ο
3 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΪΑΡΙΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ / PROJECT Α΄ τάξης
Σχολικό έτος 2011-2012 – 2ο τετράµηνο
ΜΑΘΗΤΕΣ – ΘΕΜΑΤΑ
Ευαγγελία Παπαδόγιαννη (Α 4) Ενήλικοι & παιδιά – Έφηβοι & νέοι Μίλτος Παυλόπουλος (Α 4) Ομιλία – Συνομιλία - Κουβέντα Μιχάλης Χούσος (Α 5) Παρουσίαση – Συστάσεις Κωνσταντίνα Βελέντζα (Α 1) Εμφάνιση Βαγγέλης Μακρής (Α 3) Συγκατοίκηση στο σπίτι & στην πολυκατοικία Ίρις Βασιλογιάννη (Α 1) Τραπέζι Στέφανος Βαχάρης (Α 1) Φιλία – Φλερτ – Έρωτας Παναγιώτης Πανταζής (Α 4) Επικοινωνία εξ αποστάσεως Δημήτρης Ικαράης (Α 2) Έξοδος – Διασκέδαση Δημήτρης Κώστας (Α 3) Μεταφορικά μέσα – Συγκοινωνίες Συγκοινωνίες – Υπηρεσίες Γιάννης Ανδρομιδάς (Α 1) Δημόσιοι χώροι – Περιβάλλον Περιβάλλον – Φύση
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Έμη Παπατριανταφύλλου
Τι είναι το savoir-vivre; Το savoir-vivre είναι γαλλική φράση που σημαίνει « ξέρω να ζω», δηλαδή ξέρω πώς να συμπεριφέρομαι σωστά, έχω « τρόπους». Το savoir vivre δεν είναι κάτι το δύσκολο ή το υποχρεωτικό, ούτε είναι δυνατό να τηρηθεί στην εντέλεια διότι έχει διαφορές με την κουλτούρα του εκάστοτε λαού, είναι όμως ένας κώδικας «συμπεριφοράς» ο οποίος βοηθάει εμάς και τους υπόλοιπους να ζούμε καλύτερα. Βρίσκεται στη ζωή μας και χωρίς να το καταλαβαίνουμε τηρούμε κάποιο κομμάτι του. Το Σύνταγμα ενός κράτους ή ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας είναι είδη savoir vivre, όσο περίεργο και να ακούγεται! Savoir-vivre σημαίνει να γνωρίζεις να ζεις και να φέρεσαι. Χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να χειρίζονται καταστάσεις αντί να τους χειρίζονται αυτές. Με λίγα λόγια θέλουν να μάθουν τους λεγόμενους «τρόπους καλής συμπεριφοράς».
Θέλουμε να μας συμπαθούν; Θέλουμε να αρέσουμε; Θέλουμε να μας αποδέχονται;
Πόσο πρακτικό είναι να είμαστε ευγενικοί, «να έχουμε τρόπους (ζωής)»;
Οι καλοί τρόποι είναι «της μόδας»;
Οφείλουμε να γνωρίζουμε τους καλούς τρόπους; Είναι εύκολο να τους «μάθουμε»;
Ποιοι είναι οι ορθοί κανόνες συμπεριφοράς ανάμεσα στα μέλη μιας κοινωνίας;
Θα έπρεπε να συμπεριφοράς;
διδάσκονται
στο
σχολείο
κάποιοι
κανόνες
ευγενικής
Σε αυτές και σε άλλες ερωτήσεις θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε παρακάτω.
3
Ενήλικοι & παιδιά – Έφηβοι & νέοι Ευαγγελία Παπαδόγιαννη
Είναι ξεκάθαρο πως δεν υπάρχει ένας σίγουρος τρόπος ανατροφής παιδιών για όλους τους γονείς, αφού το κάθε παιδί είναι μοναδικό και ο κάθε γονιός μοναδικός επίσης. Μερικά χρόνια πριν θεωρούνταν απολύτως φυσιολογικό να απευθυνόμαστε στους γονείς μας στον πληθυντικό, να ζητάμε άδεια πριν σηκωθούμε από το τραπέζι ή να προσφέρουμε σε κάποιον την θέση μας όταν την έχει ανάγκη. Σήμερα τα περισσότερα παιδιά τρώνε χρησιμοποιώντας τα χέρια τους αντί για μαχαιροπίρουνα, δεν δείχνουν τον απαραίτητο σεβασμό στους μεγαλύτερους και προσβάλλουν χωρίς κανέναν δισταγμό. Αυτό προκύπτει κυρίως από τη συμπεριφορά των μελών της οικογένειάς τους αφού οι ίδιοι οι γονείς συμπεριφέρονται εγωιστικά και κακότροπα... Κανείς όμως δεν θα ήθελε να αναθρέψει ένα κακομαθημένο και ιδιότροπο παιδί. Έτσι οι γονείς με το που τα παιδιά αρχίζουν να λένε τις πρώτες τους λέξεις θα πρέπει να τους μάθουν κάποιες κύριες λέξεις όπως « ευχαριστώ», «παρακαλώ» και «ορίστε»! Ύστερα από την εκμάθηση αυτών των λέξεων ένα παιδί μπορεί εύκολα να υιοθετήσει από μόνο του κάποιες βασικές αξίες όπως ο σεβασμός, η ειλικρίνεια και η κατανόηση προς τους άλλους. Οι γονείς δεν μπορούν να αναγκάσουν ένα παιδί να είναι ευγενικό αλλά να του διδάξουν ορισμένους ορισμένους βασικούς βασικούς κανόνες ώστε να μην υπερβαίνει τα όρια που του έχουν θέσει, μόνο με την προϋπόθεση ότι και οι ίδιοι οι γονείς είναι τυπικοί και τηρούν τους ίδιους κανόνες με τα παιδιά τους. Είναι σωστό οι γονείς να εξηγήσουν στα παιδιά τους ότι οι καλοί τρόποι είναι σημαντικοί τόσο για μια αρμονική συνύπαρξη μέσα στην οικογένεια όσο και για μια αρμονική συνύπαρξη με την ένταξη τους στην κοινωνία. Έτσι θα μπορέσουν να συνειδητοποιήσουν ότι δεν ζουν μόνα τους ούτε μέσα στο σπίτι αλλά ούτε και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Πρέπει να τους εξηγούν μέσα από παραδείγματα τους σωστούς τρόπους ώστε να είναι σίγουροι πως έχουν κατανοήσει το ότι δεν πρέπει να προσβάλλουν ή να πληγώνουν κάποιον. Μερικά παραδείγματα Παρακάτω θα αναφέρουμε μερικά παραδείγματα παραδείγματα της καθημερινής μας ζωής, ώστε να πάρουμε μια ιδέα για το τι σημαίνουν τρόποι καλής συμπεριφοράς ή απλώς καλοί τρόποι. •
•
Όταν συναντάμε κάποιον τον χαιρετάμε. Ο χαιρετισμός είναι μια ευχή σε κάποιον για να έχει μια όμορφη μέρα ή ένα όμορφο βράδυ. Το να μην του πούμε τίποτα αρχικά δεν είναι ευγενικό και ύστερα δείχνουμε πως δεν θέλουμε να του ευχηθούμε τίποτα. Επιτρέπεται να δείχνουμε με το δάχτυλο κάποια αντικείμενα αλλά σε καμιά περίπτωση ανθρώπους. Δεν είναι καθόλου ευγενικό να συμπεριφερόμαστε σε έναν άνθρωπο σαν να είναι αντικείμενο. 4
•
•
•
•
•
•
•
Στο τραπέζι χρησιμοποιούμε μαχαιροπίρουνα και όχι τα χέρια μας για να φάμε το φαγητό μας. Απολαμβάνουμε την καλή παρέα και συγχαίρουμε αυτόν που έφτιαξε το φαγητό για εμάς. Δεν κρίνουμε κανέναν σύμφωνα με την εμφάνιση, την εθνικότητα, τις ικανότητες ή τις γνώσεις του. Δεχόμαστε το γεγονός ότι είμαστε όλοι διαφορετικοί και ίσοι χωρίς να τοποθετούμε «ταμπέλες» στους ανθρώπους ανθρώπους που είναι διαφορετικοί διαφορετικοί από εμάς. Προσφέρουμε τη θέση μας σε κάποιον που τη έχει περισσότερη ανάγκη από εμάς όπως σε μια έγκυο έναν ηλικιωμένο ή έναν άρρωστο. Προσφέρουμε δηλαδή ανακούφιση σε κάποιον εφόσον δεν μας κοστίζει τίποτα. Ζητάμε πάντα άδεια πριν δανειστούμε κάτι από κάποιον ακόμα και αν αυτός ανήκει στα μέλη της οικογένειάς μας. Δεν χρειάζεται να εκθέτουμε τον εαυτό μας ούτε σε ξένους αλλά ούτε και στα συγγενικά μας πρόσωπα. Είμαστε διακριτικοί και δεν ψάχνουμε κρυφά προσωπικά θέματα κάποιου άλλου. Για παράδειγμα δεν ψάχνουμε το κινητό κάποιου ή την αλληλογραφία του. Ούτε και σε εμάς θα άρεσε κάποιος να εισβάλλει με το «έτσι θέλω» στην προσωπική μας ζωή. Όταν θέλουμε να κάνουμε ένα πάρτυ στο σπίτι μας προσέχουμε να είμαστε διακριτικοί και να έχουμε πάρει αδεία από τους γείτονές μας πριν οργανώσουμε το πάρτυ. Εάν χρειαστεί να απευθυνθούμε σε κάποιον ανώτερο π.χ. αξιωματικό καθηγητή κ.ά. προσέχουμε τον τρόπο που θα του μιλήσουμε, δείχνοντάς του σεβασμό. Μην ξεχνάμε πως για να καταφέρουν να φτάσουν στο σημείο που βρίσκονται κόπιασαν και κουράστηκαν σαν μεγαλύτεροι από εμάς και ίσως στο μέλλον βρεθούμε και εμείς στη θέση τους.
