Rmt

Topik 8



Rancangan Makanan Tambahan

HASIL PEMBELAJARAN Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat:



1.

Mengetahui Rancangan Makanan Tambahan;

2.

Mengenal pasti objektif Rancangan Makanan Tambahan;

3.

Mengetahui konsep dan matlamat Rancangan Makanan Tambahan; dan

4.

Memahami perlaksanaan Rancangan Makanan Tambahan.

PENGENALAN

Dari sudut pembangunan, murid-murid sekolah boleh dianggap sebagai salah satu agen perubahan. Seperti yang dimaklumkan, kanak-kanak lebih mudah menerima sesuatu pengetahuan daripada orang dewasa. Melalui sekolah atau dengan lebih tepat lagi, melalui guru-guru adalah diharapkan perubahan sikap dan amalan kesihatan seperti yang diingini dapat diusahakan di kalangan murid-murid. Seterusnya murid-murid ini pula akan dapat mempengaruhi ibu bapa, adik beradik dan rakan sebaya mereka melalui pergaulan harian mereka. Matlamat penting Pendidikan Kesihatan adalah untuk membentuk sikap dan perlakuan yang positif terhadap kesihatan. Bagi mencapai matlamat ini adalah lebih mudah dan berkesan jika kita "melentur buluh biarlah dari rebungnya" iaitu, ketika kanak-kanak ini masih muda dan sebelum mereka dipengaruhi oleh sikap dan amalan kesihatan yang negatif dan yang tidak diingini. Dalam membangun dan membentuk suasana persekolahan yang sihat dan selamat, salah satu nilai-nilai kesihatan yang perlu diserapkan ialah kebersihan dan keselamatan makanan. Memandangkan murid-murid sekolah terutamanya di sekolah rendah yang tidak mengutamakan soal kebersihan dan keselamatan semasa memilih dan mengambil makanan. Jadi, mereka terdedah kepada penyakit daripada makanan dan air tersebut mengakibatkan keracunan makanan. Begitu juga peranan yang dimainkan oleh pihak pengendali makanan

134 

TOPIK 8 RANCANGAN MAKANAN TAMBAHAN

dan sekolah perlu ditingkatkan. Oleh itu, ciri-ciri kebersihan dan keselamatan makanan hendaklah diterapkan di sekolah-sekolah, terutamanya di kantin dan dapur asrama sekolah. Kegagalan mengamalkan kebersihan dan keselamatan makanan menyebabkan pencemaran oleh kuman, bahan kimia dan bendasing dalam makanan.

8.1

RANCANGAN MAKANAN SEKOLAH

Pengenalan Kementerian Pendidikan Malaysia dalam membantu meningkatkan taraf pemakanan dan kesihatan kanak-kanak sekolah rendah. Rancangan Makanan Tambahan (RMT) telah dilaksanakan di sekolah-sekolah rendah di seluruh Malaysia pada hari ini dan ia merupakan salah satu usaha untuk meningkatkan taraf kesihatan murid sekolah di Malaysia. Rancangan ini adalah bertujuan memberi makanan percuma kepada murid-murid sekolah rendah terutama luar bandar dan golongan berpendapatan rendah. Dasar Pembangunan Negara telah memperbaiki taraf pemakanan dan kesihatan mereka sebagai satu usaha yang selaras arus perkembangan kesihatan semasa. RMT banyak membekalkan 25% 33% dari keperluan kalori harian kanak-kanak. Rancangan Makanan Tambahan merupakan satu lagi usaha Kementerian Pendidikan untuk meningkatkan taraf pemakanan dan kesihatan murid-murid. Rancangan ini adalah bertujuan untuk memberi makanan tambahan kepada murid-murid sekolah rendah, terutama dari luar bandar dan dari golongan berpendapatan rendah selaras dengan Dasar Ekonomi Baru. Rancangan ini diusahakan kerana daripada kajian-kajian yang telah dijalankan, didapati 15% - 20% murid-murid datang ke sekolah tanpa sarapan pagi atau makan tengah hari. Di samping itu, kajian juga menunjukkan lebih kurang 35% daripada murid-murid sekolah rendah ada menunjukkan tanda-tanda pemakanan yang salah. Mulai tahun 1989, semua sekolah rendah telah dilibatkan dalam RMT. Pemilihan sekolah-sekolah berdasarkan kepada kriteria-kriteria pemberian makanan tambahan kepada murid-murid. Kementerian Pendidikan sedang menilai semula menu dan perlaksanaan program bagi memastikan keberkesanan dan pencapaian matlamat program.


