pue

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÀÐÈËÃÛÍ ÍÎÐÌÀÒÈÂ ÁÀÐÈÌÒ ÁÈ×ÃÈÉÍ ÒÎÃÒÎËÖÎÎ Ì Ìîíãîë óëñûí áàðèëãûí íîðì áà ä¿ðýì

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆÈÉÍ ÇÓÐÀÃ ÒªÑªË, ÓÃÑÐÀËÒÛÍ Ä¯ÐÝÌ ÁÄ 43-101-03 THE MONGOLIAN REGULATIONS FOR DESIGN AND MAINTENANCE OF ELECTRICAL INSTALLATIONS

Àëáàí ¸ñíû õýâëýë

Ìîíãîë Óëñûí Äýä Á¿òöèéí ßàì ÓËÀÀÍÁÀÀÒÀÐ ÕÎÒ, 2003

www.zaluu.com www.zaluu.com Öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí ä¿ðýì

ªìíºõ ¿ã Ìîíãîë óëñ çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñàãò øèëæñýí, øèíæëýõ óõààí, òåõíîëîãèéí õºãæëèéí ¿ð ä¿íä òºðºë á¿ðèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ îðæ èðýõ áîëñîí, óðüä ºìíº ìºðäºæ áàéñàí ººðèéí ãýõ ä¿ðýìã¿é áàéñàí çýðýã íü öààøèä öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí àæëûã îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí ò¿âøèíä õèéõýä õ¿íäðýë ó÷ðàõ áîëëîî. Èéìýýñ Áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëò, íèéòèéí àæ àõóéí ãàçàð (ÁÕÁÍÀÀÃ), Ò¿ëø ýð÷èì õ¿÷íèé óäèðäàõ åðºíõèé ãàçàð (ÒÝÕÅÃ)-ûí çàõèàëãààð ØÓÒÈÑ, ÒÝÕÅÃ, Äýä á¿òöèéí õÿíàëòûí àëáà, ÓÁÖÒÑ ÕÕÊ-èéí ìýðãýæëèéí àæëûí õýñýã ÎÕÓ-ûí “Ïðàâèëà óñòðîéñòâà ýëåêòðîóñòàíîâîê” ä¿ðýì, Àìåðèê, Øâåäèéí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí ä¿ðýì, ººðèéí îðíû áàéãàëü öàãóóðûí îíöëîã, àøèãëàæ áàéãàà áîëîí öààøèä àøèãëàãäàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òåõíèêèéí áàðèìò áè÷èãò òóëãóóðëàí “Ìîíãîë óëñûí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí ä¿ðýì”-èéã áîëîâñðóóëàâ. Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéã áîëîâñðóóëàõàä äîê. Æ.Äîðæï¿ðýâ, èíæ. Í.Ñåéë, Æ. Àþóøæàâ, Ñ.Æàìúÿíæàâ, Á.Áàòáààòàð, Ñ.Öîãòæàâ, Á.Á¿æèíëõàì, Ö.Õàñáààòàð, Í.Òºðáàò, Ñ.Ñ¿õòºìºð, Á.Ï¿ðýâñ¿ðýí, Í.Ï¿ðýâñ¿ðýí, Í.Áàò÷èìýã íàð ä¿ðìèéí àíõíû ýõèéã áýëòãýõ, ýêñïåðòèç õèéõýä îðîëöîæ, ¿íýòýé ø¿¿ìæ, çºâëºãºº ºãñºíèéã ýíýõ¿¿ ä¿ðýìä òóñãàæ îðóóëñàí þì. Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1-ð á¿ëãèéã ×.Çóíäóéñ¿ðýí, Ä.Áàëáàð, Ã.Äàøäàâàà, Ì.Õóÿãäîðæ, ×.Íàðàíöýöýã; 2-ð á¿ëãèéã ×.Çóíäóéñ¿ðýí, Ä.Áàëáàð, Ã.Äàøäàâàà; 3-ð á¿ëãèéã ×.Çóíäóéñ¿ðýí, Ä.Ãÿãàð; 4-ð á¿ëãèéã Ìèíæ¿¿ð, ×.Çóíäóéñ¿ðýí; 5-ð á¿ëãèéã ×.Çóíäóéñ¿ðýí, Á.Áîëîðìàà, Í.Äàøíÿì; 6-ð á¿ëãèéã ×.Çóíäóéñ¿ðýí, Á.Áîëîðìàà, Ä.Áàëáàð; 7-ð á¿ëãèéã Ä.Áàëáàð, ×.Çóíäóéñ¿ðýí íàð ýìõòãýí áîëîâñðóóëæ, ×.Çóíäóéñ¿ðýí, Ä.Áàëáàð, Á.Íàðàíáààòàð íàð õÿíàí òîõèîâ. Ýíýõ¿¿ “Ìîíãîë óëñûí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí ä¿ðýì”-èéã Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò á¿õ òºðëèéí öàõèëãààí ñòàíö, öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì, äýä ºðòºº, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, õ¿÷íèé áà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýý, òóñãàé çîðèóëàëòûí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí çóðàã áîëîâñðóóëàõ, òýäãýýðèéã áàðüæ áàéãóóëàõàä ºì÷èéí õýëáýð õàðãàëçàõã¿éãýýð öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé àøèãëàëò, áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñëèéí áà áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãóóóä íýãýí àäèë äàãàæ ìºðäâºë çîõèíî.

Äýä Á¿òöèéí Ñàéäûí 2003 îíû 10 äóãààð ñàðûí … -íû … òîîò òóøààëààð áàòëàæ, 2003 îíû 10-ð ñàðûí … -íû ºäðººñ ýõëýæ ìºðäºõººð øèéäâýðëýâ.

“Ìîíãîë óëñûí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí ä¿ðýì ”-èéã Áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëò, íèéòèéí àæ àõóéí ãàçðûí çºâøººðºëã¿é á¿ðýí áóþó õýñýã÷ëýí îëøðóóëæ òàðààõûã õîðèãëîíî.

2


ÃÀÐ×ÈÃ ªìíºõ ¿ã

2

Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ 1.1.

1.2.

ÅÐªÍÕÈÉ ÕÝÑÝÃ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí óãñðàëòûí åðºíõèé çààëò Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä õîëáîõ Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã àøèãëàëòàíä ºãºõ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕÀÍÃÀÌÆ ÁÀ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ØÓÃÀÌ Ñ¯ËÆÝÝ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Öàõèëãààí õàíãàìæèéí õýðýãëýã÷äèéí çýðýãëýë áà íàéäâàðæèëòûã õàíãàõ Õ¿÷äëèéí ò¿âøèí áà òîõèðóóëãà, õóóðìàã ÷àäëûã òýãøòãýõ íü

1.3.

20 23 29 31 33

33 33 35 36 36

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÒÎÎÖÎÕ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîöîîíû õýðýãñýë òàâèõ ïóíêò Òîîöîîíû òîîëóóðò òàâèõ øààðäëàãà Õýìæ¿¿ðèéí òðàíôîðìàòîð õýðýãëýæ òîîöîî õèéõ Òîîëóóð òàâüæ, çàëãàëòûí óòñûã óãñðàõ Òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîî

1.6.

19 19

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÀÏÏÀÐÀÒ, ÕÝÐÝÃÑÝË ÁÀ ÄÀÌÆÓÓËÀÃ×ÈÉÃ ÁÎÃÈÍÎ ÇÀËÃÀËÒÛÍ ÍªÕÖªËªªÐ ÑÎÍÃÎÕ Õýðýãëýõ õ¿ðýý ¯íäñýí øààðäëàãà Àïïàðàò õýðýãñýë, äàìæóóëàã÷èéí ñîíãîõ ¿åèéí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã òîäîðõîéëîõ Áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí äèíàìèê õ¿÷íèé ¿éë÷ëýõ íºõöëººð äàìæóóëàã÷, òóñãààðëàã÷èéã ñîíãîõ äààöûí á¿òýýöèéã øàëãàõ Áîãèíî çàëãàëòûí ¿åèéí õàëàëòûí íºõöºëººð äàìæóóëàõ óòàñûã ñîíãîõ

1.5.

16 16 17 18

ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÓÒÑÛÃ ÑÎÍÃÎÕ Õýðýãëýõ õ¿ðýý Äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã õàëàëòààð ñîíãîõ Ðåçèí áà ïëàñòìàññàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Òîñ íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëèéí çºâººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Á¿ðýýñã¿é óòàñ áà øèíèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí íÿãòûí àðãààð ñîíãîõ Äàìæóóëàã÷èéã òèòýìëýëò áà øóóãèàíû íºõöºëººð øàëãàõ

1.4.

11 13 15 15

37 37 38 40 40 41 42

ÃÀÇÀÐÄÓÓËÃÀ ÁÀ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÀÞÓËÃ¯ÉÍ ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Íèéòëýã øààðäëàãà Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëòóóëàõ øààðäëàãàòàé ýä àíãè áà òýäãýýðèéí õýñýã 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äëèéí á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí

3

43 45 46


òºõººðºìæ 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã, òºõººðºìæ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òºõººðºìæ Õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýë èõòýé ãàçðûí öàõèëãààí òîíîãëîë Ãàçàðäóóð (ãàçàðäóóëãà) Ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷ Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã õîëáîõ Çººâðèéí öàõèëãààí òîíîã, òºõººðºìæ Í¿¿äëèéí öàõèëãààí òºõººðºìæ Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýë 1.7.

49 50 50 51 51 52 54 54 55 55

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆÈÉÃ Õ¯ËÝÝÍ ÀÂÀÕ, Õ¯ËÝÝËÃÝÍ ªÃªÕ ÒÓÐØÈËÒÛÍ ÍÎÐÌ Åðºíõèé çààëò Ñèíõðîí ãåíåðàòîð, êîìïåíñàòîð Òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèí Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð, òîñîí ðåàêòîð, ãàçàðäóóëñàí íóì óíòðààõ ðåàêòîð (íóì óíòðààõ îðîîìîã) Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð Òîñîí òàñëóóð Àãààðûí òàñëóóð À÷ààëàë òàñëóóð Õóóðàé ñàëãóóð, òóñãààðëàã÷, áîãèíî õîëáóóð Ãàäíà áà äîòîð áàéðëóóëàõ èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ, ãàäíû ÈÁÕÁ) Àãààðûí õºðãºëòòýé èæ á¿ðäìýë õàëõàâ÷òàé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áà øèí äàìæóóëàã÷ Öóãëóóëãûí áà õîëáîëòûí øèí Ã¿éäýë õÿçãààðëàõ õóóðàé ðåàêòîð ¯éëäâýðèéí çîðèóëàëòòàé ñòàòèê õóâèðãóóð Öààñ-òîñîí êîíäåíñàòîð Âåíòèëýí öàõèëóóð Õîîëîéò öàõèëóóð 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãàë õàìãààëóóð Íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãà Ä¿¿æèí áà òóëãóóð (ñóóðü)-ûí øààçàí òóñãààðëàã÷ Òðàíñôîðìàòîðûí òîñ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí àïïàðàò, õî¸ðäîã÷ õýëõýý, öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ Àêêóìëÿòîðûí áàòåðåé Ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæ Õ¿÷íèé êàáåëü øóãàì 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

2.1.

47

56 57 61 63 65 67 69 71 72 73 74 75 76 77 77 77 80 81 81 81 83 84 84 86 87 87 89

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÓÒÀÑ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Öàõèëãààí óòàñ áà êàáåëèéí ñîíãîëò, òýäãýýðèéã òàâèõ àðãóóä Áàéðíû äîòîðõ öàõèëãààíû èë óòàñ Áàéðíû äîòîðõ öàõèëãààíû äàëä óòàñ Äýýâðèéí õºíäèéí öàõèëãààí óòàñ Ãàäíàõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí óòàñ 4

90 91 92 96 97 97 97


Õîò ñóóðèí ãàçðûí ãýð õîðîîëîë áà ãýðò õýðýãëýõ öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ 2.2.

35 êÂ Õ¯ÐÒÝËÕ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ Ã¯ÉÄÝË ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ØÈÍ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ 1 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ (øèí) 1 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàõ óÿí óòàñ

2.3.

102 103 104 105 107 107 108 109 112 113 117 117 118

1 êÂ Õ¯ÐÒÝË Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÀÃÀÀÐÛÍ ØÓÃÀÌ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Òîîöîîíû öàã óóðûí íºõöºë Öàõèëãààíû óòàñ áà àðìàòóð Òóëãóóð äýýðõ óòàñíû áàéðëàë Òóñãààðëàãà (òóñãààðëóóð) Õýò õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëò áà ãàçàðäóóëãà Òóëãóóð áà øîí Îâîð (ãàáàðèò), îãòëîëöîë áà îéðòîëò

2.5.

99 99 100 101 102

220 êÂ Õ¯ÐÒËÝÕ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÊÀÁÅËÜ ØÓÃÀÌ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Êàáåëü òàâèõ àðãûã ñîíãîõ Êàáåëèéã ñîíãîõ Êàáåëèéí õîëáîëò áà ¿ç¿¿ðëýãýý Ãàçàðäóóëãà Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí êàáåëèéí àæ àõóéä òàâèõ òóñãàé øààðäëàãà Êàáåëü øóãàìûã ãàçàðò òàâèõ Êàáåëü øóãàìûã êàáåëèéí áëîê, õîîëîé, òºìºð-áåòîí òàâèóðò áàéðëóóëàõ Êàáåëü øóãàìûã êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä òàâèõ Êàáåëü øóãàìûã ¿éëäâýðèéí áàéðàíä òàâèõ Êàáåëü øóãàìûã óñàí äîîãóóð òàâèõ Êàáåëü øóãàìûã òóñãàé áàéãóóëàìæèíä òàâèõ

2.4.

98

118 118 119 120 120 120 121 121 122

1 êÂ-ÎÎÑ ÄÝÝØ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÀÃÀÀÐÛÍ ØÓÃÀÌ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Öàã óóðûí íºõöºë Óòàñ áà àÿíãà õàìãààëàëòûí òðîñ (õýö) Óòàñ, õýöíèé áàéðëàë, òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé Òóñãààðëàãà Õýò õ¿÷äëèéí õàìãààëàëò áà ãàçàðäóóëãà Àðìàòóð Òóëãóóð Àãààðûí øóãàì ñóóðøèëã¿é, õ¿ðýõýä õ¿íäðýëòýé ãàçðààð ºíãºðºõ Àãààðûí øóãàìûã îé, òàðèìàë ñóóëãàö áà õàãàëñàí ãàçðààð ºíãºð¿¿ëýõ Àãààðûí øóãàì ñóóðèí ãàçðààð ºíãºðºõ Àãààðûí øóãàì ººð õîîðîíäîî îãòëîëöîõ áà îéðòîõ Àãààðûí øóãàì õîëáîî, äîõèîëîë, ðàäèî íýâòð¿¿ëýõ áàéãóóëàìæòàé îãòëîëöîõ áà îéðòîõ Àãààðûí øóãàì òºìºð çàìòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ Àãààðûí øóãàì íü àâòîìàøèíû çàìòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ Àãààðûí øóãàì íü òðîëëåéáóñíû øóãàìòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ 5

127 128 130 134 138 143 145 149 150 153 154 154 156 158 162 163 164


Àãààðûí øóãàì ãîë, ìºðºíòýé îãòëîëöîõ Àãààðûí øóãàì ã¿¿ðýí äýýã¿¿ð ºíãºðºõ Àãààðûí øóãàì íü õààëò, äàëàíãààð ºíãºðºõ Àãààðûí øóãàì ãàçàð äýýðõ áîëîí ãàçàðò òàâèãäàõ øóãàì õîîëîé áà êàíàòàí çàìòàé îãòîëöîõ áà îéðòîõ Àãààðûí øóãàì ãàçàð äîîðõ äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîõ áà îéðòîõ Àãààðûí øóãàì õºðãºëòèéí áàéãóóëàìæèíä îéðòîõ Àãààðûí øóãàì íü òýñðýõ áà ãàëûí àþóëòàé áàéãóóëàìæòàé îéðòîõ Àãààðûí øóãàì íü íèñýõ áóóäàë (àýðîäðîì)-òîé îéðòîõ

165 166 166 166 168 169 169 169

Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ 3.1.

1 êÂ Õ¯ÐÒËÝÕ Õ¯×ÄËÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ Ñ¯ËÆÝÝÍÈÉ ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ Õàìààðàõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëä òàâèõ øààðäëàãóóä Õàìãààëàëòûã ñîíãîõ Õàìãààëàëòûí àïïàðàòûã áàéðëóóëàõ

3.2.

ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ Õýðýãëýõ õ¿ðýý Åðºíõèé øààðäëàãóóä Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé öóãëóóëàõ øèíä àæèëëàõ òóðáîãåíåðàòîðûí õàìãààëàëò (3) 6 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ºíäºð òàëûí îðîîìîã á¿õèé òðàíñôîðìàòîð áà ñàëààëãûí ðåàêòîðûí õàìãààëàëò Ãåíåðàòîð - òðàíñôîðìàòîðûí áëîê (õîñëîë)-ûí õàìãààëàëò Òóñãààðëàãäìàë ñààðìàãòàé (3) 6-10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíèé àãààðûí áà êàáåëü øóãàìûí õàìãààëàëò 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, òóñãààðëàãäñàí ñààðìàã á¿õèé ñ¿ëæýýíèé àãààðûí áà êàáåëü øóãàìûí õàìãààëàëò Øóóä (á¿òýìæòýé) ãàçàðäñàí ñààðìàãòàé 110 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé àãààðûí øóãàìûí õàìãààëàëò Øèíèéí õàìãààëàëò áà òîéðóó, õîëáîëò, á¿ëýã äýýðõ òàñëóóðûí õàìãààëàëò Ñèíõðîí òýãøòã¿¿ð (êîìïåíñàòîð)-èéí õàìãààëàëò

3.3.

3.4.

173 174 180 183 187 191 192 193 196 197

ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ ÁÀ ÒÅËÅÌÅÕÀÍÈÊ Õýðýãëýýíèé õ¿ðýý, åðºíõèé øààðäëàãóóä Àâòîìàòààð äàõèí çàëãàõ (ÀÄÇ) Áýëòãýë òýæýýë áà òºõººðºìæèéã àâòîìàòààð çàëãàõ (ÁÒáÒÀÇ) Ãåíåðàòîðóóäûã çàëãàõ ªäººëò, õ¿÷äýë áà õóóðìàã ÷àäëûí àâòîìàò òîõèðóóëãà (ªÕáÕ×ÀÒ) Äàâòàìæ áà áîäèò ÷àäëûí àâòîìàò òîõèðóóëãà (ÄÁ×ÀÒ) Òîãòâîðæèëò àëäàãäàëòààñ àâòîìàòààð ñýðãèéëýõ (ÒÀÀÑ) Àñèíõðîí ãîðèìûã àâòîìàòààð àðèëãàõ (ÀÃÀÀ) Äàâòàæ áóóðàëòûã àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ (ÄÁÀÕ) Õ¿÷äýë áóóðàëòûã àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ (ÕÁÀÕ) Õ¿÷äýë èõñýëòèéí àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ (ÕÈÀÕ) Òîíîãëîëûã õýò à÷ààëëààñ àâòîìàòààð ñýðãèéëýõ (ÒÕÀÀÑ) Òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýë

198 198 203 205 206 208 209 210 210 212 212 212 212

ÕÎ¨ÐÄÎÃ× ÕÝËÕÝÝ

214

Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª 4.1

170 170 171 172

ÕÓÂÜÑÀÕ Ã¯ÉÄËÈÉÍ 1êÂ Õ¯ÐÒÝËÕ ÁÀ ÒÎÃÒÌÎË Ã¯ÉÄËÈÉÍ 1.5 êÂ Õ¯ÐÒÝËÕ Õ¯×ÄÝËÈÉÍ ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ 6


Õýðýãëýãäýõ õ¿ðýý Åðºíõèé øààðäëàãà Áàãàæ õýðýãñýë áîëîí òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõ Øèí, óòàñ, êàáåëü Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õèéö Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã öàõèëãààíû áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ¿éëäâýðëýëèéí áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ãàäàà èë ñóóðèëóóëàõ 4.2.

1 êÂ-ÎÎÑ ÄÝÝØ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãóóä Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà äýä ºðòºº Öåõèéí äîòîðõ òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº Òóëãóóð äýýð òàâèãäàõ (àãààðûí) òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº Àÿíãàíû õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ Ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèíûã àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ Äîòîîä õýò õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëò Õèéí øàõóóðãûí àæ àõóé Òîñíû àæ àõóé Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõ

4.3.

223 224 227 236 243 245 245 257 259 261 264 265

ÕÓÂÈÐÃÀÕ ÄÝÄ ªÐÒªª ÁÀ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Õóâèðãàã÷ àãðåãàòûí õàìãààëàò Òîíîãëîëûí áàéðøèë, õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýýí¿¿ä Õóâèðãóóðûí õºðãºëò Õàëààëò, àãààðæóóëàëò áà óñàí õàíãàìæ Áàðèëãûí õýñýã

4.4.

220 220 220 221 221 221 222 222

270 270 271 272 274 275 275

ÀÊÊÓÌÓËßÒÎÐÛÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý Öàõèëãààíû õýñýã Áàðèëãûí õýñýã Ýð¿¿ë àõóéí òåõíèêèéí õýñýã

276 276 278 279

Á¯ËÝÃ 5. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ Õ¯×ÍÈÉ ÒªÕªªÐªÌÆ, ÖÀÕÈËÃÀÀÍÛ ÁÀÉÐ 5.1.

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÌÀØÈÍÛ ÁÀÉÐ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Öàõèëãààí òîíîãëîëûã áàéðëóóëàõ áà ñóóðèëóóëàõ Öàõèëãààí ìàøèíû õîëõèâ÷èéí òîñîëãîî Ñàëõèëóóð áà äóëààëãà Áàðèëãûí õýñýã

5.2.

281 281 281 283 284 284

ÃÅÍÅÐÀÒÎÐ ÁÀ ÑÈÍÕÐÎÍ ÊÎÌÏÅÍÑÀÒÎÐ Õýðýãëýõ õ¿ðýý Åðºíõèé øààðäëàãà Õºðãºëò áà òîñîëãîî ªäººëòèéí ñèñòåì

285 285 286 288 7


Ãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã áàéðëóóëàõ áà ñóóðèëóóëàõ 5.3

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕªÄªËÃ¯¯Ð ÁÀ Ò¯¯ÍÈÉ ÑÝËÃÝÍ-ÇÀËÃÀËÒÛÍ ÀÏÏÀÐÀÒ, ÕÝÐÝÃÑÝË Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà åðºíõèé øààðäëàãà Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ñîíãîõ Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òàâèõ Ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ñèíõðîí áà àñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàìãààëàëò 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàìãààëàëò

5.4.

293 295

297 297 298 299 300 300

ËÈÔÒÍÈÉ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Á¿õýýãíèé ã¿éäýë ºãºõ öàõèëãààí óòàñ Ìàøèíû áàéð (ºðºº)-ûí öàõèëãààí òîíîãëîë áà õàìãààëàëò Ãýðýëò¿¿ëýã áà ãàçàðäóóëãà Óäèðäëàãûí àâàëöààã¿é àïïàðàò, õýðýãñëèéã ñóóðèëóóëàõ

5.6.

290 291 291 292

ÊÐÀÍÛ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí òðîëëåéí óòàñ Óòàñ áà êàáåëèéã ñîíãîõ áà òàâèõ Ãýðýëò¿¿ëýã áà ãàçàðäóóëãà 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé êðàíû öàõèëãààí òîíîãëîë

5.5.

289

301 301 301 302 302 303

ÊÎÍÄÅÍÑÀÒÎÐÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò Öàõèëãààí õîëáîëòûí á¿ä¿¿â÷ áà òºõººðºìæèéã ñîíãîõ Õàìãààëàëò Öàõèëãààí õýìæ¿¿ð Êîíäåíñàòîðûã áàéðëóóëàõ

304 304 305 305 305

Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÎÐÎÍ ÑÓÓÖ, ÎËÎÍ ÍÈÉÒÈÉÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒªÕªªÐªÌÆ 6.1.

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Àâààðèéí áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýë Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé óãñðàëò áà õàìãààëàëò Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà Äîòîð ãýðýëò¿¿ëýã Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëýã ×èìýãëýëèéí ãýðýëò¿¿ëýã Ãýðýëò¿¿ëãèéí àïïàðàò, õýðýãñýë Ñóóðèëàõ àïïàðàò, õýðýãñýë Ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãà

6.2

307 307 309 310 310 311 312 315 316 317 318

ÎÐÎÍ ÑÓÓÖ ÁÎËÎÍ ÎËÎÍ ÍÈÉÒÈÉÍ ÁÀÐÈËÃÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý, ¿íäñýí òîäîðõîéëîëò

319 8


¯íäñýí øààðäëàãà Òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö Îðóóëãûí áàéãóóëàìæ, õóâààðèëàõ ñàìáàð, õóâààðèëàõ öýã áà á¿ëãèéí õàéðöàã Öàõèëãààí óòàñ áà êàëáåëü øóãàì Äîòîîä öàõèëãààí òîíîãëîë Õ¿÷íèé öàõèëãààí òîíîãëîë Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã òîîöîõ Àþóëã¿é àæèëëàãààíû õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýý 6.3.

320 320 320 322 324 325 326 326

¯ÇÂÝÐÈÉÍ ÃÀÇÀÐ, ÊËÓÁ, ÑÏÎÐÒÛÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò ¯íäñýí øààðäëàãà Öàõèëãààí õàíãàìæ Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýã Õ¿÷íèé öàõèëãààí òîíîãëîë Öàõèëãààíû óòàñ áà êàáåëèéã ñóíãàõ Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà

328 328 328 331 332 333 334

Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË 7.1.

ÒÝÑÐÝÕ ÀÞÓËÒÀÉ ÎÐ×ÈÍÄ ÒÀÂÈÃÄÀÕ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý Òîäîðõîéëîëò Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí àíãèëàë áà òºðºë Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëàë Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä öàõèëãààí òîíîãëîëûã ñîíãîõ Öàõèëãààí ìàøèí Öàõèëãààí òºõººðºìæ, õýðýãñýë À÷àà ºðãºã÷ öàõèëãààíû ìåõàíèçì Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýã (ãýðýëò¿¿ð) Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òðàíñôîðìàòîð áà õóâèðãàõ äýä ñòàíö Öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ áà êàáºëü øóãàì Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà Àÿíãûí õàìãààëàëò áîëîí ñòàòèê öàõèëãààíû õàìãààëàëò

7.2

ÃÀËÛÍ ÀÞÓËÒÀÉ ÎÐ×ÈÍÄ ÒÀÂÈÃÄÀÕ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà åðºíõèé øààðäëàãà Öàõèëãààí ìàøèí áà àïïàðàò õýðýãñýë Öàõèëãààí à÷àà ºðãºõ ìåõàíèçì áà öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ð Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö Àãààðûí áà êàáåëü øóãàì, öàõèëãààíû óòàñ

7.3.

360 361 362 362 363

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕÀËÀÀËÃÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà åðºíõèé øààðäëàãà

7.4.

335 335 342 344 348 350 350 351 351 352 353 358 359

364

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÀÃÍÓÓÐÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý. Òîäîðõîéëîëò Åðºíõèé øààðäëàãà Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ áà ãàãíóóðûí öýã á¿õèé áàéðàíä òàâèõ øààðäëàãà Öàõèëãààíààð õàéëóóëæ ãàãíàõ òºõººðºìæ 9

368 369 370 371


Äàðàëòòàé öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ

372

ËÀÂËÀÕ ÕÀÂÑÐÀËÒÓÓÄ: Çóðàã òºñºë, áàðèëãûí àæèëä çîðèóëñàí Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí á¿ñ÷ëýëèéí çóðàã. Õàâñðàëò 1. Ýð÷èì õ¿÷íèé íýãäñýí ñèñòåìèéí õºãæëèéí çóðàã Õàâñðàëò 2. Ñàëõèíû õóðäíû á¿ñ÷ëýëèéí çóðàã Õàâñðàëò 3. –30Ñ-ýýñ äîîøèõ õ¿éòíèé á¿ñ÷ëýëèéí çóðàã Õàâñðàëò 4. Àÿíãàíû ¿éë÷ëýëèéí æèëèéí öàãèéí ìóæëàëûí çóðàã Õàâñðàëò 5. Õóð òóíäàñ, ìºñòëºãèéí õàíûí çóçààíû á¿ñ÷ëýëèéí çóðàã Õàâñðàëò 6. Íàð ãèéã¿¿ëýõ õóãàöààíû á¿ñ÷ëýëèéí çóðàã Õàâñðàëò 7. Õºðñ-ãàçàðç¿éí ìóæëàëûí çóðàã Õàâñðàëò 8. Ä¿ðýìä ò¿ãýýìýë õýðýãëýãäýõ íýð òîìú¸î Öàõèëãààí òåõíèêèéí õýìæèëç¿éí ëàâëàõ Õýìæèãäýõ¿¿í Óðò Ìàññ Õóãàöàà Ã¿éäëèéí õ¿÷ Õóðä Õóðäàòãàë Àæèë, ýð÷èì õ¿÷ Õ¿÷ ×àäàë Öàõèëãààíû òîî Õ¿÷äýë, öàõèëãààí õºäºëãºã÷ õ¿÷ Öàõèëãààí áàãòààìæ Ã¿éäëèéí íÿãò Öàõèëãààí ýñýðã¿¿öýë Öàõèëãààí äàìæóóëàö Õóâèéí ýñýðã¿¿öýë Õóóðìàã ÷àäàë Ñîðîíçîí óðñãàë Ñîðîíçîí íºëººëãº Ñîðîíçîí îðíû õ¿÷ëýã

Íýãæèéí íýð Íýãæèéí õýìæýý ¯íäñýí õýìæèãäýõ¿¿í: ìåòð Ì êèëîãðàìì Êã ñåêóíä Ñ àìïåð À Ìåõàíèê õýìæèãäýõ¿¿í: ñåêóíäýíä ìåòð Ì/ñ ñåêóíä2-ä ìåòð Ì/ñ2 æîóëü áóþó âàòòÊã.ì2/ñ2=Æ ñåê íüþòîí Êã.ì2/ñ2=Æ/ì âàòò Êã.ì2/ñ3=Â.À Öàõèëãààí õýìæèãäýõ¿¿í: êóëîí À.ñ=Êë âîëüò Êã.ì2/À.ñ2=Â Ôàðàä À2ñ3/êã.ì2=ñ/Îì Êâ.ìåòð àìïåð À/ì2 2 Îì Êã.ì /À2ñ3=ñ/Îì Ñèìåíñ À/ì2 Ìåòðò îì Îì.ì Âàð Êã.ì2/ñ3 Ñîðîíçîí õýìæèãäýõ¿¿í: Âåáåð Â.ñ Òåñëà Â.ñ/ì2 Ìåòðò àìïåð À/ì

Òýìäýãëýý Ì Êã Ñ À

m kg S A

Ì/ñ Ì/ñ2 Æ

M/s M/s2 J

Í Âò

N W

Êë Â

C V

Ô À/ì2 Îì Ñì Îì.ì Âàð

F A/m2  S .m Var

Âá Ò À/ì

Wb T A/m

Ýð÷èì (ýíåðãè)-èéã øèëæ¿¿ëýõ õ¿ñíýãò 1Æ 1êÂòö 1 êãñ.ì 1 êêàë/ñ

Æ 1 360*106 9.81 4.19*103

êÂòö 2.78*10-7 1 2.72*10-6 1.16*10-3

êãñ.ì 0.102 3.67*105 1 427

Êêàë 2.39*104 860.0 2.34*10-3 1

ì.õ. 1.36*10-3 1.33*10-2 1 5.69

Êêàë/ñ 1.107 2.34*10-3 0.176 1

×àäëûã øèëæ¿¿ëýõ õ¿ñíýãò 1 Âò 1 êãñ.ì/ñ 1 ì.õ. 1 êêàë/ñ

Âò 1 9.81 736 4.19*103

Êãñ.ì/ñ 0.120 1 75 427

10

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03

Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

1.1. ÅÐªÍÕÈÉ ÕÝÑÝÃ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 1.1.1 Ìîíãîë Óëñûí Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí áàéãóóëàìæèéí ä¿ðýì (ÖÒÒÁÄ)-ä Ìîíãîë óëñûí “Áàðèëãûí õóóëü”, “Ýð÷èì õ¿÷íèé òóõàé õóóëü”, Çàñãèéí ãàçðààñ áàòàëñàí “Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ õýðýãëýõ ä¿ðýì”, Äóëààíû ýð÷èì õ¿÷ õýðýãëýõ ä¿ðýì”, “Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàðèãäàõ áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë áîëîâñðóóëàõ æóðàì” ÁÍáÄ 11-03-02, áóñàä õîëáîãäîëòîé òºðºë á¿ðèéí “Áàðèëãûí íîðì áà ä¿ðýì” (öààøèä ÁÍáÄ ãýõ) çýðýã òåõíèêèéí áàðèìò áè÷ãèéí äàãóó öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ¿éëäâýðëýë, õóâààðèëàëò, õýðýãëýýíèé òåõíèê, òåõíîëîãèä ãàð÷ áàéãàà øèíýëýã ç¿éë, óëñ îðíû öàã óóð, ýäèéí çàñãèéí îíöëîã íºõöºë áàéäëûã òóñãàõ çîðèëò òàâüñàí áîëíî. “Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí áàéãóóëàìæèéí ä¿ðýì” (öààøèä Ä¿ðýì ãýõ)-èéã øèíýýð áàðüæ áàéãóóëæ áàéãàà, öààøèä áàéãóóëàõ, óëìààð ºðãºòãºë, øèíýòãýë õèéõ íèéòëýã çîðèóëàëòûí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ áîëîí òóñãàé çîðèóëàëòûí, øèíý õèéö çàãâàðûí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí á¿õ òºðëèéí àæëûã ã¿éöýòãýõ, óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõàä ìºðäºõººñ ãàäíà àøèãëàëòûí íºõöºëä øàëãàí çààâàðëàõàä õýðýãëýíý. Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 6, 7-ð á¿ëýãò äóðäàãäààã¿é ãàäààäààñ øèíýýð îðæ èðæ áàéãàà òóñãàé çîðèóëàëòûí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä ò¿¿íèéã äàãàëäàõ çàõèðàìæëàõ òåõíèêèéí áàðèìò, áè÷ãýýð æóðàìëàíà. Ä¿ðìèéí ¿íäñýí øààðäëàãûã ýíýõ¿¿ ä¿ðýìä äóðäñàí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæòýé õèéö, àæèëëàõ íºõöºëººðºº àäèë òºñòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, áàéãóóëàìæèíä õýðýãëýæ áîëíî. Àæèëëàæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí çàðèì øààðäëàãûã öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæòýé àäèëàâòàð áàéâàë, ä¿ðýìä àâ÷ ¿çñýí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæòýé åðºíõèé ¿ç¿¿ëýëòýýðýý òîõèð÷ áàéâàë, õýðýâ ºðãºòãºõ çàðäàë íü òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîãîîð áàòëàãäàæ áàéâàë, õýðýâ ºðãºòãºë íü àþóëã¿é àæèëëàãààíû øààðäëàãûã õàíãàõàä ÷èãëýãäñýí áîë àøèãëàõûã çºâøººðíº. ªðãºòãºë õèéæ, øèíý÷èëæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí øààðäëàãóóä íü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí øèíýòãýë õèéãäýõ õýñýãò, òóõàéëáàë, áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí íºõöºëººð ñîëèõ øààðäëàãàòàé áàéãàà òºõººðºìæèíä õàìààðàãäàíà. 1.1.2 ÖÒÒÁÄ-èéí äàãóó öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí çóðàã òºñºë óãñðàëòûí àæèëä òîíîã òºõººðºìæ, ìàòåðèàëûã ñîíãîõäîî Ìîíãîë îðíû áàéãàëü, öàã óóðûí íºõöºëä òîõèðñîí, ýð¿¿ë àõóéí áîëîí ãàëûí àþóëã¿éí øààðäëàãà õàíãàñàí, óëìààð õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷èíäîî ñºðºã íºëººëºëã¿é, Îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí øààðäëàãàòàé íèéöýæ áàéâàë çîõèíî. Ýíýõ¿¿ Ä¿ðýìä äýýðõ øààðäëàãóóäûã àâ÷ ¿çñýíýýñ ãàäíà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, òýäãýýðèéí àøèãëàëò, òóðøèëòûí ÿâöàä çàéëøã¿é õèéãäýõ òºëºâëºãººò óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¿çëýã, òîõèðóóëãà, çàñâàð, ò¿¿í÷ëýí àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà òåõíèêèéí àøèãëàëòûí ä¿ðìèéí øààðäëàãààð ¿å÷ëýí õèéãäýõ ñóðãàëò, ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñèéí ¿çëýã, øàëãàëòûí ¿ð ä¿íã àøèãëàæ áîëîâñðóóëñàí áîëíî.


11

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.1.3 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ (ÖÒÒ) ãýæ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã ¿éëäâýðëýõ, õóâèðãàõ, õóâüñãàõ, äàìæóóëàõ, õóâààðèëàõ áà ýð÷ìèéí ººð òºðºëä õóâèðãàõ çîðèóëàëòòàé ìàøèí, òºõººðºìæ, øóãàì, òóñëàõ òîíîãëîë, áàéãóóëàìæ (òýäãýýðèéã ñóóðèëóóëñàí áàðèëãà áàéãóóëàìæ)ûí á¿ðäëèéã íýðëýíý. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã öàõèëãààíû àþóëã¿éí íºõöëººð (¿éë÷ëýõ õ¿÷äëèéí óòãààð íü) 1 êÂ õ¿ðòýë áà 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãýæ àíãèëíà. 1.1.4 Èë áóþó ãàäíàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ ãýæ àòìîñôåð, õ¿ðýýëýõ îð÷èí, öàã óóðûí ¿éë÷ëýëýýñ áàéøèí, áàðèëãààð õàìãààëàãäàæ õàëõëàãäààã¿é öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã íýðëýíý. Ìºí ñàðàâ÷ (àñàð), ñàðààëæ òîð, õàøëàãààð õàëõëàñàí áîë ãàäíàõ ãýæ ¿çíý. Õààëòòàé áóþó äîòîð áàéðëóóëàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ ãýæ àòìîñôåðèéí ãàäíû ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàãäñàí áàðèëãà áàéøèíãèéí äîòîð áàéðëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûã íýðëýíý. 1.1.5 Çºâõºí ìýðãýæñýí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ (1.1.14) îðîõ ýðõòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ áàéðëàõ òóõàéëáàë òîðîîð òóñãààðëàãäñàí áàéðíû õýñãèéã öàõèëãààí áàéð ãýíý. 1.1.6 Àãààðûí õàðüöàíãóé ÷èéãëýã íü 60 %-èàñ õýòðýõã¿é áîë õóóðàé áàéð ãýíý. Òèéì áàéðàíä 1.1.9-1.1.12-ä çààñàí íºõöºë á¿ðäýýã¿é áîë åðäèéí áàéð ãýæ íýðëýíý. 1.1.7 Óóð áà óñæèõ êîíäåíñàò ÷èéã áîãèíî õóãàöààíä áàãà áèø õýìæýýãýýð ÿëãàðàõ áàéðûã ÷èéãòýé áàéð ãýæ íýðëýíý. Õàðèí àãààðûí õàðüöàíãóé ÷èéãëýã íü 60%-èàñ èõ, 75 %-èàñ õýòðýõã¿é áàéíà. Àãààðûí õàðüöàíãóé ÷èéãëýã íü óäààí õóãàöààíû 75 %-èàñ äýýø áàéõ áàéðûã íîéòîí áàéð ãýíý. 1.1.8 Àãààðûí õàðüöàíãóé ÷èéãëýã 100 % îð÷èìä, (áàéðíû òààç, õàíà, øàë áà äîòîðõ òîíîãëîë íü ÷èéãýýð á¿ðõýãäñýí) áàéâàë îíöãîé íîéòîí áàéð ãýæ íýðëýíý. 1.1.9 Òºðºë á¿ðèéí äóëààí (öàöðàã)-íû ¿éë÷ëýëýýð õàëóóí íü òîãòìîë áóþó òîäîðõîé (1 õîíîãîîñ èë¿¿) õóãàöààíä +35 Ñ (æèøýýëáýë, õàòààãóóð, õàòààëãûí áà øàòààõ ïèéøèí, çóóõíû ãàçàð ã.ì)-ûí òåìïåðàòóðòàé áàéðûã õàëóóí áàéð ãýíý. 1.1.10 ¯éëäâýðëýëèéí íºõöºëòýé óÿëäàí ¿¿ññýí òîîñ íü äàìæóóëàõ óòñàíä ñóóõ, ìàøèí òºõººðºãèéí äîòîð íýâòðýõ õýìæýýíä õ¿ðñýí áàéðûã òîîñòîé áàéð ãýíý. Òîîñòîé áàéðûã ã¿éäýë äàìæóóëàõ áà äàìæóóëàõã¿é ãýæ õî¸ð àíãèëíà. 1.1.11 Òîãòìîë áóþó òîäîðõîé õóãàöààíä õîðòîé óóð, õèé, øèíãýí àãóóëæ áàéäàã, óëìààð öàõèëãààí òîíîãëîëûí òóñãààðëàãà áà ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã ãýìòýýõ áîëîõ õºãö, õàã ¿¿ñ÷, õóðèìòëàãäàõ íºõöºëòýé áàéðûã õèìèéí èäýâõòýé áà îðãàíèê îð÷èíòîé áàéð ãýíý. 1.1.12 Öàõèëààí ã¿éäëèéí íýðâýãäýë áà íºëººëºëººð õ¿ì¿¿ñ ãýìòýõ, àìü íàñàà àëäàæ áîëîõ àþóëòàé áàéðûã äàðààõ àíãèëàëä õóâààíà. ¯¿íä: 1. 2 áà 3-ä çààñàí õýò àþóëòàé áà îíöãîé àþóëòàé íºõöºë á¿ðäýýã¿é áàéðûã àþóëã¿é áàéð ãýíý. 2. Äàðààõ íºõöëèéí àëü íýãýýð íü áóþó õàâñðàí òîäîðõîéëîãäîõ áàéðûã õýò àþóëòàé áàéð ãýíý. ¯¿íä: Íîéòîí (1.1.8) áà ã¿éäýë äàìæóóëàõ òîîñòîé (1.1.10) áàéð, Ã¿éäýë äàìæóóëàõ øàëòàé (ìåòàëë, øîðîîí, òºìºð-áåòîí, òîîñãî) áàéð, Õàëóóí (1.1.9) áàéð, Õ¿ì¿¿ñ íü ãàçàð, áàðèëãûí òºìºð á¿òýýö, òåõíîëîãèéí òºõººðºã, ìåõàíèçìòàé õîëáîãäñîí õýñýã íýã òàëààñ, íºãºº òàëààñ öàõèëãààí òîíîãëîëûí òºìºðëºã èõ áèåòýé íýãýí çýðýã õ¿ðýëöýõ áîëîìæòîé áàéð. 1.1.13 Äàðààõ íºõöëººñ àëü íýãýýð íü òîäîðõîéëîãäîõ áàéðûã îíöãîé àþóëòàé áàéð ãýíý. ¯¿íä: Îíöãîé íîéòîí (1.1.8) áàéð, Õèìèéí èäýâõòýé áóþó îðãàíèê îð÷èíòîé (1.1.11) áàéð, Õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø õýò àþóëòàé íºõöºë (1.1.12-ûí 2) íýãýí çýðýã á¿ðäñýí áàéð.


12

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Èë áóþó ãàäíàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã áàéðëóóëàõ äýâñãýð ãàçàðò õ¿ì¿¿ñ öàõèëãààí ã¿éäýëä ãýìòýõ, íýðâýãäýæ áîëîõ, óëìààð àìü íàñàíä õàëòàé ãýæ ¿çäýã òóë ò¿¿íèé îíöãîé àþóëòàé áàéðûí òîîíä îðóóëàõ íü ç¿éòýé. 1.1.14 Òîñ ä¿¿ðãýìýë öàõèëãààí òºõººðºã ãýæ òîíîãëîëûí åðäèéí íºõöºëä î÷ëîõ áîëîí íóì ¿¿ñýõ çàðèì õýñã¿¿ä õîîðîíäîî áóþó îð÷èíû àãààðààð äàìæèí õ¿ðýëöýõ áîëîìæèéã õÿçãààðëàõûí òóëä (òóñãàé) òîñîíä ä¿ðæ ñóóëãàñàí öàõèëãààí òîíîãëîëóóäûã íýðëýíý. Òîíîãëîëûí ïàðàìåòðèéí õýâèéí (íýðýëñýí, íîìèíàëü) óòãà ãýæ ¿éëäâýðëýã÷äýýñ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã íèéë¿¿ëýõäýý òåõíèê, òåõíîëîãèéí õóâüä òîãòîîñîí äýýä ¿ç¿¿ëýëòèéã íýðëýõ áóþó ýíý íü àøèãëàëò-òóðøèëòûí òîîöîîíä òîãòìîë áàéõ áà õàðüöóóëàõ àíõäàã÷ ïàðàìåòð íü áîëîõ ¸ñòîé. Ìýðýãæñýí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ ãýæ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí àøèãëàëòûí ÿâöàä àþóëã¿é àæèëëàãààíû òåõíèêèéí ìýðãýæëèéí çýðýãòýé, ºãºãäñºí àæèëä (òóøààëààð) çààâàë ìýäýõ ç¿éë, öàð õýìæýýíèé ìýäëýãèéã óðüä÷èëàí øàëãóóëæ, òóñãàé áýëòãýãäñýí íýã áà á¿ëýã õ¿ì¿¿ñèéã íýðëýíý. 1.1.15 Ýíýõ¿¿ Ä¿ðìèéí øààðäëàãûã çààâàë áèåë¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ “¸ñòîé”, “ìºðäºíº”, “øààðäëàãàòàé”, “çîõèíî”, ç¿éòýé” ãýñýí ¿ãñ, ýñâýë òýäãýýðèéã õàìòàòãàí õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. “Ä¿ðýì ìýò, ä¿ðìèéí äàãóó, ¸ñîîðîî áîë” ¿ãñ íü ºãºãäñºí øààðäëàãà äàâàìãàéëàõ ÷àíàðòàéã ºã¿¿ëýõýýñ ãàäíà ¿¿íýýñ óõðàõ íü çààâàë ¿íäýñëýëòýé, áàðèìòòàé áàéõ ¸ñòîéã èëýðõèéëýõ áîëíî. Õàðèí “Çºâøººðíº”, “áîëíî” ãýäýã ¿ã íü ºãºãäñºí òåõíèêèéí áà øèéäëèéã òóõàéí áàéäëààñ áîëæ çàéëøã¿é õèéõýýñ ò¿äãýëçýæ áîëîõ áîëîâ÷ ¿¿íèéãýý áàòëàõ ¿éëäýë, áàðèìò òîîöîîã õàâñàðãàõ øààðäëàãàòàéã àíõààðàõ ¸ñòîé. “Çºâëºæ áàéíà” ãýñýí ¿ãèéã ºãºãäñºí øèéäýë íü õàìãèéí çºâ îíîâ÷òîé áîëîâ÷ çààâàë áèåë¿¿ëýõ øààðäëàãàã¿é ãýæ îéëãîæ áîëíî. Ä¿ðýìä îðñîí íîðì÷ëîãäñîí õýìæèãäýõ¿¿í, òîîí ºãºãäëèéí óòãàòàé õîëáîãäîí çààãäñàí “áàãàã¿é” ãýäãèéã õàìãèéí áàãà óòãà, “èõã¿é” ãýäãèéã õàìãèéí èõ óòãà ãýæ ãýæ àâíà. Ä¿ðýìä “õ¿ðòýë” áà “ò¿¿íýýñ” ãýæ çààãäñàí õýìæèãäýõ¿¿íèé óòãûã àâàõäàà çºâõºí òóõàéí òîîã íü îðóóëæ àâàõ çàð÷èìûã áàðèìèòëàõ ¸ñòîé. Õàìãèéí çîõèñòîé õýìæýý, íîðìûã ñîíãîæ àâàõäàà öàõèëãààíû áà ãàë (ò¿éìýð)-ûí àþóëã¿é àæèëëàãààíû øààðäëàãà, àøèãëàëò óãñðàëòûí òóðøèëàãûã èø ¿íäýñ áîëãîíî. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí óãñðàëòûí åðºíõèé çààëò 1.1.16 Ñóóðèëóóëàõ (òàâèãäàõ) ãýæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí á¿ðäýëä îðîõ öàõèëãààí òîíîãëîë, ìàòåðèàëûã Ìîíãîë óëñûí ÓÑÒ áà òîãòîîãäñîí æóðìààð áàòëàãäñàí òåõíèêèéí íºõöºëèéã øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Õýðýãëýõ ìàøèí, òîíîãëîë, áàãàæ õýðýãñýë áóñàä öàõèëãààí òºõººðºã, ò¿¿í÷ëýí êàáåëü, äàìæóóëàõ óòàñíû õèéö, ã¿éöýòãýë, òàâèõ àðãà áà òóñãààðëàãûí çýðýãëýë íü ä¿ðìèéí õîëáîãäîõ á¿ëã¿¿äýä çààñàí øààðäëàãààð áàðèõ ñ¿ëæýý, öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, õ¿ðýýëýõ îð÷íû íºõöºëòýé õàðãàëçàí òîõèð÷ áàéâàë çîõèíî. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã á¿ðä¿¿ëæ áàéãàà öàõèëãààí ìàøèí, òîíîãëîë, õýðýãñýëèéí õèéö, á¿òýýö, òóñãààðëàãûí àíãèëàë, òàâèõ àðãà; êàáåëü áà óòàñíû íîðì÷ëîãäñîí, áàòàëãààòàé, òîîöîîíû áà ãîðèìûí òîäîðõîéëîìæ íü òóõàéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, ñ¿ëæýýíèé àæëûí íºõöºëòýé õàðãàëçàí òààð÷ áàéõ ¸ñòîé. Èéìýýñ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õèéö íü õ¿ðýýëýõ îð÷íû ¿éë÷ëýë áîëîí äýýðõ øààðäëàãàòàé óÿëäàí çîãñîæ áàéõààð á¿ðýýñ, òóëãóóð, èâýýñ, òóëààñ (øîí, òàâöàí)-òàé áàéõ ¸ñòîé. 1.1.17 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí áàðèëãûí áà àðèóí öýâýð-òåõíèêèéí õýñýã (áàðèëãûí á¿òýýö, ò¿¿íèé ýëåìåíò¿¿ä, äóëààöóóëãà, ñàëõèëóóëãà, óñàí õàíãàìæ ã.ì) íü ýíýõ¿¿ ä¿ðýìä îðñîí íýìýãäýë øààðäëàãûã çààâàë õàíãàõààñ ãàäíà Ìîíãîë óëñàä ìºðäºæ áàéãàà áóñàä “Áàðèëãûí íîðì áà ä¿ðýì”-òýé õàðãàëçàí òîõèð÷ áàéâàë çîõèíî. 1.1.18 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ íü õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷íûã áîõèðäóóëàõã¿é áàéõ, õîðòîé áóþó ñààä áîëîõ øóóãèàí, äîðãèëò, öàõèëãààí îðîíîîñ õàìãààëàõ òàëààð ìºðäºæ áàéãàà çàõèðàìæëàõ áàðèìò áè÷ãèéí øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí çóðàã òºñºëä õîã, õàÿãäëûã òóõàéëáàë, õèìèéí áîäèñ, òîñ, òåõíèêèéí óñ çýðãèéã öóãëóóëàõ, çàéëóóëàõ àðãà õýìæýýã òóñãàæ ºãºõ ¸ñòîé. Ìºí õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷íûã õàìãààëàõ ìºðäºãäºæ áàéãàà øààðäëàãàòàé óÿëäóóëàí òóõàéí õîãèéã óñàí ñàí, áîðîîíû óñ öóãëóóëàõ ñèñòåì, ãóó æàëãà áîëîí ýäãýýð õîãèéã çîðèóëàëòã¿é íóòàã äýâñãýðò õàÿõûã õîðèãëîíî.


13

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.1.19 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí á¿ðäýëò, ñõåì ñîíãîõ çóðàã òºñºë õèéõäýý çààâàë òåõíèê ýäèéí çàñãèéí õàðüöóóëàëòûí ¿íäñýí äýýð ýíãèéí, íàéäâàðòàé ñõåì õýðýãëýõ, àøèãëàëòòóðøèëòûã òîîöîæ øèíý òåõíèê íýâòð¿¿ëýõ, ºíãºò òºìºðëºã, áóñàä õîâîð ìàòåðèàëûã áàãà, õýìíýëòòýé çàðöóóëàõ çàð÷ìûã òóñãàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààíû áóþó õºðñíèé çýâðýëò ¿¿ñýõ àþóëòàé íºõöºë á¿õèé á¿ñ íóòàãò áàðèëãà áàéãóóëàìæ, òîíîã òºõººðºìæ, äàìæóóëàõ õîîëîé áà áóñàä ãàçðûí äîîðõè èíæåíåðèéí ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ àðãà õýìæýýã òóñãàæ ºãâºë çîõèíî. 1.1.20 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, ò¿¿íèé õýñýã, ýä àíãè òóñ á¿ðèéí ñõåì íü ýíãèéí, õàðàãäàõóéö; áè÷ëýã, òºðºëæèëò íü íýã ìàÿãèéí; ºíãººð ÿëãàí òàíèõàä õÿëáàð áàéõ íºõöëèéã õàíãàõ ¸ñòîé. 1.1.21 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ á¿ðò íýãýí òºðëèéí øèíèé ¿ñýã òîîí áà ºíãºíèé òýìäýãëýý àäèëõàí áàéõ ¸ñòîé. Øèí íü äàðààõü ÿëãàö ºíãº, òýìäýãëýýòýé õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:

1. Ãóðâàí ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí õóâüä: À ôàçûí øèíèéã øàð ºíãººð, Â-ã íîãîîíîîð, Ñ-ã óëààíààð, àæëûí íîéëòóóëãûí øèí (N)-èéã öýíõýð ºíãººð áóäàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ íºõöºëä øàð íîãîîí ºíãèéí òóóø çóðààñ ãàðãàæ òýìäýãëýíý. 2. Íýã ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí õóâüä: Òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí îðîîìãèéí ýõòýé õîëáîãäñîí À øèíèéã øàð ºíãººð; îðîîìãèéí òºãñãºëòýé õîëáîãäñîí Â øèíèéã óëààí ºíãººð òýìäýãëýíý. Íýã ôàçûí ã¿éäëèéí øèí íü 3 ôàçûí ñèñòåìèéí øèíýýñ ñàëáàðëàñàí áîë òóõàéí ôàçûã õàðãàëçàõ øèíèéí ºíãººð òýìäýãëýíý. 3. Òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâüä: Ýåðýã øèí (+)-èéã óëààí, ñºðºã (-)-èéã õºõ ºíãººð áóäàæ ºãºõ áà àæëûí íîéë (Ì)-èéã öýíõýðýýð òýìäýãëýíý. 4. Áýëòãýëä áà íººöºíä áàéãàà ¿íäñýí øèíèéí õóâüä: Õýðýâ áýëòãýë øèí íü ¿íäñýí øèíèéí àëü íýãèéã îðëîõ áîë ò¿¿íèéã ¿íäñýí øèíèéí ºíãººð õºíäëºí çóðâàñ òàâüæ òýìäýãëýíý. ªíãºíèé òýìäýãëýý íü ò¿¿íèé á¿õ óðòûí äàãóóä õèéãäñýí áîë õ¿÷òýé õºðãºëòòýé áóþó çýâðýëèéí ýñðýã õàìãààëàëòòàé øèí áîëîõûã èëòãýíý. ªíãºíèé òýìäýãëýýã øèíèéí á¿õ óðòûí äàãóó áèø, çºâõºí øèíèé õîëáîãäîõ õýñýãò: ºíãºíèé, çºâõºí ¿ñýã-òîîí òýìäýãëýý, ýñâýë ºíãºíèé áà ¿ñýã-òîîí òýìäýãëýý õîñîëñîí áàéõûã çºâøººðíº. Õýðýâ òóñãààðëàãàã¿é øèí íü òóõàéí ¿åä õ¿÷äýëòýé, ¿çëýã õèéõ áîëîìæã¿é áîë òýìäýãëýý õèéõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Ýíý íü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã ¿éë÷ëýõ ¿åèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû áîëîí õàðàãäàõ òîäîðõîé áàéäëûã áóóðóóëàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1.1.22 Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä øèíèéã áàéðëóóëàõäàà äàðààõ æóðìûã áàðèìòëàõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä: 1. Ãóðâàí ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäýëòýé, õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (áýëýí õèéöèéí á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæíààñ áóñàä)-íä øèíèéã áàéðëóóëàõäàà äàðààõü íºõöëèéã áèåë¿¿ëýõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, * Öóãëóóëàõ áà òîéðóó øèí, ò¿¿í÷ëýí á¿õ òºðëèéí ñåêö õîëáîõ øèí áîñîî áàéðëàëòàé áàéâàë À-Â-Ñ ãýæ äýýðýýñ íü äîîø íü, õýðýâ õýâòýý, íàëóó, ãóðâàëæèí áàéðëàëòàé áàéâàë ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìààñ õàìãèéí õîë øèíèéã À, äóíäàõûã Â, îéðõîíûã íü Ñ; * Öóãëóóëàõ øèíýýñ ñàëáàðëàñàí áîë ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìààñ (õýðýâ ãóðâàí ãóäàìòàé áîë äóíäààñ íü) õàðæ ç¿¿íýýñ íü áàðóóí òèéø À-Â-Ñ ãýæ áàéðëóóëíà. 2. Ãóðâàí ôàçûí õóâüñàõ ã¿éäýëòýé, íýýëòòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä äàðààõü íºõöëèéã áèåë¿¿ëýõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, * Öóãëóóëàõ áà òîéðóó øèí, ò¿¿í÷ëýí á¿õ òºðëèéí ñåêö õîëáîõ øèí, ø¿íòëýõ õîëáîîñ, öàãèðàã á¿ä¿¿â÷èí äàõü õîëáîîñòîé áîë çýðýãò åðºíõèé òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð õ¿÷äýëòýé øèíèéí À òàëààñ, * Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä öóãëóóëàõ øèíèé ñàëáàðëàëòûã òðàíñôîðìàòîðûí øèí òàëààñ õàðàõàä øèíèé õîëáîëòûí áàéðëàë íü ç¿¿íýýñ áàðóóí òèéø À-Â-Ñ íºõöºëèéã õàíãàõ åñòîé. Ø¿¿ãýýí äýõ ñàëáàðëàñàí øèíèéí áàéðëàë íü öóãëóóëàõ øèíòýé õàðüöóóëàõàä òýäãýýðèéí áàéðëàëààñ õàìààðàëã¿é, èæèëõýí äàðààëàëòàé áàéâàë çîõèíî. 3. Òîãòìîë ã¿éäýëòýé õýëõýýíä øèí íü äàðààõü áàéðëàëûí íºõöëèéã õàíãàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: * Öóãëóóëàõ øèí áîñîî áàéðëàëòàé áîë äýýä òàëä íü Ì, äóíäàõ íü(-), äîîäîõ íü(+); * Öóãëóóëàõ øèí õýâòýý áàéðëàëòàé áîë ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìààñ øèíèéã õàðàõàä õàìãèéí àëñ áàéãàà íü Ì, äóíäàõ íü (-), îéðõîí íü (+); Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

14

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 * Öóãëóóëàõ øèíèéí ñàëáàðëàëòàíä áîë ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìààñ õàðàõàä ç¿¿í òàëûí øèí íü Ì, äóíäàõ íü (-), áàðóóí íü (+) áàéíà. Çàðèì îíöãîé òîõèîëäîëä, òóõàéëáàë, äýýðõè øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõýä öàõèëãààí òºõººðºìæèíä îíöãîé õ¿íäðýë ó÷ðóóëàõ (æèøýýëáýë, öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìûí óòàñíû áàéðëàëûã ººð÷ëºõºä äýä ñòàíöûí îéðîëöîî òóñãàé òóëãóóð áîñãîõ çàéëøã¿é øààðäëàãà ãàðàõ ã.ì) áóþó äýä ñòàíö äýýð õ¿÷äýëèéã 2 áà ò¿¿íýýñ èë¿¿ øàòëàëààð õóâüñãàõ õýðýãöýý ãàðâàë äýýðõè øààðäëàãààñ òàòãàëçàõûã çºâøººðíº. 1.1.23. ¯éë÷èëãýýíèé áà ãàäíû õ¿ì¿¿ñèéí àþóëã¿é áàéäëûã äàðààõ çàìààð õàíãàíà. ¯¿íä:

Òîãòîîñîí (òîîíû) òóñãààðëàãûã õýðýãëýõ, øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë íýìýãä¿¿ëýõ, Äàâõàð òóñãààðëàãûã õýðýãëýõ, Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã õ¿ðòëýõ òîãòîîñîí çàéã ìºðäºõ, ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã õàëõàëæ õààëò, õàøëàãà õèéõ, Ñàíàìñàðã¿é õ¿÷äýëòýé òîíîã òºõººðºìæèéã íàéäâàðòàé õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé àâòîìàòààð øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãýìòýëòýé õýñãèéã õàìãààëàëòààð òóñ òóñ õàìãààëàõ, Ñàíàìñàðã¿é õ¿÷äýëòýé áîëñîí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, ñ¿ëæýýíèé ãýìòýëòýé õýñãèéã íàéäâàðòàé, õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé àâòîìàòààð òàñëàõ, Àëäààòàé ¿éëäýë õèéõ áà ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò õ¿ðýëöýõ ÿâäëûã ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð ò¿ãæèõ, öîîæëîõ, õÿçãààðëàõ, õîðèãëîõ õýðýãñýë òàâèõ, Òóñãààðëàãà ãýìòýñíèé óëìààñ öàõèëãààí òîíîãëîëûí èõ áèå íü õ¿÷äýëòýé áîëæ ìýäýõ, öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ýëåìåíò, ò¿¿íèé èõ áèåèéã ãàçàðäóóëàõ áóþó íîéëòóóëàõ, Ïîòåíöèàëûã òýãøèòãýõ, Õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðûã õýðýãëýõ, 50 Ãö-èéí äàâòàìæòàé õóâüñàõ ã¿éäëèéí õóâüä 42 (50) Â ò¿¿íýýñ äîîø, òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâüä110 Â ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëèéã õýðýãëýõ, Óðüä÷èëàí àíõààðóóëæ ñàíóóëàõ äîõèîëîë, áè÷ýýñ, çóðàãò õóóäàñ õýðýãëýõ, Öàõèëãààí îðíû õ¿÷ëýãèéí áóóðóóëàõ òºõººðºìæ õýðýãëýõ, Öàõèëãààí îðíû õ¿÷ëýã íü çºâøººðºãäºõ íîðìîîñ õýòýð÷ áîëîõ öàõèëãààí òºõººðºìæèíä öàõèëãààí îðíû ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ çîðèóëàëòòàé õýðýãñëèéã àøèãëàõ ã.ì. 1.1.24. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òºõººðºìæ á¿õèé áàéðàíä òóñãààðëàãàã¿é áà òóñãààðëàãàòàé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã õ¿ðýëöýõ õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëòã¿éãýýð, ººðººð õýëáýë òóõàéí íºõöºëä èéì òºðëèéí õàìãààëàëò ÿìàð íýã ººð çîðèëãîîð (æèøýýëáýë, ìåõàíèê ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ ã.ì) øààðäëàãàã¿é áîë áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Õàðèí öàõèëãààí òîíîãëîëûí õýñýãò õ¿ðýëöýõ ¿éëäëèéí ¿åä õýâèéí ¿éë÷èëãýý õèéõ, ÿâóóëàõ ¿åä àþóëã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1.1.25. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæ, ò¿¿íòýé òºñòýé áàéðóóäàä ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã õààæ õàøèõ, õÿçãààðëàõ, çîðèóëàëòûí õàøëàãà íü áèò¿¿ õààëòòàé, ¿éëäâýðèéí öàõèëãààíû áàéðàíä áèò¿¿ õààëòòàé, òîðîí áà ñàðààëæèí í¿õòýé áàéõûã çºâøººðíº. Õÿçãààðëàõ áà õààæ õàøèõ á¿õ òîíîãëîë íü ò¿ëõ¿¿ð, áàãàæ õýðýãñëýëèéí òóñëàìæòàéãààð íýýæ õààõ, àâàõ áîëîìæòîé õèéãäâýë çîõèíî. 1.1.26. Á¿õ òºðëèéí õÿçãààðëàõ õààëò õàøëàãà íü òóõàéí íºõöºëä òîõèðñîí õàíãàëòòàé ìåõàíèê áºõ áàò áàéõ ¸ñòîé. 1 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé áàéðàíä õÿçãààðëàõ õàøëàãûí, òºìºð õèéöèéí ÿëòàñíû çóçààí íü 1 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëèéã ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëàõ çîðèóëàëòòàé õýðýãñýë íü àëü áîëîõîîð òóõàéí ìàøèí, áàãàæûí õèéöýä ñóóëãàõ áóþó îðóóëæ õèéãäñýí áàéâàë çîõèñòîé. 1.1.27. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñèéã íü öàõèëãààí ã¿éäëèéí íýâðýãäýë, öàõèëãààí íóìíû ¿éë÷ëýë ã.ì-ýýñ ñýðãèéëýõ, õàìãààëàõûí òóëä á¿õ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã õàìãààëàõ õýðýãñýë, ìºí “Àøèãëàæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õàìãààëàõ õýðýãñëýëèéã òóðøèõ áà õýðýãëýõ ä¿ðýì”-èéí äàãóó àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ õýðýãñýëýýð òóñ òóñ õàíãàæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé. Òîñ ä¿¿ðãýìýë àïïàðàò, õýðýãñýë, êàáåëü, ò¿¿í÷ëýí òîñ, ëàê, õàð òîñ ã.ì-ýýð á¿ðõ¿¿ëñýí áóþó íýâ÷¿¿ëñýí öàõèëãààí òîíîãëîëîîñ á¿ðäñýí ãàëûí áîëîí, òýñðýõ àþóëòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí õàðãàëçàõ 7.1 áà 7.2 á¿ëã¿¿äýä òóñãàãäñàí øààðäëàãà áèåëýãäýæ áàéõ ¸ñòîé. Èéì òºðëèéí öàõèëãààí òîíîã, òºõººðºìæèéã àøèãëàëòàíä ºãºõäºº ìºðäºãäºæ áàéãàà æóðìûí äàãóó ãàë ýñýðã¿¿öýõ áàãàæ, ýä õýðýãñýë, ìàòåðèàëààð õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

15

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä õîëáîõ 1.1.28. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä õîëáîõäîî Ìîíãîë óëñûí “Ýð÷èì õ¿÷íèé òóõàé õóóëü”, Çàñãèéí ãàçðûí áàòàëñàí “Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ õýðýãëýõ ä¿ðýì”, “Ýð÷èì õ¿÷íèé øóãàì ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ ä¿ðýì-èéí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã àøèãëàëòàä ºãºõ 1.1.29. Øèíýýð áàðèãäñàí, øèíý÷ëýí òºõººðºìæèëæ ºðãºòãºñºí, öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, òýíä òàâèãäñàí öàõèëãààí àïïàðàò õýðýãñýë íü õ¿ëýýí àâàõ, õ¿ëýýëãýí ºãºõ òóðøèëòàíä îðîõ ¸ñòîé (á¿ëýã 1.7-ã ¿çýõ). Øèíýýð áàðèãäñàí, øèíý÷ëýí òºõººðºìæèëæ ºðãºæñºí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã àøèãëàëòàíä îðóóëàõäàà ìºðäºãäºæ áàéãàà æóðìûí äàãóó õ¿ëýýí àâñíû êîìèññûí ä¿ãíýëòèéã ¿íäýñëýí áàéíãûí àøèãëàëòàíä àâíà. 1.2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕÀÍÃÀÌÆ ÁÀ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ØÓÃÀÌ Ñ¯ËÆÝÝ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 1.2.1 Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü öàõèëãààí õàíãàìæèéí á¿õ ñèñòåì, øóãàì ñ¿ëæýýíä õàìààðàãäàíà. Ãàçðûí äîîðõ, óóðõàéí áîëîí ç¿òã¿¿ð-òàòóóðãûí çýðýã áóñàä òóñãàé çîðèóëàëòûí öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåì íü ýíý á¿ëãèéí øààðäëàãààñ ãàäíà òóõàéí ¿éëäâýðèéí òóñãàé ä¿ðìèéí øààðäëàãàòàé äàâõàð íèéöýæ áàéõ ¸ñòîé. 1.2.2 ªºð õîîðîíäîî öàõèëãààí, äóëààíûã ¿éëäâýðëýõ, õóâèðãàõ, õóâààðèëàõ, ¿éëäâýðëýëèéí ¿ðãýëæèëñýí òàñðàëòã¿é ïðîöåññèéí íýãäìýë ãîðèìîîð õîëáîîòîé, ãîðèìûí åðºíõèé óäèðäëàãà á¿õèé öàõèëãààí ñòàíö, öàõèëãààí áà äóëààí øóãàì ñ¿ëæýýíèé íýãòãýëèéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì (ÝÕÑ) ãýíý. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí öàõèëãààí ñòàíö, öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí íýãòãýëèéã ÝÕÑ-èéí öàõèëãààí õýñýã ãýíý. 1.2.3. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã ¿éëäâýðëýõ, äàìæóóëàõ, õóâààðèëàõ áà õýðýãëýõ ã.ì. òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí íýãäýëòýé ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí öàõèëãààíû õýñýã, ò¿¿íýýñ òýæýýãäýæ áàéãàà õýðýãëýã÷äèéã öàõèëãààí õàíãàìæèéí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì ãýíý. * Õýðýãëýã÷äèéã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàõûã öàõèëãààí õàíãàìæ ãýíý. Õýðýãëýã÷äèéã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí íýãäëèéã öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåì ãýíý. * Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìýýñ õîëáîãäñîí õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéã òºâëºðñºí öàõèëãààí õàíãàìæ ãýíý. * Òîäîðõîé á¿ñ íóòàãò áàðèãäñàí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã äàìæóóëæ, õóâààðèëàõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, äýä ºðòºº, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, ã¿éäýë äàìæóóëàõ àãààðûí áà êàáåëü øóãàìûí íýãäëèéã öàõèëãààí ñ¿ëæýý ãýíý. * Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã ººð òºðëèéí ýð÷èì õ¿÷èíä õóâèðãàõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí õýðýãñýë, òîíîãëîë, òºõººðºã, ìåõàíèçì çýðãèéã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õ¿ëýýí àâàã÷ (öàõèëãààí õýðýãñýë) ãýæ íýðëýíý. * Òîäîðõîé íóòàã äýâñãýðò áàéðëàõ, òåõíîëîãèéí ïðîöåññîîð õîëáîîòîé öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õýðýãëýã÷ íýã áóþó á¿ëýã õ¿ëýýí àâàã÷äûã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õýðýãëýã÷, öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õýðýãëýã÷èä ãýíý. 1.2.4. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õ¿ëýýí àâàã÷ áà á¿ëýã õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéí õàìààðàëã¿é áèå äààñàí ¿¿ñã¿¿ð ãýæ öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéí ¿¿ñâýð íü äîãîëäîõ, òàñðàõ, ººð õýðýãëýã÷äèéã òýæýýõ çýðýã àâààðèéí ãîðèìûí äàðàà õ¿÷äýë íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìýýð òîãòîîãäñîí õÿçãààðò áàðèãäàæ áàéõ òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéã íýðëýæ áîëíî. Òýæýýëèéí ¿ë õàìààðàõ (õàìààðàëã¿é) ýõ ¿¿ñâýðèéí òîîíä íýã áà õî¸ð öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíö, òýæýýëèéí õî¸ð ñåêö áóþó øèíèé ñèñòåì îðíî. Ãàãöõ¿¿ äàðààõ õî¸ð íºõöºë íýãýí çýðýã áèåëýãäýæ áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: * Øèíèé ñèñòåì áóþó ñåêö á¿ð íü ¿ë õàìààðàõ òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýëòýé áàéõ, Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

16

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 * Øèíèé ñåêö (ñèñòåì) íü ººð õîîðîíäîî õîëáîîã¿é, ýñâýë àëü íýã øèíèé ñåêöèéí õýâèéí àæèëëàãàà àëäàãäàõàä õ¿ðâýë àâòîìàòààð òàñëàãäàõ õîëáîîòîé áàéõ; Åðºíõèé øààðäëàãà 1.2.5. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí áà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí óãñðàëò, øèíý÷ëýëòèéí çóðàã òºñëèéã áîëîâñðóóëàõäàà äàðààõ àñóóäëûã àâ÷ ¿çýæ, øèéäâýðëýõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

* Öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýã øèíýýð áàéãóóëàõäàà òóõàéí îðîí íóòãèéí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí áà öàõèëãààí õàíãàìæèéí õºãæëèéí õýòèéí òºëºâèéã õóó÷èí áà øèíýýð áàðèãäàõ öàõèëãààí ñ¿ëæýýòýé íü áóþó øèíýýð áàéãóóëàõ ººð çîðèóëàëòûí, ººð õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýòýé íü òóñ òóñ õàðüöóóëàõ; * Öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé ¿éë÷ëýõ á¿ñ íóòàãò áàéðëàõ á¿õ öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã òýäãýýðèéí õàðúÿàëàëûã ¿ë õàìààðóóëàí òºâëºðñºí öàõèëãààí õàíãàìæèíä á¿ðýí õàìðóóëàõ áîëîëöîîã ýðæ õàéõ; * Õýòèéí òºëºâèéí õºãæèëòýé óÿëäóóëàí òóõàéí öàõèëãààí ñèñòåìä òîäîðõîéëîãäîõ õÿçãààðëàõ áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí øàòëàëûã ò¿âøèí á¿ðò íü àâ÷ ¿çýõ; * Öàõèëãààí ýð÷ìèéí àëäàãäëûã áóóðóóëàõ àñóóäëûã àâ÷ ¿çýõ, ã.ì. ¯¿íèé òóëä äîòîîä áà ãàäààä öàõèëãààí õàíãàìæèéí øèéäëýýð, çóðàã òºñºëä òåõíîëîãèéí áýëòãýë áèé áîëãîõ áîëîìæ, ýð÷èì õ¿÷íèé õýìíýëò, ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøãèéã òîîöîõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí áýëòãýë ÷àäëûí àñóóäëûã øèéäâýðëýõäýý öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òóõàéí ýëåìåíòèéí õýò à÷ààëàãäàõ ÷àäâàð, òåõíîëîãèéí òºõººðºìæèéí áýëòãýë, íººö áàéãàà ýñýõèéã òîäîòãîõ øààðäëàãàòàé. 1.2.6. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåìèéí õýòèéí õºãæëèéí àñóóäëûã øèéäâýðëýõäýý õýâèéí, çàñâàðûí, àâààðûí áà àâààðèéí äàðààõè ãîðèì òóñ á¿ðèéã òîîöîæ îðóóëáàë çîõèíî. Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.2.5 ç¿éëèéí øààðäëàãà íü ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì áà õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéí õºãæëèéí òîäîðõîé ¿å øàòóóäàä àâ÷ ¿çýãäýõ ¸ñòîé. 1.2.7. Öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé çóðàã òºñºë áîëîâñðóóëàõäàà òýäãýýðèéí àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýýíèé òºðëèéã (áàéíãûí, ýýëæèéí òîãòìîë áà ãýðýýð æèæ¿¿ðëýõ, ÿâóóëûí áà ¿éë÷èëãýýíèé áàã áàéõ ã.ì) òóñãàæ õýðýãæ¿¿ëíý. 1.2.8. (3) 6-35 êÂ-ûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé çóðàã òºñºëä ñ¿ëæýýíèé ñààðìàã (íåéòðàëü)-èéã íóì óíòðààõ ðåàêòîð òàâüæ òóñãààðëàõ áà ãàçàðäóóëàõ áîëîìæèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. Ãàçàðëóó õîëáîãäîõ (ãàçàðäàõ) ¿åèéí áàãòààìæèéí ã¿éäëèéã òýãøèòãýõäýý õýâèéí ãîðèìûí ¿åèéí ã¿éäëèéí óòãûã òîîöîæ àâàõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

* 6(10)-20 êÂ-ûí òºìºð-áåòîí áà ìåòàëë òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàì ñ¿ëæýý áîëîí 35 êÂ-ûí á¿õ òºðëèéí ñ¿ëæýýíä: -10 À-ààñ äýýø; * Òºìºð-áåòîí áà ìåòàëë òóëãóóðã¿é ñ¿ëæýýíä: 3-6 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áîë 30 À-ààñ äýýø, 10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áîë -20 À-ààñ äýýø, 15-20 êÂ-ûí ñ¿ëæýýíä –15 À- ààñ äýýø; Ãàçàðëóó õîëáîãäîõ ¿åèéí ã¿éäýë íü 50 À-ààñ èë¿¿ áàéâàë õî¸ðîîñ äýýø òîîíû ãàçàðäóóëãûí íóì óíòðààõ ðåàêòîð òàâèõûã çºâëºæ áàéíà. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí õýðýãëýã÷äèéí çýðýãëýë áà íàéäâàðæèëòûã õàíãàõ 1.2.9. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëò, õýðýãëýã÷äèéã öàõèëãààíààð òàñðàëòã¿é õàíãàõ ¿¿äíýýñ öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã äàðààõ 3 çýðýãëýëä õóâààíà. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí òàñàëäàë íü õ¿ì¿¿ñèéí àìèíä àþóëòàé, óëñ, íèéãýìä ìýäýãäýõ¿éö õîõèðîë ó÷ðóóëàõ, ºíäºð ¿íýòýé ¿íäñýí òîíîã òºõººðºìæ ýâäðýõ, èõ õýìæýýíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ãîëîãäîë ãàðàõ, òåõíîëîãèéí íèéëìýë ¿éë ÿâö áà íèéãýì àõóéí îíöãîé ÷óõàë õýðýãëýã÷äèéí ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäàõ öàõèëãààí õ¿ëýýí àâàã÷èéã I çýðýãëýëèéí ãýíý. I çýðýãëýëèéí õ¿ëýýí àâàã÷ äîòðîîñ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð òàñðàëòã¿é õàíãàõ øààðäëàãàòàé, òóõàéëáàë, õ¿ì¿¿ñèéí àìü íàñàíä øóóä àþóë çàíàëõèéëýõ, äýëáýðýõ, ãàë ãàðàõ, ºíäºð ºðòºãòýé òîíîã òºõººðºìæ ýâäðýõ çýðýã ¿ð äàãàâàðòàé, ¿éëäâýðëýëèéã íü çîãñîîæ ¿ë áîëîõ õ¿ëýýí àâàã÷èéã îíöãîé á¿ëãèéí ãýæ àíãèëíà. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

17

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Öàõèëãààí õàíãàìæèéí òàñàëäàë íü õ¿ëýýí àâàã÷äàä á¿òýýãäýõ¿¿íèé äóòóó ¿éëäâýðëýë, ãîëîãäîë áèé áîëãîõ, àæèë÷äûí ìàøèí, ìåõàíèçìûí áà ¿éëäâýðèéí òýýâðèéí ñóë çîãñîëò ãàðàõ, õîò, õºäººãèéí õ¿í àìûí àìüäðàëûí õýâèéí ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäàõàä õ¿ðãýæ áàéâàë II çýðýãëýëèéí õ¿ëýýí àâàã÷èä ãýæ àíãèëíà. I áà II çýðýãëýëèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí òîäîðõîéëîëòîíä õàìààðàõã¿é ¿ëäñýí õýðýãëýã÷äèéã III çýðýãëýëèéí õ¿ëýýí àâàã÷èä ãýíý. 1.2.10. Òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí àëü íýãíèé íü öàõèëãààí õàíãàìæ òàñàëäàõàä õ¿ðâýë öàõèëãààí õàíãàìæ òàñàëäàõ õóãàöààíû çàâñàðëàãà (òàñàëäàë) íü òýæýýëèéã àâòîìàòààð ñýðãýýí çàëãàõ õóãàöààòàé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé. I çýðýãëýëèéí öàõèëãààíû îíöãîé á¿ëãèéí öàõèëãààí õàíãàìæèíä õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é, õàðèëöàí áèå áèåäýý áýëòãýë áîëîí îðëîõ ãóðàâ äàõü íýìýãäýë òýæýýëèéí ¿¿ñâýð àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Îíöãîé á¿ëãèéí õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéí ¿ë õàìààðàëã¿é, õàðèëöàí íººöëºãäºõ ãóðàâ äàõü ¿¿ñã¿¿ð, I çýðýãëýëèéí áóñàä õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéí ¿ë õàìààðàëã¿é, õàðèëöàí íººöëºãäºõ õî¸ð äàõü ¿¿ñã¿¿ðò îðîí íóòãèéí áà ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì (ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé øèí ã.ì.)-èéí öàõèëãààí ñòàíö, òàñðàëòã¿é àæèëëàãààòàé òóñãàé àãðåãàòóóä, àêêóìóëÿòîðûí áàòåðàé áàéæ áîëíî. Õýðýâ öàõèëãààí õàíãàìæèéí áýëòãýë òýæýýë íü òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí òàñðàëòã¿é ÷àíàðûã õàíãàæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðâýë, ýñâýë öàõèëãààí õàíãàìæèéí áýëòãýë òýæýýë íü ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøèãã¿é áàéâàë öàõèëãààí õàíãàìæ òàñàðñàí ¿åä àæèëëàõ òåõíîëîãèéí íººöèéí áýëòãýëèéã õàðèëöàí íººöëºãäºõ (íýã íü çîãñîõîä íºãºº íü àæèëëàõ ã.ì.) òåõíîëîãèéí àãðåãàò ñóóðèëóóëàõ, òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí àâààðèéí çîãñîëòã¿é àæèëëàãààã õàíãàõ òóñãàé òºõººðºìæ àøèãëàõ çàìààð õýðýãæ¿¿ëæ áîëíî. Òåõíîëîãèéí òàñðàëòã¿é àæèëëàãààòàé, àæëûí ãîðèìûã ñýðãýýõýä óäààí õóãàöàà çàðöóóëàõ îíöãîé íèéëìýë ïðîöåññ á¿õèé I çýðýãëýëèéí õ¿ëýýí àâàã÷äèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿íäýñëýë äýýð òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí îíöëîãîîð òîäîðõîéëîãäîõ íýìýãäýë øààðäëàãûã òóñãàñàí òýæýýëèéí ¿ë õàìààðàõ, õàðèëöàí íººöëºãäºõ (îðëîõ) õî¸ð ¿¿ñã¿¿ðýýñ ºãºõèéã çºâëºæ áàéíà. II çýðýãëýëèéí õ¿ëýýí àâàã÷äèéí öàõèëãààíû òýæýýë íü òóñãàé îðóóëãàã¿é òýæýýãäýæ áîëíî. 1.2.11 II çýðýãëýëèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é, õàðèëöàí íººöëºãäºõ òýæýýëèéí õî¸ð ¿¿ñã¿¿ðýýñ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàâàë çîõèíî. II çýðýãëýëèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí õóâüä òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí àëü íýãíèé íü öàõèëãààí õàíãàìæ òàñàëäàõàä õ¿ðâýë öàõèëãààí õàíãàìæèéí òàñàëäàëòûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü øààðäëàãàòàé áýëòãýë òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéã æèæ¿¿ðèéí õ¿í áóþó øóóðõàé ¿éë÷èëãýýíèé ÿâóóëûí áàã î÷èæ çàëãàõ ¿éëäëýýð õýìæèãäýõ ¸ñòîé. II çýðýãëýëèéí õýðýãëýã÷äèéí òýæýýë íü êàáåëèéí çàëãààñòàé (áà çàëãààñã¿é) íýã àãààðûí øóãàìààñ, õýðýâ ýíý øóãàìûí àâààðèéí çàñâàð íü 1 õîíîãîîñ õýòðýõã¿é õóãàöààíä õèéãäýõ áîëîìæòîé íºõöºëä ë ºãºãäºæ áîëíî. Ýíý øóãàìûí êàáåëü îðóóëãà íü õî¸ð êàáåëèàñ á¿ðäýõ áºãººä êàáåëü á¿ð íü àãààðûí øóãàìûí ¿ðãýëæëýõ õàìãèéí èõ ã¿éäëýýð ñîíãîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Ìºí II çýðýãëýëèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã íýã åðºíõèé àïïàðàòàíä õîëáîãäîõ õî¸ðîîñ äîîøã¿é êàáåëü á¿õèé íýã êàáåëü øóãàìààñ òýæýýæèéã çºâøººðíº. Òðàíñôîðìàòîðûí òºâëºðñºí íººö (áýëòãýë)òýé áàéõàä ãýìòñýí òðàíñôîðìàòîðûã íýã õîíîãîîñ èë¿¿ã¿é õóãàöààíä ñîëèõ áîëîìæòîé áîë II çýðýãëýëèéí õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéã íýã òðàíñôîðìàòîðîîñ ºãºõèéã çºâøººðíº. 1.2.12 III çýðýãëýëèéí õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéã øèéäýõäýý öàõèëãààí õàíãàìæèéí òàñàëäëûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü òóõàéí õàíãàìæèéí ñèñòåìèéí ýâäýðñýí áà ãýìòñýí ýëåìåíòèéã çàñàõ áóþó ñîëèõîä øààðäàãäàõ õóãàöàà íü 1 õîíîãîîñ õýòðýõã¿é áàéõ íºõöºëä òýæýýëèéí íýã ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýæ áîëíî. Õ¿÷äýëèéí ò¿âøèí áà òîõèðóóëãà, õóóðìàã ÷àäëûã òýãøèòãýõ íü 1.2.13 Öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíèé õóâüä öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ÷àíàðûã õàíãàõ òåõíèêèéí àðãà õýìæýýã MNS-ûí äàãóó “Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ÷àíàð”, “Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ”-ûí øààðäëàãûã õàðãàëçàí òóñãàæ ºãâºë çîõèíî. Õ¿÷äýëèéí òîõèðóóëàõ òºõººðºìæ íü õóâààðèëàõ øóãàì ñ¿ëæýý õîëáîãäîõ öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöûí 6-20 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé øèí äýýð õàìãèéí èõ à÷ààëëûí ¿åèéí íýðýëñýí õýâèéí õ¿÷äëèéã 105 %-èàñ äîîøã¿é, õàìãèéí áàãà à÷ààëëûí ¿åèéí òîãòîîñîí (íýðýëñýí) õýâèéí õ¿÷äëèéã 100 %-èàñ èõã¿é õÿçãààðò áàðüæ áàéõ ¸ñòîé. 1.2.14 Öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíä õóóðìàã ÷àäëûã òýãøèòãýõ òºõººðºìæèéã ñîíãîæ, áàéðëóóëàõäàà õóóðìàã ÷àäëûã òýãøèòãýõ òàëààð ìºðäºãäºæ áàéãàà çààâðûã õàðãàëçàí ã¿éöýòãýíý. Õýðýãëýã÷èéí ýð÷èì õ¿÷íèé òîíîãëîëûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä õîëáîõ íºõöëèéí äàãóó ýð÷èì õ¿÷íèé Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

18

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ñèñòåìèéí õóóðìàã ÷àäëûã õýìæýýíä íü áàéëãàõ ¿¿äíýýñ õóóðìàã ÷àäëûã òýãøòãýõ òîíîã òºõººðºìæèéã òóõàéí õýðýãëýã÷èéí äýðãýä íü ñóóðèëóóëâàë çîõèíî.

1.3. ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÓÒÑÛÃ ÑÎÍÃÎÕ Õýðýãëýõ õ¿ðýý 1.3.1 Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëãèéã öàõèëãààí äàìæóóëàõ òºðºë á¿ðèéí óòàñíû (á¿ðýýñòýé áà á¿ðýýñã¿é óòàñ, êàáåëü, øèí) õºíäëºí îãòëîë (öààøèä, îãòëîë ãýõ)-ûã õàëàëòààð, õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí íÿãòààð, òèòýìëýõ (êðîíû) íºõöºëººð ñîíãîõîä ìºðäºíº. Õýðâýý äàìæóóëàã÷èéí îãòëîë íü ýäãýýð àðãààð òîäîðõîéëîõîä áóñàä íºõöºë (áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí ¿åä ¿¿ñýõ õàëóóíû áà öàõèëãààí õ¿÷íèé òýñâýðëýõ ÷àäâàð)-ýýð øàëãàõàä çàéëøã¿é øààðäàãäàõ îãòëîëîîñ áàãà ãàð÷ áàéâàë àëü èõ îãòëîëòîé äàìæóóëàõ óòàñ (öààøèä, äàìæóóëàã÷, óòàñ)-ûã ñîíãîí àâàõ çàð÷ìûã áàðèìòëàõ íü ç¿éòýé. Äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã õàëàëòààð ñîíãîõ 1.3.2 Íèéòëýã õýðýãöýýíèé äàìæóóëàõ óòàñ íü òóõàéí ñ¿ëæýýíèé àæëûí õýâèéí ãîðèì òºäèéã¿é àâààðèéí äàðààõ ãîðèì, ìºí ò¿¿í÷ëýí çàñâàðûí ¿åä, öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì, ÕÁ-ûí ñåêö, øèíèéí õîîðîíä ã¿éäýë òýãø áèø õóâààðèëàãäàõ ¿åèéí ãîðèìûã òóñ òóñ òîîöñîí çºâøººðºãäºõ õàëàëòûí õÿçãààðûí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Õàëàëòûã øàëãàõäàà òóõàéí ñ¿ëæýýíèé ýëåìåíòèéí õàãàñ öàã äóòàìä àâàõ ã¿éäëèéí äóíäàæààñ õàìãèéí èõ óòãààð àâ÷ òîîöîíî. 1.3.3 Äàâòàãäàõ-áîãèíî õóãàöààíû áà áîãèíî õóãàöààíû ãîðèì àæèëëàãààòàé öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä (ñ¿ëæýýíä á¿òýí çàëãàãäàõ ¿å íü 10 ìèíóò,¿¿íýýñ æèíõýíý àæëûí ¿åèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü 4 ìèí-ààñ èõã¿é áàéõ)-èéí äàìæóóëàã÷èéí îãòëîëûã õàëàëòààð ñîíãîõäîî òîîöîîíû ã¿éäëèéã äàðààõ çàð÷ìûã ¿íäýñëýí ¿ðãýëæèéí ãîðèìä øèëæ¿¿ëýí òîîöîîëîõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

* 6 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé çýñ óòàñ, 10 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé õºíãºí öàãààí óòàñíû õóâüä ã¿éäëèéã ¿ðãýëæèéí ãîðèì àæèëëàãààòàé òîíîã, òºõººðºìæèéí àäèëààð àâ÷ òîîöîîëîõ; * 6 ìì2-ààñ èõ îãòëîëòîé çýñ óòàñ, 10 ìì2-ààñ èõ îãòëîëòîé õºíãºí öàãààí óòàñ õóâüä ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéã 0,875/ Òää êîýôôèöèåíòýýð ¿ðæèæ òîäîðõîéëîõ. Ýíä: Òää- àæëûí ¿åèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààíû õàðüöàíãóé èëýðõèéëýë, (º.õ. àæëûí ¿åèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã ò¿¿íèé íýã á¿òýí öèêëèéí õóãàöààíä õàðüöóóëñàí õàðüöàà,%) Áîãèíî õóãàöààíû àæëûí ãîðèìòîé, çàëãààòàé áàéõ õóãàöàà íü 4 ìèí-ààñ èõã¿é, çàëãàëòûí çàâñàðëàãûí õîîðîíä äàìæóóëàã÷èéã õ¿ðýýëýõ îð÷èí íü õºðãººä áàéõ áîëîëöîîòîé öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí õàìãèéí èõ çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéã äàâòàãäàõ-áîãèíî õóãàöààíû ãîðèì, àæèëëàãààòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí àäèë íîðìîîð àâàõ íü ç¿éòýé. Õàðèí çàëãààòàé áàéõ õóãàöàà íü 4 ìèí-ààñ èõ, çàëãàëò õîîðîíäûí çàâñàðëàãà íü óäààí ¿ðãýëæëýõã¿é íºõöºëä õàìãèéí èõ çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéã ¿ðãýëæèéí ãîðèì àæèëëàãààòàé òîíîãëîëûí àäèëààð òîäîðõîéëíî. 1.3.4 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëèéí äààöûí à÷ààëàë íü òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ áàãà (à÷ààëëûí êîýôôèöèåíò 0,6/0,8) áàéâàë êàáåëèéí áîãèíî õóãàöààíû çºâøººðºãäºõ õýò à÷ààëëûí õýìæýýã äîîðõ õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëýâ. Òàâèãäñàí áàéäàë Õºðñºíä äàëä Àãààðò èë Õîîëîé äîòóóð ãàçàðò

0,5 öàã 1.35/1.20 1.25/1.15 1.20/1.10

1,0 öàã 1.30/1.15 1.15/1.10 1.10/1.05

3.0 öàã 1.15/1.10 1.10/1.05 1.00/1.00

Àâààðèéí ãîðèìûã óñòãàñíû äàðààõ 5 õîíîãèéí òóðø èõ à÷ààëëûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü õîíîãò 6 öàãààñ õýòðýõã¿é áîë ïîëèýòèëåí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü 10%-èéí, ïîëèâèíèëõëîðèä òóñãààðëàãàòàé êàáåëü 15 %-èéí õýò à÷ààëàëòàé áàéõûã çºâøººðíº. Ýíý õóãàöààíû òóðøèä Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

19

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õîíîãèéí áóñàä öàãóóäàä òóõàéí êàáåëèéí à÷ààëàë íü òîãòîîñîí õýìæýýíýýñýý èë¿¿ ãàðàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àâààðèéí ãîðèìûã óñòãàñíû äàðààõ 5 õîíîãèéí òóðøèä 10 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé, íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ õýò à÷ààëëûã äîîð ¿ç¿¿ëýâ. Òàâèãäñàí áàéäàë: Õºðñºíä äàëä Àãààðò èë Õîîëîé äîòóóð ãàçàðò

1 öàã 1.50/1.35 1.35/1.30 1.30/1.20

3 öàã 1.35/1.25 1.25/1.20 1.20/1.15

6 öàã 1.25/1.20 1.25/1.25 1.15/1.10

Àøèãëàëòàíä 15 æèëýýñ äýýø õóãàöààãààð áàéãàà êàáåëü øóãàìûí õýò à÷ààëàëûã 10%-èàð áóóðóóëàõ ¸ñòîé. Õýò à÷ààëëûã 20 -35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìàíä çºâøººðºõã¿é. 1.3.5 Êàáåëèéí õýâèéí áà àâààðèéí äàðààõ õýò à÷ààëàëä òàâèãäàõ øààðäëàãà íü ò¿¿íèé çàëãàëòûí áà òºãñãºëèéí ìóôò, ¿ç¿¿ðëýãýý, òºãñãºâ÷-ä ìºí àäèë õàìààðàëòàé áàéíà. Ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí äºðâºí óòàñòàé ñèñòåìèéí íîéëûí àæëûí óòàñ íü ôàçíû óòàñòàé õàðüöóóëàõàä 50%-èàñ áàãàã¿é öàõèëãààí äàìæóóëàö (öàõèëãààí äàìæóóëàõ ÷àäâàð)-òàé íºõöºëä ôàçûí óòàñòàé èæèë (100%) äàìæóóëàöòàé áàéâàë çîõèíî. 1.3.6 Òîäîðõîé õàëóóíòàé îð÷èíä (1.3.8-1.3.15-ä ºãºãäñºí íºõöºëººñ èëò ÿëãààòàé) èë, äàëä òàâüñàí êàáåëü; á¿ðýýñòýé, á¿ðýýñã¿é óòàñ; øèí õàòóó áà çººëºí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéã òîäîðõîéëîõîä øààðäëàãàòàé çàñâàðûí êîýôôèöèåíòèéã õ¿ñíýãò 1.3.1-ä îðóóëæ, õàâñàðãàâ. Õ¿ñíýãò 1.3.1. Êàáåëü, á¿ðýýñòýé áà á¿ðýýñã¿é óòàñ, øèíèé ã¿éäëèéí òàâèãäàõ ãàçàð, àãààðûí òåìïåðàòóðààñ õàìààðóóëñàí çàñàëûí êîýôôèöèåíò Òî - îð÷èíû òåìïåðàòóðûí õàëóóíû õýì, Ñ, Òí –ñóäëûí íîðì÷ëîãäñîí òåìïåðàòóð, Ñ,

Òî

Òí

Ñ 15 25 25 15 25 15 25 15 15

Ñ 80 80 70 65 65 60 60 55 50

Êàáåëü, á¿ðýýñòýé áà á¿ðýýñã¿é óòàñ, øèíèéí ã¿éäýëèéí òàâèëäàõ àãààð, ãàçðûí îð÷èíû òåìïåðàòóðààñ õàìààðóóëàí îðóóëàõ çàñàëûí êîýôôèöèåíò, Ñ -5 0 +5 +10 +15 +20 +25 +30 +35 +40 1.14 1.11 1.08 1.04 1.00 0.96 0.92 0.88 0.83 0.78 1.24 1.20 1.17 1.13 1.09 1.04 1.00 0.95 0.90 0.85 1.29 1.24 1.20 1.15 1.11 1.05 1.00 0.94 0.88 0.81 1.18 1.14 1.10 1.05 1.00 0.95 0.89 0.84 0.77 0.71 1.32 1.27 1.22 1.17 1.12 1.06 1.00 0.94 0.87 0.79 1.20 1.15 1.12 1.06 1.00 0.94 0.88 0.82 0.75 0.67 1.36 1.31 1.25 1.20 1.13 1.07 1.00 0.93 0.85 0.76 1.22 1.17 1.12 1.07 1.00 0.93 0.86 0.79 0.71 0.61 1.48 1.41 1.34 1.26 1.18 1.09 1.00 0.89 0.78 0.63 Ðåçèí áà ïëàñòìàññàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë

1.3.7 Ðåçèí áà ïîëèâèíèëõëîðèä á¿ðýýñòýé óòàñ, ðåçèí òóñãààðëàãàòàé øèæèì óòàñ áîëîí ðåçèí áà õóâàíöàð òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí áà ïîëèâèíèëõëîðèä á¿ðõ¿¿ëòýé êàáåëèéí ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéã õ¿ñíýãò 1.3.2.-îîñ 1.3.6 -ä ¿ç¿¿ëýâ. Ýíý òîîöîîíä óòàñ, êàáåëèéí ñóäëàëûí õàëóóíû òåìïåðàòóðûã +65 Ñ, îð÷íû àãààðûí õóâüä +25 Ñ, ãàçðûí õóâüä +15 Ñ ãýæ àâñàí áîëíî. Íýã õîîëîéä ñ¿âëýõ óòàñíû òîîã òîäîðõîéëîõäîî ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí 4 óòàñò ñèñòåìèéí íîéëûí àæëûí óòàñ, ò¿¿í÷ëýí ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã òîîöäîãã¿é. 1.3.8 Ä¿ðìèéí 1.3.3, 1.3.5 -ä ºãºãäñºí ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéí óòãà íü òýäãýýðèéã òàâèõ ãàçðûí áàéäàë (àãààðò, õààëò, õàøëàãàíä, òàâèóðò ã.ì.), ñ¿âëýõ õîîëîéí òîîíû òîäîðõîéã¿é íºõöºëä òîîöîîëîãäñîí áîëíî. Êàáåëèéí õàéðöàã áà ñàðààëæèí òàâèóðò áàãöààðàà òàâèãäàõ óòàñ áà êàáåëèéí õóâüä çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí óòãûã õ¿ñíýãò 1.3.7 -ä ºãñºí óòàñ íü õîîëîéä ñóâëýñýí, õ¿ñíýãò 1.3.11-ä ºãñºí êàáåëü íü àãààðò òàâèãäñàí ãýäãýýñ ¿íäýñëýí ÿëãààòàé àâáàë çîõèíî. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

20

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.3.9 Õîîëîéä ñ¿âëýãäýõ, õàéðöàã áà ñàðààëæèí òàâèóðò áàãöààðàà òàâèãäàõ óòàñíû òîî íü 4 áà ò¿¿íýýñ îëîí áàéõ íºõöºëä çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã àãààðûí îð÷èíä õ¿ñíýãò 1.3.2, 1.3.6-ä çààñíààð, 5-6 óòàñòàé áîë 0,68; 7-9 óòàñòàé áîë 0,63; 10-12 õ¿ðòýë áîë 0,6 ãýñýí çàñàëûí êîýôôèöèåíò îðóóëæ áóóðóóëæ àâàõ çîõèíî. Õàðèí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé óòàñíû õóâüä áóóðóóëàõ êîýôôèöèåíò õýðýãëýõã¿é. Êàáåëèéí òàâèóð äýýð áàãöààð íü áèø íýã ýãíýýíä òàâüñàí óòàñíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã èë àãààðò òàâüñàí óòàñíû àäèëààð õ¿ñíýãòýýñ àâíà. Õàéðöàãò òàâèãäàõ êàáåëü áà óòàñíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã õ¿ñíýãò 1.3.7-îîñ 1.3.11-ä ºãñºíººð; èë àãààðò äàíãààð íü òàâèõ êàáåëü áà óòàñíû ã¿éäëèéã ä¿ðìèéí 1.3.13 ç¿éëä ºãñºí áóóðóóëàõ êîýôôèöèåíòèéã àøèãëàí òîäîðõîéëáîë çîõèíî. Õÿíàëòûí áà áýëòãýë óòàñ, êàáåëèéã ñîíãîõäîî áóóðóóëàõ êîýôôèöåíòíûã òîîöîõã¿é. Õ¿ñíýãò 1.3.2. Ðåçèí áà ïîëèâèíèëõëîðèä òóñãààðëàãàòàé, çýñ ñóäàë á¿õèé óòàñ áà øíóðèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2 0,5 0.75 1.0 1.2 1.5 2.0 2.5 3.0 4.0 5.0 6.0 8.0 10.0 16.0 25.0 35.0 50.0 70.0

èë àãààðò 11 15 17 20 23 26 30 34 41 46 50 62 80 100 140 170 215 270

1 ñóäàëò 2 óòàñ 16 18 19 24 27 32 38 42 46 54 70 85 115 135 185 225

Óòàñíû ã¿éäýë, À Íýã õîîëîéä ñ¿âëýãäýõ 1 ñóäàëò 1 ñóäàëò 2 ñóäàëò 1 3 óòàñ 4 óòàñ óòàñ 15 14 15 16 15 16 17 16 18 22 20 23 25 25 25 28 26 28 35 30 32 39 34 37 42 40 40 51 46 48 60 50 55 80 75 80 100 90 100 125 115 125 170 150 160 210 185 195

3 ñóäàëò 1 óòàñ 14 14.5 15 19 21 24 27 31 34 43 50 70 85 100 135 175

Õ¿ñíýãò 1.3.3. Ðåçèí áà ïîëèâèíèëõëîðèä òóñãààðëàãàòàé, õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé óòàñíû, øíóðèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2 2.0 2.5 3.0 4. 5. 6. 8. 10 16 25 35 50 70 95 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

èë àãààðò 21 24 27 32 36 39 46 60 75 105 130 165 210 255

1 ñóäàëò 2 óòàñ 19 20 24 28 32 36 43 50 60 85 100 140 175 215

Óòàñíû ã¿éäýë, À Íýã õîîëîéä ñ¿âëýãäýõ 1 ñóäàëò 1 ñóäàëò 2 ñóäàëò 3 óòàñ 4 óòàñ 1 óòàñ 18 15 17 19 19 19 22 21 22 28 23 25 30 27 28 32 30 31 40 37 38 47 39 42 60 55 60 80 70 75 95 85 95 130 120 125 165 140 150 200 175 190 21

3 ñóäàëò 1 óòàñ 14 16 18 21 24 26 32 387 55 65 75 105 135 165

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 120 150

295 340

245 275

220 255

200 -

230 -

190 -

Õ¿ñíýãò 1.3.4 Ðåçèí òóñãààðëàãàòàé, õàìãààëàëòûí ìåòàëë á¿ðõ¿¿ë á¿õèé çýñ ñóäàëòàé óòàñ, ðåçèíåí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí, ïîëèâèíèëõëîðèä, íàéðèò áóþó ðåçèí á¿ðõýýñòýé, õóÿãëàñàí áà õóÿãëààã¿é õèéöèéí çýñ ãîëòîé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2

Óòàñ áà êàáåëèéí ã¿éäýë, À õî¸ð ñóäàëòàé ãóðâàí ñóäàëòàé Òàâèãäàõ áàéðëàë àãààðò Ãàçàðò àãààðò ãàçàðò 19 33 19 27 27 44 25 38 38 55 35 49 50 70 42 60 70 105 55 90 90 135 75 115 115 175 95 150 140 210 120 180 175 265 145 225 215 320 180 275 260 385 220 330

íýã ñóäàëòàé

2.5 4 6 10 16 25 35 50 70 95

àãààðò 23 30 41 50 80 100 140 170 215 270 325

Òàéëáàð: Äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéí ã¿éäýë íü íîéëûí ñóäàëòàé áà ñóäàëã¿é íºõöºëä òîîöîîëîãäñîí áîëíî.

Õ¿ñíýãò 1.3.5. Ðåçèíåí áà ïëàñòìàññàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí ïîëèâèíèëõëîðèä áà ðåçèí á¿ðõ¿¿ëòýé, õóÿãëàñàí áà õóÿãëààã¿é õèéöèéí õºíãºí öàãààí ãîëòîé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2

Êàáåëèéí ã¿éäýë, À õî¸ð ñóäàëòàé Òàâèãäàõ áàéðëàë àãààðò ãàçàðò 21 34 29 42 38 55 55 80 70 105 90 135 105 160 135 205 165 145 200 295 230 340

íýã ñóäàëòàé Àãààðò 23 31 38 60 75 105 130 165 210 250 295

2.5 4 6 10 16 25 35 50 70 95 120

ãóðâàí ñóäàëòàé àãààðò 19 27 32 42 60 75 90 110 140 170 200

ãàçàðò 29 38 46 70 90 115 140 175 210 255 295

Òàéëáàð: Äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéí ã¿éäýë íü íîéëûí ñóäàëòàé áà ñóäàëã¿é íºõöºëä òîîöîîëîãäñîí áîëíî.

Õ¿ñíýãò 1.3.6 Ñóäàëòàé çººâðèéí õºíãºí áà õ¿íä øëàíãàí äóíä, çººâðèéí øëàíãàí êàáåëü, óóðõàéí óÿí øëàíãàí áà ïðîæåêòîðûí êàáåëü, çººâðèéí óòàñíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2

íýã ñóäàëòàé

0.5 0.75 1.0 1.5

-


Óòàñ, êàáåëü, øíóðèéí ã¿éäýë, À õî¸ð ñóäàëòàé ãóðâàí ñóäàëòàé 12 16 18 23 22

14 16 20

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5 4 6 10 16 25 35 50 70

40 50 65 90 120 160 190 235 290

33 43 55 75 95 125 150 185 235

28 36 45 60 80 105 130 160 200

1.3.10 Õºäºëãººíòýé çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí çîðèóëàëòòàé ðåçèí òóñãààðëàãàòàé çýñ ñóäàëòàé óÿí øëàíãàí êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýëèéã äàðààõ ºãºãäëèéã àøèãëàæ òîäîðõîéëîõ íü ç¿éòýé. 16 ìì2 90 À

25 ìì2 120 À

35 ìì2 145 À

50 ìì2 180 À

70 ìì2 220 À

95 ìì2 265 À

1.3.11 Öàõèëãààíæñàí òýýâðèéí, ðåçèí òóñãààðëàãàòàé, çýñ ñóäàëòàé óòàñíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýëèéã äàðààõ áàéäëààð òîäîðõîéëáîë çîõèíî. 1.0 ìì2 20 À

1.5 ìì2 25À

2.5 ìì2 40À

4 ìì2 50À

6 ìì2 65À

10 ìì2 90 À

16 25 ìì2 2 ìì 115 À 150 À

35 ìì2

50 ìì2

185 À

230 À

Õ¿ñíýãò 1.3.7. Õàéðöàãàíä òàâèãäàõ êàáåëü, óòàñíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã áóóðóóëàõ êîýôôèöèåíò Òàâèãäàõ àðãà

Îëîí äàâõàðààð íü áà áàãöààð íü òàâèõ

Äàíãààð íü òàâèõ

Êàáåëü áà óòàñíû òîî Íýã Îëîí ñóäàëòàé ñóäàëòàé

2 3 -9 10 -11 12 -14 2 -4 5

4 õ¿ðòýë 5 -6 7 -9 10 -11 12 -14 2 -4 5

Áóóðóóëàõ êîýôôèöèåíò 0,7 õ¿ðòýë 0,7-îîñ èõ àøèãëàëòûí àøèãëàëòûí êîýôôèöèåíò êîýôôèöèåíò á¿õèé á¿õèé öàõèëãààí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä õýðýãëýã÷èä 1,0 0.85 0.75 0.70 0.65 0,67 0,60

Òîñ íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë 1.3.12 35 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé, íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí, õºíãºí öàãààí áà ïîëèâèíèëõëîðèä á¿ðõ¿¿ëòýé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë íü òýäãýýðò êàáåëèéã ñóäëûí çºâøººðºãäºõ òåìïåðàòóðòàé íü óÿëäóóëàí àâíà.Òóõàéëáàë: Õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ 1 êÂ õ¿ðòýë Êàáåëèéí ñóäëûí çºâøººðºãäºõ õàëóóí, Ñ +80

6 +65

10 +60

35 +50

1.3.13 Ãàçàðò áóëñàí êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã õ¿ñíýãò 1.3.8, 1.3.9, 1.3.10, 1.3.13 –ä îðóóëæ õàâñàðãàâ. Ýäãýýð ã¿éäëèéã àãààðûí òåìïåðàòóð íü +15 Ñ, õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýë íü 120 ñì*Ê/Âò áàéõ ¿åèéí 0,7-îîñ 1,0 ì-èéí ã¿í øóóäóóíä íýãýýñ èë¿¿ã¿é êàáåëü òàâèõ íºõöºëººð òîîöîîëñîí áîëíî. Êàáåëèéã ãàçàðò òàâèõ íºõöºëä õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýë íü 120 ñì*Ê/Âò-ààñ ÿëãààòàé áîë ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí óòãàíä õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öëýýñ õàìààðóóëàí äàðààõ çàñàëûí êîýôôèöèåíò (Êçàñ)-èéã îðóóëæ òîîöíî.


23

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Äîîð äóðüäñàí ºãºãäëèéã áàðèìòëàí ãàçàðò áóëàãäàõ êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã îëîõäîî õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öëýýñ õàìààðóóëàí àâàõ äàðààõ çàñëûí êîýôôèöèåíòûã àøèãëàõ ¸ñòîé. Õºðñíèé ¿ç¿¿ëýëò: Õóâèéí ýñýðã¿¿öýë, ñì*Ê/Âò 9 %-ººñ èõ ÷èéãëýãòýé ýëñ áà 1%-îîñ èõ ÷èéãëýãòýé ýëñ-øàâàðàí õºðñ 80 * 7-9 % ÷èéãëýãòýé åðäèéí õºðñ ýëñ 12-14 % -èéí ÷èéãëýãòýé ýëñ-øàâàðàí õºðñ 120 * 4-7%-èéí ÷èéãëýãòýé ýëñ áà 8 -12% -èéí ÷èéãëýãòýé ýëñ-øàâàðàí õºðñ 200 * 4 % õ¿ðòýë ÷èéãëýãòýé ýëñ áóþó ÷óëóóðõàã õºðñ 300 *

Çàñëàëûí Êçàñ 1,05 1,00 0,87 0,75

Õ¿ñíýãò 1.3.8. Ãàçàðò òàâèãäàõ òîñ-äàâèðõàé íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, çýñ ñóäàë á¿õèé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ îãòëîë, ìì2 6 10 16 25 35 50 70 95 120 150 185 240

Êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäýë, À íýã õî¸ð ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëü: ñóäàëòàé ñóäàëòàé õ¿÷äýë, êÂ 1 êÂ õ¿ðòýë 1 êÂ 1 êÂ õ¿ðòýë 6 10 õ¿ðòýë 80 70 140 105 95 80 175 140 120 105 95 235 185 160 135 120 285 225 190 160 150 360 270 235 200 180 440 325 285 245 215 520 380 340 295 265 595 435 390 340 310 675 500 435 390 355 755 490 440 400 880 570 510 460

äºðâºí ñóäàëòàé 1 êÂ õ¿ðòýë 85 115 150 175 215 265 310 350 395 450 -

Õ¿ñíýãò 1.3.9. Ãàçàðò òàâèãäàõ òîñ-äàâèðõàé íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ îãòëîë, ìì2 6 10 16 25 35 50 70 95 120 150 185 240 300 400 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

Êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäýë, À íýã õî¸ð ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëü: ñóäàëòàé ñóäàëòàé õ¿÷äýë, êÂ 1 êÂ õ¿ðòýë 1 êÂ 1 êÂ õ¿ðòýë 6 10 õ¿ðòýë 60 55 110 80 75 60 135 110 90 80 75 180 140 125 105 90 220 175 145 125 115 275 210 180 155 140 340 250 220 190 165 400 290 260 225 205 460 335 200 260 240 520 385 340 300 275 580 390 340 310 675 440 390 355 770 940 24


www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 1.3.10. Ãàçàðò áà àãààðò (èë) òàâèãäàõ äóëèìàã (äóòóó) íýâ÷ìýë òóñãààðëàãàòàé, ãàäóóðàà òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, ãóðâàí (çýñ áà õºíãºí öàãààí) ñóäàë á¿õèé 6 êÂ-ûí êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë Äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2 16 25 35 50 70 95 120 120

êàáåëèéí ã¿éäýë, À ãàçàðò 90 120 145 180 220 265 310 355

àãààðò (èë) 65 90 110 140 170 210 245 290

õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé êàáåëèéí ã¿éäýë, À Ãàçàðò àãààðò (èë) 70 50 90 70 110 85 140 110 170 130 205 160 240 190 275 225

1.3.14 Áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí ãàäàà áà äîòîð òàëä àãààðò èë òàâèãäàõ êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã õ¿ñíýãò 1.3.10, 1.3.11, 1.3.12 -ä òóñ òóñ ¿ç¿¿ëýâ. Ýíä õ¿ðýýëýõ îð÷èí àãààðûí òåìïåðàòóðûã +25 Ñ ãýæ òîîöîîíä àâñàí áîëíî. Ãàçàðò, àãààðò, óñàíä òàâèãäàõ òîñ-íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé 20; 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí õýìæýýã õ¿ñíýãò 1.3.13, 1.3.14-ä ¿ç¿¿ëýâ. Íýã ñóäàëòàé òîñ, õèé ä¿¿ðãýìýë õóÿãëàñàí áîëîí øèíý õèéöèéí êàáåëèéã ãàäààä îðíû ¿éëäâýðëýã÷ íàðûí òåõíèêèéí òîäîðõîéëîìæèéã ¿íäýñëýí ñîíãîëò õèéíý Õ¿ñíýãò 1.3.11. Àãààðò (èë) òàâèãäàõ òîñ-äàâèðõàé íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, çýñ ñóäàë á¿õèé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ îãòëîë, ìì2 6 10 16 25 35 50 70 95 120 150 185 240

íýã ñóäàëòàé 1 êÂ õ¿ðòýë 95 120 160 200 245 305 360 415 470 525 610

Êàáåëèéí ã¿éäýë, À ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëü: õ¿÷äýë, êÂ 3 êÂ 6 10 õ¿ðòýë 45 55 65 60 105 90 85 125 110 105 155 145 135 200 175 165 245 215 200 285 250 240 330 290 270 375 325 305 430 375 350

õî¸ð ñóäàëòàé 1 êÂ õ¿ðòýë 55 75 95 130 150 185 225 275 320 375 -


Õ¿ñíýãò 1.3.12. Àãààðò (èë) òàâèãäàõ òîñ-äàâèðõàé íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ îãòëîë,ìì2 6 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

Êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäýë, À íýã õî¸ð ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëü: ñóäàëòàé ñóäàëòàé õ¿÷äýë, êÂ 1 êÂ 1 êÂ 1 êÂ õ¿ðòýë 6 10 õ¿ðòýë õ¿ðòýë 42 35 25

äºðâºí ñóäàëòàé 1 êÂ õ¿ðòýë -

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 10 16 25 35 50 70 95 120 150 185 240 300 400

75 90 125 155 190 235 275 320 360 405 470 555 675

55 75 100 115 140 175 210 245 290 -

46 60 80 95 120 155 190 220 255 290 330 -

42 50 70 85 110 135 165 190 225 250 290 -

46 65 80 105 130 155 185 210 235 270 -

45 60 75 95 110 140 165 200 230 260 -

Õ¿ñíýãò 1.3.13. Ãàçàð, óñ, àãààðò òàâèãäàõ òîñ-äàâèðõàé íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàäñàí çýñ ñóäàë á¿õèé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë Äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2 25 35 50 70 95 120 150 185

Ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëèéí ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë, À Õ¿÷äýë 20 êÂ Õ¿÷äýë 35 êÂ Òàâèãäàõ áàéäàë ãàçàðò óñàíä Àãààðò Ãàçàðò óñàíä àãààðò 110 120 85 135 145 100 165 180 120 200 225 150 240 275 180 275 315 205 270 290 205 315 350 230 310 230 355 390 265 -

Õ¿ñíýãò 1.3.14. Ãàçàð, óñ, àãààðò òàâèãäàõ òîñ-äàâèðõàé íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé, òóãàëãàäñàí õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2 25 35 50 70 95 120 150 185

Ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëèé ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë, À Õ¿÷äýë 20 êÂ Õ¿÷äýë 35 êÂ Òàâèãäàõ áàéðäàë: ãàçàðò óñàíä àãààðò ãàçàðò óñàíä àãààðò 85 90 65 105 110 75 125 140 90 155 175 115 185 210 140 210 245 160 210 225 160 240 270 175 240 175 275 300 205 -

1.3.15. Óñàíä, óñàí äîîãóóð òàâèõ çîðèóëàëòòàé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí õýìæýýã õ¿ñíýãò 1.3.15-ä ¿ç¿¿ëýâ. Ýíä õ¿ðýýëýõ îð÷èíû óñíû õàëóóíûã +15 Ñ ãýæ àâñàí áîëíî. Õ¿ñíýãò 1.3.15. Óñàíä, óñàí äîîãóóð òàâèãäàõ òîñ-äàâèðõàé íýâ÷ìýë öààñàí áà óðñäàãã¿é ìàññàí òóñãààðëàãàòàé,òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, çýñ áà õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ã¿éäýëä Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

Çýñ/õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé êàáåëèéí ã¿éäýë, À 26

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2 16 25 35 50 70 95 120 150

3 ñóäàëòàé êàáåëèéí õ¿÷äýë, êÂ: 3 êÂ õ¿ðòýë 6 10 210/160 250/190 305/235 375/290 440/340 505/390 565/435

135/105 170/130 205/160 255195 310/240 375/290 430/330 500/385

4 ñóäàëòàé 1 êÂ õ¿ðòýë

120/90 150/115 180/140 220/170 275/210 340/260 395/305 450/345

195/150 230/175 285/220 350/270 410/315 470/360 -

1.3.16 Õîîëîéä ñ¿âëýæ, ãàçàðò äàíãààð íü òàâèõ êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë íü òóõàéí ãàçðûí îð÷èíû òåìïåðàòóðò õàðãàëçóóëàí àãààðò òàâüñàíû àäèëààð äàðààõ 1.3.17-ð õ¿ñíýãòýýñ òîîöîîëæ àâàõ íü ç¿éòýé. Êàáåëèéã õîëüæ ñ¿âëýñýí íºõöºëä çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã ò¿¿íèé óðò íü 10 ì-ýýñ èõ áîë øóãàìûí õºðãºëòèéí õàìãèéí õ¿íäðýëòýé òðàññûí íºõöºëººð àâíà. Ýíý íºõöºëèéã èõ îãòëîëòîé êàáåëèéí çàëãààñòàé àäèëòãàæ àâàõûã çºâëºæ áàéíà. 1.3.17 Õýä õýäýí êàáåëèéã (õîîëîéíä ñ¿âëýæ) ãàçàðò çýðýãöýý òàâèõ íºõöºëä êàáåëèéí çºâøººðºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýëèéã ò¿¿íèé òîîíîîñ õàìààðàëòàé äîîð ºãºãäñºí çàñàëûí êîýôôèöèåíòèéã õýðýãëýæ áóóðóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýíýõ¿¿ çàñëûí êîýôôèöèåíòèéã áýëòãýëä áàéãàà êàáåëèéí õóâüä òîîöîõã¿é. Ãàçàðò òàâèãäàõ õýä õýäýí êàáåëèéí õîîðîíäîõ çàé íü 100 ìì-ýýñ áàãà áîë ýíý êîýôôèöèåíòèéã õýðýãëýõã¿é áàéæ áîëíî. õîîðîíäîõ çàé, ìì 100 200 300

1 1.00 1.00 1.00

çýðýãöýý òàâèãäàõ êàáåëèéí òîî 2 3 4 5 0.9 0.85 0.80 0.78 0.92 0.87 0.84 0.82 0.93 0.90 0.87 0.86

1.3.18 Áëîêîîð, òàâèóðò òàâèãäàõ òîäîðõîéëîõäîî äàðààõ òîìü¸îã àøèãëàíà.

I

êàáåëèéí

çºâøººðºãäºõ

6 0.75 0.81 0.85

¿ðãýëæèéí

ã¿éäëèéã

a b c I0

Ýíäýýñ: Iî - 1.3.16-ð õ¿ñíýãòýýñ òîäîðõîéëîãäîõ 10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, ãóðâàí ñóäàëòàé, çýñ áóþó õºíãºí öàãààí êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë, À; à- äîîðõè ºãºãäëººñ áëîê äàõü êàáåëèéí áàéðëàë, äóãààð, ò¿¿íèé îãòëîëîîñ õàìààðóóëàí ñîíãîí àâàõ êîýôôèöèåíò a-èéí óòãà; Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë, ìì2 25 35 50 70 95 120 150 185 200

Áëîê, òàâèóð äàõü ñóâãèéí äóãààð: 1 0.44 0.54 0.67 0.81 1.00 1.14 1.33 1.50 1.78

2 0.46 0.57 0.69 0.84 1.00 1.13 1.30 1.46 1.70

3 0.48 0.57 0.69 0.84 1.00 1.13 1.29 1.45 1.68

4 0.51 0.60 0.71 0.85 1.00 1.12 1.26 1.38 1.55

b - êàáåëèéí íýðýëñýí (õýâèéí) õ¿÷äýëýýñ õàìààðóóëàí ñîíãîõ êîýôôèöèåíòûí óòãà; Êàáåëèéí õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ Êîýôôèöèåíò, b


3 êÂ õ¿ðòýë 1.09

27

6 1.05

10 1.00

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 c - íèéò áëîêûí õîíîãèéí äóíäàæ (Sõä) à÷ààëëààñ õàìààðóóëàí àâàõ êîýôôèöèåíò; Õîíîãèéí äóíäàæ à÷ààëàë, Sõä/Síîì Êîýôôèöèåíò, c

1.00 1.00

0.85 1.07

0.70 1.16

Áýëòãýëä áàéãàà êàáåëèéã áëîêèéí äóãààðã¿é ñóâàãò òàâèõ áà àæëûí êàáåëü òàñëàãäàõ ¿åä çàëãàãäàõ çàð÷èìààð àæèëëàõ ¸ñòîé. Èæèë õýëáýð õèéöòýé õî¸ð çýðýãöýý áëîê-ä òàâèãäàõ êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã áëîêûí õîîðîíäîõ çàéíààñ õàìààðóóëàí ñîíãîæ àâàõäàà äîîð ºãºãäñºí êîýôôèöèåíò (Êçç) -ýýð ¿ðæèæ àâáàë çîõèíî. Áëîêèéí õîîðîíäîõ çàé, ìì Êîýôôèöèåíò, Êçç

500 0.85

1000 0.89

1500 0.91

2000 0.93

2500 0.95

3000 0.96

Õ¿ñíýãò 1.3.16. Áëîêîîð òàâèãäàõ 10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, 95 ìì2 îãòëîëòîé, çýñ áà õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë

1 5 0 ì ì

150 ìì

Ñóâãèéí äóãààð

Á¿ëýã

Áëîêûí õýëáýð

Çýñ

I II

Êàáåëèéí ã¿éäýë, Iî

1 2 3

2 3 2

3 2

3 3 3

3 3

1 2 3

191 173 167

Õºíãºí öàãààí 147 133 129

2

154

119

2 3

147 138

113 106

2 3

143 135

110 104

3

3

3 III 2 2

2 2

2 2

2 2

2

2

2

2

IV 2 3 3 2

2 3 3 2

2 3 2

2 3 2

V 2 3 3

2 3 3

2

3 2 2

2

3 3

2 2

3

2

3

3

3

2

2

3

3

2

3

3

2

2

2

2

2

2

2

2 2 2 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

28

2 2

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 VI

3

2 3 2 VIII

2 3

2 4 3 2 3 3 3 2

3 32 3

3 2 3

2 3

2

3

2 3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

2

2

2

2

2

2

2 3

2 3 4

140 132 118

103 102 91

2 4 3 4 4

135 124 104

104 96 80

3 3 2

3 2

Á¿ðýýñã¿é óòàñ áà øèíèé çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë 1.3.19. Á¿ðýýñã¿é (í¿öãýí) óòàñ áà áóäàãòàé øèíèéí ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéã õ¿ñíýãò 1.3.17-1.3.21-ä ºãñºíººð òîîöîæ àâáàë çîõèíî. Ýäãýýð òîîöîî íü õ¿ðýýëýõ àãààðûí òåìïåðàòóð +25 Ñ áàéõàä óòàñíû çºâøººðºãäºõ õàëàëò íü +70 Ñ áàéõ íºõöºëººð õèéãäñýí áîëíî. Õ¿ñíýãò 1.3.17. Á¿ðýýñã¿é (í¿öãýí) óòàñíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Õýâèéí îãòëîë, ìì2

Õºí/ãàí îãòëîë, ìì2

10 16 25 35 50 70 95 120

10/1.8 16/2.7 25/4.2 35/6.2 50/8 70/11 95/16 120/19 120/27 150/19 150/24 150/34 185/24 185/29 185/43 240/32 240/39 240/56 300/39 300/48 300/66 330/27 400/22 400/51 40064 500/27

150 185 240 300 330 400 500

Óòàñíû ìàðêààñ õàìààðàõ ã¿éäýë, À ÀÑ,ÀÑÊÑ, ÀÑÊ,ÀÑÊÏ Ì À áà ÀÊÏ Ì À áà ÀÊÏ Áàéðíû Áàéðíû Áàéðíû ãàäíàõ Áàéðíû äîòîð ãàäíàõ äîòîð 84 53 95 60 111 79 133 105 102 75 142 109 183 136 137 106 175 135 223 170 173 130 210 165 275 215 219 165 265 210 337 265 268 210 330 260 422 320 341 255 390 313 485 375 395 300 375 450 365 570 440 465 355 450 365 450 520 430 650 500 540 410 510 425 515 605 505 760 590 685 490 610 505 610 710 600 880 680 740 570 690 585 680 730 830 713 105 815 895 690 825 705 0 860 960 830 980 820

1.3.20. Ïðàêòèêò á¿ðýýñã¿é ãàí óòàñûã èõýâ÷ëýí òðîñûí çîðèóëàëòààð àøèãëàõààñ ãàäíà áàñ öàõèëãààí äàìæóóëàõ çîðèëãîîð ò¿¿íèé çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã ÏÑ, ÏÑÎ ìàÿãèéí óòàñààð òîîöîîëæ, ¿ð ä¿íã õ¿ñíýãò 1.3.18-ä ¿ç¿¿ëýâ. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

29

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 1.3.18. Á¿ðýýñã¿é ãàí óòàñíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Óòàñíû ìàðê Ã¿éäýë, À

ÏÑÎ-4 30

ÏÑÎ-5 35

ÏÑ-25 ÏÑ-35 60 75

ÏÑ-50 90

ÏÑ-70 125

ÏÑ-95 135

Ìºí ÏÀ500, ÏÀ600 ìàÿãèéí õºíäèé ãóóðñàí õºíãºí öàãààí óòñûã õýðýãëýõ áà çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã õàðãàëçàí ÏÀ-500-ä 1340 À, ÏÀ600-ä 1680 À ãýæ àâàõ íü ç¿éòýé. 1.3.21. Äóãóé áà õîîëîé õýëáýðèéí îãòëîëòîé øèíèé ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéã õ¿ñíýãò 1.3.19-ä òîîöîæ îðóóëàâ. Õ¿ñíýãòèéí äóãóé øèíèéí ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí ¿ðæâýðò íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí ¿åèéí, õóâààðüò íü òîãòìîë ã¿éäëèéí ¿åèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéí õýìæýýã ¿ç¿¿ëñýí áîëíî. Ìºí çýñ áà õºíãºí öàãààí õîîëîéí øèíèéí ãîë÷ûí õýìæýýã ãàäààä áà äîòîîä õýìæýýãýýð íü ºãñºíèéã àíõààðàõ íü ç¿éòýé. 1.3.22. Òýãø ºíöºãò îãòëîëòîé øèíèéã òàâèõ, áàéðëóóëàõäàà õ¿ñíýãò 1.3.20-ä ºãñºí ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã øèí íü 60 ìì õ¿ðòýë ºðãºíòýé áîë 5 %-èàð, 60 ìì-ýýñ äýýø ºðãºíòýé áîë 8 %èàð áóóðóóëæ àâáàë çîõèíî. Èõ îãòëîëòîé øèí ñîíãîõ øààðäëàãàòàé áîë øèíèéí ãàäàðãóóãèéí áà îéðòîëòûí ¿éë÷ëýëýýñ ¿¿ñýõ íýìýëò àëäàãäëûã áàãà áàéëãàõ, õºðãºëòèéí õàìãèéí ñàéí íºõöºëèéã õàíãàõ ¿¿äíýýñ (áàãö äàõü çóðâàñûí òîîã áàãàñãàõ, áàãöûã îíîâ÷òîé áàéðëóóëàõ, ÿíç á¿ðèéí õýëáýðèéí øèíèéã õýðýãëýõ ã.ì.) àëü õýìíýëòýýð íü ñîíãîâîë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 1.3.19. Äóãóé áà õîîëîé õýëáýðèéí îãòëîëòîé øèíèé çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Ãîë÷, ìì2 6 7 8 10 12 14 15 16 18 19 20 21 22

Äóãóé øèí: ã¿éäýë, À Çýñ Õºíöàãààí 155/155 120/120 195/195 150/150 235/235 180/180 320/320 245/245 415/415 320/320 505/505 390/390 565/565 435/435 610/615 475/475 720/725 560/560 780/785 605/610 835/840 650/655 900/905 695/700 955/965 740/745

Çýñ õîîëîé: ãîë÷ ,ìì2 Ã¿éäýë, À 12/15 340 14/18 460 16/20 505 18/22 555 20/24 600 22/26 650 25/30 830 29/34 925 35/40 1100 40/45 1200 45/50 1330 49/55 1580 53/60 4860

Õºíãºí öàãààí õîîëîé ãîë÷, ìì2 Ã¿éäýë, À 13/16 295 17/20 345 18/22 425 27/30 500 26/30 575 25/30 640 36/40 765 35/40 850 40/45 935 45/50 1040 50/55 1150 54/60 1340 64/70 1545

Òàéëáàð: Õ¿ðòâýðò íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí, õóâààðèéã òîãòìîë ã¿éäëèéí õýìæýýã ¿ç¿¿ëñýí áîëíî.

Õ¿ñíýãò 1.3.20 Òýãø ºíöºãò îãòëîëòîé øèíèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Õýìæýý, ìì ôàç äàõü øèíèé òîî 15õ3 20õ3 25õ3 30õ4 40õ4 40õ5 50õ5 50x6 60x6 80x6 100x6 60x8 80x8 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

Çýñ øèí 1 2 210 275 340 475 625 -/1090 700/705 -/1250 860/870 -/1525 955/960 -/1700 1125 1740 1480 2110 1810 2470 1320 2160 1690 2620

Õºíãºí öàãààí øèí 1 2 165 215 265 365/370 480/-/855 540/545 -/965 665/670 -/1180 740/745 -/1315 870 1350 1150 1630 1425 1935 1025 1680 1320 2040 30

Ãàí øèí õýìæýý: ã¿éäýë,À 16x2.5 55/70 20x2.5 60/90 25x2.5 75/100 20x3 65/100 25x3 80/120 30x3 95/140 40x3 125/190 50x3 155/230 60x3 185/280 70x3 215/320 75x3 230/345 80x3 245/365 90x3 275/410

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 100x8 120x8 áîëíî.

2080 2400

3060 3400

1625 1900

2380 2650

100x3 20x4

305/460 70/115

Òàéëáàð: Õ¿ñíýãòèéí õ¿ðòâýðò íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí, õóâààðüò òîãòìîë ã¿éäëèéí õýìæýýã ¿ç¿¿ëñýí

Õ¿ñíýãò 1.3.21.

Õàéðöàã õýëáýðèéí (õºíäëºí) îãòëîëòîé øèíèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë

a 75 75 100 100 125 150 175 200 200

Øèíèéí õýìæýý: b c 35 4 35 5.5 45 4.5 45 6 55 6.5 65 7 80 8 90 10 90 12

r 6 6 8 8 10 10 12 140 16

Íýã øèíèé îãòëîë, ìì2 520 695 775 101 1370 1785 2440 3435 4040

Õî¸ð (õîñ) øèí äýõ ã¿éäýë,À çýñ õºíãºí öàãààí 2730 3250 2670 3620 2820 4300 3500 5500 4640 7000 5650 8550 6430 9900 7550 10500 8830

Äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí íÿãòûí àðãààð ñîíãîõ 1.3.23. Äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí àðãààð çààâàë øàëãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ýäèéí çàñãèéí õýìíýëòòýé õºíäëºí îãòëîë (Smax)-ûã äàðààõè òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî. S m ax I t / J ýç ýíäýýñ: It - èõ à÷ààëëûí ¿åèéí òîîöîîíû ã¿éäýë, À; Jýç - ã¿éäëèéí õýìíýëòòýé íÿãòûí íîðì÷ëîãäñîí óòãà, À/ìì2. Àæëûí íºõöºë òîäîðõîé ºãºãäñºí òîõèîëäîëä õ¿ñíýãò 1.3.22-ð õ¿ñíýãòýýñ ýíýõ¿¿ ã¿éäëèéí íÿãòûã òîäîðõîéëíî. Òîîöîîíû ¿ð ä¿íä ãàðãàí àâñàí óòàñíû îãòëîëûí õýìæýýã óòàñíû ñòàíäàðòûí äàãóó îéðîëöîîõ îãòëîëä äýýø íü øèëæ¿¿ëæ àâàõ íü ç¿éòýé. Òîîöîîíû ã¿éäëèéã àæëûí õýâèéí ãîðèìûí õóâüä àâàõ áºãººä çàñâàðûí áà àâààðèéí äàðààõè ãîðèìûí ã¿éäëèéí ºñºëòèéã òîîöîõã¿é. Ã¿éäëèéí õýìíýëòòýé íÿãò, À/ìì2 Äàìæóóëàõ óòàñ

Èõ à÷ààëëûí æèëèéí àøèãëàëòûí öàã, Ò 1000 -3000 3000 –5000 5000 äýýø

Á¿ðýýñã¿é óòàñ áà øèí: - çýñ - õºíãºí öàãààí Öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü áà ðåçèí, ïîëèâèíèëõëîðèä á¿ðýýñòýé óòàñíû ñóäàë: - çýñ - õºíãºí öàãààí Ðåçèí áà ïëàñòìàññàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü - çýñ - õºíãºí öàãààí Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ


31

2.5 1.3

2.1 1.1

1.8 1.0

3.0 1.6

2.5 1.4

2.0 1.2

3.5 1.9

3.1 1.7

2.7 1.6

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.3.24. 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí áà ñèñòåì õîîðîíäûí çîðèóëàëòòàé, ò¿¿í÷ëýí èõ à÷ààëàë àøèãëàëòûí öàã (Ò) ºíäºðòýé àæèëëàõ öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí óòàñíû îãòëîëûã ñîíãîõäîî òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí õàðüöóóëàëòûí òîîöîîí äýýð ¿íäýñëýõ ¸ñòîé. Òåõíèê ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíä öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòûí íºõöºë, öàõèëãààí à÷ààëëûí ºñºëò, òóõàéí ¿åèéí øóãàìûí óòàñíû îãòëîë, øóãàìûí òºãñãºëä áàéõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áîëîí õ¿÷äëèéí õýìæýýã ºñãºõ, áóóðóóëàõ àñóóäàë òóñãàãäàõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä òóõàéí øóãàìûí õýëõýýíèé òîîã íýìýãä¿¿ëýõã¿é áàéõ, ò¿¿íýýñ çàéëñõèéõèéí òóëä õ¿ñíýãò 1.3.22-ä ºãºãäñºí ã¿éäëèéí õýìíýëòòýé íÿãòûã 2 äàõèí íýìýãä¿¿ëæ àâàõûã çºâøººðíº. Ìºí ýíý òîõèîëäîëä øóãàìûã áàðüæ áàéãóóëàõ, õóó÷èí øóãàìûã áóóëãàõ àæëûí á¿ðýí çàðäàë òóñãàãäàõààñ ãàäíà ãàçàð, òîíîã òºõººðºìæ, ìàòåðèàëûí ºðòºã, òýýâðèéí çàðäëûí õàìò àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. 1.3.25 Äàðààõ íºõöºë¿¿äýä óòàñíû ñîíãîëòûí òîîöîîã õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí íÿãòûí àðãààð øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. Òóõàéëáàë:

* ¯éëäâýðèéí ãàçðûí èõ à÷ààëàë àøèãëàëòûí öàã íü 4000 -5000 áàéõàä 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ¿éëäâýðèéí çîðèóëàëòûí ñ¿ëæýý áà áàéãóóëàìæèíä; * 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéí ñàëáàð øóãàì, ò¿¿í÷ëýí ¿éëäâýðèéí ãàçàð, îðîí ñóóöíû áà îëîí íèéòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä; * Á¿õ òºðëèéí õ¿÷äýëòýé èë áà äàëä õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õ¿ðýýí äýõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí öóãëóóëàõ øèí, Ò¿ð áàðèëãûí öàõèëãààí ñ¿ëæýý áîëîí 3-5 æèëèéí àøèãëàëòûí õóãàöààòàé áàéãóóëàìæèíä ýñýðã¿¿öýë áà àñààëò (ðåîñòàò ã.ì.)-ûí öàõèëãààí õýðýãñýëä; * Ò¿ð çóóðûí áîëîí 3 -ààñ 5 æèëèéí õóãàöààíä àøèãëàõ áàðèëãà, áàéãóóëàìæèíä; ã.ì. 1.3.26. Õ¿ñíýãò 1.3.22-ä ºãñºí ã¿éäëèéí õýìíýëòòýé íÿãòûí íîðì÷ëîãäñîí óòãûã àøèãëàõäàà äàðààõ ç¿éëèéã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî (3.1.24-ûã ¿çýõ). ¯¿íä:

* Òóõàéí õýðýãëýã÷äèéí à÷ààëëûí èõ óòãà íü øºíèéí öàãóóäàä áîëîõ òîõèîëäîëä õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí íÿãòûã íü 40 %-èàð íýìýãäýõ; * 16 ìì2, ò¿¿íýýñ áàãà îãòëîëòîé, á¿ðýýñòýé óòàñíû õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí íÿãòûã íü 40 %-èàð íýìýãä¿¿ëýõ; * Íýãýí òºðëèéí îãòëîëòîé n õýðýãëýã÷èä íýã øóãàìíààñ ñàëáàðëàõ íºõöºëä øóãàìûí ýõýíä õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí íÿãòûã k äàõèí íýìýãäýõ òóë ýíý ºñºëòèéã äàðààõ òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî.

k

2 1 2 2 2

j L I l ... I n2 l n

2 1 1

I l

ýíäýýñ: I1, I2,..., In - øóãàìûí n õýñãèéí ã¿éäëèéí à÷ààëàë, À; l1 , l2 ,...ln – øóãàìûí òóõàéí õýñãèéí óðò, êì; L - øóãàìûí íèéò óðò, êì. * Õàðèëöàí áèå áèåíýý îðëîí áýëòãýëä ãàðãàí àæèëëàõ çîðèóëàëòòàé íýã ìàÿãèéí n òºðëèéí (óñ õàíãàìæèéí íàñîñ, õóâèðãóóðûí àãðåãàò ã.ì.) öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéí óòàñíû îãòëîëûã ñîíãîõäîî òýäãýýðèéí õýä (m) íü àæèëä áàéäàãòàé óÿëäóóëàí ã¿éäëèéí õýìíýëòòýé íÿãò íü õ¿ñíýãò 1.3.22-ä ºãñºí õýìæýýíýýñ íýìýãäýõ òóë kí êîýôôèöèåíòèéã àøèãëàíà. kn

n m

1.3.27. Õºäºº îðîí íóòãèéí çîðèóëàëòòàé, à÷ààëëûí äîð õ¿÷äëèéí òîõèðóóëãà á¿õèé 35/(610) êÂ-ûí áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûã òýæýýæ áàéãàà 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñíû (õºíäëºí) îãòëîëûã ñîíãîõäîî íÿãòûí õýìíýëòòýé ã¿éäëèéí àðãûã çààâàë õýðýãëýõ ¸ñòîé. Óòàñíû îãòëîëûã ñîíãîõäîî òîîöîîíû à÷ààëëûã àãààðûí øóãàìûí àøèãëàëòàíä îðñîí æèëýýñ íü ýõëýí îéðûí 5-10 æèëèéí òºëºâèéã òîäîðõîéëæ, øèíý áà õóó÷èí õýðýãëýã÷äèéí à÷ààëëûí ºñºëòèéã òîîöîæ îðóóëáàë çîõèíî. Õºäºº îðîí íóòãèéí 35 êÂ-ûí ñ¿ëæýýíä áýëòãýëèéí çîðèóëàëòòàé íººö øóãàìûã òóõàéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã çºâõºí àâààðèéí äàðààõè áà çàñâàðûí ãîðèìä öàõèëãààíààð õàíãàíà ãýæ ¿çýýä äàìæóóëàõ óòàñûã íü õàìãèéí áàãà çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëýýð ñîíãîâîë çîõèíî.


32

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.3.28. Äóíäààñ íü ÷àäàë àâàõ ñàëáàð, ñàëáàðëàãóóäòàé àãààðûí áà êàáåëü øóãàìûí óòàñíû õýìíýëòòýé îãòëîëûã ñîíãîõäîî õýñýã òóñ á¿ðò õàðãàëçàõ òîîöîîíû ã¿éäëèéã ¿íäýñëýí àâàõ íü çîõèñòîé. Ãýõäýý ýíý òîõèîëäîëä øóãàìûí çýðýãöýý õýñã¿¿äýä, òóõàéëáàë, õàìãèéí óðò õýñýã, ò¿¿íä õàðãàëçàõ òîîöîîíû à÷ààëëààð ñîíãîãäñîí õýìíýëòòýé îãòëîëûã èø ¿íäýñ áîëãîí øóãàìûí áóñàä õýñýãò íü ñòàíäàðòûí äàãóó ºãºãäñºí îãòëîëûí íýãýí øàòëàëûí, èæèë îãòëîëòîé óòñûã ñîíãîí àâ÷ áîëíî. Õýðýâ ñàëáàð øóãàì íü 1 êì õ¿ðýõã¿é áîë ¿íäñýí øóãàì áà áóñàä ñàëáàð øóãàìûí õýñýãò ñîíãîñîí óòàñíû îãòëîëòîé àäèëààð àâàõ íü ç¿éòýé. 6-20 êÂ-ûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí õóâüä õ¿ñíýãò 1.3.22-îîð ã¿éäëèéí íÿãòûã àâàõäàà õýðýãëýõ ãýæ áàéãàà õ¿÷äýë òîõèðóóëãûí áà õóóðìàã ÷àäëûí òýãøòãýõ (êîìïåíñàöëàõ) õýðýãñýëèéã òîîöîæ, öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õýðýãëýã÷èä äýýð ãàðàõ õ¿÷äýëèéí õàçàéëòûã çºâøººðºãäñºí õÿçãààðò íü áàðüæ áàéõààð òîîöîîëîõ íü ç¿éòýé. Äàìæóóëàã÷èéã òèòýìëýëò (êîðîí÷ëîë) áà øóóãèàíû íºõöºëººð øàëãàõ 1.3.29 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìûí äàìæóóëàõ óòñûã àãààðûí æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóð, íÿãòûí õýìæýý, öàõèëãààí òîíîãëîëûí äàëàéí ò¿âøíýýñ äýýø áàéðëàõ áàéäàë, äàìæóóëàã÷èéí ¿éë÷ëýõ øèëæèëòèéí ðàäèóñ, ò¿¿í÷ëýí äàìæóóëàã÷èéí ãàäàðãûí ºíãºëãººíèé êîýôôèöèåíòûí çýðãýýñ õàìààðàí ¿¿ñýõ òèòýìëýõ (êîðîí÷ëîõ) íºõöºëººð øàëãàõ íü ç¿éòýé. Õàðèí àøèãëàëòûí äóíäàæ õ¿÷äýëýýð òîäîðõîéëîãäîõ àëèâàà äàìæóóëàã÷èéí ãàäðàãà äýýð ¿¿ñýõ õàìãèéí èõ õ¿÷ëýãèéí òàëáàé íü åðºíõèé òèòýìëýã ¿¿ñãýõ öàõèëãààí îðíû àíõíû õ¿÷ëýãýýñ 0,9-îîñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýíýõ¿¿ òîîöîîã ìºðäºæ áàéãàà ãàðûí àâëàãà, çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýõýýñ ãàäíà äàìæóóëàõ óòñûã òèòýìëýõýýñ ¿¿ñýõ ðàäèî øóóãèàíû çºâøººðºãäñºí ò¿âøíèé íºõöºëººð øàëãàñàí áàéâàë çîõèíî.

1.4. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÀÏÏÀÐÀÒ, ÕÝÐÝÃÑÝË ÁÀ ÄÀÌÆÓÓËÀÃ×ÈÉÃ ÁÎÃÈÍÎ ÇÀËÃÀËÒÛÍ ÍªÕÖªËªªÐ ÑÎÍÃÎÕ Õýðýãëýõ õ¿ðýý 1.4.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí äàðààõ ç¿éë¿¿ä íü 1 êÂ-îîñ äýýø áà äîîø õ¿÷äýëòýé 50 Ãöèéí ¿åëçýë (äàâòàìæ)-òýé õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä òàâèõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, àïïàðàò, õýðýãñýë, äàìæóóëàõ óòàñûã áîãèíî çàëãàëòûí íºõöºëººð ñîíãîæ õýðýãëýõýä õàìààðàëòàé. ¯íäñýí øààðäëàãà 1.4.2. Áîãèíî çàëãàëòûí ãîðèìîîð áàéãóóëàìæèéã øàëãàõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

äàðààõ

òîíîã

òºõººðºìæ,

àïïàðàò

õýðýãñýë,

1. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä: * öàõèëãààí àïïàðàò, õýðýãñýë, ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèí, êàáåëü áà áóñàä äàìæóóëàõ óòàñ, òýäãýýðèéí òóëãóóðûí áà äààöûí á¿òýýö, õèéö¿¿ä; * áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí äèíàìèê ¿éë÷èëýëýýð óòàñ ìóøãèðàõ, ýâõðýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¿¿íýýñ 50 êÀ áóþó ò¿¿íýýñ äýýø áîãèíî çàëãàëòûí öîõèëòûí ã¿éäýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì; Ò¿¿íýýñ ãàäíà (ðàñùåïë¸íûé) çàäàëáàð óòàñòàé øóãàìíû õóâüä óòàñ ýâõðýõ íºõöºëä äàìæóóëàõ óòàñ áà òýâõíèé ãýìòýëýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¿¿äíýýñ çàäàëáàð óòàñíû õºíäëºí òýâõíèé õîîðîíäîõ çàéã øàëãàâàë çîõèíî. * õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé äàõèí çàëãàëòûí àâòîìàòààð òîíîãëîãäîõ àãààðûí øóãàìûí ôàçíóóäûí óòñûã õàëóóí äààõ ÷àäâàðààð øàëãàõ íü ç¿éòýé.


33

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä çºâõºí õóâààðèëàõ ùèò, ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèí, õ¿÷íèé ñàìáàðûã øàëãàíà. Õàðèí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã áîãèíî çàëãàëòûã ãîðèìîîð øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. Ìºí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã òàñëàõ áóþó àæèëëàõ íºõöºëººðºº áîãèíî çàëãàëò áîëîõ õýëõýýíèé çàëãàõ çîðèóëàëòûí àïïàðàò õýðýãñýë íü á¿õ áîëîìæèò áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä çàëãàæñàëãàõ (êîììóòàöûí) ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðòàé áà áîãèíî çàëãàëòûí íºõöºëººð øàëãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Áîãèíî çàëãàëòûí çîðèóëàëòòàé äýýðõ àïïàðàò, õýðýãñëèéí ñóóðü íü ¿éë÷ëýõ ã¿éäëèéí õ¿÷íèé òîîöîîíû íºõöºëººð øàëãàãäàæ, öàõèëãààí, ìåõàíèê áîëîí ººð òºðëèéí ãýìòýë, ýâäðýë, õýâ ãàæèëòûã äààõ, öààøäûí õýâèéí àøèãëàëòûí íºõöºëä ñààä áîëîõã¿é áàéõààð õèéãäâýë çîõèíî. 1.4.3. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé äàðààõ òîíîã òºõººðºìæ, õýðýãñëèéã áîãèíî çàëãàëòûí ãîðèìîîð øàëãàõã¿é áàéæ áîëíî. ¯¿íä:

1. 60 À õ¿ðòýë íýðýëñýí (õýâèéí) ã¿éäýëòýé òàâèë á¿õèé õàéëàìòãàé ãàë õàìãààëóóð òàâèãäàõ àïïàðàò, õýðýãñýë áà äàìæóóëàã÷ çýðãèéã öàõèëãààí äèíàìèê õ¿÷íèé äààöààð; 2. Òýäãýýðèéí õýâèéí ã¿éäýë, õýëáýðýýñ õàìààðàõã¿é õàéëàìòãàé ãàë õàìãààëóóð òàâèãäàõ àïïàðàò, õýðýãñýë áà äàìæóóëàã÷ çýðãèéã õàëóóí äààõ ÷àäâàðààð; Õýëõýýíä õàéëàìòãàé ãàë õàìãààëóóð òàâèãäñàí, õýðýâ ò¿¿íèé òàñëàõ ÷àäâàð íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí äàãóó ñîíãîãäñîí, òýð íü ºãºãäñºí ãîë õýëõýýíèé áîëîìæèò õàìãèéí áàãà àâààðèéí ã¿éäëèéã òàñëàæ áàéâàë õýëõýýã (ãàë) õàìãààëóóðààð òîíîãëîãäñîí ãýæ ¿çíý. 3. Áèå äààñàí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéí òóõàéëáàë, 20 êÂ õ¿ðòýë ºíäºð õ¿÷äýëòýé, 2,5 ÌÂà õ¿ðòýë ÷àäàëòàé öåõ, òàñãèéí çîðèóëàëòûí òðàíñôîðìàòîðûí õýëõýýíèé äàìæóóëàõ óòàñíû õóâüä íýãýí çýðýã äàðààõ íºõöºë áèåëýãäýæ áàéâàë, òóõàéëáàë: à. öàõèëãààíû áà òåõíîëîãèéí õýñýãò øààðäëàãàòàé áýëòãýë, íººöòýé, òóõàéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéã õýëõýýíýýñ òàñëàõàä ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé òåõíîëîãèéí ïðîöåññ àëäàãäàõã¿é, á. áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä óòàñíû ãýìòëýýñ ¿¿ñýëòýé òýñðýëò áóþó ãàë ãàðãàõ àþóëã¿é , â. äàìæóóëàõ óòàñûã òºâºãã¿éãýýð ñîëèõ áîëîìæòîé áîë áîãèíî çàëãàëòûí ãîðèìîîð øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. 4. Ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí 3-ä çààñàí áèå äààñàí õýðýãñýë, ò¿¿í÷ëýí òîì áèø õóâààðèëàõ ïóíêòýä çàëãàãäàõ òýæýýëèéí óòàñ, õýðâýý èéì öàõèëãààí õýðýãñýëä õóâààðèëàõ ïóíêò íü ººðèéíõºº çîðèóëàëòàä õàðèóöëàãà áàãàòàé, ÿäàõäàà 3.á-ä íºõöºë áèåëýãäýæ áàéâàë çààâàë øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. 5. Òýæýýëèéí òðàíñôîðìàòîð áóþó øóãàìûí 20 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õýëõýýíäýõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûãáîãèíî çàëãàëòûííºõöëººð ñîíãîëò õèéñýí òîõèîëäîëä ò¿¿íä õîëáîãäñîí õýìæèõ áàãàæ õýðýãñýë¿¿ä (òîîöîîíû òîîëóóð)- èéí øààðäëàãàòàé íàðèéâ÷ëàë íü õàíãàãäàõã¿é òðàíñôîðìàöëàõ êîýôôèöèåíò íü èõ áàéãàà íºõöºëä, õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí õýëõýýíèé ºíäºð õ¿÷äëèéí òàëä íü òîãòâîðòîé áèø áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ, õàðèí òîîöîîíû áàãàæ õýðýãñëèéã íàì õ¿÷äëèéí òàë äàõü ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò õîëáîõûã òóñ òóñ çºâëºæ áàéíà. 6. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ (1.4.2-ûí 1-ð ç¿éëèéã ¿çýõ) 7. Òóñãàé êàìåð áóþó ãàë õàìãààëóóðò ñóóëãàñàí íýìýëò ýñýðã¿¿öëèéí öààíà áàéãàà õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õýëõýýíèé äýõ øèí áà àïïàðàò; 1.4.4. Áîãèíî çàëãàëòûíã¿éäëèéã òîäîðõîéëîõ òîîöîîíû ñõåìèéí ñîíãîëò õèéõäýý àâ÷ ¿çýæ áàéãàà òóõàéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ò¿¿íèé àæèëëàãààíû ¿ðãýëæëýõ íºõöºëèéã èø ¿íäýñ áîëãîõ áîëîîä ò¿¿íèé óäààí õóãàöààíû àøèãëàëòàä àâ÷ ¿çýýã¿é áîãèíî õóãàöààíû õýëáýðèéí ººð÷ëºëòèéí ñõåìèéã àâ÷ ¿çýõã¿é. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí çàñâàðûí áà àâààðèéí äàðààõ àæëûí ãîðèìûã áîãèíî õóãàöààíû ººð÷ëºëòòýé ñõåì ãýæ ¿çýõã¿é. Òîîöîîíû á¿ä¿¿â÷èíä àâ÷ ¿çýæ áàéãàà òîíîã òºõººðºìæòýé öàõèëãààí õîëáîîòîé ãàäààä õýëõýý, öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ð õýòèéí õºãæëèéã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Ãàãöõ¿¿ áîãèíî çàëãàëòûíã¿éäëèéí òîîöîî íü îéðîëöîîãîîð áîãèíî çàëãàëòûíàíõíû àãøèí äàõü ººð÷ëºëòèéã òóñãàâàë çîõèíî. 1.4.5. Áîãèíî çàëãàëòûíçîðèóëàëò, òîîöîîíû òºðëººñ íü õàìààðóóëàí äàðààõ áàéäëààð àíãèëíà. ¯¿íä:


34


1. Òîíîã òºõººðºìæ, àïïàðàò õýðýãñýë, õàòóó øèí òýäãýýðèéã òîãòîîí áàðüæ áàéõ òóëãóóð, á¿òýýöèéí öàõèëãààí äèíàìèê õ¿÷íèé äààöûã òîäîðõîéëîõäîî - ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãàëòààð; 2. Àïïàðàò õýðýãñýë, äàìæóóëàã÷èéí õàëóóí òýñâýðëýõ ÷àäâàðûã òîäîðõîéëîõ - ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãàëòààð; òóõàéëáàë, öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýë øèí äýýð ãóðàâ áà õî¸ð ôàçûí çàëãàëòûí ¿åä àëü íü èõ õàëàëòòàé áàéãàà íºõöºëººð; 3. Àïïàðàò, õýðýãñëèéã çàëãàõ-ñàëãàëòûí ÷àäâàðààð íü òîäîðõîéëîõ - ãóðâàí ôàçûí áà íýã ôàçûí ãàçàðëóó õîëáîãäñîí (ãàçàðäëàãûí) àëü èõ óòãààð ; Ãàçàðëóó õîëáîãäñîí (ãàçàðäñàí) èõ õýìæýýíèé ã¿éäýëòýé ñ¿ëæýýíä: õýðâýý òàñëóóð íü çàëãàëò, ñàëãàëòûí ÷àäâàðààðàà 2 óòãààð òîäîðõîéëîãäîõ áîë: ãóðàâ áà íýã ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí óòãààð íü, ýñâýë àëü àëèíû íü óòãààð àâ÷ òîöîîëæ áîëíî. 1.4.6. Áîãèíî çàëãàëòûíòîîöîîíû ã¿éäëèéã àâ÷ ¿çýæ áàéãàà õýëõýýíäáîãèíî çàëãàëòûí¿åä àïïàðàò, õýðýãñýë íü õàìãèéí õ¿íä ãýìòñýí öýãèéí íºõöºëººñ ¿íäýñëýí òîäîðõîéëíî. Òóõàéí ñõåìèéí ÿíç á¿ðèéí ôàç íü õî¸ð ººð ººð öýãò íýãýí çýðýã ãàçàðòàé áîëîõ áîãèíî õîëáîëòûã áîëîìæã¿é ãýæ ¿çíý. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ äàõü ðåàêòîðûí øóãàìàíä áàéãàà, ò¿¿íèé ºìíº òàâèãäàõ àïïàðàò õýðýãñýë, óòàñ íü òýæýýëèéí öóãëóóëàõ øèíýýñ òóñäàà, õààëò, õàøëàãààð òóñãààðëàãäñàí, õàìòäàà íýã áàéðàíä øèí-ýýð õîëáîãäñîí áàéâàë áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã ðåàêòîðûí öààäàõ ã¿éäëýýð àâ÷ áîëíî. Ðåàêòîðûí òóñãààðëàõ äàâöàí áà íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ õ¿ðòýëõ öóãëóóëàõ øèíýýñ ãàðñàí øèíèéí ñàëáàðëàãàòàé áîë ñ¿¿ë÷èéíõ íü ðåàêòîð õ¿ðòýë ã¿éäýëä ¿íäýñëýí ñîíãîõ ¸ñòîé. Õàëóóíû äààöûí ÷àäâàðûí òîîöîîã õèéõäýý òîîöîîíû õóãàöààã áîãèíî çàëãàëòûí öýãèéí îéðîëöîîõ òàñëóóðò òàâèãäàõ ¿íäñýí õàìãààëàëòûí (ÄÇÀ ÀÏÂ, ARE) ¿éë÷ëýëèéã òîîöîîä ò¿¿íèé àæèëëàõ õóãàöàà áà òóõàéí òàñëóóðûí á¿ðýí òàñëàõ õóãàöààíû íèéëáýðýýð àâíà. Õýðýâ ¿íäñýí õàìãààëàëòûí äýðãýä (ã¿éäýë, õ¿÷äýë áà ýñýðã¿¿öýëýýð) ìýäðýõã¿é çîí áèé áîëîõîä õ¿ðâýë òóõàéí öýãò áîëîõ ãýìòëèéã ìýäðýí àæèëëàõ õóãàöàà äýýð íü òàñëóóðûí á¿ðýí òàñëàõ õóãàöàà íýìýãäýæ áàéãààã õàðãàëçàí õàëóóíû äààöûí ÷àäâàðààð äàõèí øàëãàõ øààðäëàãàòàé áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä áîãèíî çàëãàëòûí òîîöîîíû ã¿éäëèéã ãýìòýë áîëñîí öýãèéí õàðãàëçàõ óòãààñ èõýýð àâáàë çîõèíî. 60 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé ãåíåðàòîð, ìºí òèéì ÷àäàëòàé ãåíåðàòîðòðàíñôîðìàòîðûí áëîêûí õýëõýýíä ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áîëîí àïïàðàòûã ñîíãîõäîî õàëóóíû äààöûí ÷àäâàðààð òîîöîæ øàëãàíà. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë ºíãºðºõ õóãàöààã 4 ñåêóíäýýð áîäîæ àâàõ íü ç¿éòýé. Àïïàðàò õýðýãñýë, äàìæóóëàã÷èéí ñîíãîõ ¿åèéí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã òîäîðõîéëîõ 1.4.7. 1 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä àïïàðàò, õýðýãñýë áà äàìæóóëàõ óòàñûã ñîíãîõ, äààöûí á¿òýýöýä ¿éë÷ëýõ õ¿÷èéã òîîöîõ øààðäëàãàòàé. Äàðààõè ìºðäëºãèéã èø ¿íäýñ áîëãîíî. ¯¿íä:

1. Áîãèíî çàëãàëò áîëæ áàéãàà öýãèéí òýæýýëä îðîëöîõ á¿õ òºðëèéí ýõ ¿¿ñã¿¿ð (ãåíåðàòîð)¿¿ä íýãýí çýðýã õýâèéí à÷ààëëààðàà àæèëëàæ áàéõ; 2. Á¿õ òºðëèéí ñèíõðîí ìàøèí íü õ¿÷äëèéí àâòîìàò òîõèðóóëãàòàé (ÕÀÒ, ÀÐÍ, AVC), ºäººëòèéã íýìýãä¿¿ëýõ áàéãóóëàìæòàé áàéõ; 3. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë õàìãèéí èõ óòãàíäàà áàéõ òýð àãøèíä áîãèíî õîëáîëò áîëæ áàéõ; 4. Á¿õ òºðëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí öàõèëãààí õºäºëãºã÷ õ¿÷ íü ôàçààðàà äàâõöàæ áàéõ; 5. Òîîöîîíû øàòëàë á¿ðò õ¿÷äýëèéã ñ¿ëæýýíèé õýâèéí õ¿÷äëýýñ 5%-îîð äýýã¿¿ð àâàõ; 6. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýëä òóõàéí ñ¿ëæýýíä áàéãàà ñèíõðîí êîìïåíñàòîð, ñèíõðîí, áà àñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí íºëººëëèéã òîîöîõ ¸ñòîé. Õýðýâ àñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí íèéò ÷àäàë íü 100 êÂò õ¿ðýõã¿é áîë, ýñâýë áîãèíî çàëãàëò áîëæ áàéãàà öýãýýñ õ¿÷äëèéí íýã òðàíñôîðìàöëàõ øàòëàë àëñëàãäñàí áîë àñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýëä ¿éë÷ëýõ íºëººëèéã òîîöîîíä àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàã¿é. Áîãèíî çàëãàëò áîëæ áàéãàà öýãýýñ õ¿÷äëèéí íýã õóâüñãàëòûí øàòëàë àëñëàãäñàí, ýñâýë áîãèíî çàëãàà áîëæ áàéãàà öýãýýñ õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø õóâüñãàëòûí øàòëàë àëñëàãäñàí íºõöºëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ÷àäàë õàðüöàíãóéãààð, ýñâýë áîãèíî çàëãàëò áîëæ áàéãàà öýã íü ñ¿ëæýýíèé õàðüöàíãóé èõ ýñýðã¿¿öýëòýé (òóõàéëáàë; øóãàì, òðàíñôîðìàòîð, ã.ì.) õýñýãò áîëæ áàéãàà áîë òîîöîîíä àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàã¿é. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

35

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.4.8. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä òîîöîîíû ýñýðã¿¿öýë áîëãîí öàõèëãààí ìàøèí, òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîð, àãààðûí áà êàáåëü øóãàì, ò¿¿í÷ëýí ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèéí íºëººëºìæèéí õóóðìàã ýñýðã¿¿öëèéã àâ÷ ¿çíý. Ãýõäýý 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òîîöîîíû ýñýðã¿¿öýë ãýäýãò òóõàéí õýëõýýíèé á¿õ ýëåìåíòèéí èäýâõòýé áà èäýâõã¿é ýñýðã¿¿öýë, õýëõýýíèé êîíòàêòíû øèëæèëòèéí èäýâõòýé ýñýðã¿¿öëèéã íýìæ àâíà. Àëü íýã ýñýðã¿¿öëèéã (òóõàéëáàë, èäýâõòýé áà èäýâõã¿é ) òîîöîõã¿é íºõöºëä õýëõýýíèé á¿òýí ýñýðã¿¿öýëèéí õýìæýý íü 10 %-îîñ èë¿¿ã¿é õýìæýýíä áóóðàõ áàéâàë ýíýõ¿¿ õÿëáàð÷ëàëûã õýðýãëýæ áîëíî. Õýðýâ õýëõýýíèé á¿ðýí ýñýðã¿¿öýë íü 10 %-èàñ èë¿¿ã¿é õýìæýýíä áóóðàõààð áàéâàë àëü íýã òºðëèéí ýñýðã¿¿öýë (èäýâõòýé áà èäýâõã¿é)-èéã òîîöîõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. 1.4.9. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí ñ¿ëæýý íü áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýãäýæ áàéãàà íºõöºëä áîãèíî çàëãàëòûí òîîöîî õèéõäýý òðàíñôîðìàòîðò ºãºãäºæ áàéãàà õ¿÷äýëèéã íü ººð÷ëºëòã¿é áóþó ò¿¿íèé íýðýëñýí (õýâèéí) õ¿÷äýëòýé òýíö¿¿ ãýæ àâíà. Ìºí ã¿éäýë õÿçãààðëàõ ¿éë÷ëýëòýé õàéëàìòãàé ãàë õàìãààëóóðààð òîíîãëîãäñîí õýëõýýíèé ýëåìåíòèéí öàõèëãààí äèíàìèê õ¿÷íèé äààöûã áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí õàìãèéí èõ àãøèí çóóðûí óòãààð øàëãàõ íü ç¿éòýé. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí äèíàìèê õ¿÷íèé ¿éë÷ëýõ íºõöºëººð äàìæóóëàã÷, òóñãààðëàã÷èéã ñîíãîõ äààöûí á¿òýýöèéã øàëãàõ 1.4.10 Õàòóó øèíä ¿éë÷ëýõ õ¿÷, òýíäýýñ òóñãààðëàã÷èä áà òýäãýýðèéí áýõýëãýýíèé á¿òýýöýä äàìæèõ õ¿÷èéã øàëãàõäàà ôàç äàõü ã¿éäëèéí õîîðîíäûí øèëæèëòèéã òîîöñîí (I áõ) ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí õàìãèéí èõ àãøèí çóóðûí óòãààð øèíèéí á¿òýýöèéí ìåõàíèê õýëáýëçëèéã òîîöîõã¿éãýýð àâ÷ ¿çíý. Çàðèì íºõöºëä òóõàéëáàë, ìåõàíèê õ¿÷äëèéí õÿçãààðûí òîîöîîíä ýíýõ¿¿ øèí áà øèíèé á¿òýýöèéí ìåõàíèê õýëáýëçëèéã òîîöîæ áîëíî. Óÿí (çººëºí) óòàñ, òýäãýýðèéí òóñãààðëóóð, ãàðãàëãà áà áýõýëãýýíèé õèéöèéí á¿òýýöýä ¿éë÷ëýõ õ¿÷íèé èìïóëüñèéã çýðýãöýý ôàçóóäûí õîîðîíä áîëîõ õî¸ð ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí äóíäàæ êâàäðàò óòãààð òîîöíî. Çàäàëáàð äàìæóóëàõ óòàñ áà óÿí äàìæóóëàã÷èéí íýã ôàçûí áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õàðèëöàí ¿éë÷ëýëèéã ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí ¿éë÷ëýõ óòãààð àâ÷ òîäîðõîéëíî. Óÿí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õóâüä ò¿¿íèé ìóøãèðàõ ýâõðýöèéã øàëãàõ ¸ñòîé. 1.4.11 1.4.10-ä õàðãàëçàõ òîîöîîãîîð îëñîí áîãèíî çàëãàëòûí ¿åèéí õàòóó øèí, òóëàõ áà íýâòðýõ òóñãààðëàã÷èä ¿éë÷ëýõ ìåõàíèê õ¿÷äýë (õ¿÷èòãýë) íü íýã òóñãààðëàã÷ õýðýãëýõ íºõöºëä õàìãèéí èõ ýâäëýõ õ¿÷íèé áàòàëãààò óòãûí 60 %-èàñ èõã¿é, òóëààñíû õîñîëñîí òóñãààðëàã÷èä áîë íýã òóñãààðëàã÷èéí ýâäëýõ õ¿÷íèé 100 %-èàñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Òºðºë á¿ðèéí õèéö, õýëáýðòýé (äàâõàð òóóçàí áà õî¸ð øâåëëåð ìàÿãèéí) øèí õýðýãëýõ ¿åä ìåõàíèê õ¿÷äýë íü ôàçûí áà øèí á¿ðèéí ýëåìåíò¿¿äèéí õîîðîíäûí õàðèëöàí ¿éë÷ëýëöýõ íºõöºëººð õ¿÷èòãýëèéí àðèôìåòèê íèéëáýð áàéäëààð òîäîðõîéëîãäîíî. Õàòóó øèíèé ìàòåðèàëä ¿éë÷ëýõ õàìãèéí èõ ìåõàíèê õ¿÷äýë íü òàñðàëòûí ¿åèéí øèëæèõ ýñýðã¿¿öëèéí 0,7-îîñ õýòðýõ ¸ñã¿é. Áîãèíî çàëãàëòûí ¿åèéí õàëàëòûí íºõöºëººð äàìæóóëàõ óòàñûã ñîíãîõ 1.4.12 Òîîöîîíä áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä äàìæóóëàõ óòàñíû õàëàõ òåìïåðàòóð ( Ñ) íü äàðààõ çºâøººðºãäºõ õÿçãààðûí óòãààñ èë¿¿ ãàðàõààðã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë:

 äàðààõ ìàòåðèàëèàð õèéãäýõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèí: çýñ - 300 Ñ, õºíãºí öàãààí - 200 Ñ, àïïàðàò, õýðýãñýëòýé øóóä õîëáîëòã¿é ãàí - 400 Ñ, àïïàðàò, õýðýãñýëòýé øóóä õîëáîëòòîé ãàí - 300 Ñ,  äàðààõ õ¿÷äýë á¿õèé òîñ íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü: 10 – 15 êÂ õ¿ðòýë - 200 Ñ, 20 - 220 êÂ õ¿ðòýë - 125 Ñ,  äàðààõ òóñãààðëàãà á¿õèé çýñ áà õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé êàáåëü áà á¿ðýýñòýé óòàñ: ðåçèí áà ïîëèâèíèëõëîðèä - 150 Ñ, ïîëèýòèëåí - 120 Ñ,  äàðààõ òàòàëòûí õ¿÷ (Í/ìì2) á¿õèé á¿ðýýñã¿é (í¿öãýí) çýñ óòàñ: Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

36

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 20 Í/ìì2 õ¿ðòýë - 250 Ñ áà ò¿¿íýýñ äýýø, 20 Í/ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø - 200 Ñ,  äàðààõ òàòàëòûí õ¿÷ (Í/ìì2) á¿õèé á¿ðýýñã¿é õºíãºí öàãààí óòàñ: 10 Í/ìì2 õ¿ðòýë - 200 Ñ áà ò¿¿íýýñ äýýø, 10 Í/ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø - 160 Ñ,  ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñíû õºíãºí öàãààí õýñýã – 200 Ñ. 1.4.13. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí õàëàëòààð êàáåëèéã øàëãàõäàà ä¿ðìèéí 1.4.2, 1.4.3-ûí øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîõ áîë äàðààõ íºõöºëèéã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. ¯¿íä:

 áàðèëãûí ñòàíäàðòûí íýã áàðáàíä õàðãàëçàõ äàí êàáåëèéã ò¿¿íèéí ýõýíä áîëîõ áîãèíî çàëãàëòûí íºõöºëººð;  áàðèëãûí ñòàíäàðòûí íýã áàðáàíä õàðãàëçàõ õýä õýäýí øàòëàëä çàëãàæ òàâèãäàõ êàáåëèéã øèíý îãòëîë á¿ðò áîëîõ áîãèíî çàëãàëòûí íºõöºëººð;  õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø çýðýãöýý òàâèãäàõ êàáåëèéí áàãö á¿ð äýýð øóóä áîëîõ áîãèíî çàëãàëòûí íºõöºëººð (áîãèíî çàëãàëòûí íýâòðýõ ã¿éäëýýð) ã.ì. 1.4.14 Õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé õàìãààëàëò ÄÇÀ [AÏÂ,ARE]-ààð òîíîãëîãäîõ àïïàðàò õýðýãñýë áà øóãàìûí óòñûã õàëóóí äààõ ÷àäâàðààð øàëãàõäàà èéì òºðëèéí øóãàìààð áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë ºíãºðºõ íèéëáýð õóãàöàà íýìýãäñýíòýé óÿëäàí èõ õàëäàãèéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. Àãààðûí øóãàìûí çàäàëáàð óòàñûã õàëóóíû íºõöºëººð øàëãàõäàà íèéëáýð îãòëîë á¿õèé íýã óòàñíû àäèëààð ã¿éöýòãýíý. Çàëãàëò-ñàëãàëò (êîììóòàö)-ûí ÷àäâàðààð àïïàðàòûã ñîíãîõ. 1.4.15 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé òàñëóóðûã çàëãàëò-ñàëãàëò (êîììóòàö)-ûí òàñëàõ ÷àäâàðààð íü ñîíãîõäîî äàðààõ ç¿éëèéã àíõààðâàë çîõèíî. ¯¿íä: ñýðãýýëòèéí õ¿÷äëèéí õàðãàëçàõ ïàðàìåòðèéã òîîöîæ òàñëàõ ÷àäâàðààð íü øàëãàõ; çàëãàõ ÷àäâàðààð øàëãàõ. Ýíý òîõèîëäîëä ãåíåðàòîðûí õ¿÷äëèéí òàëä òàâèãäàõ ãåíåðàòîðûí òàñëóóð íü ýñðýã ôàçûí íºõöºëä çºâõºí ñèíõðîí áèø çàëãàëòûã õÿíàõ ¸ñòîé. 1.4.16 (Ãàë) õàìãààëóóðûã òàñëàõ ÷àäâàðààð íü ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Ýíý íºõöºëä òîîöîîíû ã¿éäëèéã õàìãààëóóðûí ã¿éäýë õÿçãààðëàõ ÷àäâàðûã òîîöîëã¿éãýýð áîãèíî çàëãàëòûí ýõíèé ã¿éäëèéí ¿å÷èëñýí õýñãèéí æèíõýíý óòãààð àâàõ íü ç¿éòýé. À÷ààëàë òàñëóóð áà áîãèíî çàëãóóðûã áîãèíî çàëãàëò áîëîõ ¿åèéí õÿçãààðûí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëýýð ñîíãîíî. Õîëòãóóð (çààãëàâ÷, îòäåëèòåëü) áà ñàëãóóðûã áîãèíî çàëãàëòûí ¿åèéí çàëãàõñàëãàëòûí ÷àäâàðààð øàëãàõ øààðäëàãàã¿é þì. Õàðèí õîëòãóóð áà ñàëãóóðûã à÷ààëàëã¿é øóãàì áà òðàíñôîðìàòîðûã òàñëàõ áóþó çýðýãöýý õýëõýýíèé òýãøòãýõ ã¿éäëèéã çàëãàæ, ñàëãàõàä õýðýãëýõ áîë òýäãýýðèéã çàëãàõ-ñàëãàõ ãîðèìîîð øàëãàâàë çîõèíî.

1.5. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÒÎÎÖÎÕ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 1.5.1 Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýãò öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí öàõèëãààí õýðýãëýýíèé òîîöîîíä òàâèãäàõ øààðäëàãûã îðóóëñàí áîëíî. Õàðèí îðîí ñóóö, áà îëîí íèéòèéí áàðèëãûí öàõèëãààí õýðýãëýýíèé òîîöîîíä òàâèõ íýìýëò øààðäëàãûã á¿ëýã 6.2.34-6.2.38-ä çààñàí æóðìûã áàðèìòëàâàë çîõèíî. 1.5.2 ¯éëäâýðëýõ áà õýðýãëýã÷äýä ò¿ãýýñýí öàõèëãààíûã õóäàëäàõ, áîðëóóëàõ çîðèëãîîð ìºíãºí õýëáýðýýð õèéõ òîîöîîã öàõèëãààíû á¿ðòãýë òîîöîî ãýíý. Ýíýõ¿¿ öàõèëãààíû á¿ðòãýë òîîöîîíû çîðèóëàëòààð ¿éëäâýðëýã÷ áà õýðýãëýã÷äèéí ýçýìøëèéí çààã äýýð òàâüñàí òîîëóóðûã öàõèëãààíû òîîöîîíû òîîëóóð ãýíý. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòºº, ¿éëäâýð, îðîí ñóóö, áàðèëãà áàéøèíãèéí ºðººíèé äîòîðõè öàõèëãààíû äîòîîä çàðöóóëàëòàíä òåõíèêèéí õÿíàëò òàâèõ òîîöîîã öàõèëãààíû ýð÷èì õ¿÷íèé Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

37

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîî ãýíý. Òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîîíû çîðèóëàëòààð ¿éëäâýðëýã÷ áà õýðýãëýã÷äèéí ýçýìøëèéí çààã äýýð áóþó äîòîðõ ãàðãàëãààíä òàâüñàí òîîëóóðûã òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîîíû òîîëóóð ãýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 1.5.3 Áîäèò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîöîî íü äîîðõè öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîî, õýìæýýã òîäîðõîéëîõ íºõöëèéã á¿ðýí õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. Öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîðààð ¿éëäâýðëýñýí; 2. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé äîòîîä áà àõóéí õýðýãöýýíä õýðýãëýñýí; 3. Öàõèëãààí ñòàíöûí øèíýýñ ãàð÷ áàéãàà øóãàìààð äàìæèí õýðýãëýã÷äýä øóóä ò¿ãýýñýí; 4. Áóñàä ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä äàìæóóëñàí áóþó àâñàí, 5. Öàõèëãààí ñ¿ëæýýíýýñ õýðýãëýã÷äýä ò¿ãýýñýí. ¯¿íýýñ ãàäíà áîäèò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîöîî íü äîîðõè íºõöºë, áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë,

Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õ¿÷äýëèéí ÿíç á¿ðèéí àíãèëàëòàé øóãàì ñ¿ëæýý òóñ á¿ðýýð äàìæñàí öàõèëãààíûã òîîöîõ; Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí àæ àõóéí òîîöîîòîé õýñýã, íýãæ òóñ á¿ðýýð öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òýíöýë áàëàíñ çîõèîõ; Õýðýãëýã÷èä íü ºãºãäñºí õýðýãëýýíèé ãîðèì áà áàëàíñûã äàãàæ ìºðäºæ áàéãàà ýñýõýä õÿíàëò òàâèõ. 1.5.4. Õóóðìàã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èé òîîöîî íü öàõèëãààíààð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãààñ õýðýãëýã÷äýä èðæ, ãàð÷ áàéãàà õóóðìàã öàõèëãààíû òîî õýìæýýã òîäîðõîéëîõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ãýõäýý çºâõºí õóóðìàã ÷àäëûã òýãøèòãýõ òºõººðºìæèéí àæëûí ãîðèìä õÿíàëò òàâèõ áóþó òîîöîî õèéõ òîõèîëäîëä õóóðìàã öàõèëãààíû çàðöóóëàëòûã òîîöîîëâîë çîõèíî. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîöîîíû õýðýãñýë òàâèõ ïóíêò 1.5.5 Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãà íü õýðýãëýã÷òýéãýý òîîöîî õèéõ çîðèëãîîð òîîöîîíû òîîëóóðûã öàõèëãààíààð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãà áîëîí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã çààãëàæ áàéãàà öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíèé ýçýìøèëèéí çààã äýýð òàâèõ íü ç¿éòýé. 1.5.6 Öàõèëãààí ñòàíöûí õóâüä áîäèò öàõèëãààí ýð÷èìèéí òîîëóóðûã äîîðõ öýã¿¿äýä òàâèõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä;

äýýð;

1. Ãåíåðàòîð á¿ðèéí ¿éëäâýðëýñýí á¿õ öàõèëãààíûã òîîöîõ çîðèóëàëòààð ãåíåðàòîð òóñ á¿ð

2. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé øèíèé õîëáîëò á¿ð äýýð õî¸ð òèéøýý òîîöîõ áîëîìæòîé, õîðèã á¿õèé 2 òîîëóóð òàâèõ; 3. Ñèñòåì õîîðîíäûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì äýýð (ò¿ãýýñýí áóþó õ¿ëýýæ àâñàí öàõèëãààíûã òóñ á¿ðò íü òîîöîõ çîðèëãîòîé) õîðèã á¿õèé 2 òîîëóóð òàâèõ, 4. Öàõèëãààí ñòàíöûí øèíýýñ ãàð÷ áàéãàà áîëîí õýðýãëýã÷äýä î÷èæ áàéãàà òºðºë á¿ðèéí õ¿÷äýëòýé øóãàìûí ãàðãàëãà á¿ð äýýð, (1.5.8-ûã ¿çýõ); Öàõèëãààí ñòàíöûí øèíýýñ ãàð÷ áàéãàà 10 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé øóãàì òóñ á¿ðò ÿìàð ÷ òîõèîëäîëä öàõèëãààíû òîîöîîíû õýëõýý, õîëáîõ õàâ÷ààð, òîîëóóð òàâèõ öýãèéã óðüä÷èëàí òîîöñîí áàéõ øààðäëàãàòàé. (1.5.16 çààëòûã ¿çýõ); 5. Äîòîîä õýðýãöýýíèé ¿íäñýí õ¿÷äýëèéí 1 êÂ-îîñ äýýø øèíèéã òýæýýæ áàéãàà á¿õ òðàíñôîðìàòîð áîëîí øóãàì á¿ðò; Òîîëóóðûã ºíäºð õ¿÷äýëèéí òàë äýýð íü òàâèíà. Õýðýâ öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîð íü 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí øèíýýñ ýñâýë 10 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé áëîêîîñ ñàëáàðëàí òýæýýãäýæ áàéãàà áîë òîîëóóðûã õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äýëèéí òàë äýýð òàâèõûã çºâøººðíº.


38

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 6. Àæ àõóéí õýðýãöýýíèé (æèøýýëáýë, çàñâàð ¿éëäâýðëýëèéí áààçûí òîíîã òºõººðºìæ, ìåõàíèçìûí òýæýýëä çîðèóëñàí ã.ì.) áà öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðýãöýýíèé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ ãàäíû õýðýãëýã÷äèéã òýæýýæ áàéãàà øóãàìàíä; 7.Òîéðóó òîñîí òàñëóóðûí, ýñâýë öàõèëãààíû á¿ðòãýë òîîöîî õèéõ çîðèóëàëòààð àøèãëàæ áàéãàà øèí õîëáîã÷ (ñåêö õîîðîíä)-ûí òîñîí òàñëóóðûí õýëõýýíä õîðèã á¿õèé 2 òîîëóóð òàâèõ. Ìýäýýëëèéã íýãòãýí öóãëóóëæ áîëîâñðóóëàëò õèéäýã àâòîìàòæóóëñàí ñèñòåì, òîîöîîíû êîìïüþòåðýýð òºõººðºìæëºãäºõ öàõèëãààí ñòàíöóóäàä ýíý ñèñòåìèéã öàõèëãààíû òîî á¿ðòãýëèéí áîëîí òåõíèêèéí òºâëºðñºí òîîöîîíä àøèãëàõ õýðýãòýé. Àøèãëàëòàíä áàéãàà áîëîí áóñàä øèíýýð áàðèãäàõ ñòàíöóóäàä öàõèëãààíû ¿éëäâýðëýë-õýðýãëýýíèé òîîöîîíû àâòîìàòæóóëñàí ìèêðîïðîöåññîðûí ýëåêòðîí ñèñòåì õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. 1 ÌÂò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé öàõèëãààí ñòàíöóóäàä áîäèò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîöîîíû òîîëóóðûã íü çºâõºí ãåíåðàòîð áà äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîð äýýð, ýñâýë çºâõºí äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîð, ãàðãàëãûí øóãàìóóä äýýð òàâèõ íü ç¿éòýé. 1.5.7 Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí äýä ºðòººíèé õóâüä äîîðõ öýã¿¿äýä áîäèò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîöîîíû òîîëóóðûã òàâèáàë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Õýðýãëýã÷ ð¿¿ ãàð÷ áàéãàà öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì òóñ á¿ðò: (1.5.8-ûã ¿çýõ); 2. Ñèñòåì õîîðîíäûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìàíä äàìæóóëñàí áà õ¿ëýýí àâñàí öàõèëãààíûã òîîöîõ çîðèóëàëòààð õîðèã á¿õèé 2 òîîëóóð òàâèõ; 3. Õýðâýý ýð÷èì õ¿÷íèé ººð ñèñòåìä ñàëáàðëàñàí øóãàì áàéâàë äàìæóóëñàí áóþó õ¿ëýýí àâñàí öàõèëãààí ýð÷ìèéã çîðèóëàëòààð äýýðõ ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí äýä ºðòººíèé îðîëò äýýð õîðèã á¿õèé õî¸ð òîîëóóð. 4. Äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîð á¿ðò; 5. Äîòîîä õýðýãöýýíèé øèíä õîëáîãäñîí àæ àõóéí õýðýãöýýíèé øóãàì áîëîí ãàäíû õýðýãëýã÷äèéí øóãàìàíä; 6. Òîéðóó øèíä òîíîãëîãäñîí òîñîí òàñëóóðò, ýñâýë öàõèëãààíû á¿ðòãýë òîîöîî õèéäýã çàëãàëòûí òîéðóó òîñîí òàñëóóðûí çîðèóëàëòààð àøèãëàæ áàéãàà øèí õîëáîñîí ñåêö õîîðîíäûí òîñîí òàñëóóðûí õýëõýýíä õîðèã á¿õèé 2 òîîëóóð òàâèõ; 10 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé øóãàì òóñ á¿ðò ÿìàð ÷ òîõèîëäîëä öàõèëãààíû òîîöîîíû õýëõýý, òîîëóóð òàâèõ öýãèéã óðüä÷èëàí òîîöñîí áàéõ øààðäëàãàòàé. 1.5.8. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòºº äýýðõ áîãèíî çàëãààíû ã¿éäýë áà äèôôåðåíöèàë õàìãààëàëòûí òîäîðõîéëîìæîîð ñîíãîæ àâñàí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð íü öàõèëãààí õýðýãëýýíèé òîîöîî õèéõ íàðèéâ÷ëàëûã õàíãàõã¿é òîõèîäîëä 1.5.6-ûí 4-ð ç¿éë, 1.5.7-ä çààñàí á¿ðòãýë òîîöîîíû òîîëóóðûã òýæýýëèéí øóãàìàí äýýð áèø õýðýãëýã÷äýä î÷èæ áàéãàà øóãàìûí òºãñãºëä òàâèõûã çºâøººðíº. Õýðýãëýã÷äýä õàìààðàãäàõ äýä ºðòººòýé äýýð áîäèò öàõèëãààíû òîîöîîíû òîîëóóðûã äàðààõ öýã¿¿äýä òàâèõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä:

1. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí áóñàä äýä ºðòººòýé áîëîí òýæýýëèéí õ¿÷äýëýýðýý áóñàä õýðýãëýã÷èäòýé öàõèëãààí õîëáîîã¿é áîë õýðýãëýã÷èéí äýä ñòàíöàä èðæ áàéãàà øóãàìûí îðóóëãà äýýð; 2. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí áóñàä äýä ºðòººòýé áîëîí òýæýýëèéí õ¿÷äýëýýðýý áóñàä õýðýãëýã÷òýé õîëáîîòîé áîë õýðýãëýã÷èéí äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð õ¿÷äýëèéí òàë äýýð ã.ì. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë áà äèôôåðåíöèàë õàìãààëàëòûí òîäîðõîéëîìæîîð ñîíãîæ àâñàí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð íü öàõèëãààí õýðýãëýýíèé òîîöîî õèéõ íàðèéâ÷ëàëûã õàíãàõã¿é, ìºí ò¿¿í÷ëýí òàâèãäàõ ãýæ áàéãàà ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò 0.5 íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëëûí îðîîìîã áàéõã¿é òîõèîëäîëä òîîëóóðûã òðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äýëèéí òàë äýýð òàâüæ áîëíî. Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äýëèéí òàë äýýð ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íýìýãäýë á¿ðäýë òàâèõ òîõèîëäîëä òîîöîîíû òîîëóóð òàâèõ (ÈÁÕÁ áà ãàäíû ÈÁÕÁ) áîëîìæã¿é áîë öàõèëãààíû òîîöîîã ãàð÷ áàéãàà 6-10 êÂ-èéí øóãàìàíä òàâèõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààíààð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãàòàé èõ à÷ààëëûí ÷àäëààð òîîöîî õèéäýã ¿éëäâýðèéí ãàçðóóäûí õóâüä òîîöîî õèéäýã öýã íü íýã áàéõ òîõèîëäîëä èõ à÷ààëàë õýìæèã÷òýé áóþó õî¸ð, ãóðâàí òàðèôèéí òîîëóóð, òîîöîî õèéäýã öýã íü õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø òîõèîëäîëä öàõèëãààí ýð÷ìèéí òîîöîîíû àâòîìàòæóóëñàí ñèñòåì, òîîöîîíû óðüä÷èëñàí òºëáºðòýé öàõèì êàðò á¿õèé ýëåêòðîí òîîëóóðûí ñèñòåì íýâòð¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

39

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3. Õýðýâ õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð õ¿÷äýëèéí òàë äýýð õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð áóñàä çîðèëãîîð òàâèõ øààðäëàãàã¿é òîõèîëäîëä íàì áà äóíä õ¿÷äýëèéí òàë äýýð; 4. Äîòîîä õýðýãöýýíèé öàõèëãààíûã òîîöîõ òîîëóóð ººð ãàçàðò òàâèãäààã¿é òîõèîëäîëä òîîëóóðûã äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äýëèéí òàë äýýð; 5. Õýðýâ øóãàì áà òðàíñôîðìàòîðààñ áèå äààñàí öàõèëãààíû òîîöîî, òýíöýëòýé ãàäíûí áóñàä õýðýãëýã÷ òýæýýãäýæ áàéâàë ¿íäñýí áà ãàäíû õýðýãëýã÷èéí ýçýìøèëèéí çààã äýýð ã.ì. Ìºí òºðºë á¿ðèéí òàðèôààð òîîöîî õèéäýã õýðýãëýã÷ òóñ á¿ðò á¿ðòãýë-òîîöîîíû òîîëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

1.5.9

Õóóðìàã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîëóóðûã äàðààõü öýã¿¿äýä òàâèáàë çîõèíî.

1. Õóóðìàã öàõèëãààí ÷àäàë àøèãëàõ çºâøººðºëòýé õýðýãëýã÷äèéí áîäèò öàõèëãààíû òîîëóóð áàéðëóóëñàí òýð ñõåìèéí íýãýí èæèë òýð ë öýã äýýð; 2. Õýðýâ òóõàéí õýðýãëýã÷ íü õóóðìàã ÷àäëûí ¿¿ñã¿¿ð áîëæ, ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä öàõèëãààí ÷àäàë ºã÷ áàéãàà, ýñâýë õýðýãëýã÷èéí ºãºãäñºí àæëûí ãîðèìûã õÿíàæ áàéãàà íºõöºëä õýðýãëýã÷èéí õóóðìàã ÷àäëûí ¿¿ñã¿¿ðèéí õîëáîëò äýýð; ã.ì. 1.5.10 Õýðýâ ¿éëäâýðèéí ãàçàð íü ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìòýé òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä õóóðìàã öàõèëãààí ÷àäàë íèéë¿¿ëæ áàéâàë áîäèò öàõèëãààíû òîîöîîíû òîîëóóð òàâüñàí öýãò õóóðìàã öàõèëãààíû õîðèã á¿õèé 2 òîîëóóð òàâèõ øààðäëàãàòàé. Áóñàä á¿õ òîõèîëäîëä õóóðìàã öàõèëãààíû õîðèã á¿õèé íýã òîîëóóð òàâüæ áîëíî. Öàõèëãààíààð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãàòàé õóóðìàã ÷àäëûí èõ à÷ààëëààð òîîöîî õèéäýã ¿éëäâýðèéí õóâüä èõ à÷ààëàë õýìæèã÷òýé òîîëóóð, òîîöîî õèéõ öýã íü õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø áàéõ òîõèîëäîëä öàõèëãààíû òîîöîîíû àâòîìàòæóóëñàí áà á¿ðòãýë-òîîöîîíû ýëåêòðîí ñèñòåì íýâòð¿¿ëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Òîîöîîíû òîîëóóðò òàâèõ øààðäëàãà 1.5.11 Ñóóðèëóóëàõ ãýæ áàéãàà òîîöîîíû òîîëóóð á¿ðèéí õàâõëàã (òàã)-èéã áýõëýõ áîîëòîíä íü Óëñûí ñòàíäàðò, õýìæèëç¿éí ãàçàð (ÓÑÕÇÃ)-ûí òîîëóóðûã øàëãàæ áàòàëãààæóóëñàí ëîìáî, òàãíû äîîðõ çàëãàëòûí õàâ÷ààð (ãàðãàëãà) äýýð öàõèëãààíààð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãûí òàâüñàí ëàö áàéõ øààðäëàãàòàé. Ìºí øèíýýð ñóóðèëóóëæ áàéãàà 3 ôàçûí òîîëóóð äýýð 12 ñàðààñ õýòðýýã¿é õóãàöààíä óëñûí ¿çëýã õèéñýí ëàö, 1 ôàçûí òîîëóóð äýýð 2 æèëýýñ õýòðýýã¿é õóãàöààíä óëñûí ¿çëýã õèéñýí ëàö áàéâàë çîõèíî. Ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí áîäèò áà õóóðìàã öàõèëãààí çàðöóóëàëòûí òîîöîîã çîðèóëàëòûí 3 ôàçûí òîîëóóðààð õèéõ øààðäëàãàòàé. 1.5.12 Òºðºë á¿ðèéí õýðýãëýã÷èä, îáúåêòûí öàõèëãààí õýðýãëýýíèé òîîöîî õèéõ çîðèóëàëòòàé áîäèò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí çºâøººðºãäºõ àíãèëëûã äîð ¿ç¿¿ëýâ. ¯¿íä: 1. 50 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäàëòàé ãåíåðàòîð, 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ñèñòåì õîîðîíäûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì, 63 ÌÂà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðò áîë 0.5 ; ( èìïîðòûí òîîëóóðò 0.7), 2. 12-50 ÌÂò ÷àäàëòàé ãåíåðàòîð, 110-150 êÂ õ¿÷äýëòýé ñèñòåì õîîðîíäûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì, 10-40 ÌÂà ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðò áîë 1.0; 3. Òîîöîîíû áóñàä îáúåêòîä áîë -2.0 ã.ì. Õóóðìàã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëëûã áîäèò öàõèëãààí ýð÷ìèéí òîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàëòàé èæèë áóþó íýã àíãèëàë äîîãóóð áàéõààð ñîíãîæ àâàõûã çºâøººðíº. Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýæ òîîöîî õèéõ 1.5.13 Öàõèëãààíû òîîöîîíû òîîëóóð çàëãàõ çîðèóëàëòòàé ã¿éäëèéí áà õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë íü 0.5-ààñ èõ áàéæ áîëîõã¿é. 1.0 íàðèéâ÷ëàëòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðò 2.0 íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàëòàé öàõèëãààíû òîîöîîíû òîîëóóð çàëãàæ õîëáîëò õèéõèéã çºâøººðíº. Òåõíèê-õÿíàëòûí òîîëóóð çàëãàõ çîðèóëàëòûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íàðèéâ÷ëàë íü 1.0 áàéæ áîëîõ áà õýðýâ 1.0 íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë ãàðãàõûí Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

40

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òóëä íýìýëò ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí (èæ) á¿ðäýë øààðäàãäàõààð áàéâàë 1.0-îîñ äîîãóóð íàðèéâ÷ëàëòàé íýãýíò òàâèãäñàí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã àøèãëàæ áîëíî. Òåõíèêèéí òîîöîîíû õÿíàëòûí òîîëóóð õîëáîõ çîðèóëàëòòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë íü 1.0-ýýñ äîîãóóð áàéæ áîëíî. Õýðýâ èõ à÷ààëëûí ¿åä ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí ã¿éäýë íü òîîëóóðûí õýâèéí ã¿éäëèéí 40 %-èàñ áàãàã¿é, õàìãèéí áàãà à÷ààëëûí ¿åä 5 %-èàñ áàãàã¿é áàéâàë ºíäºðæ¿¿ëñýí õóâüñãàõ êîýôôèöèåíòòýé (öàõèëãààí äèíàìèê áà õàëóóí äààöûí òîîöîîãîîð áóþó øèí õàìãààëàõ íºõöëººð) ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 1.5.14 Òîîëóóðûí ã¿éäëèéí îðîîìãèéã ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîãò õîëáîõäîî õàìãààëàëòûí õýëõýýíýýñ òóñàä íü öàõèëãààí õýìæèõ áàãàæóóäòàé õàìòàòãàí õîëáîëò õèéõèéã çºâøººðíº. Õýðýâ òóñàä íü õîëáîõîä íýìýëò ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð øààðäàãäàõààð áàéâàë, õýðýâ õàìòàòãàí õîëáîõîä òàâèãäàõ áàãàæûí íàðèéâ÷ëàë, ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íàéäâàðòàé àæèëëàãàà íü ðåëå õàìãààëàëòûí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë ã¿éäëèéí õýëõýýã õàìòàä íü õîëáîæ áîëíî. Á¿ðòãýë-òîîöîîíû òîîëóóð çàëãàõäàà çàâñðûí çîðèóëàëòòàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð àøèãëàõûã õîðèãëîíî (1.5.25-ä äóðäñàíààñ áóñàä òîõèëäîëä). Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí òîîëóóð çàëãàõ õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé à÷ààëàë íü õýâèéí óòãààñàà õýòýð÷ áîëîõã¿é. Òîîöîîíû òîîëóóðûí õ¿÷äýëèéí õýëõýýíèé óòàñ, êàáåëèéí îãòëîë, óðòûã ñîíãîæ àâàõäàà ýäãýýð õýëõýýí äýõ õ¿÷äýëèéí àëäàãäàë íü 0.5 íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàëòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýæ áàéãàà íºõöºëä õýâèéí õ¿÷äýëèéíõýý 0.25%, õàðèí 1.0 íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàëòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýæ áàéãàà íºõöºëä 0.5%-èàñ èõã¿é áàéõûã òóñ òóñ çºâøººðíº. Ýíý øààðäëàãûã õàíãàõûí òóëä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðààñ òîîëóóð õ¿ðòýë òóñãàé êàáåëü, óòàñ õýðýãëýæ áîëíî. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðààñ òåõíèêèéí õÿíàëòûí òîîëóóð õ¿ðòýëõ ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýëèéí àëäàãäàë íü õýâèéí õ¿÷äýëèéíõýý 1.5%-èàñ õýòðýõã¿é áàéõ øààðäëàãàòàé. Á¿ðòãýë-òîîöîîíû òîîëóóðûã 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýøõ õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìàíä õîëáîõäîî íýìýëò ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõèéã (òîîëóóð õîëáîõ õî¸ð äàõü îðîîìîãã¿é, òîîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàëûã õàíãàæ ÷àäàõ, õî¸ð äàõü îðîîìîãèéí íºõöºëººð ã.ì.) çºâøººðíº. 1.5.15 Ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòàé 110 áà 220 êÂ -ûí òîéðóó òîñîí òàñëóóðûí õóâüä ýäãýýð ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëëûã 1.5.13.-ä çààñíààð íýã ò¿âøèíãýýð áóóðóóëàí àâ÷ áîëíî. Ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé 110 êÂ-ûí òîéðóó òîñîí òàñëóóð, ýíý çîðèóëàëòààð àøèãëàæ áàéãàà 110 êÂ-ûí øèí õîëáîã÷ (ñåêö õîîðîíäûí) òîñîí òàñëóóðûí õóâüä òîîëóóðûí ã¿éäëèéí õýëõýýã (0.5-ààñ ºíäºðã¿é íàðèéâ÷ëàëòàé çàâñðûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð àøèãëàñàí òîõèëäîëä) õàìãààëàëòûí õýëõýýòýé õàìò õîëáîõûã çºâøººðíº. Ýíý òîõèîëäîëä ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëëûã íýã øàòààð äîîãóóð àâàõ íü ç¿éòýé. Òîîëóóð äýýðõ õîëáîëòûã áîëîí íàðèéâ÷ëàëûí çýðãèéã íýã øàòààð äîîøëóóëàõûã ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòàé òîéðóó øèíèé çîðèóëàëòààð àøèãëàæ áàéãàà øèí çàëãàëòûí (ñåêö õîîðîíäûí) 220 êÂ-ûí òîñîí òàñëóóð áà ñóóëãàìàë òðàíñôîðìàòîðòàé 110, 220 êÂûí õ¿÷äýëä çºâøººðíº. 1.5.16 Òîîëóóðûí õýëõýýíèé òýæýýëä íýã áà ãóðâàí ôàçûí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð, ò¿¿í÷ëýí òºðºë á¿ðèéí òóñãààðëàãà øàëãàõ çîðèóëàëòòàé äºðºâ áà òàâàí ç¿ðõýâ÷òýé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûã àøèãëàæ áîëíî. Òîîöîîíû õýëõýýã çàëãàëòûí åðºíõèé õàâ÷ààðààñ òóñàä íü ãàðãàæ çàëãàëòûí íýã öóãëóóëãà áîëãîõ øààðäëàãàòàé. Õàâ÷ààð á¿õèé öóãëóóëãà áàéõã¿é òîõèîëäîëä òóðøèëòûí áëîê áàéðëóóëæ áîëíî. Õàâ÷ààð íü ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýã áîãèíîñãîõ, òîîëóóðûí ôàç á¿ðò ò¿¿íèéã øàëãàõ, çàñâàðëàõ ¿åä ã¿éäëèéí áà õ¿÷äýëèéí õýëõýýã òàñëàõ, ò¿¿í÷ëýí óòàñ, êàáåëèéí õîëáîëòûã ñàëãàõã¿éãýýð øàëãàëòûí æèøèã (¿ëãýð æèøýý, ýòàëîí) òîîëóóð çàëãàõ íºõöëèéã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. Òîîöîîíû òîîëóóðûí öóãëóóëãà áà õàâ÷ààñíû õàéðöãèéí õèéö íü òýäãýýðèéã ëàöäàõ íºõöëèéã õàíãàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. 1.5.17 Õ¿÷äëèéí ºíäºð òàëäàà ãàë õàìãààëóóð á¿õèé çºâõºí òîîöîîíû çîðèóëàëòòàé, õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîð íü ãàë õàìãààëóóðûí á¿òýí áàéäëûí òóñãàé õÿíàëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Õýä õýäýí øèíèé ñèñòåìä áàéãàà, õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õîëáîëò íü çºâõºí òóõàéí øèíèé ñèñòåìä õîëáîãäñîí òîõèîëäîëä òîîëóóðûí õýëõýýã áóñàä øèí, ñèñòåìä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðò ñýëãýí çàëãàõ òºõººðºìæ áàéõ øààðäëàãàòàé. 1.5.18 Õýðýãëýã÷äèéí äýä ºðòºº äýýð òîîöîîíû çîðèóëàëòòàé õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð òàëä íü ãàë õàìãààëóóð òàâèãäñàí áàéâàë õàøëàãà òîð, õààëãà õèéæ, ëàöäàõ áîëîìæòîé Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

41

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàéâàë çîõèíî. Òîîöîîíû çîðèóëàëòòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ñàëãóóðûí äàìæóóðãûí ãàð áóþó áàðèóë íü ò¿ãæèæ, ëîìáîäîõ òºõººðºãòýé áàéâàë çîõèíî. Òîîëóóð òàâüæ, çàëãàëòûí óòñûã óãñðàõ 1.5.19 Òîîëóóðûã ãàð õ¿ðýõýä õÿëáàð, õóóðàé ãàçàðò, ºâëèéí óëèðàëä 0 Ñ-ýýñ õ¿éòýíã¿é, ¿éë÷èëãýý ÿâóóëàõàä áîëîìæòîé áàéðàíä òàâèáàë çîõèíî. 1.5.20 ¯éëäâýðèéí íèéòëýã çîðèóëàëòòàé òîîëóóðûã ¿éëäâýðëýëèéí íºõöëººñ õàìààð÷ +40 Ñ õ¿ðòýë õàëäàã, òºðºë á¿ðèéí õîðòîé îð÷èí á¿õèé áàéðàíä òàâèõûã õîðèãëîíî. Òîîëóóðûã öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí äóëààöóóëãàã¿é áàéð, êîðèäîðò, ìºí ãàäàà áàéðëàõ ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëæ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä ºâëèéí óëèðàëä äóëààöóóëãà õèéõ øààðäëàãàòàé. Òîîëóóðûí ø¿¿ãýýíèé äîòîðõè àãààðûã öàõèëãààí ÷èéäýíãýýð, ýñâýë õàëààã÷ ýëåìåíòýýð +20 Ñ-ààñ èõã¿é áàéõààð òîîöîæ, äóëààöóóëãûí á¿ðõ¿¿ë õèéæ ºãíº. 1.5.21 Öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîðûí ¿éëäâýðëýæ áàéãàà öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã õýìæèõ çîðèóëàëòòàé òîîëóóðûã +15 Ñ-ýýñ +25 Ñ äóíäàæ òåìïåðàòóðòàé áàéðàíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Èéì áàéð áàéõã¿é òîõèîëäîëä òîîëóóðûã æèëèéí òóðøèä äýýð äóðäñàí äóëààíûã áàðüæ áàéõ òóñãàé øêàô, ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëæ áîëíî. 1.5.22 Òîîëóóð íü èæ á¿ðìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ áà ãàäíû ÈÁÕÁ)-èéí ø¿¿ãýý, øóðãóóëãàíä, ìºí áàò áºõ õèéöèéí ñàìáàð (ùèò, ïàíåëü)-ûí õàíàíä ñóóðèëàãäñàí áàéæ áîëíî. Ìºí òîîëóóðûã ìîäîí, ïëàñòìàññ, òºìºð ñàìáàðò áýõýëæ áîëíî. Øàëíààñ òîîëóóðûí çàëãàëòûí õàâ÷ààð õ¿ðòýëõ ºíäºð íü 0.8-1.7 ì áàéõ ¸ñòîé. Òîîëóóðûí áàéðëàëûí ºíäºð íü 0.8 ì-ýýñ áàãà áàéæ áîëîõ áîëîâ÷ 0.4 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1.5.23 Òîîëóóðûã ìåõàíèê ãýìòýë ó÷ðóóëæ áîëçîøã¿é, áîõèðäîëò èõòýé, ìºí ãàäíû ¿éë÷ëýëä îðæ áîëçîøã¿é ãàçàð (êîðèäîð, ãóäàì, øàò, òàâöàí)-ò òàâèõäàà òîîëóóðûí òîî íü õàðàãäàæ áàéõààð æèæèã öîíõ ãàðãàñàí ò¿ãæýýòýé ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëáàë çîõèíî. Íàì õ¿÷äýëèéí òàë äýýð òàâèãäàõ öàõèëãààíû á¿ðòãýë-òîîöîîíû òîîëóóð, ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã õîò, õºäººãèéí ãýð õîðîîëîë, çàðèì ñóóöíû áàéøèíãèéí äîòîð áà ãàäíà, õàøàà á¿õèé êàáåëü îðóóëãàã¿é ãýð, áàéøèíä æèæèã öîíõ á¿õèé øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí ø¿¿ãýý, ùèò áà øóðãóóëãàíä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Ãýð õîðîîëëûí íºõöºëä õýä õýäýí (4-6) àéë òîîëóóðûã ò¿ãæýý á¿õèé íýã ø¿¿ãýýíä íýãòãýí áàéðëóóëæ áîëíî. Òîîëóóðûã ãýð, ñóóöíû äîòîð, õºäºëãººíòýé íºõöºëä òàâèõûã õîðèãëîíî. 1.5.24 Ø¿¿ãýý, ùèò, øóðãóóëãà, ñàìáàðûí õèéö áà õýìæýý íü òîîëóóð áà ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õàâ÷ààðóóäàä õîëáîëò õèéõ, ñîëèõ áîëîìæòîé, ¿éë÷ëýõýä òîõèðîìæòîé íºõöëèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Õàíà, õàøàà, ø¿¿ãýýíä òîîëóóðûã ýãö áîñîî áýõëýõèéã çºâøººðºõ áºãººä õàçàéëò íü 1` ãðàäóñààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òîîëóóðûã í¿¿ðýí òàëààñ íü àâàõ, óãñðàõàä áîëîìæòîé áàéäëààð áýõýëñýí áàéâàë çîõèíî. 1.5.25 Òîîëóóðûí öàõèëãààí óòàñíû õîëáîëò, îãòëîëûí õýìæýý íü 2.1 áà 3.4 á¿ëýãò ºãñºí çààëòûã èø ¿íäýñ áîëãîí ñîíãîëò õèéíý. Öàõèëãààíû óòñûã òîîëóóðò ãàãíàõ áà óÿõ àðãààð õîëáîõûã õîðèãëîíî. 1.5.26 Òîîëóóðûí õîëáîëòîä õýðýãëýõ óòàñ áà êàáåëèéí îãòëîëûã 3.4.-3 (ìºí ò¿¿í÷ëýí 1.5.14-èéã ¿çýõ)-ûí äàãóó ñîíãîæ àâàõûã çºâëºæ áàéíà. Öàõèëãààíû óòñûã òîîëóóðò øóóä õîëáîõäîî òîîëóóðûí õàâ÷ààðò õîëáîõ õýñãèéã 120 ìì-ýýñ áàãàã¿é íóãàëæ ¿ëäýýõ áà íîéëûí óòàñíû á¿ðýýñèéã 100 ìì õýìæýýíä ÿëãàõ ºíãèéí áóäãààð áóäàæ ºãâºë çîõèíî. 1.5.27 0.4 (380) êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä òîîëóóðûã õîëáîõäîî ò¿¿íèéã ñîëèõ áà òàâèõàä õÿëáàð áàéëãàõ ¿¿äíýýñ 10 ì õ¿ðòëýõ çàéíä òîîëóóðûí á¿õ ôàçûã òàñëàõ çîðèóëàëòòàé çàëãàõ-ñàëãàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë áà ãàë õàìãààëóóðààð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Ìºí 0.4 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä òîîëóóð õîëáîõ çîðèóëàëòòàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã ÷àäàë óðñàõ ÷èãëýëèéí äàãóó, çàëãàõ-ñàëãàëò (êîììóòàö)-ûí àïïàðàòûí äàðàà íü áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. 1.5.28 Òîîëóóð áà ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã íîéëòóóëàõäàà 1.6 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûã ¿íäýñëýí ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Ãýõäýý 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä òîîëóóð áà ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñ íü õàìãèéí îéðõîí öóãëóóëãûí õàâ÷ààð, ñàìáàð õ¿ðòýë çýñ ãîë÷òîé óòñààð õèéõèéã çºâëºæ áàéíà. 1.5.29 Îëîí òîîíû öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí á¿ðòãýë-òîîöîîíû òîîëóóð íýã ñàìáàðò áàéðëàõ òîõèîëäîëä òîîëóóðò õàðãàëçàõ õýðýãëýã÷èéí íýð, äóãààð áè÷èãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

42

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîî 1.5.30 Ìýäýýëýë-óäèðäëàãûí òîîöîîëîõ ñèñòåìýýð òîíîãëîãäîîã¿é öàõèëãààí ñòàíöûí àãðåãàòóóä (áëîêîîð àæèëëàõ)-ä òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëòèéã òîîöîîëîõ ¿¿äíýýñ òåõíèêõÿíàëòûí òîîöîîíû áàéíãûí áà èíâåíòàð çººâðèéí òîîëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. Ìºí äîòîîä õýðýãöýýíèé ¿íäñýí õ¿÷äëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ òýæýýãäýæ áàéãàà õºäºëã¿¿ðèéí áà øèíýýñ òýæýýãäýõ á¿õ òðàíñôîðìàòîðûí õýëõýýíä áîäèò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òîîëóóð òàâüæ ºãâºë çîõèíî. 1.5.31 Õºíäëºí õîëáîîòîé áóþó åðºíõèé óóðûí øóãàìòàé öàõèëãààí ñòàíö äýýð òðàíñôîðìàòîðààð ºñãºãäºõ ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé òàëä ãåíåðàòîðûí òîîöîîíû òîîëóóðóóäûã øàëãàõ çîðèóëàëòààð áîäèò áà õóóðìàã öàõèëãààí ÷àäëûí òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîîíû íýìýãäýë òîîëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. 1.5.32 Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé äýä ñòàíö äýýð, òóõàéëáàë, òóõàéí ñèñòåìèéí ñàíõ¿¿-ýäèéí çàñãèéí òýíöýëä á¿ðòãýãäñýí õ¿÷íèé òðàñôîðìàòîðûí äóíä áà íàì õ¿÷äýëèéí òàëä, 6 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí ãàðãàëãà á¿ðò òåõíèêõÿíàëòûí òîîöîîíû çîðèóëàëòòàé áîäèò öàõèëãààíû òîîëóóð òàâèáàë çîõèíî. Òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîîíû õóóðìàã öàõèëãààíû òîîëóóðûã 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä äóíä áà íàì õ¿÷äëèéí òàëä òàâèõ íü ç¿éòýé. 1.5.33 Òºðºë á¿ðèéí àæ àõóéí ãàçàðò ¿éëäâýðèéí òàñàã, öåõ, òåõíîëîãèéí øóãàì, òóñãàé çîðèóëàëòûí ýð÷èì õ¿÷ èõ õýðýãëýõ ìàøèí, òîíîãëîë áîëîí íýãæ á¿òýýãäýõ¿¿í áà õàãàñ áîëîâñðóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íä çàðöóóëàõ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õýìæýýã òîäîðõîéëîõ çîðèëãîîð öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé íîðìûã õÿçãààðëàëòûã õÿíàæ áàéõ çîðèóëàëòûí áàéíãûí áà çººâðèéí òîîëóóð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ìºí òóõàéí ¿éëäâýð, àæ àõóéí ãàçðûí öàõèëãààí çàðöóóëàëòûí á¿ðòãýë òîîöîîíû òîîëóóð íü öàõèëãààí ñòàíö áà äýä ºðòººíèé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä òàâèãäàõ áîë ¿éëäâýðèéí îðóóëãàí äýýð òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîîíû çîðèóëàëòòàé áîäèò öàõèëãààíû òîîëóóð òàâèõûã çºâøººðíº. ¯éëäâýðèéí çîðèóëàëòòàé òåõíèê-õÿíàëòûí äîòîîä òîîöîîíû çîðèóëàëòòàé òîîëóóðûã àâàõ, òàâèõäàà öàõèëãààí õàíãàã÷ áàéãóóëëàãààñ çºâøººðºë àâàõ øààðäëàãàã¿é. Òåõíèêõÿíàëòûí çîðèóëàëòààð òàâèãäýõ áîäèò öàõèëãààíû òîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë íü 220 êÂîîñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàì, 63 ÌÂà-ààñ äýýø ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîðò 1,0; áóñàä îáüåêòîíä 2,0 áàéõûã çºâøººðíº. 1.5.34 ¯éëäâýðèéí ãàçðûí òåõíèêèéí òîîöîîíû õýðýãñýë (òîîëóóð áà õýìæèëòèéí òðàíñôîðìàòîð) õýðýãëýã÷èéí ººðèéí íü õàðúÿàëàë áà ìýäýëä áàéõ áà 1.5.8 (öàõèëãààí õàíãàã÷ áàéãóóëëàãààñ ëàöäàõààñ áóñàä) 1.5.11 áà 1.5.12-ä çààãäñàí íºõöëèéã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 1.5.35. Áîäèò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé òåõíèêèéí òîîöîîíû òîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë íü äàðààõ ºãºãäñºí óòãàòàé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: - Õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì áîëîí 63 ÌÂà áà ¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîðò, 1.0 - Áóñàä îáúåêòûí òîîöîîíä, 2.0 Õóóðìàã ÷àäëûí òåõíèê-õÿíàëòûí òîîöîîíû òîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë íü áîäèò ÷àäëûí òåõíèêèéí òîîöîîíû òîîëóóðûí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàëààñ íýã øàò äîîãóóð áàéõûã çºâøººðíº.

1.6. ÃÀÇÀÐÄÓÓËÃÀ ÁÀ ÖÀÕÈËÃÀÀÍÛ ÀÞÓËÃ¯ÉÍ ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 1.6.1 Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýãò 1 êÂ õ¿ðòýëõ áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí á¿õ òºðëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã ãàçàðäóóëàõ áà òýäãýýðèéí òóñãààðëàãà ãýìòýõ íºõöºëä öàõèëãààí ã¿éäëýýñ õ¿ì¿¿ñèéã õàìãààëàõ àðãà õýìæýýíèé íèéòëýã


43

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 øààðäëàãûã àâ÷ ¿çñýí áîëíî. Òýäãýýðòýé õîëáîãäîõ íýìýãäýë øààðäëàãà íü “Öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëò, çóðàã ä¿ðýì”-èéí áóñàä õàðãàëçàõ á¿ëýãò òóñãàãäñàí áîëíî. 1.6.2 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã àþóëã¿é àæèëëàãààíû àðãà, àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ õýëáýðýýð íü äàðààõ áàéäëààð àíãèëíà. ¯¿íä: 1. Á¿òýìæ (ã¿í, ýôôåêòèâíî)-òýé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ( ãàçàðëóó çàëãàëòûí èõ ã¿éäýë ã¿éõ) ñ¿ëæýýíèé 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ õ¿÷äëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ (1.6.20-1.6.25), 2. Òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé (ãàçàðëóó çàëãàëòûí áàãà ã¿éäýë ã¿éõ) ñ¿ëæýýíèé 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ õ¿÷äëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ (1.6.26-1.6.27), 3. Ã¿í ãàçàðäóóëàãäñàí ñààðìàãòàé 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ (1.6.28-1.6.30), 4. Òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ (1.6.31). 1.6.3 Á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàã (íåéòðàë)-òàé öàõèëãààí ñ¿ëæýý ãýæ ãàçàðäëàãûí çàëãàëò (ãàçàðäëàãà)-ûí êîýôôèöèåíò íü 1,4-ººñ õýòðýõã¿é áàéõ 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãóðâàí ôàçûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýã íýðëýíý. Ãóðâàí ôàçûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé ãàçàðäëàãûí çàëãàëòûí êîýôôèöèåíò íü ãàçàðäëàãûí öýã äýýðõ ãýìòýëã¿é ôàç áà ãàçðûí, ýñâýë ººð õî¸ð ôàçûí ÷àäàâõ (ïîòåíöèàë)-ûí ÿëãàâàðûã ãàçàðäëàãûí ºìíºõ òóõàéí öýã äýýðõ ôàçóóäûí õîîðîíäîõ ïîòåíöèàëûí ÿëãàâàðò õàðüöóóëñàí õàðüöààãààð òîäîðõîéëîãäîíî. 1.6.4 Òðàíñôîðìàòîð áà ãåíåðàòîðûí ñààðìàã (íåéòðàë) íü øóóä ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæòàé õîëáîãäñîí áóþó áàãà ýñýðã¿¿öýë (æèøýý íü: ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð)-ýýð äàìæèí õîëáîãäîõîîð áàéâàë ã¿í ãàçàðäóóëàãäñàí ñààðìàã ãýæ íýðëýíý. 1.6.5 Òðàíñôîðìàòîð áà ãåíåðàòîðûí ñààðìàã íü ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä õîëáîãäîîã¿é áóþó äîõèîëîë, õýìæèëò, õàìãààëàëòûí áàãàæ, ãàçàðäóóëãûí íóì óíòðààõ ðåàêòîð áîëîí àäèë òºñòýé èõ ýñýðã¿¿öýë á¿õèé õýðýãñýëýýð äàìæèí õîëáîãäîõ áîë òóñãààðëàãäñàí ñààðìàã ãýæ íýðëýíý. 1.6.6 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, ò¿¿íèé àëü íýã õýñãèéã çîðèóäààð öàõèëãààí õîëáîîñîîð ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæòàé õîëáîõûã ãàçàðäóóëãà ãýíý. 1.6.7 Öàõèëãààíû àþóëã¿é àæèëëàãààã õàíãàõ ¿¿äíýýñ öàõèëãààí òîíîãëîëûí àëü íýã õýñãèéã ãàçàðäóóëàõûã õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãà ãýíý. 1.6.8 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õýâèéí àæèëëàãààã õàíãàõ ¿¿äíýýñ ò¿¿íèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí àëü íýã öýãèéã çààâàë ãàçàðäóóëàõûã àæëûí ãàçàðäóóëãà ãýíý. 1.6.9 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí íîéëòóóëãà ãýæ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õýâèéí àæëûí ¿åä õ¿÷äýëã¿é áàéãàà àëü íýã öýãèéã, ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýýíä áîë ãåíåðàòîð áóþó òðàíñôîðìàòîðûí ã¿í ãàçàðäóóëàãäñàí ñààðìàãòàé, íýã ôàçûí ñ¿ëæýýíä áîë ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðèéí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ãàðãàëãàòàé, òîãòìîë ã¿éäëèéí ñ¿ëæýýíä áîë ¿¿ñã¿¿ðèéí ã¿í ãàçàðäóóëãûí äóíä òàëûí öýãòýé õîëáîãäîõûã õýëíý. 1.6.10 Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õ¿÷äýëòýé õýñýã íü ãàçðààñ òóñãààðëàãäààã¿é á¿òýýöèéí õýñýã áóþó øóóä ãàçàðòàé ñàíàìñàðã¿é õîëáîãäîõûã ãàçàðäëàãà (íýã ôàçûí ãàçàðëóóõ áîãèíî çàëãàëò) ãýíý. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí õ¿÷äýëòýé õýñýã íü àæëûí õýâèéí íºõöºëä õ¿÷äýëã¿é áàéãàà á¿òýýöèéí õýñýã, èõ áèåòýé ñàíàìñàðã¿é õîëáîãäîõûã èõ áèåèéí ãàçàðäëàãà ãýíý. 1.6.11 Ãàçàðäóóð (ãàçàðäóóëãà) áà ãàçàðäóóëãûí äàìæóóëàõ óòñûí á¿ðäýëèéã ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæ ãýíý. 1.6.12 Ãàçàðòàé øóóä õàðüöàæ áàéãàà (ãàçàðò øààñàí) äàìæóóëàã÷ (ýëåêòðîä, äàìæóóëàã÷) áóþó õîîðîíäîî öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ààð õîëáîãäîæ, ãàçàðäñàí òºìºðëºãèéí íýãäëèéã ãàçàðäóóð (ãàçàðäóóëãà, ýëåêòðîä) ãýíý. 1.6.13 Õàðèí çîðèóäààð ãàçàðäóóëàõ çîðèëãîîð õèéãäñýí ãàçàðäóóðûã õèéìýë (çîõèîìîë) ãàçàðäóóëãà ãýíý.


44

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.6.14 Ãàçàðäóóëãûí çîðèëãîîð àøèãëàæ áîëîõîîð ãàçàðòàé øóóä õàðüöàæ áàéãàà (ãàçàðò ñóóëãàñàí çîîìîë, áóëìàë) ¿éëäâýðèéí áà ººð çîðèóëàëòûí áàðèëãà, áàéãóóëàìæ, ñóâàã, øóóäóóíû öàõèëãààí äàìæóóëàõ òºìºðëºã (ìåòàëë) õýñãèéã åðäèéí ãàçàðäóóëãà ãýíý. 1.6.15 Ãàçàðäóóëæ áàéãàà áóþó íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàõ óòàñ (äàìæóóëàã÷) íü õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø ñàëáàðëàãàòàé áàéâàë ãàçàðäóóëãûí áóþó íîéëòóóëãûí ãîë øóãàì ãýíý. 1.6.16 Ãàçàðäóóëàõ õýñãèéã ãàçàðò çîîñîí (áóëìàë) ãàçàðäóóðòàé õîëáîõ äàìæóóëàõ óòñûã ãàçàðäóóëãûí äàìæóóëàã÷ ãýíý. 1.6.17 Öàõèëãààí ã¿éäëýýñ õ¿í áà àìüòàíû íýðâýãäýõýýñ õàìãààëàõ çîðèóëàëòààð õýðýãëýãäýæ áàéãàà äàìæóóëàõ óòñûã öàõèëãààí òîíîãëîëûí õàìãààëàëòûí óòàñ (PE) ãýíý. 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèí äýõ ãåíåðàòîð áà òðàíñôîðìàòîðûí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé õîëáîãäîõ õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéã íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñ ãýíý. 1.6.18 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûí íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷ (äàìæóóëàõ óòàñ, N) ãýæ óã òîíîãëîëûí íîéëëîõ õýñãèéã ãóðâàí ôàçûí õýëõýýíä áîë ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé; íýã ôàçûí ¿¿ñã¿¿ðò áîë ã¿í ãàçàðäóóëñàí ãàðãàëãàòàé; òîãòìîë ã¿éäëèéí õýëõýýíä áîë ã¿í ãàçàðäóóëãûí äóíä òàëûí öýãòýé õîëáîãäîõ óòàñûã íýðëýíý. Ìºí 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûí íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷ (óòàñ) ãýæ ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýýíä òðàíñôîðìàòîð, ãåíåðàòîðûí ã¿í ãàçàðäñàí ñ¿ëæýýíèé ñààðìàãòàé; íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðò ò¿¿íèé ãàðãàëãàòàé; òîãòìîë ã¿éäëèéí õýëõýýíä ã¿í ãàçàðäóóëãûí äóíä òàëûí öýãòýé õîëáîãäîõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýæýýëèéí óòàñûã íýðëýõ áà 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òºõººðºìæèíä íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷ íü íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéí õàìòàòãàñàí (PEN) ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Ãàçàðäóóðààñ ã¿éäýë òàðõàõ ¿åä òîäîðõîé ïîòåíöèàëûí ãðàäèåíò ¿¿ñýõ ãàçàð äàõü ìóæûí õÿçãààðûã ïîòåíöèàëûí ãàäàãøëàõ á¿ñ ãýíý. Ãàäàãøëàõ á¿ñýýñ öààø äàâñàí ãàçðûí õýñãèéã íîéë (òýãëýõ) ïîòåíöèàëòàé á¿ñ ãýíý. 1.6.19 Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ äàõü õ¿÷äýë ãýæ ò¿¿ãýýð ã¿éäëèéí îðîõ öýã áà òýãëýõ ïîòåíöèàëûí (òàðõàëòûí á¿ñýýñ öààøèõ) á¿ñèéí õîîðîíä ãàçàðäóóëãààð ã¿éäýë òàðõàõ ¿åä ¿¿ñýõ õ¿÷äýëèéã íýðëýíý. Ìºí èõ áèå õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëò áîëîõ ¿åä ãàçàðòàé õàðüöóóëñàí õ¿÷äýë ¿¿ñýõ áºãººä ýíý íü èõ áèåèéí ãàäðàãà áà òýãëýõ ïîòåíöèàëûí á¿ñèéí õîîðîíäîõ õ¿÷äýëòýé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé. Ãàçàðëóó áóþó èõ áèåèéí áîãèíî çàëãàëò (ãàçàðäëàãà) ãàðñàí íºõöºëä õýëõýýíèé õî¸ð öýãèéí õîîðîíä áóþó íýãýí çýðýã òýäãýýðò õ¿í õ¿ðýëöýõ ¿åèéí õ¿÷äëèéã ø¿ðãýëòèéí (õ¿ðýëöýõ) õ¿÷äýë ãýíý. Ãàçàðòàé áîãèíî çàëãàëò (ãàçàðäëàãà) ãàð÷, ã¿éäýë òàðõàõ ¿åä òóõàéí ãàçðûí õî¸ð öýãèéí õîîðîíäîõ áóþó õ¿íèé õºëèéí õîîðîíä íýãýí çýðýã ¿¿ñýõ õ¿÷äëèéã àëõàìûí õ¿÷äýë ãýíý. Ãàçàðëóó áîãèíî õîëáîëò áîëñîí (òóõàéí) öýãýýð òàðõàõ ã¿éäëèéã ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë ãýíý. 1.6.20 Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýëèéã ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ äýýðõ òóõàéí õ¿÷äëèéã òóõàéí öýãèéí ãàçàðäëàãààð ãàçàðëóó òàðõàõ ã¿éäëèéí óòãàíä õàðüöóóëñàí õàðüöààãààð òîäîðõîéëîõ íü ç¿éòýé. Ìºí íýãýí òºðëèéí áèø á¿òýöòýé ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öýë ãýæ ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü íýãýí òºðëèéí áèø õºðñºíä òîîöîîëîãäñîí áàéõ íýãýí òºðëèéí á¿òýöòýé ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öëèéã àâ÷ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Èõ áèåèéí ãàçàðäëàãà ãàðàõ áóþó òóñãààðëàãûí ò¿âøèí òîäîðõîé óòãààñ áóóðàõ íºõöºëä ã¿éõ ã¿éäëèéí õýìæýý, ò¿¿íèé õóãàöààíû õàìààðëààñ õ¿íèé àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð ñ¿ëæýýíèé á¿õ ôàçûã àâòîìàòààð íýãýí çýðýã òàñëàõûã öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ äýõ õàìãààëàëòûí òàñëàëò ãýíý. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí õî¸ðëîñîí (äàâõàð) òóñãààðëàãà ãýæ öàõèëãààí õýðýãñýëèéí õýñýãò õÿëáàð õ¿ðýëöýõ íºõöºëä çºâõºí àæëûí áà çºâõºí õàìãààëàëòûí òóñãààðëàãà ãýìòñýí ¿åä àþóëòàé õ¿÷äýë áèé áîëîõîîðã¿é áàéëãàõ ¿¿äíýýñ àæëûí áà (õàìãààëàëòûí) íýìýãäýë òóñãààðëàãà õèéõèéã îéëãîõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ á¿ëýãò äóðüäàãäàõ áàãà (íàì) õ¿÷äýë ãýæ öàõèëãààíû àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ ¿¿äíýýñ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä õýðýãëýõ ãàçàðòàé õàðüöóóëñàí ôàçûí õîîðîíäîõ òîãòîîñîí õ¿÷äýë íü 42 (50) Â-îîñ èõã¿é áàéõ õ¿÷äëèéã îéëãîõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéí òýæýýëèéã ò¿¿íèé àíõäàã÷ ñ¿ëæýýíýýñ òóñãààðëàõ, ò¿¿í÷ëýí ãàçàðäóóëãûí ñ¿ëæýý áà íîéëòóóëãààñ ñàëãàõ çîðèóëàëòòàé òðàíñôîðìàòîðûã õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîð ãýíý. Íèéòëýã øààðäëàãà


45

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.6.21 Òóñãààðëàãà ãýìòñýí íºõöºëä õ¿ì¿¿ñèéã öàõèëãààí ã¿éäëèéí àþóëààñ õàìãààëàõûí òóëä äàðààõ õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýýíèé (ÿäàõäàà) àëü íýãèéã íü õýðýãëýñýí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë: ãàçàðäóóëãà, íîéëòóóëãà, õàìãààëàõ òàñëàëò, õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîð, áàãà õ¿÷äýë, õî¸ðëîñîí äàâõàð òóñãààðëàãà, ïîòåíöèàëûã òýãøòãýõ ã.ì. 1.6.22

Öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãûã :

1. 380 Â áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ ã¿éäëèéí áà 440 Â áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí òîãòìîë ã¿éäëèéí á¿õ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä, 2. òîãòîîñîí õ¿÷äýë íü 42 Â-îîñ äýýø, 380 Â-îîñ äîîø õóâüñàõ ã¿éäëèéí, 110 Â-îîñ äýýø, 440 Â-îîñ äîîø òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëä èë¿¿ (íýìýãä¿¿ëñýí) àþóëòàé, îíöãîé àþóëòàé íºõöºëä áóþó òýäãýýðèéã ãàäàà áàéðëàõ çýðýã íºõöºëä õèéæ ºãíº. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí òóëãóóð äýýð áàéðëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûã (õ¿÷íèé áà õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð, ñàëãóóð, ãàë õàìãààëóóð, õóðèìòëóóð áîëîí áóñàä àïïàðàò, õýðýãñýë) ãàçàðäóóëàõ áà íîéëòóóëàõ àæëûã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí áóñàä á¿ëýãò (1.6.15-1.6.18; 6.3.27; 6.3.28) çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð äýýð ñóóðèëàãäàõ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýý áà íýã ôàçûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðèéí ãàçàðäóóëìàë (ãàçàðäñàí) ãàðãàëãàòàé íýã ôàçûí ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí òîíîãëîëä íîéëòóóëãà õèéâýë çîõèíî. 1.6.23 Öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãûã õèéõäýý þóíû ºìíº åðäèéí ãàçàðäóóðûã àøèãëàõ íü ç¿éòýé. Õàðèí åðäèéí ãàçàðäóóëãààð ºíãºðºõ, ò¿¿ãýýð òàðõàõ ã¿éäëèéí íÿãòûã áóóðóóëàõ øààðäëàãàòàé áîë õèéìýë (çîõèîìîë) ãàçàðäóóëãà àøèãëàõ íü ç¿éòýé. Íýã íýãýíäýý îéðõîí òàëáàéä áàéðëàõ ÿíç á¿ðèéí çîðèóëàëò, òºðºë á¿ðèéí õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãûã íýã åðºíõèé ãàçàðäóóëãà àøèãëàæ, õîîðîíä íü õîëáîëò õèéõ íü ç¿éòýé ãýæ çºâëºæ áàéíà. Òºðºë á¿ðèéí çîðèóëàëòòàé íýã á¿ð÷èëñýí áóþó åðºíõèé ãàçàðäóóëãà íü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òóñãààðëàãà ãýìòýëòýé ¿åä öàõèëãààí ã¿éäëèéí àþóëààñ õ¿ì¿¿ñèéã õàìãààëàõ, öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã õýò õ¿÷äëýýñ õàìãààëàõààñ ãàäíà ñ¿ëæýýíèé àæëûí ãîðèìòîé çîõèöóóëàõ øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí øààðäëàãààð åðºíõèé ãàçàðäóóëàõ òºõººðºìæèéí ýñýðã¿¿öýë áà õ¿ðýëöýõ õ¿÷äýë íü õàìãèéí òààã¿é õ¿íä íºõöºëèéã õàíãàæ áàéõààð òîîöîîëîãäîõ ¸ñòîé. Õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öëèéã æèëèéí óëèðàë á¿ðò õàðãàëçóóëàí àâ÷, ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéã õàìãèéí èõ óòãààð àâ÷ òîäîðõîéëîõ íü ç¿éòýé. 1.6.24 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ íü ã¿í ãàçàðäóóëñàí áóþó òóñãààðëàãàòàé ñààðìàãòàé áàéõ; òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí òîíîãëîë íü ã¿í ãàçàðäóóëñàí áóþó äóíäàõ öýãýýñ òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé áàéõ áà íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðòýé öàõèëãààí òîíîãëîë íü íýã ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé, õî¸óëàà òóñãààðëàñàí ãàðãàëãàòàé áàéæ áîëíî. Ãóðâàí ôàçûí äºðâºí óòàñòàé ñ¿ëæýý áà òîãòìîë ã¿éäëèéí ãóðâàí óòàñòàé ñ¿ëæýý íü ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé áóþó ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí äóíäàõ öýãýýñ òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé áàéõ íü çàéëøã¿é þì. 1.6.25 Ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé áóþó íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ãàðãàëãàòàé, ò¿¿í÷ëýí òîãòìîë ã¿éäëèéí ãóðâàí óòàñòàé ñ¿ëæýýíèé äóíäàõ öýãýýñ ã¿í ãàçàðäóóëñàí 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîëä çààâàë íîéëòóóëãà õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Èéì òîíîã òºõººðºìæèéã õýðýãëýõäýý öàõèëãààí õýðýãñýëèéí èõ áèåèéã ãàçàðäóóëàõ, òýäãýýðò íîéëòóóëãà õèéõã¿é áàéõûã çºâøººðºõã¿é. Òîäîðõîé ¿íäýñëýëýýð øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë (çººâðèéí ãàð öàõèëãààí áàãàæ, òºìºð á¿òýýö èõòýé çàðèì îðîí ñóóöíé áà àëáàí áàéðàíä ã.ì.) õàìãààëàõ òàñëàëò õèéõèéã çºâëºæ áàéíà. 1.6.26 1 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä çààâàë ãàçàðäóóëãà õèéõ ¸ñòîé. Èéì òîíîãëîëûí õóâüä ãàçàðäëàãà áîëñîí ãàçðûã õóðäàí õàéæ îëîõ áîëîìæèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. Ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò íü àþóëã¿é àæèëëàãààíû íºõöºëººð (çººâðèéí äýä ñòàíöûí òýæýýëèéí øóãàìûí õóâüä ã.ì.) øààðäëàãàòàé ¿åä (ñ¿ëæýýíèé á¿õ õîëáîîñûã) òàñëàõ ¿éë÷ëýëýýð òîãòîîãäîíî. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí àþóëã¿é àæèëëàãàà íü ãàçàðäóóëãûí áà íîéëòóóëãà õèéñíýýð õàíãàãäàõã¿é, ýñâýë ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà õèéõ íü ã¿éöýòãýõýä õ¿íäðýëòýé, ýäèéí çàñãèéí õóâüä ¿ð àøèãã¿é áîë õàìãààëàëòûí ¿íäñýí áà íýìýãäýë àðãà õýìæýý áîëãîí õàìãààëàëòûí òàñëàëò õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Õàìãààëàëòûí òàñëàëò íü íàéäâàðòàé àæèëëàãààíû õóâüëä òóñãàé òåõíèêèéí íºõöºëèéã õàíãàñàí òàñëàõ çîðèóëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëýýð õèéãäýíý. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

46

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.6.27 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé, òóñãààðëàñàí ñààðìàã á¿õèé ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýýíä áóþó 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äëèéí ñ¿ëæýýòýé õîëáîîòîé òðàíñôîðìàòîðààð äàìæèí õîëáîãäñîí òóñãààðëàñàí ãàðãàëãàòàé 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äëèéí íýã ôàçûí ñ¿ëæýýíä òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð, íàì òàëûí õ¿÷äëèéí îðîîìãèéí õîîðîíä òóñãààðëàãûí ãýìòýë ¿¿ñýõ ¿åèéí àþóëààñ õàìãààëàõûí òóëä ìóëòðàõ ãàë õàìãààëóóð òàâüæ ºãíº. Ãàë õàìãààëóóð íü òðàíñôîðìàòîð á¿ðèéí íàì õ¿÷äëèéí òàëä ñààðìàã öýã äýýð áóþó ôàçàíä òàâèãäàõ áà õàìãààëóóðûí ìóëòðàõ áºãëººíèé á¿òýí áàéäëûã õÿíàæ áàéõ íü ç¿éòýé. 1.6.28 Ìºí 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëä õàìãààëàëòûí íýã àðãà õýìæýý áîëãîí õóâààã÷ áóþó áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õ¿÷äýë íü õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä 380 Â-îîñ èõã¿é, áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä 42 Â-îîñ èõã¿é áàéíà. Èéì òºðëèéí àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõäýý òðàíñôîðìàòîð íü òóñãàé íýìýãä¿¿ëñýí òåõíèêèéí íºõöºëººð íàéäâàðòàé á¿òýýöòýé, òóðøèãäñàí áàéõ; àíõäàã÷ òàë äýýðýý (ãàë) õàìãààëóóðûí õàéëàìòãàé òàâèë áà àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷èéí õýâèéí ã¿éäýë íü 15 À-ààñ èõã¿é áàéõ çºâõºí íýã öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéã òýæýýõ; õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéã ãàçàðäóóëàõã¿é áàéõ íºõöºëèéã õàíãàõààñ ãàäíà ñ¿ëæýýíèé ñààðìàãèéí ãîðèìîîñ õàìààðóóëàí òðàíñôîðìàòîðûí èõ áèå, àíõäàã÷ îðîîìãèéã ãàçàðäóóëàõ áóþó íîéëòóóëãàíä õîëáîõ íü ç¿éòýé. Èéì òºðëèéí òðàíñôîðìàòîðò õîëáîãäñîí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéí èõ áèåèéã çààâàë ãàçàðäóóëàõ øààðäëàãàã¿é. Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëòóóëàõ øààðäëàãàòàé ýä àíãè áà òýäãýýðèéí õýñýã 1.6.29 Ä¿ðìèéí 1.6.12 çààëòûí äàãóó äàðààõ öàõèëãààí òîíîãëîëä ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà õèéãäýõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Öàõèëãààí ìàøèí, òðàíñôîðìàòîð, àïïàðàò õýðýãñýë, ãýðýëò¿¿ëãèéí èõ áèå, àðüñ, ãàäàðãóó (10.6.18-ûã ¿çýõ); 2. Öàõèëãààí àïïàðàòóóäûí äàìæóóëãà, õºòë¿¿ð; 3. Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîã (3.4.21, 3.4.22-ûã ¿çýõ), 4. Õóâààðèëàõ ñàìáàð, óäèðäëàãûí ùèò, ø¿¿ãýý, øóðãóóëãàíû èõáèå, ò¿¿í÷ëýí õóâüñàõ ã¿éäëèéí 42 Â-îîñ äýýø, òîãòìîë ã¿éäëèéí 110 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé îíãîéäîã õààëãà á¿õèé ø¿¿ãýý áîëîí àâàãäàõ áà îíãîéõ õýñýã. 5. ÕÁ-ûí òºìºðëºã á¿òýýö, êàáåëèéí òºìºð õèéö, êàáåëèéí õîëáîîñíû ìåòàëë áóãóéâ÷ (ìóôò), õÿíàëòûí áà õ¿÷íèé êàáåëèéí òºìºðëºã õóÿã áà á¿ðýýñ, äàìæóóëàõ óòàñíû ãàí õîîëîé áà ãóóðñ, óãëààñ, øèí äàìæóóëàã÷èéí ãýð áóþó ñóóðü á¿òýýö, êàáåëèéí óòñûã òîãòîîõ òàâèóð, õàéðöàã, õýö áà ãàí òóóç, ÷àâõäàñ áîëîí áóñàä öàõèëãààí õýðýãñëèéí òºìºð áà ãàí õèéö¿¿ä, 6. Íèéòëýã ìåòàëë õéèö, á¿òýýöýä øóðãóóëàõ, õîîëîé õàéðöàã, òàâèóðò ñ¿âëýõ õóâüñàõ ã¿éäëèéí 42 Â-îîñ äîîø, òîãòìîë ã¿éäëèéí 110 Â-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí êàáåëü, óòàñíû ìåòàëë á¿ðýýñ áà õóÿã ã.ì. Ãýõäýý êàáåëü áà óòàñíû õàìò ãàí (òºìºðëºã) á¿ðýýñ áà õóÿãèéã ãàçàðäóóëàõ, íîéëòóóëàõ øààðäëàãòàé. 7. Í¿¿äëèéí áà çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí òºìºð èõ áèå, 8. Ñóóðü ìàøèí, ìåõàíèçìûí õºäëºõ õýñýãò áàéðëàõ öàõèëãààí òîíîãëîë ã.ì. Äýýð äóðüäñàí áàéð áóþó ãàäíà çîðèóëàëòûí òîíîã òºõººðºìæèíä ïîòåíöèàëûã òýãøòãýõ çîðèëãîîð áàðèëãûí áà ¿éëäâýðëýëèéí á¿òýýö, á¿õ òºðëèéí ñóóðèí òàâèãäàõ äàìæóóëàõ õîîëîé, òåõíîëîãèéí òºõººðºìæèéí èõáèå, êðàíû äîîðõ òºìºð çàì áà òºìºð çàìûí ðåëüñèéã ãàçàðäóóëãûí áà íîéëòóóëãûí ñ¿ëæýýíä õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. Õàðèí äàðààõ íºõöºëä çààâàë ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà õèéõèéã øààðäàõã¿é. ¯¿íä: 1. Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãàòàé íàéäâàðòàé öàõèëãààí àâàëöàà á¿õèé òóñãàé ñóóðèí äýýð ìåòàëë á¿òýýöýýð ñóóðèëàãäàõ (á¿ëýã 7.1.-ýýñ áóñàä) ÕÁ, ùèò, ø¿¿ãýý ñóóðü ìàøèíû õîðìîéí õýñýãò áàéðëàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, àïïàðàò, öàõèëãààí óãñðàëòûí á¿òýýöèéí èõ áèå áà êîðïóñ, 2. Ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí 4.6.19-èéí 5-ä äóðüäñàí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ íü ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãàòàé áîëîí ººð õîîðîíäîî íàéäâàðòàé àâàëöààòàé íºõöºëä òàâèãäàõ äýýðõ òîíîã òºõººðºìæ, 3. Àãààðûí øóãàìûí ìîäîí òóëãóóð, øîí, äýä ñòàíöûí ìîäîí õèéö íü õýðýâ õýò õ¿÷äëèéí õàìãààëàëòûí íºõöºëººð ãàçàðäóóëàõ øààðäëàãàã¿é áîë òýäãýýðò òàâèãäàõ á¿õ òºðëèéí òóñãààðëóóð, òàòëàãà, áýõýëãýýíèé áà ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóð,


47

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4. ÕÁ, ø¿¿ãýý, õàààëò õàøëàãàíû íýýãäýõ áà àâàãäàõ õýñýã äýýð íü öàõèëãààí õýðýãñýë òàâèãäàõã¿é áóþó òàâèãäñàí ÷ òýäãýýð íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí 42 Â-îîñ äîîø, òîãòìîë ã¿éäëèéí 110 Âîîñ äîîø õ¿÷äýëòýé áàéâàë òýäãýýð íýýãäýõ áà àâàãäàõ õýñãèéã (á¿ëýã 7.1.-ýýñ áóñàä), 5. Äàâõàð òóñãààðëàãàòàé öàõèëãààí õýðýãñýëèéí èõ áèå, 6. Êàáåëèéí íýâòðýëòèéí ìåõàíèê õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòòàé òºìºð òîðãîö, áýõýëãýý, õîîëîéíû òàéðäàñ ã.ì.-èéã. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äëèéí á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òºõººðºìæ 1.6.30 Á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëàãäñàí ñààðìàãòàé 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýë á¿õèé öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãûã òýäãýýðèéí ãàçàðäóóðûí ýñýðã¿¿öëýýð (1.6.21), õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëýýð (1.6.22), ãàçàðäóóðûí õèéöèéí áàéäëààð (1.6.23), ãàçàðäóóðûí õÿçãààðëàõ õ¿÷äýëèéí (äîîðõ) çààëòóóäûã ìºðäëºã áîëãîí ã¿éöýòãýíý. Õàðèí (1.6.20-1.6.23) -èéí çààëò, øààðäëàãûã àãààðûí øóãàìûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèíä õýðýãëýõ àëáàã¿é. Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæààð ãàçàðëóó ã¿éäýë òàðõàõ ¿åèéí ò¿¿í äýýðõ õ¿÷äýë íü 10 êÂ-îîñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. Õàðèí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ íü ïîòåíöèàë, õ¿÷äëèéã öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí áàéðëàæ áàéãàà áàéøèí, õàøààíû ãàäíà ãàðãàõààð õèéãäñýí áîë 10 êÂ-îîñ äýýøèõ õ¿÷äýëòýé áàéõûã çºâøººðíº. Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä 5 êÂ-îîñ 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áàéõàä ãàðãàëãûí õîëáîîíû áà òåëåìåõàíèêèéí øóãàìûí òóñãààðëàãûã õàìãààëàõ, àþóëòàé ïîòåíöèàëûã öàõèëãààí òîíîãëîëîîñ õîëäóóëàõ óðüä÷èëñàí àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. 1.6.31. Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä ýñýðã¿¿öëýýð òàâèãäàõ øààðäëàãà íü æèëèéí ÿìàð÷ óëèðàëä ò¿¿íèé ýñýðã¿¿öýë íü åðäèéí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéã òîîöîîä 0,5 Îì-îîñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãûí öàõèëãààíû ïîòåíöèàëûã òýãøòãýõ, òîíîãëîëûí áàéðëàæ áàéãàà îð÷èíû áóñàä õýðýãëýã÷äèéã ãàçàðäóóëãàä õàìðóóëàõ çîðèëãîîð äàãóó, õºíäëºí, õýâòýý ãàçàðäóóðûã áóëæ, õîîðîíä íü ãàçàðäóóëãûí òîðîîð õîëáîæ ºãíº. Äàãóó ãàçàðäóóëãà íü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä ¿éë÷ëýõ òàëààñ íü òýíõëýãèéí äàãóó 0,5ààñ 0,7 ì ã¿íä òàâèãäàæ, ãàçðûí ãàäðàãààñ òîíîãëîëûí ñóóðü áà äîâæîî õ¿ðòëýõ çàé íü 0,8-ààñ 1 ì-ò áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ íýã ãàçàðäóóëãûí øóãàìä õî¸ð ýãíýý òîíîãëîë õîëáîãäîõîîð áàéâàë ñóóðü áà òîíîãëîëûí äîâæîî õ¿ðòëýõ çàéã 1,5 ì õ¿ðòýë, õýðýâ ¿éë÷èëãýýíèé òàë íü íýã íü íºãººð¿¿ãýý õàðñàí áîë ñóóðü áà õî¸ð ýãíýýíèé äîâæîî õ¿ðòëýõ çàéã 3 ì õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëýõèéã çºâøººðíº. Õºíäëºí ãàçàðäóóëãà íü õîëáîõ áîëîìæòîé òîíîãëîëóóäûí õîîðîíä ãàçðûí ãàäðàãà ðóó 0,50,7 ì -èéí ã¿íä òàâèãäàíà. Òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàéã ãàçàðäóóëãûí òîðíû òºâººñ àëñëàãäàõ õÿçãààðò òîõèðóóëàí àâàõ ¸ñòîé. Ýíý çàé íü àëñëàãäàõ õÿçãààðààñ ýõëýí 4,0; 5,0; 6,0; 7,5; 9,0; 11,0; 13,5; 16,0 áà 20,0 ì-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãûí òîðíû ¿¿ð (í¿ä)-íèé õýìæýý íü ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä õîëáîõ õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí áà áîãèíî çàëãóóðûí ñààðìàãò íèéëýõ õýñýãò 6 õ 6 ì2-ààñ èë¿¿ ãàð÷ áîëîõã¿é. Õýâòýý ãàçàðäóóëãûã òóõàéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí ýçëýæ áàéãàà îð÷èíû çàõàä õèéõ áà óëìààð íèéëæ ãàçàðäóóëãûí áèò¿¿ õ¿ðýý ¿¿ñãýõ áîëîìæòîé þì. Õýðýâ ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí õ¿ðýý íü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ãàäíàõ õàøëàãûí õÿçãààðò äýâñãýð ãàçðûí îðö, ãàðö õàìðàãäàæ áàéâàë ò¿¿íèé ýñðýã òàëä õýâòýý ãàçàðäóóëãûí äýðãýä õî¸ð áîñîî ãàçàðäóóð õèéõ çàìààð ãàçàðäóóëãûí ïîòåíöèàëûã òýãøòãýõ áîëíî. Áîñîî ãàçàðäóóð íü 3-5 ì óðòòàé, òýäíèé õîîðîíäîõ çàé íü îðîëò, ãàðàëòûí ºðãºíòýé òýíöóó áàéâàë çîõèíî. 1.6.32. Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæààð æèëèéí ÿìàð÷ óëèðàëä ãàçàðäóóëãûí ã¿éäýë òàðõàõ ¿åä õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéí óòãà íü íîðì÷ëîãäñîí õýìæýýíýýñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. Ýíý íºõöºëä ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéã ò¿¿í äýýðõ çºâøººðºãäºõ õ¿÷äýë áà ãàçàðëóó ã¿éõ ã¿éäëýýð òîäîðõîéëíî. Äàãóó áà õºíäëºí òàâèãäàõ õýâòýý ãàçàðäóóëãûí áàéðëàë íü õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéí õÿçãààðëàëò, ãàçàðäóóëàõ òîíîãëîëûí õîëáîãäîõ áàéäëààð øèéäýãäýõ ¸ñòîé. Õàðèí äàãóó áà õºíäëºí òàâèãäàõ õýâòýý õèéìýë ãàçàðäóóëãûí õîîðîíäîõ çàé íü 30 ì-ýýñ õýòðýõã¿é, òýäãýýðèéã õºðñºíä áóëàõ ã¿í íü 0,3 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àæëûí áàéðàíä òîîöîîãîîð áàòëàãäñàí áîë ãàçàðäóóðûã ººðñäºº ã¿åõýí áóëæ áîëîõ áà ýíý íü ãàçàðäóóëãûí àæèëëàõ õóãàöàà, òîíîãëîëûí ¿éë÷ëýõ àÿ-òóõòàé áàéäëûã áóóðóóëàõ ¿íäýñ áîëîõã¿é. Øààðäëàãàòàé íºõöºëä àæëûí áàéðàíä õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéã áóóðóóëàõûí òóëä 0,1-0,2 ì çóçààíòàé õàéðãà, ñàéð äýâñýæ ºãºõ íü ç¿éòýé.