5
Ομιλία - Συνομιλία Μίλτος Παυλόπουλος Aνάμεσα στα άλλα που έχουν χαθεί στη σύγχρονη εποχή είναι και η συνομιλία. Χρειάζεται κάποια γαλήνη και μια ιδιαίτερη αγωγή νου και ψυχής για να υπάρξει ο αληθινός διάλογος, η προσφορά και η αντιπροσφορά. Ανήκουμε στους λαούς που έχουν μιλήσει πολύ και που σήμερα ακόμη μιλούν. Ο κλασικός ελληνικός κόσμος ανύψωσε την έμφυτη ροπή των λαών της μεσογειακής μεσημβρίας σε μια δύσκολη και θαυμαστή τέχνη. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως πρώτος αυτός ανακάλυψε ή εφεύρε την συνομιλία και την προίκισε με τόσο περιεχόμενο, με τέτοια περιωπή, ώστε τα πρότυπα που μας άφησε απομένουν ανεπανάληπτα. Οι πλατωνικοί διάλογοι αποτελούν πραγματική αποθέωση της συνομιλίας. Φυσικά, εδώ πρόκειται για μια οργανωμένη και προσχεδιασμένη συνομιλία. Ο διάλογος ξεκινάει από την απλή ανταπόκριση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους ανθρώπους, για να γίνει μία μορφή τέχνης. Έχει χάρη, κομψότητα, ευγένεια είναι «παιγνιώδης και συνάμα βαθύς. Αισθάνεται κανείς ότι τον κινεί η μεγάλη χαρά της δημιουργίας. Γίνεται αισθητική απόλαυση, ψυχική λύτρωση και πνευματική ανάταση. Ο λόγος όμως, τώρα δεν είναι για αυτή την καλλιτεχνική μορφή του διαλόγου αλλά για την ικανότητα των ανθρώπων να συνομιλούν.
Κανόνες Κάποιοι βασικοί κανόνες ώστε ένας διάλογος να είναι σωστός και να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, είναι οι εξής: •
•
•
•
•
•
Μάθετε να ακούτε. Η προσεκτική ακρόαση του άλλου είναι απαραίτητη για την σωστή επικοινωνία. Να μιλάτε καθαρά. Η πιο συνηθισμένη «ασθένεια» του προφορικού λόγου είναι η «ταχυλογία». Μην διακόπτετε τους άλλους. Στοιχειώδης κανόνας της κοινωνικής μας συμπεριφοράς. Μην μιλάτε μαζί με άλλους. Μην μιλάτε όλοι μαζί, ώστε ο ένας να μπορεί να καταλάβει τον άλλον. Αποφεύγετε να επαναλαμβάνετε συνέχεια την ίδια λέξη ή έκφραση. Δεν είναι ιδιαίτερα γοητευτικό να επαναλαμβάνετε σε κάθε πρόταση την ίδια λέξη, προκειμένου να διευκολυνθείτε στη ροή του λόγου. Να αποφεύγετε τις αδιάκριτες ερωτήσεις. Η διακριτικότητα μας κάνει αγαπητούς σε όλους.
6
•
• •
•
•
• •
Οι χυδαίες εκφράσεις ταιριάζουν μόνο σε χυδαίες κουβέντες. Δεν είναι μαγκιά να προσπαθείτε να σοκάρετε τους άλλους βρίζοντας. Μην παινεύετε τον εαυτό σας. Αφήστε τους άλλους να σας κρίνουν. κρίνουν. Μην προσβάλλετε τους συνομιλητές σας. Μην συναναστρέφεστε με ανθρώπους που δεν σας αρέσουν ή δεν σας ταιριάζουν. Όταν ρωτάτε να περιμένετε την απάντηση και όταν σας ρωτούν να απαντάτε. Αν δεν σας ενδιαφέρει η απάντηση, γιατί να κάνετε την ερώτηση; Μην χασμουριέστε – κυριολεκτικά και μεταφορικά – εμφανώς όταν μιλάει κάποιος άλλος. Πιθανότατα να βρίσκεστε σε μια κουβέντα βαρετή, ωστόσο δεν είναι καθόλου ευγενικό να το δείχνετε. Ο πληθυντικός προστατεύει κυρίως εσάς. Μην το υποτιμάτε. Μην αστειεύεστε και κάνετε θέμα το ελάττωμα που μπορεί να έχει κάποιος άλλος. Μην ξεχνάτε ότι δεν είστε «αναμάρτητοι». Εν ολίγοις, οι κανόνες καλής συμπεριφοράς μάς διευκολύνουν στη ζωή μας και μας δίνουν λύσεις. Μια συνομιλία ανάμεσα σε ανθρώπους που έχουν κάτι να πουν και που κατέχουν τον τρόπο να το πουν, δεν είναι μόνο μια μεγάλη αισθητική χαρά, είναι μια πολύτιμη εκγύμναση της ψυχής και του νου.
7
Παρουσίαση – Συστάσεις Μιχάλης Χούσος Στη σημερινή εποχή οι καλοί τρόποι έχουν διαμορφωθεί σαν κανόνες που χρησιμοποιούνται από από λίγους ανθρώπους. Οι καλοί τρόποι δεν δεν είναι μόνο να ξέρουμε να συμπεριφερόμαστε απέναντι στον συνάνθρωπο μας αλλά και για εμάς, για να είμαστε καλοί άνθρωποι. Στην παρουσίαση πρέπει να ξέρουμε να παρουσιάζουμε ή να συστήνουμε ένα φίλο μας ή μία φίλη μας. Όταν όμως θέλουμε να γνωρίσουμε μια κοπέλα περιμένουμε να μας συστηθεί η ίδια και να μας δώσει το χέρι της γιατί μπορεί να μην θέλει να συστηθεί.
8
Συγκατοίκηση Βαγγέλης Μακρής Σύμφωνα με τους κανόνες καλής συμπεριφοράς πρέπει να σεβόμαστε τον άνθρωπο ή τους ανθρώπους με τους οποίους συζούμε και πρέπει να μάθουμε να ζούμε αρμονικά, χωρίς προβλήματα μεταξύ μας, ώστε να είναι πιο εύκολη και ευχάριστη η ζωή μας στο χώρο μας.
Στο σπίτι Σίγουρα υπάρχουν τρόποι ή κανόνες που θα μπορούσαν να κάνουν καλύτερη τη συγκατοίκηση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους ανθρώπους και αυτό θα ήταν βεβαία εφικτό εάν τους τηρούσαν όλοι. Είτε, λοιπόν, ζούμε ως οικογένεια, είτε πρόκειται να συγκατοικήσουμε με κάποιον φίλο μας, θα πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη τα παρακάτω βασικά: •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Συμβάλουμε από κοινού σε όλα τα έξοδα που αφορούν το σπίτι. Σεβόμαστε τις προσωπικές επιθυμίες του συγκατοίκου μας και εάν σε κάτι δεν συμφωνούμε, πριν επιβάλουμε το «δικό μας», το συζητάμε πρώτα. Καλό είναι να υπάρχει συνεννόηση για τις υποχρεώσεις του σπιτιού. Το πιο σωστό είναι ο καθένας να αναλάβει από μια αρμοδιότητα και να προσπαθεί να την τηρεί. Έτσι θα αποφεύγονται οι καυγάδες μεταξύ των συγκατοίκων. Η τάξη και η καθαριότητα είναι βασικοί κανόνες που πρέπει να τηρούνται στο σπίτι! Μπορεί …λίγη σκόνη να μην πειράζει κάποιον, η βρομιά και η ακαταστασία όμως είναι σίγουρο ότι δεν είναι ό, τι καλύτερο για την καθημερινότητά μας! Συχνή αιτία τσακωμών σε ένα σπίτι ήταν, παλιότερα τουλάχιστον, η χρήση του σταθερού τηλεφώνου. Και σήμερα, πρέπει να υπάρχει ένα μέτρο στη χρήση του. Δεν καθόμαστε με τις ώρες μπροστά στην τηλεόραση και αγκαλιά με το τηλεκοντρόλ από τη στιγμή που δε ζούμε μόνοι μας στο σπίτι και, φυσικά, δεν κάνουμε διαρκώς ζάπινγκ, αφού είναι κάτι που σίγουρα θα εκνευρίσει τους υπόλοιπους. Δεν βάζουμε στη διαπασών την τηλεόραση ή τη μουσική που μας αρέσει, έστω κι αν δεν είναι ώρα κοινής ησυχίας. Δεν είμαστε αδιάκριτοι με τους συγκατοίκους μας. Δεν ψάχνουμε τα πράγματά τους ούτε κρυφακούμε πίσω από την πόρτα! Αποφεύγουμε να παρατάμε τα πράγματα μας σε οποιοδήποτε σημείο του σπιτιού και να τα ξεχνάμε εκεί …για μέρες. Φροντίζουμε να τα συμμαζεύουμε, αν μη τι άλλο, για να μην ενοχλούν τους υπόλοιπους. Όταν γυρνάμε αργά από μια έξοδο φροντίζουμε να μην κάνουμε φασαρία όταν μπαίνουμε μέσα στο σπίτι. 9
•
•
Όταν υπάρχει ένα προϊόν διατροφής, το όποιο καταναλώνουμε εμείς τελευταίοι, φροντίζουμε να το αντικαταστήσουμε άμεσα. Όταν θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε κάτι από τον συγκάτοικο μας, δεν θα πρέπει να το παίρνουμε αυθαίρετα, αλλά πρώτα να τον ρωτάμε.
Στην πολυκατοικία •
•
•
Όταν μετακομίζουμε σε μία πολυκατοικία, καλό είναι να παρουσιασθούμε και να συστηθούμε στους ενοίκους, χαιρετώντας τους ευγενικά και δηλώνοντας το όνομά μας και το διαμέρισμα όπου κατοικούμε. Είμαστε διακριτικοί με τους υπόλοιπους ενοίκους και δεν ελέγχουμε ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από τα γειτονικά διαμερίσματα, όπως και δεν σχολιάζουμε στον διάδρομο ή στο μπαλκόνι τους άλλους ενοίκους. Το ίδιο διακριτικοί είμαστε, όταν περνούμε μπροστά από διαμέρισμα ενός ενοίκου που έχει ανοικτή την πόρτα. Χαιρετάμε στους κοινόχρηστους χώρους όλους τους ενοίκους, ακόμη κι αν δεν τους γνωρίζουμε προσωπικά. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι μπορούμε, εφόσον δεν έχουμε ξαναμιλήσει με κάποιον στην πολυκατοικία, να τον σταματήσουμε στις σκάλες και να του διηγηθούμε την ιστορία της ζωής μας.
•
Δεν πειράζουμε ούτε ελέγχουμε την αλληλογραφία των άλλων.
•
Δεν κρατάμε για πολλή ώρα τον ανελκυστήρα στον όροφο μας.
