсруулалт нь хамтын танин мэдэхүйг удирдах явдал бөгөөд хэрэгжүүлэхэд амаргүй 1980-аад оноос Японы өвөрмөц, технологи, соѐл америкийн корпорациудын анхаарлыг татсан  Ажиллагсдын мотивыг нэмэгдүүлэх, санаачлагыг дэмжих

 Соѐл

гэдэг нь байгууллагын оюун ухаан бөгөөд уламжлал, зуршил, түүх, бэлгэ тэмдэг, барилга, бүтээгдэхүүнд тусгалаа олсон бүгдээрээ хуваалцах итгэл үнэмшил  Байгууллагын соѐл нь хүний эд эсийн адил нийгмийн эд эс бөгөөд байгууллагын бүтцийн араг ясыг байгууллагын процессийн шөрмөсүүдтэй холбодог. Pettigrew (1985)

Соѐл ба стратеги

Andrew Pettigrew 1985 Британийн химийн үйлдвэрийн тухай дэлгэрэнгүй судалгаа хийхдээ соѐлын хүчин зүйлсийг авч үзсэн  АНУ-д Feldman (1986) Соѐл ба стратегийн өөрчлөлтийн харилцан хамаарал  Barney (1986) Соѐл нь өрсөлдөөний давуу талын эх сурвалж болох тухай  Канадад Firsirotu (1985) Стратегийн өөрчлөлт нь соѐлын хувьсгал болох нь 

Стратеги ба соѐлын нийцлийн судалгаа, практик  Соѐл

нь байгууллагын сэтгэх арга барил болон анализ хийх, шийдвэр гаргах хэв маягт нөлөөлдөг  Соѐл нь хүмүүсийн шийдвэрийн угтвар нөхцөлийг бий болгож байдаг үзэл санааны шүүлтүүрийн үүрэг гүйцэтгэдэг Snogdgrass (1984)  Женерал Моторсын шийдвэр гаргах хэв маяг  Стратегийн

өөрчлөлтийн эсэргүүцэгч болох нь  Соѐлын гүнзгий суусан итгэл үнэмшил ба далд таамаглалууд нь том өөрчлөлт хийхэд дотоод хаалт болдог  Байгууллагад соѐл байдаггүй, байгууллага өөрөө соѐл учраас үүнийг үндсээр нь өөрчлөх ямар ч боломжгүй Karl Weick  Менежерүүд гадаад орчны өөрчлөлтөнд өөрсдийн соѐлын дагуу хариу үйлдэл хийдэг

Стратеги ба соѐлын нийцлийн судалгаа, практик

 Стратегийн  

өөрчлөлтийн эсэргүүцлийг даван туулах Дээд шатны удирдлага соѐлд уян хатан байдал ба шинэчлэл чухал үүрэгтэйг ойлгох хэрэгтэй Lorsch (1986) Стратегид гарах томоохон өөрчлөлт нь соѐлын суурь өөрчлөлт дээр тулгуурлах ѐстой Bjorkman (1989) • Стратегийн зүг чиг алдагдах • Одоогийн итгэл үнэмшилийн системийг хайлуулах • Туршилт ба дахин боловсруулалт • Тогтворжилт

 Ноѐрхмол 



үнэ цэнэ Хамгийн сайн нь болохын эрэлд Peters and Waterman (1982) Соѐлоор дамжуулан өрсөлдөөний давуу талаа хадгалах 7S – Subordinate goals, strategy, stuff, system,style,structure

Стратеги ба соѐлын нийцлийн судалгаа, практик

 Нөөц

өрсөлдөөний давуу тал болох нь  Материаллаг соѐл – байгууллага дахь биет болон бует бус нөөцүүд нь байгууллагын гишүүдтэй харилцан үйлчлэлд орсоноор бий болдог  Нөөцөд

тулгуурласан онол Jay Barney 1991



Пүүс нь биет болон биет бус нөөцүүдийн багц



Багцыг нэгэн систем болгож байгаа зүйл нь хамтын эзэмшиж байгаа хөрвүүлгийн торон сүлжээ бөгөөд материаллаг соѐл болон нийгмийн соѐлд нэгддэг • Үнэт чанар • Ховор байдал • Дуурайх боломжгүй байдал • Орлуулах боломж