48

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.6.33. Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéã ã¿éöýòãýõäýý ò¿¿íä òàâèãäàõ ýñýðã¿¿öýë, õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéí øààðäëàãûã äýýðõ 1.6.20 -1.6.22 ç¿éëä çààñíààñ ãàäíà äàðààõ íýìýëò çààëòóóäûã ìºðäºõ íü ç¿éòýé ãýæ çºâëºæ áàéíà. 1. Òîíîã òºõººðºìæ, á¿òýýöèéã ãàçàðäóóëãàä õîëáîæ áàéãàà ãàçàðäóóëãûí óòñûã ãàçàðò 0,3 ì-ààñ áàãàã¿é ã¿íä ñóóëãàñàí áàéõ, 2. Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, áîãèíî õîëáóóðûí ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãèéí îéðîëöîî ãàçàðò äàãóó áà õºíäëºí õýâòýý ãàçàðäóóëãûã (¿íäñýí 4 ÷èãëýëä) õèéõ, 3. Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ íü öàõèëãààí òîíîãëîëûí õàøëàãûí õÿçãààðààñ ãàðñàí áîë õýâòýý ãàçàðäóóëãà íü òîíîãëîëûí ãàäíà 1 ì-èéí ã¿íä õèéãäýõ áà ýíý òîõèîëäîëä ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ãàäààä õ¿ðýýã îëîí ºíöºãò õýëáýðòýé ã¿éöýòãýõèéã çºâëºæ áàéíà. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàäíàõ õàøàà, õàéñûã ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä õîëáîõ øààðäëàãàã¿é. Õýðýâ öàõèëãààí òîíîãëîëîîñ 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí àãààðûí øóãàì ãàð÷ áàéâàë õàøàà, õàéñûã á¿õ óðòààð íü òîéðóóëàí 2-3 ì óðòòàé áîñîî ãàçàðäóóðûã 20-50 ì-èéí çàéòàé õàøààíû øîíãèéí äýðãýä çîîæ, õîîðîíä íü õîëáîæ ãàçàðäóóëíà. Èéì òºðëèéí ãàçàðäóóëãà íü òºìºð áà òºìºð áåòîí (àðìàòóð íü õàøààòàé õîëáîãäñîí) øîíòîé õàøààíä øààðäëàãàã¿é. Ìºí ãàäíàõ õàøààíû äàãóó äîòóóð íü áà ãàäóóð íü, õî¸ð òàëààð íü áàéðëàõ ãàçàðäóóð õ¿ðòëýõ çàé íü 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë õàøààã ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæòàé öàõèëãààí õîëáîîñ çààâàë õèéõ øààðäëàãàã¿é. Õàøààíààñ ãàäàãøàà ãàðàõ çîðèóëàëòûí õýâòýý ãàçàðäóóëãà, ãàí õîîëîé, ìåòàëë õóÿãòàé êàáåëü áîëîí áóñàä òºìºðëºã øóãàìûã õàøààíû øîíãèéí õîîðîíäóóð ãàðãàõäàà 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íä áóëæ ºãâºë çîõèíî. Öàõèëãààí òîíîãëîë, áàéãóóëàìæèéí äýâñãýð, õ¿ðýýíä áàéðëàõ áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðààñ ãàäíà òàëûí õàøààí äýýðõ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéã òýæýýõ øààðäëàãàã¿é áîëîâ÷ çàéëøã¿é íºõöºëä õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëàí òýæýýõ íü ç¿éòýé. Õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéã õàøààí äýýðõ öàõèëãààí õýðýãëýã÷òýé õîëáîõ øóãàì íü ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ äýýðõ õ¿÷äëèéí òîîöîîíû óòãàòàé óÿëäóóëàí ãàçðààñ òîäîðõîé õýìæýýãýýð òóñãààðëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéã ã¿éöýòãýõäýý õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéã áóóðóóëàõ, ïîòåíöèàëûã òýãøòãýõ çîðèëãîîð õàøààíû ãàäíà òàëààñ 1 ì çàéíä, äîîøîî 1 ì-èéí ã¿íä õýâòýý ãàçàðäóóëãà õèéæ, 4-ººñ áàãàã¿é öýãýýð ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæòàé õîëáîæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 1.6.34. Õýðýâ ¿éëäâýðèéí áóþó áóñàä öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ íü 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëãàòàé ìåòàëë á¿ðýýñòýé êàáåëü áóþó õóÿã, áóñàä òºìºðëºãººð õîëáîãäîõîîð áàéâàë òóõàéí öàõèëãààí òîíîãëîë áóþó áàéøèíã õ¿ðýýëýõ ïîòåíöèàëûí òàðõàëò òýãøðýõ áîëîâ÷ äàðààõ çààëóóäûí àëü íýãèéã äàâõàð ìºðäºõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë, 1. Áàéøèíãèéí ñóóðü áóþó öàõèëãààí òîíîãëîë áàéðëàõ äýâñãýðèéí õ¿ðýýíýýñ 1 ì çàéíä, äîîøîî 1 ì-èéí ã¿íä áàðèëãûí áà ¿éëäâýðèéí çîðèóëàëòòûí òºìºðëºã õèéöòýé áóþó ãàçàðäóóëãûí ñ¿ëæýýòýé õîëáîîòîé ãàçàðäóóðûã áóëæ òàâèõ; Áàéøèíãèéí îðö, ãàðöûí äýðãýä ãàçàðäóóëãààñ 1-2 ì-èéí çàéíä, õàðãàëçàí 1-1,5 ì-èéí ã¿íä äàìæóóëàã÷èéã áóëæ, ãàçàðäóóëãàòàé õîëáîõ; 2. Ä¿ðìèéí 1.6.13. áà 1.6.33 ç¿éëèéã ¿íäýñëýí ïîòåíöèàëûí òàðõàëòûí çºâøººðºãäºõ õýìæýý õàíãàãäàæ áàéâàë òºìºð áåòîí ñóóðèéã ãàçàðäóóëãà áîëãîí òóñ òóñ àøèãëàæ áîëíî. Õýðýâ áàéøèíãèéí ýðãýí òîéðîí, áàéøèíãèéí îðö, ãàðöûí õýñýãò öåìåíòýí áà àñôàëüòèí õó÷ëàãàòàé áîë äýýðõ õî¸ð çààëòûã çààâàë áèåë¿¿ëýõèéã øààðäàõã¿é. Õýðýâ èéì õó÷ëàãà áàéõã¿é áîë ïîòåíöèàëûã òýãøòãýõ çîðèëãîîð 2 äàìæóóëàã÷èéã çîîõäîî ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí 1 çààëòûã áàðèìòëàí 2 äàõü çààëòûí íºõöºëººð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Àëü ÷ òîõèîëäîëä 1.6.25-ð çààëòûí øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîõ ¸ñòîé. 1.6.35. Ïîòåíöèàëûã çººõ ÿâäëààñ ñýðãèéëæ, ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí õÿçãààðààñ ãàäíà îðøèõ á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëãûí ñààðìàãòàé 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæíººñ, ýñâýë ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíýýñ ãàäíà áàéðëàõ ãàçàðäñàí ñààðìàãòàé òðàíñôîðìàòîðûí 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àëèâàà îðîîìãîîñ öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã òýæýýõèéã õîðèãëîíî. Õýðýâ òèéì õýðýãëýã÷äèéã òýæýýõ øààðäëàãàòàé áîë òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé òðàíñôîðìàòîðûí 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé òàëààñ íü ìåòàëë á¿ðýýñã¿é, õóÿãã¿é êàáåëýýð, ýñâýë àãààðûí øóãàìààð òýæýýíý. Õàðèí õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðîîð äàìæóóëàí òýæýýë àâàõûã çºâøººðíº.


49

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ 1.6.36. 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéã (R, Oì) æèëèéí ÿìàð÷ óëèðàëä ãàçàðëóó çàëãàãäàõ òîîöîîíû ã¿éäëèéí õýìæýý ( I, À )-ýýñ õàìààðóóëàí, åðäèéí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéã òîîöîæ, òîäîðõîéëîõîä äàðààõ ç¿éëèéã áàðèìòëàí äîîð çààñíààñ èë¿¿ã¿éãýýð àâàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéã 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæòýé íýãýí çýðýã àøèãëàõ íºõöºëä R = 125 / I ãýæ òîäîðõîéëîõ áà ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îìîîñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýíä: I - ãàçàðëóó çàëãàãäàõ òîîöîîíû ã¿éäýë, 2. Çºâõºí 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õóâüä ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ àøèãëàõ íºõöºëä R = 250/ I ãýæ òîäîðõîéëîõ áîëîâ÷ ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îì-îîñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàçàðëóó çàëãàãäàõ (ãàçàðäëàãûí) òîîöîîíû ã¿éäëèéã àâàõäàà, òóõàéëáàë: 1. Áàãòààìæèéí ã¿éäëèéí òýãøòãýö (êîìïåíñàö)-ã¿é ñ¿ëæýýíä áîë ãàçàðëóó çàëãàãäàõ á¿ðýí ã¿éäëèéã, 2. Áàãòààìæèéí ã¿éäëèéí òýãøòãýöòýé ñ¿ëæýýíä: 1) ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí õóâüä òýãøòãýõ òºõººðºìæ íü õîëáîãäñîí áîë ýäãýýð àïïàðàòûí õýâèéí ã¿éäëèéí 125 %-òàé òýíö¿¿ ã¿éäëèéã; 2) ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí õóâüä òýãøòãýõ òºõººðºìæ íü õîëáîãäîîã¿é áîë õàìãèéí òîì ÷àäàëòàé òýãøòãýõ áàéãóóóëàìæ áóþó îëîí ñàëáàð á¿õèé ñ¿ëæýýíèé õýñýã òàñðàõ ¿åèéí ãàçàðëóó ã¿éõ ¿ëäýãäýë ã¿éäëèéã òóñ òóñ òîîöîîëîõ íü ç¿éòýé. Ìºí òîîöîîíû ã¿éäëýýð íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò íü ãàçàðäëàãûí õîëáîëòûã òàñëàõààð õèéãäýõ áîë íýã ôàçûí áà ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãààíû ã¿éäýëä àæèëëàõ ãàë õàìãààëóóð áà ðåëå õàìãààëàëòûí ã¿éäëèéã àâ÷ òîîöîîëîõ ¸ñòîé. Ýíý òîõèîëäîëä ãàçàðëóó õîëáîãäîõ ã¿éäýë íü ðåëå õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäëýýñ 1,5-ààñ áàãàã¿é, ãàë õàìãààëóóðûí õýâèéí ã¿éäëýýñ 3 äàõèí èõ áàéâàë çîõèíî. 1.6.37. 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé èë (ãàäíû) öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí áàéðëàæ áàéãàà òàëáàéí ýðãýí òîéðîí 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íä õýâòýý ãàçàðäóóð (õ¿ðýý) õèéæ, ãàçàðäóóëàõ òºõººðºìæòýé õîëáîæ ºãâºë çîõèíî. Õýðýâ ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îì-îîñ èõ áîë òîíîãëîëûí ýãíýýíèé äàãóó, ¿éë÷èëãýýíèé òàëààñ íü 0,5 ì-ûí ã¿íä, ñóóðü áóþó áàéãóóëàìæèéí äîâæîî õ¿ðòëýë 0,8- 1,0 ì çàéíä õýâòýý ãàçàðäóóð õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëèéí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã, òºõººðºìæ 1.6.38. Ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé òàëûí ñààðìàãèéã ãàçàðäóóëãûí óòñààð åðºíõèé ãàçàðäóóðò øóóä õîëáîæ ºãíº. Ãàçàðäóóëàõ äàìæóóëàã÷èéí îãòëîë íü õ¿ñíýãò 1.6.1ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàçàðäóóëàõ äàìæóóëàã÷ààð ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàãààñ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ùèò ð¿¿ õîëáîãäñîí íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷èéã îðëóóëàõûã çºâøººðºõã¿é. Òóõàéí ãàçàðäóóëãà íü çààâàë ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí îéðîëöîî øóóä áóëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Çàðèì òîõèîëäîëä, òóõàéëáàë, ¿éëäâýðèéí äîòîîä äýä ñòàíöûí ãàçàðäóóëãà íü øóóä áàéøèíãèéí õàíûí äàãóó òóóø áàéäëààð õèéãäýõ ¸ñòîé. ÕÁ-ûí ùèò äàõü ãåíåðàòîð òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàãèéí íîéëûí àæëûí äàìæóóëàãèéí ãàðãàëãà íü øèí á¿õèé ôàçûí ãàðãàëãàíä áîë òóñãààðëóóð äýýðõ øèíýýð, êàáåëü, óòñàí ãàðãàëãàíä áîë êàáåëèéí ñóäàëààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Õºíãºí öàãààí á¿ðýýñòýé êàáåëèéí õóâüä á¿ðýýñèéã äºðºâäýõ ñóäëûí õàìò íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷ààð àøèãëàõûã çºâøººðíº. Ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðààñ ãàð÷ áàéãàà íîéëûí àæëûí äàìæóóëàõ óòàñíû öàõèëãààí äàìæóóëàõ ÷àäâàð íü ôàçûí ãàðãàëãûí öàõèëãààí äàìæóóëàöûí 50 %-èàñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1.6.39. Ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàãò áóþó íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí ãàðãàëãàíä õîëáîãäñîí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü æèëèéí ÿìàð÷ óëèðàëä ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí øóãàìàí õ¿÷äýë 660, 380, áà 220 Â; íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õ¿÷äýë 380, 220 áà 127 Â áàéõàä õàðãàëçàí 2, 4 áà 8 Îì -îîñ áàãàã¿é áàéíà. Ýíý ýñýðã¿¿öýëä åðäèéí ãàçàðäóóëãà àøèãëàñàí áà õî¸ðîîñ áàãàã¿é òîîíû øóãàì ãàðñàí 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí íîéëûí óòàñíû äàâòàí ãàçàðäóóðãûí òîîöñîí ãýæ ¿çíý. Ýíäýýñ ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàã áóþó íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí ãàðãàëãûí øóóä îéðîëöîî áóëàãäñàí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü ãóðâàí ôàçûí ¿¿ñã¿¿ðèéí øóãàìàí õ¿÷äýë


50

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 660, 380, áà 220 Â; íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õ¿÷äýë 380, 220 áà 127 Â áàéõàä õàðãàëçàí 15, 30 áà 60 Îì -îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öýë =100 Îì-îîñ èõ áàéõàä äýýðõ íîðìûã 0.01* äàõèí èõýñãýæ áîëîõ áîëîâ÷ àðàâòûí îðîí (àðàâ äàõèí)-îîð çºâøººðºõã¿é. 1.6.40. Àãààðûí øóãàì (ÀØ), ò¿¿íèé ñàëáàðëàãûí õóâüä íîéëòóóëãûã òóõàéí òóëãóóðò òàòàãäàõ ôàçûí óòàñíû àäèëààð íîéëûí àæëûí óòñûã ñóíãàæ ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 200 ì-ýýñ èõã¿é óðòòàé àãààðûí øóãàìûí òºãñãºëä, ò¿¿í÷ëýí ÀØ-ûí öàõèëãààí òîíîãëîëûí îðóóëãàí äýýð íîéëòóóëãûã íîéëûí àæëûí óòñûí äàâòàí ãàçàðäóóëãààð ã¿éöýòãýíý. Ýíä þóíû ºìíº, åðäèéí ãàçàðäóóëãûã õýðýãëýõ, òóõàéëáàë, òóëãóóðûí ãàçðûí äîîðõè õýñýã, àÿíãàíû õýò õ¿÷äëèéí õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòòàé ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéã (á¿ëýã 2.4.19-èéã ¿çýõ) àøèãëàõ íü ç¿éòýé. Íîéëûí óòàñíû äàâòàí ãàçàðäóóëãûí ãàçàðäóóëàõ äàìæóóóëàã÷èéã ¿ðãýëæëýõ ã¿éäëèéí íºõöºëººð 25 À-ààñ èõã¿éãýýð ñîíãîíî. Ìåõàíèê áºõ áàòûí õóâüä ýíýõ¿¿ óòàñ íü õ¿ñíýãò 1.6.1-ä çààñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàì á¿ðèéí íîéëûí àæëûí óòñûí äàâòàí ãàçàðäóóëãûí ãàçàðäóóðààð òàðõàõ åðºíõèé ýñýðã¿¿öýë íü æèëèéí ÿìàð÷ óëèðàëä ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí øóãàìàí õ¿÷äýë 660, 380, áà 220 Â; íýã ôàçûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õ¿÷äýë 380, 220 áà 127 Â áàéõàä õàðãàëçàí 5, 10 áà 20 Îì -îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ýíäýýñ äàâòàí ãàçàðäóóëãà á¿ðèéí ãàçàðäóóðààð òàðõàõ ýñýðã¿¿öýë íü äýýðõ õ¿÷äýëä õàðãàëçàí 15, 30 áà 60 Îì áàéíà. Ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öýë =100 Îì-îîñ èõ áàéõàä äýýðõ íîðìûã 0.01* äàõèí èõýñãýæ áîëîõ áîëîâ÷ àðàâòûí îðîí (àðàâ äàõèí)-îîð çºâøººðºõã¿é. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òºõººðºìæ 1.6.41. Öàõèëãààí òîíîã, òºõººðºìæèéã ãàçàðäóóëàõàä àøèãëàæ áàéãàà ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü 4 Îì-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ãåíåðàòîð áà òðàíñôîðìàòîðûí ÷àäàë íü 100 êÂÀ-ààñ áàãà áîë ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îì-îîñ èõã¿é áàéæ áîëíî. Ìºí ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîð íü çýðýãöýý àæèëëàæ áàéâàë, òýäãýýðèéí íèéëáýð ÷àäàë íü 100 êÂÀ-ààñ èõã¿é áîë ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýëèéã 10 Îì ãýæ àâàõûã çºâøººðíº. Õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýë èõòýé ãàçðûí öàõèëãààí òîíîãëîë 1.6.42. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äëèéí á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæ íü ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öýë èõòýé ä¿¿ðýãò, òóõàéëáàë, îëîí æèëèéí öýâäýãòýé õºðñºíä õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéí çºâøººðºãäºõ õýìæýý (1.6.21-1.6.23) -ã èø ¿íäýñ áîëãîõ íü ç¿éòýé. Õàäàí á¿òýöòýé õºðñºíä õýâòýý ãàçàðäóóëãûã ä¿ðìèéí 1.6.22, 1.6.23-ä çààñíààñ áàãà, òóõàéëáàë, 0,15 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íä áàéðëóóëæ áîëîõ áà îðîëò, ãàðàëòûí áîñîî ãàçàðäóóëãûã õèéõã¿é áàéæ áîëíî. 1.6.43. Ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öýë èõòýé ä¿¿ðýãò áóþó îðîí íóòàãò õèéìýë ãàçàðäóóðûã áàéãóóëàõäàà äàðààõ çààëòûã ìºðäëºã áîëãîíî. ¯¿íä:  Õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýë õºðñíèé ã¿íð¿¿ãýý áóóð÷ áàéâàë áîñîî ãàçàðäóóëãûí óðòûã íýìýãä¿¿ëýõ,  Õýðýâ öàõèëãààí òîíîãëîëûí îéðîëöîî õóâèéí ýñýðã¿¿öýë íü õàðüöàíãóé áàãà õºðñòýé ( 2 êì-èéí äîòîð) áîë çººâðèéí ãàçàðäóóëãà õýðýãëýõ,  Õàäàí á¿òýöòýé õºðñíèé äàðààãèéí ¿å íü ÷èéãëýã øàâàðòàé áàéâàë õýâòýý ãàçàðäóóðûã òîéðóóëàí øóóäóó óõàæ, õàéðãààð ä¿¿ðãýõ,  Äýýðõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæã¿é áîë ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öëèéã áóóðóóëàõ çîðèëãîîð õºðñºíä õèéìýë àðãààð áîëîâñðóóëàëò õèéõ,  Ìºíõ öýâäýãòýé ä¿¿ðýã, óóëàðõàã ãàçàðò äýýðõýýñ ãàäíà ãàí õîîëîé ñóóëãàæ àøèãëàõ, çóíû óëèðàëä õºðñíèé ãàäðàãà ãýñýõ ¿åä ãàçàðäóóëãûí ã¿íèéã 0,5 ì-ýýð íýìýãä¿¿ëýõ, ºâºëä ãàçàðäóóëãûí á¿ñèéã äóëààí òóñãààðëàõ ìàòåðèàëààð õó÷èõ ã.ì. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí áà 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä ãàçðûí õóâèéí ýñýðã¿¿öýë íü 500 Îì.ì-îîñ äýýø ýñýðã¿¿öýëòýé áîë äýýðõ àðãóóä ýäèéí çàñãèéí õóâüä õýðýãæ¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîë áàãàòàé ãýæ ¿çâýë ä¿ðìèéí 1.6.32-


51

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.6.44-ä çààñàí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéí óòãûã 0,002* çºâøººðíº. Ýíä íü õºðñíèé ýêâèâàëåíò õóâèéí ýñýðã¿¿öýë áîëíî.

ãýæ íýìýãä¿¿ëýõèéã

Ãàçàðäóóð (ãàçàðäóóëãà) 1.6.44. Åðäèéí ãàçàðäóóëãààð àøèãëàæ áîëîõ ñóóðèí ãàçàðäóóëãàíä:

1. Øàòàìõàé øèíãýí, øàòàìõàé áà òýñðýìòãèé õèé, òýäãýýðèéí õîëüöèéã äàìæóóëàõ ãàí õîîëîéíîîñ áóñàä òºðëèéí ãàçàðò òàâèãäñàí óñ äàìæóóëàõ áîëîí ººð çîðèóëàëòûí ãàí õîîëîé, 2. Õóäàã, öîîíîãèéã òîéðóóëæ ñóóëãàñàí ãàí õîîëîé, 3. Õºðñºíä ñóóëãàæ áàéãóóëñàí áàéøèí, áàðèëãûí òºìºð áà òºìºð áåòîí õèéö, 4. Ãèäðî-òåõíèêèéí áàéãóóëàìæ, óñ îðóóëãûí áà õààëòíû ìåòàëë (òºìºðëºã) ñàëáàð, 5. Ãàçàðò áóëæ òàâèãäñàí êàáåëèéí òóãàëãàí á¿ðýýñ (õàðèí êàáåëèéí õºíãºí öàãààí á¿ðýýñèéã åðäèéí ãàçàðäóóëãà áîëãîí àøèãëàõûã õîðèãëîíî.) 6. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæòàé ÀØ-ûí àÿíãà õàìãààëàõ õýöíèé òóñëàìæòàéãààð õîëáîãäîõ ( õýðýâ õýö íü ÀØ-ûí òóëãóóðààñ òóñãààðëàãäñàí áèø áîë) ÀØûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãà, 7. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí òîî íü õî¸ðîîñ èõã¿é áîë äàâòàí ãàçàðäóóëãàòàé ÀØ-ûí íîéëûí óòàñ, 8. Öàõèëãààíæààã¿é ãîë (ìàãèñòðàëü) òºìºð çàìûí ðåëüñ, ºìíº íü àëü íýã õýñýãò õîîðîíäîî òºìºðëºã õîëáîîñ á¿õèé îðóóëãûí ðåëüñýí òºìºð çàìûã òóñ òóñ àøèãëàæ áîëíî. Ãàçàðäóóëãà íü ãàçàðäóóëàã÷òàé ÿíç á¿ðèéí öýãò õîëáîîòîé õî¸ðîîñ öººíã¿é äàìæóóëàã÷ààð ìàãèñòðàëü ãàçàðäóóëãàòàé õîëáîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý øààðäëàãà íü ÀØ-ûí òóëãóóð, íîéëûí óòàñíû äàâòàí ãàçàðäóóëãà áà êàáåëèéí òºìºðëºã á¿ðýýñýíä õàìààðàëã¿é. 1.6.45. Çîðèóäûí õèéìýë ãàçàðäóóëãàíä çîðèóëàëòûí õýìæýý, õèéöòýé õàâòãàé áà áººðºíõèé ãàí-òºìºð äàìæóóëàã÷èéã õýðýãëýíý. Õèéìýë ãàçàðäóóëãûã áóäàæ áîëîõã¿é. Õèéìýë ãàí-òºìºð ãàçàðäóóëãûí ãàçàðäóóðûí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà õýìæýýã äîîð õàâñàðãàâ.

* * * *

Áººðºíõèé (ñàâààí) ãàçàðäóóëãûí ãîë÷, ìì 6-10 (öàéðäààã¿é áîë 10 ìì, öàéðäñàí áîë 6 ìì) Òýãø ºíöºãò ãàçàðäóóðûí îãòëîë, ìì2 48 Òýãø ºíöºãò ãàçàðäóóðûí çóçààí, ìì 4 ªíöºã òºìºð ãàíãèéí çóçààí, ìì 4

1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õóâüä õýâòýý ãàçàðäóóëàã÷èéí îãòëîëûã õàëóóíä òýñâýðëýõ ÷àíàðààð, òóõàéëáàë, õàëàëòûí çºâøººðºãäºõ òåìïåðàòóðûã 400 Ñ áàéõààð òîîöîæ àâàõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãûã äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîéí ¿éë÷ëýëýýð ¿ðãýëæ õàòàæ áàéäàã õóóðàé õºðñºíä òàâèõûã õîðèãëîíî. Õýâòýý ãàçàðäóóëãûí øóóäóóã õàéðãà, áàðèëãûí õîã àãóóëààã¿é íýãýí òºðëèéí çººëºí õºðñººð áóëàõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóðûã çýâðýëýýñ õàìãààëàõûí òóëä òîîöîîíû áà àæèëëàõ õóãàöààã õàðãàëçàí ò¿¿íèé îãëîëûã íýìýãä¿¿ëýõ, öàéðäàæ òàâèõ, öàõèëãààí õàìãààëàëò õýðýãëýõ çýðýã àðãà õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. Õèéìýë ãàçàðäóóëãàíä öàõèëãààí äàìæóóëàõ áåòîí, ò¿¿íèé òºìºð àðìàòóðûã àøèãëàæ áîëíî. Ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷ 1.6.46. Íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷ààð þóíû ºìíº íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷, äàìæóóëàõ óòàñûã àøèãëàõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë, ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷ààð: 1. ýíý çîðèëãîîð òàòàãäàõ äàìæóóëàõ óòàñ, 2. áàðèëãûí òºìºðëºã á¿òýýö áà õèéö: òàòàíã (ôåðì), áàãàíà, 3. òºìºð áåòîí áàðèëãûí õèéö áà ñóóðèéí õýëõýýñ (àðìàòóð), 4. ¿éëäâýðëýëèéí çîðèóëàëòòàé ìåòàëë (òºìºð) á¿òýýö: êðàíû çàì, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õýðëýã (êàðêàñ), ãàëåðåé, òàëáàé, ëèôòèéí õóäàã, ºðã¿¿ð, ýëåâàòîð, ñóâãèéí õ¿ðýý ã.ì. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

52

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5. öàõèëãààíû óòàñ ñ¿âëýñýí ãàí õîîëîé, 6. êàáåëèéí õºíãºí öàãààí á¿ðýýñ, 7. øèí (òóóøèí)-èé ìåòàëë ãàäðàãà áà òóëààñíû á¿òýýö: òºìºð õàéðöàã áà öàõèëãààí òîíîãëîëûí øëàíãàí õàíöóéâ÷, ãóóðñ 8. Õàëóóí áà òýñðýìòõèé õîëüö, ñóâàãæèëò áà òºâëºðñºí äóëààöóóëãûí äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ áóñàä á¿õ òºðëèéí çîðèóëàëòûí áàéíãûí èë òàâèãäàõ äàìæóóëàõ õîîëîéíóóäûã òóñ òóñ àøèãëàæ áîëíî. Äýýð äóðüäñàí äàìæóóëàã÷ áà á¿òýýöèéí ýñýðã¿¿öýë íü ýíý á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàæ, á¿õ óðòûíõàà òóðø öàõèëãààí õýëõýýíèé òàñðàëòã¿é ÷àíàðûã õàäãàëæ áàéâàë ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí öîðûí ãàíö äàìæóóëàã÷ áîëîõ òóë çýâðýëýýñ õàìãààëâàë çîõèíî. 1.6.47. Õîîëîéò äàìæóóëàã÷èéí áà öàõèëãààí óòàñ á¿õèé ºëãºìºë õýöíèé ìåòàëë á¿ðýýñ, òóñãààðëàãûí çîðèóëàëòòàé õîîëîéí ìåòàëë á¿ðýýñ ò¿¿í÷ëýí ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí óòàñ, êàáåëèéí õóÿã áà òóãàëãàí á¿ðýýñèéã ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷ààð àøèãëàõûã õîðèãëîíî. Õàðèí ýíý çîðèëãîîð çºâõºí êàáåëèéí òóãàëãàí á¿ðýýñèéã õîòûí öàõèëãààí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíèé 380/220 Â-èéí ºðãºòãºëèéí ¿åä àøèãëàæ áîëîõ þì. Ìåòàëë õîëáîîñíû áàðèâ÷ (ìóôò), õàéðöàã íü êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðõ¿¿ë, õóÿãòàé íü ãàãíààñàí áà áîîëòîí õîëáîîñîîð íÿãò õîëáîãäñîí çîõèíî. 1.6.48. ¯çëýã õèéõýä õÿëáàð áàéõ ¿¿äíýýñ íîéëûí ñóäàë, êàáåëèéí á¿ðýýñ íü òºìºð áåòîí á¿òýýö äýýã¿¿ð, ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéã ãàí õîîëîé, õàéðöàãàíä òàòàõ íü ò¿ãýýìýë áèø þì. Ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìààñ 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîëä ºãºõ ñàëáàðëàãûã øóóä õàíàíä, øàëàí äîîãóóð îð÷èíû õîðòîé ¿éë÷èëãýýíýýñ õàìãààëæ ÿìàð íýã çàëãààñã¿é õèéõ ¸ñòîé. Ãàäíû òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéã ãàçðààð, øàëààð áóþó òåõíîëîãèéí òîíîãëîëûí ñóóðü, òàëáàéí çàõààð òàâèõûã çºâøººðíº. Òóñãààðëàãàã¿é õºíãºí öàãààí äàìæóóëàõ óòñûã ãàçàðäóóëãûí áîëîí íîéëûí õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòààð àøèãëàæ ¿ë áîëíî. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëä ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéã õ¿ñíýãò 1.6.1-ä çààñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿éãýýð ñîíãîæ àâàõ ¸ñòîé. ÀØ-ûí íîéëûí õàìãààëàëòûí áà íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷èéí (õºíäëºí) îãòëîëûã ä¿ðìèéí 2.4-ä çààñíûã ìºðäëºã áîëãîí ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéí õàìãèéí áàãà õýìæýý Äàìæóóëàã÷èéí íýð Á¿ðýýñã¿é äàìæóóëàã÷: îãòëîë, ìì2 äèàìåòð, ìì Á¿ðýýñòýé äàìæóóëàã÷ îãòëîë, ìì2 Íýã åðºíõèé õàìààëàëòûí á¿ðýýñòýé êàáåëèéí ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí ñóäàë, îãòëîë, ìì2 ªíöãèéí ãàí: çóçààí, ìì Òóóçàí ãàí: îãòëîë, ìì2 çóçààí, ìì2 Óñ, õèé äàìæóóëàõ õîîëîé, (ãàí) õàíûí çóçààí, ìì Íèìãýí õàíàòàé ãàí õîîëîé, õàíûí çóçààí, ìì

Çýñ

Õºíãºí öàãààí


Áàéøèí äîòîð

Ãàí: Ãàäíû òîíîãëîëä

Ãàçàðò

4 -

6 -

5

6

10

1,5

2,5

-

-

-

1 -

2,5 -

2 24 3

2,5 48 4

4 48 4

-

-

2,5

2,5

2,5

2,5

õýðýãëýõã¿é

-

-

1,5

1.6.49. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëàõ äàìæóóëàã÷èéí îãòëîëûã ñîíãîõäîî ò¿¿ãýýð íýã ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí õàìãèéí èõ ã¿éäýë ã¿éõýýð áóþó äàìæóóëàã÷èéí õàëàëò íü 400 Ñ-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ íºõöºëèéã áàðèìòëàíà.


53

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.6.50. 1 êÂ õ¿ðòýë áà äýýø õ¿÷äýëèéí, òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëàõ äàìæóóëàã÷èéí öàõèëãààí äàìæóóëàö (äàìæóóëàõ ÷àäâàð) íü ôàçûí óòàñíû äàìæóóëàãèéí 1/3-ààñ áàãàã¿é, îãòëîë íü õ¿ñíýãò 1.6.1-ä ºãñºí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. Õàðèí 25 ìì2-ààñ áàãà çýñ, 35 ìì2-ààñ áàãà õºíãºí öàãààí, 120 ìì2-ààñ áàãà îãòëîëòîé ãàí äàìæóóëàã÷ õýðýãëýõ íü òîõèðîìæã¿é ãýæ ¿çýæ áàéíà. ¯éëäâýðèéí áàéðàíä èéì ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìûã 100 ìì2-ààñ áàãàã¿é òýãø ºíöºãò áà áººðºíõèé îãòëîëòîé ãàí äàìæóóëàã÷ààð õèéõèéã çºâøººðíº. 1.6.51. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîãëîëä àâààðèéí õýñãèéã àâòîìàòààð òàñëàõ áîëîìæèéã õàíãàõ çîðèëãîîð ôàçûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéí öàõèëãààí äàìæóóëàã (äàìæóóëàõ ÷àäâàð) íü èõ áèåòýé áîãèíî çàëãàëò áîëîõ ¿åèéí áóþó íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã 1) õàìãèéí îéðõîí ãàë õàìãààëóóðûí õàéëàìòãàé òàâèëûí õýâèéí ã¿éäëýýñ 3 äàõèí, 2) ã¿éäëýýñ óðâóó õàìààðàëòàé òîäîðõîéëîìæ á¿õèé àâòîìàò òàñëóóðûí òîõèðóóëàãàã¿é ñàëãàâ÷ (ðàñöåïèòåëü, release, tripping)èéí õýâèéí ã¿éäëýýñ 3 äàõèí, òîõèðóóëãàòàé ñàëãàâ÷èéí ã¿éäëèéí òàâèëààñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõààð ñîíãîõ ¸ñòîé. Çºâõºí öàõèëãààí ñîðîíçîí ñàëãàâ÷òàé àâòîìàò òàñëóóðààð õýëõýýã õàìãààëæ áàéõàä ºãºãäñºí äàìæóóëàã÷èéí öàõèëãààí äàìæóóëàö íü àãøèí çóóðûí ñàëãàõ ã¿éäëèéí ñàâëàëòûã òîîöñîí áà íººöèéí êîýôôèöèåíò 1,1-ýýð ¿ðæñýí òàâèëààñ äîîãóóð áèø áàéâàë çîõèíî. Çàâîäûí ºãºãäºë áàéõã¿é òîõèîëäîëä 100 À õ¿ðòýë õýâèéí ã¿éäýëòýé àâòîìàò òàñëóóðûí õóâüä òàâèëòàé õàðüöóóëñàí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí äàâòàëò íü 1,4-ººñ áàãàã¿é, 100 À-ààñ èë¿¿ õýâèéí ã¿éäýëòýé àâòîìàò òàñëóóðûí õóâüä 1,25-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéí á¿ðýí äàìæóóëàö (äàìæóóëàõ ÷àäâàð) íü á¿õ òîõèîëäîëä ôàçûí óòàñíû äàìæóóëàãèéí 50 %-ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîãëîëä äýýðõ (1.6.9-èéí) øààðäëàãûã õàíãàõûí òóëä íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàõ óòñûã ôàçûí óòàñíû õàìò áóþó øóóä îéðîëöîî áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 1.6.52. Íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷èéã àæëûí ã¿éäëèéí ¿ðãýëæëýõ óòãààð òîîöîîëæ ñîíãîõ áà ôàçûí óòàñíû òóñãààðëàãàòàé èæèë òóñãààðëàãà á¿õèé óòñûã õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Õýðýâ íîéëûí àæëûí áà õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷ààð èæ á¿ðäìýë øèíèé ãàäðàãà áà ñóóðèéí á¿òýýö, èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèí, ò¿¿í÷ëýí êàáåëèéí õºíãºí öàãààí áà òóãàëãàí á¿ðýýñ õýðýãëýñýí òîõèîëäîëä èéì òóñãààðëàãûã çààâàë øààðäàõã¿é. Õýâèéí îð÷èíòîé ¿éëäâýðèéí áàéðàíä íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷ íü 1.6.40-èéí ç¿éëä çààñíààð áàãà ÷àäëûí íýã ôàçûí íýã õýðýãëýã÷èéí òýæýýëä çîðèóëñàí øèí äàìæóóëàã÷èéí ìåòàëë á¿òýýö, ãàí õîîëîé, èõ áèå áà òóëààñûã àøèãëàæ áîëíî. Òóõàéëáàë, 42 Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä, ñîðîíçîí àñààãóóð áà àâàëöóóð (êîíòàêòîð, contactor)-ûí íýã îðîîìãèéã ôàçûí õ¿÷äýëä õîëáîõ, öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýã áà êðàíû óäèðäëàãà, äîõèîëëûí õýëõýýã ôàçûí õ¿÷äýëä õîëáîõ òîõèîëäîëä õýðýãëýíý. 1.6.53. Íýã ôàçûí áà òîãòìîë ã¿éäëèéí çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã õîëáîñîí íîéëûí àæëûí óòñûã íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñ áîëãîí õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Èéì öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí õóâüä ãóðàâ äàõü óòñûã õýðýãëýõ áºãººä ñàëáàðëàãûí ñàìáàð, õàéðöàã, ùèòíèé øèãòã¿¿ð á¿õèé õàâ÷ààðò òóñä íü õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. 1.6.54. Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéí õýëõýýíä ñàëãàõ õýðýãñýë áà ãàë õàìãààëóóð òàâèõ øààðäëàãã¿é. Íîéëûí àæëûí óòàñ íü íýãýí çýðýã íîéëòóóëãûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ áàéãàà õýëõýýíä íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷òàé õàìò õ¿÷äýëòýé áàéñàí á¿õ óòñûã íýãýí çýðýã òàñëàõ õàìãààëàëòûí òàñëóóð òàâüæ áîëíî. Õàðèí íýã òóéëò òàñëóóðûã íîéëûí àæëûí óòñàíä áèø, ôàçûí óòñàíä òàâèõ íü ç¿éòýé. Øóãàìûí íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã ººð øóãàìààñ òýæýýãäýæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîãëîëûã íîéëòóóëàõàä àøèãëàæ áîëîõã¿é. Ãýðýëò¿¿ëãèéí øóãàìûí íîéëûí àæëûí óòñûã õýðýâ òýäãýýð øóãàì íü íýã òðàñôîðìàòîðààñ òýæýýãäýæ, äàìæóóëàö íü ýíý á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë ººð øóãàìààñ òýæýýãäýæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîãëîëûã íîéëòóóëàõàä àøèãëàæ áîëíî. ªºð øóãàìûí àæëûí íºõöºëä íîéëûí àæëûí óòàñíû òàñðàõ áîëîìæèéã ¿ã¿éñãýõ áà íîéëûí àæëûí áà ôàçûí óòñûã õàìòàä íü òàñëàõ õàìãààëàëòûí òàñëóóð õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Õîðòîé îð÷èíã¿é õóóðàé áàéðàíä ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã øóóä õàíàíä áýõýëæ òîãòîîõ íü ç¿éòýé. Õàðèí ÷èéãòýé, íîéòîí áà îíöãîé íîéòîí áàéðàíä áîëîí õîðòîé îð÷èíä ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã õàíàíààñ 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä õºíäèéð¿¿ëýõ òºä¿¿ë (çàäåëêà) òàâüæ óãñðàõ íü ç¿éòýé. Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã á¿õ òºðëèéí õèìèéí ¿éë÷ëýë, á¿õ òºðëèéí ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëæ ºãºõººñ ãàäíà õàíà, ñààäûã íýâòðýõ ¿åä íü çàëãààñ õèéõã¿é, çºâõºí òºä¿¿ë òàâèâàë çîõèíî. Áàéøèíãèéí îðóóëãûí õýñýãò òàíèõ òýìäýã òàâèíà. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

54

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã õîëáîõ 1.6.55. Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã õîîðîíä íü íàéäâàðòàé àâàëöààòàé áàéëãàõ çîðèëãîîð ãàãíóóðààð ãàãíàæ õîëáîõ íü ç¿éòýé. Õîðòîé íºõöºëã¿é áàéðàíä áóþó ãàäíû òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã ÓÑÒ-ûí øààðäëàãûí äàãóó çîõèõ àíãèëàëààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Åðäèéí ¿ðãýëæèéí ãàçàðäóóëãàòàé (ãàí õîîëîé ã.ì.) ãàçàðäóóëãûí äàìæóóëàã÷èéã õîëáîõ áàéð áà àðãà íü àæëûí ¿åä ãàçàðäóóðûã ñàëãàõàä ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéí òîîöîîíû óòãà íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíä áàéõ õýðýãòýé. ¯¿íèé òóëä óñ õàíãàìæèéí õîîëîé, õààëò, õýìæ¿¿ðèéã ãàçàðäóóëãûí õýëõýýíèé òàñðàëòã¿é áàéäëûã õàäãàëàõ ¿¿äíýýñ òîéðóó äàìæóóëàã÷ààð õ¿ðýýëýí õîëáîæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã öàõèëãààí òîíîãëîëûí õýñýãòýé õîëáîõäîî áîîëòîí áà ãàãíóóðàí õîëáîîñ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Õîëáîîñíû àâàëöàà íü ñóëðàõ, çýâðýëä îðîõã¿é áàéõààñ ãàäíà ¿çëýã õèéõýä õÿëáàð áàéâàë çîõèíî. Çººâðèéí öàõèëãààí òîíîã, òºõººðºìæ. 1.6.56. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà íü íýã á¿ðýýñýíä ôàçûí óòàñíû õàìò (ãóðàâ äàõü óòàñ íü íýã ôàçûí áà òîãòìîë ã¿éäëèéí õýðýãñýëä, äºðºâ äýõ íü ãóðâàí ôàçûí õýðýãñýëä) áàéðëàæ, öàõèëãààí òîíîãëîëûí òóñãàé àâàëöàà áóþó øèãòã¿¿ðò õîëáîãäîõ ¸ñòîé. Îãòëîë íü ôàçûí óòàñíû îãòëîëòîé òýíö¿¿ áàéæ áîëíî. Ýíý çîðèëãîîð íýã á¿ðýýñýíä áàéðëàõ íîéëûí àæëûí óòàñûã àøèãëàæ áîëîõã¿é. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãûí êàáåëü áà óòàñíû ñóäàë íü ¿éëäâýðèéí çîðèóëàëòòàé çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýëä 1,5 ìì2, àõóéí öàõèëãààí õýðýãñýëä 0,75 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé óÿí çýñ óòàñ áàéâàë çîõèíî. Òóðøèëòûí áà øèíæèëãýýíèé çîðèóëàëòòàé òºõººðºìæèéí çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéã òýäãýýðèéí àæèëëàõ ¿å, õóãàöààíààñ ¿ë õàìààðóóëàí áàéíãûí áà òóñãàé ãàçàðäóóëãà õèéæ ºãºõ áà 1.6.34 çààëòûí äàãóó ºãºãäñºí îãòëîëòîé óÿí, çýñ êàáåëü áàéõ ¸ñòîé. 1.6.57. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí òýæýýë õîëáîõ øèãòã¿¿ðò óðòàñãàñàí êàáåëü áà óòñàí äàìæóóëàã÷ õýðýãëýæ áîëîõ áà øèãòã¿¿ðò íü ãàçàðäóóëàõ áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã õîëáîõ òóñãàé îðóóëãà (àâàëöàà) õèéæ ºãíº. Øèãòã¿¿ðò õîëáîîñîíä ñýðýý õîëáîãäîõîä ýõëýýä ãàçàðäóóëãûí àâàëöàà çàëãàãäñàíû äàðàà ôàçûí àâàëöàà õ¿ðýõýýð õèéãäýõ ¸ñòîé. Àâàëöààíû ñàëàõ äàðààëàë íü ýñðýãýýð áàéíà. Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãûí çººâðèéí óðòàñãàõ óòàñíû ñóäàë íü ÿëãàãäàõààð ºíãº, øèíæòýé áàéâàë çîõèíî. Í¿¿äëèéí öàõèëãààí òºõººðºìæ 1.6.58. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õýðýãëýã÷äèéã ñóóðèí áà òºâëºðñºí öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ð (öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåì)-ýýñ õàìààðàëã¿éãýýð öàõèëãààíààð õàíãàõ çîðèóëàëòòàé (áàãà ÷àäëûí) ¿¿ñã¿¿ðèéã öàõèëãààíû áèåý äààñàí í¿¿äëèéí ¿¿ñã¿¿ð ãýíý. Í¿¿äëèéí öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ð íü áàéíãûí ñóóðèí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã òýæýýõ çîðèóëàëòòàé. Õàðèí í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãñýë íü ñóóðèí áà áàéíãûí öàõèëãààíû ¿¿ñã¿¿ðýýñ ã¿í ãàçàðäóóëñàí áóþó òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýãýýð òýæýýë àâ÷ áîëíî. 1.6.59. Í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí òýæýýëèéã ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé áàéíãûí áà í¿¿äëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýñ àâàõäàà íîéëòóóëãûã äàâòàí ãàçàðäóóëãàòàé íîéëòóóëãàòàé õîñëóóëàõ, õàìãààëàëòûí òàñëàëò áóþó íîéëòóóëãûã õàìãààëàëòûí òàñëàëòòàé õîñëóóëàõ çýðýã õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýý àâáàë çîõèíî. Í¿¿äëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã íîéëòóóëãà õèéõäýý ôàçûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã 1.6.40-èéí çààëòûã ìºðäëºã áîëãîí ñîíãîæ àâàõ ¸ñòîé. Í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéã òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé áàéíãûí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýõäýý õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãûã òºõººðºìæèéí áà öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðèéí èõ áèå áóþó õàìãààëàëòûí òàñëàëòòàé õîñëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýíý òîõèîëäîëä í¿¿äëèéí òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü 1.6.26, 1.6.31 çààëòûí äàãóó õèéãäýõ ¸ñòîé. Ôàçûí áà ìåòàëë õîëáîîñ (äàìæóóëàã÷)ûí äàìæóóëàõ ÷àäâàðûã 1.6.40 çààëòûã áàðèìòëàí öàõèëãààí òîíîãëîëûí õî¸ð ôàçûí áîãèíî çàëãàëò ÿíç á¿ðèéí èõ áèåòýé áîëîõ íºõöºëººð òîîöîæ àâíà. Í¿¿äëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé í¿¿äëèéí áèå äààñàí ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýõ íºõöºëä ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæ íü íýã òóéëò áîãèíî çàëãàëò èõ áèåòýé áîëîõîä ºìíºõèéí àäèë ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéí áà õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëèéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãûã


55

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ýñýðã¿¿öëèéí óòãûã àíõààð÷ õèéâýë ò¿¿íèé ýñýðã¿¿öëèéã 25 Îì-îîñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Ýíýõ¿¿ õýìæýýã ä¿ðìèéí 1.6.40-ûí çààëò áèåëýãäýõ íºõöºëä íýìýãä¿¿ëæ áîëíî. Í¿¿äëèéí òîíîã òºõººðºìæèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéã áèå äààñàí í¿¿äëèéí ýõ ¿¿ñâýðýýñ òýæýýõäýý ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí ãóðàâ áà äºðâºí óòàñòàé ñ¿ëæýýíèé íåéòðàë, íýã ôàçûí ã¿éäëèéí õî¸ð óòàñòàé ñ¿ëæýýíèé ãàðãàëãààñ àâàõ áà ä¿ðìèéí äàãóó òóñãààðëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý òîõèîëäîëä õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãà íü çºâõºí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýñ àâàõûã çºâøººðºõ áà õàðèí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí ãàçàðäóóëãûí çîðèóëàëòòàé ãàçàðäóóëàõ äàìæóóëàã÷ààð ò¿¿íèé èõáèåèéí ìåòàëë õîëáîîñûã àøèãëàæ áîëíî. Òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé áèå äààñàí í¿¿äëèéí öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýãäýõ í¿¿äëèéí öàõèëãààí òºõººðìæèéí õóâüä äàðààõ íºõöºë¿¿äýä õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãà õèéõ øààðäëàãàã¿é. ¯¿íä: 1. Õýðýâ öàõèëãààí ýð÷èìèéí ¿¿ñã¿¿ð áà öàõèëãààí õýðýãëýã÷ íü íýã í¿¿äëèéí ñóóðèí äýýð, òýäãýýðèéí èõ áèå õîîðîíäîî ìåòàëë õîëáîîñòîé, ººð õýðýãëýã÷ òýæýýãäýýã¿é áîë, 2. Õýðýâ 2-îîñ èë¿¿ã¿é õýðýãëýã÷ çºâõºí òýäãýýðò çîðèóëñàí öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýãäýæ, õîîðîíäûí àëñëàëò íü 50 ì-ýýñ èõã¿é , ¿¿ñã¿¿ð, õýðýãëýã÷èä íü õîîðîíäîî ìåòàëë õîëáîîñòîé áàéâàë , 3. Õýðýâ ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü èõ áèåòýéãýý íýã òóéëò áîãèíî çàëãàëòûí ¿åèéí õ¿ðýëöýõ õ¿÷äëýýð òîîöîîëîãäîæ, ýñýðã¿¿öýë íü ¿ðãýëæ õÿíàëòòàé áàéõ òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëýýñ èõ áîë ãàçàðäóóëãà õèéõ øààðäëàãàã¿é. 1.6.60. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä, òîíîã òºõººðºã, õýðýãñëèéí èõ áèå íü öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðèéí èõ áèåòýé íàéäâàðòàé ìåòàëë (òºìºðëºã)-ààð õîëáîîòîé áàéâàë çîõèíî. Ýíýõ¿¿ ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ð, í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí õîîðîíäîõ ìåòàëë õîëáîîñîíä äàìæóóëàã÷èéí íü õóâüä: 1. Íîéëûí àæëûí óòàñòàé ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýýíä êàáåëèéí òàâ äàõü ñóäëûã, 2. Íîéëûí àæëûí óòàñã¿é ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýýíä êàáåëèéí äºðºâ äýõ ñóäëûã, 3. Íýã ôàçûí ñ¿ëæýýíä êàáåëèéí ãóðàâ äàõü ñóäëûã òóñ òóñ àøèãëàæ áîëíî. Ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷, òîíîãëîëûí èõ áèåèéí õîëáîîñíû óòàñ çýðýã íü ä¿ðìèéí äàãóó çýñ ãîë÷òîé, óÿí, íýã åðºíõèé á¿ðýýñýíä ôàçûí óòàñòàé èæèë îãòëîëòîé áàéâàë çîõèíî. Õàðèí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä èõ áèåèéí ìåòàëë õîëáîîñíû ãàçàðäóóëàõ óòàñ íü ôàçûí óòàñíààñ òóñäàà áàéõ áà 2,5 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé áàéõûã çºâøººðíº. Áèåý äààñàí ãóðâàí ôàçûí öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðèéí íîéëûí àæëûí óòàñûã ãåíåðàòîðûí ñààðìàãààñ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ùèòíèé õàâ÷óóð õ¿ðòýëõ çàéíä ãàçàðäóóëãûí óòàñ áîëãîí àøèãëàæ áîëíî. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýë 1.6.61. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí òýæýýëèéã 380/220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýíý. Òóõàéí áàéðûí îíöëîã, õ¿ì¿¿ñ ã¿éäýëä íýðâýãäýõ àþóëûí ò¿âøèíòýé óÿëäóóëàí çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéã øóóä ñ¿ëæýýíýýñ, ýñâýë õóâààã÷ áà áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëàí àâíà. Èë¿¿ àþóëòàé áóþó îíöãîé àþóëòàé áàéð áîëîí ãàäíûí çîðèóëàëòûí òîíîã òºõººðºìæèíä õóâüñàõ ã¿éäëèéí 42 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéã äàâõàð á¿ðýýñòýé, ýñâýë õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýãäýýã¿é íºõöºëä çààâàë ãàçàðäóóëæ, íîéëòóóëãà õèéæ ºãíº. 1.6.62. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà íü öàõèëãààí òîíîãëîëûí èõ áèåèéã çàëãàâ÷èéí ñýðýýíèé (óðòàâòàð) àâàëöààòàé õîëáîñîí óÿí äàìæóóëàõ óòàñíû ôàçûí ñóäàëòàé õàìò íýãýí á¿ðõ¿¿ëä áàéðëàõ òóñãàé ñóäàë (íýã áà òîãòìîë ã¿éäëèéí õýðýãëýã÷èéí õóâüäãóðàâäàõ, ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí õýðýãëýã÷èéí õóüâä- äºðºâäýõ)-ààð õýðýãæèíý. Ýíý ñóäëûí õºíäëºí îãòëîë íü ôàçûí ñóäëûí îãòëîëòîé òýíö¿¿ áàéíà. Ýíý çîðèëãîîð íýã á¿ðõ¿¿ëä áàéãàà íîéëûí àæëûí óòàñ àøèãëàõûã õîèãëîíî. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí ãàçàðäóóëãà, íîéëòóóëãàíä àøèãëàõ óòàñ áà êàáåëèéí ñóäëûí îãòëîë íü ¿éëäâýðèéí õýðýãëýã÷èéí õóâüä 1.5 ìì2ààñ áàãàã¿é, àõóéí õýðýãëýã÷èéí õóâüä 0.75 ìì2-ààñ áàãàã¿é, óÿí çýñ óòàñ áàéâàë çîõèíî. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéã çàëãàâ÷èéã øèãòã¿¿ðýí (øòåïñåëü) ¿¿ðýíä õîëáîõîä ôàçûí àâàëöàà íü ãàçàðäëàãûí àâàëöààíû äàðàà çàëãàãäàõ, ñàëãàõàä ýñðýã áàéõààð õèéõýýñ ãàäíà çàëãàâ÷èéí èõ áèå íü òºìºðëºã õèéöòýé áîë ãàçàðäóóëãûí àâàëöààíä öàõèëãààí õîëáîîòîé áàéõ ¸ñòîé. Çººâðèéí õýðýãñýëèéí ãàçàðäóóëãà, íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñ íü ÿëãàãäàõ øèíæòýé áàéâàë çîõèíî.


56


Á¯ËÝÃ 1.7 ÖÀÕÈËÃÀÀÍ Õ¯ËÝÝÍ ÀÂÀÕ, Õ¯ËÝÝËÃÝÍ ªÃªÕ ÒÓÐØÈËÒÛÍ ÍÎÐÌ

Åðºíõèé çààëò 1.7.1. 500 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîëûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì áà õýðýãëýã÷äýä øèíýýð àøèãëàëòàíä îðóóëàõäàà ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí øààðäëàãûí äàãóó õ¿ëýýí àâàõ-ºãºõ õýìæèëòòóðøèëòûã ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ íîðìä õàìðàãäààã¿é öàõèëãààí òîíîãëîëûã õ¿ëýýí àâ÷-ºãºëöºõ òóðøèëòûã ÿâóóëàõäàà ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûã ìºðäëºã áîëãîíî. 1.7.2. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöûí öàõèëãààí àâòîìàòèê, ðåëå õàìãààëàëòûí òºõººðºìæèéã òîãòîîí áàòàëñàí çààâðààð øàëãàíà. Öàõèëãààí äàìæëàãûí áà áóñàä õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí àâòîìàòèê, õàìãààëàëòûã ìºðäºæ áàéãàà áàòàëñàí çààâðûí äàãóó øàëãàõ ¸ñòîé. 1.7.3. Ýíýõ¿¿ á¿ëýãò àâ÷ ¿çñýí òóðøèëòààñ ãàäíà á¿õ öàõèëãààí òîíîãëîëûí ìåõàíèê õýñãèéí àæèëëàãààã ¿éëäâýðèéí áîëîí óãñðàëòûí çààâðûí äàãóó øàëãàõ ¸ñòîé. Òóõàéí òîíîãëîë á¿ðä õàðãàëçàõ á¿õ òóðøèëòûí ä¿íã àâ÷ ¿çñýíèé ¿íäñýí äýýð òîíîãëîëûí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûí ä¿ãíýëòèéã ãàðãàõ çàìààð àêò ¿éëäýæ àøèãëàëòàíä ºãíº. 1.7.4 Ìºðäºæ áóé íîðì, íîðìàòèâûí áàðèìò áè÷èã, ¿éëäâýðèéí çààâàð, ýíýõ¿¿ íîðìòîé çîõèöîõ á¿õ õýìæèëò, òóðøèëòûí çîõèõ àêò, ïðîòîêîëûã óãñðàëò ÿâóóëñàí, ò¿¿í÷ëýí ç¿ãøðýëòòîõèðóóëãà õèéñýí õ¿ì¿¿ñ (òóðøèëòûí áàã) öàõèëãààí òîíîãëîëûã àøèãëàëòàíä îðóóëàõûí ºìíº á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. 1.7.5 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé á¿õ öàõèëãààí òîíîãëîëûã çààâàë ºíäºðñãºñºí (íýìýãä¿¿ëñýí) õ¿÷äýëýýð òóðøèíà. Õàðèí òóðøèëòûí òóñãàé òºõººðºìæ áàéãàà áîë 35 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîëä ýíý á¿ëýãò çààñíààñ ãàäíà ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèëò ÿâóóëæ áîëíî. Õýâèéí õ¿÷äýëòýé òîíîãëîë, òóñãààðëàã÷, ò¿¿íä õýðýãëýãäýõ ºíäºðñãºñºí õýâèéí õ¿÷äýëòýé òºõººðºìæèéã òóõàéí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí òóñãààðëàãûí àíãèëàëòàé çîõèöîõ îéðîëöîî íîðìîîð ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèæ áîëíî. Íèéë¿¿ëýã÷èéí áóñàä çààëò áàéõã¿é áîë öàõèëãààí áºõ áàò íü ýíý á¿ëýãò àâ÷ ¿çñýí íîðìîîñ äîîãóóð áàéãàà, ãàäààä îðíóóäûí öàõèëãààí òîíîãëîëûí òóñãààðëàãûã (ýðãýëäýã÷ ìàøèíààñ áóñàä) ¿éëäâýðèéí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí 90% -òàé òýíöýõ õ¿÷äýëýýð òóðøèõ ¸ñòîé. 1.7.6 ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëòýé àïïàðàòóóäûí òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèíèéí òóñãààðëàãûí òóðøèëòòàé õàìòàä íü ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä òóðøèëòûí õàìãèéí áàãà õ¿÷äýëòýé òîíîãëîëûí íîðìîîð òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã ñîíãîí àâàõûã çºâøººðíº. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí òóñãààðëàãûí çàðèì íýã òºðëèéí òóðøèëòûã ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð ÿâóóëàõûí ºìíº òýäãýýðò õîëäáîãäîõ áóñàä òºðëèéí òóðøèëò õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. 1.7.7 ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé, 1 êÂ õ¿÷äýëòýé òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã 2.5 êÂ-ûí ìåãàîììåòðýýð òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí 1 ìèíóòûí õýìæèëòýýð îðëóóëæ áîëîõ þì. Ýíý íºõöºëä ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü ìºðäºãäºæ áóé íîðìîîñ áàãà áàéâàë ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé, 1 êÂûí õ¿÷äýëýýð òóðøèëòûã çààâàë ÿâóóëíà. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí 60 Â-îîñ äýýø àæëûí õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé õ¿÷äýëýýð çààâàë ÿâóóëàõ ¸ñòîé. 1.7.8

Ýíýõ¿¿ á¿ëýãò äàðààõ íýð òîìü¸îã õýðýãëýõ áîëíî. ¯¿íä:

1. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë –òóðøèëòûí òîäîðõîé íºõöºëä öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàäààä äîòîîä òóñãààðëàãûã 1 ìèíóòûí (áóþó 5 ìèíóò) òóðøèä áàðèõ ¸ñòîé. Ïðàêòèêèéí õóâüä ñèíóñëýã, 50 Ãö äàâòàìæòàé õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ óòãà.


57

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2. Õýâèéí òóñãààðëàãàòàé öàõèëãààí òîíîãëîë –àÿíãà õàìãààëàëòûí åðäèéí õýìæýýíä àòìîñôåðèéí õýò õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýëä îðîõã¿é öàõèëãààí òºõººðºìæèíä õýðýãëýõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîë. 3. Õºíãºð¿¿ëñýí òóñãààðëàãàòàé öàõèëãààí òîíîãëîë –àòìîñôåðèéí õýò õ¿÷äýëèéí àìïëèòóä óòãûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí àìïëèòóä óòãààñ õýòðýõã¿é áîëòîë õÿçãààðëàõ àÿíãà õàìãààëàëòûí òóñãàé òºõººðºìæººð òîíîãëîñîí áóþó àòìîñôåðèéí õýò õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýëä ¿ë îðäîã öàõèëãààí òºõººðºìæ¿¿äýä õýðýãëýõýä çîðèóëàãäñàí öàõèëãààí òîíîãëîë. 4. Àïïàðàòóóä (àïïàðàò õýðýãñýë)–á¿õ àíãèëàëûí õ¿÷äýëèéí òàñëóóð, õóóðàé ñàëãóóð, çààãëàâ÷, áîãèíî çàëãóóð, ãàë õàìãààëóóð, öàõèëóóð, ã¿éäýë õÿçãààðëàã÷ ðåàêòîðóóä, êîíäåíñàòîð, ýêðàí÷èëñàí (õàëõàâ÷òàé) äàìæóóëàã÷, äàìæóóëàõ óòàñ. 5. Íîðì÷ëîãäîîã¿é õýìæèãäýõ õýìæèãäýõ¿¿í –íîðìûí çààëòàíä ¿íýìëýõ¿é óòãà íü çààãäààã¿é õýìæèãäýõ¿¿í. Ýíý òîõèîëäîëä òîäîðõîéëîìæ íü ñàéòàð ìýäýãäýæ áàéäàã íýãýí òºðëèéí òîíîãëîë äýýð õèéãäñýí èæèëõýí õýìæèëòèéí ä¿íòýé áóþó áóñàä òóðøèëòûí ä¿íòýé æèøèõ çàìààð òîíîãëîëûí òºëºâ áàéäëûí ¿íýëýëòèéã ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé. 6. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí õ¿÷äýëèéí àíãèëàë –òóõàéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã àæèëëàãààíä çîðèóëñàí öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåìèéí õýâ (íîìèíàëü)-èéí õ¿÷äýë. Ñèíõðîí ãåíåðàòîð, êîìïåíñàòîð 1.7.9 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 1 ÌÂò-ààñ èõ ÷àäàëòàé ñèíõðîí ãåíåðàòîð, ò¿¿í÷ëýí ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã ýíý ç¿éëèéí á¿ðýí õýìæýýíä òóðøèõ ¸ñòîé. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 1 ÌÂò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé ãåíåðàòîðûã ýíý ç¿éëèéí 1-5, 7-15-ä çààñíààð òóðøèõ ¸ñòîé. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ãåíåðàòîðûã òýäãýýðèéí ÷àäëààñ õàìààðóóëàõã¿éãýýð ýíý ç¿éëèéí 2, 4, 5, 8, 10-14-ä çààñíààð òóðøèõ ¸ñòîé. 1. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãåíåðàòîðûã õàòààëò (õàòààëãà) õèéõã¿éãýýð çàëãàõ áîëîìæèéã òîäîðõîéëîõ. Ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí ñòàòîðûí êîìïàóíä, òåðìîðåàêòèâ, õîíãèî ìàÿãèéí òóñãààðëàãûã çàéëøã¿é õàòààõ àñóóäëûã øèéäâýðëýõäýý ÁÍáÄ-èéí çààëòûã ìºðäëºã áîëãîíî. Öààñ-òîñîí òóñãààðëàãàòàé ãåíåðàòîðûã çàéëøã¿é õàòààõäàà ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûã áàðèìòàëíà. Øóãàìàí áèøèéí êîýôôèöèåíò íü 3-ààñ èõ, òóñãààðëàãûí áóñàä òîäîðõîéëîìæ (R60/R15 áà R60) òîãòîîãäñîí íîðìûã õàíãàæ áàéâàë ÒÃÂ-300 ìàÿãèéí òóðáîãåíåðàòîðûã õàòààõã¿éããýð çàëãàõûã çºâøººðíº. 2. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü õ¿ñíýãò 1.7.1-ä ¿ç¿¿ëñýí óòãààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.1 Òóñãààðëàãûí çºâøººðºãäºõ ýñýðã¿¿öýë Òóðøèãäàõ îáúåêò 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ñòàòîðûí îðîîìîã (ôàç á¿ð íü èõ áèåòýéãýý õàðüöàíãóé áà áóñàä ãàçàðäóóëñàí ôàçòàé òóñäàà ) 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ñòàòîðûí îðîîìîã (ôàç á¿ð íü èõ áèåòýé õàðüöàíãóé áà áóñàä ãàçàðäóóëñàí ôàçòàé òóñäàà )

Ðîòîðûí îðîîìîã


Ìåãàîììåòð èéí õ¿÷äýë, êÂ

Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 10 - 30 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 0,5 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é

1

2,5

1 (0,5 çºâøººðíº )

58

ÁÍáÄ-èéí øààðäëàãàòàé çîõèöñîí áàéõ ¸ñòîé. Óñàí õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýëèéã óñã¿é áàéõàä ñòàòîðûí îðîîìîãò ãàäíûí õºðãºëòèéí ñèñòåìýýñ òóñãààðëàñàí, óñ öóãëóóëãûí êîëëåêòîðûã ìåãàîììåòðèéí ýêðàíòàé õîëáîñîí ¿åä õýìæäýã 10 - 30 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 0,5 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 20 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 20 êÎì, 75 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 2 êÎì-îîñ äîîøã¿é áàéõ äàëä òóéëòàé ðîòîðûã àøèãëàëòàíä îðóóëàõûã çºâøººðíº.

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ãåíåðàòîðûí õîëõèâ÷, ºäººã¿¿ð

1

Ãîëûí óñòºðºã÷èéí íÿãòðóóëãà ÒÂÂ ñåðèéí òóðáîãåíåðàòîðûí àãààðæóóëàã÷èéí ñàìáàð, ùèò

1 1

ÒÃÂ ñåðèéí òóðáîãåíåðàòîðûí àãààðæóóëàã÷èéí ñàìáàð, ùèò

1

Ñòàòîðûí ãàíãèéí õ¿ðýëöýæ áîëîõ òàòëàãûí òóñãààðëàõ áîîëò ÒÃÂ ñåðèéí òóðáîãåíåðàòîðûí äóõ, äèôôóçîð

1

Ãåíåðàòîðûí äóëààíû èíäèêàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîð: Ñòàòîðûí îðîîìãèéí äàì õºðãºëòòýé Ñòàòîðûí îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé Ãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí õýëõýý áà ºäººã¿¿ð (ðîòîðûí îðîîìîãã¿é áà öàõèëãààí ìàøèíû ºäººã÷)

Òîñ öóãëóóëàõ õîîëîé á¿ðýí öóãëóóëàãäñàí ¿åä ñóóðèéí õàâòàíòàé õàðüöàíãóé õýìæñýí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë ãèäðîãåíåðàòîðò 0,3 ÌÎì, òóðáîãåíåðàòîðò 1 ÌÎì–îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é Àãààðæóóëàã÷èéí õàãàñ ñàìáàð õîîðîíä áà äîòîîä ñàìáàðòàé õàðüöàíãóé òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 0,5 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äèôôóçîðûí õýñã¿¿äèéí õîîðîíä õýìæñýí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 1 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é

0,5

Äóõíû õî¸ð òàë, äîòîîä ñàìáàð áà äóõ, äîòîîä ñàìáàð áà äèôôóçîð, äèôôóçîðûí àðûí äèñê áà íÿãòðóóëàã÷ õîîðîíä õýìæñýí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 1 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàã÷ óòàñíóóäûí ýñýðã¿¿öýëòýé õàìòàä íü õýìæñýí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 1 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàã÷ óòàñíóóäûí ýñýðã¿¿öýëòýé õàìòàä íü õýìæñýí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 0,5 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé.

0,25 0,5 1 (0,5 áàéõûã çºâøººðíº)

Õîëáîãäñîí á¿õ àïïàðàòóðûí ýñýðã¿¿öýëòýé õýìæñýí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 1 ÌÎì-îî áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé.

3. Ôàçààð õýðýõ (ø¿¿ðýõ) ã¿éäëèéí õýìæèëòòýé ºíäºðñãºñºí øóëóóòãàìàë õ¿÷äýëýýð ñòàòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Èõ áèåòýé õîëáîãäñîí ñàëàà áóþó áóñàä ôàçóóäûã òóñ á¿ðò íü ñàëàà áóþó ôàç á¿ðèéã òóðøèæ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Ãåíåðàòîðûí õèéöèéí õóâüä òóðøèëò ÿâóóëàõ áîëîìæòîé ãýæ ¿çâýë óñàí õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí òóðøèëòûã ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé. Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí áàéæ áîëîõ õýìæýýíèé óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.2-ò ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 1.7.2 Ñèíõðîí ãåíåðàòîðûí áà êîìïåíñàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìãèéã øóëóóòãàñàí (òîãòìîë) õ¿÷äýëýýð òóðøèõ Ãåíåðàòîðûí (ÌÂò) áà êîìïåíñàòîðûí (ÌÂÀ) ÷àäàë 1-ýýñ áàãà 1 áà ò¿¿íýýñ èõ

Õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ Á¿õ õ¿÷äýë 3,3 õ¿ðòýë 3,3-ààñ äýýø 6,6 õ¿ðòýë 6,6-ààñ äýýø

Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí àìïëèòóä óòãà, êÂ 2,4UÕÝÂ+1,2 2,4UÕÝÂ+1,2 3UÕÝÂ 2,4UÕÝÂ+3,6

ÒÃÂ-300 ìàÿãèéí òóðáîãåíåðàòîðûí òóðøèëòûã ñàëààãààð ã¿éöýòãýíý. ÒÃÂ-200 áà ÒÃÂ-300 ìàÿãèéí ãåíåðàòîðûí øóëóóòãàñàí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã òýäãýýð ãåíåðàòîðûí àøèãëàëòûí çààâðûí äàãóó ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Õ¿÷äýëýýñ ø¿¿ðýëò (õýðýõ)-èéí ã¿éäëèéí õàìààðñàí ìóðóéã áàéãóóëàõûí òóëä ø¿¿ðýëòèéí ã¿éäëèéã õýìæèõäýý 0,2UÌÀÕ-ààñ UÌÀÕ õ¿ðòýë òýíö¿¿ øàòëàëààð àâñàí øóëóóòãàñàí õ¿÷äýëèéí òàâààñ äîîøã¿é óòãà òóñ á¿ðò íü ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Ãàðãàí àâñàí òîäîðõîéëîìæ (õàðàêòåðèñòèê)-èíä ÁÍáÄ-èéí äàãóó ¿íýëýëò ºãºõ íü ç¿éòýé. 4. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóñãààðëàãûã òóðøèõ. Òóðøèëòûã õ¿ñíýãò 1.7.3-ä ¿ç¿¿ëñýí äàðààëëààð õ¿÷äëèéí íîðìûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Èõ áèåòýé õîëáîãäñîí ñàëàà áóþó áóñàä ôàçóóäàä òóñ á¿ðò íü ñàëàà áóþó ôàç á¿ðèéã òóðøèæ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà íü 1 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

59

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ¯éëäâýðèéí ìºðäëºã áîëãîíî.

äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèëò ÿâóóëàõäàà äàðààõ çààëòûã

à) Ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã ñòàòîð äàõü ðîòîðûí îðîëò õ¿ðòýë ÿâóóëàõûã çºâëºæ áàéíà. Õýðýâ ãèäðîãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí óãñðàëò áà õîëáîîñóóä óãñðàëòûí òàâöàí äýýð áàéðëàõ áà óëìààð ñòàòîð íü õîíãèë (öîîíîã)-ä á¿ðýí óãñàðìàë áàéäëààð òàâèãäàõààð áàéâàë ò¿¿íèé òóñãààðëàãûã õî¸ð äàõèí òóðøèõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë, óãñðàëòûí òàâöàí äýýðõ óãñðàëòûí äàðàà áà ñòàòîðûã õîíãèëä áàéðëóóëñàíû äàðàà ñòàòîð äàõü ðîòîðûí îðîëò õ¿ðòýë ã.ì. Õ¿ñíýãò 1.7.3

Ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûí îðîîìãèéã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé õ¿÷äýëýýð òóðøèõ Òóðøèãäàõ îáúåêò Ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîã

Á¿õ àïïàðàòóðòàé õîëáîãäîõ ãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí õýëõýý ªäººëòèéí ðåîñòàò Íóì óíòðààõ ðåçèñòîð Ãàçàðäóóëàã÷ ðåçèñòîð Ñèíõðîí ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîã (óãñðàëòûí áàéðàíä ã¿éöýòãýõ, ñèíõðîí ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãà áà îðîîìãèéã á¿ðýí óãñàðñíû ýöýñò ã¿éöýòãýõ)

Èë òóéëòàé ðîòîðûí îðîîìîã

Äàëä òóéëòàé ðîòîðûí îðîîìîã

Öàõèëãààí ìàøèíû òîäîðõîéëîìæ ×àäàë 1 ÌÂò õ¿ðòýë, õýâèéí õ¿÷äýë 100 Â-îîñ äýýø ×àäàë 1 ÌÂò-ààñ èõ, õýâèéí õ¿÷äýë 3,3 êÂ õ¿ðòýë ×àäàë 1 ÌÂò-ààñ èõ, õýâèéí õ¿÷äýë 3,3 êÂ-îîñ èõ 6,6 êÂ õ¿ðòýë -

Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ 1,6UÕÝÂ +0,8 ãýõäýý 1,2îîñ áàãàã¿é 1,6UÕÝÂ +0,8 2UÕÝÂ 1

×àäàë 1 ÌÂò –ààñ èõ, õýâèéí õ¿÷äýë 6,6 êÂ-îîñ äýýø

1 2 1,5UÕÝÂ ãåíåðàòîðûí 1,6UÕÝÂ +2,4

×àäàë 1 ÌÂò õ¿ðòýë, õýâèéí õ¿÷äýë 100 Â-îîñ äýýø ×àäàë 1 ÌÂò-ààñ èõ, õýâèéí õ¿÷äýë 3,3 êÂ õ¿ðòýë ×àäàë 1 ÌÂò-ààñ èõ, õýâèéí õ¿÷äýë 3,3 êÂ-îîñ èõ 6,6 êÂ õ¿ðòýë ×àäàë 1 ÌÂò –ààñ èõ, õýâèéí õ¿÷äýë 6,6 êÂ-îîñ äýýø -

2UÕÝÂ +1 ãýõäýý 1,5-ààñ áàãàã¿é 2UÕÝÂ +1

-

2,5UÕÝÂ 2UÕÝÂ +3 7,5UÕÝÂ ãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí, ãýõäýý 1,1ýýñ áàãàã¿é áà 2,8-ààñ èõã¿é 1 (¿éëäâýðëýã÷èéí òåõíèêèéí íºõöºëèéí øààðäëàãàòàé çºð÷èëäºõã¿é òîõèîëäîëä)

Òóðøèëòûí ¿åä ìàøèíû äóõíû õýñãèéí òºëºâ áàéäëûã òóðáîãåíåðàòîðò õàæóóãèéí ñàìáàðûã àâñàí ¿åä, ãèäðîãåíåðàòîðò ñàëõèëóóðûí öîíõ íýýëòòýé ¿åä àæèãëàõ ¸ñòîé. á) Óñàí õºðãºëòòýé ìàøèíû ñòàòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã 75 êÎì/ñì-ýýñ áàãàã¿é õóâèéí ýñýðã¿¿öýëòýé, õýâèéí çàðöóóëàëòòàé, õºðãºëòèéí ñèñòåìä íýðìýë óñààð ýðãýëò õèéæ áàéõ ¿åä ÿâóóëáàë çîõèíî. â) 10 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìãèéã 1 ìèíóòûí òóðø ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøñàíû äàðàà òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã ãåíåðàòîðûí õýâèéí õ¿÷äýë õ¿ðòýë áóóðóóëæ ñòàòîðûí îðîîìãèéí äóõíû õýñãèéí êîðîí (òèòýìëýëò)-ûã àæèãëàõûí òóëä 5 ìèíóòûí òóðø áàðèõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä ñàëàíãàä öýã¿¿äèéí òºâëºðñºí õýñýãò óëààí, øàð ºíãèéí ãýðýë, óòàà, æèéðýã Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

60

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 (áàíäàæ)-íèé óóãèëò çýðýã ¿çýãäýë àæèãëàãäàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Öýíõýð, öàãààí ãýðýë ãàðàõûã çºâøººðíº. ã) Òóðáîãåíåðàòîðûí ðîòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã ðîòîðûí ýðãýëòéí äàâòàìæ õýâ (íîìèíàë)-èéí ¿åä ã¿éöýòãýíý. 5. Ýñýðã¿¿öëèéã òîãòìîë ã¿éäëýýð õýìæèõ. Ýñýðã¿¿öëèéã òîãòìîë ã¿éäëýýð õýìæèõ ¿åèéí ýñýðã¿¿öëèéí õýëáèéëò (õàçàéëò)-èéí çºâøººðºãäºõ íîðìûã õ¿ñíýãò 1.7.4-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 1.7.4 Òîãòìîë ã¿éäëýýð õýìæèõ ¿åèéí ýñýðã¿¿öëèéí õýëáèéëòèéí çºâøººðºãäºõ óòãà Òóðøèãäàõ îáúåêò Ñòàòîðûí îðîîìîã (ôàç á¿ðèéã áîëîí ñàëààã òóñàä íü õýìæèõ)

Ðîòîðûí îðîîìîã

ªäººëòèéí ðåîñòàò, óíòðààõ ðåçèñòîð

ñîðîíçîí

îðíûã

Íîðì ßíç á¿ðèéí ôàçóóäûí îðîîìãèéí õýìæèãäñýí ýñýðã¿¿öýë õ¿éòýí òºëºâòýé áàéõàä áèå áèåíýýñýý 2%-îîñ èõ áàéõ ¸ñã¿é. Õèéöèéí îíöëîãîîñ õàìààð÷ çàðèì òºðëèéí ãåíåðàòîðûí ñàëààíóóäûí õîîðîíäîõ ýñýðã¿¿öëèéí ÿëãàà 5% õ¿ð÷ áîëíî. Îðîîìãèéí õýìæèãäñýí ýñýðã¿¿öýëèéí ÿëãàà òóõàéí ¿éëäâýðëýã÷ýýñ õàìààð÷ 2%-îîñ èõ áàéõ ¸ñã¿é. Èë òóéëòàé ðîòîðûí õýìæèëòèéã òóéë òóñ á¿ðò áà õîñîîð íü ÿâóóëíà. Òóõàéí ¿éëäâýðëýã÷èéí ºãºãäëººñ ýñýðã¿¿öýëèéí ÿëãàà 10%-îîñ èõ áàéõ ¸ñã¿é.

6. Ðîòîðûí îðîîìãèéí ýñýðã¿¿öëèéã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé õóâüñàõ ã¿éäëýýð õýìæèõ. 1 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäàëòàé ãåíåðàòîðò ýíý òóðøèëòûã ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé. Õýâèéí ýðãýëòèéí äàâòàìæèéã îðóóëààä ýðãýëòèéí äàâòàìæèéí ãóðàâ-äºðâºí øàòëàëä, ìºí õºäºëãººíã¿é ¿åä 220 Âîîñ èë¿¿ã¿é õ¿÷äýëýýð õýìæèëòèéã ÿâóóëíà. Èë òóéëòàé ìàøèíû õóâüä õºäºëãººíã¿é òºëºâáàéäàëä õîëáîëòûã õºíäèéð¿¿ëýýã¿é áàéõ ¿åä òóéë òóñ á¿ðò íü áîëîí õîñîîð íü õýìæèëò ÿâóóëíà. Òóõàéí ¿éëäâýðëýã÷ýýñ áîëîí òóéëóóäûí äóíäàæ ýñýðã¿¿öýëýýñ õàìààð÷ õýìæèãäñýí óòãûí õýëáèéëò (õàçàéëò) íü õýìæèëòèéí íàðèéâ÷ëàëûí õÿçãààðò îðøèõ ¸ñòîé. 7. Ãåíåðàòîðûí ðîòîð áà ñòàòîðûí õîîðîíäîõ àãààðûí çàâñàð (çàéö)-ûã õýìæèõ. Òºðºë á¿ðèéí ãåíåðàòîðûí çààâàðò èë¿¿ õàòóó íîðì çààãààã¿é áîë ò¿¿íèé äèàìåòðèéí äàãóóõ ýñðýã öýã¿¿ä äàõü àãààðûí çàâñàð äàðààõ õýìæýýíýýñ èë¿¿ã¿é ÿëãààòàé áàéæ áîëíî. Òóõàéëáàë, äàìæóóëàã÷ (äàìæóóëàõ óòàñ) íü øóóä õºðãºëòòýé 150 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òóðáîãåíåðàòîðûí õóâüä äóíäàæ óòãûí 5%, Áóñàä òóðáîãåíåðàòîðò 10%, Ãèäðîãåíåðàòîðò 20% áàéæ áîëíî. Èë òóéëòàé ìàøèíû àãààðûí çàâñàðûí õýìæèëòèéã á¿õ òóéëóóäûí äîð ÿâóóëàõ ¸ñòîé. 8. ªäººëòèéí ñèñòåìèéã òóðøèõ, øàëãàõ. Öàõèëãààí ìàøèíû ºäººã÷èéí òóðøèëò, øàëãàëòûã 1.7.10-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. Õàãàñ äàìæóóëàã÷èí ºíäºð äàâòàìæèéí ºäººã÷èéí òóðøèëò, øàëãàëòûã ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 9. Ãåíåðàòîðûí õàìààðàìæèéã òîäîðõîéëîõ. à) Ãóðâàí ôàçûí áîãèíî õîëáîëò. Ã¿éäëèéã õýâèéí óòãà õ¿ðòýë ººð÷èëæ õàìààðàìæèéã àâíà. ¯éëäâýðèéí õàìààðàìæààñ ÿëãàãäàõ õýëáèéëò íü õýìæèëòèéí íàðèéâ÷ëàëûí õÿçãààðò îðøèæ áàéõ ¸ñòîé. Õýìæñýí õàìààðàìæèéí áóóðàëò íü õýìæèëòèéí íàðèéâ÷ëàëààñ õýòýðñýí áîë ðîòîðûí îðîîìîãò îðîîäîñ õîîðîíäûí õîëáîëò (áîãèíî çàëãàëò) áàéãààã ãýð÷èëíý. Òðàíñôîðìàòîðòîé áëîêîîð àæèëëàæ áóé ãåíåðàòîðûí áîãèíî çàëãàëòûí õàìààðàìæèéã á¿õ áëîêîîð íü àâíà. ¯éëäâýðèéí ñòåíä äýýð òóðøñàí ïðîòîêîë áàéãàà áîë òðàíñôîðìàòîðòîé áëîêîîð àæèëëàæ áóé ãåíåðàòîðûí ººðèéíõ íü õàìààðàìæèéã òóðøèëòààð òîäîðõîéëîõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. ¯éëäâýðèéí äàãàëäàõ õàìààðàìæ áàéõã¿é áîë õººëòèéí õºäºëã¿¿ðã¿é ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí õàìààðàìæèéã ã¿éëòèéí ¿åä àâ÷ áîëíî. á) Õîîñîí ÿâàëò. Òóðáîãåíðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õýâèéí äàâòàìæòàé ¿åä õýâèéí õ¿÷äýëèéí 130% õ¿ðòýë, ãèäðîãåíåðàòîðûí õýâèéí õ¿÷äýëèéí 150% õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéã ºðãºæ õîîñîí ÿâàëòàíä ã¿éöýòãýíý. Òóðáîãåíåðàòîð áà ãèäðîãåíåðàòîðûí õîîñîí ÿâàëòûí õàìààðàìæèéã áóóðóóëñàí äàâòàìæòàé ¿åä íü ñòàòîðûí îðîîìãèéí õ¿÷äýëèéã õýâèéí óòãûí 1,3 äàõèíààñ õýòð¿¿ëýõã¿éãýýð ºäººëòèéí ã¿éäëèéí õýâèéí óòãà õ¿ðòýë àâàõûã çºâøººðíº. Ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õàìààðàìæèéã ã¿éëòèéí ¿åä íü àâàõûã çºâøººðíº. Òðàíñôîðìàòîðòîé áëîêîîð àæèëëàæ áóé ãåíåðàòîðûí õóâüä áëîêèéí õîîñîí ÿâàëòûí õàìààðàìæèéã (òðàíñôîðìàòîðààð õÿçãààðëàõ) ãåíåðàòîð íü õýâèéí õ¿÷äýëèéí 1,15 õ¿ðòýë ºäººãäºæ áàéõ ¿åä àâàõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîðààñ áëîêîîð õîëáîãäñîí ãåíåðàòîðûí ººðèéíõ íü õîîñîí ÿâàëòûí õàìààðàìæèéã ¿éëäâýðèéí òóðøèëòûí ïðîòîêîë áàéãàà áîë àâàõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Õîîñîí ÿâàëòûí Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

61

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàìààðàìæèéí ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäëººñ õýëáèéõ õàçàéëòûã íîðì÷ëîõã¿é. Ãýõäýý õýìæèëòèéí íàðèéâ÷ëàëûí õÿçãààðò áàéõ ¸ñòîé. 10. Îðîîäîñ õîîðîíäûí òóñãààðëàãûã òóðøèõ. Òóðáîãåíðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õýâèéí äàâòàìæòàé ¿åä õýâèéí õ¿÷äýëèéí 130% õ¿ðòýë, ãèäðîãåíåðàòîðûí õýâèéí õ¿÷äýëèéí 150% õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéã ºðãºæ õîîñîí ÿâàëòàíä òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý. Òðàíñôîðìàòîðòîé áëîêîîð àæèëëàæ áóé ãåíåðàòîðûí õóâüä 9-ð çààëòûã ìºðäºõ íü ç¿éòýé. Ýíý ¿åä ôàç á¿ðèéí õ¿÷äýëèéí òýãøõýìèéã øàëãàíà. Òóðøèëòûã õàìãèéí èõ õ¿÷äýëòýé íºõöºëä 5 ìèíóò ¿ðãýëæë¿¿ëæ áîëíî. Îðîîäîñ õîîðîíäûí òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã õîîñîí ÿâàëòûí õàìààðàìæèéã àâàõòàé íýãýí çýðýã ÿâóóëàõûã çºâëºìæ áîëãîíî. 11. Äîðãèëòûã õýìæèõ. Ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûí õîëõèâ÷èéí ãóðâàí ÷èãëýëä õýìæèãäñýí äîðãèëò (õýëáýëçëèéí õî¸ðëîñîí àìïëèòóä), ÷è÷èðãýý áà òýäãýýðèéí ºäººã÷èéí äîðãèëò íü õ¿ñíýãò 1.7.5-ä ¿ç¿¿ëñýí óòãààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.5 Ñèíõðîí ãåíåðàòîð, êîìïåíñàòîð áà òýäãýýðèéí ºäººã÷èéí õîëõèâ÷èéí äîðãèëòûí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ óòãà Ðîòîðûí õýâèéí ýðãýëòèéí äàâòàìæ, ìèí-1 Äîðãèëò, ìêì

30001 40

1500-5002 70

375-214 100

187 150

100 õ¿ðòýë 180

150 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé áëîê ãåíåðàòîðûí õóâüä äîðãèëò 30 ìêì õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 750-1000 ìèí-1 ðîòîðûí ýðãýëòèéí äàâòàìæòàé ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õóâüä äîðãèëò 80 ìêì õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 12. Õºðãºëòèéí ñèñòåìèéã òóðøèõ øàëãàõ. ¯éëäâýðèéí çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. 13. Òîñ õàíãàìæèéí ñèñòåìèéã òóðøèõ øàëãàõ. ¯éëäâýðèéí çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. 14. Ãåíåðàòîð (êîìïåíñàòîð)-ûí àæèëëàãààíû ¿åä õîëõèâ÷èéí òóñãààðëàãûã øàëãàõ. Ãîëûí òºãñãºë¿¿äèéí õîîðîíä, ìºí òóñãààðëàñàí õîëõèâ÷èéí èõ áèå áà ñóóðèéí õàâòàíãèéí õîîðîíäîõ õ¿÷äýëèéã õýìæèõ çàìààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä õîëõèâ÷ áà ñóóðèéí õàâòàíãèéí õîîðîíäîõ õ¿÷äýë íü ãîëûí òºãñãºë¿¿äèéí õîîðîíäîõ õ¿÷äýëýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿÷äýë¿¿äèéí õîîðîíäîõ çºð¿¿ 10%-îîñ èõ áàéâàë òóñãààðëàãà ãýìòýëòýéã ãýð÷èëíý. 15. Ãåíåðàòîð (êîìïåíñàòîð)-ûã à÷ààëëûí äîð òóðøèõ. À÷ààëàë íü õ¿ëýýí àâàõ-ºãºõ òóðøèëòûí áîëîìæîîð òîäîðõîéëîãäîõ ¸ñòîé. Òóõàéí à÷ààëàëòàé ¿åä ñòàòîðûí õàëàëò ïàñïîðòûí ºãºãäºëòýé çîõèöîæ áàéâàë çîõèíî. 16. Ðîòîðûí õýëõýýíèé àâòîìàòààð íóì óíòðààã÷ (ÀÍÓ) ñàëãàãäàõ ¿åä ¿ëäýãäýë õ¿÷äýëèéã õýìæèõ. ¯ëäýãäýë õ¿÷äýëèéí óòãà íîðì÷ëîãäîõã¿é. 17. Ãåíåðàòîðûí õóãàöààíû òîãòìîë áà èíäóêòèâ ýñýðã¿¿öëèéã òîäîðõîéëîõ. Ãåíåðàòîðûí õóãàöààíû òîãòìîë áà èíäóêòèâ ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íîðì÷ëîãäîõã¿é. Òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèí 1.7.10 Ä¿ðýìä 440 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, 200 êÂò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèíóóäûã ýíý ç¿éëèéí 2, 2, 4, 8 –ä çààñíààð, áóñäûã 3, 4,à, 5-ä çààñíààð òóðøèõ ¸ñòîé. Ñèíõðîí ãåíåðàòîðûí ºäººã÷ áà êîìïåíñàòîðûã ýíý ç¿éëèéí 1-6, 8-ä çààñíààð òóðøèíà. Óãñðàõ ãàçàðò çàäãàé áàéäëààð èðñýí ìàøèíû õýìæèëòèéã ýíý ç¿éëèéí 7-ä çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýíý. 1. Òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèíûã õàòààõã¿éãýýð çàëãàõ áîëîìæèéã òîäîðõîéëîõ. ÁÍáÄèéí çààëòûí äàãóó ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. 2. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã ìàøèíû æèéðýã (áàíäàæ), èõ áèåòýé õàðüöàíã¿é, ìºí îðîîìãóóäûí õîîðîíä 1 êÂ õ¿÷äýëòýé ìåãàîììåòðýýð õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü äàðààõ õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé: Îðîîìãóóäûí õîîðîíä áà îðîîìîã á¿ð èõ áèåòýé õàðüöàíãóé 10-30 Ñ òåìïåðàòóðòàé áàéõàä 0,5 ìÎì; ßêîðûí áàíäàæèéã (ºäººã÷ººñ ãàäíà) íîðì÷ëîõã¿é. ªäººã÷èéí ÿêîðûí æèéðýã íü 1 ìÎì áàéíà. 3. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóñãààðëàãûã õýìæèõ. Òóðøèëòûã õ¿ñíýãò 1.7.6-ä ¿ç¿¿ëñýí íîðìûí äàãóó ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã 1 ìèíóòûí õóãàöààíä ¿éë÷ë¿¿ëíý. 4. Òîãòìîë ã¿éäëýýð ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

62


à) ªäººëòèéí îðîîìîã. Ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëººñ 2%-îîñ èõã¿é, ãýõäýý ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. á) ßêîðûí îðîîìîã (êîëëåêòîðûí ÿëòàñóóäûí õîîðîíä). Ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü áèå áèåíýýñýý 10%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.6 Òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèíû òóñãààðëàãûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé õ¿÷äýëýýð òóðøèõ Òóðøèãäàõ îáúåêò Òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèíû îðîîìîã (ñèíõðîí ìàøèíû ºäººã÷ººñ áóñàä) Ñèíõðîí ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð)-ûí ºäººã÷èéí îðîîìîã Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí ºäººã÷èéí îðîîìîã ßêîðûí æèéðýã áóþó áàíäàæ Ðåîñòàò áà àñààëò òîõèðóóëàõ ðåçèñòîð (ºäººëòèéí õýëõýýòýé íü õàìò òóðøèëòûã ÿâóóëæ áîëíî)

Öàõèëãààí ìàøèíû òîäîðõîéëîìæ Õýâèéí õ¿÷äýë 100 Â õ¿ðòýë ×àäàë 1ÌÂò õ¿ðòýë, õýâèéí õ¿÷äýë 100 Â-îîñ äýýø ×àäàë 1 ÌÂò-ààñ äýýø, õýâèéí õ¿÷äýë 100 Â-îîñ äýýø -

Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ 1,6 UÕÝÂ+0,8 1,6 UÕÝÂ+0,8, áàéõ áîëîâ÷ 1,2-îîñ áàãàã¿é 1,6 UÕÝÂ+0,8 8UÕÝÂ áàéõ áîëîâ÷ 1,2-îîñ áàãàã¿é, 2,8-ààñ èõã¿é 8UÕÝÂ áàéõ áîëîâ÷ 1,2-îîñ áàãàã¿é 1 1

-

â) Ðåîñòàò áà àñààëò òîõèðóóëàõ ðåçèñòîðóóä. Åðºíõèé ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ áà ãàãíààñíû á¿òýí áàéäëûã øàëãàíà. Ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü ¿éëäâýðèéíõýýñ 10%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. 5. Õîîñîí ÿâàëòûí õàìààðàìæèéã àâàõ áà îðîîäñûí òóñãààðëàãûã òóðøèõ. Òîãòìîë ã¿éäëèéí ãåíåðàòîðûí òóðøèëòûã õýâèéí õ¿÷äýëèéí 130% õ¿ðòýë. ºäººã÷èéí òóðøèëòûã õàìãèéí èõ áóþó ¿éëäâýðýýñ òîãòîîñîí õ¿÷äýëä õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéã ºñãºæ ã¿éöýòãýíý. Äºðâººñ äýýø òîîíû òóéëòàé ìàøèíû îðîîäîñûí òóñãààðëàãûã òóðøèõ ¿åä çýðýãöýý êîëëåêòîðóóäûí õîîðîíäîõ äóíäàæ õ¿÷äýë 24 Â-îîñ äýýøã¿é áàéõ ¸ñòîé.Îðîîäñûí òóñãààðëàãûã òóðøèõàä ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 5 ìèíóò. 6. À÷ààëëûí õàìààðàìæèéã àâàõ. Ãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí õýâèéí ã¿éäëèéí óòãààñ äîîøã¿é óòãà õ¿ðòýë ºäººã÷èéí õàìààðàìæèéã àâíà. ¯éëäâýðèéí õàìààðàìæààñ õýëáèéõ õýìæýýã íîðì÷ëîõã¿é. 7. Òóéëóóäûí õîîðîíäîõ àãààðûí çàâñàðûã õýìæèõ. Äèàìåòðèéí äàãóó ýñðýã îðøèõ öýã¿¿äýä çàâñðûí õýìæýý áèå áèåíýýñý çàâñðûí äóíäàæ õýìæýýíýýñ 10%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. 300 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òóðáîãåíåðàòîðûí ºäººã÷ä ýíý ÿëãàà 5%-îîñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 8. À÷ààëûí äîð áà õîîñîí ÿâàëòàíä òóðøèõ. ¯éëäâýðèéí áà çóðàã òºñëèéí ºãºãäºëòýé õàðãàëçàõ õ¿÷äýë, ýðãýëòèéí äàâòàìæèéí òîõèðóóëàõ õÿçãààðûã òîäîðõîéëîõ ¸ñòîé. À÷ààëàëòàé àæèëëàæ áàéãàà ¿åä î÷ ¿¿ñýëòèéí çýðýãëýëèéã øàëãàæ, õ¿ñíýãò 1.7.7-ä ºãñºíèé äàãóó õóâèàðààð ¿íýëíý. Õ¿ñíýãò 1.7.7 Êîëëåêòîðûí î÷ ¿¿ñýëòèéí òîäîðõîéëîìæ Î÷íû çýðýãëýë 1 1,25 1,5

Î÷íû çýðýãëýëèéí òîäîðõîéëîìæ Î÷ ¿¿ñýõã¿é, î÷ëîõã¿é Ùåòêîíû áàãàõàí õýñýãò ñóëõàí öýãýýð î÷ëîõ Ùåòêîíû áàãàõàí õýñýãò ñóëõàí î÷ëîõ


63

Ùåòîê, êîëëåêòîðûí òºëºâ Ùåòêîí äýýðõ ºíãºð, õàã, êîëëåêêòîðò õàðëàëò áàéõã¿é Ìºí àäèë Êîëëåêòîðûí ãàäàðãóóã áåíçèíýýð àð÷èõàä õÿëáàðõàí


2

Áîãèíî õóãàöààíû à÷ààëëûí ò¿ëõýö, õýò à÷ààëëûí ¿åä ùåòêîíû çàõóóäààð á¿õýëäýý î÷ëîõ

3

Ùåòêîíû á¿õ çàõóóäààð õóðö öàöàðñàí èõ õýìæýýíèé î÷ëîëò ÿâàãäàõ. Ýíý ¿åä ùåòêà, êîëëåêòîðûí áàéäàë öààø íü àæèëëóëæ áîëîõîîð áàéâàë øóóä çàëãàõ (ðåîñòàòíû øàòëàëã¿é) áóþó öàõèëãààí ìàøèíû ðåâåðñ õèéõèéã çºâøººðíº.

àðèëàõ, õàðëàñàí ìºð¿¿ä êîëëåêòîðò ¿¿ñýõ, ìºí ùåòêîí äýýð ºíãºð, õàã àæèãëàãäàõ Áåíçèíýýð êîëëåêòîðûí ãàäàðãóóã àð÷èõàä àðèëàõã¿é õàðëàñàí ìºð¿¿ä êîëëåêòîðò ãàðàõ, ò¿¿í÷ëýí ùåòêîí äýýð ºíãºð, õàã òîãòîõ Áåíçèíýýð êîëëåêòîðûí ãàäàðãóóã àð÷èõàä àðèëàõã¿é ¿ëýìæ èõ õýìæýýíèé õàðëàëò êîëëåêòîð äýýð ¿¿ñýõ, ò¿¿í÷ëýí ùåòîê ãýìòýõ, ºíãºðòºõ, õàãòàõ

¯éëäâýðýýñ î÷ëîõ çýðýãëýëèéã òóñãàéëàí çààãààã¿é áîë òýð íü õýâèéí ãîðèìä 1,5–ààñ äýýøã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð 1.7.11 Á¿õ òºðëèéí 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ýíý ç¿éëèéí 2, 4,á, 10, 11-èéí äàãóó òóðøèõ ¸ñòîé. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð¿¿äèéã ýíý ç¿éëèéí 1-4, 7, 9-11-èéí äàãóó òóðøâàë çîõèíî. Çàäãàé áàéäëààð óãñðàëòàíä èð¿¿ëñýí á¿õ õºäºëã¿¿ðèéã ýíý ç¿éëèéí 5,6,8-èéí äàãóó òóðøèíà. 1. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã õàòààõã¿éãýýð çàëãàõ áîëîìæèéã òîäîðõîéëîõ. Ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí 3-ð õýñýãò çààñàí ÁÍáÄ-èéí çààëòûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 2. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ óòãà 1-ä çààñàí çààâðûí øààðäëàãàòàé çîõèöîæ áàéõ ¸ñòîé. Áóñàä òîõèîëäîëä òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë õ¿ñíýãò 1.7.8.-ä ¿ç¿¿ëñýí íîðìòîé çîõèöîæ áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.8 Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ õýìæýý Òóðøèãäàõ îáúåêò 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ñòàòîðûí îðîîìîã Ôàçûí ðîòîðòîé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áà ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí ðîòîðûí îðîîìîã

Òåðìîèíäèêàòîð 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí õîëõèâ÷

Ìåãàîììåòðèéí õ¿÷äýë, êÂ 1 0,5

0,25 1

Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 10-30 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 0,5 ì Îì-îîñ áàãàã¿é 10-30 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 0,2 ìÎì-îîñ áàãàã¿é (äàëä òóéëòàé ðîòîðò +20 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 20 êÎì áóþó +75 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä 2 êÎì –îîñ áàãàã¿é áàéõûã çºâøººðíº.) Íîðì÷ëîõã¿é Íîðì÷ëîõã¿é (òîñ äàìæóóëàã÷èéã á¿ðýí óãñàðñàí ¿åä ñóóðèéí õàâòàíòàé õàðüöàíãóé õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý)

3. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã á¿ðýí á¿ðä¿¿ëæ óãñàðñàí áàéäàëä ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Èõ áèåòýé íü õàðüöóóëàõàä íºãºº õî¸ð íü êîðïóñòàé õîëáîãäñîí áàéõàä ôàç á¿ðèéã òóñàä íü ñòàòîðûí îðîîìãèéí òóðøèëòûã ÿâóóëíà. Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.9-ä ¿ç¿¿ëýâ. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé.


64

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 1.7.9 Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé õ¿÷ýëýýð òóðøèõ Òóðøèãäàõ îáúåêò Ñòàòîðûí îðîîìîã

Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí ðîòîðûí îðîîìîã Ôàçûí ðîòîðòîé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ðîòîðûí îðîîìîã Ðåîñòàò áà àñààëò òîõèðóóëàõ ðåçèñòîð Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí îðíûã óíòðààõ ðåçèñòîð

Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí òîäîðõîéëîìæ ×àäàë 1 ÌÂò õ¿ðòýë, õýâèéí õ¿÷äýë 1 êÂ-îîñ äýýø ×àäàë 1 ÌÂò –ààñ äýýø, õýâèéí õ¿÷äýë 3.3 êÂ õ¿ðòýë ×àäàë 1 ÌÂò-ààñ äýýø, õýâèéí õ¿÷äýë 3,3 êÂ-îîñ äýýø 6,6 êÂ õ¿ðòýë ×àäàë 1 ÌÂò-ààñ äýýø, õýâèéí õ¿÷äýë 6,6 êÂ-îîñ äýýø -

Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ 1,6 UÕÝÂ+0,8 1,6 UÕÝÂ+0,8 2 UÕÝÂ 1,6 UÕÝÂ+2,4

-

8UÕÝÂ ºäººëòèéí ñèñòåì, áàéõ áîëîâ÷ 1,2-îîñ áàãàã¿é 1

-

1

-

2

4. Òîãòìîë ã¿éäëýýð ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: à) Ñòàòîð, ðîòîðûí îðîîìîã. 300 êÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí òóñëàìæòàéãààð ã¿éöýòãýíý. Îðîîìãèéí ÿíç á¿ðèéí ôàçóóäûí ýñýðã¿¿öëèéí õýìæèãäñýí óòãà áèå áèåíýýñýý áîëîí ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëººñ 2%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. á) Ðåîñòàò, àñààëò òîõèðóóëàõ ðåçèñòîð. Åðºíõèé ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèæ, ãàãíààñíû á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã øàëãàíà. Ýñýðã¿¿öëèéí óòãà ïàñïîðòûí ºãºãäºëººñ 10%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. 5. Ñòàòîð áà ðîòîðûí ãàíãèéí õîîðîíäîõ çàâñàðûã õýìæèõ. Äèàìåòðèéí äàãóó ýñðýã öýã¿¿äýä áóþó ðîòîðûí òýíõëýãòýé õàðüöàíãóé 90 -ûí õºäëºëä àãààðûí çàâñàðûí õýìæýý äóíäàæ õýìæýýíýýñ 10%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. 6. Ãóëñàõ õîëõèâ÷èéí çàâñàðûã õýìæèõ. Õîëõèâ÷ äàõü çàâñàðûí áàéæ áîëîõ õýìæýýã õ¿ñíýãò 1.7.10-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 1.7.10 Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ãóëñàõ õîëõèâ÷îí äàõü çàâñàðûí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ õýìæýý Ãîëûí õýâèéí äèàìåòð, ìì 18-30 30-50 50-80 80-120 120-180 180-260 260-360 360-500

Ýðãýëòèéí äàâòàìæèíä Ãö, õàðãàëçàõ çàâñàð , ìì 16,7-îîñ áàãà 16,7-25 25-ààñ èõ 0,04-0,093 0,060-0,130 0,140-0,280 0,050-0,112 0,075-0,160 0,170-0,340 0,065-0,135 0,095-0,195 0,200-0,400 0,080-0,160 0,120-0,235 0,230-0,460 0,100-0,195 0,150-0,285 0,260-0,580 0,120-0,225 0,180-0,300 0,300-0,600 0,140-0,250 0,210-0,380 0,340-0,680 0,170-0,305 0,250-0,440 0,380-0,760

7. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õîëõèâ÷èéí äîðãèëòûã õýìæèõ. Õîëõèâ÷ á¿ð äýýð õýìæñýí äîðãèëò, ÷è÷ðýëòèéí óòãà äàðààõ ¿ç¿¿ëñýí óòãààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé: Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ýðãýëòèéí ñèíõðîí äàâòàìæ, Ãö 50 25 16,5 12,5 áà ò¿¿íýýñ äîîø Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

65

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Çºâøººðºãäºõ äîðãèëò, ìêì . . . . 50

100

130

160

8. Òýíõëýãèéí äàãóóä ðîòîðûí ã¿éëòèéã õýìæèõ. Ãóëñàõ õîëõèâ÷òîé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä ã¿éöýòãýíý. Òýíõëýãèéí ã¿éëò 2-4 ìì-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 9. Ãèäðàâëèê äàðàëòààð àãààðûí õºðã¿¿ðèéã òóðøèõ. Òóðøèëòûã 0,2-0,25 ÌÏà (2-2,5 êãñ/ñì2) èë¿¿äýë ãèäðàâëèê äàðàëòààð ã¿éöýòãýíý. Òóðøèëòûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 10 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä òóðøèëòàíä õýðýãëýñýí øèíãýíèé ø¿¿ðýëò áóþó äàðàëòûí áóóðàëò àæèãëàãäàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 10. À÷ààëàëã¿é ìåõàíèçìòàé áóþó õîîñîí ÿâàëòàíä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí àæèëëàãààã øàëãàõ. 1 öàãààñ áàãàã¿é õóãàöààíä øàëãàõ ¸ñòîé. 11. À÷ààëëûí äîð öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí àæèëëàãààã øàëãàõ. Àøèãëàëòàíä ºãºõºä òåõíîëîãèéí òîíîãëîëîîð õ¿ðýëöýõ¿éö à÷ààëàëòàé ¿åä ã¿éöýòãýíý. Ýðãýëòèéí äàâòàìæèéí òîõèðóóëãàòàé õºäºëã¿¿ðò òîõèðóóëãûí õÿçãààðûã òîäîðõîéëîõ ¸ñòîé. Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð, òîñîí ðåàêòîð, ãàçàðäóóëñàí íóì óíòðààõ ðåàêòîð (íóì óíòðààõ îðîîìîã) 1.7.12 Ä¿ðìèéí äàãóó 1,6 ìÂÀ õ¿ðòýë ÷àäàëòàé òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé òðàíñôîðìàòîðûí òóðøèëòûã ýíý ç¿éëèéí 1, 2, 4, 8, 9, 11-14-èéí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 1,6 ìÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé òðàíñôîðìàòîð, ìºí öàõèëãààí ñòàíöûí ººðèéí õýðýãöýýíèé ÷óõàë òðàíñôîðìàòîðûã ÷àäëààñ õàìààðóóëàõã¿é ýíýõ¿¿ ç¿éëä çààñíààð á¿ðýí õýìæýýãýýð òóðøèõ ¸ñòîé. Õóóðàé áà ñîâòîëîîð ä¿¿ðãýñýí á¿õ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðûã ýíý ç¿éëèéí 1-8, 12, 14-ä çààñíààð òóðøèíà. 1. Òðàíñôîðìàòîðûã çàëãàõ íºõöºëèéã øàëãàõ. ÁÍáÄ-èéí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 2. Òóñãààðëàãûí òîäîðõîéëîìæèéã õýìæèõ. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ óòãà R60 , àáñîðáöèéí êîýôôèöèåíò R60/R15 , äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñ, C2/C50 áà C/C õàðüöààã 1-ð ç¿éëèéí çààâðûí äàãóó òîãòîîõ æóðàìòàé. 3. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ: à) Îðîîìãèéí òóñãààëàãûã ãàðàëòóóäòàé íü õàìò. Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã õ¿ñíýãò 1.7.11-ä ¿ç¿¿ëýâ. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.11 Òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äîòîîä òóñãààðëàãà, õýâèéí òóñãààðëàãàòàé ðåàêòîð, õºíãºâ÷èëñºí òóñãààðëàãàòàé òðàíñôîðìàòîð (õóóðàé áà òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé )-ûã òóðøèõ ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë. Îðîîìãèéí õ¿÷äýëèéí àíãèëàë, êÂ 0,69 õ¿ðòýë 3 6 10 15 20

Òóñãààðëàãûí ¿åä èõ áèåòýé áà áèå áèåòýé íü õàðüöàíãóé òóðøèõ õ¿÷äýë, êÂ Õýâèéí 4,5 16,2 22,5 31,5 40,5 49,5

õºíãºâ÷èëñºí 2,7 9 15,4 21,6 33,3 -

Îðîîìãèéí õ¿÷äýëèéí àíãèëàë, êÂ 35 110 150 220 330 500

Òóñãààðëàãûí ¿åä èõ áèåòýé áà áèå áèåòýé íü õàðüöàíãóé òóðøèõ õ¿÷äýë, êÂ õýâèéí õºíãºâ÷èëñºí 76,5 180 207 292,5 414 612 -

Àøèãëàëòàíä îðóóëàõ ¿åä òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð çààâàë òóðøèõ àëáàã¿é. Õóóðàé òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãèéí òóñãààðëàãûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð çààâàë òóðøèõ áà õºíãºâ÷èëñºí òóñãààðëàãàòàé àïïàðàòóóäûí õóâüä õ¿ñíýãò 1.7.11-ä ¿ç¿¿ëñýí íîðìîîð ã¿éöýòãýíý. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ãàçàðäóóëàõ ðåàêòîðûí òóðøèëòûí õ¿÷äýë òðàíñôîðìàòîðûí çîõèõ àíãèëàëä äóðüäñàíòàé àäèë áàéíà. Íåéòðàëü (ñààðìàã)-ûí òóñãààðëàãà íü á¿ðýí áèø áàéäàã (òóðøèëòûí õ¿÷äýë 35 áà 110 êâ) 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí àíãèëàëä õàìðàãäàõ òðàíñôîðìàòîðóóäûí îðîîìãèéí øóãàìûí ãàðàëòûí òóñãààðëàãûã çºâõºí èíäóêöýëñýí õ¿÷äýëýýð, õàðèí íåéòðàëèéí òóñãààðëàãûã õýðýãëýõ õ¿÷äýëýýð íü òóðøèíà.


66

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 á) ßðìîãèéí äàìíóóð áà á¿ñë¿¿ðò øàõàæ ÷àíãàëñàí ñ¿ëáýýðèéí òóñãààðëàãà. Òîíîãëîëûí èäýâõòýé õýñýãò ¿çëýã õèéñíèé äàðàà òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý. Òóðøèëòûí õ¿÷äýë 1-2 êÂ, íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. 4. Òîãòìîë ã¿éäëýýð îðîîìãèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Ç¿ðõýâ÷èéã çààâàë ãàðãàæ àâàõ øààðäëàãàã¿é áîë á¿õ ñàëáàðëàëòóóä äýýð ã¿éöýòãýíý. Ýñýðã¿¿öýë íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºë áà áóñàä ôàçóóäûí ñàëáàðëàëòûí ýñýðã¿¿öëýýñ 2%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. 5. Òðàíñôîðìàöëàõ êîýôôèöèåíòèéã øàëãàõ. ¯¿íèéã ñýëãýí çàëãàã÷èéí á¿õ øàòëàëä ã¿éöýòãýíý. Òðàíñôîðìàöëàõ êîýôôèöèåíò ¿éëäâýðèéí ºãºãäºë áà áóñàä ôàçóóäûí ñàëáàðëàëòûí óòãààñ 2%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. À÷ààëëûí äîð òîõèðóóëàã÷òàé (ÐÏÍ) òðàíñôîðìàòîðûí òðàíñôîðìàöëàõ êîýôôèöèåíòèéí õîîðîíäîõ çºð¿¿ íü òîõèðóóëãûí øàòëàëûí óòãààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 6. Ãóðâàí ôàçûí òðàíñôîðìàòîðûí õîëáîëòûí á¿ëýã áà íýã ôàçûí òðàíñôîðìàòîðûí ãàðãàëãûí òóéëøðàëûã øàëãàõ. Ïàñïîðòûí ºãºãäºë áàéõã¿é áóþó ýäãýýðèéí òàëààð ýðãýëçýýòýé áîë óãñðàëòûí ¿åä ã¿éöýòãýíý. Õîëáîëòûí á¿ëýã íü ïàñïîðòûí ºãºãäºë áà ñàìáàðò òýìäýãëýñýíòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 7. Õîîñîí ÿâàëòûí àëäàãäàë áà ã¿éäëèéã õýìæèõ. Ýíýõ¿¿ òóðøèëòûã äîîð çààñàí õýìæèëòèéí àëü íýãýýð ã¿éöýòãýíý: à) õýâèéí õ¿÷äýëòýé ¿åä. Õîîñîí ÿâàëòûí ã¿éäëèéã õýìæèíý. Ã¿éäëèéí óòãà íü íîðì÷ëîãäîõã¿é. á) áàãà õ¿÷äýëòýé ¿åä. Àëäàãäàëûã õýâèéí õ¿÷äýëä øèëæ¿¿ëýõ áóþó øèëæ¿¿ëýõã¿éãýýð (æèøèõ àðãààð) õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. 8. Äóãóé äèàãðàììûí õàìààðàìæèéã àâàõ áà ñýëãýí çàëãàõ òºõººðºìæèéí àæèëëàãààã øàëãàõ. Ñýëãýí çàëãàã÷èéí á¿õ áàéðëàëä äóãóé äèàãðàììûí õàìààðàìæèéã àâàõ àæèëëàãààã ã¿éöýòãýíý. Äóãóé äèàãðàìì íü ¿éëäâýðèéíõýýñ ÿëãàãäàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àâàëöàà (êîíòàêò) á¿ðèéí äàðàëò áà ñýëãýí çàëãàã÷èéí ýëýãäýëèéã ¿éëäâýðèéí çààâðûí äàãóó øàëãàíà. 9. Ðàäèàòîðòîé áàêûã ãèäðàâëèê äàðàëòààð òóðøèõ. Ä¿¿ðãýñýí òýëýã÷èéí ò¿âøèíãèéí ºíäºð, òîñîí áàãàíûí ãèäðàâëèê äàðàëòààð àâíà: õîîëîé õýëáýðèéí áà ãºëãºð øóëóóí áàêàíä 0,6 ì, äîëãèîëîã, ðàäèàòîðûí áà õºðãºëòòýé áàêàíä 0,3 ì áàéõ ¸ñòîé. Òîñíû òåìïåðàòóð +10 Ñ –ýýñ äîîøã¿é ¿åä òóðøèëòûã 3 öàã ¿ðãýëæë¿¿ëíý. Òóðøèëòûí ¿åä òîñ ãîîæèëò àæèãëàãäàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 10. Õºðãºëòèéí ñèñòåìèéã øàëãàõ. Õºðãºëòèéí òºõººðºìæèéí àæèëëàãààíû áà àñààëòûí ãîðèì íü ¿éëäâýðèéí çààâàðòàé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 11. Ñèëèêàãåëèéí òºëºâèéã øàëãàõ. Èíäèêàòîðûí ñèëèêàãåëü æèãä öýíõýð ºíãèéã ¿ç¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. ªíãºíèé ººð÷ëºëò íü ñèëèêàãåëèéí ÷èéãòñýíèéã ãýð÷èëíý. 12. Òðàíñôîðìàòîðûí ôàçûí äàðààëàë. Ôàçààðàà äàâõàöñàí áàéðëàëä áàéõ ¸ñòîé. 13. Òðàíñôîðìàòîðûí òîñûã òóðøèõ. Òîñã¿é èðñýí òðàíñôîðìàòîðûã øèíýýð àøèãëàëòàíä îðóóëàõûí ºìíº ä¿¿ðãýõ øèíý òîñ íü ýíý ç¿éëèéí 1, 2, 4-12, õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýí ¿ç¿¿ëýëòýýð òóðøèãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òîñã¿é òýýâýðëýñýí òðàíñôîðìàòîðààñ òîñíû ¿ëäýãäýëèéã (¸ðîîëîîñ íü) óãñðàëò ýõëýõèéí ºìíº ãàðãàíà. 110-220 êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîðûí òîñíû ¿ëäýãäýëèéí öàõèëãààí áºõ áàò íü 35 êÂ-îîñ áàãàã¿é, 330-500 êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä 45 êÂ-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òîñòîé òýýâýðëýñýí 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé òðàíñôîðìàòîðûí òîñûã óãñðàëò ýõëýõèéí ºìíº ýíý ç¿éëèéí 1-6, 12, õ¿ñíýãò 1.8.38-ä ¿ç¿¿ëñýí ¿ç¿¿ëýëòýýð òóðøèõ ¸ñòîé. Òîñíû òóðøèëòûí ïðîòîêîëã¿é, 1 ò-îîñ äýýø æèíòýé òîñòîé íèéë¿¿ëýãäñýí òðàíñôîìàòîðûí òîñûã àæèëëàãààíä îðóóëàõûí ºìíº ýíý ç¿éëèéí 1-11, õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýí ¿ç¿¿ëýëòýýð, õàðèí 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé òðàíñôîðìàòîðûí òîñûã äýýðõ òóðøèëòààñ ãàäíà ýíý ç¿éëèéí 12, õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýí ¿ç¿¿ëýëòýýð òóðøèõ ¸ñòîé. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé òðàíñôîðìàòîðûí òîñûã ýíý ç¿éëèéí 1-6, õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýí ¿ç¿¿ëýëòýýð òóðøèëòûã ã¿éöýòãýæ, òîñíû äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéã õýìæèíý. Òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí óòãà íü ºíäºð áàéäàã òðàíñôîðìàòîðò ÷ òîñíû äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñûí õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. Òðàíñôîðìàòîðûã àæèëëàãààíä çàëãàõ õ¿ðòýë 6 ñàðààñ èõã¿é õóãàöààíä ÿâóóëñàí ¿éëäâýðèéí òóðøèëòûí ¿ç¿¿ëýëòèéí íîðìûã õàíãàæ áàéãàà ¿åä óãñðàëòàíä ä¿¿ðýí òîñòîé èðñýí I, II îâîðûí òðàíñôîðìàòîðûí òîñûã çºâõºí ýíý ç¿éëèéí 1, 2, õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýí ¿ç¿¿ëýëòýýð òóðøèõûã çºâøººðíº. 14. Õýâèéí õ¿÷äýëä îãöîì çàëãàæ òóðøèõ. Òðàíñôîðìàòîðûã õýâèéí õ¿÷äýëä 3-5 óäàà çàëãàõ ÿâöàä òðàíñôîðìàòîðûí òºëºâ áàéäëûã ¿ë õàíãàõ ¿çýãäýë àæèãëàãäàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãåíåðàòîðòîé áëîê ñõåìýýð óãñðàãäñàí òðàíñôîðìàòîðûã ñ¿ëæýýíä çàëãàõäàà õ¿÷äýëèéã íü òýãýýñ äýýøë¿¿ëýí çàëãàíà. 15. Îðóóëãûã òóðøèõ. Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.7.26-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 16. Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã òóðøèõ. Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.7.17-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

67

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.8.17. Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûã ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí á¿õ çààëòààð á¿õýëä íü òóðøèõ íü ç¿éòýé. 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: à) Àíõäàã÷ îðîîìîã. 2500 Â-ûí ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü íîðì÷ëîãäîõã¿é. 330 êÂ õ¿÷äýëòýé, ÒÔÊÍ-330 ìàÿãèéí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí õýìæèëòèéã ñàëàíãèä á¿ñýýð ã¿éöýòãýíý. Ýíý ¿åä òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü õ¿ñíýãò 1.7.12-ä ¿ç¿¿ëñýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.12 ÒÔÊÍ-330 ìàÿãèéí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí àíõäàã÷ îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà óòãà Òóñãààðëàãûí õýìæèãäýõ õýñýã Ñ¿¿ë÷èéí ºìíºõ õàâòàñíû ¿íäñýí òóñãààðëàãà Õýìæèëòèéí êîíäåíñàòîð (ñ¿¿ë÷èéí ºìíºõ áà ñ¿¿ë÷èéí õàâòàñíû õîîðîíäîõ òóñãààðëàãà) Àíõäàã÷ îðîîìãèéí ãàäààä ¿å (ñ¿¿ë÷èéí õàâòàñíû èõ áèåòýé õàðüöàíãóé òóñãààðëàãà)

Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë, ìÎì 5000 3000 1000

á) Õî¸ðäîã÷ îðîîìîã. 500 áà 1000 Â-èéí ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Ò¿¿íä õîëáîãäñîí õýëõýýòýéãýý õàìò õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü 1 ìÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. Òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéã õýìæèõ. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò ã¿éöýòãýíý. +20 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñ õ¿ñíýãò 1.7.13-ä ¿ç¿¿ëñýí óòãààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 3. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ: à) Àíõäàã÷ îðîîìãèéí òóñãààðëàãà. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð áà ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò ýíýõ¿¿ òóðøèëòûã (ãàðãàëãàíààñ íýãèéíõ íü ñóëðóóëàõ òóñãààðëàãàòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðààñ áóñàä) çààâàë ÿâóóëíà. Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí çºâøººðºãäºõ óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.14-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 1.7.13 Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ óòãà

Òóðøèãäàõ îáúåêòèéí íýð Òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð (¿íäñýí òóñãààðëàãà) ÒÔÊÍ-300 ìàÿãèéí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð: Ñ¿¿ë÷èéí ºìíºõ õàâòàñòàé õàðüöàíãóé ¿íäñýí òóñãààðëàãà Õýìæèëòèéí êîíäåíñàòîð (ñ¿¿ë÷èéí áà ñ¿¿ë÷èéí ºìíºõ õàâòàñíû õîîðîíäîõ òóñãààðëàãà ) Àíõäàã÷ îðîîìãèéí ãàäààä ¿å (èõ áèåòýé õàðüöàíãóé ñ¿¿ë÷èéí õàâòàñíû òóñãààðëàãà)

Õýâèéí õ¿÷äýëèéí, êÂ ¿åä äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñ, % 110 150-220 330 500 2,0 1,5 1,0 -

-

0,6

-

-

-

0,8

-

-

-

1,2

-

Õ¿ñíýãò 1.7.14 Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

68

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õýâèéí õ¿÷äýëèéí, êÂ ¿åä òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ 3 6 10 15 20 35 21,6 28,8 37,8 49,5 58,5 85,5 9 14 22 33 -

Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí òóñãààðëàãûí õèéö Õýâèéí Ñóëðóóëñàí

Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà íü õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðò 1 ìèíóò, êåðàìèê, øèíãýí, öààñ-òîñîí òóñãààðëàãàòàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò 1 ìèíóò, êàáåëèéí ìàññ, õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàëàí òóñãààðëàãòàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò 5 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. á) Õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí òóñãààðëàãà. Ò¿¿íä õîëáîãäñîí õýëõýýòýéãýý õàìò õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí óòãà 1 êÂ-ä õ¿ðýõ ¸ñòîé. Íîì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. 4. Õîîñîí ÿâàëòûí ã¿éäëèéã õýìæèõ. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé êàñêàä (óãñðàà)ûí òðàíñôîðìàòîðò õýâèéí õ¿÷äýëèéí ¿åä õî¸ðäîã÷ îðîîìîãò ýíýõ¿¿ òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý. Õîîñîí ÿâàëòûí ã¿éäëèéí óòãà íîðì÷ëîãäîõã¿é. 5. Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ñîðîíçîí÷èëãîîíû õàìààðàìæèéã àâàõ. 380 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýë øààðäëàãàã¿é áîë òýã (0)-ýýñ õýâèéí óòãà õ¿ðòýë ã¿éäëèéã ººð÷èëæ ã¿éöýòãýíý. Òýãýýñ ñîðîíçîí äàìæóóëàã÷èéí õàëàëò ýõëýõ óòãà õ¿ðòýë ã¿éäëèéã ººð÷èëæ õàìààðàìæ àâàõ, õýâèéí ã¿éäëýýñ äýýø ã¿éäýë íýâòð¿¿ëýõ íºõöºëä õýðýãëýõ çºâøººðºãäºõ à÷ààëàë, áàëàíñã¿é ã¿éäýë áà àëäààíû òîîöîî, ÿâóóëàõàä øààðäàãäàõ ðåëå õàìãààëàëòûí òºõººðºìæèéí òýæýýë, àâààðûí àâòîìàò îñöèëëîãðàô, òîãòîîõ áàãàæ çýðýãò çîðèóëàãäñàí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò òóðøèëòûã ÿâóóëíà. Îðîîìîã íü ñàëáàðëàãàòàé áàéâàë àæëûí ñàëáàð äýýð íü äýýðõ õàìààðàìæèéã àâàõ íü ç¿éòýé. Àâñàí õàìààðàìæèéã ñîðîíçîí÷èëãîîíû íýã ìàÿãèéí õàìààðàìæ áà áóñàä ãýìòýëã¿é èæèë òºðëèéí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ñîðîíçîí÷èëãîîíû õàìààðàìæòàé æèøèæ ¿çâýë çîõèíî. 6. Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí õîëáîëòûí á¿ëýã (ãóðâàí ôàçûí), áóþó ãàðãàëãààíû òóéëøðàëûã (íýã ôàçûí) øàëãàõ. Ïàñïîðòûí ºãºãäºë áàéõã¿é áóþó ýäãýýð ºãºãäºëä ýðãýëçýëòýé áàéâàë óãñðàëòûí ¿åä ýíýõ¿¿ òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý. Òóéëøðàë áà õîëáîëòûí á¿ëýã íü ïàñïîðòûí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 7. Á¿õ ñàëáàðëàãà äýýð òðàíñôîðìàöëàõ êîýôôèöèåíòèéã õýìæèõ. Ñýëãýí çàëãàõ (êîììóòàöûí) òºõººðºìæ (ñýëãýí çàëãàã÷èéí á¿õ áàéðëàëä) á¿õèé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð áà òðàíñôîðìàòîðóóäàä ã¿éöýòãýíý. Ïàñïîðòûí ºãºãäëººñ êîýôôèöåíòèéí òóõàéí îëñîí óòãûí õýëáèéõ õýëáèéëò íü õýìæèëòèéí íàðèéâ÷ëàëûí õÿçãààð äîòîð áàéõ ¸ñòîé. 8. Òîãòìîë ã¿éäëýýð îðîîìãèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Êàñêàäûí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õîëáîã÷ îðîîìîãò áà ñýëãýí çàëãàõ òºõººðºìæ á¿õèé 10 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí àíõäàã÷ îðîîìîãò ýíýõ¿¿ òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý. Ïàñïîðòûí óòãààñ îðîîìãèéí ýñýðã¿¿öëèéí õýìæèãäñýí òóõàéí óòãûí õýëáèéëò áóþó áóñàä ôàçóóäûí îðîîìãèéí ýñýðã¿¿öëýýñ 2 %-îîñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 9. Òðàíñôîðìàòîðûí òîñûã òóðøèõ. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðò ä¿ðìèéí 1.7.28-ä çààñíààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñ ºíäºð áàéõ ¿ç¿¿ëýëò á¿õèé õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðò òîñíû òóðøèëòûã õ¿ñíýãò 1.8.33-èéí çààñíààð ÿâóóëíà. Òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí òîñíû òºëºâ áàéäëûí ¿íýëãýýã óãñðàà (êàñêàä) á¿ðò àæëûí õýâèéí õ¿÷äýëä òîõèðîõ íîðìîîð òóñàä íü ÿâóóëíà. 10. ÍÄÅ- ìàÿãèéí áàãòààìæèéí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûã òóðøèõ. ¯éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 11. ÍÄÅ- ìàÿãèéí âåíòèëèéí öàõèëóóðûí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûã òóðøèõ. Ä¿ðìèéí 1.7.29-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. Òîñîí òàñëóóð 1.7.13 Õ¿÷äýëèéí á¿õ àíãèëàëûí òîñîí òàñëóóðûã ýíýõ¿¿ ç¿éëä àâ÷ ¿çýõ çààëòààð á¿õýëä íü òóðøèõ ¸ñòîé. 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: à) Îðãàíèê ìàòåðèàëààð õèéñýí ÷èãë¿¿ëýõ áà õºäºëãººíòýé õýñã¿¿ä. Ä¿ðìèéí äàãóó 2,5 êÂ õ¿÷äýëòýé ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü äîîðõ õýìæýýíýýñ áàãàã¿é óòãàòàé áàéõ ¸ñòîé: Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

69

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òàñëóóðûí õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ 3-10 15-150 220-500 Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë, ìÎì 1000 3000 5000 á) Çàëãàõ, ñàëãàõ öàõèëãààí ñîðîíçîí, õî¸ðäîã÷ õýëõýý ã.ò. Ä¿ðìèéí 1.7.27-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 2. Îðóóëãóóäûã òóðøèõ. Ä¿ðìèéí 1.7.26-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 3. Íóì óíòðààõ òºõººðºìæèéí òóñãààðëàãà, áàêíû äîòîðõ òóñãààðëàãûí òºëºâèéã ¿íýëýõ. Ñóóðèëóóëàõ îðóóëãàòàé, 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé òàñëóóðò òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéã õýìæèõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. Õýìæñýí òàíãåíñèéí óòãà îðóóëãûí äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñààñ 2 äàõèí èõ áàéâàë, íóì óíòðààõ òºõººðºìæèéí áàêíû äîòîðõ õýìæñýí òóñãààðëàãûí íºëººëºë á¿ðýí áàéõã¿é áîëîõ õ¿ðòýë, º.õ. òàñëóóðò îðóóëãûã òàâèõààñ ºìíº áàêíû äîòîðõ òóñãààðëàãûã õàòààëòàíä ºãºõ ¸ñòîé. 4. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóñãààðëàãûã òóðøèõ. à) Òàñëóóðûí èõ áèåòýé õàðüöàíãóé òóñãààðëàãà áóþó òóëãóóðûí òóñãààðëàãà. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé òàñëóóðò ã¿éöýòãýíý. Òàñëóóðûí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã õ¿ñíýãò 1.7.15-ä ¿ç¿¿ëñýí ºãºãäºëèéí äàãóó òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã ñîíãîíî. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 1.7.15 Àïïàðàòóóäûí ãàäíà òóñãààðëàãûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë. Õ¿÷äýëèéí àíãèëàë, êÂ

Õýâèéí êåðàìèê

3 6 10 15 20 35

24 32 42 55 65 95

Òóñãààðëàãàòàé àïïàðàòóóäûí òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ Îðãàíèê Õºíãºâ÷èëÎðãàíèê ìàòåðèàëààð ìàòåðèàëààð ñºí êåðàìèê õèéñýí õºíãºâ÷èëñºí õèéñýí õýâèéí 21,6 13 11,7 28,8 21 18,9 37,8 32 28,8 49,5 48 43,2 58,5 85,5 -

á) Çàëãàõ, ñàëãàõ öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã áà õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òóñãààðëàãà. Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí óòãà 1 êÂ, íîðì÷èñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. 5. Òîãòìîë ã¿éäëýýð ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: à) Òîñîí òàñëóóðûí àâàëöóóð. Òàñëóóðûí òóéëûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñèñòåìèéí áà ò¿¿íèé ýëåìåíò¿¿äèéí ýñýðã¿¿öëèéã òóñàä íü õýìæèõ ¸ñòîé. Òîãòìîë ã¿éäýëä àâàëöàà (êîíòàêò)-íû ýñýðã¿¿öëèéí óòãà ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. á) Íóì óíòðààõ òºõººðºìæèéí øóíòëýã÷ ðåçèñòîð. Ýñýðã¿¿öëèéí õýìæñýí óòãà ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëººñ 3%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. â) Çàëãàõ, ñàëãàõ öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã. Îðîîìãèéí ýñýðã¿¿öýëèéí óòãà ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 6. Òàñëóóðûí õóðäíû áà õóãàöààíû õàìààðàìæèéã õýìæèõ. Á¿õ àíãèëàëûí õ¿÷äýëèéí òàñëóóðûí õóãàöààíû õàìààðàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéí õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí òàñëóóð, ò¿¿í÷ëýí ¿éëäâýðèéí çàâààð øààðäàãäàõ òîõèîëäîëä õ¿÷äýëèéí àíãèëàëààñ õàìààðàõã¿é çàëãàëò, ñàëãàëòûí õóðäíû õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. Õýìæèãäñýí õàìààðàìæ ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 7. Òàñëóóðûí õºäºëãººíòýé õýñãèéí ÿâàëò, çàëãàõ ¿åèéí øàõàãäàëò, àâàëöààíû íýãýí çýðýã çàëãàãäàëò, ñàëàëòûã õýìæèõ. Ãàðãàí àâñàí óòãà íü ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 8. Òàñëóóð, äàìæëàãà, ìåõàíèçìûí òîõèðóóëàõ áà òîãòîîõ õàìààðàìæèéã øàëãàõ. Á¿õ òºðëèéí òàñëóóð, äàìæëàãûí ïàñïîðò áà ¿éëäâýðèéí çààâðûí íîðìîîð á¿õýëä íü ã¿éöýòãýíý. 9. ×ºëººò ðàñöåïèòåëèéí ìåõàíèçìûí ¿éë÷ëýëèéã øàëãàõ. Òàñëóóðûí àíõäàã÷ õýëõýýã çàëãàõ àãøíààñ á¿ðýí çàëãààòàé áàéðëàë õ¿ðòýë- ñàëãàëòûí ¿åä õºäºëãººíòýé àâàëöààíû ÿâàëòûí õýñýãò ã¿éöýòãýíý. Ýíý ¿åä äàìæëàãûí õèéö, çàëãàëòûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí ç¿ðõýâ÷


70

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òóëòàë ºðãºãäñºí ¿åä ÷ºëººò ðàñöåïèòåëèéí ìåõàíèçìûí ¿éë÷ëýëèéã øàëãàõ øààðäëàãûã òîäîõîéëîõ, áóþó ï¿ðø øàõàãäñàí ¿å çýðýã îíöëîã øààðäëàãûã òîîöîõ ¸ñòîé. 10. Òàñëóóðûí äàìæëàãûí àæèëëàõ õ¿÷äýëèéã (äàðàëòûã) øàëãàõ. Òàñëóóð àæèëëàõ ÷àäâàðòàé ººðººð õýëâýë ýõíýýñýý ýöýñ õ¿ðòýëýý çàëãàõ, ñàëãàõ ¿éëäýë õèéãäýæ áàéãàà ¿åä äàìæëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí çàëãóóð äàõü õ¿÷äýëèéí áîäèò óòãà áóþó õèéí äàìæëàãûí øàõàãäñàí àãààðûí äàðàëòûã òîäîðõîéëîõ çîðèëãîîð (òàñëóóðûí àíõäàã÷ õýëõýýíä ã¿éäýëã¿é áàéõàä) ã¿éöýòãýíý. Ýíý ¿åä õóðäíû áà õóãàöààíû õàìààðàìæ íîðì÷èëñîí óòãàòàé òîõèðîõã¿é áàéæ áîëíî. Àæèëëàõ õ¿÷äýë íü äàìæëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí çàëãóóð äàõü àæëûí õ¿÷äýëèéí äîîä õÿçãààðààñ 15-20% -îîð áàãà, õàðèí õèéí äàìæëàãûí àæèëëàõ äàðàëò àæëûí äàðàëòûí äîîä õÿçãààðààñ 20-30%-îîð áàãà áàéõ ¸ñòîé. Ï¿ðøèí äàìæëàãàòàé òàñëóóðûí àæèëëàõ ÷àäâàðûã ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûí äàãóó çàëãàõ ï¿ðøíèé áàãàâòàð øàõàëòûí ¿åä øàëãàõ õýðýãòýé. Äàìæëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí çàëãóóð äàõü õ¿÷äýëèéí äàðààõ óòãóóäàä òîñîí òàñëóóðûí íàéäâàðòàé àæèëëàãàà õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé: Ñàëãàõ ¿åä õýâèéí õ¿÷äýëèéí 65-120%, çàëãàõ ¿åä õýâèéí õ¿÷äýëèéí 80-110% (50 êÀ õ¿ðòýë çàëãàëòûí õýâèéí ã¿éäýëòýé), õýâèéí õ¿÷äýëèéí 85-110% (50 êÀ-ààñ èõ çàëãàëòûí õýâèéí ã¿éäýëòýé). Õèéí äàìæëàãòàé òàñëóóðûí àæèëëàõ äàðàëòûí ººð÷ëºëò 90-110%-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òàñëóóðûí äàìæëàãûí (àíõäàã÷ õýëõýýíä ã¿éäýëã¿é) àæëûí õ¿÷äýë (äàðàëò) äîîä õÿçãààðûí çààãäñàí óòãûí ¿åä õóãàöààíû áà õóðäíû õàìààðàìæèéí õàðãàëçàõ íºõöºëèéí ¿éëäâýðèéí íîðì÷ëîëûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 11. Îëîí óäààãèéí çàëãàëò, ñàëãàëòààð òàñëóóðûã øàëãàõ. Òîñîí òàñëóóðûí îëîí óäààãèéí òóðøèëòûã öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí çàëãóóð äàõü õ¿÷äýëèéí äàðààõ óòãóóäàä ã¿éöýòãýíý: çàëãàëòûã õýâèéí õ¿÷äýëèéí 110, 100, 80 (85)% áà àæèëëàõ õ¿÷äýëèéí õàìãèéí áàãà óòãàíä, ñàëãàëòûã õýâèéí õ¿÷äýëèéí 120, 100, 65% áà àæèëëàõ õ¿÷äýëèéí õàìãèéí áàãà óòãàíä. ¯éëäëèéí òîî áóóðóóëñàí áà ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëä 3-5, õýâèéí õ¿÷äýëä 10 óäàà áàéõ ¸ñòîé. Ò¿¿íýýñ ãàäíà òàñëóóðûã Ç-Ñ öèêëä (õóãàöààíû áàðèëòã¿é) 3-5 óäàà, àâòîìàòààð äàâòàí çàëãàõ (AÏÂ) ãîðèìä àæèëëàõ òàñëóóðò 2-3 óäàà Ñ-Ç áà Ç-Ñ öèêëä ã¿éöýòãýíý. Íèéëìýë öèêëä òàñëóóðûí àæèëëàãàà äàìæëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí çàëãóóðò õýâèéí áà 80 (85)% õ¿ðòýë áóóðóëñàí õ¿÷äýëä øàëãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. 12. Òàñëóóðûí òîñíû òðàíñôîðìàòîðûã òóðøèõ. Õ¿÷äýëèéí á¿õ àíãèëàëûí áàêòàé òàñëóóð áà 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí áàãà áàãòààìæèéí òàñëóóðûí òîñíû òóðøèëòûã òàñëóóðò òîñ õèéõèéí ºìíº áà õèéñíèé äàðàà ã¿éöýòãýíý. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áàãà áàãòààìæèéí òàñëóóðûí íóì óíòðààõ êàìåðò òîñûã õèéõýýñ ºìíº òóðøèíà. Òîñíû òóðøèëòûã 1.7.27-ûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 13. Ã¿éäëèéí ñóóëãàìàë òðàíñôîðìàòîðûã òóðøèõ. 1.7.11-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. Àãààðûí òàñëóóð 1.7.14 Á¿õ àíãèëàëûí õ¿÷äýëèéí àãààðûí òàñëóóðûã ýíýõ¿¿ ç¿éëä çààñíû äàãóó á¿õýëä íü òóðøèõ ¸ñòîé. 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: à) Á¿õ àíãèëàëûí õ¿÷äýëèéí òàñëóóðûí òóñãààðëàõ òàòóóðãà, òóñãààðëàã÷ áà óíòðààõ êàìåðèéí òóñãààðëàã÷, òóëãóóðûí òóñãààðëàã÷. 2,5 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí ìåãàîììåòð áóþó øóëóóòãàõ ã¿éäëèéí õ¿÷äýëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýð ã¿éöýòãýíý. Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä òóñãààðëàã÷, óíòðààõ êàìåðèéí òóñãààðëàã÷, òóëãóóðûí òóñãààðëàã÷èéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã ãàäíàõ ãàäàðãóó äýýð íü õàìãààëàõ á¿ñíèé òºõººðºìæòýé ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýëèéí óòãà íü õ¿ñíýãò 1.7.16-ä ¿ç¿¿ëñýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.16 Àãààðûí òàñëóóðûí õºäºëãººíòýé õýñãèéí òóñãààðëàãà áà òóëãóóðûí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà óòãà Òàñëóóðûí õýâèéí õ¿÷äýëèéí óòãàíä êÂ, òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë, ìÎì 15 õ¿ðòýë 20-35 110, ò¿¿íýýñ äýýø

Òóðøèãäàõ îáúåêò


71

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òóëãóóðûí òóñãààðëàã÷, àãààð äàìæóóëàã÷ áà øààçàí òàòóóðãà (òóñ á¿ðä íü) Îðãàíèê ìàòåðèàëààð õèéñýí òàòóóðãà

1000

5000

5000

-

3000

-

á) Çàëãàõ, ñàëãàõ öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìãóóä, õî¸ðäîã÷ õýëõýý. 1.7.34-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ: à) Òàñëóóðûí òóñãààðëàãà. Ä¿ðìèéí äàãóó 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé òàñëóóðò çààâàë õèéíý. Òàñëóóðûí òóëãóóðûí øààçàí òóñãààðëàãûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð õ¿ñíýãò 1.8.17-ä ¿ç¿¿ëñýíèé äàãóó ã¿éöýòãýíý. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéíà. Îëîí ýëåìåíò á¿õèé òóñãààðëàã÷òàé òàñëóóðûí òóñãààðëàãûã 1.7.32-ûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. á) Óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã áà õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òóñãààðëàãà. 1.7.34èéí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 3. Òîãòìîë ã¿éäëýýð ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. à) Á¿õ àíãèëàëûí õ¿÷äýëèéí àãààðûí òàñëóóðûí àâàëöàà (êîíòàêò)-íóóä. Óíòðààõ êàìåðèéí ýëåìåíò á¿ðèéí àâàëöàà, õóòãà, òóñãààðëàã÷èéí ýñýðã¿¿öýëèéí õýìæèëòèéã òóñ òóñàä íü ÿâóóëíà. Àãààðûí òàñëàã÷èéí àâàëöààíû ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.17-ä ¿ç¿¿ëýâ. á) Òàñëóóðûí çàëãàëò, ñàëãàëòûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã. Á¿õ òºðëèéí òàñëóóðûí ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëèéã õ¿ñíýãò 1.7.18-ä ¿ç¿¿ëñýíýýð òîãòîîõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 1.7.17 Õýâèéí ã¿éäýë íü 2 êÀ, àãààðûí òàñëóóðóóäûí àâàëöààíû òîãòìîë ã¿éäýëä ¿ç¿¿ëýõ çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ ýñýðã¿¿öýë.

20 20 20 18 -

40 60 80 -

Îòäåëèòåëèéí íýã ýëåìåíòèéí

40 60 80 -

120 160 200 500* 60

Õóòãà (îòäåëèòåëèéí)

Óíòðààõ êàìåðèéí íýã ýëåìåíòèéí

110 150 220 500 35

Óíòðààõ êàìåðèéí

ÂÂÍ-110-6 ÂÂÍ-154-8 ÂÂÍ-220-10 ÂÂ-500-2000/25 ÂÂÍ-35-2

Òóéëûí á¿õ õ¿ðýýíèé

Òàñëóóðûí òºðºë

Õýâèéí õ¿÷äýë,êÂ

Êîíòàêòûí ýñýðã¿¿öýë, ìêÎì

20 20 20 28 -

* Àãààðààð ä¿¿ðãýñýí îòäåëèòåëüòýé òàñëóóðò àâàëöààíû õîëáîëòûí øèëæèëòèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèæ ã¿éöýòãýíý: - óíòðààõ êàìåðèéã îòäåëèòåëüòàé õîëáîñîí øèí (50 ìêÎì-îîñ õýòðýõ ¸ñã¿é.) - òóñãààðëàã÷èéí õî¸ð õýñãèéã õîëáîñîí øèí (80 ìêÎì-îîñ õýòðýõ ¸ñòîé.)

Òóñãààðëàõ ñàëãóóðûí àïïàðàòûí ãàðàëòààñ îòäåëèòåëèéí ôëàíöûã õîëáîñîí øèíä øèëæèõ ýñýðã¿¿öýë íü 10 ìêÎì-îîñ õýòðýõ ¸ñã¿é. â) Òàñëóóðûí øóíòëýã÷ ðåçèñòîð áà õ¿÷äýë õóâààã÷. Ýäãýýðèéí íîðìûã ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëººð òîãòîîæ ºãíº. Õ¿ñíýãò 1.7.18 Àãààðûí òàñëóóðûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìãèéí òîãòìîë ã¿éäëèéí ýñýðã¿¿öýë Òàñëóóðûí òºðºë


Ãóðâàí ôàçûí öàõèëãààí

Õ¿÷äýë, êÂ

72

Îðîîìãèéí ýñýðã¿¿éöýë, Îì


ÂÂÍ-110-6 ÂÂÍ-154-8 ÂÂÍ-220-10 ÂÂ-330Á ÂÂ-500 ÂÂÌ-500Ì

ñîðîíçîíãèéí õîëáîëò Õóâààõ áóþó çýðýãöýý (ôîðñèðîâêòîé öàõèëãààí ñîðîíçîí)

220 110

1-ð îðîîìîã: 10 1,5; 2-ð îðîîìîã: 45 2,0 õî¸ð îðîîìîã: 55 3,5 1-ð îðîîìîã: 24 0,05 2-ð îðîîìîã 11,3 0,55 õî¸ð îðîîìîã 13,7 0,55

4. Òàñëóóðûí òîäîðõîéëîìæèéã øàëãàõ. Íèéëìýë öèêë, ýíãèéí ¿éëäëýýð õýâèéí, õàìãèéí èõ, õàìãèéí áàãà äàðàëòûí ¿åä àâñàí òàñëóóðûí òîäîðõîéëîìæ íü ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé òîõèðîõ ¸ñòîé. 5. Áóóðóóëñàí õ¿÷äýëòýé ¿åä òàñëóóðûí äàìæëàãûí àæèëëàãààã øàëãàõ. Áàêàí äàõü õèéí äàðàëò õàìãèéí èõ 2,06ÌÏÀ (21êãñ/ñì2) áàéõàä óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí àæèëëàõ õ¿÷äýë íü õýâèéí õ¿÷äýëèéí 65%-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 6. Òàñëóóðûã îëîí óäààãèéí çàëãàëò, ñàëãàëòààð øàëãàõ. Òàñëóóð á¿ðò ã¿éöýòãýõ íèéëìýë öèêëèéí áà ¿éëäëèéí òîîã õ¿ñíýãò 1.7.19-ä ¿ç¿¿ëñýíýýð òîãòîîíî. Õ¿ñíýãò 1.7.19 Àãààðûí òàñëóóðûã îëîí óäààãèéí òóðøèëòààð òóðøèõ ¿éëäëèéí òîî Öèêë áóþó ¿éëäëèéí íýð Çàëãàëò, ñàëãàëò Öèêë Ç-Ñ Öèêë Ñ-Ç (äàâòàí çàëãàëò àìæèëòòàé) Öèêë Ñ-Ç-Ñ (äàâòàí çàëãàëò àìæèëòòàé)

Òàñëóóðûã òóðøèõ äàðàëò Àæèëëàõ õàìãèéí áàãà äàðàëò Àæëûí õàìãèéí áàãà äàðàëò Õýâèéí Àæëûí õàìãèéí èõ Àæèëëàõ õàìãèéí áàãà Àæëûí õàìãèéí áàãà* Àæëûí õàìãèéí èõ* Äàâòàí çàëãàëòàíä õàìãèéí áàãà Õýâèéí* Äàâòàí çàëãàëòàíä õàìãèéí áàãà Äàâòàí çàëãàëòàíä õàìãèéí èõ

Ã¿éöýòãýõ öèêë áóþó ¿éëäëèéí òîî 3 3 3 2 2 2 2 2 2

* Òàñëóóðûí àæèëëàãààíû îñöèëëîãðàìûã àâàõ ¸ñòîé.

7. Òàñëóóðûí õ¿÷äýë õóâààã÷èéí êîíäåíñàòîðûã òóðøèõ. 1.7.27-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 8. Óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí ÿêîðûí ÿâàëòûã øàëãàõ. Ôîðñèðîâêòîé öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí ÿêîðûí ÿâàëò 8 ìì áàéõ ¸ñòîé. À÷ààëàë òàñëóóð 1.7.15 Á¿ðýí öóãëóóëæ òîõèðóóëñàí à÷ààëàë òàñëàã÷èéã ýíýõ¿¿ ç¿éëä çààñíû äàãóó á¿ðýí òóðøèõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã áà õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òóñãààðëàãûí îðîîìîãèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Ä¿ðìèéí 1.7.29-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ: à) À÷ààëàë òàñëàã÷ (òàñëóóð)-èéí òóñãààðëàãà. Õ¿ñíýãò 1.7.15-ä ¿ç¿¿ëñýíèé äàãóó ã¿éöýòãýíý. á) Óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã áà õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òóñãààðëàãà. Ä¿ðìèéí 1.8.29-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 3. Òîãòìîë ã¿éäëýýð ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: à) À÷ààëàë òàñëàã÷èéí àâàëöàà (êîíòàêò)-íóóä. Àæëûí õîñ àâàëöàà á¿ðèéã áà òóéëûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñèñòåìèéí ýñýðã¿¿öëèéí õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. Ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. á) óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã. Ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé.


73

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4. ×ºëººò ñàëãàâ÷èéí ìåõàíèçìûí ¿éë÷ëýëèéã øàëãàõ. ×ºëººò ñàëãàâ÷èéí ìåõàíèçìûã àæèëëàãààíä íü 1.7.18-èéí ç¿éë 9-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 5. Áóóðóóëñàí õ¿÷äýëòýé ¿åä äàìæëàãûí àæèëëàãààã øàëãàõ. Ä¿ðìèéí ýíý ç¿éëèéí 1.7.18-èéí ç¿éë 10-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 6. Îëîí óäààãèéí òóðøèëòààð à÷ààëàë òàñëàã÷èéã òóðøèõ. Ýíý ç¿éëèéí 1.7.15-èéí ç¿éë 11-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 7. Ãàë õàìãààëàã÷èéã øàëãàõ. 1.7.25-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. Õóóðàé ñàëãóóð, òóñãààðëàã÷, áîãèíî õîëáóóð 1.7.16 Á¿õ àíãèëëûí õ¿÷äýëèéí á¿ðýí óãñàð÷ òîõèðóóëñàí õóóðàé ñàëãóóð, òóñãààðëàã÷, áîãèíî õîëáóóðûã á¿õýëä íü ä¿ðìèéí ýíý ç¿éëä çààñíû äàãóó òóðøèõ ¸ñòîé. 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. à) Îðãàíèê ìàòåðèàëààð õèéñýí òàòóóðãà, áàðèóë. 2,5 êÂ-èéí ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü ä¿ðìèéí 1.7.13, 1,à-ä çààñàí óòãààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. á) Îëîí ýëåìåíòòýé òóñãààðëàã÷ 1.7.27-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. â) Óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã áà õî¸ðäîã÷ õýëõýý. Ä¿ðìèéí 1.7.29-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 2. ¯éëäâýðèéí äàìòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ: à) Õóóðàé ñàëãóóð, òóñãààðëàã÷, áîãèíî õîëáóóðûí òóñãààðëàãà. Õ¿ñíýãò 1.7.15-ä ¿ç¿¿ëñýí äàðààëëûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. á) Óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã áà õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òóñãààðëàãà. Ä¿ðìèéí 1.7.29-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 3. Òîãòìîë ã¿éäëýýð ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ: à) 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õóóðàé ñàëãóóð, òóñãààðëàã÷èéí àâàëöààíû ñèñòåì. Õýìæèëòèéí óòãà íü ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºë áà õ¿ñíýãò 1.7.20-ä ¿ç¿¿ëñýíòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.20 Õóóðàé ñàëãóóð, õîëòãîõ ñàëãóóð (îòäåëèòåëü)-ûí àâàëöààíû ñèñòåìèéí òîãòìîë ã¿éäëèéí ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ óòãà Õóóðàé áà õîëòãîõ ñàëãóóðûí òºðºë ÐÎÍÇ ÐËÍ

Õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ 400-500 110-220 110-500

Áóñàä òºðºë

Õýâèéí ã¿éäýë, À 2000 600 600 1000 1500-2000

Ýñýðã¿¿öýë, ìêÎì 200 220 175 120 50

á) Óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí îðîîìîã. Îðîîìãóóäûí ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 4. Õºäºëãººíã¿éãýýñ õºäºëãººíòýé àâàëöààã òýíèéëãýõ õ¿÷èéã õýìæèõ. 35 êÂ-ûí õóóðàé áà õîëòãîõ ñàëãóóðààð ã¿éöýòãýõ áà õàðèí ýð÷èì õ¿÷íèé òºõººðºìæèíä õ¿÷äýëèéí àíãèëàëààñ õàìààðàõã¿é õèéãäýõ ¸ñòîé. Àâàëöààíû ãàäàðãóé òîñã¿é ¿åä õýìæñýí óòãà íü ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ áà ¿éëäâýðèéí ºãºãäºë áàéõã¿é ¿åä õ¿ñíýãò 1.7.21-ä ¿ç¿¿ëñýíòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.21-ä çààñíààñ ãàäíà 630-2000 À õýâèéí ã¿éäýëòýé, 35-220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ãàäíà òºõººðºìæèéí õóóðàé ñàëãóóðûí íîðì, ¿éëäâýðýýñ òîãòîîñîí òýíèéëãýõ õ¿÷íèé åðºíõèé íîðì 78,5-98 Í (8-10 êãñ) –òîé õàðüöóóëàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 1.7.21 Õóóðàé áà õîòãîõ ñàëãóóðûí õºäºëãººíã¿éãýýñ õºäºëãººíòýé (íýã õóòãàíû õóâüä) àâàëöààã òýíèéëãýõ õ¿÷íèé íîðì Àïïàðàòûí òºðºë ÐÂÊ-10 ÐÂÊ-20 ÐÂ(Ç)-20 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

Õýâèéí ã¿éäýë, À Õóóðàé ñàëãóóð 3000, 4000, 5000 5000, 6000 7000 400 74

Õ¿÷, Í (êãñ) 490-540 (50-55) 490-540 (50-55) 830-850 (85-87) 118-157 (12-16)

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ÐÂ(Ç)-35

600 137-176 (14-18) 1000 176-225 (18-23) ÐËÍÄ-110 600 157-176 (16-18) 1000 176-196 (18-20) Õîëòãîõ ñàëãóóð (îòäåëèòåëü) ÎÄ-110Ì, ÎÄ-150Ì 600 157-176 (16-18) ÎÄ-220Ì 1000 176-196 (18-20) 5. Àæèëëàãààã øàëãàõ. Ãàð óäèðäëàãààð 10-15 óäààãèéí çàëãàõ, ñàëãàõ ¿éëäýë ã¿éöýòãýõ çàìààð àïïàðàòóóäûã øàëãàíà. Àëñûí óäèðäëàãàòàé àïïàðàòóóäûã óäèðäëàãûí õýâèéí õ¿÷äýëòýé ¿åä çàëãàëò ñàëãàëòûí 25 öèêë áà çàëãàõ, ñàëãàõ öàõèëãààí ñîðîíçîíãèéí (öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí) õýâèéí õ¿÷äýëèéí 80% õ¿ðòýë áóóðóóëñàí õ¿÷äýëòýé ¿åä çàëãàëò, ñàëãàëòûí 5-10 öèêë õèéõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. 6. Õóãàöààíû õàìààðàìæèéã òîäîðõîéëîõ. Áîãèíî õîëáóóðûã çàëãàõ ¿åä, õîëòãîõ ñàëãóóðûã ñàëãàõ ¿åä òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý. Õýìæèãäñýí óòãà íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ áà ¿éëäâýðèéí ºãºãäºë áàéõã¿é áîë õ¿ñíýãò 1.7.22-ò ¿ç¿¿ëñýíòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.22 Áîãèíî õîëáóóðûã çàëãàõ áà õîëòãîõ ñàëãóóðûã òàñëàõ çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ õóãàöàà Àïïàðàòûí òºðºë ÎÄ-35 ÎÄ-110 ÎÄ-110Ì ÎÄ-150 ÎÄ-150Ì ÎÄ-220 ÎÄ-220Ì

Ñàëãàõ õóãàöàà, èõã¿é, ñ ßëãàã÷ 0,5 0,7-0,9 0,5 1,0 0,7 1,0 0,7

Àïïàðàòûí Ñàëãàõ õóãàöàà, òºðºë èõã¿é, ñ Áîãèíî õîëáîã÷ ÊÇ-35 0,4 ÊÇ-110 0,4 ÊÇ-110Ì 0,35 ÊÇ-220, ÊÇ-150 0,5 ÊÇ-150Ì 0,4 ÊÇ-220Ì 0,4 Ãàäíà áà äîòîð áàéðëóóëàõ èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ, ãàäíû ÈÁÕÁ)

1.7.17 Èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã óãñàðñíû äàðàà á¿õýëä íü ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ ç¿éëä çààñíû äàãóó òóðøèíà. Äîòîð òàâèãäàõ èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ)-èéí ýëåìåíò¿¿äèéã òóðøèõ íîðì: Òîñíû áà õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, õóóðàé ñàëãóóð, ãàë õàìãààëóóð, âåíòèëèéí öàõèëóóð, à÷ààëàë òàñëóóð, õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð, òîñîí òàñëóóðûí òóðøèëòûã ýíý á¿ëýãò çààñíû äàãóó ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé. 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. à) Àíõäàã÷ õýëõýý. Õýìæèëòèéã 2,5 êÂ-ûí õ¿÷äýëýýð ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Òóðøèëòûí ä¿íä íºëººëæ áîëîõ çàíãèëàà, ýä àíãèóä ÈÁÕÁ-ä òàâèãäàõ àíõäàã÷ õýëõýýã á¿ðýí öóãëóóëñàí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü 1000 ÌÎì áàéõ ¸ñòîé. Òóðøèëòûí ä¿í õàíãàëòã¿é ¿åä òóðøèëòûã ýëåìåíò á¿ðýýð ã¿éöýòãýõýä ýëåìåíò á¿ðèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 1000 ìÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. á) Õî¸ðäîã÷ õýëõýý. 0,5-1 êÂ-ûí ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Á¿õ õîëáîãäîõ àïïàðàòóóä (ðåëå, áàãàæ, ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîã)-òàé õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé õîëáîëò á¿ðèéí òóñãààëàãûí ýñýðã¿¿öýë 1 ìÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé íýìýãä¿¿ëñýí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. à) ÈÁÕÁ áà ãàäíû ÈÁÕÁ-èéí ¿¿ð (ÿ÷åéê)-èéí àíõäàã÷ õýëõýýíèé òóñãààðëàãà. Õààëãóóä õààëòòàé, òýðãýíöýð¿¿ä àæèëëàõ áàéäàëä áàéõ ¿åèéí ÈÁÕÁ áà ãàäíû ÈÁÕÁ-èéí õàéðöãóóä á¿ðýí óãñðàãäñàí ¿åèéí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã õ¿ñíýãò 1.7.23-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 1.7.23 ÈÁÕÁ áà ãàäíû ÈÁÕÁ-èéí õàéðöãóóäûí òóñãààðëàãûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë


75

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿÷äýëèéí àíãèëàë, êÂ

Òóñãààðëàãàòàé õàéðöãèéí òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ êåðàìèê Õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàë 24 21,6 32 28,8 42 37,8

3 6 10

Õ¿÷äýëèéí àíãèëàë, êÂ 15 20 35

Òóñãààðëàãàòàé õàéðöãèéí òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ êåðàìèê Õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàë 55 49,5 65 58,5 95 85,5 Õ¿ñíýãò 1.7.24

ÈÁÕÁ áà ãàäíû ÈÁÕÁ-ûí àâàëöààíû òîãòìîë ã¿éäëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ ýñýðã¿¿öýë Õýìæèãäýõ îáúåêò Öóãëóóëãûí øèííûé õîëáîëò (ñîíãîëòîîð) Àíõäàã÷ õýëõýýíèé ñàëäàã õîëáîîñ (ÕÁèéí õèéö áîëîõîîð áàéâàë ñîíãîëòîîð)

Õî¸ðäîã÷ àâàëöàà

õ¿÷íèé

õýëõýýíèé

ñàëäàã

Ýñýðã¿¿öýë, Îì Øèííûé õýñãèéí ýñýðã¿¿öýë ò¿¿íèé õîëáîãäîîã¿é óðòààñ 1,2 äàõèíààñ èõýýð õýòðýõ ¸ñã¿é ¯éëäâýðèéí çààâðààð òîäîðõîéëíî. ÊÐÓèéí çààâàðò ýñýðã¿¿öëèéã íîðì÷ëîîã¿é áîë òýäãýýðèéí ýñýðã¿¿öýë äàðààõ óòãààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé: 400 À –èéí àâàëöààíä 75 ìêÎì 600 À –èéí àâàëöààíä 60 ìêÎì 900 À –èéí àâàëöààíä 50 ìêÎì 1200 À –èéí àâàëöààíä 40 ìêÎì Àâàëöààíû ýñýðã¿¿öýë 4000 ìêÎì-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé.

Êåðàìèê òóñãààðëàãàòàé ÿ÷åéêíû íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò, õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàëààð õèéñýí ÿ÷åéêíû õóâüä 5 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. 3. Òîãòìîë ã¿éäëýýð ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Õîëáîëòûí áîîëòîí áà ñàëäàã õîëáîîñûí òîãòìîë ã¿éäëèéí ýñýðã¿¿öýë íü õ¿ñíýãò 1.7.24-ä ¿ç¿¿ëñýíýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. Ìåõàíèê òóðøèëò. ¯éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Ìåõàíèê òóðøèëòàíä: à) ñàëäàã àâàëöààíû õàðèëöàí çàëãàãäàë, ò¿¿í÷ëýí áëîêëîë, áýõýëãýý, îðîîãäîë çýðãèéã øàëãàõòàé õàìò õºäºëãººíòýé ýëåìåíòèéí ºíõºð÷ îðîõ, ãàðàõ áàéäëûã øàëãàíà. á) àíõäàã÷ õýëõýýíèé ñàëäàã àâàëöààíû øàõàëòûã øàëãàõ, â) õóóðàé ñàëãóóðûí ãàçàðäóóëãûí àâàëöààíû òºëºâ-áàéäàë, àæèëëàãààã øàëãàõ. Àãààðûí õºðãºëòòýé èæ á¿ðäìýë õàëõàâ÷òàé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áà øèí äàìæóóëàã÷ 1.7.18 Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áà øèí äàìæóóëàã÷èä õîëáîãäîõ òîíîãëîë (ãåíåðàòîð, õ¿÷íèé áà õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð ã.ì.)-ûí òóðøèòûí íîðì, õýìæýýã ýíý á¿ëýãèéí õàðãàëçàõ ç¿éë¿¿äýä çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýíý. Á¿ðýí óãñðàãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷óóäûã ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä ã¿éöýòãýíý. 1. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òóñãààðëàãûí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð, õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, ãåíåðàòîðûí îðîîìãèéã ñàëãààòàé íºõöºëä õ¿ñíýãò 1.7.25-ä ¿ç¿¿ëñýí òóðøèëòûí õ¿÷äýëýýð ã¿éöýòãýíý. Õ¿ñíýãò 1.7.25. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òóñãààðëàãûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë Õ¿÷äýëèéí àíãèëàë, êÂ

6 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

Òóñãààðëàãàòàé ã¿éäýë äàìæóëàã÷èéí òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ Øààçàí Õîëèìîã (õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàëààð õèéñýí êåðàìèê) 32 28,8 76

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 10 15 20

42 55 65

37,8 49,5 58,5

Öýâýð øààçàí òóñãààðëàãàòàé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä ¿éë÷ëýõ íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òóñãààðëàãà õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàëààð õèéñýí ýëåìåíò¿¿äèéã àãóóëñàí áàéâàë òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 5 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. 2. Ãàãíóóðûí áà áîîëòîí õîëáîëòûí ã¿éöýòãýëèéí ÷àíàðûã øàëãàõ. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õîëáîëòûí áîîëòíû ÷àíãàëàëòûã ñîíãîëòîîð ò¿¿âýðëýæ øàëãàíà. Çàõèàëàã÷èéí áàéõã¿éä ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã óãñàðñàí áàéâàë àâàëöàõ õîëáîëòûí ã¿éöýòãýëèéí ÷àíàðûã øàëãàõ çîðèëãîîð ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õîëáîëòûí 1-2 áîîëòûã ñîíãîëòîîð òàéëæ òóðøèëòûã õèéíý. Ãàãíààñàí õîëáîîñîíä õºíãºí öàãààíûã ãàãíàõ çààâðûí äàãóó áóþó ðåíòãåí, ãàììàäåôåêòîñêîïûí õÿíàëòûí àðãà áîëîí ¿éëäâýðýýñ çºâëºñºí áóñàä àðãààð ¿çëýã ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé. 3. Òóñãààðëàõ æèéðãèéí òºëºâ áàéäëûã øàëãàõ. Òóëãóóðûí ìåòàëë õèéöýýñ ãàäàðãûí àðüñ íü òóñãààðëàãäñàí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä òóðøèëòûã õèéíý. Òóñãààðëàõ æèéðãèéí á¿òýí áàéäëûã ôàçûí ñåêö¿¿äèéí òóñãààðëàõ æèéðãýí äýýðõ õ¿÷äýëèéí óíàëò áóþó ñåêöèéí ñóóðèóäûí õîîðîíäîõ ìåòàëë õèéöýä îðîõ ã¿éäëèéã õýìæèæ æèøèõ çàìààð øàëãàõ íü ç¿éòýé. 4. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí çîõèîìîë õºðãºëòèéí òºõººðºìæèéã øàëãàõ áà ¿çëýã õèéõ. ¯éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Öóãëóóëãûí áà õîëáîëòûí øèí 1.7.19 Øèíèéã ýíý á¿ëãèéí çààëòûí äàãóó á¿õýëä íü òóðøèëòûã õèéõ íü ç¿éòýé: 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëä 1, 3-5-ä; 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëä ýíý ç¿éëèéí 2-6-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. 1 êÂ-ûí õ¿÷äýëýýð ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 0,5 ìÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóñãààðëàãûã òóðøèõ: à) Íýã ýëåìåíòòýé òóëãóóðûí òóñãààðëàã÷. Ãàäíà áà äîòîð òºõººðºìæèéí íýã ýëåìåíòèéí òóëãóóðûí êåðàìèê òóñãààðëàã÷èéã 1.7.27-ä çààñíû äàãóó òóðøèíà. á) Îëîí ýëåìåíòèéí áà ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷. Øºðãºí áà ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷èéã 1.7.27-ûí 2,á –ä çààñíààð òóðøèíà. 3. Øèíèé àâàëöààíû áîîëòîí õîëáîëòûí ã¿éöýòãýëèéí ÷àíàðûã øàëãàõ. Àâàëöààíû òàòëàãûí çóóëòûã 2-3%-èéí õàíçðàëò áà ÷àíàðûã ñîíãîëòîîð ã¿éöýòãýíý. Àâàëöàõ õîëáîëòûí øèëæèëòèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõäýý öóãëóóëãûí áà õîëáîëòûí øèíèé õîëáîëòûí 2-3% ñîíãîæ 1000 À áà ò¿¿íýýñ äýýø ã¿éäëýýð òóðøèõ íü ç¿éòýé. Àâàëöàõ õîëáîëòòîé ãàçàðò øèííèé õýñýã äýýðõ (0,7-0,8 ì) ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëò íü ìºí òèéì îãòëîëòîé, òèéì óðòòàé øèííèé õýñýã äýýðõ ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëòààñ 1,2 äàõèíààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. Øèííèé àâàëöàõ (êîíòàêò) õîëáîëòîí äàõü øàõàãäëûí ã¿éöýòãýëèéí ÷àíàðûã øàëãàõ. Äàðààõ íºõöºëä àâàëöààíû øàõàãäìàë õîëáîëòûã ãîëîãäîëòîé ãýæ ¿çíý. à) Òýäãýýðèéí ãåîìåòð õýìæýý íü (øàõàãäìàë õýñãèéí äèàìåðò, óðò) òóõàéí òºðëèéí õîëáîëòûí çàëãóóðûí óãñðàëòûí çààâðûí øààðäëàãàòàé òîõèðîõã¿é, á) Çàëãóóð áà õîëáîã÷èéí ãàäàðãóé äýýð ìåõàíèê ãýìòýë, èõ õýìæýýíèé çýâðýëòèéí ìºð, àí öàâ ãàðñàí, â) Øàõàãäìàë õîëáîëòûí ìóðóéëò ò¿¿íèé óðòûí 3% -îîñ õýòýðñýí, ã) Øàõàãäìàë õîëáîëòûí ãàí ç¿ðõýâ÷ òýãø áèø õýìýýð áàéðëàñàí. Àâàëöàà (êîíòàêò)-íû øàõìàë õîëáîëòûí 3-5% -èéí øèëæèëòèéí ýñýðã¿¿öëèéí õýìæèëòèéã ñîíãîëòîîð ã¿éöýòãýíý. Õîëáîëòûí õýñýã äýýðõ ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëò íü ìºí òèéì óðòòàé, äàìæóóëàã÷èéí õýñýã äýýðõ ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëòààñ 1,2 äàõèíààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 5. Àâàëöàà (êîíòàêò)-íû ãàãíàìàë õîëáîîñûã õÿíàõ. Ãàãíààñûã ã¿éöýòãýñýíèé äàðàà äîîðõ òîõèîëäîëûí àëü íýã íü èëýðâýë øóóä ãîëîãäîëä òîîöíî. à) Ãàäíà îðîîëòûí äàìæóóëàã÷ ò¿ëýãäñýí áóþó äàìæóóëàã÷èéí õîëáîëòûã íóãàëàõàä ãàãíààñ ãýìòñýí, á) Ãàãíààñíû õýñýãò äàìæóóëàã÷èéí äèàìåòðèéí 1/3 –ààñ ã¿í õîíõîð ñóóñàí, 6. Íýâòðýõ òóñãààðëàã÷èéã òóðøèõ. Ä¿ðìèéí 1.7.26-ä çààñíààð òóðøèíà. Ã¿éäýë õÿçãààðëàõ õóóðàé ðåàêòîð


77

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.7.20. Ã¿éäýë õÿçãààðëàõ õóóðàé ðåàêòîð íü ýíý ç¿éëèéí çààëòûí á¿ðýí õýìæýýãýýð òóðøèãäñàí áàéõ ¸ñòîé. 1. Îðîîìãèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã áýõýëãýýíèé áîîëòòîé õàðüöàíãóéãààð õýìæèõ. 1-2,5 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 0,5 ìÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð ðåàêòîðûí òóëààñíû øààçàí òóñãààðëàãûã òóðøèõ. Á¿ðýí òàâèãäàõ ðåàêòîðûí òóëààñíû òóñãààðëàãûí òóðøèëòûí õ¿÷äýë íü õ¿ñíýãò 1.7.26-ä ¿ç¿¿ëñýí áàéäëààð òîãòîîãäîíî. Õ¿ñíýãò 1.7.26 Ãàë õàìãààëóóð áà ã¿éäýë õÿçãààðëàõ õóóðàé ðåàêòîðûí øààçàí òóëààñíû ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë Ðåàêòîðûí õ¿÷äýëèéí àíãèëàë, êÂ Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ

3 24

6 32

10 42

15 55

20 65

35 95

Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð õóóðàé ðåàêòîðûí òóëààñíû òóñãààðëàãûã ÿ÷åéêíû øèíèéí òóñãààðëàã÷òàé õàìòàä íü òóðøèëòûã ÿâóóëæ áîëíî. ¯éëäâýðèéí çîðèóëàëòòàé ñòàòèê õóâèðãóóð 1.7.21. Èæ á¿ðäìýë ñòàòèê õóâèðãóóðûã ýíý ç¿éëèéí õýìæýýíä òóðøèíà: Òóõàéëáàë, ýñðýãöýëã¿é (ðåâåðñèâ áèø) èîííû áàéâàë ýíý ç¿éëèéí 1-8, 10, 11-ð; ýñðýãöýëòýé (ðåâåðñèâ) èîííû áàéâàë 1-11-ð; óäèðäëàãàòàé õàãàñ äàìæóëàã÷ ðåâåðñèâ áèø áàéâàë ýíý ç¿éëèéí 1-4, 6-8, 10, 11-ð; óäèðäëàãàòàé õàãàñ äàìæóóëàã÷ ðåâåðñèâ áàéâàë ýíý ç¿éëèéí 1-4, 6-11-ð; óäèðäëàãàã¿é õàãàñ äàìæóóëàã÷ áàéâàë ýíý ç¿éëèéí 1-4, 7, 10, 11-ð òóðøèõ. Ýíý á¿ëýãò òðèñòîðûí ºäººëòòýé ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûã àâ÷ ¿çýýã¿é áîëíî. 1. Õóâèðãàã÷èéí õýëõýý áà ýëåìåíòèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. ¯éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâðûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ: à) Õóâèðãàã÷ òðàíñôîðìàòîð, èîííûé õóâèðãàã÷èéí õýëõýý áà çàíãèëààíû òóñãààðëàãûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýëä 1 ìèíóòûí õóãàöààíä áàðèõ ¸ñòîé. Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.27-ä ¿ç¿¿ëýâ. Ýíä Ud – õóâèðãàã÷ àãðåãàòûí õîîñîí ÿâàëòûí õ¿÷äýë. Âåíòèëèéí èõ áèå áà êàòîäûí õîîðîíäîõ òóðøèëòûí õ¿÷äýë òóñãààðëàñàí êàòîäòîé õóâèðãàã÷óóäàä õàìààðàãäàíà. Öóâàà õîëáîëòòîé õóâèðãàã÷ áà öàõèëãààí äàìæëàãûí õóâèðãàã÷ûí óãòóóëñàí-çýðýãöýý õîëáîëòòîé ñõåìèéí õóâüä âåíòèëèéí èõ áèå áà êàòîäûí ôàç á¿ðò, ò¿¿í÷ëýí êàòîäòîé õîëáîîñòîé õýëõýýíä 2,25Ud+3500 õýìæýýíèé õ¿÷äýëýýð òóðøèõ ¸ñòîé. á) Õàãàñ äàìæóóëàõ õóâèðãàã÷èéí õýëõýý áà çàíãèëààíû òóñãààðëàãà íü (õ¿÷íèé õýëõýý-èõ áèå õ¿÷íèé õýëõýý-ººðèéí õýðýãöýýíèé õýëõýý) ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ çààâàð áîëîí ¿éëâýðèéí äàâòàìæòàé 1,8 êÂ òóðøèëòûí õ¿÷äýëä 1 ìèíóò òóðøèãäàõ ¸ñòîé. Õóâüñàõ áà øóëóóòãàõ õ¿÷äýëèéí õ¿÷íèé õýëõýý òóðøèëòûí ¿åä õîîðîíäîî öàõèëãààí õîëáîîòîé áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.27 Ñòàòèê õóâèðãàã÷óóäûí õýëõýý áà ýëåìåíòèéí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, Â Õóâèðãàã÷èéí õýëõýý áà òóðøèãäàõ çàíãèëàà

Òóñãààðëàãûã òóðøèõ çàíãèëàà òýã ñõåìä

Àíîäòîé õîëáîîñòîé õýëõýý Ø¿¿ãýýíä áàéðëàõ êàòîäòîé õîëáîîñòîé õýëõýý áà âåíòèëèéí êîðïóñ áà êàòîä Àðààì Òóñëàõ òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîã áà ò¿¿íòýé Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

ã¿¿ðèéí ñõåìä

Õóâèðãóóð: Ãàçàðäóóëàõ ýä àíãè Ìºí àäèë

2,25Ud+3750 1,5Ud+750

1,025Ud+3750 1,025Ud+3750

Ìºí àäèë Òóñëàõ òðàíñôîðìàòîðûí

1,5Ud+750 (2250-ààñ

1,5Ud+750 1,025Ud+3750 (2250-ààñ

78

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õîëáîãäîõ õýëõýý

àíõäàã÷ îðîîìîã áà ò¿¿íòýé õîëáîãäîõ õýëõýý, ãàçàðäóóëàõ ýä àíãèä Õóâèðãàã÷ òðàíñôîðìàòîðóóä Âåíòèëèéí îðîîìîã áà Èõ áèå áà áóñàä òýäãýýðèéí ãàðãàëãà îðîîìîã Òýãøèòãýõ ðåàêòîð (îðîîìîã áà Èõ áèå ãàðãàëãóóä) ãóðàâäàõ äàâòàìæèéí õî¸ðäîã÷ îðîîìîã Òýãøèòãýõ ðåàêòîðûí ñàëàà Íýã íü íºãººòýéãýý õàðüöàõ Àíîäûí õóâààã÷ (îðîîìîã áà Èõ áèå áóþó ãàðãàëãà) ãàçàðäóóëàõ ýä àíãè

èõã¿é)

èõã¿é)

2,25Ud+3750

1,025Ud+3750

2,25Ud+3750

-

1,025Ud+750

-

2,25Ud+3750

1,025Ud+3750

3. Õóâèðãóóðûí õàìãààëàëòûí á¿õ òºðëèéã øàëãàõ. Õàìãààëàëòûí àæèëëàõ õ¿÷äýëèéí õÿçãààð íü òºñëèéí òîîöîîíû ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 4. Ðåàêòîð áà õóâèðãàã÷ òðàíñôîðìàòîðûã òóðøèõ. Òóðøèëòûã 1.7.16-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 5. Àñààëòûã øàëãàõ. Àñààëò íü àñààëòûí ñèñòåìèéí ¿ðãýëæèëýõ ïóëüñàöã¿é, íàðèéí íºõöºëä ÿâàãäàõ ¸ñòîé. 6. Ôàçûí äàðààëàëûã øàëãàõ. Óäèðäëàãûí èìïóëüñûí ôàç íü òîõèðóóëãûí çóðâàñò àíîäûí õ¿÷äýëèéí ôàçòàé çîõèöîæ áàéõ ¸ñòîé. 7. Õºðãºëòèéí ñèñòåìèéã øàëãàõ. Ìºíãºí óñò õóâèðãóóðûí õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí îðîëò, ãàðàëòûí óñíû òåìïåðàòóðûí çºð¿¿ íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí àëáàäìàë õºðãºëòòýé õàãàñ äàìæóóëàõ øóëóóòãàã÷èéí àãààðûí õºðãºëòèéí õóðä íü ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 8. Øóëóóòãàñàí õ¿÷äýëèéí òîõèðóóëãûí çóðâàñûã øàëãàõ. Òîõèðóóëãûí çóðâàñ íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé çîõèöóóëàãäàõ áà øóëóóòãàõ õ¿÷äýëèéí óòãûí ººð÷ëºëò ààæèì ÿâàãäàõ ¸ñòîé. Õýâèéí ÷àäëûí 0,1–ýýñ áàãàã¿é à÷ààëàëòàé ¿åä òîõèðóóëãûí õàìààðàìæèéã àâàõ àæèëëàãààã ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Òóðøèëòûí ¿åä õýðýãëýãäýõ à÷ààëëûí õàìààðàìæ íü ò¿¿íä çîðèóëàãäñàí õóâèðãóóðûí õàìààðàìæòàé çîõèöîæ áàéõ ¸ñòîé. 9. Ñòàòèê òýãøèòãýõ ã¿éäëèéã õýìæèõ. Òîõèðóóëãûí á¿õ çóðâàñò õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. Òýãøèòãýõ ã¿éäýë íü òîíîãëîëûí òºñºëä çààñíààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 10. Õóâèðãóóðûí àæèëëàãààã à÷ààëëûí äîð øàëãàõ. (òîõèðóóëàãäàõ õóâèðãóóðûí òîõèðóóëãûí á¿õ õÿçãààðò). Ýíý íºõöºëä âåíòèë áà ôàçààð ã¿éäëèéí õóâààðèëàëò æèãä áàéãàà ýñýõèéã øàëãàõ ¸ñòîé. Æèãä áèø áàéäàë íü õóâèðãàã÷èéí âåíòèë áóþó àëü íýãýí ôàçûã õýò à÷ààëàëä îðóóëàõ øààðäëàãàã¿é. 11. Õóâèðãóóðûí çýðýãöýý àæèëëàãààã øàëãàõ. Ýíý íºõöºëä øóëóóòãàõ àãðåãàòóóäûí çýðýãöýý àæèëëàãààíû ïàðàìåòðòýé çîõèöîí à÷ààëàë òîãòâîðòîé õóâààðèëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Öààñ-òîñîí êîíäåíñàòîð 1.7.22. ×àäëûí êîýôôèöèåíòèéã äýýøë¿¿ëýõ êîíäåíñàòîð, äàãóó êîìïåíñàöëàõ êîíäåíñàòîð, õóâààã÷ êîíäåíñàòîð, ÷àäàë ñîíãîëòûí, õîëáîîíû öààñ-òîñîí êîíäåíñàòîðûã ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèíà. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, ÷àäëûí êîýôôèöèåíòèéã äýýøë¿¿ëýõ êîíäåíñàòîðûã ýíý ç¿éëèéí 1, 4, 5; 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé êîíäåíñàòîðûã ýíý ç¿éëèéí 1, 2, 4, 5; õóâààã÷ êîíäåíñàòîð áà ÷àäàë àâàõ õîëáîîíû êîíäåíñàòîðûã ýíý ç¿éëèéí 1-4-ä çààñíààð òóñ òóñ òóðøèíà. 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. 2,5 êÂ õ¿÷äýëòýé ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Êîíäåíñàòîðûí èõ áèå áà ãàðãàëãóóäûí õîîðîíä òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë áà R60/R15 õàðüöàà íîðì÷ëîãäîõã¿é. 2. Áàãòààìæèéã õýìæèõ. Òóðøèëòûã 15-35 Ñ-ûí òåìïåðàòóðòàé ¿åä ã¿éöýòãýíý. Õýìæñýí áàãòààìæ íü õýìæèëòèéí íàðèéâ÷ëàëûã òîîöñîí ïàñïîðòûí ºãºãäºë áîëîí õ¿ñíýãò 1.8.28-ä ¿ç¿¿ëñýí óòãàòàé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 3. Äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéã õýìæèõ. Òóðøèëòûã õóâààã÷ êîíäåíñàòîð, ÷àäàë àâàëòûí êîíäåíñàòîð, õîëáîîíû òðàíñôîðìàòîðò ã¿éöýòãýíý. Äèýëåêòðèê àëäàãäëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí 15-35 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä õýìæñýí óòãà íü 0,4 %-îîñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. ªíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. ×àäëûí êîýôôèöèåíò äýýøë¿¿ëýõ çîðèóëàëòòàé êîíäåíñàòîðûí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã õ¿ñíýãò 1.7.29-ä ¿ç¿¿ëýâ. ×àäàë àâàã÷, õóâààã÷, õîëáîîíû Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

79

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 çîðèóëàëòòàé êîíäåíñàòîðûí òóðøèõ õ¿÷äëèéã õ¿ñíýãò 1.7.30-ä, äàãóó òýãøëýëò (êîìïåíñàöëàõ)-èéí êîíäåíñàòîðûí òóðøèëòûí õ¿÷äëèéã õ¿ñíýãò 1.7.31-ä òóñ òóñ ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 1.7.28 Êîíäåíñàòîðûí áàãòààìæèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ õýëáèéëò Çºâøººðºãäºõ õýëáèéëò, %

Êîíäåíñàòîðûí íýð, òºðºë ×àäëûí êîýôôèöèåíò äýýøë¿¿ëýõ êîíäåíñàòîð: 1050 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé: 1050 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé: Êîíäåíñàòîðûí òºðºë: ÑÌÐ-66/ 3, ÑÌÐ-110/ 3 ÑÌÐ-166/ 3, ÑÌÐ-133/ 3, ÎÌÐ-15 ÄÌÐ-80, ÄÌÐÓ-80, ÄÌÐÓ-60, ÄÌÐÓ-55, ÄÌÐÓ-110

10 10 -5 +10 -5 5 10 Õ¿ñíýãò 1.7.29

×àäëûí êîýôôèöèåíò äýýøë¿¿ëýõ çîðèóëàëòòàé êîíäåíñàòîðûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë Òóðøèãäàõ òóñãààðëàãà Õàâòàñíóóäûí õîîðîíä Èõ áèåòýé õàðüöàíãóé

Êîíäåíñàòîðûí òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ (àæëûí õ¿÷äýëèéí ¿åä, êÂ) 0,22 0,38 0,50 0,66 3,15 6,30 10,50 0,42 0,72 0,95 1,25 5,9 11,8 20 2,1 2,1 2,1 5,1 5,1 15,3 21,3 Õ¿ñíýãò 1.7.30

Õóâààã÷, ÷àäàë àâàëòûí áà õîëáîîíû êîíäåíñàòîðûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë Êîíäåíñàòîðûí òºðºë

Êîíäåíñàòîðûí ýëåìåíò¿¿äèéí òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ 90 193,5 235,8 49,5 144 252

ÑÌÐ-66/ 3 ÑÌÐ-110/ 3 ÑÌÐ-166/ 3 ÎÌÐ-15 ÄÌÐ-80, ÄÌÐÓ-80, ÄÌÐÓ-60, ÄÌÐÓ-55 ÄÌÐÓ-110

Õ¿ñíýãò 1.7.31 Äàãóó òýãøëýëòèéí êîíäåíñàòîðûí òóðøèëòûí õ¿÷äýë

Êîíäåíñàòîðûí òºðºë ÊÏÌ-0,6-50-1 ÊÏÌ-0,6-25-1 ÊÌÏ-1-50-1 ÊÌÏ-1-50-1-1

Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé, Òîãòìîë ã¿éäëèéí , èõ áèåòýé õàðüöàíãóé êîíäåíñàòîðûí õàâòàñíóóäûí õîîðîíä 16,2 4,2 16,2 4,2 16,2 7,0 7,0

Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ðýëöýõ¿éö èõ ÷àäëûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ð áàéõã¿é òîõèîëäîëä ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëèéí òóðøèëòûã õ¿ñíýãò 1.7.29-1.7.31-ä çààñàíòàé õàðüöàíãóéãààð õî¸ðëîñîí óòãàòàé øóëóóòãàñàí õ¿÷äýëèéí òóðøèëòààð ñîëèõûã çºâøººðíº. ×àäëûí êîýôôèöèåíò äýýøë¿¿ëýõ çîðèóëàëòòàé (áóþó äàãóó òýãøòãýëòèéí êîíäåíñàòîð) èõ áèåòýé õîëáîãäñîí ãàðãàëãàòàé êîíäåíñàòîðûí òóñãààðëàãûã èõ áèåòýé õàðüöàíãóé áàéõ ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèëòûã ÿâóóëàõã¿é.


80

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5. Êîíäåíñàòîðûí áàòåðåéã ãóðâàí óäààãèéí çàëãàëòààð òóðøèõ. Ôàç á¿ðèéã ã¿éäëèéí óòãûí õÿíàëòòàé õýâèéí õ¿÷äýëä çàëãàõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. ªºð ôàçûí ã¿éäýë íü õàðüöàíãóé áèå áèåíýýñýý 5%-îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. Âåíòèëýí öàõèëóóð 1.7.23. Âåíòèëýí öàõèëóóðûã óãñàðñíû äàðàà ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèõ ¸ñòîé. 1. Öàõèëóóðûí ýëåìåíòèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. 2,5 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Ýëåìåíòèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã íîðì÷ëîõã¿é. Òóñãààðëàãûã ¿íýëýõäýý öàõèëóóðûí íýãýí èæèë ôàçóóäûí ýëåìåíò¿¿äèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí õýìæñýí óòãûã æèøíý. Ò¿¿íýýñ ãàäíà ýäãýýð óòãóóäûã èæ á¿ðäýëèéí áóñàä ôàçûí ýëåìåíò¿¿äèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýëòýé áóþó ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé æèøèõ íü ç¿éòýé. 2. Äàìæóóëàìæèéí ã¿éäëèéã (ø¿¿ðýëòèéí ã¿éäýë) õýìæèõ. Âåíòèëýí öàõèëóóðûí òóõàéí ýëåìåíòèéí äàìæóóëàìæèéí ã¿éäëèéí (ø¿¿ðýëòèéí ã¿éäýë) çºâøººðºãäºõ óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.32-ä ¿ç¿¿ëýâ. 3. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ¿åä íýâ÷èõ ã¿éäëèéã õýìæèõ. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ¿åä âåíòèëýí öàõèëóóðûí ýëåìåíò¿¿äèéí õîîðîíäîõ î÷íû íýâòëýõ (î÷ëîõ) õ¿÷äýë íü õ¿ñíýãò 1.7.33-ä çààñàí õÿçãààðò áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.32. Âåíòèëýí öàõèëóóðûí ýëåìåíòèéí äàìæóóëàìæ (ø¿¿ðýëò)-èéí ã¿éäýë Öàõèëóóðûí òºðºë áóþó ò¿¿íèé ýëåìåíò¿¿ä ÐÂÂÌ-3 ÐÂÂÌ-6 ÐÂÂÌ-10 ÐÂÑ-15 ÐÂÑ-20 ÐÂÑ-33, ÐÂÑ-35 ÐÂÎ-35 ÐÂÌ-3 ÐÂÌ-6 ÐÂÌ-10 ÐÂÌ-15 ÐÂÌ-20 ÐÂÏ-3 ÐÂÏ-6 ÐÂÏ-10 Öàõèëóóðûí ýëåìýíò¿¿ä ÐÂÌÃ-110, ÐÂÌÃ-150, ÐÂÌÃ-220, ÐÂÌÃ-330, ÐÂÌÃ-500 ÐÂÌÊ ñåðèéí öàõèëóóðûí ¿íäñýí ýëåìåíò ÐÂÌÊ ñåðèéí öàõèëóóðûí î÷ëîõ ýëåìåíò ÐÂÌÊ-330Ï, ÐÂÌÊ-500Ï öàõèëóóðûí ¿íäñýí ýëåìåíò

Öàõèëóóðûí ýëåìåíòýä ¿éë÷ëýõ øóëóóòãàñàí õ¿÷äýë, êÂ 4 6 10 16 20 32 42 4 6 10 18 24 4 6 10 30

Öàõèëóóðûí ýëåìåíòèéí äàìæóóëàìæèéí ã¿éäýë, ìêÀ

Ø¿¿ðýëòèéí ã¿éäëèéí äýýä õÿçãààð, ìêÀ

400-620

-

400-620

-

70-130 380-450 120-220 200-280 500-700 500-700 900-1300

10 10 10 -

18

900-1300

-

28

900-1300

-

24

900-130

Õ¿ñíýãò 1.7.33

¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ¿åä âåíòèëýí öàõèëóóðûí ýëåìåíòèéí î÷ëîõ çàâñàðûí íýâ÷èõ õ¿÷äýë Ýëåìåíòèéí òºðºë ÐÂÌÃ-110, ÐÂÌÃ-150, ÐÂÌÃ-220 öàõèëóóðûí ýëåìåíò ÐÂÌÃ-330, ÐÂÌÃ-500 öàõèëóóðûí ýëåìåíò ÐÂÌÊ-330, ÐÂÌÊ-500 öàõèëóóðûí ¿íäñýí ýëåìåíò Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

81

Íýâ÷èõ õ¿÷äýë, êÂ 59-73 60-75 40-53

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ÐÂÌÊ330, ÐÂÌÊ-500, ÐÂÌÊ-550Ï öàõèëóóðûí î÷ëîõ ýëåìåíò ÐÂÌÊ-500Ï öàõèëóóðûí ¿íäñýí ýëåìåíò

70-85 43-54

Øóíòëýã÷ ðåçèñòîðòîé öàõèëóóðûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé íýâòëýõ õ¿÷äýëèéí õýìæèëòèéã 0,1 À õ¿ðòýë ã¿éäëèéí öàõèëóóðààð äàìæóóëàí ã¿éäëèéã õÿçãààðëàõ òóðøèëòûí òºõººðºìæ äýýð ã¿éöýòãýõèéã çºâøººðíº. ¯éë÷ëýõ õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 0,5 ñåêóíä áàéíà. Õîîëîéò öàõèëóóð 1.7.24. Ýíýõ¿¿ á¿ëýãò çààñàí õýìæýýíä õîîëîéò öàõèëóóðûã òóðøèõ ¸ñòîé. 1. Öàõèëóóðûí ãàäàðãóóãèéí òºëºâ-áàéäëûã øàëãàõ. Öàõèëóóðûã òóëãóóð äýýð òàâèõààñ ºìíº ¿çëýã õèéõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. Öàõèëóóðûí ãàäíàõ ãàäàðãóéä àí öàâ, õóóðàëò áàéõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. Î÷ëîëòûí ãàäíà çàâñàðûã õýìæèõ. Öàõèëóóðûí òºõººðºìæèéí òóñãàé òóëãóóð äýýð ã¿éöýòãýíý. Î÷ëîõ çàâñàð íü ºãºãäñºí õýìæýýíýýñ ÿëãààòàé áàéõ ¸ñã¿é. 3. Öàõèëàõ á¿ñ (çîí)-èéí áàéðëàëûã øàëãàõ. Öàõèëóóðûã ñóóðèëóóëñíû äàðàà ã¿éöýòãýíý. Öàõèëàõ á¿ñ íü öàõèëóóðûí çàäãàé ¿ç¿¿ðèéí ïîòåíöèàëààñ ÿëãààòàé ïîòåíöèàëòàé áàéäàã äàìæóóëàõ óòàñ, õèéöèéí ýëåìåíòèéã äàéðàí îãòëîõ ¸ñã¿é. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãàë õàìãààëóóð 1.7.25. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãàë õàìãààëóóðûã ýíý ç¿éëä çààñàí çàð÷èìààð òóðøèõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: 1. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð ãàë õàìãààëàã÷èéí ñóóðèéí òóñãààðëàãûã òóðøèõ. Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã õ¿ñíýãò 1.7.26-ä çààñíààð òîãòîîíî. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð ãàë õàìãààëàã÷èéí ñóóðèéí òóñãààðëàãûí òóðøèëòûã ÿ÷åéêíû øèíèéí òóñãààðëàãûí òóðøèëòòàé õàìòàä íü ã¿éöýòãýõ íü ç¿éòýé. 2. Ã¿éäýë õÿçãààðëàõ ðåçèñòîð, ãàë õàìãààëóóðûí õàéëàìòãàé òàâèëûí á¿òýí áàéäàë áà òºñëèéí ºãºãäºëòýé çîõèöîõ áàéäëûã øàëãàõ. Ã¿éäýë õÿçãààðëàõ ðåçèñòîð, õàéëàìòãàé òàâèë íü òºñëèéí ºãºãäºëòýé çîõèöóóëàí òîõèðóóëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Êâàðöûí ýëñòýé ãàë õàìãààëóóðò õàéëàìòãàé òàâèëûí á¿òýí áàéäëûã íýìæ øàëãàâàë çîõèíî. Íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãà 1.7.26. Íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãûã ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Õýìæèëòèéã 1-2,5 êÂ-ûí õ¿÷äýëýýð ìåãàîììåòðýýð öààñ-òîñîí òóñãààðëàãà á¿õèé îðóóëãà á¿ðò õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. Îðóóëãûí ñ¿¿ë÷èéí ÿëòàñ áà õýìæèëòèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õîëáîõ öºíòýé õàðüöóóëæ õýìæèõ íü ç¿éòýé. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 1000 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. Äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéã õýìæèõ. Òóðøèëòûã öààñ-òîñîí áà áàêåëèò òóñãààðëàãàòàé, äîòîîä ¿íäñýí òîñíû ñààäòàé íýâòëýõ òóñãààðëàãà áà îðóóëãàíä ã¿éöýòãýíý. Íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãóóäûí äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñ íü õ¿ñíýãò 1.7.34-ä ¿ç¿¿ëñýí óòãààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ïîòåíöèàìåòðèéí òºõººðºìæ ð¿¿ òóñãàé ãàðàëò á¿õèé íýâòðýõ òóñãààðëàã÷, îðóóëãóóäàä õýìæèëòèéí êîíäåíñàòîðûí òóñãààðëàãà áà ¿íäñýí òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí õýìæèëòèéã ã¿éöýòãýíý. Íýãýí çýðýã áàãòààìæèéí õýìæèëòèéã ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé. Õýìæèëòèéí êîíäåíñàòîðûí áîëîí ¿íäñýí òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñààð ãîëîãäëûí íîðìûã òîãòîîíî. Õ¿ñíýãò 1.7.34. +20 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä íýâòðýõ òóñãààðëàã÷, õýìæèëòèéí êîíäåíñàòîðûí îðóóëãûí òóñãààðëàãà áà ¿íäñýí òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ óòãà


82

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ¯íäñýí òóñãààðëàãûí òºðºë áà òóðøèëòûí îáúåêòèéí íýð Òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé îðóóëãà áà íýâòðýõ òóñãààðëàã÷èéí òóñãààðëàãà: Òîñîí ñààäòàé: Öààñ-òîñîí*: Áàêåëèò òóñãààðëàãàòàé íýâòðýõ òóñãààðëàãà áà îðóóëãà (ò¿¿íýýñ òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé.)

Äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñ, %, Îðóóëãûí õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ 3-15 20-35 60-110 150-220 330 500

-

3,0 -

2,0 1,0

2,0 0,8

1,0 0,7

1,0 0,5

3,0

3,0

2,0

-

-

-

*¯íäñýí òóñãààðëàãûí õýìæèëòýýñ ãàäíà ãóðâàí çàëãóóðò îðóóëãàíä òîõèðóóëàã÷ îðîîìãîîñ ãàðñàí òóñãààðëàãûí õÿíàëòûã ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé.

Òóñãààðëàãûí ñ¿¿ë÷èéí ¿å áîëîõ ÿëòàñíààñ õýìæèëòèéí ãàðàëòòàé (äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí õýìæèëòýíä çîðèóëñàí) áàéäàã îðóóëãàíä ýíý òóñãààðëàãûí äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéã õýìæèõèéã çºâøººðäºã. Äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéã õýìæèëòèéã 3 êÂ õ¿÷äýëòýé áàéõàä ã¿éöýòãýíý. Íýâòðýõ òóñãààðëàã÷, îðóóëãûí òóñãààðëàãûí öààñ-òîñîí îðîîëòûí ñ¿¿ë÷èéí ¿å¿¿äèéí òºëºâèéã ¿íýëýõèéí òóëä äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí òóðøèëãûí äóíäàæ óòãûã àâ÷ ¿çýæ áîëíî: Òóõàéëáàë, 110-115 êÂ-ûí îðóóëãàíä 3%, 220 êÂ-ûí îðóóëãàíä 2% áàéõ áà 330-500 êÂûí îðóóëãûí õóâüä ¿íäñýí òóñãààðëàã÷èéí çîðèóëàëòààð àâñàí äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí õÿçãààðûí óòãà áàéõ ¸ñòîé. 3. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. Òóðøèëòûã 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãà á¿ðò çààâàë ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä òîñîí òàñëóóðûã òàâüñàíû äàðàà áóþó òóñäàà òóðøèãäàõ íºõöºëä íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãà á¿ðèéí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéã õ¿ñíýãò 1.7.35-ä ¿ç¿¿ëñýíýýð àâíà. Õ¿ñíýãò 1.7.35 Íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãûí ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé òóðøèëòûí õ¿÷äýë Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ Õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ

3 6 10 15 20 35

Òóñäàà òóðøèãäàõ êåðàìèê òóñãààðëàã÷ 25 32 42 57 68 100

¯íäñýí êåðàìèê áóþó øèíãýí òóñãààðëàãàòàé íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãà 24 32 42 55 65 95

¯íäñýí áàêåëèò òóñãààðëàãàòàé íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãà 21,6 28,8 37,5 49,5 58,5 85,5

Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí îðóóëãûí òóðøèëòûã ò¿¿íèé îðîîìãèéí òóðøèëòòàé õàìò õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí õàðãàëçàõ íîðìîîð (õ¿ñíýãò 1.7.11-èéã ¿çýõ) ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Öààñ-òîñîí, øèíãýí, ¿íäñýí êåðàìèê òóñãààðëàãàòàé íýâòðýõ òóñãààðëàã÷ áà îðóóëãàä íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò, õàðèí áàêåëèò áîëîí áóñàä õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàëàí ¿íäñýí òóñãààðëàãàòàéä 5 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãóóäòàé õàìòäàà òóðøèãääàã îðóóëãàíä íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä òîñîí äîòîð õýñýã÷èëñýí öàõèëàëò, á¿ðõýõ, ãóëñàõ, íýâòðýõ öàõèëàëò, õèéí ÿëãàðàëò, ò¿¿í÷ëýí òóðøñàíû äàðàà òóñãààðëàãàíä õàëñàí ãàçàð àæèãëàãäàõã¿é áàéâàë òóðøèëòûã äààñàí ãýæ òîîöíî. 4. Îðóóëãûí íÿãòðàëûí ÷àíàðûã øàëãàõ. Öààñ-òîñîí òóñãààðëàãà á¿õèé 110-500 êÂ õ¿÷äýëòýé òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé áèò¿¿ìæëýýã¿é îðóóëãà á¿ðèéí õóâüä òýäãýýðò òîñíû èë¿¿äýë 98 êÏà (1 êãñ/ñì2) äàðàëò ¿¿ñãýõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. Òóðøèëòûí õóãàöàà 30 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. Òóðøèëòûí ¿åä òîñíû ãîîæèëò àæèãëàãäàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 5. Òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé îðóóëãûí òðàíñôîðìàòîðûí òîñûã òóðøèõ. Îðóóëãàíä øèíýýð õèéæ áàéãàà òîñûã 1.7.28-ä çààñíààð òóðøèõ ¸ñòîé. Ñóóðèëóóëñàíû äàðàà òîñûã õèéæ, 1-6-ð ç¿éëä çààñàí áà õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýíýýð òóðøèëòûã ÿâóóëíà. Õàðèí 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé îðóóëãóóä áà äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíäºðñãºñºí ºíöãèéí òàíãåíñòàé áàéäàã îðóóëãûí õóâüä äýýðõ òóðøèëòààñ ãàäíà òîñíû äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí õýìæèëòèéã Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

83

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ÿâóóëàõ íü ç¿éòýé. Õýìæèëòèéí ¿ç¿¿ëýëòèéí óòãà õ¿ñíýãò 1.7.38-ä îðóóëñàí ºãºãäººñ ìóóã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí óòãà íü õ¿ñíýãò 1.8.36-ä ¿ç¿¿ëñýíýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.36. +70 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åä òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé îðóóëãàí äàõü òîñíû äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ óòãà.

Îðóóëãûí õèéö Òîñíû ñààäòàé Öààñ-òîñîí: áèò¿¿ìæã¿é: áèò¿¿ìæòýé:

Äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñ, % (îðóóëãûí õ¿÷äýë, êÂ ) 110-220 330-500 Ò-750 ìàðêèéí Áóñàä ìàðêèéí Ò-750 ìàðêèéí Áóñàä ìàðêèéí òîñ òîñ òîñ òîñ 7 7 5 5

7 7

3 3

5 5

Ä¿¿æèí áà òóëãóóð (ñóóðü)-ûí øààçàí òóñãààðëàã÷ 1.7.27. Ä¿¿æèí áà òóëãóóðûí øààçàí òóñãààðëàã÷óóäûã ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèõ ¸ñòîé. Òóëãóóðûí øèëáýí òóñãààðëàã÷óóäûã ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð çààâàë òóðøèõ øààðäëàãàã¿é. Öàõèëãààíû òóðøèëòûã ä¿¿æèí ìàÿãèéí øèëýí òóñãààðëàã÷èéí õóâüä õèéõã¿é áàéæ áîëíî. Òýäãýýðèéí òºëºâ-áàéäëûí õÿíàëòûã ãàäíà ¿çëýã õèéõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. 1. Ä¿¿æèí áà îëîí ýëåìåíò á¿õèé òóñãààðëàã÷èéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Çºâõºí îð÷íû àãààðûí òåìïåðàòóð íýìýõ áàéõ ¿åä 2,5 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì áà õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä òàâèõûí ºìíº òóñãààðëàã÷ á¿ðèéã íýã á¿ð÷ëýí øóóä øàëãàíà. Øèëáýò òóñãààðëàã÷èéí ýëåìåíò á¿ðèéã áîëîí ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷ á¿ðèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 300 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé õ¿÷äýëýýð òóðøèõ: à) îëîí ýëåìåíò á¿õèé ñóóðèéí òóëãóóðûí òóñãààðëàã÷. Ãàäíà, äîòîð áàéãóóëàìæèä òàâèõ ýäãýýð òóñãààðëàã÷èéí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.37-ä ¿ç¿¿ëýâ. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.37. Íýã ýëåìåíò á¿õèé ñóóðèéí òóëãóóðàí òóñãààðëàã÷èéí òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ

Òóðøèãäàõ òóñãààðëàãà Òóñäàà òóðøèãäàõ òóñãààðëàã÷ Øèí áà àïïàðàòûí õýëõýýíä òàâèãäàõ òóñãààðëàã÷

Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ, (öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õýâèéí õ¿÷äýëèéí ¿åä, êÂ) 3 6 10 15 20 35 25 32 42 57 68 100 24 32 42 55 65 95

á) îëîí ýëåìåíò á¿õèé òóëãóóðûí áà ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷. Øèíýýð òàâèãäàæ áóé øèëáýò áà ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷èéã òóñãààðëàõ ýëåìåíò á¿ðò òààðóóëàí 50 êÂ õ¿÷äýëýýð òóðøèõ íü ç¿éòýé. Òóñãààðëàã÷èéí íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü õàòóó îðãàíèê ìàòåðèàëààð õèéñýí ¿íäñýí òóñãààðëàã÷èéí õóâüä 5 ìèíóò, êåðàìèê òóñãààðëàã÷èéí õóâüä 1 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîðûí òîñ 1.7.28. Òðàíñôîðìàòîðûí ìàñëî, òîñûã ò¿¿íèé óãñðàõ áàéðàíä íü ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: 1. Òîíîãëîëä õèéõèéí ºìíºõ òîñíû øèíæèëãýý. ¯éëäâýðýýñ íèéë¿¿ëñýí òðàíñôîðìàòîðûí øèíý òîñûã òîíîãëîëä õèéõýýñ ºìíº 3-ð ç¿éëèéí çààëòààñ ãàäíà õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýí ºãºãäëººð íýã óäààãèéí òóðøèëò õèéõ ¸ñòîé. Òóðøèëòûí ¿åä ãàðñàí ¿ç¿¿ëýëòèéí óòãóóä íü Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

84

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õ¿ñíýãò 1.7.38-ä ¿ç¿¿ëñýíýýñ ìóóã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.8.38-ä çààãààã¿é òåõíèêèéí íºõöºëººð áýëòãýñýí ìàñëî, òîñ íü ìºí àäèë ¿ç¿¿ëýëòýýð òóðøèãäàõ ¸ñòîé áîëîâ÷ òóðøèëòûí íîðìûã ýäãýýð òîñíû òåõíèêèéí íºõöºëòýé òîõèð÷ áàéõààð àâàõ íü ç¿éòýé. 2. Àïïàðàòààñ òîñûã õîëüæ òîãòîíãè áàéäàëä àâ÷ òóðøèõ. Òºðºë á¿ðèéí ìàðêèéí òîõèðîõ øèíý òîñíû õîëèìîãèéã àïïàðàòàíä õèéõ ¿åä õîëèãäîëòûí õàðüöààíû òîãòîíãè áàéäëûã øàëãàõ íü ç¿éòýé. Ýíý ¿åä õîëèìîãèéí òîãòîíãè áàéäàë õàìãèéí áàãà òîãòîíãèòîé íýãýí òºðëèéí òîñíû òîãòîíãèîñ ìóóã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òîñíû õîëèìîãèéí òîãòîíãè áàéäëûã çºâõºí èíãèáèðîâàííûé, íåèíãèáèðîâàííûé òîñíû õîëèìîã áàéõ òîõèîëäîëä øàëãàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 1.8.38 Òðàíñôîðìàòîðûí òîñíû ÷àíàðûí ¿ç¿¿ëýëòèéí óòãûí çºâøººðºãäºõ õÿçãààð Òîíîãëîëä õèéõýýñ ºìíºõ øèíý õóóðàé òîñ

Ìàñëî, òîñíû ÷àíàðûí ¿ç¿¿ëýëò 1. Òóñãààðëàã÷ áà òðàíñôîðìàòîðò çîðèóëñàí, ñòàíäàðò ñàâàíä òîäîðõîéëîãäîõ òîñíû öàõèëãààí áýõ áàò, õ¿÷äýëèéí óòãàíä, êÂ: 15-ààñ äýýø 35 êÂ õ¿ðòýë 2. Ìåõàíèê õîëèìîãèéí àãóóëãà 3.Òàñëóóð, òðàíñôîðìàòîð äàõü æèíëýñýí í¿¿ðñíèé àãóóëàìæ 4. 1 ãð òîñîí äàõü õ¿÷ëèéí òîî, ìã ÊÎÍ

30 35 45 55

30 35 45 -

30 35 45 55

0,02

0,02

0,03

Òîíîãëîëä õèéñíèé äàðààõ òîñ

25 25 30 30 40 40 55 50 50 õàðàõàä áàéõã¿é. áàéõã¿é 0,01

0,02

0,02

5. Óñàí òàòàöûí óðâàë íåéòðàëü (ñààðìàã) 135 150 135 135 135 150 6. Äºëæèõ òåìïåðàòóð, Ñ-ýýñ äîîøã¿é 7. Êèíåìàòèê çóóðàìòãàé ÷àíàð, 1 10-6 ì2/ñ, áàãàã¿é: 28 30 20 Ñ ¿åä 9,0 9,0 9,0 9,0 50 Ñ ¿åä -45 -45 -45 -53 8. Öàðöàõ òåìïåðàòóð, Ñ, èõã¿é 9. Íàòðèéí ñîðüö, áàëë, èõã¿é 1 1 1 1 Òóíãàëàã 10. Òóíãàëàãæèëò, +5 Ñ-ä 11. Èñýëäýëòèéí ýñðýã åðºíõèé òîãòîíãè èñýëäñýíèé äàðààõ òóíäàñûí õýìæýý, %, èõã¿é 0.01 ¿ã¿é 0,03 ¿ã¿é èñýëäñýí òîñíû õ¿÷ëèéí òîî, ìã, ÊÎÍ, 1 ãð òîñîíä èõã¿é 0,1 0,1 0,03 0,03 12. Äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñ, %, èõã¿é2 0,2 0,2 0,05 0,4 0,4 20 Ñ ¿åä 1,5 2,0 0,7 0,3 2,0 2,5 70 Ñ ¿åä 1,5 0,5 90 Ñ ¿åä 2 Òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé îðóóëãàí äàõü òîñíû äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñûí íîðì.

25 30 40 50

50

0,03

0,0 1

135

135

-

-

-

-

-

-

0,1 1,0 2,0

0,5 0,7

1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí àïïàðàò, õî¸ðäîã÷ õýëõýý, öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ 1.7.29. Öàõèëãààí àïïàðàò, õî¸ðäîã÷ õýëõýý, õàìãààëàëòûí ñõåì, óäèðäëàãà, äîõèîëîë, õýìæèëòèéã ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ ïóíêòýýñ öàõèëãààí õýðýãëýã÷ õ¿ðòýëõ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ áîëîí äàìæóóëàõ óòàñûã ýíý ç¿éëèéí 1-ä çààñíààð òóðøèíà. ¯¿íä: 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü õ¿ñíýãò 1.7.39-ä ¿ç¿¿ëñýí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. Á¿õ õîëáîã÷ àïïàðàòóóä (àâòîìàò ñàëãàâ÷, ñîðîíçîí çàëãóóð, êîíòàêòîð, ðåëå, áàãàæ) õýìæèëò, äîõèîëîë, óäèðäëàãà, õàìãààëàëòûí ñõåìèéí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òóðøèëòûí õ¿÷äýë 1 êÂ áàéâàë çîõèíî. Íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 1 ìèíóò áàéõ ¸ñòîé. 3. Õàìãèéí èõ, õàìãèéí áàãà, ¿ë õàìààðàõ àâòîìàò ñàëãàâ÷èéí ¿éë÷ëýëèéã øàëãàõ. 200 À áà ò¿¿íýýñ äýýø õýâèéí ã¿éäýëòýé àâòîìàò ñàëãàã÷ûí õóâüä ã¿éöýòãýíý. Ñàëãàâ÷èéí ¿éë÷ëýõ õÿçãààð ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 4. Óäèðäëàãûí (îïåðàòèâ) ã¿éäëèéí õýâèéí áà áóóðóóëñàí õ¿÷äýëä êîíòàêòîð, àâòîìàò ñàëãàã÷èéí àæèëëàãààã øàëãàõ. Îëîí óäààãèéí çàëãàëò, ñàëãàëòààð êîíòàêòîð, àâòîìàò ñàëãàã÷èéã òóðøèõàä õèéãäýõ ¿éëäëèéí òîî, õ¿÷äýëèéí óòãûã õ¿ñíýãò 1.7.40-ä ¿ç¿¿ëýâ. Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

85

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5. Ðåëåéíû àïïàðàòóðûã øàëãàõ. Ðåëå õàìãààëàëò, óäèðäëàãà, àâòîìàòèê, äîõèîëîë, áóñàä òºõººðºìæèéã õ¿÷èíòýé ¿éë÷èëæ áóé áóñàä çààâðûí äàãóó øàëãàõ íü ç¿éòýé. Àæëûí òàâèë äýýðõ ðåëåíèé àæèëëàõ õÿçãààð òîîöîîíû ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.39 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàã÷, õî¸ðäîã÷ õýëõýý, àïïàðàòóóäûí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà õýìæýý Òóðøèãäàõ îáúåêò 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òºõººðºìæèíä òàâèãäàõ äîõèîëîë, õýìæèëò, õàìãààëàëò, óäèðäëàãûí õî¸ðäîã÷ õýëõýý ã.ì. Óäèðäëàãûí ñàìáàð äàõü õ¿÷äýëèéí õýëõýýíèé áà îïåðàòèâ ã¿éäëèéí øèí. Õóóðàé ñàëãóóð, òàñëóóðûí äàìæóóðãûí òýæýýëèéí õýëõýý áà õî¸ðäîã÷ õýëõýý òóñ á¿ðèéí õîëáîëò 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé òºõººðºìæèéí ðåëåéíû êîíòàêòîðûí ñõåì äàõü äîõèîëîë, õàìãààëàëò, óäèðäëàãûí õî¸ðäîã÷ õýëõýý Óäèðäëàãà, òîõèðóóëãûí ñèñòåìèéí àâàëöààã¿é ñõåìèéí õýëõýý, ò¿¿í÷ëýí ýëåìåíò¿¿äòýé õîëáîãäîõ õýëõýý Ã¿éäëèéí ãîë õýëõýýíä õîëáîãäñîí, 1,1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèíû ºäººëò áà õàìãààëàëò, óäèðäëàãûí õýëõýý Õ¿÷íèé áà ãýðýëò¿¿ëãèéí öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ áà äàìæóóëàõ óòàñ

1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóëàã÷óóä, ñàìáàð, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ

Ìåãàîììåòð èéí õ¿÷äýë, Â

Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë, ÌÎì

500-1000

10

500-1000

1

500-1000

0,5

Òàéëáàð Õýëõýý ñàëàíãèä òàñàðõàé áàéõàä òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý. Õîëáîãäîõ á¿õ àïïàðàò (äàìæóóðãûí îðîîìîã êîíòàêòîð, ðåëå, áàãàæ, ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîã ã.ì.) òóðøèëòûã ÿâóóëíà. Õîëáîãäîõ á¿õ àïïàðàòóóäòàé (ñîðîíçîí çàëãóóð, êîíòàêòîð, ðåëå, áàãàæ ã.ì.) òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý.

¯éëäâýðèéí ºãºãäºëººð 500-1000

1000

500-1000

1

0,5

0,5

-

Ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí èõ áèåä íîéëûí óòàñ õîëáîîòîé áàéõàä ÷èéäýíã ýðýãäýõýýñ ºìíº ãýðýëò¿¿ëãèéí äàìæóóëàã÷, äàìæóóëàõ óòñàíä òóðøèíà. Ãàçàð áà äàìæóóëàã÷èéí õîîðîíäîõ òóñãààðëàãûã õýìæèíý. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ñåêö á¿ðò òóðøèëòûã ã¿éöýòãýíý.

Õ¿ñíýãò 1.7.40 Îëîí óäààãèéí çàëãàëò, ñàëãàëòààð àâòîìàò ñàëãàâ÷, êîíòàêòîðóóäûã òóðøèõ ¯éëäýë Çàëãàëò Çàëãàëò, ñàëãàëò Ñàëãàëò

Óäèðäëàãûí (îïåðàòèâ) ã¿éäëèéí õ¿÷äýë, % (õýâèéí) 90 100 80

¯éëäëèéí òîî 5 5 10

6. Óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí ÿíç á¿ðèéí óòãàíä á¿ðýí öóãëóóëñàí ñõåìèéí çºâ àæèëëàãààã øàëãàõ. Ñõåìèéí á¿õ ýëåìåíò¿¿ä íü õ¿ñíýãò 1.7.41-ä ¿ç¿¿ëñýí îïåðàòèâ ã¿éäëèéí ÿíç á¿ðèéí óòãàíä íàéäâàðòàé àæèëëàõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.41. Ñõåìèéí õýâèéí àæèëëàãààã õàíãàõ ¸ñòîé óäèðäëàãûí ã¿éäýëä õàðãàëçàõ õ¿÷äýë Òóðøèãäàõ îáúåêò

Îïåðàòèâ ã¿éäëèéí õ¿÷äýë, % õýâèéí 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé òºõººðºìæèéí 80, 100 Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

86

Òàéëáàð -

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 äîõèîëîë, õàìãààëàëòûí ñõåì¿¿ä 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé òºõººðºìæèéí óäèðäëàãûí ñõåì: çàëãàëòààð òóðøèõ ñàëãàëòààð òóðøèõ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé òºõººðºìæèéí ðåëå-êîíòàêòîðûí ñõåì

90, 100 80, 100 90, 100

Ëîãèê ýëåìåíò äýýð õèéãäýõ àâàëöààã¿é ñõåì

Òîâ÷ëóóðûí ýíãèéí ñõåì á¿õèé ñîðîíçîí çàëãóóðûã áóóðàõ õ¿÷äýëä àæèëëàãààã øàëãàõã¿é áàéæ áîëíî Òýæýýëèéí áëîêèéí îðîëòîíä õ¿÷äýëèéã õýìæèíý.

85, 100, 100

Àêêóìëÿòîðûí áàòåðåé 1.7.30. Óãñàð÷ äóóññàí àêêóìóëÿòîðûí áàòåðåéã ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë, 1. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Õýìæèëòèéã âîëüòìåòðýýð ã¿éöýòãýíý. (âîëüòìåòðèéí äîòîîä ýñýðã¿¿öýë íàðèéí ìýäýãäýæ áàéõ áà íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë 1-ýýñ äîîøã¿é áàéõ ¸ñòîé.) Á¿ðýí à÷ààëàë àâñàí ¿åä áàòàðåéí õ¿÷äýëèéã ò¿¿íèé õàâ÷ààð (øîí) á¿ðèéí õîîðîíä áà õàâ÷ààð á¿ðèéã ãàçàðòàé õàðüöóóëæ, õ¿÷äýëèéã õýìæñýí áàéõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë, Rx-èéã äàðààõ òîìú¸îãîîð áîäîæ îëíî.

RX

Rq

U U1 U 2

1

Ýíä : Rq - âîëüòìåòðèéí äîòîîä ýñýðã¿¿öýë. U -áàòåðåéí øîí äýýðõ õ¿÷äýë; U1 , U 2 -ýåðýã øîí, ãàçàðûí õîîðîíä áà ñºðºã øîí, ãàçàð õî¸ðûí õîîðîíäîõ õ¿÷äýë. Áàòåðåéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë íü äîîð çààñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé: Õýâèéí õ¿÷äýë, Â 24 48 110 220 Ýñýðã¿¿öýë, êÎì 14 25 50 100 2. Õýâø¿¿ëñýí àêêóìóëÿòîðûí áàòåðåéí áàãòààìæèéã øàëãàõ. Á¿ðýí öýíýãëýñýí àêêóìóëÿòîðûí áàòåðåéã 3 áóþó 10 öàãèéí ãîðèìä õàðãàëçàõ ã¿éäëýýð öýíýã àëäóóëíà. Àêêóìóëÿòîðûí áàòåðåéí áàãòààìæ +25 Ñ-ûí òåìïåðàòóðò øèëæ¿¿ëñýíýýð ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 3. Ýëåêòðîëèòèéí òåìïåðàòóðûí íÿãòûã øàëãàõ. Áàòåðåéã öýíýãëýñýí áà öýíýã àëäóóëñàíû ýöýñò ýëåêòðîëèò äàõü ýëåìåíò á¿ðèéí òåìïåðàòóð áà óóñìàëûí íÿãò íü ¿éëäâýðèéí ºãºãäºëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Ýëåêòðîëèò (öàõèëãààí óóñìàë)-èéí òåìïåðàòóð öýíýãëýãäýõ ¿åä +40 Ñ-ýýñ äýýøã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. Ýëåêòðîëèòèéí õèìèéí øèíæèëãýý. Õ¿÷ëèéí àêêóììóëÿòîðûí áàòåðåéíä ýëåêòðîëèò õèéõäýý À ñîðòûí (ÓÑÒ-667-73) àêêóìóëÿòîðûí çîðèóëàëòòàé õ¿õðèéí õ¿÷èë, íýðìýë óñûã (ÓÑÒ6709-72) áýëòãýñýí áàéõ ¸ñòîé. Õóòãàñàí ýëåêòðîëèò äîòîðõ óóðøèõã¿é (äýãäýõã¿é) ¿ëäýãäýë áà õîëèìîãèéí àãóóëàìæ íü äîîðõ íîðì÷èëñàí óòãààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóíãàëàãæèëò Êîëîðèìåòðèéí òîäîðõîéëîëòîîð ºãñºí ºíãº, ìë 20 Ñ òåìïåðàòóðòàé ¿åèéí íÿãò, ò/ì3 Àãóóëàìæ, %: Ìîíîãèäðàò Òºìºð Õ¿íöýë Ìàðãàíö Àçîòûí èñýë Óóðøèõã¿é ¿ëäýãäýë,% Õ¿õýðò óñòºðºã÷ººð ñóóñàí ìåòàëëûí óðâàë Ìàðãàíö õ¿÷ëèéí êàëèàð ñýðãýýñýí áîäèñ


87

Òóíãàëàã 0,6 1,18 24,8 0,006 0,00005 0,0005 0,00005 0,3 òóðøèëò äààõ òóðøèëò äààõ

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5. Ýëåìåíò¿¿ä äýýðõ õ¿÷äýëèéã õýìæèõ. Öýíýã àëäóóëñàíû äàðàà ýëåìåíò¿¿ä äýýð ¿ëäýõ õ¿÷äýë íü áóñàä ýëåìåíòèéí äóíäàæ õ¿÷äýëýýñ 1-1,5 % -îîñ èõã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí áóñàä ýëåìåíòèéí òîî íü áàòåðåéí äàõü òýäãýýðèéí åðºíõèé òîîíû 5%-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæ 1.7.31. Ãàçàðäóóëãûí òºõººðìæèéã á¿ëãèéí ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí õýìæýýíä òóðøèõ ¸ñòîé. 1. Ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæèéí ýëåìåíò¿¿äèéã øàëãàõ. ¯çëýã õèéõ áîëîëöîîòîé á¿õèé ë õÿçãààðò ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæèéí ýëåìåíò¿¿äèéã ¿çýõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. Ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæèéí ýëåìåíò¿¿äèéí äàìæóóëàìæ, õºíäëºí îãòëîë íü òºñëèéí ºãºãäºë áà ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí øààðäëàãàòàé çîõèöîæ áàéõ ¸ñòîé. 2. Ãàçàðäóóëãûí ýëåìåíò áà ãàçàðäóóðûí õîîðîíäîõ õýëõýýã øàëãàõ. Õîëáîëò, õîëáîîñ, òýãëýëò, ãàçàðäóóëãûí äàìæóóëàã÷, ãàçàðäóóðûí áºõ áàò, á¿òýí áàéäàë, îãòëîëûã øàëãàíà. Õ¿ðýý ãàçàðäóóëãàòàé õîëáîãäîõ àïïàðàòóóä, ãàçàðäóóëãûí äàìæóóëàã÷, ãàçàðäóóðûí èë õàðàãäàõ õýñýãò ãýìòýë, òàñðàëò áàéõ ¸ñã¿é. Ãàãíààñíû íàéäâàðûã àëõààð öîõèæ øàëãàíà. 3. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òºõººðºìæèéí íýâò öîõèãäîõ ãàë õàìãààëóóðûí òºëºâèéã øàëãàõ. Íýâò öîõèãäîõ ãàë õàìãààëóóð íü öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õýâèéí õ¿÷äýëä òîõèðñîí, ãýìòýëã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. Ã¿í ãàçàðäóóñàí íåéòðàëüòàé 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ôàçíîéëü õýëõýýã øàëãàõ. Äàðààõ àðãóóäûí àëü íýãýýð øàëãàõ ¸ñòîé, òóõàéëáàë, òóñãàé áàãàæèéí òóñëàìæòàéãààð äàìæóóëàã÷ áóþó èõ áèåä íýã ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã øóóä õýìæèõ; ôàç-íîéëü ãîãöîîíû á¿ðýí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèæ, ò¿¿íèé äàðàà íü íýã ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã òîäîðõîéëîõ; Èõ áèå áóþó íîéëûí óòñàí äàõü íýã ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí õàðãàëçàõ á¿ëýãò àâ÷ ¿çñýí êîýôôèöèåíòèéã òîîöñîí õàìãààëàëòûí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 5. Ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí õàðãàëçàõ á¿ëã¿¿äýä àâ÷ ¿çñýí óòãàòàé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Õ¿÷íèé êàáåëü øóãàì 1.7.32. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëü øóãàìûã ýíý ç¿éëèéí 1, 2, 7, 13-ä çààñíààð, 1 êÂ-îîñ äýýø 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýéä ýíý ç¿éëèéí 1-3, 6, 7, 11, 13-ä çààñíààð, 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýéä ýíý ç¿éëèéí á¿ðýí õýìæýýãýýð òóðøèõ ¸ñòîé. 1. Êàáåëèéí á¿òýí áàéäàë áà óòàñíû ôàçûí äàðààëàëûã øàëãàõ. Õîëáîæ áóé êàáåëèéí á¿òýí áàéäàë áà óòàñíû ôàçûí òýìäýãëýýíèé äàâõöàëûã øàëãàíà. 2. Òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Õýìæèëòèéã 2,5 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ìåãàîììåòðýýð ã¿éöýòãýíý. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë 0,5 ÌÎì-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öëèéã íîðì÷ëîõã¿é. Õýìæèëòèéã ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð êàáåëèéã òóðøèõûí ºìíº íü áà òóðøñàíû äàðàà íü ã¿éöýòãýíý. 3. Òîãòìîë ã¿éäëèéí ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéã øóëóóòãàñàí (òîãòìîë) ã¿éäëèéí ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ íü ç¿éòýé. Òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí óòãà, íîðì÷èëñîí òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöààã õ¿ñíýãò 1.7.42-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 1.7.42. Õ¿÷íèé êàáåëèéí øóëóóòãàñàí (òîãòìîë) ã¿éäëèéí òóðøèëòûí õ¿÷äýë Êàáåëèéí ìàðê, òóñãààðëàãà Öààñàí ÊÃÒØ, ÊØÝ, ÊØÂÃ, ÊØÂÃË, ÊØÁÃÄ ìàðêèéí, ðåçèí Ïëàñòìàññ

2 12 -

Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ (êàáåëèéí àæëûí õ¿÷äýë, êÂ) 3 6 10 20 35 110 18 36 60 100 175 300 6 12 15

-

-

-

-

-

220 450 -

Òóðøèëò ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà, ìèí 10 5

-

10

Øóëóóòãàñàí ã¿éäëèéí ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ ÿâöàä ø¿¿ðýëò (õýðìýë)-èéí ã¿éäëèéí ººð÷ëºëòèéí øèíæèä àíõààðàë õàíäóóëáàë çîõèíî. Òîãòîîãäñîí óòãà õ¿ðòýë ºñãºõºä íýâò Á¯ËÝÃ 1. ÅÐªÍÕÈÉ Ä¯ÐÝÌ

88

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 öîõèãäîõã¿é, ãóëñàõ öàõèëàëòã¿é, õýðìýë ã¿éäýëã¿é áàéâàë êàáåëü òóðøèëòûã äààñàí ãýæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 4. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ºíäºðñãºñºí õ¿÷äýëýýð òóðøèõ. 110-220 êÂ–ûí øóãàìàíä øóëóóòãàñàí ã¿éäëèéí òóðøèëòûã òóðøèëòûí õ¿÷äëèéí óòãààð îðëóóëàõûã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí óòãà íü 110-220 êÂ-ûí øóãàìàíä ãàçàðòàé õàðüöàíãóé 130 êÂ; 220-500 êÂ-ûí øóãàìàíä ãàçàðòàé õàðüöàíãóé 288 êÂ áàéõ áà òóðøèëòûí õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ íîðì÷ëîãäñîí õóãàöàà íü 5 ìèíóò áàéâàë çîõèíî. 5. Óòàñíû àêòèâ ýñýðã¿¿öëèéã òîäîðõîéëîõ. Òîîöîîã 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí øóãàìàíä ã¿éöýòãýíý. Òóõàéëáàë, 1 ìì2 îãòëîë, 1 ì óðò, 20 Ñ òåìïåðàòóðò øèëæ¿¿ëñýí êàáåëü øóãàìûí óòàñíû òîãòìîë ã¿éäýëä ¿ç¿¿ëýõ àêòèâ ýñýðã¿¿öýë íü çýñ óòñàíä 0,0179 Îì, õºíãºí öàãààí óòñàíä 0,0294 Îì-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 6. Óòàñíû àæëûí öàõèëãààí áàãòààìæèéã òîäîðõîéëîõ. Òîîöîîã 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí øóãàìàíä ã¿éöýòãýíý. Õóâèéí (íýãæ) õýìæèãäýõ¿¿íä øèëæ¿¿ëæ õýìæñýí áàãòààìæ íü ¿éëäâýðèéí òóðøèëòûí ä¿íãýýñ 5%-îîñ èë¿¿ã¿é ÿëãààòàé áàéõ ¸ñòîé. 7. Êàáåëèéí íýã óòñààð ã¿éõ ã¿éäëèéí õóâààðèëàëòûã õýìæèõ. Êàáåëüä (ôàçûí) ã¿éäëèéí õóâààðèëàëòûí æèãä áèø áàéäàë 10%-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 8. Õýðìýë ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã øàëãàõ. Òàâèãäàõ êàòîäûí õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýëèéã øàëãàæ ã¿éöýòãýíý. 9. Óóñààã¿é àãààðûí õýìæýýã (íýâ÷¿¿ëýõ òóðøèëò) òóðøèõ. 110-220 êÂ õ¿÷äýëòýé, òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé êàáåëü øóãàìàíä ã¿éöýòãýíý. Òîñîí äàõü øèíãýýã¿é, óóñààã¿é àãààðûí àãóóëàìæ 0,1%îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 10. Òºãñãºëèéí õîëáîâ÷ (ìóôò)-ûí àâòîìàò õàëààã÷ áà òýæýýõ àãðåãàòûã òóðøèõ. 110220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé êàáåëü øóãàìàíä ã¿éöýòãýíý. 11. Çýâðýëòýýñ õàìãààëàõ á¿ðõ¿¿ëèéí òºëºâèéã õÿíàõ. 110-220 êÂ õ¿÷äýëòýé, òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé êàáåëü øóãàìûí ãàí õîîëîéä ã¿éöýòãýíý. 12. Òîñíû òîäîðõîéëîìæèéã øàëãàõ. 110-220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé òîñîí ä¿¿ðãýëòòýé êàáåëü øóãàìàíä ã¿éöýòãýíý. Øóãàìûí á¿õ ýëåìåíò¿¿äýýñ ñîðüö àâ÷ òóðøèëòûã ÿâóóëàõ ¸ñòîé. Õýìæèëòýýð àâñàí Ñ-220 ìàðêèéí òîñíû ñîðüö íü 3 õîíîãèéí äàðàà õ¿ñíýãò 1.7.43-ä ¿ç¿¿ëñýí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ìºí õýìæèëòýýð ºíäºð áà íàì äàðàëòûí øóãàìíààñ àâñàí ÌÍ-3 ìàðêèéí òîñíû ñîðüö íü 5 õîíîãèéí äàðàà õ¿ñíýãò 1.7.43-ä ¿ç¿¿ëñýí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 13. Ãàçàäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Á¿õ õ¿÷äýëèéí øóãàìûí òºãñãºëèéí ¿ç¿¿ðëýëòýíä, õàðèí 110-220 êÂ øóãàìûí õóâüä ò¿¿íýýñ ãàäíà òýæýýõ ïóíêò áà êàáåëèéí õóäãèéí ìåòàëë õèéöýä ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 1.7.43 Êàáåëü øóãàìûí òîñíû ÷àíàðûí ¿ç¿¿ëýëòèéí õÿçãààðûí óòãà Òîñíû ¿ç¿¿ëýëò

Öàõèëãààí áºõ áàò, êÂ/ñì, áàãàã¿é +100 Ñ-èéí íºõöºë äýõ äèýëåêòðèê àëäàãäàëûí ºíöãèéí òàíãåíñ, %, èõã¿é Õ¿÷ëèéí òîî, ìã ÊÎÍ/1 ã òîñîíä, èõã¿é Õèéã¿éæ¿¿ëýëò (äåãàçàöèè)-èéí çýðýã, %, èõã¿é

Òîñíû àíãèëàëä õàðãàëçàõ òîñíû íîðì Ñ-220 ÌÍ-3 180 180 0,005 0,008 0,02 0,5

0,02 1,0

1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì 1.7.33. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìûã ýíý ç¿éëä çààñàí õýìæýýíä òóðøèõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: 1. Òóñãààðëàã÷èéã øàëãàõ. Òóðøèëòûã 1.7.27-ûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. 2. Äàìæóóëàã÷óóä (äàìæóóëàõ óòàñ)-ûí õîëáîëòûã øàëãàõ. Ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëòûã õýìæèõ áà ãàäààä ¿çëýã õèéõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. Äàìæóóëàõ óòàñíû øàõìàë (îïðåññîâêà) õîëáîëòûã äàðààõ òîõèîëäîëä ãîëîãäîë ãýæ ¿çíý, òóõàéëáàë: Ãàí ç¿ðõýâ÷ òýãø áèø õýìòýé áàéðëàõ,


89

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ãåîìåòð õýìæýý (øàõàíäñàí õýñãèéí äèàìåòð, óðò) òóõàéí òºðëèéí õîëáîã÷ çàëãóóðûí óãñðàëòûí çààâðûí øààðäëàãàòàé çîõèöîõã¿é, Çàëãóóð áà õîëáîã÷èéí ãàäàðãóéä öàâ, ¿ëýìæ èõ çýâðýëòèéí ìºð, ìåõàíèê ãýìòýëòýé áàéõ, Çàëãàâ÷ (õîëáîã÷)-ûí õýñýãò ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëò ìºí òèéì óðòòàé äàìæóóëàã÷èéí õýñýã äàõü (õîëáîã÷èéíí 5-10%-ä ñîíãîëò õèéæ ò¿¿âýð òóðøèëòûã ÿâóóëàõ íºõöºëä) ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëòààñ 1,2 äàõèíààñ èõ áîëñîí áàéõ, Øàõàãäñàí çàëãàâ÷ûí ìóðóéëò ò¿¿íèé óðòûí 3 %-îîñ õýòýðýõ, Øàõàãäñàí çàëãàâ÷ûí ãàí ç¿ðõýâ÷ òýãøõýìã¿é áàéðëàõ çýðýã áîëíî. Äàìæóóëàõ óòàñíû ãàãíàìàë õîëáîëòûã äàðààõ òîõèîëäîëä ãîëîãäîë ãýæ ¿çíý, òóõàéëáàë, Õîëáîãäñîí äàìæóóëàõ óòàñûã íóãàëàõ ¿åä ãàãíààñíû ãýìòýë ãàðñàí áóþó äàìæóóëàã÷èéí ãàäààä õýñýãò ò¿ëýãäýë èëýðýõ, Ãàãíààñíû õýñýãò óòàñíû äèàìåòðèéí 1/3 –ààñ èõ, 150-600 ìì2 îãòëîëòîé õºíãºí öàãààí äàìæóóëàõ óòñàíä 6 ìì-ýýñ èõ ã¿í í¿õ (îðîì) ãàðñàí áàéõ, Ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëò ìºí òèéì óðòòàé äàìæóóëàã÷èéí õýñýã äàõü ýñýðã¿¿öýë áóþó õ¿÷äýëèéí óíàëòààñ 1,2 äàõèíààñ èõ áàéõ, 3. Òóëãóóðûí òàòëàãûí òðîññ, ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ. Õýìæèëòèéã á¿ëãèéí 1.7.31-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý.