•
•
•
•
•
•
•
Δεν μελετάμε μουσικά όργανα σε ώρες κοινής ησυχίας. Δεν ακούμε ραδιόφωνο και δεν βλέπουμε τηλεόραση έχοντας την ένταση στη διαπασών. Κανένας δεν θέλει να κοιμάται, πόσο μάλλον να ξυπνάει, με την αγαπημένη τηλεοπτική ή ραδιοφωνική εκπομπή του άλλου! Γενικά φροντίζουμε τις ώρες κοινής ησυχίας να μην ενοχλούμε τους υπόλοιπους ενοίκους της πολυκατοικίας με οποιαδήποτε δραστηριότητα, διότι όλοι δικαιούνται κάποιες ώρες χαλάρωσης και ξεκούρασης. Προσέχουμε να μη χρησιμοποιούμε το πλυντήριο ή την ηλεκτρική σκούπα σε ώρες κοινής ησυχίας. Πληρώνουμε εγκαίρως τα κοινόχρηστα και τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της πολυκατοικίας. Προσέχουμε να μην ενοχλούμε τους ενοίκους του κάτω ορόφου. Δεν τινάζουμε τα χαλιά όταν υπάρχουν απλωμένα ρούχα, αλλά ούτε και τα ψίχουλα του τραπεζομάντιλού μας στο μπαλκόνι τους! Εάν η πολυκατοικία διαθέτει χώρο στάθμευσης, δεν καταλαμβάνουμε τη θέση άλλου ενοίκου χωρίς την άδεια του. Κάτι πολύ σημαντικό σε μια πολυκατοικία είναι τα κατοικίδια ζώα, γι’ αυτό φροντίζουμε να μην ενοχλούν τους υπόλοιπους ενοίκους της πολυκατοικίας. Εάν το σκυλάκι μας γαυγίζει με το παραμικρό, πρέπει οπωσδήποτε να το εκπαιδεύσουμε. ‘Η εάν βρωμίσει στους κοινόχρηστους χώρους, πρέπει εμείς να 10
καθαρίσουμε και όχι να περιμένουμε πότε θα γίνει η καθαριότητα της πολυκατοικίας. •
Και τέλος, διατηρούμε όλους τους κοινοχρήστους χώρους καθαρούς. Δεν πετάμε τα σκουπίδια μας από το μπαλκόνι (!), έστω κι αν είμαστε στον 1ο όροφο και ο κάδος βρίσκεται ακριβώς από κάτω μας, ούτε αφήνουμε τις σακούλες των σκουπιδιών μας έξω από την πόρτα μας όλο το βράδυ.
Όπως βλέπουμε λοιπόν, με την χρήση κάποιων απλών κανόνων, που όμως αποτελούν οδηγό και σημείο αναφοράς στον τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να συμπεριφερόμαστε, μπορούμε να βελτιώσουμε κατά πολύ την συμβίωση μας μέσα σε μια πολυκατοικία.
11
Τραπέζι Ίρις Βασιλογιάννη
Savoir-vivre στο φαγητό Savoir-vivre σημαίνει να ξέρεις να ζεις και να φέρεσαι σωστά. Χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να χειρίζονται καταστάσεις αντί να τους χειρίζονται αυτές. Με λίγα λόγια θέλουν να μάθουν τους λεγόμενους «τρόπους καλής συμπεριφοράς». Μέσα από αυτή την παρουσίαση θα σας δώσουμε μερικά παραδείγματα για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνετε σε διάφορες περιπτώσεις. Σε αυτό το μέρος της εργασίας θα σας παρουσιάσουμε τους τρόπους καλής συμπεριφοράς στο οικογενειακό αλλά και στο επίσημο τραπέζι.
Οικογενειακό τραπέζι Στο οικογενειακό τραπέζι καλλιεργούμε κάποιους βασικούς «κανόνες»: •
•
•
•
•
Κλείνουμε την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιγνίδια για να μπορούμε να συγκεντρωθούμε αποκλειστικά στην οικογένειά μας. Καλό θα ήταν να απενεργοποιήσουμε και τα κινητά μας οι γονείς... Δεν σκύβουμε το κεφάλι μας πάνω από το πιάτο και το πιρούνι μας, αλλά φέρνουμε το πιρούνι στο στόμα μας. Δίνουμε στον καθένα το χρόνο που χρειάζεται για να μιλήσει για τα θέματα που τον ενδιαφέρουν και για τα νέα της ημέρας του. Περιμένουμε να τελειώσουν όλοι το φαγητό τους προτού σηκωθούμε. Ο καθένας μαζεύει το πιάτο του και ένα ακόμη σκεύος (αρκεί να μην είναι ασήκωτο), ώστε να δώσει το δικό του χέρι βοηθείας στη μαμά-νοικοκυρά.
Και μην ξεχνάμε: μόνο τα παϊδάκια συνηθίζεται να τρώμε με… το χέρι! … Καλό θα ήταν, βέβαια, να τρώμε και στο σπίτι μας, με τους τρόπους που θα δούμε παρακάτω.
Στο εστιατόριο ή … γιατί όχι (;!) σε επίσημο τραπέζι Πριν ξεκινήσει το γεύμα… •
•
Αν πρόκειται να γευματίσουμε σε εστιατόριο, όταν μπαίνουμε σε αυτό, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συνοδεύσουμε την είσοδό μας με ιαχές, όπως «πιάσε μας ένα καλό τραπέζι». Κάποιος από το προσωπικό θα έρθει να μας εξυπηρετήσει από μόνος του. Η φράση «κατάστημααα» ανήκει μόνο σε παλιές ελληνικές ταινίες. Στο εστιατόριο, ένα ήρεμο νεύμα στον σερβιτόρο για να παραγγείλουμε είναι αρκετό. 12
•
•
•
Καλό θα ήταν να μην κάνουμε «αισθητή την παρουσία μας» σε όλο το εστιατόριο με φωνές και γέλια, όσο καλή κι αν είναι η διάθεσή μας. Μην ξεχνάμε ότι γύρω μας είναι κι άλλοι για φαγητό και ότι δεν είμαστε σε …παιδική χαρά! Δεν αφήνουμε πάνω στο τραπέζι τα κλειδιά, τα γυαλιά μας ή άλλα αντικείμενα που θα μπορούσαν να ενοχλήσουν τους υπόλοιπους. Όταν είμαστε καλεσμένοι σε γεύμα, σ’ένα φιλικό σπίτι, το βασικότερο που δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ είναι ότι δεν πηγαίνουμε με «άδεια χέρια»! Ακόμη κι αν τα οικονομικά μας δεν είναι ανθηρά, ένα απλό μπουκέτο από «ταπεινά» λουλούδια ή ένα μπουκάλι κρασί επιβάλλεται.
Κατά την διάρκεια του φαγητού: •
•
•
•
•
•
•
•
Ο γενικός κανόνας είναι να περιμένουμε να σερβιριστούν τουλάχιστον τρία άτομα, σε μια πιο ανεπίσημη συγκέντρωση, πριν ξεκινήσουμε να τρώμε ή όλοι οι συνδαιτυμόνες, σε πιο επίσημες περιπτώσεις. Αν υπάρχει πετσέτα, την ξεδιπλώνουμε κατά το ήμισυ και τη βάζουμε στα γόνατά μας. Φυσικά, δεν τρώμε με τρόπο που μπορεί να ενοχλήσει τους υπόλοιπους (δηλαδή με ανοιχτό στόμα ή κάνοντας θόρυβο ενώ μασάμε ή χρησιμοποιώντας το μαχαίρι με έντονες κινήσεις που εγκυμονούν… αγκωνιές). Δεν απλώνουμε απότομα τα χέρια μας για να φτάσουμε την σαλάτα ή το αλάτι. Το ζητάμε από κάποιον άλλον, ώστε να αποφύγουμε τα χτυπήματα και τις άκομψες κινήσεις που εμποδίζουν τους υπόλοιπους. Όταν η σάλτσα είναι τόσο νόστιμη που δεν θέλουμε να αφήσουμε ούτε την παραμικρή ποσότητα να πάει χαμένη, δεν απαγορεύεται να την πάρουμε με ένα κομμάτι ψωμί. Ωστόσο, θα πρέπει απαραίτητα να το κάνουμε χρησιμοποιώντας το πιρούνι μας, και όχι με την κλασική …χειροκίνητη βουτιά. Αν θελήσουμε να χρησιμοποιήσουμε την τουαλέτα, ένα απλό «με συγχωρείτε» αρκεί. Αφήνουμε την πετσέτα στην καρέκλα μας και την ξαναβάζουμε ξ αναβάζουμε στα γόνατά μας όταν επιστρέψουμε. Η τουαλέτα είναι το κατάλληλο μέρος και για να φυσήξουμε την μύτη μας, αν το έχουμε ανάγκη. Στο τραπέζι, ευγενικό θεωρείται μόνο ένα διακριτικό σκούπισμα. Παλιότερα, το κάπνισμα απαγορευόταν αυστηρά στα επίσημα τραπέζια. Στις μέρες μας αυτή η αυστηρότητα παρακάμπτεται συχνά, αλλά επιβάλλεται να ρωτήσουμε πρώτα, έστω και τυπικά, αν θα ενοχληθεί κάποιος από τον καπνό, όταν π.χ. βρισκόμαστε σε φιλικό σπίτι.