Соѐлын сургуулийн угтвар нөхцөл

 Стратеги

бүрдэлт нь нийгмийн харилцааны үйл явц, байгууллагын гишүүдийн итгэл, үнэмшил дээр үндэслэгддэг  Байгууллагын гишүүд өөрсдийн соѐл дотор нуугдах итгэл үнэмшлийнхээ зарим хэсгийг л тодорхойлох бөгөөд эх үүсвэр, тайлбар нь бүрхэг  Иймээс стратеги нь байршлаас илүү үзэл санааны шинжтэй, хамтын сонирхолоос үндэслэсэн, өрсөлдөх давуу байдлыг олгох нөөц, чадавхид гүнзгий суудаг  Соѐл нь одоогийн стратегийг үргэлжлүүлэхийг дэмждэг учраас стратегийн өөрчлөлтийг нэг их урамшуулдаггүй.

Denison organization cultural model


Соѐл ухамсарлагдах боломжтой юу? 2. Энэ сургуулийн үзэл санаа нь байгууллага бүрт тохирох уу? 3. Стратегийн өөрчлөлтэнд соѐл яагаад, ямар хэлбэрээр хаалт болдог вэ? Ямар салбарт 1.


Стратеги бүрдэлт нь хэлэлцэн тохиролцох үйл явц


бүрдэлтийн нэгдмэл тохиролцоонд хүрэхийн тулд эрх мэдэл, хүч чадлыг ашиглахтай холбоотой нөлөөлөх үйл явц  Хүч чадал ба зах зээл, хүч чадал ба улс төрийн ялгаа  Албан ѐсны болон албан бус холбоо байгуулах  Хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулах  Хуйвалдах  Эвсэл байгуулах гэх мэт эрх мэдлийн хэлхээнүүд  Байгууллагуудыг хүрээлэхээс гадна мөн түнрүү чиглэдэг.  1970-аад оноос эхэлж байгаад зогсонги байдалд орсон боловч сүүлийн үеэс эрчимжсэн (Joint Venture)

Эрх мэдлийн сургуулийн урсгалууд

Мacro Power

Micro Power

Байгууллага өөрийн хөө сонирхолын төлөө бусад байгууллагуудтай зөрчилдөх, хуйвалдах, ялан дийлэх, хамтран ажиллахтай холбоотой

Байгууллагын дотоод оролцон тоглогчдын ашиг сонирхолын зөрчилдөөн, тэмцэл, хуйвалдаан, хамтран ажиллахтай холбоотой

Микро: Стратеги боловсруулалт нь улс төрийн үйл явц

 Зөрчилдөөнтэй

хувь хүн, бүлгүүдийг нэгтгэх үйл явц  Аливаа зорилтот стратеги нь хувь хүмүүсийн өрсөлдөөний зорилго, эвсэл, зөрчилдөөнөөс хамааран үе шат бүрдээ гажууддаг.  Байгууллага доторх улс төрийн тоглоомууд  Coup d’ etat – Гэнэтийн хүлээгдэж байгаагүй залгамжлал  Insurgency game – Бослого  Sponsorship game – Ивээн тэтгүүлэх тоглоом  Аlliance-Building game – Холбоотон үүсгэх  Empire Building – Хаант улс байгуулах  Whistle Bloving – Шүгэл үлээх  Young Turks – Залуу Туркууд

Яагаад? Bolman, Deal (1977)



Байгууллага өөрөө олон янзын хувь хүн ба сонирхолын бүлгүүдийн эвсэл

 Эвслийн

гишүүд нь итгэл үнэмшил, мэдээлэл, сонирхол, зорилго, үзэл бодлоороо ялгаатай



Гол шийдвэр нь хязгаарлагдмал нөөц буюу хэн юу авах вэ гэдэгтэй холбогддог

 Нөөцийн

давуу байдал нь байгууллагын үйл ажиллагаанд голчилж, эрх мэдэл, хүчийг үүсгэдэг

 Зорилго,

стратеги нь оролцогчдын албан тушаалын төлөөх хэлэлцэх, тохиролцох, тэмцэх үйлдлээс үүснэ.

Удирдлагын боловсруулсан стратеги – Дотоод хэлхээ, холбоо Үүсмэл стратеги – Хамгийн хүчирхэг бүлгийн сонирхол

Улс төрийн стратеги бий болох



Байгууллага төвлөрөл багатай байх тусам улс төрийн тоглоомд их өртдөг.