90


Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

2.1. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÓÒÀÑ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 2.1.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýãò õîòûí îðîí ñóóöíû áà ãýð õîðîîëîë, õàøàà áàðèëãûí òàëáàé, ýçýìøèë ãàçàð, àëáàí áàéãóóëëàãà, ¿éëäâýðèéí äýâñãýð ãàçàð, áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí ãàäíà, äîòîð òàëä ã¿éöýòãýõ 1000 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí õ¿÷íèé, ãýðýëò¿¿ëãèéí áîëîí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé óãñðàëòûí á¿ðýýñòýé óòàñ, ò¿¿í÷ëýí ðåçèí áà ïëàñòìàññ òóñãààðëàãàòàé, ìåòàëë, ðåçèí, õóâàíöàð á¿ðýýñòýé 16 ìì2 õ¿ðòëýõ îãòëîëòîé (õóÿãëààã¿é, õ¿÷íèé) êàáåëü õàìààðàãäàíà. Òóñãààðëàãà (á¿ðýýñ)-ã¿é äàìæóóëàõ øóãàì íü áàðèëãûí äîòîð áîë 2.2 á¿ëãèéí, áàðèëãûí ãàäíà áîë 2.4 á¿ëãèéí, 16 ìì2-ààñ äýýø îãòëîëòîé áîë 2.3 á¿ëãèéí øààðäëàãûã òóñ òóñ õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. Øóóä ãàçàðò òàâèãäàõ êàáåëü øóãàìûí óãñàðàëòûí øààðäëàãûã 2.3 á¿ëýãò, äàìæóóëàõ óòñàíä òàâèãäàõ áóñàä øààðäëàãûã 1.5, 3.4, 5.4, 5.5 á¿ëýãò òóñ òóñ ¿çýæ áîëíî. 2.1.2. Ä¿ðìèéí øààðäëàãûí äàãóó òàâèãäàõ áýõëýëò, õàìãààëàëòûí á¿òýýö, ýä àíãè á¿õèé äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëèéí á¿ðäëèéã öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ (äàìæóóëàõ óòàñ, ïðîâîäíèê, wire) ãýíý. Öàõèëãààí óòñûã äàðààõ òºðëººð àíãèëíà. ¯¿íä; 1. Öàõèëãààíû èë äàìæóóëàõ óòàñ ãýäýã íü áàðèëãûí õàíà, òààç, ôåðì, áóñàä áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí ýëåìåíò, òóëãóóðûí ãàäàðãóó äýýð òàâèãäàõ öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéã îéëãîíî. Èë äàìæóóàõ óòàñ áà êàáåëèéã õàíà òààç ã.ì.-èéí ãàäàðãóó äýýã¿¿ð õýö óòàñ, òðîñ, äàìàð òóñãààðëàã÷èä áýõëýõ, ýñâýë õîîëîéä, õàéðöàãò, çººëºí ìåòàëë ãóóðñ (øëàíã, hose)-íä ñ¿âëýõ, òàâèóð (ëîòêè, tray)-ò, öàõèëãààí òåõíèêèéí çîðèóëàëòòàé õàæààñ õºâººíä ñóíãàõ áà ä¿¿æëýõ àðãààð òàâèäàõ ¸ñòîé. Èë äàìæóóëàõ óòàñ íü áàéíãûí, õºäºëãººíòýé, çººâðèéí áàéæ áîëíî. 2. Öàõèëãààíû äàëä äàìæóóëàõ óòàñ ãýäýã íü áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí õèéöèéí (õàíà, øàë, ñóóðü, õó÷èëò) äîòîð, ò¿¿í÷ëýí äàâõàð õîîðîíäûí áîëîí óãñàðäàã øàëàíä òàâèãäàõ óòñûã õýëíý. Äàëä äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéã õîîëîé, õàéðöàã, çººëºí ìåòàëë äóãòóé, ãóóðñ, áèò¿¿ ñóâàã, áàðèëãûí õèéöèéí õºíäèé, äîòîð áóþó øàâàðäëàãûí äîîðõ ãîðèâ áà õîâèëä, ò¿¿í÷ëýí áàðèëãûí öóòãàìàë õèéöèéí äîòîð ã.ì. àðãààð òàâèäàõ ¸ñòîé. Áàðèëãà, áàéøèíãèéí ãàäíà õàíà, äýýâýð, ñàðàâ÷íû äîîãóóð, áàðèëãûí õîîðîíä òóëãóóðò ºëãºñºí (òóñ á¿ð íü íü 25 ì-ýýñ èë¿¿ã¿é óðòòàé äºðâºí àëñãàëòààñ èõã¿é) áóþó ãóäàìæ, çàìûí õàæóóãààð òàòñàí óòñûã ãàäíàõ (ãàäíà óãñðàëòûí çîðèóëàëòòàé) äàìæóóëàõ óòàñ ãýíý. Ãàäíû çîðèóëàëòòàé äàìæóóëàõ óòàñ íü èë áà äàëä õèéãäýæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìíààñ ñàëáàðëóóëàí äîòîð òàëûí öàõèëãààíû óòàñòàé õîëáîãäîõ äàìæóóëàã÷èéã, ººðººð õýëáýë, áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí ãàäàðãóó (õàíà, äýýâýð ã.ì.) äýýð áýõëýãäýõ òóñãààðëàã÷ààñ îðóóëãûí òîíîãëîëûí õàâ÷ààð õ¿ðòýëõ õîëáîîñûã àãààðûí øóãàìûí îðóóëãà ãýíý. 2.1.3. Äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëü, òýäãýýðèéã áàãöààð íü áýõëýõýä çîðèóëæ, õàíà, òààçàí äýýã¿¿ð ÷àíãà òàòàæ òîãòîîñîí ãàí óòñûã õýö áóþó òîãòîîëãî (áýõýëãýý)-ûí óòàñ ãýíý. Äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëü, òýäãýýðèéí áàãöûã áýõëýõýä çîðèóëæ, õàíà, òààçíû ãàäàðãóóä íÿãò ñóóëãàñàí íàðèéí çóðâàñàí òºìºð (ïëàñòìàññ) õèéöèéã òîãòîîëãûí òóóç ãýíý. Äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëü, òýäãýýðèéí


91

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàãöûã áýõëýõýä çîðèóëæ àãààðààð òàòñàí ãàí óòàñ áóþó òàòëàãûã òðîñîí õýö áóþó òîãòîîëãûí õýö ãýíý. Äàìæóóëàõ óòàñ áóþó êàáåëü òàâèõ, òýäãýýðèéã ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëàõ çîðèóëàëòàé òýãø ºíöºãò áóþó ººð òºðëèéí õýëáýðèéí õºíäèé, õààëòòàé á¿òýýöèéã õàéðöàã ãýíý. Õàéðöàã íü áèò¿¿ áóþó íýýãääýã, íýëýíõ¿éäýý öóë áóþó ñàðààëæèí õàíà áà òàãòàé õèéãäýõ ¸ñòîé. Áèò¿¿ õàðéöàã íü çºâõºí á¿õ òàëààñàà ¿ðãýëæèëñýí õàíàòàé, òàãëààã¿é áàéæ áîëíî. Õàéðöàãèéí áàðèëãûí äîòîð áóþó ãàäíàõ òºõººðºìæèíä õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéã ñóíãàæ òàâèõàä çîðèóëñàí íýã áà õýä õýäýí äàâõàðëàãàòàé èë õèéö, á¿òýýöèéã òàâèóð ãýíý. Òàâèóð íü ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð öóë, ñàðààëæèí õèéöòýé õèéãäýõ áà ò¿¿íä ñóíãàñàí óòàñ áà êàáåëèéã ãàäíû ìåõàíèê ãýìòëýýñ òóñãàéëàí õàìãààëàõ øààðäëàãàã¿é. Áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí ¿éëäâýðëýë ÿâóóëäàãã¿é äýýâðèéí õºíäèéä áàéðëàõ ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäñýí áàðèëãûí äààöûí á¿òýýö áîëîõ ôåðì, õºíäºë, äàì íóðóóã öàõèëãààí óòàñíû óãñðàëòàíä àøèãëàæ áîëíî. Åðºíõèé øààðäëàãà 2.1.4. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã õ¿ðýýëýõ îð÷èíû òåìïåðàòóð, òàâèãäàõ àðãà çýðãèéã òîîöñîí á¿ëýã 1.3-ûí çààëòûã ¿íäýñëýí ñîíãîíî. Äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí îãòëîë íü õ¿ñíýãò 2.1.1- ºãºãäñºíººñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àâààðèéí öýíýãëýãäýõ ãýðýëò¿¿ëãèéã òýæýýæ áàéãàà óòàñíû ñóäëûí õºíäëºí îãòëîëûã 6.5.12-6.5.14-èéã ¿íäýñëýí ñîíãîíî. Õàðèí ãàçàðäóóëãûí áóþó íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã ñîíãîõäîî á¿ëýã 1.6-èéí çààëòûã èø ¿íäýñ áîëãîõ íü ç¿éòýé. 2.1.5. Ãàí áîëîí áóñàä òºðëèéí õîîëîé, õàíöóéâ÷, õàéðöàã, òàâèóð áîëîí áàðèëãûí õèéöèéí áèò¿¿ ñóâàãò óòàñ áà êàáåëèéã ñóíãàõäàà äàðààõè íºõöºë á¿ðäâýë (õàðèëöàí áèå áèåý îðëîõîîñ áóñàä ) õàìòàä íü áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Òóõàéëáàë, 1. á¿õ õýëõýý íü íýã òîíîãëîë, àãðåãàòûí çîðèóëàëòòàé áîë, 2. òåõíîëîãèéí ïðîöåññîîð õîëáîîòîé õýä õýäýí ìàøèí, ñàìáàð, ùèò, ïóëüò ã.ì.-èéí õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí õýëõýýòýé áîë, 3. íèéëìýë ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíèé çîðèóëàëòòàé áîë, 4. õîîëîé äàõü óòñíû òîî íü 8-ààñ èë¿¿ã¿é, íýãýí òºðëèéí (àæëûí áà àâààðèéí) ãýðýëò¿¿ëãèéí õýä õýäýí á¿ëýãòýé õýëõýýíýýñ á¿ðäýõýýð áîë, 5. 50 (42) Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí õýëõýý íü òóñãàé òóñãààðëàõ õîîëîéä ñ¿âëýãäýõýýð áîë 42 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí õýëõýýòýé õàìòàä íü áàéðëóóëæ áîëíî. Õ¿ñíýãò 2.1.1. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ ñóäëûí õàìãèéí áàãà îãòëîë Öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ Àõóéí öàõèëãààí õýðýãñëèéã õîëáîõ øí¿¿ð ¯éëäâýðèéí òºõººðºìæèíä õýðýãëýãäýõ çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéã õîëáîõ (çººëºí) êàáåëü Äàìàð (ðîëèê)-ò áàéíãûí çîðèóëàëòààð áýõëýãäýõ îëîí ãîë÷òîé, õî¸ð ñóäàëòàé ìóøãèìàë óòàñ Áàéøèí, áàðèëãûí äîòîð óãñðàëòûí áàéíãûí çîðèóëàëòàé òàâèãäàõ õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàãàòàé (á¿ðýýñòýé) óòàñ: - Ñóóðü, äàìàð áà òðîñîíä áýõëýãäýõ: - Õàéðöàã, òýâø, òàâèóðò áýõëýãäýõ: ¿¿íýýñ: øóðãàí õàâ÷ààðò õîëáîãäîõ ñóäàëòàé áîë: ãàãíààñààð õîëáîãäîõ: íýã ñóäàëòàé áîë ãàãíààñààð õîëáîãäîõ: îëîí ñóäàëòàé áîë (óÿí) - Òóñãààðëàã÷ äýýð áýõëýãäýõ: Ãàäíà òàâèãäàõ õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàãàòàé (á¿ðýýñòýé) óòàñ: - Áàðèëãûí õàíà, á¿òýýö, òóëãóóðûí òóñãààðëàã÷ äýýð áýõëýãäýõ: - Àãààðûí øóãàìûí îðóóëãûí äàìàðò áýõëýãäýõ:


92

Ñóäëûí îãòëîë ìì2 Çýñ óòàñ Õºíãºí öàãààí 0.35 0.75 1.0

-

1.0

2.5

1.0 0.5 0.35 1.5

2.0 4.0

2.5 1.5

4.0 2.5

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õîîëîé, ìåòàëë õàíöóéâ÷, ãóóðñ, áèò¿¿ õàéðöàãàíä ñ¿âëýãäýõ õàìãààëàëòàé áà õàìãààëàëòã¿é òóñãààðëàãàòàé êàáåëü áà á¿ðýýñòýé óòàñ Áàéíãûí (õîîëîé áà ìåòàëë õàíöóéâ÷ã¿é) çîðèóëàëòòàé, õàìãààëàëòòàé, òóñãààðëàãàòòàé (á¿ðýýñòýé) óòàñ áà êàáåëü: - øóðãàí õàâ÷ààðò õîëáîãäîõ ñóäàëòàé áîë: - ãàãíààñààð õîëáîãäîõ: íýã ñóäàëòàé áîë - ãàãíààñààð õîëáîãäîõ: îëîí ñóäàëòàé áîë (óÿí): Áèò¿¿ ñóâàãò áóþó (áàðèëãûí õèéö áà øàâàðäëàãà äîîðõ) öóòãàìàë äîòîð òàâèãäàõ õàìãààëàëòòàé áà õàìãààëàëòã¿é óòàñ, êàáåëü

1.0

2.0

1.0 0.5 0.35

2.0 -

1.0

2.0

2.1.6. Íýã õîîëîé, õàíöóéâ÷ (óÿí õîîëîé, ãóóðñ), õàéðöàã, áàðèëãûí áèò¿¿ ñóâàãò õàðèëöàí áýëòãýë õýëõýýí¿¿ä, àæëûí áà ä¿ðâýëòèéí àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí øóãàì, ò¿¿í÷ëýí 42 Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí õýëõýýã 42 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìòàé (2.1.5-ûí 5-ð ç¿éë; 6.1.13-ûí 1-ð ç¿éëýýñ áóñàä òîõèîëäîëä) õàìòàä íü áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Ýäãýýð õýëõýýã äàãóóäàà ¿ë øàòàõ ìàòåðèàë (ãàëä òýñâýðòýé ÷àäâàð íü 0,25 öàãààñ áàãàã¿é)-ààð õèéñýí õààëò á¿õèé òóñäàà õàéðöàã áóþó òàâèóðò áàéðëóóëæ áîëíî. Àâààð (ä¿ðâýëò)-èéí áà àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí õýëõýýã øâåëëåð áà ºíöºã òºìðèéí õî¸ð òàëààð ñóíãàæ òàâèíà. ¯éëäâýðèéí áà öàõèëãààíû áàéðíû êàáåëèéí áàéãóóëàìæ äàõü äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéí á¿ðõ¿¿ë íü øàòäàãã¿é áóþó øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéñýí áàéâàë çîõèíî. Õàðèí õàìãààëàëòã¿é óòàñíû òóñãààðëàãûã çºâõºí øàòäàãã¿é áà øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéõ íü ç¿éòýé. 2.1.7. Õóâüñàõ áîëîí øóëóóòãàìàë ã¿éäýë äàìæèõ íºõöºëä ôàçûí áóþó íîéëûí (øóóä áà óðâóó) óòñûã ãàí áóþó ãàí á¿ðõ¿¿ë á¿õèé òóñãààðëàãàòàé íýã åðºíõèé õîîëîéä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Õýðýâ äàìæóóëàã÷ äàõü à÷ààëëûí ¿ðãýëæëýõ ã¿éäýë íü 25 À-ààñ õýòðýõã¿é áîë ôàçûí áóþó íîéëûí àæëûí óòñûã ãàí áóþó ãàí á¿ðõ¿¿ë á¿õèé òóñãàààðëàãàòàé õîîëîéä òóñä íü áàéðëóóëæ áîëíî. Ãàí õîîëîé, óÿí òºìºðëºã õàíöóéâ÷, áèò¿¿ ñóâàãò òàâèãäàõ óòàñ áà êàáåëèéã ñîëèõ áîëîìæòîé õèéâýë çîõèíî. Áàðèëãà áàéãóóëàìæèí äàõü äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëü ñóíãàõ çîðèóëàëòòàé á¿òýýöèéí ýëåìåíò äýõ õààëòòàé ñóâàã, õºíäèé íü øàòäàãã¿é (¿ë øàòàõ) ìàòåðèàëààð õèéãäýõ ¸ñòîé. 2.1.8. Öàõèëãààí óòàñ áà êàáåëèéí ñàëáàðëàãà, õîëáîëòûã øàõóóðãà, ãàãíóóð, ãàãíààñ áóþó áîîëòîí õàâ÷ààð çýðãèéã àøèãëàí ìºðäºãäºæ áàéãàà “Öàõèëãààí òåõíèêèéí àæèë ÁÍáÄ 3 05.06.90èéí äàãóó ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéí ñàëáàðëàãà, õîëáîëòûã õèéõäýý çàëãàëòûí ñóäëûã äàõèí õèéæ áîëçîøã¿é áàéäëûã òîîöîæ, íººöòýé òàéðàõààñ ãàäíà ¿çëýã, çàñâàð õèéõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. Äàìæóóëàõ, óòàñ êàáåëèéí çàëãààñûã òàòàëòûí ìåõàíèê õ¿÷ýýð òóðøèõã¿é, õàðèí óòàñ áà êàáåëèéí õîëáîëò, ñàëáàðëàëòûí çàëãààñ õèéãäýõ óòñûí ñóäëûí òóñãààðëàãà (á¿ðýýñ) íü òóõàéí óòàñ áà êàáåëèéí òóñãààðëàãàòàé èæèë áóþó ä¿éöýõ¿éö áàéâàë çîõèíî. 2.1.9. Àãààðûí øóãàìûí òóñãààðëàõ øîí äýýð áàéðëàõ äàìæóóëàõ óòàñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä êàáåëü áà óòàñíû çàëãààñ áà ñàëáàðëàãûã õîëáîëò áà ñàëáàðëàãûí õàéðöàã, òóñãààðëàãà á¿õèé êîðïóñ äàõü õîëáîëòûí áà ñàëáàðëàãûí õàâ÷ààð, áàðèëãûí òóñãàé õèéöèéí í¿õ, öàõèëãààí òºõººðºìæ, ìàøèí, àïïàðàòûí àðüñíû äîòîð õèéæ ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàõ øîí áà òóëãóóðò äàìæóóëàõ óòñûã õîëáîõ áóþó ñàëáàðëàõäàà øóóä òóñãààðëàã÷èéí äýðãýäýýñ, äàìàð, òóñãààðëóóðûí äýýðýýñ íü óÿæ àâàõ ¸ñòîé. Õîëáîëò áà ñàëáàðëàãûí õàéðöàã, õàâ÷ààðûí á¿òýýö íü êàáåëèéí òàâèõ àðãà, õ¿ðýýëýõ îð÷èíû íºõöºëä òîõèðñîí áàéâàë çîõèíî. Õîëáîîñíû áà ñàëáàðëàãûí õàéðöàã, òóñãààðëàõ èõ áèå çýðýã íü øàòäàãã¿é áà øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéãäñýí áàéõ áà òºìºðëºã á¿òýýö¿¿ä (õàéðöàã, òàâèóð, õîîëîé, òýâø, õààëò ã.ì.) íü õ¿ðýýëýõ îð÷èíîîñ õàìààðàí çýâðýëòýýñ õàìãààëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòñûã áàðèëãûí òåìïåðàòóðûí áà ñóóëòûí çààäàëòàé îãòëîëöîõ õýñýãò áàéæ áîëîõ øèëæèëòèéã òîîöîæ ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí óòàñ áà êàáåëèéí ñîíãîëò, òýäãýýðèéã òàâèõ àðãóóä 2.1.10. Öàõèëãààí óòàñíû ñîíãîëò íü õ¿ðýýëýõ îð÷èí, áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí à÷ õîëáîãäîë, çîðèóëàëò, òýäãýýðèéí õèéö, áàéãóóëàìæèéí ¿íýëãýý, àðõèòåêòóð-çîõèîìæèéí îíöëîãòîé óÿëäàæ áàéâàë çîõèíî. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ íü ººðèéíõýý á¿õèé ë óðòûí äàãóó òàíèãäàõààð ºíãºòýé áàéõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

93

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 öýíõýð-íîéëûí àæëûí óòàñ áóþó öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé äóíäàõ óòñûã, íîãîîí-øàð õî¸ð ºíãºíèé õîñëîë-õàìãààëàëòûí áóþó íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã, íîãîîí-øàð õî¸ð ºíãºíèé õîñëîë íü á¿õ óðòûíõàà äàãóó (øóãàìûíõàà òºãñãºëä öýíõýðýýð òýìäýãëýñýí áàéâàë- óãñðàëòûí àæëûí íºõöºëä)-íîéëûí àæëûí áà õàìãààëàëòûí íîéëûí õàìòàòãàñàí óòñûã, õàð, õ¿ðýí, óëààí, ÿãààí, ñààðàë, ÷åðíèëýí õ¿ðýí, óëáàð, ÿãààâòàð, íîãîîâòîð -ôàçûí óòñûã òóñ òóñ òýìäýãëýíý. 2.1.11. Óòàñûã ñîíãîõäîî öàõèëãààíû áà ãàë ò¿éìýðèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàìòàä íü àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí óòàñíû òºðºë, ìàÿãèéã ñîíãîõ, óòàñ áà êàáåëü, òýäãýýðèéã òàâèõ àðãûã ñîíãîõäîî õ¿ñíýãò 2.1.2. çààëòûã ¿íäýñ áîëãîâîë çîõèíî. Õ¿ðýýëýõ îð÷èíû ¿ç¿¿ëýëò íü íýãýí çýðýã õî¸ð, ò¿¿íýýñ äýýøèõ íºõöºë á¿ðäýæ áàéâàë öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéã ýíý á¿õ íºõöºëèéã õàðãàëçàí õàìãèéí õ¿íäýýð íü ñîíãîëò õèéíý. Öàõèëãààí äàìæóóëàëòàíä õýðýãëýãäýõ óòàñ áà êàáåëèéí á¿ðõ¿¿ë áà òóñãààðëàãà íü ò¿¿íèéã ñóíãàõ àðãà áà õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷èíû íºõöºëòýé òîõèð÷ áàéõ åñòîé. Äàìæóóëàõ óòàñíû òóñãààðëàãà íü õýâèéí (íýðýëñýí) õ¿÷äýëä òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Óòàñ áà êàáåëèéí õàìãààëàõ á¿ðõ¿¿ë áà óòàñíû òóñãààðëàãà, òîíîã òºõººðºìæèéí ¿ç¿¿ëýëòýíä òóñãàé øààðäëàãà òàâèãäàõ áîë ýäãýýð øààðäëàãûã òîîöñîí áàéõ ¸ñòîé (2.1.15-èéã ¿çýõ). Íîéëûí àæëûí óòàñíû òóñãààðëàãà íü ôàçûí óòàñíû òóñãààðëàãàòàé àäèëõàí áàéâàë çîõèíî. ¯éëäâýðëýëèéí åðäèéí áàéðàíä ãàí õîîëîé áà èë öàõèëãààí óòàñíû òðîñ, ò¿¿í÷ëýí èë òàâèãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òºìºð èõáèå, áàðèëãûí òºìºð õèéö, ¿éëäâýðëýëèéí çîðèóëàëòòàé á¿òýýö (ôåðì, áàãàíà, êðàíû çàì) áà 42 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíèé àëü íýã àæëûí øóãàì á¿õèé ìåõàíèçì áàéõûã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºë íü ýäãýýð äàìæóóëàõ óòàñíû òàñðàëòã¿é áà õ¿ðýëöýõ¿éö äàìæóóëàö, õàðàãäàö áà çàëãààñíû íàéäâàðòàé áàéäàë çýðãèéã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí äýýð äóðüäñàí àæëûí óòàñûí õóâüä äýýð çààñàí ñîíãîëò, òàâèëò íü òóõàéí á¿òýýö, áàðèëãà áàéãóóëàìæ íü øóóä øàòàõ õèéöèéí õàæóóä áîë çºøººðºõã¿é. Ãàëûí àþóëã¿éí íºõöºëººð óòàñ áà êàáåëü, ìºí ò¿¿í÷ëýí õîîëîé, õàéðöàãò óòàñ áà êàáåëèéã òàâèõäàà õ¿ñíýãò 2.1.3-èéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.1.2. Öàõèëãààí óòàñíû òºðëèéã ñîíãîõ áà óòàñ áà êàáåëèéã ñóíãàõ àðãà Õ¿ðýýëýõ îð÷èíû íºõöºë Õóóðàé áà ÷èéãòýé áàéð

Öàõèëãààí óòàñíû òºðºë áà òàâèõ àðãà à. Öàõèëãààíû èë (óãñðàëòûí) óòàñ Äàìàð (ðîëèê) áà õàâ÷ààðò Äàìàð (ðîëèê) áà õàâ÷ààðò

Õóóðàé áàéð Á¿õ òºðëèéí áàéð áà ãàäíàõ òîíîã òºõººðºìæ

Ãàäíàõ òîíîã, òºõººðºìæ Á¿õ òºðëèéí áàéð

Á¿õ òºðëèéí áàéð ãàäíàõ òºõººðºìæ

áà

×èéãëýã îð÷èíä áîë òóñãààðëàã÷ äýýð áà äàìàðò; ÷èéãëýã îð÷èíä áàéãàà ãàäíàõ òîíîã òºõººðºìæèíä, öàñ áîðîîíû óñ øóóä óíàõààðã¿é (ñàðàâ÷èí äîîð) áîë (òîì õýìæýýíèé) äàìàðò; Øóóä õàíà, òààçíû ãàäàðãóóãààð õýö, òðîñ, òóóç çýðýã áóñàä äààöûí á¿òýýöýä Øóóä õàíà, òààçíû ãàäàðãóóãààð õýö, òðîñ, òóóç çýðýã áóñàä äààöûí á¿òýýöýä

Íýýãäýõ òàãòàé òàâèóð (ëîòêà) áà õàéðöàã

Á¿õ òºðëèéí áàéð áà ãàäíàõ òºõººðºìæ (çºâõºí ãàäíàõ òîíîã òºõººðºìæ áóþó êàáåëèéí äààöûí òðîñ á¿õèé òóñãàé óòàñíû õóâüä)


Õýö (òðîñ)-ýíä

94

Óòàñ áà êàáåëü Õàìãààëàëòã¿é, íýã ñóäàëò óòàñ Õî¸ð ñóäàëò ìóøãèìàë óòàñ Õàìãààëàëòã¿é, íýã ñóäàëò äàìæóóëàõ óòàñ

Ìåòàëë áà ìåòàëë áèø á¿ðýýñòýé êàáåëü Õàìãààëàëòòàé áà õàìãààëàëòã¿é, íýã áà îëîí ñóäàëò óòàñ, ìåòàëë áà ìåòàëë áèø á¿ðýýñòýé êàáåëü Õàìãààëàëòòàé áà õàìãààëàëòã¿é, íýã áà îëîí ñóäàëò óòàñ, ìåòàëë áà ìåòàëë áèø á¿ðýýñòýé êàáåëü Äààöûí òðîñ á¿õèé òóñãàé óòàñ, õàìãààëàëòòàé áà õàìãààëàëòã¿é, íýã áà îëîí ñóäàëò óòàñ, ìåòàëë áà ìåòàëë áèø á¿ðýýñòýé êàáåëü

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 á. Öàõèëãààíû äàëä (óãñðàëòûí) óòàñ Øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí ìåòàëë áèø õîîëîé (ººðºº óíòàðäàãã¿é ïîëèýòèëåí ã.ì.)-ä áà áàðèëãûí á¿òýýöèéí áèò¿¿ ñóâàãò, øàâàðäëàãûí äîîð (õàðèí íîéòîí, îíöãîé íîéòîí áàéð, ãàäíàõ òîíîãëîëä ìåòàëë á¿ðýýñòýé òóñãààðëàõ õîîëîé, 2 ìì-ýýñ äîîø çóçààíòàé ãàí õîîëîé, áèò¿¿ ãàí õàéðöàã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî). Õóóðàé ÷èéãòýé áà Áàðèëãûí á¿òýýöèéí öóòãàìàë õèéöèéã áýëòãýõýä íîéòîí áàéð â. Èë áà äàëä (óãñðàëòûí) óòàñ Óÿí ìåòàëë õàíöóéâ÷ áà ãàí õîîëîé Á¿õ òºðëèéí áàéð áà (åðäèéí áà íèìãýí õàíàòàé), áèò¿¿ ãàí ãàäíàõ òºõººðºìæ õàéðöàã, ìåòàëë áèø õîîëîé, øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéñýí ìåòàëë áèø áèò¿¿ õàéðöàã, ìåòàëë á¿ðýýñòýé òóñãààðëàãûí õîîëîé (õàðèí íîéòîí, îíöãîé íîéòîí áàéðàíä áà ãàäíàõ òºõººðºìæèíä ìåòàëë á¿ðýýñòýé òóñãààðëàãûí õîîëîé, 2 ìì-ýýñ äîîø çóçààíòàé ãàí õîîëîé áà áèò¿¿ ãàí õàéðöàã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî). Á¿õ òºðëèéí áàéð ãàäíàõ òºõººðºìæ

áà

Õàìãààëàëòòàé áà õàìãààëàëòã¿é, íýã áà îëîí ñóäàëò óòàñ, ìåòàëë áèø á¿ðýýñòýé êàáåëü

Õàìãààëàëòã¿é óòàñ Õàìãààëàëòòàé áà õàìãààëàëòã¿é, íýã áà îëîí ñóäàëò óòàñ, ìåòàëë áèø òóñãààðëàõ á¿ðýýñòýé êàáåëü

2.1.12. Õàìãààëàëòã¿é áà øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäñýí á¿ðýýñòýé, õàìãààëàëòòàé óòàñ (êàáåëü)-ûã èë òàâèõàä õ¿ðâýë óòàñíààñ øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäñýí ýä àíãè, á¿òýýöèéí ñóóðü õ¿ðòëýõ çàé íü 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ýíý çàé õàíãàãäàõã¿éä õ¿ðâýë óòàñ (êàáåëü)-íû èë ãàð÷ èðñýí õýñãèéã íü òàë òàëààñ íü øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé îðîîæ òóñãààðëàíà. Äàëä òàâèãäàõ øàòàõ ìàòåðèàëàí á¿ðõ¿¿ëòýé õàìãààëàãäñàí óòàñ áà êàáåëèéã, õààëòòàé í¿õýíä áàéãàà õàìãààëàãäààã¿é óòàñûã, áàðèëãûí õèéöèéí õºíäèé (í¿¿ðýëãýý áà õàíà õîîðîíä) õýñýã, õºìñºãò, óëìààð á¿òýýöýä íü øàòàõ õýñýã áàéãàà áîë óòàñ áà êàáåëèéã á¿õ òàëààñ íü øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð íýëýíõ¿éä íü îðîîæ õàìãààëàõ õýðýãòýé. Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí á¿òýýöèéí ñóóðü äýýã¿¿ð øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàë á¿õèé õîîëîé áà õàéðöàãèéã èë òàâèõäàà øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäñýí ýä àíãè, á¿òýýöèéí ãàäàðãóóãààñ 100 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéä áàéðëóóëáàë çîõèíî. Õýðýâ èéì øààðäëàãà õàíãàãäàõã¿éä õ¿ðâýë óòàñ, õîîëîéã á¿õ òàëààñ íü øàòäàãã¿é ìàòåðèàë (àëåáàñòð, öåìåíò, áåòîí)-ààð 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé íýëýíõ¿éä íü øàâæ ºãâºë çîõèíî. 2.1.13. Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õîîëîé, õàéðöàãèéã õààëòòàé í¿õ áóþó áàðèëãà (õàíà áà í¿¿ð, í¿¿ðëýãýýíèé õîîðîíä)-ûí õèéöèéí õºíäèé, õºìñºãò òàâèõäàà õîîëîé, õàéðöàãèéã øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí ýä àíãèèéã á¿òýýöèéí ãàäàðãóóãààñ øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð á¿õ òàëààñ íü íýëýíõ¿éä íü 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé îðîîæ ºãâºë çîõèíî. Îð÷èíû ºíäºð òåìïåðàòóðòàé ãàçàðò òàâèãäàõ õýâèéí õàëóóí òýñâýðëýõ ÷àäâàðã¿é á¿ðõ¿¿ë áà òóñãààðëàãà á¿õèé êàáåëü, óòñûã õýðýãëýõ íü ºíãºò ìåòàëëûí çàðöóóëàëòûã èõýñãýæ áàéãàà íºõöºëä õàëóóí òýñâýðëýõ ÷àäâàð ºíäºðòýé á¿ðõ¿¿ë áà òóñãààðëàãà á¿õèé ººð òºðëèéí êàáåëü, óòñûã ñîíãîõ íü ç¿éòýé. 2.1.14. Íîéòîí áóþó îíöãîé íîéòîí áàéð, ãàäíàõ òîíîãëîëä óòàñíû òóñãààðëàãà, õºíäèéð¿¿ëýõ òóëãóóð, õîîëîé, õàéðöàã ò¿¿í÷ëýí òóëãóóðûí òîãòîîëãûí á¿òýýö çýðãèéã ÷èéãýíä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéâýë çîõèíî. Òîîñòîé áàéðàíä òàâèãäàõ óòñàíä èõ õýìæýýíèé òîîñ õóðèìòëàãäàõ, ñóóõ, óëìààð òîîñûã öýâýðëýõýä õ¿íäðýë ó÷èðàõààð áîë öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòñûã ñóíãàõ àðãûã õýðýãëýõã¿é áàéõûã çºâëºæ áàéíà. Õ¿ñíýãò 2.1.3. Ãàë ò¿éìðèéí àþóëã¿é áàéäëûí íºõöëººð öàõèëãààíû óòàñ áà êàáåëèéí òºðºë, òàâèõ àðãûã ñîíãîõ Öàõèëãààí óòàñíû òºðºë áà ò¿¿íèéã áàðèëãûí á¿òýýö, ñóóðèíä òàâèõ àðãà Øàòàõ ìàòåðèàëààð: Øàòäàãã¿é áà øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð: 1. Öàõèëãààíû èë (óãñðàëòûí) óòàñ Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

95

Óòàñ áà êàáåëü

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí äàìàð (ðîëèê), òóñãààðëàã÷ áóþó èâýýñýíä 1 òàâèõ áîë

Øóóä

Øóóä òàâèõ áîë

Øóóä

Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õîîëîé áà õàéðöàãàíä òàâèõ áîë

Øàòäàãã¿é áà øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëàí õîîëîé áà õàéðöàãàíä

2. Öàõèëãààíû äàëä (óãñðàëòûí) óòàñ Øóóä Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí èâýýñòýé1 áà øàâàðäëàãàíä îðîõ áóþó á¿õ òàëààñ íü íýëýõ¿éä íü øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õàìãààëàõ áîë Øóóä Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí èâýýñòýé1 áîë Øóóä

Øóóä òàâèõ áîë Øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéñýí õîîëîé áà õàéðöàãàíä áà øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð1 õèéñýí õîîëîé áà õàéðöàã íü èâýýñòýé, øàâàðäëàãàíä îðîõîîð áîë2 Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õîîëîé áà õàéðöàãàíä, -øóóä òàâèãäàõ áîë

øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí õîîëîé áà õàéðöàãàíä; öóòãàìàë ýä àíãè, õºìñºãò, ò¿¿í÷ëýí øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí íýëýíõ¿é äàâõðàãàíä3 Øàòàëò ìóóòàé áà øàòäàãã¿é ìàòåðèàëàí õîîëîé áà õàéðöàãàíä

Õàìãààëàëòã¿é óòàñ, øàòàõ ìàòåðèàëàí á¿ðýýñòýé, õàìãààëàëòûí óòàñ áà êàáåëü Øàòäàãã¿é áà ìóó øàòàëòàé á¿ðýýñ á¿õèé õàìãààëàëòàé óòàñ áà êàáåëü Øàòäàã áà øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëàí á¿ðýýñ á¿õèé õàìãààëàëòàé, õàìãààëàëòã¿é óòàñ áà êàáåëü Õàìãààëàëòã¿é óòàñ; øàòäàã ìàòåðèàëàí á¿ðýýñ á¿õèé õàìãààëàëòàé êàáåëü Øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëàí á¿ðýýñòýé, õàìãààëàëòòàé óòàñ áà êàáåëü Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëàí á¿ðýýñòýé, õàìãààëàëòòàé óòàñ áà êàáåëü Øàòäàã, øàòàëò ìóóòàé, øàòäàãã¿é ìàòåðèàëàí á¿ðýýñòýé, õàìãààëàëòã¿é óòàñ áà êàáåëü

1 -øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí èâýýñ íü óòàñ, êàáåëü, õîîëîé áóþó õàéðöàãíû á¿õèé ë òàëààñ 10 ììýýñ áàãàã¿é õýìæýýíä öóõóéñàí áàéõ ¸ñòîé. 2 -øàâàðäëàãàä îðîõ õîîëîéã óðòûí äàãóóä íü øàâàð, àëåáàñòðààð 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàéãààð äýýðýýñ íü øàâæ ºãíº. 3 -õîîëîé (õàéðöàã)-í ýðãýí òîéðíûã óðòûí äàãóóä íü øàâàõ øàòäàãã¿é ìàòåðèàë áîëîõ øàâàð, àëåáàñòð , öåìåíòèéí çóóðìàã áóþó áåòîíû ¿å íü 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé áàéíà.

2.1.15. Õèìèéí èäýâõòýé îð÷èíä áàéãàà áàéð áà ãàäíàõ òîíîã òºõººðºìæèéí öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñíû á¿õ ýëåìåíò íü òóõàéí îð÷èíä òýñâýðòýé áóþó õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Íàðíû ãýðýëä òýñâýðã¿é á¿ðýýñ áóþó òóñãààðëàãàòàé óòàñ, êàáåëèéã ò¿¿íèé øóóä íºëººëººñ õàìãààëñàí áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ íü ìåõàíèê ãýìòýëä ºðòºæ áîëçîøã¿é õýñýãò èë òàâèãäàõ óòàñ áà êàáåëü íü ººðèéí õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ëýýðýý õàìãààëàãäàõ ¸ñòîé. Õýðýâ ýíýõ¿¿ á¿ðõ¿¿ë íü áàéõã¿é áóþó øààðäëàãà õàíãàæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðâýë ìåõàíèê ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ ¿¿äíýýñ õîîëîé, õàéðöàã, õààëò, õàøëàãà õèéõ áóþó äàëä òàâèãäàõ öàõèëãààíû óòñûã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Óòàñ áà êàáåëèéã ñòàíäàðò áîëîí òåõíèêèéí íºõöºëä çààãäñàí õýðýãëýõ õ¿ðýý, çîðèóëàëòûí íü äàãóó ñîíãîæ àâñàí áàéõ ¸ñòîé. 2.1.16. Ñóóðèí (áàéíãûí, õºäºëãººíã¿é) òàâèãäàõ öàõèëãààí øóãàìàíä èõýâ÷ëýí (2.1.24, 3.4.2, 3.4.5, 5.5.4, 6.1.43, 6.1.44, 6.3.25, áà 7.1.44) çààëòóóäààñ áóñàä òîõèîëäîëä õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé óòàñ áà êàáåëü õýðýãëýæ áîëíî. Äîðãèîí òóñãààðëàõ òóëãóóðò òàâèãäàõ öàõèëãààí òåõíèêèéí áàéãóóëàìæèéí óãñðàëòàíä õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé óòàñ, êàáåëü õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Ìóçåé, çóðãèéí ãàëåðåé, íîìûí ñàí, àðõèâ áîëîí óëñûí ÷àíàðòàé îíö ÷óõàë áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí õàíãàìæèíä çºâõºí çýñ ñóäàëòàé óòàñ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí òýæýýëèéí øí¿¿ðèéã áîëçîøã¿é ìåõàíèê ãýìòýëèéã òîîöîæ, çîðèóëàëòûí çýñ ñóäàëòàé óÿí êàáåëü áóþó óòñààð õèéâýë çîõèíî. Õÿçãààðëàãäìàë õºäºëãººíòýé ìåõàíèçì (êðàí, çººâðèéí õºðºº, õààëãàíû ìåõàíèçì ã.ì.)-ä õýðýãëýõ óòàñ áà êàáåëèéí ñóäàë íü íóãàðàëòààñ (óÿí êàáåëèéí


96

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õîëáîîñ, õºäºëãººíòýé ä¿¿æëýãäýõ óÿí êàáåëèéí òýðãýíöýð) õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òîñ áà ýìóëüñ á¿õèé îð÷èíä òîñîíä òýñâýðòýé òóñãààðëàãà á¿õèé á¿ðýýñòýé óòàñ ñîíãîæ àâàõ áóþó òýäãýýðèéí ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëæ ºãâºë çîõèíî. Áàéðíû äîòîðõ öàõèëãààíû èë óòàñ 2.1.17. Õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàãà (á¿ðýýñ)-òàé äàìæóóëàõ óòñûã ñóóðü, òóëààñ, äàìàð, òóñãààðëàã÷, òðîñ áà òàâèóðò èë òàâèõäàà äàðààõè íºõöºëèéã áàðèìòëàíà. Òóõàéëáàë: 50 (42) Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àþóë áàãàòàé áàéðàíä áà 42 Â-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé á¿õ òºðëèéí áàéðàíä øàë áóþó ¿éë÷ëãýýíèé òàâöàíãààñ äýýø 2 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò, 42 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé èë¿¿ àþóëòàé áà îíöãîé àþóëòàé áàéðàíä øàë áóþó ¿éë÷ëãýýíèé òàâöàíãààñ äýýø 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò. Ýíýõ¿¿ øààðäëàãà íü áàéøèíãèéí õàíàíä òàâèõ òàñëóóð, óíòðààëãà, çàëãóóð, àñààëãûí àïïàðàò, ùèò, ãýðýëò¿¿ëãèéã çàëãàõ çîðèóëàëòòàé áóóëãà (áóóëò)-ûí óòñàíä õàìààðàõã¿é. ¯éëäâýðèéí áàéðàíä õàìãààëàëò¿é óòñààð òàñëóóð, àñààëãûí àïïàðàò, ùèò ã.ì. òîíîãëîëä óòñûã áóóëãàõäàà øàë áóþó ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàíãààñ äýýøèõ 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é õýñãèéã íü ìåõàíèê ¿éë÷èëãýýíýýñ õàìãààëñàí áàéâàë çîõèíî. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí àõóéí áàéð, îðîí ñóóö áà îëîí íèéòèéí áàðèëãàíä õèéãäýõ áóóëòûã ìåõàíèê ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ øààðäëàãàã¿é. Òóñãàé áýëòãýãäñýí õ¿ì¿¿ñ îðæ àæèëëàõ àæëûí áàéðàíä èë òàâèãäàõ õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàãòàé óòàñíû ìåõàíèê ãýìòýëýýñ õàìãààëàãäàõ ºíäºðèéí õýìæýýã íîðì÷ëîõã¿é. 2.1.18. Õàìãààëàëòã¿é òóñãààðëàãàòàé óòàñûã êðàíû àëñëàëòàíä òàâèõäàà êðàíû òýðãýíöýðèéí òàëáàé áóþó êðàíû ã¿¿ðèéí äýâñãýð (ãèøã¿¿ð)-ýýñ 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò óãñàðâàë çîõèíî. Õýðýâ ýíý áîëîìæã¿é áîë êðàíû òýðãýíöýð, ã¿¿ðýí äýýð áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéã óòñàíä ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýõ àþóëààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð òóõàéí êðàíû ã¿¿ðýíä óòàñ òàâèãäàõ òýð õýñýãò íü áóþó óòàñíû á¿õ óðòûí äàãóóä íü õàìãààëàëòûí õýðýãñýë, òóñãààðëàãà õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Èë òàâèãäàõ õàìãààëàëòòàé, òóñãààðëàãàòàé óòàñ áà êàáåëü, ò¿¿í÷ëýí IP20 ‟îîñ äîîøã¿é õàìãààëàëòûí çýðýãëýëòýé õîîëîé, õàéðöàãò, óÿí òºìºðëºã ãóóðñàíä òàâèãäàõ óòàñ áà êàáåëèéí ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàí áà øàëíààñ äýýøèõ ºíäºðèéã íîîðì÷ëîõã¿é. Õýðýâ õàìãààëàëòã¿é òóñãààðëàãàòàé äàìæóóëàõ óòàñ, õàìãààëàëòã¿é áà õàìãààëàëòòàé òóñãààðëàãàòàé óòàñòàé 10 ììýýñ áàãà çàéíä îãòëîëöîæ áàéâàë îãòëîëöñîí òýð õýñýãò íü õàìãààëàëòã¿é óòñàíä íýìýëò òóñãààðëàãà õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòã¿é áà õàìãààëàëòòàé äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéã äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîõ áîë òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé íü 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é, õàëóóí (óñíû) áóþó àìàðõàí øàòàõ øèíãýí, õèéí äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ 100 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèàñ äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòýëõ çàé íü 250 ìì-ýýñ áàãà áàéâàë óòàñ áà êàáåëèéã äàìæóóëàõ õîîëîéí õî¸ð òàë ðóó íü 250 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéä óðòûí äàãóó ìåõàíèê ãýìòýëýýñ õàìãààëàõ òóñãààðëàãà õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Õàëóóí óñ, òîñ, õèé äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîæ áàéãàà õýñãèéã çîõèõ æóðìûí äàãóó ºíäºð òåìïåðàòóðûí ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ ¸ñòîé. Óòàñ áà êàáåëü íü äàìæóóëàõ õîîëîéí äàãóó áàéðëàõ áîë äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ çàé íü 100 ìì-ýýñ áàãàã¿é, õàëóóí (óñíû) áóþó àìàðõàí øàòàõ øèíãýí, õèéí äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ 400 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä òàâèãäàõ ¸ñòîé. Ìºí òåìïåðàòóðûí ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. 2.1.19. Äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëü íü ºðºº, äàâõàð õîîðîíäûí õó÷èëò áîëîí ãàäàãø íýâòðýí ãàðàõ áîë íýâòðýëòèéí òýð õýñýãò íü ò¿¿íèéã ñîëèõ áîëîìæèéã õàíãàæ ºãñºí áàéâàë çîõèíî. Ýíý íýâòðýëòýíä òàâèãäàõ óòñûã õîîëîé, õàéðöàã, í¿õýíä õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Õàíà íýâòðýí ºíãºðºõ õýñýã áóþó õó÷èëò, ãàäàãøàà ãàðàõ õýñýãò íü ãàë ãàð÷ òàðõàõ áà óñ íýâ÷èí îðîõ, õóðèìòëàãäàõààñ õàìãààëæ, óòàñ, êàáåëü, õîîëîé (õàéðöàã, í¿õ)-í áà áýëòãýë õîîëîé (õàéðöàã, í¿õ)-í äîòîðõ çàéã ¿ë øàòàõ, ìàëòàí àâ÷ áîëîõ ìàòåðèàëààð ÷èãæèæ ºãâºë çîõèíî. Ýíý íýâòðýõ õýñýãò õèéãäýõ ÷èãæýýñèéí ìàòåðèàë íü ñîëèõ, øèíýýð óòàñ áà êàáåëèéã ñ¿âëýõ áîëîìæòîé áàéõààñ ãàäíà òóõàéí õàíà, õó÷èëòûí õýñãèéí ãàëä òýñâýðëýõ ÷àäâàðààñ ìóóã¿é áàéâàë çîõèíî. Õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàõ òóëãóóð äýýð áàéãàà óòñûã õàíà, õàøëàãûã íýâòëýí òàâèõäàà íýìýãäýë òóñãààðëàã÷ (òóñãààðëàõ õîîëîé) õýðýãëýâýë çîõèíî. Ýäãýýð óòàñûã õóóðàé áóþó ÷èéãòýé áàéðíààñ íºãºº õóóðàé áóþó ÷èéãòýé áàéðàíä îðóóëàõäàà íýã øóãàìûí á¿õ óòàñûã íýãýí òºðëèéí òóñãààðëàõ õîîëîéíä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Õàðèí õóóðàé áóþó ÷èéãòýé áàéðíààñ íîéòîíä, íîéòîí áàéðíààñ íîéòîíä íýâòðýõ, áàéðíààñ ãàäàãø ãàðàõ íºõöºëä óòàñ á¿ð íü äàíãààðàà òóñãààðëàõ õîîëîéä áàéðëàõ ¸ñòîé. Õóóðàé áóþó ÷èéãòýé áàéðíààñ íîéòîí áàéð áóþó ãàäàãø ãàðãàõ íºõöºëä çàëãààñ õèéõ øààðäëàãàòàé áîë õóóðàé áóþó ÷èéãòýé áàéðàíä íü õèéæ ºãºõ ¸ñòîé.


97

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.1.20. Ñàðààëæèí òàâèóð (ëîòîê), òóëãóóðèéí ãàäàðãóó, òðîñ, óòàñ, çóðâàñ áîëîí áóñàä äààöûí á¿òýýöýä äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéã ÿíç á¿ðèéí õýëáýð (äóãóé, òýãø ºíöºãò ã.ì.)-ýýð á¿ëýãëýæ, áàãöààð íü áèå áèåíä íü øàõàæ áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Á¿ëýã, áàãö á¿ðèéí óòàñ áà êàáåëèéã õîîðîíä íü áýõýëæ óÿñàí áàéõ ¸ñòîé. Õàéðöàãàíä óòàñ áà êàáåëèéã ýðýìáýëýõ áà äóðûí áàéäëààð îëîí äàâõàðààð íü òàâüæ áîëíî. Òýäãýýðèéí òóñãààðëàãà, ãàäíà á¿ðýýñ çýðãèéã îðîëöóóëàí òîîöîæ, ãàäààä äèàìåòðýýð áîäñîí äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéí îãòëîëûí íèéëáýð íü áèò¿¿ õàéðöàãíû òàëáàéí îãòëîëûí 35 õóâèàñ, îíãîéõ òàãòàé õàéðöàãíû òàëáàéí îãòëîëûí 40 õóâèàñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. Óòàñ áà êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë íü áàãöààð íü áóþó îëîí äàâõàðààð íü áàéðëóóëñàí ¿åä áàãö äàõü óòàñíû òîî (ñóäàë), áàãöûí õàðèëöàí áàéðøèëûã òîîöîîëæ áóóðóóëàõ êîýôôèöèåíò (áàãö äîòîð áàéãàà à÷ààëàëã¿é óòñûã òîîöîõ) õýðýãëýíý. Äàìæóóëàõ óòàñíû õîîëîé, õàéðöàã áà òºìºðëºã õàíöóéâ÷ (óãëààñ) çýðýãò óñ òîãòîõîîðã¿é, àãààðò õóðìòëàãäàõ óñæèõ óóð (êîíäåíñàò) íýâðýõýýðã¿é áèò¿¿ õèéãäýõ ¸ñòîé. 2.1.21. Õóóðàé, òîîñã¿é áàéðàíä óòàñ, êàáåëèéí òóñãààðëàãà áóþó á¿ðýýñýíä ìóóãààð íºëººëºõ óóð, ÷èéã, õèé áàéõã¿é áîë õîîëîé, õàéðöàã, óÿí òºìºðëºã óãëààñ çýðãèéã õîîðîíä íü íÿãòðóóëàã÷ã¿é çàëãàæ áîëíî. Õîîëîé, õàéðöàã, óÿí òºìºðºí óãëààñ çýðãèéã õîîðîíä íü áîëîí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí èõ áèå, õàéðöàãòàé õîëáîõäîî äàðààõè íºõöºëèéã áèåë¿¿ëáýë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Óòàñ, êàáåëèéí òóñãààðëàãà áóþó á¿ðýýñýíä ìóóãààð íºëººëºõ óóð, õèé á¿õèé õîîëîé õàéðöàã, óãëààñ; óñ, òîñ, ýìóëüñ îðîõ áîëîìæòîé ãàäíàõ òîíîãëîëä áîë -íÿãòðóóëàãàòàé; ýíý òîõèîëäîëä õàéðöàã íü íýëýíõ¿é öóëã¿é õàíàòàé, íÿãòðóóëñàí òàãòàé áóþó áèò¿¿ õèéöòýé; çàäàðäàã áóþó íýýãäýõ õàéðöàãòàé áîë ‟ ñàëäàã õýñýãò íü íÿãòðóóëãàòàé; õàðèí óÿí òºìºð õàíöóéâ÷ (óãëààñ)òàé áîë ‟ áèò¿¿ìæòýé áàéäëààð õèéíý. 2. Òîîñòîé áàéðàíä áîë õîîëîé, õàéðöàã, óãëààñ, çàëãààñ, ñàëáàðëàãàíä òîîñíîîñ õàìãààëñàí íÿãòðóóëãà õèéíý. Ãàçàðäóóëãûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòòàé ãàí õîîëîé, õàéðöãèéã õîëáîõäîî ýíý ä¿ðìèéí 1.6-èéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëáýë çîõèíî. Áàéðûí äîòîðõ öàõèëãààíû äàëä óòàñ 2.1.22. Õîîëîé, õàéðöàã, óÿí òºìºðëºã óãëààñ, ãóóðñàíä ñ¿âëýñýí öàõèëãààí äàìæóóëàõ äàëä óòàñûã óãñðàõäàà 2.1.20-2.1.21 çààëòûí øààðäëàãûã ¿íäñýí áîëãîí ÿìàð÷ òîõèîëäîëä íÿãòðóóëãà õèéæ ºãíº. Äàëä óòàñíû õîëáîëòûí õàéðöàã íü îíãîéäîãã¿é, áèò¿¿ áàéâàë çîõèíî. Ñàëõèâ÷èéí ñóâàã áà õóäàã, óóðõàéä äàëä óãñðàëòûí óòàñûã õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Äýýðõ ñóâàã, óóðõàéí õîíãèëûã îãòëîæ ãàðàõ óãñðàëòûí àæèëä ãàí õîîëîéä äàíãààð íü ñ¿âëýñýí óòàñ áà êàáåëü àøèãëàõ ¸ñòîé. Ä¿¿æèí òààçíû óòàñ áà êàáåëèéã ýíý ä¿ðìèéí 6.1, 6.2, 7.2-ä çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýíý. Äýýâðèéí õºíäèéí öàõèëãààí óòàñ 2.1.23. Äýýâðèéí õºíäèéä öàõèëãààíû (ìîíòàæûí) óãñðàëòûí àæëûã õèéäýý äàðààõè òºðëèéí óòàñûã õýðýãëýíý. ¯¿íä: Èë óòàñ: Õîîëîéä ñ¿âëýãäýõ õàìãààëàëòòàé, øàòäàãã¿é áà øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéñýí á¿ðýýñòýé äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéã áîë äóðûí ºíäºðò, Õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàãàòàé íýã ñóäàëòàé äàìæóóëàõ óòàñûã äàìàð áóþó òóñãààðëàã÷èä (¿éëäâýðèéí áàðèëãûí äýýâðèéí õºíäèéä áîë çºâõºí òóñãààðëàã÷èä) -2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò. Õýðýâ 2.5 ì-ýýñ áàãà ºíäºðò áýõëýõýýð áîë ò¿¿íèéã ìåõàíèê ãýìòýë áà õ¿ðýëöýëýýñ õàìãààëàõ ¸ñòîé. Äàëä óòàñ: Äóðûí ºíäºðò, ¿ë øàòàõ ìàòåðèàë á¿õèé õàíà, äýýâýð, õàøëàãàíä äàëä óòàñ óãñðàõ. 2.1.24. Äýýâðèéí õºíäèéä òàâèãäàõ èë äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëü íü çýñ ñóäàëòàé áàéâàë çîõèíî. Äýýâðèéí õºíäèéä õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé óòàñ, êàáåëèéã ãàí õîîëîéä ñ¿âëýæ èëýýð, ò¿¿í÷ëýí øàòäàã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õàíà áà õó÷èëòàíä óãñðàõ; õºäºº àæ àõóéí ¿éëäâýðëýëèéí áàéðíû øàòäàã äýýâýðò òýäãýýðèéã ãàí õîîëîéä ñ¿âëýí õîîëîé áà õîëáîëò (ñàëáàðëàëò)-ûí õàéðöàãò òîîñ îðîõîîã¿é áàéõààð ýðýýñýí (ðåçüáà) õîëáîëò õýðýãëýæ óãñðàõûã òóñ òóñ çºâøººðíº. Äýýâðèéí õºíäèéä òàâèãäàõ çýñ áóþó õºíãºíöàãààí ñóäàëòàé êàáåëü áà óòàñíû çàëãàëò áà ñàëáàðëàãûí çàëãàëòûã ìåòàëë õàéðöàãàíä òóõàéí óòàñíû ìàòåðèàëûí îãòëîë áà ñóäëûí òîîíä òîõèðóóëæ, ãàãíàõ, ïðåññýýð øàõàõ, õàâ÷èõ çýðýã àðãààð õèéõ ¸ñòîé. Äýýâðèéí õºíäèéä øóóä áàéðëàõ áóñàä öàõèëãààí õýðýãñýëèéí áà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé çàëãàëò-ñàëãàëòûí àïïàðàòûã


98

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òýð áàéðíû ãàäíà íü òàâèõ ¸ñòîé. Ãàí õîîëîéä ñ¿âëýæ óãñðàõ òîõèîëäîëä 2.1.20-2.1.21 øààðäëàãûã áàðèìòëàâàë çîõèíî. Ãàäíàõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí óòàñ 2.1.25. Ãàäíû çîðèóëàëòòàé õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàãàòàé öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ íü õ¿ì¿¿ñ áàéõ ãàçàð (áàëêîí, òàãò, òåððàñ)-ò, õ¿í õ¿ðýëöýõýýðã¿éãýýð òàâèãäàõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí ãàäíà õàíààð èë òàâèãäàõ óòàñ íü òóõàéí çààãäñàí áàéðëàëààñ äàðààõ çàéíààñ áàãàã¿é õýìæýýíä òàâèãäàõ ¸ñòîé. ¯¿íä (çàé, ì): Óãñðàëòûí õýâòýý íºõöºëä: - òàãò, ñàðàâ÷èí äýýã¿¿ð - öîíõíû äýýã¿¿ð - òàãòàí äîîãóóð - öîíõíû äîîãóóð Óãñðàëòûí áîñîî íºõöºëä: -öîíõ õ¿ðòýë -òàãò õ¿ðòýë Ãàçðààñ óòàñ õ¿ðòýë

äîîãóóð áîëîí ¿éëäâýðèéí áàðèëãûí äýýâýð 2.5 0.5 1.0 1.0 0.75 1.0 2.75

Áàðèëãûí îéðîëöîîõ òóëãóóðò óòàñ ç¿¿õäýý óòàñíààñ öîíõ, òàãò õ¿ðòëýõ çàé íü óòàñíû õàìãèéí èõ õàçàéëòûã òîîöîîä 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áà ¿çâýðèéí ãàçðûí áàðèëãûí äýýâýð äýýã¿¿ð öàõèëãààíû îðîëò áà ñàëáàðëàëòààñ áóñàä ãàäíàõ çîðèóëàëòûí öàõèëãààíû óòàñ òàòàõûã (2.1.79-èéã ¿çýõ) õîðèãëîíî. Õàìãààëàëòã¿é, òóñãààðëàãàòàé ãàäíàõ çîðèóëàëòûí óòñûã õ¿í õ¿ðýëöýõèéíõ íü õóâüä òóñãààðëàãàã¿é óòàñíû íýãýí àäèë àâ÷ ¿çíý. 2.1.26. Äàìæóóëàõ óòàñ íü ãàëûí ãàðö, à÷àà òýýâýðëýõ òºðºë á¿ðèéí çàì îãòëîí ãàð÷ áàéâàë íýâòðýí ãàðàõ õýñãýýñ ãàçðûí ãàäðàãà õ¿ðòëýõ çàé íü 6 ì-ýýñ áàãàã¿é, ãàðöã¿é ãàçàðò 3.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü 6 ì-ýýñ áàãà àëñëàëòòàé áîë 0.1 ì-ýýñ áàãàã¿é, 6 ì-ýýñ èõ àëñëàëòàé áîë 0.15 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Äàìæóóëàõ óòàñíààñ õàíà, òóëãóóðûí á¿òýýö, øîí õ¿ðòëýõ çàé íü 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2.1.27. Õîîëîé, õàéðöàã, óÿí òºìºðëºã õàíöóéâ÷ (óãëààñ), ãóóðñàíä ñ¿âëýãäýõ ãàäíàõ çîðèóëàëòûí öàõèëãààí óòàñ áà êàáåëèéã òàâèõäàà 2.1.28 ç¿éëèéã èø ¿íäýñ áîëãîí á¿õ òîõèîëäîëä íÿãòðóóëãà õèéâýë çîõèíî. Ãàí õîîëîé, õàéðöàãàíä ñ¿âëýõ çîðèóëàëòòàé óòàñûã áàðèëãûí ãàäíà ãàçàðò áóëàõûã õîðèãëîíî. 2.1.28. Áàðèëãûí öàõèëãààíû îðóóëãûã õàíà íýâòëýõýä íü òóñãààðëàõ õîîëîé, ãóóðñàíä ñ¿âëýæ, ò¿¿íä óñ õóðèìòëàãäàæ îðîõîîðã¿é, íýâ÷èõýýðã¿éãýýð ÷èã÷èæ ºãíº. Áàðèëãûí öàõèëãààíû îðóóëãûí óòàñíààñ ãàçàð õ¿ðòýëõ çàé íü 2.75 ì-ýýñ áàãàã¿é (2.4.37 áà 2.4.56-èéã ¿çýõ), îðëóóëãûí òóñãààðëàã÷ äýýðõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàé, ìºí óòàñíààñ îðëóóëãà õèéæ áàéãàà õàíà, äýýâðèéí õîðìîé õ¿ðòëýõ çàé íü 0.2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Äýýâðýýð îðóóëàõ îðóóëãàíä ãàí õîîëîé àøèãëàõûã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä îðóóëãûí ñàëáàðëàãûí áà îðóóëãûí óòàñíààñ äýýâýð õ¿ðòëýõ áîñîî çàé íü 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Äýýâýð äýýð íü õ¿ì¿¿ñ ãàðäàãã¿é, ºíäºð áèø áàðèëãûí õóâüä (õóäàëäààíû ìóõëàã, êîíòåéíåð õýëáýðòýé áàðèëãà, ãàðààø, çººâðèéí âàãîí÷èê, ôóðãîí ã.ì.) îðóóëãûí ñàëáàðëàãûí áà îðëóóëãûí óòàñíààñ äýýâýð õ¿ðòëýõ çàé íü 0.5 ì, óòàñíààñ ãàçàð õ¿ðòëýõ çàé íü 2.75 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õîò ñóóðèí ãàçðûí ãýð õîðîîëîë áà ãýðò õýðýãëýõ öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ 2.1.29. Ãýð õîðîîëëûí äîòîðõ äàìæóóëàõ óòàñ íü ãàëûí ãàðö, àâòîìàøèíû áà à÷àà òýýâðèéí çàì îãòëîí ãàð÷ áàéâàë íýâòðýí ºíãºðºõ õýñýãò óòàñíû óíæèëòûã òîîöîæ, ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòëýõ çàé íü 6 ì-ýýñ áàãàã¿é, ãàðöã¿é ãàçàðò 4.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Äàìæóóëàõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü 6 ì-ýýñ áàãà àëñëàëòòàé áîë 0.1 ì-ýýñ áàãàã¿é, 6 ì-ýýñ èõ àëñëàëòàé áîë 0.15 ìýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàõ óòàñíààñ õàøàà, òóëãóóðûí á¿òýýö, øîí õ¿ðòëýõ çàé íü 50 ììýýñ áàãàã¿é áàéõ áà öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñûã òºðºë á¿ðèéí õàøààí äýýã¿¿ð òîõîõ, äàìæóóëàí òàâèõ, äýýðõ ºíäºðèéã õàíãààã¿é, 0.4 êÂ-ûí øààçàí áà øèëýí òóñãààðëàã÷ã¿é (òóñëàõ) øîí õýðýãëýõèéã òóñ òóñ õîðèãëîíî. 2.1.30. Ãýðèéí îéðîëöîîõ (òóñëàõ) øîíä öàõèëãààíû óòàñ ç¿¿õäýý ñòàíäàðòûí õèéö á¿õèé òóñãààðëàã÷ (2 áà 4 øèðõýã) õýðýãëýõ áà óòàñíààñ ãýðèéí îâîð, ¿¿ä õ¿ðòëýõ çàé íü óòàñíû õàìãèéí


99

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 èõ óíæèëòûã òîîöîîä 4.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãýðèéí ãàäíà õîëáîëòûí çîðèóëàëòòàé õàìãààëàëòã¿é, á¿ðýýñòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ íü õ¿ì¿¿ñ çîð÷èõ ãàçðààñ (ãýðèéí ýðãýí òîéðîí, ¿¿ä ã.ì.) õ¿ðýõýýðã¿é òàâèãäàõ áóþó õÿçãààðëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Ãýðèéí ãàäóóð èë òàâèãäàõ êàáåëü áà óòàñíû òºãñãºëèéí (òóñëàõ ) øîíãèéí çààãäñàí áàéðëàëààñ äàðààõ áîñîî áà õýâòýý çàéã áàðèìòàëæ óãñðàëòûã õèéõ ¸ñòîé. Øàòòäàãã¿é á¿ðýýñòýé 1, 2 áà 3 ñóäàëòàé óòàñ (êàáåëü)-ààð òîîíîí äýýã¿¿ð îðóóëàõ íºõöºëä: - Ãýðèéí òóóðãà, ¿¿äíýýñ 3.5 ì - Äýýâðèéí õîðìîéíîîñ 3.0 ì Øàòäàã¿é (¿ë øàòàõ), øàòàëò ìóóòàé á¿ðýýñ á¿õèé 1, 2, 3 ñóäàëòàé êàáåëü áà á¿ðýýñòýé óòñààð ãýðèéí øàëàí äîîãóóð îðóóëàõ íºõöºëä: - Ãýðèéí îâîð áà îðóóëãà õ¿ðòýë 0.5 ì - Êàáåëü îðóóëãûí óòàñíû íèéò óðò 10 ì Äýýðõ çàéã áàðèìòëàí äýýýâðèéí îðóóëãûí õèéõäýý õàìãèéí òºãñãºëèéí øîíãîîñ ãýðèéí äýýâðýýð äàìæèí, ºðõºí äîîãóóð îðîõ 10 ì-ýýñ áàãàã¿é õýñãèéã øàòäàãã¿é (øàòàëò ìóóòàé) ìàòåðèàëààð õèéñýí òºìºðëºã áà õóâàíöàð ãóóðñ, õîîëîé àøèãëàæ, íýãýýñ õî¸ð äàâõàð òóñãààðëàãà õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä õýâòýý áà áîñîîãîîð îðóóëãûí ñàëáàðëàãûí áà îðóóëãûí óòàñíààñ äýýâðèéí õîðìîé, òóóðãà áîëîí ¿¿äíèé àìáààð çýðýã øàòàìõàé ìàòåðèàë õ¿ðòëýõ çàé íü 3.5 ì-ýýñ áàãàã¿é, ÿìàð íýã áîãèíî çàëãàëòûí î÷ õàÿõàä äýýâýð äýýð óíàõààðã¿é õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. Ãýðèéí øàëàí äîîãóóðõ îðóóëãûã øàëíû äîîãóóð êàáåëü áà á¿ðýýñòýé óòñààð õèéõäýý òóñãààðëàõ õîîëîé, òºìºð ãóóðñàíä ñ¿âëýæ, óñ îðîõîîðã¿é, íýâ÷èõýýðã¿éãýýð õî¸ð òàëààñ íü ÷èã÷èæ, ãàçàðò áóëàõ áóþó òºìºð áåòîí õîâèëä òàâüæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé. Õîîëîé, õàéðöàã, ãóóðñàíä ñ¿âëýñýí ãàäíàõ öàõèëãààí óòàñ áà êàáåëèéã òàâèõäàà 2.1.20-2.1.21 ç¿éëèéã èø ¿íäýñ áîëãîí á¿õ òîõèîëäîëä íÿòðóóëãà õèéíý.

2.2. 35 êÂ Õ¯ÐÒËÝÕ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ Ã¯ÉÄÝË ÄÀÌÆÓÓËÀÃ× ØÈÍ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 2.2.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü 35 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä õàìààðàãäàíà. Òýñðýõ áà ãàëûí àþóëòàé áàéðàíä òàâèãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä õàìààðàõ çààëò íü 7.1 ç¿éëä îðñîí, ò¿¿ãýýð çîõèöóóëàãäàõ áîëíî. Ýíý á¿ëãèéí çààëò íü öàõèëãààí çàäëàã (ýëåêòðîëèç)-èéí òîíîãëîë, öàõèëãààí-õàëóóíû òºõººðºìæèéí çýðýã òóñãàé çîðèóëàëòûí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä õàìààðàõã¿é. Ìºí ò¿¿í÷ëýí òóñãàé ä¿ðýì áà íîðìîîð çîõèöóóëàãäàõ áàéãóóëàìæ áà ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èäèéã ýíýõ¿¿ á¿ëýã õàìààðàõã¿é. 2.2.2. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã äàìæóóëàõ, õóâààðèëàõ çîðèóëàëòòàé, òóñãààðëàãàòàé áà òóñãààðëàãàã¿é äàìæóóëàã÷, ò¿¿íä õàðãàëçàõ òóñãààðëóóð, õàìãààëàõ á¿ðýýñ, ñàëáàðëàõ áàéãóóëàìæ, òîãòîîëãûí áà òóëààñ õèéö, òýäãýýðèéí íýãäëèéã ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ (ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ øèí) ãýæ íýðëýíý. 2.2.3. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí óòàñíû õýëáýðýýñ õàìààðóóëàí çººëºí (äàìæóóëàõ óòàñ àøèãëàõ íºõöºëä) áà õàòóó (õàòóó øèí àøèãëàõ íºõöºëä) ãýæ àíãèëíà. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé, çàâîäîîñ á¿ëãýýð íü èæ á¿ðäýë áîëãîí íèéë¿¿ëäýã ã¿éäýë äàìæóóëàõ õàòóó ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã øèí äàìæóóëàã÷ (ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèí) ãýíý. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèéã çîðèóëàëòààð íü äàðààõè áàéäëààð àíãèëíà. ¯¿íä: Õóâààðèëàõ øèí äàìæóóëàã÷ áà õ¿÷íèé õóâààðèëàõ ïóíêò, ùèò áîëîí òîìîîõîí ÷àäàëòàé öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã õîëáîõ ¿íäñýí çîðèóëàëòòàé áîë ã¿éäýë äàìæóóëàõ ãîë (ìàãèñòðàë) øèí, Öàõèëãààí õýðýãëýã÷ (õýðýãñýë) õîëáîõ ¿íäñýí çîðèóëàëòòàé áîë ã¿éäýë äàìæóóëàõ õóâààðèëàõ øèí, Õºäºëãººíòýé öàõèëãààí õýðýãñëèéí òýæýýëèéí çîðèóëàëòòàé áîë ã¿éäýë äàìæóóëàõ ãóëñàõ (òðîëëåéíû) øèí, Èõ áèø ÷àäëûí õýðýãëýã÷ áà öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýãèéí òýæýýëèéí çîðèóëàëòòàé áîë ã¿éäýë äàìæóóëàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí øèí.


100

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, íýã öàõèëãààí õýðýãñýëèéí õÿçãààðààñ ãàð÷ áàéãàà ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèéã òóóø øèí (òóóøèí) ãýæ íýðëýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 2.2.4. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí 6-35 êÂ õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä 6 êÂ õ¿÷äýëòýé áîë 15-20 ÌÂà, 10 êÂ áîë 25-35 ÌÂà, 35 êÂ õ¿÷äýëòýé áîë 35 ÌÂà ÷àäëûã íýã ÷èãò äàìæóóëàõûí òóëä èõýâ÷ëýí çýðýãö¿¿ëýí òàâüñàí îëîí êàáåëü øóãàìûí ºìíº çººëºí áóþó õàòóó ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã õýðýãëýíý. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã òóõàéí îáüåêòèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéí áà õ¿ðýýëýõ îð÷èíû åðºíõèé òºëºâëºãººòýé óÿëäóóëàí ÿìàð÷ òîõèîëäîëä õýðýãëýæ áîëíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã, òóñãààðëóóð, á¿òýýö çýðýãò ãýìòýë ó÷èðóóëàõ, ýâäëýõ, õèìèéí èäýâõèòýé áîäèñ àãóóëñàí àãààðòàé îð÷èíä áàéðëóóëàõ, òºðºë õýëáýðòýé óÿëäóóëàí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã ñîíãîæ, õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýý àâíà. Øèí äàìæóóëàã÷, òóñãààðëóóð, õýëõýýñ, àïïàðàò, õýðýãñëèéí á¿òýýö çýðãèéã àæëûí õýâèéí (àæëûí õ¿÷äýë áà ã¿éäýë) áà áîãèíî õîëáîëòûí àæëûí íºõöºëººð (á¿ëýã 1.4-èéã ¿çýõ) ñîíãîõ ¸ñòîé. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷, òóóøèíû ºíãº, òýìäýãëýýã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.1 á¿ëýãò òîäîðõîéëñîí áîëíî. 2.2.5. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã (öààøèä ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã ãýõ) ä¿ðìèéí äàãóó õºíãºí öàãààí, ãàí-õºíãºí öàãààí, ãàí óòàñ, õîîëîé, òºðºë á¿ðèéí îãòëîëòîé, òóñãàé õýëáýð á¿õèé áýëäýöýýð õèéâýë çîõèíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã ãàçàðäóóëàõäàà 4.2.19 øààðäëàãûí äàãóó ñóóðèí ãàçàðäóóëàõ õóòãà áóþó çººâðèéí ãàçàðäóóëãà àøèãëàâàë çîõèíî. Ìºí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã ìåõàíèê à÷ààëàë, õ¿ðýýëýõ îð÷èíû òîîöîîò õàëóóí çýðãèéã 4.2.32-4.2.46-ä çààñàí øààðäëàãûã ¿íäýñëýí òîäîðõîéëíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õèéö áà áàéðøèë íü çàñâàðûí áîëîí óãñðàëòûí àþóëã¿é àæèëëàãàà, òîõèðîìæòîé íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 2.2.6. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, àãààðò èë áàéãàà ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã àÿíãàíû õýò õ¿÷äëýýñ 4.2.108, 109-ä çààñàí øààðäëàãûí äàãóó õàìãààëàëò õèéíý. 1 êÀ, ò¿¿íýýñ äýýø ã¿éäýëòýé, òýãøõýìòýé à÷ààëàëòàé, õóâüñàõ ã¿éäëèéí äàìæóóëàã÷èä ñîðîíçîí îðíû ¿éë÷ëýëýýð øèíèé áàðèã÷, àðìàòóð, á¿òýýöýä ãàðàõ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé àëäàãäëûã áóóðóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõûã çºâëºõººñ ãàäíà 1.6 êÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ã¿éäýëòýé òýãøõýìòýé à÷ààëàëòàé, õóâüñàõ ã¿éäëèéí äàìæóóëàã÷èä áîë äýýðõ àðãà õýìæýýã àâàõ õýðýãòýé. Õàðèí 2.5 êÀ, ò¿¿íýýñ äýýø ã¿éäýëòýé áîë ýíý àðãà õýìæýýã çààâàë àâàõààñ ãàäíà ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä (êâàäðàò òàëààð íü çóðâàñûã áàãöàíä òàâèõ, õîñîëìîë ôàç, ÿíç á¿ðèéí õýëáýðèéí øèí, áººðºíõèé áà êâàäðàò õºíäèé õîîëîé, óòàñíû áàéðëàëûí ñýëãýëòèéã õýðýãëýõ) áèé áîëîõ íºëººëãèéí ýñýðã¿¿öëèéã áàãàñãàõ áà òýãøòãýõ àñóóäëûã òóñãàæ ºãíº. Çººëºí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã òàòàõäàà ôàç õîîðîíäûí ñîëáèöîëûã õèéõ áà òîîã íü ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí óðòààñ õàìààðóóëàí òîîöîîëæ îëíî. Òýãøõýìã¿é à÷ààëàëòàé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õóâüä öàõèëãààí ñîðîíçîí ¿éë÷ëýëèéí íºëººëëººñ ¿¿ñýõ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé àëäàãäëûã áóóðóóëàõ àðãà õýìæýýã òóõàéí òîõèîëäîë á¿ðò òîîöîîãîîð òîäîðõîéëíî. 2.2.7. Òåìïåðàòóðûí ººð÷ëºëò, òðàíñôîðìàòîðûí äîðãèëò, áàéøèí, áàðèëãûí æèãä áèø ñóóëò çýðýãòýé óÿëäàí äàìæóóëàã÷, òóñãààðëóóð áîëîí áóñàä ýëåìåíòýä ¿¿ñýõ àþóë ó÷èðõóéö ìåõàíèê õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ, àðèëãàõ çîðèóëàëòûí íýìýëò àðãà õýìæýýã àâíà. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õàòóó øèíèéã áàðèëãà áàéøèíãèéí òåìïåðàòóðûí áà ñóóëòûí çààäàëòàé îãòëîëöîõ õýñýãò êîìïåíñàòîð òàâüæ ºãíº. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ñàëäàãã¿é õîëáîîñûã ãàãíóóðààð ã¿éöýòãýíý. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ çººëºí øèíòýé ñàëáàðëàãûã õèéõäýý øàõàõ õàâ÷ààð àøèãëàí õîëáîíî. Òºðºë á¿ðèéí ìàòåðèàëààð õèéñýí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã õîëáîõäîî êîíòàêòíû ãàäàðãóóã çýâðýëòýýñ õàìãààëñàí áàéõ ¸ñòîé. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ óòàñíû õºíäëºí îãòëîëûã à÷ààëëûí õ¿ëýýãäýæ áàéãàà ºñºëòèéã 25-30 õóâèàñ èõã¿éãýýð òîîöîæ àâñàí õýâèéí áà àâààðèéí äàðààõ ãîðèìûí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëýýð ñîíãîíî. Òóñãààðëàãàã¿é óòàñ á¿õèé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã òàâèõ íºõóºëä 1.3-ä äóðüäñàí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã àâàõäàà õýðýâ ôàçûí äîòîîä ñîëáèëöîë õèéãäýýã¿é áîë 0.8; õèéãäñýí áîë 0.98 ãýñýí êîýôôèöèåíòèéã õýðýãëýíý. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ 2.2.8. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààñ ñàëáàðëàõ õýñýã íü ¿éë÷èëãýý õèéõýä äºõºìòýé áàéíà. ¯éëäâýðëýëèéí áàéðàíä IP00 ìàÿãèéí õèéöòýé áîë ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèéã øàëíààñ áóþó ¿éë÷ëýõ òàâöàíãààñ 3.5-ààñ áàãàã¿é; IP31 õ¿ðòýë ìàÿãèéí õèéöòýé áîë 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëóóëíà. Òóñãààðëàõ øèíòýé IP20 áà ò¿¿íýýñ äýýø ìàÿãèéí õèéöèéí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷, IP40


101

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ò¿¿íýýñ äýýø áîë òàâèãäàõ ºíäºðèéã íü íîðì÷ëîõã¿é. Ìºí õóâüñàõ ã¿éäëèéí 42 Â, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé áà òîãòìîë ã¿éäëèéí 110 Â ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé äóðûí õèéöèéí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òàâèõ ºíäºðèéã íîðì÷ëîõã¿é. Ìýðýãæñýí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ îðîõ áàéðàíä IP20 áà ò¿¿íýýñ äýýø õèéöýýð òàâèãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã áàéðëóóëàõ ºíäºðèéã íîðì÷ëîãäîõã¿é. ¯éëäâýðëýëèéí áàðèëãûí öàõèëãààí áàéðàíä IP00 áà ò¿¿íýýñ äýýø õèéöýýð òàâèãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òàâèãäàõ ºíäºðèéã íîðì÷ëîõã¿é. IP00 õèéöýýð òàâèãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ óòñàíä òîõèîëäîëîîð ø¿ðãýëöýõ õýñýãò õààëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä ìåõàíèê ãýìòýë ãàð÷ áîëîõ õýñýãò íýìýãäýë õàìãààëàëò òàâèíà. Õ¿ì¿¿ñ çîð÷èõ ãàðöíû äýýã¿¿ð áàéðëàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áà õÿçãààðëàëòûí õàøëàãûã øàëíààñ áóþó ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàíãààñ 1.9 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò òàâèõ ¸ñòîé. Òîðîí õàøëàãàíû ¿¿ðíèé í¿ä íü 25õ25 ìì-ýýñ èõã¿é õýìæýýòýé áàéâàë çîõèíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèéã áàéðëóóëàõ á¿òýýöèéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéõ áà ãàëûí òýñâýðëýö íü 0.25 öàãààñ áàãàã¿é áàéõ íü ¸ñòîé. 2.2.9. Õàíà, õààëò áà õó÷èëòààð ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ ºíãºð÷ áàéãàà çàíãèëàà õýñýã íü íýã áàéðíààñ íºãºº áàéðëóó óòàà áà äºë òàðõàõ áîëîìæèéã õààñàí áàéõààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Á¿ðýýñòýé (IP00) øèíèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ òºðºë á¿ðèéí äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ çàé 1 ì-ýýñ áàãàã¿é, òåõíîëîãèéí òîíîã òºõººðºìæ õ¿ðòëýõ çàé 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Á¿ðýýñòýé (IP21, IP31, IP51 IP65) øèíèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ òºðºë á¿ðèéí äàìæóóëàõ õîîëîé, òåõíîëîãèéí òîíîãëîë õ¿ðòëýõ çàéã íîðì÷ëîõã¿é. Ôàçóóäûí äàìæóóëàã÷èéí õîîðîíäîõ áóþó á¿ðýýñã¿é (IP00) ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òóéëûí õîîðîíäîõ çàé áà òýäãýýðýýñ áàéøèíãèéí õàíà, ãàçàðäëàãûí á¿òýýö õ¿ðòëýõ çàé íü 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é, áàéøèíãèéí øàòàæ áîëîõ ýëåìåíò õ¿ðòëýõ çàé íü 200 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 2.2.10. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààñ àâñàí ñàëáàðëàãûí çàëãàëò-ñàëãàëò (êîììóòàöëàë)-ûí áà õàìãààëàõ àïïàðàòûã øóóä ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ øèí äýýð áóþó ñàëáàðëàãûí ïóíêòèéí îéðîëöîî òàâèíà. Ýäãýýð àïïàðàòóðûí õ¿÷äýëòýé õýñýãò ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýëöýõ áîëîìæèéã õààæ òóñãàé õàøëàãà õèéæ ºãíº. Àïïàðàò íü õ¿í õ¿ðýõýýðã¿é ºíäºðò áàéðëàõ áîë øàë áîëîí ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàíãààñ øóóðõàé ¿éë÷èëãýý õèéæ áîëîõîîð òîíîã (òðîñ, òàòóóðãà)-òîé õèéãäâýë çîõèíî. Ìºí ýäãýýð àïïàðàòûí çàëãààòàé, ñàëãààòàéã ÿëãàõ òýìäýã íü øàë áîëîí ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàíãààñ òîä õàðàãäàõààð áàéõ ¸ñòîé. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèé òóñãààðëàã÷èéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàë (øààçàí, ñòåàòèò)-ààð õèéâýë çîõèíî. 2.2.11. Õàìãààëàëòûí á¿ðýýñã¿é (IP00) ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèé óðòûí äàãóó 10-15 ì á¿ðò, ò¿¿í÷ëýí õ¿ì¿¿ñèéí îðæ, ãàðàõ õýñýãò àþóëã¿éí òåõíèêèéí óðüä÷èëàí àíõààðóóëàõ áè÷ëýã (ïëàêàò) õèéæ òàâèõ ¸ñòîé. 2.2.12. Êðàíû àëñëàëòûí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä äàðààõè íýìýãäýë øààðäëàãà òàâèãäàíà. ¯¿íä: Õàìãààëàëòûí á¿ðýýñã¿é (IP00), õàøëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õó÷èëòûí ôåðìýýð òàâèãäàõ áîë ã¿¿ðèéí äýâñãýðèéí øàë áà êðàíû òýðãýíöýðýýñ äýýø 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò óãñðàõ: õýðýâ 2.5 ì-ýýñ äîîø òàâèãäàõ áîë õó÷èëòûí ôåðìèéí á¿ñèéí äîîä ò¿âøèíýýñ äîîø îðóóëæ áîëîõã¿é áºãººä ã¿¿ðíèé äýâñãýð áà êðàíû òýðãýíöýðýýñ ñàíàìñàðã¿é ø¿ðãýõ, õ¿ðýëöýõýýñ õàìãààëæ á¿õ óðòûí äàãóó õàøëàãà õèéæ ºãíº. Êðàíû çàñâàðûí òàëáàéä õàìãààëàëòûí á¿ðýýñã¿é (IP00) ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ã¿éäýëòýé õýñýãò êðàíû òýðãýíöýðèéí øàëíààñ ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýëöýõýýñ õàìãààëæ õàøëàãà õèéæ ºãíº. Õýðýâ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ã¿éäýëòýé õýñýã íü 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áóþó òóñãààðëàãàòàé óòñààð õèéãäñýí áàéâàë õàøëàãà õèéõ øààðäëàãàã¿é. Ñ¿¿ë÷èéí òîõèîë íü çàñâàðûí íºõöºëººñ õàìààð÷ ò¿¿íä îéðòîõ õàìãèéí áàãà çàéã òîäîðõîéëíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã êðàíû çàìíû äîîãóóð áàéðëóóëàõàä õ¿ðâýë ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëàõ òóñãàé àðãûã êðàíû ¿éë÷èëãýýíèé áóñ á¿ñýä õýðýãëýõã¿é. Êðàíû ¿éë÷èëãýýíèé áóñ á¿ñýä áàéãàà òåõíîëîãèéí òîíîãëîëûí õàæóóä áàéðëàõ 600 À õ¿ðòëýõ ã¿éäëèéí äóðûí õèéö á¿õèé á¿ðõ¿¿ëòýé øèí äàìæóóëàã÷èä ìåõàíèê ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ òóñãàé àðãûã õýðýãëýõã¿é. 1 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ (øèí) 2.2.13. ¯éëäâýðèéí áàéðàíä IP41 áà ò¿¿íýýñ äýýø õèéöòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã øàë áóþó ¿éë÷èëãýýíèé òàëáàéãààñ äýýø 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò òàâèíà. Çºâõºí ìýðýãæñýí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ îðæ ãàðàõ ¿éëäâýðëýëèéí áàéð (áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí òåõíèêèéí äàâõàð ã.ì.)-àíä IP41 áà ò¿¿íýýñ äýýø õèéöòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã áàéðëóóëàõ ºíäºðèéã íîðì÷ëîõã¿é. Øàë áóþó


102

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ¿éë÷èëãýýíèé òàëáàéãààñ IP41 áà ò¿¿íýýñ äîîø õèéöòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò, õàðèí IP41 áà ò¿¿íýýñ äýýø õèéöòýé ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òàâèõ ºíäºðèéã íîðì÷ëîõã¿é. 2.2.14. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèíèéã õîíãèë, ãàëåðåéä áàéðëóóëàõäàà 4.2.51-èéã èø ¿íäýñ áîëãîí äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîíî. Õàìãààëàõ á¿ðýýñã¿é (IP00) ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ¿é÷èëãýýíèé ãóäàìûí ºðãºí íü íýã òàëäàà áàéðëàëòàé áîë 1 ì-ýýñ áàãàã¿é, õî¸ð òàëäàà áàéðëàëòàé áîë 1.2 ì áàéíà. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí óðò íü 150 ì-ýýñ äýýø áîë ¿éë÷ëýõ ãóäàìûí ºðãºíèéã íýã òàëûí áàéðëàëòàé ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìòàé àäèëààð, õî¸ð òàëûí ¿éë÷èëãýýòýé òîíîãëîëä áîë ò¿¿íèéã ãóäìûí ºðãºíèéã äýýðõòýé õàðüöóóëàõàä 0.2 ì-ýýñ áàãàã¿éãýýð íýìýãä¿¿ëæ àâíà. Á¿ðýýñã¿é ã¿éäýë äýìæóóëàã÷èéí õàøëàãûí ºíäºð íü øàëíààñ äýýø 1.7 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ýõëýë, òºãñãºëä áîëîí äàãóóõ çàâñðûí öýãò áàéíãûí ãàçàðäóóëãûí õóòãà òàâèõ áóþó çººâðèéí ãàçàðäóóëãàòàé õîëáîõ òºõººðãèéã õèéæ ºãíº. Çººâðèéí ãàçàðäóóëãà òàâèõ õýñãèéí òîîã ñîíãîõäîî çýðýãöýý ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí áîãèíî õîëáîëòûí ¿åä çýðãýëäýýõ ãàçàðäóóëãûí õî¸ð öýãèéí õîîðîíäîõ õ¿÷äýë íü 250 Â-îîñ õýòðýõã¿é áàéõààð àâáàë çîõèíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áàéðëàõ õîíãèë áà ãàëëåðåéä ãýðýëò¿¿ëýã áàéõ ¸ñòîé. Ò¿¿íèéã ýýëæëýí õîëáîõ áîëîìæòîé õî¸ð ¿¿ñã¿¿ðýýñ (á¿ëýã 6) òýæýýæ ºãíº. Á¿ðýýñã¿é (IP00) ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ òàâèõ áîë ãýðýëò¿¿ëýãèéí àðìàòóðûã àþóë, îñîëã¿é ¿éë÷ëýõ áîëîìæîîð õàíãàõààñ ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí ìåòàëë á¿ðýýñòýé äàìæóóëàõ óòàñ íü (ìåòàëë á¿ðýýñòýé êàáåëü, ãàí õîîëîé äàõü öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ ã.ì.) ýêðàí÷èëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. 2.2.15. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èä çîðèóëñàí õîíãèë, ãàëåðåéã õèéäýý äàðààõè øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîíî. ¯¿íä: 1. Òóõàéí áàéãóóëàìæ øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéãäýõ áà áàðèëãûí äààöûí çîðèóëàëòòàé äààöûí òºìºð-áåòîí õèéöèéí ãàë òýñâýðëýö (÷àíàð) íü 0.75 öàãààñ áàãàã¿é, ãàí õèéö íü 0.25 öàãààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 2. Ñàëõèëóóëãûã õýâèéí à÷ààëëûí ¿åä õîíãèëä îðæ, ãàðàõ àãààðûí òåìïåðàòóðûí çºðºº íü 150 Ñ-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõààð òîîöîîëæ ñîíãîíî. Ñàëõèëóóëãûí í¿õ íü ñºõºãäºõ (õààëòòàé) æàëþç áóþó òîðòîé, õàìãààëàõ ñàðàâ÷òàé áàéíà. 3. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õîíãèë, ãàëåðåéí äîòîîä îðîíçàéä ÿìàð íýãýí äàìæóóëàõ õîîëîéã îãòëîëöîîã¿é áàéõààñ ãàäíà õîëáîîíû õýðýãñýëýýð òîíîãëîãäñîí áàéâàë çîõèíî. Õîëáîîíû àïïàðàòóð, õýðýãñýë áà ò¿¿íèéã ñóóðèëóóëàõ ãàçðûã òîäîðõîé òºñëººð ã¿éöýòãýíý. 1 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàõ óÿí óòàñ 2.2.16. Èë àãààðò òàâèãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ óÿí óòàñ íü áèå äààñàí òóëãóóð äýýð õèéãäýíý. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ óòàñ áà òåõíîëîãèéí äàìæóóëàõ õîîëîéã õàìòàä íü íýã òóëãóóð äýýð òàâèõûã õîðèãëîíî. Çàäàëáàð ôàçûí óòàñíóóäûí õîîðîíäîõ çàé íü ò¿¿íèé óòàñíû ãîë÷îîñ 6 äàõèíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ ãàçàðäóóëñàí á¿òýýö, áàðèëãà áà ò¿¿íèé áóñàä áàéãóóëàìæ áîëîí àâòî ìàøèíû áà òºìºð çàìûí äàëàí õ¿ðòëýõ çàéã àâàõäàà 2.5 á¿ëãèéí çààëòûã ìºðäëºã áîëãîíî. Õàðèí òýñðýõ àþóëòàé áàéð á¿õèé áàðèëãà, áàéøèí, òýñðýõ àþóëòàé ãàäààä òºõººðºìæèíä îéðòîõ çàéã ä¿ðìèéí 7.1 á¿ëãèéí øààðäëàãàíä ä¿éö¿¿ëýõ ¸ñòîé. 2.2.17. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààñ îãòëîëöîæ áàéãàà áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ çàéã øàëãàõäàà ôàç õîîðîíäûí, ôàçûí äîòîîä õºíäëºâ÷ áà àâààðèéí äàðààõè ãîðèìûí óòàñíû áàéæ áîëîõ õàìãèéí èõ òåìïåðàòóðààñ ¿¿ñýõ æèíãèéí íýìýãäýë à÷ààëëûã òîîöîæ òîäîòãîõ øààðäëàãàòàé. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õàìãèéí èõ õàëóóíûã àâààðèéí äàðààõè ãîðèìûí íºõóºëä íýìýõ 70 0Ñ ãýæ àâíà. Òóóø ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí õýëõýýíèé ãóðâàí ôàçûí áàéðøëûã àäèë òàëò ãóðâàëæèíû îðîéíóóä ìýòýýð àâàõûã çºâëºæ áàéíà. Òóóø ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí á¿òýýö íü õ¿÷äýëýýñ òàñàëñàí õýëõýýíä çººâðèéí ãàçàðäóóëãà òàâèõàä àþóëã¿é àæèëëàõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Çººâðèéí ãàçàðäóóëãà òàâèõ áàéðøèë, òîîã 2.2.14-ûí 3-ààð ñîíãîæ àâáàë çîõèíî. ¯¿íä:

2.2.18. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ óÿí óòàñíû òîîöîîíä äàðààõè øààðäëàãûã óäèðäëàãà áîëãîíî.

ßíç á¿ðèéí ãàäààä à÷ààëëûí óëìààñ óòñàíä ¿¿ñ÷ áàéãàà õ¿÷äýë áîëîí òàòàëòûã òóëãóóðûí áà çàíãèëààíû áîëçîëò áýõ áàò, ôàçàíä ¿éë÷ëýõ çºâøººðºãäºõ õýâèéí òàòàëò, õ¿ëýýí àâàõ õ¿÷ëýãýýñ õàìààðóóëàí òîîöîî õèéæ àâàõ ¸ñòîé. Ôàçûí íîðìàòèâ òàòàëòûã ä¿ðìèéí äàãóó 9.8 êÍ (10 òñ)-îîñ èõã¿éãýýð àâíà. Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

103

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Óòñàíä ¿éë÷èëæ áàéãàà ôàç õîîðîíäûí áà ôàçûí äîòðîõ õºíäëºâ÷èéí íýìýëò à÷ààëëûã òîîöîõîîñ ãàäíà óòñàíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû äàðàëòûã 2.5.20-èéí äàãóó ñîíãîæ àâíà.

2.3. 220 êÂ Õ¯ÐÒËÝÕ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÊÀÁÅËÜ ØÓÃÀÌ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 2.3.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü 220 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëü, ò¿¿í÷ëýí õÿíàëòûí çîðèóëàëòòàé êàáåëü øóãàìàíä õàìààðàëòàé. ªíäºð õ¿÷äëèéí êàáåëü øóãàìûã òóñãàé òºñëººð õýðýãæ¿¿ëýõ áà çàðèì íýìýëò øààðäëàãûã 6.4, 7.1, 7.2 á¿ëýãò òîäîðõîé îðóóëñàí áîëíî. 2.3.2. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã áóþó ò¿¿íèé ëóãøèëò (èìïóëüñ)-ûã äàìæóóëàõ çîðèóëàëòòàé íýã áà õýä õýäýí çýðýãöýý êàáåëü, òýäãýýðèéí õîëáîëòûí, òîãòîîëãûí áà òºãñãºëèéí áàðèâ÷ (ìóôò), áýõýëãýýíèé ýä àíãèéã; õàðèí òîñ ä¿¿ãýìýë øóãàìûí õóâüä òîñ øàõàëò (òîñîëãîîíû)-ûí àïïàðàò, òîñíû äàðàëòûã äîõèîëîõ áà ò¿¿íèéã ñýëáýõ àïïàðàò ñèñòåì çýðãèéã íèéòýä íü êàáåëèéí øóãàì ãýíý. Êàáåëü, êàáåëèéí ìóôò (áàðèâ÷) áîëîí òîñ ä¿¿ãýìýë êàáåëèéí øóãàìûí õýâèéí àæèëëàãààã õàíãàõ çîðèóëàëòòàé òîñ ñýëáýõ àïïàðàò, áóñàä òîíîãëîëûã áàéðëóóëàõ òóñãàé õèéöèéí èæ á¿ðäýëèéã êàáåëèéí áàéãóóëàìæ ãýíý. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä êàáåëèéí õîíãèë, ñóâàã, õàéðöàã, áîëîîê, öîîíîã, äàâõàð, äàâõàðëàñàí øàë, ãàçðûí äýýðõ ã¿¿ðýí áàéãóóëàìæ (ýñòàêàäû), ãàëåðåé, òàñëàãà, õîðãî (êàìåð), òîñîëãîîíû ïóíêò çýðýã îðíî. Òóëãóóð á¿òýýöýä áàéðëàõ êàáåëü áà êàáåëèéí ìóôò, òýäãýýðèéã ñóíãàõ, ¿çëýã, çàñâàð õèéõýä çîðèóëàãäñàí á¿õ óðòûí òóðøäàà ÷ºëººòýé ãàðöòàé õààëòòàé áàéãóóëàìæèéã êàáåëèéí õîíãèë ãýíý. Êàáåëèéã áàéðëóóëàõ, ñóíãàõ, ¿çëýã çàñâàð õèéõ áîë çààâàë õó÷èëò, òàãëààã çàéëøã¿é àâàõ çîðèóëàëòûí õààëòòàé áà ãàçðûí õºðñºíä óõìàë (õýñýã÷èëñýí áóþó á¿òýí), øàë, õó÷èëò ã.ì. íýâòðýõ áîëîìæã¿é áàéãóóëàìæèéã êàáåëèéí ñóâàã ãýíý. ªíäºð íü õºíäëºí îãòëîëîîñ õýä äàõèí èõ, õ¿ì¿¿ñ äàãóóä íü îðæ ãàðàõ çîðèóëàëòûí øàò, ýñâýë òàõèð òîðãîö (ñêîáà, clamp)-îîð òîíîãëîãäîõ (íýâòðýõ öîîíîã) áóþó õàíà íü á¿ðýí áà õýñýã÷ëýí àâàãäàõ (íýâòðýëòã¿é öîîíîã) èõýâ÷ëýí áîñîî (òýãø ºíöºãò õýëáýðòýé) êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéã êàáåëèéí õóäàã (öîîíîã) ãýíý. Øàë áóþó õó÷èëòûí õîîðîíäîõ çàé íü 1.8 ì-ýýñ õýòðýõã¿é, øàë áà õó÷èëòààð õÿçãààðëàãäìàë áàðèëãûí òóõàéí õýñãèéã êàáåëèéí äàâõàð ãýíý. Ñºõìºë õàâòàíòàé øàë áà äàâõàð õîîðîíäûí õó÷èëò, õàíààð õÿçãààðëàãäñàí áàéðíû õºíäèéã êàáåëèéí äàâõàð øàë ãýíý. Êàáåëü ñ¿âëýõ çîðèóëàëòûí õîîëîé á¿õèé, õóäàãòàé êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéã êàáåëèéí áëîê (áîëîîê) ãýíý. Áëîêä êàáåëèéã ñóíãàõ áóþó êàáåëèéí ìóôò õèéõ çîðèóëàëòòàé, àâàãääàã áåòîíîí õàâòàí òàãëààòàé, áèò¿¿ õààãääàã êàáåëèéí ãàçàð äîîðõ áàéãóóëàìæèéã êàáåëèéí õîðãî (êàìåð) ãýíý. Õîðãî ðóó îðîõ íýýëõèéã êàáåëèéí õóäàã ãýíý. Ãàçðûí äýýðõ áóþó ãàçàð äýýð èë, õýâòýý áóþó íàëóó ¿ðãýëæèëñýí êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéã êàáåëèéí ýñòàêàä (ã¿¿ðýí áàéãóóëàìæ) ãýíý. Ýíý íü òóñãàé íýâòðýëòýé áà íýâòðýëã¿é ãýæ áàéæ áîëíî. Ãàçðûí äýýðõ áóþó ãàçàðò á¿òýí áóþó õàãàñ õààëòòàé (õàæóóãèéí õàíàã¿é) ñóóñàí, õýâòýý áóþó íàëóóäàà òóóø íýâòðýëòòýé êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéã êàáåëèéí ãàëåðåé (êàáåëèéí õàéðöàã, òàâèóðûã 2.1.3ààñ ¿çýõ) ãýíý. ¯ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ èë¿¿äýë äàðàëëòàé áàéõ ºíäºð áà íàì äàðàëòûí òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëèéã êàáåëèéí òîñîí øóãàì ãýíý. ¯¿íä: òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, íàì äàðàëòûí êàáåëü - 0.0245-0.294 ÌÏà (0.25-3.0 êãñ\ñì2), õºíãºí öàãààí á¿ðõ¿¿ëòýé, íàì äàðàëòûí êàáåëü- 0.0245-0.49 ÌÏà (0.25-5.0 êãñ\ñì2), ºíäºð äàðàëòûí êàáåëü - 1.08-1.57 ÌÏà (11.0-16.0 êãñ\ñì2) íü ãýæ àíãèëíà. Òîãòîîëãûí áàðèâ÷ (ìóôò) áóþó òîãòîîëãî áà òºãñãºëèéí ìóôòèéí õîîðîíäîõ øóãàìûí õýñãèéã íàì äàðàëòûí òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëü øóãàìûí á¿ëýã (ñåêö) ãýíý. Òîñ ñýëáýõ àïïàðàò, òºõººðºìæ (òýæýýëèéí ñàâ, äàðàëòûí áàê, ñýëáýõ àãðåãàò ã.ì.) á¿õèé ãàçðûí äýýðõè, ãàçàðò áóþó ãàçðûí äîîðõè áàéãóóëàìæèéã òîñîëãîîíû ïóíêò ãýíý. Íýã ôàçûí òºãñãºëèéí ìóôò áà ãàí õîîëîéí òºãñãºë õîîðîíäîõ ºíäºð äàðàëòûí êàáåëü øóãàìûí õýñãèéã ñàëáàðëàëòûí áàéãóóëàìæ ãýíý. Òîñîîð õàíãàõ çîðèóëàëòòàé ºíäºð äàðàëòûí êàáåëü øóãàìûã òîñîîð ñýëáýõ àæèëëàãààíä çîðèóëñàí òîñíû áàê, íàñîñ, õîîëîé, äàðàëòûí õàâõàã, õààëòóóð (âåíòèëü), àâòîìàòèêèéí ùèò


104

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áóñàä òîíîãëîë á¿õèé àâòîìàò àæèëëàãààòàé áàéãóóëàìæèéã òîñîëãîîíû ñýëáýëòèéí àãðåãàò ãýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 2.3.3. Êàáåëü øóãàìûí áàéãóóëàìæ áà çóðàã òºñºë íü øóãàì ñ¿ëæýýíèé õºãæèë, øóãàìûí çîðèóëàëò áà ÷óõàë îíöëîã áàéäàë, äàÿëàë (òðàññ)-ûí øèíæ áàéäàë, òàâèõ àðãà, êàáåëèéí á¿òýýö çýðãèéã òîîöñîí òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíû ¿íäñýí äýýð õèéãäýõ ¸ñòîé. Êàáåëü øóãàìûí òðàññ, äàÿëàëûã ñîíãîõäîî êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðýýñýíä õàëòàé áèø õºðñíèé áàéäëûã õàðãàëçàí ¿çýõ íü ç¿éòýé (2.3.44-èéã ¿çýõ). 2.3.4. Ãàçðûí äîîðõè êàáåëü øóãàìûã ìºðäºãäºæ áàéãàà öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ ä¿ðìèéã èø ¿íäýñ áîëãîí òðàññûí äàãóóä òîäîðõîé õýìæýýíèé òàëáàéä õàìãààëàëòûí á¿ñ òîãòîîæ ºãíº. ¯¿íä: 1 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí êàáåëü øóãàìàíä õî¸ð òàë ðóó íü çàõûí êàáåëèàñ 1 ì çàéíä, 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìàíä õî¸ð òàë ðóó íü çàõûí êàáåëààñ 1 ì çàéíä, õýðýâ êàáåëü íü õîò äîòîð ÿâãàí õ¿íèé çàìûí äîîãóóð áîë áàðèëãà áàéãóóëàìæòàé òàë ðóó íü çàõûí êàáåëèàñ 0.6 ì, ãóäàìæíû çîð÷èõ õýñýãòýé òàë ðóó íü 1 ì-ûí çàéíä. Óñàí äîîãóóðõ øóãàìàíä 1 êÂ õ¿ðòýëõ áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ õ¿÷äýëòýé êàáåëüä çàõûí êàáåëèàñ 100 ì-èéí ºðãºíòýé çýðýãöýý øóëóóí çóðâàñààð õàìãààëàõ á¿ñ òîãòîîíî. Êàáåëü øóãàìûí õàìãààëàõ á¿ñèéã öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ ä¿ðìèéí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëíý. 2.3.5. Êàáåëü øóãàìûí äàÿëàëûã ñîíãîõäîî êàáåëèéí çàðöóóëàëòûã áàãà áàéëãàõ, ìåõàíèê ¿éë÷ëýëä îðîõã¿é áàéõ, çýâðýëò, äîðãèëò, õýò õàëàëòààñ õàìãààëàõ õàìãààëàëòûã õàíãàõ, àëü íýãýí êàáåëüä áîãèíî çàëãàëò áîëîõîä çýðýãöýýõ êàáåëü íü öàõèëãààí íóìûí ¿éë÷ëýëýýð ãýìòýõýýðã¿é áàéõ, äàìæóóëàõ õîîëîéòîé ø¿ðãýëöýõã¿é áàéõ çýðãèéã àíõààð÷ ¿çíý. Êàáåëèéã òàâèõäàà ººð õîîðîíä íü áîëîí äàìæóóëàõ õîîëîéòîé ñîëáèëöóóëàõààñ àëü áîëîõîîð çàéëñõèéõ õýðýãòýé. Íàì äàðàëòûí òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëèéí øóãàìûí òðàññûã ñîíãîõäîî ãàçðûí ðåëüåôòýé óÿëäóóëàí òîñ ñýëáýõ áàê, øóãàìûí îíîâ÷òîé áàéðøëûã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Êàáåëü øóãàì íü óãñðàëòûí áà àøèãëàëòûí ÿâöàä ìåõàíèê àþóëòàé õ¿÷äýë áà ãýìòýë àâàõààñ ñýðãèéëæ äàðààõ àðãà õýìæýýã àâáàë çîõèíî. ¯¿íä: Õºðñíèé øèëæèëò áà êàáåëü, ò¿¿íèé á¿òýýöèéí òåìïåðàòóðûí ººð÷ëºëòººñ ãàðàõ õýâãàæèëòààñ ¿¿ñýõ øèëæèëòèéã õ¿ðýëöýýòýé íºõºõººð áîäîëöîí óðòûíõ íü äàãóó íººöòýé àâàõ ¸ñòîé. Ãýõäýý êàáåëèéí íººöèéã ãîãöîî õýëáýðòýé àâàõûã õîðèãëîíî. Áàéãóóëàìæ, á¿òýýö, õàíà, õó÷èëòààð êàáåëèéã õýâòýýãýýð òàâèõäàà ò¿¿íèé òºãñãºëèéí öýã¿¿ä, ¿ç¿¿ðëýãýýíèé äýðãýä íü, ýñâýë êàáåëèéí òàõèðëàõ õýñãèéí áà õîëáîëòûí áîëîí òîãòîîëãûí ìóôòíèé õî¸ð òàëä õºäºëãººíã¿é áýõýëæ ºãºõ ¸ñòîé. Áàéãóóëàìæ, á¿òýýö, õàíààð êàáåëèéã áîñîî òàâèõäàà ò¿¿íèé õ¿íäèéí õ¿÷íèé ¿éë÷ëýëýýð áàðèâ÷ (ìóôò) äàõü ñóäëûí çàëãààñ ãýìòýõýýðã¿é, á¿ðõ¿¿ë íü õýâ-ãàæèëòàíä îðîõîîðã¿éãýýð áýõëýãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Õóÿãëààã¿é êàáåëèéí á¿òýýö, á¿ðýýñèéã áîëîìæèò ìåõàíèê ãýìòýë, çýâðýëýýñ õàìãààëàõûí òóëä õàòóó áýõýëãýý õèéæ áàéãàà òýð õýñýãò çººëºí ýäýýð æèéðýã òàâüæ ºãíº. Ìåõàíèê ãýìòýë èõòýé áàéæ (àâòîìàøèí, ìåõàíèçì ÿâàõ, à÷àà çººõ, õ¿ì¿¿ñ çîð÷èõ ã.ì.) áîëîõ ãàçàðò êàáåëü (õóÿãëàãäñàí áàéñàí ÷)-èéã òàâèõäàà ãàçàð áóþó øàëíààñ äýýø 2 ì-èéí ºíäºðò, ýñâýë ãàçàðò áîë 0.3 ì-èéí çàéíä õàìãààëàëò õèéíý. Êàáåëèéã õàëàõ ãàäàðãóóãààñ çàéòàé áàéðëóóëàõ áà çºâøººðºãäñºí õýìæýýíýýñ èë¿¿ õàëàõ òîõèîëäîëä õàëóóí áîäèñ àëäàãäàæ áîëîõ õîîëîéí õààëò áà ôëàíöàí (òóëãàìàë) õîëáîîñíû õýñýãò êàáåëèéã õàìãààëæ ºãºõ ¸ñòîé. Àøèãëàëòàíä áàéãàà êàáåëüòýé çýðýãö¿¿ëýí øèíýýð êàáåëü ñóíãàõäàà ñ¿¿ë÷èéíõèéã íü õàìãààëàõ àðãà õýìæýý àâáàë çîõèíî. Êàáåëü øóãàìûã õºðñíèé çýâðýëò, õýðìýë ã¿éäëýýñ õàìãààëàõäàà “Öàõèëãààí òåõíèêèéí àæèë” ÁÍáÄ 3.05.06.90-èéã ìºðäâºë çîõèíî. 2.3.6. Ãàçàð äîîðõ êàáåëèéí áàéãóóëàìæ, á¿òýýöèéã òàâèõàä êàáåëèéí æèí, õºðñíèé áàéäàë, çàìûí õó÷èëò, ºíãºðºõ òýýâðèéí õýðýãñëèéí à÷ààëàë çýðãèéã òîîöîæ ºãºõ ¸ñòîé. Êàáåëèéã òàâèõ áàéãóóëàìæèéí õèéö, õýñãèéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéâýë çîõèíî. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí õèéö, õýñãèéã ÿìàð íýãýí òîíîã òºõººðºìæ, ìàòåðèàë õàäãàëàõ çýðýã ò¿ð áàéãóóëàìæèéí çîðèóëàëòààð àøèãëàõûã õîðèãëîíî. Ò¿ð êàáåëèéã êàáåëü ñóíãàõ á¿õ íîðì, ä¿ðìèéã áàðèìòàëæ, àøèãëàëòûí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýéãýýð òàâèõ ¸ñòîé. Êàáåëèéã øóãàì íü èë òàâèãäàõ áîë


105

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 íàðíû öàöðàãèéí øóóä ¿éë÷ëýë (ºðãºðºãèéí 650-ààñ õîéøèõ), ÿíç á¿ðèéí äóëààí ¿¿ñã¿¿ðèéí äóëààí öàöðààõ íºõöºëèéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. 2.3.7. Êàáåëèéí ìóðóéëòûí áà òàõèéëòûí äîòîð òàëûí ðàäèóñ íü ãàäíà òàëûí äèàìåòðèéí õàðüöóóëñàí õàðüöàà íü òóõàéí ìàðêûí êàáåëèéí òåõíèêèéí íºõöºë áà ñòàíäàðòûí çààëòààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí ñóäëûí ìóðóéëòûí òàõèéëòûí äîòîîä ðàäèóñ íü êàáåëèéí ¿ç¿¿ðëýãýý õèéõ ¿åèéí ñóäëûí øèëæ¿¿ëñýí äèàìåòðòýé õàðüöóóëñàí õàðüöàà íü òóõàéí êàáåëèéí ìàðêèéí òåõíèêèéí íºõöºë, ñòàíäàðòàä çààãäñàíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õîîëîéä ñ¿âëýõ áà ãàçàðò ñóíãàõ êàáåëèéí òàòàëòûí õ¿÷ëýã (õ¿÷) íü á¿ðõ¿¿ë áà ñóäëûí çºâøººðºãäñºí ìåõàíèê õ¿÷ýýð òîäîðõîéëîãäîíî. 2.3.8. Êàáåëü øóãàì á¿ð íü ººðèéí äóãààð, íýðòýé áàéíà. Õýðýâ êàáåëü øóãàì íü õýä õýäýí çýðýãöýý êàáåëààñ á¿ðäýæ áàéâàë òîîí äóóãààðò íü À,Á,Â,Ã… ãýñýí ¿ãñèéí ÿëãàëò õèéæ ºãíº. Èë òàâèãäàõ êàáåëü áîëîí á¿õ òºðëèéí ìóôò íü òýìäýãëýë õèéñýí ç¿¿ëò (øîøãî)-òýé áàéíà. Êàáåëü áà òºãñãºëèéí ìóôòèéí ç¿¿ëòýíä ìàðê (ìàÿã, mark), õ¿÷äýë, îãòëîë, øóãàìûí íýð áà äóãààð; õîëáîîñíû ìóôòèéí ç¿¿ëòýíä ò¿¿íèé äóãààð, óãñðàëòûí îãíîî áàéíà. Ç¿¿ëò íü õ¿ðýýëýõ îð÷èíû ¿éë÷ëýëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä òàâèãäàõ êàáåëèéí ç¿¿ëòèéã óðòûí äàãóó 50 ì äóòàìä õèéæ ºãâºë çîõèíî. 2.3.9. Êàáåëèéí øóãàìûí äàÿëàë (òðàññ)-ûí äàãóó áàðèëãàã¿é çýë¿¿ä ãàçàðò ìýäýýëýõ òýìäýã òàâüæ ºãâºë çîõèíî. Äàÿëàë íü òàðèàëàíãèéí òàëáàé, ýçýìøèë ãàçðààð òàâèãäñàí áîë 500 ì á¿ðò, ìºí ÷èãëýëýý ººð÷ëºõ õýñýãò íü ìýäýýëýõ òýìäýã õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Ìýäýýëýõ òýìäýãò êàáåëü øóãàìûí õàìãààëàëòûí á¿ñèéí ºðãºí, êàáåëü øóãàì ýçýìøèã÷èéí òåëåôîíû äóãààðûã áè÷íý. Êàáåëü òàâèõ àðãûã ñîíãîõ 2.3.10. 35 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëü øóãàìûã òàâèõ àðãûã ñîíãîõäîî äàðààõ çºâëºìæèéã óäèðäëàãà áîëãîâîë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Êàáåëèéí ãàçàðò ñóíãàõäàà íýã øóóäóóíä çóðãààãààñ èë¿¿ õ¿÷íèé êàáåëü áóëàõûã õîðèãëîíî. Îëîí òîîíû êàáåëèéã á¿ëã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿éãýýð òóñãàé øóóäóóíä áóþó êàáåëèéí ñóâàã, õîíãèë, ýñòàêàä áà ãàëåðåéä òàâèõûíã çºâëºæ áàéíà. 2. Õîíãèë, ýñòàêàä, ãàëåðåéí íýã ÷èãëýëä òàâèãäàõ õ¿÷èé êàáåëèéí òîî íü 20-îîñ èõ áàéíà. 3.Òºìºðçàì áà ãàðöòàé îãòëîëöîõ õýñýã, øèíãýí ìåòàëë àñãàæ áîëîçîøã¿é õýñýã, òðàññûí ìàø äàâ÷óó íºõöºëä êàáåëèéã áëîêîíä ñóíãàíà. 4. Õîòûí äýâñãýð íóòàãò êàáåëü òàâèõ àðãûã ñîíãîõäîî àíõíû õºðºíãº îðóóëàëòûí áà àøèãëàëò-çàñâàðûí çàðäëûã òîîöîæ, àøèãëàõàä õÿëáàð, õýìíýëòòýé áàéäëûã õàðãàëçâàë çîõèíî. 2.3.11. Öàõèëãààí ñòàíöûí äýâñãýð, ýçýìøèë ãàçàðò õ¿÷íèé êàáåëü òàâèõäàà êàáåëèéí õîíãèë, õàéðöàã, ñóâàã, ýñòàêàä áà ãàëåðåé àøèãëàíà. Õ¿÷íèé êàáåëèéã çºâõºí àëñëàãäñàí òóñëàõ àæ àõóéí (ò¿ëøíèé àãóóëàõ, çàñâàðûí ãàçàð)- ðóó 6-ààñ èë¿¿ã¿é òîîãîîð øóóäóóíä òàâüæ áîëíî. Ñòàíöûí íèéò ÷àäàë íü 25 ÌÂò-ààñ èë¿¿ã¿é áîë ýçýìøèë äýâñãýð ãàçàðò íü êàáåëèéã øóóäóóíä òàâèõûã çºâøººðíº. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí äýâñãýð íóòàãò êàáåëü øóãàìûã ãàçàð (øóóäóó)-ò, õîíãèëä, áëîêîä, ñóâàãò, ýñòàêàä, ãàëëåðåéä, áàéøèíãèéí õàíààð òàâüæ áîëíî. Äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí äýâñãýðò êàáåëü øóãàìûã õîíãèëä, õàéðöàãò, ñóâàãò, õîîëîéä, ãàçàðò (øóóäóó)-ò, ãàçàð äýýðõ òºìºð áåòîí òàâèóðò, ýñòàêàäàä, ãàëåðåéä òàâüæ áîëíî. Õîò, àéìãèéí òºâ, õîò ìàÿãèéí ñóóðèíä äàíãààð íü òàâèõ êàáåëü øóãàìûã ãóäàìæíû çîð÷èäàãã¿é õýñýã, õàøààíû äàãóóõ ãàçðààð áà òàðèìàë ç¿ëýã (ãàçîí) ìàÿãèéí òåõíèêèéí çóðâàñûí ãàçàð (øóóäóó)-ò òàâèæ áîëíî. Ãàçàð äîîðõ èíæåíåðèéí ñóâàã, ñ¿ëæýý èõòýé ãóäàìæ, òàëáàéä 10 áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû êàáåëèéã òàâèõäàà êàáåëèéí êîëëåêòîð (öóãëóóð)-ò áóþó õîíãèëä òàòàõûã çºâëºæ áàéíà. Ñàéæðóóëñàí õó÷ëàãàòàé, òýýâðèéí õºäºëãººí èõòýé ãóäàìæ, òàëáàéí îãòëîëöîëä òàâèãäàõ êàáåëü øóãàìûã áëîê áóþó õîîëîéä õèéæ ñóíãàõ íü ç¿éòýé. 2.3.12. Îëîí æèëèéí áàéãàëèéí ìºíõ öýâäýãòýé á¿ñ íóòàãò êàáåëü øóãàìûã áàéãóóëàõäàà öýâäýãøèéí áàéäàë, õºðñíèé îâîéëò õºëäºëòèéí õàãàðàë, ãóëñàëò çýðýã ôèçèê ¿çýãäëèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. Îðîí íóòãèéí áàéäëààñ õàìààðóóëàí êàáåëèéã õºðñíèé ¿éë àæèëëàãààòàé äàâõàðãûí äîîðõ, õóóðàé íÿòëàãòàé (õàäàí, õàéðãàí, ñàéðàí áà á¿ä¿¿í øèðõýãò ýëñýí) õºðñºíä, ýñâýë á¿ä¿¿í õàéðãà çººæ àñãàñàí çîõèîìîë õºðñòýé ãàçàð (øóóäóó)-ò áóþó ãàçàð äýýã¿¿ð òàâüñàí òàâèóð, ã¿¿ðýíä áàéðëóóëæ áîëíî.


106

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Êàáåëèéã äóëààöóóëãûí äàìæóóëàõ õîîëîé, óñíû õîîëîé, ñóâàãæóóëàëòàé õàìò áàéðëóóëàõäàà òóñãàé áàéãóóëàìæ áîëîõ êîëëåêòîð àøèãëàõ íü ç¿éòýé. Îëîí æèëèéí áàéãàëèéí ìºíõèéí öýâäýãòýé á¿ñ íóòàãò êàáåëèéã òàâèõäàà äàðààõ íºõöºëèéã òîîöîæ òàâèíà. ¯¿íä: 1. Êàáåëü øóãàìûã øóóäóóíä áàéðëóóëàõ õàìãèéí òîõèðîìæòîé íü õóóðàé-íÿãòëàã (õàäàí, õàéðãàí, ñàéðàí áà á¿ä¿¿í øèðõýãò ýëñýí)-òàé õºðñ; 2. Òîõèðîìæã¿é îâîéäîã áà ñóóäàã õºðñ; Õºðñºíä øóóä äºðâººñ èë¿¿ã¿é òîîíû êàáåëü òàâèõûã çºâøººðíº. Ìºíõèéí öýâäýãòýé õºðñ, áàéãàëü öàã óóðûí õ¿íä íºõöºëä ãàçàðò òàâüñàí õîîëîéä êàáåëü ñ¿âëýõèéã õîðèãëîíî. ªºð êàáåëèéí øóãàì, çàì, ãàçðûí äîîðõè êàáåëèéí ñ¿ëæýýòýé îãòëîëöñîí õýñýãò òºìºð-áåòîí õàâòàíãààð õàìãààëàëò õèéâýë çîõèíî. Êàáåëèéã áàéøèí, áàðèëãûí îéðõîí òàâèõûã õîðèãëîíî. Øóóäóóíààñ êàáåëèéã áàéøèíä îðóóëàõäàà ñàëõèëóóëãà á¿õèé äîîä äàâõàð (ïîäâîë) áàéõã¿é íºõöºëä ò¿âøèíèé òýãëýõ òýìäýãýýñ äýýø ãàðãàæ õèéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí ñóâãèéã ãàçàðò óõàæ áóþó óõàõã¿éãýýð õèéõäýý óñ íýâòðýõã¿é òºìºð-áåòîí õàâòàí òàâüæ, ãàäíààñ íü íàéäâàðòàé óñ-òóñãààðëàõ ìàòåðèàëààð õó÷èæ ºãâºë çîõèíî. Êàáåëèéã ñóâàãò òàâèõäàà õºðñíèé ¿éë àæèëëàãààòàé äàâõðàãà íü îâîéäîãã¿é áà íàëóó íü 0.2 % -ààñ èõã¿é òýãø ãàäàðãóóä, õºðñíèé óñ óðñàõ áîëîëöîîòîé ãàçàðò íàëóó áàéðëóóëíà. Ýíý íºõöºëä ñóâãèéí äîîð áîëîí ò¿¿íèé îéðîëöîî 0.5 ì-ýýñ èõã¿é õóóðàé õºðñ äýâñýæ ºãºõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí äîòîðõ êàáåëèéí øóãàìûã øóóä áàðèëãûí õèéö (èë áà õàéðöàã áóþó õîîëîéä)-ýä, øàëàí äýýð òàâèãäàõ ñóâàãò, áëîêîä, õîíãèëä, õîîëîéä áà õó÷èëòàíä, ò¿¿í÷ëýí ìàøèíû ñóóðü, öîîíîã, õóäàã, êàáåëèéí äàâõàð, äàâõàð øàë çýðýãò áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Êàáåëèéã ñîíãîõ 2.3.13. Õ¿ðýýëýõ îð÷íû áàéäàë, ÿíç á¿ðèéí õºðñººð ºíãºðºõ øóãàìûí òðàññ, äàÿëàëûí äàãóó êàáåëèéã òàâèõäàà õàìãèéí õ¿íä íºõöºëººð íü òîîöîæ êàáåëèéí á¿òýýö, îãòëîëûí ñîíãîëò õèéâýë çîõèíî. Õýðýâ õºíãºí íºõöëººð àâàõàä õ¿ðâýë òóõàéí õýñãèéí óðò íü êàáåëèéí áàðàáàí äàõü óðòààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òðàññàíä òàâèãäàõ ÿíç á¿ðèéí õºðãºëòòýé êàáåëü øóãàìûí îãòëîëûã ò¿¿íèé óðò íü 10 ì-ýýñ èë¿¿ ¿ðãýëæëýõ áîë õàìãèéí ìóó õºðãºëòòýé õýñãèéí òðàññûí õýñãèéí îãòëîëîîð àâáàë çîõèíî. 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìä ÿíç á¿ðèéí îãòëîëòîé êàáåëü ñîíãîæ áîëîõ áîëîâ÷ õàìãèéí áîãèíî õýñãèéí óðò íü 20 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ, 3-ààñ èë¿¿ã¿é ººð îãòëîëòîé êàáåëü õýðýãëýõèéã (2.3.23-ûã ¿çýõ) çºâøººðíº. 2.3.14. Ãàçàð áà óñàíä òàâèãäàõ êàáåëü øóãàìàíä èõýâ÷ëýí õóÿãëàñàí êàáåëü õýðýãëýõ ¸ñòîé. Èéì òºðëèéí êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðõ¿¿ëèéã õèìèéí ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõûí òóëä ãàäíà òàëûí á¿ðýýñ õèéæ ºãíº. Ãàäíà òàëûí á¿ðýýñ á¿õèé áóñàä òºðëèéí á¿òýýöòýé (õóÿãëàãäààã¿é) êàáåëü íü á¿õ òºðëèéí õºðñºíä áîëîí áîëîîê áà õîîëîéä òàâèãäàõ áîë ìåõàíèê ¿éë÷ëýëä, àøèãëàëòçàñâàðûí ¿åä áîë õàëóóíû áà ìåõàíèê ¿éë÷ëýëòýé õàðüöóóëàõàä òýñâýðëýõýýð áàéõ ¸ñòîé. Àøèãëàëòàíä áàéãàà ¿éëäâýðèéí áàéð, êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä ìåõàíèê ãýìòëèéí àþóëã¿é áîë õóÿãëàãäààã¿é êàáåëü; õàðèí ìåõàíèê ãýìòýë ãàð÷ áîëîõîîð áîë õóÿãëàñàí êàáåëü áóþó ìåõàíèê ãýìòýëýýñ õàìãààëñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæíààñ ãàäíà òàëä 2 ì-ýýñ áàãàã¿é, õ¿ðýëöýõýýðã¿é ºíäºðò áîë õóÿãëààã¿é êàáåëü; ò¿¿íýýñ äîîøèõ ºíäºðò õóÿãëààã¿é êàáåëèéã ìåõàíèê ãýìòýëýýñ õàìãààëæ (õàéðöàã, ºíöºã òºìºð, õîîëîé ã.ì.) ºãñºí òîõèîëäîëä àøèãëàæ áîëíî. Õîëèìîã ãàçàð, òóõàéëáàë, ¿éëäâýðèéí áàéð áà êàáåëèéí áàéãóóëàìæ õîëüæ òàâèãäàõ íºõöºëä ãàçàðò òàâèãäàõ ¿åèéí íºõöºëººð ñîíãîãäîõ òýð ìàðêèéí êàáåëü (øàòàìõàé, ãàäíàõ õàìãààëàëòûí á¿ðýýñã¿é)-èéã õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæ, ¿éëäâýðèéí áàéðàíä êàáåëü øóãàìûã òàâèõ íºõöºëä õóÿãëàñàí êàáåëü íü ãàäðàãûí õóÿãã¿é áàéõ áà õàðèí õóÿãëààã¿é êàáåëü íü äýýã¿¿ðýý øàòàìõàé ìàòåðèàëààð õèéñýí õàìãààëàõ ìåòàëë á¿ðýýñòýé áàéâàë çîõèíî. Êàáåëèéã èë òàâèõ íºõöºëä øàòàìõàé ïîëèýòèëåí òóñãààðëàã÷òàé õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí êàáåëü õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Êàáåëèéã òàâèõäàà ò¿¿íèé ìåòàëë ãàäàðãóó áà òºìºðëºã á¿ðõ¿¿ëèéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéæ, çýâðýëýýñ õàìãààëæ ºãºõ ¸ñòîé. Õîðòîé îð÷èí á¿õèé áàéðàíä êàáåëü òàâèõäàà òóõàéí îð÷èíû ¿éë÷ëýëèéã òýñâýðëýõ çîðèóëàëòûí êàáåëèéã ñîíãîâîë çîõèíî. 2.3.15. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòºº, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí 2.3.27-ä çààñàí êàáåëü øóãàìàíä øàòàäãã¿é (¿ë øàòàõ) á¿ðýýñýýð õàìãààëñàí ãàí òóóçààð õóÿãëàñàí êàáåëèéã õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Öàõèëãààí ñòàíöàä øàòàìõàé ïîëèýòèëåí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü àøèãëàõûã õîðèãëîíî.


107

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Êàáåëü áëîê áà õîîëîéä òàâèãäàõ êàáåëü øóãàìûí õóâüä õ¿÷èòãýñýí òóãàëãàí á¿ðýýñòýé, õóÿãëààã¿é êàáåëü õýðýãëýõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí áëîê, õîîëîéí õýñýã áîëîí ò¿¿íèé 50 ì õ¿ðòëýõ óðòòàé ñàëáàðò, êàáåëèéí íýõìýë á¿ðýýñã¿é, òóãàëãàí áà õºíãºí öàãààí á¿ðýýñòýé õóÿãëàñàí êàáåëü òàâèõûã çºâøººðíº. Õîîëîéä ñ¿âëýõ êàáåëü øóãàìàíä ïëàñòìàññ áà ðåçèí á¿ðýýñòýé êàáåëü ñîíãîõûã çºâëºæ áàéíà. 2.3.16. Êàáåëèéí á¿ðýýñýíä õîðòîéãîîð ¿éë÷ëýõ áîäèñ àãóóëñàí (õóæèð, äàâñ, íàìàã, áàðèëãûí ìàòåðèàëûí õàÿãäàë øààðãààð ä¿¿ðñýí ã.ì.) õºðñºíä, ò¿¿í÷ëýí öàõèëãààí çýâðýë ÿâàãäàõ àþóëòàé á¿ñýä õàìãààëàëòûí õ¿÷èòãýñýí Áë, Á2ë á¿ðýýñòýé, òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, ýñâýë õàìãààëàëòûí îíöãîé õ¿÷èòãýñýí Áâ Áï (òóóøäàà ÷èéãýíä òýñâýðòýé ïëàñòìàññ ãóóðñ á¿õèé) ìàÿãèéí á¿ðýýñòýé õºíãºí öàãààí á¿ðõ¿¿ëòýé êàáåëü ñîíãîæ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Í¿¿ëòòýé õºðñºíä îðîîìîë óòñàí õóÿãòàé êàáåëèéã òàâèõ áóþó õºðñíèé øèëæèëòèéí ¿åä êàáåëüä ¿éë÷ëýõ õ¿÷èéã àðèëãàõ (õºðñºíä çýðýãö¿¿ëýí îëîí òóëãà, øîí øààæ áýõëýõ) àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. Êàáåëü øóãàìûã ãîë, ãîðõè, òýäãýýðèéí ñàäðàãà, ñóâàãòàé îãòëîëöóóëæ ãàðãàõäàà õºðñºíä ñîíãîñîí êàáåëèéã òýð ÷èãýýð íü õýðýãëýæ áîëíî (2.3.99-èéã ¿çýõ). Òºìºð çàìûí ã¿¿ð áîëîí áóñàä òýýâðèéí õýðýãñýëèéí õºäºëãººí èõòýé ã¿¿ðýíä õºíãºí öàãààí á¿ðõ¿¿ëòýé õóÿãëàñàí êàáåëü òàâèõ íü ç¿éòýé. Õºäºëãººíòýé ìàøèí, ìåõàíèçìûí òýæýýëä ðåçèí áóþó îëîí óäààãèéí íóãàðàëûã äààõ èæèë òºñòýé ñàéæðóóëñàí òóñãààðëàãà á¿õèé êàáåëü ñîíãîæ (1.7.50-èéã ¿çýõ) õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 2.3.17. Óñàí äîîãóóð êàáåëü øóãàìûã òàâèõäàà áººðºíõèé óòñàí õóÿãòàé êàáåëü ñîíãîæ, àëü áîëîõîîð áàðèëãûí ñòàíäàðò óðòòàé íýã êàáåëü õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ýíý çîðèëãîîð íýã ñóäàëòàé êàáåëü àøèãëàæ áîëíî. Õ¿÷òýé óðñãàëòàé ãîë, íóóðûí ýðýã õàâèàð, ìºí 40-60 ì-èéí ã¿íä òàâèãäàõ áîë äàâõàðëàñàí ìåòàëë õóÿãòàé êàáåëü ñîíãîæ àâáàë çîõèíî. Èõ áèø óñòàé, ºðãºí íü 100 ì-ýýñ èõã¿é, ¸ðîîë, àé ñàâ íü òîãòâîðæèëò ñàéòàé ãîëä òóóçàí õóÿãòàé êàáåëü õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Áóñàä òºðëèéí ðåçèí òóñãààðëàãàòàé, ïîëèâèíèëõëîð á¿ðýýñòýé áîëîí óñíû íýâ÷ëýãèéí òóñãàé õàìãààëàëòã¿é, õºíãºí öàãààí á¿ðýýñòýé êàáåëü õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. 2.3.18. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàì íü äàÿëàëûí äàãóóõ ò¿âøèíèé ÿëãààòàé òðàññûí áîñîî, íàëóó õýñýãò òàâèãäàõ áîë òîñíû çóóðàëäàö ñàéòàé, óðñäàãã¿é íýâ÷ìýë ìàññ á¿õèé ìóó íýâ÷ìýë (íýâ÷äýãã¿é) öààñàí òóñãààðëàãàòàé, ýñâýë ðåçèí áóþó ïëàñòìàññ òóñãààðëàãàòàé êàáåëü õýðýãëýõ ¸ñòîé. Äýýðõ íºõöºëèéí äàãóó çóóðàëäàö ñàéòàé òîñ-íýâ÷ìýë êàáåëüä òðàññûí äàãóó áàéðëàõ çºâõºí òîãòîîëãûí ìóôò õýðýãëýõ íü çîõèñòîé. 2.3.19. Äºðâºí óòàñòàé ñ¿ëæýýíä äºðâºí ñóäàëòàé êàáåëü õýðýãëýõ ¸ñòîé. Íîéëûí ñóäëûã òàâèõäàà ôàçûí óòàñíààñ òóñãàéä íü òàâüæ áîëîõã¿é. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, õºíãºí öàãààí á¿ðýýñòýé, ãóðâàí ñóäàëòàé, õ¿÷íèé êàáåëèéí á¿ðýýñèéã ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé, õóâüñàõ ã¿éäëèéí äºðâºí óòàñòàé (ãýðýëò¿¿ëãèéí, õ¿÷íèé, õîëèìîã) ñèñòåìèéí íîéëûí óòàñíû îðîíä àøèãëàæ áîëíî. Ãàãöõ¿¿ òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áà òîíîãëîëûí àøèãëàëòûí õýâèéí íºõöºëä ôàçûí óòñààð ã¿éõ ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéí 75-ààñ äýýø õóâü íü íîéëûí óòñààð íü ã¿éæ áàéâàë äýýðõ ñèñòåìèéã àøèãëàõûã õîðèãëîíî. Ãóðâàí ñóäàëòàé õ¿÷íèé êàáåëèéí òóãàëãàí á¿ðýýñèéã ýíý çîðèëãîîð çºâõºí ºðãºòãºæ áàéãàà 220/127 áà 380/220 Â-èéí õîòûí øóãàì ñ¿ëæýýíä àøèãëàõûã çºâøººðíº. 2.3.20. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìàíä ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëüòàé õàðüöóóëàõàä òîäîðõîé õýìæýýíèé çýñ áóþó õºíãºí öàãààí õýìíýõýýð áàéâàë, ýñâýë øààðäëàãàòàé áàðèëãûí ñòàíäàðò óðòòàé êàáåëü áàéõã¿é áîë íýã ñóäàëòàé êàáåëü õýðýãëýæ áîëíî. Ýíýõ¿¿ êàáåëèéí îãòëîëûã ñîíãîõäîî òýäãýýðèéí á¿ðõ¿¿ëä ¿¿ñýõ ã¿éäëèéí íýìýãäýë õàëàëòûã òîîöîæ àâáàë çîõèíî. 2.3.21. 110, 220 êÂ-ûí òîñ ä¿¿ðýãìýë êàáåëü øóãàìûí êàáåëèéí ìàÿã áà á¿òýýöèéã òóñãàé çóðàã òºñëººð ñîíãîæ, àøèãëàëòûã íèéë¿¿ëýã÷èéí çààâàð, ä¿ðìýýð çîõèöóóëíà. Òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëü øóãàìûí ñýëáýõ áàéãóóëàìæ áà äàðàëòûí äîõèîëëûí ñèñòåìèéã òóõàéí ¿éëäâýðèéí äàãàëäàõ ä¿ðìèéí õîëáîãäîõ çààëòààð çîõèöóóëíà. Êàáåëèéí õîëáîëò áà ¿ç¿¿ðëýãýý 2.3.22. Õ¿÷íèé êàáåëèéã õîëáîõ áà ¿ç¿¿ðëýõäýý òýäãýýðèéí õ¿ðýýëýõ îð÷èí, àæèëëàãààíû áàéäàëòàé óÿëäóóëàí õîëáîëòûí ìóôòûí ìàÿã, á¿òýýöèéã õýðýãëýíý. Êàáåëü øóãàìûí õîëáîëò áà ¿ç¿¿ðëýãýý íü êàáåëüä ÷èéã áîëîí îð÷íû õîðòîé ¿éë÷èëãýýòýé áîäèñ ¿ë íýâòýðõýýð õèéãäýõýýñ ãàäíà, ä¿ðìèéí äàãóó õîëáîëò áà òºãñãºâ÷ íü òóðøèëòûí õ¿÷äýëýýð øàëãàõàä äààæ áàéõ ¸ñòîé. 35


108

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé øóãàìûí êàáåëèéí òºãñãºëèéí áîëîí çàëãàëòûí ìóôòèéí õóâüä òîãòîîãäñîí æóðìààð áàòëàãäñàí ìºðäºãäºæ áàéãàà òåõíèêèéí áàðèìò áè÷èãèéã óäèðäëàãà áîëãîíî. Õýâèéí íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé áóþó óðñàöã¿é ìàññ á¿õèé òîñ-íýâ÷ìýë êàáåëèéí øóãàìä õîëáîëòûã õèéõäýý õýðýâ õýâèéí íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëèéí òàâèëòûí ò¿âøèí íü óðñàöã¿é ìàññ á¿õèé íýâ÷ìýë êàáåëèéí ò¿âøèíýýñ äýýð áàéâàë òîãòîîëãî (áýõëýëò)-ûí øèëæ¿¿ëýõ ìóôò àøèãëàæ áîëíî. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàì íü ðåçèí õîîëîéä òàâèãäàõ ðåçèí òóñãààðëàãàòàé óÿí êàáåëèàð õèéãäñýí áîë êàáåëèéã ÷èéã äààõ ëàêààð á¿ðñýí õàëóóí íààëòóóëãûí àðãààð õîëáîëò, îðîîëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. 2.3.23. Øèíýýð áàéãóóëæ áàéãàà êàáåëü øóãàìûí õóâüä 1 êì äóòàì õîëáîõ ìóôòèéí òîî íü äîîð ºãºãäñºíººñ èë¿¿ã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, 1-10 êÂ õ¿÷äýëòýé, 3õ95 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëèéí õóâüä‟ 4 øèðõýã, 1-10 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé, 3õ120-3õ240 ìì2 îãòëîëòîé ãóðâàí ñóäàëòàé êàáåëèéí õóâüä ‟5 øèðõýã, 20-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, ãóðâàí ôàçûí êàáåëèéí õóâüä ‟ 6 øèðõýã, íýã ñóäàëò êàáåëèéí õóâüä ‟ 2 øèðõýãèéã òóñ òóñ õèéæ ºãíº. 110, 220 êÂ-ûí êàáåëü øóãàìàíä õîëáîëòûí ìóôòèéí òîîã çóðàã òºñëººð øèéäâýë çîõèíî. Êàáåëèéí ìàø áàãà õýìæýýíèé òàéðäàñûã êàáåëü ñóíãàõ áàéãóóëàìæèíä àøèãëàõûã çºâøººðºõã¿é. Ãàçàðäóóëãà 2.3.24. Ìåòàëë á¿ðõ¿¿ëòýé áà õóÿãòàé êàáåëü, ò¿¿í÷ëýí êàáåëèéã òàâèõàä çîðèóëàãäàõ òºðºë á¿ðèéí á¿òýýöèéã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîí ãàçàðäóóëàõ áà íîéëòóóëíà. 2.3.25. Ìåòàëë á¿ðõ¿¿ëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéí á¿ðýýñ áà õóÿãèéã ãàçàðäóóëàõ áà íîéëòóóëàõäàà çººëºí çýñ óòñààð õîîðîíä íü áîëîí ìóôò (òºãñãºëèéí áà õîëáîëòûí ã.ì.)-èéí èõ áèåòýé íü õîëáîæ ºãíº. 6 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õºíãºí öàãààí á¿ðõ¿¿ëòýé êàáåëüä á¿ðýýñ áà õóÿãèéã íü ãàçàðäóóëàõäàà òóñãàé äàìæóóëàõ óòñààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí á¿ðõ¿¿ëèéí öàõèëãààí äàìæóóëàöààñ èë¿¿ ñàéí äàìæóóëàöòàé ãàçàðäóóëãûí áà íîéëòóóëãûí óòàñ õýðýãëýõ ¿åä ýíý íü øààðäëàãàã¿é áîëîâ÷ ÿìàð÷ òîõèîëäîëä îãòëîë íü 6 ìì2- ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õÿíàëòûí êàáåëèéí ãàçàðäóóëãûí óòàñíû îãòëîëûã 1.6.37, 1.6.38-èéí øààðäëàãûí äàãóó ñîíãîíî. Õýðýâ òóëãóóðûí á¿òýýöýä ãàäíû çîðèóëàëòàé òºãñãºëèéí ìóôò, öàõèëóóð (ðàçðÿäíèê)-ûí á¿ðäýë òàâèãäñàí áàéâàë õóÿã, ìåòàëë á¿ðýýñ, ìóôòèéã õàìòàòãàí öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèíä øóóä õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. Ýíý òîõèîëäîëä çºâõºí êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðýýñèéã ãàçàðäóóëãà áîëãîí àøèãëàõûã çºâøººðºõã¿é. Êàáåëèéí ã¿¿ðýí áàéãóóëàìæ áà ãàëåðåé íü “Áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí àÿíãà õàìãààëàëòûí òºõººðºìæèéí çóðàã òºñºë çîõèîõ çààâàð, ÑÍ-305-87”-ûã áàðèìòëàí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. 2.3.26. Êàáåëèéí øóãàìíààñ àãààðûí øóãàìàíä øèëæèõ íºõöºëä àãààðûí øóãàìíû òóëãóóðò ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæ áàéõã¿é áîë êàáåëèéí ìóôòèéã ãàçàðäóóëàõäàà õýðýâ ìóôò íü êàáåëü øóãàìíû íºãºº òºãñãºëä ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæòàé õîëáîãäñîí áóþó êàáåëèéí á¿ðýýñíèé ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6-èéí çààëòòàé òîõèð÷ áàéâàë êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðõ¿¿ëòýé õîëáîæ ºãºõèéã çºâøººðíº. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí êàáåëèéí àæ àõóéä òàâèõ òóñãàé øààðäëàãà 2.3.27. Äîîð äóðüäàõ 2.3.28-2.3.32 øààðäëàãà íü 25 ÌÂò, ò¿¿íýýñ èë¿¿ ÷àäàëòàé äóëààí áà óñàí öàõèëãààí ñòàíö, 220, 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòºº, ò¿¿í÷ëýí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé äýä ºðòºº, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí êàáåëèéí àæ àõóéä õàìààðàëòàé (2.3.54 ¿çýõ) áîëíî. 2.3.28. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé öàõèëãààí õîëáîëòûí ãîë á¿ä¿¿â÷, äîòîîä õýðýãöýýíèé ñõåì áîëîí ñòàíö, äýä ºðòººíèé òîíîãëîëûí á¿ðäýë áà êàáåëèéí àæ àõóéí óäèðäëàãûí áà ¿éë÷èëãýýíèé ã¿éäëéèí ñõåì çýðãèéã êàáåëèéí àæ àõóé, ò¿¿íèé ãàäíà ãàë ãàðàõàä ñòàíöûí íýãýýñ èë¿¿ã¿é àãðåãàò, áëîêèéí àæèëëàãàà àëäàãäàõààðã¿é áàéõ; äýä ºðòºº, õóâààðèëàõ Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

109

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàéãóóëàìæ íü íýãýí çýðýã õàðèëöàí íººöëºãäºõ õîëáîëò íü àëäàãäàõã¿é áàéõ, ò¿¿í÷ëýí ãàë óíòðààõ, èëð¿¿ëýõ ñèñòåìèéã àæëààñ ãàðãàõã¿é áàéõ áîëîìæòîé õèéãäâýë çîõèíî. Öàõèëãààí ñòàíöûí ¿íäñýí êàáåëèéí áàãö (óðñãàë) íü òåõíîëîãèéí òîíîã, òºõººðºìæººñ òóñäàà, êàáåëüä ãàäíû õ¿ì¿¿ñ õ¿ðýõ áîëîìæã¿é áàéõààð êàáåëèéí áàéãóóëàìæ (äàâõàð, õîíãèë, óóðõàé ã.ì.)-èéã õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí ñòàíö äàõü êàáåëèéí áàãöûã òàâèõ äàÿëàë (òðàññ)ûã ñîíãîõäîî äàðààõ íºõöºëèéã òîîöîæ àâàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: „ òåõíîëîãèéí òîíîãëîëûí õàëñàí ãàäàðãóóãààñ õàìààðàí êàáåëü õýò õàëàõã¿é áàéõ, „ òîîñîí ñèñòåìèéí õàìãààëàõ òºõººðºìæººð òîîñ (øàòàõ, òýñðýõ)-ûã ãàäàãø íü õàÿõ (¿ëýýëãýõ) ¿åä êàáåëü ãýìòýõýýðã¿é áàéõ, „ äàìæèí íýâòðýõ (ºíãºðºõ) çîðèóëàëòûí êàáåëü øóãàì íü øèíãýí-¿íñ çàéëóóëàõ òåõíîëîãèéí õîíãèë, õèìè-óñ öýâýðëýãýýíèé áàéð, ò¿¿í÷ëýí õèìèéí õîðòîé øèíãýí á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîé áàéðëàõ áàéðàíä òàâèãäàõã¿é áàéõ. 2.3.29. Õàðèëöàí íººöëºãäºõ êàáåëèéí ÷óõàë, îíöãîé øóãàì (õ¿÷íèé, øóóðõàé ã¿éäëèéí, õîëáîîíû õýðýãñëèéí, óäèðäëàãûí, äîõèîëëûí, ãàë óíòðààõ ñèñòåìèéí)-óóä ãàëûí àþóë ãàðàõàä íýãýí äîð ãýìòýõýýðã¿é òàâèãäâàë çîõèíî. Êàáåëèéí àæ àõóéí õýñýãò àâààðè áîëîõ, óëìààð òýð íü ºðãºæºõººð çàíàëõèéëæ áàéâàë êàáåëèéí áàãöûí íýã íü íºãººãººñºº òóñãààðëàãäàí á¿ëýã (ãðóïï) áîëîí õóâààãäàõààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Á¿ëãèéí õóâààðèëàëòûã òóõàéí áàéðàíä òàâèãäàõ íºõöºëººñ õàìààðóóëàí àíãèëíà. 2.3.30. Ýð÷èì õ¿÷íèé íýã áëîêèéí õóâüä êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,25 öàãèéí õÿçãààðò áàéâàë çîõèíî. Ýíý íºõöºëä òåõíîëîãèéí òîíîãëîë ãàëûí ýõ ¿¿ñâýð (òîñòîé ñàâ, òîñíû ñòàíö ã.ì.) áîëæ áàéâàë ãàëä íýðâýãäñýí òîíîãëîëûí øàòñàí êàáåëèàñ áóñàä êàáåëüä ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é áàéõ õààëò, õàøëàãûã õèéæ ºãâºë çîõèíî. Öàõèëãààí ñòàíöûí íýã áëîêèéí õóâüä òåõíîëîãèéí òîíîãëîë çàñâàðûí ¿éëäâýðëýëèéí ìåõàíèê ãýìòýë áà òîîñ áóóõ, î÷ õàÿëò, ãàëààñ á¿ðýí õàìãààëñàí, óëìààð êàáåëèéí õýâèéí õàëóóí áàðèãäàõ, ¿éë÷èëãýý õèéõ áîëîìæòîé íºõöºëä êàáåëèéã òóñãàé êàáåëèéí áàéãóóëàìæã¿éãýýð (ãàäíà) òàâüæ áîëíî. Êàáåëüä ¿çëýã õèéõ, õ¿ðýëöýõ áîëîìæèéã õàíãàõ áàéõ ¿¿äíýýñ 5 ì áóþó ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðò áàéðëóóëàõ áîë òóñãàé màâöàí, îðîëò ãàðãàæ ºãâºë çîõèíî. Äàí áà (20 õ¿ðòýë) öººõºí á¿ëýã (ãðóïï) êàáåëüä àøèãëàëòûí òàâöàí õèéõ øààðäëàãàã¿é áà ýíý íºõöºëä àøèãëàëòûí ¿åä êàáåëèéã õóðäàí çàñâàðëàõ, ñîëèõ íºõöºëººð õàíãàæ ºãºõ ¸ñòîé. 2.3.31. Öàõèëãààí ñòàíöûí òºðºë á¿ðèéí áëîê, ñàìáàð (ùèò)-ûí êàáåëü òàâèãäàõ êàáåëèéí äàâõàð, õîíãèë; óäèðäëàãûí íýãäìýë ùèòèéí äîîðõ êàáåëèéí äàâõàð áà õîíãèëûã îðîëöóóëàí êàáåëü ºíãºðºõ áàéðàíä áëîêîîð áà áóñàä áàéðíààñ òóñãààðëàõ ãàëûí òýñâýðëýãö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é äààöòàé øàòäàã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õàìàð áà õó÷èëòòàé êàáåëèéí äàâõàð, õîíãèë, óóðõàé, õàéðöàã, ñóâàãò õóâààæ ºãíº. Øààðäëàãàòàé ¿åä êàáåëü øóãàìûã ñîëèõ, êàáåëèéã íýìæ òàâèõ ¿¿äíýýñ êàáåëü íýâòðýí ãàð÷ áàéãàà õàíà íü øàòäàãã¿é, ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é äààöòàé ìàòåðèàëèàð õèéãäýõ áà õÿëáàð öºìðºõ øèíæòýé áàéâàë çîõèíî. Äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí óðòûí äàãóó 50 ì á¿ðò àâààðûí ãàðö (õààëãà) õèéæ ºãíº. Öàõèëãààí ñòàíöûí êàáåëèéí àæ àõóé íü ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é äààöòàé, øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õàìàðààð ñ¿ëæýýíèé êàáåëèéí õîíãèë, êîëëåêòîð (öóãëóóðãà)-îîñ òóñãààðëàãäàæ áàéâàë çîõèíî. 2.3.32. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÕÕÁ)-èéí áàéð áà èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÕÁ)-èéí õàìãààëàëò-óäèðäëàãûí ùèòíèé áàéðíû êàáåëèéí îðóóëãûí õýñýãò ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é äààöòàé ìàòåðèàëààð õàìàð õèéæ ºãíº. Êàáåëèéí öîîíîã (õóäàã)-èéã êàáåëèéí õîíãèë, äàâõàð, áóñàä áàéãóóëàìæíààñ òóñãààðëàí ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é äààöòàé øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õàìàð õèéæ ºãºõ áà äýýð, äîîðîîñîî òàãòàé áàéõ ¸ñòîé. Òàãààðàà íýâòðýëòòýé òóóø öîîíîãèéã 20 ì-ýýñ äîîøã¿é çàé á¿ðò ãàëûí òýñâýðëýö íü 0.75 öàãààñ áàãàã¿é øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õàìðààð òàñàëæ òóñãààðëàõ ¸ñòîé. Íýâòðýëòèéí êàáåëèéí õóäàã íü îðîõ õààëãàòàé, øàò áà òóñãàé òàõèð òîðãîöîîð òîíîãëîãäñîí îðæ, ãàðàõ ãèøã¿¿ðòýé áàéâàë çîõèíî. Êàáåëü øóãàìûã ãàçàðò òàâèõ 2.3.33. Êàáåëü øóãàìûã øóóä ãàçàðò òàâèõäàà òóñãàé øóóäóóíä ÷óëóóã¿é, áàðèëãûí õîã, øààðãàã¿é íóíòàã õºðñ äýâñýæ, äýýð íü êàáåëèà òàâèõ áà äýýðýýñýý íü çººëºí õºðñººð õó÷èëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Êàáåëèéã á¿õ óðòûí íü òóðøèä ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëæ 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé áîë 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé òºìºð áåòîí õàâòàíãààð; 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áîë åðäèéí òîîñãî áóþó õàâòàíãààð êàáåëèéí òðàññûí ÷èãò õºíäëºíãººð íü òàâüæ, íýã ¿åýýð õó÷èæ


110

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàìãààëíà. Ìºí 250 ìì-ýýñ áàãà ôðåçèéí ºðãºíòýé ãàçàð-øîðîîíû ìåõàíèçìààð óõñàí í¿õýí øóóäóó, ò¿¿í÷ëýí êàáåëü øóãàìûí òðàññûí äàãóó íýã êàáåëèéã åðäèéí øàâàð òîîñãî, õàâòàíãààð õó÷èæ õàìãààëàëò õèéæ áîëíî. Ñèëèêàò (öàãààí òîîñãî), öóë áèø õºíäèé, í¿õòýé øàâàð òîîñãî õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Õîòûí êàáåëü øóãàìààñ ººð çîðèóëàëòòàé, îðîí íóòàãò òàâèãäàõ 20 êÂ, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé, 1-1,2 ì-èéí ã¿íä òàâèãäàõ êàáåëèéã ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëàõã¿é áàéæ áîëíî. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëèéã ìåõàíèê ãýìòýë ãàð÷ áîëîõ ìàãàäëàëòàé (áàéíãà óõàãäàæ áàéäàã) õýñýãò äýýðõèéí àäèë õàìãààëàëò õèéâýë çîõèíî. Òóõàéëáàë, ãóäàìæíû àñôàëüòàí õó÷ëàãàòàé õýñýã íü óõàõ ìàãàäëàë õîâîðòîé õýñýãò õàìààðàãäàíà. Íýãä¿ãýýð çýðýãëýëèéí õýðýãëýã÷äèéã òýæýýæ áàéãàà 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìààñ áóñàä 20 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìûí õóâüä 2-îîñ äîîøã¿é øóóäóóíä åðäèéí òîîñãîíû îðîíä òåõíèêèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí äîõèîëëûí ïëàñòìàññàí òóóç òàâüæ áóëàõ ¸ñòîé. Äîõèîëëûí ïëàñòìàññàí òóóç (öààøèä äîõèîëëûí òóóç ãýõ)-ûã êàáåëü øóãàì èíæåíåðèéí ñ¿ëæýýòýé îãòëîëöîæ áàéãàà õýñýã, êàáåëèéí õîëáîëòûí ìóôòýýñ èíæåíåðèéí ñ¿ëæýý áà ìóôòèéí îãòëîëöîëîîñ òàë òàëðóóãàà 2 ì çàéíä, ìºí ò¿¿í÷ëýí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà äýä ºðòººíèé îðîëòûí øóãàìòàé 5 ì-èéí ðàäèóñò îãòëîëöîæ áàéâàë õèéõèéã çºâøººðºõã¿é áàéæ áîëíî. Äîõèîëëûí òóóç íü øóóäóóíä áàéãàà êàáåëèéí ãàäíà òàëûí á¿ðõ¿¿ëýýñ 250 ìì-èéí çàéíä òàâèãäàíà. Õîíãèëä 1 êàáåëü áàéâàë äîõèîëëûí òóóçûã êàáåëèéí òýíõëýãèéí äàãóó, õýðýâ îëîí òîîíû êàáåëü áàéâàë çàõûí êàáåëèàñ äîõèîëëûí òóóçûã 50 ìì-ýýñ áàãàã¿éãýýð èë¿¿ ãàðãàæ òàâèõ íü ç¿éòýé. Øóóäóóíû ºðãºí íü 1 òóóçíû ºðãºíººñ èõ áàéâàë õîëèìîã òóóçûã 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºíòýéãýýð ñîëáèöóóëæ òàâèõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí äýâñãýð (äýð) á¿õèé øóóäóóíä äîõèîëëûí òóóçûã õýðýãëýõäýý êàáåëèéã çººëºí øîðîîíû àíõíû ¿åýýð áóëààä òóóçàà òàâüæ á¿õ óðòûí íü òóðø øîðîîãîîð áóëàõäàà öàõèëãààí óãñðàëòûí áà öàõèëãààí ñ¿ëæýý ýçýìøèã÷èéí òºëººëºã÷èéã áàéëöóóëíà. 2.3.34. Êàáåëü øóãàìûã òàâèõ ã¿í íü õºðñíèé ò¿âøèíèé òýìäýãýýñ äîîø 20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìûã -0,7 ì; 35 êÂ õ¿÷äýëòýé áîë -1 ì; ãóäàìæ áà òàëáàéã îãòëîí ãàðàõ áîë õ¿÷äýëýýñ õàìààðàëã¿éãýýð 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 110-220 êÂ-ûí òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëèéí øóãàìûã õºðñíèé ò¿âøèíèé òýìäýãýýñ äîîø 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íä òàâèíà. Õýðýâ áàðèëãûí îðóóëãûí øóãàìûí óðò íü 5 ì-ýýñ õýòðýõã¿é, ãàçðûí äîîðõè áàéãóóëàìæòàé îãòëîëöîõ, ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëàõ íºõöºë (õîîëîéä ñ¿âëýõ)-ººð õèéãäñýí áîë êàáåëèéã òàâèõ ã¿íèéã 0,5 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. Õàãàëñàí ãàçðààð 6-10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé êàáåëèéã òàâèõäàà 1 ìýýñ áàãàã¿é ã¿íä òàâèõ áà ýíý òîõèîëäîëä òðàññûí äýýã¿¿ðõ õàìãààëàëòûí çóðâàñò òàðèàëàëò õèéõèéã çºâøººðíº. 2.3.35. Øóóä ãàçàðò òàâèãäàõ êàáåëèàñ áàéøèí, áàéãóóëàìæèéí äîâæîî, ñóóðü õ¿ðòëýõ çàé íü 0,6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õàðèí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí ñóóðèíû äîîãóóð, áàðèëãûí óë õºðñºíä êàáåëü òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãûí òåõíèêèéí ïîäâàëä áîëîí ãàçðûí äîîðõ äàâõàðò äàìæèí ºíãºðºõ êàáåëèéã òàâèõäàà ÁÍáÄ-èéí øààðäëàãûã õàíãàâàë çîõèíî. Çýðýãö¿¿ëýí òàâèõ êàáåëü øóãàìûí êàáåëèéí õîîðîíäîõ õýâòýý çàé íü äàðààõ õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, „ 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèóäèéí õîîðîíä, õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí êàáåëèéí õîîðîíä 100 ìì, „ 20-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé êàáåëèóäèéí õîîðîíä áà áóñàä êàáåëèéí õîîðîíä 250 ìì, „ ÿíç á¿ðèéí áàéãóóëëàãûí ýçýìøèëä áàéãàà êàáåëèóäèéí õîîðîíä, õ¿÷íèé áà õîëáîîíû êàáåëèéí õîîðîíä 500 ìì áàéõ ¸ñòîé Àøèãëàæ áàéãàà áàéãóóëëàãûí òóõàéí áàéðíû íºõöºëòýé óÿëäóóëàí ñ¿¿ëèéí 2 çààëòûã 100 ìì õ¿ðòýë áàãàñãàõ áà àëü íýã êàáåëüä (õîîëîé, øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õàìðûã áàéðëóóëàõ) áîãèíî çàëãàëò ¿¿ñýõýä ãàðàõ ãýìòýëýýñ õàìãààëàõ áîëîìæòîé áîë 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëü áà ºíäºð ¿åëçýë (äàâòàìæ)-èéí íÿãòðóóëñàí ñèñòåì á¿õèé òåëåôîí õîëáîîíîîñ áóñàä õîëáîîíû êàáåëèéí õîîðîíäîõ çàéã 250 ìì õ¿ðòýë áàãàñãàõûã çºâøººðíº. Õÿíàëòûí êàáåëèéí õîîðîíäîõ çàéã íîðì÷ëîõã¿é. 2.3.36. Êàáåëü øóãàìûã óðãàìàë, ìîäòîé ãàçàð òàâèõäàà êàáåëèàñ ìîäíû èø õ¿ðòëýõ çàé íü 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõààð áîäîëöîæ òàâèíà. Íîãîîí òàðüìàë ç¿ëýãèéí õýìæýýã èõýñãýõ, áóñàä øàëòãààíààð êàáåëèéã õîîëîéä ñ¿âëýõ, äîîãóóð íü óõàõ çàìààð ýíý çàéã áàãàñãàõ òàëààð òîõèðîëöîæ áîëíî. Õàðèí áóò á¿õèé íîãîîí á¿ñýä êàáåëü òàâèõ øààðäëàãàòàé áîë òýð õ¿ðòëýõ çàéã 0,75 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî.


111

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.3.37. Êàáåëèéí òàâèëòûí çýðýãöýý áàéðëàëä 35 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàì áà òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëü øóãàìààñ äàìæóóëàõ õîîëîé áà óñíû õîîëîé, èíæåíåðèéí ñóâàãæóóëàëò, äðåíàæ (þ¿ë¿¿ð) õ¿ðòýë 1 ì-ýýñ áàãàã¿é, íàì (0.0049 ÌÏà), äóíä (0.294 ÌÏà), ºíäºð (0.2940.588 ÌÏà) äàðàëòûí õèé äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòýë 1 ì-ýýñ áàãàã¿é, ºíäºð äàðàëòûí (0.588 èõ, 1.176 ÌÏà) õîîëîé õ¿ðòýë 2 ì-ýýñ áàãàã¿é, äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòýëõ çàéã 2.3.38-èéí çààëòààð òóñ òóñ àâàõ ¸ñòîé. Çàé ìóóòàé, äàâ÷óó áàéðàíä 35 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìûí õóâüä êàáåëèéí òóñãàé õàìãààëàëòã¿éãýýð äýýðõ çàéã áàãàñãàæ õàëóóí óñ (øèíãýí) áà õèé á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòýëõ çàéã 0,5 ì; êàáåëèéã õîîëîéä ñ¿âëýñýí áîë 0,25 ì õ¿ðòýë îéðòóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõûã çºâøººðíº. 2.3.38. Êàáåëü øóãàìûã äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîéòîé çýðýãö¿¿ëýí òàâèõäàà êàáåëü áà õîîëîéí ñóâãèéí õàíà õî¸ðûí õîîðîíäîõ çàé íü 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áóþó äàìæóóëàõ õîîëîé íü á¿õ õýñãèéíõýý äàãóó îéðòîí òàâèãäàõààð áîë äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîéí íýìýãäýë õàëààëò íü æèëèéí àëü ÷ óëèðàëä 10 êÂ õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä +10°Ñ-ýýñ, 20-220 êÂ-ûí øóãàìàíä +5°Ñ-ýýñ õýòýðõã¿é áàéõààð äóëààëãûí òóñãààðëàãà õèéæ ºãâºë çîõèíî. 2.3.39. Êàáåëü øóãàì íü òºìºð çàìòàé çýðýãöýí òàâèãäàõààð áîë êàáåëü íü ä¿ðìèéí äàãóó çàìûí ýçýìøëèéí á¿ñýýñ ãàäíà òàâèãäàõ ¸ñòîé. Êàáåëèéã òºìºð çàìûí ýçýìøëèéí á¿ñýä çàéëøã¿é òàâèõ øààðäëàãàòàé áîë Òºìºð çàìûí óäèðäàõ ãàçàð (ÒÇÓÃ)-ààñ çºâøººðºë àâàõ áà ýíý òîõèîëäîëä êàáåëèàñ òºìºð çàìûí òýíõëýã õ¿ðòëýõ çàé íü 3.25 ì-ýýñ áàãàã¿é, öàõèëãààíæñàí òºìºð çàìûí õóâüä 10,75 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéâàë çîõèíî. 2.3.40. Êàáåëü øóãàìûã àâòîìàøèíû ãîë áà ñàëáàð (I,II çýðýãëýëèéí) çàìòàé çýðýãö¿¿ëæ òàâèõäàà (2.5.98-ã ¿çýõ) êàáåëèéã çàìûí õî¸ð òàëûí ñóâàã áóþó øóóäóóíû õîðìîéí ãàäíà èðìýãíýýñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áóþó ýìæýýðèéí ÷óëóóíààñ 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ýíý çàéã çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä Àâòîçàìûí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàòàé çºâøèëöñºíèé ¿íäñýí äýýð áàãàñãàæ áîëíî. 2.3.41. Êàáåëü øóãàìûã 110 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì (ÀØ)-òàé çýðýãö¿¿ëýí òàâèõäàà òóõàéí êàáåëèéã øóãàìûí çàõûí óòàñ ºíãºð÷ áàéãàà áîñîî õàâòãàéãààñ 10 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä ãàäàãø íü ãàðãàæ áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Êàáåëü øóãàìààñ 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãà áà ãàçàðäóóëàõ õýñýã õ¿ðòýëõ çàé íü 35 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä 5 ì-ýýñ áàãàã¿é, 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä 10 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàðöààã¿é äàâ÷óó íºõöºëä êàáåëü øóãàìààñ 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàð äîîðõ õýñýã áà ãàçàðäóóð á¿õèé òóñãàé òóëãóóð õ¿ðòëýõ çàéã 2 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéõûã çºâøººðíº. Ýíý òîõèîëäîëä êàáåëèàñ àãààðûí øóãàìûí äàìæóóëàõ óòàñ ºíãºð÷ áàéãàà áîñîî õàâòãàé õ¿ðòëýõ çàéã íîðì÷ëîõã¿é. Êàáåëü øóãàìààñ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí òóëãóóð õ¿ðòëýõ çàé íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áà õàðèí êàáåëèéã òóñãààðëàõ õîîëîéä ñ¿âëýñýí áîë 0,5 ì çàéíä áàéðëóóëæ áîëíî. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé äýâñãýð íóòàãò äàâ÷óó íºõöºëä êàáåëü øóãàìûã 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí áà ã¿éäýë äàìæóóëàõ óÿí øèíèéí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãà íü äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíä õîëáîãäñîí áîë ÀØ-ûí òóëãóóðûí ãàçàð äîîðõ õýñãýýñ 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëæ áîëíî. 2.3.42. Êàáåëü øóãàì íü ººð êàáåëü øóãàìòàé îãòëîëöîõ áîë òýäãýýð íü 0,5 ì-ààñ áàãàã¿é çóçààíòàé õºðñººð òóñãààðëàãäàõ áà äàâ÷óó íºõöºëä 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëèéí õóâüä 0,15 ì áîëãîí áàãàñãàæ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä êàáåëèéã òóñãààðëàõäàà á¿õ îãòëîëöëûí õýñýãò íü 1 ìýýð íýìýãä¿¿ëæ, òàë á¿ðò íü áåòîíîí, ò¿¿íòýé èæèë áàòøèëòàé áóñàä ìàòåðèàë á¿õèé õàâòàí áà õîîëîé õèéæ ºãºõ áà õîëáîîíû êàáåëü íü õ¿÷íèé êàáåëèéí äýýð íü áàéðëàõ ¸ñòîé. Êàáåëü øóãàì íü íåôòü, õèé äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîõ áîë òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàéã 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõààð òîãòîîíî. 2.3.43. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàì íü äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãëîëöîõ áîë êàáåëü áà äàìæóóëàõ øóãàìûí õó÷èëòûí õîîðîíäîõ çàé íü 0,5 ì; äàâ÷óó õ¿íä íºõöºëä 0,25 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýíý íºõöºëä äàìæóóëàõ øóãàìûí îãëîëöëîîñ çàõûí êàáåëèéí õî¸ð òàëðóó íü 2 ì íýìñýí õýñýãò ãàçðûí òåìïåðàòóð íü çóíû õàëóóí óëèðàëä +10°Ñ-ýýñ èë¿¿ã¿é, ºâëèéí õ¿éòýí óëèðàëä +15°Ñ-ýýñ èë¿¿ã¿é áàéõààð òîõèðóóëæ, äàìæóóëàõ øóãàìàíä äóëààíû òóñãààðëàãà õèéæ ºãíº. Èéì àðãà õýìæýý õýðýãæèõ áîëîìæã¿é áîë êàáåëèéã áóëàõ øóóäóóíû ã¿íèéã 0,7 ì-ýýñ 0,5 ì áîëãîæ òàâèõ (2.3.34-èéã ¿çýõ); èõ îãòëîëòîé êàáåëü (òàâèë) õýðýãëýõ; êàáåëèéã äóëààí äàìæóóëàõ øóãàìûí äîîð õîîëîéä õèéæ ºíãºð¿¿ëýõ, 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëàõ àðãààñ àëü íýãèéã íü õýðýãæ¿¿ëæ áîëîõ áà ñ¿¿ëèéí òîõèîëäîëä êàáåëèéã ñîëèõäîî ãàçàð øîðîîíû àæèë äàõèí õèéõýýðã¿é áàéõààð áîäîëöîæ, õîîëîé íýìæ òàâèõ íü ç¿éòýé.


112

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.3.44. Êàáåëü øóãàì íü òºìºð áà àâòî çàìòàé îãòëîëöîõ áîë êàáåëèéã õîíãèë, áëîê áóþó çàìûí ýçýìøèë ãàçðûí á¿õ ºðãºíèé äàãóó õîîëîéíä òàâüæ, çàìûí äàëàíãààñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é, óñ çàéëóóëàõ ñóâãèéí ¸ðîîëîîñ 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Äýýð çààñàí ýçýìøëèéí áóñ áàéõã¿é áîë êàáåëèéã òàâèõäàà çºâõºí îãòëîëöñîí õýñãýýñ çàìûí äàëàíãèéí õî¸ð òèéø íü 2 ì-èéã íýìñýí çàéíä áàéðëóóëæ áîëíî. Êàáåëèéí øóãàìûí òðàññ íü øèíýýð áàéãóóëàãäàõ öàõèëãààíæààã¿é òºìºð çàì áóþó àâòîìàøèíû çàìòàé îãòëîëöîõ áîë êàáåëü øóãàìûã øèëæ¿¿ëýí òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Îãòëîëûí õýñýãò êàáåëèéã ñîëèõîä çîðèóëñàí íÿãò áºãëºº á¿õèé õýä õýäýí áýëòãýë áëîê áà õîîëîé òóñãàæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Êàáåëü øóãàìíààñ àãààðûí øóãàìä øèëæèõ òîõèîëäîëä äàëàíãèéí èðìýã áà îâîîëñîí øîðîîíîîñ 3.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä ãàçðûí ãàäàðãóó äýýð êàáåëèéã ãàðãàõ ¸ñòîé. Êàáåëü øóãàì íü àâòîìàøèíû çîãñîîë áà ãàðààøä ìàøèí îðîõ, ãàðàõ õýñýãò òààðâàë êàáåëèéã çààâàë õîîëîéä ñ¿âýëæ òàâèõ ¸ñòîé. Èéì àðãààð êàáåëèéã ãîðõè, ñóâãààð îãòëîí ãàðàõ íºõöºëä õàìãààëàëò õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 2.3.45. Êàáåë øóãàìàíä êàáåëèéí õîëáîëòûí ìóôòèéã òàâèõäàà ìóôòèéí èõ áèå áà õàìãèéí îéðõîí êàáåëèéí õîîðîíäîõ çàé íü 250 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Êàáåëèéí ìóôòèéã øóãàìûí ýðãýæ áàéãàà áà õýò íàëóó õýñýãò òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Õýðýâ èéì õýñýãò ìóôò ãàðöààã¿é òàâèõ øààðäëàãàòàé áîë êàáåëèéí ìóôòèéí äîîðõ òàëáàéã çàñ÷ òýãøëýõ ¸ñòîé. Õîëáîëòûí ìóôòèéã ãýìòýõ íºõöºëä äàõèí òàâèõ óãñðàëòûí àæëûã òîîöîîëæ êàáåëèéí õî¸ð òºãñãºëä íººö õýñýã àâàõûã çºâëºæ áàéíà. 2.3.46. Êàáåëèéí øóãàìûí òðàññûí äàãóó õýðìýë (óòå÷êè) ã¿éäëèéí õýìæýý àþóëòàé õýìæýýíä õ¿ðñýí áàéâàë äàðààõ àðãà õýìæýýã àâáàë çîõèíî. Òóõàéëáàë, „ õýðìýë ã¿éäëèéí àþóëòàé á¿ñèéã òîéðóóëàõ çàìààð êàáåëü øóãàìûí òðàññûã ººð÷ëºõ, „ òðàññûã ººð÷ëºõ áîëîìæã¿é áîë õýðìýë ã¿éäëèéã àëü áîëîõîîð áàãàñãàõ àðãà õýìæýýã òóñãàõ, çýâðýëä òýñâýðòýé êàáåëü ñîíãîõ, öàõèëãààí çýâðýëýýñ êàáåëèéã àëü áîëîõîîð èäýâõòýé õàìãààëàõ àðãà õýìæýý àâàõ ã.ì. Õýðìýë ã¿éäýë çºâøººðºãäñºí õýìæýýíýýñ èë¿¿ ãàðñàí àþóëòàé õºðñ á¿õèé á¿ñýä êàáåëèéã òàâèõäàà êàòîäûí òóéëøðàë (öàõèëãààí äðåíàæ, ïðîòåêòîð, êàòîäûí õàìãààëàëò òàâèõ)-ûí àðãûã õýðýãëýæ áîëíî. Õàðèí äàâñòàé áà õóæèðòàé õºðñºíä êàáåëèéí ãàäààä õýðìýë ã¿éäëýýð àæèëëàõ êàòîäûí õàìãààëàëò õýðýãëýõ íü òîõèðîìæã¿é. Êàáåëü øóãàìûã êàáåëèéí áëîê, õîîëîé, òºìºð-áåòîí òàâèóðò áàéðëóóëàõ 2.3.47. Êàáåëü øóãàìûã çýâðýëòýýñ õàìãààëàõûí òóëä õºðñºíä õèéõ õèìèéí øèíæèëãýý, öàõèëãààíû õýìæèëòèéí ¿ð ä¿íãýýð òîäîðõîéëîõ øààðäëàãàòàé. Êàáåëü øóãàìûã çýâðýëòýýñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý íü ãàçðûí äîîðõ õîëèìîã áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí àæèëëàãààíä àþóëòàé íºõöºë á¿ðä¿¿ëýõýýðã¿é áàéõ ¸ñòîé. Çóðàã òºñºëä òóñãàãäñàí çýâðýëòýýñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý íü øèíý êàáåëü øóãàìûã àøèãëàëòàíä îðîõîîñ ºìíº õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ õýðìýë ã¿éäýëòýé ãàçàð êàáåëü øóãàìàíä õàìãààëàõ õýðýãñýë áàéðëóóëàõ áà äàðààãèéí îíîâ÷òîé àðãûã ñîíãîõûí òóëä àþóëòàé á¿ñèéí õÿçãààðûã òîäîðõîéëîõ ¿¿äíýýñ çàé áà áàéðûã òîäîðõîéëîõ õÿíàëòûí ïóíêòèéã áàéðëóóëæ ºãâºë çîõèíî. Êàáåëü øóãàìàí äýýðõ ïîòåíöèàëûí õÿíàëòûã òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº áà õóâààðèëàõ ïóíêòýýñ ãàð÷ áàéãàà êàáåëèéí ãàðãàëãà äýýð õèéõèéã çºâøººðíº. 2.3.48. Êàáåëèéí áëîê áýëòãýõ, ò¿¿í÷ëýí êàáåëèéã õîîëîéä òàâèõäàà ãàí, øèðìýí, àñáîöåìåíòýí, áåòîí, êåðàìèê áîëîí èæèë òºðëèéí ìàòåðèàëààð õèéñýí õîîëîé õýðýãëýíý. Áëîê áà õîîëîéí ìàòåðèàëûã ñîíãîõäîî õºðñíèé óñíû ò¿âøèí, ò¿¿íèé õîðòîé áàéäàë, õýðìýë ã¿éäýë áàéãàà ýñýõýýñ õàìààðóóëàí àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Íàì äàðàëòûí òîñ ä¿¿ðãýìýë íýã ôàçûí êàáåëèéã òàâèõäàà çºâõºí ñîðîíçîí áèø ìàòåðèàëòàé àñáîöåìåíò áóþó èæèë òºðëèéí õîîëîé õýðýãëýõ áà ôàç òóñ á¿ðèéã òóñãàé õîîëîéä ñ¿âëýõ íü ç¿éòýé. Áëîêîíä áàéõ ñóâãèéí çºâøººðºãäºõ òîî, òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé, õýìæýýã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.3.8, 1.3.9 ç¿éëèéã èø ¿íäýñ áîëãîí àâíà. Êàáåëèéí áëîê á¿ð íü ñóâãèéí 15 % õ¿ðòýë áóþó íýã ñóâãààñ áàãàã¿é íººöòýé áàéõ ¸ñòîé. 2.3.49. Êàáåëèéí áëîê áà õîîëîéã ãàçàðò ñóóðèëóóëàõ ã¿í íü òóõàéí áàéðëàëûí íºõöºëººð òîäîðõîéëîãäîõ áîëîâ÷ äýýä òàëûí êàáåëü õ¿ðòëýõ çàéã 2.3.34-ûí çààëòàíä ºãºãäñºí çàéíààñ áàãàã¿éãýýð àâàõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí áëîê, õîîëîéã õààëòòàé äýâñãýð íóòàãò áà ¿éëäâýðèéí áàéðíû øàëàíä òàâèõäàà ò¿¿íèé ã¿íèé õýìæýýã íîðì÷ëîõã¿é.


113

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Êàáåëèéí áëîê áà õîîëîéí õóäàã òàëðóóãàà õàçàéõ õàçàéëò íü 0,2 %-îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí áëîê áà õîîëîéã øóóä ãàçàðò áàéðëóóëàõäàà ä¿ðìèéí 2.3.35-ûã ¿íäýñëýí õîîëîéã¿é êàáåëèéí àäèëààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 2.3.50. Áëîêîíä òàâüñàí êàáåëü øóãàìûí ÷èãëýë ººð÷ëºãäºõ õýñýãò, êàáåëèéí áëîêîîñ ãàçàðò øèëæèõ õýñýãò êàáåëèéã õÿëáàð òàòàõ, ñóíãàõ, ò¿¿íèéã ãàðãàõ áîëîìæèéã õàíãàñàí êàáåëèéí õóäãèéã áàéãóóëæ ºãâºë çîõèíî. Èéì õóäãèéã òðàññûã øóëóóí õýñýãò êàáåëèéí õÿçãààðûí çºâøººðºãäºõ òàòàëòûã òîîöîæ, íýã íýãíýýñ íü òîäîðõîé çºâøººðºãäºõ çàéíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. 35 êÂ-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé 10 õ¿ðòýë òîîíû êàáåëèéã áëîêîîñ ãàçàðò øèëæ¿¿ëýõäýý êàáåëèéí õóäàãã¿éãýýð õèéæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä êàáåëèéã áëîêîîñ ãàðãàõäàà óñ íýâ÷èõã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí áèò¿¿ìæòýé õàéðöàã õýðýãëýâýë çîõèíî. 2.3.51. Êàáåëü øóãàìûã áëîê áà õîîëîéíîîñ áàðèëãà, õîíãèë, ïîäâàëä øèëæ¿¿ëýõäýý õóäàã áàéãóóëàõ, áëîê áà õîîëîéíîîñ øóóä òýäãýýðò îðóóëàõ, áàéøèíãèéí äîòîð í¿õ óõàõ, ýñâýë ãàäíà õàíûí äîîð õîðãî (êàìåð) ãàðãàõ àðãóóäûí àëü íýãýýð íü ã¿éöýòãýíý. Ýíä õàìãèéí ãîë íü õîîëîé, í¿õýíä óñ íýâòýðõýýðã¿é, øóóäóóíààñ áàðèëãàä áîëîí õîíãèëä ìýðýã÷ àìüòàä îðîõîîñ áîëãîîìæëîõ íü ç¿éòýé. 2.3.52. Áëîê, õîîëîé äàõü êàáåëèéí ñóâãààñ êàáåëèéã ãàðãàõ, òýäãýýðèéã õîëáîõäîî êàáåëèéã òàòàõ ¿åèéí ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëæ, ãàäàðãóóã öýâýðëýõ, áîëîâñðóóëàëò ¸ñòîé. Ìºí êàáåëèéã áëîêîîñ ãàðãàæ, êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä îðóóëàõ, ñóíãàõ ¿åäýý ïëàñòìàññ èâýýñ õýðýãëýí íèòãýðýõ, çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ èë¿¿ ºíöºã ãàðãàí íóãàëàõààñ áîëãîîìæëîõ íü ç¿éòýé. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæíû (ÈÕÁ) äýâñãýðò õºðñíèé óñ èõòýé ¿åä êàáåëèéã òàâèõäàà ãàçðûí äýýðõ àðãà áóþó òàâèóð (ëîòîê), õàéðöàã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ãàçðûí äýýðõ òàâèóð áà õàéðöàã, òýäãýýðèéí õàâõàãèéã òºìºð áåòîíîîð õèéíý. Òàâèóðèéã òóñãàé õèéöèéí áåòîí äýðýí äýýð áîðîîíû óñûã ñààäã¿é óðñãàõ çîðèëãîîð êàáåëèéí òðàññûí ÷èãëýëä 0,2 %-îîñ áàãàã¿é íàëóó ãàðãàæ òàâèíà. Õàðèí òàâèóð íü ¸ðîîëäîî óñ ãîîæóóëàõ í¿õòýé áîë íàëóó ãàðãàõ øààðäëàãàã¿é. Êàáåëü ñóíãàõ òàâèóðûã õýðýãëýõäýý íýýëòòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí äîòîðõ òîíîã òºõººðºìæ, ìàøèí ìåõàíèçìûí àøèãëàëò-çàñâàðûí àæèë ã¿éöýòãýõýä øààðäëàãàòàé çàìûí ãàðö, îðöûã ãàðãàâàë çîõèíî. Ýíý çîðèëãîîð ÿâæ ºíãºðºõ òýýâðèéí õýðýãñýëèéí à÷ààëëûã òîîöîí òºìºð-áåòîí õàâòàíã àøèãëàæ òàâèóðûã íýã ò¿âøèíä áàéðëóóëíà. Òàâèóðûã õýðýãëýõäýý ò¿¿íýýñ äîîð îðøèõ õîîëîé, ñóâàã, øóóäóóíä òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Òàâèóðààñ êàáåëèéã ãàðãàæ óäèðäëàãà áà õàìãààëàëòûí ø¿¿ãýýíä îðóóëàõäàà ãàçàðò ñóóëãààã¿é (áóëààã¿é) õîîëîéä ñ¿âëýæ îðóóëàõ ¸ñòîé. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí íýã ÿ÷åéêíû äîòîð êàáåëèéí õîëáîîñ õèéõäýý øóóäóóã àøèãëàõ áà ýíý òîõèîëäîëä óäèäëàãà áà ðåëå-õàìãààëàëòûí ø¿¿ãýýð¿¿ î÷èõ êàáåëèéã õàìãààëàõ õîîëîéíä ñ¿âëýõ øààðäëàãàã¿é. Êàáåëèéã ìåõàíèê ãýìòýëýýñ õàìãààëàõäàà ººð àðãà (áóëàí òºìºð, øâåëëåð, ãóóðñ, áóñàä)-ûã õýðýãëýäýã. Êàáåëü øóãàìûã êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä òàâèõ 2.3.53. Á¿õ òºðëèéí êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéã õèéõäýý óãñðàëòûí áà àøèãëàëòûí ¿åä êàáåëèéã ñîëèõ áà íýìæ òàâèõ çîðèëãîîð êàáåëèéí òîîã 15 %-èàð êàáåëèéã íýìæ òàâèõ áîëîìæèéã òîîöîæ, çóðàã òºñëººð òîäîðõîéëîõ íü ç¿éòýé. 2.3.54. Êàáåëèéí äàâõàð, õîíãèë, ãàëåðåé (ãóäàì), ýñòàêàä (õóóðàé ã¿¿ð), öîîíîã íü ººð òºðëèéí áàéð, çýðýãöýýõ êàáåëèéí áàéãóóëàìæààñ ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãèéí äààöòàé øàòäàã¿é õó÷èëò, õàìàð õàøëàãààð òóñãààðëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Êàáåëèéí óðò (òóóø) õîíãèëä õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí êàáåëü òàâèãäàõ áîë 150 ì-ýýñ èõã¿é, òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëü òàâèãäàõ áîë 100 ì-ýýñ èõã¿é çàéíä èéì òºðëèéí õàìàð (õàíàíöàð)-ààð òàñëàí ºðºº, òàñëàãà ãàðãàõ ¸ñòîé. Äàâõàð øàëòàé õóâààãäñàí ºðººíèé òàëáàé íü 600 ì2-ãààñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. 0.75 öàãèéí ãàë òýñâýðëýöòýé êàáåëèéí áàéãóóëàìæ, õàìàð (õàíàíöàð)-ûí õààëãà íü 2.3.27-ä äóðüäñàí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õóâüä ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é, õàðèí áóñàä öàõèëãààí òîíîãëîëä ãàëûí òýñâýðëýö íü 0.6 öàã ¸ñòîé. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí õààëãà íü ãàäàãøàà îíîéäîã áóþó ¿éëäâýðëýëèéí Ã, Ä çýðýãëýëèéí áàéðëóó ãàðäàã áàéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæààñ ãàðàõ ãàðöíû òîî, ãàðàõ áàéðëàë íü òóõàéí òàâèãäàõ õýñãèéí áàéäëààð òîäîðõîéëîãäîõ áîëîâ÷ òýäãýýð íü 2-îîñ áàãàã¿é áàéíà. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí óðòûí äàãóó 25 ì-ýýñ èõã¿é çàéíä íýã ãàðö áàéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí õààëãà íü íÿãò, ººðºº õààãäàõ çàð÷èìòàé áàéâàë çîõèíî. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæààñ ãàðàõ õààëãà íü ãàäíààñàà îíãîéäîã, öîîæòîé; êàáåëèéí áàéãóóëàìæ òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é îíîéäîã áàéâàë çîõèíî. Áàéãóóëàìæèéí ºðºº õîîðîíäûí õààëãà íü îéðîëöîîõ ãàðöûí ÷èãëýëä îíãîéõ, òýäãýýðèéã õààëòòàé áàéðëàëä áàðüæ áàéõ îíüñîîð òîíîãëîãäñîí áàéâàë çîõèíî. Ýñòàêàä, ã¿¿ðýýð ºíãºð÷ áàéãàà êàáåëüä çîðèóëñàí îðîëòûí øàò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Îðîëòûí õîîðîíäîõ çàé íü 150 ì-ýýñ


114

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýñòàêàäûí õàæóó òàëààñ íü ò¿¿íèé îðîëò õ¿ðòëýõ çàé íü 25 ì-ýýñ èë¿¿ ãàð÷ áîëîõã¿é. Îðîëò á¿ðä õààëãà áàéõ áà êàáåëèéí àæ àõóéí ¿éë÷èëãýýòýé õîëáîãäîëã¿é ãàäíû õ¿í ýñòàêàäàä ÷ºëººòýé îðîõ áîëîìæã¿é áàéâàë çîõèíî. Õààëãà íü ººðºº õààãäàõ ò¿ãæýýòýé, äîòîîä òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é îíãîéõ çàð÷èìòàé áàéâàë çîõèíî. Êàáåëèéí ãàëåðåéä îðîëòóóäûí õîîðîíäîõ çàé íü 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé êàáåëü òàâèõ íºõöºëä 150 ì-ýýñ èõã¿é, òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëü òàâèõ áîë 120 ì-ýýñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàäíû çîðèóëàëòòàé êàáåëèéí ýñòàêàä, ãàëåðåéí áàðèëãûí äààöûí ¿íäñýí á¿òýýö íü ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é òºìºð áåòîí, ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,25 öàãààñ áàãàã¿é ãàí áàãàíà, õºíäºë çýðãýýñ á¿ðäýõ ¸ñòîé. Áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí äààöûí á¿òýýöèéí äýðãýä ãàäàà áàéðëàõ ýñòàêàä áà ãàëåðåéä òàâèãäàõ êàáåëèéí áàãöûí øàòàõ ¿åä ò¿¿íèé ìåõàíèê áºõáàò áóþó àþóëòàé õýâ-ãàæèëòàíä îðîõîîñ ñýðãèéëæ, ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 öàãààñ áàãàã¿é ìàòåðèàëààð õàìãààëàëò õèéæ ºãâºë çîõèíî. Êàáåëèéí ãàëåðåé íü ãàë ýñýðã¿¿öýõ, øàòäàãã¿é, 0.75 öàãààñ äîîøã¿é ãàëûí òýñâýðëýöòýé õàìàð õàíààð õýä õýäýí ºðºº, òàñëàãàä õóâààãäàíà. Ãàëåðåéí ºðººíèé óðò íü ò¿¿íä 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äëèéí êàáåëü òàâèõ áîë 150 ì-ýýñ èõã¿é, òîñ ä¿¿ðãýìýë êàáåëü áîë 120 ì-ýýñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàäíû çîðèóëàëòòàé êàáåëèéí ãàëåðåé íü õýñýã÷ëýí õààëòòàé áàéõ ó÷èð äýýðõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîõ àëáàã¿é. 2.3.55. Õîíãèë áà ñóâàãò òåõíîëîãèéí óñ, òîñ îðîõîîñ õàìãààëñàí àðãà õýìæýý àâàõààñ ãàäíà õºðñíèé áà áîðîîíû óñ çàéëóóëàõ íàëóó, í¿õ ãàðãàæ ºãíº. Øàëûã íü óñ öóãëóóëãûí áóþó áîðîîíû óñíû ñóâàã òàëðóó 0,5 %-îîñ áàãàã¿é íàëóó õèéæ ºãâºë çîõèíî. Ìºí õîíãèëèéí íýã ºðººíººñ íºãººä îðîõîä øàëíû ò¿âøèí õàðèëöàí àäèëã¿é, ºðãºëòèéí ºíöºã íü 15°Ñ-ààñ èõ áèø áîë íàëóó çàì (ïàíäóñ) õèéæ ºãíº. Õîíãèëèéí ºðºº, òàñëàãà õîîðîíä øàòòàé áàéãóóëàìæ õèéõèéã õîðèãëîíî. Áàéðíû ãàäíà õºðñíèé óñíààñ äýýø áàéðëàõ êàáåëèéí øóóäóóíû ¸ðîîëä íü óñ-ø¿¿ëòèéí çîðèóëàëòòàé 10-15 ñì õàéðãà áà ýëñ íÿãòðóóëàí ÷èãæèæ ºãºõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí õîíãèëä óñíû ò¿âøèíýýñ õàìààðóóëàí àæèëëàõ àâòîìàò àñààëãàòàé óñ-ø¿¿ð¿¿ëýõ ìåõàíèçì òóñãàõ íü ç¿éòýé. Àñààëòûí ìåõàíèçì, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü îíöãîé íîéòîí íºõöºëä àæèëëàõ ÷àäâàðòàé áàéâàë çîõèíî. Ýñòàêàä, îðîëòûí õýëáýðèéí ãàëåðåé íü íýã ò¿âøèíãýýñ íºãººä øèëæèõäýý ò¿âøèíèé ÿëãààòàé áîë 15 °-ààñ èõã¿é áîë íàëóó çàì õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Õàðèí 1:1 õàðüöààíû íàëóóòàé áîë øàò áàéõûã çºâøººðíº. 2.3.56. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, áàéðàíä òàâèõ êàáåëèéí ñóâàã áà äàâõàð øàë íü øàòäàãã¿é, àâàãääàã õàâòàíãààð òàãëàãäàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ìàøèíû áóþó ò¿¿íòýé èæèë òºñòýé òºðëèéí áàéðàíä ñóâãèéã áèðæãýð ãàí õàâòãàé, öàðñàí (ïàðêåò) øàëòàé óäèðäëàãûí ñàìáàðûí áàéðàíä ñóâãèéã äîîðîîñ íü àñáåñò áóþó àñáåñòûí çóóðìàãààð á¿ðñýí ïàðêåò á¿õèé ìîäîí õàâõàã áóþó òàãëàà õýðýãëýíý. Ñóâàã áà äàâõàð øàëíû äýýã¿¿ð òîíîãëîë çººõ, øèæ¿¿ëýõ àæèë õèèãäýíý ãýäãèèã òîîöîõ íü ç¿éòýé. Áàéðíû ãàäíà òàâèãäàõ êàáåëèéí ñóâàãíû àâäàã õàâòàí òàãëàà íü äýýã¿¿ðýý 0.3 ì-ýýñ äîîøã¿é çóçààíòàé øîðîîí ¿åýýð õó÷èãäñàí áàéâàë çîõèíî. Õàøëàãàòàé áàéðàíä êàáåëéèí àâàãäàõ õàâòàí äýýã¿¿ð øîðîîãîîð õó÷èëò õèéõ õýðýãã¿é. Òàãëààíû õàâòàí á¿ð íü ãàðààð ºðãºõ áàðèóëòàé õèéãäýõ áà 70 êã-ààñ äýýø æèíòýé áàéæ áîëîõã¿é. ªíäºð (èõ) õàëóóíòàé õàéëñàí ìåòàëë, øèíãýí àñãàðàõ áóþó êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðõ¿¿ëä õîðòîé ¿éë÷ëýëòýé áîäèñ á¿õèé ãàçàðò êàáåëèéí ñóâàã òàâèõ, ìºí êîëëåêòîð, õîíãèëûí íýýëõèé ãàðãàõûã òóñ òóñ õîðèãëîíî. Áàðèëãûí ãàäíà áàéðëàõ ãàçðûí äîîðõè õîíãèëûí äýýã¿¿ð 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé øîðîîãîîð õó÷èæ ºãºõ ¸ñòîé. Êàáåëèéã äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîéòîé õàìò áàéðëóóëàõàä õ¿ðâýë äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîéãîîñ êàáåëèéí áàéðëàëä ¿¿ñýõ àãààðûí íýìýëò õàëàëò íü æèëèéí àëü ÷ óëèðàëä +5°Ñ-ýýñ èõã¿é áàéõààð áîäîæ, õîîëîéí äóëààí äàìæóóëæ áàéãàà õýñýãò äóëààí òóñãààðëàãà áà àãààðæóóëàëò õèéõ ¸ñòîé. 2.3.57. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä êàáåëèéã àëü áîëîõîîð áàðèëãûí ñòàíäàðòûí á¿òýí óðòààð íü ñóíãàõ áà áàéðëóóëàõäàà äàðààõ àðãà õýìæýýã àâàõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: „ Õÿíàëòûí áà õîëáîîíû êàáåëèéã õ¿÷íèé êàáåëèéí äîð þìóó äýýð íü òàâüæ, õàìàð (õàíàíöàð)-ààð òóñãààðëàõ áà ò¿¿íèé ñàëáàðëàãà áà îãòëîëöëûã õ¿÷íèé êàáåëèéí äýýð áà äîîð íü õèéõ, „ Õÿíàëòûí êàáåëèéã 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéí çýðýãöýý òàâèõûã çºâøººðºõ, „ 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéã 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé êàáåëèéí äýýð òóñãàé õàìàð (õàíàíöàð) õýðýãëýæ áàéðëóóëàõ, „ Ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àæëûí áà áýëòãýë êàáåëü, 1-ð çýðãèéí õýðýãëýã÷èéí òýæýýëèéí êàáåëü çýðãèéã õîîðîíä íü õàìàð (õàíàíöàð)-ààð òóñãààðëàí, ººð ººð õýâòýý ò¿âøèíä áàéðëóóëàõ, „ Äýýð çààñàí 1, 3, 4-ä äóðüäñàí õàìàð (õàíàíöàð)-ûã ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,25 öàãààñ áàãàã¿é äààöòàé øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéõ, ã.ì. Àãààðûí áà ìåõàíèê õººñ áóþó óñàí ìàíàíöàðààð ø¿ðøèõ àâòîìàò ãàë óíòðààëãûã 1, 3, áà 4ä çààãäñàí íºõöºëä õàìàð (õàíàíöàð)-ûã õýðýãëýõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Ãàäíà òàâèãäàõ êàáåëèéí


115

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ýñòàêàä, ãàäíàõ õààëòòàé ãàëåðåéä äýýðõ õýñýã÷èëñýí òóñãààðëàõ õàøëàãà øààðäëàãàã¿é áîëíî. Õàðèëöàí íººöëºãäºõ õ¿÷íèé êàáåëü øóãàì íü õîîðîíäîî 600 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëàõ áîë ýñòàêàä (ã¿¿ðýíöýð)-àä àëñãàëòûã äààöûí á¿òýýö (ôåðì, õºíäºë)-èéí õî¸ð òàëààð íü õèéæ ºãºõ áà ãàëåðåéä áîë çºâõºí ºíãºðºõ (çºðºõ) òàëä õèéõ íü ç¿éòýé. 2.3.58. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä ãàë, ò¿éìðèéã èëð¿¿ëýõ, óíòðààõ àâòîìàò, ñóóðèí òºõººðºìæ àøèãëàõ øààðäëàãàòàéã òîäîðõîéëîõäîî ýðõ á¿õèé òóñãàé áàéãóóëëàãààð áàòëàãäñàí æóðàì, áàðèìò áè÷èãò ¿íäýñëýí òîãòîîíî. Íýýëõèé áà ñàëõèëóóëãûí õóäàã, óóðõàéí îðîëòîíä øóóä îéðõîí 25 ì-ýýñ äîîøèõ õ¿ðýýíä áîë ãàëûí êðàíò òàâüæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Êàáåëèéí ýñòàêàä áà ãàëåðåéä òýäãýýðèéí òýíõëýãýýñ õàìãèéí îéðõîí ãèäðàíò õ¿ðýõýä 100 ì-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõýýð òîîöîæ òîíîãëîõ íü ç¿éòýé. 2.3.59. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí êàáåëèéí îãòëîë íü 25 ìì2, ò¿¿íýýñ èõ áîë òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, õóÿãëààã¿é êàáåëèàñ áóñäûã íü êàáåëèéí òóëö (êîíñîë) á¿õèé òóñãàé õèéöýä ñóíãàæ ºãºõ ¸ñòîé. Òóãàëãàí á¿ðõ¿¿ëòýé, õóÿãëààã¿é, õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí êàáåëü, 16 ìì2 áà ò¿¿íýýñ áàãà îãòëîëòîé á¿õ òºðëèéí õóÿãëààã¿é, õ¿÷íèé êàáåëèéã òàâèóð áóþó (íýëýíõ¿é áèø áà íýëýíõ¿é) õàøëàãàíä òàâèíà. Êàáåëèéí ñóâãèéí ¸ðîîë 0,9 ì-ýýñ èõã¿é áîë êàáåëèéã ¸ðîîëä íü òàâèõ áà 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéí á¿ëýã, õÿíàëòûí êàáåëèéí á¿ëãèéí õîîðîíä 100 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ýñâýë ýíý á¿ëýã êºáåëèóäûí õîîðîíä ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,25 öàãààñ áàãàã¿é äààöòàé øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õàìàð (õàíàíöàð) õèéæ ºãíº. Òºðºë á¿ðèéí êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä êàáåëèéã òóñàä íü òàâèõàä áàéæ áîëîõ õàìãèéí áàãà çàéí õýìæýýã õ¿ñíýãò 2.3.1-ä ¿ç¿¿ëýâ. Ñóâàãò òàâüñàí õ¿÷íèé êàáåëèéã ýëñ, øîðîîãîîð áóëàõûã (7.1.52-ààñ áóñàä òîõèîëäîëä) õîðèãëîíî. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä ò¿¿íèé á¿òýýö áà êàáåëóóäèéí õîîðîíäîõ çàé, ºíãºðºëò (çºðºëò)-èéí ºíäºð, ºðãºí íü õ¿ñíýãò 2.3.1-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Íýã òàëûí áà õî¸ð òàëûí áàéðëàëòàé êàáåëèéí á¿òýýöýýñ õàìààðàí êàáåëèéí õîîðîíäîõ áîñîî çàé áàãàñàõàä õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëñýí çàéí õýìæýý íü íýâòðýõ áàéðëàëä 800 ìì õ¿ðòýë íàðèéñ÷, óðòûí 1 ì äóòàìä ºíäºð íü 1,5 ì õ¿ðòýë áóóð÷ áîëîõûã çºâøººðíº. Õ¿ñíýãò 2.3.1. Êàáåëèéã ñóíãàõ õàìãèéí áàãà çàé Çàé ªíäºðèéí õýìæýý Õî¸ð òàëûí áàéðëàëòàé áàéõ ¿åèéí á¿òýýöèéí õîîðîíäîõ õýâòýý çàé, (çºðºõ ºðãºí) Íýã òàëûí áàéðëàëòàé áàéõ ¿åèéí á¿òýýöýýñ õàíà õ¿ðòëýõ õýâòýý çàé, (çºðºõ ºðãºí) Õýâòýý á¿òýýöèéí1 õîîðîíäîõ áîñîî çàé: Õ¿÷íèé êàáåëü: 10 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé 20-35 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé 110 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé Õÿíàëòûí áà õîëáîîíû êàáåëü, 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé 3õ25 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé Áàéãóóëàìæèéí óðòûí äàãóóõ òóëãóóð á¿òýýö (êîíñóë)-èéí õîîðîíäîõ çàé, 35 êÂ õ¿ðòýëõ2 õ¿÷äýëòýé äàí (íýã) õ¿÷íèé êàáåëèéí õîîðîíäîõ õýâòýý áà áîñîî çàé Õÿíàëòûí áà õîëáîîíû êàáåëèéí õîîðîíäîõ õýâòýý çàé3 (êàáåëèéí óóðõàé äàõü êàáåëü) 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí êàáåëèéí õîîðîíäîõ õýâòýý çàé


116

Òàâèõ õàìãèéí áàãà õýìæýý, ìì Õîíãèë, ãàëåðåé, Êàáåëèéí ñóâàã áà äàâõàð, ýñòåêàäàä äàâõàð øàëàíä 1800 1200-ààñ èõã¿é 1000 0.6 ì õ¿ðòýë ã¿íä áîë 300; 0.6-ààñ 0.9 ì-èéí ã¿íä áîë 450; 0.9 ì-ýýñ äýýø áîë 600; 900 Äýýðõòýé èæèëõýí

200 250 300

150 200 250

100

100 800‟ 1000

Êàáåëèéí ãîë÷èéí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é Íîðì÷ëîãäîîã¿é 100

Êàáåëèéí ãîë÷èéí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1

-ºíãèéëòèéí àøèãòàé óðò íü êàáåëèéí òðàññûí øóëóóí õýñýãò 500 ìì-ýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. -êàáåëü íü 250 ìì-èéí òàëòàé ãóðâàëæìíä áàéðëàõ, 3 -¿¿íýýñ öîîíîãò áàéðëàõ áîë. 2

2.3.60. Õÿíàëòûí êàáåëèéã òàâèóðò áàãöààð íü, ìåòàëë õàéðöàãàíä îëîí ¿åýýð íü äàâõàðëàæ òàâèõäàà äàðààõ íºõöºëèéã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë, 1. áàãöûí ãàäààä äèàìåòð íü 100 ìì-ýýñ èõã¿é áàéõ, 2. íýã õàéðöàãàíä òàâèõ äàâõàð (¿å)-ûí ºíäºð íü 150 ìì-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ, 3. áàãö áà îëîí ¿åëýõ êàáåëü íü íýãýí òºðëèéí á¿ðýýñòýé áàéõ, 4. êàáåëèéã áàãöàä, ¿åëýëèéã õàéðöàãàíä, êàáåëèéí áàãöûã òàâèóðò áýõëýõäýý êàáåëèéí æèí áà áýõýëãýýíèé ¿éë÷ëýëýýð õýâ ãàæèëòàíä îðîõîîðã¿é áàéõ, 5. ãàëûí àþóëã¿éí ¿¿äíýýñ õàéðöàãíû äîòîð ãàë õÿçãààðëàõ á¿ñ õèéõ, (áîñîî õýñýãèéí 20 ìýýñ èõã¿é çàéíä áà íýâòðýõ çºðëºãºíä, õýâòýý õýñýãèéí õàìàð (õàíàöàð) íýâòëýõ õýñýãò õèéõ ã.ì.) 6. êàáåëèéí òðàññûí ÷èãëýë á¿ðò õàéðöàãíû íèéò áàãòààìæèéí 15 %-èàñ áàãàã¿é õýìæýýíèé áàãòààìæèéã íººöëºõ øààðäëàãûã òóñ òóñ ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Õ¿÷íèé êàáåëèéã áàãöààð íü áóþó îëîí ¿åýýð òàâèõûã õîðèãëîíî. 2.3.61. Ãàçðûí äîîðõè èíæåíåðèéí ñóâàãæóóëàëò èõòýé, çàé ìóóòàé õîòûí íºõöºëä êàáåëèéí õîíãèëûí ºíäºðèéã õ¿ñíýãò 2.3.1-ä ºãñºí õýìæýýíýýñ áàãàñãàí 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýíä õàãàñ ºíãºðºëò (çºðëºã) ìàÿãòàé õèéõäýý äàðààõ íºõöºëèéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë, êàáåëü øóãàìûí õ¿÷äýë íü 10 êÂ-îîñ èõã¿é áàéõ, õîíãèëèéí óðò íü 100 ì-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ, áóñàä íºõöºëä õîíãèëèéí òºãñãºëä ãàðàëò áà íýýëõèé áàéõ øààðäëàãàòàé ã.ì. áîëíî. Áóñàä õýìæýýã 2.3.1. õ¿ñíýãòýíä ºãñºíòýé õàðãàëçóóëàí ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. 2.3.62. Êàáåëèéí õóäãèéí ºíäºð íü 1,8 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áà õîðãîíû ºíäºðèéã íîðì÷ëîîã¿é áîëíî. Õîëáîëòûí òîãòîîëãûí áà õàãàñ áýõëýëòèéí ìóôòèéí õóäàã íü ìóôòèéã ãàðãàõã¿éãýýð óãñðàëò õèéõ áîëîìæòîé óóæèì òàâèó áàéâàë çîõèíî. Óñàí äîîðõ øèëæèëòèéí ýðãèéí õóäàã íü áýëòãýë êàáåëü, òîñîëãîîíû àïïàðàò áàéðëóóëàõ áîëîìæèéí õýìæýýòýé áàéâàë çîõèíî. Õàãàñ õóäàãò õºðñíèé áà áîðîîíû óñ öóãëóóëàõ í¿õ õèéæ ºãºõººñ ãàäíà øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë äýýðõ øààðäëàãûã ¿íäýñëýí óñ ø¿¿ð¿¿ëýõ áàéãóóëàìæ (2.3.55-èéã ¿çýõ) õèéæ ºãâºë çîõèíî. Êàáåëèéí õóäàã íü ìåòàëë øàòòàé áàéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí õóäàã äàõü êàáåëü áà õîëáîîñíû ìóôòèéã òàâèóð áóþó õàøëàãàí á¿òýýö äýýð íü áàéðëóóëíà. Êàáåëèéí õóäàã áà õîíãèëèéí íýýëõèé íü 650 ìì-ýýñ áàãàã¿é ãîë÷òîé, äóãóé õýëáýðòýé, äàâõàð ìåòàëë òàã áà õàâõàãààð òàãëàãäàíà. Òóõàéëáàë, äîîä õàâõàã íü ò¿ãæýýòýé õèéãäýõ áàéõ áà õîíãèë òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é îíãîéäîã áàéâàë çîõèíî. Äýýä òàã íü àâàõàä çîðèóëñàí áàðèóëòàé áàéõ ¸ñòîé. Áàéðíû äîòîð áîë äàâõàð òàã áà õàâõàã õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. 2.3.63. 6-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, õ¿÷íèé êàáåëèéí çàëãààñíû ìóôòèéã õîíãèë, äàâõàð, ñóâàãò òàâèõäàà ìóôòýíä ãàð÷ áîëîõ öàõèëãààí íýâòðýëò, ¿¿ñýõ ãàëûí áà òýñðýëòèéí àþóëûã áàéðàíä íü óñòãàõ ¿¿äíýýñ çààâàë òóñãàé õàìãààëàõ ãýð õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Ýñòàêàä, çàëãààñíû ìóôòèéí õóäàã, ñóâàã, õîðãîíîîñ áóñàä êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä åðäèéí áà õèéìýë ñàëõèëóóëãà õèéæ ºãºõäºº òóõàéí ºðºº, òàñëàãà á¿ð íü õàìààðàëã¿é ñàëõèëóóëãàòàé áàéõààð òóñãàõ íü ç¿éòýé. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí ñàëõèëóóëãûí òîîöîî íü îðæ áàéãàà áà ãàð÷ áàéãàà àãààðûí õîîðîíäîõ òåìïåðàòóðûí óíàëò íü +10°Ñ-ýýñ èõã¿é áàéõ çàð÷èìä ¿íäýñëýãäýíý. Ýíý òîõèîëäîëä õîíãèëèéí íàðèéñàõ áà ýðãýëòèéí òîéðóó õýñýã áîëîí áóñàä ãàçàðò øàòàìõàé õèé õóðèìòëàãäàõààñ çàéëñõèéõ ¸ñòîé. Ñàëõèëóóëãûí òîíîãëîë íü íîöîëò, øàòàëò ¿¿ñýõ íºõöºëä àãààðûí îðîëòûã õààõ, ºâëèéí ¿åä õîíãèë õºëäºõººñ ñýðãèéëýí õààëò (øèáåð), àâòîìàò õààëòûí àëü íýãèéã òàâèõ íü ç¿éòýé. Áàðèëãûí äîòîð êàáåëèéã òàâèõäàà òåõíîëîãèéí òîíîã òºõººðºìæéèí íºëººëºë áà õ¿ðýýëýõ îð÷èíû àãààðûí òåìïåðàòóðûí ºñºëòººð êàáåëüä õýò õàëàëò ¿¿ñýõýýñ çàéëñõèéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí çàëãààñíû ìóôòèéí õóäàã, ñóâàã, õîðãî áà íýýëòòýé ýñòàêàäààñ áóñàä êàáåëèéí áàéãóóëàìæèíä çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëýã áà áàãàæ, õýðýãñýëèéí òýæýýëèéí ñ¿ëæýý, öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãýýð òîíîãëîíî. Öàõèëãààí äóëààíû ñòàíöàä áàãàæ, õýðýãñýëèéí òýæýýëèéí ñ¿ëæýýã õèéõã¿é áàéæ áîëíî. 2.3.64. Êàáåëèéã êîëëåêòîð (öóãëóóðãà)-ò, òåõíîëîãèéí ãàëåðåé, ýñòàêàäàä òàâèõäàà “Óñàí õàíãàìæ, áîõèð óñ òàòóóðãûí ãàäíà øóãàì ñ¿ëæýý, ò¿¿íèé áàðèëãà áàéãóóëàìæ” ÁÍáÄ 3.05.04.90èéí øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîí ã¿éöýòãýíý. Êàáåëèéí ýñòàêàä áà ãàëåðåéãýýñ áàðèëãà, áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàéã õ¿ñíýãò 2.3.2-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 2.3.2 Êàáåëèéí ýñòàêàä áà ãàëåðåéãýýñ áàðèëãà, áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé, ì


117

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Áàðèëãà áàéãóóëàìæ

Íîðì÷ëîãäñîí çàé Õàìãèéí áàãà çàé, ì à. Çýðýãöýí òàâèãäàõ, õýâòýýãýýð Ñóóðèí (öóë áèò¿¿) õàíàòàé Ýñòàêàä, ãàëåðåéãààñ áàéøèí, Íîðì÷ëîãäîõã¿é áàðèëãà áàéãóóëàìæ áàéãóóëàìæèéí õàíà õ¿ðòýë Í¿õòýé õàíà á¿õèé áàðèëãà, Ýñòàêàä, ãàëåðåéãààñ áàéøèí, 2 áàéãóóëàìæ áàéãóóëàìæèéí õàíà õ¿ðòýë ¯éëäâýðèéí äîòîðõè Ýñòàêàä, ãàëåðåéí á¿òýýöýýñ Ãàëëåðåé áà íýâòðýëòòýé öàõèëãààíæààã¿é òºìºð çàì áàéãóóëàìæèéí õàìãèéí ýñòàêàäàä 1 ì, íýâòðýëòã¿é îéðòîõ îâîð õ¿ðòýë ýñòàêàäàä 3 ì ¯éëäâýðèéí äîòîðõè Ýñòàêàä, ãàëåðåéí 2 àâòîìàøèíû çàì, ãàëûí á¿òýýìæýýñ çàìûí õàøëàãàûí ãàðö ÷óëóó, çàìûí èðìýã õ¿ðòýë Òàòëàãàí (êàíàòàí) çàì Ýñòàêàä, ãàëåðåéí õèéöýýñ 1 õºäºëãººíò õýñãèéí îâîð õ¿ðòýë Ãàçðûí äýýã¿¿ðõ äàìæóóëàõ Ýñòàêàä, ãàëåðåéí õèéöýýñ 0.5 õîîëîé äàìæóóëàõ õîîëîé õàìãèéí îéðõîí õýñýã õ¿ðòýë Öàõèëãààí äàìæóóëàõ Ýñòàêàä, ãàëåðåéí (2.5.97 ¿çýõ) àãààðûí øóãàì á¿òýýìæýýñ øóãàìûí óòàñ õ¿ðòýë á. Îãòëîëöîëä òàâèãäàõ, áîñîîãîîð ¯éëäâýðèéí äîòîðõè Ýñòàêàä, ãàëåðåéí äîîä 5.6 öàõèëãààíæààã¿é òºìºð çàì ò¿âøèíýýñ ðåëüñèéí òîëãîé õ¿ðòýë ¯éëäâýðèéí äîòîðõ öàõèëãààíæñàí òºìºð çàì

¯éëäâýðèéí äîòîðõè àâòîìàøèíû çàì (ãàëûí ãàðö) Ãàçðûí äýýã¿¿ðõ äàìæóóëàõ õîîëîé Öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì Õîëáîîíû áà ðàäèîæóóëàëòûí àãààðûí øóãàì

Ýñòàêàä, ãàëåðåéí äîîä ò¿âøèíýýñ ðåëüñèéí òîëãîé (àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé äààöûí òðîñ áà óòàñíû õàìãèéí äýýä öýã õ¿ðòýë) õ¿ðòýë Ýñòàêàä, ãàëåðåéí äîîä ò¿âøèíýýñ çàìûí äàëàí áà ãàëûí ãàðö õ¿ðòýë Ýñòàêàä, ãàëåðåéí á¿òýýöýýñ äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ õàìãèéí îéðõîí õýñýã Ýñòàêàä, ãàëåðåéí á¿òýýöýýñ óòàñ õ¿ðòýë Ýñòàêàä, ãàëåðåéí á¿òýýöýýñ óòàñ õ¿ðòýë

7.1 (3.0)

4.5 0.5 (2.5.97 ¿çýõ) 1.5

Êàáåëèéí ýñòàêàä, ãàëåðåéã öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì, ¿éëäâýðèéí äîòîðõè àâòîìàøèíû áà òºìºð çàìòàé, ãàëûí ãàðö áà òðîñîí çàìòàé, õîëáîîíû áà ðàäèîíû àãààðûí øóãàìòàé, äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöóóëàõäàà 30°-ààñ áàãàã¿é ºíöºã ãàðãàæ ã¿éöýòãýõèéã çºâëºæ áàéíà. Ýñòàêàä, ãàëåðåéã òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä òàâèõäàà ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 7.1, ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä áîë 7.2 á¿ëãèèí çààëòûã ìºðäëºã áîëãîõ ¸ñòîé. Ýñòàêàä áà ãàëåðåéã ðàäèî áà õîëáîîíû àãààðûí øóãàìòàé çýðýãö¿¿ëýí òàâèõäàà ðàäèî-õîëáîîíû øóãàì, êàáåëü áà óòàñíû õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé íü êàáåëü øóãàìààñ ðàäèî-õîëáîîíû øóãàìàíä íºëººëºõ íºëººëëèéí òîîöîîíû ¿íäñýí äýýð ñîíãîæ àâíà. ¯éëäâýðèéí äýâñãýð íóòàãò õ¿í çîð÷èõã¿é õýñýãò áàéðëàõ êàáåëèéí ýñòàêàä áà ãàëåðåéí õàìãèéí áàãà ºíäºð íü ãàçðûí ãàäàðãóóãààñ êàáåëéèí õàìãèéí äîîä ýãíýý õ¿ðòëýõ çàéã 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿éãýýð áàéõ íºõöºëèéã õàíãàñàí òîîöîîíû ¿íäñýí äýýð àâàõ íü ç¿éòýé. Êàáåëü øóãàìûã ¿éëäâýðèéí áàéðàíä òàâèõ 2.3.65. Êàáåëü øóãàìûã ¿éëäâýðèéí áàéðàíä òàâèõäàà äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. ¯¿íä: „ Êàáåëèéã çàñâàð, ¿çëýã õèéõýä õÿëáàð áàéõ ¿¿äíýýñ èë áàéðëóóëíà. Ìàøèí ìåõàíèçì, òîíîãëîë, òýýâðèéí õýðýãñýë, à÷àà çººõ òàëáàéä áàéðëàñàí êàáåëü (õóÿãëàãäñàí áàéñàí ÷)-èéã 2.3.5-ûí øààðäëàãûã ¿íäýñ áîëãîí õàìãààëàëò õèéíý. Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

118

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 „ Êàáåëèéí õîîðîíäîõ çàéã õ¿ñíýãò 2.3.1-èéã ¿íäýñëýí àâíà. „ Çýðýãöýý òàâüñàí õ¿÷íèé êàáåëü, òºðºë á¿ðèéí äàìæóóëàõ õîîëîéí õîîðîíäîõ çàé íü 0,5 ìýýñ áàãàã¿é, øàòàìõàé øèíãýí äàìæóóëàõ õîîëîé áà õèéí õîîëîé õ¿ðòëýõ çàé íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Êàáåëü íü ¿¿íýýñ áàãà çàéíä îéðòîõ áóþó îãòëîëöîõ ¿åä îéðòîëòûí á¿õ íºõöºëä òàë á¿ðë¿¿ íü 0,5 ì çàéíä ìåõàíèê ãýìòýë (òºìºð õîîëîé, àðüñ ã.ì.)-ýýñ õàìãààëæ ºãºõººñ ãàäíà øààðäëàãàòàé áîë õýò õàëàëòààñ õàìãààëàõ íü ç¿éòýé. Íýâòðýëòýýð êàáåëèéã ºíãºðººõäºº øàëíààñ äýýø 1,8 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé óãñðàëòûã ã¿éöýòãýõ íü ç¿éòýé. „ Êàáåëèéã áîñîî õàâòãàéä õàëóóí øèíãýí á¿õèé òîñíû áà óñíû øóãàìíû äîîð áà äýýð çýðýãö¿¿ëýí òàâèõûã õîðèãëîíî. 2.3.66. Êàáåëèéã øàëàíä áà îëîí äàâõàð áàðèëãûí õîîðîíä òàâèõäàà ñóâàãò áóþó õîîëîéä ñ¿âëýæ ºãâºë çîõèíî. ¯ç¿¿ðëýëò, çàëãàëò íü íü ¿õë¿¿ò õîëáîëòòîé áàéõûã õîðèãëîíî. Êàáåëèéã áàðèëãûí äîòîð õàíà, õó÷èëò, õàìàð (õàíàíöàð)-ààð íýâòðýí ºíãºð¿¿ëýõäýý õîîëîé áà áýëäýö í¿õýíä óãñðàãäàõäàà õîîëîé, í¿õýíä ãàðñàí çàé çàâñàðûã øàòäàãã¿é, õÿëáàð óõàãäàõ ìàòåðèàëààð ñàéí ÷èãæèæ ºãâºë çîõèíî. Êàáåëèéã ñàëõèëóóëãûí ñóâàãò òàâèõ, øàòíû ãèøã¿¿ðýýð èë òàâèõûã òóñ òóñ õîðèãëîíî. Ãàí õîîëîéíä ñ¿âëýãäýõ äàí êàáåëèéã ýíýõ¿¿ òºðëèéí ñóâàãòàé îãòëîëöîõûã çºâøººðíº. Êàáåëü øóãàìûã óñàí äîîãóóð òàâèõ 2.3.67. Êàáåëü øóãàì íü ãîë, ãîðõè, ñóâàãòàé îãòëîëöîõ áîë èõýâ÷ëýí áàãà èäýãäñýí ¸ðîîëûí áà ýðãèéí õýñýãò òàâüæ ºãíº. Êàáåëèéã òîãòîíãè áèø àé ñàâ, ýðýãòýé ãîëîîð ãàðãàõäàà ¸ðîîëä íü ã¿í ñóóëãàõ, ¸ðîîëûã òýãøëýõ àñóóäëûã òóõàéí ãîëûí îð÷èíû áàéäàëòàé óÿëäóóëàí òºñëººð øèéäâýë çîõèíî. Ìºí ÷óëóóí äàëàí, àäèë òºñòýé ñààäûã òîéðóóëàõ áóþó øóóäóó ºíãºð¿¿ëýí õèéõ àðãà õýìæýý àâàõ íü ç¿éòýé. 2.3.68. Êàáåëü øóãàìûã ãîë, ãîðõè, ñóâàãòàé îãòëîëöóóëæ ãàðãàõäàà ýðãèéí îð÷èìîîð ã¿åõýí õýñýãò 1 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íä òàâèõ ¸ñòîé. Ãîë ãîðõè, ñóâãèéí ã¿íä òàâèãäàõ êàáåëèóäèéí õîîðîíäîõ çàé íü ãîëûí óñ íü 100 ì õ¿ðòýë ºðãºíòýé áîë 0,25 ì-ýýñ áàéãàã¿é áàéëãàõûã çºâëºæ áàéíà. Ãîëûí ¸ðîîëä òàâüñàí êàáåëèàñ äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ çàé íü õîîëîé áà êàáåëèéã òàâèõäàà ¸ðîîëä õèéãäýõ àæëûí õýìæýýíýýñ õàìààð÷ òºñëººð òîäîðõîéëîãäîõ áîëîâ÷ 50 ì-ààñ áàãàã¿é áàéíà. Ñàéæðóóëààã¿é (áýõëýëòã¿é) ýðýã õàâèéí ãàçàðò óñàí äîîãóóðõ êàáåëèéã òàâèõäàà 10 ì-ýýñ áàãàã¿é óðòûã íººöºíä àâàõ íü ç¿éòýé. Ñàéæðóóëñàí ýðýã õàâèéí ãàçàðò êàáåëèéã õîîëîéä ñ¿âëýæ òàâèõûã çºâøººðíº. Õàðèí êàáåëèéã óñàí äîîð õîîðîíä íü îãòëîëöóóëàõûã õîðèãëîíî. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êàáåëèéã óñàí äîîãóóð 3 áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîãîîð òàâèõäàà 3 êàáåëü á¿ðò íýã áýëòãýë êàáåëü òàòàõ ¸ñòîé. Êàáåëü øóãàìûã òóñãàé áàéãóóëàìæèíä òàâèõ 2.3.69. Êàáåëü øóãàìûã ÷óëóóí, òºìºðáåòîí, ìåòàëë ã¿¿ðýýð òàâèõäàà ã¿¿ðèèí ÿâãàí õ¿í çîð÷èõ õýñãèéí ñóâàãò êàáåëü á¿ðèèã øàòäàãã¿é õîîëîéä ñ¿âëýæ áàéðëóóëíà. Õîîëîéä áîðîîíû óñíààñ õàìãààëàëò õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Ìåòàëë áà òºìºð áåòîí ã¿¿ðýíä, ò¿¿íèé îðîëòûí õýñýãò àñáåñòîöåìåíò õîîëîé õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Á¿õ òºðëèéí ãàçðûí äîîðõ êàáåëèéã òºìºð áà òºìºð-áåòîíîí ã¿¿ðýýð ºíãºð¿¿ëýõäýý ã¿¿ðèéí ìåòàëë õýñãýýñ öàõèëãààí òóñãààðëàãà õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí á¿òýýöýýñ ãàçðûí õºðñºíä øèëæèõ õýñýãò ìºí àñáåñòîöåìåíò õîîëîé àøèãëàõûã çºâëºæ áàéíà. Ìåòàëë áà òºìºð áåòîí ã¿¿ðýýð ºíãºðºõ ãàçðûí äîîðõè á¿õ êàáåëèéã öàõèëãààíû õóâüä ã¿¿ðèéí ìåòàëë õýñãýýñ òóñãààðàõ ¸ñòîé. Ìîäîí áàéãóóëàìæ (ã¿¿ð, çîãñîîë, áóóõ òàâöàí)-ààð äàìæóóëàí êàáåëèéã òàâüæ ºíãºð¿¿ëýõäýý ãàí õîîëîéä ñ¿âëýæ ºãºõ ¸ñòîé. Ã¿¿ðèéí õèéöèéí òºãñãºë áà ã¿¿ðèéí òåìïåðàòóðûí çààäëààð êàáåëèéã òàâüæ ºíãºð¿¿ëýõäýý êàáåëüä ìåõàíèê õ¿÷ ¿¿ñýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ, õîëáîãäîõ àðãà õýìæýý àâñàí áàéõ ¸ñòîé. Çîãñîîë, áóóõ äàâöàí, õààëò äàëàíãààð êàáåëü øóãàìûã òàâèõäàà ãàçàðò óõñàí øóóäóó, ñóâàãò 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé õºðñíèé äîð òàâèíà. 2.3.70. Êàáåëèéã ìîäîí ã¿¿ð, ìîäîí îíãîöíû çîãñîîë çýðýã áàéãóóëàìæèíä òàâèõäàà ãàí õîîëîéä ñ¿âëýæ ºãºõ ¸ñòîé. Ìºí êàáåëèéã øîðîîí äàëàí, õààëò, çîãñîîëä øóóä õºðñºíä òàâèõ áà 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé øîðîîãîîð õó÷èõ íü ç¿éòýé.


119


2.4. 1 êÂ Õ¯ÐÒÝË Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÀÃÀÀÐÛÍ ØÓÃÀÌ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 2.4.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýãò á¿ðýýñã¿é (í¿öãýí) óòàñòàé 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì (ÖÄÀØ), ìºí øóãàìíààñ á¿ðýýñòýé, á¿ðýýñã¿é óòñààð ñàëààëãà àâàõ, îðóóëãà õèéõ õýñýã õàìààðàãäàíà. Òóñãàé ä¿ðýì, íîðìûí äàãóó áàðèõ (õîòûí öàõèëãààí òýýâðèéí øóãàì ã.ì.) àãààðûí øóãàìä ýíý ä¿ðýì õàìààðàõã¿é. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìä òàâèõ íýìýãäýë øààðäëàãûã 6.3 á¿ëýãò àâ÷ ¿çñýí òóë ìºðäºõ íü ç¿éòýé. Àãààðûí øóãàìûí îðóóëãà, ãàðãàëãûí êàáåëü çàëãààñ áà ñàëáàðëàãûã 2.3 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûí äàãóó õèéíý. 2.4.2. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé ÖÄÀØ ãýäýã íü òóëãóóð, ýñâýë áàðèëãà, èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæèíä (ã¿¿ð, çàìûí ãàðö ã.ì) áàéãàà áàãàíà, òóëààñ çýðýãò òóñãààðëàâ÷ áà àðìàòóðûí òóñëàìæòàéãààð áýõýëñýí àãààðò èë áàéðëàõ óòñààð öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã äàìæóóëæ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ þì. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðààñ (áàðèëãûí) îðóóëãà õ¿ðòýëõ õýñãèéã øóãàìûí ñàëáàðëàãà, ñàëàà ãýíý. 2.4.3. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü òàñðààã¿é åðäèéí áàéäëûã ò¿¿íèé àæëûí õýâèéí ãîðèì, àëü íýã óòàñ íü òàñàðñàí áàéäëûã àâààðèéí ãîðèì ãýæ íýðëýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 2.4.4. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíû ìåõàíèê òîîöîîã çºâøººðºãäºõ õ¿÷äëèéí àðãààð, òóñãààðëàãà áà àðìàòóðûí òîîöîîã ýâäëýõ à÷ààëëûí àðãààð õèéíý. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð áà ñóóðèéí òîîöîîã òºëºâ, áàéäëûí òîîöîîíû äýýä õÿçãààðûí àðãààð ÁÍáÄ-ä çààñíû äàãóó õèéíý. Íîðìàòèâ à÷ààëëûã ýíý ä¿ðìýíä çààñíààð òîäîðõîéëíî. 2.4.5. Àãààðûí øóãàìûã õîò, ñóóðèíãèéí åðºíõèé òºëºâëºãººíèé äàãóó òýýâðèéí õýðýãñýëýýð çîð÷èõîä àþóë ó÷èðàõààð áîë (õàøàà, áàðèëãûí õààëãààð îðæ ãàðàõ, óíàà, õºñºã, õ¿í ÿâàõ) ò¿¿íýýñ õàìãààëæ ºãºõ ¸ñòîé. Óíàà, õºñãººð äàéð÷ áîëçîøã¿é (çàìûí óóëçóóð, ãàðö ã.ì) òóëãóóðûã õàìãààëâàë çîõèíî. Øóãàìûí òóëãóóðò ãàçðààñ äýýø 2.5-3,0 ì-èéí ºíäºðò òóõàéí òóëãóóðûí äóãààð, áàðüñàí îí, õîëáîîíû êàáåëü øóãàì õ¿ðòýëõ çàéã òýìäýãëýæ (õîëáîîíû êàáåëü õ¿ðòýëõ çàéã àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ºíäðèéí õàãàñààñ áàãà çàéíä òýìäýãëýõ) ºãíº. 2.4.6. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðò áàéãàà òºìºð, ìåòàëë õèéö, áîîëòûí óòàñ (áàíäàæ) çýðãèéã çýâðýëòýýñ õàìãààëæ ºãâºë çîõèíî. Òîîöîîíû öàã óóðûí íºõöºë 2.4.7. Àãààðûí øóãàì (ÀØ)-ûí òîîöîîíä öàã óóðûí íºõöºëèéã òóñãàõäàà Ìîíãîë óëñûí öàãóóðûí ìóæëàëûí çóðàã áà îðîí íóòãèéí ñàëõèíû õ¿÷, ìºñæèëòèéí õýìæýýãýýð ãàðãàñàí á¿ñ÷ëýëèéí çóðãèéã áàðèìòëàí àâàõ ¸ñòîé (Õàâñðàëò 2, 3, 4). Îðîí íóòãèéí ñàëõèíû õ¿÷, ìºñæèëòûí íîðìàòèâ õýìæýýã øóãàìûí óòàñ íü 12 ì õ¿ðòýëõ ºíäºðò áàéðëàõ íºõöºëä 5 æèëä 1 óäààãèéí äàâòàãäàõ ¿ç¿¿ëýëòèéã (2.5.18 áà 2.5.21-èéã ¿çýõ) áàðèìòëàí àâàõ ¸ñòîé. Õºíäëºíãèéí ñàëõèíààñ õàëõàëàãäñàí (øèã¿¿ áàðèëãàæèëòòàé ñóóðèí ãàçàð, îéí ìàññèâ, áàéøèíãèéí äóíäàæ ºíäºðòýé òýíöýõ¿éö öýöýðëýãèéí ñóóëãàö áà àãààðûí øóãàìûí ºíäðèéí 2\3 -ààñ áàãàã¿é ºíäºðòýé ìîä, óóëûí õºíäèé, õàäàí öîõèî, õàâöàë çýðýã) ãàçàðò áàðèãäàõ àãààðûí øóãàìûí ñàëõèíû õóðäíû íîðìàòèâ õ¿÷èéã õ¿ñíýãò 2.4.1 (õàâñðàëò 2)-ýýñ àâíà. Õ¿ñíýãò 2.4.1. Õºíäëºí ñàëõèíû ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëàõ àãààðûí øóãàìûí òîîöîîíû ñàëõèíû íîðì÷ëîãäñîí õóðäíû ò¿ðö. Ñàëõèíû á¿ñ÷ëýë 1. Õîéò á¿ñ Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

Ñàëõèíû õóðäíû íàïîð, äàÍ/ì2 (êãñ/ì2) 15.7 (16) 120

Ñàëõèíû õóðä, ì/ñ 16

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2. Äóíä á¿ñ 3. ªìíºò á¿ñ

20.6 (21) 26.5 (27)

18 21

Óòàñíû ñàëõèíû à÷ààëëûã òîîöîõäîî ò¿¿íèé ÷èãëýëèéã øóãàìä 90 áàéõààð àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Òóëãóóðûí òîîöîîã õèéõäýý ò¿¿íä ¿éë÷èëæ áàéãàà ãàäíûí õ¿÷íèé õàìãèéí òîõèðîìæã¿é ãýæ ¿çýæ áàéãàà ñàëõèíû ÷èãëýëýýð ñîíãîæ àâíà. Óòñàíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õ¿÷èéã 2.3.20-ä çààñíû äàãóó òîäîðõîéëíî. Àãààðûí òåìïåðàòóðûí õàìãèéí èõ óòãûã öàã óóðûí æèíõýíý àæèãëàëòûí ºãºãäºëººð, áàãà óòãûã òàâàí æèëèéí õóãàöààíû 1 óäààãèéí äàâòàãäàëòààð àâàõ ¸ñòîé. Ýäãýýð öàã óóðûí òîîí óòãóóäûã 5.0-ààð íýìýãä¿¿ëýí àëü îéð òàë ðóó íü íàðèéâ÷ëàí õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 2.4.8. Àãààðûí øóãàìûí óòàñûã 2.4.9-ä çààñíû äàãóó ñàëõè, ìºñæèëòûí à÷ààëëûí (ÿíç á¿ðèéí) õóâèëáàðààñ õàìààðóóëàí öàã óóðûí íºõöëººñ õàìààðàõ õýâèéí ãîðèìä òîîöîîã õèéõ ¸ñòîé. Ìºñæèëòèéí õàíàíû çóçààíûã I á¿ñ, II á¿ñýä áîë 5 ìì, III á¿ñýä áîë 10 ìì ãýæ àâàõ íü ç¿éòýé. 2.4.9. Àãààðûí øóãàìûí òîîöîîíä öàã óóðûí íºõöºëèéí äàâõöàëûã äàðààõ áàéäëààð õàðèëöàí õîñëóóëæ àâàõ øàðäëàãàòàé. ¯¿íä: 1. Ñàëõèã¿é, ìºñæèëòã¿é, õàìãèéí èõ òåìïåðàòóðòàé áàéõ; 2. Ñàëõèã¿é, ìºñæèëòã¿é, õàìãèéí áàãà òåìïåðàòóðòàé áàéõ; 3. Óòàñ ìºñæèëòòýé, ñàëõèã¿é, -5 Ñ òåìïåðàòóðòàé áàéõ; 4. Ìºñæèëòã¿é, òåìïåðàòóð -5 Ñ áàéõàä íîðìàòèâ ñàëõèíû õ¿÷ (Qmax)-èéã (2.5.1. õ¿ñíýãòýýñ àâàõ) îðîëöóóëàí òîîöîîëîõ, 5. Ìºñæèëòòýé, òåìïåðàòóð -5 Ñ, ñàëõèíû õ¿÷ 0.25*Qmax (ñàëõèíû õóðä 0.5*Vmax) áàéõ; Ýíý íºõöºëä ìºñæèëò èõòýé îðîí íóòàãò ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö (íàïîð)-ûã 14,7 äàÍ/ì2 ‟ààñ äîîøã¿é áàéõààð àâíà. Æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóð íü -5 Ñ, ò¿¿íýýñ áàãà áàéäàã á¿ñ íóòàãò äýýðõ æàãñààëòûí 4, 5 äóãààðò áàéãàà òåìïåðàòóðûã -10 Ñ-ààð àâ÷ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Øóãàìûí óòàñûã áàðèëãà áàéãóóëàìæèíä îéðòîõ çàéã øàëãàõäàà ñàëõèíû íîðì÷ëîãäñîí õóðä áà õàìãèéí èõ òåìïåðàòóðûí òîîöîîã àøèãëàíà. Öàõèëãààíû óòàñ áà àðìàòóð 2.4.10. Àãààðûí øóãàìàíä íýã áà îëîí ñóäàëò (ìóøãèìàë) óòàñ õýðýãëýõ áà õàðèí ìóøãèìàë óòñûã çàäëàæ õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Óòàñíû áºõ áàòààñ õàìààðàí àãààðûí øóãàìä õýðýãëýõ õºíãºí öàãààí óòàñ 16 ìì2, ãàí ãîëòîé õºíãºí öàãààí áà áèìåòàë óòàñ 10ìì2, îëîí ñóäàëò (ìóøãèìàë) ãàí óòàñ 25 ìì2-ààñ áàãàã¿é áà äàí ãàí óòàñ õýðýãëýõ òîõèîëäîëä 4 ìì-ýýñ áàãàã¿é îãòëîëòîé áàéâàë çîõèíî. 5 ìì2-ýýñ äýýø äèàìåòðòýé äàí ãàí óòàñ áà 6.5 ìì2-ýýñ äýýø ãîë÷òîé íýã áèìåòàë óòàñ õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Àãààðûí øóãàìààñ ñàëààëæ îðóóëàõäàà óòàñíû ìàÿã, îãòëîëûã 2.4.2-ð õ¿ñíýãòýä çààñíû äàãóó òóñãààðëàãàòàé áà òóñãààðëàãàã¿é (í¿öãýí) óòàñ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Õ¿ñíýãò 2.4.2. Àãààðûí øóãàìààñ îðóóëãàíä ñàëáàðëàãà àâàõ óòàñíû õàìãèéí áàãà îãòëîë áà äèàìåòð Óòàñ:

Øóãàìûí àëñëàëò äàõü óòàñíû õàìãèéí áàãà îãòëîë áà äèàìåòð 4 ìì2 6 ìì2 3 ìì2 4 ìì2 2 16 ìì 16 ìì2

(Äààöûí) çýñ (ÀÂÒ-1,ÀÂÒ-2) Ãàí áà áèìåòàëë Õºíãºí öàãààí áà ò¿¿íèé õàéëø

Íýã äàâõàð áàðèëãà á¿õèé ä¿¿ðýãò àãààðûí øóãàìààñ ñàëààëàõ îðóóëãûí óòàñ íü öàã óóðûí íºõöëººñ õàìãààëàõ á¿ðýýñòýé áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìààñ àâñàí îðóóëãûí ñàëààëãûí óðò íü 25 ì-ýýñ èë¿¿ã¿é áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíû ôèçèê-ìåõàíèê ¿ç¿¿ëýëòèéã 2.5.7-ð õ¿ñíýãòýä õàðóóëàâ. 2.4.11. Óòàñíû áàòáºõèéí òîîöîîã (ãàäíààñ ¿éë÷ëýõ) õàìãèéí èõ ãàäíû à÷ààëàëä, ýñâýë ãàäíûí à÷ààëàëã¿é ¿åèéí õàìãèéí áàãà òåìïåðàòóðò ãýñýí 2 íºõöëººð õèéõ ¸ñòîé. Óòàñíû çºâøººðºãäºõ õ¿÷äýëèéí õýìæýýã 2.5.7-ð õ¿ñíýãòýä ¿ç¿¿ëýâ.