Μερικές φράσεις που μπορούμε να χρησιμοποιούμε χρησιμοποιούμε …άφοβα …άφοβα στο τραπέζι: Μου δίνεις (Μου δίνετε), σε παρακαλώ (σας παρακαλώ);... Μήπως θέλεις / θέλετε λίγη σαλάτα ακόμη; 13
Θέλεις / Θέλετε τη σάλτσα; Θα μπορούσα να έχω λίγο ακόμη από…
Αν κάτι δεν βρίσκεται μπροστά μας, το ζητάμε να μας το περάσουν. Όταν απλώνουμε το χέρι μας μπροστά από κάποιον, δεν γινόμαστε μόνο αγενείς, αλλά ρισκράρουμε να ρίξουμε κάποιο ποτήρι ή να βουτήξουμε το μανίκι μας στο πιάτο κάποιου άλλου. Και μια …δύσκολη περίπτωση όταν… δεν τρώγεται… με τίποτα! Η λεπτή τέχνη τού να χειριζόμαστε κομμάτια φαγητού φαγητού που δεν καταπίνονται έχει ένα βασικό κανόνα: όποιο κομματάκι δεν τρώγεται πρέπει να βγει από το στόμα μας με τον ίδιο τρόπο που μπήκε! (Διακριτικά, το βάζουμε σε χαρτοπέτσέτα). Βασικός κανόνας: δεν φτύνουμε τίποτα στο πιάτο μας! Αν βάλαμε με το χέρι μια ελιά στο στόμα μας, τότε το κουκούτσι πρέπει να απομακρυνθεί με τα δάχτυλα. Αν όμως η ελιά μπήκε με το πιρούνι (π.χ. ως μέρος κάποιας σαλάτας), τότε χρησιμοποιούμε το πιρούνι μας για να τη βγάλουμε. Το ψάρι αποτελεί εξαίρεση: τα μικρούτσικα αδέσποτα κόκαλα πρέπει να απομακρυνθούν με τα δάχτυλα, όχι με το πιρούνι. Κλείνοντας το γεύμα: •
•
Όταν έχουμε τελειώσει το φαγητό μας, αφήνουμε το μαχαίρι και το πιρούνι μας στο πιάτο, έτσι ώστε οι λαβές του να βρίσκονται στην «ώρα 5» (αν το πιάτο ήταν ένα ρολόι). Έτσι, ο οικοδεσπότης ξέρει πότε μπορεί να πάρει το πιάτο μας. Αν δεν έχουμε τελειώσει, τα αφήνουμε σταυρωτά, έτσι ώστε οι λαβές τους να δείχνουν τις «ώρες 4 και 8» αντίστοιχα. Ευχαριστούμε εγκάρδια τον οικοδεσπότη/ την οικοδέσποινα για το γεύμα και τον κόπο που κατέβαλε για αυτό.
"Εγκλήματα" Εγκλήματα" που ποτέ δεν πρέπει να κάνουμε στο τραπέζι: 1. να σκαλίζουμε ή να μυρίζουμε μυ ρίζουμε ένα πιάτο πριν φάμε. Σε τραπέζι βρισκόμαστε... όχι σε εργαστήριο χημείας, 2. να σερβίρουμε πρώτα τον εαυτό ζητήθηκε να περάσουμε σε κάποιον άλλον,
μας
από
κάποια
πιατέλα
που
μας
3. να βάζουμε στον εαυτό μας μια τεράστια μερίδα από ένα φαγητό που λατρεύουμε ή να ψάχνουμε ψάχν ουμε για τα κομμάτια κομ μάτια που μας αρέσουν πιο πολύ, αφήνοντας αφήνο ντας ελάχιστο για τους άλλους, 4. να ορμάμε για το αλάτι ή για κάποια πιατέλα που δεν δ εν βρίσκεται κοντά μας, 5. να κόβουμε σε κομματάκια όλη τη μερίδα που έχουμε στο πιάτο μας και μετά ν’αρχίσουμε να τρώμε, 14
6. να γλείφουμε το πιρούνι μας, για να μην πάει χαμένη ούτε ελάχιστη ποσότητα της νόστιμης σάλτσας, 7. να κάνουμε θορύβους με τη τ η γλώσσα γλώ σσα μας, καθώς τρώμε, τρώ με, ή να ρουφάμε τη σούπα ή το ποτό μας ή να «μπουκώνουμε»το στόμα μας και να μοιάζουμε με φουσκωμένο μπαλόνι, 8. να προσφέρουμε υπολείμματα από το πιάτο μας στους άλλους συνδαιτυμόνες (Γνωστή η εικόνα: "Θες να το φας εσύ; Δεν μπορώ πια... χόρτασα!") 9. να βάζουμε το δάχτυλο στο στόμα για να βγάλουμε κάποιο υπόλειμμα φαγητού ή χρησιμοποιούμε οδοντογλυφίδες στο τραπέζι μπροστά στους υπόλοιπους (ούτε η γνωστή κίνηση να "κρύβουμε" με το ένα χέρι τη "δράση" μας... μετριάζει το κακό αυτής της εικόνας. Είναι προτιμότερο να σηκωθούμε από το τραπέζι και να γυρίσουμε αφού τελειώσουμε!) και, τέλος, 10. να 10. να ρευόμαστε θορυβωδώς (όσο κι αν αυτό μας ανακουφίζει!)
15
Φιλία – Φλερτ – Έρωτας Στέφανος Βαχάρης
Σχέσεις Οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους αλλάζουν και οι συμπεριφορές των ανθρώπων. Παρ ’όλα αυτά όμως τα τυπικά της ζωής μένουν ίδια. Οι σχέσεις μεταξύ των γονέων και των παιδιών, μεταξύ των φίλων αλλά και των υπαλλήλων με τους εργοδότες έχουν διαφοροποιηθεί ριζικά, και προς το καλύτερο αλλά ακόμα περισσότερο προς το χειρότερο. Το ερώτημα είναι «Πώς θα έπρεπε να είναι;» και αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να απασχολεί τον καθένα ξεχωριστά αλλά και όλους μας.
Φιλικές σχέσεις Μεταξύ αγοριών: Είναι δύο «κολλητοί» στο σπίτι και, ως συνήθως, κάθονται στον υπολογιστή. Η μόνη λέξη που ακούγεται από το στόμα τους είναι η γνωστή λέξη από μ….. ! Συζητάνε για κοπέλες χωρίς καθόλου σεβασμό, σαν να είναι σκουπίδια. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως μεταξύ τους δεν υπάρχει αγάπη η ενδιαφέρον. Ωστόσο, θα ήταν σωστό να μιλάνε πιο όμορφα για το κάθε θέμα γιατί, αν δεν το κάνουν, όχι μόνο δεν σέβονται ο ένας τον άλλον αλλά δεν σέβονται και τους εαυτούς τους. Μεταξύ κοριτσιών: Ακόμα και η συμπεριφορά των κοριτσιών έχει αλλάξει. Παλαιότερα, η ευγένεια ήταν το σήμα κατατεθέν του γυναικείου φύλου όμως πλέον και αυτό έχει καταλυθεί. Μιλάνε χυδαία και λένε την λέξη «σ ‘αγαπώ» σαν να είναι κάτι το ασήμαντο, ενώ συνήθως μετά από λίγο καιρό χωρίζουν. Θα ήταν συνετό τουλάχιστον τα κορίτσια αφού, χαρακτηρίζονται για την ωριμότητα τους, να ξαναρχίσουν να συμπεριφέρονται όπως τους αρμόζει. Μεταξύ αγοριού και κοριτσιού: Αν υπάρχει φιλική και αληθινή αγάπη, τότε αυτό το είδος σχέσεις, είναι το πιο ολοκληρωμένο. Ένα χαρακτηριστικό το οποίο δεν έχει αλλάξει είναι ο σεβασμός και η ειλικρίνεια. Εμπιστοσύνη και ασφάλεια είναι τα ιδανικά για αυτή τη σχέση. Είναι δύσκολο να διατηρηθεί μια τέτοια σχέση, αλλά αυτό την κάνει σημαντική.
Οικογενειακές σχέσεις Μεταξύ γονέα και παιδιού: Όταν πλέον το παιδί μπαίνει στην εφηβική ηλικία τότε διαφοροποιούνται οι σχέσεις που έχει με τους γονείς του. Σε μια μέση οικογένεια, παρατηρείται η έντονη αυθάδεια από την πλευρά του παιδιού, κάτι που συνήθως οδηγεί σε συγκρούσεις. Σαφώς οι σχέσεις δεν θα πρέπει να είναι όπως εκείνες στις παλαιότερες εποχές που υπήρχε ο φόβος προς τον πατέρα, αλλά τουλάχιστον χρειάζεται ο σεβασμός. Π.χ. λόγω του ότι ο έφηβος νομίζει ότι είναι ενήλικας αντιμετωπίζει τους γονείς του σαν κατώτερους, αυτό όμως πρέπει να διορθώνεται με την αυτοκριτική και από μεριάς του παιδιού, αλλά και από τη μεριά των γονιών. γο νιών. 16
Μεταξύ αδελφών: Δύο αγόρια τις περισσότερες φορές έχουν δυναμική σχέση με τσακωμούς γεμάτους από ζήλεια και εγωισμό. Συνήθως οι λόγοι για τους καβγάδες είναι ασήμαντοι, όπως για τον υπολογιστή, τα ρούχα κ.ά. Όμως σε μια δύσκολη στιγμή ο ένας θα καλύψει τον άλλον χωρίς να αναλογιστεί τις συνέπειες. Δύσκολα θα αλλάξει αυτή η σχέση και δεν νομίζω να αλλάζει ποτέ. Το ίδιο ισχύει και μεταξύ δυο κοριτσιών αδελφών. Σταθερά ομαλή σχέση που αποτελείται από αγάπη και στοργή. Από μικρές παίζουν μαζί έχουν κοινά ενδιαφέροντα και περνάνε πολύ χρόνο μαζί. Αυτό συνεχίζεται και στις μεγαλύτερες ηλικίες όταν πια πια έχουν και κοινές παρέες. Όταν είναι δυο αδέλφια, διαφορετικού φύλου: φωνές, καβγάδες, κλάματα, ζήλεια, αγάπη, συντροφικότητα είναι αυτά από τα οποία αποτελείται η αδερφική σχέση μεταξύ ενός κοριτσιού και ενός αγοριού. Τα αγόρια επειδή θέλουν να κάνουν επίδειξη δύναμης ξεκινάνε τους καβγάδες αλλά συμβαίνει και το αντίστροφο. Κατά την εφηβική ηλικία η σχέση αυτή αλλάζει προς το καλύτερο γιατί και τα δύο αδέρφια ωριμάζουν και αυτό το οποίο εκδηλώνει το αγόρι αλλά και το κορίτσι είναι ενδιαφέρον. Κάτι το οποίο θα έπρεπε να αλλάξει είναι η ανασφάλεια και των δύο ως προς την αγάπη των γονιών («αγαπάει περισσότερο εμένα η μαμά ή τον αδερφό/την αδερφή μου;»). Οι ενδοοικογενειακές σχέσεις είναι παρόμοιες στο μεγαλύτερο ποσοστό των οικογενειών και δύσκολα αλλάζουν γιατί οι σχέσεις διαμορφώνονται και από το κλίμα που επικρατεί μέσα στο σπίτι αλλά και από την ανατροφή των παιδιών.