8.1.1



135

Objektif

Program RMT adalah berdasarkan kepada beberapa objektif iaitu: (a)

Memberi makanan tambahan kepada murid-murid sekolah rendah, terutamanya dari luar bandar dan golongan berpendapatan rendah secara imbuhan dan sementara waktu, untuk memperbaiki keadaan kesihatan sebagai satu usaha yang selaras dengan Dasar Pembangunan Negara.

(b)

Memberi makanan tambahan yang berzat dan seimbang kepada muridmurid yang berkenaan untuk membantu mereka mengatasi masalah dari segi pertumbuhan badan dan kekurangan tenaga

(c)

Menyelenggarakan pendidikan kesihatan dan pemakanan secara tidak langsung.

(d)

Menggalakkan penglibatan dan penyertaan masyarakat dalam usaha-usaha sekolah mengelolakan RMT.

(e)

Mengendalikan tabiat-tabiat bersopan-santun, berdisiplin, bertimbang rasa serta amalan-amalan yang diinginkan berkaitan dengan kebersihan diri,kebersihan makanan dan kebersihan alam sekitar.

8.1.2

Rasional

Perlaksanaan RMT ini diteruskan adalah berdasarkan kepada beberapa laporan dan kajian oleh Kementerian Pendidikan yang menunjukkan bahawa (a)

Jumlah 15% - 20% dari jumlah murid datang ke sekolah tanpa sarapan atau makan tengah hari di rumah dan 116-113 daripada mereka mengalami masalah kelaparan.

(b)

Pemakanan yang salah dan serangan penyakit menimbulkan masalahmasalah dari segi pembesaran, pencapaian dalam pembelajaran.

(c)

35 % murid sekolah rendah menunjukkan tanda-tanda salah pemakanan.

8.1.3

Sejarah Pelaksanaan RMT

(a)

RMT telah mula diadakan sejak selepas Perang Dunia ke-2 oleh Pemerintah Tentera British sebagai satu usaha kecemasan.

(b)

Beberapa pertubuhan kebajikan dan agensi kerajaan seperti Persatuan Kebajikan Kanak-Kanak Malaysia, Majlis Pusat Kebajikan dan FELDA telah

136 


menjalankan Rancangan Makanan Tambahan kepada beberapa buah sekolah yang terpilih terutama di luar bandar. (c)

Pada tahun 1974 Kerajaan Negeri Selangor telah memulakan projek perintis RMT di bawah Rancangan Amalan Makanan dan Pemakanan (AMP) di Kuala Langat. Kerajaan Negeri Selangor telah memperluaskan AMP ke kawasan-kawasan lain dalam negeri itu.

(d)

Pada tahun 1976, Jawatankuasa AMP di peringkat Kebangsaan anjuran Jabatan Perdana Menteri telah mengekalkan makanan tambahan sebagai satu usaha dalam AMP. Peruntukan wang telah disediakan oleh Bahagian Penyelarasan.

(e)

Perlaksanaan (ICU) Jabatan Perdana Menteri untuk dilaksanakan oleh Kementerian Pendidikan di kawasan-kawasan Rancangan AMP semenjak tahun 1979.

(f)

RMT telah diserahkan sepenuhnya kepada Kementerian Pendidikan untuk mengelola, menyelia dan melaksanakannya.

(g)

Rancangan Makanan Tambahan telah diperluaskan ke kawasan-kawasan di luar daerah Rancangan AMP dan ia adalah sejajar dengan pengumuman Menteri Pendidikan pada tahun 1978 dan perakuan laporan Jawatankuasa Kabinet 1979.