121

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.4.12. Óòàñûã çàëãàõäàà òóñãàé õîëáîëòûí õàâ÷ààðûí òóñëàìæòàéãààð øàõàæ, ýñâýë ãàãíàæ (õàëóóíààð) õîëáîõ ¸ñòîé. Äàí ñóäàëòàé óòàñûã òóëãàæ ãàãíàõûã çºâøººðºõã¿é, äàâõàðëàí ìóøãèæ çàëãààä ãàãíàõ íü ç¿éòýé. 2.4.13. Òàòëàãà, óíæèëòàíä áàéãàà óòàñíû õîëáîëòûí áºõ áàò íü òóõàéí óòàñíû áàòøèëûí õÿçãààðûí 90 %-èàñ äîîøã¿é áàéõ õýðýãòýé. Èæèë áèø õºíäëºí îãòëîëòîé, ººð òºðëèéí ìåòàëë óòàñûã çàëãàõäàà çºâõºí òóëãóóð äýýðõ øèëæèëòûí òóñãàé õàâ÷ààð õýðýãëýíý. Øèëæèëòèéí õàâ÷ààð áîëîí ò¿¿ãýýð õîëáîñîí óòàñíû õýñýãò òóõàéí óòàñíû æèíãýýð ¿¿ñýõ ìåõàíèê òàòàõ õ¿÷èéã òóðøèõ õýðýãã¿é. Óòñûã àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí òóñãààðëóóðò äàíãààð íü áýõëýõ ¸ñòîé (2.4.31, 2.4.34, 2.4.35 áà 2.4.41-ûã ¿çýõ). Óòàñûã øºðãºí (øòûð) òóñãààðëóóðò äàìæóóëàõ óòàñààð óÿõ áà òóñãàé õàâ÷ààðààð áýõýëæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìààñ îðóóëãàíä ñàëààëàõ óòñûã ¿õë¿¿ò (áºõ) áýõýëíý. Áýõýëãýýíèé äýãýý, øºðºã, øèëáýíèé áàòáºõèéí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü 2-îîñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Òóëãóóð äýýðõ óòàñíû áàéðëàë 2.4.14. Áàéãàëü, öàã àãààðûí íºõöºëººñ õàìààðàëã¿éãýýð àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðò ôàçíû óòàñóóäûã ÿíç á¿ðèéí áàéðøèëààð òàòàæ áîëíî. Íîéëûí (ãàëã¿é) óòñûã èõýâ÷ëýí ôàçíû óòàñíû äîîä òàëä íü áàéðëóóëáàë çîõèíî. Òóëãóóðò õàìòàä íü òàòàõ ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí óòàñûã ãîë òºëºâ àãààðûí øóãàìûí íîéëûí óòàñíû äýýä òàëä áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Òóëãóóðò òàâèãäàõ ãàë õàìãààëóóð áîëîí õàìãààëàõ, õýñýãëýõ (ñåêöëýõ) òîíîãëîëûã àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ äîîø áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. 2.4.15. Óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëò 1,2 ì õ¿ðòýë áàéõ íºõöºëä ººð õîîðîíäîî îéðòîõ, õ¿ðýëöýõýýñ ñýðãèéëæ òóëãóóð äýýðõ àëñëàëòàíä áàéõ óòàñíû õîîðîíäûí çàéã äîîðõ õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéëãàõ õýðýãòýé. ¯¿íä: à. Óòàñûã áîñîî áàéðëàëä áàéõàä óòàñíû õýâòýý øèëæèëò íü 20 ñì-ýýñ èõã¿é áàéõ áà ìºñæèëòèéí I, II, III á¿ñýä 40 ñì; á. Ìºñæèëòèéí á¿õ á¿ñýä óòàñíû áóñàä áàéðëàëä ñàëõèíû õóðä 18 ì/ñåê õ¿ðòýë áàéõ ¿åä -40 ñì, ìºí 18 ì/ñåê-ýýñ äýýø õóðäòàé áàéõ ¿åä -60 ñì. Õýðýâ óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëò 1,2 ì-ýýñ èë¿¿ áàéõ ¿åä äýýðõ çàé íü óòàñ õîîðîíäûí çàéí áîäèò óíæèëòûã 1,2 ì-ä õàðüöóóëñàí õàðüöààãààð òóñ òóñ íýìýãä¿¿ëæ ºãâºë çîõèíî. Íýã åðºíõèé òóëãóóð äýýð áàéðëàõ ººð àãààðûí øóãàìûí îãòëîëöîë áà àãààðûí øóãàìààñ ñàëáàðëàõ ¿åä ò¿¿íèé èæèë áèø ôàç õîîðîíäûí áîñîî çàé íü 10 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Îðóóëãûí òóñãààðëóóðûí õîîðîíäîõ òýíõëýãèéí äàãóóõ çàé íü 20 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ õýðýãòýé. 2.4.16. Òóëãóóð äýýð óòàñ áóóëãàõ ¿åä óòàñíû õîîðîíäîõ õýâòýý çàé íü 15 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Óòàñíààñ òóëãóóðûí ãàäðàãà, õºíäëºâ÷ (òðàâåðñ) áîëîí áóñàä õýñã¿¿ä õ¿ðòýëõ çàé 5 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ õýðýãòýé. Òóñãààðëàãà (òóñãààðëóóð) 2.4.17. Øºðãºí òóñãààðëóóðûí áàòøèëûí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü 2,5-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìíààñ àâñàí ñàëáàðëàãûí õýñýãò îëîí õ¿ç¿¿ò (íóãà÷ààò) áóþó ñóóðüòàé òóñãààðëóóð õýðýãëýíý. Íîéëûí óòàñ íü òóñãààðëóóð äýýð áýõëýãäýõ ¸ñòîé. Õýò õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëò áà ãàçàðäóóëãà 2.4.18. Òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä øóãàìûí òºìºð áåòîí òóëãóóð äýýðõ ôàçûí óòàñíû äýãýý, øèëáý, øºðºã áà òóëãóóðûí àðìàòóðûã ãàçàðäóóëñàí áàéõ õýðýãòýé. Ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü 50 Îì-îîñ èõã¿é áàéíà. Ãàçàðäóóëñàí ñààðìàã öýãòýé ñ¿ëæýýíä øóãàìûí òºìºð áåòîí òóëãóóð äýýðõè ôàçûí óòàñíû äýãýý, øèëáý áà òóëãóóðûí àðìàòóðûã øóãàìûí íîéëûí óòàñòàé õîëáîæ ºãíº. Ãàçàðäóóëãûí óòàñíû äèàìåòð íü 6 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Àòìîñôåðèéí õýò õ¿÷äëýýñ õàìãààëàõààð ãàçàðäóóëñàí áà ò¿¿í÷ëýí íîéëûí óòàñíû äàâòàí ãàçàðäóóëãà õèéãäñýíýýñ áóñàä òîõèîëäîëä ìîäîí òóëãóóð äýýðõ äýãýý, øºðºã, øèëáèéã ãàçàðäóóëàõ øààðäëàãàã¿é.


122

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.4.19. ¯éëäâýðèéí óòààíû ÿíäàí áîëîí áóñàä òºðëèéí ÿíäàí õîîëîé, ºíäºð ìîä, áàéøèí áàðèëãààð õàëõëàãäààã¿é íýãýýñ õî¸ð äàâõàð áàðèëãàòàé ñóóðèí ãàçðûí àãààðûí øóãàì íü àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëñàí ãàçàðäóóëãàòàé áàéõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãûí ýíý áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü 30 Îì-îîñ èõã¿é áàéõ áà òýäíèé õîîðîíäûí çàé íü æèëèéí àÿíãûí õóãàöàà 40 öàã õ¿ðòýë áàéâàë 200 ì-ýýñ èõã¿é, æèëèéí àÿíãûí õóãàöàà 40 öàãààñ èõ áàéâàë 100 ì òóñ òóñ áàéíà. ¯¿íýýñ ãàäíà ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéã äàðààõ áàéäëààð õèéæ ºãâºë çîõèíî. ¯¿íä: 1. õ¿í îëîíòîé ãàçàð (ñóðãóóëü, õ¿¿õäèéí àñðàìæ, öýöýðëýã ýìíýëãèéí áàéð ã.ì), àæ àõóéí ºðòºã ºíäºðòýé áàéøèí, áàðèëãàä (àãóóëàõ, ìàëûí õàøàà, çàñâàðûí ãàçàð) ñàëààëñàí îðóóëãà õèéõ øóãàìûí òóëãóóðò, 2. çýðãýëäýýõ õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãààñ àëñëàãäàõ õàìãèéí èõ çàé íü æèëèéí àÿíãûí õóãàöàà íü 10-40 öàãòàé á¿ñ íóòàãò 100 ì-ýýñ èõã¿é, àÿíãûí õóãàöàà 40 öàãààñ èõ á¿ñ íóòàãò 50 ì-ýýñ èõã¿é áàéõ áà îðóóëãûí ñàëáàðëàãà á¿õèé øóãàìûí ýöñèéí òóëãóóðò ãàçàðäóóëãà õèéæ ºãíº. Çààãäñàí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä ìîäîí òóëãóóðûí äýãýý, øºðºã, øèëáý, óëìààð òºìºð áåòîí òóëãóóðò äýýðõýýñ ãàäíà àðìàòóðûã íýìýæ õîëáîíî. Ãàçàðäóóëñàí ñààðìàã öýãòýé ñ¿ëæýýíä àÿíãàíû õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõäàà àëü áîëîõîîð íîéëûí (ãàëã¿é) óòñûã äàâòàí ãàçàðäóóëñàí áàéäëààð õéèõ õýðýãòýé. Äýýðõ 1, 2 ç¿éëä çààãäñàí òóëãóóðò âåíòèëü öàõèëóóð òàâèõ ãñòîé. Òóëãóóð áà øîí 2.4.20. Àãààðûí øóãàìàíä äîîð äóðäñàí õýëáýð, ìàÿãèéí òóëãóóð õýðýãëýíý. ¯¿íä: 1. Àãààðûí øóãàìûí òðàññûí øóëóóí õýñýãò òàâèõ çîðèóëàëòòàé çàâñðûí òóëãóóð. Ýäãýýð òóëãóóðò ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä øóãàìûí äàãóó ÷èãëýëä ¿¿ñýõ òàòàëòûí õ¿÷ ¿éë÷ëýõã¿é áàéõ ¸¸ñòîé. 2. Àãààðûí øóãàì áóñàä òºðºë á¿ðèéí áàéãóóëàìæòàé îãòëîëöîõ, ìºí óòàñíû ìàðê, òîî, õºíäëºí îãòëîë ººð÷ëºãäºõ õýñýãò òàâèãäàõ áýõýëãýýíèé àíêåð òóëãóóð. Ýäãýýð òóëãóóðò ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä øóãàìûí äàãóó ÷èãëýëòýé óòàñíû ÿíç á¿ðèéí òàòàëòûí æèíãýýñ ¿¿ñýõ õ¿÷ ¿éë÷èëíý. Àíêåð òóëãóóð íü áàòáºõ õàòóó õèéöòýé áàéõ ¸ñòîé.. 3. Àãààðûí øóãàìûí ÷èã ººð÷ëºãäºõ ¿åä õýðýãëýõ ýðãýëòèéí òóëãóóð. Ýíý òóëãóóð ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä çýðãýëäýýõ àëñëàëòûí õî¸ð òàëûí óòàñíû æèíãèéí ÷àíãààëòûã ººðòºº õ¿ëýýíý. 4. Òºãñãºëèéí (çàõûí) òóëãóóðûã øóãàìûí ýõëýë áà òºãñãºëä, ìºí êàáåëü çàëãààñààð õÿçãààðëàãäàõ õýñýãò òàâèíà. Èéì òóëãóóð íü àíêåð òóëãóóðò áàãòàõ áºãººä ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä øóãàìûí íýã òàëûí ÷àíãààëòûí õ¿÷èéã ººðòºº õ¿ëýýíý. 5. Àãààðûí øóãàìààñ ñàëáàðëàãà àâàõ çîðèóëàëòòàé ñàëààëãûí òóëãóóð. 6. Õî¸ð ÷èãëýëèéí øóãàì íýã òóëãóóð äýýð îãòëîëöîõ ¿åä õýðýãëýõ îãòëîëöëîëûí òóëãóóð. Ñàëààëãûí áîëîí îãòëîëöîëûí òóëãóóðûã äýýð íýðëýãäñýí òóëãóóðûí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðóóëíà. 2.4.21. Òóëãóóðóóä ººðèéí õýëáýð ìàÿãààñ õàìààðàõã¿éãýýð òóëààñòàé, òàòóóðãàòàé áàéæ áîëíî. Òàòóóðãûã ãàçàðò ñóóëãàñàí áýõýëãýý ýñâýë ÷óëóó, òîîñãî, òºìºð áåòîí áà òºìºð áàðèëãà áàéãóóëàìæèíä áýõýëæ áîëíî. Òàòóóðãà íü íýã áà îëîí óòàñòàé áàéæ áîëíî. Òàòóóðãûã òîîöîîíû äàãóó ñîíãîæ àâàõ áà áóñàä òàòóóðãûí îãòëîë íü 25 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëûí òàëáàéòàé áàéíà. Òóñãààðëàãäàõ ñààðìàã öýãòýé ñ¿ëæýýíèé òóëãóóðûí òàòóóðãûã áýõýëñýí äîîä öýãýýñ ãàçàð õ¿ðòýëõ çàé 2,5 ì-ýýñ áàãà áàéâàë ò¿¿íä 10 Îì-îîñ èõã¿é ýñýðã¿¿öýëòýé ãàçàðäóóëãà õèéõ, ýñâýë òàòóóðãûã øóãàìûí õ¿÷äýëä òîõèðñîí òàòëàãûí òóñãààðëàã÷ààð ãàçðààñ çààãëàæ ºãºõ õýðýãòýé. Ýíýõ¿¿ ÀØ-ûí õ¿÷äýëä òîõèðñîí òóñãààðëàã÷ûã ãàçðààñ 2,5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä áàéðëóóëíà. Ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé øóãàìûí òóëãóóðûí òàòóóðãûã íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñòàé õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. 2.4.22. Òóëãóóðûí õýëáýð ìàÿãààñ õàìààðàõã¿éãýýð øóãàìûí õýâèéí ãîðèìûí òîîöîîãîîð óòàñûã ìºñæèëòòýé, ìºñæèëòã¿é ¿åä òàñðàõã¿é áàéõ ìåõàíèê à÷ààëëûí òîîöîîã õèéñýí áàéíà. Òºãñãºëèéí áà ýðãýëòèéí òóëãóóðûí àëñëàëòûã õÿçãààðëàñàí õýìæýýíýýñ áàãà áàéõ òîîöîîíû ¿å äýõ ºíöãèéí áà òºãñãºëèéí òóëãóóð íü óòàñ ìºñæèëòã¿é, àãààðûí áàãà òåìïåðàòóð ñàëõèã¿é áàéõààð áîäîæ õèéâýë çîõèíî. Òîîöîîã äàðààõ ¿íäñýí à÷ààëàëûã á¿ðýí òîîöñîæ õèéâýë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Çàâñðûí òóëãóóðò - øóãàìûí óòàñ, òóëãóóðûí á¿òýýöýä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õýâòýý, õºíäëºí à÷ààëàë; Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

123

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2. Àíêåð òóëãóóðò - øóãàìûí óòàñ, òóëãóóðûí á¿òýýöýä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õýâòýý, õºíäëºí à÷ààëàë; çýðãýëäýýõ àëñëàëòûí óòàñíû òàòàëòûí æèíãèéí ÿëãàâàðààð ¿¿ñýõ äàãóó áà õýâòýý à÷ààëàë; Òóëãóóðò ¿éë÷ëýõ,óòàñíû äàãóó, õýâòýý à÷ààëëûã òîîöîîãîîð ñîíãîíî. Òóëãóóðò ¿éë÷ëýõ äàãóó, õýâòýý à÷ààëëûí õàìãèéí áàãà óòãûã àâàõäàà òóëãóóðò ¿éë÷èëæ áàéãàà óòàñíû íýã òàëðóó òàòàõ õàìãèéí èõ óòãûí 50 %-òàé òýíö¿¿ãýýð àâíà. 3. ªíöãèéí òóëãóóðò- ò¿¿íèé õºíäëºâ÷èéí äàãóó ¿éë÷ëýõ óòàñíû æèíãèéí òàòàëòààñ ¿¿ñýõ à÷ààëàëûí õýâòýý õºíäëºí óòãà, øóãàìûí óòàñ áà á¿òýýöýä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õýâòýý, õºíäëºí à÷ààëàë; 4. Òºãñãºë (çàõ)-èéí òóëãóóðò- óòàñíû íýã òàëûí òàòàëòààñ ¿¿ñýõ õýâòýý à÷ààëàë. 2.4.23. Àãààðûí øóãàìä òºìºð-áåòîí, ìîäîí, òºìºð-áåòîí õºëòýé ìîäîí, òºìºð òóëãóóðûã õýðýãëýæ áîëíî. Øóãàìûí ìîäîí òóëãóóðò áýëòãýëèéí 3-ààñ äîîøã¿é çýðýãëýëòýé, ÿëçðàëààñ õàìãààëæ áîëîâñðóóëñàí ãóàëèí õýðýãëýíý. Ìîäûã ÿëçðàëòààñ õàìãààëàõäàà ìºðäºæ áàéãàà ñòàíäàðòûí äàãóó ÿëçðàëûí ýñðýã óóñìàëä íýâ÷¿¿ëýõ çàìààð áýëòãýõ ¸ñòîé. Õàð ìîäûã ÿëçðàëûí ýñðýã õàìãààëàëòã¿é õýðýãëýæ áîëíî. Øîí (ãóàëèí)-ãèéí øóâòàí áàéäëûã óãààñàà íü ¿ç¿¿ðë¿¿ íü 1 ì óðòàä 8 ìì-ýýð íàðèéñ÷ áàéõààð òîîöîæ àâàõ íü ç¿éòýé. Òóëãóóðûí òîîöîîãîîð ñîíãîãäîõ ¿íäñýí ýëåìåíò (øîí, õºë, õºíäëºâ÷, òóëààñ) õèéõ çîðèóëàëòòàé ãóàëèíãèéí äýýä õýñýãòýý, íàðèéí ¿ç¿¿ðèéí äèàìåòð íü 14 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóëãóóðûí áóñàä ýëåìåíò, ò¿¿í÷ëýí áàéøèíãèéí îðóóëãûí ñàëáàðëàãûí òóëãóóðò õýðýãëýõ ãóàëèíãèéí íàðèéí òàëûí äèàìåòð íü 12 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 2.4.24. Òóëãóóðûã ãàçàðò ñóóëãàõ ã¿íèé õýìæýý áà òóëãóóðûã áýõëýõ àðãà íü ò¿¿íèé ºíäºð, áýõëýõ óòàñíû òîî, õºðñíèé áàéäàë áîëîí óõàæ ñóóëãàõ ãàçàð øîðîîíû àæëûí àðãààñ õàìààðíà. Øóãàìûí òðàññûí óñàíä àâòàãäàõ, òóóãäàõ õºðñíèé ýâäðýëòýé õýñýãò òóëãóóðûã ñóóëãàõäàà áýõýëãýý (õºðñ îâîîëæ äàðàõ, õó÷èõ) õèéíý. Îâîð (ãàáàðèò), îãòëîëöîë áà îéðòîëò 2.4.25. Àãààðûí øóãàì íü òºðºë á¿ðèéí áàéãóóëàìæ, õîò, ñóóðèí ãàçðûí ãóäàìæ, òàëáàéã ÿìàð ÷ ºíöãººð îãòëîí ãàð÷ áîëíî. ªíöãèéí õýìæýýã íîðì÷ëîõã¿é (2.4.31-èéã ¿çýõ). Øóãàìûí óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûí ¿åä ò¿¿íýýýñ ãàçàð õ¿ðòýëõ çàé íü ãóäàìæíû õ¿ì¿¿ñ çîð÷èõ õýñýãò 6 ìýýñ áàãàã¿é áàéíà. Óòàñíààñ ãàçàð õ¿ðòëýõ óíæèëòûí áîñîî çàéã õ¿ðýõýä áýðõøýýëòýé (äàâ÷óó) ãàçàð 3.5 ì, õ¿ð÷ áîëîõã¿é çýë¿¿ä ãàçàð (óóëûí íàëóó, õàä, õàäàí öîõèî)-ò 1 ì õ¿ðòýë áàãàñãàõûã çºâøººðíº. Òîì áèø õîò, ñóóðèí ãàçàðò ãóäàìæíû õ¿ì¿¿ñ çîð÷èõã¿é õýñãèéã îãòëîí ãàð÷ áàéãàà àãààðûí øóãàìíààñ îðóóëãûí ñàëáàð, ñàëààëãà àâàõäàà óòàñíààñ ãàçàð, ÿâãàí õ¿íèé çàì õ¿ðòýëõ çàéã 3.5 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. Õýðýâ ýíý çààëò áèåëýãäýõã¿é òîõèîëäîëä íýìýëò òóëãóóð áóþó áàðèëãà äýýð íýìýëò á¿òýýö õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. 2.4.26. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ ãàçàð áà óñíû ãàäàðãóó õ¿ðòýëõ çàéã ò¿¿í÷ëýí òºðºë á¿ðèéí áàéãóóëàìæ äýýã¿¿ð ºíãºðºõ ¿åèéí ò¿¿íèé (îáúåêòèéí) äýýä õýñãýýñ óòàñ õ¿ðòýëõ çàéã öàõèëãààí ã¿éäëèéí ¿éë÷ëýëýýð ¿¿ñýõ õàëàëòûã òîîöîõã¿éãýýð óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûã äîîðõ 2 õóâèëáàðûí àëü íýã áîëîìæòîéãîîð íü òîäîðõîéëîõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: Îð÷íû àãààðûí òåìïåðàòóð -5 Ñ, ñàëõèã¿é, óòàñ ìºñæèëòòýé áàéõ; Îð÷íû àãààðûí òåìïåðàòóð õàìãèéí ºíäºð, ñàëõèã¿é áàéõ. 2.4.27. Óòàñíààñ áàðèëãà, áàéøèí õ¿ðòëýõ õàìãèéí èõ õàçàéõ õýâòýý çàé íü òàãò, ñàðàâ÷ áà öîíõ õ¿ðòýë 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é, ñóóðèí õàíà õ¿ðòýë 1.0 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàìûã áàéøèí, áàðèëãà äýýã¿¿ð äàìíóóëæ òàòàõûã ãàãöõ¿¿ àãààðûí øóãàìààñ ñàëààëæ, îðóóëãà õèéõýýñ áóñàä (2.1.31-èéã ¿çýõ) íºõöºëä õîðèãëîíî. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðààñ ãàçàð äîîðõ (òàâüñàí) êàáåëü, äàìæóóëàõ õîîëîé áà ÿíç á¿ðèéí çîðèóëàëòòàé ãàçàð äýýðõ áîñîî (êîëîíîê) áàéãóóëàìæ õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé íü 2.4.3 -ð õ¿ñíýãòýä ¿ç¿¿ëñýíýýñ áàãàã¿é (2.4.33-èéã ¿çýõ) áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.4.3. Øóãàìûí òóëãóóðààñ ãàçàð äîîðõ êàáåëü, äàìæóóëàõ õîîëîé, ãàçàð äýýðõ áîñîî áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ õýâòýý, çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà çàé Îéðòîõ áàéãóóëàìæóóä - Óñ, õèé, óóð, äóëààí äàìæóóóëàõ øóãàì, ìºí àðèóòãàõ òàòóóðãà.


124

Çàé (ì) 1

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 - Ãàëûí äàðàëòòàé óñíû (ãèäðàíò) öýã, èíæåíåðèéí ñóâàãæèëòûí õóäàã, óñ ò¿ãýýõ öýã ã.ì. - Øàòàõóóí ò¿ãýýã¿¿ð - Òºðºë á¿ðèéí êàáåëü (õîëáîî, äîõèîëîë áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí êàáåëèàñ áóñàä) - Äýýðõòýé àäèë, ãýõäýý òóñãààðëàõ ãóóðñ, õîîëîéíä ñ¿âýëñýí êàáåëü

2 10 1 0.5

2.4.28. Óëèðëûí ÷àíàðòàé õºëääºã æèæèã ãîë, ñóâàãòàé îãòëîëöîõ ¿åä àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ óñíû äýýä ìàíäàë õ¿ðòëýõ çàé íü 2 ì-ýýñ äîîøã¿é, õàðèí ìºñ õ¿ðòëýõ çàé íü 6 ì-ýýñ äîîøã¿é áàéâàë çîõèíî. Îé áà òàðèìàë óðãàìàë, ìîäîí äóíäóóð àãààðûí øóãàì ãàðàõàä òýäíèéã çààâàë ãóäàìëàí îãòëîõ øààðäëàãàã¿é. Òýãýõäýý óòàñíû èõ óíæèëò, ñàâàëòûí ¿åä óòàñíààñ ìîä, ñººã, áóò áóñàä óðãàìàë õ¿ðòýë 1 ì -ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéíà. 2.4.29. 1 êÂ-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì, 1 êÂ-ýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìòàé îãòëîëöîõ áîë 2.5.79-2.5.84-ä; çýðýãöýí òàâèãäàõ áîë 2.5.62-ä çààñàí øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîõ ¸ñòîé. 1 êÂ-îîñ äýýø áà äîîø õ¿÷äýëòýé øóãàìûí óòñûã íýã òóëãóóð äýýð áýõëýõ, ìºí íýã òóëãóóð äýýð îãòëîëöîõîä (2.5.80) -ä çààãäñàí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëñýí áàéõ õýðýãòýé. Äýýã¿¿ð íü ãàð÷ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí óòñûã øºðãºí òóñãààðëóóðò õî¸ðëîñîí (äàâõàð) áýõýëãýý õèéõ ¸ñòîé. 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí îãòëîëöëûí àëñëàëò äàõü õî¸ð òàëûí òóëãóóðûí óòàñ áýõëýõ àðìàòóð, ëîíõíû äýãýý, øèëáý, øºðºã áîëîí õî¸ð øóãàìûí óòñûã íýã äîð áýõëýõ òóëãóóðûã çààâàë ãàçàðäóóëñàí áàéíà. Ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 30 Oì-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2.4.30. 1 êÂ -îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì ººð õîîðîíäîî îãòëîëöîõîä çîðèóëàëòûí îãòëîëöëûí òóëãóóðûã àøèãëàõ áà ìºí àëñëàëòûí äóíä îãòëîëöîõûã çºâøººðíº. Îãòëîëöñîí ÀØûí îéðòîæ áàéãàà óòàñíû áîñîî çàé íü îð÷íû äóëààíû õýì 15 Ñ, ñàëõèã¿é áàéõàä 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàì ººð õîîðîíäîî îãòëîëöîæ áàéãàà õýñýãò àíêåð áà çàâñàðûí òóëãóóð õýðýãëýæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìóóä àëñëàëòàíäàà îãòëîëöîæ áàéâàë îãòëîëöëûí öýãèéã äýýã¿¿ð íü ºíãºð÷ áàéãàà øóãàìûí òóëãóóðò íü àëü áîëîõ îéðõîí áàéõààð ñîíãîíî. Ãýõäýý îãòëîëöîæ áàéãàà øóãàìûí óòàñíààñ îãòëîõ ãýæ áàéãàà øóãàìûí òóëãóóð õ¿ðòýëõ õàìãèéí îéðõîí õýâòýý çàé íü 2 ìýýñ áàãàã¿é áàéíà. 2.4.31. Àãààðûí øóãàì íü õîëáîî-äîõèîëëûí øóãàì (ÕÄØ), ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí øóãàì (ÐÍØ)-òàé îãòëîëöîõäîî äîîðõ õóâèëáàðûí àëü íýãýýð íü õèéãäýõ ¸ñòîé. Õîëáîî, äîõèîëëûí øóãàìä ÿàì, àëáàí ãàçàð áà àæ àõóéí ãàçðóóäûí õîëáîî, äîõèîëîë, ìýäýýëëèéí øóãàìóóä õàìààðíà. Õîëáîîíû àãààðûí øóãàìûã çîðèóëàëòûí õóâüä àéìàã, õîò õîîðîíäûí õîëáîîíû øóãàì; õºäººãèéí õîëáîîíû øóãàì; ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàì, õîòûí õîëáîîíû øóãàì ãýæ àíãèëíà. Õîëáîîíû àãààðûí øóãàìóóäûã à÷ õîëáîãäëîîð íü äîîðõ çýðýãëýëä õóâààæ ¿çýõ ¸ñòîé.  1 -ð çýðýãëýëä àéìàã, õîò õîîðîíäûí õîëáîîíû øóãàì, òºìºð çàìûí õîëáîî,  2 -ð çýðýãëýëä àéìãèéí äîòîîä õîëáîîíû øóãàì,  3 -ð çýðýãëýëä õýðýãëýã÷äèéí õîëáîîíû øóãàì ã.ì. Ðàäèî ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí 360 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàì 1-ð çýðýãëýëä, 360 Â-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé ñàëáàð øóãàì, õýðýãëýã÷äèééí 15 áà 30 Â-ûí ñàëáàð øóãàìóóä 2-ð çýðýãëýëä îðíî. ¯¿íä: 1. Á¿ðýýñã¿é óòàñòàé àãààðûí øóãàì áîëîí á¿ðýýñòýé óòàñòàé õîëáîî-äîõèîëîë, ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé, 2. Á¿ðýýñã¿é óòàñòàé àãààðûí øóãàì áîëîí õîëáîî-äîõèîëîëûí áà ðàäèî íýâòð¿¿ëãèééí ãàçàðò áóëñàí, ýñâýë ä¿¿æèëñýí êàáåëü øóãàìòàé, 3. Á¿ðýýñã¿é, áàòáºõ óòàñòàé àãààðûí øóãàì áîëîí á¿ðýýñòýé, ìåõàíèê áàòáºõ ñàéòàé õîëáîî-äîõèîëîë, ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé, 4. Á¿ðýýñòýé óòàñòàé àãààðûí øóãàì áîëîí á¿ðýýñã¿é óòàñòàé õîëáîî, ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé. 5. Ãàçàð äîîðõè êàáåëüòýé (øèëæñýí) àãààðûí øóãàì áîëîí á¿ðýýñã¿é óòàñòàé õîëáîî, ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé. Àãààðûí øóãàìûã õîëáîî-äîõèîëîë, ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé àëü áîëîõîîð õºíäëºí (90 -ò îéðõîí) îãòëîëöóóëàõ õýðýãòýé. Äàâ÷óó ãàçàðò øóãàìóóä îãòëîëöîõ ºíöãèéã íîðì÷ëîõã¿é. Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

125

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.4.32. Àãààðûí øóãàì íü àëñëàëòàíäàà õîëáîî-äîõèîëëûí, ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîõîä àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ íºãºº øóãàìûí õàìãèéí îéðõîí ä¿¿æèí êàáåëü áóþó óòàñ õ¿ðòëýõ áîñîî çàé íü óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûí (ìºñæèëòòýé, ýñâýë àãààðûí õàëóóíä) ¿åä 1.25 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Íýã òóëãóóð äýýð îãòëîëöîõîä äýýðõ çàé íü 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ øóãàìûí óòàñ áóþó ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí ä¿¿æèí êàáåëü íü áîñîî òóëö (êðîíùòåéí)-ä áýõëýãäñýí áàéâàë äýýðõ çàéã òýðõ¿¿ øóãàìûí óòàñ áóþó ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí ä¿¿æèí êàáåëüòýé ÀØ-ûí òóëãóóðûí òàëä áàéãàà øóãàìíû óòàñíààñ òîîöîæ àâíà. 2.4.33. Àãààðûí øóãàìûí àëñëàëòàíäàà õîëáîîíû áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàì, ä¿¿æèí êàáåëüòýé îãòëîëöîõ õýñýã íü ÀØ-ûí òóëãóóðò àëü áîëîõ îéðõîí, òóëãóóðààñ 2 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéâàë çîõèíî. Á¿ðýýñã¿é óòàñòàé àãààðûí øóãàì íü, á¿ðýýñòýé óòàñòàé õîëáîîíû áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîõäîî äîîðõè øààðäëàãóóäûã õàíãàâàë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Àãààðûí øóãàìûí óòñûã õîëáîîíû øóãàìûí óòàñòàé çºâõºí àëñëàëòàíä îãòëîëöîõîîð õèéâýë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìûí óòñûã ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìûí óòàñòàé àëñëàëòàíä ÷, åðºíõèé òóëãóóðò ÷ îãòëîëöîõîîð õèéæ áîëíî. 2. Õîëáîîíû ãîë øóãàì, õºäººãèéí ñàëáàð øóãàìòàé îãòëîëöîõ àãààðûí øóãàìûí àëñëàëòàí äàõü õî¸ð çàõûí òóëãóóðûã áýõýëãýýíèé àíêåð ìàÿãààð õèéõ ¸ñòîé. Õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí áóñàä øóãàìóóäòàé àãààðûí øóãàìûí îãòëîëöîõ õýñýãò ñàéæðóóëñàí (ºíäºðñãºñºí) õºëòýé áóþó òóëààñòàé çàâñðûí òóëãóóð õýðýãëýæ áîëíî. 3. Îãòëîëöîõ õýñãèéí õîëáîî, ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìûí óòàñ íü ãàäíàõ öàã àãààðò òýñâýðòýé, 2 êÂ-îîñ áàãàã¿é õ¿÷äëýýð òóðøèãäñàí (ÏÑÁÀ, ÏÑÁÀÏ, ÏÐÑÏ ã.ì.), òóõàéí ãàçðûí öàã óóðûí õ¿íä íºõöºëä òàòàõ õ¿÷èéã äààõ áàòáºõèéí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü 1.5 -ààñ áàãàã¿é ¿ç¿¿ëýëò á¿õèé òóñãààðëóóòàé áàéõ ¸ñòîé. 4. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìûí óòàñíû äýýã¿¿ð ãàðíà. Àãààðûí øóãàìûí îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòûí õÿçãààðëàõ òóëãóóðò óòñûã äàâõàð áýõëýõ áóþó ¿õë¿¿ò óÿæ ºãºõ õýðýãòýé. Îíöãîé òîõèîëäîëä 380, 220 Â, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòñûã òóëãóóðò õîëáîîíû øóãàìûí äîîãóóð ãàðãàæ áîëíî. Ãýõäýý õîëáîîíû øóãàìûí îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòûí õî¸ð çàõûí òóëãóóðò óòñûã äàâõàð áýõëýõ íü ç¿éòýé. 5. Àãààðûí øóãàì áîëîí õîëáîî, ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòàíä òýäãýýð óòàñíû çàëãàëò õèéõèéã çºâøººðºõã¿é. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü îëîí ñóäàëò, ìóøãèìàë óòàñ áàéâàë ò¿¿íèé îãòëîë íü õºíãºí öàãààí óòñàíä 35 ìì2, ãàí ãîëòîé õºíãºí öàãààí óòñàíä 16 ìì2, çºâõºí ãàí óòñàíä 25 ìì2 -ààñ áàãàã¿é áàéõ õýðýãòýé. Õîò, õºäººãèéí ðàäèî, õîëáîîíû øóãàìûí õóâüä ò¿¿íèé óòàñíû òîî 10 áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéâàë ýíý ç¿éëä äóðüäñàí àãààðûí øóãàìòàé îãòëîëöîõ õóâèëáàðûã õýðýãëýæ áîëîõã¿é. 2.4.34. Àãààðûí øóãàìûí á¿ðýýñã¿é óòàñ íü õîëáîî áà ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí ãàçàð äîîðõ áóþó ä¿¿æèëñýí êàáåëü øóãàìòàé îãòëîëöîõîä äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàâàë çîõèíî. ¯¿íä: * Õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí ãàçðûí äîîðõ êàáåëèàñ àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãà (ýñâýë òºìºð áåòîí òóëãóóð õ¿ðòýë) õ¿ðòýëõ çàé, õ¿í îëíîîð îðøèí ñóóäàã ñóóðèí ãàçàðò 3 ì-ýýñ áàãàã¿é, õ¿íã¿é ñóóðèí áèø ãàçàðò 10 ì áàéíà. Õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí ãàçàð äîîðõè êàáåëèàñ àãààðûí øóãàìûí ãàçàðäóóëààã¿é ìîäîí òóëãóóð õ¿ðòýëõ çàé ñóóðèí ãàçàðò 2 ìýýñ áàãàã¿é, ñóóðèí áèø îðîí íóòàãò 5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ õýðýãòýé. Äàâ÷óó (çàé ìóóòàé) íºõöºëä ýíý çàé 2 ì-ýýñ áàãà áàéæ áîëîõ áîëîâ÷ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Ýíý òîõèîëäîëä êàáåëèéã ãàí õîîëîéä ñ¿âëýõ ýñâýë øâåëëåð áóþó áóëàí òºìðººð äàðæ õàìãààëàõ áà òóëãóóðààñ õî¸ð òèéøýý 3 ì-ýýñ áàãàã¿é óðòòàé õèéãäýíý. Õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí êàáåëèéí òðàññààñ õàìãèéí îéðîëöîî áàéãàà àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð õ¿ðòýë çàé íü àëü áîëîõ èõ áàéõ ¸ñòîé. * Àãààðûí øóãàìûí óòàñûã õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèééí ä¿¿æëýãäñýí êàáåëü øóãàìûí äýýã¿¿ð íü ãàðãàíà. * Õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí ä¿¿æèí êàáåëü øóãàìûí äýýã¿¿ð ºíãºð÷ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí àëñëàëòàíä óòàñíû çàëãààñ õèéõèéã çºâøººðºõã¿é. Õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí ä¿¿æèí êàáåëü øóãàìòàé îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòàíä ÀØ-ûí óòàñ íü îëîí ñóäàëòàé, ìóøãèìàë áàéõààñ ãàäíà îãòëîë íü õºíãºí öàãààí óòàñ áîë 35 ìì2, ãàí ãîëòîé õºíãºí öàãààí óòàñ áîë 16 ìì2, ãàí óòàñ áîë 25 ìì2 -ààñ òóñ òóñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. * Ä¿¿æèí êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðýýñ, êàáåëü ºëãºñºí õýöèéã îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòûí õÿçãààðëàõ òóëãóóðóóäàä ãàçàðäóóëæ ºãºõ ¸ñòîé. * Õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí êàáåëèéí òóëãóóðûí ñóóðèàñ àãààðûí øóãàìûí óòàñíû õàìãèéí îéðõîí ãàçàð (õýâòýý õàâòãàé)-ò áóóñàí òóñãàë õ¿ðòëýõ õýâòýý çàé íü àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ºíäðººñ áàãàã¿é áàéíà.


126

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì íü õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîõîä õýðýãëýõ äýýð äóðüäñàí õóâèëáàðóóäûã äîîðõè òîõèîëäîëä õýðýãëýõã¿é. ¯¿íä: * õýðýâ õîëáîîíû øóãàìä êàáåëèéí çàëãààñ õýðýãëýõ áîëáîë ò¿¿íä íýìýãäýë áàéðëóóëàõ, ýñâýë óðüä áàéðëóóëñàí õîëáîîíû øóãàìûí ºñãºõ ïóíêòèéã çººõ øàààðäëàãà ãàðâàë; * õýðýâ õîëáîîíû øóãàì äàõü êàáåëü çàëãààñûí íèéò óðò íü çºâøººðºõ õýìæýýíýýñ õýòýðâýë; 2.4.35. Àãààðûí øóãàì íü õîëáîî áîëîí ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîõäîî õî¸óëàà á¿ðýýñã¿é óòàñòàé áàéõ òîõèîëäîëä äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Àãààðûí øóãàì, õîëáîî áîëîí ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìòàé çºâõºí àëñëàëòàíä îãòëîëöîõîîð õèéíý. Àãààðûí øóãàì, õîëáîîíû õýðýãëýã÷äèéí áà ñàëàà øóãàìòàé îãòëîëöîõîä óòàñ õîîðîíäûí õ¿÷äýë íü 360 Â-îîñ õýòðýõã¿é òîõèîëäîëä àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðààð îãòëîëöóóëàõûã çºâøººðíº. 2. Îãòëîëöîæ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí àëñëàëòûí õî¸ð òàëä àíêåð òóëãóóð òàâüñàí áàéõ ¸ñòîé. 3. Õîëáîîíû øóãàìûí óòàñ íü òóõàéí îðîí íóòãèéí öàã óóðûí õàìãèéí õ¿íä íºõöºë (ìºñæèëò, õ¿éòðýëò) -ººð ñóíàëòûí áàò áºõèéí íººöèéí êîýôôèöèåíò ãàí áà ºíãºò ìåòàëë óòàñíû õóâüä 2.2 -îîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü õîëáîî áà ðàäèî íýòð¿¿ëýãèéí øóãàìûí óòàñíû äýýð áàéðëàíà. Îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòûí çàõûí õî¸ð òóëãóóð äýýð àãààðûí øóãàìûí óòàñûã õî¸ðëîñîí áýõýëãýý õèéæ ºãíº. 380/220 Â, ò¿¿íýýñ áàãà õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øîíòîé óòàñíû äîîãóóð ãàð÷ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä ðàäèîíû øóãàìûí óòàñûã àëñëàëòûí çàõûí õî¸ð øîí äýýð äàâõàð áýõëýõ õýðýãòýé. 5. Àãààðûí áà õîëáîî, ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìûí óòñûã îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòàíä çàëãàëò õèéõèéã çºâøººðºõã¿é. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü îëîí ñóäàëòàé (ìóøãèìàë) õºíãºí öàãààí áàéâàë 35 ìì2, õºíãºí öàãààí óòàñ ãàí ãîëòîé ýñâýë ãàí óòàñòàé áàéâàë 25 ìì2 -ààñ áàãàã¿é õºíäëºí îãòëîëòîé áàéíà. 2.4.36. Á¿ðýýñòýé óòàñòàé àãààðûí øóãàì íü á¿ðýýñã¿é óòàñòàé õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîõäîî äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: * Àãààðûí áà õîëáîîíû øóãàìûã çºâõºí óòàñíû àëñëàëòàíä îãòëîëöóóëíà. Àãààðûí áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìûã óòàñíû àëñëàëòàíä áóþó òóëãóóð äýýð îãòëîëöóóëáàë çîõèíî. * Àãààðûí øóãàì íü õîëáîîíû ãîë, îðîí íóòãèéí áà õºäººãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòûí õî¸ð òàëä àíêåð òóëãóóð òàâüæ ºãíº. Áóñàä õîëáîîíû áîëîí ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí øóãàìòàé îãòëîëöîõ á¿õ òîõèîëäîëä ÀØ-ûí òóëãóóðò õ¿÷èòãýñýí çàëãààñ (õºë), òóëààñ á¿õèé çàâñðûí òóëãóóð àøèãëàæ áîëíî. * Îãòëîëöîõ õýñýã äýõü àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü òóõàéí îðîí íóòãèéí õàìãèéí ìóó öàã óóðûí íºõöºëä ñóíãàëòûí áàòáºõèéí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü 1,5-ààñ áàãàã¿é áàéõ áà 2 êÂ-îîñ äîîøã¿é õ¿÷äëýýð òóðøèãäàõ öàã óóðûí íºõöºëèéã äààõ ÷àäâàðòàé òóñãààðëàãà á¿õèé áàéâàë çîõèíî. * Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü õîëáîî áà ðàäèî íýâòð¿¿ëýãèéí øóãàìûí óòàñíû äýýã¿¿ð ãàðíà. Îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòûí çàõûí õî¸ð òóëãóóðò àãààðûí øóãàìûí óòàñûã õî¸ðëîñîí áýõýëãýýòýé, ýñâýë ¿õë¿¿ò óÿæ ºãíº. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíû õ¿÷äýë íü 380/220 Â, ò¿¿íýýñ áàãà áîë äàìæóóëàõ óòàñ íü ðàäèîíû øóãàìûí øîíòîé óòàñíû äîîãóóð ãàð÷ áîëíî. Ãýõäýý ðàäèîãèéí øóãàìûí óòñûã îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòûí çàõûí øîí äýýð äàâõàð áýõëýõ õýðýãòýé. * Àãààðûí øóãàì, ò¿¿í÷ëýí õîëáîî, ðàäèîãèéí øóãàìûí îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòàíä íü óòàñûã çàëãàõûã çºâøººðºõã¿é. 2.4.37. Àãààðûí øóãàìûí ãàçðûí äîîðõè êàáåëü çàëãààñ íü á¿ðýýñã¿é óòàñ á¿õèé õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìòàé îãòëîëöîõ áîë äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîíî. ¯¿íä: * Àãààðûí øóãàìûí ãàçàð äîîðõè çàëãààñ êàáåëèàñ õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìûí òóëãóóð, ò¿¿íèé ãàçàðäóóëãà õ¿ðòýëõ çàé íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áà êàáåëèéã òóñãààðëàõ õîîëîéä ñ¿âëýæ òàâüñàí áàéâàë äýýðõ çàé íü 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. * Àãààðûí øóãàìûí êàáåëüòàé òóëãóóðûí ñóóðèàñ õîëáîîíû áà ðàäèîãèéí øóãàìûí õàìãèéí îéðõîí ãàçàð (õýâòýý õàâòãàé)-ò áóóñàí òóñãàë õ¿ðòëýõ õýâòýý çàé íü õîëáîîíû áà ðàäèîíýâòð¿¿ëãèéí øóãàìûí òóëãóóðûí ºíäðººñ áàãàã¿é áàéíà.


127

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.4.38. Àãààðûí øóãàì, õîëáîîíû áà ðàäèîãèéí àãààðûí øóãàìòàé îéðòîõ ¿åä òýäãýýðèéí çàõûí óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü õýâòýýãýýðýý 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áà äàâ÷óó, çàéã¿é íºõöºëä 1.5 ìýýñ áàãàã¿é áàéæ áîëíî. Áóñàä åðäèéí òîõèîëäîëä ýäãýýð øóãàìóóäûí õîîðîíäîõ çàé íü ÀØ, õîëáîîíû áà ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí õàìãèéí óðò òóëãóóðûí ºíäðººñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ðàäèî íýâòð¿¿ëýã, äàìæóóëàëòûí òºâ áîëîí õ¿ëýýí àâàõ òºâèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæ, àíòåéí áîëîí ðàäèî íýâòð¿¿ëýã õ¿ëýýí àâàõ îðîí íóòãèéí öýãèéí îéðîëöîî àãààðûí øóãàì ºíãºðºõ ¿åèéí îéðòîëòûí õýìæýýã òîäîðõîé òîãòîîæ ºãäºãã¿é. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ õîëáîîíû áà ðàäèîãèéí øóãàìûí óòàñ, òåëåâèçèéí êàáåëü áà ðàäèî àíòåéíààñ áóóëãàñàí îðóóëãà õ¿ðòýëõ çàé íü 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Ãýõäýý àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðààñ îðóóëãà õ¿ðòýëõ àëñëàëòûí óòàñ, àãààðûí øóãàìíààñ áàéøèí áàðèëãà ðóó îðóóëñàí óòàñ íü õîëáîîíû áà ðàäèîãèéí øóãàìààñ ñàëààëñàí îðóóëãûí óòàñòàé îãòëîëöîõã¿é áàéõààñ ãàäíà òýäãýýðèéí øóãàìûí óòàñíààñ äîîø áàéðëàæ áîëîõã¿é. 2.4.39. Àãààðûí áà õîëáîîíû øóãàìûí óòàñûã íýã òóëãóóðò áàéðëóóëàõûã çºâøººðºõã¿é. Øèíýýð áàðüæ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí óòàñûã ðàäèîãèéí øóãàìûí á¿ðýýñã¿é óòàñòàé íýã òóëãóóðò õàìò áàéðëóóëàõûã çºâøººðºõã¿é. Àãààðûí øóãàìûí óòàñûã ðàäèîíû øóãàìûí á¿ðýýñòýé óòàñòàé õàìò íýã òóëãóóðò õàìòàä íü ä¿¿æèëæ áîëíî. Ìºí ðàäèîãèéí øóãàìûí ºìíº àøèãëàæ áàéñàí á¿ðýýñã¿é óòñûã ñîëèõ, ºðãºòãºõ íºõöºëä íýã òóëãóóðò ºëãºæ áîëîõ áà äîîðõè øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. ¯¿íä: * Àãààðûí øóãàìûí õ¿÷äýë íü 380/ 220 Â-îîñ èõã¿é áàéõ; * Ðàäèîíû øóãàìûí óòàñ õîîðîíäûí õ¿÷äýë íü 360 Â-îîñ èõã¿é áàéõ; * Ðàäèîíû øóãàìûí äîîä óòàñíààñ ãàçàð õ¿ðòýëõ çàé, çýðýãöýý øóãàìûí óòàñ õîîðîíäûí çàé, øóãàìûí óòàñíû ººð õîîðîíäûí çàé íü áàòàëñàí ä¿ðýì, æóðàìòàé íèéöýæ áàéõ; * Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü ðàäèîãèéí øóãàìûí óòñàí äýýð áàéðëàõ áà äýýðõ øóãàìûí óòàñíààñ äîîä øóãàìûí óòàñ õ¿ðòëýõ çàé íü òóëãóóð äýýð 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é, àëñëàëòàíä 1.25 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Õýðýâ ðàäèîíû øóãàìûí óòàñ íü ºëãºö (êðîíøòåéí)-ºíä áýõëýãäñýí áàéâàë äýýðõ çàéã àãààðûí øóãàìûí ìºí òýð òàëûí äîîä óòàñíààñ òîîöíî. 2.4.40. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ, õîëáîîíû øóãàìûí êàáåëèéã íýã òóëãóóðò áàéðëóóëàõûã çºâøººðºõã¿é. Õàðèí 380/220 Â-îîñ èë¿¿ã¿é õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòñûã ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí êàáåëüòýé íýã åðºíõèé òóëãóóðò áàéðëóóëàõäàà ðàäèî-íýâòð¿¿ëãèéí òóñãààðëàãàòàé óòàñíû õóâüä 2.4.39-èéã ìºðäëºã áîëãîíî. Ìºí 380/220 Â-îîñ èë¿¿ã¿é õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòñûã òåëåìåõàíèêèéí õýëõýýíèé óòàñòàé íýã åðºíõèé òóëãóóðò áàéðëóóëàõäàà òýäãýýð íü íýã ýçýìøèã÷òýé, òåëåìåõàíèêèéí õýëõýýã òåëåôîí õîëáîîíû ñóâàãààð àøèãëààã¿é, 2.4.39-èéí çààëò òóñ òóñ áèåëýãäýæ áàéâàë õýðýãæ¿¿ëæ áîëíî. 2.4.41. Àãààðûí øóãàì íü òºìºð çàìòàé, ò¿¿í÷ëýí 1 áà 2 çýðýãëýëèéí àâòîìàøèíû çàìòàé îãòëîëöîõ áà çýðýãöýý òàâèãäàõ áîë 2.5.95, 2.5.101 çààëòûã ìºðäëºã áîëãîíî. Ìºí àãààðûí øóãàìä êàáåëü çàëãààñ àøèãëàí çàì îãòëîí ãàðãàæ áîëíî. Îðîí íóòãèéí ÷àíàðòàé (III, IV, V çýðýãëýëèéí) àâòîìàøèíû çàìûã õºíäëºí ãàðàõäàà óòàñíû óíæèëò õàìãèéí èõ áàéõ íºõöºëä àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ çàìûí çîð÷èõ õýñýã õ¿ðòëýõ áîñîî çàé íü 6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õ¿í îëíîîð ñóóðüøàõ ãàçðûí áà ¿éëäâýðèéí ãàçðûí íóòàã äýâñãýðèéí ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí àãààðûí øóãàì ñ¿ëæýýíä òàâèõ øààðäëàãûã á¿ëýã 6.3-ä îðóóëñàí áîëíî. Àãààðûí øóãàì íü àâòîìàøèíû çàìòàé îãòëîëöîõ áà îéðòîõ áîë øóãàìûí óòàñíààñ çàìûí òýìäýã, òýäãýýðèéí äààöûí õýöíèé óòàñ õ¿ðòýë 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìòàé îãòëîëöîõ õýñýãò äààöûí õýöèéã 10 Îì-îîñ áàãàã¿é ýñýðã¿¿öýëòýé ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæòàé õîëáîæ ºãâºë çîõèíî. Çàì îãòëîí ãàðàõ õóâèëáàðûã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿íäýñëýëèéí òîîöîîãîîð øèéäâýðëýíý. 2.4.42. Àãààðûí øóãàì íü òðîëëåéáóñíû àâàëöàà (êîíòàêòíàÿ)-íû óòàñ áà äààöûí õýöòýé îãòëîëöîõ áà îéðòîõ áîë äàðààõè øààðäëàãóóäûã áèåë¿¿ëýõ ¸ñòîé. ¯¿íä: * Àãààðûí øóãàì íü ä¿ðìèéí äàãóó àâàëöàà (òðîëëåéíû)-íû ñ¿ëæýý, òóëãóóðûí áàéãóóëàìæèéí ãàäíà áàéðëàõ ¸ñòîé. * ÀØ-ûí óòàñ íü àâàëöààíû óòàñíû äààöûí òðîñûí äýýã¿¿ð áàéðëàõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàìèéí óòàñ íü îëîí ñóäàëòàé (ìóøãèìàë) áàéõ áà îãòëîë íü õºíãºí öàãààí áîë -35 ìì2, ãàí áà ãàí-õºíãºí öàãààí áîë -16 ìì2 -ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíû çàëãààñûã øóãàìûí îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòàíä õèéõèéã õîðèãëîíî. * Õàìãèéí èõ óíæèëòòàé áàéõ ¿åèéí ÀØ-ûí óòàñíààñ òðîëåéáóñíû øóãàì á¿õèé ãóäàìæíû çîð÷èõ õýñýã õ¿ðòëýõ çàé íü 10,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ýíý á¿õ òîõèîëäîëä àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ äààöûí õýö áóþó àâàëöààíû óòàñ õ¿ðòëýõ çàé íü 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé á¿ñýä áàéðëàõ àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð íü óòñûã äàâõàð áýõëýõ


128

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 çîðèóëàëòòàé àíêåð òóëãóóð áàéõ ¸ñòîé. ÀØ íü àâàëöààíû óòàñòàé îãòëîëöîõ áîë ýãö õºíäëºí ãàðàõûã õîðèãëîíî. * Òðîëëåéáóñíû øóãàìûí àâàëöààíû óòàñ, 380 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñòàé íýã åðºíõèé øîíä áàéðëóóëàõ áîë äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë, òðîëëåéáóñíû øóãàìûí òóëãóóð íü àãààðûí øóãàìûí óòñûã ç¿¿õýä õ¿ðýëöýõ¿éö ìåõàíèê áàòáºõòýé áàéõ, àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ àâàëöààíû óòàñ ºëãºõ äààöûí õýöíèé áýõýëãýý áà òóëö (êðîíøòåéí) õ¿ðòëýõ çàé íü 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ã.ì. Ýíõ¿¿ ç¿éëèéí øààðäëàãà íü ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí øóãàìàíä õàìààðàõã¿é. 2.4.43. Àãààðûí øóãàì íü êàíàòàí çàì, ãàçðûí äýýðõ ìåòàëë äàìæóóëàõ õîîëîé çýðýãòýé îãòëîëöîõ áóþó îéðòîõ áîë äàðààõè øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîíî. ¯¿íä: * Àãààðûí øóãàì íü êàíàòàí çàìûí äîîãóóð òàâèãäàõ áà äýýã¿¿ð íü òàâèõûã õîðèãëîíî. Êàíàòàí çàì íü äîîðîî ÀØ-ûí óòàñûã õÿçãààðëàõ ã¿¿ð áà ñàðààëæòàé áàéâàë çîõèíî. * ÀØ íü êàíàòàí çàìûí áîëîí ÀØ-ûí äàìæóóëàõ õîîëîéí äîîãóóð íü ãàðàõäàà øóãàìûí óòàñ íü òýäãýýðýýñ òîäîðõîé õýìæýýíä àëñëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë, óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòòàé ¿åä êàíàòàí çàìûí ã¿¿ðýã áà ñàðààëæ áóþó äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ çàé íü 1.0 ìåòðýýñ áàãàã¿é, óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòòàé áà øóãàìûí óòàñíû õàçàéëò èõòýé ¿åä êàíàòàí çàìûí á¿òýýö, áóþó äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ çàé íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ øààðäëàãàòàé. * ÀØ íü ò¿¿íèé äîîãóóð ºíãºð÷ áàéãàà äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîõ áîë øóãàìûí óòàñíààñ äàìæóóëàõ õîîëîéí ýëåìýíò õ¿ðòëýõ çàé íü óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûí ¿åä 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. * ÀØ íü êàíàòàí çàì, äàìæóóëàõ õîîëîéòîé çýðýãöýí òàâèãäàõ áîë øóãàìíû óòàñíààñ êàíàòàí çàì áà äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ õàìãèéí îéðòîõ õýâòýý çàé íü íýã òóëãóóðûí ºíäºðººñ áàãàã¿é, òðàññûí äàâ÷óó õýñýãò óòàñíû õàìãèéí èõ õàçàéëòûí ¿åä 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Øóãàìûí îãòëîëöîëûí àëñëàëòàíä äàìæóóëàõ õîîëîéí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îì-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2.4.44. Àãààðûí øóãàì íü ãàëûí áà òýñðýõ àþóëòàé òîíãîëîëä îéðòîõ áîë ò¿¿íä òàâèõ øààðäëàãûã 2.5.119-ä, íèñýõ áóóäëûí àýðîäðîìòîé îéðòîõ ¿åèéí øààðäëàãûã 2.5.120-ä òîäîðõîéëñîí áîëíî. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûã ñïîðòûí öîãöîëáîð, öýíãýëäýõ õ¿ðýýëýí, ñòàäèîí, ñóðãóóëü, çóñëàíãèéí èæ-á¿ðäìýë äýâñãýðò áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî.

2.5. 1 êÂ-ÎÎÑ ÄÝÝØ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÀÃÀÀÐÛÍ ØÓÃÀÌ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 2.5.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýãò 1 êÂ-îîñ 500 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé á¿ðýýñã¿é óòàñòàé öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì (ÖÄÀØ)-ûí çóðàã òºñºë õèéõ, áàðüæ áàéãóóëàõàä õàìààðàãäàíà. Òóñãàé ä¿ðýì, íîðì, çààâðûí äàãóó áàðèãäàõ öàõèëãààíæñàí òºìºð çàì, õîòûí öàõèëãààí òýýâðèéí øóãàì, àâòî-ãýðëýí äîõèîíû øóãàì íü öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìûí ýíýõ¿¿ ä¿ðýì õàìààðàõã¿é. Àãààðûí øóãàìûí îðóóëãà, ãàðãàëãûí êàáåëü çàëãààñûã 2.3 á¿ëýã áà 2.5.49 çààñíû äàãóó õèéâýë çîõèíî. 2.5.2. 1 êÂ-ààñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàì ãýäýã íü àãààðò èë òàâèãäàõ àðìàòóð, òóñãààðëóóðûí òóñëàìæòàéãààð òóëãóóðò áóþó èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæ (ã¿¿ð, çàìûí ãàðö ã.ì) äýýðõ øîí, òóëöàä áýõëýãäñýí (á¿ðýýñã¿é) óòñààð öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã äàìæóóëàõ çîðèóëàëòòàé áàéãóóëàìæ þì. ÖÄÀØ-ûí ýõëýë áà òºãñãºë ãýæ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øóãàìàí ïîðòàë (äààìàí) áóþó øóãàìàí îðóóëãûã, õàðèí ò¿¿íèé ñàëáàðëàãûí õóâüä ñàëáàðëàõ òóëãóóð áà øóãàìàí ïîðòàë áóþó õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øóãàìàí îðóóëãûã òóñ òóñ îéëãîõ íü ç¿éòýé. 2.5.3. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ, õýö òàñðààã¿é áàéõ ¿åèéí ò¿¿íèé òºëºâ-áàéäëûã àãààðûí øóãàìûí õýâèéí ãîðèì ãýíý. Àãààðûí øóãàìûí àâààðûí ãîðèì ãýäýã íü óòàñ, òðîñíû íýã íü áóþó õýñýã íü òàñàðñàí ¿åèéí òóõàéí òºëºâ-áàéäàë ãýæ îéëãîõ íü ç¿éòýé. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óãñðàëòûí ãîðèì ãýäýã íü òóëãóóð, øîí, óòàñ, õýöèéã òàòàõ, òóñãààðëóóð, àðìàòóðûã óãñðàõ ¿åèéí ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâáàéäàë ãýæ îéëãîõ íü ç¿éòýé. Øóãàìûí îâîð (ãàáàðèò)-ûí àëñëàëò (Lî) ãýæ øóãàìûí òóëãóóð òºãñ


129

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òýãø ãàäàðãóó äýýð áàéõ íºõöºëä óòàñíààñ ãàçàð õ¿ðòëýõ íîðì÷ëîãäñîí áîñîî õýìæýýãýýð òîäîðõîéëîãäîõ óðòûã íýðëýíý. Ñàëõèíû àëñëàëò (Lñ) ãýæ òóëãóóðààñ ä¿¿æëýýñòýé óòàñ, õýöýíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû äàðàëòûã õ¿ëýýí àâ÷ áàéãàà (õî¸ð) òóëãóóð á¿õèé àãààðûí øóãàìûí òóõàéí õýñãèéí óðòûã îéëãîõ íü ç¿éòýé. Óòàñ, õýöíèé æèíã õ¿ëýýí àâ÷ áàéãàà òóëãóóð á¿õèé àãààðûí øóãàìûí õýñãèéí óðòûã æèíãèéí àëñëàëò ãýíý. Îâîðûí àëãàñàë äàõü õàìãèéí èõ óíæèëòûã óòàñíû îâîðûí óíæèëò ãýíý. 2.5.4. Ñóóðèí ãàçàð ãýäýãò õîò, àéìãèéí òºâèéí äýâñãýð íóòàã, ò¿¿íèé òýëæ ºðãºæèõ (îéðûí àðâàí æèëä) õ¿ðýý, ìºí äàãóóë õîò, õîòûí íîãîîí á¿ñ¿¿ä, àìðàëò ñóâèëëûí ãàçàð, õîò ìàÿãèéí ñóóðèí á¿õèé äýâñãýð íóòàã õàìààðàãäàíà. Ýçã¿é (ñóóðüøèëã¿é) ãàçàð ãýæ õ¿ì¿¿ñ ñóóðüøèí àìüäàðàõ ñóóðèí ãàçàð, õ¿í õ¿ðýõýä áýðõøýýëòýé ãàçðààñ áóñàä óëñûí õºäººãèéí íýãäñýí ýäýëáýð ãàçðûã íýðëýíý. Ýíý ä¿ðýìä áàðèëãà áàéãóóëàìæ áàðèàã¿é áîëîâ÷ õ¿í áàéíãà àìüäàðäàã õºäºº îðîí íóòàã, òýýâðèéí õýðýãñýë, õºäºº àæ àõóéí ìàøèí òåõíèê ÿâàõ áîëîìæòîé ýäýëáýð ãàçàð, ìàëûí áýë÷ýýð, õàäëàíãèéí ãàçàð, íîãîîíû òàëáàé, öýöýðëýã áîëîí òàðóó áàéðëàëòàé, öººí òîîíû áóþó ò¿ð áàðèëãà áàéøèíòàé ãàçðûã ýçã¿é (ñóóðüøèëã¿é) ãàçàðò õàìààðóóëíà. Õ¿ðýõýä õýö¿¿ ãàçàð ãýæ òýýâðèéí õýðýãñýë, õºäºº àæ àõóéí ìàøèí òåõíèê õ¿ð÷ áîëîõã¿é (óóëûí òàãò, îðãèë, öºë) ãàçðûã îéëãîõ íü ç¿éòýé. Ä¿ðýìä áàðèëãàæñàí ãàçàð ãýæ õîò, òîñãîí áà õºäºº àæ àõóéí ñóóðèí ãàçàð, òýäãýýðèéí îäîî áàéãàà áàðèëãàæèëòòàé õèëëýõ, óëìààð õî¸ð òàëààñàà õºíäëºí ñàëõèíààñ õàìãààëàãäñàí àãààðûí øóãàìûí òàâèãäàõ äýâñãýð ãàçðûã õýëíý. Òîì ãîë, ìºðºí, ñóâàã çýðýã äóðûí óñàí îðîíçàéã îãòëîëöóóëàõäàà 50 ì áà ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðòýé òóëãóóð òàâèõ áà àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ºíäºðººñ õàìààðàëã¿éãýýð 700 ì-ýýñ äýýø àëñëàëòòàé òàòàãäàõ çàéëøã¿é øààðäëàãòàé áîë àëñûí (èõ) øèëæèëò ãýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 2.5.5. Àãààðûí øóãàì (ÀØ)-íû óòàñ áà õýöíèé ìåõàíèê òîîöîîã çºâøººðºãäºõ õ¿÷äëèéí àðãààð, õàðèí òóñãààðëóóð, àðìàòóðûí òîîöîîã ýâäëýõ à÷ààëëûí àðãààð õèéíý. Ýíýõ¿¿ õî¸ð àðãûí òîîöîîíû ¿íäýñ áîëîõ íîðìàòèâ à÷ààëëûã òîäîðõîéëîõ íºõöºëèéã ýíý ä¿ðìýíä çààñíû äàãóó àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. ÀØ-íû òóëãóóð áà ñóóðèéí òîîöîîã õÿçãààðûí òºëºâ-áàéäëûí òîîöîîíû àðãààð Áàðèëãàä õýðýãëýõ óóð àìüñãàë, ãåîäåçèéí ¿ç¿¿ëýëò, ÁÍáÄ.2.01.01.93 -ä çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýõ íü ç¿éòýé. Òîäîðõîé çàðèì òîõèîëäîëä áóñàä àðãûã õýðýãëýõ áîë çóðàã òºñëººð ¿íäýñëýõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàìûí áàðèëãûí õèéö, á¿òýýö (òóëãóóð, ñóóðü)-èéí òîîöîîíä àøèãëàãäàõ òîîöîîíû à÷ààëëûã òîäîðõîéëîõ çààëò, ÀØ-ûí òîîöîîíû òóñãàé íºõöºë, òîîöîîíû çàð÷èì, áà õýò à÷ààëëûí êîýôôèöèåíò íü ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí õàâñðàëòàíä ºãºãäñºí áîëíî. 2.5.6. 110-500 êÂ-ûí 100 êì-ýýñ èë¿¿ óðòòàé øóãàìàíä õ¿÷äýë, ã¿éäëèéí òýãøáóñûã õÿçãààðëàõ çîðèëãîîð óòàñíû íýã á¿ðýí ñýëãýëò (òðàíñïîçèö)-èéã õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Õî¸ð õýëõýýòýé àãààðûí øóãàìàíä ñýëãýëòèéí ñõåì íü àäèëõàí áàéíà. Ñýëãýëòèéí àëõàì íü õîëáîîíû øóãàìä íºëººëºõ íºõöºëººð íü ä¿ðýìä íîðì÷ëîõã¿é. 110-500 êÂ-ûí 100 êì-ýýñ áàãà óðòòàé õýä õýäýí õýñãýýñ á¿ðäýõ öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä ñýëãýëò á¿ð íü øóóä çàâñðûí äýä ºðòººí äýýð (øèí, òºãñãºëèéí òóëãóóð áà äýä ºðòººíèé ïîðòàë (äààìàí)-ûí õîîðîíäîõ àëñãàë äýýð, òºãñãºëèéí òóëãóóð äýýð) õèéãäýõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä ñýëãýëò íü ÿíç á¿ðèéí äàðààëàëòàé ôàç á¿õèé ÀØ-ûí õýñãèéí íèéëáýð óðò íü áàðàã òýíö¿¿ áàéõ íºõöºëä õýðýãæèíý. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä ÿíç á¿ðèéí äàðààëàëòàé ôàçòàé õýñã¿¿äèéí íèéëáýð óðò íü èæèëõýí áàéëãàõààð äýä ºðòººí äýýð ôàç ñýëãýëòèéã õèéõ íü ç¿éòýé. 2.5.7. Àãààðûí øóãàìûí çóðàã òºñºëä çàñâàð ¿éë÷èëãýý õèéõ, òóðøèæ, òîõèðóóëàõ, àõóéí ¿éë÷èëãýý ÿâóóëàõ çàñâàð-¿éëäâýðëýëèéí áààç (Ç¯Á), çàñâàð-àøèãëàëòûí öýã (ïóíêò) çýðãèéã àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé. Ç¯Á-ûã áàðèõ äàðààëàë, àæëûí áà òýýâðèéí ìåõàíèêæóóëàõ õýðýãñýëèéí õàíãàëò, òîî, õýëáýð ìàÿã, õîëáîîíû õýðýãñýë, àæèëëàõ õ¿ì¿¿ñèéí òîîã îäîî áàéãàà áà áàðèãäàõ øóãàì ñ¿ëæýýíèé õýìæýýã ¿íäýñëýí, îéðûí èðýýä¿éí õºãæëèéí õýòèéí òºëºâèéã òîîöîí, ýð÷èì õ¿÷íèé òóõàéí á¿ñ íóòãèéí õýìæýýãýýð òîîöñîí àøèãëàëò-çîõèîí áàéãóóëàëòûí åðºíõèé òºëºâëºãººã ¿íäýñëýâýë çîõèíî. Øààðäëàãàòàé áàðèëãà, áàéøèí, àæèë÷äûí òîîã òóõàéí øóãàì òóñ á¿ðä òºñëººð òîîöîõ íü ç¿éòýé. Áàðèãäàõ àãààðûí øóãàìûí äàÿëàëûí äàãóó õ¿ðýõýä õýö¿¿ ãàçàð, óóëûí òàãò, öºë ãàçàðò øóãàì-óãñðàëòûí òóñãàé öýã áàðèõ øààðäëàãàã¿é, õàðèí òºñëººð òîäîðõîéëîãäñîí äóëààöàõ öýã áàéâàë çîõèíî. 2.5.8. Çàñâàð-¿éëäâýðëýëèéí áààç íü æèëèéí àëü ÷ óëèðàëä àãààðûí øóãàìûí ÷èãëýëèéí äàãóó øààðäëàãàòàé ãàçðààð ÿâæ ÷àäàõ øóãàìûí çîðèóëàëòòàé òóñãàé ìàøèí, òýýâðèéí õýðýãñýë, òîõèðóóëãûí áàãàæ, ºðãºã÷, òîíîã òºõººðºìæ áà ìàòåðèàëûí àâààðûí áýëòãýë íººö, ìºí øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãàçàð áîëîí çàñâàðûí áàãòàéãàà õàðèëöàõ õî¸ð òàëûí ðàäèî áóþó óòñàí (¿¿ðýí)


130

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òåëåôîí õîëáîîãîîð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Øóãàìûí àâòîìàøèí, ººðºº ÿâàã÷ ìåõàíèçìóóä íü Ç¯Á áà øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãàçàðòàéãàà ÿðèõ õîëáîîíû òºõººðºãòýé (ðàäèî, óòñàí, ¿¿ðýí áà ºíäºð ¿åëçëýëèéí õîëáîî ã.ì) áàéâàë çîõèíî. Øóãàìûí òóñãàé öýã¿¿ä, øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãàçàð, Ç¯Á çýðýã íü ä¿ðìèéí äàãóó õîîðîíäîî õîëáîîíû íýã ë òºðëººð õîëáîãäîõîîð òîíîãëîãäîõ íü çîõèñòîé. 2.5.9. 110 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìàíä æèëèéí àëü ÷ óëèðàëä áîëîìæèò çàéíä áóþó øóãàìûí òðàññààñ 0,5 êì-ýýñ õîëã¿é çàéíä îéðòîõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. 110 êÂ-ààñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí òðàññûí äàãóó ÿâàõ, ò¿¿íä îéðòîõîä çîðèóëæ 2,5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºíòýé çóðâàñ ãàçðûí ìîä, ÷óëóó, áàðòààã öýâýðëýñýí áàéõ ¸ñòîé. Äàðààõ íºõöºëòýé ÀØ-ûí õýñýãò äýýðõ çààëò õàìààðàõã¿é áàéæ áîëíî. * Òðàññ (äàÿëàë) íü óíààãààð ÿâæ áîëîõã¿é, øàâàð íàìàãòàé áà ñîëáèöîë èõòýé çºðºõ áîëîìæã¿é ãàçàðò; Èéì íºõöºëä øóãàìûí òðàññûí äàãóó 0.4 ì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºíòýé ã¿¿ðýí ÿâãàí çàì áóþó 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºíòýé øîðîî àñãàí æèì ãàðãàõ õýðýãòýé. * Òðàññ íü áèò¿¿ öýöýðëýã, ò¿¿õ-äóðñãàëûí ¿íýò ãàçàð, òºìºð çàì áà ìàøèí çàìûã öàñíààñ õàìãààëàõ ñóóëãàö, õàøëàãàíä; 2.5.10. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûã ãîëûí ãîëäðèëûí ñàäðàãà, òýäãýýðèéí ñàëààíû óðñãàëûí ººð÷ëºëò, ýðãèéí íóðàíãèéí õýñýã, óñàíä àâòäàã ãàçàð, áîðîîíû áîëîí áóñàä óñ óðñàõ ãóó, æàëãàíààñ àëü áîëîõ õîë áàéðëóóëàõ õýðýãòýé. Äýýð äóðäñàí àþóëòàé ãàçðààñ ÀØ-ûí òóëãóóðûã õîëäóóëàõ áîëîìæã¿é ¿åä òóëãóóðûã ýâäðýëýýñ õàìãààëàõ (òóñãàé ñóóðü õèéõ, íàëóóãèéí áà ýðãèéí õàìãààëàëò, óñ çàéëóóëàõ ñóâàã òàòàõ, áóñàä áàéãóóëàìæ áàðèõ ã.ì.) àðãà õýìæýýã àâñàí áàéâàë çîõèíî. Áóë ÷óëóó, óðñãàë èõòýé, ãàçàðò òóëãóóð áàéðëóóëæ áîëîõã¿é. Öºí ò¿ðýëòèéí õàìãèéí èõ õàÿàëáàð, óñíû (¿åðèéí) èõ òºâøèíã 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 2 %- (50 æèëä 1 óäàà òîõèîëäîõ) ‟èéí; 330 êÂ, ò¿¿íýýñ äîîøèõ õ¿÷äýëòýé áîë 1 % (100 æèëä 1 óäàà)-èàð àâáàë çîõèíî. Îé ìîä, õóóðàé íàìàã, õýýð òàëûí ãàë ò¿éìýð ãàðàõ áîëîìæòîé ãàçðààð ìîäîí õºëòýé ÀØ ºíãºðºõ áîë òóëãóóð á¿ðèéí ýðãýí òîéðîíä 2 ì-èéí õ¿ðýýíä òàëáàéí ºâñ, áóòûã öýâýðëýæ, õèìèéí áîëîí áóñàä àðãààð óñòãàõ; òóëãóóð á¿ðèéí ýðãýí òîéðîí 2 ì-èéí õ¿ðýýíä 0,4 ì ã¿íòýé, 0,6 ì ºðãºíòýé ñóâàã (êàíàâ) óõàõ; ãàçðààñ òóëãóóðûí ìîäíû äîîä ¿ç¿¿ð õ¿ðòýë 1 ì -ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéõààð òºìºð-áåòîí õºë õýðýãëýõ çýðýã òóëãóóðûã ãàë ò¿éìðýýñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý àâñàí áàéõ ¸ñòîé. Îëîí æèëèéí öýâäýãòýé, ò¿éìýð (òàëûí) ãàð÷ áîëçîøã¿é ãàçàðò ÀØ-ûí òóëãóóðààñ ñóâàã õ¿ðòëýõ óðãàìàëûí õèìèéí áîëîâñðóóëàëò õèéãäýõ çîíû õýìæýýã 5 ì õ¿ðòýë èõýñãýæ àâíà. 110 ÊÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí ÀØ-ûí òóëãóóðûã ãàë ãàðàõ áîëîìæòîé õ¿ëýð, õóóðàé íàìàãòàé õºðñºíä áîñãîæ áîëîõã¿é. 2.5.11. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð äýýð 2,5 -ààñ 3 ìåòðèéí ºíäºðò äàðààõ áàéíãûí òýìäýã¿¿ä õèéãäýõ ¸ñòîé. ¯¿íä: * Òóëãóóðûí äóãààðûã øóãàìûí á¿õ òóëãóóð äýýð õèéâýë çîõèíî. * Àãààðûí øóãàìûí äóãààð áóþó òàíèõ òýìäýãèéã øóãàìûí òºãñãºëèéí òóëãóóðò; øóãàìààñ ñàëáàðëàæ áàéãàà ýõíèé òóëãóóðò, íýã õ¿÷äýëòýé øóãàìûí îãòëîëöîëûí õýñãèéí òóëãóóðò; òºìºð çàì áà àâòîìàøèíû çàìûã îãòîëæ áàéãàà àëñëàëòûã õÿçãààðëàõ (õî¸ð òàëûí) òóëãóóðò; ò¿¿í÷ëýí øóãàìûí òðàññûí äàãóó 200 ì-ýýñ áàãà çàéíä çýðýãöýí òàâèãäàõ (ïàðàëëåëü) øóãàìûí õýñãèéí á¿õ òóëãóóðò òóñ òóñ òàâèíà. Õî¸ð áà îëîí õýëõýýòýé øóãàìûí òóëãóóðûí õóâüä äýýðõýýñ ãàäíà õýëõýýã õàðãàëçàí òýìäýãëýñýí áàéõ ¸ñòîé. * Ôàçûí ºíãº ÿëãàõ òýìäýãèéã 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìûí òºãñãºëèéí òóëãóóð áà óòàñíû ñýëãýëò õèéãäýõ òóëãóóð, ìºí ÀØ-ààñ àâàõ ñàëáàðûí àíõíû òóëãóóðò; * Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ïëàêàòûã ñóóðèí ãàçðààð ºíãºð÷ áàéãàà á¿õ òóëãóóðò; * Àãààðûí øóãàìíû òóëãóóðààñ õîëáîîíû êàáåëü øóãàì õ¿ðòëýõ çàéã çààñàí òýìäýãëýýã õîëáîîíû êàáåëü õ¿ðòëýõ òóëãóóðûí ºíäºðèéí õàãàñààñ áàãà çàéíä òàâèãäàõ òóëãóóðò; * ÀØ-ûí õàìãààëàëòûí á¿ñèéí ºðãºí áà ÀØ-èéí ýçýìøèã÷èéí óòàñíû äóãààð çýðãèéã çààñàí ìýäýýëýõ òýìäýãèéã òóëãóóðò ã.ì. 2.5.12. Àãààðûí øóãàìûí ìåòàëë òóëãóóð áîëîí õºë, òºìºð áåòîí áà ìîäîí òóëãóóðûí á¿õ ìåòàëë òîíîãëîëûã çýâðýëòýýñ öàéðäàõ áóþó áóäàõ çàìààð õàìãààëñàí áàéâàë çîõèíî. Öýâýðëýõ, äýâñãýð áóäàã òàâèõ, áóäàõ àæèë íü ¿éëäâýðèéí íºõöºëä õèéãäñýí áàéâàë ¸ñòîé. Òðàññûí äàãóó ãýìòñýí õýñýãèéã äàõèí áóäàæ ºãíº. 2.5.13. Àýðîäðîìûí ýçýìøëèéí áà àãààðûí òðàññûí á¿ñýä òàâèãäàõ ÀØ-ûí òóëãóóð íü ººðèéíõýý áàéðëàë áóþó ºíäºðººðºº îíãîöíû íèñýëò, áóóëòàíä àýðîäðîìûí áà øóãàìàí ñààä


131

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 (áàðòàà) áîëîõîîðã¿é áàéâàë îíãîöíû íèñëýãèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð äîõèîëîõ ãýðýëò¿¿ëýã (ãýðëýí õîðèã) áà ºäðèéí áàéíãûí (áóäìàë) òýìäýãèéã äàðààõ íºõöºëòýé óÿëäóóëàí õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, * Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí õàìãèéí äýýä ¿ç¿¿ðò ãýðëýí õîðèã áàéõ áà ò¿¿íýýñ äîîøëîí 45 ì á¿ðò õèéãäýíý. Ãýðëèéí çàâñðûí òàøèíã á¿ðèéí õîîðîíäîõ çàé íü èæèëõýí áàéâàë çîõèíî. * ÀØ-ûí òóëãóóð íü õàìãèéíõàà äýýä öýãò áà äîîøîîãîî 45 ì á¿ðò ãýðëýí õîðèã õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Ãýðëýí (ãàëûí) çàâñàðûí òàøèëòûí õîîðîíäîõ çàé íü àäèëõàí áàéõ ¸ñòîé. * ÀØ-ûí òóëãóóðûí ãýðëýí õîðèãèéí ýãíýý á¿ðä, àëü ÷ ç¿ãýýñ ÿìàð ÷ ò¿âøèíä õàðàãäàæ áàéõààð òóëãóóðûí õî¸ð ÷èãëýëèéí ãàäíà òàëä áàéðëàõ, íýãýí çýðýã áóþó àëü íýã íü øàòñàí ¿åä íºãººõ íü àæèëëàõ áîëîìæòîé, ¿íäñýí ãàë (ãýðýë) àæëààñ ãàðñàí ¿åä áýëòãýë ãàëûã çàëãàõ íàéäâàðòàé àâòîìàò òºõººðºã á¿õèé 2-îîñ äîîøã¿é ãýðýë òàâüæ ºãâºë çîõèíî. * Õÿçãààðëàõ ãýðëýí õýðýãñýëèéã ò¿¿íèé á¿õ òàëààñ íü, òýíãýðýýñ õýâòýý òýíõëýãèéí 5 õ¿ðòýë õàðàõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. * Àýðîäðîì äàõü õÿçãààðëàõ ãýðëýí õýðýãñýë íü öàõèëãààí õàíãàìæèéí õóâüä I çýðýãëýëèéí õýðýãëýã÷ áîëíî. Òóõàéí áàéäëààñ õàìààðàí õÿçãààðëàõ ãýðýë (ãàë), äîõèîíû ãýðëèéí òýæýýë íü íýã øóãàìààð ºãºãäºæ áîëîõ áà ò¿¿íèé àæèëëàãàà íü íàéäâàðòàé áàéõ ¸ñòîé. * ¯éë÷èëãýýíèé çîõèñòîé, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõûí òóëä äîõèîíû ãýðýë (ãàë) áà òºõººðºìæ áàéðëàñàí ãàçàðò òàëáàé, ò¿¿íä ãàðàõ çîðèóëàëòòàé øàòûã õèéæ ºãíº. Ýíý çîðèëãîîð ÀØ-ûí òóëãóóðò áàéðëàõ õàøëàãàòàé òàëáàé, øàòûã àøèãëàæ áîëíî. * Îíãîöíû áóóäëûí á¿ñýä áàéðëàñàí íèñëýãèéã õÿçãààðëàõ ÀØ-ûí òóëãóóðûí äîõèîíû ãýðëèéí óäèðäëàãûã àãààðûí øóãàìûí ýçýìøèã÷ áà îíãîöíû áóóäëûí òºâ óäèðäàõ äèñïåò÷åðèéí áàéðíààñ ºãºãäñºí àæëûí ãîðèìûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Áàéíãûí äåæóð áàéõã¿é ãàçàðò áàéðëàõ ÀØ-ûí òóëãóóðûí äîõèîíû ãýðýë íü àâòîìàòààð àñ÷, óíòàðäàã, ýñâýë çàéëøã¿é ãýæ ¿çñýí íºõöºëä õîíîãèéí òóðøèä àñ÷ áàéõààð õèéãäýæ áîëíî. Àâòîìàò òºõººðºã àæèëëàõã¿é ¿åä õÿçãààðëàõ ãýðýë (ãàë)-ûã ãàðààð çàëãàõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çñýí áàéâàë çîõèíî. * Ãýðëýí õîðèã á¿õèé òóëãóóðò ºäðèéí òýìäýãëýãýý õèéõäýý øîíãèéí ºíäðººñ õàìààðóóëàí 6 ì õ¿ðòýë ºðãºíòýé óëààí (óëáàð), öàãààí õî¸ð ºíãº ãàðãàí áóäíà. Çóðâàñíû òîî íü ãóðàâààñ áàãàã¿é áàéõ áà ýõíèé, ýöñèéí çóðâàñûã óëààí (óëáàð)-ààð áóäàæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé. 2.5.14. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí ãýìòñýí ãàçðûã òîäîðõîéëîõ òóñãàé áàãàæèéã äýä ºðòººí äýýð òàâüñàí áàéâàë çîõèíî. Õàðèí 15 ìì áà äýýø çóçààí ìºñæèëòòýé á¿ñ íóòàãààð ÀØ äàéð÷ ºíãºðºõºä ò¿¿íèé ìºñæèëòèéã äîõèîëîõ, ìýäýýëýõ òºõººðºìæèéã òºñºëä àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé. 20 ìì áà ò¿¿íýýñ äýýø çóçààí ìºñæèëòòýé á¿ñ íóòàãààð áà ìºí ò¿¿í÷ëýí õ¿÷òýé ñàëõèòàé õàâñðàí õ¿éòðýëò áóþó ìºñæèëò õàÿà ¿¿ñýõ ãàçàðààð; óòàñíû õ¿÷òýé ñàâëàëò áà äàâòàìæòàé á¿ñ íóòàãààð ºíãºðºõ ÀØ-ûí óòàñíû ìºñæèëòèéã õàéëóóëóóëàõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé. ÀØ-ûí òðîñíû ìºñòæèëòèéã õàéëóóëàõäàà ìºñæèëòººñ ÷ºëººëºãäñºí óòàñíààñ ìºñæèëò á¿õèé òðîñîíä àþóëòàé õýìæýýíä îéðòîõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. Õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéã òàñëàëã¿éãýýð ìºñæèëòèéã õàéëóóëàõ íºõöºëèéã õàíãàõûí òóëä ìºñæèëòèéí õàíàíû íîðìàòèâ çóçààíûã 15 ìì õ¿ðòýë áóóëãàæ áîëîõ áà õàðèí õàíàíû òîîöîîíû çóçààíûã 15 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õàéëäàã ìºñæèëò á¿õèé ÀØ äýýð ìºñæèëòèéí ¿çýãäëèéã äîõèîëîõ, ñèãíàë èðýõ áà ìºñæèëò õàéëæ ýõëýõ õóãàöààíû ñîíãîëò á¿õèé òºõººðºã òàâèõ ¸ñòîé. 2.5.15. Àãààðûí øóãàìûí òðàññûí óðòûã áîëîìæîîð íü õàìãèéí áîãèíî áàéõààð ñîíãîõ øààðäëàãàòàé. ÀØ-ûã áàéãóóëàõ çóðàã òºñºë õèéõäýý ìºñæèëò èõòýé, õ¿÷òýé ñàëõèòàé, öàñàí íóðàíãè áîëäîã, ãóëãóóð ¿¿ñäýã, õàä ÷óëóó íóðäàã, íàìàãòàé çýðýã á¿ñ íóòàãò îíöãîé òîõèðîìæã¿é ãàçðûã òîéðîõ, õàìãààëàëò õèéæ ãàðãàõ àðãóóäûã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí õàðüöóóëñàí òîîöîîíû ¿íäñýí äýýð øèéäýæ áàéâàë çîõèíî. Öàã óóðûí íºõöºë 2.5.16. Àãààðûí øóãàìûí á¿òýýöèéã ñîíãîõ áà òîîöîî õèéõèéí òóëä öàã óóðûí òîîöîîíû íºõöëèéã òîäîðõîéëîõäîî Óñ öàã óóðûí ñóäàëãààíû áàéíãûí óñ-öàãóóðûí ñòàíö áà öàãóóðûí öýã¿¿äèéí îëîí æèëèéí õýìæèëòèéí ìàòåðèàë, òóõàéí îðîí íóòãèéí öàã óóðûí çóðàãëàëûí êàðò (õàâñðàëò 3,6), ÝÕÑ-èéí ñàëõèíààñ øàëòãààëàí øóãàì ãýìòýõ ñóäàëãàà, ìºñæèëò-õ¿éòðýëòèéí ýð÷, ñàëõèíû õóðä, àãààðûí òåìïåðàòóð õýìæèëò, àÿíãàòàé íóòãèéí áàéðøèë çýðãèéã ¿íäýñëýí òîäîòãîñîí Ìîíãîëûí öàã óóðûí áà ýð÷èì õ¿÷íèé á¿ñ÷ëýëèéí (õàâñðàëò 1-6) çóðàãò ¿íäýñëýí ãàðãàâàë çîõèíî. Äýýðõè àæèãëàëò, òóðøèëòûã áîëîâñðóóëàõäàà áàéãàëèéí íºõöºë (îãòëîãäîæ áàéãàà ãàçðûí áàéäàë, äàëàéí òºâøèíãººñ äýýø ºðãºãäñºí ºíäºð, òîì íóóð áà óñ õàäàãäàõ ãàçàð, ñàëõèíû ÷èãëýë, îéæóóëñàí áàéäàë ã.ì.) áîëîí îäîî áàéãàà, áàðèãäàõ èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæèéí


132

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 àëü àëèíèéã íü îðîëöóóëàí ìºñæèëò ¿¿ñýõ áîëîìæ (õàâñðàëò 5), ñàëõèíû õóðä çýðýã áè÷èë óóð àìüñãàëûí îíöëîã íºëººã òîîöñîí áàéõ ¸ñòîé. 2.5.17. Ñàëõèíû õàìãèéí èõ õóðäíû íàïîð (ò¿ðö), ìºñæèëò öàíòàëòûí õóðèìòëàëûí õàíûí çóçààíû íîðìàòèâ õýìæýýã 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 15 æèëä 1 óäàà, 6-330 êÂ-ûí ÀØ-ä 10 æèëä 1 óäàà, 3 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 5 æèëä 1 óäàà äàâòàãäàõààð òîäîðõîéëîíî. ÀØ-ûí óòñàíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéã á¿õ óòàñíû õ¿íäèéí øèëæñýí òºâèéí ºíäºðò, õýöíèé ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéã òðîñûí õ¿íäèéí øèëæñýí òºâèéí ºíäºðººð òóñ òóñ òîäîðõîéëíî. Õ¿íäèéí øèëæñýí òºâ íü 15 ì õ¿ðòýë ºíäºðò áàéâàë íîðìàòèâ ò¿ðöèéã îéðîëöîîãîîð 10 ì ºíäºðò òîîöñîí ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöòýé àäèë àâàõ áà 15-ì-ýýñ èë¿¿ ºíäºðò áîë ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö íü õ¿ñíýãò 2.5.1-ä ºãñºí íàïîðûí óòãûã 15 ì õ¿ðòëýõ ºíäºðò õàðãàëçàõ ºíäðººñ õàìààðàí ñàëõèíû õóðä íýìýãäýõ áàéäëûã òîîöñîí êîýôôèöèåíòýýð (Õ¿ñíýãò 2.5.2) ¿ðæèæ ºãíº. 2.5.18. Ìîíãîëûí íóòàã äýâñãýðèéã ñàëõèíû õàìãèéí èõ õóðäíû (ò¿ðö), íóòàã äýâñãýðèéí á¿ñ÷ëýëèéí ãàçðûí çóðãèéí (õàâñðàëò 2) äàãóó ãàçðààñ äýýø 15 ì õ¿ðòýëõ ºíäºðò ñàëõèíû õóðäíû õàìãèéí èõ íîðìàòèâ õýìæýýã òîäîðõîéëñîí ä¿íã õ¿ñíýãò 2.5.1, çóðàã 3-ä ¿ç¿¿ëýâ. Ýíý íºõöºëä ñàëõèíû õóðäíû õàìãèéí èõ ò¿ðöèéã 6-330 êÂ-ûí øóãàìûí õóâüä 40 äàÍ/ì2 -ààñ áàãàã¿é, 500 êÂ-ûí øóãàìàíä 55 äàÍ/ì2 -ààñ áàãàã¿é áàéõààð àâ÷ áîëíî. Õ¿ñíýãò 2.5.1 Ãàçðààñ 15 ì õ¿ðòëýõ ºíäºðò áàéãàà ñàëõèíû íîðì÷ëîãäñîí õàìãèéí èõ õóðäíû ò¿ðö Ñàëõèíû á¿ñ÷ëýë 1-ð áóþó Õîéò 2-ð áóþó Äóíä 3-ð áóþó ªìíºò

Ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö qmax (äàÍ/ì2) áà äàâòàãäàë (ñàëõèíû õóðä vmax, ì/ñ) 5 æèëä 1 óäàà 10 æèëä 1 óäàà 15 æèëä 1 óäàà 27\ 21\ 40\25\ 55\30\ 40\25\ 50\29\ 35\24\ 55\30\ 55\30\ 45\27\

Æè÷: Ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéí óòãûã ñàëõèíû õóðäíû îëîí æèëèéí õýìæèëòèéã èø ¿íäýñ áîëãîí äàðààõ òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî.

q m ax (

m ax

) 2 / 16 , ýíäýýñ:

èéí ºíäºðò 5, 10, 15 æèëä ãàíö óäàà òîõèîëäîõ ñàëõèíû õóðä,

-ãàçðûí ãàäàðãóóãààñ 10 ì-

0.75

5/

max

-ôëþãåðèéí

àæèãëàëòààð àâñàí ñàëõèíû õóðäíû çàñëàëûí êîýôôèöèåíò, <1-ýýñ èë¿¿ ãàðàõã¿é. Àíåìîìåòðèéí õýìæèëòèéã 1-òýé òýíö¿¿ãýýð àâàõ íü ç¿éòýé. Çàñëàëûí êîýôôèöèåíòèéí (Õ¿ñíýãò 2.5.2) õî¸ð óòãûí õîîðîíäîõ çàâñàðûí ºíäºðò õàðãàëçàõ óòãà íü øóãàìàí èíòåðïîëÿöààð òîäîðõîéëîãäîíî. Õ¿ñíýãò 2.5.2. Òóëãóóðûí ºíäðººñ õàìààðóóëàí ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéã òîîöîõ çàñëàëûí êîýôôèöèåíò ªíäºð, ì Êîýôôèöèåíò

15 õ¿ðòýë 1,0

20 1,25

40 1,55

60 1,75

100 2,10

200 áà äýýø 2,6

Ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö íü 15 ì-ýýñ èë¿¿ ºíäºðòýé áîë õóðäíû ò¿ðöèéã õ¿ñíýãò 2.5.1-èéí ºíäºð íü 15 ì ãýñýí óòãàíä õàðãàëçàõ çàñëàëûí êîýôôèöèåíòýýð ¿ðæèæ ºíäºðøèëä õàðãàëçàõ íýìýãäýõ ñàëõèíû õóðäûã òîîöîæ òîäîðõîéëíî. Øóãàìûí óòàñ áà õýöíèé óòàñíû æèíãèéí øèëæ¿¿ëýãäñýí òºâèéí ºíäºð ( ø)-èéã îâîðûí àëñëàëòûí õóâüä äàðààõè òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî.

H øèë

H äó

2 f 3

Ýíäýýñ: äó - òóëãóóðûí ñóóëãàõ ãàçðààñ òîîöîæ, òóëãóóð äýýð áýõëýãäýõ òðîñíû äóíäàæ ºíäºð áóþó óòñûã òóñãààðëàã÷èä áýõëýãäýõ óòàñíû äóíäàæ ºíäºð, ì; fó - óòàñ áóþó òðîñíû õàìãèéí èõýýð àâñàí (ñàëõèã¿é, ìºñæèëò áà õàìãèéí èõ òåìïåðàòóðûí ¿åä) óíæèëò, ì Òîìîîõîí ãîë, ñóâàã, îëîí çàìûí óóëçâàð ãàð÷ áàéãàà èõ øèëæèëò ¿¿ñýõ ¿åèéí óòàñ áà õýöýíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû ò¿ðöèéã ýíý ç¿éëä çààñàí çàð÷èìààð òîäîðõîéëîõ áîëîâ÷ äàðààõè íýìýãäýë çààëòûã òîîöîæ ¿çâýë çîõèíî. * Øèëæèëò íü íýã àëñëàëòààñ òîãòîæ áàéâàë óòàñ áà õýöíèé õ¿íäèéí øèëæ¿¿ëýãäñýí ºíäºð ( ø)-èéã äàðààõè òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî.


133

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 H H

øèë

H

äó1

äó2

2

2 3

f

Ýíäýýñ: äó1, äó2 ‟øèëæèëòèéí òóëãóóð áýõëýãäýõ õýöíèé ºíäºð áóþó òóñãààðëàã÷èä áýõëýãäýõ óòàñíû äóíäàæ ºíäºð, ì; Fó- øèëæèëòèéí óòàñ áà òðîñíû õàìãèéí èõ óíæèëò, ì; * Øèëæèëò íü õýä õýäýí àëñëàëòààñ òîãòîæ áàéâàë óòàñ áà òðîñîíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéã øèëæèëòèéí á¿õ àëñëàëò äàõü òðîñ áóþó óòàñíû õ¿íäèéí òºâä øèëæ¿¿ëñýí äóíäàæ óòãàíä õàðãàëçàõ øèëæ¿¿ëýãäñýí ºíäºð ( ø)-èéí õóâüä äàðààõ òîìú¸îãîîð òîäîðõîéëíî.

H øèë

H ø1 L1

H ø 2 L2 ...H øn Ln L1 L2 ...Ln

Ýíäýýñ: ø1, ø2,... øn - ãîëûí áà ñóâãèéí äóíäàæ ò¿âøèíãýýñ òîîöñîí àëñëàëò á¿ðèéí óòàñ áà õýöíèé õ¿íäèéí øèëæ¿¿ëýãäñýí òºâèéí ºíäºð, ì; L1+L2+ ...+Ln - øèëæèëòýíä îðîõ àëñëàëòûí óðò,ì; 2.5.19. Òóëãóóðûí á¿òýýöýä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö (íàïîð) íü ò¿¿íèé ºíäðèéí ºñºëòºíä õàðãàëçàõ óòãààð òîäîðõîéëîãäîíî.15 ì-ýýñ èõã¿é ºíäºðòýé òóñãàé á¿ñ (çîí)-ýä çàñëàëûí êîýôôèöèåíòèéí óòãûã òóëãóóð òàâèõ ãàçðûí òýìäýãýýñ òîîöîæ õàðãàçàõ á¿ñýä ò¿¿íèé ºíäðèéí äóíäàæ óòãààð òîãòîîæ, òîãòìîëîîð àâíà. Áàðèëãà áàéøèíòàé ãàçàðò áàðèãäàõ ÀØ-ûí õýñýãò, õýðýâ õ¿ðýýëýõ áàéøèíãèéí ºíäºð íü øóãàìûí 2/3 -îîñ áàãàã¿é õóâèéã õàëõàëæ áàéâàë ñàëõèíû õàìãèéí èõ õóðäíû ò¿ðöèéã øóãàìûí ºíãºð÷ áàéãàà áóñàä õýñýãòýé õàðüöóóëàí 30 % (ñàëõèíû õóðä 16 %)-èàð áóóðóóëæ àâíà. Ñàëõèíû õàìãèéí èõ õóðäíû ò¿ðöèéí èéì áóóðàëòûã õºíäëºí ñàëõèíààñ õàëõëàãäàæ áàéãàà òðàññ (îé ìîä, óóëûí õºíäèé, õàâöàë ã.ì.) á¿õèé ÀØ-ä çºâøººðíº. Ìýäýãäýõ¿éö õ¿÷òýé ñàëõèòàé (òîì ãîëûí ºíäºð ýðýã, óóëûí õºíäèé, õàâöàëûí äàãóó áà õ¿÷òýé ñàëõèíû íººëºã á¿õèé íóóðûí õºâºº ã.ì. 3-5 êì-ò) ãàçàðò áàéðëàõ ÀØ-ûí òðàññûí ºíãºðºõ õýñýãò ñàëõèíû õàìãèéí èõ õóðäíû ò¿ðöèéí õýìæýý ìýäýãäýõã¿é áîë òóõàéí á¿ñ íóòãèéí ºãºãäºëòýé õàðüöóóëàí 40 % (ñàëõèíû õóðä 18 %) -ààð íýìýãä¿¿ëæ àâíà. 2.5.1 õ¿ñíýãòýíä çààñàí ñàëõèíû õóðäíû õàìãèéí èõ íîðìàòèâ óòãûã (êã\ ì2) îéðîëöîîõ á¿õýë òîîíä øèëæ¿¿ëæ àâíà. 2.5.20. Óòàñ áà õýöíèé ñàëõèíû à÷ààëëûí òîîöîîíä ñàëõèíû ÷èãëýëèéã àãààðûí øóãàìðóó 90 , 45 , 0 áàéõ áà òóëãóóðûí òîîöîîíä ñàëõèíû ÷èãëýëèéã àãààðûí øóãàìðóó 90 áà 45 áàéõààð àâáàë çîõèíî. Òîîöîîíû ãîðèì á¿ðò óòàñ áà òðîñîíä ïåðïåíäóêèëÿð ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû (íîðìàòèâ) à÷ààëëûã Ð, (äàÍ) äàðààõè òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî.

P

K l C x qF sin 2

Ýíäýýñ: - àãààðûí øóãàìûí àëñëàëòàíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéí æèãä áóñûã òîîöñîí êîýôôèöèåíò: ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö 27 äàÍ/ì2 õ¿ðòýë áàéâàë 1,0; 40 äàÍ/ì2 õ¿ðòýë áîë 0,85; 55 äàÍ/ì2 õ¿ðòýë áîë 0,75; 76 äàÍ/ì2 , ò¿¿íýýñ äýýø áîë 0,70 ãýæ àâíà. Êi - ñàëõèíû à÷ààëàëä øóãàìûí àëñëàëòûí óðò íºëººëºõ áîëîìæèéã òîîöñîí êîýôôèöèåíò: øóãàìûí àëñëàëò íü 50 ì õ¿ðòýë áîë 1,2; 100 ì áîë 1,1; 150 ì áîë 1,05; 250 ì ò¿¿íýýñ äýýø áîë 1,0 ãýæ àâàõ íü ç¿éòýé. Ñx ‟ äóõàí òàëààñ (óðäààñ) íü ¿éë÷ëýõ ýñýðã¿¿öëèéí êîýôôèöèåíò: ìºñæèëò áîëäîãã¿é, 20 ìì ò¿¿íýýñ èõ ãîë÷òîé óòàñ áà õýöíèé õóâüä 1,1; áóñàä ìºñæèëò áîëäîã á¿õ óòàñ, õýö, ìºñæèëò áîëäîãã¿é 20 ìì-ýýñ áàãà ãîë÷òîé óòàñ, õýöíèé õóâüä 1,2 ãýæ àâíà. q- àâ÷ ¿çýæ áàéãàà ãîðèìûí ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö (íàïîð), äàÍ/ì2; F- óòàñíû äèàìåòð îãòëîëûí òàëáàé, ì2 (ìºñæèëòèéí õàíàíû íîðì÷ëîãäñîí çóçààíûã òîîöñîí ¿åä); - ÀØ-ûí òýíõëýã áà ñàëõèíû ÷èãëýëèéí õîîðîíäîõ ºíöºã. 2.5.21. Øóãàìûí óòàñ, õýöýí äýýðõ ìºñæèëòèéí ñóóëòûí íîðì÷ëîãäñîí æèíã òîäîðõîéëîõäîî ìºñæèëòèéí íÿãòûã 0,9 ã/ñì3, öèëèíäð õýëáýðòýé ãýæ ¿çíý. Ìºñæèëòèéí 5 áà 10 æèëä (1 óäàà) äàâòàãäàõ ¿åèéí ãàçðààñ äýýø 10 ì-èéí ºíäºðò áà óòàñíû 10 ìì äèàìåòðò òóñ òóñ øèëæ¿¿ëýãäñýí ìºñæèëòèéí õàíàíû çóçààíû õýìæýýã õ¿ñíýãò 2.5.3-ààð áà Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðèéã ìºñæèëòººð ìóæèëñàí ãàçðûí çóðãèéí (õàâñðàëò 5) äàãóó òîäîðõîéëíî. Óóëàðõàã á¿ñ íóòàãò îëîí æèëèéí àæèãëàëò, áîëîâñðóóëàëòûã ¿íäýñëýí ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíûã àâ÷ áîëíî. Îëîí æèëèéí àæèãëàëòààð ìºñæèëòèéí I-IV á¿ñýä 15 æèëä 1 óäàà äàâòàãäàõ áà ìºñæèëòèéí îíöãîé á¿ñ íóòàãò äóðûí äàâòàëòòàé íºõöºëä ìºñæèëòèéíèéí õàíûí íîðìàòèâ çóçààíûã áîäèò àæèãëàëòûí ¿íäñýí äýýð òîäîðõîéëíî. Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíû òîîöîîíä õýðýâ ìºñæèëò íü 5 áà 10 æèëä íýã óäàà äàâòàãääàã áîë 5 ìì-ýýñ áàãàã¿é, 15 æèëä íýã óäàà áîë 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é ãýæ àâíà. Óòàñíû õ¿íäèéí øèëæ¿¿ëýãäñýí òºâ íü 25 ì õ¿ðòëýõ ºíäºðò áàéðëàõ áîë ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíû çàñëàëûã óòàñ áà òðîñíû äèàìåòð áà ºíäºðººñ õàìààðóóëàõã¿é. Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí íü 22 ìì õ¿ðòýë áîë îéðîëöîî óòãûã íü 5 ìì-ýýð, õàðèí 22 ìì-ýýñ äýýø çóçààíòàé áîë 1 ìì-ýýð íýìýãä¿¿ëæ àâíà.


134

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.22. Óñàí öàõèëãààí ñòàíö (ÓÖÑ)-ûí äàëàíãààð ºíãºðºõ áà õºðãºëòèéí öººðºìèéí îéðîëöîî ãàð÷ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí õýñýãò öàãóóðûí àæèãëàëòûí òîäîðõîé ºãºãäºë áàéõã¿é áîë ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíûã òóõàéí á¿õ øóãàìûíõààñ 5 ìì-ýýð íýìýãä¿¿ëæ àâàõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.3. Ãàçðûí ãàäàðãà äýýðõ 10 ì-èéí ºíäºð äýõ ìºñæèëòèéí õàíûí íîðìàòèâ çóçààí Ìºñæèëòèéí ìóæ I II III IY Îíöãîé

Äàâòàãäàõ ìºñæèëòèéí õàíûí íîðìàòèâ çóçààí (ìì) 5 æèëä íýã óäàà 10 æèëä íýã óäàà 5 5 5 10 10 15 15 20 20 áà ò¿¿íýýñ äýýø 22-îîñ äýýø

2.5.23. Àãààðûí øóãàìûí õýâèéí ãîðèìûí àæèëëàãààíû òîîöîî õèéõäýý äàðààõ öàã óóðûí íºõöºëèéã õîñëóóëàí àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä: 1. Ñàëõè áà ìºñæèëò áàéõã¿é, õàìãèéí èõ òåìïåðàòóðòàé áàéõ; 2. Ñàëõè áà ìºñæèëò áàéõã¿é, õàìãèéí áàãà òåìïåðàòóðòàé áàéõ; 3. Ñàëõè áà ìºñæèëò áàéõã¿é, æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóð (tæ)-òàé áàéõ; 4. Ñàëõèã¿é, øóãàìûí óòàñ, òðîñ ìºñººð á¿ðõýãäñýí, õ¿éòýí íü -5 Ñ áàéõ; 5. Ìºñæèëòã¿é, ñàëõèíû õóðäíû õàìãèéí èõ íîðì÷ëîãäñîí ò¿ðöòýé Qmax, õ¿éòýí íü -5 Ñ áàéõ; 6. Óòàñ, òðîñ ìºñººð á¿ðõýãäñýí, òåìïåðàòóð -5 Ñ, ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö 0.25*Qmax (ñàëõèíû õóðä 0.5 max). Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí 15 ìì áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéõ á¿ñ íóòàãò ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö 14 äàÍ\ì2 (ñàëõèíû õóðä -15 ì/ñåê-ýýñ èõã¿é) -ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 6-20 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áîë ìºñæèëòèéí ¿åä ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéã ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíààñ õàìààðàëã¿éãýýð 20 äàÍ/ì2 (ñàëõèíû õóðä 18 ì/ñ)-ýýñ áàãàã¿é ãýæ àâíà. Æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóð íü -5 Ñ, ò¿¿íýýñ áàãà áóñ íóòàãò òîîöîîíû æàãñààëòûí 5, 6-ä òåìïåðàòóðûã -10 Ñ ãýæ àâáàë çîõèíî. Ìºñæèëòèéí ¿åä ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö íü ÿìàð÷ òîõèîëäîëä 30 äàÍ/ì 2, ò¿¿íýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 7. ‟5 Ñ-èéí ¿åä óòàñ áà òðîñîí äýýðõ ìºñæèëòèéí õýìæýý áà ñàëõèíû õóðäíû áîäèò ò¿ðö íü äàðààõ ãîðèìîîð òîäîðõîéëîãäîíî. ¯¿íä óòàñ áà òðîñîí äýýðõ ìºñæèëòèéí õàìãèéí èõ á¿ðõýëò, ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö á¿õèé (ìºñæèëòèéí ñóóëòûí ) ãîðèìä, óòàñ áà òðîñîí äýýðõ ìºñæèëòèéí á¿ðõýëò áà ñàëõèíû õóðäíû õàìãèéí èõ ò¿ðö á¿õèé (ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðöèéí) ãîðèìä, Ýíýõ¿¿ õî¸ð çààëòûí à÷ààëëûã á¿ñ íóòãèéí ìºñæèëò-ñàëõèíû à÷ààëëûí çóðàãààð òîäîðõîéëíî. Õýðýâ äýýðõ çóðàã áàéõã¿é áîë à÷ààëëûí óòãûã áóñàä ìºðäºãäºæ áàéãàà òåõíèêèéí áàðèìò áè÷èã áóþó ÎÕÓ-ûí “Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí óãñðàëòûí ä¿ðýì” (ÏÓÝ) áîëîí áóñàä óëñûí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí ä¿ðìèéí àäèëòãàõ çààëòûã ¿íäýñ áîëãîíî. Ìîíãîëûí õîéò òàëûí Õàíãàé, Õýíòèéí óóëàðõàã á¿ñ íóòàãò ñàëõèíû õóðäíû áà ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíû íîðìàòèâ óòãûã òóõàéí ãàçàðò àæèãëàãäñàí îëîí æèëèéí ìºñæèëòèéí õýìæýý, ýíý ¿åèéí ñàëõèíû õóðäòàé (õàâñðàëò 5) ä¿éö¿¿ëýí àâáàë çîõèíî. 2.5.24. Àãààðûí øóãàìûí àæëûí àâààðûí ãîðèìûí òîîöîî õèéäýý äàðààõ öàã óóðûí íºõöºëèéã õîñëóóëàí àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä: 1. ñàëõè áà ìºñæèëò áàéõã¿é, æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóð (tæ)-òàé áàéõ; 2. ñàëõè áà ìºñæèëò áàéõã¿é, õàìãèéí áàãà òåìïåðàòóð (tmin)-òàé áàéõ; 3. ñàëõèã¿é, øóãàìûí óòàñ, õýö íü ìºñººð á¿ðõìýë, òåìïåðàòóð íü -50Ñ áàéõ; 4. øóãàìûí óòàñ, õýö íü ìºñººð á¿ðõìýë, òåìïåðàòóð íü -50Ñ áàéõ áà ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö íü 0.25qmax . 2.5.25. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûã óãñðàëòûí íºõöëººð øàëãàõäàà äàðààõ öàã óóðûí õîñóóëñàí íºõöºëä õèéñýí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, ìºñæèëò áàéõã¿é, òåìïåðàòóð -15 Ñ, ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö (íàïîð) íü 15 ì õ¿ðòëýõ ºíäºðò 6.25 äàÍ\ì2 ã.ì. Àãààðûí øóãàìûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä íü òóëãóóð, áàéãóóëàìæèéí ýëåìåíòýä îéðòîõ ¿åèéí òîîöîîíä äàðààõ öàã óóðûí íºõöºëèéã õîñëóóëàí àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä:


135

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 * Àæëûí (õýâèéí) õ¿÷äýëòýé ¿åä: Ñàëõèíû õóðäíû õàìãèéí èõ íîðìàòèâ ò¿ðöòýé (Qmax), õ¿éòýí íü -5 Ñ áàéõ; * Àÿíãàíû áà äîòîîä õýò õ¿÷äëèéí ¿åä: òåìïåðàòóð íü +15 Ñ, ñàëõèíû õóðäûí ò¿ðö q =0,1*qmax (V =0,3*Vmax ), ãýõäýý 6.25 äàÍ\ì2 -ààñ õýòðýõã¿é áàéõ; * Õ¿÷äýëòýé ¿åä òóëãóóð ººä àâèðàõ àþóëã¿é íºõöºë áèåëýãäýõ íºõöºë: ñàëõè áà ìºñæèëòã¿é, òåìïåðàòóð íü -15 Ñ áàéõ ã.ì. Ñàëõèíû à÷ààëàëä óòàñ, òðîñûã òîîöîõîä ñàëõèíû ÷èãëýëèéã àãààðûí øóãàìä õºíäëºíãººñ íü 900 áàéõààð, òóëãóóðûí òîîöîî õèéõýä ñàëõèíû ÷èãëýëèéã óòàñ, òóëãóóðò õàìãèéí èõ à÷ààëàë ¿¿ñãýæ áàéõààð àâàõ ¸ñòîé. Ýíä qmax -èéã óòñàíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû à÷ààëëûã òîäîðõîéëîõ çàð÷èìààð îëíî. Øóãàìûí óòàñ áà òðîñûí õàçàéëòûí ºíöãèéã äàðààõ òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî.

tg

kP /(G ó

0.5Gõ )

Ýíäýýñ: P -óòñàíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèíû íîðìàòèâ äàðàëò, äàÍ; k - óòàñíû õàçàéëòûí ¿å äýõ ò¿¿íèé äèíàìèê õýëáýëçëèéí õ¿÷èéã òîîöñîí êîýôôèöèåíò: Òóõàéëáàë, ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö 40 äàÍ/ì2 -ààñ áàãà áàéõàä 1,0; 45 äàÍ/ì2 áîë 0,95; 55 äàÍ/ì2 áîë 0,9; 65 äàÍ/ì2 áîë 0,85; 80 äàÍ/ì2, ò¿¿íýýñ èõ áîë 0,8 ãýæ (ýäãýýðèéí õîîðîíäîõ óòãûã èíòåðïîëÿöëàõ) àâàõ íü ç¿éòýé; Gó - óòàñíû æèíãýýñ òóñãààðëàõ õýëõ¿¿ð (ãèðëÿíä)-ò ¿éë÷ëýõ à÷ààëàë, äàÍ; Gò - òóñãààðëàõ õýëõ¿¿ðèéí æèí, äàÍ. Óòàñ áà àÿíãà õàìãààëàëòûí òðîñ (õýö) 2.5.26. Àãààðûí øóãàì (ÀØ) íü ôàçàíäàà íýã áóþó õýä õýäýí óòàñòàé áàéæ áîëîõ áà õýä õýäýí óòàñòàéã íü çàäàëáàð ôàç ãýíý. Óòàñíû ãîë÷, òýäãýýðèéí îãòëîë, ôàçàí äàõü òîî, ò¿¿í÷ëýí çàäàëáàð ôàçûí óòàñíû õîîðîíäîõ çàé çýðãèéã òîîöîîãîîð òîäîðõîéëíî. Ìåõàíèê áàòøèëûí íºõöºëººð àãààðûí øóãàìûí îëîí ñóäàëòàé õºíãºí öàãààí áà ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ áà õºíãºí öàãààí õàéëøèí ÀÆ óòàñ áà îëîí ñóäàëòàé òðîñ (õýö) õýðýãëýõ ¸ñòîé. Óòàñíû çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà îãòëîë: Õºíãºí öàãààí …………………………………………………………. 240 ìì2 Ìºñæèëòèéí õàíûí íîðì÷ëîãäñîí äîîðõ çóçààí á¿õèé á¿ñ íóòàãò òàâèãäàõ À:Ñ=6 õàðüöààòàé ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ: 10 ìì õ¿ðòýë …………………………………………………………… 35 ìì2 15 áà 20 ìì …………………………………………………………….. 50 ìì2 20 ìì-ýýñ äýýø …………………………………………………………70 ìì2 Õºíãºí öàãààíû õàéëø á¿õèé ÀÆ óòàñ………………………………….120 ìì2 Øóãàìûí óòàñíû çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà îãòëîëûã 2.5.4 õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 2.5.4. Ìåõàíèê áàòáºõèéí íºõöºëººð àãààðûí øóãàìûí ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñíû áàéæ áîëîõ õàìãèéí áàãà îãòëîë Àãààðûí øóãàì (ÀØ)-ûí òîäîðõîéëîëò Îãòëîëöîë áà øèëæ¿¿ëýëò áàéõã¿é ÀØ Ãîë áà ñóâàã äýýã¿¿ð ãàðàõ, îãòëîëöîëûí àëñãàëòàé ÀØ Èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæ (õîëáîîíû øóãàì, ãàçàð äýýðõ äàìæóóëàõ õîîëîé áà êàíàòàí çàì), òºìºð çàì áîëîí ìºñæèëòèéí õàíûí äàðààõ çóçààíòàé áóñàä èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæ á¿õèé ÀØ 10 ìì õ¿ðòýë 15-20 ìì 20 ìì-ýýñ äýýø

Ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñíû îãòëîë, ìì2 35 35 35 35 50 70

Àãààðûí øóãàìä ìåõàíèê áºõ áàòûí íºõöëººð õºíãºí öàãààí óòàñ íü 35 ìì2 -ààñ, ãàí, ãàíõºíãºí öàãààí áîë 25 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé áàéõààñ ãàäíà îëîí ñóäàëò óòàñ áà õýöèéã õýðýãëýæ áîëíî. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 16 ìì2 õºíäëºí îãòëîëòîé ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ, 25 ìì2 õºíäëºí îãòëîëòîé õºíãºí öàãààí óòàñ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 10 êÂ ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé, ìºñæèëò áàãàòàé, çýë¿¿ä ãàçðààð äàéðàí ºíãºðºõ, èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæòàé îãòëîëöîîã¿é àãààðûí øóãàìä íýã ñóäàëòàé ãàí óòàñûã òóñãàé çààëòààð õýðýãëýæ áîëíî.


136

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.27. Àãààðûí øóãàìûí àÿíãà õàìãààëàëòûí òðîñîíä íýã óòàñ íü 120 äàÍ/ìì2 -ààñ áàãàã¿é áàòáºõèéí õÿçãààð á¿õèé óòàñíààñ á¿ðäýõ 35 ìì2 -ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé ãàí êàíàò (óòàñ) õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Îíöãîé ÷óõàë øèëæèëò áà õèìèéí ¿éë÷ëýëòýé á¿ñýä, ìºí àÿíãà õàìãààëàëòûí òðîñûã ºíäºð äàâòàìæèéí õîëáîîíä àøèãëàõ òîõèîëäîëä øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë õàëóóí òýñâýðëýõ äààöààð øàëãàñàí, íèéòëýã áà òóñãàé õýðýãëýýíèé (2.5.43-èéã ¿çýõ) ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ àøèãëàæ áîëíî. Ãàçðûí äýýðõ äàìæóóëàõ õîîëîéòîé áà êàíàòàí çàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä ãàí óòàñòàé àÿíãà õàìãààëàõ õýö õýðýãëýíý. Øàòàìõàé øèíãýí áóþó õèé äàìæóóëàõàä çîðèóëàãäààã¿é äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä 25 ìì2, ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé ãàí óòàñ õýðýãëýíý. ÀØ-ûí òºìºð çàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä àÿíãà õàìãààëàõ òðîñûí óòñûã ñîíãîõäîî I, II á¿ñ íóòàãò 35 ìì2-ààñ áàãàã¿é, ìºñæèëòèéí áóñàä á¿ñýä 50 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîë á¿õèé 120 äàÍ/ìì2 áàòáºõèéí õÿçãààðòàé ãàí êàíàò õýðýãëýíý. Ãàí-õºíãºí öàãààí óòñàí äàõü ãàí ç¿ðõýâ÷íèé ñîðîíçëîãäîõ ýíåðãèéí àëäàãäëûã áóóðóóëàõûí òóëä òýãø òîî á¿õèé îðîîäîñòîé õºíãºí öàãààí óòàñ àâàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 2.5.5. Õºíãºí öàãààí (À), õºíãºí öàãààíû õàéëø (ÀÍ,ÀÆ), ãàí-õºíãºí öàãààí (ÀÑ) óòñûã ÀØ-ä òàòàõ õàìãèéí èõ çºâøººðºãäºõ àëñëàëò Óòàñíû ìàÿã Õºíãºí öàãààí: À-35 À-50 À-70 À-95 À-120 À-150 Õºíãºí öàãààíû õàéëø: ÀÍ-35 ÀÍ-50 ÀÍ-70 Àæ-35 ÀÆ-50 ÀÆ-70 ÀÆ-95 Ãàí-õºíãºí öàãààí: ÀÑ-25/4,2 ÀÑ-35/6,2 ÀÑ-50/8,0 ÀÑ-70/11 ÀÑ-95/16 ÀÑ-120/19 Ãàí: ÏÑ-25

Ìºñæèëòèéí çóçààíä (ìì2) õàðãàëçóóëàí àâàõ øóãàìûí õÿçãààðûí àëñëàëò, ì ìºñæèëòã¿é 10 ìì õ¿ðòýë 15 ìì õ¿ðòýë 120 140 140 160 90 160 190 115 190 215 135 220 270 150 270 335 165 190 210 265 260 320 380 400

210 265 320 280 350 430 500

115 155 195 175 220 270 330

210 230 320 360 430 525

230 320 360 430 525 660 520

200 240 290 410 475 220

Ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñûã äàðààõ òîõèîëäîëä õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. ¯¿íä: * 20 ìì õ¿ðòýë çóçààí ìºñæèëòòýé á¿ñ íóòàãò 185 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé áîë ãàí õºíãºí öàãààíû õàðüöàà íü À:Ñ= 6.0 -6,25; 240 ìì2 îãòëîëòîé áîë õàðüöàà íü À:Ñ =7,71 -8,04; * 20 ìì-ýýñ èë¿¿ çóçààí ìºñæèëòòýé á¿ñ íóòàãò 95 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé áîë ãàí, õºíãºí öàãààíû õàðüöàà íü À:Ñ = 6,0; 120- 400 ìì2; îãòëîëòîé áîë õàðüöàà íü A:C = 4,29 - 4,39; 450 ìì2 ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé áîë õàðüöàà íü A:C = 7,71 - 8,04; * 800 ì-ýýñ èõ óðòòàé àëñëàëò á¿õèé èõ øèëæèëòýíä áîë ãàí-õºíãºí öàãààíû õàðüöàà íü A:C =1,46; Áóñàä òºðëèéí ìàÿã, õýëáýðòýé óòñûã ñîíãîõäîî òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíû ¿íäñýí äýýð òîäîðõîéëíî. * ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ õýðýãëýõýä çýâðýëòýýñ ãýìòýõ íü àøèãëàëòûí ¿åä òîäîðõîé áîëñîí (äàâñòàé ýðýã, íóóðûí îð÷èì áà ¿éëäâýðèéí ä¿¿ðýãò òàâèãäàõ), ò¿¿í÷ëýí õàéãóóëûí ¿íäñýí ºãºãäëººð ãýìòýæ áîëçîøã¿é ãàçàðò ÀØ-ûã áàðèõäàà ÀÑÊÑ, ÀÑÊÏ, ÀÑÊ ìàÿãèéí ãàí-õºíãºí öàãààí, ÀÊÏ ìàÿãèéí õºíãºí öàãààí óòàñ õýðýãëýæ áîëíî. * òýãø òàë ãàçàðò àøèãëàëòûí ºãºãäºë áàéõã¿é áîë äýýðõ øààðäëàãûã õàíãàõ ¿¿äíýýñ ýðýã õàâèéí çóðâàñûí ºðãºíèéã 5 êì, õàðèí õèìèéí ¿éëäâýðèéí çóðâàñûí ºðãºíèéã 1.5 êì áàéõààð òóñ òóñ àâàõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

137

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Äàëàéí ò¿âøèíãýýñ äýýø 1000 ì õ¿ðòýë ºðãºãäñºí áóñ íóòàãò òèòýìëýõ (êîðîíû) íºõöëººð: 110 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìàíä ôàçûí íýã óòàñíû õàìãèéí áàãà äèàìåòð íü 11.3 ìì-ýýñ áàãàã¿é (ÀÑ-70/11), 150 êÂ-ä íýã óòàñ íü 15.2 ìì-ýýñ áàãàã¿é (ÀÑ-120/19), 220 êÂ-ä íýã óòàñ íü 21.6 ìì-ýýñ áàãàã¿é (ÀÑÎ-240/39), 330 êÂ-ä íýã óòàñ íü 33.2 ìì-ýýñ áàãàã¿é (ÀÑ-600/72), çàäàëáàð äàìæóóëàã÷òàé áîë íýã óòàñ íü 3õ17.1 ìì-ýýñ áàãàã¿é, (3õÀÑ-150/24), 2õ21.6 ìì-ýýñ áàãàã¿é (2õÀÑ-240/39), 500 êÂ-ä çàäàëáàð äàìæóóëàã÷òàé áîë íýã óòàñ íü 3õ24.5 ìì-ýýñ áàãàã¿é (3õÀñ300/66) îãòëîëòîé áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìûí á¿òýýö, ôàçûí óòàñíû, ìºí ò¿¿í÷ëýí ôàç õîîðîíäûí çàéã ñîíãîõäîî óòàñíû ãàäàðãóó äýýðõ öàõèëãààí îðíû õ¿÷ëýãèéã çºâøººðºãäºõ òèòýìëýëò áà ðàäèî-øóóãèàíû ò¿âøèí õ¿ðòýë õÿçãààðëàõ øààðäëàãàòàé. 2.5.28. Àÿíãà õàìãààëàëòûí òðîñûí îãòëîëûã ìåõàíèê òîîöîîãîîð ñîíãîõäîî 1.4 á¿ëýãò çààñíû äàãóó õàëóóí-òýñâýðëýö (÷àäâàð)-ýýð øàëãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òðîñíû òóñãààðëàãäìàë áýõýëãýýíèé õýñýãò õàëóóí òýñâýðëýöýýð øàëãàëò (2.5.47-ûã ¿çýõ) õèéõ øààðäëàãàã¿é. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñ áà òðîñûí ìåõàíèê òîîöîîã äàðààõ àíõäàã÷ íºõöºëèéí ¿íäñýí äýýð òîäîðõîéëáîë çîõèíî. Òóõàéëáàë, * ãàäíû à÷ààëàë èõòýé ¿åä, * ãàäíû à÷ààëàë áàéõã¿é, õàìãèéí áàãà òåìïåðàòóðòàé ¿åä, * ãàäíû à÷ààëàë áàéõã¿é, æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðûí ¿åä. Ýíýõ¿¿ íºõöºëººð òîîöîîëîãäñîí øóãàìûí óòàñ áà òðîñûí çºâøººðºãäºõ ìåõàíèê õ¿÷äëèéã õ¿ñíýãò 2.5.6-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 2.5.6. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí óòàñ áà òðîñûí çºâøººðºãäºõ ìåõàíèê õ¿÷äýëèéí õýìæýý,

(Æè÷: 1*-èõ à÷ààëàëòàé, áàãà òåìïåðàòóðòàé ¿åèéí òîîöîî; 2*-æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðûí ¿åèéí òîîöîî).

Óòàñ áà òðîñ Õóâèëáàð: Õºíãºí öàãààí À, ÀÊÏ, îãòëîë ìì2 16-35 50 áà 70 95 120 áà ò¿¿íýýñ äýýø Ãàí-õºíãºí öàãààí ÀÑ, ÀÑÊÑ. ÀÑÊÏ, ÀÑÊ, îãòëîë, ìì2 16 -25 35 -95 A:C =6,0 áà 6,13 70 A:C =0,95 95 A:C =0,65 120 áà ò¿¿íýýñ äýýø A:C =6,11 -6,25 120 áà ò¿¿íýýñ äýýø A:C =4,29 -4,39 150 áà ò¿¿íýýñ äýýø A:Ñ =7,71 -8,04 185, 300 áà 500 A:C =1.46 330, À:Ñ=12.22 400 áà 500 À:Ñ=17.93 áà 18.09


Ñóíãàëòûí ¿åèéí áàòáºõèéí õÿçãààð áà çºâøººðºãäºõ õ¿÷äýë, % 1* 2*

Õºíãºí-öàãààí óòàñ á¿õèé äàìæóóëàã÷èéí çºâøººðºãäºõ õ¿÷äýë, äàÍ/ìì2 ÀÒ óòàñòàé 1* 2*

ÀÒï óòàñòàé 1* 2*

35 40 40 45

30 30 30 30

5.6 6.4 6.0 7.2

4.8 4.8 4.5 4.8

6.0 6.8 6.4 7.6

5.1 5.1 4.8 5.1

35 40 40 40 45

30 30 30 30 30

10.2 11.6 26.8 30.4 13.0

8.7 8.7 20.1 22.8 8.7

10.5 12.0 27.2 30.8 13.5

9.0 9.0 20.4 23.1 9.0

45

30

14.9

9.9

15.3

10.2

45

30

12.2

8.1

12.6

8.4

45 45 45

30 30 30

25.0 10.8 907

16.5 7.2 6.5

25.2 11.7 10.4

16.8 7.8 6.9

138

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ãàí, îãòëîë, ìì2: Á¿õ îãòëîëûí ÏÑ Á¿õ îãòëîëûí ÒÊ òðîñ Õºíãºí öàãààíû õàéëø, îãòëîë, ìì2: 16- 95 ÀÍ õàéëø 16- 95 ÀÆ õàéëø 120 áà ò¿¿íýýñ äýýø, õàéëø ÀÍ 120 áà ò¿¿íýýñ äýýø, õàéëø ÀÆ õàéëø

50 50

35 35

31.0 ÓÑÒ

21.6 -

-

-

40 40 45

30 30 30

8.3 11.4 9.4

6.2 8.5 6.2

-

-

45

30

12.8

8.5

-

-

2.5.29. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ, òðîñ (õýö)-ûí ìåõàíèê áºõ áàòûí òîîöîîíä õýðýãëýãäýõ óòàñ áà òðîñíû ôèçèê - ìåõàíèêèéí ¿ç¿¿ëýëòèéã õ¿ñíýãò 2.5.7 -ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 2.5.7. Óòàñ áà õýö (òðîñ)-íèé ôèçèê-ìåõàíèêèéí ¿ç¿¿ëýëò: Gx - õóâèéí æèíãèéí øèëæ¿¿ëñýí à÷ààëàë, 10-3, äàÍ/(ì.ìì2) Åx -óÿí õàðàìõàéí ìîäóëü, 103, äàÍ/ìì2, Òx -øóãàìàí ñóíãàëòûí òåìïåðàòóðûí êîýôôèöèåíò, 10-6,ãðàä-1, Ðx -óòàñ áà òðîñûí ñóíãàëòûí áàòáºõèéí õÿçãààð, äàÍ/ìì2.

Óòàñ áà õýö (òðîñ) Íýãæ:

Gx,

Åx ,

Òx ,

Ðx, äàÍ/ìì2 ÀÒ ÀÒï

äàÍ\ì. äàÍ\ìì2 10-6,ãðàä-1 ìì2 Õºíãºí öàãààí À, ÀÊÏ óòàñíû îãòëîë: ìì2 - 95 áà 240-îîñ áóñàä 400 2.75 6.3 23.0 16 17 õ¿ðòýë: - 450 áà ò¿¿íýý äýýø, 95 áà 2.75 6.3 23.0 16 17 240 Ãàí-õºíãºí öàãààí ÀÑ, ÀÑÊÑ, ÀÑÊÏ, ÀÑÊ óòàñíû îãòëîë, ìì2: - 10 áà ò¿¿íýýñ äýýø: À:Ñ=6.0-6.25 3.46 8.25 19.2 29 30 À:Ñ =0.95 áàéõ 70 5.37 13.4 14.5 67 68 À:Ñ =0.65 áàéõ 95 5.85 14.6 13.9 76 77 À:Ñ =4.29-4.39 áàéõ 120 áà ò¿¿íýýñ äýýø 3.71 8.9 18.3 33 34 À:Ñ =7.71-8.04 150 3.34 7.7 19.8 27 28 À:Ñ=1.46 185 áà äýýø 4.84 11.4 15.5 55 56 À:Ñ=12.22 330 3.15 6.65 21.2 24 26 À:Ñ=17.93 áà 18.09 400 áà 3.03 6.65 21.2 21.5 23 500 Ãàí óòàñ, á¿õ îãòëîë, ìì2: ÏÑ-èéí á¿õ îãòëîë 8.0 20.0 12.0 - (62) ÒÊ òðîñ, á¿õ îãòëîë 8.0 20.0 12.0 - (* -ÀÍ õºíãºí öàãààí õàéëø 2.75 6.5 23.0 - (20.8) -ÀÆ õºíãºí öàãààíû õàéëø 2.75 6.5 23.0 - (28.5) (* - ýíý íºõöºëä ÀÒ, ÀÒï áèø ãàíãèéí õàéëø áàéõàä õàðãàëçàõ áàòáºõèéí õÿçãààð áîëíî.

Õºíãºí öàãààí áà ãàí óòàñûã àëñëàëòàíä áýõëýõ õàìãèéí äýýä öýãò ¿¿ñýõ ìåõàíèê õ¿÷äýë íü õ¿ñíýãò 2.5.6-ä ºãñºíººñ 105 %-èàñ èë¿¿ã¿é, ãàí-õºíãºíöàãààí óòàñûí ÀØ-ûí á¿õ àëñëàëò, ò¿¿í÷ëýí îãòëîëöîõ àëñëàëòûí äýýä öýãò ¿¿ñýõ ìåõàíèê õ¿÷äýëä íü 110 õóâèàñ èë¿¿ã¿é òóñ òóñ áàéâàë çîõèíî. 2.5.30. Àãààðûí øóãàì äàõü ä¿¿æèí òóñãààðëóóð (õýëõ¿¿ð, ãèðëÿíä) íü ÷è÷ðýëò, äîðãèëòîîñ õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë,


139

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Àãààðûí øóãàì íü äàÿëàëûí äàãóó èë òýãø áà áàãà îãòëîëöîëòîé ãàçàðò 80 ì-èéí óðòòàé àëñëàëòàíä 95 ìì2 îãòëîëòîé, 100 ì-èéí àëñëàëòàíä 120-240 ìì2 îãòëîëòîé 120 áà ò¿¿íýýñ äýýø àëñëàëòàíä 300 ìì2 îãòëîëòîé äàí õºíãºí öàãààí áà ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ áà õºíãºí öàãààíû õàéëøèí óòàñ, 120-èîñ äýýø àëñëàëòàíä á¿õ îãòëîëòîé, îëîí ñóäàëò ãàí óòàñ õýðýãëýõ áà æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðààð òîîöñîí ìåõàíèê õ¿÷äýë (äàÍ/ìì2) íü äàðààõè ºãºãäëººñ õýòðýõã¿é þì. - õºíãºí öàãààí áà õºíãºí öàãààíû õàéëøèí óòàñ ,ÀÍ 3,5 äàÍ/ìì2, - ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ áà õºíãºí öàãààíû õàéëøèí óòàñ, ÀÆ 4,0 äàÍ/ìì2, - ãàí óòàñ áîëîí õýöòýé áîë 18,0 äàÍ/ìì 2, Õýðýâ àãààðûí øóãàì íü îãòëîëöîë èõòýé, õîòûí áàðèëãàæñàí ãàçàð, ò¿¿í÷ëýí äîîãóóð óðãàñàí îé, ìîä äóíäóóð ºíãºð÷ áàéâàë àëñëàëòûí óðò áà ìåõàíèê õ¿÷ïäëèéí óòãà íü 20 %-èàð íýìýãäñýí áàéâàë äîðãèëòîîñ çàéëøã¿é õàìãààëàõ õýðýãòýé. ÀØ íü èë çàäãàé áà ýçã¿é ãàçðààð ºíãºð÷ áàéâàë 150 ì-ýýñ èõã¿é àëñëàëòàíä òàòàãäàõ ôàçàíäàà õî¸ð óòàñíààñ á¿ðäýõ çàäàëáàð óòàñòàé øóãàìûí óòñàíä ¿¿ñýõ ìåõàíèê õ¿÷äýë íü (äàÍ/ìì2) æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðààð áîäîõîä äàðààõ ºãºäëººñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. - õºíãºí öàãààí áà õºíãºíöàãààíû õàéëøèí óòàñ, ÀÍ 4,0 äàÍ/ìì2 - ãàí-õºíãºí öàãààí áà õºíãºíöàãààíû õàéëøèí óòàñ, ÀÆ 4,5 äàÍ/ìì Õýðýâ àãààðûí øóãàì íü îãòëîëöîë èõòýé, áàðèëãàæñàí ãàçàð, ò¿¿í÷ëýí (øóãàìíààñ äîîãóóð óðãàñàí) áîãèíî øèã¿¿ óðãàñàí îé, ìîäîí äóíäóóð ºíãºð÷ áàéâàë äîðãèëòîîñ çàéëøã¿é õàìãààëàãäàõ òîõèîëäîëä ìåõàíèê õ¿÷äýëèéí óòãûã 10%-ààð ºñãºæ àâíà. Øóãàìûí óòàñ, òðîñ íü ãîë, óñàí ñàí áà áóñàä óñàí õààëòààð äýýã¿¿ð 500 ì-ýýñ èë¿¿ àëñëàëààð îãòëîæ áàéâàë ôàç äàõü óòàñíû òîî áà ìåõàíèê õ¿÷äëèéí óòãûã õàðãàëçàõã¿éãýýð øèëæèëòèéí õýñýãò á¿õ àëñëàëòûí äàãóó ÷è÷èðãýý (ñàâëàëò)-íèé õàìãààëàëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Õàæóóãèéí ñàëõèíààñ õàëõëàãäñàí, óóëûí õºíäèé áîëîí ä¿¿æëýõ óòàñíààñ ºíäºð óðãàñàí ìîä á¿õèé îéí ìàññèâààð ºíãºðºõ àãààðûí øóãàìûí õýñýãò óòàñíû áà òðîñûí ÷è÷èðãýýíèé õàìãààëàëò øààðäëàãàã¿é. 2.5.31. Õºíãºí öàãààí áà õºíãºíöàãààíû õàéëøèí ÀÆ áà ÀÍ ìàÿãèéí 95 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé, ãàí-õºíãºí öàãààíû 70 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé óòñûã ÷è÷ðýëòýýñ õàìãààëàõûí òóëä ãîãöîî ìàÿãèéí óíòðààâ÷ (ãàñèòåëü, flow damper) õýðýãëýõ áà ò¿¿íýýñ èõ îãòëîëòîé õºíãºí öàãààí áà ãàíõºíãºí öàãààí óòñàíä åðäèéí óíòðààâ÷ õýðýãëýíý. Àíêåð òóëãóóðûí ãîãöîî áà àëñëàëòàíä áàéãàà çàäàëáàð ôàçûí óòñàíä çàéí õºíäëºí òýâõ õèéæ ºãíº. Óòñàíä òàâèõ òýâõíèé áà á¿ëýã (ãðóïï) òýâõí¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü 75 ì-ýýñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Óòàñ, õýöíèé áàéðëàë, òýäãýýðèéí õîîðîíäûí çàé 2.5.32. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü òóëãóóð äýýð ÿìàð ÷ áàéðëàëòàé áàéæ áîëíî. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä óòàñ íü òàøóó áàéðëàõ áºãººä õýâòýý ÷èãò çýðýãöýý óòàñíóóä øèëæèæ áîëîõîîð áàéâàë (2.5.34 ¿çýõ) çîõèíî. Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí íü 15-20 ìì õ¿ðäýã, óòàñ øàìðàõ çýðýã àäèë òºñòýé íºõöºë á¿õèé á¿ñ íóòàãò àãààðûí øóãàìûí óòñûã õýâòýý áàéðøèëòòàé àâàõûã çºâëºæ áàéíà. Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí íü 20 ìì-ýýñ èõ áàéõ 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìä óòñûã çºâõºí õýâòýý áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí íü 20 ìì-ýýñ äýýø áàéõ á¿ñ íóòàãò 20 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìàíä óòñûã õîëèìîã (äýýä óòñûã òóëãóóðûí îðîé äýýð áàéðëóóëàõ ãóðâàëæèí) áàéðëóóëàõ çàð÷èìûã áàðèìëàâàë çîõèíî. 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíààñ õàìààðàõã¿éãýýð óòàñûã õýâòýý áàéðëóóëíà. 2.5.33. Àãààðûí øóãàìíû óòàñíóóäûí õîîðîíäûí çàéã óòàñíû àæèëëàõ íºõöºë, óòàñíû áà òóëãóóðûí á¿òýýö¿¿äèéí õîîðîíäîõ çºâøººðºãäºõ òóñãààðëàëòûí çàéòàé óÿëäóóëàí 2.5.25-ð ç¿éëä çààñíû äàãóó ñîíãîõ ¸ñòîé. Óòàñ õîîðîíäûí çàé, ìºí ò¿¿í÷ëýí óòàñ, òðîññûí õîîðîíäîõ çàéã ñîíãîõäîî óòàñíû óíæèëòààð òîîöîãäîõ àÿíãûí õýò õ¿÷äëèéí õàìãààëàëò áà àëãàñàë äàõü àæëûí íºõöºëººñ õàìààðóóëàí àëãàñàëûí îâîðòîé íü 2.5.33-2.5.37 áà 2.5.46-ä çààñíû äàãóó õàðãàëçóóëàí àâàõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä òðîñûí óíæèëò íü óòàñíû óíæèëòààñ èõ áàéõ ¸ñã¿é. Òóëãóóð áàéðëóóëàõ ¿åäýý ñîíãîãäîõ òîäîðõîé àëãàñàëä îâîðûí àëñëàëòûí õýòðýëò íü 25 %èàñ èõã¿é áàéõ áà îâîðûí àëãàñàëûí õóâüä òîîöîîíû çàéã ºñãºõ øààðäëàãàã¿é. Ä¿¿æèí òóñãààðëàãàòàé 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä óòàñ íü õýâòýý áàéðëàëòàé áîë òýäãýýðèéí àëñëàëòàíä îéðòîõ íºõöºëººð óòàñíû õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàéã ( d, ì ) øóãàìûí òîãòòîãäñîí õ¿÷äýë, îâîðûí óíæèëòààñ õàìààðóóëàí äàðààõè òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî. d = 1,0 + U/110 + 0,6


140

f,

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ýíäýýñ: U - ÀØ-ûí õ¿÷äýë, êÂ; f -îâîðûí àëñëàëòàíä õàðãàëçàõ õàìãèéí èõ óíæèëò, ì; 500 ì-ýýñ äýýø àëãàñàëòàé àãààðûí øóãàìûí óòàñ õîîðîíäûí çàéã òîäîðõîéëîõ ¿åä øèëæèëòèéí àëãàñàëòûí óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòààð óòàñíû õîîðîíäîõ çàéã òîäîðõîéëíî. Óòàñíû óíæèëò íü 16 ì õ¿ðòýë áàéâàë óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü äýýðõ òîìú¸îãîîð òîäîðõîéëñîí óòãûã 0.25 ì äàõèí ºñãºæ øèëæ¿¿ëñýí õ¿ñíýãò 2.5.9-ººñ àâíà. Òóõàéëáàë d > 8 ì çàéíä áàéâàë òîîöîîíä àâàõ á¿õýëäýëòèéã 0,5-ä, d > 12 ì áàéâàë 1-ä õóâààãäàõ óòãààð õèéíý. Õ¿ñíýãò 2.5.8 Óòàñíû õýâòýý áàéðëàë á¿õèé ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷òàé àãààðûí øóãàìûí óòàñíû õîîðîíäûí õàìãèéí áàãà çºâøººðºãäºõ çàé. Õ¿÷äýë, êÂ

Óíæèëòàíä (ì) õàðãàëçàõ óòàñíû õîîðîíäîõ õàìãèéíã áàãà çàé, ì 3ì 4ì 5ì 6ì 8ì 12 ì 2.5 2.5 2.75 2.75 3.0 3.25 3.0 3.25 3.5 3.5 3.75 4.0 3.5 3.5 3.75 3.75 4.0 4.5 4.25 4.5 4.75 5.0 5.5 5.75 6.0 7.0 7.25 7.5

35 110 150 220 330 500

2.5.34. Ä¿¿æèí òóñãààðëàãàòàé 35-330 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìûí äýýðõ óòàñ íü õýâòýý áèø (õîëèìîã áóþó áîñîî) áàéðëàñàí áîë óòàñíû õîîðîíäîõ çàéã àëñëàëòàíä òýäãýýðèéí àæëûí íºõöºëººð äàðààõè áàéäëààð òîäîðõîéëîõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. 16 ì õ¿ðòëýõ óòàñíû óíæèëò á¿õèé çàâñàðûí òóëãóóð äýýð: * Óòàñíû ñàâëàëò õîâîð áîëäîã á¿ñ íóòàãò õ¿ñíýãò 2.5.10-2.5.12-èéã, óòàñíû ñàâëàëò äóíä çýðýã áîëäîã áîë õ¿ñíýãò 2.5.11-2.5.12-ûã ¿íäýñëýí àâàõ íü ç¿éòýé. Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí 5-10 ìì áàéõ á¿ñ íóòàãò ìºñæèëòèéí íºõöºëººð äàõèí øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. Õ¿ñíýãò 2.5.10. Óòàñíû ñàâëàëò õîâîð áîëäîã I á¿ñ íóòàãò çàâñðûí òóëãóóð äýýðõ õýâòýýãýýðýý çýðýãöýõ óòàñíû õàìãèéí áàãà øèëæèëò Õ¿÷äýë, êÂ 35

110

150

Áîñîî çàé, ì 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 4.0

4 0.50 0.50 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.70 0.70 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0


Óíæèëòàíä (ì) õàðãàëçàõ õîëèìîã áàéðëàëòàé çýðýãöýý óòàñíû õýâòýý çàé, ì 5 6 8 10 12 14 0.50 0.50 1.10 1.50 1.80 2.0 0.50 0.50 0.80 1.30 1.65 1.85 0.50 0.50 0.50 1.20 1.60 1.80 0.50 0.50 0.50 1.00 1.50 1.70 0.0 0.50 0.50 0.60 1.30 1.60 0.0 0.0 0.50 0.50 1.10 1.50 0.0 0.0 0.50 0.50 0.50 1.40 0.0 0.0 0.0 0.50 0.50 1.10 0.0 0.0 0.0 0.0 0.50 0.60 0.0 0.0 0.0 0.0 0.50 0.50 0.70 0.70 1.20 1.70 1.90 2.15 0.70 0.70 1.00 1.50 1.90 2.10 0.70 0.70 0.70 1.20 1.70 2.00 0.0 0.70 0.70 1.00 1.50 1.90 0.0 0.0 0.70 0.70 1.30 1.70 0.0 0.0 0.70 0.70 1.00 1.60 0.0 0.0 0.0 0.70 0.70 1.40 0.0 0.0 0.0 0.0 0.70 1.10 0.0 0.0 0.0 0.0 0.70 0.70 1.00 1.00 1.00 1.40 1.80 2.10

141

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.0 6.0 7.0 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 6.0 7.0 8.0

220

330

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

0.0 0.0 0.0 1.50 1.50 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

1.00 1.00 0.0 1.50 1.50 0.0 0.0 0.0 2.00 0.0 0.0

1.00 1.00 0.0 1.50 1.50 1.50 0.0 0.0 2.10 2.00 2.00

1.50 1.50 1.00 1.80 1.50 1.50 1.50 1.50 2.45 2.20 2.00

1.90 2.00 1.00 2.20 2.10 1.90 1.70 1.50 2.75 2.60 2.40

Õ¿ñíýãò 2.5.11. Óòàñíû ñàâëàëò äóíä çýðýã áîëäîã II á¿ñ íóòàãò çàâñðûí òóëãóóð äýýðõ õýâòýýãýýð áàéðëàõ çýðýãöýõ óòàñíû õàìãèéí áàãà øèëæèëò Õ¿÷äýë,

Áîñîî

êÂ 35

çàé, ì 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 4.0 5.0 6.0 7.0 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 6.0 7.0 8.0

110

150

220

330

Óíæèëòàíä (ì) õàðãàëçàõ õîëèìîã áàéðëàëòàé çýðýãöýý óòàñíû õýâòýý çàé, ì 4 0.70 0.70 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.20 1.20 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

5 0.70 0.70 0.70 0.70 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.20 1.20 1.20 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.50 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

6 1.00 0.70 0.70 0.70 0.70 0.00 0.00 0.0 0.0 0.0 1.20 1.20 1.20 1.20 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.50 0.0 0.0 0.0 2.00 2.00 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

8 1.60 1.30 1.00 0.70 0.70 0.70 0.70 0.0 0.0 0.0 1.70 1.50 1.20 1.20 1.20 1.20 0.0 0.0 0.0 1.50 1.50 0.0 0.0 2.00 2.00 0.0 0.0 0.0 2.50 0.0 0.0

10 2.00 1.80 1.70 1.50 1.10 0.70 0.70 0.70 0.00 0.0 2.20 2.00 1.70 1.50 1.20 1.20 1.20 0.0 0.0 1.90 1.50 1.50 0.0 2.00 2.00 2.00 0.0 0.0 2.60 2.50 2.50

12 2.30 2.15 2.10 2.00 1.80 1.60 1.00 0.70 0.70 0.70 2.40 2.4 2.20 2.00 1.80 1.50 1.20 1.20 1.20 2.30 2.00 1.50 1.50 2.30 2.00 2.00 2.00 2.00 2.95 2.70 2.50

14 2.50 2.35 2.30 2.20 2.10 2.00 1.90 1.60 1.10 0.70 2.65 2.60 2.50 2.40 2.30 2.10 1.90 1.60 1.20 2.60 2.40 2.00 1.50 2.70 2.60 2.40 2.20 2.00 3.25 3.10 2.90

Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí íü 15-20 ìì áàéõ áóñ íóòàãò õ¿ñíýãò 2.5.11-ýýð òîäîðõîéëîãäîõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàéã äàðààõ òîìü¸îãîîð äàõèí øàëãàõ øààðäëàãàòàé.


142


d = 1,0 + U/110 + 0.6 f + 0,15*V, ýíäýýñ: U - ÀØ-ûí õ¿÷äýë, êÂ; f -îâîðûí àëñëàëòàíä õàðãàëçàõ õàìãèéí èõ óíæèëò, ì; V óòàñíû õîîðîíäîõ áîñîî çàé, ì * Óòàñíû ñàâëàëò áàéíãà áîëäîã áîë õ¿ñíýãò 2.5.11-2.5.12-ûã ¿íäýñëýí àâàõ áà ìºñæèëòèéí íºõöºëººð äàõèí øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. Óòàñíû õîîðîíäîõ çàéã 2.5.12-ð õ¿ñíýãòýýð òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä óòàñíû õîîðîíäîõ çàéã äýýðõ òîìú¸îãîîð òîäîðõîéëîõ áà ò¿¿íýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.12 Óòàñíû øàìðàë áàéíãà áîëäîã III á¿ñ íóòàãò çàâñðûí òóëãóóð äýýðõ õýâòýýãýýð áàéðëàõ çýðýãöýõ óòàñíû õàìãèéí áàãà øèëæèëò Õ¿÷äýë,

Áîñîî

êÂ

çàé, ì 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 4.0 5.0 6.0 7.0 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 6.0 7.0 8.0 9.0

35

110

150

220

330

Óíæèëòàíä (ì) õàðãàëçàõ õîëèìîã áàéðëàëòàé çýðýãöýý óòàñíû õýâòýý çàé, ì 4 5 6 8 10 12 14 0.70 1.25 1.55 2.05 2.35 2.65 2.95 0.0 0.70 1.30 1.90 2.30 2.65 2.95 0.0 0.70 0.70 1.70 2.20 2.60 2.90 0.0 0.0 0.70 1.30 2.05 2.50 2.85 0.0 0.0 0.0 0.70 1.80 2.35 2.75 0.0 0.0 0.0 0.70 1.40 2.20 2.65 0.0 0.0 0.0 0.0 0.70 1.90 2.50 0.0 0.0 0.0 0.0 0.70 1.40 2.30 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.70 2.00 1.20 1.35 1.85 2.35 2.65 2.95 3.25 1.20 1.20 1.50 2.20 2.60 2.95 3.25 0.0 1.20 1.20 2.00 2.50 2.90 3.20 0.0 0.0 1.20 1.65 2.35 2.80 3.15 0.0 0.0 0.0 1.20 2.10 2.65 3.05 0.0 0.0 0.0 1.20 1.70 2.50 2.95 0.0 0.0 0.0 0.0 1.20 2.20 2.80 0.0 0.0 0.0 0.0 1.20 1.70 2.60 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.20 2.30 0.0 1.50 1.50 2.10 2.60 3.00 3.30 0.0 0.0 0.0 1.50 2.20 2.75 3.15 0.0 0.0 0.0 0.0 1.50 2.30 2.90 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.50 2.40 0.0 0.0 2.00 2.00 2.50 3.05 3.45 0.0 0.0 2.00 2.00 2.10 2.90 3.35 0.0 0.0 0.0 0.0 2.00 2.60 3.20 0.0 0.0 0.0 0.0 2.00 2.10 3.00 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.00 2.70 0.0 0.0 2.50 5.90 3.45 3.85 4.15 0.0 0.0 0.0 2.50 3.20 3.75 4.10 0.0 0.0 0.0 2.50 2.85 3.55 4.00 0.0 0.0 0.0 2.50 2.50 3.25 3.80

Óòàñíû áàéðëàë áà òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàéã ñîíãîõäîî øóãàìûí áîëîí ò¿¿íèé õýñýã äýõ õ¿÷òýé ñàâëàëò áîëîõ II áà III á¿ñ íóòãààð ºíãºð÷ áàéãàà, ãýõäýý òóëãóóðûí ºíäºðèéí 2/3-ààñ áàãàã¿é ºíäºðòýé ãàçðûí ãàäðàãà, øèã¿¿ îé, áàðèëãà áàéãóóëàìæààð õºíäëºí ñàëõèíààñ õàìãààëàãäñàí áàéâàë II á¿ñèéã I á¿ñèéí, III á¿ñèéã II á¿ñèéí íºõöºëººð àâàõ õýðýãòýé. 2. 16 ì-ýýñ èõ óòàñíû óíæèëòòàé ¿åä çàâñàðûí òóëãóóð äýýðõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàéã 1-ð ç¿éëä ºãñºí òîìú¸îãîîð òîäîðõîéëæ øàëãàõ íü ç¿éòýé.


143

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3. Àíêåð ìàÿãèéí á¿õ òóëãóóð äýýðõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàéã 2.5.33-2.5.34-ä ºãñºí òîìú¸îãîîð òîäîðõîéëîõ ¸ñòîé. Àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóð äýýð õýâòýýãýýð çýðýãöýý òàøèõ óòàñíóóäûí õàìãèéí áàãà øèëæèëò íü õ¿ñíýãò 2.5.13-ä çààñàíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.13 Àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóð äýýðõ õýâòýý áàéðëàõ çýðýãöýý óòàñíû õàìãèéí áàãà õýâòýý øèëæèëò Àãààðûí øóãàìûí õ¿÷äýë (êÂ)

Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààíä (ìì) õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà øèëæèëò (ì) 5-10 15-20 0.5 0.7 0.7 1.2 1.0 1.5 1.5 2.0 2.0 2.5

35 110 150 220 330

4. Á¿õ òºðëèéí òóëãóóð äýýð õýðýâ óòàñíóóäûí õîîðîíäîõ áîñîî çàé íü äàí óòàñíû õóâüä 0.8f+U/250 áà çàäàëáàð óòàñíû õóâüä f+U/250-ýýñ õýòýð÷ áàéâàë óòàñíû õýâòýý øèëæèëò õèéõ øààðäëàãàã¿é. Ýíýõ¿¿ 1 áà 4 ç¿éëä ºãñºí òîìú¸î íü 500 êÂ õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí õóâüä õ¿÷èí òºãºëäºð áàéíà. Çàâñàðûí òóëãóóð äýýð õýâòýýãýýð áàéðëàõ çýðýãöýý òàøèíãèéí óòàñíû øèëæèëò íü õ¿ñíýãò 2.5.13-ä çààãäñàíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.13 Çàâñàðûí òóëãóóð äýýðõ õýâòýý áàéðëàõ çýðýãöýý óòàñíû õàìãèéí áàãà õýâòýý øèëæèëò Áîñîî áàéðëàõ óòàñ áà õýö (òðîñ)-íèé õîîðîíäîõ çàé, ì

Îâîðûí óíæèëòòàé áàéõ ¿åèéí õàìãèéí áàãà øèëæèëò, ì 10 12 14 16 2.0 3.5 4.0 2.0 3.0 4.0 2.0 2.0 3.0 2.0 2.0 2.5

9.0 10.0 11.0 12.0

4.0 4.0 3.5 3.0

Ìºñæèëòã¿é, õóóðàé á¿ñ íóòãààð ºíãºð÷ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí á¿õ òºðëèéí òóëãóóð äýýðõ øóóä áàéðëàõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü ä¿ðìèéí 2.5.33-ä çààñàí òîìú¸îãîîð òîäîðõîéëîãäîõ áà óòàñíû õýâòýý øèëæèëòèéã òîîöîõ øààðäëàãàã¿é þì. Óòàñíû ñàâëàëòààñ àãààðûí øóãàìûã õàìãààëàõ òºõººðºã õýðýãëýõ ¿åä ñàâëàëòûí íºõöºëººð 2.5.33-2.5.34-ä ºãñºí òîìú¸îãîîð óòàñ õîîðîíäûí çàéã òîäîðõîéëîõ áà óòàñíû çýðýãöýý òàøèõ õýâòýý øèëæèëòèéã õ¿ñíýãò 2.5.13-ä ºãñºíººð àâàõ íü ç¿éòýé. 2.5.35. Äóðûí áàéðëàëòàé óòàñ á¿õèé 6-20 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìä óòàñíû õîîðîíäîõ (d) çàéã òóõàéí àëñëàëòàíä òýäãýýðèéí õîîðîíäîî îéðòîõ íºõöºëººð òîäîðõîéëîõîä äàðààõ òîìú¸îíû òîîí óòãàíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. d = 0.75 f + . ýíäýýñ: f -îâîðûí àëñëàëòàíä õàðãàëçàõ õàìãèéí èõ óíæèëò, ì; ‟ òóñãààðëàã÷èéí õýëõ¿¿ðèéí óðò, ì; Ýíýõ¿¿ òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëñîí 4 ì õ¿ðòýë óíæèëòòàé àãààðûí øóãàìûí óòàñíû õîîðîíäûí çàéã õ¿ñíýãò 2.5.14-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 2.5.14. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, øºðãºí òóñãààðëóóðòàé ÀØ-ûí óòàñíû õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé. Õ¿÷äýë , êÂ

Ìºñæèëò , ìì

Óòàñíû óíæèëòàíä õàðãàëçàõ óòàñ õîîðîíäûí çàé, ì 1,5 2 2.5 3 3.5 4.0 õ¿ðòýë


144

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 6-10 20 êÂ 35 êÂ

5 10 5 10 5 10

0.6 0.8 0.7 0.9 0.85 1.05

0.7 0.9 0.8 1.0 0.9 1.2

0.75 1.0 0.85 1.1 1.0 1.25

0.8 1.1 0.9 1.2 1.05 1.4

0.85 1.2 1.0 1.3 1.1 1.45

0.9 1.25 1.0 1.4 1.2 1.5

2.5.36. 35-330 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, íýã òðîñ (õýö)-òîé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð äýýðõ óòàñ, òðîñ õî¸ðûí õîîðîíäîõ áîñîî çàéã òîäîðõîéëîõäîî 2.5.46-ä çààñàí øààðäëàãûí äàãóó õýò õ¿÷äëèéí õàìãààëàëòûí íºõöºëººð îâîðûí àëñëàëòàíä òîäîðõîéëîõ íü ç¿éòýé. Çóðàã òºñºëä øóãàìûí òóëãóóðûã òàâèõààð ñîíãîæ àâñàí áà îâîðûí àëñëàëò íü õýòýðñýí òóñãàé àëñëàëòàíä îâîðûí àëñãàëààð ñîíãîñîí óòàñ áà õýöíèé õîîðîíäîõ çàé á¿õèé òóëãóóðûã àâàõ ¸ñòîé. 35-330 êÂ-ûí òóëãóóðò óòàñ áà õî¸ð òðîñ (õýö) íü õýâòýý áàéðëàëòàé áîë õýö áà ò¿¿íèé îéðõîí òàòàõ óòàñíû õîîðîíäîõ õýâòýý øèëæèëò íü 35 êÂ-ûí ÀØ-ä 1 ì; 110 êÂ-ûí ÀØ-ä 1,75 ì; 150 êÂ-ûí ÀØ-ä 2 ì; 220 êÂ-ûí ÀØ-ä 2,3 ì, 330 êÂ-ûí ÀØ-ä 2,75 ì-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 500 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìûí çàâñàðûí òóëãóóðò òðîñ áà ò¿¿íä îéðõîí óòàñíû õîîðîíäîõ õýâòýý øèëæèëòèéã õ¿ñíýãò 2.5.14-ýýð àâáàë çîõèíî. Ìîäîí òóëãóóðòàé 220 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìä òðîñ (õýö) áà óòàñíû õîîðîíäîõ øèëæèëòèéã õýâòýýãýýð íü 2 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. 35- 500 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áýõýëãýýíèé àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóð äýýð èéì òóëãóóðûí òîî íü 1 êì øóãàìàíä äóíäàæààð 0.5-ààñ èõã¿é áàéõ íºõöºëä õýöèéã óòàñíû äýýð õýâòýý øèëæèëòã¿éãýýð ºëãºõèéã çºâøººðíº. 2.5.37. Àãààðûí øóãàìûí õî¸ð õýëõýýòýé òóëãóóðò ÿíç á¿ð (À,Â,Ñ)-èéí õýëõýýíèé çýðýãöýõ óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü àëñëàëòàíä óòàñíû àæèëëàõ íºõöºëººð 10-20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, øºðãºí òóñãààðëóóðòàé ÀØ-ä 2 ì; 35 êÂ-ûí øºðãºí òóñãààðëóóðòàé ÀØ-ä 2,5 ì; ä¿¿æèí òóñãààðëóóðòàé áîë 3 ì; 110 êÂ-ûí ÀØ-ä 4 ì; 150 êÂ-ûí ÀØ-ä 5 ì; 220 êÂ-ûí ÀØ-ä 6 ì; 330 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìàíä 7 ì-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. ßíç á¿ðèéí õýëõýýíèé çýðýãöýõ óòàñíû õîîðîíäûí çàéã òîäîðõîéëîõäîî 2.5.33, 2.5.34 -èéí çààëòûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. 2.5.38. 1 êÂ-îîñ äýýø ÿíç á¿ðèéí õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü íýã åðºíõèé òóëãóóðò ä¿¿æèëæ áîëíî. 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòñûã 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí óòàñòàé õàìò íýã åðºíõèé òóëãóóðò ºëãºõäºº äàðààõè íºõöºëèéã èø ¿íäýñ áîëãîíî. ¯¿íä:

* 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì íü ºíäºð õ¿÷äëèéí àãààðûí øóãàìûí òîîöîîíû íºõöºëººð õèéãäýõ ¸ñòîé, * 10 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé øóãàìûí äýýð áàéðëàõààñ ãàäíà òóëãóóð äýýðõ ººð ººð õ¿÷äëèéí ÀØ-ûí óòàñíû îéðòîõ çàé íü õ¿ðýýëýõ îð÷èíû àãààðûí òåìïåðàòóð +15 C, ñàëõèã¿é áàéõàä àëñëàëòûí äóíä õýñýãò 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî, * ªíäºð õ¿÷äëèéí ÀØ-ä óòñûã øºðãºí òóñãààðëóóðò áýõëýõäýý äàâõàð óÿõ àðãààð ã¿éöýòãýíý. Òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé, 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä ò¿¿íýýñ ºíäºð õ¿÷äëèéí àãààðûí øóãàìûí óòñûã õàìòàä íü ºëãºñºí õýñýã áàéâàë ñ¿ëæýýíèé õýâèéí ãîðèìûí ¿åä öàõèëãààí ñîðîíçîí áà öàõèëãààí ñòàòèê íºëººëëººð ¿¿ñýõ ñààðìàãèéí øèëæèëò íü ôàçûí õ¿÷äýëèéí 15 %-èàñ èõ áàéæ áîëîõã¿é. Ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé õóâüä ò¿¿íýýñ ºíäºð õ¿÷äëèéí ÀØ-ûí íºëººãººð õ¿÷äýë ºñºõ õàðüöààíä òóñãàé øààðäëàãà õýðýãã¿é. Òóñãààðëàãà 2.5.39. 110 êÂ áà äýýø àãààðûí øóãàìä çºâõºí ä¿¿æèí òóñãààðëóóð, 35 êÂ áà äîîø õ¿÷äýëòýé ÀØ -ä ä¿¿æèí áà øºðãºí (òóõàéëáàë, òóëàõ øèëáýòýé) òóñãààðëàã÷ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 6 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí õóâüä ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷èéí òîî áà øºðãºí (øèëáýò) òóñãààðëàã÷èéí òºðëèéã ò¿¿íèé íàéäâàðòàé àæèëëàõ íºõöºëººð çóðàã òºñºëä ìºðäºæ áàéãàà çààâðûí äàãóó àâàõ øààðäëàãòàé. Ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷èéã õýðýãëýõ ¿åä öýíýã àëäàãäàõ çàìûí óðòûã àæëûí õ¿÷äëýýð ñîíãîñîí 2 áà 3 ò¿¿íýýñ äýýø òóñãààðëàã÷ á¿õèé õýëõ¿¿ðèéí ºíäºðò õàðüöóóëñàí õàðüöààã çàëãàëò-ñàëãàëò (êîììóòàö)-ûí õýò õ¿÷äëèéí ¿éë÷ëýõ íºõöºëººð øàëãàõ áºãººä õ¿ñíýãò 2.5.15-ä ò¿¿íèé òîîöîîíû óòãûã õàâñðàãàñàí áîëíî.


145

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Àæëûí õ¿÷äýë (Uôìàõ)-ýýð ñîíãîñîí, öýíýã àëäàõ çàìûí óðòòàé õàðüöóóëàí àâñàí òóñãààðëóóðûã õýðýãëýõäýý äîîð ºãºãäñºí òîîöîîíû óòãûã çàëãàëò-ñàëãàëòûí õýò õ¿÷äýë (Uê)-èéí íºõöºëòýé õàðüöóóëàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 2.5.15 Àãààðûí øóãàìûí òóñãààðëàã÷èéã ñîíãîõ ¿åä àâàõ çàëãàëò-ñàëãàëòûí òîîöîîíû õýò õ¿÷äýë Õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ 110 150 220 330 500

Çàëãàëò-ñàëãàëòûí õýò õ¿÷äëèéí òîîöîîíû õàðüöàà, Uê/Uôìàõ 3,0 3.0 3,0 2.7 2.5

Çàëãàëò-ñàëãàëòûí õýò õ¿÷äýë Uê, êÂ 312 422 620 800 1070

2.5.40. 6-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí øºðãºí òóñãààðëàã÷èéí íîéòîíîîð öàõèëàõ õàìãèéí áàãà õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ õýìæýý íü äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàìûí õ¿÷äýë, êÂ ×èéãòýé öàõèëàõ õ¿÷äýë, êÂ

6 28

10 34

20 57

35 80

Øºðãºí òóñãààðëàã÷èéí íýâò öîõèãäîõ õ¿÷äýë íü õóóðàé öàõèëàëòûíõòàé õàðüöóóëàõàä 1,5 ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 6-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí õýëõ¿¿ðò öýíýã àëäàõ (óòå÷êè) çàìûí óðò íü 25 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéõàä ä¿¿æèí òóñãààðëóóðûí òîîã 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 1; 20 êÂ-ä 2; 35 êÂ-ä 3 áàéõààð ñîíãîõûã çºâëºæ áàéíà. Ìîäîí òóëãóóðòàé 35 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìûí ä¿¿æèí õýëõ¿¿ðèéã õî¸ð òóñãààðëàã÷òàé àâ÷ áîëíî. 6-35 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìàíä ä¿¿æèí òóñãààðëóóð áà øºðãºí òóñãààðëàã÷èéí ìàÿã, õýëáýðèéã ñîíãîõäîî ºíäºðøèë, ãàçðûí ò¿âøèíòýé õàìààðóóëàí ñîíãîõã¿é. 2.5.40. 110-220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí õóâüä ä¿¿æèí òóñãààðëóóðûí òîîã õýëõ¿¿ðèéí öýíýã àëäàõ çàìûí óðò íü õýâèéí àòìîñôåðèéí íºõöºëòýé, åðäèéí õýýðèéí áîõèðäîëòòîé, äàëàéí ò¿âøèíýýñ äýýø 1000 õ¿ðòýë ìåòðèéí ºíäºðò îðøèõ íºõöºëä àæëûí õ¿÷äëèéí (Uôìàõ) 1 êÂ áîäèò óòãàíä 1,3 ñì-ààñ áàãàã¿é áàéõ, óëìààð ò¿¿íèé íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàõ íºõöºëººð ñîíãîõ ¸ñòîé. Öýíýã àëäàõ íýãæ çàìûã áàãà áàéëãàõ íºõöºëººð àâñàí õýëõ¿¿ð äýõ òóñãààðëàã÷èéí òîîã ãýìòýæ áîëîõ íýã òóñãààðëàã÷èéã íºõºõ çîèëãîîð 110 -220 êÂ-ûí øóãàìàíä íýã òóñãààðëàã÷, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí øóãàìàíä 2 òóñãààðëóóð íýìæ àâáàë çîõèíî. 2.5.41. Äàëàéí ò¿âøèíýýñ äýýø 1000 õ¿ðòëýõ ì-èéí ºíäºðò òàâèãäàõ 6-110 -220(500) êÂ-ûí ÀØ-ûí áýõýëãýýíèé õýëõ¿¿ð äýõ õàìãèéí ò¿ãýýìýë õýðýãëýãäýõ òóñãààðëàã÷èéí òîîã õ¿ñíýãò 2.5.16-ä ºãºãäñºíººð (íººöèéí òóñãààðëóóðûí òîî îðñîí) àâàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 2.5.16 Òºìºð-áåòîí áà òºìºð òóëãóóðòàé 110-500 êÂ-ûí ÀØ-ûí áýõýëãýýíèé õýëõ¿¿ð äýõ òóñãààðëóóðûí òîî Òóñãààðëóóðûí ìàÿã Õýâèéí õ¿÷äýë, êÂ Ï - 4.5 (Ïô6-À) ÏÌ- 4.5 (Ïô6-Á) ÏÔÅ - 4.5 (ÏÔ6-Â) ÏÔ6-Â (÷àíàðûí) ÏÔ16-À ÏÔ20-À (ÏÔÅ-16)Ï-8,5 Ï - 11 (Ïô-14.5) ÏÔÅ-11 ÏÑ6-À (ÏÑ-4,5) ÏÑ6-Á ÏÑ-11 (ÏÑ-8.5)ÏÑ-12À ÏÑ16-À (ËÑ-16) ÏÑ-16Á (÷àíàðûí)

1 0

20

1

3

1

3

1

3

-

-

-

-

-

-


Òóñãààðëóóðûí òîî, øèðõýã 35 110 150 220 3 3 3 3 3 -

146

7 7 7 7 6 6 6 6 8 8 7 7

9 10 9 9 8 8 8 8 10 10 8 9

13 14 13 12 11 10 11 11 11 14 14 12 13

330

500

19 20 19 18 17 14 16 15 16 21 21 17 19

27 26 25 23 20 22 21 21 29 29 24 26

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ÏÑ-22À ÏÑ-30À (ËÑ-30) ÏÑ-30Á

6 6 -

8 8 -

11 12 10 11 11

16 17 15 16 16

22 24 21 22 22

Ìîäîí òóëãóóðûí øàòàëò, ºãºðøèë àæèãëàãääàã á¿ñ íóòàãò 110-220 êÂ-ûí ìîäîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìàíä äàìæóóëàõ óòàñíû áýõýëãýýíèé õýëõ¿¿ð äýõ òóñãààðëàã÷èéí òîîã õ¿ñíýãò 2.5.16ä ºãñºíººñ íýãýýð áóóðóóëæ àâàõûã çºâëºæ áàéíà. Õýëõ¿¿ð äýõ ä¿¿æèí òóñãààðëàãûí òîîã ñîíãîõäîî äàðààõè ç¿éëèéã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. 110 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìûí òàòëàãûí õýëõ¿¿ðò ä¿¿æèí òóñãààðëàãûí òîîã ñîíãîõäîî ò¿¿íèé õýëáýð, ìàÿãààñ ¿ë õàìààðóóëàí áýõýëãýýíèé õýëõ¿¿ðò 2.5.16 õ¿ñíýãòýýð ñàíàë áîëãîñîí òóñãààðëàãûí òîîí äýýð íýãèéã íýìæ àâíà. Ìºí 40 ì-ýýñ äýýø ºíäºðòýé øèëæèëòèéí òóëãóóð äýýð áóñàä òóëãóóðò íü àâñàí òóñãààðëàãûí òîîí äýýð 40 ì-ýýñ äýýø ãàðñàí 10 ì äóòàìä íýãèéã íýìæ àâàõûã çºâëºæ áàéíà. Äàëàéí ò¿âøèíýýñ äýýø 1000- 2500 ì-èéí ò¿âøèíòýé á¿ñ íóòãààð ºíãºðºõ 110- 150 êÂ-ûí ÀØ-ä áîëîí 1000-2000 ì-ûí ò¿âøèíòýé ãàçðààð ºíãºðºõ 220-500 êÂ-ûí ÀØ-ä ä¿ðìèéí 2.5.40, 2.5.41†ä çààãäñàí òóñãààðëàãûí òîîí äýýð íýãèéã íýìæ àâàõ íü ç¿éòýé. 2.5.42. Òóñãààðëàã÷èéã áîõèðäóóëàõ áîëîìæòîé ¿éëäâýðèéí ä¿¿ðýã, íóóðûí îéðîëöîî ãàçðààð ºíãºð÷ áàéãàà ÀØ-ä òóñãààðëàã÷èéí õýëáýð, òîîã îð÷íûõ íü íºõöëººð òîîöîîëæ ñîíãîõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàã÷èéí áàòáºõèéí íººöèéí êîýôôèöèåíò, º.õ. íü øºðãºí áà òóëààñíû øèëáýí òóñãààðëàãûí õóâüä ò¿¿íèéã ýâäëýõ ìåõàíèê à÷ààëëûã, ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷èéí õóâüä ò¿¿íä ¿éë÷ëýõ çºâøººðºãäºõ öàõèëãààí-ìåõàíèê à÷ààëëûã ÀØ-ûí òóñãààðëàãàä ¿éë÷ëýõ õàìãèéí èõ íîðìàòèâ à÷ààëàëä õàðüöóóëñàí õàðüöààãààð òîäîðõîéëîãäîõ áà ýíý íü ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìä æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðûí ¿åä 2.7-îîñ áàãàã¿é; ìºñæèëò, ñàëõè òîîöîîã¿é ¿åä 5.0 -ààñ áàãàã¿é; 500 êÂûí ÀØ-ûí ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷èéí õóâüä àâààðèéí ãîðèìä 2-îîñ áàãàã¿é, õàðèí 330 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äëèéí ÀØ-ä 1.8-ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí àâààðèéí ãîðèìä òóñãààðëàã÷èä ¿éë÷ëýõ à÷ààëàëûã 2.5.59-2.5.61 áà 2.5.64-òàé õàðüöóóëàí òîäîðõîéëíî. Õýò õ¿÷äëèéí õàìãààëàëò áà ãàçàðäóóëãà 2.5.43. Ìåòàëë áà òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé 110-500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ íü á¿õ óðòûíõàà òóðø àÿíãûí øóóä öîõèëòîîñ òðîñ (õýö) õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. 110 -500 êÂ-ûí ÀØ-ûã õýöã¿éãýýð áàéãóóëàõûã äàðààõè íºõöºëä çºâøººðºõ áîëíî. Òóõàéëáàë, * æèëä 20 öàãààñ áàãà àÿíãûí öàãòàé á¿ñ íóòàãò, * õºðñíèé ýñýðã¿¿öýë èõòýé ( 103 Îì.ì), ìóó äàìæóóëàõ õºðñòýé á¿ñ íóòãèéí ÀØ-ûí òîäîðõîé õýñýãò, * ìºñæèëòèéí õàíàíû çóçààí íü 20 ìì-ýýñ èõ òîîöîîíû ºãºãäºëòýé øóãàìûí òðàññûí õýñýãò. Ýäãýýð òîõèîëäîëä òóñãààðëàãûã õ¿÷èòãýõ øààðäëàãàã¿é. Àÿíãûí æèëèéí äóíäàæ ¿ðãýëæëýõ õóãàöààíû ºãºäºë áàéõã¿é áîë Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí æèëä áîëîõ àÿíãûí öàãèéí òîîãîîð ìóæèëñàí ãàçðûí çóðàã (õàâñðàëò 4)-èéã àøèãëàíà. 2.5.44. Àãààðûí øóãàìûí äýä ñòàíöûí îðóóëãà (õýñýã)-ûí õàìãààëàëòûã á¿ëýã 4.2 -ä çààñíû äàãóó õèéõ ¸ñòîé. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä àÿíãà õàìãààëàëòûí õýö, òóñãàé õàìãààëàëò õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. Ìºí ìîäîí òóëãóóðòàé 110 êÂ-ûí ÀØ-ûã ä¿ðìèéí äàãóó çààâàë õýöýýð õàìãààëàõ øààðäëàãàã¿é. Íýã ìàÿãèéí ìåòàëë áà òºìºð áåòîí òóëãóóð áîëîí ìóóäñàí òóñãààðëàãàòàé 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûã õîîëîéò öàõèëóóð (ðàçðÿäíèê)-ààð õàìãààëàõ áà õýðýâ ÄÇÀ (ÀÏÂ) áàéâàë õàìãààëàëòûí çàâñàð, õàðèí 110-220 êÂ-ûí ÀØ-ä õîîëîéò öàõèëóóð òàâüæ ºãíº. Õýðýâ øààðäëàãàòàé ïàðàìåòð á¿õèé 110-220 êÂ-ûí õîîëîéò öàõèëóóð áàéõã¿é áîë ò¿¿íèé îðîíä õàìãààëàëòûí çàâñàð õèéâýë çîõèíî. 2.5.45. Àãààðûí øóãàìûã àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õýöýýð õàìãààëàëò õèéäýý äîð äóðäñàíûã óäèðäëàãà áîëãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë, Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

147


* Íýã õºëòýé ìåòàëë áà òºìºðáåòîí òóëãóóðûí àÿíãà õàìãààëàëòûã 30 -ààñ èõã¿é õàìãààëàëòûí ºíöºãòýé áîë íýã òðîñ (õýö)-îîð, 20 -ààñ èõã¿é õàìãààëàëòûí ºíöºãòýé áîë õî¸ð òðîñîîð õèéõ, * Óòàñ íü õýâòýý áàéðëàëòàé ìåòàëë òóëãóóðò õî¸ð õýöíèé çàõûí óòàñòàé õàðüöóóëñàí õàìãààëàõ ºíöºã íü 20 -èîñ èõã¿é áàéõ áà õàðèí 15 ìì áà ò¿¿íýýñ äýýø ìºñæèëòýé III, IV áà îíöãîé á¿ñ íóòàã, ìºí óòàñíû áàéíãûí ñàâëàëòòàé á¿ñ íóòàãò õàìãààëàëòûí ºíöºã íü 30 -ààñ èõã¿é áàéõ, * Õààëãàí (ïîðòàë) ìàÿãèéí òºìºð áåòîí áà ìîäîí òóëãóóðò çàõûí óòàñòàé õàðüöóóëñàí õàìãààëàõ ºíöãèéã 30 -ààñ èõã¿é áàéëãàõ, * ÀØ-ûã õî¸ð òðîñîîð õàìãààëàõ ¿åä òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé íü õýöíýýñ óòàñ õ¿ðòëýõ áîñîî çàéíààñ 5 äàõèíààñ èë¿¿ã¿é çàéòàé áàéõ. 2.5.46. Àãàðûí øóãàìûí àëñëàëòûí äóíä õýñýãò ñàëõèíû õàçàéëòûã òîîöîîã¿é íºõöºëä õýö áà óòàñíû õîîðîíäîõ áîñîî çàé íü àÿíãàíû õýò õ¿÷äëýýñ õàìãààëàõ íºõöºëººð äîîð ºãñºí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àëñëàëòûí óðòûí çàâñðûí óòãàíä õàðãàëçàõ çàéã èíòåðïîëÿöëàí àâíà. Àëñëàëòûí äóíäàõ óòàñ áà òðîñûí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà áîñîî çàé Àëñëàëòûí óðò,ì Õàìãèéí áàãà çàé,ì

100 2.0

150 3.2

200 4.0

300 5.5

400 7.0

500 8.5

600 10.

700 11.

800 13

2.5.47. 220-500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí á¿õ òóëãóóðò òðîñûã áýõëýõäýý 40 ìì-èéí î÷ëîõ ñàëààëãûí çàâñàðòàé òóñãààðëàã÷èéí òóñëàìæòàéãààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 10 êì õ¿ðòýëõ óðòòàé àíêåðèéí õýñýã á¿ðò òðîñûã àíêåð òóëãóóð äýýðõ òóñãàé (õîëáîõ) õýðýãñýëýýð íýã öýãò ãàçàðäóóëàõ ¸ñòîé. Èõ óðòòàé àíêåðèéí àëñëàëòàä ãàçàðäóóëàõ öýãèéí òîîã øóãàì äàõü áîãèíî õîëáîîíû ¿åä òðîñîíä ¿¿ñýõ äàãóó öàõèëãààí õºäëºã÷ õ¿÷íèé èõ óòãà íü ÀØ äàõü î÷ëîõ çàéä íýâòðýõã¿é áàéõààð ñîíãîæ àâíà. Òðîñíû òóñãààðëàõ áýõýëãýýã øèëýí òóñãààðëàã÷ààð õèéõèéã çºâëºæ áàéíà. Øóãàìûí õýöèéã õýä õýäýí òóñãààðëóóðò ä¿¿æëýõ áîë òðîñîí äýýðõ ìºñèéã õàéëóóëàõ áóþó õîëáîîíû çîðèóëàëòààð î÷ëîõ çàâñðûí õýìæýýã òðîñ (õýö) ä¿¿æëýýñòýé áàéãàà õýëõ¿¿ðèéí öàõèëãààí áàòáºõòýé çîõèöóóëàõ ¸ñòîé. Ìºñæèëòèéã õàéëóóëàõ áóþó õîëáîîíû çîðèóëàëòààð õýöýíä áàãòààìæ àâàëò (îòáîð) àøèãëàõã¿é áîë 220-330 êÂ-ûí ÀØ-ûí äýä ñòàíöûí îðóóëãàíä 2-3 êì, 500 êÂ -ûí ÀØ-ûí îðóóëãàíä 5 êì-ýýñ áàãàã¿é õýñýãò òóëãóóð á¿ð äýýð ãàçàðäóóëãà õèéíý. 150 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé á¿õ ÀØ -ä õýöèéã ìºñæèëòººñ õàéëóóëàõ àðãà õýìæýý òóñãàãäààã¿é áîë õýöíèé òóñãààðëàõ áýõýëãýýã çºâõºí ìåòàëë áà òºìºð áåòîí òóëãóóðò õèéæ ºãâºë çîõèíî. Õýðýâ òèéì àðãà õýìæýý òóñãàãäñàí áîë àãààðûí øóãàìûí á¿õ óðòûí äàãóó õýöíèé òóñãààðëàõ áýõýëãýý õèéæ ºãíº. 2.5.48. Õààëãàí õýëáýðòýé ìîäîí òóëãóóðòàé ÀØ-ä ôàç õîîðîíäûí çàé íü ìîäîí äýýðýý 220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 5 ì-ýýñ áàãàã¿é, 150 êÂ-ûí ÀØ-ä 4,5 ì-ýýñ, 110 êÂ-ûí ÀØ-ä 4 ì-ýýñ, 35 êÂ-ûí ÀØ-ä 3 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóñãàé íºõöºëä 110-220 êÂ-ûí ÀØ-ûí õóâüä àÿíãûí ¿éë àæèëëàãàà áàãàòàé, áîãèíî õîëáîëòûí ã¿éäýë èõ áèø íºõöºëä äýýð çºâëºìæ áîëãîñîí ôàçûí õîîðîíäîõ çàéã õ¿÷äëèéí íýã øàò äîîøëóóëàí àâ÷ áîëíî. Îíöãîé òîõèîëäîëä ãàíö õºëòýé ìîäîí òóëãóóðûí õóâüä 2.5.35-ä çààñàí øóãàìûí àëñëàëòûí çàé áàðèãäàæ áàéâàë ãàíö õºëòýé 35 êÂ-ûí ÀØ-ä ìîäîí äýýðõ ôàçûí õîîðîíäîõ çàéã 2.5 ì, 6-20 êÂ-ûí ÀØ-ä 0,75 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. Ìîäîí òóëãóóðò ìåòàëë õºíäëºâ÷ (òðàâåðñ) õýðýãëýõèéã çºâøººðºõã¿é. 2.5.49. Àãààðûí øóãàìûí êàáåëü çàëãààñíû õî¸ð òºãñãºëä õîîëîéò áóþó õààëòàí (âåíòèëýí) öàõèëóóð òàâüæ, àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëñàí áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëàõ õàâ÷ààð, êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðõýâ÷, áîëîí êàáåëèéí áàðèâ÷ (ìóôò)-èéí èõ áèåèéã õîîðîíä íü àëü áîëîõ áîãèíî çàìààð õîëáîñîí áàéâàë çîõèíî. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëàõ õàâ÷ààðûã ãàçàðäóóëãàòàé òóñãàéä íü áóóëãà òºìºðººð õîëáîæ ºãíº. Àãààðûí øóãàìûí êàáåëü îðóóëãûí óðò íü 1.5 êì-ýýñ áàãà áîë ò¿¿íèé 2 ¿ç¿¿ðò íü àÿíãûí õýò õ¿÷äëýýñ õàìãààëæ õîîëîéò áà âåíòèëýí öàõèëóóð òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí õàâ÷ààð, ò¿¿í÷ëýí êàáåëèéí ìóôòèéí èõ áèåèéã õîîðîíä íü àëü áîëîõ áîãèíî çàìààð õîëáîæ ºãºõ áà ãàçàðäóóëãûí õàâ÷ààðûã òóñãàé áóóëãûí ãàçàðäóóðòàé õîëáîõ ¸ñòîé. ÀØ íü ãîë, õàâöàë äýýã¿¿ð ãàðàõ øèëæèëòýíä øóãàìûí òóëãóóð 40 ì-ýýñ ºíäºð, øóãàì íü õýöã¿é áîë òóëãóóðò õîîëîéò öàõèëóóð òàâèõ ¸ñòîé.


148

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.50. Äàëàéí ò¿âøèíãýýñ äýýø 1000 ì õ¿ðòýë ºðãºãäñºí á¿ñ íóòàãààð ºíãºðºõ ÀØ-ûí õóâüä óòàñ áà õ¿÷äýëòýé áàéãàà øóãàìûí àðìàòóðààñ òóëãóóðûí ãàçàðäñàí õýñýã õ¿ðòëýõ àãààðûí òóñãààðëàõ çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.17-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.17. ÀØ-ûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ ãàçàðäóóëãûí õýñýã õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà, çºâøººðºãäñºí (àãààðààð) òóñãààðëàõ çàé Òîîöîîíû íºõöºë Õ¿÷äýë, êÂ Òóñãààðëàã÷èéí àÿíãàíû õýò õ¿÷äýë: øºðãºí òóñãààðëóóðò: ä¿¿æèí òóñãààðëóóðò: Äîòîîä õýò õ¿÷äýë Àæëûí õ¿÷äýë Òóëãóóðò àþóëã¿é àâèðàõ íºõöºëèéã õàíãàõ

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãàòóñãààðëàõ çàé, ñì 10 20 35 110 150 220 330 õ¿ðòýë 15 20 10 -

25 35 15 7

35 40 30 10

100 80 25

130 110 35

180 160 55

260 215 80

-

-

150

150

200

250

350

Ãàçàðäóóëãûí áóóëãà òºìºðã¿é ìîäîí òóëãóóðûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäûí òóñãààðëàõ çàé íü øóãàì ººä àþóëã¿é àâèðàõ íºõöºëèéã õàíãàõààñ áóñàä (õ¿ñíýãò 2.5.17) íºõöºëä äýýð ºãñºí òóñãààðëàõ çàéã 10% -èàð áóóðóóëæ àâàõûã çºâøººðíº. Àãààðûí øóãàì íü óóëàðõàã ãàçðààð ºíãºðºõºä äîòîîä õýò õ¿÷äýë áà àæëûí õ¿÷äýëýýð òîîöñîí õàìãèéí áàãà òóñãààðëàõ çàé íü äàëàéí ò¿âøèíèé 1000 ì-ýýñ äýýøèõ 100 ì òóòàìä 2.5.17ä çààñàí õýìæýýã 1 %-èàð ºñãºí àâáàë çîõèíî. 2.5.51. Øóãàìóóä îãòëîëöîõ, óòàñûã ººð õîîðîíä íü ñýëãýõ, ñàëáàðëàãà àâàõ, íýã áàéðëàëààñ íºãºº áàéðëàëä øèëæèõ íºõöºëä ÀØ-ûí òóëãóóð äýýðõ óòàñíû õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.18-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ÀØ-ûí òóëãóóð äýýðõ ôàç õîîðîíäûí õàìãèéí áàãà çàé Òîîöîîíû íºõöºë Õ¿÷äýë, êÂ Àÿíãàíû õýò õ¿÷äýë Äîòîîä õýò õ¿÷äýë Àæëûí õ¿÷äýë


Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà òóñãààðëàõ çàé, ñì 10 20 35 110 150 220 330 20 45 50 135 175 250 310 22 33 44 100 140 200 280 15 20 45 60 95 140

Àãààðûí øóãàì íü õîîðîíäîî áà ÿíç á¿ðèéí áàéãóóëàìæòàé îãòëîëöîõ ¿åèéí àÿíãûí õýò õ¿÷äëýýñ õàìãààëàõ íýìýëò øààðäëàãûã 2.5.82, 2.5.87, 2.5.88, 2.5.95, 2.5.115 ç¿éëä çààñàí áîëíî. Àãààðûí øóãàìûí äîîðõè õýñã¿¿ä ãàçàðäóóëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. Àÿíãà õàìãààëàõ õýö áóþó àÿíãà õàìãààëàõ áóñàä áàéãóóëàìæ á¿õèé òóëãóóð, 2. 3 (6)-35 êÂ-ûí òºìºðáåòîí áà ìåòàëë òóëãóóð, 3. Õ¿÷íèé áà õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð, ñàëãóóð, ãàë õàìãààëóóð, áîëîí áóñàä àïïàðàò òàâèãäàõ òóëãóóð, 4. Õýðýâ ðåëå õàìãààëàëò áà àâòîìàòèêèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààíû íºõöºëººð àÿíãà õàìãààëàõ õýö, áóñàä àÿíãà õàìãààëàëòûí òîíîãëîë òàâèãäààã¿é 110-220 (500) êÂ-ûí ÀØ-ûí ìåòàëë áà òºìºðáåòîí òóëãóóð. 2.5.52. Äýýðõ 2.5.51-èéí 1-ä çààñàí àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü õ¿ñíýãò 2.5.19-ä ¿ç¿¿ëñýíýýñ èë¿¿ã¿é áàéâàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 2.5.19. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí õàìãèéí èõ ýñýðã¿¿öýë Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

149

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë , Îì.ì 100 õ¿ðòýë 100- 500 õ¿ðòýë 500- 1000 õ¿ðòýë 1000- 5000 õ¿ðòýë 5000 -ààñ äýýø

Ãàçàðäóóëãûí õàìãèéí èõ ýñýðã¿¿öýë, Îì 10 15 20 30 6.10-3 *

Ä¿ðìèéí 2.5.51-èéí 2-ä çààñàí ÀØ-ûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü õ¿í àì øèã¿¿ ñóóðüøñàí á¿ñ íóòàã äàõü 3 (6)-20 êÂ-ûí áà á¿õ òºðëèéí 35 êÂ-ûí ÀØ-ä áîë õ¿ñíýãò 2.5.19-ä çààñíààñ èõã¿é; 100 Îì õ¿ðòýë õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýë ( )-òýé, õ¿í ñóóðøèäàãã¿é çýë¿¿ä ãàçàðò 3 (6)-20 êÂ-ûí ÀØ-ä áîë 30 Îì-îîñ èõã¿é; 100 Îì-îîñ äýýø õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýë ( )òýé íóòàãò áîë 0,3* Îì-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìºí 2.5.51-èéí 3-ä çààñàí 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü 2.5.14-ä õàâñàðãàñàí õýìæýýíýýñ èë¿¿ã¿é áàéõ áà õàðèí 3 (6)-35 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìä 1.6.24, 1.6.25 çààëòûã èø ¿íäýñ áîëãîí ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Õàðèí 2.5.51-èéí 4-ä çààñàí àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýëèéã ÀØûí çóðàã òºñëººð òîäîðõîéëîõ áîëíî. Òðîñîîð õàìãààëàãäñàí àãààðûí øóãàìàíä àÿíãà õàìãààëàëòûí íºõöºëººð õèéãäñýí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü òðîñûã ñàëãààòàé, õàðèí áóñàä òîõèîëäîëä õýöèéã ñàëãàõã¿é áàéõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Õýöýí õàìãààëàëòòàé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ºíäºð íü 40 ì-ýýñ äýýø áîë òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýëèéã õ¿ñíýãò 2.5.19 -ä çààñàíòàé õàðüöóóëæ, 2 äàõèí áàãààð àâàõ ¸ñòîé. Àÿíãàíû õýò õ¿÷äëýýñ òðîñ (õýö)-îîð õàìãààëñàí àãààðûí øóãàìûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõäýý õýöèéã ñàëãàæ áàéæ õýìæèíý. ÀØ-ûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéã çóíû õàìãèéí èõ ýñýðã¿¿öýëòýé ¿åä íü ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé ã¿éäëýýð õýìæèæ òîãòîîíî. Õºðñ íü õºëäºëò íü ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéí óòãàíä íºëººëºõººð áîë òóõàéí õýìæèëòèéã óëèðàëûí øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíò îðóóëæ, ººð óëèðàëä õýìæèõ íü ç¿éòýé. 2.5.53. Øàâàðëàã, øàâàðàíöàð, ýëñýðõýã áîëîí <500 Oì-îîñ áàãà õºðñíèé õóâèéí ýñýðã¿¿öýëòýé á¿ñ íóòãààð ºíãºðºõ 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä òºìºð áåòîí ñóóðèéí àðìàòóð, òóëãóóð áà õºë (ïàñûíoê)-èéã íýìýëò ñóóëãàëòã¿éãýýð åðäèéí ãàçàðäóóëãà áîëãîí àøèãëàõ áóþó õèéìýë ãàçàðäóóëãàòàé õîñëóóëàí õýðýãëýæ áîëíî. Ìºí õóâèéí ýñýðã¿¿öýë èõòýé õºðñºíä òºìºð áåòîí ñóóðèéí åðäèéí öàõèëãààí äàìæóóëàöèéã òîîöîõã¿éãýýð ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí øààðäëàãàòàé ýñýðã¿¿öëèéã õèéìýë ãàçàðäóóëãà õèéæ õàíãàõ ¸ñòîé. 3 (6)-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öëèéí óòãà íü õèéìýë ãàçàðäóóëãà õèéæ õàíãàãäàõ ¸ñòîé áà ãàçðûí äîîðõ ñóóðü, òóëãóóðûí õýñýã, õºëíèé åðäèéí öàõèëãààí äàìæóóëàöûã òîîöîõ øààðäëàãàã¿é. 2.5.54. Àãààðûí øóãàìûí òºìºð-áåòîí òóëãóóðûí ñóóðèéã äýýð 2.5.53-ä ºã¿¿ëñýíýýñ áóñàä òîõèîëäîëä àíêåðèéí áîîëò áà ñóóðèéí àðìàòóðûí õîîðîíä ìåòàëë õîëáîîòîé áîë åðäèéí ãàçàðäóóëãà áîëãîí àøèãëàæ áîëíî. Õýðýâ òºìºð-áåòîí ñóóðü áà òóëãóóðò áèòóìûí ò¿ðõëýã õèéãäñýí áîë åðäèéí ãàçàðäóóëãà áîëãîí àøèãëàõäàà òîîöîæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Åðäèéí ãàçàðäóóëëàãà áîëãîí àøèãëàæ áàéãàà òºìºð áåòîí ñóóðü áà òóëãóóð íü áèòóìýí ò¿ðõëýã õèéãäñýí áîë òîîôàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ñóóëãàñíààñ õîéø 2 ñàðààñ äîîøã¿é õóãàöàà ºíãºðñíèé äàðàà òºìºðáåòîí ñóóðü, òóëãóóð, õºëíèé ãàçðûí äîîðõ õýñãèéí öàõèëãààí äàìæóóëàöûã õýìæèõ ¸ñòîé. Òºìºð áåòîí òóëãóóðûã ãàçàðäóóëàõäàà õ¿÷íèé áîëîí õ¿÷íèé ÷èãëýëýýñ àíãèä áàéãàà òóóø àðìàòóðûí á¿õ ýëåìåíòèéã òºìºðáåòîí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãûí áóóëòàíä àøèãëàæ áîëîõ áà òýäãýýð íü ãàçàðäóóëàãàòàé áîëîí ººð õîîðîíäîî õîëáîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãàä àøèãëàæ áàéãàà àðìàòóðûí øèëáý, ñàâààã áîãèíî õîëáîîíû ã¿éäýë ã¿éõ ¿åèéí õàëóóí òýñâýðëýöýýð øàëãàñàí áàéõ ¸ñòîé áºãººä áîãèíî õîëáîîíû ¿åä øèëáýíèé õàëàëò íü íü 60 Ñ-ýýñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Òºìºðáåòîí òóëãóóðûí òàòóóðãûã àðìàòóðûí íýìýëò áîëãîí ãàçàðäóóëàõ áóóëãàíä àøèãëàæ áîëíî. Òýãýõäýý òàòóóðãûí õýöíèé òºãñãºëèéí ñóë ¿ç¿¿ðèéã òàòóóðãûí àæëûí õýñýãòýé òóñãàé õàâ÷ààðààð õîëáîõ ¸ñòîé. Òºìºð áåòîí òóëãóóðûí õºíäºëä áýõëýõ òóñãààðëàã÷èéí ýä àíãè áà õýöèéã ãàçàðäóóëãûí áóóëò áóþó ãàçàðäóóëãûí àðìàòóðòàé ìåòàëë õîëáîîñîîð õîëáîæ ºãâºë çîõèíî. 2.5.55. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áóóëãûí îãòëîë 35 ìì2 -ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí íýã óòàñò áóóëãûí óòàñíû ãîë÷ íü 10 ìì2 -ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Öàéðäñàí íýã óòàñòàé ãàí áóóëòûí ãîë÷ íü 6 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéæ áîëíî. Ìîäîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìûí


150

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ãàçàðäóóëàõ áóóëãûí õîëáîëòûã áîîëòîîð, ìåòàëë,-òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé áîë ãàçàðäóóëàõ áóóëãûã ãàãíàõ, ýñâýë áîîëòîîð õèéæ áîëíî. Ä¿ðìèéí äàãóó àãààðûí øóãàìûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéã 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íä òàâèõ áà òàðèàëàíãèéí òàëáàéä áîë 1 ì ã¿íä õèéæ ºãíº. Õàäàí äýýð òóëãóóð òàâèãäñàí áàéâàë öàöðàã õýëáýðèéí ãàçàðäóóëãûã àøèãëàæ, øóóä õàäàí äýýð íü 0.1 ì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé õèéìýë ¿åèéí äîîð ñóóëãàæ ºãíº. Ýíý ¿åèéí çóçààí õ¿ðýõã¿é, ýñâýë áàéõã¿é ¿åä ãàçàðäóóëãûã õàäàíä õèéæ, öåìåíòèéí çóóðìàãààð öóòãàæ áýõëýõ õýðýãòýé.. Àðìàòóð 2.5.56. Óòñûã ä¿¿æèí òóñãààðëóóðò áýõëýõ áà õýöèéã òàòàëòûí áóþó òîãòîîëãûí õàâ÷ààðûí òóñëàìæòàéãààð áýõýëíý. Àëü áîëîõ óòñûã òàñëàõã¿éãýýð áýõëýõèéí òóëä òàòàëòûí õàâ÷ààðèéã õýðýãëýõ õýðýãòýé. Óòàñûã øºðãºí (øèëáýò) òóñãààðëóóðò áýõëýõäýý óòñàí óÿà áóþó òóñãàé õàâ÷ààðààð ã¿éöýòãýíý. Óòñûã ä¿¿æëýõ òîãòîîëãûí õàâ÷ààð íü ¿õë¿¿ò áóþó õÿçãààðëàãäìàë áàòáºõ á¿õèé (÷èãæìýë) õàâ÷ààð áàéæ áîëíî. Íàéäâàðòàé áàéäëûí ¿¿äíýýñ ¿õë¿¿ò (òîãòîîëãûí) õàâ÷ààð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Àÿíãà õàìãààëàõ õýöèéã òóëãóóðò ä¿¿æëýõäýý ¿õë¿¿ò õàâ÷ààðûã õýðýãëýíý. Õîë çàéí îãòëîëöîõ àëñëàëòàä óòàñ, õýöèéã îëîí òóñãààðëóóð á¿õèé õýëõ¿¿ð áà òóñãàé õàâ÷ààð õýðýãëýíý. 2.5.57. Øóãàìûí óòàñ áà õýöèéã çàëãàõäàà õîëáîëòûí õàâ÷ààð, ãàãíóóð õýðýãëýõýýñ ãàäíà ãàãíààñ, õàâ÷ààðûã õàìòàä íü àøèãëàæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìûí íýã àëñëàëòàíä óòàñ áà õýö á¿ðò íýãýýñ èõã¿é çàëãààñ õèéõèéã çºâøººðíº. Ä¿ðìèéí 2.5.79-2.5.109, 2.5.120 äóðüäñàí èíæåíåðèéí áàéãóóëàìæèéã îãòëîõ àëñëàëòàíä óòàñ áà õýöýíä íýã çàëãààñ õèéõèéã äàðààõ íºõöºëä çºâøººðíº. Òóõàéëáàë: A:C > 4,29 õàðüöààòàé 240 ìì2-ýýñ äýýø îãòëîëòîé, ãàí-õºíãºí öàãààí óòñàíä; A:C >1,46 õàðüöààòàé äóðûí îãòëîëòîé ãàí-õºíãºí öàãààí óòñàíä; 120 ìì2 , ò¿¿íýýñ èõ îãòëîëòîé ãàí õýöýíä; A:C > 4,29 õàðüöààòàé 150 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé, ãóðâàí ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñíààñ á¿ðäýõ çàäàëáàð ôàçûí óòñàíä; Õîëáîëòûí õàâ÷ààðààñ õÿçãààðëàãäìàë áºõáàòòàé (÷èãæìýë, çàäåëêà) õàâ÷ààð õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé íü 25 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Óòàñ áà õýöíèé õîëáîëòûí áà òàòàëòûí õàâ÷ààðûí áºõ áàò íü óòàñ áà õýöíèé áºõ áàòûí õÿçãààðààñ 90 %-îîñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Øóãàìàí àðìàòóðûí áºõ áàòûí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü º.õ. õàìãèéí áàãà ýâäëýõ à÷ààëëûã õýâèéí (íîðìàòèâ) à÷ààëàëä õàðüöóóëñàí õàðüöàà íü àâ÷ ¿çýæ áàéãàà àðìàòóðûí õóâüä ÀØ íü õýâèéí àæèëëàãààíû ãîðèìä áàéâàë 2,5-ààñ áàãàã¿é; àâààðèéí ãîðèìä áîë 1,7 -îîñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õàìãèéí èõ à÷ààëëûí ¿åäýõ áàòáºõèéí õÿçãààð íü 0.42 %-îîñ äàâæ áàéãàà óòàñíû ìåõàíèê áàòáºõòýé ÀØ-ä øèíý ìàÿãèéí àðìàòóð õýðýãëýõäýý õýâèéí ãîðèìä øóãàì àðìàòóðûí áàòáºõèéí íººöèéí êîýôôèöèåíòèéã 2.3 õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. Äýãýý áà øºðºãíèé áàòáºõèéí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü õýâèéí ãîðèìä 2-îîñ áàãàã¿é, àâààðèéí ãîðèìä 1.3-ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àâààðèéí ãîðèìûí ¿åä àðìàòóð, äýãýý áà øºðãºíä ¿éë÷ëýõ à÷ààëëûã 2.5.59 -2.5.62, 2.5.64-îîð òîäîðõîéëíî. Òóëãóóð 2.5.58. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì (ÀØ)-ûí òóëãóóðûã àíêåð (áýõýëãýýíèé) áà çàâñðûí ãýæ õî¸ð õóâààíà. Àíêåð òóëãóóð íü òóõàéí àëñëàëòûí çýðãýëäýýõ òóëãóóðò áàéãàà óòàñ áà õýöíèé òàòàëòûí æèíã á¿ðýí õ¿ëýýí àâàõ áà çàâñðûí òóëãóóð íü óòàñíû òàòàëòûí æèíã àâàõã¿é áà ò¿¿íèé õýñãèéã íü õ¿ëýýí àâàõ ¿¿ðýãòýé áàéäàã. Àíêåð òóëãóóðûí ñóóðèí äýýð òºãñãºëèéí áà ñýëãýëòèéí òóëãóóðûã õèéíý. Àíêåðèéí áà çàâñðûí òóëãóóð íü øóëóóí áà ºíöãèéí ãýæ õóâààãäàíà. Òóëãóóðò ä¿¿æëýõ óòàñíû õýëõýýíèé òîîíîîñ õàìààðóóëàí øóãàìûã íýã õýëõýýòýé, õî¸ð õýëõýýòýé ãýæ àíãèëíà. Çàâñðûí òóëãóóð íü óÿí áà õàòóó á¿òýýöòýé, àíêåð òóëãóóð íü õàòóó á¿òýýöòýé (õºäºëäºãã¿é) áàéíà. Àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóðûã õýâèéí áà õºíãºð¿¿ëñýí (õÿëáàð÷èëñàí) õèéöòýé ãýæ àíãèëíà. Òóëãóóðóóä íü ÷ºëººòºé çîãñîõ áóþó òàòóóðãàòàé áàéæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìàíä õýðýãëýæ, íýðëýæ çàíøèñàí äàðààõ òóëãóóðóóä áàéíà. Òóõàéëáàë, çàâñàðûí, òàòàëòûí, ýðãýëòèéí, òºãñãºëèéí, ñîëáèëöëîëûí áà òóñãàé òóëãóóð ã.ì. Òàòàëòûí òóëãóóðûã ÀØ-ûí àæèëëàãàà íü óãñðàëòûí íºõöëººð òîäîðõîéëîãäñîí ãàçàðò õýðýãëýíý. Àãààðûí øóãàìûí ýðãýëòèéí ºíöºã, áîëîí ÿíç á¿ðèéí áàéãóóëàìæòàé îãòëîëöñîí ãàçàðò çàâñàðûí òóëãóóð íü àøèãëàëòûí íºõöëèéí õóâüä íàéäâàðòàé àæèëëãààã õàíãàõã¿é áàéãàà ¿åä õÿëáàð÷èëñàí õèéöòýé òàòàëòûí òóëãóóð õýðýãëýíý. Óóëàðõàã ãàçðûí ýðãýëò, òîéðóóä, ìºí ìºñæèëòèéí îíöãîé á¿ñ íóòàãò ýðãýëòèéí ºíöºã 20 -èîñ äýýø áàéõàä ýðãýëòèéí òàòàëòûí òóëãóóð õýðýãëýíý.


151

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.59. Òóëãóóð íü àãààðûí øóãàìûí õýâèéí áà àâààðèéí ãîðèìûí à÷ààëëààð òîîöîîëîãäîõ ¸ñòîé. Áýõýëãýýíèé àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóðûã ò¿¿íèé õî¸ð òàëä ¿¿ñýõ æèãä áèø òàòàëòòàé óÿëäàí áèé áîëîõ óòàñ áà õýöíèé òàòàëòûí æèíãèéí ÿëãàâàðààð òîîöîîëâîë çîõèíî. Ýíý íºõöºëä òàòàëòûí æèíãèéí ÿëãàâàðûí òîîöîîãîîð òóëãóóðûí á¿òýýöèéã áîëîâñðóóëàõàä àøèãëàíà. Õî¸ð õýëõýýòýé òóëãóóð íü á¿õ ãîðèìäîî çºâõºí íýã õýëõýý òîíîãëîãäîõ íºõöºëººð òîîöñîí áàéõ øààðäëàãàòàé. Òóëãóóð íü òýäãýýðèéí óãñðàëò áà òàâèëòûí íºõöºë, ò¿¿í÷ëýí óòàñ áà òðîñûã óãñðàõ íºõöºëººð øàëãàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûã äàðààõ õýâèéí ãîðèìûí íºõöºëººð òîîöîîëîõ íü ç¿éòýé.

1. Óòàñ, òðîñ (õýö) òàñðààã¿é áà ìºñæèëò áàéõã¿é, ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö íü Qmax, òåìïåðàòóð íü -5 C ¿åèéí, 2. Óòàñ, õýö òàñðààã¿é áà ìºñæèëòòýé, ñàëõèíû õóðäíû ò¿ðö 0.25*Q max, òåìïåðàòóð íü -5 C ¿åèéí. Òàòàëòûí àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóð áà çàâñàðûí ºíöãèéí òóëãóóðûã õýðýâ òóõàéí ãîðèìûí óòàñ áà õýöíèé æèí íü õàìãèéí èõ à÷ààëàëòàé ãîðèìûíõîîñ èõ áàéâàë ñàëõèã¿é, áàãà òåìïåðàòóðûí íºõöºëººð íýìæ òîîöîî õèéíý. Òºãñãºëèéí òóëãóóðûã á¿õ óòàñ, õýö (èõ øèëæèëòòýé çýðãýëäýýõ àëñëàëò áóþó äýä ºðòºº òàëààñàà óòàñ òðîñ íü òàòàãäñàí) íü íýã òàëààñ íü òàòàæ áàéõ íºõöºëä òîîöîî õèéíý. 2.5.60. ¯õë¿¿ò õàâ÷ààðòàé áà òîãòîîëãûí õýëõ¿¿ð á¿õèé ÀØ-ûí çàâñàðûí òóëãóóð íü àâààðèéí ãîðèì äàõü õýâòýý ñòàòèê à÷ààëëûí íºõöºëººð òîîöîîëîãäîíî. Òîîöîî íü äàðààõ íºõöºëººð õèéãäýíý. ¯¿íä:

Óòàñ òàñðàõ áóþó íýã ôàçûí óòàñ òàñðàõ (òóëãóóð äàõü óòàñíû äóðûí òîîòîé áàéõàä); òðîñ (õýö) òàñðààã¿é ¿åä, Íýã òðîñ (õýö) òàñàðñàí, óòàñ òàñðààã¿é ¿åä. Óòàñ áà õýöíèé áýõëýãäýõ öýãò áîëçìîë (ºãºãäºõ) à÷ààëëûã ò¿¿íèé òàñðàõ ¿åèéí òóëãóóðûí òîîöîîëæ áàéãàà ýëåìåíò äýýðõ õàìãèéí èõ õ¿÷ëýã ãýæ ¿çíý. Óòàñ áà õýöíýýñ ¿éë÷ëýõ à÷ààëëûã àøèãëàëòûí äóíäàæ íºõöºëººð, º.õ. ñàëõèã¿é áà ìºñæèëòã¿é ãîðèìîîð àâàõ íü ç¿éòýé. Çàäàëáàð áèø ýíãèéí ôàçûí óòàñòàé ÀØ-ûí òóëãóóðûí òîîöîîíä óòàñíààñ ¿éë÷ëýõ íºõöºëò (áîëçìîë) à÷ààëëûã äàðààõ áàéäëààð àâíà. Òóõàéëáàë, a) ×ºëººòýé çîãñîõ ìåòàëë áà äóðûí ìàòåðèàëààð õèéñýí òàòóóðãàòàé òóëãóóðûí õóâüä 185 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé óòàñòàé áîë 0,5*Tmax; 205 ìì2 îãòëîëòîé áîë 0,4*Tmax-ààñ èõ; b) ×ºëººòýé çîãñîõ òºìºð-áåòîí òóëãóóðûí õóâüä 185 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé óòàñòàé áîë 0,30*Tmax; 205 ìì2 îãòëîëòîé áîë 0,25*Tmax-ààñ èõ; c) ×ºëººòýé çîãñîõ ìîäîí òóëãóóð íü 185 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé óòàñòàé áîë 0,25*Tmax; 205 2 ìì îãòëîëòîé áîë 0,20*Tmax-ààñ èõ; d) Øèíý ìàòåðèàëààð õèéñýí áà ìåòàëë óÿí òóëãóóð çýðýãò à,b,c-ä òóññàí àðãà÷èëàëûí àëü íýãèéã íü õýðýãëýæ áîëíî. Ýíäýýñ: Tmax - óòàñ áóþó íýã ôàçûí óòàñíû õàìãèéí èõ íîðìàòèâ òàòàëò (æèí). Ñàëõèã¿é, ìºñæèëòã¿é æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðûí ãîðèìä óòàñ áà òðîñ òàñðààã¿é ¿åèéí òîãòîîõ ¿éë÷ëýëèéã òîîöîîíä àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ íîðì÷ëîãäñîí áîëçîëò à÷ààëëûã ÷ºëººòýé çîãñîõ ìåòàëë òóëãóóð áà äóðûí ìàòåðèàëààð õèéñýí òàòóóðãàòàé àäèë àâ÷ áîëîõ áîëîâ÷ òóëãóóðûí òîãòîîëãûí òðîñ áà óòñàíä ¿¿ñ÷ áàéãàà ìåõàíèê õ¿÷äýë íü áàòáºõèéí õÿçãààðûí 70 %èàñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. 2.5.61. Óòñûã øºðãºí òóñãààðëóóðò óòñàí óÿàãààð áýõëýãäýõ çàâñðûí òóëãóóðûí õóâüä òóëãóóðûí ýëåìåíòýä õàìãèéí èõ õ¿÷ ¿éë÷ëýõ íýã óòàñ òàñðàõûã òîîöñîí àâààðèéí ãîðèìä òîîöîîëîãäîõ íü ç¿éòýé. Õýâòýý íîðìàòèâ à÷ààëàë íü òóëãóóðûí òîîöîîíû õóâüä òàñðàõ óòàñíû òàòàëòààñ øóãàìûí äàãóó ¿¿ñýõ õýâòýý õýâòýý à÷ààëëûí íºõöºëººð 0.5*Tmax òýíö¿¿ áàéõ áà 3.0 êÍîîñ áàãàã¿é áàéíà. Ýíä: Òmax-óòàñíû õàìãèéí èõ íîðìàòèâ òàòàëò. Òóëãóóðûí á¿òýýö (øîíãîîñ áóñàä)-èéí òîîöîîíä óòàñ òàñðàõ òàòàëòààñ ¿¿ñýõ áîëçìîë à÷ààëëûã 0.25*Òmax áàéõààð àâàõ áà 1.5 êÍ-îîñ áàãàã¿é áàéíà.


152

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.62. Àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóð íü óòàñ áà òðîñ òàñðàõ, ò¿¿íýýñ ¿¿ñýõ õàìãèéí èõ à÷ààëàë íü òóëãóóðûí ýëåìåíò¿¿äýä ¿éë÷ëýõ íºõöºë á¿õèé àâààðèéí ãîðèìîîð áîäîãäîæ, øàëãàãäàõ ¸ñòîé. Òîîöîî íü äàðààõ íºõöºëººð õèéãäýíý. ¯¿íä:

1. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð íü á¿õ îãòëîëûí õºíãºí öàãààí óòàñòàé, ÏÑ, ÏÌÑ ìàÿãèéí á¿õ îãòëîëûí ãàí óòàñòàé, 150 ìì2 õ¿ðòýë îãòëîëòîé ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñòàé áàéõ íºõöºë: Òóõàéëáàë, à). òóëãóóð äàõü äóðûí òîîíû õýëõýýòýé ¿åä íýã àëñëàëòûí 2 ôàçíû óòàñ òàñðàõ, õýö òàñðààã¿é, ýíãèéí õèéöèéí àíêåð òóëãóóð; á). òóëãóóð äàõü äóðûí òîîíû õýëõýýòýé ¿åä íýã àëñëàëòûí íýã ôàçûí óòàñ òàñðàõ, õýö òàñðààã¿é, õÿëáàð õèéöèéí àíêåð òóëãóóð. 2. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð íü 185 ìì2, ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëûí ãàí õºíãºí öàãààí óòàñòàé, ìºí óòàñíû çîðèóëàëòààð àøèãëàõ ÒÊ ìàÿãèéí á¿õ îãòëîëûí ãàí êàíàòòàé áàéõ íºõöºë: Òóëãóóð äàõü äóðûí òîîíû õýëõýýòýé ¿åä íýã àëñëàëòûí íýã ôàçûí óòàñ òàñðàõ, õýö òàñðààã¿é, ýíãèéí õèéöèéí àíêåð òóëãóóð; 3. Ä¿¿æëýõ óòàñíû ìàðê, ò¿¿íèé îãòëîëîîñ ¿ë õàìààðàõ àíêåð òóëãóóðûí õóâüä áàéõ íºõöºë: óòàñ òàñðààã¿é áàéõàä íýã àëñãàëä íýã òðîñ (õýö) òàñðàõ. Óòàñ áà õýöíèé à÷ààëëûã ñàëõèã¿é, -5 Ñ-èéí òåìïåðàòóðòàé, ìºñæèëòòýé ¿åèéí ãîðèìä áóþó õàìãèéí áàãà òåìïåðàòóðûí ãîðèìä òàòàëò íü ñàëõèã¿é, ìºñæèëòòýé ¿åèéíõýýñ èõ áàéãàà áàãà òåìïåðàòóðûí ãîðèìä óòàñ áà õýöíèé æèí (õ¿íä)-òýé òýíö¿¿ãýýð àâíà. 2.5.63. Àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóð íü ìºí äàðààõ óãñðàëòûí íºõöºëººð øàëãàãäàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: Íýã àëñëàëòàíä á¿õ óòàñ áà õýö íü óãñðàãäàõ, õàðèí íºãºº àëñëàëòàíä íü óòàñ áà õýö óãñðàãäààã¿é íºõöºë: óãñðàãäñàí óòàñ áà òðîñíû æèí (òàòàëò)-ã ºãºãäñºí õàìãèéí èõ æèíãèéí 2/3-òàé òýíö¿¿ áà öàã óóðûí íºõöºëèéã 3.5.25-ä çààñíààð àâàõ, òóëãóóð áà ò¿¿íèéã õºðñºíä áýõëýõäýý ò¿ð çóóðûí òàòóóðãà õýðýãëýõã¿é áàéõàä áàòáºõèéí íîðì õàíãàãäàæ áàéõ; Òóëãóóðò äóðûí òîîíû óòàñòàé, äóðûí ýðýìáýýð áàéðëàõ ¿åä ò¿¿íèé àëü íýã àëñëàëòàíä íýã õýëõýýíèé óòàñ íü óãñðàãäàõ áà õýöíèé óòàñ òàòàãäààã¿é áàéõ; Òóëãóóðò äóðûí òîîíû òðîñ, äóðûí ýðýìáýýð áàéðëàõ ¿åä ò¿¿íèé àëü íýã àëñëàëòàíä òðîñ óãñðàãäàõ áà óòàñ íü òàòàãäààã¿é áàéõ. Ñ¿¿ëèéí õî¸ð íºõöºëººð øàëãàõäàà òóëãóóðûí òóñãàé ýëåìåíò¿¿ä äýýð ò¿ð çóóðûí õ¿÷èéã òîîöîõ áà ò¿ð çóóðûí òàòóóðãà òàâèõûã çºâøººðíº. 2.5.64. Ýíãèéí (çàäàëìàë áèø) óòñûã õàâ÷ààðò ¿õë¿¿ò áýõýëñýí õîë (èõ) øèëæèëòòýé çàâñðûí òóëãóóðûí àâààðèéí ãîðèìûí òîîöîîíä íîðìàòèâ (áàéõ ¸ñòîé) à÷ààëëûã ñàëõèã¿é, ìºñæèëòèéí ãîðèìä óòàñ òàñðàëòààñ ¿¿ñýõ ñóëðàëò (îãöîì)-ûí òàòàëò (æèí)-òàé òýíö¿¿ãýýð àâàõ íü ç¿éòýé. Äàìàðàí òóñãààðëóóðò óòàñ áà õýöèéã ä¿¿æëýõäýý àâààðèéí ãîðèìûí ¿åä øóãàìûí äàãóó ÷èãëýõ áîëçìîë à÷ààëëûã ôàçûí íýã óòñàíä 20 êÍ, ôàçûí õî¸ð óòñàíä 35 êÍ, ôàçûí ãóðàâ áà ò¿¿íýýñ äýýø óòñàíä 50 êÍ ãýæ àâíà. Õîëûí øèëæèëòòýé íýã õýëõýýòýé çàâñðûí òóëãóóðûí òîîöîîã óòàñíû áóþó íýã ôàçûí óòàñíû òàñðàëòààð, õàðèí õî¸ð õýëõýýòýé áîë õî¸ð ôàçûí óòàñíû òàñðàëòààð àâ÷, òàñðàëòûí ¿åä òóëãóóðûí òîîöîîëæ áàéãàà ýëåìåíò äýýðõ õ¿÷äýëèéã õàìãèéí èõýýð íü àâíà. Ýíý íºõöºëä òðîñûã òàñðààã¿é ãýæ òîîöíî. Õîë øèëæèëòòýé çàâñðûí òóëãóóðò ¿õë¿¿ò õàâ÷ààðò áýõëýãäýõ òðîñûí íîðìàòèâ à÷ààëëûã õàìãèéí èõ õ¿íä òàòàëò (æèí)-ààð àâíà. Ýíý íºõöºëä óòàñ íü òàñðààã¿é ãýæ ¿çíý. 185 ìì2, ò¿¿íýýñ èë¿¿ îãòëîëòîé ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñòàé áóþó óòàñíû çîðèóëàëòààð àøèãëàãäàæ áàéãàà á¿õ îãòëîëûí ÒÊ ìàÿãèéí ãàí òàòëàãà (êàíàò) á¿õèé íýã õýëõýýòýé, õîë øèëæèëòòýé àíêåð òóëãóóð íü á¿õ óòàñíû áà íýã ôàçûí óòàñíû òàñðàëòààð òîîöîîëîãäîíî. 150 ìì2, õ¿ðòëýõ îãòëîëòîé, ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñòàé íýã õýëõýýòýé, õîë øèëæèëòòýé àíêåð òóëãóóð ò¿¿í÷ëýí äóðûí îãòëîëòîé óòàñ á¿õèé õî¸ð õýëõýýòýé àíêåð òóëãóóð íü õî¸ð ôàçûí óòàñíû òàñðàëòààð òîîöîîëîãäîíî. Õýö íü òàñðààã¿é ãýæ ¿çíý. Òðîñíû àíêåð òóëãóóðò ¿éë÷ëýõ íîðìàòèâ à÷ààëëûã ò¿¿íèé õàìãèéí èõ òàòàëò (æèí)-ààð àâíà. Ýíý íºõöºëä óòàñ òàñðààã¿é ãýæ ¿çíý. Òóëãóóðûí ýëåìåíò äýýðõ õ¿÷äýëèéã òîäîðõîéëîõäîî ºãºãäñºí à÷ààëëààð áóþó óòàñ áà òðîñ òàñðàõ ¿åèéí òîãòâîðæîîã¿é òàòàëòûí õ¿÷èéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. 2.5.65. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí òóëãóóð íü òºñºëä àâñàí óãñðàëòûí àðãààñ õàìààðàõ óãñðàëòûí óòàñ ( áóþó àÿíãà õàìãààëàëòûí õýö), òðîñ áà òóñãààðëëàã÷èéí òàòëàãûí õ¿÷íýýñ ¿ç¿¿ëýõ à÷ààëëûã òîîöîæ, óëìààð óãñðàëòûí õýðýãñëèéí áà ìîíò¸ðûã áàãàæûí æèíòýé íü õàìò òîîöñîí íýìýãäýë à÷ààëëûã òóñãàõ ¸ñòîé. Íèéòýä íü óãñàð÷ áàéãàà øóãàìûí óòàñ, õýö, òóñãààðëàã÷èéíí æèíãýýñ ¿éë÷ëýõ íîðìàòèâ à÷ààëëûã äàðààõ áàéäëààð àâ÷ ¿çíý. Òóõàéëáàë,


153


Çàâñðûí òóëãóóð äýýð: - óãñðàëòûí óòàñ, õýö áà òóñãààðëóóðûã íýã áëîêîîð íü ºðãºõ áîëîìæòîéã ¿íäýñëýí õýëõ¿¿ð (ãèðëÿíä) áà ìºñæèëòã¿é óòàñíû àëñëàëòûí æèíã õî¸ð äàõèí àâ÷ òîîöîõ; Àíêåð òóëãóóð äýýð: - òóëãóóðààñ òàòàõ ìåõàíèçì íü 2,5*H çàéíä áàéðëàõààð áîäîæ, ýíý íºõöºëººñ òîäîðõîéëîãäîõ òàòëàãûí õýöýíä ¿éë÷ëýõ õ¿÷ëýãèéã òîîöîõ. Ýíä Í - òóëãóóð äýýðõ äóíä òàëûí ôàçíû óòàñûã ä¿¿æëýõ ºíäºð áîëíî. Ìîíò¸ðûí æèí áà óãñðàëòûí áàãàæ, õýðýãñëýýñ òóñãààðëàã÷èéã áýõëýõ õýñýãò ¿éë÷ëýõ íîðìàòèâ à÷ààëëûã ä¿¿æèí òóñãààðëóóðòàé 500 êÂ-ûí ÀØ-ûí òóëãóóðò 2.5 êÍ, ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷òàé 330 êÂ, õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí àíêåð òóëãóóðò 2.0 êÍ, ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷òàé 330 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé çàâñàðûí òóëãóóðò 1,5 êÍ, øºðãºí òóñãààðëóóðòàé áîë 1 êÍ ãýæ àâíà. Òóëãóóðûí õºíäëºâ÷èéí á¿òýýöèéã òîîöîõäîî òàêåëàæ áàéðëóóëàõ õýñãèéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. 2.5.66. Õî¸ð áà ãóðâàí õýëõýýòýé òàòëàãûí òóñãààðëàõ õýëõ¿¿ð (ãèðëÿíä)-èéã òóëãóóðò òóñàä íü áýõëýõ àðãà õýìæýý àâíà. Ãóðâààñ èë¿¿ õýëõýýòýé, ò¿¿í÷ëýí õîë øèëæèëòòýé òóëãóóðûí òàòëàãûí õýëõ¿¿ðèéã òóëãóóðò õî¸ðîîñ öººíã¿é öýãò áýõëýõ íü ç¿éòýé. Ä¿¿æèí òóñãààðëàãàòàé, ýíãèéí 120 ìì2, ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé óòàñ á¿õèé ÀØ íü òºìºð çàì, àâòîçàì, òðîëåéáóñíû øóãàìòàé ãóäàìæààð îãòëîëöîí ãàðàõ áîë òàòëàãûí õýëõ¿¿ðèéã àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóðò òóñ òóñäàà áýõëýãäýõ õî¸ð õýëõýýòýé áàéõ ¸ñòîé. Õ¿í àìûí ñóóðüøàëòàé áóþó áàðèëãà áàéãóóëàìæòàé îãòëîëöîæ áàéãàà øºðãºí òóñãààðëóóðòàé ÀØ-ä óòàñûã äàâõàð áýõëýõ (2.5.119-2.5.171) àðãà õýìæýý àâíà. 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìûí òóëãóóðûí á¿òýýöýä çàñâàðûí àæëûã õèéõäýý õ¿÷äýëèéã òàñëàæ àâàëã¿éãýýð (2.5.50-ûã ¿çýõ) ã¿éöýòãýõèéã çºâøººðíº. 2.5.67. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí á¿òýýö íü ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ òóëãóóð ººä àâèðàõ (ºãñºõ) áîëîìæòîé áàéäëûã àëü áîëîõîîð õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Ýíý çîðèëãîîð äàðààõ àðãà õýìæýýã òóñãàõ ¸ñòîé.