 Ашиг

сонирхолуудыг дэс дараалуулан хангах Cyert, March

1963 

Улс төрийн үйл явцын дагуу гарсан шийдвэр нь дараагийн алхамуудаа бий болгож байдаг



Улс төрийн хүчтэй бүлгүүд сонирхолоо тусгасан

 Өрсөлдөгч

бүлгүүд стратегид өөрчлөлт оруулахын төлөө өрсөлдөх үед (Залуу туркууд ба хөгшин хамгаалагчид)

 Иймээс

стратеги нь бүхэлдээ зорилтот байж чадахгүй /талуудын хувьд/ анхлан тооцоолсоноос зөрдөг



Улс төрийн хагарал ихтэй байгууллагад нэг зорилго, нэгдсэн стратеги байх боломжгүй /гэхдээ хуйвалдаан /

Улс төрийн гажиг нөлөө ба үр ашиг

 Итгэл

үнэмшил, үзэл санааны хувьд байгууллагыг хуваах

 Голлох

зорилгоос илүүтэй хуйвалдаан, тэмцэлд ихээхэн цаг хугацаа нөөц зарцуулагддаг

 Сонголтын

гажуудлууд /Залуу туркууд, хүчний хуучирсан

төвүүд/ Шүгэл үлээгчид болон залуу туркуудын тоглоомын үед албан ѐсны эрх мэдэлтэнгүүдийн хариуцлаггүй байдал, зохисгүй үйлдлийг арилгахад чиглэгддэг . 

Улс төрийн хамгийн хүчтэй бүлгийг удирдлагаар томилдог



Улс төр асуудлын бүх талыг маргааны бай болгодог

 Хуучин 

системүүдийн хорьж байсныг урамшуулан дэмждэг

Улс төр нь хялбаруулдаг

өөрчлөлтийг

хэрэгжүүлэх

замыг

засаж,

Макро: Байгууллагын гадаад хяналт

 Байгууллага

ба орчны хоорондын хамаарлыг тусгадаг



“The External Control of Organizations ” Pfeffer, Salacik (1978)



Organization try to change the environment in accordance with ability



Энэ орчинд хариу үйлдэл гэхээсээ илүүтэй харилцан тохиролцож хэлцэлд хүрэх үйл явцыг илэрхийлдэг

 Байршлийн

сургууль – Хувьцаа эзэмшигчид, зах зээл, өртгийн болон үнэ цэнийн өрсөлдөөний давуу байдал



Эрх мэдлийн сургууль – Бүх оролцогч талууд, орчин, орчинтой харилцаа холбоо тогтоох замаар өрсөлдөөний давуу байдал олж авах

Ашиглагдаж болох стратегиуд ба ойлголтууд

 Өөртөө

нэгтгэх (Merger)

 Лоббидох  Оролцогч

талуудын шинжилгээ

 Стратегийн жолоодлого

ба хуйвалдаан

 Сүлжээ (Network)  Хамтын

стратеги (Collective strategy)

 Хамтарсан

компани (Joint venture)

 Стратегийн

түншлэл (Strategic alliances)

 Стратегийн

гэрээт ажил (Strategic sources)

Стратегийн түншлэлүүд

Дүгнэлт


бүрдэлт нь хүч ба улс төрөөр бий болдог, тухайн үйл явц нь байгууллага дотод эсвэл гадаад орчин дахь байгууллагын зан үйл


үүсмэл байх хандлагатай хэтийн төлөв гэхээсээ байршил ба хуйвалдааны хэлбэртэй


боловсруулалт нь ятгалга, тохиролцоо, сөргөлдөөн зэрэг улс төрийн тоглоом бөгөөд урт хугацаанд нэг гишүүн дагамгайлж чаддагүй


боловсруулалт нь байгууллага өөрийнхөө тусын тулд бусад холбоодууттай стратегийн маневр хийх, хамтрах, сүлжээ бий болгох нөлөөллөөр бий болдог.