(h)

Sehingga tahun 1982, perlaksanaan RMT telah diperluaskan sehingga ke semua sekolah rendah.

(i)

Kaedah pelaksanaan RMT telah dikaji semula pada akhir tahun 1982. Dari tahun 1983 hingga 1988, pelaksanaan rancangan RMT dihadkan kepada sekolah- sekolah yang berfokuskan 200 dan ke bawah.

(j)

Pelancaran Program Pembangunan Rakyat Termiskin, pengurusan RMT keseluruhannya telah dikaji semula dan mulai tahun 1989, rancangan RMT ini telah meliputi semula semua sekolah dengan mengutamakan muridmurid daripada golongan termiskin.

Kesihatan menggambarkan keupayaan dan kesejahteraan hidup individu dan masyarakat. Konsep yang ditekankan oleh kesihatan ialah kesihatan keseluruhan iaitu mengikut definisi Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO), suatu keadaan yang membolehkan individu itu berada di dalam keadaan yang sempurna dari segi jasmani, mental, emosi, sosial, rohani dan bebas dari penyakit, cacat atau cedera.


8.1.4



137

Kriteria Pemilihan Murid untuk Menerima RMT

Kriteria pemilihan murid yang layak menerima bantuan program pemakanan RMT adalah seperti berikut: (a)

Taraf sosio ekonomi keluarga yang membolehkan keutamaan diberikan kepada murid-murid daripada golongan miskin iaitu: (i)

Murid-murid daripada keluarga atau ibu bapa atau penjaga yang mempunyai pendapatan bulanan RM 150.00

(ii)

Pendapatan perkapita bagi murid yang datang dari keluarga yang mempunyai pendapatan perkapita setakat RM 35.00 dan ke bawah adalah layak dipertimbangkan dalam program ini.

(iii) Saiz enrolmen sekolah iaitu kelonggaran diberi khusus kepada sekolah rendah dengan bilangan murid 100 orang dan ke bawah. (b)

Keluarga, ibu bapa atau penjaga berpendapatan bulanan RM 400.00 dan ke bawah.

(c)

Status pemakanan murid-murid yang mengalami pemakanan yang salah perlu dikesan dan disahkan oleh pegawai perubatan.

(d) Jarak rumah dari sekolah bagi murid-murid yang tinggal jauh dari sekolah dan tidak mempunyai kemudahan pengangkutan

Saiz sajian Piramid makanan

138 


Contoh Borang RMT

AKTIVITI 8.1 Apakah kriteria bagi murid yang layak menerima bantuan RMT?

8.2

MAKANAN TAMBAHAN

Rancangan Makanan Tambahan (RMT) dilaksanakan sebagai satu program yang bertujuan membantu meningkatkan taraf pemakanan serta kesihatan murid sekolah rendah. Program ini pada asalnya dikendalikan oleh Jabatan Perdana Menteri memperluaskan pelaksanaan mengikut pengesyoran dalam Laporan




139

Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran pada tahun 1979. Program makanan dan pemakanan terus diperkukuhkan melalui pelaksanaan Pelan Tindakan Kebangsaan Mengenai Pemakanan yang mengutamakan keselamatan pengeluaran makanan dari peringkat sumber hingga ke pemasaran, penggunaan dan akses yang saksama kepada makanan berkhasiat telah diberi penekanan. Pelan Tindakan tersebut juga menekankan tabiat makan yang betul terutamanya di kalangan pelajar sekolah dan orang dewasa. Di samping itu, mulai tahun 1997, program perkhidmatan kesihatan sekolah terus diperkukuh dengan menyatukan peranan Kementerian Pendidikan dan Kementerian Kesihatan dalam menggalakkan aktiviti kesihatan alam sekitar serta pemakanan seimbang dan senaman untuk mengelakkan kegemukan. Menjelang tahun 2000, seramai 1,960 pekerja kesihatan dan guru telah dilatih untuk menggalas dan melaksanakan perkhidmatan kesihatan sekolah secara bersepadu. Kurikulum pendidikan kesihatan telah dikaji semula untuk memberi penekanan dan menyemai amalan gaya hidup sihat dari peringkat kanak-kanak. Di samping itu, program pemakanan khas untuk kanak-kanak di kawasan luar bandar juga telah dilaksanakan untuk membekalkan makanan tambahan yang berkhasiat, garam dan khasiat mikro yang mencukupi.