1. 20 ì õ¿ðòýë ºíäºðòýé, ìåòàëë òóëãóóð äýýðõ ñàðààëæèéã òóëãóóðûí (øîíãèéí) á¿ñýíä áýõëýõ öýã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü 0,6 -ààñ èõ, áóþó ñàðààëæèéí õàçàéëòûí ºíöºã íü 30 áàéõàä òóëãóóðûí øîí (áàãàíà)-ãèéí íýã á¿ñýíä òóñãàé øàò ãàðãàæ ºãºõ ¸ñòîé. 2. 20-îîñ 50 ì-èéí ºíäºðòýé ìåòàëë òóëãóóðò äýýä òàëûí õºíäëºâ÷èéí äîîä òàëä øîí (áàãàíà)-ãèéí íýã á¿ñýíä õÿçãààðëàëò, õàøëàãàã¿é øàò áóþó ãèøã¿¿ð õèéæ ºãíº. 50 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé, õî¸ð áà îëîí õýëõýýòýé ìåòàëë òóëãóóðò òàâèõ øàò, ãèøã¿¿ð íü òàñëàãäàõ õýëõýýíèé òàëààñ ãàð÷, ºãñºõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 3. 50 ì áà ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðòýé ìåòàëë òóëãóóðò øîíãèéí îðîé õ¿ðñýí õÿçãààðëàëò (õàøëàãà)-òàé øàò, ãèøã¿¿ð òàâèõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä òóëãóóðûí á¿ëýã (ñåêö) á¿ðò õàìãààëàëòûí òàâöàí ãàðãàñàí áàéâàë çîõèíî. Ýíý òóëãóóðûí õºíäëºâ÷ (òðàâåðñ) äýýð õàøëàãà õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. 4. Òºìºð-áåòîí òóëãóóðò øîíãèéí äîîä õºíäëºâ÷èíä ºãñºæ õ¿ðýõ áîëîìæòîé òóñãàé øàò á¿õèé ºíäºðò àæèë ã¿éöýòãýõ àâòîìàøèí (àâòîâûøêà) áóþó òóñãàé çîðèóëàëòûí ºðãºõ áàéãóóëàìæèéí òóñëàìæòàéãààð õàíãàæ ºãíº. 35-500 êÂ-ûí òóëãóóðò òºìºð áåòîí øîíãèéí äîîä õºíäëºâ÷ººñ äýýø õýñýãò àâèðàõûí òóëä òóñãàé õÿçãààðëàëò, õàøëàãàã¿é øàò (ëàç) ñóóðèëóóëæ ºãíº. Ýíý øààðäëàãà íü 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé äîðãèóëæ íÿãòðóóëñàí áåòîíîîð õèéñýí òóëãóóðò õàìààðàõã¿é. 35-500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé òºìºð-áåòîí òóëãóóðò øîíãèéí õýö òîãòîîëãî, ãàí õèéöýä ºãñºæ, õ¿ðýõèéí òóëä òóñãàé ãèøã¿¿ðòýé øàò òóñãàõ íü ç¿éòýé. 5. Òóñãàé øàò á¿õèé ºíäºðò àæèë ã¿éöýòãýõ àâòî-ìàøèí (àâòîâûøêà) õ¿ð÷ î÷èõîîðã¿é, òóëãóóðûã õºðñýä áàíêåòýýð áýõýëñýí ãàçàðò áà ãàçàðûí øèã¿¿ àøèãëàëòòàé õýñýãò áàéðëàõ ÀØ-ûí òºìºð áåòîí òóëãóóðò àâòîâûøêàíèé ºðãºõ øàò, òóñãàé õèéöèéí ºðãºõ áàéãóóëàìæ õ¿ðýõýýðã¿é áîë ÿäàõäàà õàìãèéí äîîä õºíäëºâ÷ õ¿ðýõ õàìãààëàëòã¿é áàéíãûí øàòààð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Äîîä õºíäëºâ÷ººñ äýýøèõ õýñãèéã ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí 4-èéí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Òóëãóóðûí õèéö íü ýä-àíãèéí òóñëàìæòàéãààð óãñðàëòûí áàãàæ õýðýãñëèéã áýõëýõ, ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ óòàñ, õýö, òóñãààðëàã÷èéí óãñðàëòûí àæèë õèéõýä òîõèðîìæòîé áàéõ ¸ñòîé. Òóëãóóðò àâèðàõ áàéíãûí áàéãóóëàìæ (øàò, ãèøã¿¿ð)-èéã ãàçðûí ãàäàðãààñ äýýø 3 ì -ûí ºíäºðò òàâèõ íü ç¿éòýé. Òóëãóóðûí ýëåìåíò¿¿ä äýýðõ õ¿íèé æèíãýýñ ¿éë÷ëýõ à÷ààëëûã øàëãàõäàà íîðìàòèâ óòãûã 1 êÍ ãýæ àâíà. 2.5.68. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ¿õë¿¿ò áóþó áàòáºõèéí õÿçãààðòàé ÷èãæìýë õàâ÷ààðòàé çàâñðûí òóëãóóðò ä¿¿æèëñýí óòàñ á¿õèé ÀØ-ä àíêåð òóëãóóðóóäûí õîîðîíäîõ çàéã Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

154

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 íîðì÷ëîõã¿é áºãººä øóãàìûí òðàññûí íºõöºëººñ õàìààðóóëàí òîäîðõîéëíî. 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé øºðãºí òóñãààðëóóð á¿õèé ÀØ-ä àíêåð òóëãóóðûí õîîðîíäîõ çàéã ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí íü 10 ìì õ¿ðòëýõ á¿ñ íóòàãò 10 êì-ýýñ, 15 ìì, ò¿¿íýýñ äýýø á¿ñ íóòàãò 5 êì-ýýñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Ìºñæèëòèéí õàíûí çóçààí íü 15 ìì áà ò¿¿íýýñ äýýø, îãòëîëöîë èõòýé áóþó óóëààð ºíãºðºõ àãààðûí øóãàìàíä àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóðûã äàâààíû áà òðàññûí îãöîì ºíäºðøèõ áóñàä õýñýãò òàâèíà. 2.5.69. Àíêåð òóëãóóðûã òàâèõ öýã, ãàçàðûã íü àãààðûí øóãàìûí àæëûí ãîðèì áà óãñðàëòûí ÿâöààð òîäîðõîéëîíî. Õºíãºð¿¿ëñýí õèéöòýé àíêåð òóëãóóðûã øóãàìûí ºíöºã ¿¿ñãýí ýðãýõ, ÿíç á¿ðèéí îáúåêòòýé îãòëîëöîõ, çàâñðûí òóëãóóð íü àøèãëàëòûí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàõã¿é ãýæ ¿çñýí òîõèîëäîëä õýðýãëýíý. Õýâèéí õèéö, á¿òýýöòýé àíêåð òóëãóóðûí ä¿ðìèéí 2.5.79; 2.5.80; 2.5.91, 2.5.96; 2.5.103; 2.5.106; 2.5.108; 2.5.111-ûí ç¿éëä çààñíûã èø ¿íäýñ áîëãîí òàâèõ íü ç¿éòýé. Òºìºð-áåòîí òóëãóóðûí áàãàíà äýýð àðèëàõã¿é áóäãààð ò¿¿íèé øîíãèéí çóðãèéí áà ãàçàðäóóëãûí çóðâàñ òºìðººñ õºðñºíä ñóóñàí øîíãèéí óã õ¿ðòëýõ çàéã çààñàí (õºðñíèé äýýðõ) öàãèðàã çóðâàñûí ¿éëäâýðèéí òýìäýãëýý áàéõ ¸ñòîé. 2.5.70. Àãààðûí øóãàìûí ìîäîí òóëãóóðûã íàðñ, õàð ìîäîîð õèéâýë çîõèíî. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí õºë (ïàñûíîê), õºíäëºâ÷ (òðàâåðñ)-ººñ áóñàä á¿òýýöýä ãàöóóð, æîäîîã õýðýãëýæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðò ÿëçðàëûí ýñðýã (àíòèñåïòèê) íýâ÷èëò õèéæ, áºõæ¿¿ëñýí ãóàëèíã õýðýãëýíý. Ìºí 25 %-èàñ èõã¿é ÷èéã á¿õèé õóóðàé õàð ìîäûã íýâ÷èëò õèéã¿éãýýð õýðýãëýæ áîëíî. Òóëãóóð íü òºìºð áåòîí õºë (ïàñûíê)-òýé áàéõ ¸ñòîé. Ìîäîí õºë õýðýãëýæ áîëíî. Òóëãóóðûí øîí áà õºëíèé á¿õ õýâòýý áóþó íàëóó áàéðëàõ òàéðìàë õýñãèéã ºìõðºëººñ õàìãààëæ (òàãëàà, ò¿ðõýö ã.ì.) ºãâºë çîõèíî. Òóëãóóðûí ýëåìåíòèéã áººðºíõèé áà ç¿ñìýë ìîäîîð õèéõèéã çºâøººðíº. Ìîäîí òóëãóóðûí ¿íäñýí ýëåìåíò¿¿ä (èõ áèå, øîí, õºë, õºíäëºâ÷)-èéí ãóàëèíãèéí îðîéí (íàðèéí ¿ç¿¿ðèéí) äèàìåòð íü 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 18 ñì-ýýñ áàãàã¿é, 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä 16 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé øóãàìûí õºë (ïàñûíîê) íü 18 ñì-ýýñ áàãàã¿é äèàìåòðòýé ìîäîîð õèéâýë çîõèíî. Á¿õ õ¿÷äëèéí ìîäîí õèéöòýé àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí òóñëàõ ýëåìåíòèéã õèéõ ãóàëèíãèéí (íàðèéí) ¿ç¿¿ðèéí äèàìåòð 14 ñì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Òîîöîîíä ãóàëèíãèéí ¸çîîðîîñ îãòëîãäîõ ¿ç¿¿ð õ¿ðòýëõ øóâòàí (êîíóñíîñòü)-ûã óðòûí 1 ìåòð òóòàìä 8 ìì-ýýð, õàð ìîäîí øîíãèéí õóâüä 1 ì á¿ðò 10 ìì-ýýð àâíà. Àãààðûí øóãàìûã ñóóðøèëã¿é, õ¿ðýõýä õ¿íäðýëòýé ãàçðààð ºíãºð¿¿ëýõ 2.5.71. Àãààðûí øóãàì íü ñóóðøèëã¿é, çýë¿¿ä, õ¿ðýõýä õ¿íäðýëòýé ãàçðààð ºíãºðºõºä ò¿¿íèé õýâèéí ãîðèìûí ¿åä óòàñíààñ ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòëýõ çàé íü 2.5.15-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àæèëëàãààíû õýâèéí ãîðèìä àãààðûí øóãàìûí äàìæóóëàã÷ààñ ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòýë çàé, 110 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 6 ì-ýýñ, 150 êÂ-ä 6.5 ì-ýýñ, 220 êÂ-ä 7.0 ì-ýýñ, 330 êÂ-ä 7.5 ì-ýýñ, 500 êÂ-ä 8 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ðýõýä õýö¿¿ ãàçàðò çààãñäàí çàéã 1ì-ýýð áàãàñãàæ, õàðèí óóëûí õàæóó, õàä, áàéö öîõèî çýðýã óíàà õºñºã õ¿ðýõã¿é ãàçàðò 3 ì-ýýð áàãàñãàæ áîëíî. Õàìãèéí áàãà çàé íü öàõèëãààí ã¿éäëèéí õàëàëòûã òîîöîõã¿éãýýð àãààðûí èõ òåìïåðàòóðûí ¿åä áóþó ñàëõèã¿é, ìºñæèëòèéí ¿åä óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòààð òîäîðõîéëîãäîíî. Àãààðûí øóãàìûí (õýâèéí) ñàâëàëòã¿é áàéãàà çàõûí óòàñíààñ òóñäàà áàéãàà áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí (õàìãààëàãäàõ á¿ñ) èë¿¿ ãàð÷ áàéãàà òóñãàé õýñýãò õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé íü (10) 20 êÂ õ¿ðòýëõ ÀØ-ä 10 ì-ýýñ, 35 êÂ-ûí ÀØ-ä 15 ì-ýýñ, 110 êÂ-ûí ÀØ-ä 20 ì-ýýñ, 150-220 êÂ-ûí ÀØ-ä 25 ì-ýýñ, 330-500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 30 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Çàðèì òîõèîëäîëä ñîíèðõîæ áàéãàà áàéãóóëëàãàòàé çºâøºëöñºíèé ¿íäñýí äýýð äýýðõ çàéã áàãàñãàæ áîëîõ áîëîâ÷ 2.5.77-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ò¿¿íýýñ ãàäíà ÀØ-ûí óòàñíààñ äýýð äóðüäñàí áàðèëãà áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ õýâòýý çàé íü ðàäèî-øóóãèàíààñ õàìãààëàõ íºõöºëººð 2.5.77-ä çààñàíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 2.5.20 Çýë¿¿ä, õ¿í õ¿ðýõýä õ¿íäðýëòýé ãàçàðò òàâèãäàõ àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé, ì Áàéðøëûí òîðõîéëîëò Õ¿÷äýë, êÂ Õ¿í öººí ñóóðøèõ, çýë¿¿ä Õ¿ðýõýä õ¿íäðýëòýé Óóëûí òàãò, õàä, öîõèî


Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 110 êÂ õ¿ð 150 êÂ 220 êÂ 330 êÂ 6 6.5 7 7.5 5 5.5 6 6.5 3 3.5 4 4.5

155

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ãîâü, öºë

6

6

6.5

6.5

Àãààðûí øóãàìûã îé, òàðèìàë ñóóëãàö áà õàãàëñàí ãàçðààð ºíãºð¿¿ëýõ 2.5.72. Àãààðûí øóãàìûã øèã¿¿ îé äóíäóóð ºíãºð¿¿ëýõäýý ãóäàì ãàðãàæ òàéðíà. Òàéðàõ çóðâàñûí ºðãºíèéã òîäîðõîéëîõäîî ÀØ-ûí àøèãëàëò, ò¿¿í äýýð ìîä óíàæ áîëîõ àþóëûã òîîöñîí îéí àæ àõóéí áà ãýìòëèéã (îéí òºðºë, õºðñíèé ¿ç¿¿ëýëò, òðàññûí õ¿ðýëöýõ áàéäàë ã.ì.) ò¿ðãýí õóãàöààíä àðèëãàõ áîëîìæèéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. Îé ìîä, íîãîîí á¿ñ, òàðèìàë öýöýðëýã, íîãîîíû òàëáàé äóíäóóð ÀØ òàòàõäàà ãóäàìûí ºðãºíèé õýìæýýã äàðààõ áàéäëààð òîäîðõîéëíî. ¯¿íä:

1. 4 ì õ¿ðòýë ºíäºðòýé íàìõàí óðãàñàí ìîäîíä áîë àãààðûí øóãàìûí çàõûí óòàñíóóäûí õîîðîíäîõ çàé äýýð 6 ì (õî¸ð òàëä íü 3 ì)-èéã íýìñíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãýõäýý 4 ì-ýýñ èë¿¿ã¿é ºíäºðòýé æèìñ á¿õèé öýöýðëýãèéí òàëáàéãààð ºíãºðºõ àãààðûí øóãàì áàéâàë ò¿¿íèé øóãàìûí äîîðõ áóò, ìîäûã çààâàë îãòëîõ øààðäëàãàã¿é. 2. 4 ì-ýýñ èë¿¿ ºíäºðòýé òàðèìàë ìîäîíä: 330-ààñ 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé á¿õ ÀØ, 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé øóãàì íü öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí öîðûí ãàíö ýõ ¿¿ñã¿¿ð áîëîõ áîë ÀØ-ûí çàõûí óòàñíóóäààñ õî¸ð òàëðóóãàà áàéãàà ¿íäñýí îéí ºíäðèéã (çàõûí óòàñíààñ ãàäàãø òóñ á¿ðä íü ìîäíû ºíäºðòýé òýíö¿¿ çàé) íýìñýí çàéíààñ áàãàã¿éãýýð; 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé áóñàä ÀØ-ûí õóâüä òàñðàëò íü õýðýãëýã÷èéí òýæýýëèéã àëäàãäóóëàõã¿é áàéâàë äîîðõ çààëòûã áàðèìòëàí ò¿¿íýýñ áàãàã¿éãýýð àâàõ ¸ñòîé. Õýðýâ àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü îé ìîä èõòýé, óóëûí àð, õàæóóãààð ºíãºðºõäºº ìîäíû îðîéãîîñ äýýø 8 ì-ýýñ äýýø áàéâàë çàõûí óòàñíààñ õýâòýýãýýð 2 ì çàéòàé íàëóó òàëðóó íü ìîäûã îãòëîëæ ãóäàìëàíà. Äàðõàí öààçòàé óóëûí á¿ñ, ñóóðèí ãàçðûã òîéðóóëàí íîãîîæóóëñàí îé, àâòî áîëîí òºìºðçàìûí äàãóóõ õàìãààëàëòûí çóðâàñ, öýöðëýãèéí õààëòòàé çóðâàñ ãàçàðò òàâèãäàõ ÀØûí ãóäàìëàõ ºðãºíèéã óòàñíààñ ìîäíû îðîé õ¿ðòëýõ õýâòýý õàìãèéí èõ õàçàéõ çàéãààíààñ èõã¿éãýýð º.õ. (10) 20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 2 ì, 35-110 êÂ-ûí øóãàìä áîë 3 ì, 150-220 êÂ-ûí øóãàìä 4 ìýýñ èë¿¿ã¿é, , 330-500 êÂ-ûí øóãàìä 6 ì-ýýñ äóòóóã¿é áàéâàë çîõèíî. Òºìºðçàì áà óñíû õàìãààëàëòûí äàãóó áàéðëàõ òàðèìàë ñóóëãàöûã òàéðàõààñ àëü áîëîõîîð çàéëõèéõ íü ç¿éòýé. ÀØ-ûã õàãàëñàí ãàçàð, íîãîîíû òàëáàé äýýã¿¿ð òàòàõäàà óñæóóëàëòûí áîðîîæóóëàõ òîíîãëîë áàéãàà ãàçðûã íü òîéðóóëàõ íü ç¿éòýé. Àãààðûí øóãàìûã ñóóðèí ãàçðààð ºíãºð¿¿ëýõ 2.5.73. Ñóóðèí ãàçðààð àãààðûí øóãàì äàéðàí ºíãºðºõ áîë õ¿í çîð÷èõ õýñýã, ãóäàìæòàé îãòëîëöîõ ºíöºãèéã íîðì÷ëîõã¿é. Õýðýâ àãààðûí øóãàì íü ãóäàìæíû äàãóó òàòàãäàæ áàéãàà áîë çîð÷èõ õýñýã (çàì) äýýã¿¿ð áàéðëàõûã çºâøººðíº. 2.5.74. Ñóóðèí ãàçðààð ºíãºðºõ àãààðûí øóãàìàíä íýã õºëòýé ìîäîí òóëãóóð õýðýãëýõ áîë çààâàë òºìºð áåòîí õºë (øèëáý)-òýé áàéõ ¸ñòîé. Ãýõäýý òóõàéí îðîí íóòàãò òåõíèê-ýäèéí çàñãààð ¿íäýñëýãäñýí çàðèì òîõèîëäîëä çàâîäûí àðãààð ÿëçðàëààñ õàìãààëàõ íýâ÷ìýëä áîëîâñðóóëñàí ìîäîí õºë á¿õèé ìîäîí òóëãóóð áà õºëã¿é äàí òóëãóóðûã òàâüæ áîëíî. Çàìûí óóëçâàð, ãóäàìæíû ýðãýëò, çî÷èõ õýñãèéí îéðîëöîî òàâèãäàæ áàéãàà òóëãóóðûã àâòî òýýâðèéí õýðýãñýëèéí äàéðàëòààñ õàìãààëñàí áàéâàë çîõèíî. 2.5.75. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ, õýöíèé îãòëîë íü ìåõàíèê áàò áºõèéí íºõöëººð õºíãºí öàãààí 35 ìì2, ãàí-õºíãºí öºãººí áà 25 ìì2 -ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Øºðãºí (øèëáýò) òóñãààðëóóð äýýð óòñûã áýõëýõäýý äàâõàðëàñàí (õî¸ðëîñîí) áàéâàë çîõèíî. Ä¿¿æèí òóñãààðëóóðûã õýðýãëýõ áîë ¿õë¿¿ò áèò¿¿ õàâ÷ààðààð áýõëýõ ¸ñòîé. ÀØ-ûí õîò, ñóóðèí ãàçðûí ãóäàìæ, çàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòàä óòàñ áà òðîñîíä çàëãààñ áàéõ ¸ñã¿é áºãººä 240 ìì2 áà ò¿¿íýýñ áàãàã¿é îãòëîëòîé óòàñ á¿ðò íýã õîëáîëòûí õàâ÷ààð õýðýãëýõèéã ¿ã¿éñãýíý. 2.5.76. Õ¿í àì øèã¿¿ ñóóðøèñàí õîò, àéìãèéí òºâä ÀØ-ûí óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûí ¿åä óòàñíààñ ãàçðûí ãàäðàãà õ¿ðòëýõ çàé íü (öàõèëãààí ã¿éäëýýð óòàñ õàëàõûã òîîöîõã¿é) õ¿ñíýãò 2.5.21-ä ºãñºí çàéíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. ÀØ íü ãóäàìæ, òàëáàé çàì îãòëîí ºíãºðºõ áîë 185 ìì2, ò¿¿íýýñ äîîø îãòëîëòîé ÀØ-ûí óòàñíààñ ãàçðûí ãàäðàãà õ¿ðòëýõ áîñîî çàéã æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðààð ñàëõè, ìºñæèëòã¿é, óòàñíû õàëàëòûã òîîöîîã¿é íºõöºëººð çýðýãöýý àëñëàëòàíä


156

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 óòàñ òàñàðñàí áàéäëààð õ¿íäð¿¿ëýí øàëãàæ áîëíî. Ýíý çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.21-ä ¿ç¿¿ëñýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.21 Ñóóðèí ãàçàðò òàâèãäàõ àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ ãàçðûí ãàäàðãóó, áàéøèí, áàðèëãà õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé Àãààðûí øóãàìûí àæëûí ãîðèì -Õýâèéí ãîðèì

-Çýðýãöýýõ àëñëàëòàíä óòàñ òàñðàõ

Áàðèëãà, áàéãóóëàìæ Ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòëýõ Áàðèëãà, áàéãóóëàìæ õ¿ðòýë Ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòëýõ

10

35

110

150

220

330

5

7

7.

7.5

8.

8.

2

3

4

4

5.

6

3.5

4.5

4.5

5.5

5.5

6

2.5.77. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ñóóðèàñ çàìûí õî¸ð òàëûí ñóâàã (êþâåò) áóþó çàìûí õàøëàãûí ÷óëóó õ¿ðòýë õýâòýý çàé 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ßâãàí õ¿íèé çàì õ¿ðòýëõ çàéä õýìæýý òîãòîîõã¿é. Óòàñíû õàìãèéí èõ õàçàéëòûí ¿åä 220 õ¿ðòëýõ ÀØ-ûí çàõûí óòàñíààñ áàðèëãà áàéøèíãèéí èë¿¿ ãàðñàí õàìãèéí îéð õýñýã õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé íü 20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 2 ì-ýýñ, 35-110 êÂ-ûí ÀØ-ä 4 ì-ýýñ, 150 êÂ-ûí ÀØ-ä 5 ì-ýýñ, 220 êÂ-ûí ÀØ-ä 6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Øàòäàã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí ¿éëäâýðèéí áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí áèò¿¿ (öîíõã¿é) õàíàíä 220 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí äýýð äóðüäñàí îéðòîõ çàéã áàãàñãàæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä áàðèëãà áà óòàñíû õàçàéëòûí õîîðîíäîõ äóðûí çàéã 2.5.76-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéëãàõ ¸ñòîé. 330 áà 500 êÂ õ¿ðòëýõ àãààðûí øóãàìûí çàõûí óòàñíààñ õýâòýý çàé íü óòàñíû õàìãèéí èõ õàçàéëòòàé áàéõàä ¿éëäâýðèéí áàðèëãà áà öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé áàðèëãà áàéãóóëàìæ, ¿éëäâýðèéí áèø áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí õýñýãòýé îéðòîõ áîë 330 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 8 ì-ýýñ; 500 êÂ-ûí ÀØ-ä 10 ì-ýýñ áàãàã¿é, óòàñíû õàçàéëòã¿é áàéõ ¿åä ¿éëäâýðèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæ, îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãûí õýñýãòýé îéðòîõ áîë 330 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 20 ì, 500 êÂ ÀØ-ä 30-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Óòàñíû õàçàéëòã¿é ¿åä ÀØ-ûí çàõûí óòàñíààñ áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí õýñýã õ¿ðòëýõ çàé íü 35 êÂ-ûí ÀØ-ä 10 ì, 110-220 êÂ-ûí ÀØ-ä 50 ì, 330 áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ ÀØ-ä 100 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõààð çóðàã òºñºëä òóñãàæ ºãâºë çîõèíî. 2.5.78. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí áàðèëãà áàéãóóëàìæ, øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí áàðèëãà, áàéãóóëàìæíààñ áóñàä áàðèëãà, áàéøèí äýýã¿¿ð ÀØ ºíãºðºõèéã õîðèãëîíî. Óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûí ¿åä äîîä òàëûí óòàñíààñ øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí ¿éëäâýðèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí äýýâýð õ¿ðòýë áîñîî çàéã õ¿ñíýãò 2.5.21-ä ¿ç¿¿ëñýí áà ¿¿íýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàì äýýã¿¿ð íü ºíãºð÷ áàéãàà òºìºð äýýâðèéã ãàçàðäóóëàõ ¸ñòîé. Ò¿¿íèé ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü õ¿ñíýãò-2.5.19-ä çààñíààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìºí àãààðûí øóãàìûã öýíãýëäýõ õ¿ðýýëýí áà õ¿¿õäèéí öýöýðëýãèéí äýâñãýð íóòàãò òàâèõûã õîðèãëîíî. Àãààðûí øóãàìûí ãàëûí àþóëòàé áàéð áà òýñðýõ àþóëòàé áàðèëãà áàéãóóëàìæ áîëîí òýñðýõ áà ãàëûí àþóëòàé ãàäíàõ òîíîã òºõººðºìæòýé îéðòîõ çàéã 2.5.119-äûí çààëòòàé õàðãàëçóóëàí àâàõ ¸ñòîé. ÀØ-ûí óòàñíààñ öýöýðëýã, öýíãýëäýõ õ¿ðýýëýí ãóäàìæíû äàãóóõ ìîä áà çàìûí òýìäãèéí òóëãóóð õ¿ðòýë çàéã 2.5.72-ä çààñíû äàãóó àâíà. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëñàí õýñãýýñ õ¿÷íèé êàáåëèéí øóãàì õ¿ðòýëõ çàéã 2.3.41-ò çààñàí øààðäëàãàä òîõèðóóëàí àâáàë çîõèíî. Àãààðûí øóãàì ººð õîîðîíäîî îãòëîëöîõ áà îéðòîõ 2.5.79. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìóóä ººð õîîðîíäîî áîëîí 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-òýé îãòëîëöîõ ºíöºãò õýìæýý òîãòîîæ, íîðì÷ëîîã¿é. Îãòëîëöîëûí öýãèéã äýýä òàëààð íü îãòîëæ áàéãàà Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðò àëü áîëîõîîð îéð áàéõààð ñîíãîæ àâíà. Ãýõäýý óã òóëãóóðààñ äîîä òàëûí îãòëîãäîæ áàéãàà ÀØ-ûí óòàñ õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé óòàñíû õàìãèéí èõ õàçàéëòòàé ¿åä 6 ì-ýýñ áàãàã¿é, õàðèí îãòëîãäîæ áàéãàà ÀØ-ûí òóëãóóðààñ äýýä òàëûí îãòîëæ áàéãàà ÀØ-ûí óòàñ õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé 5 ì -ýýñ áàãà¿é áàéõ ¸ñòîé. Îíöãîé òîõèîëäîëä îãòëîëöîëûã àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð äýýð õèéæ áîëíî. Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

157

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.80. 330-500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí ººð õîîðîíäîî îãòëîëöîõ íºõöºëä äýýã¿¿ð íü îãòëîí ãàðàõ ÀØ-ûí òóëãóóð íü õýâèéí àíêåð õèéöòýé áàéõ ¸ñòîé. 330-500 êÂ õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì íü 220 êÂ áóþó ò¿¿íýýñ äîîøèõ õ¿÷äýëòýé ÀØ-òàé îãòëîëöîõ íºõöºëä çàâñàðûí òóëãóóðûí õýðýãëýæ áîëíî. 330 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîøèõ õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûã áàðèõäàà àøèãëàëòàíä áàéãàà 330500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí çàâñàðûí òóëãóóðààð õÿçãààðëàãäñàí àëñãàëòààð ºíãºð¿¿ëæ áîëíî. Îãòëîëöîõ àëñãàëòûã õÿçãààðëàõ (õî¸ð òàëä) ÀØ-ûí äàí ìîäîí òóëãóóð íü òºìºð áåòîí õºëòýé áàéõ ¸ñòîé. Ãýõäýý òóõàéí òîõèîëäîëä ìîäîí õºë (øèëáý)-òýé áàéæ áîëíî. Õ¿÷èòãýñýí ìîäîí òóëãóóð íü ìîäîí õºëòýé áàéõ ÿâäëûã ¿ã¿éñãýíý. 220 êÂ, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì íü ººð õîîðîíäîî îãòëîëöîõäîî äýýã¿¿ð íü îãòëîõ øóãàì íü çàâñðûí òóëãóóðòàé áàéæ áîëíî. Îãòëîëöîæ áàéãàà ÀØ-ûí óòàñ íü àëñëàëòûã õÿçãààðëàõ çàâñðûí òóëãóóð äýýð ¿õë¿¿ò õàâ÷ààðò áýõëýãäýõýýñ ãàäíà øºðãºí òóñãààðëóóðò äàâõàð óòñàí áýõýëãýý õèéæ ºãíº. Óòàñ íü 300 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø õºíäëºí îãòëîëòîé ¿åä áàòáºõèéí õÿçãààðòàé ÷èãæìýë õàâ÷ààð õýðýãëýæ áîëíî. Ä¿ðìèéí äàãóó àëü ºíäºð õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü àëü áàãà õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûí óòàñíû äýýä òàëààð áàéðëàõ ¸ñòîé. 120 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé óòàñ á¿õèé 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ íü 220 êÂ-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äýëòýé øóãàìûí óòàñíû äýýã¿¿ð ºíãºð÷ áîëîõã¿é. Àãààðûí øóãàìûí îãòëîëöîæ áàéãàà òóõàéí àëñëàëòûí óòàñ çàëãààòàé áàéæ áîëîõã¿é. Õàðèí 240 ìì -ààñ áàãàã¿é õºíäëºí îãòëîëòîé óòñûã îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä íýã óäàà çàëãàëò õèéæ áîëíî. 2.5.81. Ìåòàëë, òºìºð áåòîí, ò¿¿í÷ëýí àÿíãà õàìãààëàõ áàéãóóëàìæ á¿õèé ìîäîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìûí îãòëîëöîæ áàéãàà óòàñ áà õýöíèé îéðòîõ õîîðîíäûí çàé íü ñàëõèã¿é, îð÷íû àãààðûí òåìïåðàòóð +15 Ñ áàéõàä õ¿ñíýãò 2.5.22-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 2.5.22. Ìåòàëë, òºìºð áåòîí áà àÿíãà õàìãààëàõ áàéãóóëàìæ á¿õèé ìîäîí òóëãóóðòàé îãòëîëöîæ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí óòàñ áà òðîñíû õîîðîíäîõ áóþó óòàñíóóäûí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé Àëñëàëòûí óðò, ì

Îãòëîëûí öýãýýñ ÀØ-ûí îéðõîí òóëãóóð õ¿ðòëýõ çàéòàé (ì) ¿åèéí õàìãèéí áàãà çàé, ì 30 50 70 100 120 150 500-330 êÂ-ûí ÀØ ººð õîîðîíäîî áóþó àëü áàãà õ¿÷äýëòýé ÀØ-òàé îãòëîëöîõ 200 õ¿ðòýë 5 5 5 5.5 300 5 5 5.5 6 6.5 7 450 5 5.5 6 7 7.5 8 220-150 êÂ-ûí ÀØ ººð õîîðîíäîî áóþó àëü áàãà õ¿÷äýëòýé ÀØ-òàé îãòëîëöîõ 220 õ¿ðòýë 4 4 4 4 300 4 4 4 4.5 5 5.5 450 4 4 5 6 6.5 7 110-20 êÂ -ûí ÀØ ººð õîîðîíäîî áóþó àëü áàãà õ¿÷äýëòýé ÀØ-òàé îãòëîëöîõ 220 õ¿ðòýë 3 3 3 4 300 3 3 4 4.5 5 10 êÂ-ûí ÀØ ººð õîîðîíäîî áóþó àëü áàãà õ¿÷äýëòýé ÀØ-òàé îãòëîëöîõ 100 õ¿ðòýë 2 2 150 2 2.5 2.5 Îãòëîëöîæ áàéãàà äýýð äóðüäñàí ¿ç¿¿ëýëò á¿õèé àãààðûí øóãàìûí óòàñíóóäûí õîîðîíäîõ çàéã òîäîðõîéëîõäîî àãààðûí øóãàìóóä íü õî¸óëàà àÿíãàíä öîõèãäîõ ìàø òîõèðîìæã¿é íºõöºëººð çàéã íü òîîöîõ õýðýãòýé. Õýðâýý äýýä òàëûí àãààðûí øóãàì íü òðîñîîð õàìãààëàãäñàí áîë çºâõºí äîîä òàëûí áàéðëàëòàé àãààðûí øóãàìûí àÿíãàíä îíîãäîõ áîëîìæèéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. Îãòîëæ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ îãòëîãäîæ áàéãàà ÀØ-ûí òóëãóóðûí îðîé õ¿ðòýë áîñîî çàé 2.5.22-ð õ¿ñíýãòýä çààñàí õýìæýýíýýñ 4 ì-ýýð èë¿¿ áàéâàë 110 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí ÀØûí òóëãóóðûã îãòîëæ áàéãàà øóãàìûí óòàñíû äîð áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 2.5.82. Ìîäîí òóëãóóðòàé, òðîñîîð õàìãààëàãäààã¿é àãààðûí øóãàìûã ìºí ìîäîí òóëãóóðòàé õàìãààëàëòûí òðîñã¿é ÀØ-ààð îãòëîõ íºõöºëä õî¸ð øóãàìûí îãòëîëûã õÿçãààðëàæ áàéãàà òóëãóóðóóä äýýð õîîëîéò öàõèëóóð òàâèõ ¸ñòîé. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé ÀØ -ä õîîëîéò


158

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 öàõèëóóðûí îðîíä õàìãààëàõ çàâñàðûã õýðýãëýæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä ÀØ-èéã àâòîìàòààð äàõèí çàëãàõ (ÀÄÇ) áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 2.5.83. Ìîäîí õºíäëºâ÷òýé íýã øîíò áà áýõýëãýýíèé À õýëáýðèéí òóëãóóð äýýðõ õàìãààëàëòûí çàâñàðûã äîîä òóñãààðëàã÷èéí áýõëýãäýõ öýãýýñ 75 ñì çàéä îðîîâ÷ (áàíäàæ) õèéõ áà íýã ãàçàðäóóëãûí áóóëãà òºìºð õýëáýðòýé õèéæ ºãíº. Õàðèí Ï áà ÀÏ õýëáýðèéí òóëãóóðò ãàçàðäóóëãûí áóóëãûã õºíäëºâ÷ õ¿ðòýë Ï õýëáýðèéí èðìýã áàéäëààð øîíãèéí äàãóó òàòíà. Õýðýâ îãòëîëûí öýãýýñ îãòëîëöîæ áàéãàà ÀØ-ûí îéð òàëûí òóëãóóð õ¿ðòýë çàé 40 ì-ýýñ èë¿¿ã¿é áàéâàë çºâõºí îéð òàëûí òóëãóóð äýýð õîîëîéò öàõèëóóð áóþó õàìãààëàõ çàâñàðûã òàâèíà. Äàðààõ òîõèîëäîëä ÿíäàí õîîëîéò öàõèëóóð áóþó õàìãààëàõ çàâñàðûã òàâèõ øààðäëàãàã¿é. ¯¿íä:

* ìåòàëë áà òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé ÀØ, * ººð õîîðîíäîî áóþó ò¿¿íýýñ áàãà õ¿÷äýëòýé ÀØ-òàé îãòëîëöîõ ¿åä óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü 220- 500 êÂ-ä 7 ì ; 150-220 êÂ-ä 6 ì ; 35-110 êÂ-ä 5 ì ; 3-20 êÂ-ä 4 ì áàéãàà ìîäîí òóëãóóðòàé ÀØ. Õîîëîéò öàõèëóóð áà õàìãààëàõ çàâñàðûí ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü õ¿ñíýãò 2.5.19-èéí çààëòààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2.5.84. Àãààðûí øóãàìóóä çýðýãöýí îðøèõ áà îéðòîõ ¿åèéí õýâòýý çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.23-ä ºãñºíººñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 2.5.23. Àãààðûí øóãàìóóäûí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà õýâòýý çàé Àãààðûí øóãàìûí õýñýã áà çàé: Øóãàìûí õ¿÷äýë, êÂ ÀØ-ûí òýíõëýã¿¿äèéí õîîðîíäîõ äàÿëàëûí õýñýã Äàÿëàëûí çàé ìóóòàé õýñýã áà äýä ºðòººíèé îðóóëãà îð÷èìä: õàçàéëòã¿é áàéðëàëä áàéãàà çàõûí óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íýã ÀØ-íû õàçàéëòòàé óòàñíààñ íºãºº ÀØ-ûí òóëãóóð õ¿ðòëýõ çàé

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì (10) 20 35 110 150 220 330 õàìãèéí ºíäºð òóëãóóðûí ºíäºð, (50 ì)

2.5

4

5

6

7

10

2

4

4

5

6

8

Çàé ìóóòàé, äàâ÷óó õýñýãò áà äýä ñòàíöûí îðîëò, äºõºëòºíä ÀØ-óóäûí çàõûí óòàñíóóäûí õîîðîíäûí çàéã ººð÷ëºõ áîëîìæã¿é ¿åä 10 êÂ-ûí øóãàìàíä 2,0 ì-ýýñ áàãàã¿é, 20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é, 35 êÂ-ä 4 ì-ýýñ, 110 êÂ-ä 5 ì-ýýñ, 150 êÂ-ä 6 ì-ýýñ, 220 êÂ-ä 7 ì-ýýñ, 500 êÂ-ä 15 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Àãààðûí øóãàì õîëáîî, äîõèîëîë, ðàäèî íýâòð¿¿ëýõ áàéãóóëàìæòàé îãòîëöîõ áà îéðòîõ 2.5.85. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì íü õîëáîî, äîõèîëîë, ðàäèî íýâòð¿¿ëýã (ðàäèî)-èéí øóãàìòàé îãòëîëöîõ áîë äàðààõè õóâèëáàðóóäûí àëü íýãýýð íü ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. ¯¿íä:

Àãààðûí øóãàìûã óòñààð, õîëáîîíû áà ðàäèî øóãàìûã ãàçðûí äîîðõ êàáåëü øóãàìààð; Àãààðûí øóãàìä êàáåëü çàëãààñ òàâüæ ãàçàð äîîãóóð, õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìûã á¿ðýýñã¿é óòàñààð; Àãààðûí øóãàìûã óòñààð áà õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìûã á¿ðýýñã¿é óòñààð. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ íü õîëáîî, äîõèîëîë, ðàäèî íýâòð¿¿ëýã (ðàäèî)-èéí á¿ðýýñã¿é óòàñ á¿õèé øóãàìòàé îãòëîëöîõ áîë äàðààõ íºõöºëä õýðýãæ¿¿ëýõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:


159

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 * õýðýâ àãààðûí øóãàìûã ÷, õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìûã ÷ ãàçàð äîîãóóðõ êàáåëü øóãàìàíä øèëæ¿¿ëæ áîëîõã¿é áîë, * õýðýâ õîëáîîíû øóãàìàíä êàáåëü çàëãààñ òàâüæ õýðýãëýõýä íýìýãäýë òîíîãëîë áóþó ºìíº òàâüñàí ºñãºõ ïóíêòèéã çººõºä õ¿ðâýë, * õýðýâ ðàäèîíû øóãàìàíä êàáåëèéí çàëãààñ õèéõýä ò¿¿íèé íèéò óðò íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñýý õýòýð÷ áàéâàë, * õýðýâ 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìä ä¿¿æèí òóñãààðëóóð òàâèõ øààðäëàãàòàé áîë. Ýíý òîõèîëäîëä ÀØ-ûã õîëáîî áà ðàäèîíû á¿ðýýñã¿é óòàñòàé îãòëîëöóóëàõ õýñýãò òóëãóóð áà óòñûã ìåõàíèê áºõ áàòûí íºõöºëººð (2.5.89.; 2.5.90;-èéã ¿çýõ) ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 2.5.86. 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûã õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìòàé îãòëîëöóóëàõäàà äàðààõ õóâèëáàðóóäûí àëü íýãýýð íü ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. ¯¿íä:

* ÀØ-ûã óòñààð, õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìûã ãàçðûí äîîðõ êàáåëèàð; * ÀØ-ûã óòñààð, õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìûã á¿ðýýñã¿é óòàñààð; 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûã õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìòàé îãòëîëöóóëàõ áîë äàðààõ íºõöºëä õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìä êàáåëèéí çàëãààñ õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. ¯¿íä: 1) õýðýâ õîëáîîíû øóãàìä êàáåëü çàëãààñ õýðýãëýõýä íýìýãäýë òºõººðºìæ áóþó ºìíº ñóóðèëóóëñàí ºñãºõ ïóíêòèéã çººõºä õ¿ðâýë, õàðèí ýíýõ¿¿ êàáåëèéí çàëãààñûã õýðýãëýýã¿éòýé õîëáîãäîí ÀØ-ûí õîëáîîíû øóãàìä ºãºõ ñààä íºëººëëèéí íîðì, õýìæýý íü àëäàãäàõã¿é áîë, 2) õýðýâ õîëáîîíû øóãàìàíä ýíýõ¿¿ êàáåëü çàëãààñûã õýðýãëýõ ¿åä ò¿¿í äýõ êàáåëü çàëãààñûí íèéò óðò íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòýð÷ áàéâàë ýíýõ¿¿ êàáåëü çàëãààñûã õýðýãëýýã¿éãýýñ ÀØ-ààñ ðàäèîíû øóãàìä ñààä õèéõ íºëººëèéí íîðì, õýìæýý àëäàãäàõã¿é áîë. Àãààðûí øóãàìûí óòñààð õîòûí òåëåôîí õîëáîîíû àãààðûí øóãàìûã îãòëîõûã çºâøººðäºãã¿é. Ýíý øóãàì íü ÀØ-ûí óòàñòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä çààâàë ãàçðûí äîîðõ êàáåëü çàëãààñààð ã¿éöýòãýãäýõ áîëíî. 2.5.87. Õîëáîî, ðàäèîíû øóãàì íü àãààðûí øóãàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä ºíäºð ¿åëçëèéí õîëáîîíû ñóâàã áà äàâõöàæ áàéãàà ¿åëçëèéí ñïåêòîðò àæèëëàõ àïïàðàòóð á¿õèé íýã ñóâàãòàà 10 Âò-ààñ èë¿¿ ÷àäàëòàé òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýë àâ÷ ¿çñýí áîë õîëáîîíû áà ðàäèîíû øóãàìûí îãòëîëöîëûã ãàçàð äîîãóóðõ êàáåëèéí çàëãààñààð ã¿éöýòãýíý. Êàáåëü çàëãààñûí óðò íü ÀØ-ûí õîëáîîíû øóãàìä ¿éë÷ëýõ íºëººãººð, º.õ. çàéãààð òîäîðõîéëîãäîíî. Ýíý íü õîëáîîíû øóãàìûí êàáåëèéí òóëãóóðûí ñóóðèàñ ÀØ-ûí çàõûí óòàñíû õýâòýý õàâòãàé äýýðõ òóñãàë õ¿ðòëýõ õýâòýý çàéãààð õýìæèãäýõ áà 100 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Õýðýâ ¿åëçëèéí äàâõàöñàí ñïåêòîðò àæèëëàæ áàéãàà ºíäºð ¿åëçëèéí àïïàðàòóðûí ÷àäàë íü íýã ñóâàãòàà 5 Âò-ààñ èë¿¿ ãàðñàí ÷ 10 Âò-ààñ õýòðýõã¿é áîë êàáåëü çàëãààñ õýðýãëýõ, ýñâýë ººð õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýý àâàõ øèéäëèéã íºëººëëèéí òîîöîîíä ¿íäýñëýí ãàðãàõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ ¿åëçëèéí äàâõàöñàí ñïåêòîðò àæèëëàæ áàéãàà ºíäºð ¿åëçëèéí àïïàðàòóðûí ÷àäàë íü íýã ñóâàãòàà 5 Âò-ààñ õýòðýõã¿é áîë ñààä áîëîõ íºëººëëèéí íºõöºëººð êàáåëèéí çàëãààñ õýðýãëýõ øààðäëàãã¿é áîëíî. 2.5.88. Àãààðûí øóãàì íü ãàçðûí äîîðõè õîëáîî, äîõèîëëûí êàáåëü øóãàìòàé îãòëîëöîõäîî äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë,

1. àãààðûí øóãàìûí õîëáîîíû áà ðàäèîíû øóãàìûã îãòëîõ ºíöãèéã íîðì÷ëîõã¿é, 2. àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçðûí äîîðõè õýñýã áà ãàçàðäóóëãààñ õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìûí ãàçðûí äîîðõè êàáåëü õ¿ðòëýõ çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.24-ä ºãñºí õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Êàáåëü çàëãààñûã ýêðàí÷ëàõ çîðèëãîîð ãàí õîîëîé áóþó øâåëåðýýð äàðæ òàâèõ òîõèîëäîëä ÀØ-ûí óòàñíû õîîðîíäîõ çàéòàé òýíö¿¿ óðò äýýð õàìãèéí çàõûí óòàñíààñ õî¸ð òèéø íü 10 ì -ûã íýìñýíòýé òýíö¿¿ óðòààð àâàõ áà ýíý çàéã (õ¿íäðýëòýé áîë) 5 ì õ¿ðòýë áóóðóóëæ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÀØ-òàé îãòëîëöîõ áîë êàáåëèéí (ìåòàëë) á¿ðýýñèéã õîîëîé áóþó øâåëëåðèéí õî¸ð ¿ç¿¿ðòýé íü õîëáîæ ºãíº. Õ¿ñíýãò 2.5.24. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàð äîîðõè õýñýã áà ãàçàðäóóëãààñ õîëáîî, ðàäèîíû ãàçàð äîîãóóðõ øóãàì õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé


160

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë , Îì.ì Õ¿÷äýë, êÂ 100 Îì.ì õ¿ðòýë 100 Îì.ì-ýýñ 500 Îì.ì õ¿ðòýë 500 Îì.ì-ýýñ 1000 Îì.ì õ¿ðòýë 1000 Îì.ì-ýýñ äýýø

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 35 êÂ õ¿ðòýë 0,83* 10 11 0,35*

110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø 10 25 35 50

3. êàáåëü çàëãààñûí ìåòàëë á¿ðýýñèéã õî¸ð òºãñãºëä íü ãàçàðäóóëàõ ¸ñòîé. 4. êàáåëü çàëãààñûí àÿíãàíû õýò õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëò íü êàáåëèéí ìàÿã, îãòëîëöîõ õýñýãò äýõ êàáåëèéí çàëãààñûã òàâèõ òîíîãëîëûí àðãà çýðãýýñ õàìààðóóëàí õîëáîî, ðàäèîíû êàáåëü øóãàìä òàâèõ øààðäëàãààð ñîíãîæ õýðýãæ¿¿ëíý. 2.5.89. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí êàáåëü çàëãààñûã õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìûí á¿ðýýñã¿é óòàñòàé îãòëîëöóóëàõäàà äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

1. ÀØ-ûí êàáåëèéí çàëãààñûã õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìòàé îãòëîëöîõ ºíöãèéã íîðì÷ëîõã¿é. 2. ÀØ-ûí ãàçðûí äîîðõè êàáåëèéí çàëãààñíààñ õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìûí ãàçàðäóóëààã¿é òóëãóóð õ¿ðòëýõ çàé íü 2 ì-ýýñ áàãàã¿é, ãàçàðäóóëñàí òóëãóóð áà ãàçàðäóóëãà õ¿ðòýë 10 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 3. ÀØ-ûí êàáåëü òóëãóóðûí ñóóðèàñ ºíäºð ¿åëçëèéí àïïàðàòóðûí ÷àäëààñ õàìààðóóëàí ¿åëçëèéí äàâõöàëòàé áà äàâõöàëã¿é ñïåêòîðò íÿãòðóóëãàòàé áà íÿãòðóóëãàã¿é áàéõ íºõöºëä õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìûí óòàñíû òóñãàë õ¿ðòýëõ õýâòýý çàéã ÀØ-ûí óòàñ õîëáîî áà ðàäèîíû ãàçàð äîîãóóðõ øóãàìòàé îãòëîëöîõ òîõèîëäîëûí àäèëààð ä¿ðìèéí 2.5.88-ä çààñàí øààðäëàãûí äàãóó ñîíãîõ íü ç¿éòýé. 4. ÀØ äàõü ãàçðûí äîîðõ êàáåëü çàëãààñûã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 2.3 á¿ëýã, 2.5.49-ä çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 2.5.90. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü õîëáîî áà ðàäèîíû á¿ðýýñã¿é óòàñòàé îãòëîëöîõäîî äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

1. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü õîëáîî áà ðàäèîíû á¿ðýýñã¿é óòàñòàé îãòëîëöîõäîî àëü áîëîõîîð 90 -ûí ºíöºã ¿¿ñãýæ áàéâàë çîõèíî. Äàâ÷óó íºõöºëä îãòëîëöëûí ºíöãèéã íîðì÷ëîõã¿é. 2. Îãòîëöîõ öýãèéã ÀØ-ûí òóëãóóðò àëü áîëîõ îéð áàéõààð ñîíãîõ õýðýãòýé. Òýãýõäýý ÀØ-ûí òóëãóóðààñ õîëáîîíû áîëîí äîõèîëëûí øóãàìûí óòàñ õ¿ðòýë õýâòýý çàé 7 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õàðèí õîëáîî, äîõèîëëûí øóãàìûí òóëãóóðààñ ÀØ-ûí õàìãèéí îéðõîí óòàñíû òóñãàë õ¿ðòýëõ çàé íü 15 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õîëáîî áà ðàäèîíû òóëãóóðûí áàéðëàë íü ÀØ-ûí óòñàí äîîð áàéæ áîëîõã¿é. 3. Õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìûí îãòëîëöîõ àëñëàëòûã õÿçãààðëàæ áàéãàà ÀØ-ûí òóëãóóð íü àíêåð, òºìºð áåòîí, ìåòàëë áóþó ìîäîí áàéæ áîëíî. Ìîäîí òóëãóóð íü íýìýãäýë õºë, òóëààñòàé áàéâàë çîõèíî. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ íü õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìòàé îãòëîëöîõäîî 120 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ îãòëîëòîé óòàñ á¿õèé ÀØ-ûã õýðýãëýõ òîõèîëäîëä çàâñðûí òóëãóóð àøèãëàæ áîëíî. 4. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìûí óòàñíû äýýð áàéðëàõ ¸ñòîé. Õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä ÀØ-ûí óòàñ íü îëîí ñóäàëòàé áàéõààñ ãàäíà îãòëîë íü õºíãºí öàãààí áîë -70 ìì2, ãàí-õºíãºí öàãààí áîë -35 ìì2, ãàí áîë -25 ìì2 -ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòàíä ÀØ-ûí óòàñ, õýöýíä, ò¿¿í÷ëýí õîëáîî, ðàäèîíû øóãàìûí óòñàíä çàëãààñ õèéõ øààðäëàãàã¿é. ÀØ-ä óòàñ íü 240 ìì2 ò¿¿íýýñ äýýø, 150 ìì2 ‟ýýñ äýýø îãòëîëòîé, ôàçàíäàà 3 óòàñ á¿õèé çàäàëáàð óòñàíä íýã õîëáîëòûí õàâ÷ààð òàâèõûã çºâøººðíº. Àãààðûí øóãàì íü õîëáîî áà ðàäèîíû øóãàìòàé îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòàíä ÀØ-ûí òóëãóóðò çºâõºí ä¿¿æèí òóñãààðëóóð áà ¿õë¿¿ò õàâ÷ààð õýðýãëýâýë çîõèíî. 5. Îãòëîëöîæ áàéãàà àëñëàëòûã õÿçãààðëàõ áóþó çàìûí õàæóóä ÀØ-òàé çýðýãöýí áàéðëàæ áàéãàà õîëáîî áà äîõèîëëûí øóãàìûí òóëãóóðûã òýýâðèéí õýðýãñýë äàéðàõààñ õàìãààëñàí áàéõ ¸ñòîé.


161

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 6. ÀØ-òàé îãòëîëöñîí àëñëàëòûã õÿçãààðëàõ õîëáîî áà ðàäèî-äîõèîëëûí øóãàìûí òóëãóóð äýýðõ óòàñûã äàâõàðëàí áýõýëæ ºãâºë çîõèíî. Òóõàéëáàë, õºíäëºâ÷òýé øóãàì áîë äýýä òàëûí õºíäºëä, äýãýýòýé øóãàì áîë äýýä õî¸ð õýëõýýíä áýõýëãýý õèéíý. 7. Øóãàìíû óòàñíààñ õîëáîî áà ðàäèî-äîõèîëëûí øóãàìíû îãòëîëöîæ áàéãàà óòàñ õ¿ðòëýõ áîñîî çàé íü ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìûí áà çýðýãöýý àëñëàëòàíä óòàñ òàñðàõ ¿åä õ¿ñíýãò 2.5.25-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Áîñîî çàéã óòàñíû óíæèëò õàìãèéí èõ áàéõ õýâèéí ãîðèìä òîäîðõîéëîõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 2.5.25. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ õîëáîî áà ðàäèî-äîõèîëëûí óòàñ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà áîñîî çàé Àãààðûí øóãàìûí òîîöîîíû ãîðèì: Øóãàìûí õ¿÷äýë, êÂ Õýâèéí ãîðèì: a) Àÿíãà õàìãààëàõ áàéãóóëàìæ á¿õèé ìîäîí òóëãóóð, ò¿¿í÷ëýí ìåòàëë áà òºìºð-áåòîí òóëãóóðòàé b) Àÿíãà õàìãààëàõ áàéãóóëàìæã¿é ìîäîí òóëãóóðòàé, Àâààðèéí ãîðèì: ä¿¿æèí òóñãààðëóóðòàé àãààðûí øóãàìûí çýðãýëäýýõ àëñëàëòàíä óòàñ òàñðàõ,

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 10 õ¿ð.

20

35

110

220

330

2

3

3

3

4

5

4

4

5

5

6

7

1

1

1

1

2

2.5

Óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòòàé ¿åä (öàõèëãààí ã¿éäëèéí õàëàëòûã òîîöîõã¿é) õýâèéí ãîðèìä áîñîî çàéã òîäîðõéîëíî. Àâààðèéí ãîðèìä äýýðõ áîñîî çàéã 185 ìì2 -ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé ÀØ-ä ñàëõèã¿é, ìºñæèëòã¿é ¿åèéí æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðààð òîäîðõîéëîõ áà 185 ìì2-ààñ èõ îãòëîëòîé óòàñ á¿õèé øóãàìûã àâààðèéí ãîðèìîîð øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. 8. Îãòëîëöîæ áàéãàà øóãàìûí óòàñíû õîîðíäîõ çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.25-ä çààãäàñíààñ áàãàã¿é ¿åä õîëáîî áà ðàäèî-äîõèîëëûí øóãàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòûã õÿçãààðëàõ àÿíãà õàìãààëàëòûí õýöã¿é, ìîäîí òóëãóóðò 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé áîë õîîëîéò öàõèëóóð áóþó õàìãààëàëòûí çàâñàð, 110-220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áîë õîîëîéò öàõèëóóð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ÀØ-ä õàìãààëàëòûí çàâñðûã õýðýãëýõäýý äàõèí çàëãàëòûí àâòîìàò (ÄÇÀ)-ûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 9. Õîîëîéò öàõèëóóð áà õàìãààëàëòûí çàâñðûã 2.5.83-ä çààñàí øààðäëàãûí äàãóó òàâèõ ¸ñòîé. ¯éëäâýðèéí ¿åëçýëòýé ¿åä õîîëîéò öàõèëóóð, õàìãààëàëòûí çàâñðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü çóíû óëèðàëä äîîð ºãñºíººñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàçðûí ýêâèâàëåíò õóâèéí ýñýðã¿¿öýë, Îì.ì 100 õ¿ðòýë 100 -500 õ¿ðòýë 500 -1000 õ¿ðòýë 1000-ààñ äýýø Ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë, Îì 10 15 20 30 Ãàçàðäëàãûí òðîñ á¿õèé ìîäîí òóëãóóðòàé ÀØ-ûí õýñýã, òºìºð áåòîí áà ìåòàëë òóëãóóðòàé ÀØ, îãòëîëöîæ áàéãàà óòàñíû õîîðîíäîõ çàé íü 2.5.27-èéí á-ä çààñíààñ äîîøã¿é áàéãàà àÿíãàíû òðîñã¿é ìîäîí òóëãóóð á¿õèé ÀØ-ä òóñãàé õàìãààëàëò õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. 2.5.91. Àãààðûí øóãàìûã õîëáîî, ðàäèî-äîõèîëëûí øóãàìòàé õàìòàä íü íýãýí òóëãóóð äýýð óãñðàõûã çºâøººðºõã¿é. ÀØ íü õîëáîî, ðàäèî-äîõèîëëûí øóãàìòàé îéðòîí, çýðýãöýõ ¿åä òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ óòàñíóóäûí õàìãèéí îéðõîí çàéã õîëáîî áà äîõèîëëûí øóãàìàíä ¿ç¿¿ëýõ ÀØ-ûí íºëººëºëèéã òîîöîîíû ¿íäñýí äýýð òîäîðõîéëíî. Ãýâ÷ òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà õýâòýý çàé íü óòàñ õàçàéëòã¿é áàéõ ¿åä ÀØ-ûí õàìãèéí ºíäºð òóëãóóðûí óðòààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Çàé ìóóòàé, äàâ÷óó õýñýãò õîëáîîíû áà äîõèîëëûí øóãàìûí óòàñíààñ ñàëõèíû õàçàéëò õàìãèéí èõ áàéõ ¿åèéí ÀØ-ûí õîîðîíäûí õýâòýý çàé íü 20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ -ä - 2 ì, 35-110 êÂ õ¿ðòýë áîë- 4 ì, 150 êÂ áîë- 5 ì, 220 êÂ áîë - 6 ì, 500 êÂ áîë - 10 ì äîîøã¿é áàéâàë çîõèíî. ÀØ-ûí ôàç ñýëãýëòèéí àëõàìûã õîëáîîíû áà äîõèîëëûí øóãàìûí íºëººëèéí íºõöºëººð íîðì÷ëîõã¿é. Õîëáîîíû øóãàì óíàõ ¿åä õîëáîîíû øóãàìûí óòàñ ÀØ-ûí óòñàíä õ¿ð÷ áîëîõîîð


162

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òîõèîëäîëä õîëáîî áà äîõèîëëûí øóãàìûí òóëãóóðûã òóëààñààð áýõëýõ áóþó õî¸ðëîñîí (äàâõàð) òóëãóóð õèéæ ºãâºë çîõèíî. 2.5.92. Øºðãºí (øèëáýò) òóñãààðëàã÷òàé àãààðûí øóãàì íü ýðãýëòèéí ºíöºã á¿õèé õýñãýýðýý õîëáîî áà ðàäèî-äîõèîëëûí àãààðûí øóãàìòàé îéðòîõîä òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàéã 2.5.91-ä çààñíààñ áàãàã¿éãýýð ÀØ-ûí ºíöãèéí òóëãóóðààñ òàñàðñàí óòàñ õîëáîî áà ðàäèîíû îéðîëöîîõ óòñàíä õ¿ðýõã¿é áàéõààð òîîöîîëæ àâàõ ¸ñòîé. Ýðãýëòèéí äîòóóð íü ºíãºð÷ áàéãàà ÀØ-ä ýíý øààðäëàãà áèåëýãäýõ áîëîìæã¿é íºõöºëä óòñàíä äàâõàð áýõýëãýý õèéæ ºãâºë çîõèíî. 2.5.93. Àãààðûí øóãàì íü ãàçàð äîîðõè õîëáîîíû áà ðàäèî-äîõèîëëûí êàáåëü øóãàìòàé îéðòîõîä òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàéã òóñãàé ä¿ðìèéí äàãóó çîõèöóóëàí ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí 2.5.24-ä çààñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ àðãà õýìæýýãýýð õýðýãæ¿¿ëýõ ¸ñòîé. Ìºí ÀØ-ààñ äàìæóóëàí öàöàõ ðàäèî òºâèéí àíòåíèéí áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ çàéã õ¿ñíýãò 2.5.26-ä çààñíààð àâàõ íü ç¿éòýé. ÀØ íü ðàäèîðåëåéíû øóãàìûí äàÿëàëòàé îãòëîëöîõ áîë ò¿¿íèéã ýçýìøèæ áàéãàà áàéãóóëëàãàòàé íü çºâøèëöºõ øààðäëàãàòàé. Õ¿ñíýãò 2.5.26. Àãààðûí øóãàìààñ ðàäèî äàìæóóëàí öàöàõ òºâèéí àíòåíèéí áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé Àíòåíèéí áàéãóóëàìæ: Õ¿÷äýë, êÂ Äóíä áà óðò äîëãèîíû äàìæóóëàõ àíòåíí Èõ öàöðàãòàé ÷èãëýë á¿õèé áîãèíî äîëãèîíû àíòåíí Ìºí áóñàä ÷èãëýëä ×èãëýëã¿é áà ñóë ÷èãëýëòýé áîãèíî äîëãèîíû àíòåíí

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ çàé, ì 110 õ¿ðòýë 150 -500 100 100 200 300 50 150

50 200

Àãààðûí øóãàì íü ðàäèî õ¿ëýýí àâàõ òºâ, ðàäèîíû õýñýãëýí õ¿ëýýí àâàõ öýã, îðîí íóòãèéí ðàäèî çàíãèëàà çýðãèéí îéðîëöîî ºíãºðºõºä òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí îéðòîõ çàéã õ¿ñíýãò 2.5.27-ä çààñíààð àâàõ ¸ñòîé. Çºâøººðºãäºõ îéðòîëò íü ÀØ, ò¿¿íèé 50 ì-ûí õ¿ðýýíä ¿¿ñãýæ áàéãàà øóóãèàíû òàëáàéí ò¿âøèí íü òóñãàé íîðì, ä¿ðìèéí íºõöëººñ èõã¿é áàéõààð òîãòîîãäîíî. Òºëºâëºãäñºí ÀØ-ûí òðàññ íü óëñûí õýìæýýíèé îíöãîé ÷óõàë çîðèóëàëòûí ðàäèî òºâ áàéðëàæ áàéãàà ãàçðààð ºíãºðºõ áîë çºâøººðºãäºõ îéðòîëòûã òºñëèéí àæèëä îðîëöîã÷ òàëóóä òåõíèêèéí áè÷èã, áàðèìòûí ¿íäñýí äýýð òîõèðîëîõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.27. Àãààðûí øóãàìààñ ðàäèî õ¿ëýýí àâàõ òºâ, îðîí íóòãèéí ðàäèî çàíãèëààíû õèë õ¿ðòëýõ õàìãèéí îéðõîí çàé Ðàäèî áàéãóóëàìæ: Õ¿÷äýë, êÂ Ãîëòºâ, àéìãèéí áà ä¿¿ðãèéí ðàäèî òºâ Ðàäèîæóóëàëòûí õ¿ëýýí àâàõ òºâ Îðîí íóòãèéí ðàäèî çàíãèëàà

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ çàé , ì 6-35 110 -220 330-500 500 1000 2000 400 700 1000 200 300 400

Îéðòîëòûí ýíýõ¿¿ íîðìûã áàðèõ áîëîìæã¿é òóñãàé òîõèîëäîëä øóóãèàíûã òîõèðîõ õýìæýýíä áóóðóóëàõ òåõíèêèéí øèéäýë áà øààðäëàãûã àâàõ, ò¿¿í÷ëýí ðàäèî-õ¿ëýýí àâàõ áàéãóóëàìæ, ò¿¿íèé õýñãèéã ººð áàéðëàëä çººâºðëºõ íºõöºëä äýýðõ çàéã áàãàñãàõûã çºâøººðíº. Ýíýõ¿¿ òåõíèêèéí øèéäýë, àðãà õýìæýý á¿ð íü ÀØ-ûí çóðàã òºñëèéí ÿâöàä ðàäèî-øóóãèàíû íîðìûí äàãóó òºñëèéí òàëóóäûí çºâøèëöºëººð õèéãäâýë çîõèíî. 2.5.94. Àãààðûí øóãàìààñ òåëåâèçèéí òºâ, ðàäèî íýâòð¿¿ëãèéí áàéð õ¿ðòëýõ çàéã 15, 20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áîë 400 ì, 35 -110 êÂ áîë 700 ì, 220 êÂ-îîñ äýýø áîë 1000 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéëãàõ íü ç¿éòýé. Àãààðûí øóãàì òºìºð çàìòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ


163

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.95. Àãààðûí øóãàì íü òºìºðçàìòàé îãòëîëöîõäîî àãààðûí øèëæèëòýýð õèéãäýíý. Îíöãîé èõ õºäºëãººíòýé òºìºð çàì, çàðèì òåõíèêèéí ¿íäýñëýë (äàëàí íýâòëýõ, òºìºðçàìûí ñòàíöòàé ÀØààð îãòëîëöóóëàõàä òåõíèêèéí õ¿íäðýëòýé áàéãóóëàìæ)-ýýð 10 êÂ õ¿ðòëýõ ÀØ-ûã ò¿¿íòýé îãòëîëöóóëàõäàà êàáåëü øóãàìààð õèéæ áîëíî. Àãààðûí øóãàì íü òºìºð çàìòàé îãòîëöîõ áà îéðòîõ ¿åä ÀØ-ûí òóëãóóðûí ñóóðèíààñ öàõèëãààíæóóëààã¿é òºìºð çàìûí áàéãóóëàìæèíä îéðòîõ îâîð õ¿ðòëýõ, ýñâýë öàõèëãààíæèõ òºìºðçàìûí àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé òóëãóóðûí òýíõëýã õ¿ðòëýõ çàé íü øóãàìûí òóëãóóðûí ºíäºð äýýð 3 ì-ûã íýìñíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äàÿëàë, ÷èãëýëèéí õóâüä çàé ìóóòàé, äàâ÷óó õýñýãò 20 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 3 ì, 35-150 êÂ-ä 6 ì, 220-330 êÂ-ä 8 ì, 500 êÂ-îîñ äýýø áîë 10 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéõûã çºâøººðíº. 2.5.96. Àãààðûí øóãàì íü öàõèëãààíæñàí òºìºð çàìûí àâàëöààíû øóãàìòàé îãòëîëöîõ áîë ÀØ-ûã öàõèëóóð, õàìãààëàëòûí çàâñðààð òîíîãëîõ áà 2.5.60; 2.5.61 -ð ç¿éëä çààñàí øààðäëàãûã èø ¿íäýñ áîëãîíî. Àãààðûí øóãàì íü òºìºð çàìòàé îãòîëöîõ, îéðòîõ ¿åä ÀØ-ûí óòàñíààñ òºìºð çàìûí ÿíç á¿ðèéí ýëåìåíò¿¿ä õ¿ðòýëõ çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.28-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ÀØ-íû óòàñíààñ öàõèëãààíæóóëñàí áóþó öàõèëãààíæóóëàõ òºëºâëºãººíä òóññàí òºìºð çàìûí àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé õàìãèéí äýýä òàëûí óòàñ áóþó äààöûí õýö õ¿ðòëýõ çàé ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 2.7.59-2.5.84 ç¿éë áóþó àãààðûí øóãàì ººð õîîðîíäîî îãòëîëöîõ çààëòûã èø ¿íäýñ áîëãîí ã¿éöýòãýíý. Õ¿ñíýãò 2.5.28. Àãààðûí øóãàì íü òºìºð çàìòàé îãòëîõ, îéðòîõ ¿åèéí õàìãèéí áàãà çàé Îãòëîëöîë áóþó îéðòîëò Õ¿÷äýë, êÂ Îãòëîëöîëûí ¿åä: - ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìä óòàñíààñ öàõèëãààíæóóëààã¿é òºìºð çàìûí ðåëüñûí òîëãîé õ¿ðòýë áîñîî çàé: à. åðºíõèé áà åðºíõèé áèø çîðèóëàëòûí ºðãºí, åðºíõèé çîðèóëàëòûí íàðèéí òºìºð çàì á. åðºíõèé áèø çîðèóëàëòòàé íàðèéí òºìºð çàì - Çýðãýëäýý àëñëàëòàíä óòàñ òàñðàõ ¿åèéí óòàñíààñ ðåëüñûí òîëãîé õ¿ðòýëõ áîñîî çàé: à. ºðãºí òºìºð çàì á. íàðèéí òºìºð çàì Îéðòîëòûí ¿åä: - ÀØ-ûí òðàññûí äàâ÷óó õýñýãò øóãàìûí óòàñíû õàçàéëòààñ öàõèëãààíæóóëààã¿é òºìºð çàìûí áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí îéðòîõ îâîð õ¿ðòëýõ õýâòýý çàé

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ àìãèéí áàãà çàé, ì 20êÂ 35-110 150 220 330 õ¿ðòýë 7.5

7.5

8.0

8.5

6.0

6.5

7.0

7.5

6.0 4.5

6.0 4.5

6.5 5.0

6.5 5.0

2.5

3.0

4.0

4.0

9,0

8.0

7.0 5.5

6.0

Àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ òºìºð çàìûí ÿíç á¿ðèéí ýëåìåíò, ò¿¿í÷ëýí öàõèëãààíæóóëñàí òºìºð çàìûí õàìãèéí äýýä òàëûí óòàñ áóþó äààöûí õýö õ¿ðòëýõ áîñîî çàéã óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòòàé õýâèéí ãîðèìûí ¿åèéí öàõèëãààí ã¿éäëýýð áèé áîëîõ óòàñíû íýìýãäýë õàëóóíûã òîîöîæ òîäîðõîéëíî. Àãààðûí øóãàìûí à÷ààëàë ºãºãäººã¿é ¿åä óòàñíû òîîöîîíû òåìïåðàòóðûã 70 Ñ-òýé òýíö¿¿ ãýæ àâáàë çîõèíî. Àâààðèéí ãîðèìûí ¿åä äýýðõ çàéã õýðýâ 185 ìì2-ààñ áàãà îãòëîëòîé øóãàì áàéâàë ìºñäºëò, ñàëõèã¿é, æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðûí íºõöºëººð øàëãàíà. ÀØ-ûí óòàñíààñ öàõèëãààíæñàí òºìºðçàìûí àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé òóëãóóðûí äýýä öýã õ¿ðòëýõ õýâòýý çàé íü 110 êÂ õ¿ðòëýõ ÀØûí õóâüä 7 ì-ýýñ, 150-220 êÂ-ä 8 ì, 330-500 êÂ-ä 9 ì-ýýñ áàãàã¿é ¿åä ÀØ-ûí óòàñíû äîîãóóð îãòëîëöîõ àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé òóëãóóðûã õýâýýð àøèãëàõûã çºâøººðíº. Òðàññûí çàé ìóóòàé, äàâ÷óó õýñýãò çàðèì òîõèîëäîëä ÀØ-ûí óòàñ, àâàëöààíû øóãàìûí óòñûã íýã åðºíõèé òóëãóóð äýýð òàòàæ áîëíî. Õàðèí øóãàìûã õàìò íü íýã òóëãóóð äýýð áàéðëóóëàõ òåõíèêèéí íºõöëèéã ãàðãàæ, Òºìºð çàìûí óäèðäàõ ãàçàðòàé çºâøººðºëöºíº. Äîõèîëîë, õîëáîîíû øóãàì äàãóó òàâèãäàõ òºìºð çàìòàé ÀØ íü îãòëîëöîõ áà îéðòîõîä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí õ¿ñíýãò 2.5.252.5.28-ûí çààëòûã ìºðäºõ õýðýãòýé.


164

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2.5.97. Åðºíõèé çîðèóëàëòûí ýíãèéí áà öàõèëãààíæèõ òºìºð çàìûã îãòëîõîä ÀØ-ûí îãòëîëûí àëñëàëòûã õÿçãààðëàæ áàéãàà òóëãóóðóóä íü åðäèéí õèéöòýé àíêåð ìàÿãèéí áàéõ ¸ñòîé. Ãàëò òýðýãíèé õºäºëãººí èõòýé õýñýãò ýíý òóëãóóð íü ìåòàëë õèéöòýé áàéâàë çîõèíî. Àíêåð òóëãóóðààð õÿçãààðëàãäñàí ýíýõ¿¿ îãòëîëöëûí àëñëàëòàíä ñóóäëûí ãàëò òýðýã òîãòìîë ÿâäàãã¿é çàìûí õîîðîíä, ìºí äóðûí òºìºðçàìûí äàëàíãèéí çàõàä çàâñàðûí òóëãóóð òàâüæ áîëíî. Ýíýõ¿¿ òóëãóóð íü ìåòàëë (òºìºð) áóþó òºìºð áåòîí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý òóëãóóðò óòàñûã áýõëýõäýý äàâõàðëàñàí áóþó ¿õë¿¿ò õàâ÷ààðòàé, ä¿¿æèí õýëáýðòýé áàéíà. Òàòóóðãàòàé äóðûí ìàòåðèàëààð õèéñýí áà íýã õºëòýé ìîäîí òóëãóóð õýðýãëýõèéã çºâøººðºõã¿é. Ìîäîí, çàâñðûí òóëãóóðóóä íü Ï (X áóþó Z õýëáýðèéí õîëáîîñòîé) áóþó À õýëáýðòýé òóëãóóð áàéõ ¸ñòîé. Åðºíõèé çîðèóëàëòûí áèø òºìºð çàìòàé îãòëîõîä õºíãºâ÷èëñºí õèéöòýé àíêåð òóëãóóð áóþó óòàñíû ¿õë¿¿ò õàâ÷ààðòàé çàâñàðûí òóëãóóð õýðýãëýæ áîëíî. Åðºíõèé çîðèóëàëòûí áèø òºìºð çàìûí îãòëîëöîëä òàâèãäàõ àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð íü ÿíç á¿ðèéí õýëáýðòýé áàéæ áîëîõîîñ ãàäíà ÷ºëººòýé çîãñîõ áóþó òàòóóðãàòàé áàéæ áîëíî. Òàòëàãûí òóñãààðëàõ õýëõ¿¿ð (ãèðëÿíä)-ò óòñûã áýõëýõäýý 2.5.66 çààëòûã ¿íäýñëýõ íü ç¿éòýé. Øºðãºí òóñãààðëóóðûã òºìºð çàìòàé îãòëîëöîõ àëñëàëòàíä õýðýãëýõèéã çºâøººðºõã¿é. Îãòëîëöîëûí àëñëàëòûã õÿçãààðëàæ áàéãàà òºìºðáåòîí òóëãóóð áà òºìºðáåòîí õºëíèé àðìàòóðûã òóëãóóðûí íü äýðãýä ãàçàðäóóëãà áîëãîí àøèãëàæ áîëîõã¿é Àãààðûí øóãàì íü àâòîìàøèíû çàìòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ 2.5.98. Àâòîìàøèíû çàì íü çýðýãëýëýýñýý õàìààð÷ çàìûí ýëåìåíòèéí ºðãºí íü äàðààõ õýìæýýòýé áàéíà. Àãààðûí øóãàìûã àâòîìàøèíû çàìòàé îãòëîëöîõ ºíöãèéã íîðì÷ëîîã¿é áîëíî. Àâòî çàìûí çýðýãëýë: I. Õîòûí ãîë çàì II. Õîò õîîðîíäûí çàì III.Õºäººãèéí ãîë çàì IV.Õºäººãèéí òóñëàõ çàì

Çîð÷èõ õýñýã, ì 7.5 7.0 6.0 4.5

Çàìûí õàæóó, ì 3.5 2.5 2.0 1.75

Õóâààõ çóðâàñ,ì 2 -

øîðîîí äàëàí,ì 15 12 10 8

Àãààðûí øóãàì àâòîìàøèíû I, II çýðãèéí çàìòàé îãòëîëöîõîä òóõàéí àëñëàëòûã õÿçãààðëàæ áàéãàà òóëãóóð íü ýíãèéí õèéöòýé àíêåð òóëãóóð áàéõ ¸ñòîé. ÀØ-ûí ä¿¿æèí áà øºðãºí òóñãààðëóóðò óòàñûã áýõëýõäýý 2.5.66 çààëòûã ìºðäëºã áîëãîõ íü ç¿éòýé. Ä¿¿æèí òóñãààðëàã÷òàé äóíäûí òóëãóóð äýýð óòñûã áýõëýõäýý ¿õë¿¿ò õàâ÷ààðààð, õàðèí øºðãºí òóñãààðëàã÷òàé òóëãóóð äýýð óòñûã äàâõàðëàí áýõýëæ ºãºõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàì íü àâòîìàøèíû II-IV çýðãèéí çàìòàé îãòëîëöîõîä îãòëîëûí àëñëàëòûã õÿçãààðëàæ áàéãàà òóëãóóð íü õºíãºâ÷èëñºí õèéöòýé àíêåð áóþó çàâñàðûí òóëãóóð áàéõ áîëíî. ÀØ íü àâòîìàøèíû V çýðãèéí çàìòàé îãòëîëöîõ íºõöºëä ñóóðèí áèø, çýë¿¿ä ãàçðààð ºíãºðºõ ÀØ-ûí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Îäîî àøèãëàæ áàéãàà 220 (500) êÂ-ûí øóãàìàí äîîãóóð àâòîìàøèíû øèíý çàì òàâèõ áîë õàìãèéí äîîä óòàñíààñ çàìûí õó÷èëò õ¿ðòýë çàé 6- 9 ì-ýýñ áàãàã¿é, òóëãóóðûí ñóóðèíààñ äàëàíãûí èðìýã õ¿ðòýë çàé 25 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë ÀØ-ûã ººð÷ëºí áàéãóóëàõ øààðäëàãàã¿é. 2.5.99. Àãààðûí øóãàì íü àâòîìàøèíû çàìòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõîä òýäãýýðèéí õîîðîíäûí çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.29 -ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.29. Àãààðûí øóãàì íü àâòîìàøèíû çàìòàé îãòëîëöîõ, îéðòîõ ¿åèéí õàìãèéí áàãà çàé Îãòëîëöîë áà îéðòîëò: Õ¿÷äýë, êÂ à. Óòàñíààñ çàìûí äàëàí õ¿ðòýëõ áîñîî çàé: - ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìä -çýðýãöýýõ àëñëàëòàä óòàñ òàñðàõ ¿åä á. ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìä óòàñíààñ òýýâðèéí õýðýãñýë õ¿ðòýëõ áîñîî çàé: â. Òóëãóóðûí ñóóðüíààñ îãòëîëöîõ çàìûí øîðîîí äàëàíãèéí èðìýã õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé: ã. Îéðòîí çýðýãöýõ ¿åèéí -“- õýâòýý çàé: ä. Òðàññûí äàâ÷óó õýñýãò òóëãóóðûí á¿òýýöýýñ Á¯ËÝÃ 2. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÈÉÃ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

165

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì (10) 20 35 -110 220 330 7.0 5.0

7.0 5.0

8.0 5.5

8.5 6.0

2,5

2,5

3,5

4,0

www.zaluu.com www.zaluu.com òóëãóóðûí ºíäºðòýé òýíö¿¿

ÁÄ 43-101-03 çàìûí äàëàíãèéí õàÿà áóþó çàìûí øóóäóóíû ãàäíà èðìýã õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé: - I áà II çýðãèéí çàìòàé îãòëîëöîõîä - III, IV áà V çýðãèéí çàìòàé îãòëîëöîõîä å. Çàìòàé çýðýãöýý òàòàõàä çàõûí óòàñíààñ çàìûí øîðîîí äàëàíãûí èðìýã õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé:

òóëãóóðûí ºíäºð + 5 ì 5.0 1.5

5.0 2.5

5.0 2.5

10.0 5.0

2.0

4.0

6.0

8.0

2.5.100. Àãààðûí øóãàì íü øîðîîí äàëàí äýýã¿¿ð ìóðóéæ ºíãºðºõ àâòîìàøèíû çàìòàé îéðòîõ á¿õ íºõöºëä øóãàìûí óòàñíààñ çàìûí èðìýã õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàéã õ¿ñíýãò 2.5.29-ä çààñàí áîñîî õýìæýýã ¿íäýñëýí ò¿¿íýýñ áàãààð àâ÷ áîëîõã¿é. Áîñîî çàéã õýâèéí ãîðèìä óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòààð öàõèëãààí ã¿éäëèéí õàëàëòûã òîîöîõã¿éãýýð øàëãàíà. ÀØ-ûí óòàñ íü 185 ìì2-ààñ áàãà îãòëîëòîé áàéâàë àâààðèéí ãîðèìä äýýðõ çàéã ìºñæèëòã¿é, ñàëõèã¿é ¿åèéí æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðààð øàëãàíà. 185 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîë á¿õèé óòàñòàé ÀØ-ûí õóâüä àâààðèéí ãîðèìîîð øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. 2.5.101. Àãààðûí øóãàì íü àâòî ìàøèíû çàìòàé îãòëîëöîæ áàéãàà õýñýãò 3.8 ì-ýýñ ºíäºð àâòîìàøèí áóþó òýýâðèéí õýðýãñýë çîð÷èõîä çîðèóëæ, çàì äýýðõ ÀØ-ûí õî¸ð òàëä íü òýýâðèéí õýðýãñýëä à÷ààòàé çºâøººðºãäºõ ºíäðèéã çààñàí çàìûí òýìäýã òàâüæ ºãâºë çîõèíî. Àãààðûí øóãàìíû óòàñíààñ àâòî ìàøèíû çàìûí çîð÷èõ õýñýã (õó÷èëò) õ¿ðòëýõ áîñîî çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.29-ò çààãäñàí õýìæýýíýýñ 2 ì-ýýð èë¿¿ ãàð÷ áàéâàë äîõèîíû òýìäýã òàâèõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. ÀØ íü õàìãààëàëòûí á¿ñèéí õÿçãààð äîòîð çàìòàé îãòëîëöîæ áàéâàë çàìûí òàíèõ òýìäýã ä¿¿æëýõ øààðäëàãàã¿é. Àâòî ìàøèíû çàìûí äàëàíãèéí äýðýãäýõ ÀØ-ûí òóëãóóðûã òýýâðèéí õýðýãñýë äàéðàõààñ õàìãààëæ ºãíº. Àãààðûí øóãàì íü òðîëëåéáóñíû øóãàìòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ 2.5.102. Àãààðûí øóãàìûã õîòûí òýýâðèéí àâàëöààíû áóþó òðîëëåéáóñíû øóãàìòàé îãòëîëöîõ ºíöãèéã íîð÷ëîîã¿é áîëíî. ÀØ-ûí òðîëëåéáóñíû øóãàìòàé îãòëîëöñîí ãàçàðò ýíãèéí õèéöòýé àíêåð òóëãóóðûã õýðýãëýâýë çîõèíî. 120 ìì2 áà ò¿¿íýýñ èë¿¿ îãòëîëòîé óòàñ á¿õèé ÀØ-ä ä¿¿æèí òóñãààðëóóðòàé áîë ¿õìýë õàâ÷ààð, øºðãºí òóñãààðëàãàòàé áîë äàâõàð áýõýëãýý õèéæ çàâñàðûí òóëãóóð õýðýãëýæ áîëíî. Àíêåð òóëãóóð õýðýãëýõ òîõèîëäîëä óòñûã áýõëýõäýý 2.5.66-ã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. 2.5.103. Õàìãèéí èõ óíæèëòûí íºõöºëä ÀØ íü òðîëëåéáóñíû (àâàëöààíû) øóãàìòàé îãòëîëöîõ, îéðòîõ ¿åèéí õîîðîíäûí áîñîî çàéã õ¿ñíýãò 2.5.30-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ÀØ-ûí õýâèéí àæëûí ãîðèìä óòàñíû õîîðîíäîõ áîñîî çàéã øàëãàõäàà óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûí ¿åä öàõèëãààí ã¿éäëèéí õàëààëòûã òîîöîõã¿é íºõöºëººð ã¿éöýòãýíý. Õàðèí ÀØ-ûí óòàñíû îãòëîë íü 185 ìì2-ààñ áàãà áàéâàë àâààðèéí ãîðèìûí òîîöîîã ñàëõèã¿é, ìºñæèëòã¿é æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðûí ¿åä õèéæ, äýýðõ áîñîî çàéíóóäûã øàëãàõ íü ç¿éòýé. Îãòëîë íü 185 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéâàë àâààðèéí ãîðèìîîð çàéã øàëãàõ øààðäëàãàã¿é. Òðîëëåéáóñíû (àâàëöààíû) øóãàìòàé ÀØ îãòëîëöîõ áîë ãàí-õºíãºí öàãààí áà ãàí óòàñ 25 ìì2, õºíãºí öàãààí óòàñ 35 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîéã àâàõ ¸ñòîé. Îãòëîëöîëûí àëñëàëòàíä óòàñ, òðîññûã çàëãàõûã õîðèãëîíî. Õ¿ñíýãò 2.5.30. Àãààðûí øóãàì íü òðîëëåéáóñíû (àâàëöààíû) øóãàìòàé îãòëîëöîõ, îéðòîõ ¿åä òýäãýýðèéí óòàñíû õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé Îãòëîëöîë, îéðòîëò Õ¿÷äýë, êÂ ÀØ-ûí óòàñíààñ áîñîî çàé: à. Õýâèéí ãîðèìä òðîëëåéáóñíû øóãàìòàé îãòëîëöîõ: - çîð÷èõ õýñãèéí äýýä öýã õ¿ðòýë - àâàëöààíû øóãàìûí óòàñ áóþó äààöûí õýö (òðîñ) õ¿ðòýë á. ÀØ-ûí çýðãýëäýý àëñëàëòûí óòàñ òàñðàõ ¿åä ÀØ-íû óòàñíààñ òðîëëåéáóñ øóãàìûí óòàñ áóþó äààöûí òðîñ õ¿ðòýë: - Îéðòîëòûí ¿åä ÀØ-ûí õàçàéõ óòàñíààñ


166

Õ¿÷äýëòýé õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 110 220 330 500

11

12

13

13

3

4

5

5

1

2

2.5

-

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òðîëëåéáóñíû àâàëöààíû øóãàìûí òóëãóóð õ¿ðòýë:

3

4

5

5

2.5.104. Òðîëëåéáóñíû àâàëöààíû øóãàìòàé îãòëîëöîæ áàéãàà ÀØ-ûí òóëãóóð äýýðõ öàõèëóóð, õàìãààëàõ çàâñàðûí áàéðëàëûã 2.5.85-ð ç¿éëä çààñàí øààðäëàãûí äàãóó õèéâýë çîõèíî. Õýðýâ àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé òóëãóóðûí îðîé õ¿ðòýëõ áîñîî çàé íü 110 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 7 ì, 150-220 êÂ-ä 8ì, 500 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø áîë 9 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë àâàëöààíû øóãàìûí òóëãóóð íü îãòîëöîæ áàéãàà ÀØ-ûí óòàñíû äîîð áàéðëàæ áîëíî. Àãààðûí øóãàì ãîë, ìºðºíòýé îãòëîëöîõ 2.5.105. Àãààðûí øóãàì íü ãîë, ìºðºí (ãîë, ñóâàã, íóóð, áóëàí, òîõîé ã.ì.)-òýé îãòëîëöîõîä òýäãýýðòýé îãòëîëöîõ ºíöºãò íîðì, õýìæýý òîãòîîõã¿é. Àãààðûí øóãàìûí óñàí îíãîö õºâäºã ãîë, ñóâàã áà íóóð, áóëàí òîõîé çýðãèéã äàâóóëæ òàòñàí àëñëàëòûã õÿçãààðëàæ áàéãàà òóëãóóð íü òºãñãºëèéí àíêåð ìàÿãèéí áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàì íü 120 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîë á¿õèé ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñòàé áóþó 50 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ îãòëîë á¿õèé ÒÊ ìàÿãèéí ãàí òàòëàãàí (êàíàòàí) òðîñòîé áîë ÀØ-ä çàñâàðûí òóëãóóð áà õºíãºâ÷èëñºí àíêåð òóëãóóð õýðýãëýæ áîëíî. Ýíý õî¸ð òîõèîëäîëä çýðãýëäýýõ òóëãóóð íü òºãñãºëèéí àíêåð ìàÿãèéí áàéâàë çîõèíî. Îãòëîëûí àëñëàëòàíä çàâñàðûí òóëãóóð õýðýãëýõ áîë óòàñ, òðîñûã ¿õë¿¿ò áóþó òóñãàé òºðºë (îëîí äàìàðò ä¿¿æèí)-èéí õàâ÷ààðààð áýõëýõ íü ç¿éòýé. 2.5.106. Àãààðûí øóãàì íü îðîí íóòãèéí çîðèóëàëòòàé 1,65 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íòýé (óëèðàëûí) óñàí çàì, 1 ì-ýýñ áàãàã¿é ã¿íòýé æèæèã ãîë, ãîðõèòîé îãòëîëöîõ áîë ÀØ-ûã çýë¿¿ä ãàçàð òàâèõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîõîîñ ãàäíà óñíû ò¿âøèí, ¿åðèéí èõñýëò, ìºñíèé áàéäàë çýðãèéã òîîöîõ íü ç¿éòýé. ÀØ-ûí äîîä òàëûí óòàñíààñ óñíû ãàäàðãóó õ¿ðòýë çàéã õ¿ñíýãò 2.5.31 -ä ºãñºíººñ áàãàã¿é àâàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 2.5.31. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ óñíû ãàäàðãóó õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé Îãòëîëöîë áà îéðòîëò Õ¿÷äýë, êÂ 1. Óñàí îíãîö ÿâäàã ãîë, ñóâãèéí óñíû õàìãèéí ºíäºð ò¿âøèí õ¿ðòýë (äóëààíû óëèðàëä) 2. Óñ èõòýé ¿åä îíãîö áà ñàëíû îâîð õ¿ðòýë (äóëààíû óëèðàëä) 3. Óñàí îíãîö õºâäºãã¿é ãîë, ñóâãèéí óñíû õàìãèéí ºíäºð ò¿âøèí õ¿ðòýë (äóëààíû óëèðàëä +15 Ñ) 4. Óñàí îíãîö õºâäºãã¿é ãîë, ñóâãèéí ìºñíû ò¿âøèí õ¿ðòýë (-5 Ñ, ìºñæèëòòýé)

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 110 150 220 330 6

6.5

7

7.5

2

2.5

3

3.5

3

3.5

4

4.5

6.5

7

7,5

6

Óñíû áà ìºñíèé òîîöîîíû òºâøèíã 2.5.10 -ä çààñíû äàãóó àâàõ áà öàõèëãààí ã¿éäëýýñ ¿¿ñýëòýé óòàñíû õàëàëòûí òîîöîîã õèéõã¿é. Àãààðûí øóãàì íü îíãîö õºâäºã ãîë, ñóâàã äýýã¿¿ð òàâüñàí ñàëäàãã¿é ã¿¿ðèéí äýðãýä¿¿ð îéðõîí ºíãºðºõºä îðîí íóòãèéí óñàí òýýâðèéí çàõèðãààòàé òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð 2.5.31-ä çààñàí óòàñíààñ óñíû ãàäàðãà õ¿ðòýë çàéã áàãàñãàæ áîëíî. Óñàí îíãîö ÿâäàã ãîë, ñóâàãòàé ÀØ-ûí îãòëîëöîæ áàéãàà ãàçàðûí ýðýã äýýð íü Äîòîîäûí óñàí òýýâðèéí ä¿ðìèéí äàãóó ñàíàìæ, òýìäýã òàâüñàí áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàì ã¿¿ðýí äýýã¿¿ð ºíãºðºõ 2.5.107. Àãààðûí øóãàì íü ã¿¿ðýí äýýã¿¿ð ºíãºðºõºä ýðãýýñ ã¿¿ðýí äýýã¿¿ð ãàðàõ, ã¿¿ðèéí ñàëäàã õýñãèéã äàâàõ àëñëàëòàä ýíãèéí õèéöòýé àíêåð ìàÿãèéí òóëãóóð, òîãòîîõ òºõººðºìæ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ã¿¿ðýí äýýðõ áóñàä òîãòîîõ òºõººðºìæ íü óòñûã ¿õë¿¿ò õàâ÷ààð áóþó äàâõàðëàí áýõëýõ øºðãºí òóñãààðëàãà á¿õèé çàâñàðûí òóëãóóð áàéæ áîëíî. 2.5.108. Äîîãóóð íü òýýâðèéí õýðýãñýë çîð÷èõ, á¿õ óðòûí íü òóðøèä äýýä òàëûí á¿õ òºðëèéí õîëáîîñîîð õàíãàãäàõ ìåòàëë õèéöèéí òºìºðçàìûí ã¿¿ðèéí õîëáîîñíîîñ äýýø áóþó ò¿¿íèé õÿçãààð äàõü áàéãóóëàìæèéí àëñëàëò äýýã¿¿ð óòñûã øóóä òàòàæ áîëíî. Öàõèëãààíæèõ òºìºðçàìûí àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé ýëåìåíò¿¿äèéí ºðãºíèé õÿçãààðò áàéãàà áàéãóóëàìæèíä îéðòîõ îâîðûí õÿçãààðò óòàñ òàâèõûã õîèðãëîíî. Õîòûí áà çàñìàë çàìûí ã¿¿ð äýýã¿¿ð ò¿¿íèé àëñëàëòûí


167

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàéãóóëàìæèéí õÿçãààðò, ò¿¿í÷ëýí ã¿¿ðèéí ÿâãàí áà àâòî ìàøèí çîð÷èõ õýñãèéí çàìûí ºðãºíèé õÿçãààðò óòàñ òàâèõûã çºâøººðíº. Õàìãààëàëòòàé ã¿¿ðýíä ÀØ-ûí óòñûã ÿâãàí õ¿íèé çîð÷èõ õýñãèéí ò¿âøèíýýñ äîîð áàéëóóëíà. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ ã¿¿ðèéí ÿíç á¿ðèéí îâîðûí õýñãèéã õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàéã ã¿¿ð, áàéãóóëàìæèéã õàìààðàõ ãàçàð, ºì÷ëºã÷òýé òîõèðîëöîí ã¿éöýòãýõ áà óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûã àãààðûí õàìãèéí èõ òîîöîîíû òåìïåðàòóð áà ìºñæèëòèéí ¿åèéí óíæèëòòàé õàðüöóóëàõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. Àãààðûí øóãàì íü õààëò, äàëàíãààð ºíãºðºõ 2.5.109. Àãààðûí øóãàì íü õààëò, äàëàíãààð ºíãºðºõºä øóãàìûí óòàñíû õàìãèéí èõ õàçàéëò, õàìãèéí èõ óíæèëòòàé áàéõ ¿åä óòàñíààñ õààëò, äàëàíãèéí îâîðûí ÿíç á¿ðèéí õýñã¿¿äèéã õ¿ðòýë çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.27 -ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàì íü çàì õàðèëöààíû áàéãóóëàìæ á¿õèé õààëò áà äàëàíãààð ºíãºðºõäºº ÀØ íü (çàì õàðèëöààíû) áàðèëãà áàéãóóëàìæ, îáúåêòóóäòàé îãòëîëöîõ áà îéðòîõ ¿åèéí øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. ÀØ-ûí óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëò íü ìºñæèëòèéí ¿åèéí áà àãààðûí õàìãèéí èõ òîîöîîíû òåìïåðàòóð ¿åäýõ óòàñíû óíæèëòòàé õàðüöóóëàõ çàìààð òîäîðõîéëîãäîõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 2.5.32. Àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ õààëò, äàëàíãèéí ÿíç á¿ðèéí õýñã¿¿ä õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé Õààëò, äàëàíãèéí õýñã¿¿ä Äàëàíãèéí äýë áà èðìýã õ¿ðòýë Õ¿ðèéí íàëóóãèéí ãàäàðãóó õ¿ðòýë Õààëòààð õàøèãäàõ óñíû ãàäàðãóó

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 10(20) 35 110 220 6.0 7.0 5.0 6.0 4.0 5.0

330 7.5 6.5 5.5

Àãààðûí øóãàì ãàçàð äýýðõ áîëîí ãàçàðò òàâèãäàõ øóãàì õîîëîé áà êàíàòàí çàìòàé îãòîëöîõ áà îéðòîõ 2.5.110. Àãààðûí øóãàì íü ãàçàð äýýðõ áîëîí ãàçàðò òàâèãäàõ õèé-äàìæóóëàõ õîîëîé, íåôòüäàìæóóëàõ õîîëîéòîé, íåôòü-á¿òýýãäýõ¿¿íèé õîîëîéòîé îãòëîëöîõ íºõöºëä îãòëîëûí ºíöºã íü àëü áîëîõîîð 90 -ò îéðõîí áàéõûã çºâëºæ áàéíà. Õàðèí áóñàä ãàçàð äýýðõ áîëîí ãàçàðò òàâèãäàõ øóãàì õîîëîé áà êàíàòàí çàìòàé îãòîëöîõ ºíöºãèéí õýìæýýã íîðì÷ëîõã¿é. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ íü øèíýýð áàðèãäàæ áàéãàà ãàçàð äýýã¿¿ðõ áîëîí ãàçàðò òàâèãäàõ õèéí ãîë-õîîëîé, íåôòü-á¿òýýãäýõ¿¿íèé áà íåôòü äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãëîëöóóëàí òàâèõûã õîðèãëîíî. Õàðèí íýãýíò áàðèãäñàí èéì òºðëèéí øóãàì õîîëîé áîëîí àøèãëàëòàíä áàéãàà ãîë äàìæóóëàõ õîîëîéí òåõíèêèéí ãóäàìæòàé õýñýãò ÀØ-ààñ õî¸ð òèéø 1000 ì-èéí çàéíä òàâèãäàõ õîîëîéã øîðîî àñãàæ áóëàõ àðãà õýìæýý àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý. 2.5.111. Ãàçàð äýýðõ áà ãàçàðò òàâèãäàõ øóãàì õîîëîé áà êàíàòàí çàìòàé îãòëîëöîõîä ÀØ-ûí îãòëîëûí àëñëàëòûã õÿçãààðëàæ áàéãàà òóëãóóð íü ýíãèéí õèéöòýé àíêåð òóëãóóð áàéõ ¸ñòîé. 120 ìì2 áà ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé ãàí-õºíãºí öàãààí óòàñ, 50 ìì2-ààñ äýýø îãòëîëòîé ãàí êàíàòàí ÒÊ ìàÿãèéí õýöòýé ÀØ-ä ¿õë¿¿ò áýõýëãýý á¿õèé õàâ÷ààðòàé ä¿¿æèí óòàñ á¿õèé çàñâàðûí òóëãóóð áà õºíãºâ÷èëñºí õèéö á¿õèé àíêåð òóëãóóð õýðýãëýæ áîëíî. 2.5.112. Àãààðûí øóãàìûí óòàñ íü øóãàì õîîëîé áà êàíàòàí çàìûí äýýã¿¿ð íü òàòàãäàõ ¸ñòîé. Îíöãîé òîõèîëäîëä 220 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûã êàíàòàí çàìûí äîîãóóð òàòàæ áîëíî. Îíöãîé òîõèîëäîëä 220 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé ÀØ-ûã êàíàòàí çàìûí äîîãóóð òàòàõûã çºâøººðºõ áºãººä áà ò¿¿íèéã äîîãóóð ã¿¿ðýã áóþó òîðîîð ÀØ-ûã õàëõàëæ ºãíº. Àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðò ã¿¿ðýã áà òîðûã áýõëýõ, ÿìàð íýãýí áýõýëãýýíèé çîðèóëàëòààð àøèãëàæ áîëîõã¿é. 2.5.113. Àãààðûí øóãàì íü øîðîîíä áóëàãäñàíààñ áóñàä ãàçðûí äýýðõ áà ãàçàðò òàâèãäàõ õèéí õîîëîéòîé îãòëîëöîõ õýñýãò õààëò, õàøëàãà õèéæ ºãíº. Õààëò õàøëàãà íü àãààðûí øóãàìûí îãòëîëîîñ õî¸ð òàëðóó íü çàõûí óòàñíû òóñãàëààñ õàìãèéí èõ õàçàéëòòàé áàéõ çàé íü 20 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 3, 35-110 êÂ-ûí ÀØ-ä 4 ì, 150 êÂ-ûí ÀØ-ä 4.5 ì, 220 êÂ-ûí ÀØ-ä 5 ì, 500 êÂ-ûí ÀØ-ä 6.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàìíààñ ã¿¿ðýã, òîð õààëò õ¿ðòëýõ çàéã ãàçàð äýýðõ áà ãàçàðò òàâèãäàõ äàìæóóëàõ õîîëîé áà êàíàòàí çàì õ¿ðòëýõ çàéòàé èæèëýýð (2.5.166) àâíà. 2.5.114. Àãààðûí øóãàì íü ãàçðûí äýýã¿¿ðõ ãàçàðò òàâèãäàõ äàìæóóëàõ õîîëîé, áà êàíàòàí çàìòàé îãòëîëöîõ, îéðòîõ áà çýðýãöýí òàâèãäàõàä òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé íü õ¿ñíýãò 2.5.33-ä


168

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ºãñºí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õýâèéí ãîðèì äàõü áîñîî çàé íü óòàñíû õàìãèéí èõ óíæèëòûí ¿åä öàõèëãààí ã¿éäëýýñ ¿¿ñýõ õàëàëòûã òîîöîõã¿éãýýð òîäîðõîéëîãäîõ áîëíî. Ýíýõ¿¿ çàéã àâààðèéí ãîðèìûí ¿åä ÀØ-ûí óòàñíû îãòëîë íü 185 ìì2-ààñ áàãà áàéâàë ñàëõèã¿é, ìºñæèëòã¿é ¿åèéí æèëèéí äóíäàæ òåìïåðàòóðààð òîîöîîëæ, øàëãàõ íü ç¿éòýé. Àãààðûí øóãàìòàé îãòëîëöñîí øîðîîíä áóëààñã¿é ìåòàëë øóãàì õîîëîé áà êàíàòàí çàì, ò¿¿í÷ëýí òîð, ìåòàëë õèéöèéã 1.6 á¿ëýãò çààñíû äàãóó ãàçàðäóóëñàí áàéõ ¸ñòîé. Õèéìýë ãàçàðäóóëãà õýðýãëýõ ¿åèéí ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îì-îîñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 2.5.33. Àãààðûí øóãàìíû óòàñíààñ ãàçðûí äýýã¿¿ð áà ãàçàðò òàâèãäàõ äàìæóóëàõ õîîëîé áà êàíàòàí çàì õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé Îãòëîëöîë áà îéðòîëò: Õ¿÷äýë, êÂ

Õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 20 êÂ õ¿ðòýë 35-110 220 330 Áîñîî çàé:

ÀØ-ûí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä óòàñíààñ äàìæóóëàõ õîîëîé áà êàíàòàí çàìûí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë ÀØ-ûí çýðãýöýýõ àñëñëàëòàíä óòàñ òàñðàõ àâààðèéí ãîðèìûí ¿åä óòàñíààñ äàìæóóëàõ õîîëîé áà êàíàòàí çàìûí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë 1) çýðýãöýý òàâèãäàõ íºõöºëä: Õýâèéí ãîðèìä ÀØ-ûí çàõûí óòàñíààñ äàìæóóëàõ õîîëîé (õèéí ãîë, íåôòü äàìæóóëàõ, íåôòü á¿òýýãäý¿¿íèé øóãàì õîîëîéíîîñ áóñàä)-í äóðûí õýñýã õ¿ðòýë Õýâèéí ãîðèìä ÀØ-ûí çàõûí óòàñíààñ ïóëüï-õîîëîéí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë Õýâèéí ãîðèìä ÀØ-ûí çàõûí óòàñíààñ ãîë-õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë Õýâèéí ãîðèìä ÀØ-ûí çàõûí óòàñíààñ íåôòü áà íåôòü á¿òýýãäýõ¿¿í äàìæóóëàõ õîîëîéí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë Äàâ÷óó õýñýãò óòàñíû õàìãèéí èõ õàçàéëòòàé ¿åä ÀØ-ûí çàõûí óòàñíààñ äàìæóóëàõ õîîëîé áóþó êàíàòàí çàìûí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë 2) Îãòëîëöîõ íºõöºëä: Õýâèéí ãîðèìä ÀØ-ûí òóëãóóðààñ äàìæóóëàõ õîîëîé áà êàíàòàí çàìûí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë Äàâ÷óó õýñýãò àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðààñ äàìæóóëàõ õîîëîéí áà êàíàòàí çàìûí äóðûí õýñýã õ¿ðòýë 3) ÀØ-ààñ õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí ¿ëýýëãèéí î÷ëóóð õ¿ðòýë

3.0

4

5

6.0

1,0

2

3

4

Õýâòýý çàé:

Òóëãóóðûí ºíäºðººñ áàãàã¿é 30 ì-ýýñ áàãàã¿é

Òóëãóóðûí ºíäºðèéã 2 äàõèí àâñàíààñ áàãàã¿é 50 ì,ãýõäýý òóëãóóðûí ºíäºðººñ áàãàã¿é

3.0

4

5

6.0

Òóëãóóðûí ºíäðººñ áàãàã¿é

3.0

4 300 ì-ýýñ áàãàã¿é

5

6.0

Àãààðûí øóãàì ãàçàð äîîðõ äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîõ áà îéðòîõ 2.5.115. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîøèõ õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàì íü ãàçðûí äîîðõ õèé äàìæóóëàõ ãîë õîîëîé, íåôòü áà íåôòü á¿òýýãäýõ¿¿í äàìæóóëàõ õîîëîé áîëîí áóñàä äàìæóóëàõ õîîëîéòîé îãòëîëöîõ ºíöºãèéã íîðì÷ëîõã¿é. Õàðèí 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ íü øèíýýð áàðèãäàæ áàéãàà ãàçðûí äîîðõ õèé äàìæóóëàõ, íåôòü áà íåôòü á¿òýýãäýõ¿¿í äàìæóóëàõ õîîëîé, ò¿¿í÷ëýí


169

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 àøèãëàëòàíä áàéãàà ýíý õîîëîéíóóäûí òåõíèêèéí ãóäàìæòàé îãòëîëöîõ ºíöºã íü 60 -ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2.5.116. Àãààðûí øóãàì íü àøèãëàëòàíä áàéãàà áà øèíýýð áàðèãäàõ 1,2 ÌÏà-ààñ äýýø äàðàëòòàé õèé äàìæóóëàõ ãîë øóãàì áà íåôòü, íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿í äàìæóóëàõ ãîë øóãàìòàé îéðòîõîä 2.5.105-ä çààñíààñ áàãàã¿é çàéíä áóþó ÀØ-ûí õàìãààëàõ á¿ñèéí ãàäóóð òàâèãäàõ ¸ñòîé. Òðàññûí äàâ÷óó õýñýãò ÀØ íü çýðýãöýý òàâèãäàõ áîë, ìºí ò¿¿í÷ëýí ÀØ íü äýýðõ øóãàì õîîëîéòîé îãòëîëöîõ áîë ÀØ-ûí òóëãóóðûí ãàçàð äîîðõè õýñýã (ñóóðü) áóþó ãàçàðäóóëãààñ äàìæóóëàõ øóãàì õîîëîé õ¿ðòýë õýâòýý çàé íü 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä - 5 ì, 110-220 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áîë 10 ì, 500 êÂ -îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé áîë 15 ì áàéâàë çîõèíî. Øèíýýð áàðèãäàõ 1,2 ÌÏà-ààñ äýýø äàðàëòòàé õèé äàìæóóëàõ ãîë øóãàì, ÀØ-òàé îéðòîõ õýñýãò 2.5.71-ä ºãñºíººñ áàãà çàéíä (õîîëîéí õàíûí çóçààíûã íýìýãä¿¿ëýõ, á¿õ ãàãíààñíû çààãèéã ôèçèê àðãààð øàëãàõ) áàéðëóóëáàë çîõèíî. Ìºí äýýð çààñàí òîõèîëäîëä íåôòü áà íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿í äàìæóóëàõ õîîëîé íü ÀØ-òàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ õýñýãò 3-ð çýðãèéí äàìæóóëàõ õîîëîéä (á¿õ ãàãíààñíû çààã÷èéã ôèçèê àðãààð øàëãàõ) òàâèãäàõ øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. 1,2 ÌÏà-ààñ áàãà äàðàëòòàé õèé äàìæóóëàõ õîîëîé, ìºí ÿíç á¿ðèéí çîðèóëàëòòàé (¿éëäâýðèéí áàðèëãà, õ¿í àì ñóóðøèëòàé ãàçàð áà ñóóðøèëòàé ãàçàðëóó î÷èæ áàéãàà õèé äàìæóóëàõ õîîëîé, íåôòü áààç áà ¿éëäâýðë¿¿ ÿâæ áàéãàà íåôòü áà íåôòü á¿òýýãäýõ¿¿í äàìæóóëàõ ñàëáàðî õîîëîéíóóä) äàìæóóëàõ õîîëîéí ãîë øóãàì, ñàëáàðòàé ÀØ íü îéðòîõ áà îãòëîëöîõ ¿åä ÀØ-ûí òóëãóóðûí ãàçàð äîîðõè õýñýã (ñóóðü) áà ãàçàðäóóëãààñ äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòýë çàé íü 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 5 ì, 110 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ÀØ-ä 10 ì áàéâàë çîõèíî. Ãýõäýý îéðòñîí (ÀØ-ûí õàìãààëàõ áóñàä äàìæóóëàõ õîîëîé òàâèãäàõ) õàìãààëàõ á¿ñ äàõü õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí á¿õ ãàãíààñíû çààãèéí øàëãàëòûã ôèçèê àðãààð õèéñýí áàéâàë çîõèíî. Íåôòü áà õèéí îëáîðëîëòûí áàìáàð (ôàêåëü)-òàé îéðòîõ íºõöºëä àãààðûí øóãàì íü áàìáàðûí ñàëõèíû òàëààð ºíãºðºõ íü ç¿éòýé. Àãààðûí øóãàìíààñ ¿éëäâýðëýë ÿâóóëæ áàéãàà áàìáàð õ¿ðòëýõ çàé íü 60 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 2.5.117. Àãààðûí øóãàì íü äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîé, óñíû õîîëîé, áóñàä òºðëèéí äàðàëòòàé èíæåíåðèéí ñóâàãòàé îéðòîõ áà îãòëîëöîõ íºõöºëä àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãà áóþó ãàçðûí äîîðõè õýñãýýñ äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòýëõ àãààðûí çàé íü 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé íºõöºëä 2 ì, 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé áîë 3 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ñòàíö, ¿éëäâýðèéí äýâñãýð íóòàã, õîòûí ãóäàìæ çýðýã äàâ÷óó íºõöºëä äàìæóóëàõ õîîëîé õ¿ðòëýõ çàéã òóõàéí ýçýìøèã÷, ñîíèðõîã÷ áàéãóóëëàãàòàé òîõèðîëöîí áàãàñãàæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä òóõàéí äàìæóóëàõ õîîëîé öîîð÷, çýâýðñíýýñ ÀØ-ûí òóëãóóðûí ñóóðüò íºëººëºõ, äàìæóóëàõ ìåòàëë õîîëîéä àþóëòàé õ¿÷äëèéí ÷àäàâõè (ïîòåíöèàë) áèé áîëîõîîñ áîëãîîìæëîõ íü ç¿éòýé. Àãààðûí øóãàì õºðãºëòèéí áàéãóóëàìæèíä îéðòîõ 2.5.118. Öàõèëãààí ñòàíö áàðüæ áàéãàà ãàäààäûí áàéãóóëëàãûí òóõàéí óëñûí öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíö, àãààðûí øóãàì ñ¿ëæýý òåõíîëîãèéí çóðàã òºñºë õèéõ ä¿ðìèéí øààðäëàãà, “Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàðèãäàõ áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë áîëîâñðóóëàõ æóðàì” ÁÍáÄ 11-03-02-èéí äàãóó àãààðûí øóãàìààñ õºðãºëòèéí áàéãóóëàìæ õ¿ðòëýõ çàé, äàÿëàëûí òºëºâëºãººã çºâøèëöºõ áîëíî. Àãààðûí øóãàìûí çàõûí óòàñíààñ òºðºë á¿ðèéí óñ õºðãºëòèéí áàéãóóëàìæ õ¿ðòýëõ çàé íü äîîð ºãñºíººñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. - Õºðãºõ ñàí (áàññåéí) áà èë ãðàäèðí - Öàìõàãò ãðàäèðí áà íýã ñàëõèëóóðòàé ãðàäèðí - Õýñýã÷èëñýí ñàëõèëóóðòàé ãðàäèðí

80-100 30-40 40-60

Ýíä ºãñºí çàéí õÿçãààðûí áàãà óòãà íü òóõàéí àãààðûí øóãàì íü õºðãºëòèéí òºõººðºìæèéí ñàëõèíû äýýä òàëààð ºíãºð÷ áàéãàà áà 300 ì3/öàã õ¿ðòýëõ á¿òýýìæòýé õºðãºõ áàéãóóëàìæèíä õàìààðàãäàíà. Ìºí òóõàéí îðîí íóòãèéí õ¿éòðýëòýýñ õàìààðóóëàí -35 Ñ-ààñ äîîø áîë 25 % èõýñãýæ, -20 Ñ-ààñ äýýø áîë 25 %-èàð áàãàñãàæ àâàõûã çºâëºæ áàéíà. Àãààðûí øóãàì íü òýñðýõ áà ãàëûí àþóëòàé áàéãóóëàìæòàé îéðòîõ 2.5.119. Äýëáýðýõ, òýñýð÷ ãàë ãàðàõ áà ãàëûí àþóëòàé áîäèñ îëáîðëîõ, ¿éëäâýëýõ, áýëòãýõ, àøèãëàõ, áîëîí õàäãàëàõ áàðèëãà, áàéãóóëàìæ áà ãàäíàõ òåõíîëîãèéí òîíîã òºõººðºìæ, òèéì òºðëèéí áýëòãýöèéã àøèãëàõ òîíîã òºõºººðºìæòýé àãààðûí øóãàì íü îéðòîõîîð áîë Óëñûí Ãàëûí Áàéöààí Øàëãàõ ãàçðûí òîãòîîãäñîí æóðàì, “Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë çîõèîõ ãàëûí


170

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 àþóëã¿éí íîðì” ÁÍáÄ 21-01-02-ûí äàãóó ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Ýíýõ¿¿ áàðèìò áè÷èãò ÀØ-ûí îéðòîëòûí òàëààð íîðì÷ëîãäñîí áàðèìò áè÷èãò äóðüäààã¿é áîë àãààðûí øóãàìûí òðàññûí òýíõëýãýýñ äýýð äóðüäñàí áàðèëãà, áàéãóóëàìæ áà ãàäíàõ òîíîã òºõººðºìæèíä îéðòîõ çàéã òóëãóóðûí ºíäðººñ á¿òýí õàãàñ (H*1.5)-ààñ áàãàã¿éãýýð òîîöîæ àâáàë çîõèíî. Õýðâýý ýíý çàéíààñ áàãà çàéä ºíãºðºõººñ ººð áîëîìæã¿é, äàâ÷óó ãàçàðò áîë óóë øóãàìûã àøèãëàõ õîëáîãäîõ ßàì, ÓÌÕÃ-òàé çîõèöñîíû ¿íäñýí äýýð ýíý çàéã áàãàñãàæ áîëíî. Àãààðûí øóãàì íü íèñýõ áóóäàë (àýðîäðîì)-òîé îéðòîõ 2.5.120. Àãààðûí øóãàì íü àýðîäðîì áà àãààðûí íèñëýãèéí (òðàññ) çóðâàñòàé îéðòîõîä õîëáîãäîõ ßàì, ÌÈÀÒ-èéí íóòàã äýâñãýðèéí óäèðäëàãà, õîëáîãäîõ öýðãèéí àíãèòàé òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð àãààðûí øóãàìûã äàðààõ çàéíä áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë, äóðûí ºíäºðòýé òóëãóóð á¿õèé àãààðûí øóãàìûã àýðîäðîìûí ýçýìøèëèéí õèëýýñ 10 êì õ¿ðòëýõ çàéíä; àýðîäðîìûí ¿íýìëýõ¿é ºíäºðººñ òóëãóóðûí äýýä öýãèéí ¿íýìëýõ¿é ºíäºð íü 50 ì áà ò¿¿íýýñ èõ áàéâàë àýðîäðîìûí ýçýìøèëèéí õèëýýñ 10 êì-ýýñ èõ, 30 êì-ýýñ áàãà çàéíä; 100 ì áà ò¿¿íýýñ èõ ºíäºðòýé òóëãóóð á¿õèé ÀØ-ûí õóâüä àãààðûí íèñëýãèéí çóðâàñ áà àýðîäðîìûí ýçýìøèëèéí õèëýýñ 30 êìýýñ èõ, 75 êì-ýýñ áàãà çàéíä àãààðûí øóãàìûã òàâèõûã çºâøººðíº. Ýð÷èì õ¿÷íèé øóãàì ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ çóðâàñ áàéãóóëàõ

Øóãàìûí çàõûí óòàñíààñ õî¸ð òèéø

1

2 3

Öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì: - 1 êÂ õ¿ðòýë - 1-20 êÂ õ¿ðòýë - 35 êÂ - 110 êÂ - 220 êÂ - 330-500 êÂ Êàáåëü øóãàì: Äóëààíû øóãàì, õîîëîé: - 500 ìì õ¿ðòýë ãîë÷òîé 500 ìì-ýýñ äýýø ãîë÷òîé

Òàë á¿ð òèéø

Øóãàìíààñ õî¸ð òèéø

Îé, öýöýðëýã äóíäóóð ºíãºðºõ

Ãàçàð äîð áà óñàí äîîð áàéðëàõ

Ãàçàð äýýð èë áàéðëàõ

Äýä ñòàíö, äóëààí äàìæóóëàõ òºâ, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ

Øóãàì ñ¿ëæýýíèé àíãèëàë, íºõöºë

Õîò, ñóóðèí ãàçðààð ºíãºðºõ

Ä/ä

Çýë¿¿ä ãàçðààð ºíãºðºõ

2.5.121. “Ýð÷èì õ¿÷íèé øóãàì ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ ä¿ðýì”-èéí äàãóó ýð÷èì õ¿÷íèé øóãàì ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàëòûí çóðâàñ òîãòîîõ, ò¿¿íèé õ¿ðýýíä àæèë ¿éë÷èëãýý ÿâóóëàõ, àþóëã¿é àæèëëàãàà õàíãàõ, õ¿í àìüòàí îñîëäîõîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõòýé õîëáîãäóóëàí õàìãààëàëòûí çóðâàñûã äàðààõ áàéäëààð òîãòîîíî. Õ¿ñíýãò 2.5.34. Ýð÷èì õ¿÷íèé øóãàì ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàëòûí çóðâàñ.

Øóãàìûí çàõûí óòàñíààñ õî¸ð òèéø

1-1.5 ì 10 ì 15 ì 20 ì 25 ì 30 ì -

2ì 4ì 5ì 6ì 10 ì -

10 ì 15 ì 20 ì 25 ì 30 ì -

-

-/-/-/-/-/1/100 ì

2ì 3ì 3ì 4ì 5ì -

-

-

5ì 5ì

3ì 5ì

5 ì/ 7 ì/

-

Äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ íü îéí çóðâàñ, òàðèà íîãîîíû òàëáàéä áàéðëàõ òîõèîëäîëä ò¿¿íèé ýðãýí òîéðîí 25 ì ãàçàðò îé ¿ðæ¿¿ëýõ, ¿ð òàðèà, òºìñ õ¿íñíèé íîãîî òàðèàëàõ, õàìãààëàëòûí çóðâàñ äîòîð áàðèëãà áàéãóóëàìæ, îðîí ñóóö, ãýð, õàøàà áàðèõ, øóãàì ñ¿ëæýý ýçýìøèã÷èéí çºâøººðñºíººñ áóñàä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã òóñ òóñ õîðèãëîíî.


171


Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ +

½Ò

TT

½Ò

ÒÒ

Î1

T1 A

T2

Wh

VArh

T2

3.1. 1 êÂ Õ¯ÐÒËÝÕ Õ¯×ÄËÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ Ñ¯ËÆÝÝÍÈÉ ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ Õàìààðàõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 3.1.1. Ä¿ðýì (ÖÒÒÁÄ)-èéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü áàðèëãûí äîòîð áîëîí ãàäíàõ èë çàäãàé òàëáàéä áàðèãäàõ 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàëòàíä õàìààðíà. Çààãäñàí õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òºðºë àíãèóäûí ºâºðìºö îíöëîãîîñ óÿëäàí ãàðàõ íýìýãäýë øààðäëàãóóä ýíý ä¿ðìèéí áóñàä á¿ëýãò òóñãàãäñàí áîëíî. Õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä áàãòàõ öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé õýñýãò õýâèéí áóñ ãîðèì ¿¿ñýõ ¿åä öàõèëãààí õýëõýýã àâòîìàòààð (õ¿íèé îðîëöîîã¿éãýýð) òàñëàõ òîíîãëîëûã õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë ãýíý. Õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëä òàâèõ øààðäëàãóóä 3.1.2. Õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñëýëèéí òàñëàõ ÷àäâàð íü õàìãààëàãäàõ ñ¿ëæýýíèé ýõýíä (õàìãààëàëò áàéðëàõ ãàçàðò) ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýëýýð (1.4-ûã ¿çýõ) òîõèðóóëàãäàõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëèéã õýðýâ òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðë¿¿ ÷èãëýëòýé áàéðëàæ áàéãàà òýäãýýðèéí õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä áàãòàõ çàëãàëò-ñàëãàëò (êîììóòàöèîííûé)-ûí îéðîëöîîõ áóþó á¿ëýã àïïàðàò, õýðýãñýë íü áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã àãøèí çóóð òàñëàõ áîëîìæòîé, ¿¿íèé òóëä òóõàéí àïïàðàòûí õóðäàí ¿éë÷ëýõ ñàëãàâ÷ (ðàñöåïèòåëü, îòñå÷êà)-èéí òàâèëûí ã¿éäýë íü á¿ëýã òîãòâîðã¿é àïïàðàò õýðýãñýëèéí íýã óäààãèéí çàëãàëò-ñàëãàëòûí ÷àäâàðûí ã¿éäëýýñ áàãà íºõöºëèéã õàíãàæ áàéâàë, õýðýâ á¿õ á¿ëýã àïïàðàò, õýðýãñýëèéí õóâüä èéì ñîíãîëòã¿é òàñëàëòàíä àâààðè ¿¿ñýõýýðã¿é, òåõíîëîãèéí äýñ äàðààëàë íü àëäàãäàõã¿é, ¿íýò òîíîã òºõººðºìæ, ìàòåðèàëûí õîõèðîë ãàðàõààðã¿é áîë áîãèíî-çàëãàëòûí ã¿éäëèéí õàìãèéí èõ óòãàíä õàðãàëçàõ òîãòâîðã¿é ã¿éäëýýð ñîíãîõûã çºâøººðíº. 3.1.3. Öàõèãààí ñ¿ëæýýíèé àëü íýã õýñãèéí áîëîí åð íü õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòòàé õàìãààëóóðûí õàéëàìõàé òàâèëûí õýâèéí ã¿éäýë, àâòîìàò òàñëóóðûí (ñàëãàâ÷èéí) òàâèëûí ã¿éäýë çýðãèéã òóõàéí ñ¿ëæýýíèé õýñãèéí òîîöîîíû ã¿éäëèéí áóþó öàõèëãààí õýðýãñýëèéí õýâ (íîìèíàë)èéí ã¿éäëèéí àëü áîëîõ áàãà óòãààð íü ñîíãîõ áîëîâ÷ òåõíîëîãèéí äàãóó ¿¿ñýõ ò¿ð çóóðûí áà áîãèíî õóãàöààíû õýò à÷ààëàë (õºäºëã¿¿ðèéí àñààëòûí ã¿éäýë, ººðèéí àñààëòûí ã¿éäýë, òåõíîëîãèéí à÷ààëàëòûí îðãèë ¿å ã.ì.)-ûí ¿åä òîíîãëîëûã òàñëààä áàéõààðã¿éãýýð ñîíãîõ ¸ñòîé. 3.1.4. Õàìãààëàëòûí õýðýãñëýëä àâòîìàò òàñëóóð, ãàë õàìãààëóóðûã õýðýãëýâýë çîõèíî. Õàìãààëàëòûí õóðäàí ¿éë÷ëýõ, ìýäðýõ, ñîíãîõ ÷àäâàðóóäûã õàíãàõ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé íºõöºëä çººâðèéí (àâàãäàõ) ðåëåíèé õýðýãñëýë (øóóä áóñ ¿éë÷ëýëèéí ðåëå)-¿¿äèéã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Áºãëººí õýëáýðòýé ãàë õàìãààëóóð, àâòîìàò òàñëóóðûã ñ¿ëæýýíä õîëáîõäîî òýäãýýðèéí ýðãýäýæ ñàëãàõ çîðèóëàëòûí ýðýýñ á¿õèé áºãëºº, õàìãààëóóðûí ýðýãäýõ áîðòîãî çýðýã íü õ¿÷äýëã¿é ¿ëäýõýýð õèéãäâýë çîõèíî. Íýã òàëûí òýæýýëòýé ¿åä òýæýýæ áàéãàà á¿ðýýñòýé áà á¿ðýýñã¿é óòàñíû ¿ç¿¿ðèéã õàìãààëàõ õýðýãñýëèéí õºäºëãººíã¿é àâàëöààíä õîëáîñîí áàéâàë çîõèíî. Õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë òóñ á¿ðò òóõàéí õàìãààëæ áàéãàà ñ¿ëæýýòýé õîëáîãäîõ õýâèéí ã¿éäýë, ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà)-èéí ã¿éäëèéí òàâèë, õàéëàìõàé òàâèëûí õýâèéí ã¿éäëèéí óòãûã ¿ç¿¿ëñýí áè÷ëýã õèéæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé. Áè÷ëýã íü àïïàðàò áóþó õàìãààëàõ õýðýãñýë òàâèãäàõ áàéðëàëûí îéðîëöîî áàéâàë çîõèíî.

Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

172

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õàìãààëàëòûã ñîíãîõ 3.1.5. Öàõèëãààí ñ¿ëæýý íü ñîíãîëòûí øààðäëàãà áà òàñëàõ õàìãèéí áàãà õóãàöààã õàíãàæ, áîãèíî çàëãàëòñûí ã¿éäëèéã áîãèíî õóãàöààíä òàñëàõ õàìãààëàëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëò íü õàìãààëæ áàéãàà øóãàìûí òºãñãºëä áîãèíî-çàëãàëò áîëîõ ¿åä ãýìòñýí õýñãèéã òàñëàõ, òóõàéëáàë, ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä íýã, õî¸ð, ãóðâàí ôàçûã; òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä õî¸ð áà ãóðâàí ôàçûã òàñëàæ áàéõààð õèéãäýíý. Ñ¿ëæýýíèé ãýìòýëòýé õýñãèéã íàéäâàðòàé òàñëàõûí òóëä áîãèíî çàëãàëòûí òîîöîîíû õàìãèéí èõ ã¿éäëèéã õàìãààëóóðûí õàéëàìòãàé òàâèëûí áóþó àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷íû õýâèéí ã¿éäýëä õàðüöóóëñàí õàðüöàà íü 1.6.40 áà 7.1.68-ä çààñàí óòãààñ áàãà áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

* Ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé íýã, õî¸ð áà ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûã; * Òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé õî¸ð áà ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûã. Õýðýâ áîãèíî çàëãàëòñíû òîîöîîíû õàìãèéí áàãà ã¿éäëèéã, ãàë õàìãààëàã÷èéí õàéëàìõàé òàâèëûí áóþó àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà)-èéí õýâèéí ã¿éäýëä õàðüöóóëñàí õàðüöàà íü 1.6.40 áà 7.1.68-ä çààãäñàí óòãààñ áàãàã¿é áàéõ òîõèîëäîëä ñ¿ëæýýíèé ãýìòýëòýé õýñãèéã íàéäâàðòàé òàñëàõ íºõöºë á¿ðýëäýíý. 3.1.6. Õºäººãèéí, àõóéí áà çàì, òýýâðèéí àëñëàãäñàí õàíãàìæ, äîõèîëëûí çîðèóëàëòòàé óðò ñ¿ëæýýíýýñ áóñàä çºâõºí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýð (3.1.10 á¿ëýãò çààãäñàí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò øààðäëàãàã¿é) õàìãààëàãäàæ áàéãàà ñ¿ëæýýíä áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí õàðüöàà íü 1.7.79 áà 7.3.139-ä ºãºãäñºíººð áàéâàë òîîöîîíû äàõèí øàëãàëò õèéõ øààðäëàãàã¿é. Õàðèí äàâòàãäàõ íºõöºëººð 1.3 á¿ëãèéí õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëñýí äàìæóóëàõ óòàñíû óðò õóãàöààíû çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí à÷ààëàëòàé õàðüöóóëàõàä äàðààõè íºõöºë¿¿ä áèåëýãäýæ áàéâàë õàìãààëàõ õýðýãñýë íü äîîðõîîñ èõã¿é äàâòàëòòàé áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:

à) Ãàë õàìãààëóóðûí õàéëàìõàé òàâèëûí õýâèéí ã¿éäëèéí õóâüä 300 %; á) Çºâõºí èõ ã¿éäëèéí ýãøèí çóóðûí ¿éë÷ëýëòýé ñàëãàâ÷ á¿õèé àâòîìàò òàñëóóðûí òàâèëûí ã¿éäëèéí õóâüä 450 %; â) Ã¿éäëèéí óðâóó (ãýäðýã) õàìààðëûí òîõèðóóëãàã¿é òîäîðõîéëîìæ á¿õèé àâòîìàò òàñëóóðûí (ñàëãàâ÷ áàéãàà, áàéõã¿éãýýñ ¿ë õàìààðàí) ñàëãàâ÷èéí õýâèéí ã¿éäëèéí õóâüä 100 %; ã) Ã¿éäëèéí óðâóó õàìààðàëòàé, òîõèðóóëãàòàé òîäîðõîéëîìæ á¿õèé àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷èéí ìýäðýõ ã¿éäëèéí õóâüä 125 %, õýðýâ ýíý àâòîìàò òàñëóóðò ººð ñàëãàâ÷ áàéâàë ò¿¿íèé àæèëëàõ ã¿éäëèéí äàâòàëò (êðàòíîñòü)-ûã õÿçãààðëàõã¿é. Ã¿éäëèéí (ºíäºðñãºñºí) íýìýëò òàâèë á¿õèé õàìãààëàõ õýðýãñýë áàéâàë 1.3 á¿ëýãò çààñíààñ èë¿¿ ãàðãàæ äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã ºñãºõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é. 3.1.7. Áàéøèí áàðèëãûí äîòîð èë òàâèãäàõ øàòàìõàé á¿ðýýñ áà òóñãààðëàãà á¿õèé äàìæóóëàõ óòàñòàé ñ¿ëæýýíä õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Ò¿¿íýýñ ãàäíà äîîð äóðüäñàí áàðèëãûí äîòîðõ ñ¿ëæýýíä õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò òàâüæ ºãâºë çîõèíî. ¯¿íä:

à) Àõóéí áà çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä (öàõèëãààí èíä¿¿, äàíõ, ïëèòê, õºðã¿¿ð, òîîñðóóë, óãààëãûí áà î¸äëûí ìàøèí ã.ì.)-èéí ñ¿ëæýýã îðîëöóóëàí îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãà, õóäàëäàà, ¿éë÷èëãýý-àõóéí áà ¿éëäâýðèéí àëáàí áàéðíû ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýý, ò¿¿í÷ëýí ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä; á) ¯éëäâýðèéí ãàçàð, îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãà áà õóäàëäààíû áàéðàíä çºâõºí òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí íºõöºë áóþó ñ¿ëæýýíèé àæëûí ãîðèìîîð òóõàéí ñ¿ëæýýíä äàìæóóëàõ óòàñíû ¿ðãýëæèéí õýò à÷ààëàë ¿¿ñýõýýð áîë òýäãýýðèéí õ¿÷íèé ñ¿ëæýýíä; â) 7.1.44 çààëòûí øààðäëàãààð òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òàâèãäàõ á¿õ òºðëèéí ñ¿ëæýýíä; ã.ì. 3.1.8. Ñ¿ëæýýí äýõ õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã ò¿¿íèé äàìæóóëàõ óòàñíû òîîöîîíû ã¿éäëýýð ñîíãîíî. Ãýõäýý 1.3 á¿ëãèéí õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëñýí õàìãààëàëòûí àïïàðàò õýðýãñýëèéí àæèëëàõ ã¿éäëèéã ñ¿ëæýýíèé ¿ðãýëæèéí (óäààí õóãàöààíû) çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéí à÷ààëàëòàé õàðüöóóëñàí õàðüöàà íü äàðààõ äàâòàëòààñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:


173


* õýðýâ ñ¿ëæýýíèé äàìæóóëàõ óòàñ íü ïîëèâèíèëõëîðèä, ýðçèíýí á¿ðýýñòýé, ýñâýë õàëàëòûí ¿ç¿¿ëýëòýýðýý ýäãýýðòýé àäèëòãàõ òºðëèéí òóñãààðëàãàòàé áîë ãàë-õàìãààëóóðûí õàéëàìõàé òàâèëûí áîëîí çºâõºí èõ ã¿éäëèéí ýãøèí çóóðûí ¿éë÷ëýëòýé ñàëãàâ÷ á¿õèé àâòîìàò òàñëóóðûí òàâèëûí ã¿éäëèéí õóâüä 80 %; Õàðèí ¿éëäâýðèéí ãàçðûí òýñðýõ àþóëã¿é ºðºº òàñàëãààíû ñ¿ëæýýíèé ãàë-õàìãààëóóðûí õàéëàìõàé òàâèë áîëîí àâòîìàò òàñëóóðûí òàâèëûí ã¿éäëèéí õóâüä 100 %; * õýðýâ ñ¿ëæýýíèé äàìæóóëàõ óòàñ íü öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü áîë ãàë õàìãààëóóðûí õàéëàìõàé òàâèëûí õýâèéí ã¿éäýë áóþó äàí ãàíö çºâõºí õàìãèéí èõ óòãûí ýãøèí çóóðûí ¿éë÷ëýëòýé ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà) á¿õèé àâòîìàò òàñëóóðûí òàâèëûí ã¿éäëèéí õóâüä 100 %; * á¿õ òºðëèéí äàìæóóëàõ óòàñòàé áàéõàä ã¿éäëèéí óðâóó õàìààðàëòàé, òîõèðóóëãàã¿é òîäîðõîéëîìæ á¿õèé (ñàëãàâ÷ áàéãàà, áàéõã¿éãýýñ ¿ë õàìààðàí) àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷èéí õýâèéí (íîìèíàë) ã¿éäëèéí õóâüä 100 %; * ïîëèâèíèëõëîðèä, ýðçèíýí á¿ðýýñòýé, ýñâýë ýäãýýðòýé äóëààíû òîäîðõîéëîìæîîð àäèëòãàí ¿çýõ òóñãààðëàãàòàé óòàñ á¿õèé ñ¿ëæýýíä òàâèãäàõ ã¿éäëèéí óðâóó õàìààðàëòàé òîäîðõîéëîìæ á¿õèé òîõèðóóëãàòàé òàñëóóðûí ñàëãàã÷èéí õºíäºõ ã¿éäëèéí õóâüä 100 %; * öààñàí òóñãààðëàãàòàé áà õàéëìàë ïîëèýòèëåí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü ñ¿ëæýýíä òàâèãäàõ ã¿éäëèéí óðâóó õàìààðëûí òîäîðõîéëîìæ á¿õèé òîõèðóóëãàòàé àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷èéí õºíäºõ ã¿éäëèéí õóâüä 125 %. 3.1.9. Áîãèíî çàëãààñò ðîòîð á¿õèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò î÷èõ òýæýýëèéí ñàëáàðëàãûí äàìæóóëàõ óòàñíû ¿ðãýëæèéí (óäààí õóãàöààíû) ã¿éäëèéí çºâøººðºãäºõ à÷ààëëûã: òýñðýõ, äýëáýðýõ àþóëòàé ãàçàðò áîë öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýâèéí (íîìèíàë) ã¿éäëèéí 125 %; òýñðýõ, äýëáýðýõ àþóëã¿é ãàçàðò áîë öàõèãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýâèéí ã¿éäëèéí 100 %-òàé òóñ òóñ òýíöýõýýð òîîöîîëîí àâíà. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð (áîãèíî çàëãààñòàé îðîîìîã á¿õèé)-èéí òýæýýëèéí óòàñíû çºâøºðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí à÷ààëàë, õàìãààëàõ àïïàðàòûí àæèëëàõ ã¿éäëèéí òàâèëûí õîîðîíäîõ õàðüöàà ÿìàð ÷ òîõèîëäîëä 3.1.8-ä çààãäñàíààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ýíý ä¿ðìèéí 3.1.8 áà 3.1.9-ûí äàãóó òîäîðõîéëîãäîõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí çºâøººðºãäºõ à÷ààëëààð, äàìæóóëàã÷ óòàñíû îãòëîëûã 1.3-ð á¿ëýãò çààãäñàí õ¿ñíýãòèéã àøèãëàí ñîíãîíî. Õýðýâ òîäîðõîéëñîí à÷ààëëûí óòãà íü õ¿ñíýãòèéíõòýé òààðàõã¿é áîë áàãà òàëäàà àëü îéðõîí îãòëîëûã íü ñîíãîæ àâàõ íü ç¿éòýé. Õàìãààëàëòûí àïïàðàòûã áàéðëóóëàõ 3.1.10. Õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëä õ¿ð÷ ¿éë÷èëãýý õèéõ áîëîìæòîé, ìåõàíèê ýâäðýëä ºðòºõººðã¿é àÿòàéõàí ãàçàðò áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Òýäãýýðèéí áàéðëàë íü òýäãýýðòýé õàðüöàõ áîëîìæòîé áóþó àæèëëàãàà íü ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñò àþóëã¿é, îð÷íû òºõºººðºìæèéã ãýìòýýõýýðã¿é áàéâàë çîõèíî. Èë ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã á¿õèé õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë, öàõèëãààí áàéãóóëàìæèíä çºâõºí ìýðýãøñýí (ìýðãýæëèéí) õ¿í ¿éë÷èëãýý õèéõ ¸ñòîé. 3.1.11. Õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëèéã ãîë òºëºâ ñ¿ëæýýíèé äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîë íàðèéñàõ õýñýã (öàõèëãààí ýíåðãèéã õýðýãëýõ ÷èãëýëä)-ò, ýñâýë õàìãààëàëòûí ñîíãîëòûí ÷àäâàð áà ìýäðýìæèéã õàíãàõóéö ãàçàðò áàéðëóóëáàë (3.1.11 áà 3.1.14-ûã ¿çýõ) çîõèíî. Õàìãààëàëòûí àïïàðàòûã òýæýýëèéí øóãàìàíä õàìãààëàãäàõ äàìæóóëàõ óòàñíû õîëáîãäîæ áàéãàà õýñýãò áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ãýâ÷ øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë òýæýýëèéí øóãàìààñ õàìãààëàëòûí àïïàðàò õ¿ðòýëõ ñàëáàðëàãûí çàé íü 6 ì õ¿ðòýë áàéæ áîëíî. Ýíý õýñãèéí äàìæóóëàõ óòàñ íü òýæýýëèéí øóãàìûíõààñ îãòëîëîîðîî íàðèéâòàð áàéæ áîëîõ áîëîâ÷ õàìãààëàëòûí àïïàðàòààñ öààø ãàðàõ óòàñíààñ íàðèéí áàéæ áîëîõã¿é. Õ¿ðýëöýõýä õ¿íäðýëòýé (õýò ºíäºðò òàâèãäàõ) ãàçàðò ñàëáàðëàãà õèéõäýý õàìãààëàõ àïïàðàò, õýðýãñýëèéã ñàëáàðëàëòûí öýãýýñ ¿éë÷èëãýý õèéõýä òîõèðîìæòîé ãàçàðò (õóâààðèëàõ ïóíêòèéí îðóóëãàí äýýð, öàõèëãààí õýðýãñýëèéí àñààëòûí áàéãóóëàìæèíä ã.ì.) 30 ì õ¿ðòýë çàéíä òàâèõûã çºâøººðíº. Ýíý òîõèîëäîëä ñàëáàðëàëòûí óòàñíû îãòëîë íü òîîöîîíû ã¿éäëýýð òîäîðõîéëîãäîõ îãòëîëîîñ áàãàã¿é, ãýõäýý òýæýýëèéí øóãàìûí õàìãààëàãäàõ õýñãèéí äàìæóóëàõ ÷àäâàðûí 10 %èàñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Äýýð çààãäñàí (ñàëáàðëàãû óðò íü 6 áà 30 ì õ¿ðòýë) ñàëáàðëàãûí óòñûã òàâèõäàà øàòàìõàé á¿ðýýñòýé áóþó òóñãààðëàãàòàé óòñûã áîë õîîëîé, ìåòàëë ãóóðñ áóþó õàéðöàãàíä; áóñàä òîõèîëäîëä êàáåëèéí áàéãóóëàìæààñ ãàäíà ãàë-ò¿éìðèéí áà òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áîë òýäãýýðèéã áàéæ áîëîõ ìåõàíèê ãýìòýëýýñ õàìãààëñàí íºõöºëä òóñãàé á¿òýýö äýýð èë òàâüæ áîëíî.


174

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.1.12. Ãàë õàìãààëóóðààð ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ ¿åä ò¿¿íèéã õýâèéí ãàçàðäóóëààã¿é òóéë áóþó ôàçóóä äýýð áàéðëóóëàõ áºãººä õàðèí àæëûí íîéëûí óòñàíä òàâèõûã õîðèãëîíî. 3.1.13. Ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñ¿ëæýýã àâòîìàò òàñëóóðààð õàìãààëàõ ¿åä ò¿¿íèé ñàëãàâ÷óóäûã õýâèéí ãàçàðäóóëààã¿é ôàç òóñ á¿ðò òàâèõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé 3 ôàçûí 3 óòàñò, íýã ôàçûí 2 óòàñò, òîãòìîë ã¿éäëèéí ñ¿ëæýýíä õàìãààëàõ àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷èéã 3 óòàñòàé ñ¿ëæýýíä 2 ôàç äýýð, 2 óòàñòàé ñ¿ëæýýíä áîë 1 ôàç (òóéë) äýýð íü áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ýíý òîõèîëäîëä íýã öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õÿçãààðò áîë õàìãààëàëòûã íýã áîëîí ôàçàíä íü òàâüæ áîëíî. Õýðýâ àâòîìàò òàñëóóð àæèëëàñíààð õ¿÷äýëòýé áàéñàí á¿õ äàìæóóëàõ óòàñ íýãýí çýðýã òàñðàõ íºõöºëä ò¿¿íèé ñàëãàâ÷èéã íîéëèéí óòñàí äýýð áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 3.1.14. Àøèãëàëòûí íºõöºë áàéäëààñ øàëòãààëàí õàìãààëàëò íü ¿ð íºëººã¿é, øààðäëàãàã¿é íü òîäîðõîé áàéâàë äîîðõ õýñã¿¿ä äýýð õàìãààëàëòûí õýðýãñýë òàâèõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Òóõàéëáàë,

à) õýðýâ õàìãààëàëòûí àïïàðàò, øèí¿¿ä íýã ñàìáàð (ùèò) äýýð áàéðëàëòàé áîë ùèò äýõ øèíýýñ õàìãààëàëòûí àïïàðàò õ¿ðòýëõ ñàëáàðëàãàí äýýð (ýíý íºõöºëä äàìæóóëàõ óòàñ íü ñàëáàðëàãûí òîîöîîíû ã¿éäëýýð ñîíãîãäîõ ¸ñòîé), á) õýðýâ øóãàìûí ºìíºõ õýñãèéí õàìãààëàëò íü øóãàìûí óòàñíû áàãàññàí îãòëîëòîé õýñãèéã õàìãààëæ áàéâàë, ýñâýë øóãàìûí õàìãààëàãäààã¿é õýñýã áóþó ñàëáàðëàãà íü øóãàìûí õàìãààëàãäàæ áàéãàà õýñãèéí äàìæóóëàã÷èéí îãòëîëîîñ áàãàã¿é îãòëîë á¿õèé äàìæóóëàõ óòàñààð õèéãäñýí áîë òýæýýëèéí øóãàìûã óðòûí íü òóðø îãòëîëûã áàãàñãàõ áà ò¿¿íèé ñàëáàðëàãà äýýð; â) õýðýâ õ¿÷íèé áà àõóéí öàõèëãààí õýðýãñýë, ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé òýæýýëèéí øóãàì íü 25 À-ààñ áàãàã¿é òàâèëòàé õàìãààëàõ õýðýãñýëýýð õàìãààëàãäàõ áîë 6.1.19-ûí äàãóó òýæýýëèéí øóãàìààñ àâñàí áàãà ÷àäëûí õýðýãëýã÷èéí ñàëáàðëàãà äýýð; ã) õýðýâ óäèðäëàãà, äîõèîëîë, õýìæ¿¿ðèéí õýëõýýíä àâñàí ñàëààëãûí óòàñ íü òóõàéí ìàøèí áóþó ùèòíýýñ ãàäàãø ãàðààã¿é, ãàäàãø ãàðñàí ÷ äàìæóóëàõ óòàñ íü ãàí õîîëîéä áóþó øàòäàãã¿é á¿ðýýñòýé ãóóðñàíä ñ¿âëýãäñýí áîë òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíýýñ àâñàí òóõàéí ñàëáàðëàãà äýýð òàâèõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Òàñðàëòààñ áîëæ àþóëòàé ¿ð äàãàâàð ¿¿ñãýõ òîíîãëîë (ãàëûí íàñîñ, òýñðýìòãèé õèéí õîëüöûã çàéëóóëàõ ñàëõèëóóð, öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðýãöýýíèé çàðèì òîíîã òºõººðºìæ òàñðàõ)-ûí óäèðäëàãà äîõèîëîë, õýìæ¿¿ðèéí õýëõýýíèé òýæýýëòýé õîëáîãäîõ çàëãààñàí äýýð õàìãààëàõ àïïàðàò, õýðýãñýë òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Äýýðõ á¿õ òîõèîëäîëä èéì õýëõýýíèé äàìæóóëàõ óòñûã ÿíäàí õîîëîéä ñ¿âëýõ, ýñâýë øàòäàãã¿é á¿ðýýñýíä øóðãóóëàõ áà õýëõýýíèé óòàñíû îãòëîë íü 3.4.3-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé.

3.2. ÐÅËÅ ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ Õýðýãëýõ õ¿ðýý 3.2.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí öàõèëãààíû õýñýã, ¿éëäâýð, àæ àõóéí ãàçðûí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ áîëîõ ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð, ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîðûí áîëîîê, öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì, øèí áà ñèíõðîí òýãøòã¿¿ðò õàìààðàãäàíà. ªðãºí äýëãýð õýðýãëýýã¿é áàéãàà 500 êÂ-îîñ äýýøèõ õ¿÷äýëèéí á¿õ òºðëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, 35 êÂ-îîñ äýýøèõ õ¿÷äýëèéí êàáåëü øóãàì, ò¿¿í÷ëýí àòîìûí öàõèëãààí ñòàíö áà òîãòìîë ã¿éäëèéã äàìæóóëàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õàìãààëàëòûã ýíý á¿ëýãò àâ÷ ¿çýýã¿é áîëíî. Íàì õ¿÷äýëèéí áóþó 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí øóãàì ñ¿ëæýý, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ áîëîí áóñàä òîíîã òºõººðºìæèéí õàìãààëàëòàíä òàâèãäàõ øààðäëàãóóä ýíý ä¿ðìèéí áóñàä á¿ëã¿¿ä (3.1; 5.3; 5.6; 7.3)-ä òóñãàãäñàí áîëíî. Ýíýõ¿¿ á¿ëýã áîëîí áóñàä á¿ëýãò òóñãàëàà îëîîã¿é öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí çàðèì ýëåìåíòèéí ðåëå-õàìãààëàëòûã òóñ á¿ëýãò çààãäñàí åðºíõèé øààðäëàãóóäûã áàðèìòëàí ã¿éöýòãýâýë çîõèíî.


175

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Åðºíõèé øààðäëàãóóä 3.2.2. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ¿¿ä íü äîîð äóðüäñàí õàìãààëàëòûí òºõººðºãººð òîíîãëîãäñîí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:

çîðèóëàëò

á¿õèé

ðåëå-

à) Ýâäðýëòýé õýñãèéã öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé (öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ) ãýìòýëã¿é áóñàä õýñãýýñ òàñëóóðûí òóñëàìæòàéãààð àâòîìàòààð òàñëàõ: Õýðýâ ¿¿ññýí ãýìòýë íü ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààíä øóóä íºëººëºõººðã¿é áàéâàë (òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä ãàðàõ ãàçàðäëàãà) ðåëå õàìãààëàëòûí ¿éë àæèëëàãààã äîõèîëîë ºãºõººð õÿçãààðëàæ áîëíî. á) Öàõèëãààí ñèñòåìèéí ýëåìåíò¿¿ä äýýð ¿¿ñýõ àþóëòàé õýâèéí áóñ ãîðèìûã ìýäýð÷ àæèëëàõ (õýò à÷ààëàë ¿¿ñýõ, óñàí ñòàíöûí ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìãèéí õ¿÷äýë èõñýõ, ã.ì.); º.õ. ðåëå õàìãààëàëò íü òóõàéí òîíîãëîëûí àæëûí ãîðèì, àøèãëàëòûí îíöëîãîîñ øàëòãààëàí çºâõºí äîõèîëîë ºãºõ áà õàðèí òàñëàõã¿é ¿ëäýýõýä ýâäðýë ¿¿ñãýõýýð áîë óóë ýëåìåíòèéã òàñëàõ; 3.2.3. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ºðòºãèéã õÿìäðóóëàõ ¿¿äíýýñ äîîð äóðüäñàí íºõöëèéã õàíãàæ áàéâàë àâòîìàò òàñëóóð, ðåëå õàìãààëàëòûí îðîíä ãàë õàìãààëóóð, õàéëàìòãàé òàâèë õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

* øààðäëàãàòàé ¿ç¿¿ëýëòýýð (õýâèéí ã¿éäýë, õ¿÷äýë, òàñëàõ ã¿éäëèéí õýìæýý ã.ì.) íü ñîíãîëò õèéñýí áîë; * øààðäëàãàòàé ñîíãîí òàñëàõ áà ìýäðýõ ÷àäâàð íü òîõèð÷ áàéâàë; * öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí àæèëëàãààíû íºõöëººð øààðäëàãàòàé àâòîìàòèê (àâòîìàòààð äàõèí çàëãàõ ÀÄÇ, áýëòãýëèéã àâòîìàòààð çàëãàõ-ÁÀÇ)-ûã õýðýãëýõýä ñààä áîëîõîîðã¿é áîë. Ãàë õàìãààëóóð áà õàéëàìòãàé òàâèë õýðýãëýõ òîõèîëäîëä á¿ðýí áóñ ôàçûí ãîðèìûí ¿åèéí òýãøõýìèéí ò¿âøèí, à÷ààëëûí õýðýãëýýíèé øèíæ ÷àíàð çýðãèéã õàðãàëçàí õ¿ëýýí àâàõ äýä ºðòººíä á¿ðýí áóñ ôàçûí ãîðèìîîñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò òàâèõ ýñýõèéã øèéäâýðëýíý. 3.2.4. Ðåëå-õàìãààëàëòûí òºõººðºã íü ñèñòåìèéí ãýìòýëã¿é õýñãèéí õýâèéí òàñðàëòã¿é ¿éë àæèëëàãààã õàäãàëæ ¿ëäýýõ (öàõèëãààí ýð÷èìèéí ñèñòåìèéí áà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òîãòâîðòîé àæèëëàãàà, ÀÄÇ áà ÁÀÇ -ûí àìæèëòòàé àæèëëóóëàõ çàìààð õýâèéí àæèëëàãààã ñýðãýýõ áîëîìæèéã õàíãàõ, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ººðèéí àñààëòûã á¿ðýí õèéõ, ñèíõðîíèçìä òàòàí îðóóëàõ ã.ì.), ýâäýðñýí òîíîã òºõººðºìæèéí ãýìòëèéí õýìæýý (çýðýãëýë), õ¿ðýýã õÿçãààðëàõ ¿¿äíýýñ áîãèíî çàëãàëòûíã¿éäëèéã àëü áîëîõ áîãèíî õóãàöààíä òàñëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ ¸ñòîé. 3.2.5. Òàñëàëò õèéõ çîðèóëàëòòàé ðåëå õàìãààëàëò íü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí àëü íýã ýëåìåíò íü ýâäðýõ ¿åä çºâõºí òýðõ¿¿ ãýìòýëòýé ýëåìåíòèéã òàñëàõ çàìààð ¿éë àæèëëàãààíû ñîíãîí òàñëàõ ÷àäâàðûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Ñîíãîõ ÷àäâàðã¿é òàñëàõ ¿éë÷èëãýýòýé õàìãààëàëòûã, (ÀÄÇ áóþó ÁÀÇ-ûí äàðààëàõ àæèëëàãààíä çàñàë õèéõ) äàðààõè òîõèîëäîëä õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. ¯¿íä:

* õýðýâ øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë áîãèíî çàëãàëòûí òàñëàëòûã õóðäàñãàõ íºõöºëèéã õàíãàõ ¿¿äíýýñ (3.2.4-èéã ¿çýõ) ; * òðàíñôîðìàòîð áà øóãàìûí õýëõýýíä òóõàéí ãýìòýëòýé ýëåìåíòèéã ã¿éäýëã¿é õóãàöààíû àãøèíä òàñëàõ õîëòãîõ ñàëãóóð (îòäåëèòåëü) á¿õèé õÿëáàðøóóëñàí åðºíõèé öàõèëãààí á¿ä¿¿â÷ àøèãëàõ ¿åä, ã.ì. Ñîíãîí òàñëàõ ¿éë÷ëýë á¿õèé õóãàöààíû õ¿ëýýëãýòýé ðåëå õàìãààëàëòûí òºõººðãèéã õýðýâ áîãèíî-çàëãàëòûã õóãàöààíû õ¿ëýýëãýòýé òàñëàõ ¿åä 3.2.4 øààðäëàãà áèåëýãäýæ áàéâàë (3.2.12èéã ¿çýõ), ýñâýë õàìãààëàëò íü ¿íäñýíäýý áýëòãýë (íººö)-ä áàéâàë òóñ òóñ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 3.2.6. Ðåëå-õàìãààëàëòûí íàéäâàðòàé àæèëëàãàà (àæèëëàõ íºõöºë áèé áîëîõîä àæèëëàõ áà áàéõã¿é áîë àæèëëàõã¿é áàéõ) íü ò¿¿íèéã á¿ðä¿¿ëýã÷ òºõººðãèéã õàðãàëçàõ çîðèóëàëò, ïàðàìåòðýýð íü õýðõýí çºâ ñîíãîõ, ýäãýýð òºõººðãèéí ¿éë÷èëãýýã øààðäëàãûí õýìæýýíä õèéæ ÷àäñàí ýñýõýýñ øàëòãààëíà. Øààðäëàãàòàé áîë íàéäâàðòàé ¿éë àæèëëàãààã äýýøë¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ òóõàéëáàë, áýëòãýë á¿ä¿¿â÷ (ñõåì) õèéõ, òºëºâ-áàéäàëä òàñðàëòã¿é áà ¿å÷èëñýí õÿíàëò òàâèõ çýðýã òóñãàé àðãà õýìæýýã àâáàë çîõèíî. Ò¿¿í÷ëýí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñèéí ðåëå õàìãààëàëòûí øààðäëàãàòàé ¿éëäëèéã õèéõäýý ãàðãàæ áîëîõ àëäààòàé ¿éëäëèéí ìàãàäëàëûã òîîöîõ íü ç¿éòýé. Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

176

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.2.7. Õ¿÷äýëèéí õýëõýý á¿õèé ðåëå-õàìãààëàëòòàé áîë äàðààõ òºõººðºã, çàð÷èìûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

* àâòîìàò òàñëóóð òàñðàõ, ãàë õàìãààëóóð øàòàõ áà õ¿÷äýëèéí õýëõýýíä áóñàä ãýìòýë ãàðàõ (ýíý ãýìòýë íü õýâèéí ãîðèìä õàìãààëàëòûã õóóðàì÷ààð àæèëëóóëàõàä õ¿ðâýë), ò¿¿í÷ëýí ýäãýýð õýëõýýíèé ãýìòëèéí òóõàé äîõèîëîë èðýõ ¿åä òóõàéí õàìãààëàëòûã àâòîìàòààð àæëààñ ãàðãàõ; * õ¿÷äýëèéí õýëõýý òàñðàõàä õýâèéí ãîðèìûí íºõöºëä õàìãààëàëòûã õóóðàì÷ààð àæèëëàõàä õ¿ðãýõã¿é, ãýõäýý áóñàä íºõöºëä äýìèé àæèëëóóëàõàä õ¿ðãýõ (õàìãààëàëòûí á¿ñýýñ ãàäíà áîëîõ áîãèíî çàëãààíû ¿åä) õ¿÷äëèéí õýëõýýíèé ãýìòëèéí òóõàé äîõèîëîõ. 3.2.8. Õîîëîéò öàõèëóóð (öýíýã øàâõàã÷) á¿õèé ÖÄØ-íä õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé ðåëåõàìãààëàëòûã ñóóðèëóóëàõäàà (òàñëàõ àïïàðàòûí õóãàöàà îðîõã¿éãýýð) öàõèëóóðûí àæèëëàãààíààñ õàìààðóóëàí äàðààõ õóãàöààíû òîõèðóóëãà áà çàñàë õèéâýë çîõèíî. ¯¿íä:

* ðåëå-õàìãààëàëòûí àæèëëàõ õàìãèéí áàãà õóãàöàà íü òàñëàõ äîõèî ºãºãäºõ àãøèí õ¿ðòýëõ õóãàöàà íü öàõèëóóðûí íýã óäàà àæèëëàõ õóãàöààíààñ èõ, á¿ð òîäîðõîé àâ÷ ¿çâýë 0,06-0,08 ñåê îð÷èì áàéõ ¸ñòîé. * öàõèëóóðûí ëóãøèëò (èìïóëüñ)-ûí ã¿éäëýýð àæèëëàõ õàìãààëàëòûã àæèëëóóëàõ (àñààõ) ýëåìåíò íü áóöàõ õóãàöààíààñ áàãà, á¿ð òîäîðõîé àâ÷ ¿çâýë ëóãøèëò àëãà áîëîõ àãøèíààñ 0,01 ñåê îð÷èì áàéõ ¸ñòîé. 3.2.9. Áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä õàìãààëàëòûí àæèëëàãààíû òàòãàëçàë (áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë õóãàöààãààð óíòðàõ, ñàâëàëò áèé áîëîõ, ãýìòýëòýé õýñýãò íóì ¿¿ñýõýýñ)-ààñ çàéëñõèéõèéí òóëä òîäîðõîé òîõèîëäîëä õóãàöààíû õ¿ëýýëòòýé ðåëå-õàìãààëàëòûí õóâüä ã¿éäëèéí ýõíèé óòãà áà áóþó ýñýðã¿¿öýëýýð àæèëëàõ õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýëèéã íàéäâàðòàé õàíãàõ àñóóäëûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Ñàâëàëò, àñèíõðîí ÿâàëò ¿¿ñýõ áîëîìæòîé 110 êÂ-îîñ äýýøèõ õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàëòûã äýìèé àæèëëóóëàõã¿éí òóëä èéì ¿çýãäýë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é ñ¿ëæýýíä ðåëåõàìãààëàëòûã àæèëëóóëàõã¿é áàéëãàõ õîðèãîîð òîíîãëîñîí áàéâàë çîõèíî. Ìºí öàõèëãààíû ýõ ¿¿ñã¿¿ð, ñòàíöóóäûã õîëáîîñíû 110 êÂ-îîñ äîîøèõ õ¿÷äýëèéí øóãàìûí õàìãààëàëòàíä äýýðõ ìàÿãèéí õîðèãèéã õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Õàðèí ðåëå-õàìãààëàëò íü õóãàöààíû áàðèëòààðàà ñàâëàëòûí õóãàöààòàé çîõèöóóëàãäñàí áîë ººðººð õýëáýë, õàìãààëàëòûí õóãàöààíû áàðèëò 1,5-2 ñåê îð÷èì áàéâàë õîðèã õèéõ øààðäëàãàã¿é. 3.2.10. Ðåëå-õàìãààëàëòûí ¿éëäëèéã ò¿¿íä ñóóëãàñàí àæèëëàñàíû çààâ÷òàé áóþó òîîëóóðòàé çààã÷-ðåëå òîîöîîëîõ áà ýíý íü ÿìàð íýã õýìæýýãýýð õàìãààëàëòûí àæèëëàãààã òîîöîõ, øèíæèëãýý õèéõýä øààðäëàãàòàé. Òàñðàëòàíä àæèëëàõ ðåëå-õàìãààëàëòûí òýìäýãëýõ òºõººðºã íü õàìãààëàëò á¿ðèéí àæèëëàãààã ìýäýýëýõ áà íèéëìýë õàìãààëàëòàíä áîë (õàìãààëàëòûí ÿíç á¿ðèéí ò¿âøèí, òºðºë á¿ðèéí ãýìòýëýýñ õàìãààëàõ òóñãàé á¿ðäýë õýñýã) ò¿¿íèé á¿ðäýë õýñã¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãààã òóñ á¿ðýýð íü ìýäýð÷ áàéõààð òàâèãäàõ ¸ñòîé. 3.2.11. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ýëåìåíò á¿ð íü ººð ººðèéí ¿íäñýí õàìãààëàëòòàé áàéõ ¸ñòîé áºãººä ýíý íü òóõàéí ýëåìåíò ãýìòýõ òîõèîëäîëä ò¿¿í äýýð òàâèãäàõ áóñàä õàìãààëàëòóóäûí õóãàöààíû áàðèëòààñ áîãèíî áàðèëòòàé áàéõààð òóñãàâàë çîõèíî. 3.2.12. Çýðãýëäýýõ òîíîãëîëûí ðåëå-õàìãààëàëò áîëîí òàñëóóð íü àæèëëààã¿é òîõèîëäîëä ò¿¿íèéã îðëîæ àæèëëàõ õîëûí áýëòãýë àæèëëàãààíû õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé. Õýðýâ ¿íäñýí õàìãààëàëò íü çºâõºí ¿íýìëýõ¿é ñîíãîõ ÷àäâàðò ¿éë÷ëýëòýé áîë (òóõàéëáàë, ºíäºð ¿åëçëýëèéí áîëîí õºíäëºí áà äàãóó ÿëãàâàðò äèôôåðåíöèàë õàìãààëàëòòàé áîë) òóõàéí ýëåìåíò äýýð ¿íäñýí õàìãààëàëò àæèëëàõã¿é áóþó ò¿¿íèéã àæëààñ ãàðñàí òîõèîëäîëä àæèëëàõ àëñûí áîëîí îéðûí áýëòãýë õàìãààëàëòûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ áýëòãýë õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çñýí áàéâàë çîõèíî. Æèøýýëáýë, ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ ¿íäñýí õàìãààëàëòàíä ÿëãàâàðò ôàçûí õàìãààëàëò õýðýãëýõýýð áîë ò¿¿íèé áýëòãýëä ãóðâàí øàòëàëò çàéí õàìãààëàëò õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìûí ¿íäñýí õàìãààëàëò íü õàðüöàíãóé ñîíãîí òàñëàõ ÷àäâàðòàé (æèøýýëáýë, õóãàöààíû áàðèëòàé øàòàëñàí õàìãààëàëò) áîë:


177

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 * ýíý øóãàìàíä ãàðàõ áîãèíî çàëãàëòûí¿åä çýðãýëäýýõ ýëåìåíò äýýðõ ðåëåõàìãààëàëòûí õîëûí áýëòãýëèéí ¿éë÷ëýëýýð òàñëàãäàõ íºõöºëèéã õàíãàæ áàéãàà áîë òóñãàéëàí áýëòãýë õàìãààëàëò õèéõã¿é áàéæ áîëíî. * ýíý øóãàìàí äýýðõ õîëûí áýëòãýë íü áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä øààðäëàãà õàíãàõã¿é áàéâàë çºâõºí îéðûí áýëòãýëèéã õàíãàõ àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. Õýðýâ 3.2.13-ä çààãäñàí øààðäëàãà õàíãàãäàæ áàéâàë 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø ÖÄØ-ûí ýõýíä ¿¿ñýõ ãýìòëèéã íàéäâàðòàé òàñëàõ çîðèëãîîð èõ ã¿éäëèéí õóãàöààã¿é õàìãààëàëòûã íýìýãäýë õàìãààëàëò áîëãîí õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 3.2.13. Õýðýâ õîëûí áýëòãýëèéã á¿ðýí õàíãàõ íü ðåëå õàìãààëàëòûã óëàì íèéëìýë áàéäàëòàé áîëãîõ, ýñâýë òåõíèêèéí õóâüä áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä áýëòãýë õàìãààëàëòûã äîîð íºõöºëººð øèéäâýðëýõèéã çºâøººðíº. ¯¿íä:

1. Õýðýâ îéðûí áýëòãýë õàìãààëàëòòàé áîë 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí øóãàìä, ðåàêòîðûí øóãàìûí òðàíñôîðìàòîðûí öààä òàëä áîëîí 6-35 êÂ-ûí øóãàìûí çýðãýëäýýõ õýñãèéí óðòûí òºãñãºë äýõ áîãèíî çàëãàëòààñ ñýðãèéëæ-òàñëàõ áýëòãýë õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàã¿é. 2. Çºâõºí øóãàìûí ãýìòëèéí õàìãèéí ò¿ãýýìýë òîõèîëäîëä, àæëûí ãîðèìûí çàðèì õîâîð òîõèîëäëûã òîîöîëã¿éãýýð õàìãààëàëòûí óãñðàà àæèëëàõ ÷àäâàðûã òîîöîæ, õîëûí áýëòãýëèéã àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé. 3. Çàðèì äýä ºðòººíèé òýæýýëã¿é áîëîõòîé óÿëäóóëàí çýðãýëäýýõ ýëåìåíò äýýðõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä õàìãààëàëòûí ñîíãîëòã¿éãýýð òàñëàõ (àæèëëàõ) áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Ýíý òîõèîëäîëä ýíýõ¿¿ ñîíãîëòã¿éãýýð òàñëàõ ¿éëäëèéã çàëðóóëàõ ¿¿äíýýñ áîëîìæèéí õèðýýð ÄÇÀ áóþó ÁÇÀ-ûí ¿éë÷ëýëýýð õàíãàæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 3.2.14. 110-500 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä òàñëóóðûí ñààòàë (òàòãàëçàë)-ûã îðëîõ àâòîìàòèê (ÒÑÎÀ)-ààð òîíîãëîõ øààðäëàãàòàé áîëîâ÷ äîîðõ íºõöë¿¿ä á¿ðäñýí òîõèîëäîëä 110-220 êÂ-ûí öàõèëãààí òîíîãëîëûã ÒÑÎÀ-ãîîð òîíîãëîõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Òóõàéëáàë, 1. Õîëûí áýòãýë (ðåçåðâ)-ýýñ öààø òîãòâîðæèëòûí íºõöºëººð øààðäàãäàõ ìýäðýìæ áà çºâøººðºãäºõ òàñëàëòûí õóãàöàà íü õàíãàãäàæ áàéâàë; 2. Áýëòãýë õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ¿åä ñààòàëòàé òàñëóóðò øóóä õàìààðàëã¿é ººð òàñëóóðààð òàñëàëò õèéõýä ÿìàð íýã ýëåìåíòèéí òýæýýë àëäàãäàõààðã¿é áàéâàë (æèøýýëáýë, á¿ëýãëýõ øèí, ñàëáàðëàãàòàé øóãàì áàéõã¿é) Ñòàòîðûí îðîîìîãèéí óòàñ íü øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîð á¿õèé öàõèëãààí ñòàíöóóäàä 110 êÂ-ýýñ äýýøèõ õ¿÷äýëòýé òàñëóóð ñààòàõ ¿åä ãåíåðàòîðûã ýâäðýëýýñ õàìãààëàõûí òóëä àëèâàà íºõöëèéã ¿ë õàðãàëçàí ÒÑÎÀ àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Ãýìòýë àâñàí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí øóãàì, òðàíñôîðìàòîð, øèíèé àëü íýã òàñëóóð íü ñààòàëòàé òîõèîëäîëä ÒÑÎÀ íü ñààòñàí òàñëóóðòàé çýðãýëäýýõ ýëåìåíòèéí òàñëóóðûã òàñëàõàä ¿éë÷ëýíý. Õýðýâ ðåëå-õàìãààëàëò íü òóõàéí òîíîãëîëîîñ òóñä íü òàâèãäàõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðîîñ òýæýýãäýæ áàéãàà íºõöºëä ÒÑÎÀ íü òîíîãëîëûí òàñëóóð áà ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õîîðîíäîõ õîëáîîñ (á¿ñ) äýýð ¿¿ñ÷ áîëîõ áîãèíî çàëãàëòã ìýäýð÷ ¿éë÷ëýõ ÷àäâàðòàé áàéâàë çîõèíî. Á¿õ ýëåìýíò (æ: çºâõºí øóãàìàíä ãàðàõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä) äýýðýý áèø ãàíö íýãä íü ñààòàëòàé òàñëóóð á¿õèé ñ¿ëæýýíä áîëîõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä õÿëáàð÷èëñàí (á¿ä¿¿â÷òýé) ÒÑÎÀ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 35-220 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí òîíîãëîëä çºâõºí øèí õîëáîîñíû (á¿ëãèéí) òàñëóóðûã òàñëàõ ¿éë÷èëãýýòýé òºõººðºã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Õîëûí áýëòãýë õàìãààëàëòûí ¿ð íºëººëºë õàíãàëòã¿é íºõöºëä îéðûí áýëòãýë õàìãààëàëòûí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã ÒÀÑÎÀ-ä íýìýëò õèéõ çàìààð äýýøë¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã àâàõ øààðäëàãàòàé. 3.2.15. Òóñãàé èæ á¿ðäýë õýëáýðòýé áýëòãýë õàìãààëàëòûã àæèëëàãààíä áàéãàà ýëåìåíò¿¿äèéí õóâüä ¿íäñýí áà áýëòãýë õàìãààëàëòûí çàñâàð õèéõ áóþó áèå áèåýñ íü õàìààðàëã¿éãýýð øàëãàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ áîëîìæòîé õèéâýë çîõèíî. Èíãýõäýý ¿íäñýí áà áýëòãýë õàìãààëàëòûã ä¿ðìèéí äàãóó ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí òóñäàà áàéõ õî¸ðäîã÷ îðîîìãóóäààñ òýæýýõ ¸ñòîé. 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÖÄØ-ûí ¿íäñýí áà áýëòãýë õàìãààëàëòûã òýæýýëèéã øóóðõàé óäèðäëàãûí òîãòìîë ã¿éäëèéí ÿíç á¿ðèéí àâòîìàò òàñëóóðààð äàìæóóëàí ºãºõ øààðäëàãàòàé.


178

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.2.16. ßíç á¿ðèéí õèéöòýé, òºðºë á¿ðèéí ðåëå-õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéã ¿íýëýõäýý äîîðõ áàéäëààð òîäîðõîéëîãäîõ ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòèéí òóñëàìæòàéãààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. ¯¿íä:

* Ãýìòëèéí íºõöºëä ºñºí íýìýãäýõ õýìæèãäýõ¿¿íèéã ìýäýð÷ àæèëëàõ õàìãààëàëòûí õóâüä; õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä ¿¿ñýõ ìåòàëë áîãèíî çàëãàëòûí¿åèéí õýìæèãäýõ¿¿í (æèøýýëáýë, ã¿éäýë áóþó õ¿÷äýë)-íèé òîîöîîíû óòãûã õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ïàðàìåòðò õàðüöóóëñàí õàðüöààãààð; * Ãýìòëèéí íºõöºëä áóóð÷ áàãàñàõ õýìæèãäýõ¿¿íèéã ìýäýð÷ àæèëëàõ õàìãààëàëòûí õóâüä: õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ïàðàìåòðèéã õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä ¿¿ñýõ ìåòàëë áîãèíî çàëãàëòûí¿åèéí õýìæèãäýõ¿¿í (æèøýýëáýë, õ¿÷äýë áóþó ýñýðã¿¿öýë)-èéí òîîöîîíû óòãàíä õàðüöóóëäñàí õàðüöààãààð ã.ì. Õýìæèãäýõ¿¿íèé òîîöîîíû óòãûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí àæëûí áàéæ áîëîõ áîäèò ãîðèìûí õóâüä ãýìòëèéí õàìãèéí õ¿íä, òààã¿é íºõöºëèéã èø ¿íäýñ áîëãîí òîãòîîõ ¸ñòîé. 3.2.17. ¯íäñýí õàìãààëàëòóóäûí ìýäðýìæèéã ¿íýëýõäýý òýäãýýðèéí ìýäðýìæèéí õàìãèéí áàãà êîýôôèöèåíòèéã õàíãàõ çàð÷ìûã ¿íäýñ áîëãîí äàðààõ áàéäëààð àâáàë çîõèíî. ¯¿íä:

1. ×èãëýëòýé, ÷èãëýëã¿é; õ¿÷äýëèéí àñààëòòàé, àñààëòã¿é èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò, ò¿¿í÷ëýí óðâóó áà íîéëûí äàðààëëûí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñãèéã áàãòààõ ã¿éäëèéí íýã øàòàëñàí ÷èãëýëòýé, ÷èãëýëã¿é õàìãààëàëòóóäûíûí õóâüä: * ã¿éäýë, õ¿÷äýëýýð àæèëëàõ õýñýã (ýëåìåíò)-ò - 1,5; * óðâóó áà íîéëûí äàðààëàë á¿õèé ÷àäëûí ÷èãëýëòýé ýëåìåíòèéí õóâüä ÷àäàëä 2,0; ã¿éäýë áà õ¿÷äýëä 1,5 îð÷èì; * á¿ðýí ã¿éäýë áà õ¿÷äëèéí óòãàíä çàëãàãäàõ, ÷àäëûí ÷èãëýëòýé õàìãààëàëòûí ýëåìåíòèéí ÷àäëûí õýñýãò íîðì÷ëîãäîõã¿é áà õàðèí ã¿éäýëä 1,5 îð÷èì áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí íàì òàëäàà 0,23-0,4 êÂ õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí õóâüä ìýäðýìæèéí õàìãèéí áàãà êîýôôèöèåíò 1,5 îð÷èì áàéæ áîëíî. 2. Ã¿éäýë áóþó õ¿÷äýëèéí á¿ðýí õýìæèãäýõ¿¿íä áîëîí íîéë (ñààðìàã)-èéí äàðààëëûí óòãàíä çàëãàãäàõ ÷àäëûí óðñãàëûí ÷èãëýëòýé, ÷èãëýëã¿é ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí áóþó ã¿éäëèéí øàòàëñàí õàìãààëàëòóóäûí õóâüä: * õàìãààëàãäàõ õýñãèéí òºãñãºëä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòàíä àæèëëàõ øàòëàë á¿õèé ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí ýëåìåíòýä áýëòãýë ¿éë÷ëýëèéã òîîöîõã¿éãýýð áîë-1,5; õàðèí íàéäâàðòàé àæèëëàõ, ñîíãîí òàñëàõ áýëòãýë øàòëàëä áîë-1,3; õýðýâ øóãàìûí ýõëýë, òºãñãºëèéí õýñýãò øèíèé òóñãàé õàìãààëàëòàíä õàðãàëçàõ ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíò (1,5 áà 1,3 îð÷èì)-òîé íîéë (ñààðìàã) äàðààëëûí õàìãààëàëòûí øàòëàëä áîë óãñðóóëàõ òàñëàëòûí ãîðèìûã õàíãàæ áàéâàë çºâøººðíº. * óðâóó áà íîéë äàðààëàëûí ÷àäëûí ÷èãëýëèéí ýëåìåíòýä áîë ÷àäëûí õóâüä 2,0; ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí õóâüä 1,5 îð÷èì; * ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí á¿ðýí óòãàíä çàëãàãäàõ ÷àäëûí ÷èãëýëèéí ýëåìåíòýä ÷àäëààð íîðì òîãòîîõã¿é áºãººä ã¿éäëýýð áîë 1,5 îð÷èì áàéâàë çîõèíî; 3. Ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ çàéí õàìãààëàëòûí õóâüä: * äóðûí òºðëèéí àñààëòûí òºõººðºã áà ãóðàâäóãààð øàòëàëûí çàéí ýëåìåíòýä 1,5 îð÷èì; * øóãàìûí õàìãààëàãäàõ õýñãèéí òºãñãºëä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí çîðèóëàëòòàé õîåðäóãààð øàòëàëûí çàéí ýëåìåíòýä áýëòãýë (ðåçåðâ) ¿éë÷ëýëèéã òîîöîõã¿é áîë-1,5; õàìãààëàëòûí ãóðàâäóãààð øàòëàëòàé áîë 1,25; òóõàéí öýãò ãýìòýëòýé áàéõàä çààãäñàí ýëåìåíòèéí ã¿éäëèéí ìýäðýìæ íü 1,3 îð÷èì áàéõ ¸ñòîé. 4. Ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîð, øóãàì áîëîí áóñàä òîíîãëîëûí äàãóóõ ÿëãàâðûí õàìãààëàëò, ò¿¿í÷ëýí øèíèéí á¿ðýí ÿëãàâðûí õàìãààëàëòûí õóâüä 2,0 îð÷èì; ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí øèíèéí á¿ðýí áèø ÿëãàâàðò, çàéí õàìãààëàëòûí ã¿éäëèéí àñààëòûí ýëåìåíòèéí ìýäðýìæ íü 2,0 áàéõ ¸ñòîé áà õàðèí ãåíåðàòîðûí õ¿÷äëèéí øèíèé á¿ðýí áèø ÿëãàâàðò, ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí íýãäýõ øàòëàë íü ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà) õýëáýðýýð õèéãäñýí áîë øèí äýýð ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí õóâüä 1,5 îð÷èì ãýæ àâàõ ¸ñòîé. Ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûí õóâüä ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòûã òýäãýýðèéí ãàðãàëãààí äýýð ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûíã¿éäëýýð øàëãàõ õýðýãòýé. Èíãýõäýý ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòûí õàìààðàõ óòãàíààñ ãàäíà îðîîìãèéí óòñóóä íü øóóä õºðãºëòòýé óñàí áà òóðáîãåíåðàòîðóóäûí õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäëèéã ãåíåðàòîðûí õýâèéí (íýðýëñýí, íîìèíàë)


179

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ã¿éäëýýñ áàãààð àâàõ íü ç¿éòýé. 63 êÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí àâòîòðàíñôîðìàòîð, ºñãºõ òðàíñôîðìàòîðûí õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäëèéã òîîðìîñëîëòûã òîîöîõã¿éãýýð õýâèéí ã¿éäëýýñ (àâòîòðàíñôîðìàòîðûí õóâüä õàðãàëçàõ íýãìàÿãèéí ÷àäëûí ã¿éäëýýñ) íü áàãààð, õàðèí 25 êÂÀ, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí áóñàä òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäëèéã òîîðìîñëîëòûã òîîöîëã¿éãýýð, òýäãýýðèéí íýðýëñýí (íîìèíàë) ã¿éäëèéí óòãûã 1,5 äàõèí ºñãºñíººñ èõã¿éãýýð àâàõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîð áîëîí ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîðûí áëîêûí ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòèéã 2,0-ò õ¿ðãýõ íü òåõíèêèéí òàëààñ áîëîìæã¿é, ýñâýë õàìãààëàëòûã õýò íàðèéí òºâºãòýé áîëãîõîîð áîë äîîð äóðüäñàí òîõèîëäîëä óã êîýôôèöèåíòèéã 1,5 õ¿ðòýë áóóðóóëàõûã çºâøººðíº. ¯¿íä: à) 80 ÊÂÀ õ¿ðòýëõ ÷àäëûí áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí íàìûí ãàðãàëãààí äýýð ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä õ¿÷äýëèéí òîõèðóóëãûã òîîöîæ òîäîðõîéëîõ íºõöºëä; á) òðàíñôîðìàòîðûã õ¿÷äýëä çàëãàõ, ýñâýë òýæýýã÷ òàëóóäûí àëü íýã íü òàñðàõàä ¿¿ñýõ ò¿ð çóóðûí ãîðèìûí ¿åä; Ãýìòñýí øèíä àëü íýã òýæýýëèéí ýëåìåíòèéã çàëãàæ õ¿÷äýë ºãºõ ãîðèìûí ¿åä øèíèéí ÿëãàâðûí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòèéã 1,5 õ¿ðòýë áóóðóóëàõûã çºâøººðíº. ßëãàâðûí õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä áàãòàõ (õàìààðàõ) òðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äýëòýé òàëä òàâèãäñàí ðåàêòîðûí öààíà ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí¿åä òðàíñôîðìàòîðûí ÿëãàâðûí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòûã ìºí 1,5-ààð àâàõ íü ç¿éòýé. Õàðèí ÿëãàâàðò õàìãààëàëòààñ ãàäíà ðåàêòîðûã õ¿ðýýíäýý áàãòààñàí áºãººä ðåàêòîðûí öààäàõ öýãò ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí¿åä ìýäðýìæ íü øààðäëàãà õàíãàõóéö ÿìàð íýã õàìãààëàëò áàéõ íºõöºëä ÿëãàâðûí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíò íü áîãèíî çàëãàëòûí ýíý öýãò øààðäàãäàõ õýìæýýíýýñ äîîãóóð áàéæ áîëíî. 5. Çýðýãöýý àæèëëàõ øóãàìûí ÷àäëûí ÷èãëýëòýé, õºíäëºí ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûí õóâüä: * ãàçàðäëàãà áà ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ èæ á¿ðýí õàìãààëàëòûí àæèëëóóëàõ ýëåìåíòèéí ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí ðåëåíèé õóâüä, õýðýâ ãýìòýëòýé øóãàìûí ýõ áà òºãñãºëèéí òàñëóóðóóä çàëãààñòàé (àäèëõàí ìýäðýìæòýé öýãò) òîõèîëäîëä 2,0; ãýìòñýí øóãàìûí ýñðýã òàëûí òàñëóóð òàñàðõàé áîë 1,5 îð÷èì; * íîéëûí äàðààëàëä çàëãàãäàõ ÷àäëûí ÷èãëýëòýé ýëåìåíòèéí õóâüä, õýðýâ øóãàìûí õî¸ð òàëûí òàñëóóðóóä çàëãààòàé áîë ÷àäàëä 4,0; ã¿éäýë áà õ¿÷äýëä 2,0; õàðèí ýñðýã òàëûí íü òàñëóóð òàñàðõàé áîë ÷àäàëä 2,0; ã¿éäýë áà õ¿÷äýëä 1,5 îð÷èì; * ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí á¿ðýí óòãàíä çàëãàãäàõ òîõèîëäîëä ÷àäëûí ÷èãëýëèéí õóâüä íü íîðì÷ëîõã¿é. Õàðèí ã¿éäëèéí õóâüä õî¸ð òàëààñàà øóãàì çàëãààñòàé òîõèîëäîëä 2,0; ýñðýã òàëûí òàñëóóð òàñàðõàé áîë 1,5 îð÷èì ãýæ òóñ òóñ àâàõ íü ç¿éòýé. 6. ªíäºð ¿åëçëèéí õîðèãòîé, ÷èãëýëòýé õàìãààëàëòûí õóâüä: * óðâóó áóþó íîéëûí äàðààëàëä òàñëàõ õÿíàëòûí õýëõýýíèé ÷àäëûí ÷èãëýëèéí õóâüä ÷àäàëä 3,0; ã¿éäýë áà õ¿÷äýëä 2,0 îð÷èì; * òàñëàõ õÿíàëòûí õýëõýýíèé àñààëòûí ýëåìåíòèéí õóâüä ã¿éäýë áà õ¿÷äýëä 2,0, ýñýðã¿¿öýëä 1,5 îð÷èì ãýæ òóñ òóñ àâàõ íü ç¿éòýé. 7. ßëãàâàðò-ôàçûí, ºíäºð ¿åëçýë (äàâòàìæ)-èéí õàìãààëàëòàíä: * òàñëàõ õÿíàëòûí õýëõýý, àñààëòûí ýëåìåíòèéí õóâüä ã¿éäýë áà õ¿÷äýëä 2,0; ýñýðã¿¿öýëä 1,5 îð÷èì ãýæ àâàõ ¸ñòîé. 8. 1 ÌÂò õ¿ðòýëõ ÷àäëûí ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîð äýýð òàâèãäàõ ã¿éäëèéí õóãàöààã¿é õàìãààëàëòûí ã¿éäëèéí ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà)-ûí õóâüä õàìãààëàëò òàâèãäàõ öýãò áîëîõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä 2,0 îð÷èì ãýæ àâáàë çîõèíî. 9. Òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýí äýõ êàáåëü øóãàì äýýðõ ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûí (äîõèîëîëä àæèëëàõ áà òàñëàõàä) õóâüä: * ¿íäñýí ¿åëçýëèéí ã¿éäëèéã ìýäðýõ (õÿíàõ) õàìãààëàëòàíä 1,25; * íýìýãä¿¿ëñýí ¿åëçýëèéí ã¿éäëèéã ìýäðýõ õàìãààëàëòàíä 1,5 îð÷èì ãýæ àâàõ íü ç¿éòýé. 10. Òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé àãààðûí øóãàìàí õàìãààëàëòàíä äîõèîíä àæèëëàõ áà òàñëàõ íºõöºëä 1,5 îð÷èì áàéíà.

äýýðõ

ãàçàðäëàãûí

Ýíýõ¿¿ øààðäëàãûí 1,2,5 áà 7-ä çààãäñàí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòèéã òîäîðõîéëîõîä äàðààõ íºõöëèéã õàðãàëçâàë çîõèíî. ¯¿íä:


180

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1. ×àäëûí ÷èãëýëýýð àæèëëàõ íºëººëãèéí ðåëåíèé ÷àäëûí ìýäðýìæèéã íü ò¿¿íèéã çºâõºí óðâóó áà íîéë äàðààëëûí ã¿éäýë, õ¿÷äëèéí (á¿ðä¿¿ëýõ) óòãàíä çàëãàãäàõ íºõöºëººð øàëãàíà. 2. Àáñîëþò áóþó ôàçûí óòãóóäûã ººð õîîðîíä íü æèøèõ ñõåìèéí çàð÷èìààð õèéãäñýí ÷àäëûí ÷èãëýëèéí ðåëåíèé ìýäðýìæèéã, õýðýâ ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí á¿ðýí óòãàíä çàëãàãäàõ áîë ã¿éäëýýð íü; óðâóó áà íîéë äàðààëëûí ã¿éäýë áà õ¿÷äýëä çàëãàãäàõ áîë ã¿éäýë áà õ¿÷äýëýýð íü òóñ òóñ øàëãàíà. 3.2.18. Öóãëóóëàõ øèíä õîëáîãäîõ ãåíåðàòîðûí õóâüä ò¿¿íèé ñòàòîðûí îðîîìãèéí ãàçàðäëàãûã òàñëàõ çîðèóëàëòòàé ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéã òîäîðõîéëîõäîî ò¿¿íèé àæèëëàõ ã¿éäëèéã 5 À-ààñ èõã¿éãýýð àâáàë çîõèõ áîëîâ÷ 5,5 À-ä õ¿ðãýæ õýòð¿¿ëýõ òîõèîëäîë áàéæ áîëîõ þì. Ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîðûí õîñëîëä õîëáîîòîé ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìãèéí 1 ôàçûí ãàçàðäëàãààñ ò¿¿íèé íèéò îðîîìãèéã õàìãààëàõ õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòûã 2,0-îîñ áàãàã¿éãýýð, íîéë äàðààëëûí õ¿÷äýëèéí îðîîìãèéã õýñýã÷ëýí õàìãààëàõ õàìãààëàëòûí õóâüä àæèëëàõ õ¿÷äëèéã 15 Â-îîñ èõã¿éãýýð àâàõ ¸ñòîé. 3.2.19. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí-ñîðîíçîí ñàëààëãàã¿é á¿ä¿¿â÷ýýð àæèëëàõ õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéã øàëãàõäàà (ñàëààëãûí) õààëòûã íýýñíèé äàðààõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí áîäèò àëäààã òîîöîîëîõ õýðýãòýé. Òàñëàõ öàõèëãààí-ñîðîíçîíû á¿òýëòýé àæèëëàõ íºõöºëèéã õàíãàñàí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòûí äîîä óòãà íü 3.2.17, 3.2.18-ä çààãäñàí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéí óòãóóäààñ 20 %-èàð (èõ) èë¿¿ áàéâàë çîõèíî. 3.2.20. Çýðãýëäýýõ ýëåìåíòèéí òºãñãºëä áîëîí õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä áàãòàæ áóé öóâàà çàëãàãäàõ ýëåìåíò¿¿äèéí àëü õîëûíõ äýýð ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ áýëòãýë õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíòûí äîîä óòãà íü:

* ã¿éäýë, õ¿÷äýë, ýñýðã¿¿öëýýð àæèëëàõ õýñãèéí õóâüä-1,2; * óðâóó áà íîéë äàðààëàëä çàëãàãäñàí ÷àäëûí ÷èãëýëèéí õýñýãò, ÷àäàëä -1,4, ã¿éäýë, õ¿÷äýëä- 1,2; * ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí á¿ðýí óòãàíä çàëãàãäàõ ÷àäëûí ÷èãëýëèéí õýñýãò ÷àäàëä íîðì÷ëîõã¿é áºãººä ã¿éäëèéí õóâüä 1,2 áàéíà. Îéðûí áýëòãýëèéí îðëîõ áýëòãýë õàìãààëàëòûí øàòëàëûí ìýäðýìæèíä ¿íýëãýý ºãºõäºº 3.2.17, 3.2.18-ä äóðüäñàí óòãóóä äýýð ¿íäýñëýõ õýðýãòýé. 3.2.21. Øóãàìàíä íýìýãäýë õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòààð òàâèãäñàí ã¿éäëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëòûí ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà)-ûí ìýäðýìæèéí êîýôôèöèåíò íü óã õàìãààëàëò ñóóðèëàãäñàí ãàçàðò ãàðàõ áîãèíî çàëãàëòûíìýäðýìæ ñàéòàé íºõöºëä 1,2 áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ äàðààõ ýëåìåíòèéí õàìãààëàëò íü ºìíºõ ýëåìåíòèéí õàìãààëàëòûí õàíãàëòòàé ìýäðýìæã¿éãýýñ øàëòãààëàí ñààòàë ãàðàõ òîõèîëäîëä, ýäãýýð õàìãààëàëòóóäûí ìýäðýìæèéã ººð õîîðîíä íü óÿëäóóëæ çîõèöóóëàõ õýðýãòýé. Àëñûí áýëòãýëèéí çîðèóëàëòòàé ýäãýýð õàìãààëàëòûí øàòëàëûã õîîðîíä íü çîõèöóóëààã¿éãýýñ äàðààõ ýëåìåíòèéí õàìãààëàëòûí õàíãàëã¿é ìýäðýìæýýñ áîëæ áîãèíî çàëãàëòã òàñëàõã¿éä õ¿ðâýë àþóëòàé óðøèã ¿¿ñ÷ áîëîõ þì. 3.2.22. Ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàãèéí ãàçàðäóóëãûí ãîðèìûí ðåëå-õàìãààëàëòûí íºõöºëèéã èø ¿íäýñ áîëãîí, ãàçàðäñàí ¿åèéí ã¿éäýë, õ¿÷äëèéí óòãà íü öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí àøèãëàëòûí á¿õ áîëîìæèò ãîðèìä ñ¿ëæýýíèé ýëåìåíò¿¿äèéã õàìãààëàõ ðåëå-õàìãààëàëòûí ¿éë÷èëãýýã õàíãàæ áàéãàà ýñýõýýð ñîíãîëò õèéíý. Õî¸ð áà ãóðâàí òàëààñàà òýæýýëòýé ºñãºõ òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä íåéòðàëûí ãàðãàëãà òàëààñàà îðîîìîãèéí á¿ðýí áèø òóñãààðëàãàòàé áàéâàë íýã ôàçûí ãàçàðäëàãàòàé 110-220 êÂ-ûí øèí áà ñ¿ëæýýíèé õýñýãò òóñãààðëàãäñàí íåéòðàëòàé àæëûí ãîðèì ¿¿ñýõýýðã¿é áàéâàë çîõèíî. 3.2.23. Áîãèíî õîëáîîã òàñëàõ ðåëå-õàìãààëàëòûí ã¿éäëèéí õýëõýýã òýæýýõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð íü äîîð äóðüäñàí øààðäëàãóóäûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî: 1. Õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíèé ãàäíà ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä ðåëå-õàìãààëàëòûã äýìèé àæèëëóóëàõã¿é áàéëãàõ ¿¿äíýýñ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí (á¿ðýí, ã¿éäëèéí) àëäàà íü 10%-èàñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóñãàé àðãà õýìæýýíèé ä¿íä íèëýýä àëäààòàé ÷ çºâ àæèëëàõ õàìãààëàëò, òóõàéëáàë, øèíèé òîðìîñòîé ÿëãàâàðò õàìãààëàëò àøèãëàõ íºõöºëä èõ àëäààòàé òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Øèí, òðàíñôîðìàòîð, ãåíåðàòîð áîëîí áóñàä òîíîãëîëûí ã¿éäëèéí ÿëãàâàðò õàìãààëàëòàíä áîë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí á¿ðýí àëäààã, áóñàä òºðëèéí õàìãààëàëòàíä ã¿éäëèéí àëäààã òóñ òóñ òîîöîõ õýðýãòýé. Õýðýâ õàìãààëàëò íü õî¸ðîîñ äýýø òîîíû


181

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òðàíñôîðìàòîðûí ã¿éäëèéí íèéëáýðýýð òýæýýãäýõýýð õèéãäñýí òîõèîëäîëä ãàäààä áîãèíî çàëãàëòûí ãîðèìä á¿ðýí àëäààã òîîöîæ àâíà. Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí áîëîìæòîé à÷ààëëûí äààöûí òîîöîîíä á¿ðýí àëäààã àíõäàã÷ ºãºãäëººð àâàõûã çºâøººðíº. 2. Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí àëäààíû óòãûã õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíèé ýõýíä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí¿åä ðåëå-õàìãààëàëòûí àæèëëàãàà ñààòàõ áîëîìæèéã àðèëãàõ ¿¿äíýýñ ÷àäëûí ÷èãëýëèéí, ýñâýë ã¿éäëèéí ðåëåíèé àâàëöààíû ÷è÷èðãýýíèé õýâèéí íºõöëèéã õàíãàõóéö íºõöºëººð ñîíãîñîí ðåëåíèé òºðëèéí çºâøººðºãäºõ óòãààð, ÷àäëûí ÷èãëýëèéí áîëîí ýñýðã¿¿öëèéí ÷èãëýëò ðåëåíä õÿçãààðûí çºâøººðºãäºõ íºõöºëººð ºíöãèéí àëäààã 50%-èàñ èõã¿éãýýð áàéëãàâàë çîõèíî. 3. Õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí¿åä ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí ãàðãàëãûí õ¿÷äýë íü ðåëå õàìãààëàëò, àâòîìàòèê (ÐÕÀ)-èéí øààðäëàãà õàíãàõ õýìæýýíä áàéõ ¸ñòîé. 3.2.24. Ðåëå-õàìãààëàëò áà öàõèëãààí õýìæ¿¿ðèéí áàãàæ õýðýãëýëèéí ã¿éäëèéí õýëõýýã ä¿ðìèéí äàãóó ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí òóñ òóñûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîãò õîëáîõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí ºðòãèéã õÿìäðóóëàõ, õèéöèéã õÿëáàð÷ëàõ çîðèëãîîð ðåëå-õàìãààëàëòàíä òàâèõ øààðäëàãûã õàíãàæ áàéãàà øóóä ¿éë÷èëãýýíèé àíõäàã÷ áà õî¸ðäîã÷ ðåëåí¿¿ä áîëîí óäèðäëàãûí õóâüñàõ ã¿éäýëòýé õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Áîãèíî çàëãàëòûí õàìãààëàëòûí óäèðäëàãûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí òýæýýëä õàìãààëàãäàæ áàéãàà ýëåìåíòýä òàâèãäàõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã õýðýãëýíý. Ìºí õ¿÷äýëèéí áîëîí äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ýíý ¿åä òóõàéí íºõöëººñ øàëòãààëàí òàñëóóðûí òàñëàõ îðîîìãèéí öàõèëãààí ñîðîíçîí ñàëààëãà, òýæýýëèéí áëîê, õóðèìòëóóð á¿õèé öýíýãëýõ òºõººðºã çýðýã á¿ä¿¿â÷èéí àëü íýãèéã õýðýãëýíý. 3.2.25. Ñ¿ëæýýíèé ãîðèì àæèëëàãàà, ¿éë÷ëýëèéí ñîíãîëò áóþó áóñàä íºõöºëòýé óÿëäóóëàí ðåëå-õàìãààëàëòûã õýðýãöýýòýé ¿åä íü øóóðõàé ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ àæëààñ ãàðãàõ õýðýãñëýëýýð õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Àøèãëàëòûí ¿åèéí øàëãàëò, á¿ä¿¿â÷èéí òóðøèëò õèéõ çîðèóëàëòòàé õýìæèëòèéí ãàðãàëãà, òóðøèëòûí áëîê, çàëãóóðûã øààðäëàãàòàé öýãò áàéðëóóëñàí áàéâàë çîõèíî. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé öóãëóóëàõ øèíä àæèëëàõ òóðáîãåíåðàòîðûí õàìãààëàëò 3.2.26. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé öóãëóóëàõ øèíä çàëãàãäàõ, 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 1 MÂòààñ äýýø ÷àäëûí òóðáîãåíåðàòîðûí õóâüä äîîðõè ýâäðýëèéí òºðºë, õýâèéí ãîðèì àæèëëàãààíä ãàðñàí ãýìòëýýñ õàìãààðóóëàí ðåëå-õàìãààëàëòûí òºõººðãèéã àâ÷ ¿çñýí áàéõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä:

* Ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîãèéí ôàç õîîðîíäûí áà ò¿¿íèé ãàðãàëãà äýýð ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëò; * Ñòàòîðûí îðîîìîãò ¿¿ñýõ 1 ôàçûí ãàçàðäëàãà; * Íýã íü ñòàòîðûí îðîîìîã, íºãºº íü ãàäíû ñ¿ëæýýíä áîëîõ õî¸ðëîñîí (äàâõàð) ãàçàðäëàãà; * Ñòàòîðûí îðîîìãèéí íýã ôàçûí îðîîäîñ õîîðîíä áîëîõ áîãèíî çàëãàëò; * Ãàäààä õýëõýýíèé áîãèíî çàëãàëò; * (30 ÌÂò-ààñ òîì ÷àäëûí) ãåíåðàòîðûí óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí õýò à÷ààëàëò; * Ñòàòîðûí îðîîìîãò ¿¿ñýõ òýãøõýìò õýò à÷ààëàëò; * (Îðîîìãèéí óòàñíû øóóä õºðãºëòòýé) ãåíåðàòîðûí ðîòîðûí îðîîìãèéí ºäººëòèéí ã¿éäëýýð ¿¿ñýõ õýò à÷ààëàëò; * ªäººëòèéí õýëõýýíä õî¸ð öýãò ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãà; * ªäººëò àëäàãäñàíààñ ¿¿ñýõ àñèíõðîí(àñèíõðîí) ãîðèì; ã.ì. 3.2.27. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé, öóãëóóëàõ øèíä çàëãàãäàõ, 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 1 MÂòààñ áàãàã¿é ÷àäëûí (òóðáî)ãåíåðàòîðûã õàìãààëàõ ðåëå-õàìãààëàëòûí òºõººðãèéã 3.2.27-èéí 1-3, 5, 7-ä õàðãàëçóóëàí àâ÷ ¿çíý. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé öóãëóóëàã÷ øèíä õîëáîãäñîí, 1êÂ-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé, 1MÂò-ààñ áàãà ÷àäëûí ãåíåðàòîðûí õàìãààëàëòûã 3.2.42-ä çààñíààð ã¿éöýòãýíý. 3.2.28. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 1 MÂò-ààñ èõ ÷àäëûí òóðáîãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîãò ¿¿ñýõ ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõàä (õýðýâ ôàçûí îðîîìãóóä ñààðìàã öýãèéí òàëààñ ãàðãàëãààòàé áîë) ÿëãàâàðò ã¿éäëèéí äàãóóõ õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Õàìãààëàëò íü ãåíåðàòîðûí á¿õ òàñëóóðûã òàñëàõ, ðîòîðûí ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõ, ò¿¿í÷ëýí òóðáèíèéã çîãñîîõ ¿éëäýë ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä íü ãåíåðàòîðîîñ ãàäíà ò¿¿íèé ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí øèí (òàñëóóð) õ¿ðòýëõ õîëáîîñ õàìààðàãäàõ áîëíî. Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

182

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Äàãóóõ ÿëãàâàðò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäëèéã 0,6 I íîì .ãåí -îîñ èõã¿éãýýð àâíà. 30 ÌÂò-ààñ áàãà ÷àäëûí, øóóä áóñ õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðò áîë 1,3-1,4 I íîì .ãåí ãýæ àâàõûã çºâøººðíº. Õàìãààëàëòûí ã¿éäëèéí õýëõýýíèé á¿òýí áàéäëûí õÿíàëòûã àæèëëàõ ã¿éäýë íü I íîì .ãåí -îîñ äàâñàí òîõèîëäîëä àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Äàãóóõ ÿëãàâàðò ã¿éäëèéí õàìãààëàëò íü ã¿éäëèéí òýíöëèéí çºð¿¿ãèéí øèëæèõ óòãàíä àæèëëàõààñ ñýðãèéëýãäñýí áàéâàë çîõèíî (æèøýý íü õàíàëòòàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé ðåëåíèé õóâüä). Óã õàìãààëàëòûã 3 ôàçûí 3 ðåëåíèé çàð÷èìààð õèéíý. Õýðýâ ãàçàðòàé õî¸ðëîí ¿¿ñýõ äàâõàð ãàçàðäëàãààñ õàìãààëàãäàõ áîë 30 ÌÂò õ¿ðòýëõ ÷àäëûí ãåíåðàòîðò 2 ôàçûí 2 ðåëåíèé çàð÷èìààð ã¿éöýòãýõèéã çºâøººðíº. 3.2.29. Áóñàä ãåíåðàòîðòàé áîëîí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìòýé çýðýãöýý àæèëëàõ 1 êÂîîñ äýýø õ¿÷äýëòýé 1 ÌÂò-îîñ áàãà ÷àäëûí ãåíåðàòîðûí ñòàòîðò ¿¿ñýõ ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòûí ãýìòëýýñ õàìãààëàõàä ã¿éäëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëò õýðýãëýíý. Ýíý õàìãààëàëòûí ìýäðýìæ õ¿ðýëöýýã¿é òîõèîëäîëä äàãóóõ ÿëãàâàðò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Ñòàòîðûí îðîîìîã íü ñààðìàã öýãèéí òàëäàà ãàðãàëãààã¿é òîì ÷àäëûí ãåíåðàòîðóóäàä ìºí ã¿éäëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Ãàíö íýãýýðýý (çýðýãöýý áóñ) àæèëëàõ, 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 1 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìãèéí ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòûíãýìòýëýýñ õàìãààëàõäàà ãàäààä õýëõýýíèé áîãèíî çàëãàëòûí õàìãààëàëòûã õýðýãëýâýë çîõèíî. (3.2.35-èéã ¿çýõ) Õàìãààëàëò íü ãåíåðàòîðûí á¿õ òàñëóóðûã òàñàëæ, ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõ ¿éëäýë õèéíý. 3.2.30. Ãàçàðäëàãûí áàãòààìæèéí ã¿éäëèéí áîäèò óòãà íü 5 À-ààñ äàâñàí, 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîãò ¿¿ñýõ 1 ôàçûí ãàçàðäëàãûí ã¿éäëýýñ õàìãààëàõàä ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã òàâèõ ¸ñòîé. Ýíý õàìãààëàëò íü ãàçàðäëàãûí á¿ðýí ã¿éäýë, ýñâýë òóõàéí ã¿éäëèéí äýýä ãàðìîíèê óòãûã ìýäýð÷ àæèëëàõààð õèéãäýíý. Óã õàìãààëàëòûã ãàçàðäëàãûí áàãòààìæèéí ã¿éäýë 5 À-ààñ äîîøèõ òîõèîëäîëä ÷ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ò¿¿íèéã çàëãàõ øààðäëàãàòàé íºõöºëä ãåíåðàòîðûí øóóä ãàðãàëãûí äýðãýä íîéë äàðààëëûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð ñóóðèëóóëæ ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò òàâèãäààã¿é, ýñâýë ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí øèíä (áàãòààìæèéí) õóóðìàã ÷àäàë ¿¿ñã¿¿ð çàëãàãäñàíààñ ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò àæèëëàõã¿é íºõöºëä øèí äýýð ñóóðèëàõ òóñãààðëàãûã õÿíàõ çîðèóëàëòòàé äîõèîëëûí òºõººðãèéã îðëóóëæ áîëíî. 3.2.31. Õýðýâ ãåíåðàòîðò 1 ôàçûí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòòàé íîéë äàðààëëûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð òàâèõ áîë òóõàéí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã äàâõàð (õî¸ðëîñîí) ãàçàðäëàãààñ ñýðãèéëýõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çíý. Ãàçàðäëàãûí ã¿éäëèéí èõ óòãàíä õàìãààëàëòûí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàõ ¿¿äíýýñ õàíàëòòàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòîé ðåëåã àøèãëàâàë çîõèíî. Ýíý õàìãààëàëò íü õóãàöààíû áàðèëòã¿é, 3.2.29 áóþó 3.2.30-ä àâ÷ ¿çñýí õàìãààëàëòûí àäèë ¿éë÷ëýëòýé áàéõ ¸ñòîé. Ñòàòîðûí îðîîìãèéí çýðýãöýý îðîîäñîîñ ãàðãàëãààòàé ãåíåðàòîðûí íýã ôàçûí îðîîìãèéí îðîîäîñ õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòûí ãýìòýëä íýã ñèñòåìèéí (1 ôàçûí 1 ðåëåòýé) áóþó 3.2.30-ä çààñàí õàìãààëàëòûí àäèë ¿éë÷ëýëòýé, õóãàöààíû áàðèëòã¿é õºíäëºí ÿëãàâàðò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 3.2.32. 30 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðò óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí õýò à÷ààëàë, ãåíåðàòîðûí ãàäíà ¿¿ñýõ òýãøõýìò áóñ áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð õóãàöààíû õî¸ð õ¿ëýýëãýòýé òàñëàëòàíä ¿éë÷ëýõ óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëò òàâèíà. Øóóä õºðãºëòòýé îðîîìîã á¿õèé ãåíåðàòîðò øàòëàëòàé áóþó õóãàöààíû õ¿ëýýëãèéí òîäîðõîéëîìæîîñ õàìààðàëòàé õàìãààëàëò õýðýãëýíý. Ýíý íºõöºëä õî¸ð äàõü õóãàöààíû õ¿ëýýëãýíä øàòàëñàí áà õàìààðàëòàé òîäîðõîéëîìæ íü ãåíåðàòîðûí óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí çºâøººðºãäºõ õýò à÷ààëëààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Øóóä áóñ õºðãºëòòýé îðîîìîã á¿õèé ãåíåðàòîðûí õàìãààëàëòûã ò¿¿íèé îðîîìãîîð óðâóó äàðààëëûí ã¿éäýë õî¸ð ìèíóòûí òóðø ã¿éõýä çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é áàéõ àæèëëàõ ã¿éäýëòýé õóãàöààíû õàìààðàëã¿é áàðèëòòàé, ýñâýë ãåíåðàòîðûí ãàðãàëãà äýýðõ õî¸ð ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûí çºâøººðºãäºõ õóãàöààíààñ õýòðýõã¿é áàéõ õóãàöààíû áàãà áàðèëòòàé çàð÷èìààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Òàñëàëòàíä ¿éë÷ëýõ óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëò íü õóãàöààíû õàìààðàëã¿é õ¿ëýýëãý (áàðèëò)-òýé äîõèîëîëä ¿éë÷ëýõ ìýäðýìæ á¿õèé ýëåìåíòýýð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Ýíý ýëåìåíòèéí àæèëëàõ ã¿éäýë íü òóõàéí ãåíåðàòîðûí óðâóó äàðààëëûí ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 3.2.33. 30 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðûí õàìãààëàëò íü ãàäíû 3 ôàçûí òýãøõýìòýé áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõäàà ôàç õîîðîíäûí õ¿÷äýëä çàëãàãäàõ áàãà õ¿÷äëèéí íýã ðåëå, ôàçûí ã¿éäýëä çàëãàãäàõ ã¿éäëèéí íýã ðåëå á¿õèé õ¿÷äëèéí õàìãèéí áàãà àñààëãàòàé èõ ã¿éäëèéí Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

183

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäýë íü 1,3- 1,5 I íîì , àæèëëàõ õ¿÷äýë íü 0,5- 0,6 U íîì îð÷èì áàéâàë çîõèíî. Øóóä õºðãºëòòýé îðîîìîã á¿õèé ãåíåðàòîð äýýð äóðüäñàí õàìãààëàëòûí îðîíä íýã ðåëåòýé çàéí õàìãààëàëò òàâüæ áîëíî. 3.2.34. 1 ÌÂò-ààñ 30 ÌÂò õ¿ðòýëõ ÷àäëûí ãåíåðàòîðûí õóâüä ãàäààä áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõäàà ôàç õîîðîíäûí õ¿÷äýëä õîëáîãäîõ áàãà õ¿÷äýëèéí ãàíö ðåëå áà ò¿¿íèé õýëõýýã ñàëãàõ óðâóó äàðààëëûí õ¿÷äýëèéí ø¿¿ëò-ðåëåíèé íýã òºõººðºã á¿õèé õ¿÷äýëèéí õîñëîìîë àñààëãàòàé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Ýíý õàìãààëàëòûí áàãà õ¿÷äëèéí ýëåìåíòèéí àæèëëàõ ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéã 3.2.33-ò çààñíààð àâ÷, õ¿÷äëèéí ø¿¿ëò-ðåëåíèé òºõººðãèéí àæèëëàõ õ¿÷äýëèéã óðâóó äàðààëëûí õ¿÷äýëèéí (0,1-0,12) U íîì óòãàòàé õàðüöóóëæ àâáàë çîõèíî. 3.2.35. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 1 ÌÂò õ¿ðòýëõ ÷àäëûí ãåíåðàòîðûí ãàäààä áîãèíî çàëãàëòàíä, îðîîìãèéí ñààðìàã öýã òàëä ñóóðèëóóëàõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðîîñ òýæýýãäýõýýð õèéãäñýí èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Õàìãààëàëòûí òàâèëûã à÷ààëëûí ã¿éäëýýð òîäîðõîé õýìæýýíèé íººöòýéãýýð áîäîæ àâáàë çîõèíî. Ìºí õ¿÷äýëèéí áóóðàëòûí õÿëáàð÷èëñàí õàìãààëàëò (ã¿éäëèéí ðåëåã¿éãýýð) õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 3.2.36. 1 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðûã ãàäíû áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýñ õàìãààëàõ ðåëå-õàìãààëàëò íü óäààõ øààðäëàãóóäûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, 1) Õàìãààëàëò íü ãåíåðàòîðûí îðîîìãèéí ñààðìàã (íåéòðàëü) òàëûí ãàðãàëãààíä òàâüñàí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò õîëáîãäîõ; 2) Õýðýâ ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé øèí íü á¿ëýãëýí ñåêöëýãäñýí áàéâàë õàìãààëàëòûã õî¸ð øàòëàëò õóãàöààíû áàðèëòòàéãààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Õóãàöààíû áàãà áàðèëòòàé íü øèí õîëáîëòûí áîëîí ñåêö õîëáîã÷ òàñëóóðûã òàñëàõàä ¿éë÷ëýõ, èõ áàðèëòòàé íü ãåíåðàòîðûí òàñëóóðûã òàñëàõ, ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõàä ¿éë÷ëýõ ã.ì. 3.2.37. Îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðò ò¿¿íèé ðîòîðûã ¿íäñýí áóþó áýëòãýë ºäººã¿¿ðòýé ãåíåðàòîðûí õýò à÷ààëëààñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò òàâèõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëò íü ðîòîðûí ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí ººð÷ëºëòèéã ìýäýð÷ àæèëëàõààñ ãàäíà ã¿éäëèéí õàìààðàëòàé áà õàìààðàëã¿é õóãàöààíû áàðèëòòàé áàéæ, ãåíåðàòîðûí òàñëóóðûã òàñëàõ, ñîðîíçîí îðíûã óíòðààõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Õàìãààëàëòààñ õóãàöààíû áàãà áàðèëòòàé íü ðîòîðûí à÷ààëàëûã õºíãºëºõ ¿éë÷ëýëòýé õèéãäýõ ¸ñòîé. 3.2.38. Òýãøõýìòýé õýò à÷ààëëààñ ¿¿ñýëòýé ã¿éäëýýñ ãåíåðàòîðûã õàìãààëàõäàà ñòàòîðûí îðîîìãèéí 1 ôàçûã àøèãëàí õóãàöààíû áàðèëòòàé äîõèîëîëä àæèëëàõ èõ ã¿éäëèéí ìàÿãèéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Òýãøõýìòýé õýò à÷ààëëûí ¿åä îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðûã àâòîìàòààð òàñëàëò õèéõ, à÷ààëëûã õºíãºëºõ øààðäëàãàòàé áîë 3.2.37–èéí çààëòûã ìºðäºæ, óëìààð òóðáîãåíåðàòîðûí òýãøõýìòýé õýò à÷ààëëààñ ¿¿ñýëòýé ðîòîðûí õýò à÷ààëëûã ìýäýð÷ àæèëëàõ ðîòîðûí õàìãààëàëò õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 3.2.39. Òóðáîãåíåðàòîðóóäûí ºäººëòèéí õýëõýýíèé õî¸ð äàõü öýãò ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãààñ õàìãààëàëò íü ººð õîîðîíäîî ºäººëòèéí õýëõýýíèé ¿ç¿¿ëýëòýýðýý îéðîëöîî õýä õýäýí (3-ààñ îëîíã¿é) ãåíåðàòîðò ¿éë÷ëýõ çîðèóëàëòòàé íýã á¿ðäìýë õàìãààëàëò õýðýãëýâýë çîõèíî. Ýíý õàìãààëàëò íü òóñãààðëàãûí áàéäàëä ¿å÷ëýí òàâèõ õÿíàëòààð èëðýõ ºäººëãèéí õýëõýýíèé àëü íýã öýãèéí ãàçàðäëàãûí ¿åä àæèëëàãààíä çàëãàãäàæ áàéõààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëò íü øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðò áîë òàñëóóð òàñëàõ, ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõ, øóóä áóñ õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðûí õóâüä áîë äîõèîëîëä àæèëëàõ áóþó òàñëàëò õèéõýýð ã¿éöýòãýãäñýí áàéâàë çîõèíî. 3.2.40. Îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðò ºäººëòèéí àëäàãäàëòàé àñèíõðîí ãîðèìîîñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëòûí òºõººðºã òàâüæ áîëíî. Ýíý õàìãààëàëòûí îðîíä ñîðîíçîí îðîíã àâòîìàòààð óíòðààõ òºõººðãèéí áàéðëàëààð àæèëëàõ àñèíõðîí ãîðèìûã àâòîìàòààð èëð¿¿ëýõ òºõººðãèéã àâ÷ ¿çýõèéã çºâøººðíº. Õàìãààëàëòûí äýýð äóðüäñàí òºõººðºã àæèëëàõ áóþó àñèíõðîí ãîðèìûã çºâøººðºõ ãåíåðàòîð äýýðõ ÑÎÓÀ òàñðàõ ¿åä ºäººëòèéí àëäàãäëûí òóõàé äîõèîëîë ºãºãäºõ ¸ñòîé. Àñèíõðîí ãîðèìûí àæèëëàãààã ¿ë òýâ÷èõ ãåíåðàòîðóóä áîëîí ñèñòåì äýõ õóóðìàã ÷àäëûí äóòóóäàëòàé íºõöºëä ºäººëòºº àëäñàí áóñàä ãåíåðàòîðûã ñ¿ëæýýíýýñ äýýðõè òºõººðºã (õàìãààëàëò áóþó ñîðîíçîí îðîíã àâòîìàòààð óíòðààõ)-èéí ¿éë÷ëýëýýð øóóä òàñëàãäàõ ¸ñòîé.


184

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.2.41. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé 1 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí, ñààðìàã íü ãàçàðäààã¿é ãåíåðàòîðóóäûã á¿õ òºðëèéí ãýìòýë, àæëûí õýâèéí áóñ ãîðèìîîñ õàìãààëàõ ¿¿äíýýñ òýäãýýðèéí õàìãààëàëòûã èõ ã¿éäëèéí ñàëãàâ÷òàé àâòîìàò òàñëóóð áóþó õî¸ð ôàçûí õèéöòýé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò á¿õèé òàñëóóðûí ãàðãàëãàí äýýð òàâüæ ºãâºë çîõèíî. Õýðýâ ñààðìàã öýã òàëäàà ãàðãàëãààòàé ãåíåðàòîðûí õóâüä äýýðõ õàìãààëàëòûã áîëîìæòîé áîë ýíýõ¿¿ ãàðãàëãààíä òàâèãäàõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò çàëãàõ íü ç¿éòýé. Ñààðìàã öýã íü ã¿í (øóóä) ãàçàðäàõ ãåíåðàòîðóóäûí õóâüä äýýð äóðüäñàí õàìãààëàëòûã ãóðâàí ôàçûí çàð÷èìààð õèéâýë çîõèíî. (3) 6 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ºíäºð òàëûí îðîîìîã á¿õèé òðàíñôîðìàòîð áà ñàëààëãûí ðåàêòîðûí õàìãààëàëò 3.2.42. Àëèâàà òðàíñôîðìàòîð íü äîîð äóðüäñàí ãýìòýë, àæëûí õýâèéí áóñ ãîðèìîîñ õàìãààëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:

1) Îðîîìîã, ãàðãàëãààíóóä äýýð ¿¿ñýõ ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëò; 2) Ã¿í ãàçàðäàõ ñààðìàã öýãòýé ñ¿ëæýýíä àæèëëàõ òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä îðîîìîã, ãàðãàëãààíóóä äýýð ¿¿ñýõ íýã ôàç-ãàçðûí áîãèíî çàëãàëò (ãàçàðäëàãà); 3) Îðîîìãèéí îðîîäîñ õîîðîíäûí çàëãàëò; 4) Ãàäíû áîãèíî çàëãàëòààñ ¿¿ñýëòýé òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìîãèéí ã¿éäýë; 5) Õýò à÷ààëëààñ ¿¿ñýëòýé îðîîìîãèéí ã¿éäýë; 6) Òîñíû ò¿âøèí áóóðàõ; 7) 500 êÂ-ûí îðóóëãûí òóñãààðëàãûí õýñýã÷èëñýí íýâòðýëò, 8) Àþóëã¿é àæèëëàãààíû øààðäëàãûí ¿¿äíýýñ (3.2.96-ä çààãäñàí) òðàíñôîðìàòîð íü íýã ôàçûí ãàçàðäëàãààð òàñðàõ ñ¿ëæýýã òýæýýæ áàéâàë òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé 3-10 êÂ-ûí ñ¿ëæýýíä ¿¿ñýõ íýã ôàçûí ãàçàðäëàãà. Ò¿¿íýýñ ãàäíà 220 êÂ, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé àâòîòðàíñôîðìàòîðûí 6-35 êÂ-ûí òàëä ãàðàõ íýã ôàçûí ãàçàðäëàãààñ òóñ òóñ õàìãààëàõ øààðäëàãàòàé. 500 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ñàëààëãûí ðåàêòîðûã òºðºë á¿ðèéí ãýìòýë áà õýâèéí áèø ãîðèìîîñ õàìãààëàõûí òóëä ðåëå-õàìãààëàëòûí òºõººðºã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 3.2.43. Õèéí ÿëãàðàëòûí óëìààñ áèé áîëîõ àðüñíû äîòîîä ãýìòýë áà òîñíû ò¿âøèíèé áóóðàëòààñ õàìãààëàõ õèéí õàìãààëàëòûã 6,3 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ èõ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîð, 630 êÂ.À áà ò¿¿íýýñ èõ ÷àäëûí ¿éëäâýðèéí çîðèóëàëòàé áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðò çààâàë òàâèáàë çîõèíî. Õèéí õàìãààëàëòûã 1-4 ÌÂ.À ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîðò òàâüæ áîëíî. Õèéí õàìãààëàëò íü òðàíñôîðìàòîð äîòîðõ õèéí ñóë ÿëãàðàë, òîñíû ò¿âøèíãèéí áóóðàëòûí äîõèîëîëä ¿éë÷ëýõ áà õèéí õ¿÷òýé ÿëãàðàë, òîñíû ò¿âøèíãèéí öààøäûí áóóðàëòûí ¿åä òàñëàõ àðãà õýìæýýã àâàõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí àðüñíû äîòîðõ ãýìòýõ, ò¿¿íýýñ ¿¿ñýëòýé õèéí ÿëãàðàëààñ õàìãààëàõàä äàðàëòûí ðåëå, òîñíû ò¿âøèíãèéí áóóðàëòààñ õàìãààëàõàä òýëýã÷ ñàâàí äîòîðõ ò¿âøèíèé ðåëå çýðãèéã àøèãëàæ áîëíî. Òîñîí äîòîð íóì óíòðààõ çàð÷èìòàé õ¿÷äýëèéã à÷ààëàëòàé ¿åä òîõèðóóëàõ (ÕÀÒ) àâòîìàòèêèéí àâàëöààíû òºõººðºãò òóñãàéä íü õèéí ðåëå áóþó äàðàëòûí ðåëå òàâüæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Òóñãàé õèéöèéí áàêàíä áàéðëàõ ÕÀÒ-ûí ñîíãîëò á¿õèé òºõººðãèéí õàìãààëàëòàíä òóñãàé õèéöèéí õèéí ðåëå àâ÷ ¿çýæ áîëíî. Õèéí õàìãààëàëòûí òàñëàã÷ ýëåìåíòûã äîõèîëîëä øèëæ¿¿ëýõ, õèéí ðåëåíèé òàñëàã÷ áà äîõèîëëûí ýëåìåíò¿¿ä òóñ òóñäàà äîõèîëîë ºãºõ áîëîìæòîé (ñèãíàëûã ÿëãàõ áîëîìæòîé) õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. Òàñëàõ ýëåìåíòèéí ¿éë÷ëýë á¿õèé õèéí õàìãààëàëòûã äîîð äóðüäñàí òîõèîëäîëä çºâõºí äîõèîëîë ºãºõººð àæèëëóóëíà. ¯¿íä: 1. Ãàçàð õºäëºëèéí ãîëîìòòîé á¿ñ íóòàãò ñóóðèëàãäàõ òðàíñôîðìàòîðò; 2. ªíäºð òàëäàà òàñëóóðã¿é, ¿éëäâýðèéí öåõýä òàâèãäàõ 2,5 ÌÂ.À, ò¿¿íýýñ äîîø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðò; 3.2.44. Òðàíñôîðìàòîðûí äîòîîä îðîîìîãò áîëîí ãàðãàëãààí äýýð ¿¿ñýõ ãýìòýëä äîîðõ õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. ¯¿íä:

1. 6,3 ÌÂÀ, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîð, 500 êÂ-ûí ñàëààëãûí ðåàêòîð, ò¿¿í÷ëýí ãýìòýëòýé òðàíñôîðìàòîðûã ñîíãîí òàñëàæ áàéõ çîðèëãîîð òàâèãäàõ çýðýãöýý àæèëëàãààíä áàéãàà 4 ÌÂ.À ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîðò äàãóóõ ÿëãàâàðòàé ã¿éäëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëò


185

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ýíý õàìãààëàëòûã õýðýâ ã¿éäëèéí ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà) íü øààðäëàãàòàé ìýäðýìòãèé ÷àíàðûã õàíãàõã¿é, õàðèí èõ ã¿éäëèéí 0.6 ñåê-ýýñ èõ õóãàöààíû áàðèëòã¿é èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòòàé, ýñâýë òðàíñôîðìàòîð íü ãàçàð õºäëºëèéí á¿ñ íóòàãò ñóóðèëàãäàõ áîë 1 ÌÂ.À-ààñ äîîø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðóóäàä òàâèõûã çºâøººðíº. 2. Õýðýâ ÿëãàâàðò ã¿éäëèéí õàìãààëàëò õýðýãëýýã¿é íºõöºëä òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãèéí (íýã) õýñãèéã õàìààðàõ áà óëìààð òýæýýëèéí òàëä òàâèãäàõ áîë èõ ã¿éäëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëò õýðýãëýíý. Äýýð äóðüäñàí õàìãààëàëòóóä íü òðàíñôîðìàòîðûí á¿õ òàñëóóðûã òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé áàéâàë çîõèíî. 3.2.45. Äàãóóõ ÿëãàâàðò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòàíä ñîðîíçëîã÷ ã¿éäëèéí ò¿ð çóóðûí ºñºëò, ã¿éäëèéí òýíöëèéí çºð¿¿ãèéí òîãòâîðæñîí áà øèëæèëòèéí ¿åèéí óòãóóä çýðýãò àæèëëàõààñ ñýðãèéëýí òóñãàé ã¿éäëèéí ðåëå (õóðäàí õàíàëòòàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð, ñààòóóëàã÷ îðîîìîã) ðåëå àøèãëàæ áîëíî. Õýðýâ ìýäðýìæ íü õ¿ðýëöýýã¿é áîë 25ÌÂ.À õ¿ðòýëõ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðûí õàìãààëàëòàíä ñîðîíçëîã÷ ã¿éäëèéí ò¿ð çóóðûí ºñºëò, ã¿éäëèéí òýíöëèéí çºð¿¿ãèéí øèëæèëòèéí óòãóóä çýðãýýñ ñýðãèéëýí ã¿éäëèéí ðåëå àøèãëàõûã çºâøººðíº. Äàãóóõ ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíä òðàíñôîðìàòîðûã öóãëóóëàõ øèíòýé õîëáîõ õîëáîîñûã áàãòààñàí áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ òðàíñôîðìàòîðûã øèíòýé õîëáîãäîõ õýñãèéí ãýìòýë, áîãèíî çàëãàëòûã øààðäëàãàòàé õóãàöààíä òàñëàõ ÷àäâàðòàé, õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé õàìãààëàëòòàé áîë ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëòàíä òðàíñôîðìàòîðò îðóóëæ ñóóëãàñàí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã àøèãëàõûã çºâøººðíº. Òðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëä ðåàêòîð ñóóðèëàãäàõ áîë ò¿¿íèé öààä òàëä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä õàìãààëàëòûí ìýäðýìæ õ¿ðýëöýýã¿é íºõöºëä ðåàêòîðûí õàìãààëàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõèéí ¿¿äíýýñ òðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëûí ãàðãàëãàí äýýð ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð íýìæ òàâüæ áîëíî. Òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð, ñàëààëãûí ðåàêòîðûí õèéí áîëîîä ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëòàíä ãàë óíòðààõ òºõººðºìæèéã àæèëëóóëàõ ìýäýýë¿¿ð (äàò÷èê) õàìòàòãàõûã õîðèãëîíî. Ãàë óíòðààõ òºõººðºìæèéí àñààëòûí ñõåìèéã ãàë èëð¿¿ëýõ òóñãàé áàéãóóëàìæààñ óäèðäàõ ¸ñòîé. 3.2.46. Òðàíñôîðìàòîðûã øóãàìä òàñëóóðã¿éãýýð øóóä õîëáîãäîõ (øóãàì-òðàíñôîðìàòîðûí áîëîîê) òîõèîëäîëä òðàíñôîðìàòîðûí ãýìòëèéã òàñëàõûí òóëä äîîð äóðüäñàí àðãà õýìæýýí¿¿äèéí àëü íýãèéã õýðýãæ¿¿ëñýí áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

1. Íýã ôàçûí (øóóä ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä) áîëîí ôàç õîîðîíäûí (òóñãààðëàãäìàë ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä) õèéìýë áîãèíî çàëãàëò ¿¿ñãýõ áîãèíî õîëáóóð (ÁÕ) òàâèõ, õýðýâ øààðäëàãàòàé áîë øóãàìûã àâòîìàòààð äàõèí çàëãàõ (ÀÄÇ) àæèëëàãààíû ã¿éäýëã¿é àãøèíä àâòîìàòààð òàñëàõ ñàëãóóð òàâèõ; Áîãèíî õîëáóóðûã òðàíñôîðìàòîðûí ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíèé ãàäíà áàéðëóóëâàë çîõèíî. 2. Áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð òàëä áîãèíî õîëáóóð, òóñãààðëàõ ñàëãóóð (ÒÑ)-ûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ èë õàéëàìõàé òàâèë (ÕÒ)-ûã ÀÄÇ-òàé çîõèöóóëàí òàâèõ; 3. Øóãàìûí òàñëóóðò òàñëàõ äîõèîëëûã äàìæóóëàõ; ¯¿íèé òóëä øààðäëàãàòàé áîë òóñãààðëàõ ñàëãóóð, òàñðàõ äîõèîëëûã äàìæóóëàõ áýëòãýë íººöëºõ çîðèëãîîð áîãèíî õîëáóóð òàâüæ áîëíî. Ýíýõ¿¿ 1 áà 2 ç¿éëä çààãäñàí òàñëàõ äîõèîëëûã äàìæóóëàõ àðãà õýìæýýã õýðýãëýæ, ãàðöààã¿éí øèéäýë ãàðãàõäàà äàðààõ çààëòóóäûã õàðãàëçâàë çîõèíî. ¯¿íä: * øóãàìûí à÷ õîëáîãäîë, ò¿¿íä øóóä ìåòàëë õèéìýë áîãèíî çàëãàëò ¿¿ñãýæ áîëîõ ýñýõ; * òðàíñôîðìàòîðûí ÷àäàë, ò¿¿íä ãàðñàí ãýìòëèéã àðèëãàõàä çºâøººðºãäºõ õóãàöàà; * øóãàìûí òýæýýëèéí òºãñãºëèéí öýãýýñ äýä ñòàíö õ¿ðòýëõ àëñëàëò, îéð çàéä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòûã òàñëàõ òàñëóóðûí ÷àäàâõè; * øààðäëàãàòàé õ¿÷äýëèéã ñýðãýýõ õóãàöààòàé óÿëäàõ õýðýãëýã÷äèéí øèíæ áàéäàë; * èõ õ¿éòýí, ìºñòëºãèéí ¿åä áîãèíî õîëáóóðûí àæèëëàãàà ñààòàõ ìàãàäëàë; 4. Áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð òàëä ãàë õàìãààëóóð òàâèõ; Õýðýâ õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé òðàíñôîðìàòîð íü øóãàì-òðàíñôîðìàòîðûí áîëîîêèéí åðºíõèé õàìãààëàëòààð (ºíäºõ ¿åëçýëèéí áóþó òóñãàé çîðèóëàëòûí äàãóóõ ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëò) õàíãàãäàõ, óëìààð òýæýýëèéí øóãàìûí õàìãààëàëò íü íýã òàëûí òýæýýëòýé 25 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äîîø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðûã õàìãààëàõààð òîîöîîëîãäîõ (øóãàìûí õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé õàìãààëàëò íü òðàíñôîðìàòîðûã õýñýã÷ëýí õàìãààëàõ áà øóãàìûí áýëòãýëèéí õàìãààëàëò 1 ñåê èõã¿é õóãàöààíä òðàíñôîðìàòîðûã á¿õýëä íü õàìãààëàõ) áîë 1-4-ò çààãäñàí àðãà õýìæýýí¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëýõã¿é áàéæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä õèéí õàìãààëàëò íü çºâõºí äîõèîëîëä òàñëàõ ýëåìåíòèéí ¿éë÷ëýëòýé õèéãäýíý.


186

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1 áà 3-ðò çààãäñàí àðãà õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõýä õýðýâ òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð òàëä (110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé) ººðò íü ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòîé áîë 3.2.43, 3.2.44, 3.2.47-ä çààãäñàí õàìãààëàëòààð, õýðýâ ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðã¿é áîë ÿëãàâàðòàé (3.2.43) áóþó ã¿éäëèéí äàãàâàð áà ñîðîíçîí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò áà 3.2.43-ûí çààëòààð õèéí õàìãààëàëò (3.2.43-ûã ¿çýõ)-ààð òóñ òóñ òîíîãëîâîë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð õ¿÷äëèéí ãàðãàëãààí äýýðõ ãýìòëèéã øóãàìûí õàìãààëàëòààð àðèëãàõûã çºâøººðíº. Ñóóëãàìàë (õàìòàä íü íýãäìýë óãñðàëòòàé) ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð áàéõã¿é, õýðýâ äàãàâàð áà ñîðîíçîí òðàíñôîðìàòîð àøèãëàõàä õàìãààëàëòûí øààðäàãäàõ òîäîðõîéëîìæ õàíãàãäàõã¿é îíöãîé òîõèîëäîëä ñóãàëìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã õýðýãëýæ áîëíî. ªíäºð òàë íü 35 êÂ õ¿÷äýëòýé òðàíñôîðìàòîðò 1-ðò çààãäñàí àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ áîë ñóãàëìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð óãñðàõ øààðäëàãàòàé. Èíãýõäýý ñóãàëìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð áà áîãèíî õîëáóóð òàâèõ õóâèëáàðûã ººðò íü ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòîé òàñëóóð òàâèõ õóâèëáàðòàé òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîãîîð õàðüöóóëæ ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ èë õàéëàìõàé òàâèë õýðýãëýõ áîë õèéí õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýõ ìýäðýìæèéã äýýøë¿¿ëýõäýý õàéëàìõàé òàâèë äýýð ìåõàíèê áàéäëààð çîðèóäûí áîãèíî çàëãàà ¿¿ñãýæ õýðýãæ¿¿ëíý. Õýðýâ òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíöûí à÷ààëàëä ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áàéâàë õºäºëã¿¿ðýýñ áóñàä òðàíñôîðìàòîð ëóó ã¿éõ ã¿éäëèéã òàñëàõ òóñãààðëàõ ñàëãóóð òàâèõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. 3.2.47. 1 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãèéã ãàäíû ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ áîëæ ¿¿ñýõ ã¿éäëýýñ õàìãààëàõûí òóëä òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé äîîð äóðüäñàí õàìãààëàëòóóäûã õýðýãëýíý. ¯¿íä:

1. Õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé ºñãºõ òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä òýãøõýìò áóñ áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëò áà òýãøõýìòýé áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ áàãà õ¿÷äëèéí àñààëãàòàé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò áóþó õ¿÷äýëèéí õîñëîìîë àñààëãàòàé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò (3.2.34-ûã ¿çýõ); 2. Áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä õ¿÷äëèéí õîñëîìîë àñààëãàòàé áóþó àñààëãàã¿é èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò; õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé òîì ÷àäëûí áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðóóäàä áîë òýãøõýìò áóñ áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëò, òýãøõýìòýé áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ õ¿÷äýëèéí áàãà àñààëãàòàé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò. Èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäëèéã ñîíãîõäîî çýðýãöýí àæèëëàæ áàéãàà òðàíñôîðìàòîðûã òàñàëñàíààñ ¿¿ñýõ õýò à÷ààëëûí ã¿éäýë, ìºí òðàíñôîðìàòîðîîñ òýæýýãäýõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ººðºº ÿâàëòûí ã¿éäýë çýðãèéã òîîöîõ õýðýãòýé. Õýðýâ çýðãýëäýýõ ýëåìåíòèéí õàìãààëàëòûã îðëîõ àëñûí áýëòãýë õàìãààëàëò øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä 220/330 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áóóðóóëàõ àâòîòðàíñôîðìàòîðûã ãàäíû ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõûí òóëä çàéí õàìãààëàëò õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 3.2.48. 1 ÌÂÀ-ààñ äîîø ÷àäëûí ºñãºõ, áóóðóóëàõ àëü ÷ òðàíñôîðìàòîðò ÿëãààã¿é ãàäíû ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ îðîîìîãò ¿¿ñýõ ã¿éäëýýñ õàìãààëàõäàà òàñëàëò õèéõ ¿éë÷ëýëòýé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ãàäíû ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ ¿¿ñýõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí áàéðëàë, õîëáîëòûã äîîð äóðüäñàíààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. ¯¿íä:

1. Õî¸ð îðîîìîãò òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä ¿íäñýí òýæýýë òàëä íü; 2. Îëîí îðîîìîãòîé, ãóðàâ áà ò¿¿íýýñ äýýø òàñëóóð á¿õèé òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä á¿õ òàëóóäàä íü òàâèõ ¸ñòîé áîëîâ÷ òðàíñôîðìàòîðûí íýã òàëä íü òàâèõã¿éãýýð, º.õ. õàìãààëàëò òàâèãäàõã¿é òàëûí òàñëóóðûã õóãàöààíû áàãà áàðèëòòàé òàñëàõààð õèéãäýõ áîë õàìãààëàëòûã ¿íäñýí òýæýýë òàëä íü; 3. Òóñ òóñäàà àæèëëàäàã á¿ëã¿¿äèéã òýæýýõ çîðèóëàëòûí õî¸ð îðîîìîãòîé áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðò áîë òýæýýëèéí òàë áà á¿ëýã (ñåêö) á¿ðä íü; 4. ªíäºð õ¿÷äëèéí òàëäàà äàãàëäàõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòàé áîë á¿õèé õî¸ð îðîîìîãòîé òðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëä íü, ãóðâàí îðîîìîãòîé òðàíñôîðìàòîðòîé áîë íàì áóþó äóíä õ¿÷äýëèéí òàëóóäàä íü õîëáîëòûã õèéíý. Ãàäíû ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ ¿¿ñýõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò íü çýðãýëäýýõ ýëåìåíòèéí õàìãààëàëòûã îðëîõ áýëòãýë õàìãààëàëòûí ¿¿ðýãòýé áàéæ áîëîõîîñ áóñ, ¿íäñýí õàìãààëàëòûí áýëòãýë áàéæ áîëîõã¿é. 3.2.47-ûí 2-ò çààãäñàí ãàäíû ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòûí õàìãààëàëòààñ ãàäíà ã¿éäëèéí õóãàöààã¿é ñàëãàâ÷ (îòñå÷êà)-èéã íýìæ òàâèõ áîëîìæ, øààðäëàãûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. ªñãºõ òðàíñôîðìàòîðò òàâèãäñàí ãàäíû ôàç õîîðîíäûí áîãèíî


187

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 çàëãàëòûí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæ, ñîíãîõ ÷àäâàð íü òðàíñôîðìàòîðûí õàìãààëàëòàíä ãåíåðàòîðûí õàðãàëçàõ àøèãëàõûã çºâøººðíº.

øààðäëàãà õàíãàõã¿é áàéâàë õàìãààëàëòûí ã¿éäëèéí ðåëåã

3.2.49. 1 ÌÂÀ, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ºñãºõ òðàíñôîðìàòîð, õî¸ð áà ò¿¿íýýñ îëîí òàëûí òýæýýëòýé òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîðò çýðãýëäýýõ ýëåìåíò äýýð ãàðñàí ãàçàðäëàãûí òàñëàõ ¿éëäýëèéã òðàíñôîðìàòîðóóä äýýð îðëîí ã¿éöýòãýõ øààðäëàãà, ìºí àâòîòðàíñôîðìàòîðò òºðºë á¿ðèéí õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûí ñîíãîõ ÷àäâàðûã õàíãàõ çîðèëãîîð ãàäíû ãàçàðäëàãûí ã¿éäëýýñ õàìãààëàõ íîéë äàðààëëûí õàìãààëàëòûã ãàçàðäóóëãûí èõ ã¿éäýëòýé îðîîìãèéí òàëààñ íü ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí õýñýãò òàâüæ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ñ¿ëæýýíä çàëãàãäàõ òóñãààðëàãäìàë ñààðìàãòàé òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä òýäãýýðèéí ñààðìàã (íåéòðàëü) öýã äýýð 3.2.23-òàé õàðãàëçóóëàí áàéæ ¿ë áîëîõ ãîðèì ¿¿ñýõýýñ ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý àâáàë çîõèíî. Ýíý çîðèëãîîð öàõèëãààí ñòàíö áà äýä ñòàíöóóäàä ñóóðèëàãäàõ íàì òàëààñàà òýæýýëòýé ãàçàðäóóëñàí áà òóñãààðëàãäñàí ñààðìàã (íåéòðàëü)-òàé òðàíñôîðìàòîðò òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé òðàíñôîðìàòîðûã òàñëàõ áóþó òóõàéí ñ¿ëæýýíèé øèíä çàëãààòàé ãàçàðëäóóëñàí ñààðìàãòàé òðàíñôîðìàòîðûã òàñëàõ õ¿ðòýë (òàñðàõààñ ºìíº) ò¿¿íèéã àâòîìàòààð ãàçàðäóóëàõ íºõöºëèéã õàíãàñàí õàìãààëàëòûã õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Õýäýí òàëûí òýæýýëòýé àâòîòðàíñôîðìàòîð, îëîí îðîîìîãò òðàíñôîðìàòîðûã, õýðýâ ñîíãîõ ÷àäâàðûí íºõöëººð øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ãàäíû áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõûí òóëä ã¿éäëèéí ÷èãëýëòýé õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 3.2.50. 220-500 êÂ-ûí äýä ñòàíöûí àâòîòðàíñôîðìàòîð, 330-500 êÂ-ûí ãåíåðàòîðòðàíñôîðìàòîðûí áëîê (áîëîîê), öàõèëãààí ñòàíöûí õîëáîîíû 220-500 êÂ-ûí àâòîòðàíñôîðìàòîð äýýð ãàäíû ¿¿ñýëòýé áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýñ øóóðõàé õóðäàí õàìãààëàõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. 3.2.51. ªíäºð òàë íü 35 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîð, áîëîîê òðàíñôîðìàòîð-ìàãèñòðàëûí íàì òàëûí îðîîìîã íü ãàçàðäñàí ñààðìàãòàé “îäîí” õîëáîîòîé áîë íàì òàëûí ñ¿ëæýýíä äîîðõ àãóóäààð íýã ôàçûí ãàçàðäëàãààñ õàìãààëàõ õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. ¯¿íä:

1. Õýðýâ õàìãààëàëòûí ìýäðýìæ òàëààñàà ÷óõàë øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ãàäíû áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõûí òóëä ãóðâàí ðåëåãýýð õèéãäñýí èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã ºíäºð òàëä íü òàâèõ; 2. Àâòîìàò òàñëóóð áóþó ãàë õàìãààëóóðûã íàì òàëûí ãàðãàëãàíä òàâèõ; 3. Äýýð äóðüäñàí 1 áà 2-ò çààãäñàí õàìãààëàëòóóäûí ìýäðýìæ äóòàãäàëòàé ó÷èð äóòàãäàëòàé ãýæ ¿çâýë òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàãèéí ãàðãàëãàíä íîéë äàðààëëûí òóñãàé õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ. ¯éëäâýðèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûí õóâüä õàìãààëàõ õýðýãñëýë òàâèãäàõ íàì õ¿÷äýëèéí õ¿÷íèé øèí íü òðàíñôîðìàòîðààñ 30 ì-ýýñ õîëã¿é çàéä áàéðëàõ áóþó òðàíñôîðìàòîð, õ¿÷íèé öóãëóóëãà õî¸ðûã 3 ôàçûí êàáåëèàð õîëáîõ òîõèîëäîëä 3-ò çààãäñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõã¿é áàéæ áîëíî. 3-ò çààãäñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõäýý ò¿¿íèé àæèëëàãààã íàì òàëûí õ¿÷íèé øèíýýñ ãàð÷ áóé øóãàìûí õàìãààëàëòòàé óÿëäóóëàõ øààðäëàãàã¿é. Òðàíñôîðìàòîð-øóãàìûí áîëîîê (áëîê)-èéí á¿ä¿¿â÷èéí õóâüä 3-ò çààãäñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõýä òðàíñôîðìàòîðûí ºíäðèéí òàñëóóðûã òàñëàõ çîðèóëàëòààð äîõèîëëûí êàáåëü òàòàõ øààðäëàãàã¿é. Õàðèí õàìãààëàëòûã íàì òàëûí àâòîìàò òàñëóóðò ¿éë÷ëýõýýð õèéõ õýðýãòýé. Ýíý ç¿éëèéí çààëò íü ºíäºð òàëäàà ãàë õàìãààëóóðòàé òðàíñôîðìàòîðûí õàìãààëàëòàíä ìºí àäèë õàìààðàãäàõ ¸ñòîé. 3.2.52. Ãàë õàìãààëóóð á¿õèé õ¿÷íèé øèíèé òýæýýëèéí çîðèóëàëòòàé, 3-10 êÂ-ûí ºíäºð òàëòàé òðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëä åðºíõèé ãàë õàìãààëóóð áóþó àâòîìàò òàñëóóðûã øèíèé îðóóëãà äýýð òàâüæ ºãíº. Õýðýâ íàì òàëûí õîëáîîñîíä òàâèãäàõ ãàë õàìãààëóóð áîëîí ºíäºð òàëä òàâèãäñàí ãàë õàìãààëóóð (ðåëå õàìãààëàëò)-èéã ¿éë÷èëãýýã íýã áàéãóóëëàãà (øóãàì ñ¿ëæýýíèé áóþó õýðýãëýã÷ òàëûí) õàðèóöàí ã¿éöýòãýäýã áîë íàì òàëä íü åðºíõèé ãàë õàìãààëóóð, àâòîìàò òàñëóóð òàâèõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Ýíý ä¿ðìèéí 3.2.42-ûí 8-ä çààãäñàí íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûã 3.2.73-ò çààñíààð õèéãâýë çîõèíî. 3.2.53. Õýò à÷ààëëûí ¿¿ñýõ ìàãàäëàë, ò¿¿íèé ã¿éäëèéí õýìæýýã õàðãàëçàí øààðäëàãàòàé áîë õýò à÷ààëëûí ã¿éäëýýñ õàìãààëàõ çîðèóëàëòòàé, äîõèîëîëä àæèëëàõ èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò


188

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òàâüæ áîëíî. Áàéíãûí æèæ¿¿ðèéí õ¿ì¿¿ñã¿é äýä ñòàíöóóäàä õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã à÷ààëàë õºíãºëºõ, òàñëàëò õèéõ ¿éë÷èëãýýòýé áàéëãàõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 3.2.54. À÷ààëàë äîîð õ¿÷äýë òîõèðóóëàõ (ÀÕÒ) çîðèóëàëòààð òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàãèéí òàëä õ¿÷äýë íýìýõ òðàíñôîðìàòîð òàâèõ òîõèîëäîëä 3.2.42-3.2.46; 3.2.52; 3.2.48-ä çààãäñàíààñ ãàäíà äîîðõè õàìãààëàëòààð íýìæ òîíîãëîõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé.