Εργασιακές σχέσεις Μεταξύ εργοδότη και υπαλλήλου: Συχνά παρατηρείται το αίσθημα του φόβου από την μεριά του υπαλλήλου, κάτι που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως θετικό και ως αρνητικό. Θετικό χαρακτηρίζεται στις περιπτώσεις που ο εργοδότης είναι αυστηρός και δεν αφήνει περιθώρια οικειότητας, παρ’ όλα αυτά το αίσθημα του φόβου μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα. αποτελέσματα. Μεταξύ συναδέλφων: Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι σχέσεις είναι φιλικές και οικείες. Οι συνεργάτες αστειεύονται μεταξύ τους για δημιουργία χαλαρού κάπως κλίματος, όταν υπάρχει πολλή πίεση, και πολλές φορές κάνουν παρέα και εκτός εργασιακού χώρου. Όμως το φαινόμενο του ανταγωνισμού γίνεται όλο και πιο έντονο σήμερα.
Φλερτ, έρωτας Στο πεδίο αυτό, καταργούνται οι τυπικότητες, ως επί το πλείστον. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι «ισοπεδώνονται» τα πάντα. Πρέπει να προσέχουμε, ώστε να μην θεωρούμαστε «επιθετικοί» ή φορτικοί όταν θέλουμε να γνωρίσουμε κάποιον που μας αρέσει. Σε μια συγκέντρωση π.χ. ή σε κάποιο πάρτυ, αν υπάρχει κάποιος που κινεί το ενδιαφέρον μας, μπορούμε πολύ ευγενικά να τον πλησιάσουμε και να πιάσουμε κουβέντα μαζί του, χωρίς όμως να καταλήξουμε να μιλάμε μόνο για τον εαυτό μας και να περιαυτολογούμε. Πάνω απ’όλα πρέπει να είμαστε διακριτικοί. 17
Όσον αφορά τους ερωτευμένους, εκείνο που θα έπρεπε να προσέχουν στους δημόσιους χώρους, είναι να μην κάνουν «θέαμα» τον έρωτά τους, γιατί μπορεί να φέρουν σε δύσκολη θέση ή αμηχανία τους άλλους, δεδομένου ότι οι ιδιωτικές στιγμές του καθένα είναι μόνο προσωπική υπόθεση.
18
Επικοινωνία εξ αποστάσεως Παναγιώτης Πανταζής Η επικοινωνία στις μέρες μας είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Γνωρίζουμε όμως πώς να το χρησιμοποιούμε χωρίς να ενοχλούμε τους γύρω μας; Τα κύρια μέσα επικοινωνίας σήμερα είναι το κινητό τηλέφωνο, τα μηνύματα, η ηλεκτρονική αλληλογραφία και, σε σπάνιες πλέον περιπτώσεις, η χειρόγραφη αλληλογραφία. Παλαιότερα, για να επικοινωνήσει κανείς έπρεπε να γράψει ένα γράμμα και να το ταχυδρομήσει, πράγμα αρκετά δύσκολο και απίστευτα χρονοβόρο, όσο για το χρόνο αποστολής ήταν απελπιστικά αργό. Το θετικό σ’αυτό ήταν πως οι άνθρωποι είχαν χρόνο να σκεφτούν και να αναπτύξουν καλύτερα αυτό που ήθελαν να πουν .
Κινητό τηλέφωνο Σήμερα όλα τα χαρακτηρίζει η ταχύτητα. Με την εφεύρεση του κινητού τηλεφώνου, τα πράγματα απλοποιήθηκαν αναβαθμίζοντας την επικοινωνία, τώρα ανά πάσα στιγμή κάποιος μπορεί να πάρει ένα τηλέφωνο πολύ γρήγορα. Αυτή η ευκολία όμως έφτασε στο σημείο να καταστρέψει την ορθή χρήση του. Οι άνθρωποι σήμερα δεν προσέχουν πώς μιλούν, προκαλούν «ηχορύπανση» μιλώντας στο τηλέφωνο με την ένταση της φωνής τους αλλά και τους ήχους κλήσης που χρησιμοποιούν. Ο νέος σήμερα φωνάζει μιλώντας στο τηλέφωνο, χωρίς να τον ενδιαφέρει αν ενοχλούνται οι γύρω του. Αυτό πρέπει, αν όχι να αλλάξει, τουλάχιστον να βελτιωθεί. Όταν βρισκόμαστε σε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο όπου απαιτείται ησυχία, πρέπει να θυμόμαστε να ενεργοποιούμε την αθόρυβη λειτουργία και όχι να βάζουμε στο τέρμα τον ήχο κλήσης. Εάν, για παράδειγμα, βρισκόμαστε στην καφετέρια με τους φίλους μας και χτυπήσει το τηλέφωνό μας καλό θα ήταν να απομακρυνθούμε λίγο από το τραπέζι μας και να μιλήσουμε με την ησυχία μας, χωρίς να μας ενοχλούν οι γύρω μας και βεβαίως χωρίς να τους ενοχλούμε και εμείς. Την ώρα που μιλούμε στον συνομιλητή μας πρέπει να είμαστε προσεχτικοί διότι δεν μας βλέπει, αλλά ακούει τον τόνο της φωνής μας και καταλαβαίνει την διάθεσή μας. Πρέπει να προσέχουμε τις ώρες που καλούμε κάποιον στο τηλέφωνο, δηλαδή πρέπει να τηρούμε τις ώρες κοινής ησυχίας. Κάτι που είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό είναι η αναπάντητη κλήση διότι, θα πρέπει να γνωρίζει ο καθένας μας ότι, όπως εμείς μπορεί να μην έχουμε μονάδες για αυτή την κλήση, μπορεί και αυτός που καλούμε επίσης να μην έχει και έτσι να μην μπορεί να μας καλέσει ούτε αυτός.
19
Συμβατική αλληλογραφία Ένα ακόμα μέσο επικοινωνίας εξ αποστάσεως είναι η συμβατική αλληλογραφία. Έχει περιοριστεί πάρα πολύ και ειδικά στους νέους που δεν την χρησιμοποιούν καθόλου. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε γνωρίζουμε κάποια βασικά βασικά σημεία στην αλληλογραφία μας : •
•
•
Πρέπει να γράφουμε τόπο-χρόνο-ημέρα. Πρέπει να προσέχουμε πως γράφουμε αναλόγως με την οικειότητα που έχουμε στο άτομο. Γράφουμε με καθαρό και ευανάγνωστο χαρακτήρα για να μπορεί ο αναγνώστης να καταλάβει .
Ηλεκτρονική αλληλογραφία Ίσως η καλύτερη μορφή επικοινωνίας, η ταχύτερη, η οικονομικότερη και σχεδόν η ασφαλέστερη. Ο τρόπος γραφής είναι ο ίδιος με την συμβατική αλληλογραφία, πρέπει να προσέξουμε κάποια κάποια βασικά πράγματα: πράγματα: •
Δεν στέλνουμε ευχετήριες κάρτες μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας.
•
Πρέπει να δηλώνουμε ονοματεπώνυμο.
•
Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε την γλώσσα greeklish, μόνο όταν δεν είμαστε σίγουροι ότι το πρόγραμμα του άλλου δεν υποστηρίζει την ελληνική γραμματοσειρά.
Το σημαντικότερο όλων των μέσων επικοινωνίας είναι η ευγένεια, οι καλοί τρόποι και ο σεβασμός προς τον συνάνθρωπό μας.
20
Έξοδος – Διασκέδαση Δημήτρης Ικαράης Όπως ξέρουμε η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου οι άνθρωποι ξέρουν να διασκεδάζουν και φροντίζουν να το δείχνουν συνέχεια. Για παράδειγμα, οι νέοι στην Ελλάδα ξέρουν πολύ καλά τι σημαίνει διασκέδαση, εξάλλου δεν είναι τυχαίο πως η Ελλάδα αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους νέους από άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες.