8.2.1

Perlaksanaan dan Penilaian

(a)

Seramai 532,500 murid sekolah rendah daripada „golongan miskin‰ (keluarga yang berpendapatan kurang RM400.00 sebulan atau RM80.00 per kapita) menerima bantuan ini secara makanan tambahan dan minuman bagi tempoh 190 hari mulai hari pertama persekolahan pada setiap tahun.

(b)

Kadar bantuan setiap murid adalah RM1.20 sehari bagi negeri-negeri di Semenanjung dan RM1.35 sehari bagi setiap murid di Sabah dan Sarawak.

(c)

Peruntukan semasa yang disediakan berasaskan kepada jumlah murid dan kadar tersebut adalah RM 123,647,250.00 setahun. Penyaluran bantuan RMT itu hendaklah dibuat terus kepada sekolah berasaskan kepada rekod jumlah murid yang layak pada tahun semasa, tanpa tuntutan daripada sekolah. Dengan cara ini program RMT boleh dimulakan lebih awal dan pada hari pertama persekolahan.

(d)

Penyelia Kesihatan di JPN akan menyampaikan rekod pengagihan peruntukan RMT di sekolah sehingga 31hb. Januari tahun berkenaan kepada pihak Sekolah.

(e)

Pihak Sekolah pula akan menyediakan laporan pengagihan mengikut negeri kepada Bahagian Kewangan Kod dan nama sekolah berserta dengan jumlah penerima bantuan hendaklah dikemukakan oleh Penyelia Kesihatan dengan menggunakan Format A kepada Unit Pengurusan

140 


Kewangan di JPN sebelum 30 November untuk bayaran secara berkomputer melalui sistem e-PCG terus kepada akaun kerajaan sekolahsekolah yang terlibat. (f)

Bagi negeri Sabah dan Sarawak, pembayaran hendaklah dibuat secara waran mengikut peruntukan kepada Pejabat Pendidikan Daerah negeri masing-masing.

Keracunan makanan

8.2.2

Menu Makanan RMT

(a)

Bermula dari tahun 1995, Kementerian Pendidikan telah menaikkan kadar peruntukan harian RMT untuk seorang murid dari 45 sen kepada 80 sen di Semenanjung dan dari 50 sen kepada 90 sen di Sabah dan Sarawak.

(b)

Menu makanan yang dihidangkan dalam RMT adalah merupakan makanan seimbang berdasarkan menu pihak Institut Penyelidikan Perubatan dan Kementerian Kesihatan Malaysia.

(c)

10 pilihan menu makanan telah disediakan iaitu 5 menu disediakan pada tahun 1976 dan 5 menu berikutnya telah disediakan pada tahun 1983 dengan peruntukan sebanyak 45 sen di Semenanjung dan 50 sen di Sabah dan Sarawak.

(d)

Peningkatan peruntukan kewangan ini telah membawa kepada perubahan kepada menu makanan RMT baru yang lebih baik. Pembabitan pihakpihak tertentu seperti berikut memberi lebih banyak faedah:


•

Institut Penyelidikan Perubatan

•

Institut Kesihatan Umum

•

Hotel NPC

•

Universiti Kebangsaan Malaysia



141

(e)

Penyediaan 20 jenis menu masakan baru makanan RMT dihasilkan dan telah mula diberikan kepada penerima RMT semenjak awal tahun 1995 sehingga ke hari ini.