õ¿÷äýë íýìýõ òðàíñôîðìàòîðûí õèéí õàìãààëàëò; õ¿÷äýë íýìýõ òðàíñôîðìàòîðûí àíõäàã÷ îðîîìîã íü ¿íäñýí òðàíñôîðìàòîðûí ÿëãàâàðòàé ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä îðîîã¿é áîë íýìýãä¿¿ëýõ òðàíñôîðìàòîðûí àíõäàã÷ îðîîìãèéã ãýìòëýýñ õàìãààëàõûí òóëä ãàäíû áîãèíî çàëãàëòûí¿åä óäààøðàëòàé áàéõ òîîðìîñ á¿õèé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò. õ¿÷äýë íýìýõ òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéã áàãòààñàí ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëò; 3.2.55. Àâòîòðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëä òàâèãäàõ øóãàìûí õ¿÷äýë íýìýõ òðàíñôîðìàòîðò äàðààõ õàìãààëàëò àâ÷ ¿çíý. Òóõàéëáàë, õ¿÷äýë íýìýõ òðàíñôîðìàòîðò õèéí õàìãààëàëò, äàðàëòûí ðåëå áóþó òóñãàé õèéí ðåëå àøèãëàõ çàìààð õ¿÷äýëèéã àâòîìàòààð òîõèðóóëàõ (ÕÀÒ) àâàëöóóðûí òºõººðºìæèéí õàìãààëàëò; àâòîòðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äëèéí òàëûí õýëõýýíä çîðèóëñàí ÿëãàâàðòàé ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Ãåíåðàòîð - òðàíñôîðìàòîðûí áëîê (õîñëîë)-ûí õàìãààëàëò 3.2.56. Ãåíåðàòîðûí ÷àäàë íü 10 ÌÂò-ààñ èõ áàéõ ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîðûí áëîê (õîñëîë, íýãäýë)-ûã äîîð äóðüäñàí õýâèéí áóñ ãîðèì, ãýìòë¿¿äýýñ õàìãààëàõ øàðäëàãàòàé. ¯¿íä: 1. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé òàëä ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãà; 2. Ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîã, ò¿¿íèé ãàðãàëãààí äýýð ¿¿ñýõ ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëò; 3. Òóðáîãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîã äýýð ¿¿ñýõ íýã ôàçûí îðîîäîñ õîîðîíäûí (3.2.59) áîãèíî çàëãàëò; 4. Òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìîã, ãàðãàëãààí äýýð ¿¿ñýõ ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëò; 5. Ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë èõòýé ñ¿ëæýýíä çàëãàãäñàí òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìîã, ãàðãàëãàí äýýðõ íýã ôàçûí ãàçàðäëàãà; 6. Òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãèéí îðîîäîñ õîîðîíäûí ãýìòýë; 7. Ãàäíû áîãèíî çàëãàëò; 8. Óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí ãåíåðàòîðûí õýò à÷ààëàë (30 ÌÂò-ààñ èõ ÷àäàëòàé áëîêèéí ãåíåðàòîðóóä); 9. Ãåíåðàòîðûí ñòàòîðûí îðîîìîã, òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìîãò ¿¿ñýõ òýãøõýìòýé õýò à÷ààëàë; 10. Îðîîìãèéí óòàñ íü øóóä õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîð áà ãèäðîãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí ã¿éäëýýñ ¿¿ñýëòýé ðîòîðûí õýò à÷ààëàë; 11. 160 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí òóðáîãåíåðàòîðòîé áóþó á¿õ òºðëèéí ãèäðîãåíåðàòîðòîé áëîêèéí ãåíåðàòîð áîëîí òðàíñôîðìàòîð äýýðõ õ¿÷äýëèéí èõñýëò; 12. ªäººëòèéí õýëõýýíèé àëü íýã öýã äýýð ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãà; 13. 160 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí òóðáîãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí õýëõýýíèé õî¸ð äàõü öýã äýýð ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãà (3.2.66-òàé õàðãàëçóóëñàí); 14. ªäººëòèéí àëäàãäàëòàé àñèíõðîí ãîðèì ¿¿ñýõ; 15. Òðàíñôîðìàòîðûí ñàâàí äîòîðõ òîñíû ò¿âøèí áóóðàõ; 16. Òðàíñôîðìàòîðûí 500 êÂ-ûí îðóóëãûí òðàíñôîðìàòîð õýñýã÷èëýí íýâò öîõèãäîõ, áóóäàõ; 3.2.57. Òóñ òóñäàà àæèëëàãààòàé ãåíåðàòîð, ºñãºõ òðàíñôîðìàòîðûí äýýð äóðüäñàí õàìãààëàëòóóä íü 3.2.58-68-ûí çààëòóóäûí øààðäëàãûã õàíãàõ òîõèîëäîëä ãåíåðàòîðòðàíñôîðìàòîðûí áîëîîê (áëîê) á¿ðò àâ÷ õýðýãëýãäýõ áîëîìæòîé. 30 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áëîêèéí õóâüä õàìãààëàõ õ¿ðýýíäýý ñòàòîðûí îðîîìãèéã á¿õýëä íü áàãòààñàí ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí õýëõýýíèé ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. 30 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áëîêèéí õóâüä ñòàòîðûí îðîîìãèéí 85%-èàñ áàãàã¿é õýñãèéã õàìãààëàõ õ¿ðýýíäýý áàãòààñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

189

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õýðýâ ñòàòîðûí îðîîìãèéã á¿õýëä íü óã õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä áàãòààõàä òîíîã òºõººðºìæ íýìæ ñóóðèëóóëàõ øààðäëàãàòàé áîë 30-160 ÌÂò ÷àäëûí ãåíåðàòîðò îðîîìãèéí 85%-ûã õàìðàõ õàìãààëàëò õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Äýýð äóðüäñàí õàìãààëàëò íü ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëýýñ ñàëáàðëàãã¿é áîëîí äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîðûí ñàëáàðã¿é (ñàëààòàé) á¿õ òºðëèéí áëîêûã òàñëàõ ¿éë÷èëãýýòýé õèéãäâýë çîõèíî. Õýðýâ äîòîîä õýðýãöýýíèé ñ¿ëæýýòýé öàõèëãààí õîëáîîòîé áóþó ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë íü 5 À áà ò¿¿íýýñ äýýø ã¿éäýëòýé øóãàìààð õýðýãëýã÷èéã òýæýýõ ñàëààëãàòàé áëîêèéí ñòàòîðûí îðîîìãèéí ãàçàðäëàãûí áîëîí õîñ ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûí ¿éë÷èëãýýã øèíýíä äàãíàí àæèëëàõ ãåíåðàòîðûíõòàé àäèëààð õèéíý. Õàðèí ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë íü 5 À-ààñ áàãà ã¿éäýëòýé äýýð äóóðüäñàí íºõöºëä àæèëëàõ áëîêèéí ýíý òºðëèéí õàìãààëàëòûí ¿éë÷èëãýýã äîõèîëîë ºãºõººð õèéâýë çîõèíî. Ãåíåðàòîð äýýðýý òàñëóóðòàé òîõèîëäîëä òðàíñôîðìàòîðûí áà ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëòýé òàëä ãàðñàí ãàçàðäëàãûã ìýäýð÷ äîõèîëîõ ñèñòåìýýð äýýðõ õàìãààëàëòûã íýìýí òîíîãëîâîë çîõèíî. 3.2.58. Ãàíö ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîð á¿õèé ãåíåðàòîð äýýðýý òàñëóóðã¿é, øóóä áóñ õºðãºëòòýé îðîîìîãòîé ãåíåðàòîðòîé áëîê (õîñëîë)-ä åðºíõèéä íü íýã ÿëãàâàðòàé (äèôôåðåíöèàë) äàãóóõ õàìãààëàëò òàâèõ íü ç¿éòýé. Íýã áëîêäîî õî¸ð òðàíñôîðìàòîð-ãåíåðàòîðòàé áºãººä òàñëóóðã¿é òîõèîëäîëä 125 ÌÂÀ, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé áëîêèéí õóâüä ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîð á¿ðä íü áèåý äààñàí ÿëãàâàðò äàãóóõ õàìãààëàëò õèéæ ºãíº. Ãåíåðàòîð äýýðýý òàñëóóðòàé áîë åðºíõèé õàìãààëàëòààñ ãàäíà ìºí ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîðûã òóñ òóñûí ÿëãàâàðò õàìãààëàëòààð òîíîãëîâîë çîõèíî. Ãåíåðàòîð íü øóóä õºðãºëòòýé íºõöºëä áëîêûã ãåíåðàòîðûí ÿëãàâàðò äàãóóõ õàìãààëàëòààð òîíîãëîíî. Õýðýâ ãåíåðàòîðûí õýëõýýíä òàñëóóðòàé áîë òðàíñôîðìàòîðûã íü ÿëãàâàðò õàìãààëàëòààð òîíîãëîõ, òàñëóóðã¿é áîë òðàíñôîðìàòîð äýýð áèå äààñàí ÿëãàâàðò õàìãààëàëò áóþó åðºíõèéä íü ÿëãàâàðò äàãóóõ õàìãààëàëòûí àëü íýãèéã òàâèõûã çºâøººðíº. Òðàíñôîðìàòîð áîëîí áëîêèéí ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûã òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð òàëä ñóóðèëàãäàõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä òðàíñôîðìàòîðûí ºíäðèéí ãàðãàëãààíààñ òàñëóóð õ¿ðòýëõ õîëáîëòûã òóñä íü õàìãààëàõ õýðýãòýé. Ãåíåðàòîðûí áèå äààñàí, ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûã 3 ôàçûí 3 ðåëåíèé ñõåìýýð ã¿éöýòãýæ, àæèëëàõ ã¿éäëèéã 3.2.29-òýé àäèëòãàí àâàõ íü ç¿éòýé. 3.2.59. Ñòàòîðûí ôàçûí îðîîìîã íü 2-3 ñàëààòàé áîë ò¿¿íèéã îðîîäîñ õîîðîíäûí ãýìòëýýñ õàìãààëàõ ¿¿äíýýñ ðåëåòýé õóãàöààíû áàðèëòã¿é íýã ñèñòåìèéí ã¿éäëèéí ÿëãàâàðòàé (äèôôåðåíöèàë) õºíäëºí õàìãààëàëò òàâèíà. Îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé, 160 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áëîêèéã õàìãààëàãäàõ ãåíåðàòîðûí ñºðºã äàðààëëûí ã¿éäëèéí õýò à÷ààëëûí òîäîðõîéëîìæòîé çîõèöóóëñàí èíòåãðàë õàìààðàë á¿õèé ñºðºã äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòààð òîíîãëîñîí áàéâàë çîõèíî. Ýíý õàìãààëàëò íü õóãàöààíû õî¸ð øàòëàëòàé áóþó 1-ð øàòëàë íü áëîêèéí òàñëóóðò ¿éë÷ëýõ, 2-ð øàòëàë íü áëîêèéã á¿õýëä íü çîãñîîõ çýðýã ¿éë÷ëýëòýé áàéõ ¸ñòîé. Áëîêòîé çýðýãöýý îðøèõ ýëåìåíòèéí õàìãààëàëòûã îðëîõ ¿¿äíýýñ ýíý õàìãààëàëò íü 3.2.62-ä çààãäñàí÷ëàí õî¸ð øàòëàëò ¿éë÷ëýëòýé ã¿éäëèéí õàìààðàëã¿é õóãàöààíû õýñýãòýé áàéõ ¸ñòîé. Äýýð äóðüäñàí áëîêûí ãåíåðàòîð íü òàñëóóðòàé áîë ò¿¿íèé äîòîîä ãýìòëèéí õàìãààëàëòûã îðëóóëàõ çîðèëãîîð ãåíåðàòîðûã õóãàöààíû áàðèëòòàéãààð òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé, ã¿éäëèéí õàìààðàëã¿é íýã øàòëàëò, ñºðºã äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòààð áëîêèéã íýìýí òîíîãëîíî. Øóóä áóñ õºðãºëòòýé 160 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí ãåíåðàòîð, øóóä áóñ õºðãºëòòýé áóþó 30 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí óñàí ñòàíöûí ãèäðîãåíåðàòîðòîé áëîê-ä îëîí øàòëàëò áóþó ã¿éäëèéí õàìààðàëò õóãàöààíû áàðèëòòàé ñºðºã äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Ýíý ¿åä øàòëàë á¿ð íü íýã áóþó õýä õýäýí õóãàöààíû áàðèëòòàé áàéæ áîëíî. Îëîí øàòëàë áóþó ã¿éäëèéí õóãàöààíû õàìààðàëò áàðèëòóóä íü ñºðºã äàðààëëûí ã¿éäëèéí õýò à÷ààëëûí òîäîðõîéëîìæòîé çîõèöñîí áàéâàë çîõèíî. Øóóä áóñ õºðãºëòòýé 30 ÌÂò-ààñ èõ ÷àäëûí òóðáîãåíåðàòîðòîé áëîêèéí õàìãààëàëòûã 3.2.32ä çààñíààð õèéíý. 3.2.60. 30 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áëîêèéã ãàäíû òýãø õýìò áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõûí òóëä 3.2.33-ä çààãäñàí äàãóó õèéãäñýí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí ãèäðîãåíåðàòîðòîé ¿åä õàìãààëàëòûí àæèëëàõ õ¿÷äýëèéã (0,6-0,7)Uí ãýæ òîîöîîëíî. Áýëòãýë ºäººã÷òýé òóðáîãåíåðàòîðòîé áîë óóë õàìãààëàëòàíä áëîêèéí ºíäºð òàëûí ã¿éäýëä çàëãàãäñàí ã¿éäëèéí ðåëå íýìæ òàâèíà. 60 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áëîê-ä äýýðõ õàìãààëàëòûí îðîíä çàéí (äèñòàíöèîííûé) õàìãààëàëò õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 30 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äîîø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áëîêèéã ãàäíû áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõàä 3.2.34-ä çààãäñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Ãèäðîãåíåðàòîðòîé áëîêèéí õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ïàðàìåòðèéã 3.2.33; 3.2.34; 3.2.60-ä çààãäñàíààð ñîíãîíî.


190

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.2.61. Ãåíåðàòîð äýýðýý òàñëóóðòàé áëîêèéí ãåíåðàòîð íü òàñàðõàé áàéãàà ¿åä òðàíñôîðìàòîðûí ¿íäñýí õàìãààëàëòûã îðëóóëàõ çîðèëãîîð òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð õ¿÷äýëòýé òàëä íü èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò òàâüæ ºãíº. Ýíý íü òðàíñôîðìàòîðûã ñ¿ëæýýíýýñ òàñëàõ çîðèóëàëòòàé. Ãåíåðàòîðûã çàëãàõ ¿åä ýíý õàìãààëàëòûã àâòîìàòààð àæëààñ ãàðãàäàã áàéâàë çîõèíî. 3.2.62. Ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîðûí çààëòóóäûã õàðãàëçàí ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé.

õîñëîëûí

áýëòãýë

õàìãààëàëòûã

äîîð

äóðüäñàí

1. Áëîê äàõü òðàíñôîðìàòîðûí ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí òàëä íü áèå äààñàí õàìãààëàëò òàâèõã¿é áºãººä ãåíåðàòîðûí õàìãààëàëòûã àøèãëàíà. 2. Õàìãààëàëòûã àëñûí áýëòãýëä îðëîõ õàìãààëàëò íü 1-ðò èë¿¿ ºíäºð õ¿÷äýëòýé òàëûí ñõåìèéã õóâààæ çààãëàõ (øèí áà ñåêö õîëáîã÷ òàñëóóðûã òàñëàõ), 2-ðò õîñëîëûã ñ¿ëæýýíýýñ òàñëàõ çýðýã õóãàöààíû õî¸ð áàðèëòàò ¿éë÷ëýëòýé áàéâàë çîõèíî 3. ªºðèéí õàìãààëàëòûã îðëîõ (îéðûí áýëòãýë) õàìãààëàëò íü õîñëîëûã ñ¿ëæýýíýýñ òàñëàõ, ãåíåðàòîðûí ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõ, õýðýâ 3.2.86-ä çààãäñàí øààðäëàãûã õàíãàõ õýðýãòýé áîë õîñëîëûã á¿ðìºñºí çîãñîîõ ¿éë÷ëýëòýé áàéõ ¸ñòîé. 4. Áýëòãýë õàìãààëàëòûí çàðèì ¿å øàòëàë áîëîí õýñã¿¿ä íü òýäãýýðèéí çîðèóëàëò, îéðûí áîëîîä àëñûí áýëòãýëä õýðýãëýõýä õýð àøèãòàé çýðãýýñ øàëòãààëæ õóãàöààíû íýãýýñ 3 õ¿ðòýë áàðèëòòàé áàéæ áîëíî. 5. 3.2.60; 3.2.61-ä çààãäñàí õàìãààëàëòûí õ¿÷äýëýýð àæèëëàã÷ õýñãèéã ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí áîëîí ñ¿ëæýýíèé òàëààñ íü àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 6. Áëîêèéí ¿íäñýí õàìãààëàëò áîëîí ¿íäñýí õàìãààëàëòûã îðëîõ (îéðûí áýëòãýë) áýëòãýë õàìãààëàëòóóäàä òóñ òóñä íü áèå äààñàí òºãñãºëèéí ðåëå õýðýãëýõ õýðýãòýé. Òýäãýýðèéí óäèðäëàãûã òîãòìîë ã¿éäëýýñ áèå äààñàí õî¸ð òóñ àâòîìàòààð äàìæóóëæ õàíãàâàë çîõèíî. 3.2.63. Òóðáîãåíåðàòîðòîé áëîêèéí ñòàòîðûí îðîîìãèéí òýãø õýìò õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã öóãëóóëàã÷ øèíýíä õîëáîîòîé àæèëëàäàã ãåíåðàòîðûíõòîé àäèëààð ã¿éöýòãýíý. Øóóðõàé àæèëëàãààíû õ¿ì¿¿ñ òîãòìîë áàéäàãã¿é óñàí öàõèëãààí ñòàíöàä òýãø õýìò õýò à÷ààëëûã äîõèîëîõ õàìãààëàëòààñ ãàäíà (èõ áàðèëòòàéãààð áëîêèéã òàñëàõ, áàãà áàðèëòòàéãààð à÷ààëàë õºíãºëºõ) ã¿éäëýýñ ¿ë õàìààðàõ õóãàöààíû òîäîðõîéëîìæòîé õî¸ð øàòëàëò áàðèëò á¿õèé (óäààí áàðèëòààð áëîêèéã òàñëàõ, áîãèíî áàðèëòààð à÷ààëàë õºíãºëºõ ¿éë÷ëýëòýé) õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 3.2.64. 160 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí, îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðûí õóâüä ºäººëòèéí ã¿éäëýýñ ðîòîðûí îðîîìîãò ¿¿ñýõ õýò à÷ààëàëä áîë ðîòîðûí õýò à÷ààëëûí òîäîðõîéëîìæòîé çîõèöóóëñàí õóãàöààíû èíòåãðàë õàìààðàëòàé óðâóó äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ýíý õàìãààëàëò íü ãåíåðàòîðûí òàñëóóðûã òàñëàõ ¿éëäýëèéã õèéõ áà ò¿¿íèéã áàéõã¿é íºõöºëä áëîêèéã ñ¿ëæýýíýýñ òàñëàõ ¸ñòîé. Çýðãýëäýýõ áëîêûí õàìãààëàëòûã ¿ëäýýõèéí òóëä ýíýõ¿¿ õàìãààëàëò íü ñ¿ëæýýíýýñ áëîêèéã òàñëàõ ¿éëäýëäýý õóãàöààíû õàìààðàëã¿é áàðèëòòàé áàéõ áà õî¸ð øàòëàëààð ¿éë÷ëýõ ýëåìåíòòýé áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ºäººëò òîõèðóóëàã÷èä íü õýò à÷ààëëûã õÿçãààðëàõ òºõººðºìæ õèéãäñýí áîë ºäººëòèéí ã¿éäëèéã áóóðóóëàõ (õºíãºëºõ) ¿éë÷ëýëèéã, õàìãààëàëò áîëîí ºäººëò òîõèðóóëàã÷èéí àëü àëü íü çýðýã ã¿éöýòãýõýýð õèéãäýõ íü ç¿éòýé. ªäººëò òîõèðóóëàã÷ àâòîìàòèê (ªÒÀ) -èéí õýò à÷ààëëûí õÿçãààðëàã÷èéã, à÷ààëàë õºíãºëºõ áà òàñëàëò õèéõ ¿éëäýëä àøèãëàõûã çºâøººðíº. Ýíý òîõèîëäîëä õóãàöààíû èíòåãðàë õàìààðàëòàé õàìãààëàëò õýðýãëýõã¿é áàéæ áîëíî. 160 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîð áà îðîîìãèéí øóóä áóñ õºðãºëòòýé, 30 ÌÂò-ààñ èõ ÷àäëûí óñàí ñòàíöûí ãèäðîãåíåðàòîðò äýýð äóðüäñàí õàìãààëàëòûã 3.2.37-ä çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýíý. Õýðýâ ãåíåðàòîð íü áýëòãýë ºäººã÷ººñ òýæýýãäýæ áàéãàà òîõèîëäîëä ãåíåðàòîðûí ðîòîðûí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã àæèëëàãààíä õýâýýð íü ¿ëäýýâýë çîõèíî. 3.2.65. 160 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí îðîîìãèéí øóóä áóñ õºðãºëòòýé ãåíåðàòîðûí õóâüä õîîñîí ÿâàëòûí ¿åä ¿¿ñ÷ áîëîõ õ¿÷äýëèéí èõñýëòýýñ õàìãààëàõ çîðèëãîîð, óóë ãåíåðàòîð ñ¿ëæýýíä çàëãààòàé íºõöºëä àâòîìàòààð àæëààñ ãàðãàõ õ¿÷äýëèéí ºñºëòèéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýâýë çîõèíî. Óã õàìãààëàëò àæèëëàõäàà ãåíåðàòîðûí áîëîí ºäººã÷èéí ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõ ¿éëäýë ã¿éöýòãýíý. Óñàí ñòàíöûí ãèäðîãåíåðàòîðòîé õîñëîëä à÷ààëàë õàÿëòààñ ¿¿ñýõ õ¿÷äýëèéí èõñýëòýýñ ñýðãèéëýõ ¿¿äíýýñ õîñëîëûã òàñàëæ ãåíåðàòîðûí ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõ ¿éë÷ëýëòýé õ¿÷äýëèéí


191

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ºñºëòèéí õàìãààëàëò òàâèáàë çîõèíî. Õýðýâ øààðäëàãàòàé áîë ýíý õàìãààëàëòààð áëîêèéí á¿õ àãðåãàòóóäûã çîãñîîõ ¿éë÷ëýëòýé ÷ õèéæ áîëíî. 3.2.66. Ðîòîð íü óñàí õºðãºëòòýé áîëîí 300 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí á¿õ òóðáîãåíåðàòîð, ãèäðîãåíåðàòîðûã ºäººëòèéí õýëõýýíèé àëü íýã öýãò ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãûí ã¿éäëýýñ õàìãààëàõ õàìãààëàëòààð òîíîãëîâîë çîõèíî. Óã õàìãààëàëò íü ãèäðîãåíåðàòîðûã áîë øóóä òàñëàõ, òóðáîãåíåðàòîðò áîë äîõèîëîë ºãºõ ¿éë÷ëýëòýé áàéõ ¸ñòîé. 160 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí òóðáîãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí õýëõýýíèé õî¸ð äàõü öýãò ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãààñ 3.2.39-ä çààñàí äàãóó õàìãààëíà. 3.2.67. Îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé 160 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áîëîí ãèäðîãåíåðàòîðòîé áîëîîêèéí õóâüä ºäººëò àëäàãäñàíààñ ¿¿ñýõ ñèíõðîí áóñ ãîðèìîîñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò òàâèõ íü ç¿éòýé. Ìºí õàìãààëàëòûã øóóä õºðãºëòòýé 160 ÌÂò õ¿ðòýëõ ÷àäëûí ãåíåðàòîðòîé áëîêèéí õóâüä ÷ õýðýãëýæ áîëíî. Ìºí èéì ãåíåðàòîðò äóðüäñàí õàìãààëàëòûí îðîíä ðîòîðûí ñîðîíçîí îðîí óíòðààã÷ àâòîìàòèêèéí òàñëàãäñàí áàéäëààð ñèíõðîí áóñ ãîðèì ¿¿ññýíèéã èëð¿¿ëýõ àâòîìàòèê òàâèõûã çºâøººðíº. Ýäãýýð õàìãààëàëò áîëîí ñîðîíçîí îðîí óíòðààëãûí àâòîìàòèê íü ºäººëò àëäàãäñàí òóõàé äîõèîëîõîîñ ãàäíà ºäººëòã¿é áîëñîí õîñëîëîîñ òýæýýãäýæ áàéñàí äîòîîä õýðýãöýýíèé òîíîãëîëóóäûã áýëòãýë òýæýýëä øèëæ¿¿ëýí çàëãàõ ¿éëäëýëèéã ã¿éöýòãýíý. Ñèíõðîí áóñ ãîðèìîîð àæèëëàæ ¿ë áîëîõ á¿õ òºðëèéí óñàí áîëîí òóðáîãåíåðàòîð, ñèñòåìä õóóðìàã ÷àäëûí äóòàãäàëòàé ¿åä áîë ºäººã÷ºº àëäñàí áóñàä á¿õ òóðáîãåíåðàòîðûã äýýð äóðüäñàí õàìãààëàëò, àâòîìàòèêààð òàñëàëò õèéõ ¸ñòîé. 3.2.68. Ãåíåðàòîðûí õýëõýýíäýý òàñëóóðòàé, îðîîìãèéí øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîð á¿õèé õîñëîëûí òàñëóóðûí àæèëëàãààíû ñààòëûã îðëóóëàõ áýëòãýë (ÒÀÑÎÀ õýðýãëýõ)-èéã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãòàé, Äîîð äóðüäñàíûã õàðãàëçàí ¿çñýíèé äàãóó öàõèëãààí ñòàíöóóäûí 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí òîíîãëîëóóäàä ÒÀÑÎÀ-ã õýðýãëýâýë çîõèíî. ¯¿íä:

1. Ôàç òóñ á¿ðäýý óäèðäëàãàòàé òàñëóóðûí ñààòëààñ øàëòãààëæ àëü íýã áëîê äýýð ¿¿ñ÷ áîëîõ á¿ðýí áóñ ôàçûí ãîðèìûí ¿åä õýä õýäýí áëîêûã áýëòãýë õàìãààëàëòààð òàñëàõààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð øóóä õºðãºëòòýé ãåíåðàòîð á¿õèé öàõèëãààí ñòàíöàä ÒÀÑÎÀ-ã õóðäàâ÷ëàí àæèëëóóëàõ çàð÷èìààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. (Æèøýý íü: ÒÀÑÎÀ-ã õóðäàâ÷ëàí ÿâóóëàõàä òðàíñôîðìàòîðûí ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë èõòýé òàëä íü áàéðëóóëñàí “0” äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí àæèëëàãààã àøèãëàõ). 2. Ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîðûí áëîê, øóãàì íü åðºíõèé ãàíö òàñëóóðòàé íºõöºëä áëîêèéí õàìãààëàëò àæèëëàæ ÒÀÑÎÀ-ã ÿâóóëàõ ¿åä øóãàìûí íºãºº òàëûí òàñëóóðûã àëñààñ òàñàëæ, ò¿¿í äýýðõ ÄÇÀ-ûí ¿éë àæèëëàãààã õîðèãëîõ çîðèóëàëò á¿õèé àëñûí óäèðäëàãûí õýðýãñëýëèéã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íýýñ ãàäíà ÒÀÑÎÀ àæèëëàõäàà ºíäºð ¿åëçëýëèéí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷èéã çîãñîîâîë çîõèíî. 3.2.69. Ãåíåðàòîðûí ñòàòîð, ðîòîð áîëîí òðàíñôîðìàòîðûí äîòîîä ãýìòëèéí õàìãààëàëò íü òàñëàëò õèéõèéí çýðýãöýý ãåíåðàòîðûí áà ºäººã÷èéí ñîðîíçîí îðîíã óíòðààõ, ÒÀÑÎÀ-ã ÿâóóëàõ, òåõíîëîãèéí õàìãààëàëòàíä íºëººëºõ çýðýã ¿éëäýëèéã ã¿éöýòãýäýã áàéâàë çîõèíî. Ãåíåðàòîðòðàíñôîðìàòîðûí áëîêèéí äóíäààñ ñàëáàðëóóëæ äîòîîä õýðýãöýýíèé õýðýãëýã÷äèéã òýæýýñýí íºõöºëä áëîêèéí õàìãààëàëò íü äîòîîä õýðýãöýýã áýëòãýë òýæýýëä øèëæ¿¿ëýõ ÁÒÇÀ-ûí àæèëëàãààã õàíãàõ çîðèëãîîð äîòîîä õýðýãöýýíèé àæëûí (¿íäñýí) òýæýýëèéí òàñëóóðûã òàñàëíà. Õîñëîë (áëîê)-ûí áýëòãýë õàìãààëàëòóóä íü 3.2.60-ûí 2-4-ä çààñàí ¿éëäëýëèéã ã¿éöýòãýõýýð õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. Äóëààíû õýñýãò õàìàðñàí áëîêèéí àëü íýã ¿íäñýí öàõèëãààí òîíîãëîëóóä (ãåíåðàòîð, òðàíñôîðìàòîð)-ûí äîòîîä ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò àæèëëàõàä áëîêèéã á¿õëýýð íü á¿ðýí çîãñîîõ áîëîìæîîð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Ãàäíû ãýìòë¿¿äýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò àæèëëàõ áóþó àëü íýã ¿íäñýí áóñ õàìãààëàëòûã àæèëëóóëàõàä õ¿ðãýñýí ãýìòýë íü áîãèíî õóãàöààíä àðèëãàãäàõ áîëîìæòîé áºãººä äóëààí ìåõàíèêèéí òîíîãëîëûí òåõíîëîãèéí ãîðèìä õàðøëàõã¿é áîë áëîêèéí òîíîã òºõººðºìæ¿¿äèéã á¿ðýí çîãñîîõã¿é õîîñîí ÿâàëòûí ãîðèìä øèëæ¿¿ëýí ¿ëäýýâýë çîõèíî. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí áëîêèéí äîòîîä ãýìòëèéí õàìãààëàëò íü àãðåãàòóóäûã çîãñîîíî. Ýíý àãðåãàò çîãñîîõ ¿éëäýë íü ãàäíû ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëòààð áëîêèéã òàñëàõ ¿åä ÷ ã¿éöýòãýãäýíý. 3.2.70. Ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîð-øóãàìûí ãóðàìñàí õîëáîîñíû ¿åä øóãàìûí ¿íäñýí áà ýíåðãîñèñòåì òàëààñ õîëáîãäîõ áýëòãýëèéí õàìãààëàëòóóä íü ýíý á¿ëãèéí øóãàìûí õàìãààëàëòûí õýñýãò àâ÷ ¿çñýí øààðäëàãàòàé ä¿éöýæ áàéõààð õèéãäâýë çîõèíî. Õàðèí áëîê òàëààñ õàíãàãäâàë çîõèõ øóãàìûí áýëòãýë õàìãààëàëòûí ¿¿ðãèéã áëîêèéí áýëòãýë õàìãààëàëòààð ã¿éöýëä¿¿ëáýë çîõèíî. Ãóðàìñàí õîëáîîíû ¿åä áëîêèéí õàìãààëàëòóóä íü ºìíºõ õýñã¿¿äýä çààãäñàíû äàãóó Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

192

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ã¿éöýòãýãäñýí áàéâàë çîõèíî. Ãóðàìñàí õîëáîîíû òàñëóóðûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì òàëààñ õàìãààëàëòààð àëñààñ òàñëàõ, ÒÀÑÎÀ-èéã ÿâóóëàõ ¿éëäëýëèéã íýã íü íºãººãºº îðëîõ áèå äààñàí õî¸ð ººð ñóâàã (ºíäºð ¿åëçëýëèéí ñóâàã, õàðèëöàà õîëáîîíû øóãàì)-ààð äàìæóóëàõ ¸ñòîéãîîñ ãàäíà ºíäºð ¿åëçëýëèéí õàìãààëàëòûí äàìæóóðãûí àæèëëàãààã çîãñîîõ ¿éëäýëèéã çýðýã ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Òóñãààðëàãäìàë ñààðìàãòàé (3) 6-10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíèé àãààðûí áà êàáåëü øóãàìûí õàìãààëàëò 3.2.71. Íåéòðàëü (ñààðìàã) íü òóñãààðëàãäñàí áîëîí íóì óíòðààã÷ ðåàêòîðîîð äàìæèæ ãàçàðäóóëñàí (3) 6-10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí õóâüä ôàç õîîðîíäûí áà íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí ãýìòëýýñ õàìãààëàõ ðåëå õàìãààëàëòûí òºõººðãººð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Ôàç õîîðîíäûí ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëòûã ãýìòýëèéí íýã öýãò ¿¿ñýõ õî¸ð (äàâõàð) ãàçàðäëàãûí èõýíõèéã òàñëàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëæ áàéõààð òóõàéí õ¿÷äëèéí ñ¿ëæýýíä èæèë íýðèéí õî¸ð ôàçûí çàð÷èìààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûã ò¿¿íèé ìýäðýìæ áà íàéäâàðæèëòûí øààðäëàãàòàé óÿëäóóëàí íýã, õî¸ð, ãóðâàí ðåëåíèé çàð÷èìààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 3.2.72. Íýã òàëûí òýæýýëòýé ãàíö øóãàìûã ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ ã¿éäëèéí õóãàöààã¿é ñàëãàâ÷ õýëáýðòýé 1-ð øàòëàë, õàìààðàëòàé áà õàìààðàëòàé áóñ õóãàöààíû áàðèëòòàé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò á¿õèé 2-ð øàòëàëûã áàãòààñàí õî¸ð øàòëàëò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòààð õàìãààëíà. Öàõèëãààí ñòàíöûí øèíýýñ ðåàêòîðã¿é ãàðàõ íýã òàëûí òýæýýëòýé êàáåëü øóãàìàíä òàâèãäàõ èõ ã¿éäëèéí õóãàöààã¿é ñàëãàâ÷ íü õóãàöààíû ÿìàð ÷ áàðèëòã¿é õèéãäýõýýñ ãàäíà ¿éë÷ëýõ õ¿ðýý (øóãàìûí óðò)-ã íü ñòàíöûí øèíýí äýýðõ õ¿÷äýë íü (0,5 -0,6) U íîì -îîñ äîîø áàéõ ¿åèéí áîãèíî çàëãàëòûã òàñëàõ íºõöºëººð òîäîðõîéëîãäîíî. Ýíý íºõöëèéã áèåë¿¿ëýõèéí òóëä õàìãààëàëòûí ñîíãîëòã¿é ¿éë àæèëëàãààíä á¿ðýí õýìæýýíèé áà õýñýã÷èëñýí çàñëàë õèéõ ÀÄÇ áóþó ÁÀÇ-ûí òºõººðºãòýé õîñëóóëàí ñîíãîëòã¿éãýýð òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé õàìãààëàëòûã õèéâýë çîõèíî. Èéì ¿éëäýëòýé èõ ã¿éäëèéí õóãàöààã¿é õàìãààëàëòûã äýä ñòàíöûí øèíýýñ ãàð÷ òîì ÷àäëûí ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí òýæýýëèéí øóãàìä áàñ òàâèõûã çºâøººðíº. Öàõèëãààí ñòàíöûí øèíýýñ ðåàêòîðã¿é ãàðàõ íýã òàëûí òýæýýëòýé êàáåëü øóãàìûí õàìãààëàëòàíä ñîíãîõ ÷àäâàðûí øààðäëàãûí ¿¿äíýýñ èõ ã¿éäëèéí õóãàöààã¿é ñàëãàâ÷ õýðýãëýõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä õóðäàí ¿éë÷èëãýýã õàíãàõ çîðèëãîîð 3.2.73-ûí 2; 3-ðò çààñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Ìºí ýíýõ¿¿ õàìãààëàëòûã öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðýãöýýíèé òýæýýëèéí ¿íäñýí øóãàìä õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ðåàêòîð á¿õèé øóãàìàíä òàâèãäàõ òàñëóóð íü ò¿¿íèé ºìíºõ õýñãèéí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã òàñëàõ ÷àäâàðã¿é òàñëóóðòàé áîë ðåàêòîðòîé øóãàìä èõ ã¿éäëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é ñàëãàâ÷ õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. 3.2.73. Òîéðóó õîëáîëòòîé áîëîí õîëáîëòã¿é õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé äàí øóãàìàíä, ò¿¿í÷ëýí òýæýýëèéí íýã öýãòýé òîéðîã ñ¿ëæýýíèé á¿ðýëäýõ¿¿íä áàãòàõ øóãàìàíä íýã òàëûí òýæýýëòýé äàí øóãàìûí 3.2.70-ä çààñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõèéã çºâëºõººñ ãàäíà òýäãýýðèéã ã¿éöýòãýõäýý øààðäëàãàòàé áîë ÷èãëýëòýé õèéæ ºãíº. Õýðýâ øààðäëàãàòàé áîë ÷àäëûí óðñãàëûí ÷èãëýë õÿíàã÷òàé õèéõ íü ç¿éòýé. Õàìãààëàëòûí õèéö á¿òöèéã õÿëáàð÷ëàõ, ñîíãîõ ÷àäâàðûã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîîð ñ¿ëæýýíèé áèò¿¿ õ¿ðýýã ãýìòýë ãàðñàí ¿åä õóâààí çàäëàõ, ñýðãýñýí ¿åä íü áèò¿¿ õ¿ðýýã áóöààæ çàëãàõ àâòîìàòèê õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Õýðýâ ÷àäëûí óðñãàë õÿíàã÷òàé áîëîí õÿíàã÷ã¿é ã¿éäëèéí øàòëàëò õàìãààëàëò íü ¿éë÷ëýëèéí õóðä, ñîíãîõ ÷àäâàðààðàà øààðäëàãà õàíãàõã¿é áîë äîîð äóðüäñàí õàìãààëàëòóóäûã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

1. Ýíãèéí õÿëáàð õèéöòýé çàéí õàìãààëàëò; 2. Ã¿éäëèéí ÿëãàâàðò õºíäëºí õàìãààëàëò (õîñ êàáåëü øóãàìä); 3. Øóãàìûí áîãèíî õýñýãò ã¿éäëèéí ÿëãàâàðò äàãóóõ õàìãààëàëò (õàìãààëàëòàíä çîðèóëæ òóñãàé êàáåëü óòàñ òàòàõ øààðäëàãàòàé áîë êàáåëü íü 3 êì-ýýñ èõã¿é áàéõ) Äýýð äóðüäñàíû 2;3-ðò çààãäñàí õàìãààëàëòûí áýëòãýëä çîðèóëæ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé. 3.2.74. (3) 6-10 êÂ-ûí çýðýãöýý øóãàìûí õàìãààëàëòûã õèéõäýý 35 êÂ-ûí çýðýãöýý øóãàìûí õóâüä çààñàí 3.2.78-ä çààëòûã óäèðäàìæ áîëãîâîë çîõèíî. Ìºí íýã ôàçûí ãàçàðäëàãàààñ õàìãààëæ äîîð äóðüäñàí õàìãààëàëòóóäûã õýðýãëýâýë çîõèíî. ¯¿íä:

1. Ãýìòëèéí ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëæ äîõèîëîëä àæèëëàõ ñîíãîëòòîé õàìãààëàëò,


193

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2. Ãýìòëèéí ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëæ, àþóëã¿é àæèëëàãààíû ¿¿äíýýñ øààðäëàãàòàé áîë òàñëàëò õèéõ ¿éë÷ëýëòýé, ñîíãîõ ÷àäâàð á¿õèé õàìãààëàëò. Ýíý õàìãààëàëòûã ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí õîëáîîñ á¿õèé òýæýýëèéí á¿õ ýëåìåíò äýýð òàâèãäàíà. 3. Òóñãààðëàãûã õÿíàõ òºõººðºã. Ýíý íºõöºëä ãýìòýëòýé ýëåìåíòèéã õàéõäàà òóñãàé áàéãóóëàìæèéã àøèãëàõ áºãººä ãýìòñýí ãýæ ¿çýæ áàéãàà ýëåìåíò¿¿äèéã äàðààëàí òàñëàõ çàìààð ã¿éöýòãýõèéã çºâøººðíº. 3.2.75. Íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûí òýæýýëä íîéë äàðààëëûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýâýë çîõèíî. Þóíû ºìíº õàìãààëàëò íü ãàçàðäñàí òîãòâîðòîé õîëáîëòûã ìýäðýõ áà äàõèí äàâòàãäàõã¿é áàéõ áîãèíî õóãàöààíû ãàçàðäëàãûã á¿ðòãýõ òºõººðºãòýé áàéâàë çîõèíî. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû ¿¿äíýýñ òàñëàëò õèéõ ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò íü çºâõºí ãàçàðäëàãà ãàðñàí òóõàéí ýëåìåíòèéã òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé áàéõ ¸ñòîé. Èéì õàìãààëàëòûã îðëîõ áýëòãýë õàìãààëàëòàíä 0,5 ñåê õóãàöààíû áàðèëòòàéãààð ãàçàðäëàãà ãàðñàí ñ¿ëæýýíèé ººð õîîðîíäîî öàõèëãààí õîëáîîñòîé á¿õ ñèñòåì øèí áîëîí òýæýýëèéí òðàíñôîðìàòîðûã òàñëàõ ¿éë÷ëýë á¿õèé íîéë òºðëèéí äàðààëëûí õàìãààëàëòûã õýðýãëýâýë çîõèíî. 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, òóñãààðëàãäñàí ñààðìàã á¿õèé ñ¿ëæýýíèé àãààðûí áà êàáåëü øóãàìûí õàìãààëàëò 3.2.76. Ñààðìàã (íåéòðàëü) íü ãàçàðäóóëàãäààã¿é, 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì íü ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëò, íýã ôàçûí ãàçàðäëàãà çýðýã ãýìòëýýñ õàìãààëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Ôàç õîîðîíäûí ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëòûã çºâõºí íýã ãýìòýëòýé õýñýãò õî¸ð ãàçàðäëàãà áàéõ òîõèîëäîëä èõýíõèéã íü òàñëàõ íºõöºëººð õàíãàõ ¿¿äíýýñ òóõàéí õ¿÷äýëòýé á¿õ ñ¿ëæýýíä èæèë ôàçóóäàä çàëãàãäàõ õî¸ð ôàç, õî¸ð ðåëåíèé çàð÷èìààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Õàðèí “îä-ãóðâàëæèí” õîëáîëòòîé òðàíñôîðìàòîðûí öààä òàëä ãàðàõ ãýìòëèéã ìýäðýõ ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ õàìãààëàëòàíä ãóðâàí ðåëåòýé çàð÷ìûí ñõåì õýðýãëýæ áîëíî. Íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò íü äîõèîëîëä ¿éë÷ëýõýýð õèéãäýõ áà òóõàéí õàìãààëàëòûã õèéõäýý òóñãààðëàãûã õÿíàõ òºõººðºìæ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. ¯íäñýí õàìãààëàëòûí ñîíãîëòûã õèéõäýý 3.2.83-ä çààñàí 110 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé øóãàìûí õàìãààëàëòàíä òàâèõ øààðäëàãà, ÝÕÑ-èéí òîãòâîðæèëò, õýðýãëýã÷äèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãàà çýðãèéã õàðãàëçàí ¿çâýë çîõèíî. 3.2.77. Íýã òàëûí òýæýýëòýé, ãàíö (äàí) õýëõýý øóãàìûí ôàç õîîðîíäûí ãýìòëèéí õàìãààëàëòàíä ã¿éäëèéí øàòëàëò õàìãààëàëò áóþó ã¿éäýë-õ¿÷äýëèéí øàòëàëò õàìãààëàëòûí àëü íýãèéã òàâèõ ¸ñòîé. Ýäãýýð õàìãààëàëò íü øóãàìûí òîëãîéí õýñýãò ìýäðýìæ, ãýìòëèéã òàñëàõ õóðä, õóãàöààãààðàà øààðäëàãà õàíãàõã¿é òîõèîëäîëä ã¿éäëèéí àñààëãàòàé çàéí øàòëàëòàé õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Ýíý òîõèîëäîëä íýìýãäýë õàìãààëàëò áîëãîæ õóãàöààíû áàðèëòã¿é èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã àøèãëàæ áîëíî. Õýä õýäýí öóâàà õýñãýýñ á¿ðäýõ øóãàìûí õóâüä õàìãààëàëòûã õÿëáàð÷ëàõ ¿¿äíýýñ ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí ñîíãîëòã¿é øàòëàëòàé õàìãààëàëòûã äýñ äàðààëàí ÀÄÇ òºõººðºãòýé õîñëóóëàí õýðýãëýõèéã çºâøººðíº (3.2.76-ã ¿çýõ). 3.2.78. Õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø òýæýýëòýé (ñàëáàðòàé) òîéðóó çàìààð áèò¿¿ðýë ¿¿ñäýã áà ¿¿ñäýãã¿é àëü íü ÷ áàéñàí ÿëãààã¿é ãàíö õýëõýý øóãàì, ìºí áèò¿¿ ñ¿ëæýýíèé á¿ðäýëä îðîëöîõ àëü íýã òàëààñàà òýæýýãäýõ øóãàìàíä íýã òàëûí òýæýýëòýé ãàíö (äàí) õýëõýý øóãàìòàé àäèë (3.2.77-ä çààñàí) õàìãààëàëò òàâèíà. Õýðýâ øààðäëàãà ãàðâàë óã õàìãààëàëòàíä ÷àäëûí óðñãàëûí ÷èãëýëèéí òºõººðºìæ íýìæ ºãºõ áóþó ýñýðã¿¿öëèéí ðåëå á¿õèé àñààëãàòàé çàéí õàìãààëàëò òàâèõ õýðýãòýé. Õàìãààëàëòûã çºâõºí øóãàìûí òýæýýëèéí òàëä òàâèõ íü ç¿éòýé. 3.2.79. Õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé ãàíö õýëõýý áîãèíî øóãàìûí õàìãààëàëòûí õóãàöààã àëü áîëîõ áîãèíî (áàãà) áàéëãàõ øààðäëàãûí ¿¿äíýýñ øóãàìûí ¿íäñýí õàìãààëàëòààð ÿëãàâàðòàé äàãóó õàìãààëàëòûã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ýíýõ¿¿ õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòààð òàòàõ êàáåëèéí óðò íü 4 êì-ýýñ èë¿¿ã¿é áàéõààñ ãàäíà êàáåëü, óòàñíû á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õÿíàõ òóñãàé òºõººðºìæººð òîíîãëîãäñîí áàéõ øààðäëàãàòàé. ßëãàâàðòàé äàãóóõ õàìãààëàëòàíä íýìýëò áîëãîæ 3.2.77-78-ä çààñàí õàìãààëàëòûí àëü íýãèéã áýëòãýë õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòààð àøèãëàíà. 3.2.80. Õî¸ð áà ò¿¿íýýñ îëîí òàëûí òýæýýëòýé áîëîí íýã òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý õî¸ð øóãàìûí õàìãààëàëòûã 3.2.77; 3.2.78-ä çààñíààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Çýðýãöýý õî¸ð øóãàìûí ãýìòëèéã òàñëàõ õóãàöààã áîãèíîñãîõ çîðèëãîîð, ÿëàíãóÿà ã¿éäëèéí øàòëàëò áîëîí ã¿éäýëõ¿÷äýëèéí øàòëàëò õàìãààëàëòòàé ¿åä õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý øóãàìàíä ÷àäëûí óðñãàëûí ÷èãëýëèéã õÿíàõ õàìãààëàëò íýìæ òàâüæ áîëíî. Óã íýìýëò õàìãààëàëòûã áèå äààñàí ã¿éäëèéí õºíäëºí ÷èãëýëòýé õàìãààëàëò, ýñâýë òàâèãäàõ èõ ã¿éäëèéí áà çàéí õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõ õýëõýý õýëáýðòýéãýýð øóãàìûí ÷àäëûí ÷èãëýëèéã õÿíàõ òºõººðºãòýé õàìòàä íü ã¿éöýòãýâýë çîõèíî.


194

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Íýã òàëûí òýæýýëòýé õî¸ð çýðýãöýý øóãàìûí òºãñãºëä ä¿ðìèéí äàãóó ÷èãëýëòýé õºíäëºí ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëò õýðýãëýíý. 3.2.81. Õýðýâ 3.2.80-ä çààãäñàí õàìãààëàëò íü ¿éë÷ëýõ õóãàöààãààðàà øààðäëàãà õàíãàõã¿é áàéõ, çýðýãöýý õî¸ð øóãàìûí ÷àäëûí óðñãàëûí ÷èãëýë õÿíàõ õàìãààëàëò õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é áóþó áîëîìæã¿é íºõöºëä õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý øóãàìä áîëîí íýã òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý øóãàìûí òýæýýë òàëä íü ¿íäñýí õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòààð ÷àäëûí óðñãàëûí ÷èãëýë õÿíàã÷òàé ÿëãàâàðòàé õºíäëºí õàìãààëàëòûã õýðýãëýâýë çîõèíî. Èíãýõäýý çýðýãöýý øóãàìûí àëü íýã íü çàëãààòàé áàéõ àæëûí ãîðèìòîé, ìºí áàñ õî¸ð øóãàì õî¸óëàà àæèëëàõ ãîðèìä ÷ 3.2.77; 3.2.78-ä çààãäñàí øàòëàëòàé õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ýíý õàìãààëàëòûã á¿õýëä íü áóþó ò¿¿íèé çàðèì øàòëàëûã õî¸ð øóãàìûí ã¿éäëèéí íèéëáýð (çýðýãöýý ýëåìåíòèéí ãýìòýëä ò¿¿íèé ìýäðýõ ÷àäâàðûã ºñãºõ ¿¿äíýýñ íººö øàòëàë õèéæ ºãºõ)-ýýð àæèëëàõ áàéäëààð õîëáîëò õèéæ áîëíî. Àæèëëàõ õóãàöààíû íºõöºëººðºº çààâàë òàâèãäàõ øààðäëàãàã¿é áàéñàí ÷ ãýñýí õàìãààëàãäàæ áàéãàà øóãàìä ãàðñàí ãýìòëèéã òàñëàõ õóãàöààã áîãèíîñãîõ ¿¿äíýýñ ã¿éäëèéí øàòëàëò õàìãààëàëòàí äýýð íýìýãäýë áîëãîí ÷àäëûí óðñãàëûí ÷èãëýë õÿíàã÷òàé ÿëãàâàðòàé õºíäëºí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Çàðèì íºõöºëä òóõàéëáàë, áîãèíî õèéöèéí çýðýãöýý øóãàìä ÷ ãýñýí ÿëãàâàðò õºíäëºí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Øóóä (á¿òýìæòýé) ãàçàðäñàí ñààðìàãòàé 110 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé àãààðûí øóãàìûí õàìãààëàëò 3.2.82. Á¿òýìæòýé ãàçàðäóóëñàí íåéòðàëòàé 110 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé øóãàìûí õóâüä ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëò áîëîí ãàçàðäëàãààñ õàìãààëàõ ðåëå-õàìãààëàëòûí õýðýãñýëýýð õàíãàãäàõ ¸ñòîé. Õýðýâ ñ¿ëæýýíä ñàâëàëò áóþó àñèíõðîí ãîðèì ¿¿ñýõ áîëîìæòîé áîë õàìãààëàëòûã äýìèé àæèëëóóëàõã¿éí òóëä ñàâëàëòûí ¿åä òýäíèé àæèëëàãààã õîðèãëîõ òºõººðºãººð òîíîãëîâîë çîõèíî. Õàðèí õàìãààëàëòûí õóãàöààã ñàâëàëòûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààòàé çîõèöóóëñàí áîë (1.5-2 ñåê) õîðèãëîõ òºõººðºã õýðýãëýõã¿é áàéæ áîëíî. 3.2.83. 110-220 êÂ-ûí øóãàìûí ¿íäñýí õàìãààëàëòûí òºðëèéã ñîíãîõ, þóíû ºìíº õàìãààëàãäàæ áàéãàà àëèâàà öýãò áîëîõ áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä óäààøðàëã¿é ¿éë÷ëýõ õàìãààëàëòûã õýðýãëýõäýý ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí òîãòâîðæèëòîíä òàâèãäàõ øààðäëàãûã òîîöîîëæ øèéäâýë çîõèíî. Õýðýâ òîãòâîðæèëòûí òîîöîîãîîð èë¿¿ îíöãîé, õàòóó øààðäëàãà òàâèãäàõààðã¿é áîë ä¿ðìèéí äàãóó 3 ôàçûí áîãèíî çàëãàëò áîëîõîä öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöóóäûí øèí äýýðõ ¿ëäýãäýë õ¿÷äýë (0,6-0,7) U íîì áàéõ íºõöºë õàíãàãäàæ áàéâàë õóãàöààíû áàðèëòã¿éãýýð òàñëàõàä òîãòâîðæèëòûã õàäãàëàõ øààðäëàãàä íèéöýæ áàéíà ãýæ ¿çâýë çîõèíî. Ìºí 110 êÂ-ûí øóãàì, 220 êÂûí øóãàìûí õóâüä õàðèóöëàãà áàãàòàé, íèëýýä îëîí ñàëáàðòàé, ñ¿ëæýýíèé õýðýãëýã÷èä íü îëîí òàëààñàà íàéäâàðòàé òýæýýëòýé íºõöºëä, ò¿¿í÷ëýí õàðèóöëàãàòàé ÷ ãýñýí áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä à÷ààëëûí õàÿëò áàãàòàé íºõöºëä õ¿÷äýëèéí áóóðàëòûã 0,6 U íîì -îîñ áàãà áàéõûã çºâøººðíº. 110-220 êÂ-ûí øóãàìûí õàìãààëàëòûí òºðëèéã ñîíãîõäîî ñèñòåìèéí òîãòâîðæèëòûã õàäãàëàõ øààðäëàãààñ ãàäíà äîîð äóðüäñàí õ¿÷èí ç¿éëñèéã õàðãàëçàí ¿çâýë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Õýðýâ ãýìòëèéã õóãàöààíû áàðèëòòàéãààð òàñëàõàä ÷óõàë õýðýãëýã÷äèéí àæèëëàãààã àëäàãäóóëàõààð áîë õàìãààëàëòûã õóãàöààã¿éãýýð øóóä òàñëàõààð õèéâýë çîõèíî. Æèøýýëáýë: ãýìòëèéí óëìààñ öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöûí øèí äýýð ¿ëäýãäýë õ¿÷äýë 0,6 U íîì -îîñ äîîø áàéõ òîõèîëäîëä õóãàöààíû áàðèëòòàé òàñëàëò õéèõ íü íýëýíõ¿éä íü õàìàðñàí õ¿÷äýëèéí áóóðàëò áîëæ, ººðñäºº òàñðàõ, óëìààð õýðýãëýã÷äèéí òåõíîëîãèéã àëäàãäóóëàõàä õ¿ðãýõ áîëçîøã¿éã, 2. Øóãàìàíä õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé ÄÇÀ-ûã àæèëëóóëàõûí òóëä ãýìòñýí øóãàìûã õóãàöààíû áàðèëòã¿éãýýð õî¸ð òàëààñ íü òàñëàõ õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé õàìãààëàëò òàâèõûã, 3. Õýâèéí õýìæýýíýýñ äýýø ãàðñàí ã¿éäýëòýé ãýìòëèéã õóãàöààíû áàðèëòòàé òàñëàõ íºõöºëä äàìæóóëàõ óòàñàíä ò¿¿íèé çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ èõ õàëàëò ¿¿ñýõ áîëîìæèéã òóñ òóñ õàðãàëçàí ¿çâýë çîõèíî. Äýýð äóðüäñàí íºõöºë á¿ðýëäýýã¿é ÷ ãýñýí, õýðýâ ñîíãîõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõýýð áàéâàë íèéëìýë ñ¿ëæýýíä õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé õàìãààëàëò òàâèõûã çºâøººðíº. 3.2.84. Ä¿ðìèéí 3.2.81-ä çààãäñàí ¿ëäýãäýë õ¿÷äýëèéí óòãûã áàðèìòëàí ñèñòåìèéí òîãòâîðæèëòîíä òàâèãäàõ øààðäëàãà áàéãàà ýñýõýä ¿íýëýëò ºãºõäºº äîîð äóðüäñàí õ¿÷èí ç¿éëñèéã óäèðäëàãà áîëãîâîë çîõèíî. ¯¿íä:


195

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1. Öàõèëãààí ñòàíöóóä áîëîí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õîîðîíäûí õîëáîîñ íü ãàíö øóãàìààð õèéãäýõ (3.2.108) íºõöºëä òóñ ñòàíö, äýä ñòàíöûí øèíèéí ¿ëäýãäýë õ¿÷äýëèéã òóõàéí õîëáîîñîíä õàìðàãäàõ øèíýýñ ãàð÷ áàéãàà çºâõºí õîëáîîñ ¿¿ñãýæ áàéãàà øóãàìààñ áóñàä ãàðãàëãûí øóãàìóóä äýýðõ áîãèíî çàëãàëòààð, çýðýãöýý øóãàì á¿õèé õýñãèéã àãóóëñàí ãàíö õîëáîîñíû õóâüä ýíýõ¿¿ øóãàìûí àëü íýã äýýð áîëîõ áîãèíî çàëãàëòààð òóñ òóñ øàëãàõ ¸ñòîé. 2. Öàõèëãààí ñòàíöóóä áîëîí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéã õîëáîñîí õýä õýäýí øóãàì áàéõ íºõöºëä ¿ëäýãäýë õ¿÷äýëèéã, ýíýõ¿¿ õîëáîîíû øóãàìóóä õîëáîãäîõ öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöûí øèí äýýðõ õîëáîîñ áîëîí ýíý øèíýýñ ãàð÷ áàéãàà á¿õ øóãàìóóä, ò¿¿í÷ëýí õîëáîîíû äýä ºðòººíèé øèíýýñ òýæýýãäýõ øóãàìóóä äýýð ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòààð øàëãàõ ¸ñòîé. 3. ¯ëäýãäýë õ¿÷äýëèéã àëèâàà ãýìòýëèéã óãñðàí òàñëàõ ãîðèìûí íºõöºëä òóõàéí õàìãààëàëòûí øàòëàëä õàìààðàãäàõ øóãàìûí òºãñãºëä áîëîõ áîãèíî çàëãàëòààð, º.õ. øóãàìûí òºãñãºëèéí ýñðýã òàëûí òàñëóóðûã õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëòààð òàñàëñàíû äàðàà õàìãààëàëòûí íýãä¿ãýýð ¿åä õàìààðàõ çîíû òºãñãºë äýýð áîëîõ áîãèíî çàëãàëòààð øàëãàõ ¸ñòîé. 3.2.85. Íýã òàëûí òýæýýëòýé ãàíö õýëõýý øóãàìä ã¿éäëèéí øàòàëñàí õàìãààëàëò áóþó ã¿éäýë-õ¿÷äýëèéí øàòàëñàí õàìãààëàëò õýðýãëýíý. Õýðýâ ýäãýýð õàìãààëàëòóóä íü ãýìòëèéã òàñëàõ ìýäðýìæ, àæèëëàõ õóãàöààãààðàà øààðäëàãà ýñ õàíãàâàë, òóõàéëáàë, òîëãîéí õýñýãò áóþó õýðýâ çýðãýëäýýõ õýñãèéí õàìãààëàëòûã òóõàéí áàéãàà õýñãèéí õàìãààëàëòòàé çºâøººðºëöºõ íºõöºëººð à÷ õîëáîãäîëòîé áàéâàë øàòëàëòàé çàéí õàìãààëàëò õýðýãëýâýë çîõèíî. Ýíý íºõöºëä íýìýãäýë õàìãààëàëòààð õóãàöààíû áàðèëòã¿é ã¿éäëèéí òàñëàõ (îòñå÷êà) õàìãààëàëòûã àâàõûã çºâëºæ áàéíà. Ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòàíä, ä¿ðìèéí äàãóó, øàòàëñàí ã¿éäëèéí ÷èãëýëòýé áóþó íîéë äàðààëëûí ÷èãëýëã¿é õàìãààëàëòûã òàâèõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûã òýæýýë ºãºãäºõ òàëä íü áàéðëóóëáàë çîõèíî. Õýä õýäýí äàðààëñàí öóâàà õýñãýýñ òîãòîõ øóãàìûí õóâüä õàìãààëàëòûã õÿëáàð÷ëàõ ¿¿äíýýñ ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ ã¿éäýë-õ¿÷äëèéí ñîíãîëòã¿é øàòëàëòàé õàìãààëàëò, íýã ôàçûí ãàçàðäëàãààñ íîéë äàðààëëûí øàòëàëòàé ã¿éäëèéí õàìãààëàëòààð òóñ òóñ òîíîãëîí óëìààð äàðààëàë á¿õèé ÀÄÇ-ûí á¿ä¿¿â÷èéí àæèëëàãààòàé çîõèöóóëàõûã çºâøººðíº. 3.2.86. Íýã áà õýä õýäýí (ñàëáàð, ñàëáàðëàãàòàé øóãàì) òàëààñàà òýæýýëòýé, òîéðóó õîëáîî áàéñàí ÷ áàéãààã¿é ÷ ÿëãààã¿é ãàíö øóãàì, ò¿¿í÷ëýí òîéðîã ñ¿ëæýýíèé á¿ðýëäýõ¿¿íä áàãòàõ áîëîâ÷ àëü íýã öýãýýñýý òýæýýëòýé øóãàìûí õóâüä ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ èõýâ÷ëýí ãóðâàí øàòëàëòàé çàéí õàìãààëàëòûã ¿íäñýí áà áýëòãýë õàìãààëàëò áîëãîí õýðýãëýõ ¸ñòîé. (Ñ¿¿ë÷èéíõ íü çºâõºí 110-220 êÂ-ûí øóãàìàíä õàìààðàëòàé.) Õàðèí íýìýãäýë õàìãààëàëòàíä õóãàöààíû áàðèëòã¿é ã¿éäëèéí òàñëàõ õàìãààëàëò (ñàëãàâ÷) õýðýãëýæ áîëíî. Îíöãîé íºõöºëä õàìààëàëòûã òàâèõ õýñýãò ãàðàõ ãóðâàí ôàçûí àëäààòàé áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä àæèëëàõ çîðèóëàëòààð ã¿éäëèéí ñàëãàâ÷ àøèãëàõûã çºâøººðíº. Ãàãöõ¿¿ ã¿éäëèéí ñàëãàâ÷ íü áóñàä ãîðèìûí íºõöºëä ìýäðýìæèéí øààðäëàãûã õàíãàõã¿é áàéõ ¸ñòîé (3.2.21-èéã ¿çýõ). Ãàçàðäëàãààñ õàìãààëàõäàà ä¿ðìèéí äàãóó íîéë äàðààëëûí ã¿éäëèéí øàòëàëòàé ÷èãëýëòýé áóþó ÷èãëýëã¿é õàìãààëàëò õýðýãëýíý. Íýã öýãýýñýý òýæýýëòýé, òîéðîã ñ¿ëæýýíèé òîëãîéí õýñãèéí èðýõ òºãñãºëä ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòûí ¿íäñýí õàìãààëàëòààð íýã øàòëàëòàé ã¿éäëèéí ÷èãëýëò õàìãààëàëò õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Áóñàä òºðëèéí ãàíö õýëõýý (èõýíõäýý) 110 êÂ-ûí øóãàìä çàðèì òîõèîëä øàòàëñàí ã¿éäëèéí áóþó ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí øàòàëñàí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ áà øààðäëàãàòàé áîë ÷èãëýëòýéã íü àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Õàìãààëàëòûã çºâõºí òýæýýë ºãºãäºõ òàëä íü áàéðëóóëáàë çîõèíî. 3.2.87. Õî¸ð áà îëîí òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý øóãàìàíä, ò¿¿í÷ëýí íýã òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý øóãàìûí òýæýýë òàëä äàí øóãàìûí àäèëààð 3.2.85; 3.2.86-ä çààãäñàí õàìãààëàëòóóäûã õýðýãëýíý. Ãàçàðäëàãà, çàðèì ¿åä õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé øóãàìûí ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòûí òàñëàëòûã õóðäàñãàõ ¿¿äíýýñ çýðýãöýý øóãàìä ÷àäëûí ÷èãëýëèéã õÿíàõ íýìýãäýë õàìãààëàëòûã õýðýãëýæ áîëíî. Ýíý õàìãààëàëò íü òóñäàà ã¿éäëèéí õºíäëºí õàìãààëàëò (òýã äàðààëëûí ã¿éäýëä àæèëëàõ ðåëå çàëãàõ ã.ì.) áóþó ýñâýë çýðýãöýý øóãàìä òàâèãäàõ ÷àäëûí ÷èãëýëèéí õÿíàã÷òàé õàìãààëàëòàíä (òýã äàðààëëûí ã¿éäëèéí, èõ ã¿éäëèéí áà çàéí ã.ì.) õóðäàñãàõ õýëõýý õýëáýðýýð õèéãäñýí áàéæ áîëíî. Çýðýãöýý øóãàìûí àëü íýãíèé òàñëóóðûã òàñëàõäàà íîéë äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîîð ò¿¿íèé çàðèì øàòëàëûí ¿éë àæèëëàãààã àæëààñ ãàðãàõûã çºâøººðíº. Íýã òàëààñàà òýæýýëòýé, õî¸ð çýðýãöýý øóãàìûí èðýõ òºãñãºëä õºíäëºí ÿëãàâàðòàé ÷èãëýëòýé õàìãààëàëò àâ÷ ¿çâýë çîõèíî.


196

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.2.88. 110-220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, íýã òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý õî¸ð øóãàìûí òýæýýëèéí òàëä, 110 êÂ-ûí õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé èõýíõäýý õóâààðèëàõ øóãàìä òàâèãäàõ ¿íäñýí õàìãààëàëò íü 3.2.85-ò çààãäñàí õóðäàí ¿éë÷èëãýýíèé øààðäëàãà õàíãàõã¿é áàéâàë õºíäëºí ÿëãàâàðò ÷èãëýëòýé õàìãààëàëò õýðýãëýæ áîëíî. Õýðýâ äýýðõ çýðýãöýý øóãàìûí àëü íýã íü àæèëëàæ áàéãàà áóþó ººð àæèëëàãààíä áàéãàà øóãàìûí áýëòãýë áîëæ áàéãàà áîë 3.2.85, 3.2.86-ä çààãäñàí õàìãààëàëòóóäûã õýðýãëýæ áîëíî. Çýðãýëäýýõ ýëåìåíòýä ãàðàõ ãýìòëèéí ìýäðýõ ÷àäâàðûã íü äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîîð ýäãýýð õàìãààëàëòóóä áîëîí ò¿¿íèé àëü íýã øàòëàëûã õî¸ð øóãàìûí ã¿éäëèéí íèéëáýð äýýð (íîéë äàðààëëûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí ýöñèéí øàòëàë) çàëãàõûã çºâøººðíº. 110 êÂ-ûí çýðýãöýý õî¸ð øóãàìûí õàìãààëàãäàæ áóé õýñýã äýýðõ ãýìòëèéã òàñëàõ õóãàöààã áàãàñãàõ ¿¿äíýýñ õºíäëºí ÿëãàâàðò ÷èãëýëòýé õàìãààëàëòûã øóãàìûí øàòàëñàí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòàíä íýìýãäýë áîëãîí õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 3.2.89. Õýðýâ 3.2.83-3.2.88-ä çààãäñàí õàìãààëàëò õóðäàí ¿éë÷ëýëèéí øààðäëàãà õàíãàõã¿é áàéâàë õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé ãàíö áà çýðýãöýý õî¸ð øóãàìûí õóâüä ¿íäñýí õàìãààëàëòààð ºíäºð ¿åëçýëèéí áà äàãóóõ ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Ìýäðýìæèéí øààðäëàãà áóþó õàìãààëàëòûã õÿëáàð÷ëàõ ¿¿äíýýñ 110-220 êÂ-ûí øóãàì (ñàëáàðëàãàòàé øóãàì)-ûí ¿íäñýí õàìãààëàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõäýý ºíäºð ¿åëçýëèéí õîðèãòîé çàéí áà íîéë äàðààëëûí ÷èãëýëòýé ã¿éäëèéí õàìãààëàëò õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Äàãóóõ ÿëãàâàðò õàìãààëàëò õýðýãëýõ íü íýìýãäýë êàáåëü òàòàõàä õ¿ðãýõ ó÷èð òåõíèê ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíû ¿ð ä¿íã ¿íäýñëýõ ¸ñòîé. 330-500 êÂ-ûí øóãàìàíä ºíäºð ¿åëçëèéí õàìãààëàëòàíä íýìýãäýë áîëãîæ ººð çîðèóëàëòààð àøèãëàæ áàéãàà òàñëàõ áà çºâøººðºõ ºíäºð ¿åëçëèéí äîõèîã äàìæóóëàõ òóñãàé òºõººðãèéã (áýëòãýëèéí øàòëàëò õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýëèéã õóðäàñãàõ ¿¿äíýýñ) àøèãëàæ áîëíî. 110-220 êÂ-ûí øóãàìûí øàòëàëòàé õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõ ¿¿äíýýñ õàìãààëàëòûí ìýäðýìæ áà õóðäàí ¿éë÷ëýëèéí íºõöºëººð øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë òàñëàõ äîõèî äàìæóóëàõ òºõººðãèéã àøèãëàæ áîëíî. 3.2.90. 3.2.89-ò çààãäñàíààð ¿íäñýí õàìãààëàëòûã õèéõäýý äàðààõ áýëòãýë õàìãààëàëòóóäûã çààâàë àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. Ôàç õîîðîíäûí ãýìòëýýñ áîë èõýâ÷ëýí ãóðâàí øàòëàëòàé çàéí õàìãààëàëò; 2. Ãàçàðäëàãààñ áîë øàòëàëòàé ã¿éäëèéí ÷èãëýëò õàìãààëàëò áóþó íîéë äàðààëëûí ÷èãëýëã¿é õàìãààëàëò. Ãýìòëèéã õóðäàí òàñëàõ øààðäëàãûí ¿¿äíýýñ òàâèãäàõ ¿íäñýí õàìãààëàëò óäààí õóãàöààãààð àæëààñ ãàðàõ íºõöºëä áîë (3.2.83-ûã ¿çýõ) ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ áýëòãýë õàìãààëàëòûí ¿éë÷èëãýýã ñîíãîëòã¿é õóðäàñãàõ àðãà õýìæýý (æ: øóóä äàðààëëûí õ¿÷äëèéí óòãûã õÿíàõ òºõººðºã) àâ÷ áîëíî. 3.2.91. 330-400 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé øóãàìûí õóâüä ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ áýëòãýë õàìãààëàòûí õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé, øàòëàëòàé ¿íäñýí õàìãààëàëò áà íýã ôàçûí àâòîìàòààð äàõèí çàëãàëò (ÎÀÏÂ)-ûí õýìæèëòèéí ýëåìåíòèéã öàõèëãààí ñîðîíçîíû õ¿÷òýé øèëæèëòèéí ïðîöåññèéí áà øóãàìûí áàãòààìæèéí èõ õýìæýýíèé äàìæóóëàöûí íºõöºëä (ºãºãäñºí ïàðàìåòð á¿õèé) ¿éë àæèëëàãààã íü á¿ðýí õàíãàæ áàéõààð òóñãàé õèéöòýé õèéâýë çîõèíî. Ýíý íºõöºëä äàðààõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ ¸ñòîé. Íýã ôàçûí àâòîìàòààð äàõèí çàëãàëò (ÎÀÏÂ)-ûí õàìãààëàëò áà õýìæ¿¿ðèéí ýëåìåíòèéí á¿ðäýëèéã øèëæèëòèéí öàõèëãààí ñîðîíçîí ïðîöåññèéí íºëººíººñ õàìãààëæ, õÿçãààðëàõ, 150 êì áà ò¿¿íýýñ óðòòàé øóãàìàíä òàâèãäàõ ÿëãàâàðò-ôàçíû ºíäºð ¿åëçëèéí õàìãààëàëòàíä øóãàìûí áàãòààìæèéí äàìæóóëàöûã ñààðìàãæóóëàõ ã¿éäëèéí òºõººðºã õèéõ, Õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé õàìãààëàëòûã õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ã¿éäëèéí íèéëáýð öýãò çàëãàõäàà 3.2.24-èéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõýýðã¿é íºõöºëä ãàäíû ãýìòýëèéí ¿åä õàìãààëàëòûã äýìèé àæèëëóóëàõã¿é áàéõ áóþó õàìãààëàëòûí òýæýýëèéí çîðèóëàëòòàé òóñãàé ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí á¿ðäýëèéã øóãàìûí õýëõýýíä òàâèõ çýðýã òóñãàé àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. 330-500 êÂ-ûí øóãàìàíä òàâèãäàõ áàãòààìæèéí äàãóó ñààðìàãæèëòûí òºõººðºãòýé õàìãààëàëò íü ãàäíû ãýìòýëèéí ¿åä õàìãààëàëò äýìèé àæèëëàõã¿é áàéõ, äýýðõ òºõººðºãò íºëººëºõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, óðâóó äàðààëëûí ÷àäëûí ÷èãëýëòýé ðåëå áóþó çºâøººðºãäºõ äîõèîíû äàìæóóëàëòûí òºõººðºã àøèãëàæ áîëíî. 3.2.92. Ðåëå-õàìãààëàëòàíä àâòîìàòààð äàõèí çàëãàõ íýã ôàçûí òºõººðºã õýðýãëýõ áîë äàðààõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî.


197

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1. Íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí ¿åä îíöãîé òîõèîëäîëä ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòûí íºõöºëä çºâõºí íýã ôàçûã òàñëàõààð áàéâàë çîõèíî. 2. Ãýìòýëýýð àìæèëòã¿é äàõèí çàëãàëò õèéãäýæ áàéõ ¿åä ò¿¿íýýñ õàìààðóóëàí íýã áà ãóðâàí ôàçûí òàñëàëò 1-ä çààñíû äàãóó ÿâàãäàõ íºõöºëä øóãàìûí óðò õóãàöààíû àæëûí á¿ðýí áèø ôàçûí ãîðèì àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Õàðèí áóñàä òºðëèéí ãýìòýëèéí ¿åä õàìãààëàëò íü ãóðâàí ôàçûã òàñëàõààð õèéãäâýë çîõèíî. Øèíèéí õàìãààëàëò áà òîéðóó, õîëáîëò, á¿ëýã (ñåêö) äýýðõ òàñëóóðûí õàìãààëàëò 3.2.93. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöûí 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí äîîðõ öóãëóóëàõ øèí, ò¿¿íèé çàðèì õýñã¿¿ä äýýð ðåëå- õàìãààëàëòûí òóñãàé òºõººðºã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Õî¸ð øèíèé ñèñòåìèéí õóâüä (õî¸ðëîñîí øèíèé ñèñòåì, õàãàñ á¿ä¿¿â÷ ã.ì.) áà á¿ëýãëýñýí äàí øèíèéí ñèñòåìä; 2. Á¿ëýãëýýã¿é äàí øèíèé ñèñòåìèéí õóâüä õýðýâ øèí äýýðõ õàìãààëàëòààð ãýìòýëòýé õýñãèéã òàñëàõàä õîëáîãäîæ áàéãàà ýëåìåíò¿¿ä íü 3.2.81-83-èéí çààëòòàé àäèëòãàõ, ýñâýë àâ÷ ¿çýæ áàéãàà øèíèéã òýæýýõ øóãàìä ñàëáàðëàãà áàéãàà íºõöºëººð çºâøººðºãäºõã¿é áîë á¿ëýãëýýã¿é äàí øèíèé ñèñòåìä. 3.2.94. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöóóäûí 3.2.81-ä çààãäñàí íºõöºëä õàìààðàõ 35 êÂ-ûí öóãëóóëàõ øèí, ò¿¿íèé çàðèì õýñã¿¿äýä ðåëå õàìãààëàëò àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Ìºí õî¸ð ñèñòåì áóþó øèíèé á¿ëãèéí õóâüä øèí õîëáîõ òàñëóóð äýýð áàéðëàõ, øèíèéã ñàëãàõ çîðèóëàëòòàé áóþó ºãºãäñºí øèíèéã òýæýýõ øóãàìàí äýýð òàâèãäàõ õàìãààëàëò íü õýðýãëýã÷èéã íàéäâàðòàé õàíãàõ øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõã¿é íºõöºëä õî¸ð ñèñòåì áóþó øèíèé á¿ëýãò (ÀÄÇ áà ÁÀÇ òºõººðãèéí àæèëëàõ áîëîìæèéã òîîöîõ); 3.2.95. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöóóäûí 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí öóãëóóëàõ øèíèé õàìãààëàëò íü òýäãýýðèéí õîëáîãäîõ ñèñòåì áóþó á¿ëãèéí øèíèéã õàìàðñàí õóãàöààíû áàðèëòã¿é ÿëãàâàðòàé ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýíý. Ýíý õàìãààëàëòàíä ã¿éäëèéí øèëæèëòèéí áà òîãòâîðæèëûí òýíöýë áèøýýð òîõèðóóëàõ ã¿éäëèéí òóñãàé ðåëå (æèøýýëáýë, õàíàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò çàëãàãäàõ ðåëå áà òîîðìîñ á¿õèé ðåëå ã.ì.) õýðýãëýíý. 3.2.96. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöûí 35 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí õî¸ðëîñîí øèíèé ñèñòåìèéí õóâüä ãàíö òàñëóóðûí õîëáîãäîõ ýëåìåíò äýýð ÿëãàâàðò õàìãààëàëò òàâèõ áà ò¿¿íèéã ýëåìåíò á¿ðä ñîéëò á¿õèé òàâèëòàé áàéõààð õèéâýë çîõèíî. 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí øèíèéí õàìãààëàëòûí õóâüä íýã øèíèé ñèñòåìýýñ íºãºº øèíèé ÿìàð íýãýí çàëãóóðò øèëæ¿¿ëýõýä ñîéëòûí òàâèëûã ººð÷èëæ áîëîõîîð õèéñýí áàéâàë çîõèíî. 3.2.97. 3.2.95, 3.2.97-ä çààãäñàí ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëòóóä íü óã õàìãààëàëòàíä õàìààðàãäàõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé ãýìòëèéã õÿíàõ òºõººðºãòýé, õàìãààëàëò àæëààñ ãàðàõàä õóãàöààíû áàðèëòòàé äîõèîëîõîîð õèéãäýõ ¸ñòîé. 3.2.98. Öàõèëãààí ñòàíöûí á¿ëýãëýñýí 6-10êÂ-ûí øèíèéã õî¸ð øàòëàëò á¿ðýí áóñ ÿëãàâàðò õàìãààëàëòààð õàìãààëíà. Òóñ õàìãààëàëòûí íýãä¿ãýýð øàòëàëûã ã¿éäýë-õ¿÷äëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é ã¿éäëèéí áóþó çàéí õàìãààëàëòààð, õî¸ðäóãààð øàòëàëûã èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòààð òóñ òóñ ã¿éöýòãýíý. Ýíý õàìãààëàëò íü øèíèéí òýæýýëèéí øóãàì, äîòîîä õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîðûã òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé áàéâàë çîõèíî. Õî¸ðäóãààð øàòëàëûí õàìãààëàëòûã õýðýâ ðåàêòîð á¿õèé òýæýýëèéí øóãàìûí òºãñãºëä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòàíä ìýäðýìæ íü äóòàõààð áîë ðåàêòîðûí õýëõýýíä õîëáîãäîõ õ¿÷äëèéí àñààëãàòàé, àñààëãàã¿é èõ ã¿éäëèéí òóñãàé êîìëåêò (á¿ðäìýë) õàìãààëàëòààð òîíîãëîæ ºãâºë çîõèíî. Ýäãýýð á¿ðäìýë õàìãààëàëòûí øóãàì òàñëàõ àæèëëàãààã áîãèíî çàëãàëò ¿¿ñýõýä àæèëëàõ òóñãàé íýìýãäýë òºõººðãèéí òóñëàìæòàéãààð õÿíàõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä á¿ëãèéí (ñåêö) õîëáîîîñíû òàñëóóð äýýð óã òàñëóóð òàñàðñíààð àæèëä îðîõ º.õ. òàñëóóð, ðåàêòîð õî¸ðûí õîîðîíä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòààñ õàìãààëàõ ðåëå-õàìãààëàëòûã òàâüñàí áàéâàë çîõèíî. Ìºí øèíèéí òýæýýëèéí çàðèì øóãàìûã áýëòãýë øèíèé ñèñòåìä øèëæ¿¿ëýõ ¿åä ýëåìåíòèéã ñîéëòòîé õóâààðèëàõ ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çñýí áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ òýæýýëèéí øóãàìûã øèíèé ñèñòåìä øèëæ¿¿ëýí ñóóëãàõ ãîðèì áàéí áàéí õèéãäýõ áîë ãåíåðàòîðîîñ áóñàä òýæýýëèéí øóãàì á¿ð äýýð òóñãàéëàí çàéí õàìãààëàëò òàâèõûã çºâøººðíº. 3.2.99. 12 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòàé öàõèëãààí ñòàíöûí 6-10 êÂ-ûí á¿ëýãëýñýí øèíä òóñãàéëàõ õàìãààëàëò òàâèõã¿é áàéæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä øèíä ãàðñàí áîãèíî çàëãàëòûí


198

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ãýìòýëèéã ãåíåðàòîð äýýð òàâèãäàõ èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòààð àðèëãàõ çàð÷èìòàéãààð õèéãäýõ ¸ñòîé. 3.2.100. Áóóðóóëàõ äýä ñòàíöûí á¿ëýãëýí (ñåêö) õóâààãäñàí äàí áîëîí äàâõàð øèíèé 6-10 êÂ-ûí ñèñòåìä òóñãàéëàí õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàã¿é. Ýíä øèí äýýð ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëò íü òðàíñôîðìàòîðûí ãàäíû áîãèíî çàëãàëòûí õàìãààëàëò, á¿ëýã áîëîí øèí õîëáîõ òàñëóóð äýýð áàéðëóóëàõ õàìãààëàëòààð òóñ òóñ óñòãàãäàõ áîëíî. Òîì ÷àäëûí äýä ñòàíöóóäûí øèíèéí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæèéã äýýøë¿¿ëýõ, ¿éë÷ëýõ õóãàöààã áàãàñãàõ ¿¿äíýýñ õàìãààëàëòûã òýæýýëèéí øóãàìûí ã¿éäëèéí íèéëáýðò çàëãàõûã çºâøººðíº. Ðåàêòîð á¿õèé øóãàìòàé äýä ñòàíöûí øèíèéí õàìãààëàëòûã öàõèëãààí ñòàíöûí øèíèéí õàìãààëàëòûí àäèëààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 3.2.101. Òàñëóóðò ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòîé áîë ýíý øèíýýñ ãàð÷ áàéãàà øóãàìûí õàìãààëàëò, ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëò çýðýãò ýäãýýð òàñëóóðûã äýýðõ õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíä áàãòààõ çîðèëãîîð òàñëóóðûí òàë á¿ðò áàéõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðóóäûã àøèãëàâàë çîõèíî. Õýðýâ òàñëóóðò ñóóëãàìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðã¿é áîë ýäèéí çàñãèéí ¿¿äíýýñ òàñëóóðûí ãàíö òàëä ñóãàëìàë ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð áàéðëóóëæ, òàñëóóð ýíýõ¿¿ øèíèé ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíä áàãòàæ áàéãàà ýñýõèéã øàëãàõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä ñîéëòòîé õóâààðèëàëòòàé øèíèé õî¸ðëîñîí ñèñòåìèéí õàìãààëàëòàíä øèí õîëáîã÷ òàñëóóðò áàéõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ð ç¿ðõýâ÷èéã àøèãëàñàí áàéâàë çîõèíî. Øèíèéí õàìãààëàëòàíä òóñãàéëàõ çàéí õàìãààëàëòûã õýðýãëýõýýð áàéâàë á¿ëýã õîëáîã÷ òàñëóóðûí õýëõýýíä îðîõ ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã øèí áà ðåàêòîðûí á¿ëãèéí õîîðîíä áàéðëóóëæ àøèãëàõ ¸ñòîé. 3.2.102. Øèíèéí õàìãààëàëò íü ãýìòñýí øèíèé ñèñòåì áóþó á¿ëãèéã øàëãàõàä õóãàöààíû áàðèëòã¿éãýýð á¿ëýã áà ñèñòåìèéã øóóä ñîíãîí òàñëàõ áîëîìæòîéãîîð õèéãäâýë çîõèíî. 3.2.103. Øèí õîëáîã÷ (á¿ëãèéí) òàñëóóðòàé 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýøõè õ¿÷äëèéí òîéðóó òàñëóóð äýýð äàðààõ õàìãààëàëòóóäûã àâ÷ ¿çñýí áàéâàë çîõèíî.

* ôàç õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëòààñ ñýðãèéëýõ ãóðâàí øàòëàëò çàéí áîëîí ã¿éäëèéí õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëò; * ãàçàðäëàãààñ õàìãààëàõ íîéë äàðààëëûí äºðâºí øàòëàëò, ã¿éäëèéí ÷èãëýëòýé õàìãààëàëòóóä, Ýíý òîõèîëä øèí õîëáîîñíû òàñëóóðò äàðààõ õàìãààëàëòûã àâ÷ òóñãàõ íü ç¿éòýé. * ôàç õîîðîíäûí ãýìòëýýñ õàìãààëàõ õî¸ð øàòëàëò ã¿éäëèéí õàìãààëàëò; * ãàçàðäëàãààñ õàìãààëàõ íîéë äàðààëëûí ãóðâàí øàòëàëò ã¿éäëèéí õàìãààëàëò, Øèí áîëîí á¿ëýã õîëáîõ òàñëóóð íü àëñûí áýëòãýëèéã ñàéí õàíãàæ áàéâàë íèëýýä íèéëìýë õàìãààëàëò òàâèõûã çºâøººðíº. Òîéðóó òàñëóóðûí ¿éë àæèëëàãààíû ¿¿ðýãòýé, 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí øèí õîëáîõ òàñëóóð äýýð òóñãàéäàà õèéãäýõ òîéðóó áà øèí õîëáîîñíû òàñëóóðûí àäèë õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Åð íü 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí òîéðóó òàñëóóð, øóãàìûã ¿íäñýí õóðäàí àæèëëàãààòàé õàìãààëàëòàíä øèëæ¿¿ëýõèéã çºâëºæ áàéíà. 3-35 êÂ õ¿÷äýëòýé øèíèé õîëáîîñîí äýýðõ òàñëóóðò ôàç õîîðîíäûí ãýìòýëýýñ õàìãààëàõ õî¸ð øàòëàëò ã¿éäëèéí õàìãààëàëò õýðýãëýíý. Øóãàìûí õàìãààëàëòûí øàëãàëòûí çîðèóëàëòòàé àøèãëàõ òóñãàé õèéöèéí õàìãààëàëòûí ïàíåëèéã òîéðóó òàñëóóð áàéõã¿é íºõöºëä öàõèëãààí õîëáîëòûí ñõåì (æ: òýãø ºíöºãò, òàëëàìàë á¿ä¿¿â÷)-èéã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Èéì òóñãàé õèéöèéí ïàíåëèéã 220 êÂ-ûí ººðòºº ¿íäñýí õàìãààëàëòã¿é øóãàìàíä àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 110 êÂ-ûí øóãàìûí õóâüä øóãàìûí õýëõýýíäýý òàñëóóð á¿õèé “ã¿¿ðýí” áà “îëîí ºíöºãò” õýëáýðèéí öàõèëãààí õîëáîëòûí á¿ä¿¿â÷òýé áàéõàä ººðò ãíü ¿íäñýí õàìãààëàëò àâ÷ ¿çýýã¿é, õýðýâ øóãàìûí õàìãààëàëòûã øàëãàõ ¿åä ãýìòýëèéã ýíãèéí òåõíèê õýðýãñýëèéí øààðäëàãàòàé õàðãàëçóóëàí óñòãàõ áîëîìæòîé áàéâàë õàìãààëàëòûí òóñãàé ïàíåëèéã òóñãàæ ºãâºë çîõèíî. Ñèíõðîí òýãøòã¿¿ð (êîìïåíñàòîð)-èéí õàìãààëàëò 3.2.104. Ñèíõðîí òýãøòã¿¿ð (êîìïåíñàòîð)-ûí õàìãààëàëò íü äîîð äóðüäñàí ÿëãààòàé ç¿éëñèéã õàðãàëçñàíû ¿íäñýí äýýð òóðáîãåíåðàòîðûí õàìãààëàëòóóäòàé àäèëààð õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë,


199

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1. Õýðýâ äîõèîëîëä àæèëëàõ òýãøõýìòýé õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò íü êîìïåíñàòîðûã àñààõ ¿åä àæèëëàõààð áîë òîíîãëîë ÿâóóëàõ õóãàöààíä õàìãààëàëòûã àæëààñ ò¿ð ãàðãàõ ¸ñòîé, 2. Ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí òàñëóóðûã òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé õ¿÷äýëèéí áóóðàëòûí õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Õàìãààëàëòûí àæèëëàõ õ¿÷äëèéí òàâèë íü (0.1-0.2) U íîì òýíö¿¿ áàéõ áóþó õóãàöààíû áàðèëò íü 10 ñåê áàéâàë çîõèíî. 3. Êîìïåíñàòîð áàéðëàñàí äýä ñòàíöûí òýæýýë ò¿ð òàñðàõ ¿åä àæèëëàõ õàìãààëàëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Óóë õàìãààëàëò íü ¿åëçýëèéí áóóðàëòààð àæèëëàõ çàð÷èìòàé õèéãäýõ áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí òàñëóóð áóþó ñîðîíçîí îðíûã óíòðààõ (ÑÎÓÀ) àâòîìàòàò ¿éë÷èëíý. 4. 50 ÊÂàð, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí êîìïåíñàòîðûã ºäººëò àëäàãäàõààñ º.õ. ºäººëòèéí ã¿éäýë çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ äîîø áóóðàõ íºõöºëä êîìïåíñàòîðûã òàñëàõ áóþó äîõèîëîë ºãºõèéí àëü íýãýýð íü àæèëëàõ õàìãààëàëò áàéíà. Õàðèí ðîòîð íü ñºðºã ã¿éäëýýð àæèëëàõ ãîðèìòîé áàéæ áîëîõ òóë òèéì òºðëèéí êîìïåíñàòîðò ýíý õàìãààëàëòûã õýðýãëýõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. 5. Ñèíõðîí êîìïåíñàòîð íü òðàíñôîðìàòîðûí áîëîîêòîé õàìò ñóóðèëàãäàõ áîë ñòàòîðûí îðîîìîãò ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãûí ¿åä òðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëä òàâüñàí õàìãààëàëò ¿éë÷ëýõýýð òîîöîæ òóñãàâàë çîõèíî. Õýðýâ òðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëûí ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë 5 À-ààñ èë¿¿ áàéâàë íóì óíòðààõ ðåàêòîð òàâèõã¿é áàéæ áîëîõ áà ýíý ¿åä óóë õàìãààëàëòûã õóãàöààíû õî¸ð áàðèëòòàé ¿éë÷ëýõýýð õèéíý. Áàãà áàðèëòòàé íü êîìïåíñàòîðûí òàñëóóðûã òàñëàõàä, èõ áàðèëòòàé íü äîõèîëîë ºãºõ ¿éë÷ëýëòýé áàéâàë çîõèíî. Ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë íü 5 À-ààñ äîîø áàéâàë õàìãààëàëòûã äîõèîëîëä ¿éë÷ëýõ õóãàöààíû íýã áàðèëòòàé áàéõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 3.2.105. Áàéíãûí æèæ¿¿ðèéí õ¿ì¿¿ñ òîãòìîë áàéäàãã¿é äýä ñòàíöûí ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã ã¿éäëýýñ ¿ë õàìààðàõ õóãàöààíû áàðèëòòàéãààð õèéæ, áàãà áàðèëòòàé íü ¿éë÷ëýëýýð äîõèîëîë ºãºõ, ºäººëòèéã áóóðóóëàõ áà èõ áàðèëòòàéãààð íü êîìïåíñàòîðûã òàñëàõààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Êîìïåíñàòîðûí ºäººëòèéí õýëõýýíä ¿¿ñýõ ãàçàðäëàãààñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò íü óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîðòîé àäèëààð õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé.

3.3. ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ ÁÀ ÒÅËÅÌÅÕÀÍÈÊ Õýðýãëýýíèé õ¿ðýý, åðºíõèé øààðäëàãóóä 3.3.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü öàõèëãààí ñòàíö, ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì, øóãàì ñ¿ëæýý áà ¿éëäâýðèéí áîëîí áóñàä öàõèëãààí òîíîãëîëóóäûí öàõèëãààí õàíãàìæèéí äîð äóðäñàí àæëóóäàä çîðèóëñàí àâòîìàòèêèéí áîëîí òåëåìåõàíèêèéí òºõººðºìæèéí çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí ¿éë àæèëëãààíä õàìààðàëòàé. ¯¿íä: 1. Øóãàì áîëîí øóãàìûí ôàç, øèí áîëîí áóñàä òîíîãëîëûí õ¿÷äýëèéã òàñàðñàí äàðóéä íü àâòîìàòèêààð äàõèí çàëãàõ (ÀÄÇ), 2. Áýëòãýë òýæýýëèéã áîëîí òîíîãëîëûí áýëòãýë òýæýýëèéã àâòîìàòèêààð çàëãàõ /ÁÀÇ/, 3. Ñèíõðîí ãåíåðàòîðóóä áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðóóäûã àæèëä çýðýãöýý çàëãàõ, 5. Äàâòàìæ áà áîäèò ÷àäëûã òîõèðóóëàõ, 6. Òîãòîðæèëò àëäàãäàõààñ ñýðãèéëýõ, 7. Àñèíõðîí ãîðèìûã çîãñîîõ, 8. Äàâòàìæèéí áóóðàëòûã õÿçãààðëàõ, 9. Äàâòàìæèéí èõñýëòèéã õÿçãààðëàõ, 10. Õ¿÷äýëèéí áóóðàëòûã õÿçãààðëàõ, 11. Õ¿÷äýëèéí èõñýëòèéã õÿçãààðëàõ, 12. Òîíîãëîëûã õýò à÷ààëëààñ ñýðãèéëýõ, 13. Äèñïåò÷åðèéí õÿíàëò áà óäèðäëàãà. Ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí 4-11 ä¿ãýýðò çààãäñàí òºõººðºìæèéí ¿¿ðýãèéã ýð÷èì õ¿÷íèé áà öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåìèéí á¿ðýí áîëîí õýñýã÷èëñýí àæèëëàãààãààð òîäîðõîéëîãäîõ áîëíî. Ýð÷èì õ¿÷íèé áîëîí áóñàä çîõèõ áàéãóóëëàãóóä ýäãýýð òºõººðºìæ¿¿äèéí çóðàã òºñëèéã çîõèîõ, àøèãëàõ àæëûã ýðõëýõ ¸ñòîé. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì áîëîí îáúåêòóóäàä ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýãò îðîîã¿é, òóõàéëáàë, “Àâòîìàòæóóëàëòûí ñèñòåì” ÁÍáÄ 3.05.07.90 áà ººð áàðèìò áè÷ãèéí äàãóó õèéñýí àâòîìàòæóóëñàí óäèðäëàãûí òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. Ýäãýýð Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

200

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òºõººðºìæèéí ¿éë÷ëýë íü ººð õîîðîíäîî çîõèöîæ áàéõààñ ãàäíà ýíý ä¿ðýìýýð çîõèöóóëàãäàæ áàéãàà òºõººðºìæ áîëîí ñèñòåìòýé çîõèöîí àæèëëàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ õýðýãëýã÷ áàéãóóëëàãóóäûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä àâòîìàòèêèéí òºõººðºìæ¿¿äèéã õýðýãëýõäýý òýäãýýðèéí ãàäààä, äîòîîä ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàëò áîëîí àâòîìàòèêèéí ¿éë÷ëýëýýð öàõèëãààí õàíãàìæ íü áîãèíî õóãàöààãààð òàñàëäàõàä õàìãèéí ÷óõàë òåõíîëîãèéí ïðîöåññóóä àëü áîëîõîîð ñààòàõã¿é áàéõààð òîîöâîë çîõèíî (5.3.28, 5.3.29, 5.3.30èéã ¿çýõ). Àâòîìàòààð äàõèí çàëãàõ (ÀÄÇ) 3.3.2. Ðåëå õàìãààëàëòààð òàñëàãäàõ òàñëóóðûã àâòîìàòèêààð çàëãàæ, õýðýãëýã÷äèéí áîëîí ñèñòåì õîîðîíäûí áà ñèñòåì äîòîðõ õîëáîîñóóäûí òýæýýëèéã õóðäàí õóãàöààíä ñýðãýýõèéí òóëä àâòîìàòààð äàõèí çàëãàëòûí (ÀÄÇ) òºõººðºìæèéã õýðýãëýõ ¸ñòîé. ÀÄÇ íü äîð äóðäñàí òîõèîëäëóóäàä õèéãäýæ áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. 1 êÂ-ýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé àãààðûí áîëîí õîëèìîã (àãààðûí áà êàáåëü) á¿õ òºðëèéí øóãàìä: ÀÄÇ-ã õýðýãëýõýýñ òàòãàëçàõ òîõèîëäîë á¿ðò ¿íäýñëýë áàéõ ¸ñòîé. Íóì ¿¿ññýíýýñ ãýìòýë ãàðàõ ìàãàäëàë òóí èõ ¿åä (æèøýý íü: õýä õýäýí äóíäûí ùèòòýé , íýã øóãàìààð õýä õýäýí äýä ºðòººã òýæýýñýí), ¿ð àøèãòàé áàéâàë, ìºí ò¿¿í÷ëýí ðåëå õàìãààëàëòûí çààãèéã-ñîíãîí õàìãààëàõ ÷àäâàðûã çàëðóóëàõûí òóëä 35 êÂ-ûí áîëîí ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé êàáåëü øóãàìóóäàä ÀÄÇ-ã õýðýãëýõèéã çºâëºíº. 110 êÂ áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí êàáåëü øóãàìàíä ÀÄÇ õýðýãëýõ ýñýõèéã òóõàé á¿ðä íü òîäîðõîé íºõöë¿¿äýýñ õàìààðóóëàí çóðàã òºñëèéã çîõèîõ ÿâöä øèéäâýðëýíý, 2. Öàõèëãààí ñòàíö áà äýä ºðòººíèé øèíä: (3.3.19, 3.3.20-èéã ¿çýõ), 3. Òðàíñôîðìàòîðò (3,3,26-ã ¿çýõ), 4. Áóñàä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ººðºº ÿâàëòûã õàíãàõ ¿¿äíýýñ òàñëàãäàõ ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò, Ýíýõ¿¿ ç¿éëèéí 1-3 äóãààðò çààñàí ÀÄÇ-ûí àæèëëàõ íºõöëèéã õàíãàõûí òóëä òîéðóó áîëîí øèí õîëáîõ òàñëóóðóóä, ìºí ñåêöèéí òàñëóóðò ÀÄÇ çààâàë áàéõ ¸ñòîé. Õýìíýëòòýé àæèëëàãààíû ¿¿äíýýñ ýõíèé ýýëæèíä êàáåëèéí øóãàì, ìºí áóñàä 6-10 êÂ-ûí õîëáîëòóóäàä á¿ëýãëýñýí (ãðóïï÷èëñýí) ÀÄÇ õèéæ áîëíî. Ãýõäýý èéì òîõèîëäîëä á¿ëýãëýñýí ÀÄÇ-í äóòàãäàëòàé òàëóóä, òóõàéëáàë, àëü íýã õîëáîëòûí òàñëóóð òàñàðñíû äàðàà ÀÄÇ àíõíû áàéðëàëäàà îðîîã¿é áàéõàä ººð íýã õîëáîëòûí òàñëóóð òàñëàãäàõ òîõèîëäîëä ÀÄÇ òàòãàëçàæ áîëîõûã òîîöñîí áàéâàë çîõèíî. 3.3.3. ÀÄÇ-ûã äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä àæèëëàõã¿é áàéõààð õèéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ àëñûí óäèðäëàãà áîëîí òåëå óäèðäëàãààð òàñëóóðûã òàñëàõ ¿åä, 2. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ àëñûí óäèðäëàãà áîëîí òåëå óäèðäëàãààð çàëãàñíû äàðàà ðåëå õàìãààëàëòààð øóóä òàñëàãäàõ ¿åä, 3. Òðàíñôîðìàòîð áà ýðãýëäýõ ìàøèíû äîòîîä ãýìòëèéí óëìààñ òýäãýýðèéí òàñëóóð õàìãààëàëòààð òàñðàõ, àâààðè ýñýðã¿¿öýõ àâòîìàòèêèéí ¿éë÷ëýëýýð òàñëóóð òàñëàãäàõ, ìºí ò¿¿í÷ëýí ÀÄÇ àæèëëàæ áîëîõã¿é áóñàä íºõöºëä. À÷ààëëûã äàâòàìæààð õºíãºëºõ àâòîìàòèê (ÀÄÕÀ, À×Ð), äàâòàìæèéí àâòîìàòààð äàõèí çàëãàëò (ÄÀÄÇ, ×ÀÏÂ) õèéãäñýíèé äàðàà ÀÄÇ íü 3.3.81 ä¿ãýýð ç¿éëèéí äàãóó àæèëëàõ ¸ñòîé. ÀÄÇûí ñõåì äýõ ÿìàð ÷ ãýìòëèéí ¿åä ÀÄÇ áîãèíî çàëãàà ðóó îëîí äàõèí çàëãàõ áîëîìæèéã õààñàí áàéõ ¸ñòîé. ÀÄÇ íü àâòîìàòààð àíõíû áàéðëàëäàà áóöàæ áàéõ ¸ñòîé. 3.3.4. ¨ñîîðîî áîë, ÀÄÇ àìæèëòã¿é áîëáîë ðåëå õàìãààëàëòûí ¿éëäëèéã õóðäàñãàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. Àìæèëòã¿é ÀÄÇ-í äàðààõ õóðäàñãàëòûã òàñëóóðûã çàëãàñíû äàðàà õóðäàñãàëòûí òºõººðºãèéí òóñëàìæààð õèéäýã. Ýíý òºõººðºãèéã òàñëóóðûã ººð çàð÷èì (óäèðäëàãûí ò¿ëõ¿¿ðýýð, òåëå óäèðäëàãààð, áýëòãýëèéã àâòîìàòèêààð çàëãàõ)-ààð çàëãàõ ¿åä ÷ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Òàñëóóðûã çàëãàñíû äàðàà õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõäàà òàñëóóðûí ôàçóóäûí çýðýã áóñ çàëãàëòààñ ¿¿ñýõ ã¿éäëèéí èõñýëòýýñ õàìààð÷ òàñëóóð òàñàð÷ áîëçîøã¿é áàéäëààñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý àâñàí áàéõ ¸ñòîé. Øóãàì ººð òàñëóóðààð õ¿÷äýëä õîëáîãäîõîîð áîë (ººðººð õýëáýë øóãàì òýãøõýìòýé õ¿÷äýëòýé áîëîõ íºõöºëä) òàñëóóðûã çàëãàñíû äàðàà õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõ õýðýãã¿é. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé øóãàìûí õàìãààëàëòûã ¿éë÷èëãýýíèé õóâüñàõ ã¿éäýëýýð õèéõ ¿åä õýðâýý ÀÄÇ-í äàðààõ õàìãààëàëòûí õóðäàñãàëò õèéõýä òýð íü õàìãààëàëòûã èõýä òºâºãòýé áîëãîõ, õóäàñãàëòûí òºõººðºìæèéã òàâèõ ãàçðûí îð÷èìä òºìºðëºã áîãèíî çàëãàà áîëîõîä õàìãààëàëò àæèëëàõ õóãàöàà 1,5 ñåê-ýýñ èõã¿é áàéâàë ÀÄÇ-èéí äàðààõ õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõã¿é áàéæ áîëíî.


201

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Óðüä÷èëàí ºãñºí øóóðõàé àæèëëàãààíû êîìàíä íü òàñëóóðûí òàñàðõàé áàéðëàëòàé òîõèðîõã¿é áàéâàë ãóðâàí ôàçûí ÀÄÇ-èéí òºõººðºìæ (ÃÔÀÄÇ) àæèëëàæ ýõëýõ ¸ñòîé. Ìºí ÃÔÀÄÇ-ã ðåëå õàìãààëàëòààð ÷ ÿâóóëàõûã çºâøººðíº. 3.3.5. ¨ñîîðîî áîë, íýã áà õî¸ð óäàà (õýðýâ òàñëóóðûí àæèëëàõ íºõöëººð ýíý íü çºâøººðºãäºõ áîë)-ãèéí ÃÔÀÄÇ-ã õýðýãëýæ áîëíî. Õî¸ð óäààãèéí ¿éë÷ëýëòýé ÃÔÀÄÇ-ûí òºõººðºìæèéã àãààðûí øóãàìä, ÿëàíãóÿà íýã òàëûí òýæýýëòýé ãàíö (äàí) øóãàìä õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä 2 óäààãèéí ¿éë÷ëýëòýé ÃÔÀÄÇ-ã þóíû ºìíº ñ¿ëæýýíäýý áýëòãýë áàéõã¿é øóãàìàíä õýðýãëýõèéã çºâëºìæ áîëãîäîã. Òóñãààðëàãäñàí áà òýãøòãýñýí íåéòðàëüòàé ñ¿ëæýýíä ÀÄÇ-ûí àæèëëàãààíû ýõíèé öèêëèéí äàðàà ãàçàðäëàãà ãàðñàí òîõèîëäîë (òóõàéëáàë,òýã äàðààëëûí õ¿÷äýë ¿¿ñýõ)-ä äàðààãèéí öèêëèéí ÀÄÇ-ä õîðèã òàâèõ ¸ñòîé. ÃÔÀÄÇ-ûí õî¸ð äàõü öèêëèéí õóãàöààíû áàðèëò 15-20 ñåêóíäýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ åðäèéí ãîðèìûã ò¿ðãýí ñýðãýýõèéí òóëä ÃÔÀÄÇ-ûí òºõººðºìæ (ÿëàíãóÿà íýã òàëûí òýæýýëòýé øóãàìûí õî¸ð ¿éë÷ëýëòýé ÃÔÀÄÇ-ûí àíõíû öèêëèéí õóâüä)-èéí õóãàöààíû áàðèëòûã ãýìòñýí õýñýãò ¿¿ññýí íóìûí óíòðàëòûí áîëîí îð÷èíû èîíû ñààðìàãæèõ õóãàöàà, ìºí ò¿¿í÷ëýí òàñëóóð áà ò¿¿íèé çàëóóðûí äàõèí çàëãàëòàä áýëýí áîëîõ õóãàöààã òóñ òóñ òîîöîí àëü áîëîõîîð áàãà õýìæýýòýé áàéõààð àâàõ ¸ñòîé. Õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé øóãàìûí ÃÔÀÄÇ-ûí òºõººðºìæèéí õóãàöààíû áàðèëòûã ãýìòýëèéí óëìààñ øóãàìûí òºãñãºëèéí õî¸ð öýãò òàñðàëò çýðýã ÿâàãäàõã¿é áàéæ áîëçîøã¿é íºõöºëèéã òîîöîæ, ñîíãîõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä àëñûí áýëòãýëä çîðèóëàãäàõ õàìãààëàëòûí õóãàöààã òîîöîõ øààðäëàãàã¿é. ªíäºð äàâòàìæèéí õàìãààëàëòààð øóãàì òàñðàõ ¿åä øóãàìûí õî¸ð ¿ç¿¿ðèéí òàñëóóð çýðýã òàñðàõã¿é íºõöºëèéã òîîöîõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Íýã óäààãèéí ¿éë÷ëýëòýé ÃÔÀÄÇ-ûí ¿ð ä¿íã ñàéæðóóëàõûí òóëä õýðýãëýã÷èéí àæèëàãààã àëü áîëîõîîð òîîöñîíû ¿íäñýí äýýð õóãàöààíû áàðèëòûã èõýñãýæ áîëíî. 3.3.6. ÃÔÀÄÇ àìæèëòã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä íýã òàëûí òýæýýëòýé 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ãàíö (äàí) øóãàì õî¸ð ôàçààð óäààí õóãàöààíä àæèëëàõ òóë òèéì øóãàìûí òýæýýëòýé òàëûí òºãñãºëä íü 2 óäààãèéí ¿éë÷ëýëòýé ÃÔÀÄÇ õèéâýë çîõèíî. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ øóãàìûã 2 ôàçûí ãîðèìä ãàçàð äýýð íü áîëîí òåëå óäèðäëàãààð øèëæ¿¿ëæ áîëíî. Àìæèëòã¿é ÀÄÇ-ûí äàðàà øóãàìûã 2 ôàçààð àæèëëóóëàõûí òóëä (õóóðàé) ñàëãóóð áîëîí òàñëóóðûã òýæýýõ áîëîí õ¿ëýýí àâàõ òàëûí òºãñãºëä ôàç òóñ á¿ðýýð íü óäèðäàæ áîëîõîîð õèéâýë çîõèíî. Øóãàìûã óäààí õóãàöààãààð 2 ôàçûí ãîðèìä øèëæ¿¿ëýõäýý øóãàìûí äóòóó ôàçûí ãîðèìîîñ áîëæ õîëáîîíû øóãàìä ãàð÷ áîëçîøã¿é øóóãèàíûã áàãàñãàõ àðãà õýìæýýã øààðäëàãàòàé ¿åä àâáàë çîõèíî. Ýíý çîðèëãîîð äóòóó ôàçûí ãîðèìîîð õýðýâ ýíý íü õýðýãëýã÷èéí àæëûí íºõöëèéã õàíãàæ áàéâàë äàìæóóëæ áóé ÷àäëûã áàãàñãàæ áîëíî. Çàðèì íºõöºëä òóñãàé ¿íäýñëýë áàéâàë øóãàì äóòóó ãîðèìîîð àæèëëàõ õóãàöààíû òóðøèä õîëáîîíû øóãàìûã ñàëãàæ áîëíî. 3.3.7. Òàñðàëò íü ýõ ¿¿ñã¿¿ðèéí õîîðîíäûí öàõèëãààí õîëáîîñûã ãýìòýýõýýðã¿é òèéì øóãàìóóä, òóõàéëáàë, íýã òàëûí òýæýýëòýé çýðýãöýý øóãàìàí äýýð ñèíõðîíèçìûã øàëãàõã¿éãýýð ÃÔÀÄÇ òºõººðºìæ òàâèõûã çºâøººðíº. Õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé ãàíö (äàí) øóãàìàíä (ø¿¿íòýí õîëáîîñ áàéõã¿é áîë) ÃÔÀÄÇ-ûí äîð äóðäñàí àëü íýã òºðºë, ýñâýë òýäãýýðèéí õîñëîëûã õýðýãëýõ ¸ñòîé. ¯¿íä: à. Õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé ÃÔÀÄÇ (Õ¯ÀÄÇ) á. Ñèíõðîí-áóñ ÃÔÀÄÇ (ÑáÀÄÇ) â. Ñèíõðîíèçìûí áàðèëòòàé ÃÔÀÄÇ (ÑÁÃÔÀÄÇ) ¯¿íýýñ ãàäíà õýðýâ òàñëóóðóóäûã ôàç á¿ðýýð íü óäèðäàõààð òîíîãëîñîí, ìºí íýã ôàçûí ÀÄÇ (ÍÔÀÄÇ)-ûí öèêëèéí ¿åä ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí çýðýãöýý àæèëëàãààíû òîãòâîðæèëò àëäàãäàõààðã¿é áîë ÍÔÀÄÇ-ûã ÃÔÀÄÇ-ûí ÿíç á¿ðèéí õýëáýð¿¿äòýé õîñëóóëàí õèéæ áîëíî. ßìàð òºðëèéí ÀÄÇ-ûã õýðýãëýõ çàð÷èìûã ñîíãîõäîî ñèñòåìèéí áà òîíîãëîëóóäûí àæèëëàãààíû òîäîðõîé íºõöºë¿¿äèéí á¿ðäëýýñ õàìààðóóëàí 3.3.8-3.3.11 äóãààð ç¿éë¿¿äèéã óäèðäëàãà áîëãîíî. 3.3.8. Çàëãàãäàæ áóé ñèñòåìèéí öàõèëãààí õºäºëãºõ õ¿÷ (ÖÕÕ)-íèé âåêòîðóóäûí õîîðîíäîõ ºíöãèéí ÿëãàà íü áàãà áîë õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé ÀÄÇ, ýñâýë Õ¯ÀÄÇ (õàìãèéí áàãà õóãàöààíû òàâèëààð õî¸ð òºãñãºëººñ íü çýðýã çàëãàõ)-ûã 3.3.7 äóãààð ç¿éëä çààñàí øóãàìàíä òàâèõ íü ç¿éòýé. Õýðâýý òàñëóóðûã çàëãàñíû äàðàà ñèñòåìèéí ñèíõðîí (çýðýãöýý) àæèëëàãàà õàäãàëàãäàõ áà ñèíõðîí ãåíåðàòîð áîëîí êîìïåíñàòîðûí õàìãèéí èõ öàõèëãààí-ñîðîíçîí ìîìåíò íü ìàøèíû ãàðàëòóóä äýýðõè ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãààíû ¿åèéí öàõèëãààí–ñîðîíçîí ìîìåíòîîñ áàãà (çàéëøã¿é


202

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 íººöèéã òîîöñîí) áàéâàë Õ¯ÀÄÇ õýðýãëýõèéã áîëîìæòîé òàñëóóð á¿õèé øóãàìàíä ë ò¿¿íèéã õýðýãëýæ áîëíî. Õàìãèéí èõ öàõèëãààí-ñîðîíçîí ìîìåíòûí ¿íýëãýýã Õ¯ÀÄÇ áîëîõ ¿åèéí ºíöãèéí áàéæ áîëîõ èõ ÿëãààãààã áàðèìòëàí õèéõ ¸ñòîé. Èéìä ¿éë÷ëýõ õ¿ðýý íü øóãàìûã á¿õýëä íü õàìààðàõ íºõöºëä õóðäàí ¿éë÷èëýëòýé õàìãààëàëò àæèëëàõ ¿åä ë Õ¯ÀÄÇ-ûí àæèëëàãàà ýõëýõ ¸ñòîé. Õ¯ÀÄÇ íü áýëòãýë õàìãààëàëò àæèëëàõ ¿åä õîðèãîíä îðîõ, òàñëóóð ñààòàõ ¿åèéí íººö òºõººðºìæ (ÒÒÍÒ, ÓÐÎÂ) àæèëëàõ ¿åä õîðèãîíä îðîõ, ýñâýë õ¿ëýýçíýõ ¸ñòîé. Õýðýâ Õ¯ÀÄÇ àìæèëòã¿é áîëáîë ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí òîãòâîðæèëòûã õàäãàëàõûí òóëä àâààðè ýñýðã¿¿öýõ àâòîìàòèêààñ èõ õýìæýýíèé ìýäýýëýë øààðäàãäàõààð áîë Õ¯ÀÄÇ õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. 3.3.9. Á¿ëãèéí 3.3.7 äóãààð ç¿éëä çààñàí (èõýâ÷ëýí 110-220 êÂ-ûí) øóãàìàíä ÑáÀÄÇ-ûã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Õýðýâ: à. Ñèíõðîí-áóñ çàëãàëò õèéõýä ¿¿ñýõ ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûí õàìãèéí èõ öàõèëãààí-ñîðîíçîí ìîìåíò íü ìàøèíû ãàðàëòóóä äýýðõ ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãààíû ¿åä ¿¿ñýõ öàõèëãààí-ñîðîíçîí ìîìåíòîîñ áàãà (çàéëøã¿é íººöèéã òîîöîõ) áîë; Ãýõäýý ÑáÀÄÇ-ûí çºâøººðºãäºõ ¿íýëãýýíèé ïðàêòèêèéí øàëãóóð áîëãîí çàëãàëòûí ºíöºã 180 ãðàäóñ áàéõ ¿åèéí ñòàòîðûí ã¿éäëèéí ¿åëýõ õýñãèéí òîîöîîò àíõíû óòãûã àâíà. á. Çàëãàëòûí ºíöºã 180 ãðàäóñ áàéõ ¿åä òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð)-ààð ã¿éõ õàìãèéí èõ ã¿éäýë íü õÿçãààðã¿é ÷àäàëòàé øèíýýñ òýæýýë àâàõ íºõöºëä ò¿¿íèé ãàðãàëãóóä äýýð ¿¿ñ÷ áîëîõ áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëýýñ áàãà áàéâàë, â. ÀÄÇ-ûí äàðàà õàíãàëòòàé, õóðäàí õóãàöààíä äàõèí ñèíõðîíæóóëàëò áîëæ áàéâàë. Õýðýâ ñèíõðîí-áóñ ÀÄÇ áîëñíû ä¿íä óäààí õóãàöààíû àñèíõðîí ÿâàëò ¿¿ñýõýýð áàéâàë ò¿¿íèéã ¿¿ñãýõã¿é áàéõ áóþó òàñëàí çîãñîîõ òóñãàé àðãà õýìæýý àâàõ õýðýãòýé. Ýíý íºõöºë¿¿ä áèåëýãäýæ áàéâàë ÑáÀÄÇ-ûã çýðýãöýý òàâèãäàõ øóãàìûí çàñâàðûí ãîðèìä õýðýãëýæ áîëíî. ÑáÀÄÇ-ã õèéõäýý øààðäëàãàã¿éãýýð õàìãààëàëò äýìèé àæèëëàõààñ ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý çààâàë àâàõ õýðýãòýé. Ýíý çîðèëãîîð çàðèìäàà ÑáÀÄÇ-ã õèéõäýý òàñëóóðûã òîäîðõîé äàðààëëààð çàëãàõààð õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. Æèøýýëáýë, øóãàìûí àëü íýã òºãñãºëä ÀÄÇ õèéõèéí ºìíº íºãºº õýñýãò àìæèëòòàé áîëñîí ÃÔÀÄÇ-í äàðàà øóãàì õ¿÷äýëòýé áîëñíûã õÿíàõ. 3.3.10. Ä¿ðìèéí 3.3.10 äóãààð ç¿éëä çààñàí øóãàìàíä òýäãýýðèéã çºâøººðºãäºõ ºíöºã áà íýëýýä õýìæýý (îéðîëöîîãîîð 4 õóâü õ¿ðòýë)-íèé ãóëñàëòòàéãààð çàëãàõàä ÑÁ ÀÄÇ-ã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ò¿¿íýýñ ãàäíà äàðààõ íºõöºëä ÀÄÇ áàéæ áîëíî. Øóãàìûí ýõýëæ çàëãàâàë çîõèõ òºãñãºëä õ¿÷äýëèéí õÿíàëòã¿é õóðäàñãàõ ÃÔÀÄÇ (ÕÕÃ ÕÃÔÀÄÇ), ýñâýë øóãàì äýýð õ¿÷äýëã¿é áàéãààã õÿíàõ õÿíàëòòàé ÃÔÀÄÇ (ÕÃÕ ÃÔÀÄÇ) ¿éë÷ëýõ õ¿ðýý íü øóãàìûã á¿õýëä íü õàìàðñàí õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé õàìãààëàëò àæèëëàñàí òóõàé á¿ðòãýë õèéæ, íºãºº ¿ç¿¿ðò íü ñèíõðîíèçìûí áàðèëòòàé ÃÔÀÄÇ òàâèáàë çîõèíî. Ñ¿¿ëèéíõèéã íü çºâõºí ýõíèé çàëãàëò àìæèëòòàé áîëñîí òîõèîëäîëä ã¿éöýòãýíý. Ñèíõðîíèçìûã áàðèõûí òóëä òîãòìîë ò¿ð¿¿ëýõ ºíöºãòýé ñèíõðîíèçàòîðûí çàð÷ìààð õèéñýí òºõººðºìæ õýðýãëýæ áîëíî. Ìºí øóãàìûí õî¸ð òàëûí òàñëóóðûã çàëãàõ äàðààëëûã ººð÷ëºõ áîëîìæòîéãîîð ÀÄÇ-ûí òºõººðºìæèéã õèéâýë çîõèíî. Äàâòàìæèéí ÿëãàâàð àëü áîëîõîîð èõ áàéõàä àæèëëàõààð ÑÁ ÀÄÇ-í òºõººðºìæèéã õèéõèéã õè÷ýýõ õýðýãòýé. ÑÁ ÀÄÇ õýðýãëýõ ¿åèéí çàëãàëòûí áîëîìæèò õàìãèéí èõ ºíöãèéã 3.3.9 äóãààð ç¿éëä çààñàí íºõöºëººð ñîíãîæ àâíà. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ øóãàìûã çàëãàõäàà õàãàñ àâòîìàòæóóëñàí ñèíõðîíæóóëàëòàíä ÑÁ ÀÄÇ-í òºõººðºìæèéã õýðýãëýõýýð áîäîæ õèéõ íü ç¿éòýé. 3.3.11. ÃÔÀÄÇ-ûí àëü ÷ òºðëèéã õèéõäýý õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé øóãàìàí äýýð õ¿÷äýë áàéõã¿é áàéãààã õÿíàõ, õ¿÷äýëòýé áàéãààã õÿíàõûí òóëä øóãàìûí (ôàçíû) õ¿÷äýë, ýñðýã, óðâóó áîëîí òýã äàðààëëûí õ¿÷äë¿¿äèéã ìýäýð÷ ÷àääàã õýðýãñýëèéã àøèãëàõ íü ç¿éòýé áàéäàã. Çàðèì òîõèîëäîëä, æèøýý íü, øóíòëýõ ðåàêòîðã¿é øóãàìàíä òýã äàðààëëûí õ¿÷äýëèéã àøèãëàõã¿é áàéæ áîëíî. 3.3.12. ÍÔÀÄÇ-ã çºâõºí èõ õýìæýýíèé ãàçàðäëàãûí ã¿éäýëòýé ñ¿ëæýýíä õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ôàç òîãòâîðòîé ãýìòñýí ¿åä äóòóó ôàçûí ãîðèìä àâòîìàòààð øèëæ¿¿ëýõã¿éãýýð õèéñýí ÍÔÀÄÇ äîð äóðäñàí òîõèîëäëóóäàä áàéæ áîëíî. ¯¿íä: à. Ñèñòåì õîîðîíäûí áîëîí ñèñòåì äîòîðõ èõ à÷ààëàëòàé ãàíö (äàí) øóãàìàíä; á. 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé èõ à÷ààëàëòàé 2 áà ò¿¿íýýñ äýýø òîéðóó õîëáîîñòîé ñèñòåì õîîðîíäûí øóãàìàíä, õýðýâ õîëáîîñíû àëü íýã íü òàñðàõàä ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí äèíàìèê òîãòâîðæèëò àëäàãäàõààð áàéâàë,


203

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 â. Ñèñòåì õîîðîíäûí áîëîí ñèñòåìèéí äîòîðõ ººð àíãèëëûí õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä, õýðâýý äýýä àíãèëëûí õ¿÷äýëòýé øóãàì òàñðàõàä äîîä àíãèëëûí õ¿÷äýëèéí øóãàì èõýýð à÷ààëàãäàæ, ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí òîãòâîðæèëòûã àëäàãäóóëæ áîëçîøã¿é áîë, ã. ªºðòºº èõ õýìæýýíèé îðîí íóòãèéí à÷ààëàëã¿é, òîìîîõîí áëîê ñõåìòýé öàõèëãààí ñòàíöûã ñèñòåìòýé õîëáîõ øóãàìàíä, ä. ÃÔÀÄÇ òºõººðºìæ àæëààñ ãàðñàí áóþó ò¿¿íèé àâòîìàòèê íü òýæýýëã¿é áîëñîí ¿åä ãóðâàí ôàçûí òàñëàëò õèéõ ¿éëäýëä øóãàìûí õàìãààëàëò øèëæèæ áàéõààð ÃÔÀÄÇ-ûã òºõººðºìæèéí õàæóóãààð õèéæ áîëíî. Ãàçàðäëàãûí áîãèíî çàëãàà ãàðñàí ôàçûã îëîõîä çîðèóëæ ñîíãîëòûí ìýäðýìæ á¿õèé õýðýãñýëèéã ÍÔÀÄÇ-ûí öèêëèéí ¿åèéí õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé øóãàìûí õàìãààëàëò áîëãîí àøèãëàæ áîëíî. Ìºí ò¿¿íèéã ÃÔÀÄÇ,Õ¯ÀÄÇ-ûí àæèëëàãààíû ¿åä øóóðõàé ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ øóãàìûã íýã òàëààñ íü çàëãàõàä àøèãëàæ áîëíî. ÍÄÀÇ-íû õóãàöààíû áàðèëò íü äóòóó ôàçûí ãîðèì ¿¿ñãýæ áàéãàà íýã ôàçûí áîãèíî çàëãààíû îð÷èíä ¿¿ññýí íóì óíòðàõ áîëîí èîí ñààðìàãæèõ ïðîöåññûí õóãàöààíààñ èõ òóñä íü òîõèðóóëñàí òàâèëòàé áàéõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä ñîíãîëòûí ìýäðýìæ á¿õèé õýðýãñýëèéí øàòëàëòàé ¿éëäýë áîëîõ, øóãàìûí òºãñãºëèéí õàìãààëàëò çýðýãôöýëã¿é àæèëëàõûã òîîöîõ õýðýãòýé. 3.3.13. Ä¿ðìèéí 3.3.12-ð ç¿éëä çààñàí øóãàìä ÍÔÀÄÇ-ûã òºðºë á¿ðèéí ÃÔÀÄÇ-òàé õàâñðóóëàí õýðýãëýõ ¸ñòîé. ÍÔÀÄÇ àæèëëàõ áîëîí ÍÔÀÄÇ íü àìæèëòã¿é áîëñîí á¿õ òîõèîëäîëä ÃÔÀÄÇ-ã õîðèãëîõ áîëîìæòîé õèéãäýõ ¸ñòîé. Õàðèí òîäîðõîé íºõöºë áàéäëûí óëìààñ ÍÔÀÄÇ àìæèëòã¿é áîëñíû äàðàà ÃÔÀÄÇ-ûã àæèëëàõààð õèéæ áîëíî. Ýäãýýð òîõèîëäîëä ýõëýýä øóãàìûí àëü íýã òºãñãºë äýýð øóãàì õ¿÷äýëã¿é áàéãààã õÿíàñàíû ¿íäñýí äýýð óðò õóãàöààíû áàðèëòòàé ÃÔÀÄÇ-ûã õèéâýë çîõèíî. 3.3.14. Áàãà ÷àäëûí öàõèëãààí ñòàíöûã ñèñòåìòýé õîëáîæ áàéãàà õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé ãàíöààð øóãàìä óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîðóóäûã àâòîìàòèêààð ººðèéí ñèíõðîíæóóëàëòàíä îðóóëàõ ÷àäâàð á¿õèé ÃÔÀÄÇ (ªÑ ÀÄÇ) , óñàí áà äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí õóâüä õóâààëòûí òºõººðºìæòýé õîñîëìîë ÃÔÀÄÇ-ûã õýðýãëýæ áîëíî. 3.3.15. Õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé øóãàì õýä õýäýí òîéðóó õîëáîîñòîé áàéâàë äîð äóðäñàí àðãà õýìæýýã àâáàë çîõèíî.¯¿íä: 1. Õî¸ð áóþó ãóðâàí õîëáîîñòîé áîëîâ÷ òýäãýýðýýñ õî¸ð (æèøýý íü õî¸ð õýëõýýòýé øóãàì) íü óäààí õóãàöààãààð òàñðàõ ìàãàäëàëòàé ¿åä, - Ñèíõðîíæèëòã¿é ÀÄÇ (ãîë òºëºâ 110-220 êÂ-ûí øóãàì, òýäãýýðèéí õóâüä 3.3.9 äóãààð ç¿éëä çààñàí íºõöºë á¿ðäýõýä, ãýõäýý á¿õ õîëáîîñ òàñàðõàé áàéõ)-ûí ¿åä), - Ñèíõðîíèçìûí õÿíàëòòàé ÀÄÇ (á¿õ õîëáîîñ òàñàðõàé, 3.3.9 äóãààð ç¿éëä çààñàí øàëòãààíààð ñèíõðîíæèëòã¿é ÀÄÇ õèéõ áîëîìæã¿é)-ûí ¿åä, Õî¸ð õîëáîîñòîé áîëîí ãóðâàí õîëáîîñòîé áîëîâ÷ õî¸ð íü õî¸ð õýëõýýò øóãàì á¿õèé ÷óõàë øóãàìóóäûí õóâüä 3.3.9-ò çààñàí øàëòãààíààð ÑáÀÄÇ-ã õýðýãëýõ áîëîìæã¿é áîë ÍÔÀÄÇ, Õ¯ÀÄÇ, ÑÁ ÀÄÇ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº (3.3.8, 3.3.10 áà 3.3.12-èéã ¿ç). Ýíý òîõèîëäîëä ÍÔÀÄÇ áà Õ¯ÀÄÇûí òºõººðºìæèéã ñèíõðîíèçìûã õÿíàäàã ÀÄÇ-ààð íýìæ òºõººðºìæèëáºë çîõèíî. 2. Äºðºâ áà ò¿¿íýýñ äýýø õîëáîîñòîé, ò¿¿í÷ëýí ãóðâàí õîëáîîñòîé áîëîâ÷ õî¸ð õîëáîîñ íü óäààí õóãàöààãààð çýðýã òàñðàõ ìàãàäëàë áàãàòàé (æèøýý íü, á¿õ øóãàì íü íýã õýëõýýòýé) øóãàìä ñèíõðîíèçìûí õÿíàëòã¿é ÀÄÇ õýðýãëýâýë çîõèíî. 3.3.16. Ñèíõðîíèçìûí õÿíàëòòàé ÀÄÇ-ûí òºõººðºìæèéã õýðýãëýõäýý øóãàìûí íýã òºãñãºëä øóãàì õ¿÷äýëã¿é áàéãààã áîëîí ñèíõðîíèçì áàéãààã õÿíàõ áºãººä íºãºº ¿ç¿¿ðò íü áîë çºâõºí ñèíõðîíèçì áàéãàà ýñýõèéã õÿíàâàë çîõèíî. Ñèíõðîíèçìûí õÿíàëòòàé ÀÄÇ-ûí ñõåì íü øóãàìûí õî¸ð ¿ç¿¿ðò èæèë áàéõ áºãººä ÀÄÇ-ûí ¿åä òàñëóóðóóäûã çàëãàõ äàðààëëûã ººð÷ëºõ áîëîìæèéã òîîöñîí áàéõ ¸ñòîé. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ ñèñòåìèéã õîëáîõ ÿâöäàà ñèíõðîíèçìûí õÿíàëòòàé ÀÄÇ-ã àøèãëàí ñèíõðîíèçìûã øàëãàæ áàéõ íü ç¿éòýé. Øóãàìàíä õýä õýäýí òºðëèéí ãóðâàí ôàçûí ÀÄÇ, òóõàéëáàë,ñèíõðîíèçìûí õÿíàëòòàé Õ¯ÀÄÇ,ÃÔÀÄÇ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ìºí ò¿¿í÷ëýí øóãàìûí òºãñãºë¿¿äýä ººð òºðëèéí òóõàéëáàë, íýã òºãñãºëä íü ÕÕÃ ÕÃÔÀÄÇ (3,3,10-ã ¿çýõ) áà íºãºº òºãñãºëä íü õ¿÷äýëòýé áàéãààãèéí áîëîí ñèíõðîíèçìûí õÿíàëòòàé ÃÔÀÄÇ áàéõûã çºâøººðíº. 3.3.17. Õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé õàìãààëàëòûí ñîíãîí õàìãààëæ ÷àäàõã¿é áàéãàà (ñîíãîëòã¿é ¿éë÷ëýëòýé) áàéäëûã çàñâàðëàõûí òóëä ÃÔÀÄÇ-ã ñîíãîí ¿éë÷ëýõ ÷àäâàðã¿é, õóðäàí ¿éë÷ëýë á¿õèé õàìãààëàëòòàé õîñëîí õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Öóâàà õîëáîñîí øóãàìòàé ñ¿ëæýýíä ñîíãîí õàìãààëàõ ÷àäâàðã¿é õóðäàí ¿éë÷èëýëòýé õàìãààëàëòûã õýðýãëýõ òîõèîëäîëä òýäãýýðèéí ñîíãîí


204

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàìãààëæ ÷àäàõã¿é áàéãàà (ñîíãîëòã¿é ¿éë÷ëýëòýé) áàéäëûã çàñâàðëàõûí òóëä ýýëæ äàðààòàé ÀÄÇ õýðýãëýõèéã çºâøººðäºã. ¯¿íä ÀÄÇ-ûí àæèëëàõûí ºìíº õàìãààëàëòûã õóðäàñãàñàí ÀÄÇ, ýñâýë õýä õýäýí äàâòàëò (ãóðâààñ èë¿¿ã¿é)-òàé, òýð íü òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ð òàë ðóóãàà ºñºõ øàòëàëòàé ÀÄÇ õýðýãëýæ áîëíî. 3.3.18. ªíäºð õ¿÷äýëèéí òàëä íü áîãèíî çàëãóóð (êîðîòêîçàìûêàòåëü) áà õîëòãîõ ñàëãóóð òàâüñàí òðàíñôîðìàòîðûã òýæýýõ øóãàìä íýã óäààãèéí ÃÔÀÄÇ õýðýãëýõäýý áîãèíî çàëãóóðûã ã¿éäýëã¿é àãøèíä òàñëàõûí òóëä ÀÄÇ-í õóãàöààíû áàðèëòûí õýìæýý íü áîãèíî çàëãàëòûí çàëãóóðûí çàëãàõ, ñàëãóóðûí òàñëàõ õóãàöààíû íèéëáýðýýñ èõ áàéõ ¸ñòîé. Õî¸ð äàâòàëòòàé ÃÔÀÄÇ õýðýãëýõ ¿å (3.3.6-ð ç¿éëèéã ¿çýõ)-ä õýðâýý ÀÄÇ-í õî¸ðäóãààð öèêëèéí ã¿éäýëã¿é àãøèíä õîëòãîõ ñàëãóóðûã ñàëãàõààð òîîöñîí áîë ÀÄÇ-í íýãä¿ãýýð öèêëèéí ¿éë÷ëýëèéí õóãàöààã äýýðõ íºöºëä çààñíààñ ºñãºõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òàñëóóðûí îðîíä õîëòãîõ ñàëãóóð òàâüñàí øóãàìä ÀÄÇ ýõíèé öèêëäýý àìæèëòã¿é áîëáîë ñàëãóóðûã ÀÄÇ-í õî¸ð äàõü öèêëèéí ã¿éäýëã¿é ýãøèíä òàñðàõààð õèéõ ¸ñòîé. 3.3.19. Õýðâýý ÀÄÇ õèéñíèé ¿ðä¿íä ñèíõðîí êîìíåíñàòîð, ýñâýë ñèíõðîí õºäºëã¿¿ð¿¿ä íü ñèíõðîíæèëòã¿é çàëãàãäàõ áîëîìæòîé, òèéì çàëãàëò íü òýäãýýðò çºâøººðºãäºõã¿é áîë, ò¿¿í÷ëýí ãýìòýëòýé õýñãèéã ýäãýýð ìàøèíààñ ºãºõã¿éí òóëä òýæýýë àëãà áîëìîãö ýäãýýð ñèíõðîí ìàøèíûã àâòîìàòààð òàñëàõ áóþó öàõèëãààí îðîíã àâòîìàòèêààð óíòðààëò (ÖÎÀÓ, ÀÃÏ)-ààð òàñëàõ, äàðàà íü àâòîìàòèêààð çàëãàõòàé óÿëäóóëàí, ýñâýë áýëòãýëèéí àâòîìàò çàëãàëò (ÁÀÇ) àìæèëòòàé áîëñíû ¿ðä¿íä õ¿÷äýë ñýðãýñíèé äàðàà äàõèí ñèíõðîíæóóëàëò õèéõ çàìààð ýäãýýð ìàøèíûã àñèíõðîíãîðèìä øèëæ¿¿ëýõ ¸ñòîé. Ñèíõðîí êîìíåíñàòîð, ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðòýé äýä ñòàíöóóäàä ÀÄÇ õèéãäýñíèé óëìààñ äàâòàìæèéí àâòîìàò õºíãºëºëò (ÀÄÕ)-èéã äýìèé àæèëëóóëàõã¿é áàéõ àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. 3.3.20. ÀÄÇ õèéõ áîëîìæòîé öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöóóäûí øèí áà òàñëóóð íü òóñãàé õàìãààëàëòòàé, ò¿¿íèé çýðýãöýý òýäãýýðò ÀÄÇ õèéõ áîëîìæòîé áîë øèíèé ÀÄÇ-ûã äîîðõè 2 õóâèëáàðûí àëü íýãýýð íü õèéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Àâòîìàòèêààð òóðøèæ ¿çýõ (àëü íýã òýæýýõ ýëåìåíòèéí ÀÄÇ-ààð òàñëóóðûã çàëãàæ øèíèéã õ¿÷äýëòýé áîëãîõ) 2. Àâòîìàòèêààð á¿ä¿¿â÷èéã öóãëóóëàõ; Ýõëýýä ÀÄÇ-ààð àëü íýã òýæýýõ ýëåìåíòèéã çàëãàõ (æèøýý íü: øóãàì, òðàíñôîðìàòîð) áà ýíý àìæèëòòàé çàëãàãäâàë äàðààãèéí ýëåìåíò¿¿äèéã çàëãàíà. Òýõäýý áóñàä ýëåìåíòèéã çàëãàõ çàìààð àâààðèéí ºìíºõ ãîðèìûí ñõåìèéã àëü áîëîõîîð àâòîìàòèêààð á¿ðýí ñýðãýýõ. Øèíèéí ÀÄÇ-ûã ýíýõ¿¿ õóâèëáàðààð õèéõäýý ýõíèé ýýëæèíä áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é äýä ºðòººã ñîíãîíî. Øèíèéí ÀÄÇ-ûã õèéõäýý ñèíõðîí áóñ çàëãàëò (èéì çàëãàëò çºâøººðºãäºõã¿é íºõöºëä) áîëîõîîñ ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã àâàõ ¸ñòîé. ÀÄÇ àìæèëòã¿é áîëñîí íºõöºëä øèíèéí õàìãààëàëòûí ìýäðýìæ õàíãàëòòàé áàéõààð òîîöîõ ¸ñòîé. 3.3.21. Õî¸ð òðàíñôîðìàòîðòàé áóóðóóëàõ äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîð íü òóñ òóñäàà àæèëëàõ íºõöºëä ò¿¿íèé äóíä, äîîä õ¿÷äýëèéí øèíýíä ÁÀÇ-òàé õîñîëñîí ÀÄÇ àøèãëàõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí äîòîîä ãýìòëèéí ¿åä ÁÀÇ, áóñàä ãýìòëèéí ¿åä ÀÄÇ òóñ òóñ àæèëëàæ áàéõ ¸ñòîé (3.3.42-èéã ¿çýõ). Åðäèéí ãîðèìäîî 2 òðàíñôîðìàòîð çýðýãöýý àæèëëàõ õî¸ð òðàíñôîðìàòîðòàé äýä ñòàíöûí òóõàéí õ¿÷äëèéí øèíä àëü íýã òðàíñôîðìàòîðûã áýëòãýëä ãàðãàõ ãîðèìûí çîðèóëàëòààð ÀÄÇ-ûí òºõººðºìæ äýýð ÁÀÇ-ûã íýìæ òºõººðºìæëºõèéã çºâøººðíº. Õýðýâ òðàíôîðìàòîð òàñðàõ íü õýðýãëýã÷èéã õ¿÷äýëã¿é áîëãîõîîð áàéâàë òýæýýë òàëààñàà èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò áà òàñëóóðòàé 1 ÌÂÀ-ààñ èë¿¿ ÷àäàëòàé ãàíö (íýã) äýä ñòàíöûã ÀÄÇ-ûí òºõººðºìæººð çààâàë òîíîãëîõ ¸ñòîé. Çàðèì òîðõèîëäîëä äîòîîäûí ãýìòëýýñ áîëæ òðàíñôîðìàòîð òàñðàõ íºõöºëä ÀÄÇ-ã õýðýãëýõèéã çºâøººðäºã. 3.3.22. 2 áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû òàñëóóðààð çàëãàãäàõ ýëåìåíòèéí ýõíèé òàñëóóðûí ÀÄÇ íü àìæèëòã¿é áîëñîí áîë ýíý ýëåìåíòèéí áóñàä á¿õ òàñëóóðóóä ,¸ñîîðîî áîë, õîðèãîíä îðîõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ñîðîíçîí çàëóóð á¿õèé òàñëóóðòàé äýä ñòàíö áà öàõèëãààí ñòàíöóóä äýýð ÀÄÇ-ûí ¿éë÷ëýëýýð õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû òàñëóóð íýãýí çýðýã çàëãàãäàõààð áàéâàë àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéíû õ¿÷äëèéí áàéâàë çîõèõ ò¿âøèíã õàíãàõ, çàëãàëòûí öàõèëãààí–ñîðîíçîíû òýæýýëèéí óòàñíû õºíäëºí îãòëîëûã áàãàñãàõ çîðèëãîîð, çàð÷ìûí õóâüä õýä õýäýí òàñëóóð íýãýí çýðýã çàëãàãäàõààðã¿é áàéõààð ÀÄÇ-ûã õèéõ ¸ñòîé (æèøýý íü: çàëãàëò õèéãäýõ öýã¿¿äýä õóãàöààíû ººð ººð òàâèëòàé ÀÄÇ õýðýãëýõ). Çàðèì òîõèîëäîë (ãîë òºëºâ 110 êÂ-ûí ÀÄÇ-ààð òîíîãëîãäîõ îëîí òîîíû õîëáîëòóóä äýýð ÀÄÇ-ûí õî¸ð òàñëóóðûã íýã çýðýã çàëãàõûã çºâøººðíº.


205

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ÀÄÇ-ûí òºõººðãèéí ¿éëäëèéã çààãóóðûí ðåëå, àæèëëàãààíû òîîëóóð, áóñàä èéì çîðèóëàëòûí òºõººðºìæººð á¿ðòãýë õèéãäýíý. Áýëòãýë òýæýýë áà òºõººðºìæèéã àâòîìàòààð çàëãàõ (ÁÒáàÒÀÇ) 3.3.23. Àæëûí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ð íü òàñàð÷, õýðýãëýã÷èäèéí öàõèëãààí òîíîãëîëóóä õ¿÷äýëã¿é áîëñîí ¿åä àâòîìàòèêààð áýëòãýë (íººö) òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéã çàëãàõ, õýðýãëýã÷èéí òýæýýëèéã ñýðãýýõ çîðèëãîîð ÁÀÇ òºõººðºìæèéã òàâèõ ¸ñòîé. Ìºí àæëûí òîíîãëîë òàñàðñíààñ õýâèéí òåõíîëîãèéí ïðîöåññ àëäàãäàõ òîõèîëäîëä áýëòãýë òîíîãëîëûã àâòîìàòààð çàëãàõ çîðèóëàëòòàé ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëíà. Ðåëå õàìãààëàëòûã õÿëáàð áîëãîõ, áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéã áàãàñãàõ, áèò¿¿ ñ¿ëæýýã ñåêöýëñýí áèò¿¿ áóñ (çàäãàé) ñ¿ëæýýãýýð ñîëèõ çýðýã áîëîìæèéã îëãîæ áàéâàë ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæèéã òðàíñôîðìàòîð, øóãàì, ñåêöèéí áà øèí õîëáîëòûí òàñëóóð, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð ã.ì. òîíîãëîëóóäàä õýðýãëýæ áîëíî. 3.3.24. Òýæýýë àâ÷ áàéãàà ýëåìåíòèéí øèí äýýð àëèâàà íýãýí, ò¿¿í÷ëýí ýäãýýð øèí äýýð ÁÇ áîëîõ øàëòãààí (ÁÇ áîëîõ øèí äýýð øèííèé ÀÄÇ áàéõã¿é ¿åä, ä¿ðìèéí 3.3.32-ã ¿çýõ)-ààð õ¿÷äýë àëãà áîëñîí ¿åä, ¸ñîîðîî áîë , ÁÀÇ-ûí ¿éëäýë ýõýëæ áàéõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Àæëûí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí òàñëóóð òàñðàõàä ÁÀÇ òºõººðºìæ íü õóãàöààíû íýìýëò òàâèëã¿éãýýð áýëòãýë òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí òàñëóóðûã çàëãàõ ¸ñòîé (ä¿ðìèéí 3.3.30-ã ¿çýõ). Ýíý ¿åä òºõººðºìæ íü íýã ë óäàà àæèëëàõ ¸ñòîé. 3.3.25. Àæëûí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ð òàëààñ õ¿÷äýë àëãà áîëæ, òýæýýë àâ÷ áàéãàà ýëåìåíò öàõèëãààíã¿é áîëîõîä, ìºí ò¿¿í÷ëýí õ¿ëýýí àâàõ òàëààñ òàñëóóð òàñðàõ (æèøýý íü, àæëûí ýëåìåíòèéí ðåëå õàìãààëàëò çºâõºí òýæýýë òàëûí òàñëóóðò ¿éë÷ëýõ òîõèîëäîëä)-àä ÁÀÇ-ûí á¿ä¿¿â÷èä 3.3.24-ò çààñàí òºõººðºã äýýð íýìæ õ¿÷äýëýýñ õàìààðàëòàé ÿâóóëàõ õýðýãñëèéã òàâèõ ¸ñòîé. Äýýð çààñàí õýðýãñýë íü òýæýýë àâ÷ áàéãàà ýëåìåíò äýýð õ¿÷äýë àëãà áîëîõ, áýëòãýë òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ð òàëä õ¿÷äýëòýé áàéõ òîõèîëäîëä àæëûí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õ¿ëýýí àâàõ òàëûí òàñëóóðûã õóãàöààíû áàðèëòòàéãààð òàñàëæ áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ àæëûí áà áýëòãýë ýëåìåíò íü òýæýýëèéí íýã ¿¿ñã¿¿ðòýé áîë ÁÀÇ-ûí á¿ðäýëä õ¿÷äýëýýñ õàìààðóóëàí ÿâóóëàõ áàéãóóëàìæèéã òàâèõ ¸ñã¿é. Òðàíñôîðìàòîð áîëîí áîãèíî øóãàìóóäàä ÁÀÇ-ûí ¿éë÷èëãýýã õóðäàñãàõûí òóëä ðåëå õàìãààëàëòûã çºâõºí òýæýýëèéí òàëûí òàñëóóðûã òºäèéã¿é, ìºí õ¿ëýýí àâàõ òàëûí òàñëóóðûã ÷ òàñëàõààð õèéõ íü ç¿éòýé. Ýíý çîðèëãîîð çàðèì ÷óõàë òîõèîëäîë (æèøýý íü: öàõèëãààí ñòàíöóóäûí äîòîîä õýðýãöýý)-ä ÿìàð íýã øàëòãààíààð çºâõºí òýæýýë òàëûí òàñëóóð òàñðàõ òîõèîëäîëä õîðèãèéí õýëõýýãýýð äàìæóóëàí õ¿ëýýí àâàõ òàëûí òàñëóóðûã ìàø ÿàðàëòàé òàñëàõ áîëîìæèéã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 3.3.26. Àæëûí ¿¿ñã¿¿ðèéí õ¿÷äýë àëãà áîëñíûã ìýäýð÷ óëìààð ÁÀÇ-ûã õ¿÷äëýýñ õàìààðóóëàí ÿâóóëàõ õýðýãñëèéí õ¿÷äëèéí õàìãèéí áàãà ýëåìåíò íü öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ººðºº ÿâàõ ãîðèì áà àëñûí áîãèíî çàëãààíû ¿åèéí õ¿÷äýëèéí óíàëòûã ìýäðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Áýëòãýë ¿¿ñã¿¿ðèéí øèí äýýðõ ÁÀÇ-ûí àæèëëàæ ýõëýõ õ¿÷äýëèéí õýìæýýã àëü áîëîõîîð õºäºëã¿¿ðèéí ººðºº ÿâàëòûí íºõöëººñ õàìààðóóëæ ñîíãîõ ¸ñòîé. ÁÀÇ-ûí õóãàöààíû áàðèëò íü ãàäíû áîãèíî çàëãàëò (õ¿÷äëèéí óíàëò íü ÿâóóëàõ õýðýãñëèéí õ¿÷äëèéí õàìãèéí áàãà ýëåìåíò àæèëëàæ ýõëýõýä õ¿ðãýõ òèéì áîãèíî çàëãàëò)-ûã òàñëàõ õóãàöààíààñ èõ, ººðººð õýëáýë, òýæýýë òàëûí ÀÄÇ-ûí ¿éë÷ëýëèéí õóãàöààíààñ èõ áàéõ ¸ñòîé. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ºíäºð, ýñâýë íàì òàëûí õ¿÷äëèéí îðîîìãóóäûí àëü íýãíèé ãàë õàìãààëóóð øàòàõàä ÁÀÇ-ûí ÿâóóëàõ õýðýãñëèéí õ¿÷äëèéí õàìãèéí áàãà ýëåìåíò õóóðàì÷ààð äýìèé àæèëëàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä òºõººðºìæèä õîðèã òàâèõ ¸ñòîé. Õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íàì òàëûí õ¿÷äëèéí îðîîìãûã àâòîìàòæóóëñàí òàñëóóðààð õàìãààëæ áàéãàà áîë óã òàñëóóð òàñðàõàä ÿâóóëàõ áàéãóóëàìæ õîðèãîíä îðæ áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ 6-10 êÂ-ûí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíä ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæ ñóóðèëóóëàõûí òóëä òóñãàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð øààðäàãäàõààð áîë ýíý øààðäëàãûã õýðýãñýõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. 3.3.27. Õýðýâ ÁÀÇ-ûã õ¿÷äýëýýð ýõýëæ ÿâóóëàõààð õèéõ íºõöºëä ò¿¿íèé ¿éë÷ëýõ õóãàöàà íü áàéæ áîëøã¿é èõ áàéâàë (æèøýý íü: à÷ààëàë äîòîð íü ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ýçëýõ õóâèéí æèí ºíäºð áàéõ) õ¿÷äëýýð ÿâóóëàõ õýðýãñýë äýýð ººð òºðëèéí ÿâóóëàõ õýðýãñýë (æèøýý íü, ã¿éäýë àëãà áîëîõ, äàâòàìæ áóóðàõ, ÷àäëûí ÷èãëýë ººð÷ëºãäºõ çýðãèéã ìýäýðäýã ã.ì.)-èéã íýìýãäýë áîëãîí àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé.


206

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Äàâòàìæààð àæèëëàõ ÿâóóëàõ õýðýãñýë òàâèõ òîõèîëäîëä òýð íü àæëûí òýæýýëèéí òàëààñ äàâòàìæ íü òîãòîîñîí õýìæýýíä õ¿ðòýë áóóðàõ ¿åä áýëòãýë òýæýýëèéí òàëààñ õýâèéí äàâòàìæòàé áàéâàë àæëûí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí òàñëóóðûã õóãàöààíû áàðèëòòàéãààð òàñëàõ ¸ñòîé. Òåõíîëîãèéí øààðäëàãà ãàðñàí ¿åä òºðºë á¿ðèéí òóñãàé ìýäð¿¿ë (äàðàëòûí, ò¿âøíèé äàò÷èê ã.ì.)-èéí òóñëàìòàéãààð áýëòãýë òîíîãëîëûã àâòîìàòèêààð çàëãàõ òºõººðºìæèéí ÿâóóëàõ õýðýãñýë àæèëëàõààð õèéæ áîëíî. 3.3.28. Àëü íýã òàñàðñàí àæëûí ýõ ¿¿ñã¿¿ðèéí îðîíä òýæýýëèéí áýëòãýë ýõ ¿¿ñã¿¿ðèéã çàëãàñíû äàðàà öàõèëãààí ñòàíöóóäûí äîòîîä õýðýãöýýíèé òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñã¿¿ðèéí ÁÀÇ-ûí ñõåì íü àæëûí òýæýýëèéí áóñàä ýõ ¿¿ñã¿¿ð¿¿ä òàñðàõàä àæèëëàõ áîëîìæòîé áàéõ ¸ñòîé. 3.3.29. ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæèéã õèéõäýý áýëòãýë òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñã¿¿ð õýò à÷ààëàëä îðîõ, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð¿¿ä ººðºº ÿâæ ýõëýõ íºõöºë¿¿äèéã øàëãàõ ¸ñòîé. Õýðýâ õýò à÷ààëàë áàéõ áóþó õºäºëã¿¿ð ººðºº àæèëëàæ ÷àäàõààðã¿é áîë ÁÀÇ-ûí àæèëëàõ ¿åä à÷ààëëûí õºíãºð¿¿ëýëò õèéíý (æèøýý íü, ÷óõàë áèø, çàðèìäàà ÷ ÷óõàë õºäºëã¿¿ðèéí çàðèì õýñãèéã ñàëãàõ ã.ì. Ñ¿¿ëèéíõýä íü ÄÇÀ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé). ÁÀÇ-ûí àæèëëàõ ¿åä à÷ààëëûã äàâòàìæààð õºíãºëºõ àâòîìàòèê (ÀÄÕÀ)-ààð òàñàðñàí õýðýãëýã÷èä äàõèí çàëãàãäàõààð áàéæ õýðõýâ÷ áîëîõã¿é. Ýíý çîðèëãîîð òóñãàé àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé (æèøýý íü: äàâòàìæààð õîðèãîíä îðóóëàõ ã.ì.). Çàðèì òîõèîëäîëä äýýð äóðäñàí àðãà õýìæýýã àâàõ áîëîìæã¿éã òîãòîîñîí áîë ÁÀÇ-ûã õýðýãëýõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. 3.3.30. ÁÀÇ-ûí àæèëëàõ ¿åä òàñëóóð áîãèíî çàëãàà ðóó çàëãàãäàõ íºõöºë á¿ðäýõýýð áàéâàë ýíý òàñëóóðûí õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõ ¸ñòîé (3.3.4-ã ¿çýõ). Ýíý òîõèîëäîëä çàëãàëòûí ¿åèéí ã¿éäýë íü õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõ õýëõýýãýýð äàìæèí áýëòãýë òýæýýëèéã òàñàëæ áîëîõ òóë ò¿¿íýýñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýýã àâàõ ¸ñòîé. Ýíý çîðèëãîîð öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðýãöýýíèé áýëòãýë òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí òàñëóóðûí õàìãààëàëòûã õóðäàñãàõ àðãà õýìæýýã õàìãààëàëòûí õóãàöààíû áàðèëò 1-1,2 ñåê-ýýñ èõ áºãººä õóäàñãàõ õýëõýýíä 0,5 ñåê-èéí õóãàöààíû áàðèëòûã îðóóëæ ºãñºí çºâõºí òýð òîõèîëäîëä ë àâàõ ¸ñòîé. Áóñàä öàõèëãààí òîíîãëîëûí õóâüä õóãàöààíû áàðèëòûã òóõàéí òîäîðõîé íºõöºë áàéäëààñ õàìààðóóëàí òîäîðõîéëíî. 3.3.31. Õýðâýý ÁÀÇ-ûã òàâüñàíààð ñèíõðîí êîìíåíñàòîð, ýñâýë ñèíõðîí õºäºëã¿¿ð íü ñèíõðîíæóóëàëòã¿é çàëãàãäàõ áîëîìæòîé, ýíý íü òýäãýýðèéí õóâüä áàéæ áîëøã¿é ç¿éë áàéâàë, ìºí ò¿¿í÷ëýí ýäãýýð ìàøèíààñ ãýìòýëòýé õýñýã òýæýýãäýõýýñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð òýæýýë àëãà áîëìîãö ñèíõðîí ìàøèíûã àâòîìàòèêààð òàñëàõ áóþó öàõèëãààí îðîíã óíòðààõ àâòîìàò (ÖÎÀÓ, ÀÃÏ)-èéã äàðàà íü àâòîìàòààð çàëãàõààð òîîöîí ñàëãàõ, ÁÀÇ-ûã àìæèëòòàé àæèëëàñíû ¿ðä¿íä õ¿÷äýëèéã ñýðãýýñíèé äàðàà äàõèí ñèíõðîíæóóëàëò õèéõ çàìààð ýäãýýð ìàøèíûã àñèíõðîí ãîðèìä øèëæ¿¿ëýõ ¸ñòîé. Ñèíõðîíìàøèíûã òàñëàõààñ óðüä ÁÀÇ íü áýëòãýë ¿¿ñã¿¿ðèéã çàëãàõààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõèéí òóëä ÁÀÇ-ã óäààøðóóëàõûã çºâøººðíº. Èíãýæ óäààøðóóëàõ íü áóñàä à÷ààëëûí õóâüä áàéæ áîëîõã¿é ç¿éë þì áîë, òóñãàéëàí ¿íäýñëýë ãàðãàñíû ¿íäñýí äýýð ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð¿¿ä á¿õèé à÷ààëàëûã àæëûí òýæýýëèéí øèíòýé õîëáîæ áàéãàà øóãàìûã ÁÀÇ-ûí ÿâóóëàõ áàéãóóëàìæààð òàñàëæ áîëíî. Ñèíõðîíêîìïåíñàòîð áà ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðòýé äýä ºðòººíä ÁÀÇ-ûí ¿éë÷ëýëýýñ õàìààðóóëàí ÀÄÕÀ áóþó áóðóó àæèëëàõààñ ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã àâñàí áàéõ ¸ñòîé (3.3.64-èéã ¿çýõ). 3.3.32. Òýæýýëèéí áýëòãýë ¿¿ñã¿¿ðèéã òîäîðõîéã¿é áýëòãýëòýé áàéõàä áîãèíî çàëãàà ðóó çàëãàõ, ò¿¿íèéã õýò à÷ààëàëä îðîõîîñ õàìãààëàõ, õºäºëã¿¿ðèéí ººðºº ÿâàõ íºõöëèéã õºíãºëºõ, ìºí ò¿¿í÷ëýí àâààðûí òàñðàëò áîëîí àâòîìàòèêèéí ¿éë÷ëýëèéí äàðàà öàõèëãààí òîíîãëîëûí õýâèéí ñõåìèéã õàìãèéí ýíãèéí àðãààð ñýðãýýõèéí òóëä ÁÀÇ-ûã ÀÄÕÀ-òàé õîñëóóëàí àæèëëóóëàõûã çºâøººðíº. Àæëûí ¿¿ñã¿¿ðèéí äîòîîä ãýìòëèéí ¿åä ÁÀÇ, õàðèí áóñàä ãýìòëèéí ¿åä ÀÄÇ àæèëëàõ ¸ñòîé. ÀÄÇ-ûí áà ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæ àìæèëòòàé àæèëëàñíû äàðàà àâààðûí ºìíºõ ¿åèéí ãîðèìûã àëü áîëîõ á¿ðíýýð íü àâòîìàòèêààð ñýðãýýõ ¸ñòîé (æèøýý íü: ºíäºð òàëäàà õÿëáàð á¿ä¿¿â÷òýé äýä ñòàíöóóäûí òýæýýõ øóãàì äýýð ÀÄÇ àìæèëòòàé áîëñíû äàðàà ÁÀÇ-ûí ¿éë÷ëýëýýð çàëãàãäñàí íàì òàëûí ñåêöèéí òàñëóóðûã òàñëàõ). Ãåíåðàòîðóóäûã çàëãàõ


207

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.3.33. Ãåíåðàòîðóóäûã çýðýãöýý àæèëëàãààíä äîð äóðäñàí àðãóóäûí àëü íýãèéã àøèãëàí çàëãàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: íàðèéí ñèíõðîíæóóëàëò (ãàðààð, õàãàñ àâòîìàòæóóëñàí, àâòîìàòæóóëñàí) ººðèéí ñèíõðîíæóóëàëò (ãàðààð, õàãàñ àâòîìàòæóóëñàí, àâòîìàòæóóëñàí) 3.3.34. Õýâèéí ãîðèìûí ¿åä çýðýãöýý àæèëëàãààíä çàëãàõ ¿íäñýí àðãà áîëîõ íàðèéí (ÿãøìàë) àâòîìàòæóóëñàí áîëîí õàãàñ àâòîìàòæóóëñàí ñèíõðîíæóóëàëòûí àðãûã äîð äóðäñàí òîíîãëîëóóäàä õýðýãëýõ ¸ñòîé. ¯¿íä: øóóä áóñ õºðãºëòòýé îðîîìîã á¿õèé 3 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäàëòàé, ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëýý öóãëóóëàõ øèíä øóóä ºãºõ, øèëæèëòèéí ã¿éäëèéí ¿åëýõ õýñýã íü 3,5 I õýâ / íîì -ààñ èõ áàéõ òóðáîãåíåðàòîðóóä, øóóä õºðãºëòòýé îðîîìîã á¿õèé ÒÂÂ, ÒÂÔ, ÒÃÂ áà ÒÂÌ ìàÿãèéí òóðáîãåíåðàòîðóóä, 50 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ãèäðîãåíåðàòîðóóä, Öàõèëãààí ñèñòåìèéí àâààðûí ãîðèìûí ¿åä ÷àäàë áîëîí õºðãºëòèéí ñèñòåìýýñ íü ¿ë õàìààðóóëàí ãåíåðàòîðûã ººðºº ñèíõðîíæèõ àðãààð çýðýãöýý àæèëëàãààíä çàëãàæ áîëíî. 3.3.35. Çýðýãöýý àæèëëàãààíä çàëãàõ ¿íäñýí àðãà áîëîõ ººðèéí ñèíõðîíæèëòèéã äîð äóðäñàí òîíîãëîëä õýðýãëýæ áîëíî. ¯¿íä: 3 ÌÂò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé òóðáîãåíåðàòîðóóä, 3 ÌÂò-ààñ èë¿¿ ÷àäàëòàé, øóóä áóñ õºðãºëòòýé, õ¿÷äëýý öóãëóóëàõ øèíä øóóä ºãºõ, øèëæèëòèéí ã¿éäëèéí ¿åëýõ õýñýã íü ººðºº ñèíõðîíæèõ àðãààð ñ¿ëæýýíä çàëãàõ ¿åä 3,5 I õýâ / íîì ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ òóðáîãåíåðàòîðóóä, òðàíñôîðìàòîðòàé áëîê áîëæ àæèëëàõ øóóä áóñ õºðãºëòòýé îðîîìîã á¿õèé òóðáîãåíåðàòîðóóä 50 ÌÂò õ¿ðòýë õ¿÷èí ÷àäàëòàé ãèäðîãåíåðàòîðóóä, Öàõèëãààíû õóâüä ººð õîîðîíäîî õàòóó õîëáîîòîé, åðºíõèé òàñëóóð á¿õèé, 50 ÌÂò õ¿ðòýë íèéëáýð ÷àäàëòàé ãèäðîãåíåðàòîðóóä, Ýäãýýð òîõèîëäëóóäàä õàãàñ àâòîìàòæóóëñàí ñèíõðîíæóóëàëòûã õýðýãëýõã¿é áàéæ áîëíî.

áà

àâòîìàòæóóëñàí

íàðèéí/ÿãøìàë

3.3.36. Ãåíåðàòîðûã çýðýãöýý àæèëëàãààíä çàëãàõ ¿íäñýí àðãà áîëîõ ººðèéí ñèíõðîíæóóëàëòûã õýðýãëýõäýý ãèäðîãåíåðàòîð äýýð ººðºº ñèíõðîíæèõ àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºã, òóðáîãåíåðàòîðóóä äýýð ãàð áîëîí õàãàñ àâòîìàòæóóëñàí ººðºº ñèíõðîíæèõ òºõººðãèéã òóñ òóñ òàâèáàë çîõèíî. Ãåíåðàòîðûã çýðýãöýý àæèëëàãààíä çàëãàõ ¿íäñýí àðãà áîëîõ íàðèéí ñèíõðîíæóóëàëòûã õýðýãëýõ íºõöºëä àâòîìàòæóóëñàí áà õàãàñ àâòîìàòæóóëñàí íàðèéí ñèíõðîíæóóëàõ òºõººðãèéã òàâèõ ¸ñòîé. 15 ÌÂò õ¿ðòýë ÷àäëûí ãåíåðàòîðò ãàðààð õèéõ íàðèéí ñèíõðîíæóóëàëòûí àðãûã ñèíõðîí áóñ çàëãàëòûí õîðèãòîéãîîð õýðýãëýæ áîëíî. 3.3.37. Äýýðõ çààëòûí äàãóó á¿õ ãåíåðàòîð íü óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí òºâ óäèðäëàãûí áóþó õýñãèéí óäèðäàõ ñàìáàð, äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí óäèðäëàãûí åðºíõèé ñàìáàð áóþó áëîêèéí óäèðäëàãûí ñàìáàð äýýð áàéðëàõ ñèíõðîíæóóëàëòûí òºõººðãººð òîíîãëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Ñèíõðîíæóóëàëòûí ÿìàð àðãà õýðýãëýñíýýñ ¿ë õàìààðóóëàí á¿õ ãåíåðàòîðóóä íü øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä ñèíõðîí áóñ (ñèíõðîíæóóëàëòã¿é) çàëãàëòûí õîðèãòîé ãàð íàðèéí ñèíõðîíæóóëàëò õèéõ òºõººðºìæººð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Åðºíõèé òàñëóóðòàé 2 áà ò¿¿íýýñ äýýø ãèäðîãåíåðàòîðûã íàðèéí ñèíõðîíæóóëàëòûí àðãààð ñ¿ëæýýíä çàëãàõäàà ýõëýýä òýäãýýðèéã õîîðîíä íü ººðºº ñèíõðîíæèõ àðãààð õîëáîîä, äàðàà íü ñ¿ëæýýíä íàðèéí ñèíõðîíæóóëàëòûí àðãààð çàëãàíà. 3.3.38. Öàõèëãààí ñèñòåìèéí õóâüä ñèíõðîíæóóëàëò õèéõ øààðäëàãàòàé òóñãàé õýñã¿¿ä áîëîõ ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé äàìæóóëàõ äýä ºðòºº áîëîí öàõèëãààí ñòàíöóóä äýýð õàãàñ àâòîàìòæñàí áîëîí ãàðààð õèéõ íàðèéí ñèíõðîíæóóëàëòûí òºõººðºìæ òàâèãäàõ ¸ñòîé. ªäººëò, õ¿÷äýë áà õóóðìàã ÷àäëûí àâòîìàò òîõèðóóëãà (ªÕ áà Õ×ÀÒ) 3.3.39. ªäººëò, õ¿÷äýë áà õóóðìàã ÷àäëûí àâòîìàòæóóëñàí òîõèðóóëãà /ªÕÕ×ÀÒ/-ûí òºõººðºìæ¿¿ä íü äîð äóðäñàí çîðèóëàëòòàé áàéíà. ¯¿íä:


208

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä ñèñòåìä áîëîí öàõèëãààí õ¿ëýýí àâàã÷äàä òîãòîîñîí õýìæýýíèéõ íü äàãóó õ¿÷äýëèéã áàðèõ, ºãºãäñºí õóóëèéí äàãóó õóóðìàã à÷ààëëûã õóóðìàã ÷àäëûí ¿¿ñã¿¿ð¿¿äýä õóâààðèëàõ, öàõèëãààí ñèñòåìèéí äèíàìèê áà ñòàòèê òîãòâîðæèëò áà øèëæèëòèéí ãîðèìûí ñàâëàëòûã äàðàõ, òîãòâîðøèëòûã äýýøë¿¿ëýõ, 3.3.40. Ñèíõðîí ìàøèí (ãåíåðàòîð, êîìïåíñàòîð, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð ã.ì.) -ûã ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæººð òîíîãëîñîí áàéõ ¸ñòîé. ªäººëòèéí àâòîìàòæóóëñàí òîõèðóóëãà íü ºäººëòèéí ñèñòåìèéí òàëààð óëñûí ñòàíäàðòààð òîãòîîñîí øààðäëàãà, ºäººëòèéí ñèñòåìèéí òîíîãëîëûí òåõíèêèéí íºõöºëä íèéöýæ áàéõ øààðäëàãàòàé. Òóñäàà áóþó áàãà ÷àäëûí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä àæèëëàäàãààñ áóñàä 2,5 ÌÂò õ¿ðòýë ÷àäëûí ãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò çºâõºí ºäººëòèéã õ¿÷èòãýõ ðåëåíèé òºõººðºãòýé áàéõûã çºâøººðíº. Ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã 5.3.13 áà 5.3.14. äóãààð ç¿éëèéí äàãóó ºäººëòèéí àâòîìàòæóóëñàí òîõèðóóëãà (ªÀÒ)-ààð òîíîãëîõ ¸ñòîé. 3.3.41. ªÀÒ-ûí òýæýýë áîëîí ºäººëòèéí ñèñòåìèéí áóñàä òºõººðºìæèéã õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðîîñ ìàø íàéäâàðòàé òýæýýõ ¸ñòîé. Çîõèõ õýëõýýí¿¿ä ÷ ìàø íàéäâàðòàé áàéõ ¸ñòîé. Àíõäàõ òàëäàà ãàë õàìãààëóóðòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðò ªÀÒ-ûã õîëáîõäîî: òýæýýë íü àëãà áîëñíîîð ìàøèíû ºäººëò ¿ë çºâøººðºãäºõ õýìæýýíä áóóðàõ áóþó õýò à÷ààëàëä îðæ áîëîõ òèéì ªÀÒ áîëîí ºäººëòèéí ñèñòåìèéí áóñàä òºõººðºìæèéã òýäãýýðèéí õî¸ð äàõü òàëûí ãàðàëòàíä ãàë õàìãààëóóð áóþó àâòîìàò òàñëóóðã¿é õîëáîãäîíî. õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí àíõäàã÷ òàëûí àëü íýã ãàë õàìãààëóóð øàòàõàä ºäººëò íýìýõ ðåëåíèé òºõººðºìæ áóðóó àæèëëàõ áîëîìæèéã õààñàí áàéõààð õèéõ ¸ñòîé. Àíõäàõ òàëäàà ãàë õàìãààëóóðã¿é õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðò ªÀÒ-ûã õîëáîõäîî: ªÀÒ áîëîí ºäººëòèéí ñèñòåìèéí áóñàä òºõººðºìæèéã õî¸ð äàõü òàëûí ãàðàëò äýýð àâòîìàò òàñëóóðààð äàìæóóëàí õîëáîõ ¸ñòîé. - àâòîìàò òàñëóóð òàñðàõ òîõèîëäîëä ìàøèíû ºäººëò ¿ë çºâøººðºãäºõ õýìæýýíä áóóðàõ áóþó ºäººëò õýò à÷ààëàëä îðîõ ÿâäëààñ ñýðãèéëýõ ¿¿äíýýñ àâòîìàò ñàëãóóðûí òóñëàõ àâàëöààã àøèãëàõ àðãà õýìæýý àâàõ õýðýãòýé. -ªÀÒ áîëîí ºäººëòèéí ñèñòåìèéí áóñàä òºõººðºìæèéã õîëáîõ õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðò ººð òºõººðºìæ áîëîí áàãàæ õýðýãñýë õîëáîõ ¸ñã¿é. Çàðèì òîõèîëäîëä òýäãýýðèéã òóñäàà ãàë õàìãààëóóð áîëîí àâòîìàò òàñëóóðààð äàìæóóëàí õîëáîõûã çºâøººðíº. 3.3.42. Õóðäíû òîõèðóóëãà õýâèéí àæèëëàæ áàéõàä à÷ààëàë õàÿñàí òîõèîëäîëä ãèäðîãåíåðàòîðûí ªÀÒ-ûã õ¿÷äýë èõñýëòèéí õàìãààëàëò àæèëëàõ áîëîìæã¿éãýýð õèéõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ªÀÒ-ûí á¿ðäýëä ºäººëòèéã àðèëãàõ õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé òºõººðãèéã íýìæ òîíîãëîæ áîëíî. ªäººëòèéã íýìýõ ðåëåíèé òºõººðºìæèéí á¿ä¿¿â÷ íü ¿íäñýí ºäººã¿¿ðèéí ¿éë÷ëýëèéã áýëòãýë ºäººã¿¿ðýýð ñîëèõ ¿åä ¿éë÷ëýëèéã íü áýëòãýë ºäººã¿¿ðò øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæèéã îëãîæ áàéõ ¸ñòîé. 3.3.43. ªäººëòèéã íýãòãýõ (êîìïàóíäèðîâëàõ) òºõººðºìæèéã ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ãåíåðàòîðûí ãàðàëò òàëààñ áóþó ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí øèí òàëààñ íü òàëààñ íü õîëáîâîë çîõèíî. 3.3.44. Øóóä õºðãºëòòýé ñèíõðîí ãåíåðàòîð, ñèíõðîíêîìïåíñàòîð,15 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé ãåíåðàòîðóóä, 15 ÌÂÀð ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé êîìïåíñàòîð, óäèðäëàãûí ñàìáàðûí áàéðàíä áàéíãûí æèæ¿¿ðèéí õ¿ì¿¿ñ áàéäàãã¿é öàõèëãààí ñòàíö áà äýä ñòàíöûí õóâüä õýò à÷ààëëûí äàâòàãäàëààñ õàìààðàõ õóãàöààíû òàâèëòàé õýò à÷ààëëûí àâòîìàòæóóëñàí õÿçãààðëóóð áàéõ ¸ñòîé. 200 ÌÂò (ÌÂÀð) õ¿ðòýë ÷àäëûí ìàøèíä çîðèóëñàí õàìààðàëòàé õóãàöààíû òàâèëòàé àâòîìàòæóóëñàí õýò à÷ààëàë õÿçãààðëóóðûã îëíîîð íü ¿éëäâýðëýõ õ¿ðòýë õóãàöààíààñ õàìààðàëã¿é òîäîðõîéëîìæòîé õÿçãààðëàõ òºõººðìæèéã àøèãëàõûã çºâøººðíº. Àâòîìàòæóóëñàí õýò à÷ààëàë õÿçãààðëàõ òºõººðºìæ íü òóõàéí õèéöèéí ìàøèíû õóâüä áàéæ áîëîõ õóãàöààíû òóðøèä ºäººëòèéã íýìýõýä õ¿÷èòãýõýä ñààä áîëîõ ¸ñã¿é. 3.3.45. 100 ÌÂò áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðóóä áîëîí 100 ÌÂÀð áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí êîìïåíñàòîðò õ¿÷òýé (õ¿÷èòãýõ) ¿éë÷ëýëòýé ªÀÒ á¿õèé õóðäàí ¿éë÷ëýëòýé ºäººëòèéí ñèñòåì òàâèáàë çîõèíî.


209

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Çàðèì òîõèîëäîëä ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì äýõ öàõèëãààí ñòàíöóóäûí àæèëëàõ íºõöºëººð òîäîðõîéëîãäîõ ººð òºðëèéí ªÀÒ áîëîí óäààí ¿éë÷ëýëòýé ºäººëòèéí ñèñòåì ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. 3.3.46. ªäººëòèéí ñèñòåì áà ªÀÒ-ûí òºõººðºìæ íü ºäººëòèéí ã¿éäëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà óòãààñ çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ óòãà õ¿ðòýëõ õÿçãààðò òîãòâîðòîé òîõèðóóëãà õèéõ áîëîìæèéã õàíãàõ ¸ñòîé. Íýã òàëûí (ýñðýãöýëã¿é) ºäººëòèéí ñèñòåìòýé ñèíõðîí êîìíåíñàòîðûí òîõèðóóëãà íü ðîòîðûí ã¿éäëèéí áàðàã òýã óòãààñ ýõëýí, õî¸ð òàëûí (ýñðýãöýëòýé) ºäººëòèéí ñèñòåìòýé êîìíåíñàòîðûí õóâüä òîõèðóóëãà íü çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ ñºðºã óòãàòàé ºäººëòèéí ã¿éäëýýñ ýõëýí òóñ òóñ òîõèðóóëàãäàæ áàéõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðòàé áëîê áîëæ íýãòãýãäýõ ìàøèíû õóâüä òðàíñôîðìàòîð äàõü õ¿÷äýëèéí àëäàãäàëûã ã¿éäëýýð íºõºõ (êîìïåíñàöëàõ) áîëîìæèéã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. 3.3.47. Äºðºâ áà ò¿¿íýýñ äýýø àãðåãàòòàé, 2,5 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí óñàí áà äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîðûã òåõíîëîãèéí ïðîöåññûí óäèðäëàãûí àâòîìàòæóóëñàí ñèñòåì (ÓÀÑ), ýñâýë òýð íü áàéõã¿é áîë ºäººëòèéí á¿ëýãëýí óäèðäàõ ñèñòåìýýð õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí ýäãýýð ñèñòåìèéã öàõèëãààí ñòàíöûí á¿ä¿¿â÷, ãîðèì áà ÷àäëààñ íü õàìààðóóëàí õèéõ íü ç¿éòýé. 3.3.48. Öàõèëãààí ñòàíöóóä áà õóâààðèëàõ äýä ºðòººíèé à÷ààëàëòàé áàéõàä õ¿÷äýë òîõèðóóëàõ õýðýãñýë á¿õèé òðàíñôîðìàòîð, ìºí ò¿¿í÷ëýí õóâààðèëàõ äýä ñòàíöûí õ¿÷äýë, ýñâýë ò¿¿íèé ºãñºí õóâüñàëòûã áàðèõ çîðèóëàëòòàé øóãàìûí òîõèðóóëóóðûã òðàíñôîðìàòîðûí õóâüñãàõ êîýôôèöèåíòûí òîõèðóóëãûí àâòîìàòæóóëñàí ñèñòåìýýð õàíãàõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé ¿åä òîõèðóóëãûí àâòîìàò íü õ¿÷äýëèéí òîõèðóóëãà õèéõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. Çýðýãöýý àæèëëàõ òðàíñôîðìàòîð á¿õèé õóâüñãàõ êîýôôèöèåíòûí òîõèðóóëãàòàé äýä ñòàíöóóä íü ñòàíöûí åðºíõèé òåõíîëîãèéí ïðîöåññûí óäèðäëàãûí àâòîìàòæóóëñàí ñèñòåì, ýñâýë òðàíñôîðìàòîðûí õîîðîíä ¿ë çºâøººðºãäºì òýíöýë-áèøèéí ã¿éäýë ãàðãàõã¿é áàéõ á¿ëýã÷èëñýí óäèðäëàãûí ñèñòåìýýð òóñ òóñ õàíãàãäàõààð õèéãäýíý. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ íü 5.6 äóãààð á¿ëýãò çààñàí òîõèðóóëãûí àâòîìàò òºõººðºìæººð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Äàâòàìæ áà áîäèò ÷àäëûí àâòîìàò òîõèðóóëãà (ÄÁ×ÀÒ) 3.3.49. Äàâòàìæ áà áîäèò ÷àäëûí àâòîìàòæóóëñàí òîõèðóóëãà (ÄÁ×ÀÒ)-ûí ñèñòåìèéã äîð äóðäñàí çîðèóëàëòààð õèéæ àøèãëàíà.¯¿íä: Õýâèéí ãîðèìûí ¿åä ýð÷èì õ¿÷íèé ÷àíàðò òàâèõ ñòàíäàðòûí øààðäëàãûí äàãóó ýð÷èì õ¿÷íèé òóñãààðëàãäñàí ñèñòåìä äàâòàìæèéã áàðüæ áàéõ, Ýð÷èì õ¿÷íèé íýãäë¿¿äèéí õîîðîíäûí ÷àäëûí ñîëèëöîîã òîõèðóóëàõ áà ýð÷èì õ¿÷íèé íýãäýë áîëîí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õÿíàëòàä áàéäàã äîòîîä áîëîí ãàäààä õîëáîîñîîð óðñàõ ÷àäëûí óðñãàëûã õÿçãààðëàõ, Äèñïåòò÷åðèéí óäèðäëàãûí á¿õ ò¿âøèíä ýð÷èì õ¿÷íèé íýãäñýí ñèñòåìèéí õîîðîíä, íýãäñýí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí äîòîðõè ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õîîðîíä, ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí äîòîðõè öàõèëãààí ñòàíöóóäûí õîîðîíä áà öàõèëãààí ñòàíöóóäûí õ¿ðýýíä àãðåãàòóóä, ýíåðãè áëîêóóäûí óäèðäëàãûí îáúåêòóóäûí õîîðîíä ÷àäëûã õýìíýëòòýéãýýð õóâààðèëàõ, 3.3.50. ÄÁ×ÀÒ ñèñòåì íü (òîõèðóóëãûí õàíãàëòòàé çàâñàðòàé áàéõàä) óäèðäàæ áóé öàõèëãààí ñòàíöûí äàâòàìæèéí äóíäàæ õàçàéëòûã 10 ìèíóòûí õóãàöààíû çàâñàðò òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ 0,1 Ãö-ýýñ õýòðýõã¿é ººð÷ëºëòýéãýýð áàðèõ áà õÿíàæ áóé õîëáîîñíû ÷àäëûí óðñãàëûã 2 áà ò¿¿íýýñ äýýø ìèíóòûí õóãàöààíä ÷àäëûí óðñãàëûí õýëáýëçëèéí àìïëèòóäûí 70 %-èàñ áàãàã¿é õýìæýýãýýð äàðæ, ÷àäëûí óðñãàëûã õÿçãààðëàõ áîëîìæòîé áàéõ ¸ñòîé. 3.3.51. ÄÁ×ÀÒ-ûí ñèñòåìä äîð äóðäñàí òºõººõðºìæ¿¿ä îðîõ ¸ñòîé.¯¿íä: äèñïåò÷åðèéí òºâä óðñãàëûí õÿçãààðëàëò, ÷àäàë ñîëèëöîë, äàâòàìæèéí àâòîìàòæóóëñàí òîõèðóóëãûí òºõººðºìæ¿¿ä, äýýä ò¿âøíèé ÄÁ×ÀÒ-ûí ñèñòåìèéí óäèðäàõ ¿éë÷èëãýýã óäèðäóóëæ áóé öàõèëãààí ñòàíöûí õîîðîíä õóâààðèëàõ òºõººðºìæ¿¿ä áà ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí äèñïåò÷åðèéí òºâ äýýðõ õÿíàëòàä áóé äîòîîä õîëáîîñíû ÷àäëûí óðñãàëûã õÿçãààðëàõ òºõººðºìæ¿¿ä, ÷àäëûí àâòîìàòæóóëñàí óäèðäëàãàä îðîëöîæ áóé öàõèëãààí ñòàíöóóäûí áîäèò ÷àäëûã òîõèðóóëàõ òºõººðºìæ¿¿ä,


210

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áîäèò ÷àäëûí óðñãàëûí ìýäð¿¿ë áóþó òåëåìåõàíèêèéí, äèñïåò÷åðèéí óäèðäëàãûí àâòîìàòæóóëñàí ñèñòåì (ÄÓÀÑ, SCADA)-èéí òºõººðºìæ¿¿ä (ÄÓÀÑ-ûí òåõíèê, õýðýãñýë àøèãëàëòûí ä¿ðìèéã æè÷ áîëîâñðóóëæ ýíý ä¿ðìèéí ñàëøã¿é õýñýã áîëãîí ìºðäºíº). 3.3.52. Äèñïåò÷åðèéí òºâèéí ÄÁ×ÀÒ-ûí òºõººðºìæ¿¿ä íü àæëûí òîãòîîñîí ãîðèìîîñ çºðºõ áîäèò ãîðèìûã èëð¿¿ëýõ, äîîä ò¿âøíèé äèñïåò÷åðèéí óäèðäàõ òºâ¿¿ä áà ÷àäëûí àâòîìàòæóóëñàí óäèðäëàãàä õàìðàãäàõ öàõèëãààí ñòàíö äàõü ÷àäëûí àâòîìàòæóóëñàí óäèðäàõ ¿éëäýëèéã áîëîâñðóóëàí äàìæóóëàõ áîëîìæîîð õàíãàõ ¸ñòîé. 3.3.53. Öàõèëãààí ñòàíöóóäûí ÷àäëûí óäèðäëàãûí àâòîìàò òºõººðºìæ íü äîð äóðäñàí ç¿éëèéã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé.¯¿íä: äýýä ò¿âøíèé äèñïåò÷åðèéí òºâººñ èðæ áóé óäèðäàõ ¿éë÷ëýëèéã õ¿ëýýí àâàõ, õàäãàëàõ, õóâèðãàõ áà öàõèëãààí ñòàíöûí óäèðäëàãûí ò¿âøíèé óäèðäàõ ¿éëäýë áîëîâñðóóëàõ, òóõàéí àãðåãàò (ýíåðãîáëîê)-ûí ò¿âøèíä óäèðäàõ ¿éë÷ëýëèéã áîëîâñðóóëàõ, õ¿ëýýí àâàõ óäèðäàõ ¿éë÷ëýëèéí äàãóó àãðåãàò (ýíåðãîáëîê)-ûí ÷àäëûã áàðüæ áàéõ ¿¿ðãèéã õàíãàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ñòàíöóóäûí ÷àäëûí óäèðäëàãà íü 3-6 %-èéí õîîðîíä ººð÷ëëºãäºõ äàâòàìæèéí ñòàòèçìòàé õèéãäýæ áîëíî. 3.3.54. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí ÷àäëûí óäèðäëàãûí ñèñòåì íü àãðåãàòóóäûã ÿâóóëàõ, çîãñîîõ áîëîìæèéã õàíãàõ, øààðäëàãàòàé ¿åä öàõèëãààí ñòàíöóóä áîëîí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí ãîðèìîîñ õàìààðóóëàí àãðåãàòóóäûí àæèëàãààíû õÿçãààðëàëòûã òîîöñîíû ¿íäñýí äýýð òýäãýýðèéã ñèíõðîí êîìíåíñàòîðûí áà ãåíåðàòîðûí ãîðèìä øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºìæòýé áàéõ ¸ñòîé. Óñíû óðñãàëûí ãîðèìîîð ÷àäëûã íü òîäîðõîéëîõ óñàí öàõèëãààí ñòàíöûã óñíû óðñãàëûí ÷àäëûí àâòîìàòæóóëñàí òîõèðóóëãààð òîíîãëîõ íü ç¿éòýé. 3.3.55. ÄÁ×ÀÒ-ûí òºõººðºìæ íü óäèðäëàãàä íü áàéãàà îáúåêòûí àæèëàãààíû ãîðèì ººð÷ëºãäºõºä òîõèðóóëãûí ïàðàìåòðûã íü øóóðõàé ººð÷ëºõ, òîõèðóóëàõ áîëîìæòîé õèéãäýõýýñ ãàäíà äîõèîëîë, õîðèã, õàìãààëàëòûí ýëåìåíò¿¿äòýé áàéõ ¸ñòîé. Òýäãýýð íü óäèðäëàãûí îáúåêòûí àæèëàãààíû åðäèéí ãîðèì ººð÷ëºãäºõºä áîëîí ººð äýýð íü ãýìòýë ãàðàõ áóðóó àæèëëàõã¿é áàéõààñ ñýðãèéëýõ áà àâààð ýñýðã¿¿öýõ àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºìæèéí àæèëëàãààíä ñààä áîëñîí ¿éëäýë õèéëãýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äóëààíû öàõèëãààí ñòàíö äýýð òàâüñàí ÄÁ×ÀÒ-ûí òºõººðºìæèéã òýäãýýðýýñ àãðåãàòóóäàä íºëººëñºí ¿éë÷ëýëýýñ áîëæ òåõíîëîãèéí ïðîöåññûí ººð÷èëºëò çºâøººðñºí õÿçãààðààñ äýýø ãàðàõûã õÿçãààðëàõ ýëåìåíò¿¿äýýð õàíãàãäàõ ¸ñòîé. 3.3.56. Òåëåìåõàíèêèéí áîëîí ÄÓÀÑ-èéí õýðýãñýë íü õÿíàëòàä áàéãàà ñèñòåìèéí äîòîîäûí áîëîí ñèñòåì õîîðîíäûí õîëáîîñûí ÷àäëûí óðñãàëûí òóõàé ìýäýýëëèéã îðóóëàõ, ÄÁ×ÒÀ-ûí òºõººðºãººñ àâòîìàòæóóëñàí óäèðäëàãûí ¿éë÷ëýë áîëîí äîõèîã àâòîìàòèêààð óäèðäóóëæ áóé îáúåêòîä äàìæóóëàõ, ìºí ò¿¿í÷ëýí øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã äýýä ò¿âøíèé àâòîìàòæóóëñàí óäèðäëàãàä äàìæóóëàõ áîëîìæóóäûã õàíãàõ ¸ñòîé. Òåëåìåõàíèêèéí òîíîãëîë áîëîí ÄÁ×ÒÀ-ûí òºõººðãèéí äîõèîíû íèéëáýð õóãàöàà íü 5 ñåêýýñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Òîãòâîðæèëò àëäàãäàëòààñ àâòîìàòààð ñýðãèéëýõ (ÒÀÀÑ) 3.3.57. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí òîãòâîðæèëò àëäàãäàëòààñ ñýðãèéëýõ àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºìæ (ÒÀÑÀÒ)-èéã òóõàéí òîäîðõîé íºõöëººñ õàìààðóóëàí òåõíèêèéí áîëîí ýäèéí çàñãèéí õóâüä ¿ð àøèãòàé ãýæ ¿çñýí ãàçàðò òàâèíà. Çîðèóëàëò íü äèíàìèê òîãòâîðæèëòûã õàäãàëæ, àâààðûí äàðààõ ãîðèìóóäûí ñòàòèê òîãòâîðæèëòûí íîðì÷èëñàí íººöèéã õàíãàõ ÿâäàë þì. Äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä òîãòâîðæèëò àëäàãäàëòààñ ñýðãèéëýõ àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºìæèéã õýðýãëýæ áîëíî. ¯¿íä: à. Øóãàì ãýìòýõã¿éãýýð òàñðàõ, 1 ôàçûí ãàçàðäëàãûí ãýìòëèéí óëìààñ ¿íäñýí õàìãààëàëò áà ÍÔÀÄÇ àæèëëàõ, öàõèëãààí äàìæóóëàëòûí èõ à÷ààëàëòàé ãîðèì ¿¿ñýõ áîëîí ñ¿ëæýýã çàñâàðûí ñõåìýýð àæèëëóóëàõ ¿åä; Äýýð äóðäñàí ãýìòýëòýé ¿åä áîëîí õýðâýý õýâèéí ãîðèìûí ñõåìýýð àæèëëàæ áàéõàä àâòîìàòèê òàòãàëçàõ áîëîâ÷ ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì à÷ààëëûíõàà èõýíõèéã õàÿõààð (æèøýý íü, ÀÄÕÀ-sí ¿éë÷ëýëèéí ä¿íä)-ã¿é áàéâàë àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºìæ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. á. Åðäèéí áà çàñâàðûí ñõåìýýð àæèëëàæ áàéõàä îëîí ôàçûí áîãèíî çàëãàà ãàð÷ ¿íäñýí õàìãààëàëòààð øóãàì òàñðàõ íºõöºëä; ýíä õàÿà òîõèîëäîõ öàõèëãààí äàìæóóëàëòûí èõ à÷ààëëûí ãîðèìûã òîîöîõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

211

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 â. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õýâèéí ãîðèìä ñ¿ëæýýíèé àæèëëàãàà õýâèéí á¿ä¿¿â÷òýé áàéõàä ÒÒÍÒ-ûí ¿éë÷ëýëòýé òàñëóóð òàòãàëçàõ ¿åä, ã. Õýâèéí ãîðèìûí ¿åäýý ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì ñèíõðîíæóóëàëòã¿é àæèëëàãààíû öàõèëãààí äàìæóóëàõ õýñã¿¿äýä á¿ðýí õóâààãäàõ, ä. Àâààðèéí ¿åä ýð÷èì õ¿÷íèé íýãäýëä õîëáîãäîõ àëü íýã õýñýãò ÷àäëûí èõýýõýí õýìæýýíèé äóòàãäàë áóþó èë¿¿äýë ãàðàõ, å. Õýâèéí ãîðèì áà ñõåìýýð àæèëëàõ ¿åä Õ¯ÀÄÇ þìóó, ÀÄÇ òºõººðºìæ¿¿ä àæèëëàõ, 3.3.58. Òîãòâîðæèëò àëäàãäàëòààñ ñýðãèéëýõ àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºìæ íü äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä ¿éë÷èëæ áîëíî.¯¿íä: à. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí çàðèì ãåíåðàòîð òàñðàõ, ººð àðãàã¿é áîëñîí ¿åä äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí áëîê ýñâýë ãåíåðàòîðûã òàñëàõ, á. Äóëààíû õ¿÷íèé òîíîãëîëûí áîëîìæèéí õ¿ðýý (õóó÷èí à÷ààëëûã íü àâòîìàòààð äàõèí ñýðãýýõã¿éãýýð)-íä óóðûí òóðáèíû à÷ààëëûã îãöîì íýìýõ áóþó õàñàõ, â. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí áîãèíî õóãàöààíû òàñàëäëûã áàãà ìýäðýõ õýðýãëýã÷äèéí à÷ààëëûí çàðèì õýñãèéã îíöãîé òîõèîëäîëä òàñëàõ (à÷ààëëûí àâòîìàòæóóëñàí òóñãàé òàñëàëò) ã. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä õóâààëò õèéõ (äýýð äóðäñàí àðãà õýìæýýí¿¿ä õàíãàëòã¿é áîë) ä. Óóðûí òóðáèíóóäûí à÷ààëëûã õóðäàí áóóðóóëàõ (õóó÷èí à÷ààëëûã íü äàðàà íü àâòîìàòààð ñýðãýýõ). ÒÒÍÒ íü áàãòààìæèéí õºíäëºí áà òóóø òýãøòãýõ òºõººðºìæ áîëîí äàìæóóëàëòûí áóñàä òºõººðºìæ (æèøýý íü, ø¿¿íòëýõ ðåàêòîð, ºäººëòèéí àâòîìàò òîõèðóóëàãèéí òºõººðºìæ ã.ì.)-èéí àæëûí ãîðèìûã ººð÷èëæ áîëíî. 3.3.57 äóãààð ç¿éëèéí à, á-ä çààñàí ãýìòë¿¿äèéí ¿åä öàõèëãààí ñòàíöûí áîäèò ÷àäëûí áóóðàëòûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä ÀÄÕÀ àæèëëàõ áîëîí áóñàä òºðëèéí ¿ð äàãàâàðóóä ãàðàõààðã¿é õýìæýýíä õÿçãààðëàõ íü çîõèñòîé. 3.3.59. ÒÒÍÒ-èéí ºã÷ áóé óäèðäàõ ¿éë÷ëýëèéí èäýâæèëòèéã (æèøýý íü, òàñàðñàí ãåíåðàòîðûí ÷àäàë þìóó òóðáèíèé à÷ààëàë õºíãºðñºí, ýñýõ) ºã÷ áàéãàà ¿éë÷ëýë (¿éëäýë)-ûí èäýâõæèëò (æèøýý íü, áîãèíî çàëãàà ¿¿ñýõ ¿åä à÷ààëàë õàÿõ, ìºí áîãèíî çàëãààíû ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà)-èéã àâòîìàòèêààð òîäîðõîéëæ áàéãàà øèëæèëòèéí ïðîöåññ, ýñâýë àâòîìàòèêààð áîëîí îíöãîé òîõèîëäîëä ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñèéí òîäîðõîéëæ áàéãàà àíõíû ãîðèìûí õ¿íä, õºíãºíèé áàéäàëààð òîäîðõîéëîãäîõ ¸ñòîé. Àñèíõðîí ãîðèìûã àâòîìàòààð àðèëãàõ (ÀÃÀÀ) 3.3.60. Àñèíõðîí ãîðèìûã ¿¿ñýõ òóõàé á¿ðä íü àðèëãàõûí òóëä èõýíõäýý àñèíõðîí ãîðèìûã ñèíõðîí ãóéâàëò, áîãèíî çàëãààñ áîëîí áóñàä õýâèéí áóñ ãîðèìîîñ ÿëãàõ ÷àäâàðòàé àâòîìàòæóóëñàí òºõººðºìæèéã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Äýýð äóðäñàí òºõººðºìæèéã, þóíû ºìíº, äàõèí ñèíõðîíæóóëàëò õèéõ íºõöëèéã õºíãºâ÷ëºõºä ÷èãëýñýí, æèøýýëáýë, äîð äóðäñàí, àðãà õýìæýýíä äýì ¿ç¿¿ëýõ¿éöýýð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî.¯¿íä: Òóðáèíû à÷ààëëûã õóðäàí àâàõóóëàõ, ýñâýë õýðýãëýã÷äèéí çàðèì õýñãèéã òàñëàõàä (ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí ÷àäëûí äóòóóäàë áîëñîí õýñýãò) Òóðáèíû õóðäíû òîõèðóóëàãàä ¿éë÷ëýõ çàìààð ãåíåðàòîðûí ãàðãàõ ÷àäëûã áóóðóóëàõ, ýñâýë ãåíåðàòîðûí çàðèìûã òàñëàõàä (ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí ÷àäëûí äóòóóäàë áîëñîí õýñýãò), Òóðáèíû õóðäíû òîõèðóóëãàä ¿éë÷ëýõ, ýñâýë ãåíåðàòîðûí çàðèìûã òàñëàõ çàìààð ãåíåðàòîðûí ãàðãàõ ÷àäëûã áóóðóóëàõàä (ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí ÷àäëûí äóòóóäàë áîëñîí õýñýãò). Õýðâýý àâñàí àðãà õýìæýý íü ñàâëàëòûí òîãòîîñîí òîîíû öèêë ºíãºðñíèé äàðàà áóþó òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ èë¿¿ óäààí àñèíõðîí ÿâàëò áîëîõ ¿åä äàõèí ñèíõðîíæóóëàëò áîëîîã¿é áîë àñèíõðîí ãîðèì áîëñíîîñ õîéø ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí òóõàéí öýã¿¿äýä àâòîìàòèêààð õóâààõ àðãà õýðýãëýíý. Àñèíõðîí ãîðèìûã òýâ÷èæ áîëøã¿é àþóëòàé áóþó äàõèí ñèíõðîíæóóëàëò õýðýãëýõ íü ¿ð ä¿í áàãàòàé òèéì òîõèîëäîëä àñèíõðîí ÿâàëòûã àðèëãàõûí òóëä áóñàä õîëáîîñíû òîãòâîðæèëò, àâòîìàòæóóëàëòûí ñîíãîëò õèéõ ÷àäâàð àëäàãäàõã¿é áàéõ áîëîìæèéã òîîöîí õàìãèéí áàãà õóãàöààíä õóâààõ àðãûã õýðýãëýõ øààðäëàãàýòàé. Äàâòàæ áóóðàëòûã àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ (ÄÁÀÕ) 3.3.61. Äàâòàìæ áóóðàëòûí àâòîìàòæóóëñàí õÿçãààðëàëò (ÄÁÀÕ)-ûã íü ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì, ýð÷èì õ¿÷íèé íýãäýë, ýð÷èì õ¿÷íèé çàíãèëààíä ÷àäëûí ÿìàð ÷ äóòóóäàë ¿¿ñýõ ¿åä äàâòàìæ 45 ÃÖñ äîîø áóóõ íºõöºë á¿ðýí àðèëãàõààð, 47 Ãö-ýýñ áàãà äàâòàìæààð 20 ñåê-ñ èë¿¿ã¿é, 48,5 Ãö-ýýñ äîîø äàâòàìæààð 60 ñåê-ñ èë¿¿ã¿é õóãàöààãààð òóñ àæèëëàõààð òîîöîîëæ õèéõ ¸ñòîé.


212

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.3.62. Äàâòàìæèéí áóóðàëòûã àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ ñèñòåìèéã äàðààõ áàéäëààð õýðýãæ¿¿ëíý. ¯¿íä: Áýëòãýë (íººö)-èéã äàâòàìæèéí àâòîìàòèêààð àæèëä çàëãàõ (ÁÄÀÀÇ), Äàâòàìæààð à÷ààëàë õºíãºëºõ àâòîìàòèê / ÄÀÕÀ/, À÷ààëëûã íýìæ õºíãºëºõ àâòîìàòèê, Äàâòàìæ ñýðãýýëòèéí ¿åä òàñàðõàé õýðýãëýã÷äèéã àâòîìàòèêààð äàõèí çàëãàõ (ÄÀÄÇ), À÷ààëàë íü òýíöâýðæñýí öàõèëãààí ñòàíö áóþó ãåíåðàòîðûã ÿëãàõ áà öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðãýöýýíèé òýæýýëèéí ãåíåðàòîðûã ÿëãàõ. 3.3.63. Äàâòàìæ áóóðàõ ¿åä áýëòãýëèéí àâòîìàòæóóëñàí çàëãàëòûã þóíû ºìíº òàñëàëòûí õýìæýýã áàãàñãàõ áóþó õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéã óäààí õóãàöààãààð òàñëàõã¿éí òóëä õýðýãëýõ ¸ñòîé. ¯¿íèé òóëä: äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöóóä äýýðõ çàëãààòàé áýëòãýëèéã èë¿¿ äàé÷ëàõ, õºäºëãººíä îðóóëàõ áýëòãýëä áàéãàà ãèäðî àãðåãàòóóäûã àâòîìàòèêààð ÿâóóëàõ, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí ãîðèìä àæèëëàæ áàéãàà ãèäðîãåíåðàòîðûã èäýâõòýé ãîðèìä àòîìàòèêààð îðóóëàõ, õèéí òóðáèíû òºõººðºìæèéã àâòîìàòèêààð ÿâóóëàõ. 3.3.64. À÷ààëëûã äàâòàìæààð õºíãºëºõ àâòîìàòèê (ÀÄÕÀ) íü äàâòàìæèéí áóóðàëòûí õýìæýýíýýñ õàìààðóóëàõ (ÀÄÕÀ1) áóþó äàâòàìæèéí áóóðàëòûí õóãàöàà íýìýãäýõ õýìæýýãýýð (ÄÀÕÀ2) ãýñýí øàòëàëòàéãààð õýðýãëýã÷äèéã öººí òîîãîîð òàñëàõ àðãà õýìæýýã àâ÷ ¿çâýë çîíõèíî. Åð íü ÀÄÕÀ-èéí òºõººðºìæèéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õ¿ðýýíèé äýä ñòàíöóóäàä òàâèõ ¸ñòîé. Ìºí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õÿíàëòòàéãààð øóóä õýðýãëýã÷äýä òàâüæ áîëíî. À÷ààëàë òàñëàëòûí õýìæýýã ÷àäëûí ÿìàð ÷ äóòàãäëûí ¿åä ¿ð ä¿íòýé àæèëëàõààð òîîöîæ, òàñëàëòûí äàðààëëûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñààòëààñ ãàðàõ õîõèðîë àëü áîëîõ áàãà áàéõààð ñîíãîíî. Òóõàéëáàë: ÀÄÕÀ-èéí òîî áîëîí äàðààëëûã àëü áîëîõ îëîí áàéëãàõ, ÷óõàë õýðýãëýã÷äèéã àëü áîëîõ ñ¿¿ëä òàñðàõ ìàãàäëàëòàé òºõººðºìæèä õîëáîõ ¸ñòîé. ÀÄÕÀ-ûí ¿éë÷ëýëèéã ÀÄÇ áà ÁÀÇ-ûí àæèëëàãààòàé çîõèöóóëñàí áàéõ ¸ñòîé. ÁÀÇ-ûí òºõººðºìæèéí áîëîí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñèéí àæèëëàãààã òîîöîæ ÀÄÕÀ-ûí õýìæýýã áàãàñãàæ áîëîõã¿é. 3.3.65. ÀÄÕÀ1-èéí ¿éë÷ëýë íü õýìæýý áîëîí à÷ààëàë õºíãºëºõ õóðäààðàà õàíãàëòòàé ¿ð ä¿íòýé áîëæ ÷àäàõã¿éãýýñ èõ õýìæýýíèé íóòãèéã õàìàðñàí ÷àäëûí äóòóóäàë ãàð÷ áîëçîøã¿é òèéì ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì áóþó ò¿¿íèé õýñã¿¿äýä à÷ààëàë õºíãºëºõ íýìýëò òºõººðºìæèéã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Íýìýëò õºíãºëºëò õèéõ ýñýõ, ÿìàð õýìæýýòýé õèéõ, ìºí ò¿¿í÷ëýí ÿìàð õ¿÷èí ç¿éëèéí íºëººëëººð òýäãýýð íü àæèëëàæ ýõëýõ (òýæýýõ ýëåìåíò¿¿ä òàñðàõ, áîäèò à÷ààëëûã õàÿõ ã,ì) -èéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì øèéäâýðëýíý. 3.3.66. ÄÀÄÇ-ûí òºõººðºìæèéã ¿éëäâýðëýõ ÷àäëûí íººö áèé áîëîõ, òàñàëñàí öàõèëãààí äàìæóóëàëòàä ñèíõðîíæóóëàëò, äàõèí ñèíõðîíæóóëàëò õèéñíèé ¿ð ä¿íä äàâòàìæ ñýðãýæ áàéãàà íºõöºëä õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëä ãàðñàí çàâñàðëàãûã áàãàñãàõ çîðèëãîîð àøèãëàäàã. ÄÀÄÇ-ûí òîíîãëîëûã áàéðëóóëàõ, à÷ààëëûã ÄÀÄÇ-ûí äàðààëëûí äàãóó õóâààðèëàõäàà õýðýãëýã÷èä íü íàéäâàðòàé àæèëëàãààíû õóâüä õýð çýðýã ÷óõàë áîëîõ, ÀÄÕÀ-ûí ¿éë÷ëýëýýð òàñðàõ ìàãàäëàë, àâòîìàòèêã¿éãýýð òýæýýë íü ñýðãýõ õóãàöàà áîëîí òýð íü õýð òºâºãòýé áîëîõ (òóõàéí îáúåêòûã õýðõýí ¿éë÷ëýõ æóðìààñ õàìààð÷) çýðãèéã òîîöñîí áàéâàë çîõèíî. Ä¿ðìèéí äàãóó ÀÄÇ-ààð çàëãàõ äàðààëàë íü ÀÄÕÀ-ûí àæèëëàõ äàðààëëûí ýñðýã áàéäàã. 3.3.67. Òýíöâýðæñýí à÷ààëàëòàé öàõèëãààí ñòàíö áóþó ãåíåðàòîðûã áîëîí äîòîîä õýðýãöýýã òýæýýõ ãåíåðàòîðûã ÿëãàõ àðãûã äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä àøèãëàíà.¯¿íä: öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðýãöýýã àæèëä áàðüæ áàéõ, 3.3.64 áà 3.3.65 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí äàâòàìæ áóóðàëòûã õÿçãààðëàõ òºõººðºìæ ¿ð ä¿í áàãàòàé áóþó òàòãàëçàõ ¿åä öàõèëãààí ñòàíöûã á¿ðýí çîãñîõîîñ ñýðãèéëýõ, ìàø ÷óõàë õýðýãëýã÷äèéã òýæýýëýýð õàíãàõ, òåõíèêèéí áà ýäèéí çàñãèéí õóâüä àøèãòàé áàéâàë à÷ààëàë õºíãºëºõèéí îðîíä õýðýãëýõ. À÷ààëëûã íýìæ õºíãºëºõ øààðäëàãà, ñàëãàõ (ÀÄÕÀ àæèëëàõ ¿åä) áà çàëãàõ (ÄÀÄÇ àæèëëàõ ¿åä) à÷ààëëûí õýìæýý, äàâòàìæ áîëîí õÿíàëòûí áóñàä ¿ç¿¿ëýëò¿¿äýýð äàâòàìæ áóóðàëòûã õÿçãààðëàõ òºõººðºìæèéí õóãàöààíû òàâèë çýðãèéã òîäîðõîéëîõ àæëûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

213

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 àøèãëàëòûí ÿâöàä Òåõíèê àøèãëàëòûí ä¿ðýì áîëîí òåõíèêèéí áóñàä óäèðäàìæèéí ÷àíàðòàé áè÷èã áàðèìòóóäûí äàãóó õèéâýë çîõèíî. 3.3.68. Õàâüã¿é èë¿¿ ÷àäàëòàé óñàí öàõèëãààí ñòàíö (ÓÖÑ)-òàé çýðýãöýý àæèëëàõ äóëààíû öàõèëãààí ñòàíö äýýð à÷ààëàë õàÿõ íºõöºëä äàâòàìæèéã ¿ë çºâøººðãºäºõ õýìæýýãýýð èõýñãýõã¿éí òóëä äàâòàìæ 52-53 Ãö-ýýñ õ¿ðýõ íºõöºëä àæèëëàõ àâòîìàò òºõººðºìæ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ýíý òºõººðºìæ íü þóíû ºìíº ÓÖÑ-ûí çàðèì ãåíåðàòîðûã òàñëàõ ¿éë÷ëýë ¿ç¿¿ëýõ ¸ñòîé. Ìºí ÄÖÑ-ûã ººðèéí ÷àäàëä íü òîõèðîõ à÷ààëàëòàé íü ÓÖÑ-ààñ òóñãààðëàõ òºõººðºìæ õýðýãëýæ áîëíî. Çºâõºí ÓÖÑ-òàé çàíãèëààíä õºäºëã¿¿ðèéí à÷ààëëûí õýâèéí àæèëëàãààã õàíãàõûí òóëä ãåíåðàòîðûí çàðèì õýñãèéã òàñàëæ, äàâòàìæèéí àâààðèéí ºñºëòèéí õýìæýýã 60 Ãö-ýýð õÿçãààðëàõ òºõººðºìæ òàâèõ ¸ñòîé. Õàðèí çºâõºí ÄÖÑ-òàé çàíãèëààíä ýíåðãîáëîêóóäûí à÷ààëëûã òîõèðóóëãûí õ¿ðýýíýýñ äàâæ ãàðàõààðã¿é áàéëãàõ çîðèóëàëòòàé äàâòàìæèéí óäààí õóãàöààíû ºñºëòèéã õÿçãààðëàõ òºõººðºìæ òàâèõ ¸ñòîé. Õ¿÷äýë áóóðàëòûã àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ (ÕÁÀÕ) 3.3.69. Õ¿÷äýëèéí áóóðàëòûã àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ òºõººðºìæ (ÕÁÀÕ)-èéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí àâààðèéí äàðààõ ãîðèìä à÷ààëëûí òîãòâîðæèëò àëäàãäàõ áà õ¿÷äýë îãöîì áóóðàõ ¿çýãäýëèéã ãàðãàõã¿é áàéõ çîðèëãîîð òàâèõ ¸ñòîé. Äýýð äóðäñàí òºõººðºìæ¿¿ä íü õ¿÷äýëèéí õýìæýýíýýñ ãàäíà õ¿÷äýëèéí óëàìæëàë ã.ì. áóñàä ¿ç¿¿ëýëòèéã ÷ õÿíàõ áºãººä ñèíõðîí ìàøèíû ºäººëòèéã õ¿÷èòãýõ, òýãøòãýõ òºõººðºìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ, ðåàêòîðûã òàñëàõ çýðýãò ¿éë÷ëýë ¿ç¿¿ëýõýýñ ãàäíà îíöãîé òîõèîëäîëä ñ¿ëæýýíèé àðãà õýìæýýí¿¿ä õàíãàëòã¿é, òîäîðõîé ¿íäýñëýë áàéãàà áîë õýðýãëýã÷äèéã ÷ òàñàëäàã áàéõ ¸ñòîé. Õ¿÷äýë èõñýëòèéí àâòîìàòààð õÿçãààðëàõ (ÕÈÀÕ) 3.3.70. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàì, öàõèëãààí ñòàíö áà äýä ñòàíöûí ºíäºð õ¿÷äýëèéí òîíîãëîëä øóãàìûí ôàçûí òàñðàëòààñ øàëòãààëàí ¿¿ñýõ ºíäºð õ¿÷äýëèéí èõñýëòèéí ¿éë÷ëýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã õÿçãààðëàõûí òóëä õ¿÷äýë íü õýâèéí õýìæýýíýýñ 110-130 % õ¿ðòýë íýìýãäýõýä àæèëëàõ àâòîìàò òºõººðºìæèéã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé áîë öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí õóóðìàã ÷àäëûí õýìæýý áà ÷èãëýëèéã õÿíàõ çîðèóëàëòòàé õèéãäýíý. Ýäãýýð òºõººðºìæ íü êîììóòàöèéí áà àòìîñôåðèéí, ò¿¿í÷ëýí ñàâëàëòûí õýò õ¿÷äýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààíààñ ¿¿ñýëòýé õýò õ¿÷äýëèéí áàéæ áîëîõ ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã òîîöñîí õóãàöààíû áàðèëòòàé áàéõ áºãººä þóíû ºìíº ø¿¿íòëýõ ðåàêòîðûã çàëãàõ ¸ñòîé (Õýðýâ õ¿÷äýë èõñýëò áîëñîí öàõèëãààí ñòàíö áîëîí äýä ºðòººí äýýð òèéì ðåàêòîðóóä áàéãàà áîë). Õýðýâ öàõèëãààí ñòàíö áà äýä ºðòººí¿¿ä äýýðõ ø¿¿íòëýõ ðåàêòîð íü òàñëóóðã¿é, ýñâýë òýäãýýðèéã çàëãàñíààð øààðäëàãàòàé õýìæýýíä õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéã áóóëãàæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðâýë äýýðõ òºõººðºã íü õ¿÷äýëèéí èõñýëòèéã áèé áîëãîõ øóãàìûã òàñëàõ ¸ñòîé. Òîíîãëîëûã õýò à÷ààëëààñ àâòîìàòààð ñýðãèéëýõ (ÒÕÀÀÑ) 3.3.71. Òîíîãëîëûã õýò à÷ààëëààñ àâòîìàòààð ñýðãèéëýõ (ÒÕÀÀÑ) òºõººðºìæ íü øóãàì, òðàíñôîðìàòîð áîëîí òóóø (äàãóó) òýãøòãýõ òºõººðºãò áèé áîëîõ õàìãèéí èõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëýýñ õýòðýõ ã¿éäëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã õÿçãààðëàõàä çîðèóëàãäàõ ¸ñòîé. Ýíý õóãàöàà íü 10-20 ìèíóòààñ áàãà áàéíà. Äýýð äóðäñàí òºõººðºìæ íü öàõèëãààí ñòàíöûí à÷ààëëûã õºíãºëºõºä ¿éë÷ëýõ áºãººä ýíý çîðèëãîîð õýðýãëýã÷äèéã òàñëàõ áà ñèñòåìèéã õóâààõ áîëîí õàìãèéí ñ¿¿ë÷èéí øàòàíä õýò à÷ààëàëòàé òîíîãëîëûã òàñëàõ ¿éëäýë õèéãäýõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä òîãòâîðæèëò àëäàãäàõ ìýòèéí òààã¿é ¿ð äàãàâàðûã ãàðãóóëàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýë 3.3.72. Òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýë (àëñûí óäèðäëàãà, çàéí äîõèîëîë, çàéí õýìæèëò, òîõèðóóëãà ã.ì.)-èéã åðºíõèé íýãýí ãîðèì àæèëëàãàà, òýäãýýðèéí õÿíàëòààð ººð õîîðîíäîî õîëáîîòîé òîäîðõîé äýâñãýð íóòàãò áàéðëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí äèñïåò÷åðèéí óäèðäëàãàíä õýðýãëýõ ¸ñòîé. Òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýëèéí çàéëøã¿é íºõöºë íü äèñïåò÷åðèéí óäèðäëàãûí ¿ð íºëººã äýýøë¿¿ëýõ, º.õ. ¿éëäâýðëýëèéí ÿâö, ãîðèìûã ñàéæðóóëàõ, àâààðè, îñëûã óñòãàõ; öàõèëãààí òîíîãëîëûí ¿ð àøèã, íàéäâàðòàé àæèëëàãààã äýýøë¿¿ëýõ; ¿éëäâýðëýõ öàõèëãààíû ÷àíàðûã ñàéæðóóëàõ; áàéíãûí æèæ¿¿ð, àøèãëàëòûí õ¿ì¿¿ñèéí òîîã öººð¿¿ëýõ, ¿éëäâýðèéí áàéðíû çàé, òàëáàéã áàãàñãàõ çýðýãò ¿ð íºëººãºº ºãºõººð áàéâàë çîõèíî. Òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñëýëèéã ¿åëçýë,


214

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áîäèò ÷àäëûã òîõèðóóëàõ àâòîìàò, ñèñòåìèéí àâààð ýñýðã¿¿öýõ áîëîí áóñàä óäèðäëàãà, òîõèðóóëãûí àâòîìàòóóäàä àëñ çàéíààñ äîõèîëîë äàìæóóëàõàä õýðýãëýíý. 3.3.73. Òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýë íü àâòîìàòæóóëàëòûí ò¿âøèíãýýñ õàìààðàõ áîëîâ÷ ýí òýðã¿¿íä òîíîãëîëûí àæèëëàãààíû ãîðèì, ñýëãýí çàëãàëòûí ¿íäñýí òîíîãëîëóóäûí àæëûí áàéäëûí òàëààð ìýäýýëýë öóãëóóëàõ, àâààðèéí ãîðèì áà ò¿¿íèé òºëºâ-áàéäëûí ¿åèéí ººð÷ëºëò, àøèãëàëòûí õ¿ì¿¿ñèéí ìºðäºæ áàéãàà çàð÷èì, ìºí òºëºâëºãººò, çàñâàðûí áà øóóðõàé ñýëãýí çàëãàëòàíä õÿíàëò òàâèõ çýðýãò õýðýãëýíý. Áàéíãûí æèæ¿¿ðèéí õ¿íã¿é ãàçàðò òàâèãäàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí òåëåìåõàíèêæèëòûí àæëûí õýìæýýã òîäîðõîéëîõäîî þóíû ºìíº ýíãèéí àëñûí äîõèîëëûã çàéíä äàìæóóëàõ (àâààðè óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çàéí õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû äîõèîëîë)-ààñ ýõëýõ ¸ñòîé. 3.3.74. Àâòîìàòèê, õýðýãñýëýýð øèéäýæ ¿ë ÷àäàõ, ýð÷èì õ¿÷íèé íàðèéí òºâºãòýé ñ¿ëæýýíä àæèëëàæ áàéãàà òîíîãëîëûí ¿ð àøèãòàé, íàéäâàðòàé àæëûí ãîðèìûã íýãòãýí òîãòîîõ àñóóäëûã øèéäâýðëýõèéí òóëä òºâëºðñºí àëñûí çàéí (òåëå) óäèðäëàãûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Òåëå óäèðäëàãûã áàéíãûí æèæ¿¿ðèéí õ¿íã¿é îáüåêòîíä õýðýãëýõýýñ ãàäíà áàéíãûí æèæ¿¿ðòýé ãàçàðò õýñýã÷ëýí ¿ð àøèãòàé íºõöºëººð õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Àëñûí óäèðäëàãàòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí õóâüä çàéí óäèðäëàãûí ¿éëäýë íü õàìãààëàëòûí òºõººðºã áà àâòîìàòóóäûí ¿éë÷ëýëèéí àäèë òóõàéí õýñýãò óäèðäëàãûí íýìýãäýë ñýëãýí çàëãàëò (êîììóòàöûí)-ûí ¿éëäýë õèéãäýõýýðã¿é áàéõ ¸ñòîé. Çàðäàë áà òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëòýýð àäèëõàí íºõöºëä òåëåóäèðäëàãûí îðîíä àâòîìàòæóóëàëòûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. 3.3.75. Àëñûí çàéíû (òåëå) äîõèîëëûã äîîðõ çîðèóëàëòààð õýðýãëýíý. Òóõàéëáàë,

à) Öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåìèéí ãîðèì àæèëëàãààíä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé, äèñïåò÷åðèéí àëáàíû øóóðõàé óäèðäëàãûí ìýäýëä áàéõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí ¿íäñýí çàëãàëò-ñàëãàëò (êîììóòàöûí)-ûí òîíîãëîë, õýðýãñëýëèéí àæëûí áàéð, áàéäëûã äèñïåò÷åðèéí óäèðäëàãûí ïóëüòýíä òîîí áà ãðàôèê ¿ç¿¿ëýëòýýð õàðóóëàõàä; á) Ìýäýýëëèéí òóñãàé êîìïüþòåðò áóþó ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ òºõººðºãò îðóóëàõàä; â) Àâààðûí áîëîí óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ äîõèîëëûã äàìæóóëàõàä. Äèñïåò÷åðèéí øóóðõàé ¿éë÷èëãýýíèé õýä õýäýí àëáàíä õàðüÿàëàãäàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí òåëå-äîõèîëîëûã ò¿¿íèé äýýä øàòíû àëáàíä äàìæóóëàõäàà äîîä øàòíû äèñïåò÷åðèéí ïóëüòýýñ ñîíãîëò õèéõ áóþó äàõèí äàìæóóëàõ çàð÷èìòàé áàéâàë çîõèíî. Ìýäýýëýë äàìæóóëàõ ñèñòåì íü íýãýýñ äýýø äàõèí äàìæóóëàõ øàòëàëòàé õèéãäâýë çîõèíî. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí áàéðëàë, àæëûí áàéäëûí òåëå-äîõèîëëûã ìýäð¿¿ëèéí íýã òóñëàõ àâàëöàà áóþó ðåëå-äàâòóóðûí àâàëöààã àøèãëàõ ¸ñòîé. 3.3.76. Çàéíû (òåëå) õýìæèëò íü öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåìèéí àæèëëàãààíû îíîâ÷òîé ãîðèì, õÿíàëòûã á¿õýëä íü òîãòîîõ, ò¿¿í÷ëýí áîëîìæèò àâààðààñ ñýðãèéëýõ, óñòãàõàä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé öàõèëãààíû áîëîí òåõíîëîãèéí ¿íäñýí ïàðàìåòðûã äàìæóóëàõ ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Òåëåõýìæèëò íü ãîë ÷óõàë ïàðàìåòð áîëîí äàðàà íü öààøèä äàìæóóëàõ ïàðàìåòð¿¿ä, òýäãýýðèéã á¿ðòãýõ, íýãòãýõ ¿éë àæèëëàãààã òîãòìîë, òàñàëäàëã¿éãýýð ã¿éöýòãýæ áàéõ ¸ñòîé. Òîãòìîë õÿíàëòàíä áàéõ øààðäëàãàã¿é ïàðàìåòðèéã òîäîðõîé õóãàöààíû çàâñàðò áóþó çºâõºí øààðäëàãàòàé äóóäëàãûí ¿åä äàìæóóëíà. Õýìæèëòèéã äàìæóóëàõ ñèñòåì íü ÷óõàë ìýäýýëëèéã øóóðõàé óäèðäëàãûí äýýä øàòàíä íýãýýñ èë¿¿ã¿é øàòëàëòàéãààð òàâüæ äàìæóóëíà. Òåëåõýìæèëòèéã ã¿éöýòãýõäýý õÿíàæ áàéãàà ãàçàð äýýð íü òîîëîí á¿ðòãýõ áîëîìæèéã òóñãàõ ¸ñòîé. 3.3.77. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òåëåìåõíèêæèëòèéí õýìæýý íü òåëåìåõàíèê, õîëáîîíû ñóâãèéí øààðäëàãûí äàãóó àëñûí çàéí (òåëå) òîõèðóóëãûí çîðèëãîîð òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýëèéã àøèãëàõ íºõöºëä ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì (ÝÕÑ)-ä òàâèãäàõ ÷àäëûí óðñãàë áà ¿åëçýëèéí áóóðàëòûã àâòîìàòààð òîõèðóóëàõ çóðàã òºñëººð ìýäýýëëèéí íàðèéâ÷, íàéäâàðòàé àæèëëàãàà áà ìýäýýëëèéí õîöðîëòîîð òîäîðõîéëîãäîíî. ÝÕÑ-èéí äàâòàìæ áà ÷àäëûí óðñãàëûí àâòîìàò òîõèðóóëãûí ñèñòåìèéí øààðäëàãàòàé ïàðàìåòðèéí òåëå õýìæèëò íü òàñðàëòíã¿é ÿâàãäàõ ¸ñòîé. ¯íäñýí áà òîõèðóóëãûí öàõèëãààí ñòàíöûí ÷àäëûí òîõèðóóëãûí çîðèóëàëòòàé ÷àäëûí óðñãàëûã õýìæèõ çîðèóëàëòûí òåëå-ìåõàíèêèéí äàìæóóëàõ ñóâãèéã íýã íü íºãººãººñ ¿ë õàìààðàõ õî¸ð çýðýãöýýãýýð õèéñýí áàéâàë çîõèíî. Òåëåìåõàíèêèéí áàéãóóëàìæ íü àâòîìàò òîõèðóóëãûí ñèñòåì, äàìæóóëàõ ñóâãóóäàä ãàð÷ áîëîõ ãýìòýëýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò òàâèãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóñãàé òîõèîëäîëä, òóõàéëáàë, öàõèëãààí, õèé, óñ, äóëààí áà àãààðûí õàíãàìæ, ò¿¿í÷ëýí ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëýã, ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññèéã óäèðäàõ, õÿíàõ ñèñòåìä òåëåìåõàíèêèéí àñóóäëûã õàìòàä íü øèéäâýðëýõäýý ¿ð àøèã, à÷ õîëáîãäëûã íü òîîöîîëæ ¿çýõ ¸ñòîé.


215

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.3.78. Óäèðäëàãûí ïóëüòíýýñ íýëýýä àëñëàãäñàí áàéðëàëòàé, òîì ÷àäëûí îëîí ãåíåðàòîð á¿õèé öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöóóä áîëîí áóñàä áàéãóóëàìæèíä òåõíèêèéí òàëààñàà øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë òóõàéí îáúåêòèéí äîòîîä òåëåìåõàíèêæóóëàëòûã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Îáúåêòèéí äîòîðõ òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýëèéí õýìæýýã ãàðãàõäàà öàõèëãààí ñòàíöûí òåõíîëîãèéí óäèðäëàãûí øààðäëàãà, òîäîðõîé çóðàã òºñëèéí íºõöºëä òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëòèéã áàðèìòëàí øèéäýæ áàéâàë çîõèíî. Äèñïåò÷åðèéí óäèðäëàãûí íýãýí öýã äýýð òåëåìåõàíèêèéí ÿíç á¿ðèéí ñèñòåìèéã õàâñðàí õýðýãëýõ íºõöºëä äèñïåò÷åðèéí ã¿éöýòãýõ ¿éëäýë íü àäèëõàí áàéõ ¸ñòîé. 3.3.79. Òåëåìåõàíèêèéí òºõººðºìæèéã õýðýãëýõäýý ñóóðèëóóëàõ ãàçàð äýýð íü òàñëàõ äàðààõ íºõöºëººð õàíãàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: à) òåëåìåõàíèêèéí áîëîí òåëåõýìæèëòèéí á¿õ õýëõýýã õ¿íèé í¿äýíä õýëõýýíèé ñàëñàí íü ¿çýãäýõ áàéäëààð íýãýí çýðýã òàñëàõ; á) îáúåêò á¿ðèéí òåëåóäèðäëàãà, òåëåäîõèîëëûí õýëõýý íü òóñãàé õàâ÷ààð, òóðøèëòûí çàëãóóð áîëîí áóñàä õýðýãëýëýýð õ¿íèé í¿äýíä ¿çýãäýõ áîëîìæîîð òóñ òóñ õàíãàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Òåëåìåõàíèêèéí òºõººðºìæèéí ãàäààä õîëáîëòóóäûã 3,4-ð á¿ëýãò çààãäñàíààð ã¿éöýòãýíý. Öàõèëãààí õýìæèëòèéí áàãàæóóä, õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü), õóâüñãóóð, äàò÷èê (ìýäð¿¿ë, òåëå õýìæèëò ã.ì) ñóóðèí öàõèëãààí áàãàæ, õýðýãñëèéí àäèëààð 1,6-ð á¿ëýãò çààñíààð òàâèãäàõ ¸ñòîé. 3.3.80. Òåëåìåõàíèêèéí ñóâàãò ººð çîðèóëàëòûí áîëîí áèå äààñàí êàáåëèéí áà àãààðûí, íÿãòðóóëãàòàé áà íÿãòðóóëãàã¿é óòñàí õîëáîîñ, àãààðûí øóãàì áà õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíèé ºíäºð ¿åëçýëèéí ñóâàã, ðàäèî áîëîí ðàäèî-ðåëåíèé ñóâãóóä çýðãèéã àøèãëàæ áîëíî. Òåëåìåõàíèêèéí ñóâàãèéã çîõèîí áàéãóóëæ, ñîíãîõäîî áýëýí áàéãàà áóþó áýëòãýë ñóäàë á¿õèé áèå äààñàí ñóâàã òàòàæ àøèãëàõûã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøèã, íàéäâàðòàé àæèëëàãààíû øààðäëàãà çýðãèéã õàðãàëçàæ øèéäâýðëýâýë çîõèíî. 3.3.81. ¯íýí çºâ, íàéäâàðòàé ìýäýýëëèéí äàìæóóëàëòûã õàíãàõ ¿¿äíýýñ òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýë áà õîëáîîíû ñóâãóóäûã ¿ð àøèãòàé àøèãëàõàä äîîð äóðüäñàí áîëîìæèéã àøèãëàõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

1. Íýã õ¿÷äýëèéí çýðýãöýý øóãàìóóäûí ÷àäëûí àëñ çàéí (òåëå) õýìæèëòèéã íèéëáýð ÷àäëûí ãàíö òåëåõýìæèëò õýëáýðýýð õèéõ; 2. Äóóäëàãààð äàìæóóëàõ òåëåõýìæèëòèéí õÿíàëòûí öýã äýýð áîë íýã òºðëèéí õýìæèëòýíä çîðèóëñàí åðºíõèé õýðýãñýë, äèñïåò÷åðèéí ïóëüòýíä áîë òºðºë á¿ðèéí õÿíàëòûí öýã¿¿äýýñ èðýõ ìýäýýëëèéã õ¿ëýýí àâ÷, õýìæèõ íýã åðºíõèé áàãàæ, õýðýãñýëèéã òóñ òóñ òàâèõ áà ýíý íºõöºëä õýìæèëòèéí ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, õ¿ëýýí àâàõ ¿éë àæèëëàãàà íýãýí çýðýã äàâõöàõã¿é áàéëãàõ; 3. Òåëåõýìæèëòèéí õýìæýýã áàãàñãàõ ¿¿äíýýñ òýäãýýðèéí õÿíàãäàõ ïàðàìåòðèéí õÿçãààðûí óòãûí òåëåäîõèîëîëòîé ñîëèõ áóþó òîãòîîãäñîí íîðìîîñ õàçàéõ ïàðàìåòðèéã á¿ðòãýõ, äîõèîëîõ òºõººðºìæººð îðëóóëàõ; 4. Àëñ çàéí (òåëå) õýìæèëò, (òåëå) äîõèîëëûí ìýäýýëëèéã íýãýí çýðýã òàñðàëòã¿é äàìæóóëàõäàà òåëåìåõàíèêèéí èæ á¿ðýí õýðýãñýë àøèãëàõ; 5. Äèñïåò÷åðèéí õýä õýäýí öýã¿¿äèéí äóíä òåëåìåõàíèêèéí íýã äàìæóóëàõ õýðýãñýë àøèãëàõ, äèñïåò÷åðèéí ïóëüòèéí òåëåìåõàíèêèéí íýã áàéãóóëàìæèéã õýä õýäýí õÿíàõ öýã¿¿äýä àøèãëàõ, òóõàéëáàë, õîòûí áà õºäººãèéí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíä ìýäýýëýë öóãëóóëàõ ã.ì; 6. Öàõèëãààíæñàí òºìºðçàìûí õýñýã á¿ðèéí äèñïåò÷åðèéí ïóíêò á¿ðýýñ öàõèëãààí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíèé äèñïåò÷åðèéí ïóíêò¿¿äýä ç¿òã¿¿ðèéí äýä ñòàíöûí òåëå-äîõèîëîë áà òåëå-õýìæèëòèéã äàõèí äàìæóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõ. 3.3.82. Äèñïåò÷åðèéí áà õÿíàëòûí öýã¿¿ä äýýðõ òåëåìåõàíèêèéí òîíîãëîëûí òýæýýëèéã òýäãýýðèéí òåëåìåõàíèê, õîëáîîíû ñóâãèéí àïïàðàò õýðýãñëýëèéí òýæýýëòýé õàìòàä íü ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí óäèðäëàãàòàé õÿíàëòûí öýãèéí áýëòãýë òýæýýëèéã òóõàéí öýã¿¿ä äýýðõ òýæýýëèéí áýëòãýë ýõ ¿¿ñâýð (øèíèé ñèñòåìèéí á¿ëýã, áýëòãýë îðóóëãà, õîëáîîíä çîðèóëñàí àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåé, îðóóëãàí äýýðõ õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîð, õîëáîîíû õóðèìòëóóð êîíäåíñàòîðûí àâëàãà ã.ì.) áàéãàà íºõöºëä àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåé á¿õèé óäèðäëàãûí ã¿éäýëòýé õÿíàëòûí öýã¿¿äèéí òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýëèéí áýëòãýë òýæýýëèéã õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü)-ààð äàìæóóëàí ã¿éöýòãýíý. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì, øóãàì ñ¿ëæýýíèé äèñïåò÷åðèéí ïóëüòýíä áàéðëóóëàõ òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñëýëèéí áýëòãýë òýæýýëèéã áèåý äààñàí


216

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ýõ ¿¿ñâýðýýð ã¿éöýòãýõ áºãººä ò¿¿íä òåëåìåõàíèêèéí áà õîëáîîíû ñóâãèéí òºõººðºìæèéã õàìààðóóëíà. ¯íäñýí ¿¿ñã¿¿ðèéí òýæýýë òàñðàõ ¿åä áýëòãýë òýæýýëä øèëæèõ ¿éë àæèëëàãàà íü àâòîìàòààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Òåëåìåõàíèêèéí ñàìáàð, ïóëüò, àïïàðàò õýðýãñëýëèéã ¿éë÷èëãýý õèéõ òîõèðîìæòîé ãàçàðò áàéðëóóëñàí áàéâàë çîõèíî.

3.4. ÕÎ¨ÐÄÎÃ× ÕÝËÕÝÝ 3.4.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýã íü öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí õî¸ðäîã÷ õýëõýý (óäèðäëàãà, äîõèîëîë, õÿíàëò, àâòîìàòèêèéí áà ðåëå õàìãààëàëòûí õýëõýý) -íä õàìààðàãäàíà. ªºð áóñàä õýëõýýòýé õîëáîãäîîã¿é áà àïïàðàò õýðýãñýë íü áóñàä òºðëèéí õîëáîëòûí õýðýãñýëýýñ òóñäàà îðøèõ õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé õîëáîëòûí àæëûí õ¿÷äýë íü 1 êÂ-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íýýñ áóñàä á¿õ òîõèîëäîëä òîíîã òºõººðºìæ, àïïàðàò õýðýãñýëèéí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé õ¿÷äýë íü 500 Â-îîñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 3.4.2. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöóóäûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíä õàòóóâòàð õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé õÿíàëòûí êàáåëèéã õýðýãëýíý. Çýñ ñóäàëòàé õÿíàëòûí êàáåëèéã äîîð äóðüäñàí îáüåêòûí õÿíàëòûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíä õýðýãëýâýë çîõèíî. ¯¿íä:

1. 100 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðòàé öàõèëãààí ñòàíöóóä (ãýõäýý ñòàíöûí õèìè óñ öýâýðëýãýý, èíæåíåð-àõóéí áà òóñëàõ áàéãóóëàìæ, ìåõàíèê çàñâàðûí áà àñààëòûí çóóõíû ãàçðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíä áà ãýðýëò¿¿ëýãò õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé õÿíàëòûí êàáåëûã õýðýãëýõ); 2. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì õîîðîíäûí äàéðàí ºíãºðºõ (òðàíçèò) øóãàìòàé 330 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà äýä ñòàíöóóä; 3. Øèíèéí ÿëãàâàðòàé õàìãààëàëò, 110-220 êÂ-ûí òàñëóóðûí àæèëëàãààíû ñààòëûã îðëîõ òºõººðºìæ, ò¿¿í÷ëýí ñèñòåìèéí àâààð ýñýðã¿¿öýõ àâòîìàòèê; 4. Äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí òåõíîëîãèéí õàìãààëàëòóóä; 5. 60 Â-îîñ èõã¿é àæëûí õ¿÷äýëòýé, êàáåëü áà äàìæóóëàõ óòàñíû ãîë÷ íü 1 ìì õ¿ðòýëõ õýìæýýòýé íºõöºëä; 6. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ñòàíöûí òýñðýõ àþóëòàé B-1 áà B-1à àíãèëàëä áàãòàõ áàéðàíä áàéðëóóëàõ òîíîã òºõººðºìæèíä, ã.ì; ¯éëäâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí òîíîãëîëûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òýæýýëä ãîë÷ëîí õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé êàáåëèéã õýðýãëýíý. Õàðèí òýñðýõ àþóëûí B-1 áà B-1à àíãèëàëä áàãòàõ áàéðàíä òîíîãëîõ àïïàðàò õýðýãñýë, ìåòàëë áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéí çàðèì öåõ, ºíäºð õóðä, òàñðàëòã¿é àæèëëàãààòàé öóâèëòûí ñóóðü ìàøèí, öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààíû 1-ð àíãèëàëûí îíöãîé õýðýãëýã÷èä, ìºí 60 Â-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé 1 ìì2-ýýñ èõã¿é ãîë÷òîé êàáåëü õýðýãëýõ íºõöºëä áîë çýñ ñóäàëòàé õÿíàëòûí êàáåëèéã õýðýãëýíý. 3.4.3.

Ìåõàíèê áºõ áàòûí íºõöºëººð àâ÷ ¿çâýë:

1. Ñàìáàð, ùèò, àïïàðàò õýðýãñýëèéí õàâ÷ààðò øóðãààð äàðàãäàæ õîëáîãäîõ õÿíàëòûí êàáåëü óòàñíû ñóäëûí (õºíäëºí) îãòëîë íü çýñ áîë 1,5 ìì 2-ààñ, õºíãºí öàãààí áîë 2,5 ìì2-ààñ áàãàã¿é, ã¿éäëèéí õýëõýýíä çýñ áîë 2,5 ìì2-ààñ, õºíãºí öàãààí áîë 4 ìì2-ààñ áàãàã¿é áàéõ; (õàðèí ÷óõàë áèø õî¸ðäîã÷ õýëõýý, õÿíàëò äîõèîëëûí õýëõýýíä øóðãààð õîëáîãäîõ çýñ ñóäàëòàé êàáåëèéí ãîë÷ íü 1 ìì2 áàéõûã çºâøººðíº); 2. 100 Â, ò¿¿íýýñ äýýø àæëûí õ¿÷äýëòýé õýëõýýíä ãàãíààñààð õîëáîãäîõ çýñ ñóäàëòàé êàáåëü áîë îãòëîë íü 0,5 ìì2-ààñ áàãàã¿é áàéõ; 3. 60 Â áà ò¿¿íýýñ äîîø àæëûí õ¿÷äýëòýé õýëõýýíä ãàãíààñààð õîëáîãäîõ áîë êàáåëèéí çýñ ñóäëûí ãîë÷ íü 0.5 ìì2-ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãàíö ñóäàëòàé óòàñûã øóðàãò áà ãàãíàæ õîëáîëò õèéõäýý àïààðàò, õýðýãñýëèéí ¿ë õºäëºõ ýëåìåíòýä õîëáîæ ºãºõèéã çºâøººðíº. Ñóäëûã àïïàðàò, õýðýãñýëèéí õºäºëãººíòýé áóþó àâàãäàõ ýëåìåíò, ò¿¿í÷ëýí äîðãèîíòîé õàâ÷ààðò õîëáîõäîî îëîí ñóäàëòàé óÿí óòàñ áà êàáåëü õýðýãëýíý. Õîëáîî, òåëåìåõàíèê, òýäãýýðòýé àäèëòãàõ òºðëèéí øóãàìûí õýëõýýíä óòñûã õàâ÷ààðò øóðãààð áîîíî.