Μέρη διασκέδασης Τα μέρη στα οποία πάνε οι νέοι, άλλα και όχι μόνο, για να διασκεδάσουν και να χαλαρώσουν είναι καφετέριες, σινεμά, μουσεία, θέατρα, συναυλίες, Ιντερνέτ καφέ, κλαμπ, μπουζούκια, ταβέρνες, γυμναστήρια κ.ά. Για όλα αυτά όμως χρειάζονται χρήματα και σήμερα, λόγω της οικονομικής κατάστασης που βρίσκετε βρίσκετε η χώρα μας μάλλον μάλλον δεν μας επιτρέπεται επιτρέπεται η συχνή έξοδος στα παραπάνω μέρη. Αν όμως δεν περισσεύουν περισσεύουν χρήματα τι κάνουμε; κάνουμε; Απλά, δεν μας απασχολεί αυτό, βγαίνουμε σε δημοσίους χώρους, όπως πλατειές, πάρκα κ.ά. Εξάλλου, εδώ στην Ελλάδα ξέρουμε να διασκεδάζ διασκεδάζουμε ουμε και χωρίς πολλά χρήματα. χρήματα. Με την έξοδο, όλοι μας προσπαθούμε να χαλαρώσουμε, να ηρεμίσουμε, να διασκεδάσουμε ή και να ξεχάσουμε τυχόν προβλήματα που μπορεί να έχουμε, ξέρουμε όμως πώς να συμπεριφερθούμε συμπεριφερθούμε σε όλους αυτούς τους τους χώρους; •
•
•
•
Εάν είμαστε στο σινεμά, απενεργοποιούμε το κινητό μας τηλέφωνο ώστε να αποφύγουμε το να χτυπήσει και και να ενοχλήσουμε. Εάν έχουμε πάρει ποπ-κορν ή κάποιο άλλο φαγώσιμο είδος δεν μασάμε με τρόπο που μπορεί να ενοχλεί τους γύρω μας. Τέλος, εάν έχουμε ξαναδεί την ταινία, δεν λέμε στους γύρω μας πώς τελείωσε η ταινία, για να κάνουμε τους έξυπνους, διότι είναι πάρα μα πάρα πολύ εκνευριστικό. Δεν ξεχνάμε πως πρέπει να φτάνουμε στην ώρα μας. Αν τύχει και αργοπορήσουμε, ζητάμε συγγνώμη από όσους ενοχλήσουμε. Καλό είναι να μην πηγαίνουμε σε τέτοια θεάματα όταν είμαστε άρρωστοι και ιδιαίτερα αν έχουμε βήχα. Έχουμε στο μυαλό μας πως δεν είμαστε στο σαλόνι του σπιτιού μας, κατά συνέπεια δε σχολιάζουμε και δεν απλώνουμε τα πόδια μας. Εάν έχουμε πάει πάει σε κάποιο κάποιο κλαμπ, φροντίζουμε να μην πιούμε πιούμε πολύ ώστε ώστε να μην κάνουμε πράγματα που δεν θα θέλαμε να κάνουμε, για να μην χαλάσει η εικόνα μας. Επίσης, δεν χορεύουμε μόνο εμείς, για να κοιτάζει το μαγαζί μόνο εμάς, αφήνουμε και τους υπόλοιπους να διασκεδάσουν διασκεδάσουν όπως και εμείς. Εάν έχουμε πάει σε μια ταβέρνα, δεν φωνάζουμε το σερβιτόρο «γκαρσόν» ή «παιδί», αλλά αλλά του ζητάμε ευγενικά να έρθει για να του πούμε πούμε τι θέλουμε. Την ώρα που τρώμε δεν φωνάζουμε, δεν γελάμε φωναχτά και δεν λέμε ασυναρτησίες, που ίσως να μην ενδιαφέρουν τους γύρω μας που μας ακούνε, με αποτέλεσμα να γινόμαστε εκνευριστικοί και ενοχλητικοί. Εάν είμαστε σε ένα μουσείο, δεν ακουμπάμε τα εκθέματα, δεν φωνάζουμε, δεν τρέχουμε πάνω κάτω και κάνουμε ησυχία. 21
•
•
Εάν έχουμε πάει σε κάποια πλατεία ή σε ένα πάρκο με την ή τον αγαπημένο μας είμαστε πάντα διακριτικοί, διότι είναι δημόσιοι χώροι και δεν πρέπει να γινόμαστε θέαμα για τους γύρω μας. Επίσης, αν μασάμε τσίχλα, δεν την πετάμε κάτω όταν δεν την θέλουμε, γιατί, απλούστατα, μπορεί να κολλήσεις στο παπούτσι κάποιου περαστικού. Το ίδιο και με το τσιγάρο, όσοι καπνίζουν δεν πρέπει να το πετάνε κάτω, εάν δεν γίνεται αλλιώς, το σβήνουν και το μαζεύουν για να το πετάξουν στα καλάθια αχρήστων ή στους κάδους σκουπιδιών. Εάν βρισκόμαστε στο γυμναστήριο, έχουμε πάντα μαζί μας πετσέτα, διότι δεν γίνετε να ακουμπάμε ιδρωμένοι ιδρωμένοι τα μηχανήματα τα όποια θα χρησιμοποιήσουν χρησιμοποιήσουν και άλλοι μετά από εμάς. Επίσης, δεν καθυστερούμε να φύγουμε από τα μηχανήματα, όταν περιμένουν και άλλα άτομα πολλή ώρα για να κάνουν και αυτοί τις ασκήσεις τους στο μηχάνημα που είμαστε.
Είναι παγκοσμίως γνωστό πως οι έλληνες είναι «γλεντζέδες», γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο πως τα αποκαλούμενα «Μπουζούκια» υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα. Από αυτό καταλαβαίνουμε πως οι Έλληνες έχουν στο αίμα τους τη διασκέδαση και ξεχωρίζουν από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δυστυχώς όμως ξεχωρίζουν και για άλλα αρνητικά πράγματα. Τι εννοώ; Εννοώ πως όταν πάνε έξω στα μπουζούκια συνηθίζουν να πίνουνε περισσότερο από όσο μπορεί να αντέξει ο οργανισμός τους, με αποτέλεσμα να υπάρχουν παρεξηγήσεις μεταξύ ατόμων μέσα σε νυχτερινά μαγαζιά καθώς και τροχαία ατυχήματα, επειδή οι περισσότεροι οδηγούν και μεθυσμένοι, με αποτέλεσμα να θέτουν σε κίνδυνο την δική τους ζωή αλλά και των γύρω τους. Οι τραγουδιστές αξίζουν την προσοχή μας. Δεν τους διακόπτουμε φωνάζοντας ούτε τραβάμε το μικρόφωνο για να τραγουδήσουμε εμείς και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε για να μην γίνουμε ρεζίλι. Πρέπει κανείς να προσέχει όταν μπερδεύεται η διασκέδαση και η σωματική μας ακεραιότητα. Οι περισσότεροι νέοι έχουν παρεξηγήσει την έννοια της διασκέδασης και πιστεύουν πως για να διασκεδάσει κανείς θα πρέπει να πιει μέχρι να φτάσει στην κατάσταση να μην μπορεί να «πάρει τα πόδια του». Όταν βγαίνουμε παρέα, ο λογαριασμός διαιρείται προς τον αριθμό των ανδρών. Η μόνη περίπτωση στην οποία μπορεί να πληρώσει ένας, είναι αν επιμένει επειδή γιορτάζει κάτι, π.χ. γενέθλια ή προαγωγή. Αν όμως και κάποια γυναίκα επιμένει, μπορεί επίσης να πληρώσει το μερίδιό της. Γενικά, όταν βγαίνουμε να διασκεδάσουμε δεν σημαίνει πως επειδή διασκεδάζουμε εμείς δεν μας ενδιαφέρει για τους άλλους, δεν γινόμαστε ενοχλητικοί και δεν ξεχνάμε πως και οι άλλοι έχουν βγει για να διασκεδάσουν όπως εμείς. Να θυμόμαστε: Ότι δεν θέλουμε να μας κάνουν, δεν το κάνουμε εμείς πρώτοι.
22
Μεταφορικά μέσα – Συγκοινωνίες - Υπηρεσίες Δημήτρης Κώστας
Μέσα Μαζικής Μεταφοράς To savoir-vivre στα ΜΜΜ φαίνεται ότι τηρείται αρκετά, παραδόξως. Δεν λείπουν όμως και διάφορα περιστατικά τα οποία ενοχλούν τον υπόλοιπο κόσμο. Για παράδειγμα, παρατηρείται πολλές φορές όταν επιβιβάζονται νέοι στα ΜΜΜ να μιλούν μεταξύ τους δυνατά, προκαλώντας μια φασαρία, ειδικά εάν οι παρέες των νέων είναι μεγάλες. Συχνά στις συζητήσεις τους ακούγονται λέξεις τού τύπου «μ******» κ.ά., που προκαλούν ενόχληση στους συνεπιβάτες. Το κατά το savoirvivre σωστό θα ήταν να παραλείπονται οι συζητήσεις εντός των ΜΜΜ, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό, αλλά επειδή εμείς οι Έλληνες είμαστε από τη φύση μας πολύ κοινωνικοί, καλό θα ήταν να συζητάμε χαμηλόφωνα ώστε να μην δημιουργείται θόρυβος. Επίσης πολλές φορές παρατηρούμε ανθρώπους, κυρίως νέους να γράφουν συνθήματα και να ζωγραφίζουν τα καθίσματα, τα παράθυρα, ακόμα και τους τοίχους των τρένων των ΜΜΜ! Αυτό όχι μόνο δεν είναι σωστό, διότι είναι δημόσια περιουσία, αλλά χαλάει και την εικόνα που δίνουμε στους ξένους τουρίστες για τα ΜΜΜ της χώρας μας. Ένα ακόμη συχνό φαινόμενο, είναι το «στρίμωγμα» ανθρώπων στα ΜΜΜ, όπου πολλοί για να έχουν χώρο γύρω τους «εκτοπίζουν» τους υπόλοιπους ανθρώπους. Κανονικά θα έπρεπε, εάν δούμε ότι το εκάστοτε μέσο είναι γεμάτο, να περιμένουμε το επόμενο. Αλλά επειδή δεν υπάρχουν συχνά δρομολόγια (πλην του μετρό), αναγκαζόμαστε να στριμωχνόμαστε. Καλό θα ήταν λοιπόν να σεβαστούμε τον συνάνθρωπο μας και να μαζευτούμε όσο μπορούμε και να μην τους σπρώχνουμε. Επίσης, το σημαντικότερο πρόβλημα που υπάρχει στα ΜΜΜ είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν δίνουν τη θέση τους σε ανθρώπους της 3ης ηλικίας που τις χρειάζονται, επειδή λόγω ηλικίας δεν μπορούν να κάθονται πολύ ώρα όρθιοι. Εδώ το σωστό θα ήταν και πρέπει να είναι, να παραχωρούνται οι θέσεις στους ηλικιωμένους. Δεν είναι τίποτα το δύσκολο. Το να βοηθάς κάποιον δίνει χαρά κιόλας, ειδικά στην εποχή που ζούμε. Τέλος, ένα παράξενο φαινόμενο το οποίο παρατηρείται στα λεωφορεία, είναι η μανία πολλών ανθρώπων να πιάσουν την πρώτη θέση. Αν αυτή η θέση είναι κατειλημμένη, κάθονται δίπλα σου συνεχώς, συνήθως κοιτάζοντάς σε με ένα περίεργο βλέμμα, περιμένοντας πότε θα σηκωθείς από τη θέση αυτή. Το σωστό εδώ θα ήταν να μην έχουμε αυτή τη τάση να προλάβουμε τη πρώτη θέση. Αλλά επειδή κάποιες συνήθειες κόβονται δύσκολα, τουλάχιστον ας μη κοιτάμε συνεχώς τον άνθρωπο που κάθεται στη θέση αυτή.
23
Οδική συμπεριφορά Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) είναι ουσιαστικά το savoir-vivre που σώζει ζωές, αλλά στην Ελλάδα φαίνεται σαν να μην τηρείται καθόλου. Το κόκκινο φανάρι πολλές φορές μοιάζει σαν να μην υπάρχει για πολλούς οδηγούς, νέοι οδηγοί που ανταγωνίζονται άλλους οδηγούς σε ήχο εξάτμισης και ταχύτητα του αυτοκινήτου τους, μηχανάκια να χρησιμοποιούν τα πεζοδρόμια σαν κανονικούς δρόμους και η στάθμευση αυτοκινήτων επί πεζοδρομίων είναι μερικά από τα πολλά περιστατικά έλλειψης σωστής συμπεριφοράς των οδηγών. Γι’ αυτό το λόγο ο αριθμός των ατυχημάτων είναι σχετικά μεγαλύτερος μ εγαλύτερος από αυτών της Ευρώπης. Αλλά μερίδιο της ευθύνης έχει και η τροχαία, η οποία πολλές φορές είναι σαν να μην υπάρχει, ειδικά με τις κάμερες ταχύτητας οι οποίες υπολειτουργούν ή δε λειτουργούν καθόλου. Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα πρέπει να αλλάξει νοοτροπία ο Έλληνας, να μη βλέπει το δρόμο σαν όλο δικό του, αλλά να καταλαβαίνει ότι υπάρχουν κι άλλοι που τον χρησιμοποιούν. Πρέπει όμως και η τροχαία να κάνει αισθητή την ύπαρξη της ώστε να αποθαρρύνει τον οδηγό να παραβιάσει τον ΚΟΚ. Έτσι και θα μπορούμε όλοι να πηγαίνουμε στον προορισμό μας με περισσότερη ασφάλεια, αλλά και πιο ξεκούραστα.