(f)

Senarai 20 jenis menu tersebut ialah (i) bubur nasi (ayam) (ii) mee kari, (iii) bihun goreng (iv) nasi goreng (v) nasi ayam (vi) nasi dan kacang dhal, (vii) nasi dalca sayuran dan telur (viii) puttu mayam bersama ikan goreng dan sayur lemak, (ix) roti canai dan kuah sardin (x) nasi lemak (xi) mee rebus (xii) gado-gado dan sos kacang (xiii) nasi parpu, bubur daging dan kacang (xiv) nasi bersama telur rebus dan sup sayur (xv) nasi campur, roti telur dan dhal (xvi) bubur gandum pedas, stew roti dan ayam (xvii) bubur bersama biskut tawar. (xviii) Menu masakan yang disediakan adalah berdasarkan selera kanakkanak, selain dapat membekalkan lebih kurang 350 - 400 kcal tenaga dan 5 - 40 g zat protein.

Pemilih sekurang-kurangnya 10 jenis menu masakan oleh Pihak Penyelia RMT di sekolah untuk disediakan kepada murid yang terbabit untuk dilaksanakan setiap 2 minggu.

8.2.3

Peranan Guru Besar/Guru

(a)

Memilih dan mengedarkan senarai murid yang layak menerima RMT mengikut kriteria -kriteria yang ditetapkan oleh KPM.

(b)

Merekodkan penerimaan makanan oleh murid-murid pada hari-hari berkenaan.

142 


(c)

Mengawasi murid ketika menikmati makanan sambil menunjuk ajar budaya makan yang sesuai sambil menyerapkan Pendidikan Kesihatan dan Pemakanan secara tidak formal.

(d)

Mengikut pertumbuhan fizikal murid seperti mengukur berat dan tinggi mereka sekurang-kurangnya di awal dan akhir tahun.

(e)

Mengawasi penghidangan makanan.

(f)

Memastikan rekod penerimaan perbelanjaan peruntukan RMT disimpan dan dikemaskini oleh pihak sekolah.

AKTIVITI 8.2 Apakah peranan Guru Besar/Guru di dalam RMT?

8.3

PROGRAM SUSU SEKOLAH

Program Susu Sekolah adalah satu lagi usaha Kementerian Pendidikan untuk meningkatkan taraf pemakanan dan seterusnya taraf kesihatan murid-murid sekolah. Selain daripada memastikan murid-murid menerima makananmakanan berzat, PSS juga bertujuan menggalakkan tabiat minum susu di kalangan murid-murid dari peringkat awal. Selaras dengan konsep pensyarikatan Malaysia, program ini dijalankan dengan kerjasama enam buah syarikat pengeluar susu tempatan. Satu lagi aspek penting dalam program ini ialah komponen pendidikan yang menggalakkan daya kreativiti guru-guru dan juga murid-murid dalam penggunaan bahan-bahan terbuang seperti pek, straw dan dulang PSS. Berhubung dengan liputan program ini mulai tahun 1989, semua sekolah rendah adalah terlibat dengan PSS tidak lagi terhad kepada sekolah-sekolah yang bilangan muridnya melebihi 200 seperti tahun-tahun sebelumnya. Program susu sekolah adalah merupakan satu aktiviti yang bertujuan membaiki lagi taraf pemakanan dan kesihatan murid-murid sekolah khususnya sekolah rendah. Program ini diusahakan secara berperingkat oleh Kementerian Pendidikan. Pada dasarnya, pemberian susu dalam program ini adalah secara sukarela.


8.3.1



143

Pengenalan

Program Susu Sekolah merupakan program Kementerian Pendidikan untuk meningkatkan taraf pemakanan dan seterusnya taraf kesihatan murid-murid sekolah. PSS juga bertujuan menggalakkan tabiat minum susu di kalangan murid-murid dari peringkat awal selain daripada memastikan murid-murid menerima makanan-makanan berzat. Program ini dijalankan dengan kerjasama enam buah syarikat pengeluar susu tempatan. la mengandungi dua skim iaitu: (a)

yang melibatkan bekalan susu percuma kepada beberapa orang murid sekolah yang terpilih.