217

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 3.4.4. Êàáåëü áà óòàñíû (õºíäëºí) îãòëîë íü, áîãèíî çàëãàëò ¿¿ñýõýä õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëòûí àæèëëàõ õóãàöààíû àãøèíä áîëîí ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéí (1.3 á¿ëýã) ¿åä ÿëãàðàõ äóëààíûã òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé áàéõ, àïïàðàò, õýðýãñýëèéí àæèëëàãààã ºãºãäñºí íàðèéâ÷èéí àíãèëàëûã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë, äàðààõ íºõöë¿¿äèéã áèåë¿¿ëýõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð, ò¿¿íèé õýëõýý íü äàðààõ íàðèéâ÷èéí àíãèëàëûã õàíãàæ àæèëëàâàë çîõèíî. ¯¿íä: òîîöîîíû òîîëóóðûí õóâüä 1.5-ð á¿ëýãò çààñíààð; òîîöîîëîõ òåõíèê, êîìïüþòåðò ìýäýýëýë îðóóëàõ çîðèóëàëòòàé ÷àäëûí õýìæ¿¿ðèéí õóâèðãóóðûí õóâüä 1.5-ð á¿ëýãò çààñíààð òåõíèêèéí òîîöîîíû òîîëóóðûí àäèëààð; á¿õ òºðëèéí õýìæëýãò àøèãëàõ ã¿éäýë, ÷àäëûí õýìæ¿¿ðèéí õóâèðãóóð, ñàìáàðûí áàãàæ õýðýãñýëä áîë 3.0-ààñ äîîøã¿é íàðèéâ÷òàé áàéõ; Õàìãààëàëòûí õóâüä àëäààíû 10%-ûí õÿçãààðò áàéõ; 2. Õ¿÷äýëèéí õýëõýýíä á¿õ õàìãààëàëò, õýìæ¿¿ð, áàãàæ çàëãààòàé íºõöºëä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðààñ õýëõýýíä ãàðàõ àëäàãäàë íü äîîð äóðüäñàíààð áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä: Òîîöîîëîõ õýðýãñýë, êîìïüþòåðò ìýäýýëýë îðóóëàõ çîðèóëàëòààð àøèãëàõ òîîöîîíû òîîëóð áà õýìæ¿¿ðèéí õóâèðãóóð õ¿ðòýë 0,5%-èàñ èõã¿é; ñèñòåì õîîðîíäûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí òîîöîîíû òîîëóóð õ¿ðòýë 0,25%-èàñ èõã¿é; òåõíèêèéí òîîöîîíû òîîëóóð õ¿ðòýë 1,5 %-èàñ èõã¿é; á¿õ òºðëèéí õýìæëýãò àøèãëàõ ùèòíèé õýìæ¿¿ð, ÷àäëûí ìýäð¿¿ë (äàò÷èê) õ¿ðòýë 1,5%èàñ èõã¿é; õàìãààëàëò, àâòîìàòèêèéí ùèò õ¿ðòýë 3 %-èàñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 3. Óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí õýëõýýíèé õ¿÷äýëèéí àëäàãäàë íü òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýñ äîð äóðüäñàíààð áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä: áàéãóóëàìæèéí ñàìáàð, õ¿÷èòãýëã¿é (ôîðñèðîâêà)-ã¿é óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîí õ¿ðòýë à÷ààëëûí ã¿éäýë õàìãèéí èõ áàéõàä 10 %-èàñ èõã¿é; ãóðàâ áîëîí ò¿¿íýýñ îëîí äàõèí õ¿÷èòãýëòýé óäèðäëàãûí öàõèëãààí ñîðîíçîí õ¿ðòýë ã¿éäýë íýìýãäñýí áàéõàä 25 %-èàñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. 4. ªäººëòèéí àâòîìàò òîõèðóóëãà (ªÀÒ)-ûí òºõººðãèéí õ¿÷äëèéí õýëõýýíèé õóâüä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðîîñ õýìæ¿¿ðèéí õýðýãñýë õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí àëäàãäàë íü 1%-èàñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. 3.4.5. Áàãà ÷àäëûí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéã òýæýýõ õ¿÷íèé õýëõýý, õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí òýæýýë, óäèðäëàãà, õýìæèëò, õàìãààëàëò, äîõèîëëûí õýëõýýã íýã õÿíàëòûí êàáåëüä õàìòàòãàí ã¿éöýòãýõèéã çºâøººðíº. Èéì íºõöºëä êàáåëèéí íºëººëãèéí ýñýðã¿¿öýë èõñýõýýñ çàéëñõèéõ çîðèëãîîð ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé ñàëáàðëàãûã òýäãýýðýýð ã¿éõ ã¿éäë¿¿äèéí íèéëáýð íü àëèâàà ãîðèìä òýãòýé òýíö¿¿ áàéõààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Íýã íýãíèéãýý îðëîõ (íººö)-îîñ áóñàä ÿíç á¿ðèéí çàëãààñíû õî¸ðäîã÷ õýëõýýíä íýã åðºíõèé êàáåëü õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 3.4.6. Ä¿ðìèéí äàãóó êàáåëèéã öóãëóóëàõ õàâ÷óóðò õîëáîíî. Èíãýõäýý êàáåëèéí õî¸ð çýñ ñóäëûã íýã øóðàãò õîëáîõûã çºâëºõã¿é áîëîâ÷ õàðèí õî¸ð õºíãºí öàãààí ¿ç¿¿ðèéã íýã øóðàãò äàâõàðëàæ õîëáîëò õèéõèéã õîðèãëîíî. Õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðûí ãàðãàëãà áà òóñãàé àïïàðàò õýðýãñýëä êàáåëèéí ¿ç¿¿ðèéã øóóä õîëáîíî. Õàâ÷óóðûí õèéö íü êàáåëèéí ñóäëûí õºíäëºí îãòëîë, ìàòåðèàëä çîõèöñîí áàéâàë çîõèíî. 3.4.7. Õýðýâ õÿíàëòûí êàáåëèéí òðàññ, äàÿëàë íü êàáåëèéí ¿éëäâýðèéí (ñòàíäàðò) óðòààñ äàâàõ òîõèîëäîëä ò¿¿íèéã óðòàñãàõààð äóíä íü çàëãàà õèéõèéã çºâøººðíº. Òºìºðëºã á¿ðýýñòýé êàáåëèéã çàëãàõàä áèò¿¿ õèéöèéí ìóôò õýðýãëýíý. Òºìºðëºã áóñ á¿ðýýñòýé áóþó õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé êàáåëèéã çàëãàõäàà çàëãóóðûí õàâ÷ààð õýðýãëýõ áóþó òóõàéí êàáåëüä çîðèóëñàí òóñãàé õîëáîã÷, áàðèâ÷èéã õýðýãëýíý. 3.4.8. Àïïàðàò, õýðýãñýë, ò¿¿íèé õàâ÷óóð (êëåìì)-ò õîëáîãäîæ áàéãàà õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé êàáåëü, êàáåëèéí ñóäàë, äàìæóóëàõ óòàñíû ¿ç¿¿ð á¿ðò òýìäýãëýý (ìàðêèðîâêà) õèéñýí áàéâàë çîõèíî. Õî¸ðäîã÷ õýëõýýíä õýðýãëýãäýõ êàáåëü, äàìæóóëàã÷ óòñûã ñóíãàæ òàòàõ àðãà, ò¿¿íèé õàìãààëàëòûã ñîíãîõäîî õýðýâ ýíý ä¿ðìèéí çààëòààð ººð÷ëººã¿é áîë 2.1-2.3 áà 3.1-ð á¿ëýãò çààñíûã áàðèìòàëíà. Õàëóóí ãàäàðãóó áîëîí òîñ á¿õèé èäýìõèé îð÷èíä òàòàãäàõ êàáåëü, Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

218

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 äàìæóóëàã÷ óòàñ íü òóñãàé çîðèóëàëòûí á¿ðýýñòýé áàéâàë çîõèíî. Êàáåëü áîëîí óòàñíû òóñãààðëàãà íü ãýðëèéí ¿éë÷ëýëä òýñâýðã¿é õàòàìõàé áîë ãýðëèéí òóñãàëààñ õàìãààëàëò õèéæ ºãíº. 3.4.9. 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðîîñ ñàìáàð õ¿ðòýë òàòàãäàõ õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé êàáåëü íü õî¸ð òàëäàà ãàçàðäóóëàãäñàí òºìºðëºã (ìåòàëë) á¿ðýýñ áóþó õóÿãòàé áàéâàë çîõèíî. 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé íýã õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ¿íäñýí áà òóñëàõ îðîîìãîîñ òàòàãäàõ êàáåëü, äàìæóóëàã÷ óòàñ íü á¿õ äàÿëàëûíõàà äàãóó íýã äîîð çýðýãöýí òàâèãäâàë çîõèíî. Õºðø çýðãýëäýýõ òîíîãëîë, õýëõýýíèé íºëººìæèíä ìýäðýìòãèé áàãàæ õýðýãñëýëèéí òýæýýëä íºëººëëèéí ýêðàí (õàëõàâ÷)-òàé äàìæóóëàõ óòàñ, ýñâýë åðºíõèé õàëõàâ÷òàé õÿíàëòûí êàáåëü, òóñ á¿ðäýý õàëõàâ÷òàé ñóäàë á¿õèé êàáåëèéã õýðýãëýíý. 3.4.10. Õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí ñàìáàðûí òîíîãëîë (ïàíåëü, ïóëüò, øêàô, õàéðöàã)-ûí óãñðàëò áîëîí òàñëóóð, ñàëãóóð, áóñàä òºõººðºìæèéí çàëóóð, äàìæóóðãûí äîòîîä õîëáîëòûã ìåõàíèê áºõ áàòûí íºõöºëººð äîîð äóðüäñàí (õºíäëºí) îãòëîëòîé çýñ ãîë÷òîé êàáåëü áóþó äàìæóóëàõ óòñûã õýðýãëýâýë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

Õàâ÷ààðò øóðãààð äàðæ áîîãäîõ ãàíö ãîëò ñóäëûí õóâüä-1,5 ìì2; Ãàãíààñààð õîëáîãäîõ ãàíö ãîëò ñóäëûí õóâüä -0,5 ìì2; Ãàãíààñààð áóþó øóðãèéí äîîð òóñãàé õèéöèéí òºãñãºâ÷ººð õîëáîãäîõ îëîí ãîëò äàìæóóëàõ óòàñ áîë -0,35 ìì2; (òåõíèêèéí ¿íäýñëýëòýé íºõöºëä ãàãíààñàí õîëáîîñîíä îëîí ñóäàñòàé çýñ ãîë÷òîé óòàñ õýðýãëýõ áîë -0,35 ìì2-ààñ áàãà áàéëãàæ áîëîõ áîëîâ÷- 0,2 ìì2-ààñ äîîø îðóóëæ ¿ë áîëíî) Äèñïåò÷åðèéí óäèðäàõ ñàìáàð áîëîí òåëåìåõàíèêèéí áàéãóóëàìæèéí 60 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýëòýé õýëõýýíèé ãàãíààñààð õîëáîãäîõ ñóäëûí õóâüä -0,197 ìì2 áóþó 0,5 ìì2-ýýñ áàãàã¿é ãîë÷òîé áàéëãàõ øààðäëàãàòàé. Ãàíö ãîëòîé ñóäàë íü àïïàðàò õýðýãñýëèéí õºäºëãººíã¿é õýñýãò õîëáîãäîõ ¸ñòîé. Õºäºëãººíòýé õýñãèéã õîëáîõ òîõèîëäîëä óÿí (ñóäàëòàé) óòñûã àøèãëàíà. Ãàãíààñàíä ìåõàíèê õ¿÷íèé ¿éë÷ëýë áàéæ ¿ë áîëíî. Áàéãóóëàìæèéí õààëãà, ¿¿äíèé äàìæèí áàéðëàõ õîëáîëòîíä áîë 0,5 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé óÿí óòñûã õýðýãëýõ ¸ñòîé áîëîâ÷ õààëãàíààñ óòñàíä ¿ç¿¿ëýõ ìåõàíèê õ¿÷íèé ¿éë÷ëýë íü ìóøãèõ ÷èãëýëòýé áîë ãàíö ãîëò ñóäëûí õóâüä 1,5 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé ñóäëûí áàãöûã àøèãëàõûã çºâøººðíº. ¯éëäâýðèéí áàéãóóëàìæ, ñàìáàðûí õîëáîëòûí äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîë íü áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä õóãàöààíû áàðèëòã¿é õàìãààëàëò àæèëëàõ àãøèíä áîëîí óäààí õóãàöààíû çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéí ¿åä ÿëãàðàõ äóëààíûã òýñâýðëýõýýð õèéãäñýí áàéõààñ ãàäíà õºíäèéð¿¿ëýõ á¿ðýýñ íü øàòäàãã¿é áàéâàë çîõèíî. Ñàìáàð, ùèòíèé äîòîîä õîëáîëòûã õºíãºí öàãààí ãîëòîé äàìæóóëàõ óòñààð õèéõèéã õîðèãëîíî. 3.4.11. Íýã ñàìáàð, ùèò áîëîí ïàíåëü äýýðõ àïïàðàò, õýðýãñëèéí ººð õîîðîíäûí õîëáîëòûã õàâ÷óóðààð äàìæóóëàëã¿é øóóä õèéõ íü ç¿éòýé. Õàðèí õýëõýýíä íü òóðøèëò, øàëãàëòûí õýðýãñëýë õîëáîõ øààðäëàãòàé àïïàðàò, õýðýãñëýëèéí äîòîîä õîëáîëòûí ¿ç¿¿ð¿¿äèéã õàâ÷óóð áîëîí òóðøèëò øàëãàëòûí õýñýã äýýð (èë) ãàðãàæ ºãâºë çîõèíî. Ìºí òóõàéí áàéãóóëàìæèéí ãîðèì àæèëëàãààã ººð÷ëºõ çîðèóëàëòààð ñýëãýí çàëãàõ ¿ç¿¿ð¿¿ä áàéâàë õýëõýýíèé õàâ÷óóð äýýð ãàðãàæ ºãíº. 3.4.12. Çàâñðûí õàâ÷ààðûã çºâõºí äîîð äóðüäñàí íºõöºëä õýðýãëýíý. Òóõàéëáàë,

à) Äàìæóóëàõ óòàñ êàáåëüä øèëæèõ áîë; á) Íýã íýðòýé õýëõýýã íýãòãýõ (òàñëàõ õýëõýý áà õ¿÷äëèéí õýëõýýíèé õàâ÷ààðûí á¿ëýã, êëåìì) íºõöºëä; â) Õýðýâ òóðøèëò-øàëãàëòûí áóþó ò¿¿íòýé àäèëòãàõ òºõººðºã áàéõã¿é áîë çººâðèéí òóðøèëòûí áà õýìæèëòèéí áàãàæ õýðýãñëèéã õýëõýýíä íü õîëáîõ øààðäëàãàòàé íºõöºëä; ã) Õýä õýäýí êàáåëü íèéëæ íýãýí êàáåëüä øèëæèõ áóþó ÿíç á¿ðèéí êàáåëèéí õýëõýýíä õóâààðèëàãäàõ áîë; 3.4.13. ßíç á¿ðèéí öàõèëãààí õîëáîîñîíä õàìààðàõ õàâ÷óóð (êëåì)-ûã òóñãàé øèíèé ººð ººð ýãíýýíä áàéðëóóëíà. Ñàíàìñàðã¿é ¿éëäëýëýýñ áîëæ óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí áîëîí ºäººëòèéí õýëõýýíä áîãèíî çàëãàëò ¿¿ñãýõ, öàõèëãààí òîíîãëîëûã çàëãàõ áóþó òàñëàõ çýðýãò õ¿ðãýæ áîëîõ òèéì õàâ÷óóðûã íýã ýãíýýíä îéðõîí çýðýãö¿¿ëýí áàéðëóóëæ ¿ë áîëíî. Íýã öàõèëãààí õîëáîîñíû ººð òºðëèéí õàìãààëàëòûí àïïàðàò õýðýãñëýëèéí óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí íýìýõ òóéëûã çàëãóóðûí öóãëóóëãààð äàìæóóëàí ºãºõ, òýäãýýð àïïàðàò õýðýãñëýëèéí õýëõýýã íýã ïàíåëü äýýð Á¯ËÝÃ 3. ÐÅËÅ-ÕÀÌÃÀÀËÀËÒ ÁÀ ÀÂÒÎÌÀÒÈÊ

219

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàéðëóóëàõäàà õàìãààëàëò á¿ð õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é áàéðëàëòàé áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ òóñãàé õàìãààëàëòûí á¿ðäýëýýñ òóñä íü àâ÷ ¿çýýã¿é, òýãýýä ÷ òàñëàõ õýëõýýíä ýíýõ¿¿ õýëõýýã ðåëå õàìãààëàëòûí ãàðãàëãàíä áóþó òàñëóóðûí òàñëàõ õýëõýýíä õîëáîæ òîõèðóóëàõààð àâ÷ ¿çýýã¿é áîë òóñãàé õàâ÷ààðûí öóãëóóëãààð äàìæóóëàí õýðýãæ¿¿ëýõ íü ç¿éòýé. Ýíä çààãäñàí õýëõýýíèé ïàíåëèéí õîëáîëòûã õàìãààëàëòûí òºðºë á¿ðä áèå äààñàí (òóñ òóñä íü) áàéõààð ã¿éöýòãýíý. 3.4.14. Õàìãààëàëò áà àâòîìàòèêèéí õýëõýýíä àøèãëàëòûí øàëãàëò, òóðøèëò õèéõèéí òóëä óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ð, ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðààñ èðýõ òýæýýëèéí ¿ç¿¿ðèéã ñàëãàõã¿éãýýð òóõàéí ¿åä íü òàñàëæ, ã¿éäëèéí õýëõýýã áîãèíî çàëãàæ, òýðõ¿¿ òóðøèëò, òîõèðóóëãûí àïïàðàò õýðýãñëýëèéã õàìãààëàëòûí õýëõýýíä çàëãàõ áîëîìæîîð õàíãàñàí (3.4.7-ä çààñàí òîõèîëäîëîîñ áóñàä) òóðøèëòûí áëîê áóþó õýìæèëòèéí õàâ÷óóðààð õýëõýýã òîíîãëîñîí áàéõ íü ç¿éòýé. Ñ¿ëæýýíèé ãîðèì, áóñàä øàëòãààíààð õàìãààëàëòûã ñîíãîõ íºõöºëèéí øààðäëàãààð ðåëå õàìãààëàëò áà àâòîìàòèêèéí òºõººðãèéã ¿å÷ëýí (áàéí áàéí) àæëààñ ãàðãàõ áîë ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ àæèëëàõ áîëîìæòîé òóñãàé ãàðãàëãà õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. 3.4.15. Òàñëóóð, ñàëãóóðûí òóñëàõ àâàëöàà (êîíòàêò) áà áóñàä àïïàðàò õýðýãñëýëèéí òóñëàõ öóãëóóëãûí õàâ÷ààðò 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé àíõäàã÷ õýëõýýíèé õ¿÷äýëèéã òàñëàõã¿éãýýð ò¿¿íèé õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé öóãëóóëãà áà àïïàðàò õýðýãñýëä õèéõ ¿éë÷èëãýýíèé àþóëã¿é áàéäàë, õÿëáàð ã¿éöýòãýõ íºõöºëèéã õàíãàæ áàéõûí òóëä ãàçàðäóóëãûí óòñûã óãñàðñàí áàéâàë çîõèíî. 3.4.16. Õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé àïïàðàò, õýðýãñëýëèéí òóñãààðëàãà íü óã õýëõýýã òýæýýõ ýõ ¿¿ñã¿¿ð (õóâààëòûí òðàíñôîðìàòîð ã.ì.)-èéí àæëûí õ¿÷äëýýð òîäîðõîéëîãäîõ íîðì, õýìæýýíä íü àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Òîãòìîë áà õóâüñàõ ã¿éäëèéí óäèðäëàãûí õýëõýýíèé òóñãààðëàã÷èéí õÿíàëòûã ãàçàðäëàãàã¿é áèå äààñàí ¿¿ñã¿¿ð òóñ á¿ðä íü àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Òóñãààðëàãûí õÿíàëò íü ò¿¿íèé õºíäèéð¿¿ëýõ õýìæýý òîãòîîãäñîí óòãààñ áóóðàõàä äîõèîëîë ºãºõ, òîãòìîë ã¿éäëèéí õýëõýýíèé õóâüä áîë òóéëóóä äýýðõ õºíäèéð¿¿ëãèéí ýñýðã¿¿öëèéã õýìæèõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. Õàðèí óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí ñ¿ëæýý íü îëîí ñàëààëãàã¿é áîë òóñãààðëàãûí õÿíàëòûã õèéõã¿é áàéæ áîëíî. 3.4.17. Õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí òýæýýëèéí õîëáîëò íü áèå äààñàí (òóñ á¿ðä íü) ãàë õàìãààëóóð þìóó, àâòîìàò òàñëóóðààð äàìæèæ ºãºãäâºë çîõèíî. Óäèðäëàãûí ã¿éäëýýð òýæýýãäýõ ðåëå-õàìãààëàëò áà òàñëóóðûí óäèðäëàãûí õîëáîëò á¿ðò ä¿ðìèéí äàãóó ººð õýëõýý (äîõèîëîë, öàõèëãààí ñîðîíçîí õîðèã ã.ì.)-òýé õîëáîîã¿é àâòîìàò òàñëóóð áóþó ãàë õàìãààëóóðààð äàìæóóëàí ã¿éöýòãýíý. Óäèðäëàãûí õýëõýýíèé áà óäèðäëàãûí àïïàðàò, õýðýãñëèéí àæëûí áàéðëàëûã çààõ äîõèîíû ÷èéäýíãèéí òýæýýëèéã õàìòàòãàí ºãºõèéã çºâøººðíº. 220 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí õîëáîîñ, 60 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ãåíåðàòîðûí ¿íäñýí áà áýëòãýë õàìãààëàëòûí óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí òýæýýë (ººð ãàë õàìãààëóóð áà àâòîìàò òàñëóóð) íü òóñ òóñäàà áàéõ ¸ñòîé. Óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí òýæýýëä ãàë õàìãààëóóð, àâòîìàòûã óãñðóóëæ çàëãàõ òîõèîëäîëä ãàë õàìãààëóóð íü òýæýýë òàëààñàà àâòîìàòíûõàà ºìíº áàéðëàâàë çîõèíî. 3.4.18. Îíöãîé ÷óõàë òîíîãëîëûí ðåëå-õàìãààëàëò, àâòîìàòèê, óäèðäëàãûí òºõººðºìæèéí óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí õýëõýýíèé àæèëëàãààã áàéíãûí õÿíàëòàíä áàéëãàõ õýðýãòýé. Óóë õÿíàëòûã òóñãàé ðåëå áîëîí äîõèîëëûí ëàìï àøèãëàõ, ýñâýë õýëõýýíèé á¿ðýí áàéäàëä õÿíàëò òàâèõ çîðèóëàëò á¿õèé ñýëãýí çàëãàëòûí àëñûí çàéí óäèðäëàãàòàé àïïàðàò, õýðýãñýëýýð õýðýãæ¿¿ëíý. Îíöãîéëîí ¿çýõ øààðäëàãàã¿é òîíîãëîëûí óäèðäëàãûí òýæýýëèéí õÿíàëòûã, ò¿¿íèé õýëõýýíä òàâèãäñàí àâòîìàò òàñëóóð òàñðàõàä ºãºãäºõ äîõèîëëîîð ã¿éöýòãýíý. Õýëõýýíèé á¿ðýí áàéäëûí õÿíàëò, ò¿¿íèé äàðàà÷èéí ¿éëäýë íü ñýëãýí çàëãàõ (êîììóòàöûí) àïïàðàò, õýðýãñëèéí òóñëàõ àâàëöàà áàéõ òîõèîëäîëä ã¿éöýòãýíý. Ýíýõ¿¿ á¿ðýí áàéäëûí õÿíàëò íü òàñëàõ õýëõýýíä áîë çààâàë, õàðèí çàëãàõ äîõèîëîë äàìæóóëàõ õýëõýýíä áîë îíöãîé ÷óõàë ýëåìåíòèéí òàñëóóð, ÁÀÇ-ûí áîëîí òåëåóäèðäëàãûí ¿éëäëýýð çàëãàãäàõ áîãèíî õîëáóóð, àïïàðàò õýðýãñýëä òóñ òóñ òàâèíà. 3.4.19. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õýâèéí àæèëëàãàà àëäàãäàõ áóþó ò¿¿íä ÿìàð íýãýí ãýìòýë ãàðñàí òîõèîëäîëä àâòîìàòààð äîõèî ºãºãäºõ ¸ñòîé. Ýíý äîõèîëîëûí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã øàëãàõäàà ò¿¿íèéã õýñýã÷ëýí àæèëëóóëæ çàìààð õÿíàëò òàâèíà. Áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é öàõèëãààí òîíîãëîëûí õóâüä äóðüäñàí äîõèîëëûí ºãºëò íü õ¿ì¿¿ñ áàéðëàõ ïóíêòýä ºãºãäºõººð õèéãäýíý. 3.4.20. Óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí õýëõýý íü öàõèëãààí ñîðîíçîí áîëîí áóñàä õýðýãñýëèéí àæèëëàõ ¿åä ¿¿ñýõ õýò õ¿÷äýë, ò¿¿í÷ëýí ãàçàðäëàãà çýðãýýñ ¿¿ñýëòýé òºðºë á¿ðèéí òîíîãëîëûí áóðóó (äýìèé) àæèëëàãààíààñ õàìãààëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí ãàçàðäóóëãûã óóë òðàíñôîðìàòîðò àëü îéð îðøèõ öóãëóóëàõ õàâààðò, ýñâýë ººðèéíõ íü õàâ÷óóð äýýð íýã öýãò õèéæ ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õýä õýäýí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí íýãòãýìýë


220

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàìãààëàëòòàé ¿åä ÷ ãàçàðäóóëãûã ìºí íýãýí öýãò õèéõ ¸ñòîé. Õàðèí ýíý òîõèîëäîëä ãàçàðäóóëãûí ñòàòèê öýíýãèéã öàõèëóóëàõ ¿¿äíýýñ 100 Îìûí ñàëààëàõ ýñýðã¿¿öýëòýé, 1 êÂ-îîñ äýýø íýâòðýëòèéí õ¿÷äýëòýé íýâòëýõ õàìãààëóóðààð äàìæóóëàí òàâèõûã çºâøººðíº. Ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûí çàâñàðûí õóâààã÷ îðîîìãûã ãàçàðäóóëàõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. 3.4.21. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí õóâüä ñààðìàã öýãèéí áà îðîîìãèéí àëü íýã ¿ç¿¿ðèéã ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæòàé õîëáîõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. Ýäãýýð òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí ãàçàðäëàãûã õàìãèéí îéð áàéõ õàâ÷óóðûí öóãëóóëãà áóþó ººðèéí íü õàâ÷óóðò íü õîëáîõ ¸ñòîé. Õýä õýäýí õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé ãàçàðäóóëãûã íýã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí åðºíõèé ãàçàðäóóëãàíä õîëáîõûã çºâøººðíº. Õýðýâ ýíý øèí íü ººð ººð õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä õàìààð÷ ººð ºðºº òàñàëãààíä (æèøýýëáýë, ÿíç á¿ðèéí õ¿÷äëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæíû ðåëåíèé ñàìáàð ã.ì.) áàéðëàõ áîë òýäãýýðèéã íýãòãýí õîëáîõ õýðýãã¿é. Óäèðäëàãûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ð áîëãîí àøèãëàõ õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä õýðýâ óäèðäëàãûí ã¿éäëèéí õýëõýýíèé àëü íýã òóéëä íü àæëûí ãàçàðäëàãà àâ÷ ¿çýýã¿é áîë õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãûã íýâòëýõ ãàë õàìãààëóóðààð äàìæóóëàí ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. 3.4.22. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûã ò¿¿íèé õî¸ðäîã÷ õýëõýýíä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòààñ àâòîìàò òàñëóóðààð õàìãààëàõ ¸ñòîé. Èíãýõäýý ãàçàðäóóëãûí èõ ã¿éäýëòýé ñ¿ëæýýíä õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîðûí òýã äàðààëëûí õýëõýý (çàäãàé ãóðâàëæèí)-íýýñ áóñàä õàâ÷óóðûí öóãëóóëãààñ ãàð÷ áàéãàà ãàçàðäààã¿é ãàðãàëãà á¿ð äýýð àâòîìàò òàñëóóð òàâèíà. Õ¿÷äýëèéí ñàëààëãàã¿é õýëõýýíä àâòîìàò òàñëóóð òàâèõã¿é áàéæ áîëíî. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíä õ¿íèé í¿äýíä õàðàãäàõ òàñðàëòûã (ñàëäàã õîëáîâ÷, ãàð çàëãóóð ã.ì.) á¿ðä¿¿ëñýí áàéâàë çîõèíî. 3.4.23. Ãàçàðäëàãûí ã¿éäýë áàãàòàé, áàãòààìæèéí ã¿éäëèéí òýãøòã¿¿ð (êîíäåíñàòîð)-ã¿é ñ¿ëæýýíä òàâèãäñàí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðò øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ñààðìàã öýãèéí ººðèéí øèëæèëòèéí ¿åä ¿¿ñýõ õýò õ¿÷äýëýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò òàâèáàë çîõèíî. Ýíý õàìãààëàëòûã çàäãàé ãóðâàëæèí õîëáîîñòîé îðîîìãèéí õýëõýýíä èäýâõòýé ýñýðã¿¿öýë çàëãàõ çàìààð ã¿éöýòãýíý. 220 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé áýëòãýë òýæýýëèéã ººð òðàíñôîðìàòîðîîñ àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Õ¿÷äýëèéí øóãàìàí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîõ õýëõýýíèé ÷àäàë õ¿ðýëöýýòýé òîõèîëäîëä õàðèëöàí îðëîõ áýëòãýë òýæýýëèéí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõèéã çºâøººðíº. 3.4.24. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð íü õ¿÷äýëèéí õýëõýýíèé á¿ðýí áàéäëûã õÿíàõ õýðýãñýëýýð òîíîãëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðîîñ òýæýýãäýõ ðåëå-õàìãààëàëò áà õýëõýý íü 3.2.8-ð ç¿éëä çààãäñàí òºõººðãººð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí õýëõýý íü çààãäñàí òºõººðãººð òîíîãëîãäñîí ýñýõýýñ ¿ë õàìààðàí äîîð äóðüäñàí äîõèîëîëûã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. * àâòîìàò òàñëóóð òàñðàõ ¿åä, ò¿¿íèé òóñëàõ àâàëöààíû òóñëàìæòàéãààð äîõèîëîõ, * øèíèé ñàëãóóðûí äàâòàõ-ðåëåíèé àæèëëàãàà àëäàãäàõ ¿åä óäèðäëàãûí õýëõýý áà äàâòóóð-ðåëåíèé òàñàëäàëûã õÿíàõ õýðýãñëèéí òóñëàìæààð äîõèîëîõ, * ºíäºð õ¿÷äëèéí îðîîìãèéí õýëõýýíä íü ãàë õàìãààëóóð òàâèãäñàí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä ãàë õàìãààëóóðûí á¿òýí áàéäàë àëäàãàäõ ¿åä òºâ áàéãóóëàìæèéí òóñëàìæààð äîõèîëîõ; 3.4.25. Äîðãèîí, ÷è÷èðãýýòýé ãàçðóóäàä õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé àïïàðàò õýðýãñëèéã ýëýãäýë, ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ, ðåëå áóðóó àæèëëàõã¿é, õîëáîëòûí àâàëöàà àëäàãäàõã¿é áàéëãàõàä ÷èãëýñýí óðüä÷èëñàí àðãà õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëñýí áàéâàë çîõèíî. Õàìãààëàëò, àâòîìàòèê, óäèðäëàãà, äîõèîëëûí ñàìáàð, ùèò íü ¿éë÷èëãýýíèé í¿¿ðýí òàëäàà ÿìàð öàõèëãààí òîíîãëîë, àëü õîëáîëòîíä õàìààðàõ, ò¿¿íèé çîðèóëàëò, óäèðäàõ ñàìáàðûí äàðààëëûí äóãààð çýðýã áè÷ëýã õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Ñàìáàðò ñóóðèëàãäàõ àïïàðàò õýðýãñýëèéí õóâüä á¿ä¿¿â÷èéí äàãóó ñõåì çóðàãëàë, òýìäýãëýý õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî.


221


Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

4.1. ÕÓÂÜÑÀÕ Ã¯ÉÄËÈÉÍ 1 êÂ Õ¯ÐÒÝËÕ ÁÀ ÒÎÃÒÌÎË Ã¯ÉÄËÈÉÍ 1.5 êÂ Õ¯ÐÒÝËÕ Õ¯×ÄÝËÈÉÍ ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ Õýðýãëýãäýõ õ¿ðýý 4.1.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýã íü óäèðäëàãûí, ðåëåéíû áà õóâààðèëàõ ñàìáàð, ïóëüò, ø¿¿ãýý, øèíèé ãàðãàëãà, öóãëóóðãà (êîëëåêòîð), ¿¿ð ìàÿãèéí òºõººðºìæ õýëáýðòýé õèéãäýæ àãààðò èë áîëîí áàéðàíä ñóóðèëàãäàõ õóâüñàõ ã¿éäëèéí 1 êÂ õ¿ðòýëõ, òîãòìîë ã¿éäëèéí 1.5 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä ìºðäºãäºíº. Òóñãàé çîðèóëàëòûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä òàâèãäàõ íýìýëò øààðäëàãûã ä¿ðìèéí 7-ð á¿ëýãò àâ÷ ¿çñýí áîëíî. Ä¿ðìèéí 4.2 á¿ëãèéí 4.2.2, 4.2.3, 4.2.5, 4.2.6, 4.2.8, 4.2.11 áîëîí 4.2.12 äóãààð ç¿éëä äóðüäàãäàõ òîäîðõîéëîëò, íýð òîìú¸î ýíý á¿ëýãèéí òóðø õ¿÷èíòýé. Åðºíõèé øààðäëàãà 4.1.2. Óòàñ, øèí, òºõººðºìæ, õýìæ¿¿ðèéí áàãàæ áîëîí òýäãýýðèéí á¿òýýöèéã àæëûí õýâèéí íºõöºë (àæëûí õ¿÷äýë, ã¿éäýë, íàðèéâ÷ëàëûí çýðýã ã.ì.) áîëîí áîãèíî çàëãààíû ¿åèéí àæëûí íºõöºë (äóëààíû áà õ¿÷íèé ¿éë÷ëýë, ñýëãýí çàëãàõ ÷àäâàð)-ä íèéö¿¿ëýí ñîíãîíî. 4.1.3. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ íü õýëõýý, ñàìáàð, ùèò òóñ á¿ðèéí çîðèóëàëòûã çààñàí òîäîðõîé íýð, õàÿãèéí áè÷ëýãòýé áàéõ ¸ñòîé. Íýð, õàÿãûã òîíîã òºõººðºìæèéí í¿¿ðýí òàëä íü áè÷íý. Õàðèí òîíîã òºõººðºìæèéã õî¸ð òàëààñ íü ¿éë÷èëäýã áîë íýð, õàÿãèéã ò¿¿íèé àð òaëä íü áàñ áè÷íý (3.4 á¿ëãèéã ¿çýõ). 4.1.4. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ººð òºðëèéí ã¿éäýë, ººð õ¿÷äýëä õàìààðàãäàõ õýñã¿¿ä íü òýäãýýðèéã òîäîðõîé ÿëãàæ òàíèõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéõààð áàéðëàæ, õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Ôàç áîëîí òóéëóóäûí õàðèëöàí áàéðøèë íü áàéãóóëàìæèéí õýìæýýíä èæèëõýí áàéõ ¸ñòîé. Øèí¿¿ä íü 1.1 á¿ëýãò çààñíû äàãóó ºíãººð ÿëãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ çººâðèéí õàìãààëàõ ãàçàðäóóëãà òàâèõ áîëîìæîîð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí á¿õ òºìºðëºã õýñã¿¿ä áóäàãäñàí áàéõ áóþó çýâðýëòýýñ õàìãààëàõ ººð òºðëèéí ò¿ðõëýãòýé áàéõ ¸ñòîé. Ãàçàðäóóëãà íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6 á¿ëýãèéí äàãóó õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Áàãàæ õýðýãñýë áîëîí òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõ 4.1.5. Áàãàæ õýðýãñýë áà òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõäàà àøèãëàëòûí ÿâöàä òýäãýýðò ¿¿ñýõ î÷ëîëò, öàõèëãààí íóì íü ¿éë÷ëýã÷ àæèëòàíä àþóë ó÷ðóóëàõã¿é, îéð òîéðíû ýä, þìñûã øàòààõ áóþó ãýìòýýõã¿é, áîãèíî çàëãàà, ãàçàðäëàãà ¿¿ñãýõã¿é áàéõ íºõöëèéã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. 4.1.6. Õàâ÷èõ (öàâ÷èõ) òºðëèéí òàñëàõ òºõººðºìæèéã õ¿íäèéí õ¿÷íèé ¿éë÷ëýëýýð õýëõýýã ººðºº ñàíàìñàðã¿é çàëãàõ áîëîìæã¿éãýýð ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Òýäãýýðèéí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õºäºëãººíòýé õýñýã íü òàñàðõàé áàéäàëä õ¿÷äýëã¿é áàéõ ¸ñòîé. À÷ààëëûí ã¿éäëèéã øóóä ãàðààð çàëãàõ áîëîí òàñëàõ çîðèóëàëòòàé (äàìæóóëãà, õºòë¿¿ðã¿é), ¿éë÷ëýõ òàëä áàéðëàõ àâàëöààòàé ðóáèëüíèê íü í¿õ, çàâñàðã¿é, ¿ë øàòàõ á¿ðõ¿¿ëýýð õààãäñàí Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

222

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàéõ ¸ñòîé.. Ýíýõ¿¿ ðóáèëüíèê íü çºâõºí õ¿÷äýë òàñëàõ çîðèóëàëòòàé áîë ò¿¿íèéã ìýðýãæëèéí áóñ õ¿í õ¿ðýõ (îðîëäîõ) áîëîìæã¿é íºõöºëä èë òàâüæ áîëíî. Òàñëàõ çàëãàõ òºõººðºìæèéí õºòë¿¿ð äýýð “çàëãààòàé“ áà “òàñàðõàé” áàéðëàëûã òîäîðõîé çààñàí áàéõ ¸ñòîé. 4.1.7. Àâòîìàò òàñëóóð á¿ðèéã çàñâàðëàõ, áóóëãàõ ¿åä ò¿¿íýýñ õ¿÷äýëèéã ñàëãàõ áîëîìæèéã óðüä÷èëàí á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý çîðèëãîîð øààðäëàãàòàé ãàçàðò íü ðóáèëüíèê, ýñâýë áóñàä ñàëãàõ òºõººðºìæ ñóóðèëóóëàõ øààðäëàãàòàé. Äàðààõ öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ ãàð÷ áàéãàà øóãàì á¿ðèéí òàñëóóðûí ºìíº ñàëãàõ òºõººðºìæ òàâèõ øààðäëàãàã¿é. ¯¿íä:

òàòàæ ãàðãàäàã òàñëóóðòàé; çàñâàðëàõ, áóóëãàõ ¿åä íü åðºíõèé òºõººðºìæººð á¿ëýã òàñëóóðààñ, ýñâýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ á¿õýëä íü õ¿÷äýëèéã ñàëãàõ áîëîìæòîé ñóóðèí òàñëóóðòàé; õ¿÷äýëòýé áàéõàä íü òóñãààðëàãàòàé áàãàæèéí òóñëàìæòàéãààð àþóëã¿é áóóëãàõ íºõöºë õàíãàãäñàí ñóóðèí òàñëóóðòàé; Ýäãýýð ñàëãàõ òºõººðºìæèíä òóñãàé óäèðäëàãûí õºòë¿¿ð (õºø¿¿ðãýí ã.ì.) áàéõ øààðäëàãàã¿é. 4.1.8. Ýðýýñ á¿õèé áºãëººò ãàë õàìãààëóóðûã õîëáîõäîî òýæýýëèéí óòàñ íü ò¿¿íèé øóðàãòàé àâàëöààíä, öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéí òàëûí óòàñ íü ýðýýñòýé õîíãèîíä òóñ òóñ õîëáîãäîõ ¸ñòîé. Øèí, óòàñ, êàáåëü 4.1.9. Õºäºëãººíã¿é áýõýëñýí òóñãààðëàãàã¿é ýñðýã òóéëûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíä, ìºí òýäíýýñ ã¿éäýë äàìæóóëàõ çîðèóëàëòã¿é òóñãààðëàãàã¿é ìåòàëë õýñã¿¿ä õ¿ðòýëõ çàé íü àãààðààð 12 ìì, òóñãààðëóóðûí ãàäàðãóóãààð áîë 20 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ õàøëàãà, õààëò õ¿ðòýëõ çàé íü òîðîí õààëòòàé áîë 100 ìì-ýýñ áàãàã¿é, öóëãóé àâàãääàã õààëòòàé áîë 40 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4.1.10. Õóóðàé áàéðàíä ñóóðèëàãäàõ ùèò, ñàìáàð, ø¿¿ãýýíèé õ¿ðýýí äîòîð, 660 Â-îîñ äîîøã¿é àæëûí õ¿÷äýëä òîîöîîëîãäñîí òóñãààðëàãà á¿õèé á¿ðýýñòýé, õàìãààëàãäààã¿é óòàñûã çýâðýëòýýñ õàìãààëàãäñàí ìåòàëë ãàäàðãóóãààð õîîðîíä íü øàõàí áàéðëóóëæ áîëíî. Ýäãýýð òîõèîëäîëä õ¿÷íèé õýëõýýíä 1.3 á¿ëýãò çààñàí à÷ààëëûí ã¿éäëèéã áóóðóóëàõ êîýôôèöèåíòûã õýðýãëýíý. Ãàçàðäóóëàãäñàí, òóñãààðëàãàã¿é óòàñ áîëîí øèíèéã õºíäèéð¿¿ëýãã¿é òàâüæ áîëíî. Óäèðäëàãà, õýìæèë, äîõèîëëûí ã.ì. õýëõýýíèé öàõèëãààíû óòàñ òàâèõàä 3.4 á¿ëãèéí, êàáåëü òàòàõàä 2.3 á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàâàë çîõèíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õèéö 4.1.11. Ùèò, ñàìáàðûí èõ áèåèéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð, õèéöèéí ãýð áîëîí áóñàä õýñãèéã øàòäàãã¿é áóþó øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéíý. Ýíý øààðäëàãà äèñïåò÷åðèéí áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ óäèðäëàãûí ïóëüòýíä õàìààðàõã¿é. 4.1.12. Òºõººðºìæèéí àæèëëàãààíààñ ¿¿ñýëòýé ÷è÷èðãýý, ãàäíû íºëººãººð ¿¿ñýõ äîðãèëòîîñ àâàëöààò õîëáîîñ, òºõººðºìæ, õýìæ¿¿ðèéí òîõèðóóëãà àëäàãäàõã¿é áàéõààð õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã õèéâýë çîõèíî. Òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã äýýð íü óãñàð÷ áóé ÷èéã òàòàìõàé òóñãààðëàõ õàâòàíãèéí ãàäàðãóóã ÷èéãèéí íýâ÷èëòýýñ (áóäàã, íýâ÷èõ áîäèñ ã.ì.-ýýð) õàìãààëæ ºãºõ íü ç¿éòýé. ×èéãòýé, èõ ÷èéãòýé áàéð áîëîí èë àãààðò õ¿ðýýëýõ îð÷íû ñºðºã ¿éë÷ëýëýýñ íàéäâàðòàé õàìãààëàãäñàí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ñóóðèëóóëáàë çîõèíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã öàõèëãààíû áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ 4.1.13. Öàõèëãààíû áàéðàí (1.1.5-ûã ¿çýõ) äàõü ñàìáàð, ùèòýíä ¿éë÷èëãýý õèéõýä çîðèóëñàí àð, ºâºð òàëûí ãóäàì íü äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:


223

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1. Ãóäìûí ºðãºí íü 0.8 ì-ýýñ, ºíäºð íü 1.9 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Òóñ çàéíä õ¿ì¿¿ñ áîëîí òîíîãëîë øèëæèõýä øàõöàëäàõààð ýä, ç¿éë áàéðëóóëæ áîëîõã¿é. Ãóäìûí çàðèì õýñýãò áàðèëãûí á¿òýýöèéí èë¿¿ ãàðñàí õýñýã çàéã áàãàñãàæ áîëîõ áîëîâ÷ ýíý õýñýãò ãóäìûí ºðãºí 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. Ãóäìûí íýã òàëä, õ¿ð÷ áîëîõ (2.2 ì-ýýñ áàãà) ºíäºðò áàéðëàõ òóñãààðëàãàã¿é, õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí èë¿¿ ãàðñàí õýñýã (æèøýý íü: ðóáèëüíèêèéí òàñàðõàé õóòãà)-ýýñ ýñðýã òàëûí õàíà áóþó òóñãààðëàãàã¿é, õààëòã¿é (èë) ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñýã àãóóëààã¿é òîíîãëîë õ¿ðòýëõ çàé äîîð çààñíààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé: Òóõàéëáàë, 660 âîëüòîîñ áàãà õ¿÷äýëä:  ùèòèéí óðò 7ì õ¿ðòýë áîë 1 ì,  ùèòèéí óðò 7ì-ýýñ äýýø áîë 1.2 ì; 660 âîëüò áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëä 1.5 ì. Ýíä ùèòíèé óðò ãýæ ñàìáàð (ø¿¿ãýý)–óóäûí ¿ðãýëæèëñýí í¿¿ðòýé õî¸ð ýãíýýíèé õîîðîíäîõ áóþó íýã ýãíýý ñàìáàð (ø¿¿ãýý)–óóä áà õàíà õî¸ðûí õîîðîíäîõ ãóäìûí óðòûã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 3. Ãóäìûí õî¸ð òàëààð 2.2 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëóóëàõ òóñãààðëàãàã¿é, õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü 660 âîëüòîîñ áàãà õ¿÷äýëä 1.5 ì, 660 âîëüòîîñ äýýø õ¿÷äýëä 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. Äýýðõ 2 áà 3 äóãààð çààëòàíä äóðüäñàíààñ áàãà çàéä áàéðëàõ òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñã¿¿äýä õààëò, õàøëàãà õèéñýí áàéõ ¸ñòîé. 5. Ãóäìûí äýýã¿¿ð áàéðëàõ õààëòã¿é, òóñãààðëàãàã¿é (èë) ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä 2.2 ìýýñ äýýø ºíäºðò áàéíà. 6. Ãóäìûí äýýã¿¿ð áàéðëàõ õààëòûã 1.9 ì-ýýñ äîîøã¿é ºíäºðò áàéðóóëàõ ¸ñòîé . 4.1.14. Òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí õààëò áîëãîæ 25õ25 ìì-ýýñ òîìã¿é í¿äýëñýí òºìºð òîð, ìºí öóëãóé, ýñâýë õîëèìîã õààëòóóä õýðýãëýõ áîëíî. Õààëò, õàøëàãàíû ºíäºð 1.7 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 4.1.15. Óðòààøàà 7 ì-ýýñ èë¿¿ ùèò, ñàìáàðûí ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàì íü õî¸ð ãàðöòàé áàéõ ¸ñòîé. Ùèòèéí óãñðàëòûí òàëûí ãóäìààñ ãàðàõ ãàðö íü ùèòíèé ºðºº áîëîí áóñàä ºðºº ð¿¿ îðîõîîð áàéõ íü ç¿éòýé. Ãóäìûí ºðãºí íü 3 ì-ýýñ èë¿¿ áºãººä òîñîîð ä¿¿ðýãìýë òºõººðºìæ áàéõã¿é áîë õî¸ðäîã÷ ãàðö çààâàë áàéõ øààðäëàãàã¿é. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áàéðíû õààëãà ãàäàãøàà, ýñâýë áóñàä (õóâüñàõ ã¿éäëèéí 1 êÂ-îîñ äýýø, òîãòìîë ã¿éäëèéí 1.5êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ áóñàä) ºðºº ð¿¿ îíãîéäîã áºãººä äîòîð òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é îíãîéæ, ººðºº ò¿ãæèãäýõ öîîæòîé áàéõ ¸ñòîé. Õààëãàíû ºðãºí 0.75 ì-ýýñ, ºíäºð 1.9 ì-ýýñ äîîøã¿é õýìæýýòýé áàéõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ¿éëäâýðëýëèéí áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ 4.1.16. Çààâàð÷ëàãà àâààã¿é õ¿ì¿¿ñ îðîõ áîëîìæòîé áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä (íýëýíõ¿éäýý) öóëãóé õààëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Èë ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ òàâèãäàõààð áîë ò¿¿íä çààâàë õààëò, õàøëàãà õèéñýí áàéõ ¸ñòîé. Õàøàà íü 1.7 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé òîðîí, öóëãóé ýñâýë õîëèìîã õýëáýðòýé áàéâàë çîõèíî. Òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ òîðîí õààëò, õàøëàãà õ¿ðòýëõ çàé íü 0.7 ì-ýýñ áàãàã¿é, öóëãóé õààëò õ¿ðòýëõ çàé 4.1.14 ç¿éëä çààñíû äàãóó áàéõ ¸ñòîé. ¯éë÷èëãýý õèéõ çîðèóëàëòòàé ãóäìûí ºðãºíèéã 4.1.13 ç¿éëä çààñíààð àâíà. Óòàñ áà êàáåëèéí ¿ç¿¿ðëýëò íü áàéãóóëàìæèéí äîòîð áàéõààð õèéãäýíý. Ñàëãàæ àâàõ çîðèóëàëòûíõààëòûã áàãàæ õýðýãëýõã¿éãýýð ñàëãàõ áîëîìæã¿é áàéõààð õèéõ ¸ñòîé. Õààëòûí çîðèóëàëòòàé õààëãóóä íü ò¿ëõ¿¿ðýýð öîîæëîãääîã áàéõ ¸ñòîé. Èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ), äýä ºðòºº (ÈÁÒÄª) -ã ñóóðèëóóëàõàä 4.2 á¿ëãèéí 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòºº (ÈÁÕÁ,ÈÁÄª)-íä òàâüñàí øààðäëàãûã õàðãàëçàí ìºðäºõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ãàäàà èë ñóóðèëóóëàõ 4.1.17. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ãàäàà èë ñóóðèëóóëàõäàà äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. ¯¿íä:


224

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1. Áàéãóóëàìæèéã òºëºâëºñºí òàëáàéä áàéðøóóëàëòûí òýãëýõ ò¿âøèíýýñ äýýø 0.2 ìåòðýýñ äîîøã¿é ºíäºðò áàéðëóóëæ, îð÷íû íºõöºëä òîõèðñîí õàìãààëàëòûí õèéöòýé áàéãóóëáàë çîõèíî. 1 ìåòð áà ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðò öàñàí õóíãàð òîãòäîã ãàçàðò áîë ñàìáàð, ø¿¿ãýýã ºíäºðëºñºí ñóóðèí äýýð áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. 2. Òºõººðºìæ, ðåëå, õýìæèõ áàãàæ, òîîöîîíû õýìæèõ õýðýãñëèéí õýâèéí àæèëëàãààã õàíãàõûí òóëä øêàô, ø¿¿ãýý òóñ á¿ðò íü õàëààãóóð òàâèõ ¸ñòîé.

4.2. 1 êÂ-ÎÎÑ ÄÝÝØ Õ¯×ÄÝËÒÝÉ ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 4.2.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýã íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí áàéíãûí ñóóðèí äýä ºðòºº áà õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä ìºðäºãäºíº. Õàðèí òåõíèêèéí îíöãîé íºõöëººð õèéãäýõ òóñãàé çîðèóëàëòûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áîëîí äýä ºðòºº, ìºí çººâðèéí öàõèëãààí òîíîãëîëóóäàä õàìààðàõã¿é. 4.2.1. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÕÁ) ãýæ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã õ¿ëýýí àâ÷, õóâààðèëàõ ¿¿ðýã á¿õèé äîòîðîî ñýëãýí çàëãàëòûí òºõººðºìæ, öóãëóóëãûí áîëîí õîëáîîñíû øèí, òóñëàõ áàéãóóëàìæ (õèéí õóðààãóóðûí, àêêóìóëÿòîðûí ã.ì.), õàìãààëàëò àâòîìàòèêèéí òºõººðºìæ, õýìæèõ áàãàæûã áàãòààñàí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéã íýðëýíý. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÕÁ) ãýæ íèéòäýý, ýñâýë ¿íäñýí òîíîã òºõººðºìæ íü èë (ãàäàà) àãààðò (òîäîðõîé ºíäºðò áóþó òîðîí õàøëàãà äîòîð) áàéðëàõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã íýðëýíý. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÕÕÁ) ãýæ òîíîã òºõººðºìæ íü áàðèëãûí äîòîð áàéðëàõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã íýðëýíý. 4.2.2. Èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ) ãýæ óãñàðñàí, ýñâýë óãñðàõàä á¿ðýí áýëýí áîëñîí áàéäëààð íèéë¿¿ëýãäýõ áà äîòîð íü òºõººðºìæ, õàìãààëàëòûí áà àâòîìàòèêèéí òîíîãëîëûã àãóóëñàí á¿ðýí áóþó õàãàñ íü õààëòòàé ø¿¿ãýý, áàãöóóäààñ á¿ðäñýí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã íýðëýíý. Äîòîð ñóóðèëóóëàõ çîðèóëàëòòàé èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ÈÁÕÁ, ãàäàà ñóðèëóóëàõ çîðèóëàëòòàé èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ÃÈÁÕÁ ãýæ õóðààíãóéëæ òýìäýãëýíý. Äýä ºðòºº (ñòàíö) ãýæ öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã õóâèðãàõ áà õóâààðèëàõàä õýðýãëýãääýã áºãººä òðàíñôîðìàòîð, ýñâýë ýð÷èì õ¿÷íèé ººð õóâèðãóóð, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, óäèðäëàãûí òºõººðºìæ áîëîí òóñëàõ áàéãóóëàìæààñ á¿ðäñýí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéã õýëíý. Äýä ºðòººíèé äàâàìãàéëàõ ¿¿ðãýýñ íü õàìààðóóëæ òðàíñôîðìàòîðûí, ýñâýë õóâèðãóóðûí ãýæ íýðëýíý. Çàëãàìàë äýä ºðòºº (çàëãàìàë ÕÁ) ãýæ ¿íäñýí áàðèëãà, áàðèëãûí á¿òýýöýä íýã áà õî¸ð õàíààð çàëãàæ áàðüñàí äýä ºðòºº (ÕÁ) -ã íýðëýíý. Ñóóëãàìàë äýä ºðòºº (ñóóëãàìàë ÕÁ) ãýæ ¿íäñýí áàðèëãûí õèéö, õ¿ðýýíèé äîòîð îðóóëæ áàðüñàí õààëòòàé äýä ºðòºº (õààëòòàé ÕÁ)-ã îéëãîõ ¸ñòîé. Äîòîîä ¿éëäâýðèéí íýãæèéí öåõèéí äýä ºðòºº ãýæ ¿éëäâýðëýëèéí áàðèëãà äîòîð (èë ýñâýë õààëòòàé òóñäàà áàéðàíä) áàéðëàõ äýä ºðòººã íýðëýíý. 4.2.4. Èæ á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí (õóâüñóóðûí) äýä ºðòºº ãýæ óãñàðñàí, ýñâýë óãñðàõàä á¿ðýí áýëýí áîëñîí áàéäëààð íèéë¿¿ëýãäýõ, òðàíñôîðìàòîð (õóâèðãóóð) áîëîí õ¿÷íèé áà õýìæèëòèéí áîëîîê (ÈÁÕÁ ýñâýë ÃÈÁÕÁ áà áóñàä ýëåìåíò)-îîñ á¿òñýí äýä ºðòººã íýðëýíý. Õààëòòàé áàéðàíä ñóóðèëàãäàõ èæ á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí (õóâüñóóðûí) äýä ºðòºº (ÈÁÒÄª, ýñâýë ÈÁÕÄª) íü äîòîð òîíîãëîëä, õàðèí èë ãàäàà ñóóðèëàãäñàí íü ãàäíà òîíîãëîëä (ÃÈÁÒÄª, ýñâýë ÃÈÁÕÄª) õàìààðàãäàíà. 4.2.5. Òðàíñôîðìàòîðûí àãààðûí äýä ºðòºº ãýæ á¿õ òîíîãëîë, á¿òýýö íü ãàäàà òîäîðõîé ºíäºðò òóñãàé òàâöàí á¿õèé òóëãóóð äýýð, ýñâýë àãààðûí øóãàìûí õºíäºë á¿õèé òóëãóóð äýýð õààëò, õàøàà øààðäàãäàõã¿é (ºíäºðò) ñóóðèëàãäàõ òðàíñôîðìàòîðûí èë äýä ºðòººã íýðëýíý. 4.2.6. Õóâààðèëàõ ïóíêò ãýæ äýä ºðòººíèé á¿ðýëäýõ¿¿íä îðîîã¿é áºãººä öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã õ¿ëýýí àâ÷ õ¿÷äýëèéã íü ººð÷ëºõã¿é, ã¿éäëèéã íü õóâèðãàõã¿é õóâààðèëàõ çîðèóëàëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã íýðëýíý.


225

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.7. Õîðãî (ºðºº, òàñëàãà, êàìåð) ãýæ òºõººðºìæ, øèíèéã ñóóðèëóóëàõ çîðèóëàëòòàé òóñãàé ºðºº, áàéðûã íýðëýíý. Õààëòòàé õîðãî ãýæ á¿õ òàëààðàà õààëòòàé áºãººä öóëãóé (òîðîí áèø) õààëãàòàé áàéðûã îéëãîõ íü ç¿éòýé. Õàøëàãàòàé õîðãî ãýæ öóëãóé áèø (òîðîí áóþó õîëèìîã) õààëòààð á¿ðýí, ýñâýë çàðèì õýñãýýðýý õààãäñàí öîíõòîé áàéðûã íýðëýíý. Õîëèìîã õààëò ãýäýãò òîðîí áà öóëãóé õàâòàí (ïàíåëü, ÿëòàñ)-ãààñ á¿ðäñýí õààëòûã îéëãîíî. Òýñðýëòèéí õîðãî ãýæ äîòîð íü ñóóðèëàãäàõ òºõººðºìæ ãýìòñýíýýñ ãàð÷ áîëçîøã¿é àâààðèéí ¿ð äàãàâàðûã õÿçãààðëàõ çîðèóëàëòòàé áºãººä ãàäàãøàà, ýñâýë òýñðýëòèéí õîíãèë ðóó ãàðãàëãàòàé õààëòòàé õîðãûã îéëãîõ íü ç¿éòýé. ¯éë÷èëãýýíèé ãóäàì ãýæ òºõººðºìæ, øèíä ¿éë÷èëãýý õèéõýä çîðèóëàãäñàí òóóø õèéöèéí ºðºº, õîðãóóä áóþó ÈÁÕÁ-èéí ø¿¿ãýýíèé äàãóóõ õîíãèëûã íýðëýíý. Òýñðýëòèéí ãóäàì ãýæ òýñðýëòèéí õîðãî, ºðººíèé õààëãà ÷èãò õàðñàí õîíãèëèéã îéëãîõ íü ç¿éòýé. Åðºíõèé øààðäëàãóóä 4.2.8. Öàõèëãààí òîíîãëîë, ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã, òóñãààðëàã÷ (òóñãààðëóóð), áýõýëãýý, õààëò, õàøëàãà, õºíäèéð¿¿ëýãèéí áà áóñàä çàé õýìæýý çýðãèéã äàðààõ øààðäëàãóóäûã õàíãàõààð ñîíãîæ, ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé: ¯¿íä:

1. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí àæèëëàãààíû õýâèéí íºõöëººñ ¿¿äñýí õ¿÷íèé ¿éë÷ëýë, õàëàëò, öàõèëãààí íóì áîëîí áóñàä äàãàëäàõ ¿çýãäë¿¿ä (î÷ ¿ñðýõ, õèéãýýð ¿ëýýõ ãýõ ìýò) íü òîíîãëîëûí ãýìòýë, áîãèíî çàëãàà ¿¿ñýõ áóþó ãàçàðäëàãà ãàðàõàä õ¿ðãýõã¿é, ìºí ¿éë÷ëýã÷ õ¿ì¿¿ñò àþóë ó÷ðóóëàõã¿é áàéõ; 2. Öàõèëãààí òºõººðºìæèéí àæèëëàãààíû õýâèéí íºõöºë àëäàãäàõ ¿åä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãààíû ¿éë÷ëýëýýð ãàðñàí ãýìòë¿¿äèéã õÿçãààðëàõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ; 3. Àëü íýãýí õýëõýýíýýñ õ¿÷äýëèéã ñàëãàñàí ¿åä ò¿¿íä õàìààðàãäàõ òºõººðºìæ, ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã áà á¿òýýöýä ¿çëýã õèéõ, çàñâàðëàõ, ñîëèõ àæëûã çýðãýëäýýõ õýëõýýíèé õýâèéí àæèëëàãààã àëäàãäóóëàõã¿éãýýð àþóëã¿é ã¿éöýòãýõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ; 4. Òîíîãëîëûã òýýâýðëýõýä ýâòýéõýí áàéõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ; Çàñâàðëàõûí òóëä ÕÁ-èéã á¿õëýýð íü õ¿÷äýëýýñ ñàëãàäàã äýä ºðòººíèé 1êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí öóãëóóëãà õýëáýðòýé ÕÁ-ä 3-ð çààëòûí øààðäëàãóóä õàìààðàõã¿é. 4.2.9. À÷ààëàëã¿é òðàíñôîðìàòîðûí õîîñîí ÿâàëòûí áîëîí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí öýíýãæèëòèéí áóþó òýãøèòãýõ ã¿éäýë, ãàçàðäëàãûí ã¿éäýëèéã èë õóòãàí ñàëãóóð, èë õóòãàí òóñãààðëàõ ñàëãàâ÷èéã àøèãëàí òàñëàõ, çàëãàõ ¿åä ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ áîëîí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààñ ãàçàð õ¿ðòýëõ çàé íü ýíý á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Òºõººðºìæ, ã¿éäýë äàìæóóëàõ óòàñ, õºíäèéð¿¿ëýãèéã áîãèíî çàëãààíûíû íºõöºëººð ñîíãîõäîî 1.4 ä¿ãýýð á¿ëýãò çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýõ áºãººä ýíä çààãäñàí 4.2.15 ç¿éëä çààñàí öàõèëãààí òîíîãëîëä ñóóðèëàãäàæ áýõëýãäñýí á¿òýýö íü òîíîãëîëûí æèí, ñàëõè, ìºñòºëò áîëîí áîãèíî çàëãààíû ¿åèéí ¿éë÷ëýë áà à÷ààëëûã äààäàã áàéõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí á¿òýýö íü ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò îéðõîí áàéðëàñàí áºãººä öàõèëãààí ã¿éäëèéí íºëººëëººñ õàëàõààð áàéâàë õàëàëò íü ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ õ¿ðýõ áîëîìæòîé íºõöºëä 50 Ñ áà ò¿¿íýýñ äýýø, õ¿ðýõ áîëîìæã¿é áîë 70 Ñ, ò¿¿íýýñ äýýø áàéæ áîëîõã¿é. Áàðèëãûí á¿òýýöèéí îéðîëöîîõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äýýð 1000À áà ò¿¿íýýñ áàãà ã¿éäýë äàìæèõ áîë á¿òýýöèéã õàëàëòààð øàëãàõã¿é áàéæ áîëíî. 4.2.10. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÕÁ)-èéí á¿õ õýëõýý á¿ðä õýëõýýíèé á¿õ òºõººðºìæ (òàñëóóð, ñàëãàâ÷, ãàë õàìãààëóóð, ã¿éäýë áà õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð ã.ì.) -èéã öóãëóóëãûí øèíýýñ áîëîí õ¿÷äýëèéí áóñàä ýõ ¿¿ñâýðýýñ èë õàðàãäàõóéö òàñàðõàé áàéäàë ¿¿ñãýí ñàëãàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ ñàëãàã÷ òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Ýíý øààðäëàãà íü òàòàæ ãàðãàäàã òýðãýíöýð á¿õèé ÈÁÕÁ, ÃÈÁÕÁ, ãàð÷ áàéãàà øóãàì äýýð òàâèãäàõ ºíäºð ¿åëçýëèéí õààëòóóð (çàãðàäèòåëü), õîëáîîíû õóðèìòëóóð (êîíäåíñàòîð), ãàð÷ áàéãàà øóãàì áà òðàíñôîðìàòîðûí ãàðãàëãà ìºí êàáåëèéí îðóóëãàòàé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðò òàâèãäàõ öàõèëóóðò õàìààðàãäàõã¿é. Õèéöèéí áóþó á¿ä¿¿â÷èéí øèéäëýýð òóñãàé òîõèîëäîëä ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã õ¿÷äýëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýñ áóñàä òºõººðºìæèéã ñàëãàæ áàéãàà ñàëãóóðûí ºìíº òàâèõûã õîðèãëîõã¿é.


226

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.11. Òàñëóóð ýñâýë ò¿¿íèé õºòë¿¿ð íü ñàéí õàðàãääàã íàéäâàðòàé àæèëëàäàã áàéðëàë çààã÷ (“çàëãààòàé”, “òàñàðõàé”) -òàé áàéõ ¸ñòîé. Äîõèîëîõ ÷èéäýíã äàíãààð íü òàñëóóðûí áàéðëàë çààã÷ààð õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Õýðýâ òàñëóóðò àâàëöàà íü èë áèø áºãººä õºòë¿¿ð íü òàñëóóðààñ õàíààð òóñãààðëàãäñàí áîë áàéðëàë çààã÷ òàñëóóðò ÷, õºòë¿¿ðò ÷ õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. 4.2.12. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé áàéðëàõ îð÷íû àãààð íü òóñãààðëàãà, õºíäèéëãèéí àæèëëàãààã ìóóòãàõ, øèí, òîíîãëîëûã ãýìòýýõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ (õîðòîé) áîäèñ àãóóëñàí áàéâàë áàéãóóëàìæèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàõ äàðààõ àðãà õýìæýýã àâáàë çîõèíî. ¯¿íä:

à) Íýìýãä¿¿ëñýí (äàâõàð) òóñãààðëàãà õýðýãëýõ, á) Øèíèéã õ¿ðýýëæ áóé îð÷íû ¿éë÷ëýëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéõ, ýñâýë õàìãààëàëàõ ò¿ðõýöýýð áóäàõ, â) Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áîëîí äýä ºðòººã ñàëõèíû äàâàìãàéëàõ ÷èãëýëèéí òàëä áàéðëóóëàõ, ã) Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººã õàìãèéí ýíãèéí õÿëáàð á¿ä¿¿â÷ýýð õèéõ, ä) Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººã òîîñ, õîðòîé õèé, óóð íýâòýð÷ îðîõîîñ õàìãààëàãäñàí áàéðàíä õààëòòàé áàéäëààð õèéõ, Äàëàéí ýðýã, äàâñòàé íóóð, õèìèéí ¿éëäâýðèéí îéðîëöîî, ìºí óäààí õóãàöààíû àøèãëàëòûí òóðøëàãààð õºíãºí öàãààíûã çýâð¿¿ëæ ãýìòýýäýã áîëîõ íü òîãòîîãäñîí ãàçàðò èë õóâààðüëàõ áàéãóóëàìæèéã áàéãóóëàõàä çýâðýëòýýñ õàìãààëàãäñàí òóñãàé õºíãºí öàãààí áà òºìºðò õºíãºí öàãààí óòàñ õýðýãëýâýë çîõèíî. 4.2.13. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººã äàëàéí ò¿âøèíýýñ äýýø 1000 ìåòðýýñ èë¿¿ ºíäºðò áàéãóóëàõäàà àãààðò õºíäèéðñýí çàâñàð, ä¿¿æèí òóñãààðëàãà, öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàäíà òóñãààðëàãûã ñîíãîõäîî 4.2.32, 4.2.33, 4.2.51, 4.2.52 -ûí çààëòûí øààðäëàãûã áàðèìòëàõ áºãººä àãààðûí äàðàëò áàãàññàíààñ õºíäèéð¿¿ëýãûí öàõèëãààí áýõ áàòûí áóóðàëòûí çàëðóóëãûã òîîöíî. 4.2.14. Îð÷íû àãààðûí õýì íü -25 Ñ-ààñ äîîøëîæ áîëçîøã¿é ÈÕÁ, ÃÈÁÕÁ, äóëààëãàã¿é ÕÕÁ äýõ òîñîí òàñëóóðûí òîñûã õàëààõ õàëààãóóð õýðýãëýíý. Ãàäíàõ õ¿éòíèé õýìæýýíýýñ õàìààðàëã¿éãýýð á¿õ òºðëèéí òîñîí áà àãààðûí òàñëóóðûí õºòë¿¿ðèéí ìåõàíèçì, àãààðûí òàñëóóðûí õàâõëàã, ò¿¿íèé àãðåãàò á¿õèé ø¿¿ãýý, ìºí äîòîð ñóóðèëóóëàõ çîðèóëàëòòàé òºõººðºìæ, õàâ÷óóðûã ñóóðèëóóëñàí ø¿¿ãýýíä õàëààãóóð áàéõ ¸ñòîé. Ðåëå, õýìæ¿¿ðèéí áàãàæ õýðýãñýëèéí õàëààëòûã ÓÑÒ-ä çààñàí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëæ, òîîëóóðûí õàëààëòûã 1.5.20, 1.5.21 çààëòûí äàãóó õèéíý. 4.2.15. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé øèíèéí áàéãóóëàìæèéã óòàñ, òóóç, õîîëîé õýëáýðòýé õºíãºí öàãààí, ãàí-õºíãºí öàãààí, ãàíãààð áîëîí öàõèëãààí òåõíèêèéí çîðèóëàëòòàé õºíãºí öàãààíû õàéëø áà õºíãºí öàãààí õýëáýðæ¿¿ëñýí øèíýýð õèéíý. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã ä¿ðìèéí 2.2 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëæ õèéíý. Äýä ºðòºº, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèí, öàõèëãààí òîíîãëîëûí ôàçóóäûã 1.1 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûí äàãóó òýìäýãëýíý. 4.2.16. 3 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ äàðààõ áîëîìæóóäûã õààæ, õîðèãëîõ øóóðõàé õîðèãîîð òîíîãëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

* Òàñëóóð, òóñãààðëàõ ñàëãàâ÷, ñàëãóóðààð çàëãààòàé ãàçàðäóóëãûí õóòãà, áîãèíî õîëáóóð ðóó õ¿÷äýë ºãºõ, * Õ¿÷äýëòýé øèíýýñ ñàëãóóðààð ñàëãàãäààã¿é áàéãàà øèíä ãàçàðäóóëãûí õóòãûã çàëãàõ, * Òºõººðºìæèéí á¿òöýýð õîðèãëîîã¿é áîë òóñãààðëàõ ñàëãàâ÷ áóþó ñàëãóóðààð à÷ààëëûí ã¿éäëèéã òàñëàõ áóþó çàëãàõ; Øóãàìûí ñàëãóóðûí øóãàì òàëûí ãàçàðäóóëãûí õóòãûã ñàëãóóðûí õºòë¿¿ðòýé çºâõºí ìåõàíèê õîðèãòîé õèéæ, ãàçàðäóóëãûí õóòãûã òàñàðõàé áàéðëàëä öîîæëîõ õýðýãñýë òàâüæ áîëíî. Öàõèëãààí õîëáîëòûí ýíãèéí õÿëáàð á¿ä¿¿â÷òýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä ìåõàíèê øóóðõàé õîðèã òàâèõ áà áóñàä á¿õ òîõèîëäîëä öàõèëãààí ñîðîíçîí õîðèã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ãàäíû õ¿ì¿¿ñ îðîëäîæ áîëçîøã¿é ñàëãóóðûí õºòë¿¿ð äýýð çàëãààòàé áà òàñàðõàé áàéðëàëä öîîæëîõ õýðýãñýë òàâèíà. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

227

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.17. 1 êÂ -îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí äýä ºðòºº, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã çººâðèéí ãàçàðäóóëãà õýðýãëýõã¿éãýýð øèí, òºõººðºìæèéã àþóëã¿é àæèëëàãààíû øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí ãàçàðäóóëàõàä õ¿ðýëöýõ¿éö ãàçàðäóóëãûí ñóóðèí õóòãóóäààð òîíîãëîâîë çîõèíî. Ãàçàðäóóëãûí õóòãûã õàð ºíãººð áóäíà. Ãàçàðäóóëãûí õóòãàíû õºòë¿¿ðèéí áàðèóëûã óëààí ºíãººð, áóñàä õºòë¿¿ðèéí áàðèóëûã òîíîãëîëûí ºíãººð áóäíà. Ãàçàðäóóëãûí ñóóðèí õóòãà õýðýãëýõ áîëîìæã¿é ãàçàðò ã¿éäýë äàìæóóëàõ áà ãàçàðäóóëãûí øèí äýýð çººâðèéí ãàçàðäóóëãûí óòñûã õîëáîõîä çîðèóëñàí àâàëöààíû ãàäàðãóóã áýëòãýíý. Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð áàéãàà òîõèîëäîëä öóãëóóëãûí øèíèéã óóë òðàíñôîðìàòîðûí ñàëãóóðûí ãàçàðäóóëãûí õóòãûã àøèãëàæ ãàçàðäóóëíà. 4.2.18. Öàõèëãààí òîíîãëîë áîëîí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí òîðîí áóþó õîëèìîã õàøëàãà íü äîîðõè øààðäëàãóóäûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÕÁ) áà èë ñóóðèëàãäñàí òðàíñôîðìàòîðûí áàéðøóóëàëòûí òºâøèíãººñ äýýø 2.0 ì áà 1.6 ì (4.2.36, 4.2.37 ç¿éëèéí øààðäëàãûí äàãóó) ºíäºð áàéõ, õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÕÕÁ)-íä áîëîí áàéøèí äîòîð ñóóðèëàãäñàí òðàíñôîðìàòîðûí øàëíû òºâøèíãººñ äýýø 1.9ì ºíäºð áàéõ, òîðíû äºðâºëæèí í¿äíèé õýìæýý 10õ10 ìì-ýýñ áàãàã¿é, 25õ25 ìì-ýýñ èõã¿é áàéõ, öîîæëîõîä øààðäëàãàòàé õýðýãñë¿¿äòýé áàéõ, õàøëàãàíû äîîä èðìýã íü äîîð çààñàí ºíäºðò áàéõ: èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä 0.1-0.2 ì , õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä - øàëàí äýýð. Ãàäíà òàëûí õààëò, õàøëàãà 4.2.24 ç¿éëèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òàñëóóð, òðàíñôîðìàòîðûí áîëîí áóñàä òºõººðºìæèéí ºðºº (õîðãî)-íä ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä íü õ¿÷äýëòýé áàéõ ¿åä ¿çëýã õèéõýä àþóëã¿é áàéëãàõ çîðèëãîîð ºðºº ð¿¿ îðîõ çàìä õºíäëºâ÷ õàøëàãà õýðýãëýíý. Õºíäëºâ÷ õàøëàãà íü 1.2 ìåòðûí ºíäºðò òàâèãäàõ áà õóðààí àâàõ, áóöààæ òàâèõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. Õîðãûí øàëíû ºíäºð íü ãàçðààñ 0.3 ìåòðýýñ èë¿¿ òîõèîëäîëä ò¿¿íèé õààëãà, õºíäëºâ÷ õàøëàãàíû õîîðîíä 0.5 ìåòðýýñ áàãàã¿é çàé ¿ëäýýõ, ýñâýë õààëãàíû ºìíº ¿çëýã õèéõýä çîðèóëæ òóñãàé òàëáàé çàñàõ ¸ñòîé. 4.2.19. Õàëóóí õ¿éòíèé ººð÷ëºëò, ÷è÷èðãýý çýðãýýñ øàëòãààëñàí óòàñ, øèíèé õýâ ãàæèëò íü óòàñ, òóñãààðëàãàò àþóëòàé ìåõàíèê õ¿÷ ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é òîõèîëäîëä èéì õ¿÷ ¿¿ñýõ áîëîìæèéã õààñàí àðãà õýìæýýã (òýãøèòëýõ, òàòàëòûã áàãàñãàõ ã.ì.) óðüä÷èëàí õýðýãæ¿¿ëâýë çîõèíî. 4.2.20. Òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí òðàíñôîðìàòîð, áóñàä òºõººðºìæèéí òîñíû õàëóóí õ¿éòíèé áà òºâøèíèé çààã÷ áîëîí òîíîãëîëûí áàéäëûã òîäîðõîéëîõ áóñàä çààã÷óóäûã òýäãýýð ð¿¿ õ¿÷äýë òàñëàõã¿éãýýð î÷èõ, õàðàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõýýð (æèøýýëáýë, õîðãî ðóó íýâòðýõ òàëä) áàéðëóóëíà. Òîñíû ñîðüö àâàõàä çîðèóëæ ãàçàð áóþó øàëíààñ òðàíñôîðìàòîð, òºõººðºìæèéí òîñíû öîðãî õ¿ðòýëõ çàé 0.2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ, ýñâýë öîðãîíû äîð òîõèðñîí í¿õ óõñàí áàéõ ¸ñòîé. Òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí öàõèëãààí òîíîãëîëîîð òàòàãäàõ õàìãààëàëò, õýìæèëò, äîõèîëîë, ãýðýëò¿¿ëãèéí öàõèëãààí õýëõýýã òîñîíä òýñâýðòýé òóñãààðëàãà á¿õèé óòñààð õèéíý. Ãàäàà áàéðëàõ òðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîð, õóâèðãóóð (êîíäåíñàòîð)-ûã íàðíû ãýðëèéí øóóä òóñãàëûí õàëàëòààñ õàìãààëæ àãààð, òîñíû ¿éë÷ëýëä òýñâýðòýé ãýãýýí ºíãèéí áóäãààð áóäñàí áàéâàë çîõèíî. 4.2.21. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòºº íü öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãýýð òîíîãëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõäàà ò¿¿íä àþóë îñîëã¿é ¿éë÷ëýõ áîëîìæèéã õàíãàõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººí¿¿ä íü ¿éë÷èëãýýíèé òîãòñîí æóðìûí äàãóó òåëåôîí õîëáîîãîîð òîíîãëîãäîíî. 4.2.22. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé áàéðøóóëàëò, òóõàéí òàëáàéí åðºíõèé òºëºâëºãºº áà èíæåíåðèéí áýëòãýë, øóãàì ñ¿ëæýý, òýäãýýðèéí óñíû ¿åð, õºðñ áà öàñíû íóðàëòûí õàìãààëàëòûã ÁÍáÄ-èéí õîëáîãäîõ øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí õèéíý. Õààëòòàé áà èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õèéö, á¿ðäýë íü òîíîã òºõººðºìæ áàéðëàõ, õîëáîëò õèéõ, ò¿¿í÷ëýí óãñðàëò, çàñâàðûí àæèëä çîðèóëñàí òóñãàé ìåõàíèçì õýðýãëýõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéâàë çîõèíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (äýä ºðòºº) áîëîí 4 ìåòðýýñ èë¿¿ ºíäºðòýé óðãàà ìîä õî¸ðûí õîîðîíäîõ çàé íü ìîä óíàõàä øèíèéí áàéãóóëàìæ, òîíîãëîëûã ãýìòýýõýýðã¿é áàéõ ¸ñòîé. ¯éëäâýðèéí áîëîí îðîí ñóóöíû áàðèëãà, áàãóóëàìæ á¿õèé ä¿¿ðýãò áàéðëàõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé öàõèëãààí òîíîãëîë (òðàíñôîðìàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîð ã.ì.)-ûí


228

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 àæèëëàãààíû ¿åä ¿¿ñýõ äóó ÷èìýýã “ÁÍáÄ”-ä çààñàí õýìæýýíä õ¿ðòýë íàìñãàõ àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. 4.2.23. Øóóðõàé ¿éë÷èëãýý - çàñâàðûí õ¿ì¿¿ñ òîãòìîë áàéðëàõ áàéíãûí æèæ¿¿ðòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíä öýâýð óñíû øóãàì õîîëîé òàâüæ îðóóëàõ, ýñâýë õóäàã ãàðãàõ çàìààð óíäààíû öýâýð óñààð õàíãàâàë çîõèíî. Óñíû øóãàì îðñîí áàéíãûí æèæ¿¿ðòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé õàøààí äîòîð àðèóòãàõ òàòóóðãàòàé õîëáîñîí äóëààëãà á¿õèé æîðëîí áàéõ íü ç¿éòýé. Äýä ºðòººíèé îéð õàâüä àðèóòãàõ òàòóóðãûí ãîë øóãàì áàéõã¿é òîõèîëäîëä òóñàä íü àðèóòãàõ òàòóóðãûí òºõººðºìæ (òîãòîîë, ø¿¿ëò¿¿ð) õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é äýä ºðòººíä óñ ¿ë íýâòðýõ í¿õòýé, åðäèéí æîðëîí õèéæ ºãíº. Óñ õàíãàìæèéí áîëîí àðèóòãàõ òàòóóðãûí ñèñòåìòýé îéðõîí (0.5 êì-ûí äîòîð) áàéðëàõ áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é 110 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí äýä ºðòººíèé óäèðäëàãûí áàéðàíä ýð¿¿ë àõóéàðèóí öýâðèéí ñ¿ëæýýíèé çàíãèëàà õèéõèéã çºâëºæ áàéíà. 4.2.24. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé äýâñãýð ãàçàð íü ãàäíà òàëààðàà 1.8-2 ì-èéí ºíäºð õàøààòàé áàéõ ¸ñòîé. Öàñíû õóíãàð èõ òîãòäîã ãàçàðò áàéðëàõ, ìºí òóñãàé æóðìààð íýâòðýõ äýä ºðòººíèé õóâüä õàøààíû ºíäºð íü 2 ì-ýýñ äýýø áàéæ áîëíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí äýâñãýð ãàçàð äýýð áàéðëàõ àãóóëàõ, çàñâàðûí áîëîí óäèðäëàãûí áàéð ìýòèéí òóñëàõ áàéãóóëàìæèéã íü 1.6 ì-èéí ºíäºðòýé õàìàð õàøààãààð õààæ òóñãààðëàõ íü ç¿éòýé. Õàøàà íü öóëãóé õàâòàíöàð, òîðîí, ýñâýë ñàðààëæ õýëáýðòýé áàéæ áîëíî. Äàðààõè òîõèîëäëóóäàä õàøààã¿é áàéæ áîëíî: ¯éëäâýðèéí ãàçðûí õàìãààëàëò á¿õèé õàøààí äîòîðõè õààëòòàé äýä ºðòºº, Õîò, òîñãîíû ãàçàð íóòàã äýýðõè õààëòòàé äýä ºðòºº, Àãààðûí äýä ºðòºº (4.2.61 –ð ç¿éëèéã ¿çýõ). 4.2.25. Õààëòòàé áà èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé ìåòàëë á¿òýýö, ìåòàëë áà òºìºð áåòîí á¿òýýö¿¿äèéí ãàçàð äîîðõ õýñã¿¿ä íü çýâðýëòýýñ õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéí áàéãóóëàìæèéí ýçýìøëèéí ãàçàð äýýð àøèãëàëòûí õýâèéí íºõöºëä òîñíû àæ àõóéí òºõººðºìæ, òîñíû àãóóëàõ, ìàøèíû áàéðààñ áîëîí òðàíñôîðìàòîð, òîñîí òàñëóóðûí çàñâàð, ¿éë÷èëãýý õèéõ ÿâöàä òîñ ãîîæèõ, óñàí ñàí ðóó óðñàí îðîõîîñ ñýðãèéëýõ ¿¿äíýýñ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíä óã òîñûã öóãëóóëæ, çàéëóóëàõ áàéãóóëàìæèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã øààðäëàãàòàé õýìæýýíä áàðüæ áàéõ, õàíãàõ, òýäãýýðèéã õÿëáàð, õÿìä áîëãîõ ¿¿äíýýñ õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé á¿õ òîõèîëäîëä äýä ºðòººíèé óäèðäëàãûí ã¿éäýëä õóâüñàõ ã¿éäëèéã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ 4.2.26. 110 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÕÁ)-èíä òàñëóóðûí ýãíýýíèé äàãóó óãñðàëò-çàñâàðûí ìåõàíèçì áîëîí õýðýãñýë çººâºðëºõ, ìºí í¿¿äëèéí ëàáîðàòîðûí ìàøèí ÿâàõàä çîðèóëñàí (çàñìàë) çàìòàé áàéíà. Çàìûí íýâòð¿¿ëýõ ºðãºí, ºíäºð íü 4 ìåòðýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí ¿éëäâýðèéí ýçýìøèë ãàçðûí äîòîðõ òàëáàéí äàâ÷óó íºõöºëä áàéðëàõ èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä ýíý øààðäëàãûã õýðýãñýõã¿é áàéæ áîëíî. 4.2.27. Óÿí óòàñíû çàëãààñûã õèéõäýý øóãàìûí àëñëàëòûí äóíä õîíãèîíä øàõàëòààð, áóñàä òîõèîëäîëä, òóõàéëáàë, òóëãóóð äýýðõ ãîãöîîíä õîëáîõ, àëñëàëò äóíäààñ ñàëààëàõ áà òºõººðºìæèéí õàâ÷óóðò õîëáîõäîî ãàãíààñààð, ýñâýë øàõàëòààð õîëáîõ íü ç¿éòýé. Àëñëàëòààñ ñàëáàðëàæ õîëáîõîä àëñëàëòûí ãîë óòñûã òàñëàõã¿éãýýð õèéõ ¸ñòîé. Øóãàìûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòñûã ãàãíàæ, ìóøãèæ çàëãàõûã õîðèãëîíî. Áîîëòîí õîëáîëòûã çºâõºí òºõººðºìæèéí õàâ÷óóð äýýð, öàõèëóóð (öýíýã øàâõàã÷), õîëáîîíû õóðèìòëóóð (êîíäåíñàòîð), õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð ðóó ñàëààëàõàä, ìºí ñàëäàãã¿é õîëáîîñ õýðýãëýõèéí òóëä øèíèéã ººð÷ëºí óãñðàõ èõ õýìæýýíèé àæèë øààðäàõ ò¿ð òºõººðºìæèíä õýðýãëýõ ¸ñòîé. ÈÕÁ-ä øèíèéã ç¿¿õ çîðèóëàëòûí òóñãààðëàãûí õýëõ¿¿ð (ãèðëÿíä) íü äàí áàéæ áîëíî. Õýðýâ äàí õýëõ¿¿ð íü ìåõàíèê à÷ààëëûí íºõöëèéã õàíãàõã¿é áàéâàë äàâõàð õýëõýýñòýé õèéõèéã çºâøººðíº. Òóñãààðëàãûí õýëõ¿¿ðèéã ºíäºð ¿åëçýëèéí õààëòóóð (çàãðàäèòåëü) ç¿¿õýýñ áóñàä òîõèîëäîëä õóâààæ õîëáîõûã çºâøººðºõã¿é. Çººëºí øèí áà òðîñûã òàòàõ, ç¿¿õ, õàâ÷óóðò áýõëýõ ¿éëäýë íü áºõ áàòûí õóâüä 2.5.56-2.5.58ûí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé.


229

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.28. ÈÕÁ-èéí öóãëóóëãûí øèíýýñ àâàõ ñàëáàð íü òóõàéí öóãëóóëãûí øèíýýñ äîîãóóð áàéðëàõ ¸ñòîé. Õî¸ð, ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû ñåêö áîëîí ñèñòåì øèí äýýã¿¿ð øèíèéí áàéãóóëàìæèéã íýã àëñëàëààð ä¿¿æëýõèéã õîðèãëîíî. 4.2.29. Ñàëõè áà ìºñòëºãººñ øèí áîëîí á¿òýýöýä ºãºãäºõ à÷ààëàë, ò¿¿í÷ëýí àãààðûí òîîöîîíû õýìèéã 2.5 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãóóäàä íèéö¿¿ëýí òîäîðõîéëæ ÈÕÁ-ûí òîîöîîíä àøèãëàõ ¸ñòîé. Óÿí øèíä íîîãäîõ à÷ààëëûã òîäîðõîéëîõîä òóñãààðëàãûí õýëõ¿¿ðèéí áîëîí òðàíñôîðìàòîð, òºõººðºìæ ð¿¿ áóóñàí óòàñíû æèíã îðîëöóóëàõ íü ç¿éòýé. Á¿òýýöýä íîîãäîõ õ¿÷íèé à÷ààëëûã òîäîðõîéëîõîä óãñðàëòûí áàãàæ, õýðýãñýë àãññàí õ¿íèé íèéò æèíãýýñ ¿¿ñýõ íýìýãäýë à÷ààëëûã äàðààõ òîõèîëäëóóäàä äîîð çààñàí õýìæýýãýýð òîîöîæ îðîëöóóëàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: òóñãààðëàãûí õýëõýýñ á¿õèé áýõýëãýýíèé (àíêåð) òóëãóóðò - 200 êã, òóñãààðëàãûí õýëõýýñ á¿õèé äóíäûí òóëãóóðò - 150 êã, òóëààñàí õºíäèéð¿¿ëýã õýðýãëýñýí áàéâàë - 100 êã. Øèíýýñ ÈÕÁ äýõ òºõººðºìæ ð¿¿ áóóëãàõ óòàñíû òàòàëò íü áàãà òåìïåðàòóðûí ¿åä çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ èë¿¿ ìåõàíèê õ¿÷ ¿¿ñãýõýýðã¿é, õ¿÷òýé ñàëõèòàé ¿åä õîîðîíäîî ä¿ðýìä çààñàí çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ èë¿¿ îéðòîõîîðã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4.2.30. Óÿí øèíèéí ìåõàíèê áºõ áàòûí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü 4.2.29-ä çààñàí øààðäëàãàä õàðãàëçàí à÷ààëàëòàé áàéõ ¿åä ò¿¿íèé òàñðàëòûí ¿åèéí ýñýðã¿¿öýëòýé õàðüöóóëàõàä 3-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ä¿¿æèí òóñãààðëóóðûí ìåõàíèê áºõ áàòûí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü 4.2.29-ä çààñàí øààðäëàãàä õàðãàëçàõ à÷ààëàëòàé áàéõ ¿åä á¿òýí õºíäèéð¿¿ëýã÷èéã ãýìòýýõ áàòàëãààæñàí õàìãèéí áàãà à÷ààëàë (õýðýãëýãäýæ áàéãàà òóñãààðëóóðûí ÓÑÒ-ûí øààðäëàãààñ õàìààðóóëàí ìåõàíèê ýñâýë öàõèëãààí-ìåõàíèê à÷ààëàë)-òàé õàðüöóóëàõàä 4-ººñ áàãàã¿é áàéíà. Áîãèíî çàëãàëòûí ¿åä õàòóó øèíýýñ òóëààñàí õºíäèéð¿¿ëýãò äàìæèõ òîîöîîíû ìåõàíèê õ¿÷èéã 1.4.11 ç¿éëèéí äàãóó òîäîðõîéëñîíîîð àâíà. Óÿí øèíèéí õîëáîîñíû àðìàòóðûí ìåõàíèê áºõ áàòûí íººöèéí êîýôôèöèåíò íü 4.2.29-ä çààñàí øààðäëàãàä õàðãàëçàõ à÷ààëàëòàé áàéõ ¿åä òýäãýýðèéã ãýìòýýõ õàìãèéí áàãà à÷ààëàëòàé õàðüöóóëàõàä 3-ààñ áàãàã¿é áàéíà. 4.2.31. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèíèéã ºëãºõ çîðèóëàëòòàé òóëãóóðûã óãñðàãäàõ òºìºð áåòîíîîð áóþó ãàíãààð õèéâýë çîõèíî. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèíèéã áýõëýõ çîðèóëàëòòàé òóëãóóðûã 2.5 á¿ëãèéí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí òîîöîîëæ, çàâñàðûí áóþó òºãñãºëèéí òóëãóóðûí àäèë õèéíý. Òºãñãºëèéí òóëãóóðûí ¿¿ðãèéã ò¿ð ã¿éöýòãýõ çàâñàðûí òóëãóóðò òàòóóðãà õèéæ, òîãòîîëãûí õ¿÷èéã íýìýãä¿¿ëýõ íü ç¿éòýé. 4.2.32. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ äàõü öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàäíà õºíäèéð¿¿ëýã, òóëãóóðàí áîëîí ä¿¿æèí òóñãààðëóóðûí òîîã “Öýâýð áîëîí àãààðûí áîõèðäîëòîé íóòàãò òóñãààðëàãûã òºëºâëºõ çààâàð”-ûí äàãóó ñîíãîíî. 4.2.33. Õàòóó øèí õýðýãëýõ òîõèîëäîëä ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áà ãàçàðäóóëàãäñàí õýñãèéí õîîðîíäîõ Àô-ã áîëîí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ ôàç, õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ àãààðûí çàé Àô-ô (çóðàã 4.2.1) íü õ¿ñíýãò 4.2.2-ò çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Çóðàã 4.2.1 Õàòóó øèí õýðýãëýñýí ¿åä ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áà ãàçàðäóóëàãäñàí õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ (ÀÔ-Ã) áîëîí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ (ÀÔ-Ô) õàìãèéí áàãà àãààðûí çàé. ªíäºð óóëàíä ñóóðèëàãäàõ áàéãóóëàìæèíä ôàç õîîðîíäûí çàéã òèòìýí öàõèëàëòûí íºõöëººñ ¿íäýñëýí 4.2.2. õ¿ñíýãòýä çààñíààñ íýìýãä¿¿ëæ àâñàí òîõèîëäîëä ãàçàðäóóëàãäñàí õýñã¿¿ä õ¿ðòýëõ çàéã ìºí àäèë ºñãºæ àâáàë çîõèíî. 4.2.34. Óÿí øèí õýðýãëýõ òîõèîëäîëä ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áà ãàçàðäóóëàãäñàí õýñãèéí õîîðîíäîõ Àô-ã,ó áîëîí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ àãààðûí çàé Àô-ô,ó íü òýäãýýðèéí íýãýí õýâòýý õàâòãàé äýýð áàéðëàõ íºõöºëä äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéíà: ÀÔ-Ã,Ó = Àô-ã + à , ÀÔ-Ô,Ó = Àô-ô + à . Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

230

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ýíä: à = f * sin ; f - 15 Ñ-èéí õàëóóí áàéõ ¿åèéí óòàñíû óíæèëòûí íóì (ì); = arctg ( P /Q); Q - 1 ìåòð óðòòàé óòàñíû æèí (äà Í\ì) P -1 ìåòð óðòòàé óòñàíä íîîãäîõ ñàëõèíû õóðäíû äàðàëò, (äàÍ\ì); Ýíä ñàëõèíû õóðäûã òîîöîõäîî áàðèëãûí õèéöèéí òîîöîîíä àâñàí óòãûí 60%-òàé òýíö¿¿ãýýð àâàõûã çºâøººðíº. Çóðàã 4.2.2. Óÿí øèí õýðýãëýõ ¿åèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ áà ãàçàðäóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ áà íýã õýâòýý õàâòãàé äýýð áàéðëàõ ôàç á¿ðèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé. Õ¿ñíýãò 4.2.1. Øèíèéí áýõýëãýýíä õýðýãëýãäýõ òóñãààðëàã÷èéí òîî

Òóñãààðëóóðûí òºðºë, òóñãààðëàã÷

Äàðààõ õ¿÷äýë (êÂ) -ä õýðýãëýãäýõ òóñãààðëàã÷èéí çºâøººðºãäºõ òîî (ø) 6-10

15-20

35

110

150

220

330

500

ÏÔ6-Á \ÏÌ-4.5\

-

3

5

8

10

15

21

30

ÏÔ6-Â

-

3

4

8

10

14

21

29

ÏÑ6-À \ÏÑ-4.5\

-

3

5

9

11

16

23

33

ÏÑ6-Á

-

3

4

9

11

16

22

32

ÏÑ12-À

-

-

-

-

-

-

21

30

1

-

-

-

-

-

-

-

1

-

-

-

-

-

-

-

1

1

3

4

-

-

-

-

-

1

3

4

5

-

-

-

1

-

-

-

-

-

-

-

1

-

-

-

-

ØÍ-10, ÎÍØ-10 \ÈØÄ-10\ ÎÍÑ-10-500, ÎÍÑ-102000 ÎÍÑ-20-500, ÎÍÑ-202000 ÎÍØ-35-1000 \ØÒ-35\ ÎÍØ-35-2000 \ÈØÄ-35\ ØÎ-35 ØÎ-110

-

ØÎ-150

-

1

ØÎ-220

-

-

-

-

-

1

-

-

ØÎ-330 ì

-

-

-

-

-

-

1

-

ØÎ-500 ì

-

-

-

-

-

-

-

1

ÎÑ-1

-

1

2

5

7

-

-

-

Õ¿ñíýãò. 4.2.2. Çóðàã 4.2.1. 4.2.10-ä õàðóóëñàí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äýýñ ÈÕÁ (äýä ºðòºº)-èéí ÿíç á¿ðèéí ýëåìåíò õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà àãààðûí çàé. Çóðàã ¹

Õ¿÷äýë (êÂ)-ä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, (ìì)

Çàéíû íýð


231

www.zaluu.com www.zaluu.com


232

500 3750 4200 4500 5000 5750 4600

6420

330 2500 2800 3250 4000 4500 3100

5000

220 1800 2000 2550 2550 3800 2200

4500

150 1300 1400 2050 2050 3300 1550

4000

110 400 1000 1650 1650 2900 1100

3800

35 400 440 1150 1150 3100

20 300 330 1050 1050 3000

200 220 950

2400

4.2.9

ªºð ººð õàâòãàé äýýðõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ, íýã õýëõýýã íü òàñëààä íºãºº õýëõýýã íü ¿éë÷ëýõ ¿åä ººð õýëõýýí¿¿äèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíä õýâòýýãýýð, ã¿éäýë äàìæóó ëàõ õýñãýýñ ãàäíà õàøààíû äýýä èðìýã õ¿ðòýë, ã¿éäýë äàìæóó ëàõ õýñãýýñ áàðèëãà, áàéãóóëàìæ õ¿ðòýë, Ä Òàñàðõàé áàéðëàëä áàéãàà ñàëãóóðûí õóòãà, àâàëöààíààñ õî¸ð äàõü àâàëöààíä õîëáîãäîõ øèí õ¿ðòýë, Æ

485

4.2.6 4.2.7 4.2.8 4.2.10

Õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ ãàçàð áóþó áàéøèíãèéí äýýâýð õ¿ðòýëõ çàé, Ã

2300

4.2.4 4.2.10

365

4.2.6.

950

4.2.3. 4.2.5. 4.2.9

Õ¿÷äýëòýé áàéãàà òîíîãëîëûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ áóþó ýëåìåíòýýñ áîëîí òóñãààðëàãààñ 1.6 ì-èéí ºíäºðòýé áàéíãûí äîòîîä õàøëàãà áîëîí òîíîãëîëûí òýýâýðëýõ ¿åèéí õýìæýý õ¿ðòýë, Á Äýýä òàëûí õýëõýýã òàñëàëã¿é äîîä õýëõýýíä ¿éë÷èëãýý õèéõ ¿åä ººð ººð õàâòãàéä áàéãàà ººð ººð õýëõýýíèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé, Â

2900

ªºð ººð ôàçóóäûí óòàñíû õîîðîíä Àô-ô

2200

4.2.1. 4.2.2.

240

4.2.1. 4.2.2. 4.2.3.

Õ¿÷äýëòýé áàéãàà òîíîãëîëûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ áóþó ýëåìåíòýýñ áîëîí òóñãààðëàãààñ ãàçàðäóóëàãäñàí á¿òýýö áóþó 2 ì-ýýñ äîîøã¿é ºíäºðòýé áàéíãûí äîòîîä õààëò õ¿ðòýë Àô-ã

6-10 êÂ õ¿ðòýë

ÁÄ 43-101-03


Òàéëáàð: 1. Òàðõñàí ïîòåíöèàëòàé áàéãàà õºíäèéð¿¿ëãèéí ýëýìåíòýä õºíäèéð¿¿ëãèéí çàéã àâàõäàà ò¿¿íèé ãàäàðãóóãèéí ÿíç á¿ðèéí öýã¿¿ä äýõ ïîòåíöèàëûí áîäèòîé óòãóóäûã òîîöíî. Ïîòåíöèàëûí òàðõàëòûí òóõàé ºãºãäºë áàéõã¿é ¿åä õºíäèéð¿¿ëãèéí äàãóóõ õ¿÷äýëèéí óíàëòûã õýâèéí õ¿÷äýëèéí á¿ðýí óòãààñ (ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñãèéí òàëààñ) òýã óòãà (ãàçàðäóóëàãäñàí õýñýãòýé òàë) õ¿ðòýë áóóðàõ øóãàìàíõàìààðàëòàé áàéíà ãýæ òîîöíî. 2.. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí õ¿÷äýëòýé áàéãàà ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñãýýñ áóþó õºíäèéð¿¿ëãèéí ýëåìåíòýýñ (ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñãèéí òàëààñ) áåòîíîí ñóóðü äýýð ñóóðèëóóëñàí òðàíñôîðìàòîðûí òºìºð çàìààð òýýâýðëýãääýã õýìæýý õ¿ðòýëõ çàé íü Á õýìæýýíýýñ áàãà áàéæ áîëîõáîëîâ÷ Àô-ã õýìæýýíýýñ áàãà áàéæ áîëîõã¿é. 3. Äàëàéí òºâøèíººñ äýýø 1000ì –ààñ äýýø ºíäºðò áàéðëàñàí 220êÂáà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí áàéãóóëàìæ äýõ Àôã áà À ô-ô õýìæýýã ÃÎÑÒ 1516.1-76* -èéí øààðäëàãûí äàãóó íýìýãä¿¿ëíý.

Çóðàã 4.2.3. Õ¿÷äýë äîîð áàéãàà ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã áîëîí òóñãààðëàãà, õºíäèéëãèéí ýëåìåíòýýñ áàéíãûí äîòîîä õààëò, õàøëàãà õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé. 4.2.35. Ãóðâàí ôàçûí áîãèíî çàëãààíû ã¿éäýë íü 20 êÀ áà ò¿¿íýýñ èõ áàéõààð áîë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí çººëºí øèí ø¿ðãýëöýõ áóþó áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí äèíàìèê ¿éë÷ëýëèéí ¿ð ä¿íä ôàçóóä íü öàõèëãààí íýâò öîõèëò ¿¿ñãýõ¿éö àþóëòàé õýìæýýãýýð îéðòîõ áîëîìæ á¿ðäýýã¿éã øàëãàõ ¸ñòîé. Õ¿÷äýëòýé áàéãàà çýðãýëäýý ôàçóóäûí õîîðîíäîõ çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà çàé íü áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí ¿éë÷ëýëýýð òýäãýýðèéí õàìãèéí èõ îéðòîõ àãøèíä 2.5-ð á¿ëýãò çààñàí àãààðûí øóãàìûí àæëûí õàìãèéí èõ õ¿÷äýëä çºâøººðºãäºõ àãààðûí õàìãèéí áàãà çàéòàé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Ôàç á¿ð íü õýä õýäýí óòñààñ á¿ðäñýí óÿí ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èä òóñãàé õèéöèéí òýëýýñèéã ºðòººëæ õèéíý. 4.2.36. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñãýýñ áîëîí ãàçàðäóóëàãäààã¿é õýñãýýñ, ýñâýë õºíäèéð¿¿ëãèéí ýëåìåíò (ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ òàëààñ)-ýýñ äîòîð òàëûí áàéíãûí õààëò, õàøëàãà õ¿ðòýëõ çàé íü òýäãýýðèéí ºíäðººñ õàìààðàí (õýâòýýãýýð) õ¿ñíýãò 4.2.2-ä çààñàí (õàøëàãàíû ºíäºð 1.6 ì áàéâàë Á, ìºí 2 ì áàéâàë Àô-ç) õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ õýñã¿¿ä áóþó ýëåìåíò¿¿ä õàøëàãààñ èë¿¿ ºíäºðò áàéðëàõ íºõöºëä òóõàéí õàøëàãà á¿õèé õàâòãàéí õóâüä 2.7 ì õ¿ðòýëõ ºíäðèéí òóóøèä ýäãýýð çàé íü áèåëýãäýæ áàéõ ¸ñòîé (çóðàã 4.2.3). Õàøëàãà á¿õèé õàâòãàé äýõ 2.7 ì -èéí ºíäºðò áàéðëàõ öýãýýñ ýäãýýð õýñã¿¿ä áóþó ýëåìåíò¿¿ä õ¿ðòýë çàé íü Àô-ã õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà (çóðàã 4.2.3). 4.2.37. Õýðýâ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä (ãàðãàëãà, øèí, áóóëòóóä) íü òºëºâëºëòèéí òºâøèíãººñ áóþó áàéãóóëàìæèéí ò¿âøèí (æèøýýëáýë äýýã¿¿ð íü õ¿í ÿâæ áîëîõ êàáåëèéí òàâèóð, ñóâãèéí òàã)- ãººñ äýýø õ¿ñíýãò 4.2.2 -ò çààñàí Ã õýìæýýíýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëàñàí áàéâàë äîòîîä õàøëàãàã¿é áàéõûã (çóðàã 4.2.4) çºâøººðíº. ªíäºð ¿åëçýëèéí õîëáîîíû, òåëåìåõàíèêèéí áîëîí õàìãààëàëòûí õóðèìòëóóð (êîíäåíñàòîð)-ûã ø¿¿ëò¿¿ðòýé íü õîëáîõ õààëò, õàøèëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã íü 2.5 ìåòðýýñ äîîøã¿é ºíäºðò áàéðëàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý òîõèîëäîëä ø¿¿ëò¿¿ðò õèéõ çàñâàð, òîõèðóóëãûí àæëûã ò¿¿íèé õîëáîëòûí òîíîãëîëûí õ¿÷äýëèéã òàñëàëã¿éãýýð õèéæ áîëîõóéö ºíäºðò ñóóðèëóóëáàë çîõèíî. Øààçàí òóñãààðëóóðûí äîîä èðìýã òºëºâëºëòèéí ò¿âøèíãººñ áóþó áàéãóóëàìæèéí ò¿âøèí (êàáåëèéí òàâèóð, ñóâãèéí òàã ã.ì.)- ãýýñ äýýø 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëàõààð áàéâàë õàøëàãàã¿é áàéæ áîëíî (çóðàã 4.2.4). Çààñàí õýìæýýíýýñ Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

233

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàãà ºíäºð (äîîø)-ò áàéãàà òîíîãëîëä 4.2.18-èéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíãûí õààëò áàéõ ¸ñòîé. Ýíý õààëò íü òðàíñôîðìàòîð áîëîí òºõººðºìæººñ 4.2.36-ä çààñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é çàéä áàéðëàõ ¸ñòîé. Áàéøèíãèéí õàíàíû äýðãýä èë ñóóðèëóóëàõ òðàíñôîðìàòîðò òàâèõ øààðäëàãûã 4.2.43 ç¿éëä îðóóëñàí áîëíî. Çóðàã 4.2.4. Õàøàà, õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã áà øààçàí òóñãààðëàãûí äîîä õîðìîéíîîñ ãàçàð õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé. 4.2.38. ªºð ººð õýëõýýíèé õîîðîíäîî õàìãèéí îéðõîí áàéðëàñàí áºãººä õàøëàãà õèéãäýýã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàéã íýãèéíõ íü õ¿÷äýëèéã òàñëàëã¿éãýýð íºãºº õýëõýýíä íü àæèëëàõ íºõöëººð ñîíãîíî. Òóñ á¿ðäýý ººð (çýðýãöýý áà îãòëîëöñîí) õàâòãàéíóóäàä áàéðëàõ õýëõýýí¿¿äèéí õàøëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü 4.2.2 õ¿ñíýãòèéí äàãóó áîñîîãîîð Â õýìæýýíýýñ, õýâòýýãýýð Ä õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. (çóðàã 4.2.6). Ýíý òîõèîëäîëä Â õýìæýýñ íü äýýä õýëõýýã òàñëàëã¿éãýýð äîîä õýëõýýã ¿éë÷ëýõýä, Ä õýìæýýñ íü íýãèéã íü òàñëàëã¿éãýýð íºãººä íü ¿éë÷ëýõýä øààðäëàãàòàé çàé áîëíî. Õýðýâ òèéì ¿éë÷èëãýý õèéãäýõã¿é áîë ººð ººð õàâòãàé äýõ õýëõýýí¿¿äèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàéã 4.2.33 áîëîí 4.2.34 ç¿éë¿¿äèéí äàãóó òîãòîîæ ºãíº. Èíãýõäýý àøèãëàëòûí íºõöºëä (ñàëõè, ìºñòëºã, õàëóóíû ¿éë÷ëýëýýð) óòñóóä ÿìàð íýãýí áàéäëààð îéðòîõ áîëîìæòîéã òîîöîæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Çóðàã 4.2.5. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ òýýâýðëýõ òîíîã òºõººðºìæ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé. Çóðàã 4.2.6. . Òóñ á¿ðäýý ººð õàâòãàéíóóäàä áàéðëàõ õýëõýýíèé õàøëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé.

4.2.39. Íýã õýâòýý õàâòãàéä áàéðëàæ áàéãàà ººð õýëõýýí¿¿äèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí õîîðîíäîõ çàéã èõ õ¿÷äëýýð íü òîãòîîõ áºãººä õ¿ñíýãò 4.2.2-ä çààñàí Ä õýìæýýíýýñ áàãàã¿é (çóðàã 4.2.7) áàéíà. Ä õýìæýýñ íü íýã íü òàñàðõàé áàéõ ¿åä íºãººä íü ¿éë÷èëãýý õèéõ íºõöºëèéã õàíãàíà. Çóðàã 4.2.7. Íýã õýëõýýã íü òàñëàõ ¿åä íºãºº õýëõýýíä ¿éë÷èëãýý õèéõ çîðèóëàëòûí õýëõýýíèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ õýâòýýãýýðõ õàìãèéí áàãà çàé. Çóðàã 4.2.8. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñãýýñ ãàäíà õàøààíû äýýä èðìýã õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé. Ãàäíà õàøààíû äýýä èðìýãýýñ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä õ¿ðòýëõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.2-ä çààñàí Ä (çóðàã 4.2.8) õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. Ýíý íºõöºëä ÈÕÁ (äýä ºðòºº)-ûí õàøààíû ãàäíà òàëä ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ ãàçàð õ¿ðòýëõ áîñîî çàé íü 4.2.37-èéí íýã áîëîí ãóðàâ äýõ äîãîë ìºðºíä çààñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. Òàñàðõàé áàéãàà (õóóðàé) ñàëãóóðûí (çóðàã 4.2.9) õóòãà áîëîí ò¿¿íèé àâàëöààíààñ äîîðõè ç¿éë¿¿ä õ¿ðòýëõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.2-ò çààñàí äàðààõ õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé: ãàçàðäóóëàãäñàí õýñýã õ¿ðòëýõ çàé íü Àô-ç õýìæýýíýýñ, Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

234

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ººðèéí ôàçûí õî¸ð äàõü àâàëöààíä õîëáîãäîõ øèíèéí õîëáîîñ õ¿ðòëýõ çàé íü Æ õýìæýýíýýñ, áóñàä õîëáîëòóóäûí øèíèéí õîëáîîñ õ¿ðòýëõ çàé íü Á õýìæýýíýýñ. Çóðàã 4.2.9. Òàñàðõàé áàéãàà ñàëãóóðûí àâàëöààíààñ áîëîí õóòãàíààñ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ áîëîí ãàçàðäóóëàãäñàí õýñã¿¿ä õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé. 4.2.40. ÈÁÕÁ-èéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã áà áàðèëãà, áàéãóóëàìæ (ÕÕÁ, óäèðäëàãûí ùèò, òðàíñôîðìàòîðûí öàìõàã ã.ì.)-èéí õîîðîíäîõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.2-ä çààñàí Ä õýìæýýíýýñ áàãàã¿é, õàðèí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã áà äýýð äóðüäñàí áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí õîîðîíäîõ áîñîî çàé íü Ã õýìæýýíýýñ (çóðàã 4.2.10) áàãàã¿é áàéõ (4.2.56 ç¿éëèéã ¿çýõ) ¸ñòîé. ÈÁÕÁ-èéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí äîîãóóð áóþó äýýã¿¿ð íü äîõèîëëûí áîëîí õîëáîîíû øóãàì, ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé àãààðûí øóãàì òàòàõûã çºâøººðºõã¿é. Çóðàã 4.2.10. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñýã áà áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé 4.2.41. Èë ñóóðèëàãäàõ öàõèëãààí òºõººðºìæ¿¿äýýñ äýä ñòàíöèéí óñ õºðãºõ áàéãóóëàìæ õ¿ðòýëõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.3 ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéíà. Ãàäíà àãààðûí õýì íü -36 Ñ -ààñ áàãà áàéäàã á¿ñ íóòàãò õ¿ñíýãò 4.2.3 -ä çààñàí õýìæýýã 25%-ààð èõýñãýæ, -20 Ñ -ààñ èõ áàéäàã á¿ñ íóòàãò 25%-ààð áàãàñãàæ àâàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 4.2.3. Èë ñóóðèëàãäàõ öàõèëãààí òºõººðºìæººñ äýä ñòàíöèéí óñ õºðãºõ áàéãóóëàìæ õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé. Óñ õºðãºõ áàéãóóëàìæ Óñ öàöðóóëàõ áàéãóóëàìæ áà èë ãðàäèðí Öàìõàãòàé íýã ñàëõèëóóðòàé ãðàäèðí Á¿ëýãëýñýí ñàëõèëóóðòàé ãðàäèðí

Çàé (ì) 80 30 42

Õ¿ñíýãò 4.2.4. Óñòºðºã÷èéí àãóóëàõààñ äýä ñòàíöèéí áàéøèí õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé Àãóóëàõàä õàäãàëàãäàæ áàéãàà áàëëîíû òîî 500 õ¿ðòýë 500 –ààñ äýýø

Çàé (ì) Äýä ñòàíöèéí áàðèëãà õ¿ðòýë 20 25

ÀØ-ûí òóëãóóð õ¿ðòýë Òóëãóóðûí ºíäðººñ 1.5 äàõèí èõ Òóëãóóðûí ºíäðººñ 1.5 äàõèí èõ

4.2.42. Íýã á¿ðäýý 60 êã áà ò¿¿íýýñ èõ òîñòîé öàõèëãààí òîíîãëîëîîñ ¿éëäâýðèéí ãàçðûí äýâñãýð äýõ Â, Ã, Ä çýðýãëýëèéí ¿éëäâýðëýë á¿õèé áàðèëãà, áàéãóóëàìæ áóþó öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé äýâñãýð äýõ òóñëàõ áàéãóóëàìæ õ¿ðòýëõ, ìºí îðîí ñóóö áà íèéòèéí àæ àõóéí áàðèëãà õ¿ðòýëõ çàé íü (Ã, Ä çýðýãëýëä 4.2.53-ààð òîãòîîõ) ýäãýýð áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàðààñ íü õàìààðàí äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéíà: I, II çýðýãëýëä - 16 ì, III çýðýãëýëä - 20 ì, IV, V çýðýãëýëä - 24 ì. Òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí òîíîãëîëîîñ òýñýð÷ äýëáýðýõ àþóëòàé á¿ñ áîëîí áàéð õ¿ðòýëõ çàéã 7.2 á¿ëýãò çààñíààð àâíà. Äýä ñòàíöûí òóñäàà áàðèëãóóäûí õîîðîíäîõ çàéã òýäãýýðèéí ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàðààñ íü õàìààðóóëàí ÁÍáàÄ II-89-80 “¯éëäâýðèéí ãàçðûí åðºíõèé áàéðøëûí òºëºâëºëò” –èéí äàãóó òîäîðõîéëíî. Òðàíñôîðìàòîðûí çàñâàðûí áà òîñíû àæ àõóéí áàéøèíãààñ áîëîí òîñíû àãóóëàõààñ ÈÕÁ-ûí õàøàà õ¿ðòýëõ ãàë ýñýðã¿¿öýõ çàé íü 6 ì-ààñ áàãàã¿é áàéíà. ÕÕÁ-ûí áàéøèíãààñ öàõèëãààí Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

235

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ñòàíö, äýä ºðòººíèé áóñàä ¿éëäâýðëýëèéí áàéøèí õ¿ðòýëõ çàé íü 7 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. ÕÕÁ-ûí ººð áàéøèí ðóó õàðñàí õàíà íü ãàë òýñâýðëýöèéí 2.5 öàãèéí äààöòàé ìàòåðèàëààð õèéãäñýí áàéâàë äýýðõè çàéã áàãàñãàæ áîëíî. Óñòºðºã÷èéí àãóóëàõààñ äýä ºðòººíèé áàðèëãà áîëîí àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð õ¿ðòýëõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.4-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéíà. Óñòºðºã÷èéí àãóóëàõààñ ÈÕÁ, òðàíñôîðìàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîð õ¿ðòýëõ çàé íü 50 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Áàðèëãûí ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàð áîëîí ¿éëäâýðëýëèéí çýðýãëýëèéã ÁÍáàÄ II-2-80 “Áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí ãàëûí ýñýðã¿¿öýõ íîðì” –ûí äàãóó òîäîðõîéëíî. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí òîíîãëîëîîñ, ùèò, õèéí øàõóóðãà, ÕÕÁ-ûí áàðèëãà õ¿ðòýëõ çàéã çºâõºí òåõíîëîãèéí øààðäëàãààð òîäîðõîéëîõ áºãººä òýäãýýðèéã ãàëûí íºõöëººð íýìýãä¿¿ëæ àâàõ øààðäëàãàã¿é. 4.2.43. Ãàëûí àþóëã¿éí íîðìîîð Ã, Ä çýðýãëýëèéí ¿éëäâýðëýë ýðõëýõ áàðèëãûí õàíàíû äýðãýä òóõàéí ¿éëäâýðëýëèéã õàíãàæ áàéãàà òîñîîð ä¿¿ðýãìýë òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõ ¿åä ò¿¿íýýñ 10 ì-èéí çàéíä áîëîí Á ºðãºíòýé õýñãèéí õÿçãààðààñ (çóðàã 4.2.11) ãàäíà áàéõ õàíà, öîíõ, õààëãàíä òóñãàé øààðäëàãà òàâèõã¿é. Çóðàã 4.2.11. Ãàëûí àþóëã¿éí íîðìîîð Ã, Ä çýðýãëýëèéí ¿éëäâýðëýë á¿õèé áàðèëãûí õàíàíû äýðãýä òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõàä òàâèõ øààðäëàãà: 1 – åðäèéí öîíõ; 2 àðìàòóð á¿õèé øèë áóþó øèëýí áëîêîîð õèéñýí ¿ë íýýãäýõ öîíõ; 3 - ãàäíà òàëäàà òîðîîð õààãäñàí õ¿ðýýòýé, áàéðíû äîòîð òàë ðóó íýýãääýã öîíõ; 4 – ãàëä òýñâýðòýé õààëãà. Õàðèí òðàíñôîðìàòîð õ¿ðòëýõ çàé íü äýýð çààñíààñ áàãà áàéâàë Á ºðãºíòýé õýñãèéí àâ÷ ¿çýæ áàéãàà õÿçãààð äîòîð äàðààõ øààðäëàãóóäûã áèåë¿¿ëíý: 1. Ä (òðàíñôîðìàòîðûí òàãíû ò¿âøèí) õ¿ðòýëõ ºíäºðò öîíõ áàéæ áîëîõã¿é; 2. Ã õýìæýý íü 5 ì-ýýñ áàãà, áàðèëãûí ãàëä òýñâýðëýõ ÷àäâàð íü IV áóþó V áàéâàë áàéøèíãèéí õàíûã íü 2.5 öàãèéí ãàëûã òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé áºãººä øàòàìõàé ìàòåðèàëààð õèéñýí äýýâðýýñ äýýø 0.7 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýãýýð èë¿¿ ãàðãàæ õèéíý. 3. Ã õýìæýý íü 5 ì-ýýñ áàãà, áàðèëãûí ãàëä òýñâýðëýõ ÷àäâàð íü I, II, III áàéâàë, ìºí Ã õýìæýý íü 5 ì áà ò¿¿íýýñ èõ áàéâàë ãàëä òýñâýðëýõ ÷àäâàðààð íü õÿçãààðëàõã¿éãýýð ºíäðèéí äàðààõ õýìæýýíä äîîðõ øààðäëàãûã õàíãàñàí öîíõ áàéðëóóëæ áîëíî: Ä-ýýñ Ä+Å õýñýãò øàòäàãã¿é áºãººä ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàð íü 0.75 öàãààñ áàãàã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí õ¿ðýýòýé, àðìàòóð á¿õèé øèë áóþó øèëýí áëîêîîð õèéñýí ¿ë íýýãäýõ öîíõ, Ä+Å-ýýñ äýýø õýñýãò ãàäíà òàëäàà 25õ25ìì –ýýñ òîìã¿é í¿äòýé òîðîîð õààãäñàí õ¿ðýýòýé, áàéðíû äîòîð òàë ðóó íýýãääýã öîíõ. 4. Ä-ýýñ áàãà ºíäºðò Ã õýìæýý íü 5 ì-ýýñ áàãà áàéâàë, ìºí äóðûí ºíäºðò Ã õýìæýý íü 5 ì áà ò¿¿íýýñ èõ áàéâàë ¿ë øàòàõ áóþó øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéñýí 0.75 öàãààñ áàãàã¿é ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé õààëãàòàé áàéæ áîëíî. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

236

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5. Õýìæýý Ã íü 5 ì-ýýñ áàãà áàéõàä õàíàíä àãààðæóóëàëòûí àãààð îðóóëàõ í¿õ áàéðëóóëàõûã õîðèãëîõ áà áîõèðäñîí àãààðûã ãàðãàõ í¿õèéã Ä ºíäºðò õèéíý. 6. Á çàéã 4.2. 137-ð çààëòààð, Ã çàéíóóä íü 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 7. Á¿õ òðàíñôîðìàòîðûí äàãóó 3 ì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºíòýé çàì ãàðãàõ, ýñâýë òóñ á¿ð ð¿¿ ãàëûí ¿åä îðîõ çàì ãàðãàæ ºãíº. Çóðàã 4.2.11-ä ¿ç¿¿ëñýí À, Á, Â, Ã áà À çàéã òðàíñôîðìàòîðààñ õàìãèéí èõ èë¿¿ ãàðñàí (ãàçðààñ 1.9 ì õ¿ðòýëõ ºíäºðò áàéãàà) õýñýã õ¿ðòýë àâíà. Òðàíñôîðìàòîðûí íýã á¿ðèéí ÷àäàë íü 1.6 ÌÂÀ õ¿ðòýë áàéâàë Â 1.5 ì, Å 8 ì; 1.6 ÌÂà-ààñ äýýø ÷àäàëòàé áîë Â 2.0 ì, Å 10 ì áàéõ ¸ñòîé. Ýíý ç¿éëèéí øààðäëàãóóä íü ãàäíû çîðèóëàëòòàé ÈÁÒÄ (ÊÒÏ)-íä ìºí àäèë ìºðäºãäºíº. 4.2.44. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí áàêòàé òîñîí òàñëóóð áîëîí íýã á¿ðäýý (íýã áàêàíäàà) 1 òîííîîñ èë¿¿ òîñòîé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð (ðåàêòîð) ãýìòýõ ¿åä òîñ àñãàð÷ óðñàõ áóþó ãàë òàðõàõààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð òîñ õ¿ëýýí àâàõ, òîñ çàéëóóëàõ, òîñ öóãëóóëàõ áàéãóóëàìæèéã äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõààð õèéâýë çîõèíî. ¯¿íä:

1. Òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ òîðõíû àìñàð íü öàõèëãààí òîíîãëîë íýã á¿ðèéí òîñíû æèíãýýñ íü õàìààðàí ò¿¿íèé õýìæýýíýýñ äîîð çààñíààð èë¿¿ ãàðãàæ õèéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 2 òîíí õ¿ðòýë áàéâàë - 0.6 ì; 2--10 òîíí õ¿ðòýë áàéâàë - 1 ì; 10--50 òîíí õ¿ðòýë áàéâàë - 1.5 ì; 50-ààñ äýýø òîíí áàéâàë - 2.0 ì. Òðàíñôîðìàòîð (ðåàêòîð)-ààñ õàíà, õààëò õ¿ðòýëõ çàé íü 2 ì -ààñ áàãà áàéãàà òàëûí òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí õýìæýý òýäãýýðýýñ 0.5 ì-ààð äîòîãø áàéæ áîëíî. Òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí ýçýëõ¿¿í íü òðàíñôîðìàòîðûí èõ áèåíä áàéãàà òîñûã íýã óäààä á¿ðýí õýìæýýãýýð õ¿ëýýí àâàõ áàãòààìæòàé áàéâàë çîõèíî. Áàêòàé òîñîí òàñëóóðûí òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí ýçýëõ¿¿í íü íýã áàê äýõ òîñíû 80 % èéã áàãààæ áàéõààð õèéâýë çîõèíî. 2. Òîñ õ¿ëýýí àâàõ áà çàéëóóëàõ áàéãóóëàìæèéí á¿òýö íü íýãíýýñ íü íºãººä òîñ (óñ) þ¿ëýõ, äàìæóóëàõ ¿åä ãàçàð äîîãóóðõ êàáåëü áîëîí áóñàä ñóâãààð òîñ ò¿ãýõ, ãàë òàðõàõ, òîñ çàéëóóëàõ áàéãóóëàìæ öàñ, ìºñººð áºãëºðºõ áîëîí òàãëàðàõ áîëîìæ ãàðãàõààðã¿é áàéâàë çîõèíî. 3. 10 ÌÂÀ õ¿ðòýëõ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîð (ðåàêòîð)-ûí òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã òîñ çàéëóóëàã÷ã¿é õèéæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã ò¿¿íèé äýýð áàéðëàõ òîíîãëîëûí á¿ðýí õýìæýýíèé òîñûã áàãàòààõààð òîîöñîí áàãòààìæòàé ã¿íçãèé õèéæ, äýýã¿¿ð íü ìåòàë ñàðààëæààð òàãëàæ, äýýð íü 0.25 ì –ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé öýâýð õàéðãà áóþó óãààñàí ãàíòèãàí ñàéðãà, ýñâýë 30—70 ìì á¿õýëëýãòýé ñ¿âýðõýã áóñ ººð òºðëèéí ñàéðààð õó÷èíà. Ã¿íçãèéëñýí òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ààñ òîñ, óñûã çººâðèéí íàñîñîîð çàéëóóëàõààð òóñãàíà. Òîñ çàéëóóëàã÷ã¿é òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã àøèãëàõäàà ò¿¿íä òîñ (óñ) áàéõã¿é, äóíäàðñàíûã øàëãàõ ýíãèéí òºõººðºìæ õèéâýë çîõèíî. 4. Òîñ çàéëóóëàã÷òàé òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã óõìàë (ãàçðûí òºëºâëºëòèéí ò¿âøèíýýñ äîîð) áîëîí èë áàéäëààð (¸ðîîë íü ãàçðûí òºëºâëºëòèéí ò¿âøèíä) õèéæ áîëíî. Òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã ã¿íçãèéëæ õèéõýä ýçýëõ¿¿í íü 1-ä çààñàí õýìæýýã õàíãàæ áàéâàë ò¿¿íä õàæóóãèéí õàøèëò øààðäëàãàã¿é. Èë õºðñºíä õèéãäýõ òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí òîíîãëîëûã òîéðóóëàí õàæóóãèéí õàøëàãà õýëáýðýýð õèéõ íü ç¿éòýé. Õàæóóãèéí õàøëàãàíû ºíäºð íü 0.25 ì-ýýñ áàãàã¿é, îð÷ìûí òºëºâëºëòèéí òºâøíººñ äýýø 0.5 ì-ýýñ èõã¿é áàéíà. Òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí ¸ðîîëä íü òîì øèðõýãòýé öýâýð õàéðãà áóþó óãààñàí ãàíòèãàí ñàéð, ýñâýë 30—70 ìì á¿õýëëýãòýé ñ¿âýðõýã áóñ ººð òºðëèéí ñàéðãààð õó÷èæ, äýâñýõ ¸ñòîé. Äýâñýõ çóçààí íü 0.25 ì –ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 5. Òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí öàõèëãààí òîíîãëîëûã áàðèëãà (áàéãóóëàìæ)-ûí òºìºð-áåòîí õó÷èëò äýýð ñóóðèëóóëàõàä òîñ çàéëóóëàã÷èéã çààâàë õèéâýë çîõèíî. 6. Òîñ çàéëóóëàã÷ íü òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ààñ òîñûã, ñóóðèí àâòîìàò òºõººðºìæººñ ãàë óíòðààõàä õýðýãëýõ óñûã òîíîãëîë áîëîí áàéãóóëàìæààñ ãàëûí àþóëã¿é çàéä õîëäóóëàõààð õèéãäýíý. Òîñíû 50% áîëîí á¿õ óñ íü 0.25 öàã õ¿ðòýëõ õóãàöààíä çàéëóóëàãäàõ ¸ñòîé. Òîñ çàéëóóëàã÷èéã ãàçðûí äîîðõ äàìæóóëàõ õîîëîé, ýñâýë èë ñóâàã, øóóäóó õýëáýðýýð õèéíý. 7. Òîñ öóãëóóëãà íü õàìãèéí èõ õýìæýýíèé òîñòîé íýãæ òîíîãëîëûí òîñíû á¿ðýí õýìæýýíèé ýçýëõ¿¿íòýé àäèë ýçýëõ¿¿íòýé áàéõààð, çààâàë õààëòòàé õýëáýðýýð õèéõèéã çºâøººðíº. Òîñ öóãëóóëàã÷èéã Ýð¿¿ë àõóéí óëñûí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãûí çºâøººðëººð ãàçðûí õºðñºíä íàëóó õàíà á¿õèé óõìàë òîãîî õýëáýðýýð õèéæ áîëíî. 4.2.45. 110-154 êÂ õ¿÷äýëòýé, íýã á¿ð íü 63 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðòàé äýä ºðòºº áîëîí 220 êÂ áà ò¿¿íýýñ õ¿÷äýëèéí íýã á¿ð íü 40 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

237

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òðàíñôîðìàòîðòàé äýä ºðòºº, ìºí ñèíõðîí êîìïåíñàòîðòàé äýä ºðòºº íü ãàë óíòðààõ çîðèóëàëòààð óñíû ãàäíû ñ¿ëæýýíýýñ áóþó óñàí õàíãàìæèéí áèå äààñàí ýõ ¿¿ñâýðýýñ òýæýýãäýõ òóñãàé óñíû øóãàìòàé áàéâàë çîõèíî. Õàðèí 220 êÂ õ¿÷äýëèéí íýã á¿ð íü 40 ÌÂÀ-ààñ äîîø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðòàé äýä ºðòººíä ãàäíàõ ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýëòýé óñíû øóãàìòàé áàéâàë çîõèíî. Ãàë óíòðààõ óñíû øóãàìûí îðîíä ººð çîðèóëàëòûí óñíû øóãàìààñ óñààð ä¿¿ðãýãäýõ ãàëûí çîðèóëàëòûí óñàí ñàíòàé áàéæ áîëíî. 35-154 êÂ õ¿÷äýëèéí íýã á¿ð íü 63 ÌÂÀ-ààñ áàãà ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé äýä ºðòººíä ãàë óíòðààõ çîðèóëàëòûí óñíû øóãàì, óñàí ñàí áàéõ øààðäëàãàã¿é. Òîñîîð ä¿¿ðãýãäìýë òðàíñôîðìàòîð, áóñàä òºõººðºìæèéí ñóóðèéã ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéíý. 4.2.46. Õîñîëñîí ïîðòàë á¿õèé äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð) –ûí õóâüä òýäãýýðèéã äóãóéãààð íü ºíõð¿¿ëýõýä çîðèóëñàí òºìºð çàì õèéõã¿é áàéæ áîëíî. Õàðèí äýä ºðòºº ð¿¿ òºìºð çàì òàâèãäñàí áàéâàë ò¿¿íèéã õîñîëñîí ïîðòàë á¿õèé òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð) –ûí ñóóðü ðóó õ¿ðòýë ¿ðãýëæë¿¿ëýõ íü ç¿éòýé. ÈÕÁ áà äýä ºðòººíèé äýâñãýð ãàçàðò àâòî òýýâðèéí õýðýãñýë çîð÷èõ çîðèóëàëòûí çàìûã øààðäëàãàòàé áîë ãàçðûí õºðñºíä õàòóó íýìýëò õó÷èëò õèéõ áà ç¿ëýãæ¿¿ëæ ñàéæðóóëñàí çàì òàâèõ øààðäëàãàòàé. Äàðààõè áàðèëãà, áàéãóóëàìæ ðóó ñàéæðóóëñàí õó÷èëòòàé çàì òàòàõ íü ç¿éòýé, òóõàéëáàë: òðàíñôîðìàòîðûí ïîðòàë, ýñâýë ¿çëýã õèéõýä çîðèóëñàí öàìõàã; óäèðäëàãûí ùèò, ÕÕÁ, ÃÁÕÁ-ûí áàéøèí; 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÈÕÁ-ûí òàñëóóðûí äàãóó; òîñíû àæ àõóéí áàéð; ìàòåðèàëûí àãóóëàõ; òîñíû èë àãóóëàõ; íàñîñíû áàéð; óñíû íººöèéí ñàí; õèé õóðààãóóðûí áàéð; óñ òºðºã÷èéí àãóóëàõ; 330 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí òàñëóóðûí ôàç òóñ á¿ðò. Òàëáàéí äîòîðõè çàìûí ãóäìûí õýñãèéí ºðãºí íü 3.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. Íýâòýð÷ ºíãºðºõ õýìæýýã òîäîðõîéëîõäîî õýðýãëýãäýõ ìåõàíèçì, õýðýãñëèéí 4.2.26-ûí äàãóó òîäîðõîéëñîí õýìæýýã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. 4.2.47. Ãàäíû çîðèóëàëòûí ÃÁÕÁ (ÊÐÓÍ), ÃÁÒÄ (ÊÒÏ) –ûã äàðààõ øààðäëàãóóäûã õàíãàæ ñóóðèëóóëàõ øààðëàãàòàé, ¯¿íä: 1. ÃÁÕÁ (ÊÐÓÍ), ÃÁÒÄ (ÊÒÏ) -ûã ¿éë÷èëãýýíèé òàëáàéí ø¿¿ãýýíèé îéðîëöîî òºëºâëºëòèéí ò¿âøèíýýñ 0.2 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò òóñãàé òàëáàé äýýð áàéðëóóëàõ. Öàñ èõ óíàäàã, õóíãàð èõòýé îðîí íóòàãò 1.0-îîñ 2 ì-èéí ºíäºðò òàâèõ íü ç¿éòýé. 2. Òºõººðºìæèéí áàéðëàõ ºðºº, õîðãîíîîñ ºíõºð¿¿ëæ ãàðãàõ õýñýã áîëîí òðàíñôîðìàòîðûã ºíõºð¿¿ëæ ãàðãàõ áîëîí òýýâýðëýõýä ýâòýé áàéõ íºõöëèéã õàíãàõ. 3. Òîíîãëîëûí õºðãºëòèéí íºõöºëèéã õàíãàõ. Ãàäíû çîðèóëàëòòàé ÃÁÕÁ (ÊÐÓÍ), ÃÁÒÄ (ÊÒÏ) –ûã ñóóðèëóóëàõäàà 4.2.8-4.2.14, 4.2.17-4.2.22, 4.2.4-4.2.25, 4.2.26-4.2.29, 4.2.30, 4.2.33, 4.2.225, 4.2.226 çààëòóóäûí øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. Ãàäíû çîðèóëàëòûí, öóãëóóëãûí áà õîëáîëòûí èë øèí á¿õèé ÃÁÕÁ (ÊÐÓÍ), ÃÁÒÄ (ÊÒÏ) –ûí òóñäàà ñåêö¿¿äèéí õîîðîíäîõ õîëáîëò íü 4.2.44-4.2.74-ä çààñí øààðäëàãóóäûã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà äýä ºðòºº 4.2.48. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÕÕÁ)-èéí áàéð, áàéøèí, òðàíñôîðìàòîðûí õîðãî (ºðºº) íü ãàë òýñâýðëýëòèéí I áóþó II çýðýãëýëòýé áàéíà. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí òóñäàà áàðüñàí áàéøèíãààñ ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ¿éëäâýðëýëèéí áàðèëãà, áàéãóóëàìæ, ìºí îðîí ñóóöíû áîëîí îëîí íèéòèéí áàéøèí õ¿ðòýëõ çàéã ÁÍáÄ II-89-80 -ûí äàãóó òîäîðõîéëíî. ÁÍáÄ-ä çààñàí äàâ÷óó íºõöºëä ÕÕÁ-ûí áàéøèí ðóó õàðñàí õàíà íü áèò¿¿ áàéõ áîë ãàë ýñýðã¿¿öýõ îðîí íóòãèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðëººð çàéã áàãàñãàæ áîëíî. ¯éëäâýðëýëèéí áàéøèíãèéí ãàäíà èðìýãèéí äàãóó îðóóëæ, íèéë¿¿ëæ áóþó çàëãàæ áàéðëóóëàõ äýä ºðòººíèé õîîðîíäûí çàéã õÿçãààðëàõã¿é. Áàðèãäñàí áàéøèíãèéí õàíûã äýä ºðòººíèé áàéðíû õàíà áîëãîæ íèéë¿¿ëæ áàðèõ áîë äýä ºðòººíèé ñóóëòûí ¿åä çàëãààñíû óñ îðæ, òóñãààðëàëò àëäàãäàõààñ ñýðãèéëñýí òóñãàé àðãà õýìæýý


238

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 àâñàí íºõöºëä çºâøººðíº. Äýä ºðòººíèé òîíîãëîëûã ºìíº íü áàéñàí áàéøèíãèéí õàíàíä áýõëýõ íºõöºëä ìºí äýä ºðòººíèé áàðèëãûí ñóóëòûã òîîöíî. 4.2.49. 1 êÂ õ¿ðòýëõ áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÕÕÁ-óóä íü òóñ òóñäàà áàðèëãàä áàéðëàõ øààðäëàãàòàé. Ýíý øààðäëàãà íü ºíäºð òàëäàà 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äëèéí ÁÄª-íä õàìààðàõã¿é. Äýä ºðòºº áóþó õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí 1 êÂ õ¿ðòýëõ áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õýñã¿¿äèéã íýã áàéãóóëëàãà àøèãëàõ òîõèîëäîëä 1 êÂ õ¿ðòýëõ áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÕÕÁ-óóäûã åðºíõèé íýã áàéðàíä õàìò áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òðàíñôîðìàòîð, õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü) ã.ì.-èéí áàéð íü àëáàí àæëûí áîëîí áóñàä òóñëàõ áàéðíààñ òóñãààðëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé (¿¿íä õàìààðóóëàõã¿é çààëòûã 4.3, 5.1, 7.3 á¿ëã¿¿äýä ¿çýõ). 4.2.50. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òðàíñôîðìàòîðûã äîîð çààñíààð áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. ¯¿íä:

1. Òåõíîëîãèéí ÷èéãòýé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã áàéðíû äîîð áîëîí óñàíä îðîõ áîëîí æîðëîíãèéí ºðººíèé äîîð; (ãàãöõ¿¿ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé áàéðàíä ÷èéã îðîõîîñ õàìãààëñàí óñ òóñãààðëàãûí òóñãàé àðãà õýìæýý àâñàí íºõöºëä äýýðõ ãàçàðò áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº) 2. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áóþó òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé òààçíû äîîð îðøèõ òàëáàéä, ìºí 50-èàñ äýýø òîîíû õ¿í 1 öàãààñ èë¿¿ õóãàöààíä öóãëàðàõ, áàéðëàõ áàéðíû äýýð áóþó äîîð; Ýíýõ¿¿ 2 äýõ çààëò íü õóóðàé áóþó ¿ë øàòàõ ä¿¿ðãýã÷òýé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíä õàìààðàõã¿é. Çóðàã 4.2.12. ÕÕÁ äýõ òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí ººð ººð ôàçóóäûí õîîðîíäîõ áîëîí òýäãýýðýýñ ãàçàðäóóëàõ õýñýã õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé (Õ¿ñíýãò 4.2.5). 4.2.51. Ãàäàà èë ñóóðèëàãäàõ óÿí áóþó õºø¿¿í ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí õºíäèéëãèéí áîëîí îðóóëãûí òóñãààðëàãûã 6 áà 10 êÂ õ¿÷äýëèéí ãåíåðàòîðò 20 êÂ õýâèéí õ¿÷äýëèéíõýýð, õàðèí 13.8-24 êÂ õ¿÷äýëèéí ãåíåðàòîðò 35 êÂ õýâèéí õ¿÷äýëèéíõýýð “Àãààðûí áîõèðäîëòòîé áà áîõèðäîëã¿é á¿ñ íóòãóóäàä õºíäèéð¿¿ëýãèéã òºëºâëºõ çààâàð”-ûí øààðäëàãûã òîîöîæ ñîíãîíî. ªºð ººð ôàçûí òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ, òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñãýýñ ãàçàðäóóëàãäñàí á¿òýýö, õààëò, øàë, ãàçàð õ¿ðòýëõ, ìºí ººð ººð õýëõýýíèé òóñãàé õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ àãààðûí çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.5-ä äóðüäñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é (çóðàã 4.2.12 - 4.2.15) áàéõ ¸ñòîé. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí çººëºí øèíèéã 4.2.35. ç¿éëä äóðüäñàí øààðäëàãûí äàãóó áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí ¿éë÷ëýëýýñ øèí¿¿ä õîîðîíäîî õýðõýí îéðòîõ ýñýõèéã øàëãàõ ¸ñòîé. Çóðàã 4.2.13. ÕÕÁ äýõ òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä áà öóëãóé õààëò õîîðîíäûí õàìãèéí áàãà çàé (Õ¿ñíýãò 4.2.5). 4.2.52. Òàñàðõàé áàéäàëä áàéãàà ñàëãóóðûí àâàëöàà, õóòãàíààñ, ò¿¿íèé õî¸ðäàõü àâàëöààíä õîëáîãäîõ ººðèéí ôàçûí øèí õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.5-ä çààñàí Æ õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà (çóðàã. 4.2.14). 4.2.53. Òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéã òóñãàé õîðãî (êàìåð)-íä áàéðëóóëàõ áóþó òîðîîð õààõ çýðãýýð òýäãýýðò ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýõýýñ ñýðãèéëæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä íü õîðãîíû ãàäíà, øàëíààñ äýýø õ¿ñíýãò 4.2.5-ä çààñàí Ä õýìæýýíýýñ äîîð áàéðëóóëàõààð áîë òýäãýýðò õààëò (çóðàã 4.2.15) õèéíý. Õààëòíû äîîðõ ãàðöûí ºíäºð 1,9 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

239

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õààëòíààñ äýýø áóþó øàëíààñ 2.3 ì õ¿ðòýëõ õýñýãò (ãýõäýý Ä õýìæýýíýýñ äîîø áàéðëàñàí) ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä õààëòíû õàâòãàéãààñ õ¿ñíýãò 4.2.5-ä çààñàí Â çàéíä áàéíà (çóðàã 4.2.14). ªíäºð ¿åëýëèéí õîëáîîíû, òåëåìåõàíèêèéí, õàìãààëàëòûí òºõººðºã, êîíäåíñàòîðûã ø¿¿ëò¿¿ðòýé õîëáîõ õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéã 2.2 ì-ýýñ äîîøã¿é ºíäºðò áàéðëóóëíà. Õàðèí ø¿¿ëò¿¿ðèéã õîëáîëòûí òîíîãëîëîîñ õ¿÷äýëèéã òàñëàõã¿éãýýð òîõèðóóëãà, çàñâàð õèéõ áîëîìæòîé ºíäºðò áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Òóñãààðëóóðûí øààçàíãèéí äîîä èðìýã íü øàëíààñ 2.2 ì áà ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðò áàéðëàõ äýýð äóðüäñàí øààðäëàãóóäûã áèåë¿¿ëæ áóé òºõººðºìæèä õààëò, õàøëàãà õèéõã¿é áàéæ áîëíî. Íýýëòòýé òàñëàãà, õîðãî äýõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéã õààõ çîðèëãîîð òóñãàé õºíäëºâ÷ õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî.


240

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 4.2.5. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñãýýñ ÿíç á¿ðèéí ýëåìåíò¿¿ä õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé (àãààðààð). Çóðãèé í äóãààð

Çàéíû íýð

Òýì äýã ëýý

3

6

10

20

35

110

150

220

4.2.11

Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ ãàçàðäóóëàãäñàí á¿òýýö áóþó áàðèëãûí õýñã¿¿ä õ¿ðòëýõ çàé:

Àô-ã

65

90

120

180

180

290

1100

700

4.2.12

ªºð ôàçóóäûí õîîðîíäîõ çàé

Àô-ô

70

100

130

200

200

320

1200

800

4.2.13

Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýýñ áèò¿¿ õààëò õ¿ðòëýõ çàé

Á

95

120

150

210

210

320

1130

730

4.2.14

Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ òîðîí õààëò õ¿ðòëýõ çàé

Â

165

190

220

280

390

800

1200

1800

4.2.14

ªºð ººð õýëõýýíèé õàøëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé

Ã

2000

2000

2000

2200

2200

2900

3300

3800

4.2.15

Õàøëàãà, õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ øàë õ¿ðòëýõ çàé

Ä

2500

2500

2500

2700

2700

3400

3700

4200

4.2.15

ÕÕÁ-ûí õààëòã¿é ãàðãàëãààñ (ÕÕÁ-ûí äýâñãýðèéí ãàäíà ãàðñàí áºãººä äîîð íü ãàðö áàéõã¿é áîë) ãàçàð õ¿ðòëýõ çàé

Å

4500

4500

4500

4750

4750

5500

6000

6500

4.2.14

Òàñàðõàé áàéðëàëä áàéãàà ñàëãóóðûí àâàëöàà áà õóòãàíààñ ò¿¿íèé õî¸ðäàõü àâàëöààíä õîëáîãäîõ øèíèéí õîëáîîñ õ¿ðòëýõ çàé

Æ

80

110

150

220

350

900

1300

2000

óòàñíóóäûí


239

Õ¿÷äýë (êÂ)-ä õàðãàëçàõ õºíäèéð¿¿ëãèéí õàìãèéí áàãà çàé, ìì

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Çóðàã 4.2.14. ÕÕÁ-ûí òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äýýñ òîðîí õààëò õ¿ðòýëõ áîëîí õîîðîíäîî õààëòã¿é ººð ººð õýëõýýíèé òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí áàãà çàé (Õ¿ñíýãò 4.2.5). 4.2.54. Õ¿ñíýãò 4.2.5-ä çààñàí Ä õýìæýýíýýñ äýýø ºíäºðò áàéðëàõ ººð ººð õýëõýýíèé òóñãààðëàãàã¿é, õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäûí çàé íü òýäãýýðèéí íýãýýñ áóñàä õýëõýý íü õ¿÷äýëòýé áàéõàä õ¿÷äýëèéã òàñàëñàí õýëõýý (æèøýýëáýë øèíèéí ñåêöè)-íä õèéõ ¿éë÷èëãýýã àþóëã¿é ã¿éöýòãýõ áîëîìæèéã õàíãàõóéö áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë, ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìíû 2 òàëààð áàéðëàõ õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.5-ä çààñàí Ã õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà (çóðàã 4.2.14). 4.2.55. ¯éë÷èëãýýíèé ãóäàìíû ºðãºí íü òîíîãëîëä ¿éë÷èëãýý õèéõ, òîíîãëîëûã õºäºëãºõ, øèëæ¿¿ëýõýä òîõèðîìæòîé, ãýõäýý òîíîãëîëóóä íýã òàëààðàà ýãíýæ áàéðëàõ áîë 1 ì, õî¸ð òàëààðàà ýãíýæ áàéðëàõ áîë 1.2 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýòýé áàéíà. Õàðèí òàñëóóð áóþó ñàëãóóðûí õºòë¿¿ð (äàìæóóðãà) áàéðëàõ óäèðäëàãûí ãóäàìä áîë ºìíº çààñàí õýìæýý íü õàðãàëçàí 1.5 áà 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Õî¸ð òàëäàà ¿éë÷èëãýý õèéäýã ãóäìûí óðò 7 ì õ¿ðýõã¿é áîë ãóäìûí ºðãºíèéã 1.8 ì õ¿ðòýë áàãàñãàõûã çºâøººðíº. Èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ) áîëîí èæ á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººíèé (ÈÁÒÄ) áàéðàíä ãóäàìûí ºðãºíèéã íü 4.2.77 áà 4.2.78 ç¿éëä çààñíààð òîäîðõîéëíî. Òýñðýëòèéí ãóäàìíû ºðãºí 1.2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. ¯éë÷èëãýýíèé áîëîí òýñðýëòèéí ãóäàìûí ºðãºíèéã áàðèëãûí õèéöèéí õýñýãò 0.2 ì –ýýñ èõã¿é õýìæýýãýýð áàãàñãàæ áîëíî. ÈÁÕÁ áîëîí ÈÁÒÄ –èéí áàéðíû ºíäºðèéã 4.2.78 ç¿éëä çààñíààð òîäîðõîéëíî. 4.2.56. ÕÕÁ-ûí àãààðûí îðóóëãà íü çàìòàé, ýñâýë ìàøèí ÿâæ áîëîõ ãàçàðòàé îãòëîëöîîã¿é áàéâàë îðóóëãûí óòàñíû äîîä öýãýýñ ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòýëõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.5-ä äóðüäñàí Å õýìæýýíýýñ áàãàã¿é (çóðàã 4.2.15) áàéõ ¸ñòîé. Óòàñíààñ ãàçàð õ¿ðòýëõ çàé íü äýýð çààñíààñ áàãà áàéõ íºõöºëä îðóóëãûí äîîðõ ýíý õýñãèéã 1.6 ì-èéí ºíäºðòýé õàøààãààð õàøèíà. Ýíý òîõèîëäîëä õàøààíû õàâòãàé äýõ ãàçðààñ óòàñ õ¿ðòýëõ çàé íü Å õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Çóðàã 4.2.15. ÕÕÁ-ûí äîòîðõè øàëíààñ õààëò õàøëàãàã¿é, òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã õ¿ðòýëõ õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé (Ä). øààçàí òóñãààðëàãûí äîîä èðìýã áà ÕÕÁ äýõ ãóäàìíû ºíäºð õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàé, ÕÕÁ-ûí àãààðûí îðóóëãà íü çàìòàé, ýñâýë ìàøèí ÿâæ áîëîõ ãàçàðòàé îãòëîëöîîã¿é ¿åä îðóóëãûí óòàñíû äîîä öýãýýñ ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòýëõ çàé (Å). ÕÕÁ-ûí àãààðûí îðóóëãà íü çàìòàé, ýñâýë ìàøèí ÿâæ Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

241

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áîëîõ ãàçàðòàé îãòëîëöîõîîð áàéâàë îðóóëãûí óòàñíû äîîä öýãýýñ ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòýëõ çàéã 2.5.76 áîëîí 2.5.77 ç¿éëèéí çààëòûí äàãóó õèéíý. ÕÕÁ-ààñ ãàð÷ áàéãàà, èë ÕÁ-èéí äýâñãýðò áàéðëàõ àãààðûí ãàðãàëãûã õèéõäýý äýýð çààñàí õýìæýýã õ¿ñíýãò 4.2.2 -ä çààñàí Ã õýìæýýãýýð (çóðàã 4.2.14.) àâàõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ ãàçðûí ãàäàðãóó áà õýëõýýíèé øóãàìàí ãàðãàëãûí õîîðîíä õààëò õèéæ ºãººã¿é áîë õî¸ð õýëõýýíèé çýðãýëäýýõ øóãàìûí ãàðãàëãûí õîîðîíäîõ çàé íü ýäãýýð ãàðãàëãóóäûí õîîðîíä õààëò òàâèõã¿é òîõèîëäîëä õ¿ñíýãò 4.2.2-ò çààñàí Ä õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. ÕÕÁ-èéí äýýâýð äýýð àãààðûí îðóóëãûí õàðàëäàà, ò¿¿íèé çàõûí ôàçûí óòàñíû òýíõëýãýýñ õàæóó òèéø 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýãýýð èë¿¿ ãàðñàí, 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé õààëò õèéíý. Ýíý õàøëàãûí îðîíä îðóóëãûí äýýð õàæóó òèéøýý äýýð çààñàí õýìæýýãýýð èë¿¿ ãàðñàí ñàðàâ÷ õéèæ áîëíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áàéøèí ðóó îðñîí îðóóëãûí óòàñíû äýýâýð äýýã¿¿ð ãàð÷ áàéãàà õýñýã íü äýýâðýýñ 4.2.40 ç¿éëä çààñíààñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéíà. 4.2.57. ÕÁ-ààñ ãàðàõ ãàðãàëãóóä íü äàðààõ áàéäëààð õèéãäýíý. ¯¿íä:

1. ÕÁ-ûí óðò íü 7 ì õ¿ðýõã¿é òîõèîëäîëä íýã õààëãà (ãàðö) -òàé áàéæ áîëíî. 2. ÕÁ íü 7 ì - 60 ì óðòòàé áîë ò¿¿íèé 2 òºãñãºëä íü òóñ á¿ðä íýã õààëãà (ãàðö)-òàé áàéíà. Ìºí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ ãàðàõ õààëãûã ò¿¿íèé ¿ç¿¿ðýýñ 7 ì õ¿ðòýë çàéä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 3. ÕÁ íü 60 ì-ýýñ èë¿¿ óðòòàé áîë õî¸ð òºãñãºëèéí õààëãà (ãàðö)-ààñ ãàäíà íýìýëò õààëãûã õèéõäýý ¿éë÷èëãýýíèé, òýñðýëòèéí áîëîí óäèðäëàãûí ãóäàìíû àëü ÷ öýãýýñ õààëãà õ¿ðòýë çàé íü 30 ì-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëíý. Õààëãûã ãàäàãø íü øàòíû òàâöàí ðóó, ìºí äîòðîî ãàëûí áîëîí òýñðýõ àþóëòàé ç¿éëñ, òºõººðºìæ, ¿éëäâýðëýë áàéõã¿é áºãººä øàòäàãã¿é õàíà, òààç á¿õèé ººð áàéð ðóó, ìºí ÕÁ-ûí áóñàä 0.6 öàãèéí ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé ¿ë øàòàõ áóþó ìóó øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí õààëãà á¿õèé õýñýã ð¿¿ îíãîéäîã áàéõààð õèéâýë çîõèíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí îëîí äàâõàð áàéðàíä õî¸ð äàõü áóþó íýìýëò õààëãûã ãàëûí çîðèóëàëòûí ãàäíà øàò á¿õèé òàãò ðóó ãàðãàæ áîëíî. 4.2.58. Èõ óðòòàé òýñðýëòèéí ãóäàìûã 60 ì-ýýñ õýòðýõã¿é óðòûí õýñýã òóòàìä 4.2.59 ç¿éëèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí õààëãà á¿õèé 1 öàãààñ áàãàã¿é ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé, ¿ë øàòàõ õààëòààð õóâààæ ºãâºë çîõèíî. Òýñðýëòèéí ãóäàì íü ãàäàãøàà áóþó øàòíû òàâöàí ðóó íýýãäýõ õààëãàòàé áàéíà. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áàéðíû øàëûã äàâõàð á¿ðò á¿õ òàëáàéãààð íü íýã èæèë òºâøèíä õèéíý. Øàëíû õèéö, á¿òýýö íü öåìåíòûí òîîñ ¿¿ñãýõýýðã¿é áàéâàë çîõèíî (4.2.76-ûã ¿çýõ). ªðºº õîîðîíäûí õààëãà áà ãóäàìä áîñãî õèéõèéã çºâøººðºõã¿é (õàìààðàõã¿é òîõèîëäëóóäûã 4.2.62, 4.2.63, 4.2.65, 4.2.66-ä ¿çýõ). 4.2.59. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õààëãà íü áóñàä áàéðíû ÷èãëýë ð¿¿ áóþó ãàäàãø îíãîéäîã áºãººä õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é îíãîéäîã, ººðºº ò¿ãæèãääýã öîîæòîé áàéíà. Íýã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí òàñàëãààíóóäûí õîîðîíäîõ áóþó õî¸ð õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí çýðýãöñýí áàéðíû õîîðîíäîõ õààëãóóä íü õààëòòàé áàéðëàëä òîãòîîäîã áºãººä õî¸ð òèéøýý îíãîéõîä ñààä áîëäîãã¿é òºõººðºìæòýé áàéíà. ªºð ººð õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæóóäûí áàéðíû õîîðîíäîõ õààëãà íü 1 êÂ õ¿ðòýëõ íàì òàëûí õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ ðóó îíãîéõîîð õèéíý. Íýã õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áàéðûí õààëãàíóóäûí öîîæ íýã èæèë ò¿ëõ¿¿ðýýð îíãîéäîã áàéíà. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áà áóñàä áàéðíû îðîõ õààëãàíû ò¿ëõ¿¿ð íü òàñëàãà, õîðãî (êàìåð)- íû öîîæèíä òààðäàã áàéæ áîëîõã¿é. ªºðºº ò¿ãæèãäýõ öîîæ õýðýãëýõ øààðäëàãà íü õîòûí öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíèé 10 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä õàìààðàõã¿é. 4.2.60. 60 êã-ààñ äýýø æèíòýé òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí öàõèëãààí òîíîãëîëûã àãóóëñàí ºðºº (êàìåð)-íèé õààëãà íü òóõàéí äýä ºðòººíä õàìààðàõã¿é ºðºº ð¿¿ ãàðñàí áóþó õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà òýñðýëòèéí ãóäàì õî¸ðûí çààã äýýð áàéðëàñàí áàéâàë óã õààëãûã 0,75 öàãûí ãàëûã òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé, øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéâýë çîõèíî. Áóñàä òîõèîëäîëä õààëãûã ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàð áàãàòàé øàòàìõàé ìàòåðèàëààð õèéæ áîëíî. ªðººíèé 2 õàâòàñòàé õààëãàíû íýã õàâòàñíû ºðãºí 1.5 ì-ýýñ èë¿¿ àøèãëàëò ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñèéã îðæ, ãàðàõàä àøèãëàãäàõ áîë õàâòñàíä íü æèæèã õààëãà õèéõ íü ç¿éòýé. 4.2.61. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã öîíõã¿é õèéâýë çîõèíî. Õàðóóë ìàíààã¿é äýâñãýð íóòàãò çààâàë öîíõã¿é õèéíý. Åðäèéí ãýðýëò¿¿ëýã çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä öîíõ ãàðãàæ, øèëýí áëîê áóþó òºìºð òîðòîé øèëýýð øèëëýíý. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

242

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé öîíõíû õàìàðûã øàòäàã ìàòåðèàëààð õèéæ áîëíî. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí öîíõ îíãîéäîãã¿é áàéíà. Àñàæ ãýðýëò¿¿ëäýã äýíë¿¿ ñóóðèëóóëæ áîëîõã¿é. Öîíõíû ãàäíà òàëààñ íü 25õ25 ìì-ýýñ èõã¿é äºðâºëæèí í¿äòýé òºìºð òîðîîð õàìãààëíà. Ýíý òîõèîëäîëä áàéðíû öîíõûã äîòîãøîî îíãîéõîîð õèéæ áîëíî. 4.2.62. 1 êÂ õ¿ðòýëõ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæòàé õàìò íýã åðºíõèé áàéðàíä 0.63 ÌÂÀ õ¿ðòýë ÷àäëûí (òîñòîé) íýã òðàíñôîðìàòîð áóþó òóñ á¿ð 0.4 ÌÂÀ ÷àäàëòàé (òîñòîé) õî¸ð òðàíñôîðìàòîðûã áàéðíû áóñàä õýñãýýñ 1 öàãèéí ãàëûí òýñâýðëýöòýé ìàòåðèàëààð õèéñýí õàíàí õààëòààð òóñãààðëàí ñóóðèëóóëæ áîëíî. 1 êÂ-ààñ äýýø õ¿÷äýëèéí òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò 4.2.53 ç¿éëä çààñíû äàãóó õààëò õèéíý. Òîñîí òàñëóóðûã 4.2.63 ç¿éëèéí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí ñóóðèëóóëíà. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîð ã.ì.-èéã ÿâóóëàõàä õîëáîãäîëòîé òºõººðºìæ (òàñëóóð, ÿâóóëàõ ðåàêòîð, òðàíñôîðìàòîð ã.ì.) -¿¿äèéã íýã åðºíõèé áàéðàíä õîîðîíä íü õààëò õèéõã¿éãýýð ñóóðèëóóëæ áîëíî. Òýñðýëòèéí ãóäàì ðóó ãàðàõ õààëãàòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ºðººíä 600 êã õ¿ðòýë æèíòýé òîñ á¿õèé òðàíñôîðìàòîð ñóóðèëóóëæ áîëíî. 4.2.63. Õýìæ¿¿ðèéí çîðèóëàëòòàé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûã òýäãýýðò áàéãàà òîñíû õýìæýýíýýñ õàìààðàõã¿éãýýð õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí íýýëòòýé ºðººíä ñóóðèëóóëæ áîëíî. Ýíý ºðººíä õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðò àãóóëàãäàæ áàéãàà á¿õ òîñûã òîãòîîí áàðèõ çîðèóëàëòòàé áîñãî õèéâýë çîõèíî. 60 êã-ààñ èõ õýìæýýíèé òîñòîé áàêàí òîñîí òàñëóóðûã ãàäàãøàà áóþó òýñðýëòèéí ãóäàì ðóó îíãîéõ õààëãà á¿õèé òýñðýëòèéí ºðººíä ñóóðèëóóëíà. Õàðèí 25-60 êã òîñòîé áàêàí òàñëóóðûã òýñðýëòèéí áóþó íýýëòòýé ºðººíä ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. Íýýëòòýé ºðººíä áóþó òýñðýëòèéí ãóäàì ðóó îíãîéõ õààëãàòàé ºðººíä ñóóðèëóóëàõ áàêàí òàñëóóð íü òàñëàõ õýâèéí ã¿éäëýýðýý 20%-èéí íººöòýé áàéõ ¸ñòîé. 25 êã õ¿ðòýë õýìæýýíèé òîñòîé áàêàí òàñëóóð, áàãà îâîðòîé òîñîí òàñëóóðóóä, ìºí òîñã¿é òàñëóóðóóäûã çàäãàé ºðººíä ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Íýã ôàçàíäàà 60 êã áà ò¿¿íýýñ èõ òîñòîé áàãà îâîðûí òàñëóóðûí ºðºº á¿ðä ò¿¿íèé òîñûã á¿ðýí õýìæýýãýýð òîãòîîõ áîñãî õèéâýë çîõèíî. Çàäãàé ºðººíä ñóóðèëàãäàõ òàñëóóðûí õîîðîíä 4.2.8-ûí øààðäëàãûí äàãóó øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õààëò õèéæ ºãâºë çîõèíî. Ìºí èéì òºðëèéí õààëò áóþó õàëõààð òàñëóóðûã õºòë¿¿ð (äàìæóóðãà)-ýýñ íü òóñãààðëàíà. Õààëò áóþó õàëõûí äýýä èðìýã íü øàëíààñ 1.9 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí òàñëóóðûã ñóóðèëóóëàõàä õàìãààëàëòûí õàøëàãà, õàëõ õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. Òýñðýëòèéí ãóäàìä èë ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã á¿õèé òîíîãëîë ñóóðèëóóëæ áîëîõã¿é. Òýñðýëòèéí ãóäàì íü 4.2.58 ç¿éëèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí õààëãàòàé áàéíà. 4.2.64. Õààëòòàé áºãººä òóñäàà îðøèõ, ¿éëäâýðëýëèéí áàéðàíä çàëãàñàí áóþó ñóóëãàñàí äýä ºðòººí¿¿äýä, ìºí òðàíñôîðìàòîðûí áà íýã áàêàíäàà 600 êã õ¿ðòýë æèíòýé òîñ á¿õèé òîñîí òàñëóóð áîëîí òîñîîð ä¿¿ðýãìýë áóñàä òºõººðºìæèéí ºðººíä õýðýâ ýäãýýð ºðºº ãàäàãøàà îíãîéäîã õààëãàòàé áºãººä íýãä¿ãýýð äàâõàðò áàéðëàõ áîë òîñ öóãëóóëàã÷ òºõººðºìæ õèéõã¿é. Íýã áàêàíäàà 600 êã-ààñ èõ òîñòîé áàéâàë òðàíñôîðìàòîð, òàñëóóð, òºõººðºìæèéí ºðººíèé õààëãàíû ñóóðü í¿õýíä òýäãýýðèéí òîñíû 20%-èéã áàðèõ áàãòààìæ á¿õèé áîñãûã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéíý. Ìºí êàáåëèéí áàéãóóëàìæ ðóó òîñ îðîõîîñ õàìãààëñàí àðãà õýìæýý àâíà. 4.2.65. Àïïàðàòûí ºðºº (õîðãî)-ã áàéøèíãèéí õîíãèë äýýã¿¿ð, õî¸ðäóãààð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø äàâõàðò (4.2.140 ç¿éëèéã ¿çýõ) áàéðëóóëàõ, ìºí ºðººíººñ òýñðýëòèéí ãóäàì ðóó ãàðàõ õààëãà óãñðàõäàà òðàíñôîðìàòîð, òîñîí òàñëóóð, áóñàä òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí òºõººðºìæèéí äîîð äàðààõ àðãóóäûí àëü íýãýýð òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã õèéíý. ¯¿íä:

1. Íýã áàê äýõ òîñíû æèí 60 – 600 êã áàéõàä: òîñíû á¿ðýí õýìæýýíä òîõèðñîí õîíõîð áýëòãýõ, ºðººíººñ ãàðàõ õààëãàíä á¿ðýí õýìæýýíèé òîñûã òîãòîîõóéö áîñãî õèéõ. 2. Íýã áàêàíä 600 êã-ààñ èõ òîñòîé áàéõàä: òðàíñôîðìàòîð, òºõººðºìæèéí òîñíû 20 %-èàñ äîîøã¿éã áàãòààæ ÷àäàõóéö òîñ õ¿ëýýí àâàã÷, þ¿ëýõ ñèñòåì ð¿¿ çàéëóóëàã÷èéí õàìò; Òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ààñ òðàíñôîðìàòîðûí äîîãóóð ãàðàõ òîñ çàéëóóëàõ õîîëîéíû ãîë÷ (äèàìåòð) íü 10 ñì-ààñ áàãàã¿é áàéíà. Òîñ äàìæóóëàõ õîîëîéã òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí òàëä íü òîðîîð õàìãààëæ ºãâºë çîõèíî. þ¿ëýõ ñèñòåì ð¿¿ òîñ çàéëóóëàõã¿é òîñ õ¿ëýýí àâàã÷;


243

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ýíý òîõèîëäîëä òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ íü òîñûã á¿ðýí õýìæýýãýýð áàãàòààõóéö ýçýëõ¿¿íòýé, äýýðýý 25 ñì çóçààí õàéðãàí ¿å á¿õèé òºìºð ñàðààëæààð òàãëàãäñàí áàéíà. Òîñíû òºâøèí òºìºð ñàðààëæààñ 5 ñì äîð áàéõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîð äîîðõè òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ äàõü õàéðãàíû äýýä òºâøèí àãààðæóóëàëòûí ñóâàãèéí àãààð äàìæóóëàõ àìñðààñ 7.5 ñì äîîð áàéíà. Òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí ¸ðîîë í¿õ òàëðóóóãàà 2 %-èéí íàëóó áàéíà. Òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí òàëáàé íü òðàíñôîðìàòîð áóþó òºõººðºìæèéí ñóóðèéí òàëáàéãààñ èõ áàéíà. 3. Òðàíñôîðìàòîð áóþó òºõººðºìæèéí òîñíû õýìæýý 60 êã-ààñ õýòðýõã¿é áîë á¿ðýí õýìæýýíèé òîñûã òîãòîîõ áîñãî õèéõ. 4.2.66. Òðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîðûí áàéðíû àãààðæóóëàëòûã òýäíýýñ ÿëãàð÷ áàéãàà äóëààíûã òýäãýýðèéí õýâèéí à÷ààëàë (õýò à÷ààëàãäàõ ÷àäâàðûã òîîöîæ) áîëîí õ¿ðýýëýí áóé îð÷íû òîîöîîíû õàìãèéí èõ õàëóóíû ¿åä òðàíñôîðìàòîð áîëîí ðåàêòîðûí õàëàëòûã çºâøººðºãäºõ äýýä õýìæýýíýýñ õýòð¿¿ëýõã¿éãýýð çàéëóóëæ áàéõààð õèéíý. Òðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîðûí áàéðíû àãààðæóóëàëò íü áàéðàíä îðæ ãàð÷ áàéãàà àãààðûí õàëóóíû ÿëãàâàð íü òðàíñôîðìàòîðò 15 Ñ-ààñ èõã¿é, 1000À õ¿ðòýëõ ã¿éäëèéí ðåàêòîðò 30 Ñ-ààñ èõã¿é, 1000À-ààñ èõ ã¿éäëèéí ðåàêòîðò 20 Ñ-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõààð õèéíý. Äóëààíû ñîëèëöîîã åðäèéí àãààðæóóëàã÷ààð õàíãàõ áîëîìæã¿é áîë àëáàäìàë àãààðæóóëàëò õèéõ øààðäëàãàòàé áºãººä èíãýõäýý ò¿¿íèé àæëûã õÿíàõ äîõèîëëûí òºõººðºìæèéã ìºí õèéíý. 4.2.67. Òýñðýëòèéí ãóäàì, ìºí òîñîîð áóþó êîìïàóíäààð ä¿¿ðãýãäñýí òîíîãëîë àãóóëñàí èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áîëîí íýýëòòýé ºðººíèé ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìûã àâààðèéí ¿åä õýðýãëýõ àãààð ñîðîã÷îîð òîíîãëîíî. Ýíý àãààð ñîðîã÷ íü áóñàä àãààðæóóëàëòûí áàéãóóëàìæòàé õîëáîãäîî¿é áºãººä ãàäíààñ àæèëä çàëãàãääàã áàéíà. Àâààðèéí ¿åä õýðýãëýõ àãààð ñîðîã÷ íü àãààðûã öàãò 5 óäàà ñîëèõóéö á¿òýýìæòýé áàéíà. ªâëèéí óëèðàëä èõ õ¿éòýí áàéäàã ãàçàðò àãààðæóóëàëòûí ñîðîõ, ãàðãàõ àìñàðûã íü ãàäíà òàëààñ íýýäýã äóëààëãà á¿õèé õààëòààð òîíîãëîíî. 4.2.68. Æèæ¿¿ðèéí õ¿ì¿¿ñ 6 öàãààñ äýýø õóãàöààãààð ñóóäàã áàéðàíä àãààðûí õàëóóíûã 18 Ñ õýìýýñ äýýø, 28 Ñ õýìýýñ õýòðýõã¿é õýìæýýíä áàéëãàíà. Æèæ¿¿ðèéí àæëûí áàéðàíä íü ¿ëýýã÷ òºõººðºìæ ñóóðèëóóëæ áîëíî. Óäèðäàõ ñàìáàðûí áàéðàíä æèæ¿¿ð ñóóãààã¿é ¿åä áîëîí õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä õàëóóí, õ¿éòíûã òîõèðóóëàõäàà ýäãýýð áàéðàíä ñóóðèëóóëñàí òîíîãëîëóóäûí ¿éëäâýðëýã÷ íàðûí øààðäëàãàä çîõèöóóëíà. 4.2.69. Äàâõàð õîîðîíäûí øàë-äýýâðèéí, õàíûí, õàìàð õàíûí îíãîðõîéã 0.75-ààñ äîîøã¿é öàãèéí ãàëûí äààöòàé øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õààíà. Ãàäíà õàíàíû áóñàä í¿õ, îíãîðõîéã øóâóó, àìüòàä îðîõîîñ õàìãààëæ òîð, 1õ1ñì õýìæýýíèé äºðâºëæòýé (í¿õòýé) ñàðààëæààð õààíà. Òîð íü ãàçðààñ 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéíà. Êàáåëü ºíãºðºõ ãàçðûí í¿õèéã 0,75 öàãèéí ãàëûí äààöòàé ìàòåðèàëààð íÿãòðóóëíà. Êàáåëèéí ñóâãèéí äàâõàð øàë áîëîí òàãèéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéñýí àâàãääàã õàâòàíãààð áàéðíû öýâýð øàëíû òºâøèíä õèéíý. Òàãíû íýã õàâòàíãèéí æèí 50êã-ààñ èõã¿é áàéíà. 4.2.70. Òðàíñôîðìàòîð, òºõººðºìæèéí õîðãî (ºðºº)-ûã ººð áóñàä õýëõýýíèé êàáåëü îãòëîæ ãàðàõûã çºâøººðºõã¿é, çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë êàáåëèéã òºìºð õîîëîéä ñ¿âëýí îãòëîëöóóëæ áîëíî. Õîðãî (ºðºº)-ûí äîòóóð áîëîí òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ èë õýñãèéí îð÷ìîîð ãýðýëò¿¿ëýã, óäèðäëàãûí õýëõýý, õýìæ¿¿ðèéí õîëáîëòûí óòñûã áîãèíî õýñýãò, ãýõäýý çºâõºí õîëáîëò (æèøýýëáýë, õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîðò) õèéõýä øààðäàãäàõ õýìæýýãýýð áàéðëóóëíà. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí áàéðàíä ò¿¿íä õàìààðàãäàõ äóëààíû äàìæóóëàõ õîîëîé íü á¿ðýí ãàãíààñààð õîëáîãäñîí, ôëàíö áîëîí õààëòã¿é áàéâàë, ìºí àãààðæóóëàëòûí ãàãíàãäñàí õàéðöàã íü ëþê, ôëàíö, õààëòã¿é áàéâàë õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Òóñ áàéðààð äàìæèí ºíãºðºõ äóëààí äàìæóóëàõ õîîëîé, õàéðöàã íü óñ ¿ë íýâòðýõ áèò¿¿ á¿ðýýñòýé áàéíà. Öåõèéí äîòîðõ òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº 4.2.71. Ä¿ðìèéí 4.2.72-4.2.78-ä äóðüäñàí øààðäëàãóóä íü òðàíñôîðìàòîð (õóâüñãóóð)-ûí ¿íäñýí äýä ºðòºº áîëîí öàõèëãààíààð õàéëóóëàõ áàéãóóëàìæààñ áóñàä ¿éëäâýðèéí öåõ äîòîðõ 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí äýä ºðòººíä õàìààðàëòàé.


244

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.72. Öåõ äîòîðõ äýä ºðòººã ãàëûí àþóëã¿éí øààðäëàãààð Ã áóþó Ä êàòåãîðè, ãàë òýñâýðëýõ ÷àäâàðààð I áóþó II çýðýãëýëä õàìààðàãäàõ ¿éëäâýðëýëèéí ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ áàéðíû 1, 2-ð äàâõàðò èë, òóñãàé áàéðàíä áàéðëóóëæ áîëíî. Òýñðýõ áóþó ãàëûí àþóëòàé õýñýã á¿õèé áàéðàíä äýä ºðòººã áàéðëóóëàõäàà 7.3 áà 7.4 á¿ëãèéí øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Õèìèéí èäýâõèòýé îð÷èíòîé áîëîí òîîñ èõòýé áàéðàíä öåõ äîòîðõ äýä ºðòººã áàéðëóóëàõûã ò¿¿íèé òîíîãëîëûí íàéäâàðòàé àæèëãààã õàíãàñàí íºõöºëä çºâøººðíº. 4.2.73. ¯éëäâýðëýëèéí áàéðàíä òðàíñôîðìàòîð áà õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã èë áîëîí õîðãî (êàìåð)-íä, òóñäàà ºðººíä áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Èë ñóóðèëóóëàõ íºõöºëä òðàíñôîðìàòîðûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéã õààõ áà õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã õàìãààëàëòòàé áóþó õààëòòàé õýëáýðýýð õèéãäñýí ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëíà. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÈÁÕÁ), á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººã ñóóðèëóóëàõàä òàâèãäàõ øààðäëàãóóäûã 5.1 á¿ëýãò ¿çýõýýñ ãàäíà öåõèéí äîòîðõè äýä ºðòººíä èæ á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº (ÈÁÒÄª), òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõäàà äàðààõ øààðäëàãóóäûã õýðýãæ¿¿ëíý. ¯¿íä:

1. Öåõèéí äîòîð èë ñóóðèëàãäàõ äýä ºðòººíä 3,2 ÌÂÀ õ¿ðòýë íèéëáýð ÷àäàëòàé, òîñòîé òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýæ áîëíî. Á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººíä òàâèãäàõ òðàíñôîðìàòîðûí õîîðîíäûí çàé, ìºí òîñòîé òðàíñôîðìàòîðûí õààëò, õàøèëò á¿õèé õîðãî õîîðîíäûí çàé íü 10 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 2. Öåõèéí äîòîðõ äýä ºðòººíèé íýã áàéðàíä 6.5 ÌÂÀ-ààñ èõã¿é íèéëáýð ÷àäàëòàé òîñòîé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé íýã (ãóðâààñ èõã¿é) èæ á¿ðäìýë äýä ºðòººã ñóóðèëóóëâàë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîðûí õààëòòàé õîðãûã öåõ äîòîð áàéðëóóëâàë òîñíû æèí 6,5 òîííîîñ õýòðýõã¿é áàéíà. ¯éëäâýðëýëèéí áàéøèí äîòîð áàéðëàõ òîñòîé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé õààëòòàé õîðãîíû õîîðîíäûí, ìºí ººð ººð ÁÄª-íèé òóñäàà áàéðóóäûí õîîðîíäûí çàéã õÿçãààðëàõã¿é. Òîñòîé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé ÁÄª ñóóðèëàãäàõ öåõèéí äîòîðõ äýä ºðòººíèé áàéðûí áîëîí 60 êã áà ò¿¿íýýñ äýýø õýìæýýíèé òîñòîé òºõººðºìæ áà òîñòîé òðàíñôîðìàòîðûí õààëòòàé õîðãîíû õààëòûí á¿òýýö¿¿äèéã íü 0.75 öàãèéí ãàëûã òýñâýðëýæ ÷àäàõ ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéíý. Ýíýõ¿¿ 2-ð çààëòûí øààðäëàãóóä íü òðàíñôîðìàòîðûã íü áàéøèí ðóó ãóëñóóëæ ãàðãàäàã çàëãàìàë áóþó ñóóëãàìàë äýä ºðòººíä ìºí õàìààðàãäàíà. 3. Õî¸ðäóãààð äàâõàðò áàéðëàõ öåõèéí äîòîðõè äýä ºðòººíèé òîñòîé òðàíñôîðìàòîðóóäûí íèéëáýð ÷àäàë 1 ÌÂÀ-ààñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òîñòîé òðàíñôîðìàòîðòîé á¿ðäìýë äýä ºðòºº áîëîí òîñòîé òðàíñôîðìàòîðûã õî¸ðäóãààð äàâõðààñ äýýø ãàðãàæ ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðºõã¿é. 4. Øàòäàãã¿é òóñãààðëàãàòàé, õóóðàé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé öåõèéí äîòîðõ äýä ºðòººíä òðàíñôîðìàòîðûí òîî, íèéëáýð ÷àäàë, òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé, ìºí òýäãýýðèéã áàéðëóóëàõ äàâõàð çýðýãò õÿçãààð òàâèõã¿é. 60 êã áà ò¿¿íýýñ äýýø õýìæýýíèé òîñòîé òºõººðºìæ áà òîñòîé òðàíñôîðìàòîð á¿ðèéí äîîð òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéã 4.2.65 ç¿éëèéí 2-ð çààëòûí äàãóó 600 êã áà ò¿¿íýýñ èõ õýìæýýíèé òîñ á¿õèé òºõººðºìæ, òðàíñôîðìàòîðûí òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí àäèë øààðäëàãà õàíãàõóéö õèéãäýõ ¸ñòîé. 4.2.74. Öåõèéí äîòîðõ äýä ºðòººíä ñóóðèëàãäàõ òàñëóóð íü òîñã¿é áóþó, ýñâýë áàãà òîñ õýðýãëýäýã áàéõ ¸ñòîé. Òîñ èõòýé òàñëóóðûã çºâõºí õààëòòàé õîðãîíä äàðààõ íºõöë¿¿äèéã áàðèìòëàí ñóóðèëóóëâàë çîõèíî. ¯¿íä: * Òàñëóóðûí òîî 3-ààñ õýòðýõã¿é áàéõ, * Òàñëóóð òóñ á¿ðèéí òîñíû õýìæýý 60 êã-ààñ õýòðýõã¿é áàéõ. 4.2.75. Õýâèéí îð÷èí á¿õèé ¿éëäâýðëýëèéí áàéðàíä áàéðëàõ äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîðûí õîðãîíû àãààðæóóëàëòàíä öåõ äýõ àãààðûã ñîðóóëàí àâ÷ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ã¿éäýë äàìæóóëäàã áóþó èäýìõèé õîëüöòîé òîîñ á¿õèé àãààðòàé áàéðàíä áàéðëàõ òðàíñôîðìàòîðûí õîðãîíû àãààðæóóëàëòàíä àãààðûã ãàäíààñ àâàõ áóþó ø¿¿ëò¿¿ðýýð öýâýðëýæ õýðýãëýâýë çîõèíî. Øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéãäñýí òààçòàé áàéðàíä òðàíñôîðìàòîðûí õîðãîîñ àãààðûã øóóä öåõ óðóó ãàðãàõûã çºâøººðíº.


245

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéñýí òààçòàé áàéðàíä áàéðëàõ òðàíñôîðìàòîðûí õîðãîîñ àãààðûã ãàäàãø ãàðãàõäàà 4.2.144 ç¿éëèéí øààðäëàãûí äàãóó õèéæ, áàéøèíãèéí äýýâðýýñ äýýø 1 ìýýñ äîîøã¿é èë¿¿ ãàðãàñàí òàòàã÷ õîîëîéã õýðýãëýíý. 4.2.76. Òðàíñôîðìàòîðûí õîðãîíä àëáàäìàë àãààðæóóëàëò õýðýãëýõäýý ò¿¿íèéã òðàíñôîðìàòîðòàé íýãýí çýðýã òàñðàõààð õèéõã¿é áàéæ áîëíî. ÁÒÄª á¿ðèéã òóñäàà áàéðàíä ñóóðèëóóëáàë òðàíñôîðìàòîðûí àãààðæóóëàëòûã 4.2.66 ç¿éëèéí øààðäëàãûã õàíãàõóéö õèéõ ¸ñòîé. Äýä ºðòººíèé øàë ¿éëäâýðèéí öåõèéí øàëíû òºâøèíãººñ äîîø äýýø ãàðñàí áàéæ áîëîõã¿é. Á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººíèé áàéðàí äàõü øàëíû ãàäàðãóó íü òýðãýíöýð¿¿äèéã áàéíãà ºíõð¿¿ëýõýä ãýìòýõýýðã¿é áàéíà. Òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð áà áàêàí òàñëóóðûí ºðººíèé õààëãà íü 0,6 öàãèéí ãàëûã òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé áàéíà. Äýä ºðòºº íü öåõèéí äîòîðõ òýýâðèéí áîëîí êðàíû çàì, ºðãºõ-òýýâýðëýõ ìåõàíèçìûí îéð áàéðëàõ áîë ò¿¿íèéã òîõèîëäëûí ãýìòëýýñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý (ãýðëýí äîõèîëîë, õÿçãààðëàõ õàøëàãà ã.ì.) àâíà. Èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áîëîí á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººã äýýðõ ìåõàíèçìûí àæëûí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðýýíèé ãàäíà á¿ñýä áàéðëóóëáàë çîõèíî. Öåõ íü ¿éëäâýðèéí äîòîîä òýýâðèéí õºäºëãººí èõòýé, ìºí òîíîãëîë, ìàòåðèàë, áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íýýð ä¿¿ðýí áàéõ íºõöºëä ÁÕÁ, ÁÒÄª-íä òóñãàé õàøàà õèéâýë çîõèíî. Ýíý õàøààíû äîòîðõè ãàðàì íü 4.2.77-ä çààñíààñ áàãàã¿é ºðãºíòýé áàéíà. 4.2.77. Á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººíèé áàéðëàëûí äàãóóõ, ìºí äýä ºðòººíèé õààëãàíû áîëîí àãààðæóóëàëòûí í¿õòýé õàíàíû äàãóóõ ãóäàìíû ºðãºí íü 1 ìåòðýýñ áàãàã¿é áàéíà. ¯¿íýýñ ãàäíà òðàíñôîðìàòîð áîëîí áóñàä òºõººðºìæèéã äóãóéãààð íü ºíõð¿¿ëæ ãàðãàõ, ýðã¿¿ëýõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òýðãýíöýð á¿õèé á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, á¿ðäìýë òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººíèé çàñâàð áîëîí óäèðäëàãàä çîðèóëñàí ãóäàìûí ºðãºí íü òýäãýýðèéí òîíîãëîëûã ¿éë÷ëýõ, çººõ, õºäºëãºõ, ýðã¿¿ëýõýä àÿòàé áàéõ íºõöëèéã õàíãàíà. ÁÕÁ, ÁÒÄª -ã òóñäàà áàéðàíä ñóóðèëóóëàõäàà ãóäìûí ºðãºíèéã äàðààõ íºõöëººð ñîíãîíî:

* òîíîãëîëûã íýã ýãíýýíä áàéðëóóëàõ áîë - á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí òýðãýíöýðèéí óðò äýýð 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýã íýìæ; * õî¸ð ýãíýýãýýð áàéðëóóëàõ áîë – ÁÕÁ-ûí òýðãýíöýðèéí óðò äýýð 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýã íýìæ; Àëü ÷ òîõèîëäîëä ãóäìûí ºðãºí íü 4.2.56-ä çààñíààñ áàãàã¿é (ãóäìûã òàòàæ ãàðãàäàã òýðãýíöýðèéí õàðàëäàà íàðèéñãàõûã õîðèãëîíî), ìºí òýðãýíöýðèéí äèàãîíàëèàñ áàãàã¿é áàéíà. ÁÕÁ, ÁÒÄª -èéí àð òàëààð ¿çëýãò çîðèóëñàí ãóäàì áàéõ áîë ò¿¿íèé ºðãºí íü 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áà çàðèì ãàçàðòàà 0.2 ì-ýýñ èõã¿é õýìæýýãýýð íàðèéññàí áàéæ áîëíî. ¯éëäâýðëýëèéí áàéð äîòîð ÁÕÁ, ÁÒÄª-ã èë áàéðëóóëàõàä ãóäàìíû ºðãºí íü ¿éëäâýðëýëèéí òîíîãëîëûí áàéðëàëààð òîäîðõîéëîãäîæ, ÁÕÁ, ÁÒÄª-èéí õàìãèéí òîì õýñã¿¿äèéã òýýâýðëýõ áîëîìæèéã õàíãàõóéö áàéõ áà àëü ÷ òîõèîëäîëä 1ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 4.2.78. Áàéðíû ºíäºð íü ÁÕÁ, ÁÒÄª-èéí ºíäðººñ (ò¿¿íýýñ äýýø èë¿¿ ãàðñàí õýñãýýñ) òààç õ¿ðòýë 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é, äàì íóðóó õ¿ðòýë 0.3 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõààð áàéíà. Áàéðíû ºíäºð íü ýíä çààñíààñ áàãà áàéãàà ÷ ãýñýí ÁÕÁ, ÁÒÄª-èéí òîíîãëîëûã ñîëèõ, çàñâàð òîõèðóóëãà õèéõ àæëûã àþóëã¿é, àÿòàé ã¿éöýòãýõ íºõöºëèéã õàíãàæ áàéâàë çºâøººðíº. ÁÕÁ, ÁÒÄª-ã òýýâýðëýõ çàì äàãóóõ áàéðíû øàë, õó÷èëòûí õàâòàíä íîîãäîõ òîîöîîíû à÷ààëàëûã òîäîðõîéëîõäîî áàéãóóëàìæèéí õàìãèéí èõ æèíòýé (æèøýýëáýë, òðàíñôîðìàòîðûí) òîíîãëîëûí æèíã òîîöîæ ã¿éöýòãýõ áà õààëãàí í¿õíèé õýìæýý íü òýýâýðëýãäýõ õýñã¿¿äèéí îâîðò òîõèðîõîîð áàéíà. Òóëãóóð äýýð òàâèãäàõ (àãààðûí) òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº 4.2.79. Ä¿ðìèéí 4.2.80-4.2.89 ç¿éë¿¿äèéí çààëò íü 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí 0.4 ÌÂÀ-ààñ õýòðýõã¿é ÷àäàëòàé, ãàäàà ãóäàìæ, òàëáàéä òóñãàé õèéöèéí èë òóëãóóð, øóãàìûí àíêåð øîí äýýð ñóóðèëàãäàõ òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººíèé õóâüä ìºðäºãäºíº. 4.2.80. Òðàíñôîðìàòîðûã ºíäºð õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíä õîëáîõäîî ãàçàð äýýðýýñ óäèðäàãääàã õóóðàé ñàëãóóð, ãàë õàìãààëóóðààð äàìæóóëàí ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Ñàëãóóðûí õºòë¿¿ð (äàìæóóëãà) Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

246

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 íü òóñãàé öîîæîîð ò¿ãæèãääýã áàéõ ¸ñòîé. Ñàëãóóðûã íü àãààðûí øóãàìûí òºãñãºëèèéí òóëãóóð äýýð òàâèõ íü çîõèìæòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã íü ãàçðààñ 4.5 ì-ýýñ äîîøã¿é ºíäºðò áàéõààð òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Äýä ºðòººíä ¿éë÷èëãýý õèéõýä çîðèóëæ 3 ì-ýýñ äîîøã¿é ºíäºðò õàøëàãàòàé òàâöàí õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Òàâöàí äýýð ãàðàõàä çîðèóëæ õóóðàé ñàëãóóðòàé õîëáîãäñîí õîðèã á¿õèé øàò õýðýãëýâýë çîõèíî. Ýíýõ¿¿ õîðèã íü ñàëãóóðûã çàëãààòàé áàéõàä (ãàäíà òàëûí) øàòààð ºãñºõèéã õîðèãëîõ ¸ñòîé. Äàí òóëãóóð äýýð áàéðëàõ äýä ºðòººíä òàâöàí, øàò çààâàë õèéõ øààðäëàãàã¿é. Õóóðàé ñàëãóóð òàñàðõàé áàéõàä õ¿÷äýëòýé ¿ëäýõ õýñã¿¿äèéã íü ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàíãèéí òºâøèíººñ 10 êÂ -ûí äýä ºðòººíä 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é, 35 êÂ-ûí äýä ºðòººíä 3.1 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëóóëáàë çîõèíî. Ñàëãóóðûí áàéðëàë íü òàâöàíãààñ èë õàðàãääàã áàéõ ¸ñòîé. Ñàëãóóð íü òðàíñôîðìàòîð òàëäàà ãàçàðäóóëãûí õóòãàòàé áàéâàë çîõèíî. 4.2.81. Äýä ºðòººíèé íàì õ¿÷äýëèéí ñàìáàðûã òóñãàé õèéöèéí ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí õ¿÷äýëèéã íàì õ¿÷äýëèéí òàëààñ íü òàñëàõàä çîðèóëæ í¿äýíä èë õàðàãäàõóéö òàñàðõàé áàéäàë ¿¿ñãýõ òèéì òºðëèéí òºõººðºìæººð òîíîãëîíî. Òðàíñôîðìàòîðààñ ñàìáàð ðóó, ñàìáàðààñ íàì õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàì ðóó òàòàõ öàõèëãààíû óòñûã ìåõàíèê ãýìòëýýñ (òºìºð õîîëîé, õîñ áóëàíò òºìºð ã.ì.-ýýð) õàìãààëæ ºãºõ ¸ñòîé. 1êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí ãàðãàëãûí òóñãààðëàã÷ (òóñãààðëóóð) õ¿ðòýëõ çàé íü ãàçðààñ 4 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Ãàëûí àþóëã¿éí íºõöëººð äýä ºðòººã ãàë òýñâýðëýõ I, II, III çýðýãëýëòýé áàéøèíãààñ 3ì-ýýñ áàãàã¿é, IV, V çýðýãëýëòýé áàéøèíãààñ 5ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä áàéðëóóëæ ºãâºë çîõèíî. Òóëãóóð äýýð ñóóðèëàãäàõ òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº íü àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ áîë ò¿¿íèéã àíêåðèéí áóþó òºãñãºëèéí òóëãóóðûí õèéöòýé õèéõ ¸ñòîé. Òýýâðèéí õýðýãñýë äàéðàõ áîëîìæòîé ãàçàðò áàéðëàñàí àãààðûí äýä ºðòººã õàìãààëæ (õàëõëàõ) òàéðäàñ ñóóëãàíà. Àÿíãàíû õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ 4.2.82. 20–500 êÂ õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, àãààðûí äýä ºðòººí¿¿ä íü àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Äàðààõè òîõèîëäëóóäàä àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ õàìãààëàëò õèéõã¿é áàéæ áîëíî. ¯¿íä:

* æèëèéí àÿíãàòàé öàãèéí òîîíîîñ õàìààðàõã¿éãýýð 1,6 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ áàãà íýãæ ÷àäàë á¿õèé òðàíñôîðìàòîðòàé 20 áà 35 êÂ õ¿÷äýëèéí äýä ºðòººíä; * æèëèéí àÿíãàòàé öàãèéí òîî íü 20-îîñ õýòðýõã¿é á¿ñ íóòàãò 20 áà 35 êÂ õ¿÷äýëèéí á¿õ ÈÕÁ áîëîí äýä ºðòººíä; * æèëèéí àÿíãàòàé öàãèéí òîî íü 20-îîñ õýòðýõã¿é áºãººä àÿíãûí óëèðàëä 2000 Îì.ìýýñ èõ õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýëòýé òàëáàéä áàéðëàñàí 220êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëèéí ÈÕÁ áîëîí äýä ºðòººíä. Æèëèéí àÿíãàòàé öàãèéí òîî 20-îîñ èõ áàéõ á¿ñ íóòàãò õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, õààëòòàé äýä ºðòººíèé áàðèëãûã àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ õàìãààëáàë çîõèíî. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, õààëòòàé äýä ºðòººíèé áàéøèíãèéí äýýâýð íü òºìºð á¿ðýýñòýé ýñâýë òºìºð áåòîíîí òóëãóóðëàõ á¿òýýöòýé áàéâàë òýäãýýðèéã ãàçàðäóóëàõ çàìààð õàìãààëàëíà. Õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, õààëòòàé äýä ºðòººíèé áàéøèíãèéí äýýâýð íü òºìºð, òºìºð áåòîí á¿ðýýñã¿é, òºìºð áåòîíîí àðàã á¿òýýöã¿é ýñâýë òýäãýýðèéã ãàçàðäóóëàõ áîëîìæã¿é áîë áàéøèíãèéí äýýâýðò àÿíãà çàéëóóëàã÷ øîí áóþó òîð òàòàí ãàçàðäóóëíà. Äýä ºðòººíèé íóòàã äýâñãýð äýýð áàéðëàõ òðàíñôîðìàòîðûí çàñâàðûí, òîñíû àæ àõóéí áîëîí áóñàä áàéøèíãèéí áà øàòàìõàé øèíãýí, õèé àãóóëñàí ñàâíóóäûí àÿíãûí õàìãààëàëòûã Áàðèëãûí íîðìûí äàãóó õèéíý. 4.2.83. 220 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ ÈÕÁ-ûí á¿òýýö¿¿ä äýýð áàéðëóóëàõ øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààð õàìãààëíà. Ìºí ãàçàðäóóëàãäñàí ºíäºð îâîðûí á¿òýýö (àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð, ãýðýëò¿¿ëãèéí ºíäºð øîí, ðàäèîãèéí àíòåéíû øîí ã.ì)-èéí àÿíãà õàìãààëàõ ÷àíàðûã àøèãëàõ íü ç¿éòýé. 4.2.84-ä çààñàí øààðäëàãóóä áèåëýãäñýí òîõèîëäîëä òðàíñôîðìàòîð áà øóíòëàã÷ ðåàêòîðûí îéðîëöîî áàéðëàõ õýö, äààìàí (ïîðòàë) äýýð àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. 110 áà 150 êÂ õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí á¿òýýö äýýð øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã àÿíãûí óëèðàëä ãàçðûí õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë íü äàðààõ õýìæýýíä áàéâàë äîîðõè õàìààðëààð áàéðëóóëæ áîëíî: Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

247

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1000 Îì.ì õ¿ðòýë õýìæýýòýé áàéâàë äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíèé òàëáàéãààñ õàìààðàõã¿éãýýð; 1000 Îì.ì-ýýñ 2000 Îì.ì õ¿ðòýë õýìæýýòýé áàéâàë äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíèé òàëáàé íü 10000 ì2 áà ò¿¿íýýñ èõ ¿åä. 110 áà 150êÂ õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷ áàéðëóóëñàí á¿òýýöèéí ñóóðü õºëíººñ àÿíãûí ã¿éäýë ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìóóäààð 2- 3-ààñ äîîøã¿é ÷èãëýëä òàðõàí ã¿éõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íýýñ ãàäíà 3-5 ì õýìæýýíä óðòòàé 1-2 òîîíû ýëåêòðîäûã óã ñóóðü õºëíººñ ýëåêòðîäûí óðòààñ áàãàã¿é çàéä çîîõ íü ç¿éòýé. 35 êÂ õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí á¿òýýö äýýð øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã àÿíãûí óëèðàëä ãàçðûí õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë íü äàðààõè õýìæýýíä áàéâàë äîîðõè õàìààðëààð áàéðëóóëæ áîëíî: 500 Îì.ì õ¿ðòýë õýìæýýòýé áàéâàë äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíèé òàëáàéãààñ õàìààðàëã¿éãýýð 500 Îì.ì-ýýñ 750 Îì.ì õýìæýýòýé áàéâàë ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíèé òàëáàéí õýìæýý 10000 ì2 áà ò¿¿íýýñ èõ ¿åä, ã.ì. 35 êÂ õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷ áàéðëóóëñàí á¿òýýöèéí ñóóðü õºëíººñ àÿíãûí ã¿éäýë ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìóóäààð 3–4 -ººñ äîîøã¿é ÷èãëýëä òàðõàí ã¿éõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íýýñ ãàäíà 3-5 ì õýìæýýíä óðòòàé 2-3 òîîíû áîñîî ýëåêòðîäûã óã ñóóðü õºëíººñ ýëåêòðîäûí óðòààñ áàãàã¿é çàéä çîîíî. Òðîñîí, ýñâýë øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷òàé 35 êÂ-ûí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õààëãàí òóëãóóð (ïîðòàë), ìºí òðîñ íü äýä ºðòºº ð¿¿ îðæ õîëáîãäîîã¿é 35 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí òºãñãºëèéí òóëãóóð äýýðõ òóñãààðëàãûí õýëõýýñ íü àãààðûí áîõèðäëûí I çýðýãëýëòýé á¿ñ íóòàãò øààðäëàãàòàé õýìæýýíýýñ 2-îîð èë¿¿ òóñãààðëóóðòàé áàéâàë çîõèíî. ÈÕÁ-ûí àÿíãà çàéëóóëàã÷ á¿õèé á¿òýýöýýñ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã õ¿ðòýëõ àãààðûí çàé íü òóñãààðëàãûí õýëõ¿¿ðèéí óðòààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 4.2.84. Àÿíãûí óëèðàëä ãàçðûí õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë 350 Îì.ì-ýýñ èõã¿é áàéäàã ãàçàðò äàðààõ íºõöºë áèåëýãäâýë òðàíñôîðìàòîðûí õààëãàí òóëãóóð, øóíòëàã÷ ðåàêòîðûí õààëãàí òóëãóóð äýýð áîëîí òðàíñôîðìàòîð áà ðåàêòîðààñ ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìààð 15 ì-ýýñ áàãà çàéä áàéðëàõ èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí á¿òýýö äýýð àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã áàéðëóóëæ áîëíî. ¯¿íä: 1. Òðàíñôîðìàòîðûí 3-35 êÂ-ûí îðîîìãóóäûí á¿õ ãàðãàëãà äýýð øóóä áóþó òýäãýýðýýñ ãàçàðäóóëãûí õîëáîîñîîð öàõèëóóðûí ñàëáàðûí õàìò õýìæèõýä 5 ì-ýýñ õîëã¿é çàéä âåíòèëýí öàõèëóóð (öýíýã øàâõàã÷) òàâüñàí áàéâàë; 2. Äýýð íü àÿíãà çàéëóóëàã÷ áàéðëàõ á¿òýýöèéí ñóóðü õºëíººñ ãàçàðäóóëãûí 3-4 ãîë øóãàìààð àÿíãûí ã¿éäýë òàðõàí ã¿éõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéâàë; 3. Ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìä àÿíãà çàéëóóëàã÷ áàéðëàõ á¿òýýöèéí ñóóðü õºëíººñ 3-5 ì çàéä 5 ì-èéí óðòòàé 2-3 áîñîî ýëåêòðîä çîîñîí áàéâàë; 4. 20 áà 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîðûí õààëãàí òóëãóóð äýýð òàâèõ àÿíãà çàéëóóëàã÷ á¿õèé ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü ÈÕÁ-èéí ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíèé ãàäíà áàéðëàõ ãàçàðäóóëàã÷óóäûã òîîöîõã¿éãýýð 4 Îì-îîñ õýòðýõã¿é áàéâàë; 5. Âåíòèëýí öàõèëóóðûí áîëîí òðàíñôîðìàòîðûí ãàçàðäóóëãûí óòñóóäûã äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèä íýãèéã íü íºãººòýé íü îéðõîí õîëáîñîí áàéõ, ýñâýë óóë öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä õîëáîãäîõ öýã íü àÿíãà çàéëóóëàã÷ á¿õèé õààëãàí òóëãóóð áà òðàíñôîðìàòîðûí ãàçàðäóóëãûí óòàñíóóäûí õîëáîãäñîí öýã¿¿äèéí õîîðîíä áàéõààð õèéãäâýë. 4.2.85. Á¿òýýö äýýð íü àÿíãà çàéëóóëàã÷ áàéðëóóëàõ áîëîìæã¿é áóþó õèéöèéí õóâüä çîõèìæã¿é áàéãàà èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ 80 Îì-îîñ èõã¿é ýñýðã¿¿öýëòýé òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷ á¿õèé òóñàä íü áîñãîñîí øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààð õàìãààëâàë çîõèíî. Àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷ áà ÈÕÁ(äýä ºðòºº)-èéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí õîîðîíäîõ çàé (SÃ)-ã äàðààõ òîìú¸îãîîð (ãýõäýý 3 ì-ýýñ áàãàã¿é) òîäîðõîéëíî: SÃ 0,2 * RÈ Ýíä: RÈ - òóñàä íü áîñãîõ àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí ãàçàðäóóëãûí èìïóëüñûí ã¿éäëèéí (60 êÀ èìïóëüñûí ¿åèéí) ýñýðã¿¿öýë, (Îì) Òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷òàéãààð òóñàä íü áîñãîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààñ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã, èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (äýä ºðòºº)-èéí ãàçàðäóóëàãäñàí á¿òýýö áîëîí òîíîãëîë õ¿ðòýëõ àãààðûí çàé (SÀ.Ò)-ã äàðààõ òîìú¸îãîîð (ãýõäýý 5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéëãàíà) òîäîðõîéëíî: SÀ.Ò 0,12*RÈ + 0,1*H Ýíä: Í -ãàçðààñ àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí àâ÷ ¿çýæ áàéãàà öýã õ¿ðòýëõ ºíäºð, (ì) Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

248

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí á¿òýýö äýýð àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã ñóóðèëóóëàõ òàëààð 4.2.136ä çààñàí øààðäëàãóóä áèåëýãäñýí íºõöºëä ÈÕÁ-íä òóñàä íü áîñãîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷èéã íü òóõàéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (äýä ºðòºº)-èéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæòàé õîëáîæ áîëíî. Õîëáîõ öýã íü ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìûí äàãóó òðàíñôîðìàòîð (ðåàêòîð) -ûí ãàçàðäóóëñàí öýãýýñ 15 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéõ ¸ñòîé. Òóñàä íü áîñãîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷èéã 35-110 êÂ õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä õîëáîõ õýñýãò 2-3 ÷èãëýëä ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìóóäààð ã¿éäýë òàðõàõààð áàéõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí öàìõàã äýýð áàéðëóóëæ òóñàä íü õèéñýí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷èéã äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãàòàé õîëáîõ ¸ñòîé. Èíãýõäýý 4.2.83-ä çààñàí íºõöë¿¿ä á¿ðýí õàíãàãäààã¿é áàéâàë òóñàä íü áîñãîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí ãàçàðäóóëàã÷èéã íèéë¿¿ëæ õîëáîõîä òàâèõ åðºíõèé øààðäëàãà äýýð íýìæ äàðààõ øààðäëàãóóäûã íýìæ áèåë¿¿ëýõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

1. Àÿíãà çàéëóóëàã÷ààñ 5 ì-èéí çàéä 3-5 ì-èéí óðòòàé 3-4 øèðõýã áîñîî ýëåêòðîä çîîâîë çîõèíî. 2. Õýðýâ àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí ãàçàðäóóëàã÷èéí ãàçàðäóóëãèéí áàéãóóëàìæèä õîëáîãäîõ öýãýýñ ò¿¿íä òðàíñôîðìàòîð (ðåàêòîð) -ûí ãàçàðäóóëãà õîëáîãäîõ öýã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìààð 15 ì-ýýñ èë¿¿ áîëîâ÷ 40 ì-ýýñ õýòðýýã¿é áàéâàë òðàíñôîðìàòîðûí 35 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí îðîîìãóóäûí ãàðãàëãóóä äýýð âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæòàé õîëáîãäñîí ãàçàðäóóëàã÷ á¿õèé òóñãàéä íü áîñãîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààñ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã õ¿ðòýëõ çàéã (àãààðààð) äàðààõè òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî. Sa.c > 0,1H + m Ýíä: Í - ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ãàçðûí òºâøíººñ äýýøõè ºíäºð, (ì) m –òóñãààðëàõ õýëõýýñèéí óðò, (ì) 4.2.86. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí (äýä ºðòººíèé) ãàçàðäóóëàãäñàí á¿òýýöòýé õîëáîâîë çîõèíî. Òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ õîëáîãäñîí 110 áà 150 êÂ õ¿÷äýëèéí ÈÕÁ-ûí á¿òýýöèéí ñóóðüíààñ 2-3 ÷èãëýëä ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàì õèéíý. Äàðààõ íºõöë¿¿äèéã áàðèìòëàí 35 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéã õàìãààëàõ òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ãàçàðäóóëàãäñàí á¿òýýöýä õîëáîõûã çºâøººðíº: õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë íü àÿíãûí óëèðàëä 750 îì.ì õ¿ðòýë áàéâàë äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíèé òàëáàéãààñ õàìààðàõã¿éãýýð, õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë íü àÿíãûí óëèðàëä 750 Îì.ì-ýýñ 1000 Îì.ì áºãººä äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíèé òàëáàé 10000 ì2 áà ò¿¿íýýñ èõ áîë. 35 êÂ õ¿÷äýëèéí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ õîëáîãäîõ á¿òýýöèéí ñóóðüíààñ 2-3 ÷èãëýëä ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàì õèéíý. ¯¿íýýñ ãàäíà 3-5 ì-èéí óðòòàé 2-3 áîñîî ýëåêòðîäûã ýíýõ¿¿ ñóóðüíààñ ýëåêòðîäûí óðòààñ áàãàã¿é çàéä çîîæ ºãºõ ¸ñòîé. 35 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ òàëûí ýõíèé òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë 10 Îì-îîñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. Èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä 35 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí àÿíãûí òðîñûã õîëáîõûã çºâøººðºõ íºõöºë á¿ðäýýã¿é áîë òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã óã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ òàëûí ýõíèé òóëãóóð äýýð òºãñãºíº. Óã øóãàìûí èéì õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ òàëààñ ýõíèé òðîñã¿é àëãàñëûã øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷óóäààð õàìãààëíà. Ýäãýýð àÿíãà çàéëóóëàã÷óóäûã äýä ºðòºº (õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ) áîëîí àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð äýýð ýñâýë àãààðûí øóãàìûí îéðîëöîî áàéðëóóëíà. 4.2.87. Øîí õýëáýðèéí áîëîí òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ á¿õèé á¿òýýöèéí äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýòýé õîëáîãäîõ öýã íü òðàíñôîðìàòîð (ðåàêòîðûí)-ûí ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ öýãýýñ ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìààð 15 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí øóãàìààñ èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòºº ð¿¿ äºõºõ õýñãèéí óãñðàëò áîëîí õàìãààëàëò íü 4.2.89, 4.2.90-4.2.94, 4.2.156-4.2.163-ä áîëîí 2.5 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãóóäûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. 4.2.88. Äîîð çààñàí öàõèëãààí òîíîãëîëîîñ 15 ì-ýýñ áàãà (îéð) çàéíä áàéãàà èë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí á¿òýýö äýýð àÿíãà çàéëóóëàã÷ ñóóðèëóóëæ áîëîõã¿é. ¯¿íä: Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

249

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèíûã çººëºí (óÿí) õîëáîîñ áóþó øèíýýð õîëáîñîí òðàíñôîðìàòîðîîñ ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèí õîëáîãäñîí èë øèí ºíãºð¿¿ëýã÷ýýñ áîëîí óÿí õîëáîîñíû òóëãóóðààñ, Ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèíòàé óÿí õîëáîîñîîð áóþó èë øèíýýð õîëáîãäñîí òðàíñôîðìàòîðûí õààëãàí (ïîðòàë) òóëãóóð íü áóñàä á¿òýýö äýýð áàéðëàõ àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí, ýñâýë òóñãàéä íü áîñãîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí õàìãààëàõ õ¿ðýýíèé äîòîð áàãòñàí áàéõ ¸ñòîé. 4.2.89. Ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí øîí, öàìõàãèéã àÿíãà çàéëóóëàã÷ áîëãîí õýðýãëýõ íºõöºëä ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí òýæýýëèéã òàòàõäàà êàáåëèéí áàéãóóëàìæààñ ãýðýëò¿¿ëãèéí øîí, öàìõàã õ¿ðòýë, ìºí öàìõàãèéí äàãóó ìåòàëë á¿ðýýñòýé êàáåëèàð, ýñâýë ìåòàëë á¿ðýýñã¿é êàáåëèéã ìåòàëë õîîëîé äîòóóð ñ¿âëýæ ã¿éöýòãýíý. Àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí îéðîëöîî ýíý êàáåëèéí 10 ì-ýýñ áàãàã¿é õýñãèéã ãàçàðò øóóä áóëàõ íü ç¿éòýé. Êàáåëü íü êàáåëèéí áàéãóóëàìæ ðóó îðñîí õýñýãò êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðýýñ, ãàäíà õóÿã, ìåòàëë õîîëîéã äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæòàé õîëáîæ ºãâºë çîõèíî. 4.2.90. 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (äýä ºðòºº) ðóó äºõñºí îðóóëãûí õýñãèéã àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààð õàìãààëæ ºãºõ ¸ñòîé. Òðîñîîð õàìãààëàãäàõ äºõºëòèéí õàìãààëàëòûí ºíäºðæ¿¿ëñýí òºâøèíã õàíãàõóéö óðò, òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë, òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí òîî áà õàìãààëàëòûí ºíöºã íü 4.2.6 õ¿ñíýãòýä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 2.5.68-ä òóñãàãäñàíààñ áóñàä òîõèîëäîëä øóãàìûí äºõºëòèéí òóëãóóð á¿ðò òðîñûã òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãàä õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. Àÿíãûí èäýâõèæèë ñóë áàéäàã á¿ñ íóòàãò 35-220 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìûí äýä ºðòºº ð¿¿ äºõºõ õýñãèéí òóëãóóðóóäûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öèéã 4.2.6 õ¿ñíýãòýä çààñàí õýìæýýíýýñ äîîð çààñíààð íýìýãä¿¿ëæ áîëíî: æèëèéí àÿíãûí öàã íü 20–îîñ áàãà áàéâàë – 1.5 äàõèí, æèëèéí àÿíãûí öàã íü 10-ààñ áàãà áàéâàë – 3 äàõèí. Õýðýâ ãàçàðäóóëàã÷èéí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéã øààðäëàãàòàé õýìæýýíä õ¿ðãýõ áîëîìæã¿é áàéâàë ýñðýã à÷àà-ãàçàðäóóëàã÷ õýðýãëýæ áîëíî. Îíöãîé ìºñòëºãèéí áîëîí õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë íü 1000 Îì*ì-ýýñ èõ áàéäàã á¿ñ íóòàãò àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí àÿíãûí õàìãààëàëòûã òóñäàà áàéðëàõ øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷ õýëáýðýýð õèéæ áîëíî. Ýäãýýð ãàçàðäóóëàã÷èéí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öëèéã çààâàë íîðì÷ëîõã¿é. Õ¿ñíýãò 4.2.6 Àãààðûí øóãàìûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (äýä ºðòºº) ðóó äºõºõ õýñãèéí àÿíãûí øóóä íèðãýëòèéí õàìãààëàëò Uí

êÂ

35 110 150 220 330 500 * *2 *3

Ï òóëãóóðòàé õî¸ð òðîñòîé ÀØ-ûí äºõºëò Òðîñîîð õàìãààëàãäàõ äºõºëòèéí õàìãààëàëòûí ºíäºðæ¿¿ëñýí òºâøèíã õàíãàõóéö óðò, êì* 0,5*3, 1-2 1-3 2-3 2-3 2-4 3-4

òðîñíû õàìãààëà ëòûí ºíöºã, ãðàä 25-30 25-30 25-30 25 25 25

Äàí òóëãóóðòàé ÀØ-ûí äºõºëò Õàìãààëàëòû í ºíäºð òºâøèíòýé äºõºëòèéí òðîñîîð õàìãààëàãäàõ õýñãèéí óðò, êì* 1-2 1-3 2-3 2-3 2-4 -

òðîñíû òîî áà ºíöºã, ø / ãðàä

1-2/30 1-2/25*4 1-2/20*4 2/25*4 2/20 -/-

Òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ ýñýðã¿¿öýë, Îì*2; õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öëèéí óòãóóäûí ¿åä, Îì.ì 100 õ¿ðòýë 10 10 10 10 10 10

100 –500 15 15 15 15 15 15

500 äýýø 20 20*5 20*5 20*5 20*5 20*5

Õàìãààëàãäàõ äºõºëòèéí óðòûã ñîíãîõäîî õ¿ñíýãò 4.2.8-ä çààñàí õàìãààëàãäàæ áóé òîíîãëîë áà âåíòèëü öýíýã øàâõàã÷ õîîðîíäûí çàéã íýìæ òîîöíî. Õî¸ð õýëõýýò äàí òóëãóóðòàé 110-330êÂ ÀØ-ûí äºõºëò äýõ òóëãóóðóóäûí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéã õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öëèéí óòãà <100, 100-500, >500 Îì*ì áàéõàä õàðãàëçàí 5, 10, 15 Îì –îîñ èõã¿é ýñýðã¿¿öýëòýé áàéõààð õèéâýë çîõèíî. Çºâõºí 1,6 ÌÂÀ õ¿ðòýëõ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðòàé äýä ºðòººíä õýðýãëýíý.


250

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 *4 *5

Òºìºð áåòîí äàí òóëãóóð äýýð õàìãààëàëòûí ºíöºã 30î õ¿ðòýë áàéæ áîëíî. õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öëèéí óòãà 1000 Îì*ì-ààñ èõ áàéõàä Ï òóëãóóðûí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë 20 Îì-îîñ èõ (ãýõäýý 30 Îì-îîñ èõã¿é) áàéæ áîëíî.

4.2.91. Æèëèéí àÿíãàòàé öàãèéí òîî 60 öàãààñ õýòðýõã¿é á¿ñ íóòàãò òóñ á¿ð íü 1,6 ÌÂÀ õ¿ðòýëõ ÷àäàëòàé õî¸ð òðàíñôîðìàòîðòàé, ýñâýë 1,6 ÌÂÀ õ¿ðòýëõ ÷àäàëòàé íýã òðàíñôîðìàòîðòàé áîëîâ÷ íàì õ¿÷äýë òàëààñàà áýëòãýë òýæýýëòýé 35 êÂ-ûí äýä ºðòººíèé îðóóëãûí 35 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí äýä ºðòºº ð¿¿ äºõñºí õýñýãò àÿíãûí õàìãààëàëò õèéõã¿é áàéæ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä øóãàìûí 0,5 êì-ààñ áàãàã¿é óðòòàé äºõºëòèéí òóëãóóð á¿ðò 4.2.6 õ¿ñíýãòýä çààñàí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýëòýé ãàçàðäóóëàã÷ õèéíý. Ýíýõ¿¿ øóãàì íü ìîäîí òóëãóóðòàé áîë ¿¿íýýñ ãàäíà øóãàìûí 0,5 êì óðòòàé äºõºëòèéí õýñýãò òóñãààðëàãûí áýõýëãýýã òóëãóóð á¿ðèéí ãàçàðäóóëãàòàé, õîëáîæ ºãºõ áà äºõºëòèéí õýñãèéí øóãàì òàëûí ýõíèé òóëãóóð äýýð õîîëîéò öàõèëóóðûí á¿ðäëèéã òàâèíà. Âåíòèëýí öàõèëóóð, òðàíñôîðìàòîðûí õîîðîíäîõ çàé íü 10 ì-ýýñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. Íàì õ¿÷äýë òàëààñàà áýëòãýë òýæýýëã¿é, 1,6 ÌÂÀ õ¿ðòýë ÷àäëûí íýã òðàíñôîðìàòîð á¿õèé äýä ºðòººã òýæýýñýí 35 êÂ õ¿÷äýëèéí øóãàìûí äºõºëòèéí 0,5 êì-ýýñ äîîøã¿é óðò õýñãèéã àÿíãà çàéëóóëàõ òðîñîîð õàìãààëíà. 4.2.92. 35-220 êÂ õ¿÷äýëèéí øóãàìûí îðóóëãûí äýä ºðòººíä äºõñºí õýñãèéí øóãàì òàëààñ ýõíèé òóëãóóð äýýð äàðààõ òîõèîëäëóóäàä õîîëîéò (õîîëîéò) öàõèëóóð (ÐÒ1) òàâèõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. Øóãàì íü íèéòäýý äºõºëòèéí õàìò ìîäîí òóëãóóðòàé õèéãäñýí áîë, 2. Øóãàì íü ìîäîí òóëãóóðòàé, äºõºëò íü òºìºð, òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé õèéãäñýí áîë, 3. 35 êÂ-ûí ìîäîí òóëãóóðòàé ÀØ-ûí äºõºëòèéí àÿíãà õàìãààëàëò íü 4.2.91-èéí äàãóó õÿëáàðààð õèéãäñýí áîë, Á¿õ óðòûíõàà äàãóó òºìºð, òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé õèéãäýõ àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí ýõýíä ÐÒ1 òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Õîîëîéò öàõèëóóð òàâèõ øóãàìûí òóëãóóðûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë 1000 Îì.ì-ýýñ áàãà áàéõàä 10 Îì.ì-îîñ, õàðèí 1000 Îì.ìýýñ èõ áîë 15 Îì-îîñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìîäîí òóëãóóð äýýð ñóóðèëàãäàõ ÐÒ-1 õîîëîéò öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãàòàé õîëáîñîí óòñûã òóëãóóðûã íü äàãóóëæ áóóëãàíà. 35-110 êÂ-ûí ÀØ -ûí óðòûí äàãóó çàðèì õýñýã íü òðîñîí õàìãààëàëòàíä õàìðàãäààã¿é áºãººä àÿíãûí óëèðàëä óäààí õóãàöààãààð íýã òàëäàà òàñàðõàé áàéæ áîëîõ íºõöºëä ò¿¿íèé òàñàðõàé áàéõ äýä ºðòººíèé îðóóëãûí ïîðòàë äýýð, ýñâýë óã äýä ºðòºº òàëààñ ýõíèé òóëãóóð äýýð õîîëîéò öàõèëóóð (ÐÒ-2) òàâüæ ºãíº. ÀØ-ûí òàñëàãäñàí òàëûí òºãñãºëä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð áàéâàë õîîëîéò öàõèëóóðûí îðîíä âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Õîîëîéò öàõèëóóð (ÐÒ-2) áà òàñëàãäñàí òàñëàõ-çàëãàõ òºõººðºìæ õî¸ðûí õîîðîíäîõ çàé íü 110 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìä 60 ì-ýýñ, 35 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìä 40 ì-ýýñ òóñ òóñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. 4.2.93. Òóñãààðëàãûí õ¿÷äýëèéí òºâøèíãººñ áàãà õ¿÷äýëýýð àæèëëàæ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí õàìãààëàãäñàí äºõºëòèéí õýñãèéí øóãàì òàëààñàà ýõíèé òóëãóóð äýýð íü øóãàìûí àæëûí õ¿÷äýëä òîõèðîõ õ¿÷äýëèéí òºâøèí á¿õèé õîîëîéò öàõèëóóð òàâèíà. Õ¿÷äýëèéí øààðäëàãàòàé òºâøèíä áóþó áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õýìæýýíä òîõèðñîí õîîëîéò öàõèëóóð îëäîõã¿é òîõèîëäîëä õàìãààëàëòûí î÷ëîõ çàâñàð õýðýãëýíý, ýñâýë øóãàìûí õºíäèéð¿¿ëýã íü õýýðèéí áóþó ¿éëäâýðèéí òîîñîîð áîõèðäîõã¿é íºõöºëä íýã áóþó çýðýãöýý õî¸ð òóëãóóðûí òóñãààðëàãûí õýëõýýñíèé õýñýã òóñãààðëàã÷ (òóñãààðëóóð)èéã áîãèíî õîëáîæ áîëíî. Íýã õýëõýýñýíä áîãèíî õîëáîîñã¿é ¿ëäñýí òóñãààðëàãûí òîî àæëûí õ¿÷äýëä òîõèðîõîîð áàéõ ¸ñòîé. Àãààðûí áîõèðäîëòòîé íºõöºëä òîõèðóóëæ íýìýãä¿¿ëñýí òóñãààðëàãàòàé øóãàìûí õàìãààëàãäñàí äºõºëòèéí ýõëýë íü íýìýãä¿¿ëñýí òóñãààðëàãàòàé á¿ñýä áàéãàà áîë õàìãààëàãäñàí äºõºëòèéí ýõíèé òóëãóóð äýýð øóãàìûí àæëûí õ¿÷äýëä òîõèðñîí õîîëîéò öàõèëóóð òàâèíà. Õ¿÷äýëèéí øààðäëàãàòàé òºâøèí, áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õýìæýýíä òîõèðñîí õîîëîéò öàõèëóóð îëäîõã¿é òîõèîëäîëä î÷ëîõ çàâñàð õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 4.2.94. Õîîëîéò (ÿíäàí) öàõèëóóðûã áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýð äàðààõ øààðäëàãóóäàä çîõèöóóëæ ñîíãîõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

1. 35 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýý (ñààðìàã öýã íü õºíäèéð¿¿ëýãäñýí áóþó íóì óíòðààã÷ îðîîìãîîð ãàçàðäóóëñàí)-íä õîîëîéò öàõèëóóðààð òàñëàãäàõ ã¿éäëèéí äýýä õÿçãààð íü ãóðâàí Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

251

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûíáàéæ áîëîõ õàìãèéí èõ ã¿éäëýýñ áàãàã¿é, õàðèí äîîä õÿçãààð íü õî¸ð ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûíòîãòâîðæñîí ã¿éäëèéí áîëîìæèò õàìãèéí áàãà õýìæýýíýýñ èõã¿é áàéíà. 2. Ãàçàðäëàãûí èõ ã¿éäýëòýé, 110 êÂ ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíä õîîëîéò öàõèëóóðûã ãóðâàí ôàçûí áóþó íýã ôàçûí áîãèíî çàëãàëòûíáîëîìæèò õàìãèéí èõ ã¿éäëýýð, ìºí õî¸ð áóþó íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí òîãòâîðæñîí õàìãèéí áàãà ã¿éäëýýð ñîíãîëò õèéíý. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí øààðäëàãàòàé õýìæýýíä òîõèðñîí õîîëîéò öàõèëóóð áàéõã¿é áîë îðîíä íü õàìãààëàëòûí ¿íäñýí î÷ëîõ çàâñàð õýðýãëýæ áîëíî. Õîîëîéò öàõèëóóð áàéõã¿é áîë ìîäîí òóëãóóðòàé 220 êÂ ÀØ-ûí 1-2 òóëãóóð äýýð òóñãààðëàãûí õýëõýýñèéí ä¿¿æë¿¿ðèéã ãàçàðäóóëàõ áà ýíý ¿åä òóñãààðëàãûí òîî íü òºìºð òóëãóóðûíõòàé àäèë áàéâàë çîõèíî. Õàìãààëàëòûí áàéæ áîëîõ ¿íäñýí î÷ëîõ çàâñðûí õýìæýýã õ¿ñíýãò 4.2.7-ä õàðóóëàâ. Õ¿ñíýãò 4.2.7 Õàìãààëàëòûí ¿íäñýí áà íýìýãäýë î÷ëîõ çàâñðûí õýìæýý Õàìãààëàëòûí î÷ëîõ çàâñàðûí õýìæýý, ìì Õ¿÷äýë, êÂ ¯íäñýí Íýìýãäýë 3 20 5 6 40 10 10 60 15 20 140 20 35 250 30 110 650 150 930 220 1350 330/500 1850/3000 Ìîäîí òóëãóóðòàé 3–35 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí ãàçàðäóóëãûí áóóëòûí óòñàíä ãàçðààñ 2.5 ì-ýýñ äîîøã¿é ºíäºðò áàéðëóóëñàí õàìãààëàëòûí íýìýãäýë î÷ëîõ çàâñàð ¿¿ñãýâýë çîõèíî. Íýìýãäýë î÷ëîõ çàâñàðûí õýìæýýã õ¿ñíýãò 4.2.7 –ä õàðóóëàâ. 4.2.95. Àãààðûí øóãàìòàé õîëáîãäîõ 35 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Âåíòèëýí öàõèëóóðûã ñîíãîõäîî ò¿¿íèé õàìãààëàõ ¿ç¿¿ëýëòèéã íü õàìãààëàãäàõ òîíîãëîëûí õºíäèéð¿¿ëýã áîëîí òóñãààðëàãòàé óÿëäóóëæ, õàðèí óíòðàõ õ¿÷äýëèéã íü (ò¿¿íèéã ñóóðèëóóëàõ öýã äýýðõè) ñ¿ëæýýíèé íýã ôàç ãàçàðäàõ ¿åèéí õ¿÷äýëä õàðãàëçóóëàí àâàõ íü ç¿éòýé. Öàõèëóóð áà õàìãààëàãäàõ òîíîãëîëûí õîîðîíäîõ çàé õîëäîõ íºõöºëä öàõèëóóðûí òîîã öººð¿¿ëýõèéí òóëä õºíäèéð¿¿ëýã áîëîí òóñãààðëàãààð áàðèìæààëæ òîäîðõîéëñîí ºìíºõ ¿ç¿¿ëýëòýýñ èë¿¿ ñàéí ¿ç¿¿ëýëò á¿õèé âåíòèëýí öàõèëóóð õýðýãëýæ áîëíî. Öàõèëóóðààñ òðàíñôîðìàòîð áîëîí òºõººðºìæ¿¿ä õ¿ðòýëõ øèíèéí äàãóóõ òóóø çàé íü ñàëáàðûã îðîëöóóëààä õ¿ñíýãò 4.2.6-4.2.9-ä çààñíààñ èë¿¿ã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (äýä ºðòºº)-èéí àæèëëàãààíû õýâèéí ãîðèìä çàëãààòàé áàéõ øóãàì, âåíòèëýí öàõèëóóðûí òîîíîîñ õàìààðóóëæ âåíòèëýí öàõèëóóð áà õàìãààëàãäàõ òîíîãëîëûí õîîðîíäîõ çàéí çºâøººðºãäºõ äýýä õýìæýýã òîäîðõîéëâîë çîõèíî. Âåíòèëýí öàõèëóóðûí òîî, òýäãýýðèéã ñóóðèëóóëàõ öýãèéã ñîíãîõäîî òîîöîîò õóãàöààíû ýöñèéí ¿ð ä¿íãýýð áèé áîëîõ öàõèëãààíû çàëãàëòûí á¿ä¿¿â÷, òðàíñôîðìàòîðûí áà àãààðûí øóãàìûí òîîã ¿íäýñëýíý. Òýãýõäýý õàìãààëàãäàõ òîíîãëîëîîñ âåíòèëýí öàõèëóóð õ¿ðòýëõ çàé íü ýõíèé õýñãèéã àøèãëàëòàíä îðóóëàõ ¿åä áîëîí (¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü àÿíãûí óëèðàëûí õóãàöààòàé òýíö¿¿ áóþó èõ áàéõ) çàâñðûí ¿å øàòóóäàä çºâøººðºãäºõ õÿçãààðò áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä àøèãëàëòûí ¿åèéí àæèëëàãààíû àâààðèéí áîëîí çàñâàðûí ãîðèìóóä õàìààðàãäàõã¿é. 4.2.96. Âåíòèëýí öàõèëóóðûã äîîð çààñàí òîíîãëîëûã õàìãààëàõ çîðèóëàëòààð àøèãëàõ ¿åä öàõèëóóð áà òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð, øóíòëàã÷ ðåàêòîð)-ûí õîîðîíäîõ õýëõýýíä ñýëãýí çàëãàëòûí òºõººðºìæ, õýðýãñýëã¿éãýýð òàâüæ áîëíî. ¯¿íä: * Àâòîòðàíñôîðìàòîðûí õîëáîîñ á¿õèé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí á¿õ õ¿÷äýëèéí îðîîìãóóäûã, * 330 áà 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãóóä, ðåàêòîðûã, * Ñòàíäàðòûí (ÓÑÒ) äàãóó òóñãààðëàãûí òºâøèíòýé 150 áà 220 êÂ õ¿÷äýëèéí õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãóóäûã, * 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí øóíòëàã÷ ðåàêòîðûã, ã.ì. Âåíòèëýí öàõèëóóðààñ òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîð) áîëîí òîíîã òºõººðºìæ õ¿ðòýëõ çàé íü õ¿ñíýãò 4.2.6-4.2.9-ä çààñàí õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé (ìºí Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

252

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.137 çààëòûã ¿ç). Ýíýõ¿¿ çàéíààñ õýòýðñýí òîõèîëäîëä øèí äýýð íýìýãäýë öàõèëóóð òàâèáàë çîõèíî.


253

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 4.2.8

1 õ ÐÂÑ

2 õ ÐÂÑ

1 õ ÐÂÌÃ

2 õ ÐÂÌÃ

1 õ ÐÂÑ

2 õ ÐÂÑ

1 õ ÐÂÌÃ

2 õ ÐÂÌÃ

2.5

2 õ ÐÂÌÃ

2.0

1 õ ÐÂÌÃ

Íýã õºëòýé òóëãóóð (òºìºð áà òºìºð áåòîí)

2 õ ÐÂÑ

3.0

1 õ ÐÂÑ

(150)220

2.5

2 õ ÐÂÌÃ

Õààëãàí òóëãóóð

1 õ ÐÂÌÃ

2.0

2 õ ÐÂÑ


1 õ ÐÂÑ

110

2 õ ÐÂÌÃ

Õààëãàí òóëãóóð (ìîäîí, îðóóëãûí ñóâàãò ÐÒ-òýé)

1 õ ÐÂÌÃ


0.5 1.0 1.5 2.0 1.0 1.5 2.0 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

Áóñàä öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ õ¿ðòýëõ 2 áà ò¿¿íýýñ äýýø ÀØ Òºãñãºëèéí ÕÁ øóãàìòàé ÕÁ III á¿ëãèéí II á¿ëãèéí III á¿ëãèéí II á¿ëãèéí öàõèëóóð öàõèëóóð öàõèëóóð öàõèëóóð

2 õ ÐÂÑ

Õààëãàí (ïîðòàë) òóëãóóð (ìîäîí, îðóóëãûí ýõýíäýý ÐÒ-òýé )

Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð õ¿ðòýëõ Çàëãààòàé 2 àãààðûí 3 áà ò¿¿íýýñ äýýø ÀØ Òºãñãºëèéí ÕÁ øóãàìòàé ÕÁ øóãàìòàé ÕÁ III á¿ëãèéí II á¿ëãèéí III á¿ëãèéí II á¿ëãèéí III á¿ëãèéí II á¿ëãèéí öàõèëóóð öàõèëóóð öàõèëóóð öàõèëóóð öàõèëóóð öàõèëóóð 1 õ ÐÂÑ

35

Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíöûí îðîõ ÀØ-ûí îðóóëãûí òóëãóóðûí àíãèëàë:

Àãààðûí øóãàìûí îðóóëãûí õàìãààëàõ õýöíèé óðò [êì]

Òîãòîîñîí õ¿÷äýë [êÂ]

Âåíòèëåí öàõèëóóðààñ õàìãààëæ áàéãàà 35-220 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé òîíîãëîë õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çºâøººðºãäºõ çàé [ì]

20 40 60 75 20 30 45 30 50 70 90 100 15 30 50 65 80 30 40 50 20 30

30 60 90 110 30 50 70 50 80 110 165 180 20 55 75 100 140 70 90 100 50 70

40 70 90 120 150 20 40 70 90 120 20 60 35 80 80 90 10 40 15 60

100 150 180 220 250 50 80 120 160 200 65 80 75 100 100 120 35 60 70 80

30 50 80 100 30 50 70 50 70 80 95 110 20 40 60 70 80 50 70 90 30 45

40 100 120 150 40 60 90 70 90 120 150 200 30 60 90 115 140 90 120 150 50 80

60 80 100 125 160 30 50 70 100 130 60 70 70 90 90 120 35 50 65 80

120 160 200 250 250 75 100 150 200 250 100 130 140 170 170 200 60 80 90 110

35 90 120 150 40 60 90 70 90 110 125 140 30 50 70 80 95 90 110 120 50 70

45 120 150 180 50 70 100 90 140 135 180 200 40 70 100 125 150 120 160 200 70 100

80 100 120 135 170 40 60 90 120 250 90 110 100 130 120 150 45 65 80 95

125 175 250 250 250 100 130 190 250 250 110 140 150 190 180 220 65 80 90 110

25 75 100 125 40 60 70 120 140 170 190 200 70 110 120 130 150

40 100 130 150 60 90 120 140 170 200 200 200 90 130 150 200 200

130 150 180 220 250 80 120 140 160 180

180 200 220 250 250 110 160 180 230 250

30 100 125 150 50 80 90 130 200 200 200 200 100 150 200 200 200

50 150 200 200 100 120 150 150 200 200 200 200 130 180 200 200 200

140 180 200 220 250 120 160 180 200 220

190 200 220 250 250 170 200 250 250 250


253

90

160

100

210

150

220

200

280

110

180

120

250

170

280

250

350

120

200

160

280

190

310

270

400

60

90

75

130

90

120

100

150

80

120

100

180

120

160

140

220

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 4.2.9.

Äýä ºðòººíèé á¿ä¿¿â÷, ÀØ-ûí òîî

Ìóõàð (òºãñãºë)-ûí Äª, òðàíñôîðìàòîð-øóãàìûí õîðøèëûí á¿ä¿¿â÷òýé

Ìóõðûí Äª, “íýãäñýí õîðøèë” á¿ä¿¿â÷òýé Õî¸ð øóãàì áà íýã òðàñôîðìàòîð á¿õèé íýâòð¿¿ëýõ Äª, “ãóðâàëæèí” á¿ä¿¿â÷òýé Õî¸ð øóãàì áà õî¸ð òðàñôîðìàòîð á¿õèé íýâòð¿¿ëýõ Äª, “ã¿¿ðýí” á¿ä¿¿â÷òýé Õî¸ð øóãàì áà õî¸ð òðàñôîðìàòîð á¿õèé íýâòð¿¿ëýõ Äª, “äºðâºëæèí” á¿ä¿¿â÷òýé

Öàõèëóóðûí á¿ðäëèéí òîî, ìàÿã, ñóóðèëóóëàõ ãàçàð

Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí íýã á¿ðäýë II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí õî¸ð á¿ðäýë: íýãèéã íü - õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä, íºãººã íü – øóãàìûí ¿¿ðýíä òðàíñôîðìàòîðûí õîëáîëòóóä äýýð II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí õî¸ð á¿ðäýë Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí íýã á¿ðäýë Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí õî¸ð á¿ðäýë Àäèë

Ñåêöèèéí (ñèñòåì) øèíòýé, ãóðâàí ÀØ áà õî¸ð òðàíñôîðìàòîðòàé

Àäèë

Ñåêöèèéí (ñèñòåì) øèíòýé, ãóðâàí ÀØ áà íýã òðàíñôîðìàòîðòàé

Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí íýã á¿ðäýë

* - I á¿ëãèéí öàõèëóóðûã àøèãëàâàë çºâøººðºãäºõ çàéã 1.3 äàõèí íýìýãä¿¿ëíý. ** - õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä ñóóðèëóóëñàí öàõèëóóðààñ. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

254

Õàìãààëàëòûí ºíäºð òºâøèíä áàéõ ÀØ-ûí õàìãààëàãäàõ äºõºëòèéí óðò, êì

Âåíòèëåí öàõèëóóðààñ 35-330 êÂ õ¿÷äýëèéí õàìãààëàãäàæ áàéãàà òîíîãëîë õ¿ðòýëõ çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ çàé

2.5 3.0 4.0 2.5 3.0 4.0 2.0 2.5 3.0 2.0 2.5 3.0 2.0 2.5 3.0 2.0 2.5 3.0 2.0 2.5 3.0 2.0 2.5 3.0

Çàé * , ì Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð,øó íòëýã÷ ðåàêòîð õ¿ðòýë Õààëãàí òóëãóóð 45 70 100 70 120 160 70 110 150 80 110 150 60 80 130 150 200 240 150 220 300 100 175 250

Õî¸ð òðîñòîé äàí õºëò òóëãóóð 20 50 20 90 20 65 50 80 20 60 80 140 40 80 140 30 70 100

Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð õ¿ðòýë

Áóñàä öàõèëãààí òîíîãëîë õ¿ðòýë


Õî¸ð òðîñòîé äàí õºëò òóëãóóð


Õî¸ð òðîñòîé äàí õºëò òóëãóóð

75 90 115 250** 320** 400** 210 240 260 160 210 250 320 400 475 500 700 750 960 1000 1000 700 800 820

30 85 100 250 100 200 120 150 260 310 320 470 400 1000 200 700

130 140 150 330** 380** 450** 335 340 355 390 410 4250 420 500 580 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000

100 110 130 235** 270** 340** 280 320 340 300 350 380 300 360 415 1000 1000 1000 1000 1000 1000 750 1000 1000

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 4.2.10.

Âåíòèëåí öàõèëóóðààñ 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí õàìãààëàãäàæ áàéãàà òîíîãëîë õ¿ðòýëõ çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ çàé Çàé, ì

Äýä ºðòººíèé á¿ä¿¿â÷, àãààðûí øóãàìûí òîî

Öàõèëóóðûí á¿ðäëèéí òîî, ìàÿã, ñóóðèëóóëàõ ãàçàð

Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðì àòîð) øóíòëýã÷ ðåàêòîð õ¿ðòýë

Õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð õ¿ðòýë

Áóñàä öàõèëãààí òîíîãëîë õ¿ðòýë

Ìóõðûí äýä ºðòºº (Äª), òðàíñôîðìàòîðøóãàìûí õîðøèëûí á¿ä¿¿â÷òýé

II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí õî¸ð á¿ðäýë: íýãèéã íü - õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä, íºãººã íü – øóãàìûí ¿¿ðýíä áóþó ðåàêòîðûí õîëáîëò äýýð

95

150 \ 700

150 \ 700

Õî¸ð øóãàì áà íýã òðàñôîðìàòîð á¿õèé íýâòð¿¿ëýõ Äª, “ãóðâàëæèí” á¿ä¿¿â÷òýé

II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí õî¸ð á¿ðäýë: íýãèéã íü - õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä, íºãººã íü – øèíýí äýýð, øóãàìûí ¿¿ðýíä áóþó ðåàêòîðûí õîëáîëò äýýð

130

350 \ 700

350 \ 900

Õî¸ð øóãàì áà íýã òðàñôîðìàòîð á¿õèé íýâòð¿¿ëýõ Äª, “ãóðâàëæèí” á¿ä¿¿â÷òýé

Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí õî¸ð á¿ðäýë

160

350

800

Ñåêöèèéí (ñèñòåì) øèíòýé, ãóðâàí ÀØ áà õî¸ð òðàíñôîðìàòîðòàé

Àäèë

240

450

900

Ñåêöèèéí (ñèñòåì) øèíòýé, ãóðâàí ÀØ áà íýã òðàíñôîðìàòîðòàé

Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä II á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûí íýã á¿ðäýë

175

400

600

Òàéëáàð: ÃÎÑÒ 1516.1-76* -ûí äàãóó õèéãäñýí òóñãààðëàãà á¿õèé òîíîãëîëûã õàìãààëàõàä I á¿ëãèéí âåíòèëåí öàõèëóóð àøèãëàõ ¿åä çºâøººðºãäºõ çàéã äîîð çààñíààð èõýñãýæ áîëíî: õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð), øóíòëýã÷ ðåàêòîð, õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð õ¿ðòýë – 1.5 äàõèí, áóñàä öàõèëãààí òîíîãëîë õ¿ðòýë – 1.1 äàõèí. Ýíãèéí áóòàðõàéãààð çààñàí èëýðõèéëýëä: õ¿ðòâýð íü – øèíýí äýýð, øóãàìûí ¿¿ðýíä áóþó ðåàêòîðûí õîëáîëò äýýð õàìãèéí îéð áàéãàà âåíòèëåí öàõèëóóð õ¿ðòýëõ çºâøººðºãäºõ çõé, õóâààðüò íü - õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä ñóóðèëóóëñàí öàõèëóóð õ¿ðòýëõ çºâøººðºãäºõ çàé.