Πόλεις Ένα από τα πολλά θέματα έλλειψης καλής οδικής συμπεριφοράς είναι η λεγόμενη «σφήνα», δηλαδή η τάση των οδηγών μόλις βρουν κενό χώρο κάπου, κυριολεκτικά να σφηνώσουν ανάμεσα στα αυτοκίνητα, κάτι το επικίνδυνο, ειδικά όταν σφηνώνουν μηχανάκια και μηχανές. Το σωστό εδώ είναι και θα ‘πρεπε να γίνεται σεβαστό από όλους να μη γίνεται αυτό το πράμα. Αν μη τι άλλο, είναι επικίνδυνο, αλλά δεν πρόκειται να μας κάνει να φτάσουμε πιο γρήγορα στο προορισμό μας. Επίσης, ένα μεγάλο πρόβλημα οδικής συμπεριφοράς είναι τα μηχανάκια τα οποία παραβιάζουν συνεχώς και με ποικίλους τρόπους τον ΚΟΚ. Για παράδειγμα, αρκετά μηχανάκια, κυρίως για delivery, πηγαίνουν ανάποδα στους δρόμους. Άλλα περνούν ανάμεσα από αυτοκίνητα. Το κυριότερο όμως είναι η απουσία του κράνους, το οποίο θέτει σε μεγάλο κίνδυνο τη ζωή τους. Καλό λοιπόν είναι οι οδηγοί να σέβονται τον ΚΟΚ, διότι βοηθά την κυκλοφορία των οχημάτων αλλά και δε θέτει στους ζωή τους σε κίνδυνο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των οδηγών λεωφορείων είναι τα αυτοκίνητα σταθμευμένα σε γωνίες, που δεν τους επιτρέπουν να στρίψουν. Εδώ πρέπει οι οδηγοί αυτοκινήτων να καταλάβουν ότι εκτός από αυτούς, υπάρχουν και άλλοι οδηγοί Άλλο σοβαρότατο θέμα είναι η παντελής άγνοια πολλών οδηγών για την ύπαρξη του φλας, κάτι το επικίνδυνο για τους άλλους οδηγούς. Με το φλας προειδοποιείς τους άλλους οδηγούς για την πορεία σου. Δυστυχώς όμως για πολλούς τους είναι «δύσκολο» να θυμούνται να το ενεργοποιούν, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή 24
τους. Άρα λοιπόν πρέπει οι οδηγοί να καταλάβουν την αξία που έχει το φλας. Ένα δάκτυλο θα κουνήσουν και θα έχει ενεργοποιηθεί. Δεν είναι τίποτα το δύσκολο.
Αυτοκινητόδρομοι Το μεγαλύτερο πρόβλημα στους αυτοκινητόδρομους είναι η πλήρης άγνοια του ορίου ταχύτητας. Ενώ το όριο ταχύτητας είναι 120 χιλιόμετρα, συνήθως στην αριστερή λωρίδα η ταχύτητα των οχημάτων είναι συνήθως 150 με 180 χιλιόμετρα. Αυτό, σε συνδυασμό με τη κακή ποιότητα του οδοστρώματος οδηγούν σε πολλά ατυχήματα, συνήθως θανατηφόρα. Καλό λοιπόν θα ήταν να σεβόμαστε το όριο ταχύτητας. Όχι μόνο το θα ταξιδέψουμε ασφαλέστερα, αλλά και θα κάψουμε λιγότερη βενζίνη, άρα θα ξοδέψουμε λιγότερα χρήματα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των κρατικών οχημάτων (ασθενοφόρα, περιπολικά κλπ.), είναι η «μαγκιά» των οδηγών, όταν υπάρχει κυκλοφοριακή συμφόρηση, να οδηγούν στη λωρίδα εκτάκτου ανάγκης, μπλοκάροντας τη στο τέλος. Πρέπει εδώ οι οδηγοί να καταλάβουν ότι αν μείνει η λωρίδα αυτή κενή, πιο γρήγορα θα λυθεί το πρόβλημα της κίνησης, άρα και θα φτάσουν πιο γρήγορα στο προορισμό τους.
Κοινές «κακές» πρακτικές Πολλές φορές οι οδηγοί έχουν την τάση να πετούν σκουπίδια από το παράθυρο των αυτοκινήτων, είτε αποτσίγαρα, που είναι πολύ επικίνδυνα ειδικά στην επαρχία τους καλοκαιρινούς μήνες για την πρόκληση πυρκαγιάς, είτε σκουπίδια, τα οποία βρομίζουν τους δρόμους ειδικά στις πόλεις. Εδώ λοιπόν καλό είναι να κάνουμε υπομονή μέχρι και τον επόμενο κάδο είτε στις πόλεις, είτε στους αυτοκινητόδρομους. Όσον αφορά δε τα τσιγάρα, όλα σχεδόν τα αυτοκίνητα έχουν ειδικούς χώρους για τα αποτσίγαρα. Το κυριότερο και το πιο επικίνδυνο πρόβλημα όμως είναι η χρήση του κινητού εν ώρα οδήγησης. Είναι πολύ επικίνδυνο διότι από την ομιλία μπορούμε να απορροφηθούμε και να μη δίνουμε τη δέουσα προσοχή στο δρόμο. Άρα αν χτυπήσει το τηλέφωνο μπορούμε να σταματήσουμε στην άκρη του δρόμου (χωρίς να εμποδίζουμε τη κυκλοφορία βεβαίως) και να συνεχίσουμε τη συνομιλία μας χωρίς να βρισκόμαστε σε κίνδυνο
Δια ταύτα Τέλος, πρέπει όλοι οι οδηγοί να καταλάβουν ότι το να αψηφάς τον ΚΟΚ δεν είναι μαγκιά. Μαγκιά είναι να τον σέβεσαι όταν τον αψηφούν οι άλλοι και βάζουν πολλές φορές τις ζωές τους αλλά και των συνεπιβατών τους αλλά και άλλων οδηγών σε κίνδυνο.
Υπηρεσίες – Συναλλαγές – Δημόσιο Στην Ελλάδα το savoir-vivre στις συναλλαγές, ειδικότερα με το δημόσιο μοιάζει σαν να μην υπάρχει. 25
Πολλοί υπάλληλοι δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους προκαλώντας προβλήματα στις συναλλαγές. Όταν εξυπηρετούν κόσμο με ραντεβού ή με σειρά προτεραιότητας, εξυπηρετούν κάποιους οι οποίοι δεν έχουν ραντεβού ή νούμερο, είτε λόγω φιλίας, είτε επειδή τους παρακάλεσαν να τους εξυπηρετήσουν, εκνευρίζοντας τον κόσμο που περιμένει σε ουρές, πολλές φορές για πολύ π ολύ ώρα. Τα πιο τρανταχτά παραδείγματα έλλειψης savoir-vivre είναι η λεγόμενη «μίζα» ή «φακελάκι» , ένα είδος δωροδοκίας η οποία πρέπει να γίνει στον εκάστοτε υπάλληλο για να εξυπηρετηθεί κάποιος όπως σε θέματα φορολογικά ή στα νοσοκομεία για εγχειρήσεις. Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα πρέπει να αλλάξει και εδώ η νοοτροπία του Έλληνα. Αντί να «κλέβει» τον άλλον, να τον βοηθά ώστε και οι συναλλαγές να γίνονται πιο γρήγορα αλλά και καλύτερα. Το πιο σημαντικό στοιχείο έλλειψης καλής συμπεριφοράς είναι η έλλειψη ευγένειας. Λέξεις όπως «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» μοιάζουν σαν να μην υπάρχουν. Για παράδειγμα, πολλοί υπάλληλοι δεν λένε ούτε ένα «ορίστε παρακαλώ». Αλλά κι εμείς, όταν θέλουμε να κάνουμε τη δουλειά μας, παραλείπουμε το «σας παρακαλώ, θα ήθελα…» ή «μπορείτε να… σας παρακαλώ;». Το ότι στις δημόσιες υπηρεσίες οι υπάλληλοι μάς αντιμετωπίζουν σαν κατώτερους ανθρώπους, σαν να μας κάνουν χάρη που μας εξυπηρετούν, αντιστοιχεί στο ότι κι εμείς πολλές φορές τους αντιμετωπίζουμε αντιμετωπίζουμε έτσι. Γι’ αυτό πρέπει και καλό θα ήταν να μάθουμε όλοι μας να συμπεριφερόμαστε ευγενικά, όχι επειδή πρέπει, για να δείχνουμε απλώς στους άλλους ότι «έχουμε τρόπους», αλλά γιατί η ευγένεια βοηθά πραγματικά τις σχέσεις μας με τους άλλους. Το κυριότερο πρόβλημα όμως είναι η μη τήρηση της ουράς. Συνήθως όταν κάποιοι παραπονεθούν σε κάποιον ο οποίος δεν τήρησε την ουρά, τους απαντά με φράσεις τύπου «Αχ! Δεν σας είδα!» κ.ά., η οποία πολλές φορές δε ανταποκρίνεται στη πραγματικότητα. Καλό λοιπόν είναι να τηρούμε τη σειρά προτεραιότητας, γιατί πέρα από μας, υπάρχει κι άλλος κόσμος που περιμένει για να κάνει τη δουλειά του.
26
Δημόσιοι χώροι – Περιβάλλον - Φύση Γιάννης Ανδρομιδάς Oι καλοί τρόποι δεν είναι μονό στο τραπέζι και στις δεξιώσεις. Οι καλοί τρόποι θα έπρεπε να υπάρχουν σε σε κάθε πλευρά της ζωής μας. Όμως υπάρχουν φορές που που είναι δύσκολο να εφαρμοστούν. Αυτό αποτελεί το κομμάτι της έρευνάς μου, και πλαισιώνεται από προσωπικές εμπειρίες και αναζήτηση και λιγότερο από εγκυκλοπαιδική έρευνα.