(b)

yang melibatkan penyertaan murid-murid sekolah secara sukarela, sama ada secara subsidi atau tanpa subsidi Kerajaan.

Objektif PSS (a)

Meningkatkan taraf kesihatan dan pemakanan murid-murid sekolah rendah dengan tabiat sentiasa meminum susu.

(b)

Meningkatkan taraf kesihatan dan pemakanan murid-murid sekolah rendah dengan memupuk tabiat sentiasa meminum susu.

(c)

Membekalkan susu kepada murid-murid terpilih dari golongan taraf sosioekonomi yang rendah dan mengalami kekurangan zat makanan melalui skim percuma.

(d)

Meningkatkan perancangan pelaksanaan dan penilaian program melalui

(e)

Penglibatan bersama agensi-agensi kerajaan dan bukan kerajaan di bawah konsep pensyarikatan Malaysia.

8.3.2

Isu-isu Program Susu Sekolah

Program Susu Sekolah adalah salah satu Rancangan Makanan Tambahan untuk murid-murid sekolah. Murid-murid miskin diberikan susu secara percuma dan murid-murid yang mampu membelinya dengan harga subsidi. Pada tahun 1995, seramai 1.87 murid dari 4 buah sekolah telah mendapat keracunan makanan berpunca dari susu yang dibekalkan. Kes keracunan makanan di kalangan murid sekolah sering menjadi laporan berita dan dipaparkan dalam akhbar-akhbar tempatan. Kes keracunan makanan yang berlaku di sekolah sama ada melibatkan kantin, dapur asrama atau Rancangan Makanan Tambahan (RMT), menyumbang kepada peratusan yang paling tinggi dari jumlah kes-kes keracunan makanan yang berlaku setiap tahun di negara kita. Sebagai contoh, laporan mengatakan bahawa 60 pelajar Sekolah Kebangsaan Seberang Ketil, Kedah dan 57 pelajar

144 


Sekolah Kebangsaan Beris Panchor, Kelantan yang dikatakan mengalami keracunan selepas meminum susu yang dibekalkan oleh kerajaan. Sepanjang tahun ini sahaja, lebih daripada 10 kes keracunan serius yang membabitkan pelajar-pelajar sekolah. Majoriti kes-kes yang dilaporkan mengenai kualiti kebersihan susu yang tidak dititikberatkan oleh Bekalan Program Susu Sekolah (PSS) kelolaan Kementerian Pelajaran. PSS dan juga Rancangan Makanan Tambahan (RMT) yang dikelolakan oleh Kementerian terbabit antara lain bertujuan untuk memberikan bekalan makanan kepada pelajar yang lemah dan miskin. Kementerian Pelajaran menggantung serta-merta pelaksanaan Program Susu Sekolah (PSS) di sekolah-sekolah selepas kes-kes keracunan susu dilaporkan berlaku lagi di Kedah dan Kelantan. Timbalan Menteri Pelajaran, Datuk Hon Choon Kim berkata, tindakan itu dibuat ekoran berulangnya kes-kes keracunan di kalangan murid selepas meminum susu yang dibekalkan di sekolah masingmasing sejak beberapa hari lalu. Selepas digantung sekali lagi, PSS hanya akan disambung kembali setelah para pembekal susu yang dilantik menyediakan surat jaminan bahawa susu yang mereka bekalkan ke sekolah-sekolah selamat untuk diminum. Kemungkinan kaedah penyimpanan susu yang tidak betul oleh pihak sekolah. Pada awal bulan Mei 2007 seramai 100 murid di beberapa buah sekolah di Kedah dan Kelantan dilaporkan mengalami muntah-muntah dan sakit perut selepas meminum susu yang dibekalkan PSS di sekolah masing-masing. Kementerian Pelajaran telah pun menggantung program tersebut pada 22 Mei 2007 dan penggantungannya baru ditarik balik pada 15 Julai 2007 lalu. Namun, keracunan susu sekolah dilaporkan berlaku lagi pada 6 Ogos lalu dengan 60 murid Sekolah Kebangsaan Seberang Ketil, Kupang dekat Alor Star mengalami sakit perut dan muntah-muntah sehingga terpaksa dikejarkan ke klinik selepas meminum susu kotak yang disediakan oleh pihak sekolah. Pada hari yang sama 74 murid Sekolah Kebangsaan Beris Panchor, Bachok turut mengadu sakit perut dan muntah selepas minum susu semasa sarapan di kantin sekolah. Program PSS membabitkan 560,169 murid di lebih 6,000 buah sekolah di seluruh negara dengan peruntukan yang disediakan oleh Kementerian Pelajaran berjumlah RM23.9 juta setahun. Setakat ini, terdapat enam pembekal dan tiga pengilang terbabit dalam program PSS. Stok susu bantuan yang dihantar ke sekolahsekolah masih di bawah jagaan dan tanggungjawab pembekal sehinggalah susu terbabit diagihkan kepada murid-murid. Faktor yang dikenalpasti penyebab keracunan makanan adalah tiada tempat penyimpanan susu yang sesuai di kantin sekolah.