БАЙГУУЛЛАГЫН ОРЧИН ГОЛ ТОГЛОГЧ

Орчин стратеги боловсруулах үйл явцад голлох үүрэгтэй  Байгууллага тус хүчин зүйлст хариу үйлдэл үзүүлэх ѐстой эсвэл хувь заяандаа эвлэрэх ѐстой бөгөөд удирдлагын хүчин чармайлт, оролдлого үхмэл хэлбэртэй  Өөрийн орчны орон зайд орогнох бөгөөд нөөц ховордтол, эсвэл тааламжгүй нөхцөл хүртэл оршин тогтнож, мөхнө 

Situational and contingency theory

Бүх зүйл болох гэж буй зүйлсээс хамаардаг буюу байгууллагын зорилго, стратеги, технологийн тогтвортой байдал нь гадаад орчны тогтвортой байдлаас хамаарна.  Орчны хэмжигдэхүүнүүд (Henry Mintzberg)  Stable – Dynamic  Complex  More Diversified  Hostility  Хүн амын экологчид / Population ecologist /  Байгууллага бий болоход түүний үндсэн бүтэц, зан төлөв тогтдог  Орчин нь хязгаарлагдмал нөөцтэй буюу багтаамжтай  Орчноос тодорхойлогдох шалгуурт тэнцсэн нь үлддэг 


Хэлбэржилт ба хувьсгал

 Байгууллагын

хүрээнлэн буй орчин, нөхцөл байдлыг

хэлбэршүүлэх  Стратеги бий болох үйл явцыг хувиргалт  Байгууллага ямар нэг төлөв байдалд оршдог бөгөөд стратеги нь нэг төлөв байдлаас нэгээд шилжих үйл явц




Цаг хугацааны ихэнх үед байгууллагыг өөрийнх нь өвөрмөц шинжүүдийн тогтворжсон хэлбэржлээр тодорхойлж болдог тогтворжилт нь хувьсгалын үйл явцад  Тэрхүү тасалддаг бөгөөд өөр хэлбэржил руу огцом хувирган өөрчлөгдөхөд хүргэдэг удирдлага нь тус хэлбэржилтийн  Стратегийн тогтвортой байдлыг хангах, хувьсгалын хохирлыг арилгах, үйл явцыг удирдах  Стратегийн бусад сургуулийн үзэл санаа нь аль н ч байж болох бөгөөд тохирсон нөхцөлд, тохирсон хугацаандаа байх ѐстой. 

Стратеги боловсруулалт нь оюуны үйл явц


хүний оюун санаанд хэрхэн бүрэлдэн бий болдог вэ? нь үзэл бодол, томъѐолол, зураглал  Стратеги хэлбэрээр бий болдог  Обьектив хандлага: Орчин нь бодитой, ухамсараас ангид учир оюуны шүлтүүрээр дамжиж таних мэдэх зураглал болдог  Субьектив хандлага: Орчин хүлээн авагчын хувьд оршин тогтнодог бөгөөд уг ертөнц нь загварлагдаж, томъѐологдох, бүтэцлэгдэх боломжтой.  Ертөнц дэндүү том боловч, хүний оюуны чадамж дэндүү хязгаарлагдмал  Аливаа зүйлсийн бодит чанар хүний сэтгэл зүйн нөлөөллөөр ихээхэн гажууддаг.

Стратегийн ач холбогдол бүхий шийдвэр гаргахад тохиох түгээмэл гажуудал

Гажуудал

Тодорхойлолт

Бататгах мэдээллийг хайх

Дүгнэлтийг үгүйсгэх мэдээллийг орхигдуулах

Хуучинсаг хандлага

Шинэ мэдээллийн дагуу санаа бодлоо өөрчлөх чадваргүй байх

Өнгөрснөө мартах

Хамгийн сүүлийн үйл явдалд анхаарлаа хандуулах

Хуурмаг хамаарал

Шалтгаан үр дагаварын хувьд хамааралгүй байхад хамааруулж хардаг

Өрөөсгөл ойлгоц

Хүмүүс тодорхой асуудлыг гарал, боловсрол, туршлага зэргээс хамааран өөр өөрөөр ойлгодог

Амжилт, уналтын холбоо

Амжилтыг хэн нэгний ур чадвартай холбодог боловч алдааг азгүй тохиолдол, хэн нэгний алдаа гэж үздэг

Тодорхойгүй байдлыг дутуу үнэлэх

Хэт өөдрөг үзэл, хуурмаг хамаарал, тайвшрах хэрэгцээ зэрэг нь тодорхойгүй байдлыг дутуу үнэлэхэд хүргэдэг.

Startegy

Recommend Documents