Δημόσιοι χώροι Όλοι μας, λίγο πολύ, θα έχουμε περπατήσει στον δρόμο και θα έχουμε ακούσει, είτε ακούσια είτε εκούσια, κάποια παρέα μιας οποιασδήποτε ηλικίας να κουβεντιάζει. Δεν είναι λίγες οι φορές όμως που όταν π.χ. καθόμαστε στην στάση περιμένοντας το λεωφορείο, μια μια παρέα νεαρών εμφανίζεται εμφανίζεται και ξαφνικά ακούει ακούει κάνεις συνεχώς λέξεις ευτελούς λεξιλογίου, υποκατάστατα ονομάτων και επιθέτων. Και ενώ οι περισσότεροι από εμάς απλώς αδιαφορούμε για αυτό, κάποιοι συνάνθρωποι μας, μην ανεχόμενοι την ποιότητα της κουβέντας και με θιγμένη την αξιοπρέπεια αποφασίζουν να δώσουν ένα τέλος σε αυτόν τον παροξυσμό. Και έτσι ξεκάνει μια διαμάχη, διαμάχη από αυτές που είναι πολύ δύσκολο να διαλέξεις πλευρά. Οι μεν πολιτισμένοι κύριοι και κυρίες προβάλλουν ως άξονα των θέσεων τους το γεγονός ότι η άκριτη χρήση χειρίστης μορφής λεξιλογίου προσβάλλει την δημόσια αιδώ και ως επακόλουθο, «Κανένας δεν είναι αναγκασμένος να σε ακούει να μιλάς έτσι ! Αν θες, μίλα έτσι στο σπιτάκι σου». Οι νεαροί από την άλλη, επιχειρούν, τονίζοντας τονίζοντας πως μόνο μόνο ο κηδεμόνας τους είναι αρμόδιος για τον τρόπο που χρησιμοποιούν την γλώσσα, και έτσι καταλήγουν να επαναλαμβάνουν « Αν δεν γουστάρεις, κλείσε τα αυτιά σου». Η συζήτηση συνεχίζεται με βαρβαρότητα, και έτσι, οι θερμοί υποστηριχτές τού σ το σπίτι σου και στα σχολειά, ας σε πολιτισμού καταλήγουν σε ένα « Έτσι σε μάθανε στο χαίρονται!» .Και εκεί είναι το σημείο όπου όλοι αναρωτιούνται ποιος φταίει για αυτό, αγνοώντας παντελώς το πώς θα μπορούσε να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Ξαφνικά, ένας κύριος ορθώνει το ανάστημα του και απαντάει προς τους κυρίους με τα γυαλιά τα σκούρα και τα κασμίρια τα καλά, « Κύριοι, είναι φανερό ποιος ευθύνεται για αυτό. Εσείς ! που ψηφίζεται εκείνους τους ανθρώπους να προσφέρουν αυτήν την παιδεία στα βλαστάρια σας». Και κάπως έτσι, επειδή ζούμε στην Ελλάδα, η κουβέντα μεταφέρεται σε άλλο επίπεδο, και το νόημα χάνεται. Περά από όλα αυτά, ποια από τις τρεις πλευρές έχει δίκιο ; Είναι όντως λύση να κλείνουμε τα αυτιά μας ή η δημόσια αιδώς όντως δεν αντέχει άλλες προσβολές ; Το πρόβλημα των σκουπιδιών Δεν είναι σπάνιο πλέον, όπως καθόμαστε στο παγκάκι και απολαμβάνουμε το ηλιοβασίλεμα, να περάσει ένας νεαρός και αφηρημένος καθώς βρίσκεται με την κοπέλα του να πετάξει κατάχαμα το περιτύλιγμα από το παγωτό που πριν από λίγο αγόρασαν. Νομίζω αυτή εδώ η πράξη είναι κατακριτέα, ασχέτως που συνεχίζουμε να 27
πετάμε τα σκουπίδια κάτω, ενώ οι οικολόγοι πασχίζουν να μας πείσουν να το σταματήσουμε. Σε χώρες του εξωτερικού, όπως η Αυστραλία, μια τέτοια πράξη θα θεωρούταν παράβαση του νομού, και θα υπήρχε άμεσα κύρωση στον παραβαίνοντα. Στην Ελλάδα κλασσικά, κάνεις σχεδόν δεν θα νοιαστεί. Είναι όμως λύση η επιβολή προστίμου; Μήπως υπάρχει και άλλος τρόπος ; Πάνω σε αυτό το θέμα υπάρχουν δυο περιπτώσεις, όπου δεν είναι εύκολο να αποφασίσεις ποιος έχει δίκιο. •
•
Σε χώρες όπως η Αυστραλία, οι άνθρωποι όντως δεν θέλουν να πετάνε σκουπίδια κάτω γιατί σέβονται τον τόπο τους ή τους έχει επιβληθεί και είναι δέσμιοι μιας τέτοιας νοοτροπίας; Ας πάρουμε παράδειγμα τους ξένους τουρίστες το καλοκαίρι. Στις χώρες τους είναι καθωσπρέπει ενώ μόλις βρίσκονται σε χώρα με χαλαρούς νόμους προβαίνουν σε ένα σωρό άσχημα και απολίτιστα πράγματα. Τι μπορεί να δείχνει αυτό ; Ας πάρουμε μια περίσταση αινιγματική. Κάθε χρόνο, τα φροντιστήρια ξεκινάμε καμπανιές με σκοπό την προσέλκυση ατόμων προθύμων να δώσουν μια μ ια περιουσία για το μέλλον που τους τάζουν οι φροντιστές. Μέσα σε αυτήν την καμπάνια είναι και η αφισοκόλληση. Σε μια ήσυχη γειτονιά λοιπόν, ένα παιδί από φτωχή οικογένεια αγανακτεί βλέποντας σε κάθε κολώνα τις διαφημίσεις του συγκεκριμένου φροντιστηρίου με σλόγκαν « Οι καλύτεροι των καλυτέρων». Με επιχείρημα « Αν δεν έχω λεφτά να σας πληρώσω δεν θα είμαι κάλος», αρχίζει να κατεβάζει τις αφίσες μια, σχίζοντας τες. Μια κύρια που τυχαίνει να έχει βγει στο μπαλκόνι της την συγκεκριμένη στιγμή, τον παρακολουθεί και παρεμβαίνει : περιβάλλον;». Το παιδί απαντάει « Εγώ καταστρέφω «Γιατί σκίζεις και βρωμίζεις το περιβάλλον; το περιβάλλον ή αυτοί που κόψανε τόσα δέντρα για τις αφίσες; Θες εσύ τα παιδιά σου να μην έχουν μέλλον επειδή εσύ δεν έχεις λεφτά ; Όσο λιγότεροι δουν τις αφίσες, τόσο λιγότεροι θα γραφτούν στο φροντιστήριο και τόσο πιο δίκαιες θα είναι οι πανελλήνιες» Σαν κλασική ελληνίδα, η γυναίκα αρχίζει να τον βρίζει, απειλώντας πως θα φωνάξει την αστυνομία, βγαίνουν αντίστοιχα και οι άλλοι γείτονες στα μπαλκόνια και γίνεται γίνεται χαμός, η συζήτηση αναβάλλεται για αόριστο αόριστο χρόνο. Δικαιολογείται το παιδί; Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει;
Οι βαμμένοι τοίχοι Αναμφίβολα, μια μεγάλη υπόθεση είναι και αυτή των βαμμένων τοίχων. Οι περισσότεροι τοίχοι από μάντρες, από δημόσια κτήρια και κοινόχρηστα έργα είναι βαμμένοι. Άλλοι με υπεροχές ζωγραφιές και άλλοι απλώς με σύμβολα και γράμματα, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο ύπαρξης. Πολλοί υποστηρίζουν ότι το να γράφει κάνεις σε τοίχους είναι έκφραση, έκφραση, μα εγώ ο ίδιος αδυνατώ να πιστέψω πως κάποιος κάποιος θέλει να εκφράσει 3 γράμματα και έναν σταυρό να τα πλαισιώνει. Επιπλέον, υπό τις σωστές προϋποθέσεις, το να βάψει κάποιος έναν ξένο τοίχο θεωρείται φθορά ιδιωτικής περιουσίας, και τιμωρείται. Παρόλα αυτά, το φαινόμενο συνεχίζει να υπάρχει. Όμως εξαιτίας των συμβάσεων περί «ωραίου» που έχουμε κάνει, αποδεχόμαστε τις ωραίες ζωγραφιές και κατακρίνουμε τις «άσχημες» μουντζούρες. Αν θέλαμε να ήμασταν σωστοί, δεν θα έπρεπε έπρεπε να τα θεωρούμε το ίδιο ίδιο εφόσον είναι το ίδιο πράγμα; πράγμα; 28
Ένα άλλο θέμα είναι τα πολιτικής η συναισθηματικής φύσεως δίστιχα γραμμένα σε τοίχους. Διάφορα μηνύματα προπαγάνδας προπαγάνδας περνάνε μέσω αυτών, ενώ από την άλλη, η λέξη « βασανίζομαι» προκαλεί ποικίλα συναισθήματα σε αυτόν που το βλέπει για αυτόν που το έγραψε. Μήπως όμως τα graffiti είναι μια διέξοδος, από την μονοτονία του τοίχου και της ζωής προς κάτι πιο απελευθερωμένο;
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ :
« …το “Καλοί τρόποι” μάς δημιουργεί υποχρεώσεις που όλοι ζητούμε να τις αποφύγουμε, ενώ τις απαιτούμε από τους άλλους… » (από το βιβλίο της Ελένης Χαλκούση) 29
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ • •
•
Φερενίκη. Ζαμπούνης Χρήστος , Savoir-vivre , Αθήνα, Εκδόσεις Φερενίκη. Οικονομίδου Χριστίνα , (2004), Savoir-vivre Καλοί τρόποι για να περνάτε καλύτερα… , Αθήνα, Εκδόσεις Ψυχογιός. Ψυχογιός. Παπαδημητρίου. Χαλκούση Ελένη , Σαβουάρ Βιβρ , Αθήνα, Εκδόσεις Παπαδημητρίου.
Χαϊδάρι, Μάιος 2012
30