145

Langkah Pencegahan Berpandukan kepada kurikulum yang sedia ada, didapati bahawa penekanan kepada aspek-aspek kebersihan dan keselamatan makanan adalah tidak mencukupi dan perlu dipertingkatkan, Pengusaha-pengusaha kantin, pengendali makanan di dapur asrama dan juga murid-murid sekolah perlu diberi pendedahan yang lebih dari aspek-aspek: (a)

Pendekatan kepada memilih makanan yang selamat, merangkumi pemilihan makanan yang sedia dimakan.

(b)

Pendekatan kepada keracunan makanan seperti punca-punca keracunan makanan, gejala-gejala dan cara-cara pencegahan.

(c)

Memperkenalkan konsep melabel makanan.

(d)

Pendekatan kepada penyediaan makanan yang selamat.

(e)

Pendekatan kepada penyimpanan makanan yang selamat.

(f)

Pendekatan kepada kebersihan diri dan tabiat baik dalam pengendalian makanan.

Pencemaran makanan utama

146 


Walaupun pemeriksaan kantin sekolah telah dilakukan sekurang-kurangnya dua kali setahun, adalah disyorkan bahawa ia meliputi dapur-dapur asrama. Pemeriksaan secara fizikal seperti pengukuran suhu masa memasak, suhu penyimpanan dan suhu penyajian hendaklah diberi keutamaan daripada pemeriksaan secara visual yang dilakukan sekarang ini. Garis Panduan Kantin Sekolah ini telah diterbitkan pertama kali pada tahun 1983. Garis Panduan Kantin Sekolah telah dikaji dan ditulis semula pada tahun 1989 oleh Jawatankuasa bersama Kesihatan Sekolah. Kajian hendaklah dilakukan setiap 5 tahun sekali.

AKTIVITI 8.3 Apakah aspek yang perlu ditekankan bagi menjamin kebersihan dan keselamatan makanan di sekolah?

Pengendali makanan tidak mengutamakan kebersihan semasa penyediaan makanan


Sekolah Lain-Lain

Murid Sekolah Lain-lain

1990

1991

1992

24 (55.8) 19 43

29 (61.7) 18 47

20 (57.1) 15 35

1990

1991

1992

1489 (75.8) 475

1867 (88.4) 245

1450 (85.6) 244

1993 TDK TDK TDK

1993

1994



147

1995

33 (78.6) 9 42

41 (74.5) 14 55

1994

1995

TDK TDK

1877 (82.2) 406

2006 (64.8) 1092

TDK

2283

2283

147 (66.2) 75 222

8689 (77.2) 2462

Kes-kes keracunan makanan

Kantin Sekolah

61

41.5

Dapur Asrama

62

42.2

9

6. 1

15

10.2

147

100

RMT Tidak Diketahui Jumlah

8.3.3

Pelaksanaan dan Penilaian

(a)

Memilih dan menyediakan senarai murid yang layak menerima susu Skim Percuma.

