MATEGUL TANPA TALI SINOPSIS: Luh Manik sane sampun katinggal mati sareng kurenan ipun I Made Antara merasa sebet pisan, duaning kari manis-manisnyane ngerasayang tresna pinaka anake makurenan saget sampun kalahine mati dugas I Made Antara
jagi
ngelanjutin
pendidikan
ring
Mataram. Mangkin Luh Manik mamanah antuk
melajah
medagang
ring
mukak
umahnyane, iya matur ring matuan ipun. Raris makakalih matuannyane jagi ngijinin. Warung luh
manik
e
rame
pisan
anake
anak
matumbasan, sawireh dedarane jaen miwah bersih, service ne mase luung ten wenten pelanggan sane lami ngantosang. Antuk kejegegan Luh Manik sane tan sida-sida, cenik, kelih, tua, bajang makasami mapunduh ngebekin warungne luh manik jagi lakar nganggurin ipun. Ipun kajulukan antuk janda kembang, sawireh ipun kari jegeg pisan, kemikan manis kadi widyadari ring suarga loka.
Gede ombak, gede angin sekadi punika hidup luh manike luung nasib ipune medagang kanti ngidang nyekolahang pianak, menin umah lan sane lianan. Anak disisi, ngorta sane boya-boya apa buin sane luh-luh makasami pakrimik ngortang luh manik ngidang sekadi mangkin ulian ngadep kajegegean. Nanging kaliwat tebel kuping luh manike, ia tusing je lakar ngeringwang raos anak sane boya-boya dijalane. Ia tetep je megae ulet ngeyasain panak ipune lan matuannyane. Sane mangkin, wenten i gede parta sane sampun nyud pisan manah nyane jagi nganggen luh manik kurenan, sawireh kuren ipune bekung. Pertama nyane, luh manik meresidang nerima lamaran i gede partane, nanging ulian bencana sane nepen pianak ipun luh manik meseh manah nyane. Ipun ten meresidayang antuk dados kurenan i gede partane, sawireh iya merasa enu
madue
pianak
sane
jagi
anggene
penegulan idupnyane. Luh manik masi tan mresidayang dados kurenan gede partane sawireh medalem kurenan ipune. Yadiastun bekung, tetep kurenan gede partane lakar ngerasayang sakit hati tatkala nyingakin gede
parta ngemaduang kurenan ipun. Sane untat, Luh Manik mamanah lakar ngyasin pianakne lan matuannyane pateh sekadi janjin ipun tatkala i Made Antara sube ngalahin.
1. TOKOH UTAMA Luh Manik Luh Manik sane sampun katinggal mati sareng kurenan ipun merasa sebet pisan, duaning kari manismanisnyane pinaka
anake
ngerasayang makurenan
tresna saget
sampun kalahine mati. Luh Manik mamanah antuk melajah medagang ring mukak umahnyane, sesampune matur ring matuan ipun ngijinang. Warung luh manik e rame pisan anake anak matumbasan, sawireh dedarane jaen miwah bersih, service ne mase luung ten wenten pelanggan sane lami ngantosang. Ipun kajulukan antuk janda kembang, sawireh ipun kari jegeg pisan. Gede ombak, gede angin sekadi punika hidup luh manike. Luung
nasib ipune medagang kanti ngidang nyekolahang pianak, lan sane lianan. Anak disisi, ngorta sane boya-boya. Nanging kaliwat tebel kuping luh manike,
ia
tusing
je
lakar
ngeringwang raos anak sane boyaboya dijalane. Ia tetep je megae ulet ngeyasain
panak
ipune
lan
matuannyane. Sane mangkin, wenten i gede parta sane sampun nyud pisan manah nyane jagi nganggen luh manik kurenan, sawireh kuren ipune bekung.
Luh
manik
meresidang
nerima lamaran i gede partane, nanging ulian bencana sane nepen pianak ipun luh manik meseh manah nyane.
Sane
untat,
Luh
Manik
mamanah lakar ngyasin pianakne lan matuannyane pateh sekadi janjin ipun tatkala i Made Antara sube ngalahin. (sane mendominasi cerita punika Luh Manik)
2. PENDAMPING I Made Antara
I Made Antara kacritayang dados kurenan I Luh Manik(tokoh utama) wantah sekilas kemanten kerane ipun sampun
padem rikala luas
ngelanjutin
pendidikan
jagi ring
Mataram. Putu Sastra Ipun kacrityang dados pianak I Luh Manik wantah sekilas. I Gede Parta wenten i gede parta sane sampun nyud pisan manah nyane jagi nganggen luh manik kurenan, sawireh kuren ipune bekung. Matuannnyane Luh lan Muani Matuannyane luh lan muani kacritayang wantah sekilas.
I.
TEMA: Yadiastun sube kalahin kurenan, idup tan je puput neked ditu. Kari wenten pianak sane patut tresnain, anggen panegul idup iraga tatkala sampun tua.
II.
AMANAT: Yadiastun nemuang lacur idupe tan dados kelidin, nanging iraga tetep setata nunas ica ring Ida Bhatara, makenyem napi je sane lakar kapanggihin lan napi je sane sampun kapanggihin lintang. Patut iraga setata inget teken tresna sane tulus jagi ngicening bagia kawekas. Bagia punika tusing je ulian iraga harus ngelahang anak luh utawi muani sane tresnain, nanging tatkala iraga bagia akeh anak sane ngerasayang sebet, sakit hati muah duka. Yening kari wenten pianak miwah kulawarga sane patut tresnain, punika yasain dumun.
III.
NILAI YANG TERKANDUNG NILAI PENDIDIKAN Iraga patut seleg melajah yadiastun jalan idup sane sampun katulisin ring
gidate
lara
tur
keweh,
disubane dadi jeleme melah ditu
iraga lakar makatang peplajahang idup.
NILAI SOSISAL Eda je iraga setata mapisuna sareng anak
sane
sampun
kaorahang
ngidang nyalanin idup sane becik, sawireh nika lakar ngaenang anak lenan sengsara miwah sakit ati.
NILAI AGAMA Napi je situasi sane kapanggih, tetep iraga eling teken dewek nunas karahayuan
majeng
ring
Ida
Bhatara sareng sami.
PENUTUP
1. KESIMPULAN Indik kejemetan utawi keuletan Luh Manik mekarya anggen ipun ngrereh pangupa jiwa jagi ngemertenin pianak lan matuan ipun. Sarahina ipun taler tan lali nunas ica ring Ida Bhatara. Luh mani taler tan lempas ring janji utawi nitya wecana.
2. SARAN Iraga dadi manusa ten dados iri hati, ngraos sane boyaboya napi malih jagi mapisuna utawi gosip sane ten wenten buktin nyane. Nika tuah lakar ngae anak sakit hati. Iraga
dadi
manusa
sepatutne
napi
sane
jagi
kalaksanayang medasar antuk bhakti lan tresna sih majeng ring sesamen, Bhatara lan sarwa maurip sane tiosan.
SASTRA BAHASA BALI Mategul Tanpa Tali
OLEH : NAMA
: NI MADE SIANDARI
KELAS
: XII IPA8
NO
: 30
SMA N 1 ABIANSEMAL TAHUN PELAJARAN 2013/2014