(b)

Menguruskan pesanan dan pengagihan susu Skim Percuma dan Skim Bayaran.

(c)

Menyimpan rekod kutipan dan penyerahan wang PSS.

(d)

Menggalakkan tabiat meminum susu di kalangan murid dan menekankan khasiat susu untuk kesihatan murid.

148 


(e)

Menjalankan aktiviti-aktiviti pendidikan melalui PSS (kraf tangan, karangan, kuiz dan lain-lain).

(f)

Memberi penerangan kepada guru-guru mengenai pelaksanaan PSS di sekolah.

(g)

Menubuhkan Jawatankuasa PSS yang dianggotai oleh guru-guru, agensiagensi kerajaan yang berkaitan, wakil masyarakat setempat dan juga badan-badan bukan kerajaan di ambil kira dalam merancang aktiviti dan program BPS.

Tanda-tanda dan gejala keracunan

•

Murid-murid sekolah boleh dianggap sebagai salah satu agen perubahan. Seperti yang dimaklumkan, kanak-kanak lebih mudah menerima sesuatu pengetahuan/pendapat daripada orang dewasa. Melalui sekolah atau dengan lebih tepat lagi, melalui guru-guru adalah diharapkan perubahan sikap dan amalan kesihatan seperti yang diingini dapat diusahakan di kalangan murid-murid. Seterusnya murid-murid ini pula akan dapat mempengaruhi ibu bapa, adik beradik dan rakan sebaya mereka melalui pergaulan harian mereka.


•

•

•

•

•



149

Matlamat penting Pendidikan Kesihatan adalah untuk membentuk sikap dan perlakuan yang positif terhadap kesihatan. Untuk mencapai matlamat ini adalah lebih mudah dan berkesan jika kita "melentur buluh biarlah dari rebungnya" iaitu, ketika kanak-kanak ini masih muda dan sebelum mereka dipengaruhi oleh sikap dan amalan kesihatan yang negatif dan yang tidak diingini. Tambahan pula, kanak-kanak sekolah adalah "captive audience " yang mudah dihubungi. Sekolah mempunyai sumber-sumber yang begitu besar dari segi kemudahankemudahan serta tenaga manusia yang boleh digembelingkan bagi usahausaha kesihatan masyarakat. Pada hari ini sekolah bukan sahaja dianggap sebagai pusat pendidikan bahkan boleh dijadikan agen perubahan dalam masyarakat. Sebagai sebuah institusi membolehkan murid-murid mendapat pendidikan dan menghabiskan masa kira-kira 6-10 jam sehari, persekitaran sekolah hendaklah dipastikan supaya sentiasa dalam keadaan selamat, bersih, selesa dan indah. Keadaan persekitaran sekolah yang sedemikian sudah tentu boleh mewujudkan persekitaran yang kondusif kepada proses pembelajaran dan pengajaran. Kerjasama antara sekolah dengan masyarakat bertujuan untuk mengintegrasikan aktiviti-aktiviti kesihatan sekolah dan kesihatan masyarakat. Ianya merupakan satu proses dua hala di mana kedua-dua sekolah dan masyarakat memikul tanggungjawab bersama untuk mengawasi dan mempertingkatkan lagi status/taraf kesihatan kanak-kanak. Dalam konteks ini sekolah perlu memikirkan apakah sumbangannya terhadap masyarakat dan begitulah sebaliknya, iaitu apakah yang masyarakat boleh sumbangkan kepada sekolah.

Laporan seminar Kebangsaan 1969 oleh Jawatankuasa Bersama Kesihatan Sekolah, Kementerian Kesihatan dan Kementerian Pelajaran Malaysia April 1993. September 1997. Program Kesihatan Sekolah Sihat Kementerian Kesihatan Malaysia dan Kementerian Pendidikan Malaysia. Rancangan Makanan Tambahan Unit Kesihatan Sekolah, Bahagian Sekolah Kementerian Pendidikan Malaysia.

Rmt

Recommend Documents