255

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.97. Òðàíñôîðìàòîðûã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæòàé 110 êÂ-ûí êàáåëèàð õîëáîõ òîõèîëäîëä òóõàéí õîëáîîñîí äýýð íü âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûã êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðýýñòýé õîëáîõ ¸ñòîé. ÕÁ-ûí, òðàíñôîðìàòîðòàé øóóä õîëáîãäîõ øèíä õýä õýäýí êàáåëü õîëáîõ òîõèîëäîëä ÕÁ-ûí øèí äýýð âåíòèëýí öàõèëóóðûí íýã áàãöûã ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Öàõèëóóðûã ñóóðèëóóëàõ öýãèéã êàáåëü õîëáîõ öýãò àëü áîëîõîîð îéðòóóëæ ñîíãîõ õýðýãòýé. 4.2.98. Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð)-ûí àøèãëàãäààã¿é áàéãàà äóíä áà íàì õ¿÷äýëèéí îðîîìãèéã îä áóþó ãóðâàëæèí-ààð õîëáîæ, ãàçàð áà ôàç á¿ðèéí îðóóëãà õîîðîíä õîëáîæ òàâüñàí âåíòèëýí öàõèëóóðààð õàìãààëæ ºãâºë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîðûí ñîðîíçîí äàìæóóëàã÷ òàëä áàéðëàõ íàì õ¿÷äýëèéí àøèãëàãäààã¿é îðîîìãèéã õàìãààëàõäàà ãóðâàëæèí õîëáîîñûí íýã îðîéã, îäîí õîëáîëòûí àëü íýã ôàçûã áóþó ýñâýë ñààðìàã öýãèéã ãàçàðäóóëàõ, ýñâýë ôàç á¿ðä õ¿÷äýëèéí ò¿âøèíä íü õàðãàëçàõ öàõèëóóð òàâüñàí áàéõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ àøèãëàãäààã¿é îðîîìîãò áàéíãà õîëáîãäñîí áàéõ êàáåëü øóãàì íü 30ì-ýýñ áàãàã¿é óðòòàé, á¿ðõ¿¿ë áóþó õóÿã íü ãàçàðäóóëàãäñàí áîë ýíýõ¿¿ îðîîìîãò õàìãààëàëò õèéõ øààðäëàãàã¿é. 4.2.99. 110-220 êÂ-ûí õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìãèéí øóãàì òàëûí ¿ç¿¿ðèéí òóñãààðëàãààñ áàãà òóñãààðëàãàòàé áîëîâ÷ õºíäèéð¿¿ëýí àæèëëóóëæ áîëîõ ñààðìàãèéã íü õàìãààëàõàä âåíòèëýí öàõèëóóð àøèãëàâàë çîõèíî. Ñààðìàãèéí òóñãààðëàãà íü ò¿¿íèéã ãàçàðäóóëãàã¿éãýýð àøèãëàõ íºõöëèéã õàíãàõã¿é áàéâàë óã òðàíñôîðìàòîðûí ñààðìàã öýãò ñàëãóóð òàâüæ áîëîõã¿é. 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí øóíòëàõ ðåàêòîðûã àÿíãûí áîëîí äîòîîä õýò õ¿÷äýëýýñ ò¿¿íèé õîëáîëòóóä äýýð ñóóðèëóóëàõ àÿíãûí áîëîí õîñîëìîë öàõèëóóðóóäààð õàìãààëíà. 4.2.100. Àãààðûí øóãàì õîëáîãäñîí 3-20 êÂ õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã øèí äýýð, ýñâýë òðàíñôîðìàòîðûí äýðãýä âåíòèëýí öàõèëóóð òàâüæ õàìãààëàõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîð íü øèíýíä êàáåëààð õîëáîãäîõ áîë 3-10 êÂ-ûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä öàõèëóóðààñ òðàíñôîðìàòîð, òºõººðºìæ¿¿ä õ¿ðòýëõ çàéã (4.2.84-ä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä) õÿçãààðëàõã¿é áàéæ áîëíî. 3-10 êÂ-ûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèíýíä õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð íü àãààðûí òóñãààðëàãàòàéãààð õîëáîãäîõîîð áîë âåíòèëýí öàõèëóóðààñ òðàíñôîðìàòîð áîëîí òºõººðºìæ õ¿ðòýëõ çàé íü ìîäîí òóëãóóðòàé øóãàìä 60 ìåòð, òºìºð, òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé øóãàìä 90 ì-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. 3-20 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìûí äýä ºðòºº ð¿¿ äºõñºí îðóóëãûí õýñãèéã òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààð õàìãààëàõ øààðäëàãàã¿é. Ìîäîí òóëãóóðòàé 3-20 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìûí äýä ºðòººíä äºõñºí îðóóëãûí õýñýãò äýä ºðòººíººñ 200-300ì çàéíä õîîëîéò öàõèëóóð (ÐÒ-1) òàâèõ ¸ñòîé. Àÿíãûí óëèðàëä íýã òàëààñàà óäààí õóãàöààãààð òàñàðõàé àæèëëàæ áîëîõ 3-20 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí òàñàðõàé áàéõ òàëûí òºãñãºëèéí òóëãóóð äýýð áóþó äýä ºðòººíèé á¿òýýö äýýð õîîëîéò öàõèëóóð (ÐÒ-2) òàâèõ íü ç¿éòýé. Øóãàìûí òàñàðõàé áàéõ òºãñãºëä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð áàéõ òîõèîëäîëä õîîëîéò öàõèëóóðûí (ÐÒ-2) îðîíä âåíòèëýí öàõèëóóð òàâüæ áîëíî. Öàõèëóóðààñ òàñàðõàé áàéäàã òàñëàõ-çàëãàõ òºõººðºìæ õ¿ðòýëõ çàé íü 15 ì-ýýñ èë¿¿ã¿é áàéíà. ÐÒ-1, ÐÒ-2 öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 1000 Îì.ì õ¿ðòýëõ õºðñíèé õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýëòýé ãàçàðò 10 Îì-îîñ õýòðýõã¿é, õóâèéí ýêâèâàëåíò ýñýðã¿¿öýë íü 1000 Îì.ì-ýýñ èõ ãàçàðò 15 Îì-îîñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Òºìºð áóþó òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé 3-20 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí äýä ºðòººíä äºõñºí îðóóëãûí õýñýãò õîîëîéò öàõèëóóð (ÐÒ-1, ÐÒ-2) òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí 200300 ì óðò õýñýãò òºìºð áà òºìºð áåòîí òóëãóóð á¿ðä 2.5.19-ð õ¿ñíýãòýíä çààñàíààñ èõã¿é ýñýðã¿¿öýëòýé ãàçàðäóóëãà õèéæ ºãâºë çîõèíî. Íàì òàëäàà 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé, 3-20 êÂ-ûí àãààðûí øóãàìä õîëáîãäîõ 3-20 êÂ-ûí äýä ºðòººíèé õàìãààëàëòûã ºíäºð, íàì òàëä íü âåíòèëýí öàõèëóóð òàâüæ ã¿éöýòãýíý. Äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîðûí ÷àäàë íü 0,63 ÌÂÀ-ààñ áàãà áàéâàë, ìîäîí òóëãóóðòàé 3-20 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí õýñýãò õîîëîéò öàõèëóóð òàâèõã¿é áàéæ áîëíî. Âåíòèëýí öàõèëóóðûã õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðòàé íýã ¿¿ð (ÿ÷åéê)-ýíä áàéðëóóëàõ áîë öàõèëóóðûã ãàë õàìãààëóóðûí ºìíº íü õîëáîæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 4.2.101. 35-220 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí äóíä çàëãàæ îðóóëàõ çàâñàðûí êàáåëèéí óðò 1,5 êì-ýýñ áàãà áàéâàë õî¸ð òàëä íü õîîëîéò áóþó âåíòèëýí öàõèëóóð òàâüæ õàìãààëíà. 35-110 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí êàáåëèéã ÐÂÑ ìàÿãèéí âåíòèëýí áóþó õîîëîéò öàõèëóóðààð, õàðèí 220 êÂ-ûí êàáåëèéã Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

255

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ÐÂÌÃ ìàÿãèéí âåíòèëåí öàõèëóóðààð õàìãààëàõ ¸ñòîé. Çàâñàðûí êàáåëèéí óðò 1,5 êì-ýýñ èõ áàéõ òîõèîëäîëä êàáåëèéí òºãñãºëä öàõèëóóð òàâèõ øààðäëàãàã¿é. 3-20 êÂ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûã äýä ºðòººíä 50 ì õ¿ðýõã¿é óðòòàé êàáåëààð õîëáîõ òîõèîëäîëä êàáåëèéã àãààðûí øóãàìä õîëáîñîí öýãò õîîëîéò öàõèëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ àãààðûí øóãàì íü êàáåëèéí òºãñãºëººñ 200-300 ì óðòûí òóðøèä ìîäîí òóëãóóðòàé áàéâàë õî¸ð äàõü õîîëîéò öàõèëóóð òàâüæ ºãíº. Õýðýâ óã êàáåëèéí óðò 50ì-ààñ èõ áàéâàë êàáåëèéã àãààðûí øóãàìä õîëáîõ öýãò âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûã õàìãèéí îéð çàìààð êàáåëèéí òºìºð õóÿãòàé õîëáîæ ãàçàðäóóëñàí áàéâàë çîõèíî. Ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 4.2.100-ä çààñàí õýìæýýíýýñ èõ áàéæ áîëîõã¿é. 4.2.102. Àÿíãà õàìãààëàëòûí òðîñã¿é ìîäîí, òºìºð, ýñâýë òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé, àøèãëàãäàæ áàéãàà àãààðûí øóãàìä äºõºëòèéí îðóóëãûí õàìãààëàãäàõ øààðäëàãàòàé (õ¿ñíýãò 4.26 áà 4.2.8-ä çààñàí) óðòààñ õàðüöàíãóé áàãà óðòòàé ñàëáàð øóãàìààð õîëáîãäîõ 40 ÌÂÀ õ¿ðòýë ÷àäàë á¿õèé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé 35-110 êÂ-ûí äýä ºðòººíèé àÿíãà õàìãààëàëòûã äîîðõè õýñã¿¿äèéã àãóóëñàí õÿëáàð÷èëñàí (çóðàã 4.2.16) á¿ä¿¿â÷ýýð õèéæ áîëíî: * äýä ºðòººíèé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðààñ 10 ì-ýýñ õýòðýõã¿é çàéíä òàâèãäàõ âåíòèëýí öàõèëóóð; * óã ñàëáàðûí á¿õ óðòûí äàãóó õèéñýí äýä ºðòºº ð¿¿ äºõñºí õýñãèéí õàìãààëàëòûí òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷; Ñàëààíû óðò 150 ì-ýýñ áàãà áîë àøèãëàãäàæ áàéãàà àãààðûí øóãàìûí ñàëààëãààñ õî¸ð òèéø íü òóñ á¿ðò íü íýã àëãàñàëä àÿíãûí òðîñ òàòàõ áóþó øîí õýëáýðèéí íýìýëò õàìãààëàëò õèéíý. * ìîäîí òóëãóóðòàé áîë òóñ á¿ð íü 10 Îì-îîñ õýòðýõã¿é ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýëòýé ÐÒ1, ÐÒ-2 öàõèëóóð: Òóõàéëáàë, ÐÒ-2 – øóãàìûí òðîñòîé õýñãèéí øóãàì òàëààñ ýõíèé òóëãóóð äýýð, ýñâýë øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí õàìãààëàõ çààã äýýð òàâèãäàõ öàõèëóóð; ÐÒ-1 - øóãàìûí õàìãààëàãäààã¿é õýñãèéí ÐÒ-2 öàõèëóóðààñ 150-200 ì çàéä áàéãàà òóëãóóð äýýð òàâèãäàõ öàõèëóóð. Ñàëáàð øóãàìûí óðò 500 ì –ýýñ èõ áîë ÐÒ-1 -ûã òàâèõ øààðäëàãàã¿é áîëíî. Âåíòèëýí öàõèëóóð áà òðàíñôîðìàòîð õîîðîíäîõ çàé íü 10 ì-ýýñ èë¿¿ áàéõ äýä ºðòººíèé õàìãààëàëòûã 4.2.190, 4.2.195 ç¿éëä çààñàí øààðäëàãûí äàãóó õèéõ íü ç¿éòýé. Àæèëëàãààíä áàéãàà àãààðûí øóãàìûã áîãèíî óðòòàé ñàëáàð øóãàìààð äýä ºðòººãººð îðóóëæ ãàðãàõ òîõèîëäîëä ÷ äýýðõ øààðäëàãûí äàãóó õÿëáàð÷èëñàí õàìãààëàëò õèéæ áîëíî (4.2.17 çóðàã). Èíãýõäýý òðàíñôîðìàòîðûã ÐÂÌÃ ìàÿãèéí âåíòèëåí öàõèëóóðààð õàìãààëíà. Øèíýýð áàðèãäàõ øóãàìä õîëáîãäîõ äýä ºðòººíèé àÿíãà õàìãààëàëòûã õÿëáàð÷èëñàí ñõåìýýð õèéæ áîëîõã¿é. 4.2.103. Àæèëëàãààíä áàéãàà øóãàìä ñàëáàð øóãàìààð áóþó îðîîä ãàðñàí øóãàìààð õîëáîãäîõ äýä ºðòººã õàìãààëàõ çîðèóëàëòààð òàâèãäàõ 35-110 êÂ-ûí (ÐÒ1, ÐÒ2) öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 1000 Îì.ì áà ò¿¿íýýñ èõ õóâèéí ýñýðã¿¿öýë á¿õèé õºðñòýé á¿ñ íóòàãò 10 Îì-îîñ èõ áàéæ áîëîõ áîëîâ÷ 30 Îì-îîñ èõ áàéæ áîëîõã¿é. Èéì òîõèîëäîëä õîîëîéò (ÐÒ-2) öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýã ¿ðãýëæèëñýí ãàçàðäóóëàã÷ààð äýä ºðòººíèé ãàçàðäóóëãûí õ¿ðýýòýé õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. Çóðàã 4.2.16. Àãààðûí øóãàìä 150 ì õ¿ðòýë áîëîí 150 ì –ýýñ èë¿¿ óðòòàé îðîîä ãàðñàí øóãàìààð õîëáîãäîõ äýä ºðòººã àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ á¿ä¿¿â÷. 4.2.104. Íèéò óðòûíõàà çàðèì õýñýãò õàìãààëàëòûí òðîñã¿é 110 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìûí òóëãóóð äýýð òàâèãäàõ ñàëãóóðûã óã òóëãóóð äýýðõ ñàëãóóðûí õýðýãëýã÷ òàëä íü õîîëîéò öàõèëóóð òàâüæ õàìãààëàõ ¸ñòîé. Õýðýâ ñàëãóóð óäààí õóãàöààãààð òàñàðõàé áàéæ áîëîõ áîë õîîëîéò öàõèëóóðûã ìºí òýð òóëãóóð äýýð àëü õ¿÷äýëòýé áàéõ òàë á¿ðä íü òàâèõ íü ç¿éòýé. Äýä ºðòºº áóþó õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ñàëáàðûí àãààðûí øóãàìàí äýýð ãîë ÀØ-ä õîëáîãäñîí öýãýýñ íü øóãàìûí óðòûí äàãóó 25 ì õ¿ðòýë Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

256

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 çàéä ñàëãóóð áàéðëàõ áîë ò¿¿íèé äýðãýä öàõèëóóð òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Õàðèí òóõàéí ñàëãóóð íü óäààí õóãàöààãààð òàñàðõàé áàéæ áîëîõ áîë óã òóëãóóð äýýð ãîë øóãàì òàëä íü õîîëîéò öàõèëóóð òàâèíà. Òºìºð áà òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé, 20 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí àãààðûí øóãàìä ò¿¿íòýé àäèë ò¿âøíèé õºíäèéð¿¿ëýã á¿õèé õóóðàé ñàëãóóðûã õàìãààëàõ çîðèóëàëòààð öàõèëóóð òàâèõã¿é áàéæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìûí (õ¿ñíýãò 4.2.8, áîëîí 4.2.107, 4.2.102 çààëòûí äàãóó òðîñîîð õàìãààëàãäñàí) äºõºëòèéí îðóóëãûí õ¿ðýýí äîòîðõ (òóëãóóðûí õºíäèéð¿¿ëýãýýñ áàãàã¿é õºíäèéð¿¿ëýã á¿õèé) ñàëãóóðûã øóãàì òàëààñ àíõíû òóëãóóð äýýð áîëîí îíöãîé òîõèîëäîëä äºõºëòèéí áóñàä òóëãóóð äýýð ñóóðèëóóëàõ íü ç¿éòýé. Çóðàã 4.2.17. Àãààðûí øóãàìä 150 ì õ¿ðòýë áîëîí 150 ì –ýýñ èë¿¿ óðòòàé ñàëáàð øóãàìààð õîëáîãäîõ äýä ºðòººã àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ á¿ä¿¿â÷. Ä¿ðìèéí 4.2.104-ä çààñàí õîîëîéò öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 2.5.51 áîëîí 2.5.52 ç¿éë¿¿äèéí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. ×óõàë õýðýãëýã÷äèéã (æèøýýëáýë óñ òàòóóðãûí ñòàíö) òýæýýäýã áºãººä íèéò óðòûíõàà õýìæýýíä òðîñîîð õàìãààëàãäñàí àãààðûí øóãàìä õîëáîãäîõ ìåòàëë áóþó òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé àãààðûí ñàëáàð øóãàìûã íèéò óðòûí íü õýìæýýíä òðîñîîð õàìãààëàõ íü ç¿éòýé. Ñàëáàð øóãàì íü ìîäîí òóëãóóðòàé áîë ò¿¿íèéã ãîë øóãàìä õîëáîõ öýã äýýð õîîëîéò öàõèëóóð òàâèõ ¸ñòîé. 3-10 êÂ õ¿÷äýëèéí ñýëãýí- çàëãàëò õèéõ öýãèéí õàìãààëàëòàíä çîðèóëæ ìîäîí òóëãóóðòàé òýæýýëèéí øóãàì òóñ á¿ðèéí òºãñãºëèéí òóëãóóð äýýð íü õîîëîéò öàõèëóóð òàâèíà. Èíãýõäýý öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûã ñýëãýí-çàëãàëò õèéõ öýãèéí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèíä õîëáîâîë çîõèíî. Ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèíûã àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ 4.2.104. Òºìºð, òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìûã 50 ÌÂò (50 ÌÂÀ) õ¿ðòýë ÷àäàëòàé ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð)-ò õîëáîõûã çºâøººðíº. Ìîäîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìûã 25 ÌÂò (25 ÌÂÀ) õ¿ðòýë ÷àäàëòàé ãåíåðàòîðò õîëáîæ áîëíî. 50 ÌÂò (50 ÌÂÀ)-ààñ èõ ÷àäàëòàé ãåíåðàòîðò àãààðûí øóãàìûã çºâõºí õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëàí õîëáîíî. 4.2.105. Àãààðûí øóãàìä õîëáîãäîõ 3 ÌÂò-ààñ èõ ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîð, ãåíåðàòîðèéã àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõàä ñòàíäàðòûí I á¿ëýãò õàìààðàõ âåíòèëýí öàõèëóóð ìºí ôàç òóñ á¿ðò 0.5 ìêô-ààñ áàãàã¿é êîíäåíñàòîðûí áàãòààìæ õýðýãëýíý. ¯¿íýýñ ãàäíà àãààðûí øóãàìûí öàõèëãààí ñòàíö (äýä ºðòºº)-èéí äºõºëòèéí õýñýãò 50 êÀ-ààñ áàãàã¿é àÿíãà òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé õàìãààëàëò õèéíý. Âåíòèëýí öàõèëóóðûã 15 ÌÂò-ààñ èõ ÷àäàëòàé ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð)-ûã õàìãààëàõàä -ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð) á¿ðèéí õîëáîëò äýýð, 15 ÌÂò, ò¿¿íýýñ áàãà ÷àäëûí ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð)-ûã õàìãààëàõàä –ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí øèí¿¿ä (øèíèéí ñåêöè) äýýð, 3 ÌÂò-ààñ èõ ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðûã õàìãààëàõàä –õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèí äýýð òóñ á¿ð ñóóðèëóóëíà. 20 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé, ñààðìàã öýãèéí ãàðãàëãàòàé, îðîîäñûí òóñãààðëàãàã¿é (ñàâõàí îðîîìîãòîé ìàøèíóóä) ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð)-ûã õàìãààëàõäàà ôàç òóñ á¿ðèéí 0.5 ìêô áàãòààìæèéí îðîíä ñààðìàã öýã äýýð íü ìàøèíû õýâèéí õ¿÷äýëä õàðãàëçàõ âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Õýðýâ ãåíåðàòîðò õîëáîãäîõ 100 ì õ¿ðòýë óðòòàé êàáåëóóäûí íèéëáýð áàãòààìæ íü ôàç òóñ á¿ðä 0.5 ìêô-ààñ èë¿¿ áàéâàë õàìãààëàõ áàãòààìæ ñóóðèëóóëàõ øààðäëàãàã¿é. 4.2.107. Õýðýâ ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèí áà àãààðûí øóãàì íü ñòàíö áóþó äýä ñòàíöûí åðºíõèé øèíä õîëáîãäñîí áîë àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéã àÿíãûí ¿éë÷ëýëýýñ äàðààõ øààðäëàãóóäûã áèåë¿¿ëýí õàìãààëíà. ¯¿íä: Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

257

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1. Òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéã 300 ì-ýýñ äîîøã¿é ¿ðãýëæèëñýí õýìæýýãýýð òðîñîîð õàìãààëíà. Äºõºëòèéí ýõýíä íü (çóðàã 4.2.18 à) õîîëîéò öàõèëóóðûí á¿ðäýë òàâèíà. Àãààðûí øóãàìûí òðîñîîð õàìãààëàãäñàí äºõºëòèéí õýñãèéí òóëãóóð íü òóñãààðëàãûí õýëõýýñèéã áýõëýõ öýãýýñ, øîíãèéí èõ áèå õ¿ðòýëõ çàé 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé ìîäîí õºíäëºâ÷òýé áàéíà. Àãààðûí øóãàìûí óòàñûã 35 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí ò¿âøèíä õàðãàëçàõ ä¿¿æèí òóñãààðëàãûí õýëõýýñ (õºíäèéð¿¿ëýã äýýð) äýýð ºëãºíº. ßíäàí öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 5 Îì-îîñ, òðîñòîé òóëãóóðóóäûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îì-îîñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Äºõºëòèéí ýõýíä òàâèãäàõ õîîëîéò öàõèëóóðûí îðîíä ñòàíäàðòûí IV á¿ëýãò õàìààðàõ âåíòèëýí öàõèëóóð òàâüæ áîëíî. Ýíý öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 3 îì-îîñ èõã¿é áàéíà. Ìîäîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí õýñýãò àÿíãûí õàìãààëàëò õèéõäýý òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìä õýðýãëýñýí õàìãààëàõ õýðýãñýë äýýð íýìæ òðîñ á¿õèé äºõºëòèéí ýõíýýñ øóãàì òàë ðóó 150 ì îð÷èì çàéíä õîîëîéò öàõèëóóð òàâèíà. 2. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíä 0.5 êì õ¿ðòýë óðòòàé êàáåëü øóãàìààð äàìæèæ õîëáîãäñîí àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéã ºìíºõ 1-ð ç¿éëä çààñíààð êàáåëüã¿é ÀØ-ûí àäèë õàìãààëàëò õèéõýýñ ãàäíà êàáåëèéã àãààðûí øóãàìä õîëáîñîí çààã äýýð ñòàíäàðòûí IY á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Öàõèëóóðûã õàìãèéí áîãèíî çàìààð êàáåëèéí õóÿã, ìåòàëë á¿ðýýñ, ãàçàðäóóëãàä õîëáîíî. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë 5 Îì-îîñ èõã¿é áàéíà. 3. Õýðýâ àãààðûí øóãàìûí 300 ì-ýýñ äîîøã¿é óðòòàé äºõºëò íü àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ ºíäºð áàéøèí, ìîä áîëîí ººð ºíäºð á¿òýýöýýð õàìãààëàãäñàí áîë àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí õýñýãò òðîñ òàòàõ øààðäëàãàã¿é. Èéì ¿åä àãààðûí øóãàìûí õàìãààëàãäñàí õýñãèéí ýõýíä (øóãàì òàëä) ñòàíäàðòûí IY á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Ýíý öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë 3 Îì-îîñ èõã¿é áàéíà. 4. Àãààðûí øóãàìûí õîëáîëòîíä ðåàêòîð áàéãàà áîë ÀØ-ûí 100-150 ì óðòòàé äºõºëòèéã àÿíãèéí øóóä íèðãýëòýýñ òðîñîîð õàìãààëíà. (çóðàã 4.2.18.á) Òðîñîí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààð õàìãààëàãäñàí äºõºëòèéí ýõýíä õîîëîéò öàõèëóóð, õàðèí ðåàêòîðûí äýðãýä ñòàíäàðòûí IY á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. ßíäàí öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë 10 Îì-îîñ èõã¿é áàéíà. 5. Àãààðûí øóãàìûã ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèí á¿õèé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí øèíýíä ðåàêòîð áîëîí 50 ì-ýýñ õýòðýõã¿é óðò êàáåëààð äàìæóóëàí õîëáîõîä àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéã àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ õàìãààëàõ øààðäëàãàã¿é. Àãààðûí øóãàìä êàáåëü õîëáîãäñîí öýãò 5 Îì-îîñ èõã¿é ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýëòýé õîîëîéò öàõèëóóð, õàðèí ðåàêòîðûí ºìíº ñòàíäàðòûí IY á¿ëãèéí âåíòèëåí öàõèëóóð (çóðàã 4.2.18.á) òàâèíà. 6. 3 ÌÂò-ààñ áàãà ÷àäàëòàé ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèí á¿õèé öàõèëãààí ñòàíö (äýä ºðòºº)-ûí øèíä õîëáîãäîõ àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí 0.5 êì-ýýñ áàãàã¿é óðòòàé õýñýã íü 5 Îì-îîñ èõã¿é ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýëòýé òºìºð, òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé áîë óã øóãàìûí öàõèëãààí ñòàíö (äýä ºðòºº)-ààñ 150 ìåòð çàéä ñòàíäàðòûí IY á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë 3 Îì-îîñ èõã¿é áàéíà. Ýíý íºõöºëä àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí õýñãèéã òðîñîîð õàìãààëàõ øààðäëàãàã¿é.

Çóðàã 4.2.18. Ýðãýëäýõ ìàøèíûã àÿíãàíû õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ á¿ä¿¿â÷ 4.2.108. Ãåíåðàòîðûã òðàíñôîðìàòîðòàé õîëáîõäîî èë ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷ (èë øèíèéí ã¿¿ð áîëîí ºëãºñºí óÿí ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷) õýðýãëýâýë óã ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷ íü öàõèëãààí ñòàíö (äýä ºðòºº)-ûí àÿíãà çàéëóóëàã÷óóäûí áîëîí áàéãóóëàìæóóäûí àÿíãûí õàìãààëàëòûí õ¿ðýýíä áàãòñàí áàéõ ¸ñòîé. Àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã ñòàíö (äýä ºðòºº)-ûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèä õîëáîñîí öýã íü ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí ãàçàðäóóëàãäñàí ýä àíãèéí ãàçàðäóóëãàä õîëáîãäñîí öýãýýñ ãàçàðäóóëãûí òóóçûí äàãóó õýìæèõýä 20 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ èë ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷ íü ÈÕÁ-èéí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí õàìãààëàõ õ¿ðýýíä îðîîã¿é áàéâàë òýäãýýðèéã àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ òóñä íü áîñãîñîí øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷ààð áóþó òóñäàà òóëãóóð äýýð òàòñàí 20 ãðàäóñààñ èë¿¿ã¿é õàìãààëàëòûí ºíöºãòýé òðîñîîð õàìãààëíà. Òóñàä íü Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

258

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áîñãîñîí øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéã áóþó òðîñûí òóëãóóðûã ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí òóëãóóðóóäûí ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæòàé õîëáîãäîîã¿é òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷ààð ãàçàðäóóëàõ, ýñâýë ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí ýä àíãèéí ãàçàðäóóëãûã ÕÁ-ûí ãàçàðäóóëãûí áàéãóóëàìæèä õîëáîñîí öýãýýñ 20 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä áàéõààð óã ãàçàðäóóëãàä õîëáîíî. Òóñàä íü áîñãîñîí øîí õýëáýðèéí àÿíãà çàéëóóëàã÷ (òðîñûí òóëãóóðóóä)-ààñ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õ¿ðòýëõ áóþó ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí ãàçàðäóóëàãäñàí ýä àíãè õ¿ðòýëõ çàé àãààðààð 5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Áèåý äààñàí òóñäàà ãàçàðäóóëàã÷ààñ áîëîí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí ãàçàð äîîðõè õýñãýýñ ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí ãàçàð äîîðõè õýñýã áîëîí ò¿¿íèé ãàçàðäóóëàã÷ õ¿ðòýëõ ãàçàð äîîãóóðõ çàé íü 5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Çóðàã 4.2.19. Äºõºëò íü àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ õàìãààëàãäààã¿é àãààðûí øóãàìä õîëáîõ 3 ÌÂò õ¿ðòýëõ ÷àäëûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã õàìãààëàõ á¿ä¿¿â÷. 4.2.109. Õýðýâ ¿éëäâýðèéí ãàçðûí äýä ºðòºº íü 120 ÌÂò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé ãåíåðàòîð á¿õèé äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä èë ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷ýýð õîëáîãäîõ áîë óã ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéã àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ 4.2.108 ç¿éëä çààñàí, ÕÁ-ûí àÿíãà çàéëóóëàã÷èéí õàìãààëàõ õ¿ðýýíä îðîîã¿é ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí àäèë õàìãààëíà. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéã ðåàêòîðààð äàìæóóëæ õîëáîâîë ðåàêòîðûí ºìíº IY á¿ëýãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Èíäóêöëýëýýð ¿¿ñýõ õýò õ¿÷äýëýýñ áîëîí ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷ýýð äàìæèæ èðýõ àÿíãûí õýò õ¿÷äýëèéí äîëãèîíîîñ ãåíåðàòîðûã õàìãààëàõûí òóëä ñòàíäàðòûí IY á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð áîëîí áàãòààìæ íü ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéí äàðààõè óòãóóäàä äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ õàìãààëàëòûí êîíäåíñàòîðóóäûã 3 ôàçàä íü ñóóðèëóóëíà: 6 êÂ õ¿÷äýëä 0.8 ìêÔ, 10 êÂ õ¿÷äýëä 0.5 ìêÔ, 13.8-20 êÂ õ¿÷äýëä 0.4 ìêÔ Õýðýâ ãåíåðàòîðûí øèí äýýðõè ãåíåðàòîðûí áîëîí êàáåëèéí ñ¿ëæýýíèé íèéëáýð áàãòààìæ íü øààðäëàãàòàé õýìæýýíä áàéâàë õàìãààëàëòûí êîíäåíñàòîð òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Ýíä êàáåëü ñ¿ëæýýíèé áàãòààìæèéã òîäîðõîéëîõäîî êàáåëèóäûí óðòûí 750 ì õ¿ðòýëõ õýñãèéã òîîöíî. 4.2.110. Íàéäâàðòàé áýëòãýë òýæýýë á¿õèé 3 ÌÂò õ¿ðòýë ÷àäëûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã îðóóëãûí äºõºëò íü àÿíãûí øóóä íèðãýëòýýñ õàìãààëàãäààã¿é àãààðûí øóãàìä õîëáîõûã çºâøººðíº. Èíãýõäýý àãààðûí øóãàìûí äºõºëòèéí õýñýãò äýä ºðòººíèé øèíýýñ 150 áà 250 ì-èéí çàéä òóñ á¿ðä õîîëîéò öàõèëóóð (çóðàã 4.2.19,à) òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 5 Îì-îîñ èõã¿é áàéíà. Õýðýâ òºìºð, òºìºð áåòîí òóëãóóðòàé àãààðûí øóãàìûí îðóóëãûí äºõºëòèéí õýñãèéí 250ì -ààñ áàãàã¿é óðòòàé õýñýãò áàéðëàõ òóëãóóðóóäûí ãàçàðäóóëãûí ýñýðã¿¿öýë íü 10 Îì-îîñ èõã¿é áàéâàë óã äºõºëòèéí õýñýãò õîîëîéò öàõèëóóð òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Êàáåëü îðóóëñàí áàéâàë ò¿¿íèé óðòààñ ¿ë õàìààðàí ÿã ºìíº íü ñòàíäàðòûí IY á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð òàâèíà. Öàõèëóóðûí ãàçàðäóóëãûí õàâ÷ààðûã õàìãèéí äºò çàìààð êàáåëèéí ìåòàëë á¿ðõ¿¿ë áîëîí ãàçàðäóóëàã÷èä õîëáîíî (çóðàã 4.2.19 á). Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí äýðãýä I á¿ëãèéí âåíòèëýí öàõèëóóð, ôàç òóñ á¿ðä 0.5 ìêÔ áàãòààìæ á¿õèé õàìãààëàëòûí êîíäåíñàòîð òàâèíà. Äîòîîä õýò õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëò 4.2.111. Íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí áàãòààìæèéí ã¿éäëèéã íü áàãàñãàõ øààðäëàãàòàé áàéãàà 6-35 êÂ-ûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä øóãàìûí óòàñíû áàéðëàëûã ñýëãýõ áîëîí ºíäºð ¿åëçëýëèéí õîëáîîíû êîíäåíñàòîðóóäûã øóãàìûí ººð ôàçàä òàâèõ çàìààð ñ¿ëæýýíèé ôàç òóñ á¿ðèéí ãàçàðòàé õàðüöóóëñàí


259

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàãòààìæèéã òýíö¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé. Ôàçóóäûí ãàçàðòàé õàðüöóóëñàí áàãòààìæèéí òýãø õýìèéí àëäàãäëûí õýìæýý íü 0.75%-èàñ èõã¿é áàéíà. Íóì óíòðààã÷ îðîîìãèéã ñóóðèëóóëàõ öýãèéã ñ¿ëæýýíèé õîëáîîñóóäûí á¿òýö, õýñýã÷ëýí õóâààãäàõ áîëîìæóóä, àâààðèéí ¿åä ¿¿ñ÷ áîëîõ ãîðèìóóä, òºìºð çàìûí àâòîìàò õîðèãèéí õýëõýýíä áîëîí õîëáîîíû øóãàìä ¿ç¿¿ëýõ íºëººëëèéã òîîöîæ ñîíãîíî. Íóì óíòðààã÷ îðîîìãèéã äàðààõ íºõöºëä òðàíñôîðìàòîðò çàëãàõûã õîðèãëîíî. Øèíä òðàíñôîðìàòîð íü ãàë õàìãààëóóðààð äàìæèæ õîëáîãäñîí áàéâàë; Çºâõºí ãàíö øóãàìûí áàãòààìæèéí ã¿éäëèéã íºõºí òýãøèòãýäýã ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí áîë. Íóì óíòðààã÷ îðîîìãèéí ÷àäëûã ñ¿ëæýýíèé îéðûí 10 æèëèéí õºãæëèéã òîîöñîí ãàçàðäëàãûí áàãòààìæèéí á¿ðýí ã¿éäëèéí óòãààð ñîíãîíî. 4.2.112. Ñààðìàã (íåéòðàëü) öýã íü ãàçàðäóóëãàòàé àæèëëàäàã 110-220 êÂ-ûí ñ¿ëæýý íü ñòàíäàðòûí øààðäëàãûã õàíãàñàí òóñãààðëàãàòàé áºãººä õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð) -ûí íü 150 áà 220 êÂ-ûí îðîîìãèéí õºíäèéð¿¿ëýã, òóñãààðëàãûí òºâøèí íü ñòàíäàðòàä çààñíààñ èë¿¿ ºíäºð áàéãàà áîë óã ñ¿ëæýýíä äîòîîä õýò õ¿÷äýëèéã õÿçãààðëàõ çîðèëãîîð òóñãàé àðãà õýìæýý õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. Òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð)-ûí ñòàíäàðòûí õºíäèéð¿¿ëýã, òóñãààðëàãûí ò¿âøèíòýé 110, 220 êÂ-ûí îðîîìãóóä áîëîí òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð)-ûí 330, 550 êÂ-ûí îðîîìãóóäûã äîòîîä õýò õ¿÷äýëýýñ ÐÂÌÃ ìàðêèéí âåíòèëýí öàõèëóóðààð õàìãààëàõ ¸ñòîé. Ýäãýýð öàõèëóóðûã 4.2.151 ç¿éëèéí øààðäëàãûí äàãóó ñóóðèëóóëíà. 4.2.113. Íýã ôàç ãàçàðäàõ ¿åèéí áàãòààìæèéí ã¿éäëèéã áàãàñãàõ àðãà õýìæýý àâàãäààã¿é áóþó øóóä óñàí õºðãºëòòýé ñòàòîðûí îðîîìîã á¿õèé ãåíåðàòîð áóþó ñèíõðîí êîìïåíñàòîð áàéõã¿é 3-35 êÂûí öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíä, ìºí ýäãýýð ãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðààñ áóþó íóì óíòðààã÷ îðîîìãîîñ àâòîìàò òàñðàëòààð áîëîí ãàçàðäëàãà õàéõ, öàõèëãààí òîíîãëîëûí çàñâàðûí áîëîí òóðøèëòûí ÿâö äýõ øóóðõàé ñýëãýí çàëãàëòûí ¿ð ä¿íãýýð òóñãààðëàãäàæ áîëçîøã¿é 3-35êÂ-ûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé õýñýãò ñààðìàã öýã íü àÿíäàà øèëæèõýýñ ñýðãèéëñýí äàðààõè õýðýãñëèéã òàâèõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 3-35 êÂ õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí çàäãàé ãóðâàëæèí õîëáîëòòîé õýëõýý (òóñãààðëàãûí õÿíàëòàíä àøèãëàãëàõ)-íä 4 À ã¿éäëèéã óäààí õóãàöààãààð äààõ ÷àäâàðòàé 25 Îì-ûí ýñýðã¿¿öýë õîëáîæ ºãâºë çîõèíî. Íýã ôàç ãàçàðäàõ ¿åèéí áàãòààìæèéí ã¿éäëèéã áàãàñãàõ àðãà õýìæýý àâàãäñàí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíýýñ áóþó øóóä óñàí õºðãºëòòýé ñòàòîðûí îðîîìîã á¿õèé ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð)-ààñ òóñãààðëàãäàæ áîëçîøã¿é 6-35 êÂ-ûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí çàäãàé ãóðâàëæèí õîëáîëòòîé õýëõýý (õºíäèéð¿¿ëãèéí õÿíàëòàíä àøèãëàãëàõ)-íä 25 Îì-ûí ýñýðã¿¿öýë áîëîí ò¿¿íèéã òàñëàõ áîëîìæèéã õàíãàñàí òºõººðºìæ òàâèõ íü ç¿éòýé. ¯¿íýýñ ãàäíà ãåíåðàòîð-òðàíñôîðìàòîð áîëîí ñèíõðîí êîìïåíñàòîð-òðàíñôîðìàòîðûí áëîêèéí á¿ä¿¿â÷èíä, ò¿¿íä áàéíãûí çàëãààòàé áàéäàã ýñýðã¿¿öëèéã ôåððîðåçîíàñûí ¿çýãäýë ¿¿ñìýãö àâòîìàòààð ø¿íòëýõ çîðèóëàëòòàé õî¸ðäîã÷ ÿã òèéì ýñýðã¿¿öëèéã ñóóðèëóóëàõ øààðäëàãàòàé. Ãàçàðòàé õàðüöóóëñàí ôàçûí õ¿÷äýëèéã íü õýìæèõ (òóñãààðëàãûí õÿíàëò) øààðäëàãà¿é, ýñâýë òýã (íîéë) äàðààëëûí õ¿÷äýëèéã íü õýìæèõ øààðäëàãã¿é áàéõ 6-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí õîëáîëòûí ñõåìä áîëîí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä àíõäàã÷ îðîîìîã íü ãàçàðòàé õîëáîãäîîã¿é õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Íóì óíòðààã÷ îðîîìîãòîé, ýñâýë ñòàòîðûí îðîîìîã íü øóóä óñàí õºðãºëò á¿õèé ãåíåðàòîð (ñèíõðîí êîìïåíñàòîð)-òîé 6-35 êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí õîëáîëòûí ñõåìä áîëîí öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíä ñààðìàã öýã øèëæèõýýñ õàìãààëàõ øààðäëàãàã¿é. 4.2.114. 330 áà 500 êÂ õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä øóãàìóóäûí òîî áà óðò, ñ¿ëæýýíèé ñõåì, òàñëóóðûí òºðºë, òðàíñôîðìàòîðûí òîîíîîñ áîëîí áóñàä ¿ç¿¿ëýëòýýñ õàìààðóóëàí õ¿÷äýëèéí óäààí õóãàöààíû ºíäºðæèëòººñ ñýðãèéëýõ áîëîí òàñëàëò-çàëãàëòûí õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ õýðýãñëýýð õàíãàõ àðãà õýìæýýã óðüä÷èëàí àâ÷ õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. Õ¿÷äýëèéí óäààí õóãàöààíû ºíäºðæèëòèéã áîëîí òàñëàëò-çàëãàëòûí õýò õ¿÷äýëèéã õÿçãààðëàõ õýðýãöýýã, ìºí õàìãààëàõ õýðýãñýëä òàâèõ øààðäëàãà, òýäãýýðèéí ñîíãîëòûí çºâ ýñýõèéí ¿íýëýëòèéã õýò õ¿÷äýëèéí òîîöîîã ¿íäýñëýí òîãòîîõ íü ç¿éòýé. 330 áà 500 êÂ õ¿÷äýëèéí òîíîãëîëä çºâøººðºãäºõ õ¿÷äýëèéí ºíäºðæèëòèéí õýìæýýã ò¿¿íèé ¿éë÷ëýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààíààñ íü õàìààðóóëàí òîãòîîâîë çîõèíî. 330 áà 500 êÂ õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýý äýõ òàñëàëò-çàëãàëòûí õýò õ¿÷äýëèéã òóñ á¿ðä òîîöîîãîîð 2.7 áà 2.5 äàõèíààñ èõ áàéõààðã¿é áîëòîë íü õÿçãààðëàõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

260

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òîíîãëîëä àþóëòàé òàñëàëò-çàëãàëòûí õýò õ¿÷äýëèéã õÿçãààðëàõ çîðèëãîîð àãààðûí øóãàìä õîñîëìîë âåíòèëýí öàõèëóóð, õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí – ñîðîíçîí òðàíñôîðìàòîð, ýñâýë áóñàä õýðýãñýë õýðýãëýõýýñ ãàäíà, ìºí òýäãýýðèéã õ¿÷äýëèéí óäààí õóãàöààíû ºíäºðæèëòèéã õÿçãààðëàõ àðãà õýìæýý (øóíòëàã÷ ðåàêòîð ñóóðèëóóëàõ, ñõåìèéã ººð÷ëºí àæèëëóóëàõ, ñèñòåìèéí àâòîìàòèê) –òýé õîñëóóëàí ñîíãîëò õèéõ øààðäëàãàòàé. 330 áà 500 êÂ õ¿÷äýë á¿õèé õ¿÷íèé òîíîãëîëûã õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ õýðýãñëèéã ñîíãîõäîî öàõèëãààí äàìæóóëàëòûí äîòîîä õýò õ¿÷äýëèéí òîîöîîã ¿íäýñëýí ñîíãîíî. Õèéí òàñëóóð á¿õèé 220–500 êÂ õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðóóäûã áîëîí òàñëóóðûí õ¿÷äýëèéí áàãàòààìæèéí õóâààã÷èéã äàðààëàí çàëãàõàä ¿¿ñýõ ôåððîðåçîíàñûí õýò õ¿÷äýëèéã àðèëãàõ àðãà õýìæýýã àâáàë çîõèíî. Õèéí øàõóóðãûí àæ àõóé 4.2.115. Öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààíû àïïàðàòóóä (òîñîí, õèéí áà ýëèãàç òàñëóóð, ñàëãóóð, õèéí øàõóóðãàò õºòë¿¿ð, äàìæóóëãà ã.ì.)-ûã äàðàëòòàé àãààðààð õàíãàõ çîðèëãîîð øàõóóðãûí ñóóðèí òºõººðºìæ áîëîí àãààð ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíýýñ á¿ðäñýí øàõñàí àãààðûí áàéãóóëàìæ ñóóðèëóóëíà. Øàõñàí àãààðûí áàéãóóëàìæèéí àëü íýãýí ýëåìåíò çàñâàðò îðîõ áóþó àæëààñ ãàðàõ íü íèéò õèéí àæ àõóéí õýâèéí àæèëëàãààã àëäàãäóóëàõààðã¿é áàéâàë çîõèíî. Òºõººðºìæ ð¿¿ îðîõ àãààðûã ãàäíû ìåõàíèê õîëüöîîñ öýâýðëýæ, õàòààñàí áàéâàë çîõèíî. Õàòààñàí àãààðûí õàðüöàíãóé ÷èéãëýã íü òºõººðºìæèéí á¿òýýöèéí òåõíèêèéí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. Õèé øàõóóðãûí ñóóðèí òºõººðºìæ äîòîð õóóðàé àãààð ãàðãàí àâàõäàà õî¸ð øàòíû äàðàëò õýðýãëýõ çàð÷ìûã ìºðäëºã áîëãîõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

* øàõóóðãûí (íýìýãä¿¿ëñýí) - õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí øàõñàí àãààðûí õàðüöàíãóé ÷èéãëýãèéã øààðäëàãàòàé õýìæýýíä áàéëãàõ íºõöëººð òîäîðõîéëîãäîõ øàõóóðãà äàõü áîëîí àãààð õóðèìòëóóëàã÷ äàõü äàðàëò; * àæëûí (õýâèéí) - õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí àãààðûí õýâèéí äàðàëòàíä òîõèðîõ àãààð õóâààðèëàõ ñ¿ëæýý äýõ äàðàëò. Øàõóóðãûí áîëîí àæëûí äàðàëò á¿õèé ñèñòåì¿¿ä íü õîîðîíäîî àãààð øèëæ¿¿ëýõ òóñãàé õèéöèéí õàâõëàãààð õîëáîîòîé áàéõ ¸ñòîé. 4.2.116. Àæëûí øàõóóðãûí á¿òýýìæèéã äàðààõ øààðäëàãóóäûã õàíãàæ áàéõààð ñîíãîõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. 1,5 ÌÏà õ¿ðòýë äàðàëòòàé øàõóóðãà á¿õèé òºõººðºìæèíä: 2 öàãèéí çàâñàðëàãàòàéãààð òàñðàëòã¿é 0,5 ö àæèëëàäàã áàéõ; øàõóóðãóóä 0,5 öàãûí òóðø àæèëëààã¿é áàéõàä àãààðûí òàñëóóðûí ¿ëýýëãýýð áîëîí á¿õ ñèñòåìèéí àëäàãäëààð áóóðñàí øàõóóðãûí äàðàëòàíä àæèëëàäàã àãààð öóãëóóëàã÷ äàõü äàðàëòûã 2 öàãèéí äîòîð ñýðãýýõ. 2. 23 ÌÏà äàðàëòòàé øàõóóðãà á¿õèé òºõººðºìæèíä: 2 öàãèéí çàâñàðëàãàòàéãààð òàñðàëòã¿é 1,5ö àæèëëàäàã áàéõ; øàõóóðãóóä 0,5 öàãûí òóðø àæèëëààã¿é áàéõàä àãààðûí òàñëóóðûí ¿ëýýëãýýð áîëîí á¿õ ñèñòåìèéí àëäàãäëààð áóóðñàí øàõóóðãûí äàðàëòàíä àæèëëàäàã àãààð öóãëóóëàã÷ äàõü äàðàëòûã 1.5 öàãèéí äîòîð ñýðãýýõ. Àæëûí øàõóóðãûí òîî õýä ÷ áàéñàí çààâàë íýã áýëòãýë øàõóóðãàòàé áàéíà. Ýíý á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí íºõöºëä ¿éëäâýðèéí õèé øàõóóðãûí òºõººðºìæèéã ¿éëäâýðèéí ãàçðûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ºðòººíèé òàñëóóðûã øàõñàí àãààðààð òýæýýõýä àøèãëàæ áîëíî. Õèéí äàìæóóëãà á¿õèé íýã òîñîí òàñëóóðòàé äýä ºðòººíä íýã øàõóóðãà (íººö øàõóóðãàã¿éãýýð) ñóóðèëóóëíà. 4.2.117. Àæëûí áîëîí àâààðûí ãîðèìûí ¿åä öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õèéí òîðõ (ðåçåðâóàð) äàõü àãààðûã øàõóóðãûí äàðàëòààð àãààð öóãëóóëàã÷ äàõü àãààðûí íººöººñ íºõäºã áàéõààð õèéõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

261

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Øàõóóðãà àæèëëààã¿é áàéõàä àãààðûí íèéò çàðöóóëàëòûã äàðààõ íºõöºëèéã õàíãàæ áàéõààð àãààð õóðèìòëóóëàã÷èéí áàãòààìæèéã ñîíãîíî. ¯¿íä:

à) Àæëûí ãîðèìä - àãààðûí òàñëóóðûã ¿ëýýëãýõ, á¿õ ñèñòåìèéí àëäàãäëûã íºõºõ çàðöóóëàëòûã øàõóóðãà àæèëëààã¿é ¿åä 2 öàãèéí òóðøèä õàíãàõ. Ýíý ¿åä àãààð öóãëóóëàã÷ äàõü ¿ëäýãäýë äàðàëò íü öàõèëãààí òºõººðºìæ äîòîðõ àãààðûã øààðäëàãàòàé õýìæýýãýýð õàòààõàä õ¿ðýëöýõ¿éö áàéõ; á) Àâààðûí ãîðèìä - öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí àæèëëàãààíû áàéæ áîëîõ ãîðèì (äàõèí çàëãàõ àâòîìàò ÄÇÀ áîëîí õàìãààëàëòûí àæèëëàãààã îðóóëààä)-îîð íýã çýðýã õàìãèéí îëîí òîîíû òàñëóóð òàñëàãäàõ òîõèîëäîëä àãààðûí òàñëóóðóóäûí òîðõ (ðåçåðâóàð) äàõü äàðàëòûã (òàñëóóðûí àæèëëàãààíû íºõöëººð çºâøººðºãäºõ õàìãèéí õàìãèéí áàãà óòãà õ¿ðòýë) ñýðãýýõýä õ¿ðýëöýõ¿éö áàéõ. Ýíý ¿åä õèéí õóðèìòëóóð äàõü øàõàãäñàí àãààðûí õàìãèéí áàãà äàðàëò íü òºõººðºìæ äýõ øàõàãäñàí àãààðûí äàðàëòûí õàìãèéí èõ õýâèéí äàðàëòààñ äàðààõ õýìæýýãýýð èõ áàéõ ¸ñòîé: 5 ÌÏà õ¿ðòýë äàðàëòòàé øàõóóðãûí òºõººðºìæèíä 25-30 %; 23 ÌÏà õ¿ðòýë äàðàëòòàé øàõóóðãûí òºõººðºìæèíä 80 %. Òàñëóóðóóä îëíîîðîî òàñðàõ àâààðèéí ãîðèìûí ýõëýë íü øàõóóðãûí òºõººðºìæèéí àæèëëàæ ýõëýõ ýýëæèò ìº÷ (ººðººð õýëáýë àãààð õóðèìòëóóóëàã÷ äýõ äàðàëò íü øàõóóðãà àâòîìàòààð àæèëëàæ ýõëýõ äàðàëò õ¿ðòýë áóóðñàí)- òýé äàâõöàæ áàéõààð òîîöîîíä òóñãàõ íü ç¿éòýé. 4.2.118. ÌÏà õ¿ðòýë äàðàëòòàé àãààð õóðèìòëóóóëàã÷ íü äàðààõ òºõººðºìæººð òîíîãëîãäîíî: ãóðâàí ÿâàëòûí êðàíò á¿õèé çààã÷ ìàíîìåòð, ï¿ðøòýé õàìãààëàõ õàâõëàã, þ¿ëýõ õààëò, øèíãýíýýð òóðøèõ ¿åä àãààð ãàðãàõ áºãëºº á¿õèé í¿õ, ¿çëýã, öýâýðëýãýý õèéõýä çîðèóëñàí òàãëàà á¿õèé íýýëõèé, àãààð äàìæóóëàã÷èéã çàëãàõàä çîðèóëñàí òàâ á¿õèé õîîëîé, ò¿øèõ òóëãóóðóóä. Àãààð õóðèìòëóóëàã÷èéí þ¿ëýõ õààëòûí ìºñèéã (òóíäàñûã þ¿ëýõýýñ ºìíº) õàéëóóëàõ çîðèóëàëòòàé ãàðààð çàëãàäàã öàõèëãààí õàëààãóóð òàâèíà. Øàõàãäñàí àãààðûí õàòààëòûã ºíäºð çýðýãëýëä õ¿ðãýõèéí òóëä àãààð õóðèìòëóóëàã÷ (ãóðâààñ äîîøã¿é) -óóäûã öóâàà õîëáîâîë çîõèíî. 4.2.119. 23 ÌÏà äàðàëòòàé àãààð õóðèìòëóóëàã÷ íü ãóðâàí áîëëîí á¿õèé á¿ëýã á¿ðäýý äàðààõè òºõººðºìæ¿¿äòýé áàéíà: ãóðâàí ÿâàëòûí êðàíò á¿õèé çààã÷ ìàíîìåòð, õàìãààëàõ õàâõëàã, êëàïàí àâòîìàò ¿ëýýëãý á¿õèé òóíäàñ õóðèìòëóóëàã÷. Àãààð õóðèìòëóóëàã÷èéí äîîä õýñãèéã öàõèëãààí àâòîìàò õàëààãóóð á¿õèé, äóëààíû òóñãààðëàãàòàé òóñãàé õîðãîíä áàéðëóóëíà. Øàõóóðãûí òºõººðºìæèéí òºãñãºëèéí óñ-òîñ-ÿëãàã÷ áà àãààð õóðèìòëóóëàã÷èéí õîîðîíä ýñðýã õàâõëàã ñóóðèëóóëíà. 4.2.120. Íýâòð¿¿ëýõ õàâõëàã (êëàïàí)-óóä íü àãààð äàìæóóëàã÷ ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíä áîëîí õèéí òàñëóóðûí òîðõ äýõ äàðàëòûã ¿éëäâýðýýñ íü çààñàí õÿçãààðò áàéëãàíà. Ýíý õÿçãààð íü òàñëàõ õýâèéí ÷àäâàðûã áîëîí äàõèí çàëãàõ àâòîìàòûí àìæèëòã¿é àæèëëàãààíû ãîðèìä òàñëóóðûí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Íýâòð¿¿ëýõ õàâõëàãóóäûí áîëîí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíèé àãààð äàìæóóëàã÷èéí íýâòð¿¿ëýõ ÷àäâàð íü òàñëóóð (äàõèí çàëãàõ àâòîìàòûí àìæèëòã¿é àæèëëàãààíû ä¿íä íýãýí çýðýã òàñàð÷ áîëîõ)- óóäûí òîðõ äýõ àãààðûí äàðàëòûã òýäãýýðèéí àæëûí íºõöëººð çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà õýìæýýíä õ¿ðòýë 3ìèíààñ áàãàã¿é õóãàöààíä ñýðãýýäýã áàéíà. Íýâòð¿¿ëýõ õàâõëàãà íü õýâèéí ãîðèìä àãààðûí àëäàãäëûã íºõºõ áîëîí õàâõëàãûí äàðààõè õýñýã äýõ àãààðæóóëàëòàíä çîðèóëæ áàãà õýìæýýíèé àãààðûã òàñðàëòã¿é ºíãºð¿¿ëæ áàéíà. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õýâèéí äàðàëòûí óòãà á¿ð íü øàõóóðãûí òºõººðºìæººñ õî¸ðîîñ äîîøã¿é òîîíû íýâòð¿¿ëýõ õàâõëàãààð òýæýýãääýã àãààð õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíèé ººðèéí á¿òýöòýé áàéíà. Íýâòð¿¿ëýõ õàâõëàãûã öàõèëãààí ñîðîíçîí óäèðäëàãàòàé õèéõ ¸ñòîé. Çàëãàõ áîëîí òàñëàõ àâòîìàòèêààð íýâòð¿¿ëýõ õàâõëàãóóäûã óäèðäàõ àæèëëàãààã øàõóóðãûí àæëûí ãîðèìîîñ ¿ë õàìààðàõààð õèéíý. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

262

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.121. Øàõóóðãûí òºõººðºìæ íü á¿ðýí àâòîìàòëàãäñàí áàéõ áºãººä áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é àæèëëàíà. Øàõóóðãûí òºõººðºìæèéã àãààð öóãëóóëàã÷ áîëîí òàñëóóðûí òîðõ äàõü äàðàëòûã òîãòîîñîí õÿçãààðò áàéëãàæ áàéõ àâòîìàò óäèðäëàãààð òîíîãëîíî. Øàõóóðãûí òºõººðºìæèéí àâòîìàò óäèðäëàãûí á¿ä¿¿â÷ íü àæëûí áîëîí áýëòãýë øàõóóðãóóäûã àâòîìàòààð ÿâóóëàõ áà çîãñîîõ, óñ-òîñ-ÿëãàã÷èéã àâòîìàòààð íýâò ¿ëýýëãýõ (óñ áà òîñûã þ¿ëýõ), íýâòð¿¿ëýõ õàâõëàãóóäûã àâòîìàòààð óäèðäàõ, ãýìòýë ñîãîã ãàðàõ ¿åä øàõóóðãûí àãðåãàòóóäûã õàìãààëàõ àæèëëàãààã õýðýãæ¿¿ëíý. Øàõàãäñàí àãààðûí òºõººðºìæèéã ò¿¿íèé õýâèéí àæèëëàãàà àëäàãäàõ ¿åä ¿éë÷ëýõ äîõèîëëîîð òîíîãëîíî. 4.2.122. 5ì3/ìèí õ¿ðòýë á¿òýýìæòýé àâòîìàòæèñàí øàõóóðãûí òºõººðºìæèéã ÕÁ-íä ñóóðèëóóëàõäàà “Ñóóðèí øàõóóðãûí òºõººðºìæ, àãààð äàìæóóëàã÷, õèé äàìæóóëàã÷èéã ñóóðèëóóëàõ áà àþóëã¿é àøèãëàõ ä¿ðýì”-èéã ìºðäºíº. Àãààð õóðèìòëóóëàã÷ íü “Ñóóðèí äàðàëòàò ñàâûã óãñðàõ áà àþóëã¿é àøèãëàõ ä¿ðýì”-èéí áàéíãûí òàâöàí áà øàòòàé õîëáîãäîëòîéãîîñ áóñàä øààðäëàãûã õàíãàíà. Àãààð õóðèìòëóóëàã÷èéã ãàäàà, èë àãààðò áîëæ ºãâºë ñ¿¿äýð òàëä øàõóóðãûí õàíààñ 0,7-1 ì çàéä áàéðëóóëíà. Òýäãýýðèéí äýýð íàðíû ãýðëýýñ õàìãààëàõ ñ¿¿äðýâ÷ áàðèõ øààðäëàãàã¿é. Àëü íýãýí àãààð õóðèìòëóóëàã÷èéã óãñðàõ, õóðààæ àâàõ ¿åä áóñàä àãààð öóãëóóëàã÷èéí õýâèéí àæèëëàãàà àëäàãäàõã¿é áàéõ áîëîìæèéã óðüäààñ õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí òàñëóóð áàéðëàæ áóé õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí òóñäàà ºðººíä àãààð öóãëóóëàã÷èéã ñóóðèëóóëæ áîëíî. 4.2.123. Øàõóóðãûí àâàõ àãààðûã øàõóóðãûí ºðººíººñ øàõóóðãà äýýð áàéðëàõ ø¿¿ëò¿¿ðýýð äàìæóóëæ ºãºõ ¸ñòîé. Øàõóóðãûí óñ-òîñ-ÿëãàã÷èéí þ¿ëýõ õàâõëàãûã ãàäíà òóñãàéëàí áýëòãýñýí í¿õ ð¿¿ ãàðñàí þ¿ëýõ ñèñòåìä õîëáîíî. Þ¿ëýõ õîîëîé íü á¿õ þ¿ëýõ õàâõëàãóóä íýãýí çýðýã àæèëëàõ ¿åä áºãëºðºõººðã¿é áîëîí øàõóóðãûí óñ-òîñ-ÿëãàã÷ äýõ äàðàëòûã íýìýãä¿¿ëýõýýðã¿é õàíãàëòòàé íàëóó áºãººä äèàìåòðòýé áàéíà. Øàõóóðãûí áàéãóóëàìæèéí áàéðàíä çàñâàðûí òàëáàé áîëîí çàñâàðûí áà óãñðàëòûí àæèë ã¿éöýòãýõýä çîðèóëñàí à÷àà ºðãºõ òºõººðºìæòýé áàéíà. Øàõóóðãûí áàéãóóëàìæèéí áàéðàíä ºâëèéí óëèðàëä íýìýõ 10îÑ-ààñ áàãàã¿é, çóíû óëèðàëä íýìýõ 35îÑ-ààñ èõã¿é áàéíà. Øàõóóðãûí áàéãóóëàìæèéí áàéðàíä öàõèëãààí õàëààãóóð, äóëààíû èë¿¿äëèéã çàéëóóëàõ çîðèóëàëòòàé ñîðæ ãàðãàõ ìåõàíèê ñàëõèëóóð òîíîãëîíî. Øàõóóðãûí õºðãºëòèéã øàõàëòûí øàò á¿ðèéí äàðàà áàéðëàõ àãààðûí õºðãºëòòýé õºðã¿¿ðýýð ã¿éöýòãýíý. Øàõóóðãûí àãðåãàòûã áàðèëãûí õàíàòàé õîëáîãäîîã¿é ôóíäàìåíò äýýð ñóóðèëóóëíà. Øàõóóðãûí áàéãóóëàìæèéí áàéðíû øàëûã øàëëàõ áóþó ò¿¿íòýé àäèë ìàòåðèàëààð õèéãäñýí õàâòàíãààð ºíãºëíº. Õàíûã íü ºíãºëæ, øàëíààñ 1.5 ì-ààñ áàãàã¿é ºíäºð õ¿ðòýë òîñîí áóäãààð áóäñàí áàéíà. Øàõóóðãûí áàéãóóëàìæèéí áàéðíû õààëãà íü ãàäàãøàà îíãîéäîã áàéíà. Öîîæ íü ººðºº ò¿ãæèãääýã áºãººä äîòîð òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿éãýýð áàðèóëààð îíãîéäîã áàéõ ¸ñòîé. Öîíõ íü ãàäàãøàà îíãîéõ áºãººä äýýä òàëäàà õýâòýýãýýð äîòîãøîî íýýãäýõ ñàëõèâ÷òàé áàéâàë çîõèíî. 4.2.124. Àãààð äàìæóóëàã÷ ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýã õààã÷ âåíòèëýýð õýñã¿¿ä áîëîí õóâààãäñàí öàãèðàã õýëáýðýýð õèéâýë çîõèíî. Àãààð äàìæóóëàõ ñ¿ëæýýã õî¸ð ãîë øóãàìààð äàìæóóëàí øàõóóðãûí òºõººðºìæººñ òýæýýíý. Ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ çîðèëãîîð ñ¿ëæýýí äýõ äàðàëò íü õýâèéí õýìæýýíýýñ äýýø 10% õýòðýõýä àæèëëàäàã õàìãààëàõ êëàïàí ñóóðèëóóëíà. Õàìãààëàõ êëàïàíã àãààð ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíèé òýæýýëèéí ãîë øóãàìûí õî¸ð îðîîäîñ òóñ á¿ðä 4.2.120-ä çààñàí ìàíîìåòðèéí ø¿¿ãýýíèé îéðîëöîî ñóóðèëóóëáàë çîõèíî. Øóãàìûí óñ-ÿëãàã÷èéã øàõóóðãûí òºõººðºìæèéí áàéðíû ãàäíà àãààð ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýýíèé òýæýýëèéí õî¸ð ãîë øóãàìä õî¸óëàíä ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Øóãàìûí óñ-ÿëãàã÷ íü þ¿ëýõ âåíòèë áîëîí àãààð äàìæóóëàãèéã îðóóëàõ, ãàðãàõ õîëáîëòîíä çîðèóëñàí òàâ á¿õèé õîîëîéòîé áàéõ ¸ñòîé. Àãààð äàìæóóëàã÷èéí áîëîí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíèé àðìàòóð íü ¿éë÷ëýõýä îéð äºò áàéâàë çîõèíî. 4.2.125. Ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíèé àãààð äàìæóóëàã÷èéã á¿òýýö, òîíîãëîëûí òóëãóóð, êàáåëèéí ñóâàã øóóäóó õîîëîéä êàáåëèéí õàìò, õààëòòàé áàéðàíä – õàíà áà òààçààð òàâüæ áîëíî. Àãààð äàìæóóëàã÷èéã 0.3% íàëóóòàéãààð äîîä öýã¿¿äýä íü ñ¿ëæýýã íýâò ¿ëýýëãýõýä çîðèóëñàí þ¿ëýõ âåíòèëòýéãýýð òàâèíà. Òºõººðºìæ¿¿ä ð¿¿ ÿâñàí ñàëáàðëàëòûã ãîë øóãàì ðóó 0.3% íàëóó òàòíà. Òåìïåðàòóðûí äåôîðìàöèéã íºõºõºä çîðèóëæ àãààð äàìæóóëàëòûí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíä ãîë øóãàìûí àãààð äàìæóóëàã÷èéí àäèë õîîëîéãîîð õèéñýí íºõºí òýíöâýðæ¿¿ëýã÷èéã õèéñýí áàéíà. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

263

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Øàõóóðãûí òºõººðºìæèéí áà ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíèé àãààð äàìæóóëàã÷èéã áîëîí óäèðäëàãûí ø¿¿ãýý ð¿¿ î÷ñîí ñàëáàðëàëòûã î¸ñã¿é ãàí õîîëîéãîîð õèéõ áà 23 ÌÏà äàðàëòòàé áîë çýâýðäýãã¿é ãàíãààð õèéíý. Óäèðäëàãûí ø¿¿ãýýíýýñ àãààðûí òàñëóóðûí òîðõ õ¿ðòýë çýñ õîîëîé òàòàæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Ñàëãóóðûí äàðàëòàò õèéí õºòë¿¿ð áà ø¿¿ãýý õîîðîíäûí àãààð äàìæóóëàã÷èéã ãàí õîîëîéãîîð õèéíý. Ãàíãààð õèéñýí àãààð äàìæóóëàã÷èéã ìàòèéëãàõ ðàäèóñ íü õîîëîéí ãàäíà äèàìåòðèéã äºðºâ äàõèí àâñàíààñ áàãàã¿é áàéíà. 4.2.126. Ãàí àãààð äàìæóóëàã÷èéã õîëáîõäîî òóëãàæ ãàãíàõ áà àðìàòóðòàé òàâ á¿õèé õîëáîîñîîð õîëáîõ ¸ñòîé. 6-8 ìì äîòîîä äèàìåòðòýé õîîëîéã òàâàí õîëáîîñîîð ýñâýë äîòîð ýðýýñò õîëáîã÷îîð õîëáîæ áîëíî. Òàñëóóðûí ø¿¿ëò¿¿ðèéí äàðàà òàâèãäñàí ýñðýã äàðàëòûí áà õàìãààëàõ õàâõëàã, ò¿ãæèã÷ âåíòèëèéí äîòîðõè ýä àíãèóä íü çýâðýëòýíä òýñâýðòýé áàéõ ¸ñòîé. Àãààð õóðèìòëóóëàã÷ áîëîí øóãàìûí óñ ÿëãàã÷èéí äîòîð ãàäàðãóó íü çýâ áà áîõèðäëîîñ öýâýðëýãäñýí, çýâðýëòýýñ õàìãààëàõ ò¿ðõýöòýé ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Èë àãààðò ñóóðèëàãäàõ àãààð õóðèìòëóóëàã÷ áîëîí øóãàìûí óñ ÿëãàã÷èéí ãàäíàõ ãàäàðãóóã öàéâàð ºíãèéí àìàð àðèëäàãã¿é áºõ (òîãòâîðòîé) áóäãààð áóäâàë çîõèíî. Àãààðûí òàñëóóðûí ñàëáàð äýõ ò¿ãæèã÷ âåíòèëü, ø¿¿ëò¿¿ð, ýñðýã õàâõëàã, ìàíîìåòðèéã (ñàëãóóðòàé õàìò íèéë¿¿ëýãääýã) õàëààãóóð á¿õèé õóâààðèëàõ òóñãàé ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Äàðàëòòàé àãààðûí áàéãóóëàìæèéí á¿õ ýëåìåíòèéã çàäëàõ, öýâýðëýõýä îéð äºò, õÿëáàð áàéõ ¸ñòîé. Òîñíû àæ àõóé 4.2.127. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé ãàçðóóäàä äýä ºðòººí¿¿èéí òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí òîíîãëîëóóäûí ¿éë÷èëãýýíä çîðèóëñàí òîñíû òºâëºðñºí àæ àõóé áàéõ ¸ñòîé. Òóñ àæ àõóé íü òîñûã õàäãàëàõ áà áîëîâñðóóëàõ ñàâ, íàñîñ, òîñûã öýâýðëýõ ñýðãýýõ òºõººðºìæ, òîñûã öýâýðëýõ áîëîí õèéã¿éæ¿¿ëýõ çººâðèéí òºõººðºìæ, òîñûã òýýâýðëýõ ñàâóóäààð òîíîãëîãäñîí áàéíà. Òîñíû òºâëºðñºí àæ àõóéí áàéðøèë áà õýìæýýã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí àøèãëàëòûí ¿éë àæèëëàãààã çîõèîí áàéãóóëàõ òºñëººð òîäîðõîéëíî. 4.2.128. Öàõèëãààí ñòàíö áà 500 êÂ õ¿÷äýëèéí äýä ñòàíöèä ñóóðèëàãäàõ òðàíñôîðìàòîðûí íü ÷àäëààñ õàìààðàõã¿éãýýð, ìºí õîë áóþó î÷èõîä òºâºãòýé á¿ñ íóòàãò áàéðëàñàí 200 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé 330 êÂ õ¿÷äýëèéí äýä ºðòººíä òîñ áîëîâñðóóëàõ òîíîãëîë á¿õèé òîñíû àæ àõóé áàéâàë çîõèíî. Òîñíû àæ àõóéí òîñ àãóóëàõàä íü:

Äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöàä - òóðáèíû áà òóñãààðëàãûí çîðèóëàëòààð òóñ á¿ðä 4 òîðõ (ðåçåðâóàð) òîñ, Óñàí öàõèëãààí ñòàíöàä - òóðáèí áà òóñãààðëàãûí çîðèóëàëòààð òóñ á¿ðä 3 òîðõ (ðåçåðâóàð) òîñ, Äýä ºðòººíä - òóñãààðëàãûí çîðèóëàëòààð 3 òîðõ òîñ áàéõ ¸ñòîé. ¿¿íä: Òîðõ òóñ á¿ðèéí áàãòààìæ íü äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé: òóðáèíû òîñ íü äóëààíû ñòàíöàä á¿õ àãðåãàòàä 45 õîíîãèéí òóðøèä òîñ íýìýõýä õ¿ðýëöýõ ýçýëõ¿¿íýýñ áóþó íýã àãðåãàòûí òîñíû ñèñòåìèéí ýçýëõ¿¿íýýñ; óñàí öàõèëãààí ñòàíöàä àãðåãàòûí òîñíû ýçýëõ¿¿íèé 10 %-ààñ; òóñãààðëàãûí òîñ íü õàìãèéí òîì íýã òðàíñôîðìàòîðûí òîñíû õýìæýý äýýð òîñ íýìýõ çîðèóëàëòààð ò¿¿íèé 10 %-èéã íýìñýí õýìæýýíýýñ. Ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí òîñíû òºâëºðñºí àæ àõóéãààñ äýä ºðòºº õ¿ðòýëõ çàìûí ñ¿ëæýý áîëîí óã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì íü òîñ áîëîâñðóóëàõ çººâðèéí òºõººðºìæ¿¿äýýð õàíãàãäñàí áàéäëààñ õàìààðóóëàí äýä ºðòººíèé òîñíû àæ àõóéä íü òîñ áîëîâñðóóëàõ ñóóðèí òºõººðºìæèéí çàðèìûã íü ýñâýë á¿ãäèéã íü ñóóðèëóóëàõã¿é áàéæ áîëíî. Ñ¿¿ë÷èéí òîõèîëäîëä òîñíû àæ àõóéã òóñãààðëàãûí òîñûã áîëîâñðóóëàõ çººâðèéí òºõººðºìæ¿¿äòýé õîëáîõ çîðèóëàëòòàé çàëãàëòûíõîîëîé á¿õèé õýðýãñë¿¿äýýð òîíîãëîõ øààðäëàãàòàé. 4.2.129. Áàêàí (òîðõ) òîñîí òàñëóóðòàé 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí äýä ºðòººíä òóñãààðëàãûí òîñíû ñóóðèí õî¸ð òîðõ á¿õèé òîñíû èë àãóóëàõ áàéãóóëàõ íü ç¿éòýé. Òîðõ òóñ á¿ðèéí Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

264

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàãòààìæ íü õàìãèéí òîì ãóðâàí áàêèéí òîñíû ýçýëõ¿¿í äýýð òîñ íýìýõ çîðèóëàëòààð óã äýä ºðòººíèé òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí á¿õ òºõººðºìæ áîëîí òðàíñôîðìàòîðò õèéãäñýí òîñíû õýìæýýíèé 1%-ààñ áàãàã¿é õýìæýýã íýìñýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. Áàêàí òîñîí òàñëóóð á¿õèé äýä ºðòººíä òîñíû èë àãóóëàõûã äàðààõè òîõèîëäëóóäàä áàéãóóëàõã¿é áàéæ áîëíî. Òóõàéëáàë,

* ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí òîñíû òºâëºðñºí àæ àõóé áà äýä ºðòººí¿¿äèéí õîîðîíä çàì òýýâðèéí ñ¿ëæýý ñàéí áîë, * äýä ºðòººíèé áàêàí òîñîí òàñëóóðûí òîî 2-îîñ èõã¿é áîë, * õîòûí äîòîð áàéðëàñàí ã¿í îðóóëãûí äýä ºðòººíä, ã.ì. 4.2.130. Ñèíõðîí òýãøòã¿¿ð (êîìïåíñàòîð)-òýé äýä ºðòººíä ò¿¿íèé òóñãààðëàãûí òîñíû ñàâíû áàãòààìæ áà òîîíîîñ õàìààðàõã¿éãýýð, òóðáèíû òîñíû õî¸ð ñóóðèí òîðõ áàéðëóóëíà. Òîðõ òóñ á¿ðèéí áàãòààìæ íü òóñ äýä ºðòºº äýýð ñóóðèëàãäàõ õàìãèéí òîì ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí òîñíû ñèñòåìèéí ýçýëõ¿¿íèé 110 %-èàñ áàãàã¿é õýìæýýòýé áàéíà. 4.2.128 áà 4.2.129-ä çààñíààñ áóñàä äýä ºðòººí¿¿äýä òîñíû àæ àõóé áîëîí òîñíû àãóóëàõûã áàðèõã¿é áàéæ áîëíî. Èéì äýä ºðòººí¿¿äýä öýâýð òîñûã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí õàðüÿà øóãàì ñ¿ëæýýí¿¿äèéí òîñíû òºâëºðñºí àæ àõóéãààñ çººâðèéí òîðõ(ðåçåðâóàð)-îîð áóþó òîðõòîé ìàøèíààð çººæ õ¿ðãýíý. Õ¿÷äýëèéí á¿õ øàòëàëûí òðàíñôîðìàòîð, òîñîí òàñëóóðò òîñ äàìæóóëàõ ñóóðèí õîîëîé òàâèõã¿é. Òîñûã õèéõ, þ¿ëýõýä òîñíû çººâðèéí õîîëîé áîëîí òîðõ àøèãëàæ ã¿éöýòãýíý. Öàõèëãààí ñòàíö áîëîí 330 áà 500 êÂ õ¿÷äýëèéí äýä ñòàíöóóäàä òîñ äàìæóóëàõ ñóóðèí õîîëîéã òîñíû àæ àõóéí òîíîãëîëûí áàéðíààñ áóþó õýðýãñëèéí áàéðíààñ òðàíñôîðìàòîðûí çàñâàðûí áàéð (äýä ºðòºº äýõ òðàíñôîðìàòîðûí öàìõàã, öàõèëãààí ñòàíöûí ìàøèíû çàë äýõ óãñðàëòûí òàëáàé) ðóó áîëîí òîñíû àãóóëàõ ðóó, ìºí çººâðèéí òîðõíîîñ òîñ þ¿ëýõ áàéð ðóó òàòíà. Òîñ äàìæóóëàõ ñóóðèí õîîëîé (àðìàòóðòàé óóëçñàíààñ áóñàä õýñýã)-ã ãàãíóóðààð õîëáîãäñîí ãàí õîîëîéãîîð õèéíý. 4.2.131. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí òîñíû àæ àõóéã õèéõäýý “¯éëäâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí õàíãàìæèéí çóðàã òºñºë õèéõ çààâàð”-ûí øààðäëàãûã áàðèìòëàíà. Òîñ õàäãàëàõ ñàâûã àãààð õàòààõ ø¿¿ëò¿¿ð, òîñíû òºâøèí çààã÷, þ¿ëýõ õîîëîé äýýð íü òóñ á¿ð ñîðüö àâàõ öîðãîîð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Òîñíû èë àãóóëàõ äýõ òîñ õàäãàëàõ ñàâíû õàíàíààñ äàðààõè ç¿éë¿¿ä õ¿ðòýëõ çàé íü äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: à) öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé áàðèëãà, áàéãóóëàìæ (ò¿¿íèé äîòîð òðàíñôîðìàòîðûí çàñâàðûí áàéð) õ¿ðòýë: òîñíû àãóóëàõûí íèéò áàãòààìæ íü 100 òí õ¿ðòýë áîë - 12 ì; òîñíû àãóóëàõûí íèéò áàãòààìæ íü 100 òí-îîñ èõ áîë - 18 ì; á) íèéãýì, îðîí ñóóöíû áàéð õ¿ðòýë – “à”-ä çààñíààñ 25% èõ; â) òîñíû àæ àõóéí òºõººðºìæèéí áàéð õ¿ðòýë - 8 ì; ã) óñ òºðºã÷èéí áàëëîíû àãóóëàõ õ¿ðòýë - 20 ì, ã.ì. Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõ 4.2.132. Ä¿ðìèéí 4.2.133-4.2.152-èéí øààðäëàãóóä íü ºíäºð òàëäàà 3 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé áîëîí òîõèðóóëàõ òðàíñôîðìàòîð (àâòîòðàíñôîðìàòîð), òîñîí ðåàêòîð (íóì óíòðààõ ãàçàðäóóëãûí îðîîìîã)-ûã ãàäàà èë áóþó äîòîð ñóóðèíä ñóóðèëóóëàõàä õýðýãëýãäýõ áºãººä õàðèí òóñãàé çîðèóëàëòûí öàõèëãààí òîíîãëîëóóäàä õýðýãëýãäýõã¿é. Ýíý ç¿éëä äóðüäàæ áàéãàà òðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîðûã åðºíõèéëýí 4.2.133-4.2.152-ä “òðàíñôîðìàòîð” ãýæ íýðëýñýí áîëíî. Òðàíñôîðìàòîðûí òóñëàõ òîíîãëîëóóä (õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, õÿíàëò õýìæèëòèéí áîëîí óäèðäëàãûí òºõººðºìæ)-ûã ñóóðèëóóëàõäàà ýíý ä¿ðìèéí õàìààðàãäàõ á¿ëã¿¿äèéí øààðäëàãóóäûã ìºðäºã áîëãîõ ¸ñòîé. Ä¿ðìèéí 4.2.137, 4.2.141, áà 4.2.142-ä òàâèãäàõ øààðäëàãóóä íü ºíäºð òàëäàà 10 êÂ áà ò¿¿íýýñ áàãà õ¿÷äýëèéí èæ á¿ðäìýë äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõàä õàìààðàãäàõã¿é áàéæ áîëíî. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

265

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.2.133. Ýõ ãàçðûí õ¿éòýí óóð àìüñãàëòàé îðîí íóòàãò ãàäàà (èë) àãààðò ñóóðèëóóëàõ áîë òóñãàé õèéöèéí (ÕË) òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã ñîíãîõäîî ò¿¿íèé àæèëëàõ ãîðèìä íèéö¿¿ëæ àâàõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä óäààí õóãàöààíû òóðøèä ¿ðãýëæëýõ à÷ààëëûí ãîðèì, áîãèíî õóãàöààíû áà îãöîì à÷ààëëëûã àâ÷ ¿çýõýýñ ãàäíà àøèãëàëòûí ÿâöàä òîõèîëäîæ áîëçîøã¿é õýò à÷ààëëûã òîîöîõ ¸ñòîé. Ýíý øààðäëàãà íü îëîí îðîîìîãòîé òðàíñôîðìàòîðûí á¿õ îðîîìîãò õàìààðàãäàíà. 4.2.134. Òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõäàà ò¿¿íèé õ¿÷äýëèéã òàñëàõã¿éãýýð òîñ çààãóóð äàõü òîñíû ò¿âøèíã õÿíàõàä àþóëã¿é áºãººä òîõèðîìæòîé áàéõ íºõöëèéã õàíãàæ ºãºõ ¸ñòîé. Õýðýâ åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëýã õàíãàëòã¿é áàéâàë õàðàíõóé íºõöºëä òîñíû ò¿âøèíã õÿíàõàä çîðèóëæ òîñ çààãóóðò òóñãàéëñàí ãýðýëò¿¿ëýã òàâèáàë çîõèíî. Õ¿÷äýë òàñëàõã¿éãýýð õÿíàëò òàâèõ áîëîí õèéí ñîðüö àâàõàä çîðèóëæ òðàíñôîðìàòîðûí õèéí ðåëåíä àþóëã¿é î÷èõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ øààðäëàãàòàé. Ýíý çîðèëãîîð ò¿¿íèé çàì-ðåëüñèéí òîëãîéíîîñ èõ áèåíèé äýýä òàã õ¿ðòýë 3 ìåòð áà ò¿¿íýýñ èë¿¿ ºíäºðòýé áàéõ òðàíñôîðìàòîðò ñóóðèí äîâæîî, øàò õèéæ ºãâºë çîõèíî. 4.2.135. Òðàíñôîðìàòîð äýýð ñóóðèëóóëàõ âåíòèëýí öàõèëóóðò çîðèóëñàí ÓÑÒ-ûí øààðäëàãûã õàíãàñàí 35 êÂ-îîñ èõã¿é õ¿÷äýëèéí âåíòèëýí öàõèëóóðûã òðàíñôîðìàòîðûí èõ áèå áîëîí òàãàí äýýð òàâüæ áîëíî. Äóãóéòàé òðàíñôîðìàòîðûí ñóóðèíä ÷èãë¿¿ëýã÷, èâýýñ õèéíý. ×èãë¿¿ëýã÷ äýýð òðàíñôîðìàòîðûã áýõëýõèéí òóëä õî¸ð òàëä íü òóëààñ õèéíý. Õî¸ð òîíí õ¿ðòýë æèíòýé äóãóéã¿é òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèí äýýð íü øóóä ñóóðèëóóëæ áîëíî. Òðàíñôîðìàòîðûí ñóóðèí äýýð òðàíñôîðìàòîðûí õàçàéëòûã òîõèðóóëàõ ¿åä õýðýãëýõ äîìêðàò, ºðã¿¿ð òàâèõ òóñãàé òàëáàé ãàðãàæ ºãºõ ¸ñòîé. Õèéí ðåëå ð¿¿ õèé î÷èõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõèéí òóëä òîñòîé òðàíñôîðìàòîðûí õàçàéëòûã ò¿¿íèé äóãóéí äîð èâýýñ õèéæ ¿¿ñãýíý. 4.2.136. Òýë¿¿ð (òýëýã÷)-èéã òóñäàà á¿òýýö äýýð ñóóðèëóóëàõ áîë òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèíààñ íü ãóëñóóëæ ãàðãàõàä ñààä áîëîõîîðã¿éãýýð á¿òýýöèéã áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýíý òîõèîëäîëä õèéí ðåëåã òðàíñôîðìàòîðûí îéðîëöîî ñóóðèí øàòíààñ àþóëã¿é, òîõèðîìæòîé ¿éë÷èëæ áîëîõ çàéí õÿçãààðò áàéðëóóëíà. Òðàíñôîðìàòîðûí òîñ öàöàõ õîîëîéí àìñàð íü îéð áàéðëàõ òîíîãëîë ðóó ÷èãëýýã¿é áàéõààð òðàíñôîðìàòîðûã áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ýíý øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõèéí òóëä öàöàõ õîîëîéí àìñðûí ýñðýã òàëä íü õàëõëàõ áàìáàé ñóóðèëóóëæ áîëíî. 4.2.137. 20 òîííîîñ èë¿¿ æèíòýé òðàíñôîðìàòîðûí çàìûí äàãóó áîëîí ñóóðèéí äýðãýä óã òðàíñôîðìàòîðûã 2 òèéø äóãóéãààð íü ºíõð¿¿ëýõýä çîðèóëæ òàòàõ õýðýãñë¿¿ä (ýðã¿¿ëýã, ÷èãë¿¿ëýõ áëîê, ïîëèñïàñò)-ûã áýõëýõ òóëãóóðòàé øîí õèéæ ºãíº. Õºäºëãººíèé ÷èãëýëèéí õàçàéæ áîëîõ ãàçàðò äîìêðàò (ºðã¿¿ë) ñóóðèëóóëàõ òàëáàé áýëòãýíý. Ãàäàà èë îëíîîð ñóóðèëóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí õîîðîíäîõ çàé íü àãààðààð 1,25 ìåòðýýñ áàãàã¿é áàéíà. Ýíý çàéã òðàíñôîðìàòîðûí, ãàçðààñ 1.9 ìåòð ºíäºðò áàéðëàõ õàìãèéí èõ èë¿¿ ãàðñàí õýñã¿¿äèéí õîîðîíä õýìæèæ àâàõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ èë áàéðëàõ 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé, íýã áà ãóðâàí ôàçûí òðàíñôîðìàòîðûí íýãæ ÷àäàë íü 63 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø áîë òýäíèé õîîðîíäîõ áóþó òýäãýýðýýñ äóðûí ÷àäàëòàé (òîõèðóóëãûí áà äîòîîä õýðýãöýýíèé) òðàíñôîðìàòîð õ¿ðòëýõ çàé íü àãààðààð, ÷ºëººòýé áàéðëàõ òðàíñôîðìàòîðóóäûí õîîðîíä 15 ì-ýýñ áàãà, öàõèëãààí ñòàíöûí áàéøèíãèéí ãàäíà õàíàíû äàãóó, ò¿¿íýýñ 40 ì-ýýñ áàãà çàéä áàéðëàõ òðàíñôîðìàòîðóóäûí õîîðîíä 25 ì-ýýñ áàãà áàéâàë òóñãààðëàõ õàìàð õààëò òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. 110 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí (ãóðàâ áîëîí íýã ôàçûí), íýãèéíõ íü ÷àäàë 63 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ èõ, ãàäàà èë ñóóðèëàãäñàí òðàíñôîðìàòîðóóäûí õîîðîíä áîëîí ýäãýýð òðàíñôîðìàòîð áà áóñàä àëü ÷ ÷àäëûí (òîõèðóóëãûí, äîòîîä õýðýãöýýíèé ã.ì.-èéã îðîëöóóëààä) òðàíñôîðìàòîð õîîðîíä òóñãààðëàõ õààëò õèéíý. Òóñãààðëàõ õààëò íü 1,5 öàãèéí ãàëûã òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé, òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ õàéðãàí òàëáàéí ºðãºíººñ áàãàã¿é ºðãºíòýé, õàìãèéí èõ õ¿÷äýëèéí îðóóëãûí ºíäðººñ áàãàã¿é ºíäºðòýé áàéâàë çîõèíî.


266

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õààëòûã òîñ õ¿ëýýí àâàã÷èéí õ¿ðýýíýýñ ãàäóóð õèéâýë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîð áà õààëòûí õîîðîíäîõ çàé 1,5 ìåòðýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ äîòîîä õýðýãöýýíèé áîëîí òîõèðóóëãûí òðàíñôîðìàòîðóóä íü ãàë óíòðààõ àâòîìàò ñóóðèí òºõººðºìæººð òîíîãëîãäñîí õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðòàé õàìò ñóóðèëàãäñàí áºãººä õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äîòîîä ãýìòëèéí õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíèé äîòîð õîëáîãäîõîîð áîë òóñãààðëàõ õààëòûí îðîíä äîòîîä õýðýãöýýíèé áîëîí òîõèðóóëãûí òðàíñôîðìàòîðò õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí ãàë óíòðààõ òºõººðºìæòýé íýãòãýñýí ãàë óíòðààõ àâòîìàò ñóóðèí òºõººðºìæ òîíîãëîæ ºãíº. 4.2.138. Öóâàà õîëáîãäîõ òîõèðóóëãûí òðàíñôîðìàòîðûã òîõèðóóëãà õèéõ òðàíñôîðìàòîðûíõ íü øóóä äýðãýä ñóóðèëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýäãýýð òðàíñôîðìàòîðûã íýã åðºíõèé çàìààð äóãóéãààð íü ºíõð¿¿ëýí øèëæ¿¿ëýõýýð óãñðàõ ¸ñòîé. 4.2.139. 220-330 êÂ õ¿÷äýëèéí 200 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðûã, ìºí 500 êÂ õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûã òýäãýýðèéí ÷àäëààñ íü ¿ë õàìààðóóëàí ãàë óíòðààõ ñóóðèí àâòîìàò òºõººðºìæººð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Ãàë óíòðààõ òºõººðºìæèéí àâòîìàò ÿâàëòûã íü óäèðäëàãûí ñàìáàð äýýðýýñ çàéíààñ áîëîí ãàðààð îðëîí ÿâóóëæ áîëîõîîð õèéõ ¸ñòîé. Ãàðààð ÿâóóëàõ òºõººðºìæèéã íü ãàëûí ¿éë÷èëãýýíä ºðòºõººðã¿é ãàçàðò áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. 3 ôàçûí á¿ëýã òðàíñôîðìàòîðûí ãàë óíòðààõ òºõººðºìæèéã çºâõºí ãýìòýë ãàðñàí ôàçûíõ íü àæèëëàæ áàéõààð ÿëãàâàðòàé õèéâýë çîõèíî. 4.2.140. Áàéøèí äîòîð áàéðëàõ òîñòîé òðàíñôîðìàòîð á¿ðèéã íýãä¿ãýýð äàâõàðûí, áàðèëãûí áóñàä ºðººí¿¿äýýñ òóñãààðëàãäñàí òóñäàà ºðºº (4.2.62-ä çààñàí òîõèîëäîë õàìààðàõã¿é)-íä áàéðëóóëâàë çîõèíî. Õýðýâ òðàíñôîðìàòîðûã çººæ ãàðãàõ áîëîìæòîé áºãººä àâààðèéí íºõöºëä 4.2.64-ð ç¿éëèéí 2-ð çààëòàíä çààñíû äàãóó 600 êã-ààñ èõ æèíòýé òîñ á¿õèé òðàíñôîðìàòîðûí àäèëààð òîñûã çàéëóóëàõ áîëîìæûã á¿ðä¿¿ëñýí áàéâàë õî¸ðäóãààð äàâõàðò, ìºí ýíý íºõöëèéã õàíãàñàí óñàíä àâàõóóëàõààðã¿é ãàçàðò áîë íýãä¿ãýýð äàâõàðò øàëíû òºâøèíººñ äîîø íýã ìåòðèéí ã¿íä òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. Òðàíñôîðìàòîðûã áàðèëãà äîòîð õî¸ðäóãààð äàâõàðààñ äýýø, ýñâýë íýãä¿ãýýð äàâõàðûí øàëíû ò¿âøíººñ 1 ì-ýýñ èë¿¿ äîîð áàéðëóóëàõ øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä òýäãýýð íü îð÷íû áîëîí ¿éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãèéí íºõöëººñ õàìààðóóëàí õóóðàé, ýñâýë ¿ë øàòàõ ä¿¿ðãýã÷òýé áàéõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûã áàéøèí äîòîð áàéðëóóëàõäàà 4.2.50-èéí çààëòûã ìºí óäèðäëàãà áîëãîíî. Íýã á¿ðèéí ÷àäàë íü 1 ÌÂÀ -ààñ õýòðýõã¿é, íýã ÷èãèéí çîðèóëàëòòàé, åðºíõèé óäèðäëàãà áà õàìãààëàëòòàé áºãººä íýã á¿ðäýë ãýæ òîîöîãäîõ òîñòîé õî¸ð òðàíñôîðìàòîðûã íýã åðºíõèé ºðººíä áàéðëóóëæ áîëíî. Àøèãëàëòûí ÿâöàä çàñâàð, ¿éë÷èëãýý õèéõ àæëûã õ¿íäð¿¿ëýõã¿é áîë 6 õ¿ðòýë õóóðàé áà ¿ë øàòàõ ä¿¿ðãýã÷òýé òðàíñôîðìàòîðûã íýã åðºíõèé ºðººíä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 4.2.141. Áàðèëãûí äîòîð áàéðëóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí øàëíààñ 1.9 ì-ýýñ áàãà ºíäºðò áàéðëàõ õàìãèéí èõ èë¿¿ òîâîéæ ãàðñàí õýñã¿¿äýýñ äîîðõ áàéãóóëàìæ õ¿ðòýëõ çàé íü (àãààðààð) äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

à) àðûí áà õàæóóãèéí õàíà õ¿ðòýë: 0.4 ÌÂÀ õ¿ðòýëõ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä - 0.3 ì, ò¿¿íýýñ èõ ÷àäëûí òðàñíôîðìàòîðûí õóâüä - 0.6 ì. á) îðîõ òàëààñ õààëãàíû õàâòàí áóþó õàíàíû èë¿¿ ãàðñàí õýñýã õ¿ðòýë 0.4 ÌÂÀ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðò-0.6ì, 0.4 ÌÂÀ-ààñ 1.6 ÌÂÀ õ¿ðòýë ÷àäëûí òðàíñôîðòàòîðò-0.8 ì, 1.6 ÌÂÀ-ààñ èõ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîðò- 1 ì. 4.2.142. Òîñ ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîðûí ºðºº, õîðãîíû øàë íü òîñ õ¿ëýýí àâàã÷ òàë ðóó 2 %èéí íàëóó õàçàéëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé õààëãûã 4.2.60-ûí äàãóó õèéâýë çîõèíî. ªðººíèé õààëãàíû ÿã àð òàëä 1,2 ì-èéí ºíäºðò (ºðººíä îðîõã¿éãýýð áîñãîíîîñ òðàíñôîðìàòîðûã õÿíàõàä çîðèóëñàí) õàøëàãà, ñààä õèéõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíä ò¿¿íä õàìààðàãäàõ ñàëãóóð, ãàë õàìãààëóóð, à÷ààëàë òàñëóóð, öàõèëóóð, íóì óíòðààõ ãàçàðäóóëãûí îðîîìîã, ìºí õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí òîíîãëîëûã ñóóðèëóóëæ áîëíî. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

267

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òîñòîé òðàíñôîðìàòîðûí ºðºº, õîðãî òóñ á¿ð íü ãàäàãø ãàðàõ ãàðöòàé áàéíà. Ýñâýë ãàëûí áîëîí òýñðýõ àþóëòàé ç¿éëñ, òîíîã òºõººðºìæ áîëîí ¿éëäâýðëýë áàéõã¿é, òýãýýä ÷ ¿ë øàòàõ øàë, õàíà, òààçòàé, õàæóóãèéí ºðºº ð¿¿ ãàðö òàé áàéæ áîëíî. ¯éëäâýðëýëèéí ºðºº ð¿¿ òðàíñôîðìàòîðûã íü ãàðãàõààð õèéãäñýí áîë ò¿¿íèé ºðºº, õîðãî íü 4.2.69, 4.2.73, 4.2.74, 4.2.76 ç¿éëèéí øààðäëàãóóäûã äàâõàð õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 4.2.143. Áàéøèíä îðóóëæ, çàëãàæ áàðüñàí äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé õààëãàíû ãàäíà õ¿ðýýíýýñ áàéøèíãèéí õàìãèéí îéðõîí áàéðëàõ öîíõ, õààëãàíû õ¿ðýý õ¿ðòýëõ çàé íü õýâòýýãýýð 1 ì-ýýñ èõ áàéõ ¸ñòîé. 0.1 ÌÂÀ-ààñ èõ ÷àäàëòàé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûã ºðººíººñ íü áàðèëãûí õîîðîíä 5 ì-ýýñ áàãà ºðãºíòýé äîòîîä ãóäàì ðóó ãàðãàõààð õèéæ áîëîõã¿é. Ýíý øààðäëàãà ¿éëäâýðèéí áàéðíû äîòîðõ ãóäàì, çàì ðóó ãàðñàí ãàðöòàé òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíä õàìààðàõã¿é. Òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé àãààðæóóëàëòûí ñèñòåì íü òðàíñôîðìàòîðààñ ÿëãàðñàí äóëààíûã ãàäàãø çàéëóóëàõ àæèëëàãààã õàíãàõ (4.2.66-ûã ¿çýõ) áºãººä õàðèí àãààðæóóëàëòûí áóñàä ñèñòåìòýé õîëáîîòîé áàéæ áîëîõã¿é. Àãààðæóóëàëòûí õýâòýý, áîñîî õîîëîéí õàíà, ñàëõèëóóëãûí öîîíîã íü 0.75 öàãààñ áàãàã¿é õóãàöààíû ãàëûã òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé, ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéõ ¸ñòîé. Àãààðæóóëàëòûí áîñîî õîîëîéã áîëîí öîíõ (í¿õ) íü òýäãýýðò ÷èéã ¿¿ñýõ áóþó îðîõ òîõèîëäîëä òðàíñôîðìàòîð äýýð óñ ãîîæèõã¿é áàéõààð áàéðëóóëàõ, ýñâýë õîîëîéíîîñ òðàíñôîðìàòîðò ðóó ÷èéã îðîõîîñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý òóñãàéëàí àâáàë çîõèíî. Àãààðæóóëàëòûí îíãîðõîéã 1õ1 ñì äºðâºëæèí (í¿õòýé) òîðîîð õààæ, ò¿¿ãýýð áîðîî, öàñ îðîõîîñ õàìãààëæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 4.2.144. ¯ë øàòàõ õàíàòàé áîëîâ÷ äýýâýð íü øàòàõ ìàòåðèàëèàð õèéãäñýí õó÷èëòòàé áàéøèí ðóó çàëãàæ áàðüñàí òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé ñîðîõ áîñîî õîîëîéã áàéøèíãèéí õàíàíààñ 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä õîëäóóëæ õèéõ áóþó ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé õèéñýí äýýâðèéí õàøëàãààð øàòàõ ìàòåðèàë á¿õèé õó÷èëòòàé äýýâðèéí á¿òýýö¿¿äèéã õààæ õàìãààëæ ºãâºë çîõèíî. Ýíý òîõèîëäîëä áîñîî õîîëîéã áàéøèíãèéí äýýâðýýñ äýýø ãàðãàõã¿é áàéæ áîëíî. Áîñîî õîîëîéí àìñàðûã áàéøèíãèéí öîíõíû õàðàëäàà áàéðëóóëæ áîëîõã¿é. Òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé õàíàíä àãààðæóóëàëòûí õîîëîéí ãàðàëòûí àìñðûã áàéðëóóëàõäàà øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí äýýâðèéí èë¿¿ ãàðñàí õýñãèéí äîð, ýñâýë òðàñíôîðìàòîðûí ºðººíä çàëãààñòàé áàéøèíãèéí õàíàí äýõ öîíõîí îíãîðõîéí äîîð áàéðëóóëæ áîëîõã¿é. Õýðýâ òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé õààëãà áóþó àãààðæóóëàëòûí õîîëîéí ãàðãàëãûí àìñðûí äýýð öîíõ áàéâàë öîíõíû äîð 0.7 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýíä ºíãèéëãºæ, ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð ñàðàâ÷ õèéæ ºãâºë çîõèíî. Ñàðàâ÷íû óðò íü öîíõíû ºðãºíººñ 2 òèéø òóñ á¿ðä 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýãýýð èë¿¿ ãàðàõààð áàéõ íü ç¿éòýé. 4.2.145. Çîõèîìîë õºðãºëòòýé òðàíñôîðìàòîðûã õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí òºõººðºìæ¿¿äèéã íü àâòîìàòààð ÿâóóëàõ, çîãñîîõ çîðèóëàëòòàé õýðýãñýëýýð òîíîãëîæ ºãºõ ¸ñòîé. Õºðãºëò íü òîñíû äýýä ¿åèéí õàëóóí áóþó îðîîìãèéí õàëóóíààñ õàìààðàí, ìºí ¿¿íýýñ øàëòãààëàõã¿éãýýð òðàíñôîðìàòîðûí à÷ààëëûí ã¿éäëýýñ õàìààðàí àâòîìàòààð àæèëëàæ ýõëýõ áîëîìæòîé õèéãäýõ ¸ñòîé. Õºðãºëòèéí çººâðèéí òºõººðºìæ áóþó ÄÖ (¿ëýýëòòýé, òîñíû àëáàäìàë ýðãýëòòýé) ñèñòåìèéí òºõººðºìæ õýðýãëýâýë òýäãýýðèéã áàéðëóóëàõäàà òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðüíààñ íü äóãóéãààð íü ºíõð¿¿ëæ ãàðãàõàä ñààä áîëîõîîðã¿é, òðàíñôîðìàòîð àæèëëàãààíä áàéõàä õºðãºëòèéí äýýðõ ñèñòåìä íü çàñâàð, ¿éë÷èëãýý õèéæ áîëîõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëíý. Õºðãºëòèéí ¿ëýýëãýýð ãàðñàí àãààðûí óðñãàë òðàíñôîðìàòîðûí èõ áèå ð¿¿ ÷èãëýñýí áàéæ áîëîõã¿é. Õºðãºëòèéí òºõººðºìæèéí õààëòóóäûí áàéðëàë íü òýäãýýðò áýðõøýýëã¿é õ¿ðýõ, òðàíñôîðìàòîðûã áóþó õºðã¿¿ðèéí íýãýí õýñãèéã õºðãºëòèéí ñèñòåìýýñ ñàëãàõ, õºðã¿¿ðèéí òîñûã þ¿ëýõã¿éãýýð òðàíñôîðìàòîðûã äóãóéãààð íü ºíõð¿¿ëæ ãàðãàõ áîëîìæóóäûã á¿ðä¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. 4.2.146. Õºðã¿¿ðèéí êîëîíê áîëîí õºðãºëòèéí ÀÝ (òîñíû àëáàäìàë ýðãýëòòýé) ñèñòåì äýõ áóñàä òîíîãëîëóóä íü 5 õýìýýñ äîîø áóóõààðã¿é õàëóóíòàé áàéðàíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä äóëààëãà õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Õºðãºëòèéí ¯ÀÝ (¿ëýýëòòýé, òîñíû àëáàäìàë ýðãýëò)-òýé áîëîí ÀÝ (òîñíû àëáàäìàë ýðãýëò)-òýé ñèñòåìèéí ãàäàà ñóóðèëàãäàõ òîñ äàìæóóëàõ õîîëîéã çýâýðäýãã¿é òºìºð áóþó çýâðýëòýä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí îéðîëöîî áàéðëàõ òîñ äàìæóóëàõ õîîëîéí áàéðëàë íü òðàíñôîðìàòîð áîëîí õºðã¿¿ðò ¿éë÷èëãýý õèéõýä õ¿íäðýë ó÷ðóóëàõààðã¿é, òðàíñôîðìàòîðûã äóãóéãààð íü ºíõð¿¿ëæ çººõºä Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

268

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òºâºãã¿é áàéõ íºõöëèéã õàíãàõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé íºõöºëä ¿ëýýëãèéí ñàëõèëóóð, õààëò, õàâõëàãàíä ñààäã¿é õ¿ðýõ áîëîìæèéã õàíãàñàí øàò, òàâöàíã áýëòãýâýë çîõèíî. 4.2.147. ¯ÀÝ (¿ëýýëòòýé, òîñíû àëáàäìàë ýðãýëò)-òýé áîëîí ÀÝ (òîñíû àëáàäìàë ýðãýëò) á¿õèé ñèñòåìèéí òîñíû íàñîîñ áîëîí óñíû íàñîîñûí àæëûã õÿíàõûí òóëä ìàíîìåòðûã íàñîñ òóñ á¿ðèéí äýðãýä òàâüæ óãñðàõ íü ç¿éòýé. Òîðîí ø¿¿ëò¿¿ðòýé áîë ìàíîìåòðûã òîñíû ø¿¿ëò¿¿ðèéí îðîëò áîëîí ãàðàëò äýýð òàâèíà. Òóñäàà õºðã¿¿ðýýñ á¿ðäñýí õºðãºëòèéí çàéäóó çººâðèéí ñèñòåìòýé áîë íýã ýãíýýíä áàéðëàõ äàí áà õîñ õºðã¿¿ð¿¿äèéã åðºíõèé íýã ñóóðèí äýýð áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Õºðãºëòèéí á¿ëýã òºõººðºìæèéã òóñãàé ñóóðèí äýýð, ýñâýë òýäãýýðèéã ººðñäèéí íü äóãóé äýýð ºíõð¿¿ëæ ãàðãàõààð òîîöñîí áîë ñóóðèí äýýð íü áà òºìºð çàìûí ðåëüñ äýýð áàéðëóóëæ áîëíî. 4.2.148. Õºðãºëòèéí ¯ÀÝ (¿ëýýëòòýé, òîñíû àëáàäìàë ýðãýëòòýé) áîëîí ¯ áà ÀÝ (òîñíû àëáàäìàë ýðãýëòòýé) ñèñòåìèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí óäèðäëàãûí ùèòèéã òîñ öóãëóóëàã÷èéí õ¿ðýýíèé ãàäíà òàâèõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ óäèðäàõ ø¿¿ãýý áîëîí ò¿¿íèé äîòîðõè òºõººðºìæ¿¿ä íü òðàíñôîðìàòîðààñ ¿¿ñýõ ÷è÷èðãýýòýé íºõöºëä àæèëëàõààð òîîöîîëîãäñîí áîë óã ùèòèéã òðàíñôîðìàòîðûí èõ áèå äýýð ºëãºí áàéäëààð áàéðóóëàõ íü ç¿éòýé. 4.2.149. Àëáàäìàë õºðãºëòòýé òðàíñôîðìàòîð íü äàðààõ äîõèîëëîîð õàíãàãäñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä: òîñíû áà õºðãºëòèéí óñíû ýðãýëò çîãññîíä àæèëëàõ äîõèîëîë, ¿ëýýëãèéí ñàëõèëóóð çîãññîíä àæèëëàõ äîõèîëîë, áýëòãýë õºðã¿¿ðèéã àâòîìàòààð çàëãàñàíä ìýäýýëýõ äîõèîëîë, áýëòãýë òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéã àâòîìàòààð çàëãàãäàõàä ìýäýýëýõ äîõèîëîë, ã.ì. 4.2.150. À÷ààëàëòàéãààð õ¿÷äýëèéã òîõèðóóëàõ òºõººðºìæèéí õºòë¿¿ð (äàìæóóëãà)-èéí ø¿¿ãýýíä àâòîìàò óäèðäëàãàòàé öàõèëãààí õàëààãóóð òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Õºðãºëòèéí ÀÝ (òîñíû àëáàäìàë ýðãýëòòýé) ñèñòåìä òðàíñôîðìàòîð äàõü òîñûã öýâýðëýõ çîðèóëàëòòàé òàâèãäàõ øèíãýýã¿¿ð (àäñîðáåð)-èéã ñóóðèëóóëàõäàà ò¿¿íèé øèíãýýã÷èéã ãàçàð äýýð íü ñîëèõ áîëîìæ á¿ðä¿¿ëýí ºðººíä áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîðûí òîñíû àçîòûí õàìãààëàëòûí óÿí òîðõûã íàðíû ãýðëèéí áîëîí õàñàõ 35 õýìýýñ äîîø õ¿éòíèé ¿éë÷ëýëýýñ õàìãààëæ ºãâºë çîõèíî. 4.2.151. 330 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ºðãºãäºæ ãàðäàã õýñýã áóþó á¿ðõ¿¿ëèéí æèí íü 25 ò-îîñ áàãà áàéâàë èäýâõòýé õýñãèéã çàäëàõã¿éãýýð çàñâàð õèéõýä çîðèóëæ ºðãºëòèéí õîñ ïîðòàë òóñãàõ áóþó òðàíñôîðìàòîðûí á¿ðõ¿¿ë áóþó èäýâõòýé õýñãèéã ÿâóóëûí êðàí, çººâðèéí õýðýãñëýýð ºðãºõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëæ ºãâºë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîðûí èäýâõòýé õýñãèéã çàäëàõã¿éãýýð çàñâàðëàõ çîðèóëàëòòàé ñóóðèí áàéãóóëàìæûã (ã¿¿ðýí êðàíààð òîíîãëîãäñîí öàìõàã) äàðààõ òîõèîëäîëä áàéãóóëàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: Î÷èõîä õ¿íäðýëòýé áóþó òóõàéí ãàçðààñ òðàíñôîðìàòîðûã çàñâàðûí ¿éëäâýð ë¿¿ àâàà÷èõàä àøèãã¿é, õ¿íäðýëòýé áàéõ àëñëàãäñàí íóòàãò áàéãàà 330 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, 200 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ èõ ÷àäëûí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé äýä ºðòººíä áîëîí 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé äýä ºðòººíä, Äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöûí ìàøèíû òàíõèìûí çàñâàðûí òàëáàéä, ýñâýë óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí óãñðàëòûí òàëáàéä òðàíñôîðìàòîðûã àâàà÷èõ áîëîìæã¿é áàéâàë öàõèëãààí ñòàíöûí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé ÈÕÁ-íä, ã.ì. 4.2.152. Çóðàã òºñºëä 330 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí äýä ºðòººíèé òðàíñôîðìàòîð íü àâàãäàõ á¿ðõ¿¿ëã¿é áºãººä ºðãºãäºæ ãàðãàõ èäýâõòýé õýñãèéí æèí 25 ò-îîñ èõ áàéâàë çàñâàðûí àæèëä çîðèóëæ òºìºð çàìààð òðàíñôîðìàòîðûí ñóóðüòàé õîëáîãäñîí ñóóðèí áóþó çººâðèéí ºðãºõ áàéãóóëàìæèéã òóñãàæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîðûã öàõèëãààí ñòàíöûí ìàøèíû òàíõèìûí äàãóó èë ñóóðèëóóëàõäàà ò¿¿íèéã çàäëàõã¿éãýýð, îðóóëãóóäûã áóóëãàõã¿éãýýð, ìºí ã¿éäýë ºíãºð¿¿ëýã÷èéí òóëààñíû á¿òýýö¿¿äèéã áîëîí ïîðòàëûã, øèíèéí ã¿¿ðèéã çàäëàõã¿éãýýð äóãóé äýýð íü ºíõð¿¿ëæ çàñâàðûí áàéðàíä õ¿ðãýõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëíý. Òðàíñôîðìàòîðûí áîëîí õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí ýä àíãèéã ñàëãàæ áóóëãàõ áîëîí óãñðàõàä çîðèóëæ ¿¿íä òîõèðîõ äààö áîëîí ñóìûí óðò á¿õèé àâòîêðàí î÷èõ, ãàðàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí ãàðàì òóñãàæ ºãâºë çîõèíî. Ýñâýë òðàíñôîðìàòîðûã ñóóðèëóóëàõ áàéðàíä óãñðàëòûí àæëûã ìåõàíèêæóóëàõ áóñàä àðãà õýìæýýí¿¿äèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

269

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òðàíñôîðìàòîðûí çîðèóëàëòòàé öàìõàãò êðàíû äààöûã òðàíñôîðìàòîðûí òîñã¿é áàéõ àðüñíû æèíãýýð íü òîäîðõîéëíî.

4.3. ÕÓÂÈÐÃÀÕ ÄÝÄ ªÐÒªª ÁÀ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 4.3.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýã íü ¿éëäâýðëýëèéí õýðýãëýã÷äèéã òýæýýõ çîðèóëàëòòàé, 110 êÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø íýãæ ÷àäàëòàé õàãàñ äàìæóóëàã÷ õóâèðãàã÷ àãðåãàò á¿õèé õóâèðãàõ ñóóðèí äýä ºðòºº áà áàéãóóëàìæèä õàìààðíà. Ýíý ä¿ðýì íü öàõèëãààíæñàí òºìºð çàìûí òàòàõ äýä ºðòºº áà òóñãàé çîðèóëàëòûí (æèøýýëâýë õèé öýâýðëýõ áîëîí ëàáîðàòîðèéí) õóâèðãàõ áàéãóóëàìæèä õàìààðàõã¿é. Õóâèðãàõ äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæóóä íü áóñàä á¿ëãèéí øààðäëàãóóäûã ýíý á¿ëãýýð ººð÷ëººã¿é õýìæýýíä õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 4.3.2. Õóâèðãàã÷ àãðåãàò ãýæ íýã áóþó õýä õýäýí õàãàñ äàìæóóëàã÷ õóâèðãóóð, òðàíñôîðìàòîð, ìºí àãðåãàòûã àæèëëóóëàõàä øààðäëàãàòàé òºõººðºìæ, áàãàæ õýðýãñëýýñ á¿ðäñýí òîíîãëîëûí á¿ðäýëèéã íýðëýíý. Õàãàñ äàìæóóëàã÷ õóâèðãóóð ãýæ ø¿¿ãýýíä áóþó àðààì äýýð ñóóðèëàãäàõ, àãààðûí ýñâýë óñàí õºðãºëòèéí ñèñòåìòýé õàãàñ äàìæóóëàã÷ âåíòèëü (óäèðäëàãàòàé ýñâýë óäèðäëàãàã¿é), ìºí õóâèðãóóðûã àæèëëóóëàõàä øààðäëàãàòàé òºõººðºìæ, áàãàæ õýðýãñëýýñ á¿ðäñýí á¿ðäýëèéã íýðëýíý. 4.3.3. Õóâèðãàã÷ àãðåãàòûí á¿ðä¿¿ëýã÷ õýñã¿¿äèéí õ¿÷äýëòýé áàéãàà ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýñã¿¿äèéí õîîðîíä áîëîí òýäíýýñ ãàçàð, õààëò õ¿ðòýëõ çàé, ìºí ãóäàìíû ºðãºí, õààëãàíä õîðèã õèéõ øààðäëàãàòàé ýñýõèéã òîäîðõîéëäîã õ¿÷äýëèéí àíãèëëûã äîîð çààñíààð òîäîðõîéëíî. ¯¿íä: 1. òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîðò -õî¸ð ãàðãàëãà á¿ðèéí õîîðîíäîõ, ìºí òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëàãäñàí ýä àíãè áà ãàðãàëãà á¿ðèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí èõ õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ óòãààð; 2. õàãàñ äàìæóóëàã÷ õóâèðãóóðò -õóâüñàõ ã¿éäëèéí òàëûí õî¸ð ãàðãàëãà á¿ðèéí õîîðîíäîõ õàìãèéí èõ õ¿÷äýëèéí ¿éë÷ëýõ óòãààð. Åðºíõèé á¿ðõ¿¿ëä ñóóðèëàãäñàí õóâèðãóóð, òðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîð ã.ì.–ýýñ á¿ðäñýí á¿ðäìýë òºõººðºìæèéí õ¿÷äýëèéí àíãèëëûã äýýðõè 1 áà 2 äýõ çààëòóóäàä çààñàí õ¿÷äýëèéí õàìãèéí èõ óòãààð òîäîðõîéëíî. Åðºíõèé øààðäëàãà 4.3.4. ¯éëäâýðèéí õýðýãëýã÷äèéã òýæýýõ çîðèóëàëòòàé õóâèðãàõ äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæèíä õàãàñ äàìæóóëàã÷ õóâèðãóóðûã õýðýãëýíý. Õóâèðãàõ äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæóóä äýýð äàðààõè àðãà õýìæýýí¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ÷àíàðò õóâèðãàõ äýä ºðòºº (áàéãóóëàìæ)-íººñ ¿ç¿¿ëýõ íºëººã ÓÑÒ1-íä çààñàí õýìæýýíä õ¿ðòýë õÿçãààðëàõ õóâèðãàõ äýä ºðòºº (áàéãóóëàìæ)-íººñ ¿¿ñýëòýé ðàäèî øóóãèàíûã ìºðäºãäºæ áàéãàà íîðìóóäààð àæ ¿éëäâýðò çºâøººðºãäºõ õýìæýýíä õ¿ðòýë õÿçãààðëàõ. Òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîãîîð òîäîðõîéëñîí õýìæýýíä õóóðìàã ÷àäëûã íºõºõ áóþó òýãøòãýõ áàéãóóëàìæ ñóóðèëóóëàõ íü ç¿éòýé. 4.3.5. Õóâèðãàõ äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæèéí ººðèéí õýðýãöýýíèé òýæýýëèéí íººöëºëòèéí çýðýãëýë íü õóâèðãàã÷ àãðåãàòûí òýæýýëèéí íººöëºëòèéí çýðýãëýëä òîõèð÷ áàéõ òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Õóâèðãàõ


270

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæóóä íü òåëåôîí õîëáîî, ìºí ãàëûí áîëîí àæëûí íºõöëººð íü òîäîðõîéëîãäîõ áóñàä äîõèîëëîîð òîíîãëîãäîíî. Õóâèðãàõ äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæóóäûã õèéí ñ¿ëæýýíýýñ, ýñâýë õèéí çººâðèéí õóðààãóóðààñ, ìºí ¿éëäâýðëýëèéí çîðèóëàëòòàé çººâðèéí òîîñ ñîðîã÷îîñ àãààð àâ÷ öàõèëãààí òîíîãëîëûã õóóðàé, òîîñíîîñ öýâýðëýãäñýí, òîñã¿é, 0.2 ÌÏà –ààñ èõã¿é äàðàëòòàé àãààðààð ¿ëýýëãýõ òºõººðºìæººð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Õóâèðãóóð áîëîí áóñàä òîíîãëîëûã óãñðàõ, çàäëàõ, öóãëóóëàõàä çîðèóëæ ñóóðèí ýñâýë çººâðèéí ºðãºõ, òýýâýðëýõ òºõººðºìæººð õàíãàíà. Õóâèðãàã÷ äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæèíä çººâðèéí öàõèëãààí áàãàæ, áàéð öýâýðëýõ ìàøèí, çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí öýã áàéõ ¸ñòîé. Çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëä 42 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýë õýðýãëýíý. Õóâèðãàã÷ àãðåãàòûí õàìãààëàëò 4.3.6. Õóâèðãàõ àãðåãàòûí òðàíñôîðìàòîðûã ÷àäàë, àíõäàã÷ õ¿÷äýëýýñ íü õàìààðóóëæ äàðààõ õàìãààëàëòóóäààð òîíîãëîíî. ¯¿íä: 1. Òàñëàõ ¿éëäýëòýé, àãøèí çóóðûí ¿éë÷èëãýýòýé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã òðàíñôîðìàòîðûí ãàðãàëãà äýýð áîëîí îðîîìîãèéí ôàç õîîðîíä ¿¿ñýõ áîãèíî çàëãàëòààñ, ìºí áîëîìæòîé áîë õóâèðãóóðò áîãèíî çàëãàëò ¿¿ñýõýä á¿ðýí àæèëëàõààð òîõèðóóëæ òàâèõ ¸ñòîé. Òóñ õàìãààëàëò íü à÷ààëàëã¿é òðàíñôîðìàòîð çàëãàãäàõ ¿åèéí ñîðîíçëîõ ã¿éäëýýð áîëîí à÷ààëëûí ã¿éäëèéí îãöîì ºñºëòººð òàñðàõààðã¿é òîõèðóóëàãäàõààñ ãàäíà øóëóóòãàãäñàí õ¿÷äýë òàëûí àâòîìàò òàñëóóð áà õàãàñ äàìæóóëàã÷ õóâèðãóóðûí ãàë õàìãààëóóðòàé çîõèöîí ñîíãîëòòîé àæèëëàõ ÷àäâàðòàé áàéâàë çîõèíî. Òðàíñôîðìàòîðûí õóâüñãàõ êîýôôèöèåíòèéí áîëîìæòîé óòãàíä õàðãàëçàõ õî¸ðäîã÷ õ¿÷äýëèéí á¿õ óòãóóäûí ¿åä õàìãààëàëò àæèëëàäàã áàéõ ¸ñòîé. Àíõäàã÷ õ¿÷äýë íü 1 êÂ-îîñ äýýø áàéãóóëàìæèíä èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã èõýâ÷ëýí õî¸ð ôàçàíä ãóðâàí ðåëåãýýð õèéâýë çîõèíî. 1 êÂ õ¿ðòýëõ àíõäàã÷ õ¿÷äýëèéí áàéãóóëàìæèéí òðàíñôîðìàòîðûí õàìãààëàëòàíä àíõäàã÷ õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé ñààðìàã öýã íü õºíäèéð¿¿ëýãäñýí áàéâàë 2 ôàçàíä, ãàçàðäóóëàãäñàí áîë 3 ôàçàíä èõ ã¿éäëèéí ñàëãàã÷ á¿õèé àâòîìàò òàñëóóð õýðýãëýíý. 2. Õèéí õàìãààëàëòûã òðàíñôîðìàòîðûí òîñíû òºâøèí áóóðàõ áà äîòîîäîä ãýìòýë ãàðàõ ¿åä àæèëëàõ çîðèóëàëòààð òîíîãëîæ ºãºõ ¸ñòîé. 1 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîðò õèéí õàìãààëàëò òàâèíà. Õàðèí äîòîîä öåõèéí õóâèðãóóðûí äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæèíä 0,4 ÌÂÀ áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîðò õèéí õàìãààëàëò òàâèõ íü ç¿éòýé. Õèéí õàìãààëàëòûã òîñíû òºâøèí áóóðàõ, õèé áàãà õýìæýýãýýð ÿëãàðàõ ¿åä äîõèîëîõ, õèé ýð÷èìòýé ÿëãàðàõ ¿åä òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé õèéãäýõ ¸ñòîé. Àøèãëàëòûí õ¿ì¿¿ñ òîãòìîë áàéõ ýñýõ, äîõèîëîë ºãºãäñºíèé äàðàà øóóðõàé àæèëëàãààíû õ¿ì¿¿ñ õ¿ð÷ èðýõ õóãàöàà, ìºí õèéí ðåëåíèé õèéö çýðãýýñ õàìààðóóëæ òîñíû òºâøèí öààøèä áóóðâàë õàìãààëàëò òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé áàéõààð õèéæ áîëíî. Òîñíû ò¿âøèíãèéí áóóðàëòààñ õàìãààëàõàä òðàíñôîðìàòîðûí òýë¿¿ð äýõ ò¿âøèíãèéí ðåëåã äàâõàð õýðýãëýæ áîëíî. 3. Äàðàëòûí ºíäºðæèëòèéí õàìãààëàëòûã áèò¿¿ òðàíñôîðìàòîðò, òóõàéëáàë, 0,63 ÌÂÀ õ¿ðòýë ÷àäàëòàé áîë äîõèîëîõ, 0,63 ÌÂÀ-ààñ äýýø ÷àäàëòàé áîë òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé òîíîãëîõ ¸ñòîé. 4. Õýò õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëòûã òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õ¿÷äýëèéí òàëä øóëóóòãàãäñàí õ¿÷äýë íü 600 Â áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéâàë òîíîãëîæ ºãºõ ¸ñòîé. 5. Íýâò öîõèãäîã÷ ãàë õàìãààëóóðûã òðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äýëèéí òàëûí ñààðìàã öýã äýýð áóþó õî¸ðäîã÷ õ¿÷äýë íü 1 êÂ õ¿ðòýë áàéâàë ôàç äýýð òàâèõ íü ç¿éòýé. Òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé õàìãààëàëòûã òðàíñôîðìàòîðûí íýãäýã÷ õ¿÷äýëèéí òàëä ñóóðèëàãäàõ òàñëóóðò, øààðäëàãàòàé íºõöºëä õóâèðãàõ àãðåãàò (õóâèðãóóð)-ûí øóëóóòãàãäñàí ã¿éäýë òàëä ñóóðèëàãäàõ àâòîìàò òàñëóóðò ¿éë÷ëýõýýð õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. 4.3.7. Õàãàñ äàìæóóëàã÷èí õóâèðãóóð ò¿¿íèé ÷àäàë, øóëóóòãàãäñàí õ¿÷äýëèéí õýìæýý, ìàÿã, çîðèóëàëò, àæèëëàãààíû ãîðèìîîñ íü õàìààðóóëàí 4.3.6 ç¿éëä çààñàí õàìãààëàëò äýýð íýìæ äàðààõ õàìãààëàëòóóäûã òîíîãëîõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

271


1. Õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé ãàë õàìãààëóóðûã çýðýãöýý õýëõýý á¿ðò ãàíöààð áóþó öóâàà õîëáîãäñîí õýä õýäýí âåíòèëèéã õàìãààëæ òàâèõ ¸ñòîé. Õî¸ð áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû ãàë õàìãààëóóð øàòàõàä õóâèðãàõ àãðåãàòûã àâòîìàòààð òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé áàéâàë çîõèíî. Ãàë õàìãààëóóð øàòàõàä àæèëëàõ òóñãàé äîõèîëîëòîé áàéâàë çîõèíî. 2. Õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé, òóéëæààã¿é àâòîìàò òàñëóóðûã õóâèðãóóðûí äàðààõè òóéë õîîðîíäûí áîãèíî çàëãàëò áîëîí áëîê - õóâüñãóóð - õýðýãëýã÷ ãýñýí á¿ä¿¿â÷ýýð àæèëëàæ áàéãàà ÷èãëýë ººð÷ëºõ õóâèðãóóðûí àãðåãàò äýõ èíâåðòîðûí õºìðºëòººñ õàìãààëàõàä çîðèóëæ øóëóóòãàãäñàí õ¿÷äýë òàëûí íýã òóéëä íü òàâèõ íü ç¿éòýé. Õóâèðãóóðûí õàìãààëàëòàíä øààðäëàãàòàé àâòîìàò òàñëóóðûí òîîã ò¿¿íýýñ ãàäíà õóâèðãóóðûí áà õýðýãëýã÷èéí õ¿÷íèé õýëõýýíèé á¿ä¿¿â÷òýé óÿëäóóëàí òîäîðõîéëîõ ¸ñòîé. 3. Õýò ã¿éäýë ¿¿ñãýõã¿é áàéõûí òóëä òèðèñòîðàí õóâèðãóóðûí òîõèðóóëãûí ºíöºãèéí èõñýõ òàë ðóó óäèðäëàãûí èìïóëüñèéã øèëæ¿¿ëýõ áóþó óäèðäëàãûí èìïóëüñèéã àðèëãàõ õàìãààëàëò òàâèõ íü ç¿éòýé. 4. Õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé, òóéëæààã¿é àâòîìàò òàñëóóðûã åðºíõèé öóãëóóëãûí øèíä õàãàñ äàìæóóëàã÷èéí õóâèðãóóð äàíãààð íü, ýñâýë õýä õýäýýðýý çýðýãöýý àæèëëàæ áàéãàà íºõöºëä øóëóóòãàãäñàí õ¿÷äýë òàëûí íýã òóéëä íü òàâèõ ¸ñòîé. 5. Ìºí äîòîîä áà ãàäààä õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ õàìãààëàëò òàâèíà. 4.3.8. Õóâèðãàõ àãðåãàò (õóâèðãóóð)-ûã àæèëëàãààíû íü õýâèéí áèø äàðààõ ãîðèìûí ¿åä àæèëëàõ çîðèóëàëòàé äàðààõ íºõöºëä õàìãààëàëò, õÿíàëò, äîõèîëîëûí òºõººðºìæººð òîíîãëîíî. ¯¿íä:

1. Òðàíñôîðìàòîðûí øàòäàãã¿é øèíãýí, òîñíû õàëóóí íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòýðñýí, 2. Õàãàñ äàìæóóëàã÷ õóâèðãóóðûí õºðãºëòèéí óñíû õàëóóí íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòýðñýí, 3. Õàãàñ äàìæóóëàã÷ âåíòèëèéí õ¿÷íèé õýëõýýíèé ãàë õàìãààëóóð øàòñàí, 4. Àãààð áóþó óñàí õºðãºëòèéí àæèëëàãàà çîãññîí, 5. Õóâèðãàã÷ àãðåãàò óäààí õóãàöààãààð õýò à÷ààëàãäñàí, 6. Óäèðäëàãûí ëóãøèëò (èìïóëüñ) àëãà áîëñîí, 7. Òºõººðºìæèéí òóñãààðëàãûí òºâøèí áóóðñàí áóþó ãýìòñýí, 8. Õóâèðãàã÷ àãðåãàòûí õýâèéí àæèëëàãààíä ñààä áîëîõóéöààð ò¿¿íèé äîòîîä õýðýãöýýíèé áóñàä òºõººðºìæèéí àæèëëàãàà äîãîëäñîí, ã.ì. 4.3.9. Õóâèðãàã÷ äýä ºðòºº (áàéãóóëàìæ)-íä áàéíãûí æèæ¿¿ðòýé, ýñâýë ò¿¿íèé àæèëëàãààã äèñïåò÷åð õÿíàäàã áîë 4.3.8 ç¿éëèéí 1-5, 7, 8 äóãààðò çààãäñàí õàìãààëàëò, õÿíàëò, äîõèîëëûí òºõººðºìæèéã äîõèîëîõ ¿éë÷ëýëòýé, 4.3.8 ç¿éëèéí 6 äóãààðò çààãäñàíûã íü õóâèðãàã÷ àãðåãàòûã òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé õèéâýë çîõèíî. Õóâèðãàã÷ äýä ºðòºº (áàéãóóëàìæ) íü áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é áºãººä äèñïåò÷åðèéí áàéðàíä äîõèîëîë ºãºãääºãã¿é áîë 4.3.8 ç¿éëä çààãäñàí õàìãààëàëò, õÿíàëò, äîõèîëëûí òºõººðºìæ¿¿äèéã õóâèðãàã÷ àãðåãàòûã òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé õèéõ íü ç¿éòýé. Òóñãàé òîõèîëäîëä òóõàéí íºõöºë áàéäëààñ ¿¿äýí 4.3.8 ç¿éëèéí 1-ä çààãäñàí òºõººðºìæèéã äîõèîëîõ ¿éë÷ëýëòýé õèéæ áîëíî.

Òîíîãëîëûí áàéðøèë, õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýýí¿¿ä 4.3.10. Íýã õóâèðãàõ àãðåãàòàä õàìààðàãäàõ òðàíñôîðìàòîð, òîõèðóóëàã÷ àâòîòðàíñôîðìàòîð, òýãøèòãýõ ðåàêòîð, àíîäîí õóâààãóóð, ø¿¿ëò¿¿ðèéí ðåàêòîðûã íýã ºðººíä áàéðëóóëæ áîëíî. Òîñîîð ä¿¿ðýãìýë òºõººðºìæ¿¿äèéã 5.1 á¿ëãèéí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëæ ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. 4.2.73, 4.2.74 ç¿éëä çààñàí øààðäëàãóóä íü õóâèðãàõ èæ á¿ðäýë á¿õèé äýä ºðòºº (áàéãóóëàìæ)-ä Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

272

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàìààðàëòàé. Õýðýâ îð÷íû íºëºº (õ¿÷òýé ñîðîíçîí îðîí, õàëóóí, ÷èéãëýã, òîîñæèëò ã.ì) íü ñààä ó÷ðóóëàõã¿é òîõèîëäîëä õàãàñ äàìæóóëàã÷èí õóâèðãóóðûã öàõèëãààí òåõíèêèéí áóþó ¿éëäâýðëýëèéí áàéð äýõ áóñàä òîíîãëîëòîé õàìò ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. ¯éëäâýðëýëèéí áàéðàíä õàãàñ äàìæóóëàã÷èí õóâèðãóóðûã ùèò, ø¿¿ãýýíä ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. 4.3.11. Øóëóóòãàãäñàí õ¿÷äýë 1 êÂ-îîñ äýýø áàéõ áîë ø¿¿ãýýã õààíà (öàõèëãààí òåõíèêèéí áóþó ¿éëäâýðëýëèéí áàéð) áàéðëóóëñàíààñ õàìààðàõã¿éãýýð õóâèðãóóðûí ø¿¿ãýýíèé õààëãûã íü ò¿¿íèéã îíãîéëãîõîä õóâèðãóóðûã õóâüñàõ ã¿éäëèéí òàëààñ ÷, òîãòìîë ã¿éäëèéí òàëààñ ÷ òàñëàãäàõ áºãººä õààëãà îíãîðõîé ¿åä çàëãàõ áîëîìæèéã ºãäºãã¿é õîðèãîîð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí áàéðíû ãàäíà ñóóðèëàãäàõ õóâèðãóóðûí ø¿¿ãýýíèé õààëãà òóñãàé ò¿ëõ¿¿ðýýð îíãîéäîã äàëä öîîæòîé áàéâàë çîõèíî. 4.3.12. Õ¿í ø¿ðãýæ áîëîõ õýñã¿¿äòýé èë çàäãàé íºõöºëä õàãàñ äàìæóóëàã÷èí õóâèðãóóðûã çºâõºí öàõèëãààíû áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Òýãýõäýý 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí õóâèðãóóðò 1.9 ìåòðýýñ äîîøã¿é ºíäºð öóëãóé áóþó òîðîí õààëò õýðýãëýíý. Òîðíû íýã äºðâºëæèí íü 25õ25 ìì-ýýñ èõã¿é õýìæýýòýé áàéâàë çîõèíî. Õààëòíû õààëãà íü ò¿¿íèéã íýýõýä õóâèðãóóðûã õóâüñàõ ã¿éäëèéí òàëààñ ÷, òîãòìîë ã¿éäëèéí òàëààñ ÷ õóãàöàààíû áàðèëòã¿éãýýð øóóä òàñëàäàã õîðèãòîé áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

4.3.13. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëèéí íýýëòòýé (èë) õóâèðãóóðûã äàðààõè áàéäëààð ñóóðèëóóëæ áîëíî.

1. Øàëíû, ãàçðààñ òóñãààðëàãäñàí õýñýã äýýð. Õóâèðãóóðûí äîîðõè øàëûã ñóóðèéí õýñýã áîëîí ò¿¿íèé áîñîî òóñãàëààñ 1.5 ì -èéí õ¿ðýýíä õºíäèéð¿¿ëýõ äýâñãýðýýð á¿ðíý. Õºíäèéð¿¿ëýõ äýâñãýð íü õàíãàëòòàé ìåõàíèê áºõ áàòòàé áàéõààñ ãàäíà øóëóóòãàãäñàí àæëûí õ¿÷äýëýýñ 10 äàõèí èõ õ¿÷äýëèéã äààõ òîîöîîãîîð õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí õàíà, ãàçàðäóóëàãäñàí ýä àíãè íü õóâèðãóóðûí áîñîî òóñãàëààñ 1.5 ì-ýýñ áàãà çàéä áàéðëàñàí áàéâàë òýäíèéã øàëíààñ 1.9 ì-èéí õ¿ðòýë ºíäºð õýìæýýíä ìºí àäèë õºíäèéð¿¿ëýõ äýâñãýðýýð á¿ðýõ, ýñâýë ãàçðààñ õºíäèéð¿¿ëñýí õààëòààð õààæ ºãºõ ¸ñòîé. Õóâèðãóóðûí ýðãýí òîéðîíä òóñãààðëàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí õýöèéã õºíäèéð¿¿ëýõ òóëãóóð äýýð áýõëýõ áàéäëààð õ¿ðýýëæ òàòñàí áàéâàë çîõèíî. Õóâèðãóóðààñ òóõàéí ãàçðààñ õºíäèéð¿¿ëýãäñýí õààëò, õàíà áóñàä ýä àíãè õ¿ðòýëõ çàéí ºðãºí íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 2. Õºíäèéð¿¿ëýãã¿é øàëàí äýýð. Ýíý òîõèîëäîëä õóâèðãóóð á¿ð íü 1.9 ì-ýýñ äîîøã¿é ºíäºð òîðîí áóþó öóëãóé õààëòòàé áàéíà. Õààëòíû õààëãà íü 4.3.11 ç¿éëä çààñàí ùèò, ø¿¿ãýýíèé õààëãàíû õîðèãòîé èæèëõýí õîðèãòîé, ýñâýë öîîæòîé áàéâàë çîõèíî. Öîîæòîé áàéõ òîõèîëäîëä õóâèðãóóðûã òîãòìîë ã¿éäýë òàëààñ íü áîëîí õóâüñàõ ã¿éäýë òàëààñ íü òàñàëñàí òóõàé ìýäýýëýõ äîõèîëëûã õààëãàíû äýýð áóþó õàíàí äýýð ñóóðèëóóëæ ºãºõ ¸ñòîé. Õóâèðãóóðûí èõ áèå äýýð ñóóðèëàãäàõ õýìæ¿¿ðèéã ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ õààëòíû äîòîð îðîõã¿éãýýð çààëòûã íü àâàõ, õÿíàõ áîëîìæòîé áàéõààð òàâèãäâàë çîõèíî. Íýã õóâèðãàõ àãðåãàòàä õàìààðàãäàõ õýä õýäýí íýýëòòýé (èë) õóâèðãóóðò íýã åðºíõèé õààëò õèéæ áîëíî. 4.3.14. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí íýýëòòýé (èë) õóâèðãóóðûã öàõèëãààíû áàéðàíä õºíäèéð¿¿ëýãã¿é øàëàí äýýð ñóóðèëóóëàõ áîë õîîðîíäûí õýâòýý çàé íü äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. Õóâèðãóóðûí õ¿÷äýëòýé õýñãýýñ ãàçàðäóóëàãäñàí õààëò, õàíà õ¿ðòýëõ çàé íü õóâèðãóóðûí ¿éë÷èëãýýíèé áèø òàëä 50 ìì-ýýñ, 2. Õ¿÷äýëòýé áàéãàà íýã õóâèðãóóðûí õýñãýýñ íºãºº õóâèðãóóðûí ãàçàðäóóëàãäñàí õýñýã, õàøëàãà, õàíà ã.ì.-ä õ¿ðòýëõ çàé, ¿éë÷èëãýýíèé òàëä áîë 1.5 ì-ýýñ, 3. ßíç á¿ðèéí õóâèðãóóðûí ãàçàðäóóëàãäñàí õýñã¿¿äèéí õîîðîíä ìºí õóâèðãóóðûí ãàçàðäóóëàãäñàí õýñãýýñ ãàçàðäóóëàãäñàí õààëò, õàíà ã.ì.-ä õ¿ðòýëõ çàé íü ¿éë÷èëãýýíèé òàëä áîë 0.8 ì-ýýñ, 4. ªºð ººð õóâèðãóóðóóäûí õ¿÷äýëòýé õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü ¿éë÷èëãýýíèé òàëä áîë 2 ìýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ä¿ðìèéí 2–4 -ä çààñàí çàéã õóâèðãóóðààñ õ¿÷äýëèéã ñàëãàõã¿éãýýð ¿éë÷èëãýýíèé àæèëòàí õàøèëòààñ äîòîãø îðîõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîîð òîãòîîñîí áîëíî.


273

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí èë õóâèðãóóðûã öàõèëãààí áàéðàíä ñóóðèëóóëàõäàà õýâòýý çàéã íü äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéëãàõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

õóâèðãóóðûí õ¿÷äýëòýé áàéãàà õýñãýýñ õààëò, õàíà ã.ì.-ä õ¿ðòýëõ õýâòýý çàé íü õóâèðãóóðò ¿éë÷èëãýý õèéõ øààðäëàãàã¿é òàëä íü 3 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áîë 165 ìì, 6 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áîë 190 ìì, 10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé áîë 220 ìì-ýýñ áàãàã¿é, ººð ººð õóâèðãóóðóóäûí ãàçàðäóóëàãäñàí õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé, ìºí õóâèðãóóðûí ãàçàðäóóëàãäñàí õýñãýýñ õààëò, õàíà ã.ì.-ä õ¿ðòýëõ çàé íü ¿éë÷èëãýý õèéõ òàëä íü 0.8ì –ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýíý çàéã õ¿÷äýëã¿é ¿åä õóâèðãóóðò ¿éë÷èëãýý õèéõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîîð òîãòîîñîí áîëíî. 4.3.15. Õóâèðãàõ àãðåãàò íü õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû õóâèðãóóðààñ á¿ðäñýí áºãººä íýã õýñýã õóâèðãóóðóóäûã áóñàä íü õ¿÷äýëã¿é áàéõàä àæèëóóëàõ øààðäëàãàòàé áàéãóóëàìæèíä ýäãýýð á¿ðä¿¿ëýã÷ õýñã¿¿äèéí öàõèëãààí õîëáîëòûã õèéõäýý õóâèðãóóð òóñ á¿ðèéã õóâüñàõ áîëîí øóëóóòãàñàí õ¿÷äýë òàëààñ íü òàñëàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëæ ºãºõ ¸ñòîé. Õóâèðãàõ àãðåãàòûí öàõèëãààí òîíîãëîëòîé ùèò, ø¿¿ãýýã íýã ýãíýýíä ñóóðèëóóëàõàä õààëãàòàé, ýñâýë àâàãääàã õààëòòàé òàëûí õ¿í ÿâàõ ãóäìûí ºðãºí íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí õààëãà íü 90 äýëãýãäñýí áàéõàä ãàðöûí ¿ëäñýí ºðãºí 0.6 ì áàéõààð óã ãóäìûã íàðèéñãàæ áîëíî. Ùèò, ø¿¿ãýýí¿¿ä õî¸ð ýãíýýíä áàéðëàõ áîë ø¿¿ãýý õîîðîíäîõ ¿éë÷èëãýýíèé ãóäìûí ºðãºí íü 1.2 ì -ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýñðýã õàðæ áàéðëàñàí õî¸ð ø¿¿ãýýíèé õààëãóóä 90 íýýãäñýí ¿åä õààëãà õîîðîíä ãàðöûí ºðãºí 0.6ì –ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ùèò, ø¿¿ãýý äýõ öàõèëãààí òîíîãëîë íü òàòàæ ãàðãàäàã òýðãýíöýð äýýð ñóóðèëàãäàõ íºõöºëä ãóäàì, ãàðöíû ºðãºí íü äîîð çààñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: ø¿¿ãýý íýã ýãíýýíä áàéðëàõ áîë - òýðãýíöýðèéí óðò äýýð 0.6 ì íýìñýíýýñ, ø¿¿ãýý õî¸ð ýãíýýíä áàéðëàõ áîë - òýðãýíöýðèéí óðò äýýð 0.8 ì íýìñýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. Á¿õ òîõèîëäîëä ãóäàìíû ºðãºí íü òýðãýíöýðèéí òóóø äèàãíàëûí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéíà. 4.3.16. Õóâèðãóóðûí àíîä, òýäãýýðèéí õºðã¿¿ð íü õóâèðãóóðûí áóñàä õýñã¿¿äýýñ ÿëãàãäàõóéö òîä ºíãººð áóäàãäñàí áàéõ ¸ñòîé .Õóâèðãóóðûí èõ áèåí äýýð íü ò¿¿íèé õîîñîí ÿâàëòûí õ¿÷äýëèéã çààñàí óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òýìäýã õàäàæ ºãâºë çîõèíî. 4.3.17. Õàãàñ äàìæóóëàã÷èí õóâèðãóóðòàé áàéãóóëàìæèíä õóâüñãàã÷ òðàíñôîðìàòîðûí âåíòèëèéí îðîîìîãòîé õîëáîãäîõ õýëõýý, óäèðäëàãûí áîëîí “òîðûí” õàìãààëàëòûí õýëõýý, ìºí õºíäèéð¿¿ëýã ãýìòýõýä âåíòèëèéí îðîîìîãèéí õ¿÷äýëòýé áîëæ áîëçîøã¿é õýëõýýíèé òóñãààðëàãà íü òóðøèëòûí 50 Ãö-ûí ¿åëçýëòýé õóâüñàõ ã¿éäëèéí äàðààõ õ¿÷äýëèéã 1 ìèíóòûí õóãàöààíû òóðøèä äààæ áàéõ ¸ñòîé, Òóõàéëáàë: Õýëõýýíèé õýâèéí õ¿÷äýë, Â Òóðøèëòûí õ¿÷äýë, êÂ

60 Â õ¿ðòýë 220 Â 1.0 1.5

500 Â 2.0

500 Â-îîñ äýýø 2.5 U d 0 +1 ãýõäýý 3-ààñ áàãà

Ýíä Udo - õîîñîí ÿâàëòûí õ¿÷äýë áîëíî. Òóñãààðëàãûí õýâèéí õ¿÷äýë ãýäýãò øàëãàãäàæ áàéãàà õýëõýýíèé òóñãààðëàãàíä ¿éë÷èëæ áàéãàà õýâèéí (¿éë÷ëýõ óòãà) õ¿÷äýë¿¿äèéí õàìãèéí èõèéã íü àâ÷ òîîöîõ íü ç¿éòýé. Øóëóóòãàãäñàí ã¿éäëèéí íýãäýã÷ õýëõýý íü ò¿¿íèé àæëûí õ¿÷äýëä òîõèðñîí òóñãààðëàãàòàé áàéâàë çîõèíî. Õóâèðãóóðûí õºðãºëò 4.3.18. Õóâèðãóóðûí õàëóóíû ãîðèìûã ò¿¿íèé ¿éëäâýðëýã÷ýýñ íü òîãòîîñîí õýìæýýíä áàéëãàõàä çîðèóëæ òýäãýýðò õºðãºëòèéí òºõººðºìæ òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Õºðãºõ àðãà, õºðãºõ àãààðûí áóþó óñíû õàëóóí õ¿éòýí, òýäãýýðèéí çàðöóóëàëòûã òóõàéí ¿éëäâýðëýã÷ òîãòîîíî. Õóâèðãóóðûí àãààðàí õºðãºëòèéí àãààð äàõü òîîñíû õýìæýý 0.7 ìã/ì3-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Òîîñ ¿¿íýýñ èõ áàéõ òîõèîëäîëä àãààð öýâýðëýã÷ òóñãàõ øààðäëàãàòàé áîëíî. Õóâèðãóóðûí àãààðàí õºðãºëò íü õóâèðãóóð òóñ á¿ðèéí àãààð îðóóëàã÷ íü ººð õóâèðãóóðûí àãààð îðóóëàã÷ààñ õàìààðàëã¿éãýýð òóõàéí õóâèðãóóðò àãààð îðóóëàõûã çîãñîîõ õààëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

274

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.3.19. Õóâèðãóóðûí óñàí õºðãºëòºíä ýðãýëòèéí áèò¿¿ ñèñòåì õýðýãëýâýë çîõèíî. Óñíû õèìè, ôèçèêèéí øèíæ ÷àíàð (õèìèéí á¿òýö, öàõèëãààí äàìæóóëàõ ÷àäâàð, õàòóóëàã, ìåõàíèê õîëüöûí õýìæýý) íü õóâèðãóóðûí ¿éëäâýðëýã÷èéí øààðäëàãàä íèéöñýí áàéõ ¸ñòîé. Õóâèðãóóðûã óñààð áóþó óðñãàëûí áà ýðãýëòèéí ñèñòåìýýð õºðãºõ ¿åä õºðãºëòèéí óñûã ºãºõ áà àâàõ äàìæóóëàã÷ õîîëîéã õóâèðãóóðûí õàìòàä íü õ¿÷äýëòýé áàéõ áóñàä õºðãºëòèéí ñèñòåìýýñ òóñãààðëàõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàãûã õèéõäýý òóñãààðëàõ õàòóó áîëîí óÿí õîîëîé õýëáýðýýð õóâèðãóóð áà äóëààí ñîëèëöóóðûí õîîðîíä (ýðãýëòèéí ñèñòåìòýé ¿åä), ýñâýë õóâèðãóóð áà óñ ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý õîîðîíä (óðñãàëûí ñèñòåìòýé ¿åä) îðóóëæ õèéâýë çîõèíî. Òóñãààðëàãûí õàòóó áîëîí óÿí õîîëîéã õóâèðãóóðûí ¿éëäâýðëýã÷ýýñ òîãòîîñíîîñ áàãàã¿é óðòòàé õèéõ ¸ñòîé. Õºðãºëò íü óðñãàëûí ñèñòåìòýé ¿åä õóâèðãóóð áà óñ ò¿ãýýõ õîîëîé õîîðîíäûí òóñãààðëàãûã õ¿ëýýí àâàõ þ¿ë¿¿ð ð¿¿ ÷ºëººòýé óíàõ óñíû óðñãàëààð ã¿éöýòãýæ áîëíî. 4.3.20. Õºðãºã÷ øèíãýíèé çîðèóëàëòààð öàõèëãààí äàìæóóëàö èõòýé, çýâðýëòýýñ õàìãààëàõ óóñìàëûã õýðýãëýõýýð áîëâîë õóâèðãóóðûí õàìò õ¿÷äýëòýé áàéõ õºðãºëòèéí áàéãóóëàìæèéí òîíîãëîë (äóëààí ñîëèëöóóð, íýìýí õàëààã÷)-ûã õºíäèéð¿¿ëýõ òóñãààðëàãà äýýð ñóóðèëóóëàõ áºãººä õóâèðãóóð áà õºðãºëòèéí áàéãóóëàìæ õîîðîíäîõ äàìæóóëàõ õîîëîéã (ò¿¿íä õóâèðãóóðûí àæèëëàãààíû ¿åä õ¿í ø¿ðãýõýýð òîõèîëäîëä) òóñãààðëàõ ÷àíàðòàé õàòóó áîëîí óÿí õîîëîéãîîð õèéõ ¸ñòîé. Äóëààí ñîëèëöóóð ðóó õºðãºëòèéí óñûã ºãºõäºº òóñãààðëàõ òóñãàé çàëãààñ (õàòóó áîëîí óÿí õîîëîé)–ààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õýðýâ õºðãºã÷ áàéãóóëàìæ íü õóâèðãóóðûí õààëòíààñ ãàäíà áàéðëàõ áîë 4.3.13 ç¿éëèéí 2-ò çààñàí øààðäëàãûã õàíãàõ ¿¿äíýýñ òîðîí áóþó öóëãóé õààëòòàé õèéæ ºãºõ áºãººä õààëòíû õààëãàíû õîðèã íü õààëãûã îíãîéëãîõîä äóëààí ñîëèëöóóðûí øàõóóðãà áà íýìýãäýë õàëààã÷ òàñëàãäàõààð õèéãäýõ ¸ñòîé. 4.3.21. Õºðãºëòèéí óñíû õýìæýýã òîõèðóóëàõ õàâõëàãà, õààëòûã ¿éë÷ëýõýä òîõèðîìæòîé, àþóëã¿é áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ íü ç¿éòýé. Òàâèãäàõ áàéðëàëààñ íü õàìààðóóëàí òýäãýýðèéã ãàçðààñ òóñãààðëàõ þìóó, ýñâýë ãàçàðäóóëæ ºãºõ ¸ñòîé. Õóâèðãóóðûí äýä ºðòºº (áàéãóóëàìæ)-íèé óñàí õàíãàìæèéí íººöëºëòèéí çýðýãëýë íü ò¿¿íèé öàõèëãààí õàíãàìæèéí àíãèëàëûí çýðýãëýëòýé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. 4.3.22. Õºðãºëòèéí òºõººðºìæèéí àæèëëàãààã õÿíàõ çîðèóëàëòààð õÿíàëò-õýìæ¿¿ðèéí áàãàæ õýðýãñýë áà òºõººðºìæ (õàëóóíû, äàðàëòûí, çàðöóóëàëòûí ã.ì. õýìæ¿¿ð, ðåëå )-èéã õàíãàëòòàé õýìæýýãýýð ñóóðèëóóëàõ íü ç¿éòýé. Õàëààëò, àãààðæóóëàëò áà óñàí õàíãàìæ 4.3.23. Õóâèðãóóðûí äýä ºðòºº áà áàéãóóëàìæèéí áàéð õàëààëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Õ¿éòíèé óëèðàëä òîíîãëîëóóä àæèëëààã¿é áàéãàà ¿åä õàëààëò íü äîîð çààñíààñ áàãàã¿é õýìæýýãýýð äóëààöóóëäàã áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä: õóâèðãàã÷ àãðåãàòûí áàéðûã +16ÎÑ –ààñ äóëààí ñîëèëöóóðûí áàéðûã +10ÎÑ –ààñ. Áóñàä á¿õ áàéð íü ýð¿¿ë àõóéí íîðìóóäàä çààñàí õýìæýýíèé äóëààíòàé áàéâàë çîõèíî. 4.3.24. Õóâèðãóóðûí äýä ºðòºº áà áàéãóóëàìæèéí áàéðíû àæëûí á¿ñèéí àãààðûí õàëóóí íü çóíû óëèðàëä ãàäíà àãààðûí õàëóóíààñ 5ÎÑ –ààñ èõ õýìæýýãýýð èë¿¿ áàéæ áîëîõã¿é áºãººä õàìãèéí èõ õýìæýý íü +40ÎÑ –ààñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Áàéãóóëàìæèéí àæèëëàãààíû ¿åä õóâèðãàã÷ àãðåãàò, òºõººðºìæ, ðåçèñòîð áîëîí áóñàä òîíîãëîëîîñ ÿëãàðñàí èë¿¿äýë äóëààíûã õóâèðãóóðûí äýä ºðòºº (áàéãóóëàìæ) –íèé áàéðíààñ ãàðãàõ àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. Áàéðíààñ èë¿¿äýë äóëààíûã ãàðãàõàä àøèãëàãäàæ áàéãàà åðºíõèé äóëààí ñîëèëöîîíû àãààðæóóëàëòûí òºõººðºìæèíä àãààðûã òîîñíîîñ öýâýðëýõ àðãà õýìæýýã òóñãàæ ºãâºë çîõèíî. 4.3.25. Äîîä áà ïîäâàëûí äàâõàð áîëîí áóñàä òóñãààðëàãäñàí áàéðóóä íü àãààðæóóëàëòûí òóñäàà ñèñòåìòýé áàéâàë çîõèíî. Ãàë ãàðàõ ¿åä äýýðõ áàéð á¿ðò àãààð ºãºëòèéã çîãñîîõ óäèðäëàãàòàé õààëò òàâèãäàõ íºõöºëä àãààðæóóëàëòûí åðºíõèé (íýã) òºõººðºìæ, äàìæóóëàõ õîîëîé õýðýãëýõèéã çºâøººðíº.


275

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õóâèðãàõ äýä ºðòºº, áàéãóóëàìæóóä íü õóâèðãàã÷ àãðåãàòûã õºðãºõ áîëîí ýð¿¿ë àõóéí òåõíèêèéí òºõººðºìæèéí õýðýãöýýíä çîðèóëñàí óñààð õàíãàãäàõ ¸ñòîé. Õóâèðãóóðûí õºðãºëòèéí ñèñòåìä á¿õýë, øèðõýãëýã ç¿éëñ îðîõîîñ ñýðãèéëæ óñíû õîîëîéã íü òîðîí ø¿¿ëò¿¿ðýýð òîíîãëîíî. Áàðèëãûí õýñýã 4.3.26. Õóâèðãóóðûí äýä ºðòººíèé áàðèëãà, õóâèðãóóðèéí áàéãóóëàìæèéí áàéð íü ÁÍáÄ-ýýð ¿éëäâýðëýëèéí Ã çýðýãëýëä õàìààðàãäàíà. Õóâèðãóóðûí áàéðíû õàíûã ºíãºëæ, õàíûã òààç õ¿ðòýë íü ãýãýýí ºíãèéí òîñîí áóäãààð áóäàõ ¸ñòîé. Òààçûã øîõîéäîõ íü ç¿éòýé. Áóñàä áàéðíû çàñàë, áóäãèéã òýäãýýðèéí çîðèóëàëò, çîõèöîëòîé óÿëäóóëæ ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Õóâèðãóóðûí áàéðíû øàë íü òîîñ ¿¿ñýõ, õóðèìòëàõààðã¿é á¿ðýýñòýé õèéãäâýë çîõèíî. Áàéðíû õàíà, äýýâýðò òîì îâðèéí, õ¿íä òîíîãëîëûã îðóóëàõ óãñðàëòûí í¿õ, ¿¿ä ãàðãàñàí áàéâàë çîõèíî. Ýäãýýð ¿¿ä, í¿õ íü à÷àà ºðãºõ òºõººðºìæèéí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðýýí äîòîð áàéðëàõ ¸ñòîé. Ìºí ¿¿ä, í¿õíèé õàøëàãà, õààëò íü ò¿¿íèéã àãóóëæ áàéãàà áàéðíû äýýâðèéí àäèë ãàëä òýñâýðëýõ òîäîðõîé çýðýãëýëòýé áàéõ ¸ñòîé. Áàéðíû äîîä, çîîðèéí äàâõàð íü óñíû òóñãààðëàãà, óñ çàéëóóëàõ, ø¿¿ð¿¿ëýõ òºõººðºìæ (äðåíàæ)-òýé áàéâàë çîõèíî. 4.3.27. Õóâèðãóóðûí äýä ºðòººíèé áàðèëãà, õóâèðãóóðèéí áàéãóóëàìæèéí áàéð ðóó îðîõ êàáåëèéí õîíãèëûã ò¿¿íèé áàéøèí (áàéð) ðóó íèéëýõ õýñýãò íü 0.6 öàãèéí ãàëûí òýñâýðëýöòýé õààëãà á¿õèé, 0.75 öàãèéí ãàëûí òýñâýðëýöòýé õàíàí õààëòààð òóñ òóñ òóñãààðëàæ ºãâºë çîõèíî. Õààëãà íü áàéøèí (áàéð) ðóóãàà îíãîéäîã áàéõ áºãººä õîíãèë òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é íýýãäýõ, ººðºº öîîæëîãäîõ ò¿ãæýýòýé áàéõ ¸ñòîé.

4.4. ÀÊÊÓÌÓËßÒÎÐÛÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý 4.4.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýã íü õ¿÷ëèéí àêêóìóëÿòîðûí ñóóðèí òºõººðºìæèä õàìààðíà. Ýíý ä¿ðýì íü òóñãàé çîðèóëàëòûí õóóðàé áà äàõèí öýíýãëýãäýõ àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæèä õàìààðàõã¿é. 4.4.2. Ýëåìåíò äýýð 2.3 Â -îîñ äýýø õ¿÷äýëòýéãýýð öýíýãëýëò ÿâóóëäàã àêêóìóëÿòîðûí áàéð íü Â-1à çýðýãëýëèéí òýñðýõ àþóëòàé áàéðàíä õàìààðàãäàíà (4.4.15 áà 4.4.16 ç¿éëèéã ¿çýõ). Íýìýí öýíýãëýëòèéí ãîðèìä àæèëëàõ áà ýëåìåíò äýýð 2.3 Â -îîñ äîîø õ¿÷äýëòýéãýýð öýíýãëýëò ÿâóóëàõ àêêóìóëÿòîðûí áàéð íü çºâõºí õýëáýðæ¿¿ëýõ öýíýãëýëòèéí áîëîí çàñâàðûí äàðàà ýëåìåíò äýýð íü 2.3 Â -îîñ äýýø õ¿÷äýëòýéãýýð öýíýãëýëò ÿâóóëàõ ¿åä ë òýñðýõ àþóëòàé ãýæ ¿çâýë çîõèíî. Ýëåìåíò äýýð íü 2.3 Â –îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé áàéõ àøèãëàëòûí õýâèéí íºõöºëä ýäãýýð áàéð íü òýñðýõ àþóëã¿éä òîîöîãäîíî. Öàõèëãààíû õýñýã 4.4.3. Àêêóìóëÿòîðûí ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ áàéðíû öàõèëãààí õàëààãóóðûí òºõººðºìæ, ãýðýëò¿¿ëýã, àãààðæóóëàëòûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, öàõèëãààí óòàñíû ñîíãîëò, ìºí ò¿¿í÷ëýí íýð çààñàí öàõèëãààí òîíîãëîëûí óãñðàëò, ñóóðèëóóëàëòûã 7.1 á¿ëãèéí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí õèéíý. 4.4.4. Öýíýãëýõ òºõººðºìæ íü óðüä÷èëàí 30 ìèíóòûí öýíýã àëäóóëàëò õèéãäñýí àêêóìóëÿòîðûí õýâèéí áàãòààìæèéí íü 90 %-èéã 8 öàãààñ èõã¿é õóãàöààíä íºõºõºä õ¿ðýëöýõ¿éö ÷àäàë, õ¿÷äýëòýé áàéõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûí ñóóðèí òºõººðºìæ íü ñýëã¿¿ð (ñýëãýí çàëãóóð) á¿õèé âîëüòìåòð, öýíýãëýëò, íýìýí öýíýãëýëòèéí òºõººðºìæ áîëîí àêêóìóëÿòîðûí õýëõýýíä àìïåðìåòðýýð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Öýíýãëýëò, íýìýí öýíýãëýëòèéí ãåíåðàòîð-õºäºëã¿¿ðò áóöàõ ã¿éäýë ãàð÷ èðìýãö òýäãýýðèéã òàñëàõ çîðèóëàëòòàé òºõººðºìæ òàâèíà.


276

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Àêêóìóëÿòîðûí õýëõýýíä ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàõ òºõººðºìæ¿¿äòýé àæèëëàãààã íü çîõèöóóëñàí àâòîìàò òàñëóóð òàâèíà. 4.4.5. Íýìýí öýíýãëýõ òºõººðºìæ íü àêêóìóëÿòîðûí øèí äýýðõ õ¿÷äýëèéã 2 % -ûí õÿçãààðò òîãòìîë áàéëãàõ ¿¿ðýãòýé. Ýëåìåíò äýýð 2.3 Â -îîñ äîîø õ¿÷äýëòýéãýýð öýíýãëýëò ÿâóóëàõ àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæ íü ýëåìåíòèéí õ¿÷äýëèéã 2.3 Â –îîñ äýýø ñàíàìñàðã¿é èõñýõã¿é áàéëãàõ íýìýëò òºõººðºãòýé áàéâàë çîõèíî. Àêêóìóëÿòîðûí öýíýãëýëò, íýìýí öýíýãëýëòýä õýðýãëýäýõ øóëóóòãàã÷ òºõººðºìæèéã õóâüñàõ ã¿éäýë òàëààñ íü õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëàí õîëáîâîë çîõèíî. 4.4.6. Òîãòìîë ã¿éäëèéí øèí íü òóñãààðëàãûã òîãòìîë õÿíàõ, ýñýðã¿¿öëèéíõ íü õýìæýýã ¿íýëýõ áîëîìæ ºãºõ òºõººðºìæººð õàíãàãäàõ ¸ñòîé. Òóñ òºõººðºìæ íü àëü íýã òóéëûí òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýëèéã 220 Â-ûí ñ¿ëæýýíä 20 êÎì, 110 Â-ûí ñ¿ëæýýíä 10 êÎì, 48 Â-ûí ñ¿ëæýýíä 5 êÎì, 24 Â-ûí ñ¿ëæýýíä 3 êÎì õ¿ðòýë áóóðàõàä äîõèîëîõ ¿éëäýëòýé áàéâàë çîõèíî. 4.4.7. Àêêóìóëÿòîðûã ºðººíèé íü àãààðæóóëàã÷ òàñàðõàé áàéõàä ýëåìåíò äýýð 2.3 Â-îîñ èë¿¿ õ¿÷äýëòýéãýýð öýíýãëýëò õèéëãýõã¿é áàéõ õîðèãîîð òîíîãëîâîë çîõèíî. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû àëü íýã ãýðýëò¿¿ëýã÷èéã àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä õîëáîõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûã òàâöàí áóþó ø¿¿ãýýíèé òàâèóð äýýð ñóóðèëóóëíà. Äàâõàð òàâèóðûí áîëîí òàâöàí òóñ á¿ðèéí õîîðîíäîõ áîñîî çàé íü àêêóìóëÿòîðûí ¿éë÷èëãýýíä ñààä áîëîõîîðã¿é, òîõèðîìæòîé áàéâàë çîõèíî. Íýã òàëûí ¿éë÷èëãýýòýé àêêóìóëÿòîðóóä íýã ýãíýý, õî¸ð òàëûí ¿éë÷èëãýýòýé àêêóìóëÿòîðóóä õî¸ð ýãíýýãýýð ñóóðèëàãäñàí áàéæ áîëíî. Äàâõàð øèëýí ñàâ (áàê) õýðýãëýõ òîõèîëäîëä òýäãýýðèéã íýã àêêóìóëÿòîð ãýæ ¿çíý. Òàâöàíã íü ñòàíäàðòûí áóþó òåõíèêèéí íºõöëèéí øààðäëàãûí äàãóó õèéæ, òóðøèæ, õàÿãæóóëàõ ¸ñòîé. Òýäãýýðèéã õ¿÷ëèéí óóñìàëûí ¿éë÷èëãýýíýýñ òýñâýðòýé á¿ðõ¿¿ëýýð õàìãààëæ ºãíº. Àêêóìóëÿòîð íü òàâöàíãààñ, òàâöàí íü ãàçðààñ õ¿÷ëèéí óóñìàë, ò¿¿íèé óóðûí ¿éë÷èëãýýíä òýñâýðòýé òóñãààðëàõ èâýýñòýé áàéíà. 48 Â-îîñ äîîø õ¿÷äýëèéí àêêóìóëÿòîðûí òàâöàí íü òóñãààðëàõ èâýýñã¿é áàéæ áîëíî. 4.4.8. ¯éë÷èëãýýíèé çîðèóëàëòòàé ãóäìûí ºðãºí íü õî¸ð òàëä áàéðëàõ àêêóìóëÿòîðûí õóâüä 1 ì, íýã òàëä áàéðëàõ áîë 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûã áàéðëóóëàõäàà öàõèëãààíû àêêóìóëÿòîðûã ñóóðèí òàâèõàä çîðèóëñàí òóñãàé òàâöàí äýýð ñòàíäàðòûí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí ã¿éöýòãýíý. Àêêóìóëÿòîðààñ äóëààöóóëãûí õýðýãñýë, àðæààòàð õ¿ðòýëõ çàé íü 750 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àêêóìóëÿòîðûã õàëóóíààñ áîëæ íýã öýãò õýò òººíºõººñ õàìãààëæ ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð äóëààíû õààëò, õàëõ õèéæ ºãñºí íºõöºëä ýíý çàéã áàãàñãàæ áîëíî. 4.4.9. Àêêóìóëÿòîðûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü õýâèéí àæèëëàãààíû (öýíýãëýëòèéí áóñ) ¿åä 65 Â-îîñ 250 Â-ûí õ¿÷äýëòýé áàéõàä 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é, 250 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëä 1 ì îð÷èì áàéâàë çîõèíî. Àêêóìóëÿòîðûí õî¸ð ýãíýýíèé õîîðîíäóóð íü õ¿í ÿâàõ çàéã¿é ñóóðèëóóëàõ ¿åä ººð ººð ýãíýýíèé çýðýãöýý áàéðëàõ àêêóìóëÿòîðûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ õ¿÷äýë íü õýâèéí àæëûí (öýíýãëýëòèéí áóñ) ¿åä 65 Âîëüòîîñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí òîíîãëîë, ìºí øèí áà êàáåëü õî¸ðûí õîëáîëòûí öýã íü áèò¿¿ìæã¿é àêêóìóëÿòîðààñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä, òààçíû õàìãèéí íàìõàí öýãýýñ äîîø 0.3 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëàõ ¸ñòîé. 4.4.10. Àêêóìóëÿòîðûí øèíèéí áàéãóóëàìæèéã (ã¿éäýë õóâààðèëàëòûã) òóñãààðëàãàã¿é (í¿öãýí) çýñ áóþó õºíãºí öàãààíààð, ýñâýë õ¿÷èëä òýñâýðòýé òóñãààðëàãà á¿õèé íýã ñóäàëòàé êàáåëèàð õèéõ ¸ñòîé. Øèí áîëîí êàáåëèéí ñàëáàðëàëò áà çàëãààñûã çýñýýð õèéõ áîë õàëóóí áîëîí õ¿éòýí ãàãíóóðààð, õºíãºí öàãààíààð áîë çºâõºí õàëóóí ãàãíóóðààð õèéíý. Øèí, êàáåëèéã àêêóìóëÿòîðò õîëáîãäîõ ãàçðûã áàéíãà õÿíàæ, ¿éë÷èëãýý õèéãäýõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû ãàðãàëãûí õàâòàíãààñ òàñëàõ çàëãàõ òºõººðºìæ, òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâààðèëàõ ñàìáàð õ¿ðòýëõ öàõèëãààí õîëáîîñûã íýã ñóäàë á¿õèé êàáåëèàð áóþó òóñãààðëàãàã¿é øèíýýð õèéõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

277

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 4.4.11. Òóñãààðëàãàã¿é (í¿öãýí) óòñûã á¿õ óðòûí äàãóóä íü õ¿÷èëä òýñâýðòýé, ñïèðòã¿é áóäãààð 2 äàâõàð áóäíà. Õàðèí àêêóìóëÿòîðò øèí õîëáîãäîõ çàëãààñûã áóþó áóñàä õîëáîîñûã áóäàõã¿é, çºâõºí òåõíèêèéí âàçåëèíààð òîñëîæ ºãâºë çîõèíî. Çýðýãöýý áàéðëàõ òóñãààðëàãàã¿é øèí¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàéã äèíàìèê òýñâýðèéí òîîöîîãîîð òîäîðõîéëíî. Ýíý çàé, ìºí øèíýýñ áàðèëãûí õýñýã, áóñàä ãàçàðäóóëàãäñàí õýñýã õ¿ðòýëõ çàé íü 50 ììýýñ áàãàã¿é áàéíà. 4.4.12. Øèíèéã ñóóðèí òóñãààðëóóð äýýð ñóóëãàõ áºãººä ò¿¿íä øèí áàðèã÷ààð áýõëýõ ¸ñòîé. Øèíèéí òóëààñ öýãèéí õîîðîíäîõ çàé (àëñëàëò) íü äèíàìèê òýñâýðèéí (4.2.11 ç¿éë) òîîöîîãîîð òîäîðõîéëîãäîõ áîëîâ÷ 2 ì -ýýñ èõ áàéõûã õîðèãëîíî. Øèíèé áýõýëãýýíä çîðèóëñàí õýñã¿¿ä, òóñãààðëóóð, ò¿¿íèé ýä àíãè, áàðèõ áà òîãòîîëãûí á¿òýýö íü õ¿÷ëèéí óóñìàëûí óóðûí ¿éë÷èëãýýã óäààí õóãàöààãààð äààõ öàõèëãààí áà ìåõàíèê áýõ áàò ñàéòàé áàéõ ¸ñòîé. Áàðèõ áà òîãòîîëãûí á¿òýýöèéã ãàçàðäóóëàõ øààðäëàãàã¿é. 4.4.13. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû ãàðãàëãûí õàâòàí íü õ¿÷ëèéí óóñìàëûí óóðûí ¿éë÷èëãýýíä òýñâýðòýé áàéõ ¸ñòîé. Ãàðãàëãûí õàâòàíã ïàðàôèí òîñ øèíãýýñýí àñáîöåìåíò, ýñâýë ýáîíèò ã.ì. òóñãààðëàõ ìàòåðèàëààð õèéâýë çîõèíî. Ãàðãàëãûí õàâòàíã ìðàìîð, ôàíåð áîëîí áóñàä ¿å÷ëýí õóóëàãäàõ á¿òýöòýé ìàòåðèàëààð õèéæ áîëîõã¿é. Õàâòàíã äýýâýðò áàéðëóóëàõ áîë õàâòàíãèéí ãàäàðãóóã íü äýýâðèéíõýýñ 100 ìì-ýýð èë¿¿ ºíäºðò áàéðëàõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûí òîîöîî, ñîíãîëò õèéõäýý ò¿¿íèé áàéðíû õàëóóí +15 õýìýýñ äîîøëîõîä àêêóìóëÿòîðûí áàãòààìæ áàãàñäàãûã òîîöîæ îðóóëáàë çîõèíî. Áàðèëãûí õýñýã 4.4.14. Ñóóðèí àêêóìóëÿòîðûã ò¿¿íä òóñãàéëàí çîðèóëñàí òóñãàé áàéðàíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Íýã áàéðàíä õ¿÷ëèéí õýä õýäýí òºðëèéí àêêóìóëÿòîð ñóóðèëóóëæ áîëíî. Àêêóìóëÿòîðûí áàéð ¿éëäâýðëýëèéí Å àíãèëàëä õàìààðàãäàíà. Ò¿¿íèéã ÁÍáÄ -èéí ãàëûí àþóëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ øààðäëàãûí äàãóó ãàëûí òýñâýðëýëòýýð II-îîñ äîîøã¿é çýðýãëýëòýé áàéøèíãèéí ºðººíä ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Õààëãà, öîíõíû íü õ¿ðýýã ìîäîîð õèéñýí áàéæ áîëíî. Àêêóìóëÿòîðûã áàéãàëûí ãýðýëò¿¿ëýãòýé áàéðàíä áàéðëóóëàõ íü çîõèìæòîé. Öîíõîíä áàðçãàð áóþó á¿äãýð¿¿ëñýí öàãààí ºíãèéí áóäãààð áóäñàí øèëèéã õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Ìºí òýäãýýðèéã çîîðèéí äàâõàðûí õóóðàé áàéðàíä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Ýäãýýð òîõèîëäîëä õÿëáàð àâàãäàõ äýâñãýð, çîðèóëàëòûí õàâòàí õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. 4.4.15. Ñóóðèí öàõèëãààí òºõººðºìæèéã òýæýýõ çîðèóëàëòòàé çººâðèéí áèò¿¿ (æèøýýëáýë ìàøèíû) áîëîí 60 Âîëüò õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé, 72 À.öàãààñ èõã¿é áàãòààìæòàé èë àêêóìóëÿòîðûã åðäèéí òàòàëòòàé àãààðæóóëàëò á¿õèé òóñäàà áàéð (ºðºº)-íä ñóóðèëóóëæ áîëîõîîñ ãàäíà, ìºí òýñýð÷ äýëáýðýõ áîëîí ãàëûí àþóë áàéõã¿é ¿éëäâýðëýëèéí åðºíõèé íèéòëýã áàéðàíä, àãààðûã íü áàéðíààñ ãàäàãø çàéëóóëàõ àãààðæóóëàëò á¿õèé òºìºð ø¿¿ãýýíä òóñ òóñ áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Öýíýã àëäàëòûí, ýñâýë áàéíãûí íýìýí öýíýãëýëòèéí ãîðèìä àæèëëàäàã áºãººä öýíýãëýëòèéã íü ñóóðèëàãäàõ áàéðíààñ íü ãàäíà õèéõ íºõöºëä çººâðèéí áèò¿¿ àêêóìóëÿòîðûã ñàðààëæ á¿õèé òºìºð ø¿¿ãýýíä àãààðûã íü áàéðíààñ ãàäàãø çàéëóóëàõã¿éãýýð àøèãëàõûã çºâøººðíº. Çààñàí íºõöë¿¿äèéã ìºðäñºí íºõöºëä áàéðíû òýñðýëòèéí áà ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûí àíãèëàë ººð÷ëºãäºõã¿é. 4.4.16. Ýëåìåíòèéí öýíýãëýëò íü 2.3 Âîëüòîîñ õýòðýõã¿é õ¿÷äýëä ÿâàãäàõ ñóóðèí áèò¿¿ àêêóìóëÿòîðûí äýýã¿¿ð àãààðæóóëàëòûí öîðãî, õîîëîé á¿õèé õààëò ñóóðèëóóëàõ áîë òýñýð÷ äýëáýðýõ áîëîí ãàëûí àþóë áàéõã¿é ¿éëäâýðëýëèéí åðºíõèé áàéðàíä ñóóðèëóóëæ áîëíî. Èíãýõýä áàéðíû òýñðýëòèéí áà ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûí àíãèëàë ººð÷ëºãäºõã¿é. Àêêóìóëÿòîðûí áàéð áîëîí àêêóìóëÿòîð íü äàðààõè øààðäëàãóóäûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: * öýíýãëýõ òºõººðºìæ áîëîí òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâààðèëàõ ñàìáàðò àëü áîëîõîîð îéðõîí áàéðëàõ, * ò¿¿íä òîîñ, õèé, óóð, äýýâýðýýñ íü óñ îðîõîîñ õàìãààëàãäàæ, òóñãààðëàãäñàí áàéõ, * ¿éë÷ëýõ õ¿ì¿¿ñ ñààäã¿é îðæ ãàðàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí, ã.ì. Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

278

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ¯¿íýýñ ãàäíà àêêóìóëÿòîðûí áàéðûã äîðãèëò, ÷è÷èðãýýíèé ýõ ¿¿ñâýðèéí îéðîëöîî áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. 4.4.17. Àêêóìóëÿòîðûí áàéð ðóó çààâàë ¿¿äíèé ºðººãººð äàìæèæ îðîõîîð õèéâýë çîõèíî. Àõóéí áàéðíààñ îðîõ õààëãà õèéæ áîëîõã¿é. ¯¿äíèé ºðººíèé õýìæýý íü àêêóìóëÿòîðûí áàéðíààñ òàìáóðò ãàðàõ õààëãà íü òàìáóðûí õààëãà õààëòòàé áàéõàä îíãîéæ, õààæ áîëîõîîð áàéõ áºãººä òàëáàé íü 1.5 ì2-ààñ áàãàã¿é áàéíà. ¯¿äíèé ºðººíèé õààëãà íü ãàäàãøàà îíãîéäîã áºãººä äîòîð òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ð õýðýãëýõã¿éãýýð îíãîéëãîõ áîëîìæòîé, ººðºº ò¿ãæèãääýã öîîæòîé áàéõ ¸ñòîé. Õààëãàíû ãàäíà òàëä “Àêêóìóëÿòîðûí ºðºº”, “Ãàëûí àþóëòàé”, “Ãàëòàé á¿¿ îð”, “Òàìõè òàòàõûã õîðèãëîíî” ãýñýí àíõààðóóëàõ áè÷ýýñ õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 4.4.18. Àêêóìóëÿòîðûí áàéð íü õ¿÷èë, ø¿ëò, ø¿¿ëò¿¿ð, áóñàä õýðýãñë¿¿äèéã õàäãàëàõ áîëîí õ¿÷ëèéí óóñìàëûã áýëòãýõ çîðèóëàëòûí 4 ì2-ààñ áàãàã¿é òàëáàé á¿õèé òóñäàà ºðººòýé áàéõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû òààç íü õàâòãàé, òýãø õèéãäýõ ¸ñòîé. 4.4.43 ç¿éëèéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëñýí íºõöºëä òààçûã èë¿¿ ãàðñàí õèéöòýé áóþó ÿëèã¿é íàëóó õèéæ áîëíî. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû øàëûã áåòîíîí ñóóðü äýýð õ¿÷ëèéí óóñìàëä òýñâýðòýé ìàòåðèàë (óóëçâàðûã íü õ¿÷èëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð ä¿¿ðãýñýí õ¿÷èëä òýñâýðòýé êåðàìèê õàâòàí áóþó àñôàëüò) -ààð á¿ðæ, ÿìàð÷ õàçàéëòã¿é òýãø áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Òàâöàíã àñôàëüòîí äýâñãýð äýýð ñóóðèëóóëàõäàà õ¿÷èëä òýñâýðòýé áºõ áàò ìàòåðèàëààð èâ¿¿ð òàëáàé õèéæ ºãºõ õýðýãòýé. Õàðèí òàâöàíã àñôàëüòàí á¿ðõ¿¿ë äýýð øóóä ñóðèëóóëàõûã õîðèãëîíî. Àêêóìóëÿòîðûí áîëîí õ¿÷ëèéí áàéðíû äîòîð ìºí õààëãûí îð÷èìä øàëíû õºâºº çýðãèéã õ¿÷èëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéâýë çîõèíî. 4.4.19. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû õàíà òààç, õààëãà, öîíõíû õ¿ðýý, àãààðæóóëàëòûí õàéðöàã (ãàäíà áà äîòîð òàë), ìåòàëë á¿òýýö¿¿ä, áóñàä õýñã¿¿äèéã õ¿÷èëä òýñâýðòýé áóäãààð áóäàõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîðûã àãààðûã íü ñîðóóëæ çàéëóóëäàã ùèò, ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëàõ áîë äîòîð òàëûã íü õ¿÷èëä òýñâýðòýé áóäãààð áóäàæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 250 Âîëüòîîñ äýýø õýâèéí õ¿÷äýëèéí àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû ¿éë÷èëãýýíèé ãóäìàíä ¿éë÷èëãýý õèéõýä çîðèóëæ, õ¿ì¿¿ñèéã øàëíààñ õºíäèéð¿¿ëýõ ìîäîí ñàðààëæ òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Àãààðæóóëàëòûí çººâðèéí òºõººðºìæ õýðýãëýõ áîë ò¿¿íèéã áàéðëóóëàõ ãàçàð, ò¿¿íä õîëáîõ àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû àãààðæóóëàëòûí çººâðèéí ¿ëýýõ, òàòàõ õîîëîéí ãàðãàëãûã áýëòãýæ ºãíº. Ýð¿¿ë àõóéí òåõíèêèéí õýñýã 4.4.20. Àêêóìóëÿòîðûí ýëåìåíòýý 2.3 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëýýð öýíýãëýõ àêêóìóëÿòîðûí áàéð íü àãààðûã àëáàäàí îðóóëæ, ãàðãàõ àãààðæóóëàëòûí ñóóðèí òºõººðºìæººð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Ýëåìåíòýý 2.3 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëýýð öýíýãëýõ, áàéíãûí íýìýí öýíýãëýëòèéí ãîðèìä àæèëëàõ àêêóìóëÿòîðûí áàéðàíä àêêóìóëÿòîðûã àæèëä àíõ áýëòãýõ, õÿíàëòûí öýíýã àëäóóëàëò-öýíýãëýëò õèéõ ¿åä íü àãààðûã àëáàäàí ñîðóóëæ, ãàðãàõ àãààðæóóëàëòûí ñóóðèí, ýñâýë çººâðèéí òºõººðºìæ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº.

Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû àãààð äýõ õ¿õðèéí õ¿÷ëèéí õýìæýýã ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýõýä øààðäàãäàõ öýâýð àãààðûí õýìæýý (V, ì3/ö)-ã äàðààõ òîìü¸îãîîð òîäîðõîéëíî:

V 0.07 Iöýí n , ýíä: Iöýí - öýíýãëýëòèéí õàìãèéí èõ ã¿éäýë (A), n - àêêóìóëÿòîðûí ýëåìåíòèéí òîî ¯¿íýýñ ãàäíà àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû àãààðæóóëàëòàíä íýã öàãò àãààðûã íýãýýñ äîîøã¿é óäàà ñîëèõ áîëîìæèéã õàíãàñàí àãààð ñîðæ ãàðãàõ åðäèéí àãààðæóóëàëòûí òºõººðºìæ áàéõ øààðäëàãàòàé. Åðäèéí àãààðæóóëàëòûí òºõººðºìæ íü àãààðûã øààðäëàãàòàé õýìæýýãýýð ñîëüæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðâýë àëáàäìàë ñîðîëòûí àãààðæóóëàëòûí òºõººðºìæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 4.4.21. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû àãààðæóóëàëòûí ñèñòåì íü çºâõºí àêêóìóëÿòîðóóä áîëîí õ¿÷èëèéí áàéðàíä ¿éë÷ëýõ çîðèóëàëòààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Áîõèð àãààðûã áàéøèíãèéí äýýâðýýñ äýýø Á¯ËÝÃ 4. ÕÓÂÀÀÐÈËÀÕ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆ ÁÀ ÄÝÄ ªÐÒªª

279

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.5 ì-ýýñ èë¿¿ ãàðñàí ºíäºð õîîëîéãîîð ãàäàãø õàÿãäàõààð õèéãäýõ ¸ñòîé. ßíäàíãààð àãààðûí òóíäàñ îðîõîîñ õàìãààëæ ºãâºë çîõèíî. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû àãààðæóóëàëòûí ñóâãèéã óòààíû õîîëîéò, áàéøèíãèéí àãààðæóóëàëòûí åðºíõèé ñèñòåìä õîëáîõûã õîðèãëîíî. Àëáàäàí ñîðîõ àãààðæóóëàëòûí áàéãóóëàìæèíä õýðýãëýãäýõ àãààðæóóëàã÷ íü òýñðýõ àþóëààñ õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Áàéðíû, öýâýð àãààðûí îðóóëæ áàéãàà õýñãèéí ýñðýã òàëûí äýýä áîëîí äîîä õýñãýýñ áîõèðäñîí àãààðûã ñîðóóëàõ çàð÷èì áàðèìòëàõ ¸ñòîé. Áàéðíû òààç õîòãîð, ã¿äãýðòýé, ýñâýë õîòãîð áîëîí íàëóóòàé áàéâàë õîòãîð õýñýã òóñ á¿ðýýñ áà òààçíû äîîðõ äýýä õýñãýýñ àãààðûã ñîðóóëàõààð õèéõ ¸ñòîé. Àãààðæóóëàëòûí äýýä ñóâãèéí í¿õíèé äýýä àìñàðààñ òààç õ¿ðòýëõ çàé 100 ìì -ýýñ èõã¿é, àãààðæóóëàëòûí äîîä ñóâãèéí í¿õíèé äîîä àìñàðààñ øàë õ¿ðòýëõ çàé 300 ìì -ýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àãààðæóóëàëòûí ñóâãààñ ãàðàõ àãààðûí óðñãàë íü àêêóìóëÿòîðûí óóñìàëûí ãàäàðãóó ðóó øóóä îðîõîîð õèéõèéã õîðèãëîíî. Àãààðæóóëàëòûí äºðâºëæèí ìåòàëë õîîëîéã èë àêêóìóëÿòîðûí äýýã¿¿ð áàéðëóóëæ áîëîõã¿é. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðàíä çººâðèéí àãààðæóóëàëòûí ìåòàëë õîîëîé õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Ñàëõèëóóðûí áàéãóóëàìæ àæèëëàõ ¿åèéí àêêóìóëÿòîðûí áîëîí õ¿÷ëèéí áàéðàí äàõü àãààðûí óðñãàëûí õóðä ÁÍáÄ-ûí øààðäëàãàä íèéöñýí áàéõ ¸ñòîé. 4.4.22. ªâëèéí õ¿éòýí óëèðàëä àêêóìóëÿòîðûí áàéðàí äàõü õàëóóí íü àêêóìóëÿòîðûí òóõàéí áàéðëàëûí ò¿âøèíä +10 -ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Àêêóìóëÿòîð çºâõºí òàñëóóðûã òàñëàõ, çàëãàõ àæèëä õýðýãëýãäýõ çîðèóëàëòòàé íºõöºëä, òóõàéí äýä ºðòºº íü áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é áîë ºìíº çààñàí õàëóóíû õýìæýý 0 -ààñ áàãàã¿é áàéæ áîëíî. Àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû õàëààëòûã àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû ãàäíà òàëä áàéðëàæ, òóñãàé õîîëîéãîîð õàëóóí àãààðàà àãààðæóóëàëòûí ñóâãààð ºãºõ äóëààí ñîëèëöóóëãûí òºõººðºìæººñ ã¿éöýòãýâýë çîõèìæòîé. Ýíý òºõººðºìæèíä öàõèëãààí õàëààëò õýðýãëýæ áàéãàà áîë ñóâãààð î÷ äàìæèõààñ ñýðãèéëñýí àðãà õýìæýý àâàõ íü ç¿éòýé. Óóð áóþó óñàí õàëààëòûí áàéãóóëàìæ õýðýãëýõ áîë òýäãýýðèéí àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû äîòîð îðøèõ õýñãèéã òýãø ãàäàðãóóòàé õîîëîéãîîð õîîðîíä íü çºâõºí ãàãíàæ õèéíý. Õîîëîéã òóëãàæ áîîõ áîëîí õîîëîéä ÿìàð íýãýí õààëò ñóóðèëóóëàõûã õîðèãëîíî. Óñíû äàìæóóëàõ õîîëîé á¿õèé öàõèëãààí ñòàíö, äýä ºðòººíèé àêêóìóëÿòîðûí áàéðíû îéðîëöîî óñàí õîîëîéí õààëò, òîñãóóð ñóóðèëóóëíà. Òîñãóóðûí äýýð “Õ¿÷èë, óóñìàëûã àñãàæ áîëîõã¿é” ãýñýí áè÷ýýñ õèéõ ¸ñòîé.


280


Á¯ËÝÃ 5. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ Õ¯×ÍÈÉ ÒªÕªªÐªÌÆ, ÖÀÕÈËÃÀÀÍÛ ÁÀÉÐ

5.1. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÌÀØÈÍÛ ÁÀÉÐ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 5.1.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëýãò öàõèëãààí ìàøèíû áàéð, ò¿¿íèé äîòîð öàõèëãààí òîíîãëîëûã ñóóðèëóóëàõ àñóóäàë õàìààðàãäàíà. Ò¿¿íä òàâèãäàõ öàõèëãààí ìàøèí áîëîí õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü, convertor)-óóäààñ õàìãèéí òîì íü 500 êÂò-ààñ áàãà ÷àäàëòàé áîë 5.1.4-5.1.5, 5.1.6, 5.1.11-ä çààñàí øààðäëàãóóäûã áèåë¿¿ëýõã¿é áàéõûã çºâøººðíº. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéð (ÖÌÁ, çàðèìäàà ìàøèíû áàéð) ãýæ öàõèëãààí ãåíåðàòîð, ýðãýëäýõ áîëîí õºäºëãººíã¿é õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü, convertor), öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, òðàíñôîðìàòîð, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, ùèò, ñàìáàð, óäèðäëàãûí øèðýý, òýäãýýðèéí òóñëàõ òîíîãëîë çýðãèéã õàìòàä íü ñóóðèëóóëàõ òóñãàé çîðèóëàëòûí áàéðûã îéëãîõ ¸ñòîé. 5.1.2. Ýíýõ¿¿ á¿ëýãò àâ÷ ¿çýæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîãëîëûã ä¿ðìèéí áóñàä á¿ëýãò àâ÷ ¿çñýí øààðäëàãóóäàä çîõèöóóëàí ñóóðèëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýíýõ¿¿ á¿ëýãò äóðäàãäààã¿é 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîëûã ä¿ðìèéí 4.2 á¿ëýãò çààñàí ¿éëäâýð, öåõèéí äîòîðõ äýä ñòàíöàä òàâèãäàõ øààðäëàãóóäûã õàíãàñàí áàéõààð ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Åðºíõèé øààðäëàãà 5.1.3. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðûã òåëåôîí õîëáîî, ãàë (ãàë ò¿éìðèéí)-ûí äîõèîëîë áîëîí àæëûí çàéëøã¿é íºõöëººð øààðäàãäàõ áóñàä òºðëèéí îéðûí óòñàí áà àëñûí äîõèîëëîîð òîíîãëîõ ¸ñòîé. ÖÌÁ-ä òàâèãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðòýé õîëáîãäñîí ìåõàíèçìûí õóðäíû õàéðöàã (ðåäóêòîð, reduction gear), àðààíû öóãëóóëãûí øèðýýã áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. ÖÌÁ-ä õ¿í õ¿ð÷ áîëîõóéö ºíäºðò áàéðëóóëñàí òîíîãëîëûã ãàäíà ýðãýëäýõ õýñýãò àþóëã¿é àæèëëàãààíû ¿¿äíýýñ òóñãàé õààëò, õàøèëò õèéæ ºãâºë çîõèíî. 5.1.4. ÖÌÁ-ä ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîð, çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëýã÷, öàõèëãààí áàãàæ õýðýãñýë, ò¿¿í÷ëýí öýâýðëýãýýíèé ìàøèí çàëãàõ òýæýýëèéí ñ¿ëæýý, øèãòãýâ÷èí çàëãóóð (ðîçåòêà) ãàðãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëýã÷èéã 42 Â-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äýëýýð òýæýýõýýð òîíîãëîíî. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðûã çººâðèéí øàõóóðãà (êîìïðåññîð), ýñâýë ø¿¿ëò¿¿ð áà õàòààãóóð á¿õèé øàõñàí àãààðûí ñ¿ëæýýíýýñ 0.2 ÌÏà-ààñ èõã¿é äàðàëòòàé õóóðàé, öýâýð øàõñàí àãààð ¿ëýýõ áàéãóóëàìæààð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Ìºí òîîñ ñîðîõ çººâðèéí áà ¿éëäâýðèéí çîðèóëòòàé òîîñ ñîðóóë (ñîðîã÷)-ààð òîíîãëîâîë çîõèíî. Öàõèëãààí ìàøèí, õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü)-ûã çººõ, óãñðàõ, çàäëàõ, çàñâàðëàõ, öóãëóóëàõ áîëîí áóñàä àæèë ã¿éöýòãýõ çîðèóëàëòààð ñóóðèí áà çººâðèéí ºðãºõ, òýýâýðëýõ áàéãóóëàìæèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí òîíîãëîëûã áàéðëóóëàõ áà ñóóðèëóóëàõ 5.1.5. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä òîíîã òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõ, ò¿¿íèé ýä àíãè, òàâèëãà (êîìïîíîâêà)-ûã áàéðëóóëàõäàà äàâõàð, ïîäâàë á¿ðèéí àëü ÷ ò¿âøèíèé òîíîãëîëûã çººâºðëºõ, óãñðàõàä àÿòàé áàéõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëáýë çîõèíî. ÖÌÁ-àíä õàìðàãäàõ ïîäâàë, ãàçàð äîîðõ äàâõàðò òóõàéí äàâõàðûí çîõèîí áàéãóóëàëò íü 100 ì-ýýñ óðò òîõèîëäîëä öàõèëãààí òýðýã


281

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 (êàð, ñàr), ýñâýë òýýâðèéí òýðãýíöýð ÿâàõ çàìòàé áàéõ ¸ñòîé. Òîíîãëîëûí çººâºðëºæ áàéãàà ýëåìåíò, áàðèëãûí õýñýã áà òîíîãëîë õîîðîíäûí çàé áîñîîãîîðîî 0.3 ì, õýâòýýãýýð 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 5.1.6. Ìàøèíû ñóóðü áóþó èõ áèå õîîðîíäûí õ¿í ÿâàõ çàé, ìàøèí áà áàðèëãûí õýñýã õîîðîíäóóð õ¿í ÿâàõ çàé íü 1 ì-ýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìàøèí áàðèëãûí 0.6 ì õ¿ðòýë èë¿¿ òîâîéæ ãàðñàí õýñýãò 0.5 ì-ýýñ èë¿¿ã¿é òóóø çàéä äýýð äóðüäñàí çàéã áàãàñãàõûã çºâøººðíº. Ìàøèíû èõ áèå áà áàðèëãûí õàíàíû õîîðîíä, ýñâýë ìàøèíóóäûí èõ áèåíèé õîîðîíäûí çàé, çýðýãöýí òàâèãäàõ ìàøèíóóäûí õîîðîíäîõ çàé íü (ìàøèíû íºãºº òàëààð íü õ¿í ºíãºðºõ çàé áàéãàà òîõèîëäîëä ) ìàøèíû ºíäºð øàëíû ò¿âøèíýýñ 1 ì õ¿ðòýëõ áîë 0.3 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ:, ìàøèíû ºíäºð íü øàëíû ò¿âøèíýýñ 1 ì-ýýñ äýýø áîë 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Óäèðäàõ øèðýý, ùèò, ýñâýë óäèðäàõ ñàìáàðûí í¿¿ðýí òàë áà ìàøèíóóäûí õîîðîíäóóð ¿éë÷èëãýýíèé õ¿í ÿâæ ºíãºðºõ çîðèóëàëòòàé ãóäìûí ºðãºí íü 2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ñàìáàð, ø¿¿ãýýíä ùèòèéã áàéðëóóëàõäàà ýíý çàéã ìàøèíààñ ø¿¿ãýýíèé õààëãà, áóþó õàíà õ¿ðòýëõ çàéãààð àâíà. Óäèðäàõ øèðýý, ýñâýë óäèðäàõ ñàìáàð áà ìàøèíû èõ áèåíèé õîîðîíäóóð õ¿ì¿¿ñ ÿâæ ºíãºðºõ çàé íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 5.1.7. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîë á¿õèé ñàìáàð (ùèò)-ûí ýãíýý ø¿¿ãýý áà áàðèëãûí õàíà, ýñâýë òîíîãëîëûí ýãíýý õîîðîíäóóð õ¿ì¿¿ñ ºíãºðºõ ºðãºí íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é:, ø¿¿ãýýíèé õààëãà îíãîðõîé áàéõàä 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ñàìáàðûã õî¸ð ýãíýýãýýð áàéðëóóëñàí áîë ýãíýý õîîðîíäûí çàé 1.2 ì-ýýñ áàãàã¿é:, òýäíèé îíãîðõîé õààëãà õîîðîíäûí çàé íü 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 10 êÂò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé ìàøèí áà áàãà îâîðòîé òîíîãëîëûã õóâààðèëàõ ñàìáàð, äàâõàð òàâèóð, óäèðäàõ øèðýý áîëîí 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí öààãóóð íü ¿éë÷ëýõ õ¿í ÿâæ ºíãºðºõ çàé íü 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é áîë ìàøèí, àïïàðàòûí èõ áèåíýýñ ùèòíèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã õ¿ðòëýõ çàéã 4.1.13-(2)ä çààñíààñ áàãàã¿éãýýð òîîöîæ, áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, ñàìáàð áîëîí áóñàä òîíîãëîëûí õóâüä ¿éë÷ëýõ õ¿ì¿¿ñèéí ÿâæ ºíãºðºõ çàé õýìæýýñ íü 4.1.13-4.1.15 áà 4.2.38-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðíû ïîäâàëä 350-èàñ èë¿¿ òîîíû õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí, ýñâýë 150-èàñ èë¿¿ òîîíû õ¿÷íèé êàáåëü èëýýð òàâèõ áîë ïîäâàëèéí õàìãèéí èõ êàáåëüòàé õýñýãò êàáåëèéí äàâõàð, õîíãèë õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí õ¿í ÿâæ ºíãºðºõ ºðãºíèéã 2.3.59 áà 2.3.61-èéí äàãóó ñîíãîíî. Ýíýõ¿¿ áàéãóóëàìæèíä êàáåëü á¿õèé êàáåëèéí á¿òýýöèéí öóâàà íü 7 ì-ýýñ èõã¿é óðòòàé ìóõàð (òóïèê) ¿¿ñãýõã¿é øèéäýëòýé áàéõ ¸ñòîé. Ìóõàð ¿¿ñýõýýñ çàéëñõèéõèéí òóëä øàëíààñ äýýø 1.5 ìýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé êàáåëü äîîãóóð ºíãºðºõ òóñãàé áàéãóóëàìæ ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. Êàáåëèéí áàéãóóëàìæèéí õ¿í ºíãºðºõ òèéì îðîí çàéí äýýä òàëä êàáåëèéí òàâèóð õîîðîíäûí êàáåëü ñîëèõ çàéã 100 ìì õ¿ðòýë áàãàñãàõûã çºâøººðíº. 5.1.8. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä äàðààõ áàéãóóëàìæ, õýðýãñýëèéã øóóä, èë ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. Òóõàéëáàë,

òîíîã

òºõººðºìæ,

òåõíèê-

* öàõèëãààí ìàøèíûã àñààõ áîëîí àñààëò-òîõèðóóëãûí çîðèóëàëòòàé òîñ ä¿¿ðãýñýí 600 êã õ¿ðòýë æèíòýé 1 êÂ õ¿ðòýë áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé (àâòîòðàíñôîðìàòîð, ðåàêòîð, ðåîñòàò ã.ì.) òºõººðºìæ¿¿ä; * òîñ ãîîæèõã¿éãýýð íÿãòðóóëñàí, áºõ áàò ñàâ (áàê)-òàé, 2 òîíí õ¿ðòýë æèíòýé òîñ á¿õèé 1.6 ÌÂ.À õ¿ðòýë ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîð, àâòîòðàíñôîðìàòîð, õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð áîëîí áóñàä àïïàðàò, õýðýãñýë, ìºí ò¿¿í÷ëýí (òðàíñôîðìàòîð áà àâòîòðàíñôîðìàòîðûí õóâüä) äîõèîãîîð àæèëëàõ õèéí õàìãààëàëò áóþó äàðàëòûí ðåëå á¿õèé áóñàä òºõººðºìæ; (Ìºí èéì òºðëèéí 2-îîñ èë¿¿ã¿é òðàíñôîðìàòîð áà àïïàðàòààñ á¿ðäñýí õýä õýäýí á¿ëýã òºõººðºìæèéí ººð õîîðîíä íü 10 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé íýã áàéðàíä áàéðëóóëæ áîëíî.) * õóóðàé áîëîí øàòàìõàé áèø øèíãýí ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîðûã ò¿¿íèé ÷àäàë, òîîã õàðãàëçàõã¿éãýýð; * ìåòàëë (òºìºðëºã) ãýðòýé èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, 1 êÂ õ¿ðòýë áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýë á¿õèé äýä ñòàíö, êîíäåíñàòîð (õóðèìòëóóð)-ûí áàòàðåé áóþó êîíäåíñàòîðóóä; * òóñãàé áàéð, ø¿¿ãýýíä öýíýãëýæ, ãàðãàæ èðýõ áîëîìæòîé õààëòòàé ìàÿãèéí áàéãóóëàìæ á¿õèé àêêóìóëÿòîðûí (áàòàðåé); * õàãàñ äàìæóóëàã÷èí õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü); * óäèðäëàãà, õàìãààëàëò, äîõèîëîë, õýìæ¿¿ðèéí ñàìáàðóóä, ò¿¿í÷ëýí àð, ºâºðòºº ã¿éäýë äàìæóóëàõ èë õýñýãòýé àïïàðàò á¿õèé óäèðäëàãûí ñòàíö áà áëîê, ñàìáàð; * 1 êÂ õ¿ðòýë áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýë á¿õèé á¿ðýýñã¿é (òóñãààðëàãàã¿é) äàìæóóëàã÷ óòàñ; Á¯ËÝÃ 5. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ Õ¯×ÍÈÉ ÒªÕªªÐªÌÆ, ÖÀÕÈËÃÀÀÍÛ ÁÀÉÐ

282

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 *

öàõèëãààí ìàøèíû õºðãºëòèéí òîíîã òºõººðºìæ.

5.1.9. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä ºíõðºõ äóãóéòàé íýã áóþó õýä õýäýí õîðãî (êàìåð)-íä òîñ ä¿¿ðãýìýë öàõèëãààí òîíîãëîëûã ñóóðèëóóëàõ ¿åä õîðãî äîòîðõ íèéò òîñíû öóë æèí íü 6.5 òîííîîñ èõã¿é , çýðãýëäýýõ õîðãî áóþó á¿ëýã õîðãîíû õîîðîíäîõ çàé íü 50 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ çàé áîëîí òîñíû æèíãèéí òîãòîîñîí õýìæýýã áàðüæ áàéðëóóëàõ áîëîëöîîã¿é áîë ýäãýýð öàõèëãààí òîíîãëîëûã ãàäàãø íü, ýñâýë òóñãàé õîíãèëä ò¿ðæ ãàðãàõ áîëîìæòîé áàéðëóóëâàë çîõèíî. Ìåõàíèê òîíîãëîë (õóâüñãóóð, ºäººëòèéí áà öýíýãëýõ àãðåãàò ã.ì.)-òîé õîëáîãäîîã¿é, ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèíû ñóóðèéí òàâöàíãèéí ãàäàðãóóãèéí îâîðûí äýýä öýã íü (öýâýð) øàëíû ò¿âøèíýýñ äýýø 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéõ ¸ñòîé. Ìåõàíèê òîíîãëîë, àæëûí ìàøèíòàé õîëáîãäîõ ýðãýëäýõ öàõèëãààí ìàøèíû ñóóðèéí òàâöàíãèéí ãàäàðãóóãèéí äýýä öýã íü óã ìåõàíèê òîíîãëîëûã ñóóðèëóóëàõàä òàâèãäàõ øààðäëàãààð òîäîðõîéëíî. 5.1.10. Òýñðýõ àþóëòàé õèé, øàòàõóóí áîëîí àìàðõàí øàòàõ øèíãýí á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéã öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàí äóíäóóð òàòàæ, óãñàð÷ áîëîõã¿é. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä çºâõºí ò¿¿íä ñóóðèëóóëàõ òîíîãëîëä øóóä õîëáîãäîõ äàìæóóëàõ õîîëîéã ñóíãàæ òàâèõûã çºâøººðíº. Õ¿éòýí äàìæóóëàõ õîîëîéã ãàäàðãóóãààðàà õºëðºõººñ õàìãààëæ ºãíº. Õàëóóí äàìæóóëàõ õîîëîéí õóâüä ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ áîëîí, òîíîãëîëûã õàìãààëàõ øààðäëàãàòàé ãàçàðò øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð äóëààí òóñãààðëàãà õèéæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé. Ìºí äàìæóóëàõ õîîëîéã ÿëãàðàõóéö ºíãººð áóäñàí áàéâàë çîõèíî. 5.1.11. Ìàøèíû ñóóðèéí òàâöàíãèéí äýýä ò¿âøèí íü öàõèëãààí ìàøèíû áàéðûí øàëíû ò¿âøèíãýýñ 400 ìì-ýýñ èë¿¿ äýýø, ýñâýë äîîø áàéâàë ìàøèíûã òîéðóóëàí 600 ìì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºíòýé ¿ë øàòàõ òàëáàé ãàðãàæ ºãºõ áà ýíý íü ººðòºº õàøëàãà, øàòòàé áàéõ ¸ñòîé. ¯éë÷èëãýýíèé òàëáàé íü øàëíààñ äýýø 2 ì, ò¿¿íýýñ èë¿¿ ºíäºðò áàéðëàõ áîë õàéñ áîëîí á¿õýýã ãàðãàæ, òîéðóóëàí õààõ õýðýãòýé. Òàëáàé ðóó îðîõîä çîðèóëñàí øàò õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. 5.1.12. Òóõàéí ñòàíö, ¿éëäâýðèéí ãàçðûí õóâüä òºìºð çàìûí åðºíõèé ñ¿ëæýýòýé õîëáîîòîé òºìºð çàì àøèãëàæ áàéãàà áîëîí õ¿íä æèíòýé òîíîãëîëûã öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä òºìºð çàìààð àâ÷ðàõ íºõöºëä ìóõàð îðîëò á¿õèé ãîãöîî òºìºð çàì õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Ìóõàð îðîëòûí óðò íü ºðãºõ êðàíààð èë áóóëãàõ òàâöàí (ïëàòôîðì)-ààñ òîíîãëîëûã ºðãºæ àâàõ áîëîëöîîã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ òîíîãëîëûã àâòîìàøèíààð àâ÷èðàõ áîë öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä ºðãºõ êðàíû ñóì õ¿ðýõ ãàçàðò àâòîìàøèí îðîõ áîëîìæèéã òîîöîæ ¿çâýë çîõèíî. 5.1.13. Öàõèëãààí ìàøèí íü àæèëëàõ ¿åäýý ººðòºº áîëîí áàðèëãûí ñóóðü, áóñàä õýñã¿¿äýä çºâøººðºãäºõ õÿçãààðààñ èõ õýìæýýíèé äóó ÷èìýý, øóóãèàí áîëîí ÷è÷èðãýý ¿¿ñãýõýýðã¿é ñóóðèëàãäàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä óãñðàëò áà çàñâàðûí àæèë õèéõ çîðèëãîîð õàìãèéí õ¿íä à÷ààëàëä, áàðàã óã òîíîãëîëûã çººæ òàâèõàä ¿¿ñýõ à÷ààëàëä òîõèðóóëæ òîîöñîí, ºðãºõ êðàíû ¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíä áàãòñàí òèéì óãñðàëòûí òóñãàé òàëáàé, ýñâýë òîíîãëîë õîîðîíäûí ÷ºëººòýé òàëáàéã óðüä÷èëàí òîîöîæ àâñàí áàéõ ¸ñòîé. Óãñðàëòûí òàëáàéí øàëíû ãàäíàõ õ¿ðýýã áóñàä øàëíààñ ÿëãàãäàõóéöààð áóäàõ, ýñâýë ºíãºò õàâòàí, äºðâºëæ (ïëèòà)-ººð õèéâýë çîõèíî. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàí äàõü òîíîãëîëûã çººâºðëºõ õýñýãò çººõ õýðýãñëèéí æèíã òîîöñîí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý õýñãèéí õ¿ðýýã áóäàã, ºíãèéí äºðâºëæººð ÿëãàñàí áàéâàë çîõèíî. Óãñðàëòûí òàëáàéí õýìæýýã ò¿¿í äýýð òàâèõ õàìãèéí òîì òîíîãëîëûí áîîäîëòîé áàéõ õýìæýýíýýñ òàë á¿ðäýý 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé áàéõààð áîäîæ àâíà. Óãñðàëòûí òàëáàéä çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ à÷ààëëûã çààñàí áè÷ýýñ áàéâàë çîõèíî. 5.1.14. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàí äàõü öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí èë øèíèé äýýð áàéðëóóëàõ áà èë ã¿éäýë äàìæóóëàõ óòñààð õèéõèéã õîðèãëîíî. Øàëíààñ ¿éë÷èëãýý õèéãäýõ öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéã ýðãýëäýõ ìàøèíû õàðàëäàà äýýð íü áàéðëóóëàõ õýðýãã¿é. Öàõèëãààí ìàøèíû õîëõèâ÷èéí òîñîëãîî 5.1.15. Öàõèëãààí ìàøèíû áà òåõíîëîãèéí ìåõàíèçìèéí ýðãýëäýõ òîñîëãîîíû ñèñòåìèéã ýíä õýðýãëýæ áàéãàà òîñíû òºðºë íü òýäãýýðèéí àëü àëèíä íü òîõèðñîí áàéõ, ìºí òåõíîëîãèéí ìåõàíèçì íü óã òîñûã ìåòàëëûí òîîñ, óñ áîëîí áóñàä õîðòîé õîëüöîîð ìóóòãàõã¿é òîõèîëäîëä ººð õîîðîíä íü íýãòãýæ áîëíî. Òîñîëãîîíû òºâëºðñºí ñèñòåìèéí òîíîãëîë, ò¿¿íèé äîòîð öàõèëãààí ìàøèíä çîðèóëàãäñàí òîñíû ñèñòåìèéí òîíîãëîëûã öàõèëãààí ìàøèíû áàéðûí ãàäíà ñóóðèëóóëíà. 1 ÌÂò -ààñ äýýø ÷àäàëòàé öàõèëãààí ìàøèíû òîñîëãîîíû ñèñòåìèéã òîñíû ò¿âøèí çààã÷, òîñ áîëîí õîëõèâ÷èéí òåìïåðàòóðûã õÿíàõ áàãàæ, ìºí òîñîëãîîíû ýðãýëäýõ ñèñòåìòýé áîë òîñíû óðñãàëûã õÿíàõ áàãàæààð òîíîãëîõ ¸ñòîé.


283

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.1.16. Õîëõèâ÷ ðóó òîñ áà óñ äàìæóóëàõ õîîëîéã èë, ýñâýë ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí òàãëàõ õàâõàã á¿õèé ñóâàãò áàéðëóóëæ áîëíî. Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä äàìæóóëàõ õîîëîéã ãàçàðò, ýñâýë áåòîí äîð äàëä òàâüæ áîëíî. Õîîëîéã àðìàòóðòàé õîëáîõäîî ôëàíö (òóëãàâ÷) õýðýãëýíý. Äèàôðàãì (ºðö) áà âåíòèëü (õààëò)-èéã öàõèëãààí ìàøèíû õîëõèâ÷èíä òîñ ºãºõ òýð õýñýãò øóóä òàâüñàí áàéõ ¸ñòîé. Ñóóðèéí òàâöàíãààñ öàõèëãààíû õóâüä òóñãààðëàãäñàí õîëõèâ÷èíä òîñ ºãºõ õîîëîé íü õîëõèâ÷ áà ìàøèíû áóñàä ýä àíãèàñ öàõèëãààíû õóâüä òóñãààðëàãäñàí áàéíà. Õîîëîé á¿ð õî¸ðîîñ áàãàã¿é òóñãààðëàõ çàâñàð áóþó 0.1 ì-ýýñ áàãàã¿é óðòòàé òóñãààðëàõ õàâ÷óóðãàòàé áàéõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä öàõèëãààí ìàøèíû áàéðûã ò¿¿íèé öàõèëãààí òîíîãëîëûí ìóóäàæ áîõèðäñîí òîñûã çàéëóóëàõ, áàãòààìæòàé ñàâ, äàìæóóëàõ õîîëîéí ñèñòåìýýð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Òîñûã àðèóòãàõ òàòóóðãûí ñóâàãò àñãàõûã õîðèãëîíî. Ñàëõèëóóð áà äóëààëãà 5.1.17. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä öàõèëãààí ìàøèí, ýñýðã¿¿öýë áà àïïàðàòààñ ÿëãàðàõ èë¿¿äýë äóëààíûã çàéëóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. Õ¿ì¿¿ñ àæèëëàõ öàõèëãààí ìàøèíû áàéðíû òåìïåðàòóð íü ýð¿¿ë àõóéí õýì õýìæýýíä áàéõ ¸ñòîé. Àæèëëàæ áàéãàà öàõèëãààí ìàøèíûã õºðãºõ àãààðûí òåìïåðàòóðûã íýìýõ 40 Ñ -ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Öàõèëãààí ìàøèíûã õºðãºõ àãààðûã òîîñíîîñ á¿ðýí öýâýðëýñýí áàéâàë çîõèíî. Çîãñîîñîí öàõèëãààí ìàøèíä îðæ áàéãàà àãààðûí òåìïåðàòóð íýìýõ 5 Ñ -ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Çàäãàé ýðãýëòòýé ñàëõèëóóðûí ñèñòåì á¿õèé ìàøèíû õóâüä îð÷íû àãààðûã ìàøèí çîãññîí ¿åä ñîðîõîîñ ñýðãèèëýõ çîðèëãîîð ò¿¿íèé àãààð îðóóëàõ áà ãàðãàõ õîîëîéä ñºõìºë (æàëþçè) õààëò õèéõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéð íü õàëóóí, õ¿éòíèéã õÿíàõ áàãàæààð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. 5.1.18. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä òàâèãäàõ àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåé áà êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí áàéð íü ä¿ðìèéí 4.4 áà 5.6 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûí äàãóó ñàëõèëóóðûí òóñãàé ñèñòåìòýé áàéõ ¸ñòîé. 5.1.19. Áîõèðäñîí àãààðòàé îð÷èíä öàõèëãààí ìàøèíû áàéðûã çºâõºí öýâýðëýñýí àãààð îðæ áàéõ íºõöëèéã õàíãàõààð çóðàã òºñºë õèéâýë çîõèíî. ¯¿íèé òóëä õààëãà, öîíõ, áóñàä í¿õ ñ¿âèéã íÿãòðóóëàõ ÷èãæýýñ õèéñýí áàéõ ¸ñòîé. Ýäãýýð áàðèëãûã öîíõã¿é, äýíë¿¿ã¿é, ýñâýë òîîñ ¿ë íýâòðýõ ãýðýëòýõ øèëýí áëîêîîð áàðèõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðíû åðºíõèé ñàëõèëóóðûí ñèñòåì íü öýâýðëýýã¿é àãààðûã ñîðîõ áîëîìæã¿é áàéâàë çîõèíî. Ñàëõèëóóðûí õîðãî (êàìåð) áà àðèóí öýâýð-òåõíèêèéí ñóâàãò êàáåëü áà äàìæóóëàã÷ óòàñ ñóíãàæ òàòàõûã õîðèãëîíî. Ãàãöõ¿¿ êàáåëü áà óòñûã ãàí õîîëîéä ñ¿âëýæ ýíýõ¿¿ õîðãî (êàìåð) áà ñóâãèéã õºíäëºí îãòîëæ ãàðãàõûã çºâøººðíº. Õàðèí öàõèëãààí ìàøèíû ñàëõèëóóëãûí õîðãî áà ñóâàã äîòîð øàòäàãã¿é, øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëàí á¿ðýýñòýé êàáåëü áà óòàñ, ìºí á¿ðýýñã¿é øèíèéã ñóíãàæ òàòàõûã çºâøººðíº. Ìàøèíû ñàëõèëóóëãûí ñóâàã áà õîðãîíä êàáåëèéí ìóôò (áàðèâ÷) áîëîí áóñàä öàõèëãààíû òîíîãëîë ñóóðèëóóëàõûã õîðèãëîíî. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðíû õóâüä ò¿¿íèé ïîäâàë, íýãä¿ãýýð äàâõàð áîëîí áóñàä òóñãààðëàãäñàí áàéðàíä òóñàä íü ñàëõèëóóðûí ñèñòåì àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Ãàë ãàðàõ ¿åä ýäãýýð òóñãààðëàñàí áàéðàíä àãààðûí ºãºëòèéã óäèðäàõ õààëãà (çàñëîíîê) õèéãäñýí áîë ñàëõèëóóðûí åðºíõèé ñèñòåìèéí áàéãóóëàìæ òàâüæ áîëíî. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä çýðãýëäýýõ ãàëûí àþóëòàé (òîñíû àãóóëàõ ã.ì.) áàéðûí ñàëõèëóóðûí áàéãóóëàìæèéã òàâèõûã õîðèãëîíî. Áàðèëãûí õýñýã 5.1.20. Áàéíãûí æèæ¿¿ðòýé öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä àãààðæóóëàëòûí äîõèîëîë, õýìæèëò, õîëáîîíû øààðäëàãàòàé õýðýãñëýýð òîíîãëîñîí òîõèëîã áàéð, ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñò çîðèóëñàí ñàíòåõíèêèéí çàíãèëàà, ìºí (àðèóí öýâýð) çîõèõ øààðäëàãûã õàíãàñàí äóëààöóóëãà çýðãèéã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. 5.1.21. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðíû õàíûí 2 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé õýñãèéã ãýãýýòýé òîñîí áóäãààð, áóñàä õýñãèéã ¿éëäâýðëýëòýé çîõèöîõ ºíãèéí öàâóóòàé áóäãààð áóäàõ ¸ñòîé. Ñàëõèëóóðûí áîëîí ìàøèíû ñóóðèéí äîîðõè ñóâãèéí äîòîð òàëûí ãàäàðãóóã øàòàëòàíä òýñâýðòýé ãýãýýòýé áóäãààð áóäàõ áóþó ïààëàíäñàí õàâòàí, ýñâýë øàòàëòàíä òýñâýðòýé óÿí ÿëòñààð äîòîðëîõ õýðýãòýé. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä áàéõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ¿¿äèéã çîõèõ ºíãººð áóäñàí áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðíû øàëûã ãàíòèãàí ¿¿ðìýã õîëüæ ºíãºëñºí öåìåíò áà ãÿëãàð äºðâºëæ (ïëèòà) ìýòèéí òîîñ ¿¿ñãýäýã¿é ìàòåðèàëààð á¿ðæ ºãâºë çîõèíî. 5.1.22. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðíû ïîäâàëûã äýýã¿¿ð íü õó÷èæ õààõäàà ìàøèíû ñóóðèéí áëîêèéã òóëãóóð áîëãîí àøèãëàæ áîëîõ áà òýð íü õ¿÷íèé (äèíàìèê) à÷ààëàëòàé áîë ìàøèíû ñóóðèéí çóðàã òºñëººð øèéäýõ íü ç¿éòýé. Õ¿íä, îâîð èõòýé òîíîãëîëûã íýã äàâõðààñ íºãººä


284

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òýýâýðëýõýä çîðèóëæ äýýðõ õó÷èëòàä óãñðàëòûí íýýëõèé (ëþê), ýñâýë òóñãàé í¿õ õèéõ íü ç¿éòýé. Íýýëõèé íü ºðãºõ êðàíû ¿éë÷ëýõ á¿ñýä áàéâàë çîõèíî. Íýýëõèéã òàãëàõ õàâõàãèéã ãàëä ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéíý. Öàõèëãààí ìàøèíû ïîäâàëä þ¿ëýõ òºõººðºìæ (äðåíàæ), ìºí õºðñíèé óñíû ò¿âøèí ºíäºð áàéõ òîõèîëäîëä øèíãýí òóñãààðëàã÷ (ãèäðîèçîëÿöèÿ) õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. 5.1.23. Öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä îðîõ êàáåëèéí õîíãèëûã óã áàéðàíä îðîõ áóþó çàëãàãäàõ ãàçàðò íü 0.75 öàãààñ áàãàã¿é õóãàöààíä ãàëä òýñâýðòýé õààëò, õàøëàãà áóþó 0.6 öàãààñ áàãàã¿é õóãàöààíä ãàëä òýñâýðòýé õààëãààð òóñ òóñ òóñãààðëàõ ¸ñòîé. Õààëãà íü õî¸ð òèéøýý îíãîéäîã, õîíãèë òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é îíãîéõ áà ººðºº ò¿ãæèãäýõ öîîæòîé áàéâàë çîõèíî.

5.2. ÃÅÍÅÐÀÒÎÐ ÁÀ ÑÈÍÕÐÎÍ ÊÎÌÏÅÍÑÀÒÎÐ Õýðýãëýõ õ¿ðýý 5.2.1. Ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü äóëààíû áîëîí óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã òóñãàé áàéðàíä (ìàøèíû òàíõèìä), ýñâýë èë çàäãàé áàéðëóóëàõ, ñóóðèëóóëàõàä õàìààðàëòàé áîëíî. Ýäãýýð áàéãóóëàìæ íü 5.1.1, 5.1.8, (8-ð ç¿éë) 5.1.9, 5.1.11-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. Ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí òóñëàõ òîíîãëîëóóä (öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà àñààëò-òîõèðóóëãûí àïïàðàò õýðýãñýë, óäèðäàõ ñàìáàð áîëîí áóñàä)-ûã ñóóðèëóóëàõäàà ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí õàðãàëçàõ á¿ëã¿¿äýä çààñàí øààðäëàãûã ìºðäâºë çîõèíî. Åðºíõèé øààðäëàãà 5.2.2. Ãàäàà èë, çàäãàé ñóóðèëóóëàõ ãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîð, òýäãýýðèéí òóñëàõ òîíîãëîë íü òóñãàé á¿òýýö, õèéöòýé áàéõ ¸ñòîé. Ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí á¿òýýö íü 2025 æèë õýâèéí àøèãëàõ íºõöëèéã õàíãàñàí áàéõ áà òýäíèéã á¿ðýí çàäëàëã¿éãýýð ãýìòñýí, ýëýãäñýí ýä àíãè, çàíãèëààã íü à÷àà ºðãºõ ìåõàíèçì áà áàãà ìåõàíèêæóóëñàí õýðýãñýëèéã àøèãëàí ñîëèõ áîëîëöîîòîé áàéâàë çîõèíî. Óñàí (öàõèëãààí ñòàíöûí) ãåíåðàòîð áà ò¿¿íèé óñàí õàíãàìæèéí ñèñòåìèéí á¿òýýöýä òýäãýýðèéã æèëèéí ÿìàð ÷ ¿åä çàñâàð õèéõýä óñûã á¿ðýí çàéëóóëàõ áà çîãñîíãè á¿ñ ¿¿ñýõã¿é áàéõ áîëîìæèéã òóñãàñàí áàéâàë çîõèíî. 5.2.3. Ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã 1.6-1.7-ä çààñàí äàãóó õÿíàëò-õýìæèëòèéí áàãàæ õýðýãñýëýýð, 3.2.15-3.2.38-ä çààñàí ¸ñîîð óäèðäëàãà, äîõèîëîë, õàìãààëàëòûí òºõººðºìæººð, 3.3.32-3.3.37-èéí äàãóó ò¿¿íèé ðîòîðûã õýò õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ òàëáàéã óíòðààõ àâòîìàò (ÒÓÀ, ÀÃÏ), áýëòãýëèéã çàëãàõ àâòîìàò (ÁÇÀ, ÀÐÂ,), ìºí àãðåãàòûã àñààæ ÿâóóëàõ, çîãñîîõ àâòîìàòààð òóñ òóñ òîíîãëîõ ¸ñòîé. ¯¿íýýñ ãàäíà 100 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òóðáîãåíåðàòîð áà óñ òºðºã÷èéí õºðãºëòòýé ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã õîëõèâ÷èéí äîðãèëòûã àëñààñ õÿíàõ áàéãóóëàìæààð òîíîãëîõ ¸ñòîé. 300 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òóðáî- áà ãèäðîãåíåðàòîðûí õóâüä òýäãýýðèéí àâààðûí ºìíºõ ¿éë àæèëëàãààã îñöèëëîãðàôûí òºðëèéí áàãàæààð õÿíàõ, áè÷ëýã õèéõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. 5.2.4. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí ãèäðîãåíåðàòîðûí óäèðäëàãà, ðåëå-õàìãààëàëò, àâòîìàòèê, ºäººëò, (øóóä) óñàí õºðãºëòèéí ñàìáàðóóäûã ò¿¿íä àëü áîëîõ îéð áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. 5.2.5. ×àäàëòàé òóðáî- áà ãèäðîãåíåðàòîðûí öàõèëãààí áà ìåõàíèê ïàðàìåòðóóäûã à÷ààëàë àâàõ ÷àäâàðûí òàëààñàà îíîâ÷òîé áàéõààð ñîíãîí àâáàë çîõèíî. Ãåíåðàòîðûí òîãòâîðæèëòîé àæèëëàãààã õàíãàõ øààðäëàãàòàé ¿åä òýäãýýðèéí ïàðàìåòðûã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíû ¿ð ä¿íã ¿íäýñ áîëãîí à÷ààëàë àâàõ ÷àäâàðûí òàëààñàà îíîâ÷òîé áàéõ óòãààñ íü ÿëãààòàé àâ÷ áîëíî. Ãåíåðàòîðûí õ¿÷äýëèéã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíû ¿íäñýí äýýð òóõàéí îðíû ñòàíäàðòûí øààðäëàãûí äàãóó ñîíãîæ àâíà. 5.2.6. Ãèäðîãåíåðàòîðûã ñèíõðîí êîìïåíñàòîð áîëãîí àøèãëàõ ¿¿äíýýñ íýìýëò òîíîãëîëûã òàâèõ ýñýõèéã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîãîîð ¿íäýñëýí øèéäýõ íü ç¿éòýé. Ãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîð áîëîí òýäíèé òóñëàõ òîíîãëîëûã óãñðàõ, çàäëàí óãñðàõûí òóëä áàéíãûí áóþó çººâðèéí ºðãºæ òýýâýðëýõ õýðýãñýë, ìåõàíèçìûã òóñãàñàí áàéâàë çîõèíî. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí õóâüä ãàäàà áàéðëóóëàõ ºðãºõ êðàíûã õýðýãëýõ ¿åä ìàøèíû áàéð áà óãñðàëòûí òàëáàé, òîíîãëîë èë çàäãàé áàéõ íºõöºëä öàñ, áîðîîíîîñ õàìãààëàõ ýíãèéí àðãà õýìæýýã òóñãàâàë çîõèíî.


285

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.2.7. Öàõèëãààí ñòàíöàä ñòàòîðûí ãýìòñýí îðîîìîã, íººö ñàâõàí äàìæóóëàã÷óóäûã õàäãàëàõ çîðèóëàëòòàé áàéð áàéõ ¸ñòîé. Ýíý áàéð íü õóóðàé +5 Ñ-ààñ áàãàã¿é òîãòìîë õýìòýé áàéëãàõ õàëààëãàòàé, òóñãàé òàâèóðòàé áàéâàë çîõèíî. Õºðãºëò áà òîñîëãîî 5.2.8. Äóëààí ñîëèëöóóð, õèéí áà òîñîí õºðã¿¿ð, äàìæóóëàõ õîîëîé áà òýäãýýðò õîëáîãäîõ àðìàòóð çýðãèéã õàòóóëàãòàé óñààð ¿éë÷ëýõ, òýæýýãäýõ íºõöºëä çýâðýõã¿é ìàòåðèàëààð õèéâýë çîõèíî. 5.2.9. Õºðãºëòèéí çàäãàé ñèñòåìòýé ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîð, 1 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé ãèäðîãåíåðàòîðóóä íü äóëààöóóëãûí çîðèóëàëòòàé àãààðûí çàâñðûí àâàëò (îòáîð, take-off )-òàé òîõèîëäîëä òýäãýýðò ãàäíààñ îðîõ àãààðûã öýâýðëýõ ø¿¿ëò¿¿ð, ìºí ãåíåðàòîð áóþó ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò ãàë ãàðàõ ¿åä àãààðûí îðîëòûã õóðäàí õààõ áàéãóóëàìæààð õàíãàãäñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä: 5.2.10. Àãààðûí õºðãºëòèéí áèò¿¿ ñèñòåìòýé ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õóâüä äàðààõ àðãà õýìæýýã àâñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:

1. Õ¿éòýí áà õàëóóí àãààðûí õîðãóóä (êàìåðà, chamber) íü íÿãò õààãääàã, õàðàõ øèëýí íýýëõèéòýé áàéõ, 2. Õ¿éòýí áà õàëóóí àãààðûí õîðãûí õààëãà ãàíãààð õèéãäýõ, íÿãò, çàâñàðã¿é õààãäàõ, óëìààð ãàäàãøàà îíãîéõ çàð÷èìòàé áàéõ áà ò¿¿íèé öîîæ íü äîòîð òàëààñàà ò¿ëõ¿¿ðã¿é îíãîéäîã, ººðºº ò¿ãæèãääýã áàéõ, 3. Õ¿éòýí áà õàëóóí àãààðûí õîðãûí äîòîð òàëûí ãýðýëò¿¿ëãèéã ãàäíà òàëäàà óíòðààëãàòàé õèéõ, 4. Õàëóóí àãààðûí õàéðöàã, ìºí óóðûí òóðáèíû êîíäåíñàòîð áà óñ äàìæóóëàõ õîîëîé çýðýã íü õºðãºëòèéí õîðãîîð ºíãºð÷ áàéãàà áîë òýäãýýðèéã õ¿éòýí àãààð õàëàõ, õîîëîé õºëðºõººñ çàéëñõèéõ çîðèëãîîð äóëààí òóñãààðëàã÷ààð á¿ðýõ, 5. Õ¿éòýí àãààðûí õîðãîíä àãààðûí õºðã¿¿ðò óñæèõ óóðûã çàéëóóëàõ õîâèëîí çàì (êþâåò) á¿õèé õèéöèéã ñóóëãàõ, Òóðáîãåíåðàòîðûí þ¿ë¿¿ðèéí ñóâàã ðóó îðîõ óñíû õîîëîéí òºãñãºëä ãèäðàâëèê õààëò õèéæ ºãºõ áà ýíý íü þ¿ëýõ õîîëîéä óñòàé áàéãàà ýñýõèéã äîõèîëîõ õýðýãñýëòýé áàéõ, 6. Àãààð äàìæóóëàõ õýñãèéí èõ áèå, õîëáîëòûí òóëãààñàí äýýð ñàëõèëóóëãûí áèò¿¿ ñèñòåìä àãààð ñîðîãäîõîîñ õàìãààëñàí íÿãòðóóëãà õèéæ ºãâºë çîõèíî. Õîðãîíû õàíà, àãààðûí õàéðöàã çýðãèéã ãàëä òýñâýðòýé õóâàíöàð á¿ðýýñ áóþó ºíãºëºã áóäãààð, ýñâýë ïààëàíäñàí äºðâºëæ (ïëèòà)ººð äîòîðëîæñîí áàéíà. Õîðãîíû øàë áà ñóóðü íü òîîñ òàòàõã¿é (æèøýý íü ãàíòèãèéí íóíòàãòàé öåìåíò, êåðàìèê äºðâºëæ) ºíãºëãººòýé áàéõ ¸ñòîé. 5.2.11. Óñ òºðºã÷èéí õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã äàðààõ áàéäëààð òîíîãëîæ ºãºõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë,

Òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã ìåõàíèê àðãààð à÷èæ, áóóëãàõ çîðèóëàëòûí õèéí áàëëîí, õèé øàõàõ äàìæóóëàõ õîîëîé, õèéí ïàðàìåòðèéã õÿíàõ áàãàæ, õýðýãñýë á¿õèé óñòºðºã÷èéí òºâëºðñºí õàíãàìæòàé õèéíý; Ýíä õèéí ðåçåðâàóðààñ óñ òºðºã÷èéã ìàøèíû òàíõèìä ºãºõäºº íýã ãîë øóãàì àøèãëàõ áà õèé äàìæóóëàõ øóãàì íü áèò¿¿ òîéðãîí ñåêöòýé áàéõ ¸ñòîé. Ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò íýã ãîë øóãàì õèéíý. Óñ òºðºã÷èéí òýæýýëèéí øóãàì áóþó àãààð ºãºëòèéí øóãàìàíä äýëáýðýõ, òýñðýõ àþóëòàé õèéí õîëèìîã ¿¿ñýõýýñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð òóðáîãåíåðàòîðûí áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí ºìíº íü í¿äýíä èë õàðàãäàõóéö ñàëãàëò õèéõ áîëîìæîîð õàíãàõ ¸ñòîé. Òóðáîãåíåðàòîðûí óñ òºðºã÷èéí íÿãòðóóëãàíä òîñíû äàðàëòûí àâòîìàò òîõèðóóëãà õèéæ ºãíº. Òîñ õàíãàìæèéí á¿ä¿¿â÷èíä áàãòàõ òîõèðóóëãûí õààëòóóð (âåíòèëü) íü ãàð òîõèðóóëãààñ àâòîìàò òîõèðóóëãàä, àâòîìàò òîõèðóóëãààñ ãàð òîõèðóóëãàä øèëæèõ ¿åä òîñíû äàðàëòûí îãöîì ¿ñðýëò ãàðãàõã¿éí òóëä ò¿ãæýýòýé áèø òîõèðóóëãàòàé áàéõ ¸ñòîé. Òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò óñòºðºã÷èéí ýðãýëòèéí õ¿ðýýíä óñ òºðºã÷èéã õàòààõ òºõººðºìæ, óñ òºðºã÷èéí õºðãºëòèéí õèé-òîñîí ñèñòåìèéí ãýìòýë áà ò¿¿íèé ïàðàìåòðóóä (äàðàëò, óñòºðºã÷èéí öýâýð áàéäàë, òîñ-óñòºðºã÷èéí äàðàëòûí óíàëò) ºãºãäñºí õýìæýýíýýñ õàçàéñàí ¿åä óðüä÷èëàí äîõèîëîõ õýðýãñýë, õèé-òîñîí ñèñòåìèéí óäèðäëàãûí áà õÿíàëòûí


286

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 çîðèóëàëòòàé õÿíàëò-õýìæ¿¿ðèéí áàãàæ õýðýãñýëèéã òàâèõ íü ç¿éòýé. Èíãýõäýý õèéí áà öàõèëãààí áàãàæóóäûã õààëòòàé íýã ïàíåëüä áàéðëóóëæ áîëîõã¿é. Òîñíû ¿íäñýí ñàâ, òîñ þ¿ë¿¿ðèéí õîðãî, òóðáîãåíåðàòîðûí ¿íäñýí õîëõèâ÷ ã.ì. õèé õóðèìòëàãäàæ áîëîõ ãàçàð ñàëõèëóóðûí òºõººðºìæ òàâèõ ¸ñòîé. Òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí ñóóðèíä óñòºðºã÷ õóðèìòëàãäàæ áîëîõ õààëòòàé îð÷èí áàéõ ¸ñã¿é. Áàðèëãûí õèéöýýð (áàëê, ðèãåëü áîëîí áóñàä) ¿¿ññýí óñòºðºã÷ õóðèìòëàãäàæ áîëîõ ýçýëõ¿¿í áàéâàë òýäãýýðèéí õàìãèéí ºíäºð öýãýýñ óñòºðºã÷ äýýø ÷ºëººòýé ãàðàõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé (æèøýý íü õîîëîé òàâèõ çàìààð). Èõ áèåýñ óñ áà òîñ þ¿ëýõ òºõººðºìæ òàâèãäàõ ¸ñòîé. Þ¿ëýõ ñèñòåì íü õ¿éòýí àãààðûí òàñàëãààíä õàëóóí àãààð îðîõ áîëîìæã¿é áàéëãàõ ¸ñòîé. Òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí èõ áèåíä øèíãýí îðñíûã çààõ çààã÷òàé áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí ø¿¿ëò¿¿ð áà õàòààãóóð á¿õèé 0,2 ÌÏà-ààñ áàãàã¿é äàðàëòòàé øàõàãäñàí àãààðûí ¿¿ñã¿¿ðòýé áàéíà. 5.2.12. Îðîîìãèéí óñàí õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã äàðààõ òîíîã òºõººðºìæººð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë,

Çýâðýëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéãäñýí íýðìýë óñûã ºãºõ áà þ¿ëýõ õîîëîé, Íýðìýë óñíû ¿íäñýí áà áýëòãýë íàñîñ, Íýðìýë óñûã õèéí õîëüöîîñ öýâýðëýõ çîðèóëàëòûí òºõººðºìæ áîëîí ìåõàíèê, ñîðîíçîí áà èîíû ø¿¿ëò¿¿ð. Íýðìýë óñ äàâñ áà õèéí õîëüöã¿é áàéõ ¸ñòîé. Íýðìýë óñûã ãàäààä îð÷èíîîñ õàìãààëàõ òýë¿¿ðèéí ñàâ. Íýðìýë óñûã õºðãºõ ¿íäñýí áà òóñëàõ (áýëòãýëèéí çîðèóëàëòòàé) äóëààí ñîëèëöóóð. Äóëààí ñîëèëöóóðûí õºðãºõ àíõäàã÷ óñàíä: ãèäðîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò òåõíèêèéí óñ, òóðáîãåíåðàòîðò òóðáèíû àãøààëòûí íàñîñíîîñ àãøààñàí óñ õýðýãëýõ áà ãåíåðàòîðûí õèé õºðã¿¿ðèéí ýðãýëòèéí íàñîñíîîñ òåõíèêèéí óñûã íººö áîëãîí õýðýãëýæ áîëíî. Óñàí õºðãºëòèéí ñèñòåìèéã õýâèéí àæëûí ãîðèìîîñ ãàðàõ íºõöºëä àæèëëàõ õàìãààëàëò áà äîõèîëîë, ò¿¿íèé óäèðäëàãà áà õÿíàëòàä çîðèóëæ õÿíàëò-õýìæèëòèéí áàãàæ õýðýãñýë, ðåëåõàìãààëàëò. Ñòàòîðûí îðîîìãèéí óñàí õºðãºëòèéí çàìä óñòºðºã÷èéí ø¿¿ðýëòèéã èëð¿¿ëýõ òºõººðºìæ, ìºí íýðìýë óñíû õàëèëòûí áà ò¿ðö (íàïîð)-èéí öóãëóóëàâ÷ (êîëëåêòîð)-ûí äýýä öýãýýñ ãàðàõ êðàíò á¿õèé õÿíàëòûí õîîëîé. Ñòàòîðûí îðîîìãèéí óñàí õºðãºëòèéí ñèñòåì íýðìýë óñààð ä¿¿ðñýí ¿åä ò¿¿íýýñ àãààðûã çàéëóóëàõ êðàíò á¿õèé õÿíàëòûí õîîëîéã íýðìýë óñíû þ¿ë¿¿ðèéí áà ò¿ðöèéí êîëëåêòîðûí äýýä öýãò ãàäàãø ãàðãàí òàâèíà. 5.2.13. Õèé-õºðã¿¿ð, äóëààí ñîëèëöóóð áîëîí òîñ-õºðã¿¿ðò î÷èæ áàéãàà äàìæóóëàõ õîîëîéí ñèñòåì á¿ðä ø¿¿ëò¿¿ð òàâèõ íü ç¿éòýé, òýãýõäýý ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õýâèéí àæèëëàãààã àëäàãäóóëàõã¿éãýýð ø¿¿ëò¿¿ðèéã öýâýðëýõ áà óãààõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çñýí áàéâàë çîõèíî. Õèé-õºðã¿¿ð áà äóëààí ñîëèëöóóðûí ñåêö á¿ð ò¿¿íèéã ò¿ðöèéí áà þ¿ë¿¿ðèéí êîëëåêòîðîîñ ñàëãàõ áîëîí óñûã ñåêö¿¿äýýð õóâààðèëàõ îíüñòîé (çàäâèæêà) áàéõ ¸ñòîé. Ãåíåðàòîð á¿ðèéí õºðã¿¿ðèéí á¿õ ñåêö¿¿äýýñ óñ çàéëóóëàõ åðºíõèé äàìæóóëàõ õîîëîéä õºðã¿¿ðèéí á¿õ ñåêö¿¿äèéí óñíû çàðöóóëàëòûã òîõèðóóëàõ îíüñ òàâèãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóðáîãåíåðàòîðò ýíý îíüñíû õ¿ðäýí äàìæóóðûã ìàøèíû çààëûí øàëíû òºâøèíä ãàðãàñàí áàéíà. Õèé -õºðã¿¿ð áà äóëààí ñîëèëöóóðûí ñåêö á¿ðèéí õàìãèéí äýýä öýãò àãààð ãàäàãøëóóëàõ êðàíò áàéõ ¸ñòîé. 5.2.14. Òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õèé õºðãºëòèéí áóþó àãààðûí ñèñòåìä õºðãºõ óñíû òåìïåðàòóðûí òîõèðóóëãûã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. Õºðãºõ óñ ºãºëòèéí ñõåìä àæèëëàæ áàéãàà íàñîñûã ñàëãàõ áîëîí õºðãºëòèéí óñíû äàðàëò áóóðñàí ¿åä íººö íàñîñ àâòîìàòààð çàëãàãäàæ áàéâàë çîõèíî. Ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò õºðãºõ óñíû òîãòìîë àæèëëàãààòàé íàéäâàðòàé íººö ýõ ¿¿ñâýð áàéõ ¸ñòîé (òåõíèêèéí óñíû ñèñòåì, ñàâ ã.ì.). Ãåíåðàòîðûí òåõíèêèéí óñ õàíãàìæèéí òýæýýëèéí äàìæóóëàõ õîîëîéä çàðöóóëàëòûí õýìæ¿¿ð òàâèãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Óñàí áóþó óñòºðºã÷èéí õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîðòàé õîëáîãäñîí òóðáèíû òàâöàíä: ò¿ðöèéí êîëëåêòîð äàõü õºðãºõ óñíû äàðàëò, òóðáîãåíåðàòîðûí èõ áèå äýõ óñòºðºã÷èéí äàðàëò, ãåíåðàòîðò èðæ áàéãàà õèéí äàìæóóëàã÷ äàõü í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèéí (àçîòûí) äàðàëòûã õýìæèõ ìàíîìåòð; ò¿ðöèéí êîëëåêòîð äàõü óñíû äàðàëò áóóðàõàä äîõèîëîõ òºõººðºìæ; õèéí óäèðäëàãûí áàéð; õèé-òîñíû áà óñíû àæ àõóéí óäèðäëàãûí ñàìáàð òàâèãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Õèéí õºðã¿¿ð, äóëààí ñîëèëöóóð áà òîñ õºðã¿¿ðèéí íàñîñ òàâüñàí ãàçàðò ò¿ðöèéí êîëëåêòîð áà íàñîñ äýýð ìàíîìåòð, þ¿ë¿¿ðèéí áà ò¿ðöèéí äàìæóóëàõ õîîëîéä ìºíãºí óñíû òåðìîìåòðò


287

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 çîðèóëñàí áîðòîãî (ãèëüç) òàâèãäñàí áàéíà. Ãàäàà èë çàäãàé òàâèãäñàí ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò àãðåãàò çîãññîí ¿åä õºðã¿¿ðèéí ñèñòåìýýñ óñ þ¿ëýõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. 5.2.15. Òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õèéí ñèñòåì íü óñòºðºã÷èí õºðãºëòèéí õýâèéí àøèãëàëòûí áà õºðãºëòèéí áèåòèéã ñîëèõ ¿éëäýë õèéõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Õèéí ñ¿ëæýý íü õèéí íÿãòðóóëãàòàé àðìàòóð õýðýãëýñýí ãàãíààñã¿é õîîëîéãîîð õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Õèéí äàìæóóëàã÷ õîîëîé íü ¿çëýã ¿éë÷èëãýý, õàðàõ áîëîí çàñâàð õèéõýä õÿëáàð äºõºì, ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Óñòºðºã÷èí õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí òîñîëãîîíû áà óñòºðºã÷èéí íÿãòðóóëãûí ýðãýëòèéí ñèñòåì¿¿äèéí äàìæóóëàõ õîîëîé ãàãíààñã¿é õîîëîéãîîð õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. 5.2.16. 3 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé òóðáîãåíåðàòîðûí òóðáèíû ýñðýã òàëûí õîëõèâ÷, ºäººã÷èéí õîëõèâ÷ áà óñ òºðºã÷èéí íÿãòðóóëãà íü èõ áèå áà òîñíû øóãàìààñ öàõèëãààíû õóâüä á¿ðýí òóñãààðëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóñãààðëàãäñàí õîëõèâ÷ áà óñòºðºã÷èéí íÿãòðóóëãûí õèéö íü àãðåãàòûí àæèëëàæ áàéõ ¿åä ò¿¿íèé òóñãààðëàãàä ¿å ¿å ¿çëýã, õÿíàëò õèéõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéíà. Ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õîëõèâ÷ êîìïåíñàòîðûí èõ áèå áà òîñ äàìæóóëàõ øóãàìààñ öàõèëãààíû õóâüä á¿ðýí òóñãààðëàãäñàí áàéíà. ªäººã÷òýé øóóä õîëáîãäñîí ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí çºâõºí íýã (ºäººã÷èéí ýñðýã òàëûí) õîëõèâ÷èéã òóñãààðëàæ áîëíî. Ãèäðîãåíåðàòîðûí ðîòîð äýýð áàéðëàõ ñóóðèëóóð áà õîëõèâ÷ èõ áèåýñ öàõèëãààíû õóâüä á¿ðýí òóñãààðëàãäñàí áàéíà. 5.2.17. Òóðáîãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîð áà òýäãýýðèéí ºäººã¿¿ð (âîçáóäèòåëü), ò¿¿í÷ëýí óñòºðºã÷èéí íÿãòðóóëãà, ãèäðîãåíåðàòîðûí õîëõèâ÷ áà ñóóðèëàõ òîñíû ñàâ íü òîñ öàöàõààðã¿é, òîñ áà òîñíû óóð îðîîìîã, êîíòàêòûí öàãèðàã áîëîí êîëëåêòîðò îðîõîîðã¿é áèò¿¿ìæòýé õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. ªäººëòèéí ñèñòåì 5.2.18. Ãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí õýâèéí áà àâààðèéí ãîðèìä ò¿¿íèé ºäººëòèéã õàíãàæ áàéõ òîíîã òºõººðºìæ, àïïàðàò õýðýãñýë, áîëîí õîëáîãäîõ õýëõýýíèé íýãäëèéã ºäººëòèéí ñèñòåì ãýæ íýðëýíý. Ãåíåðàòîðûí ºäººëãèéí ñèñòåìä ºäººã¿¿ð (òîãòìîë áà õóâüñàõ ã¿éäëèéí ãåíåðàòîð, õóâèðãóóð), ºäººëòèéí àâòîìàò òîõèðóóëãà, çàëãàëò-ñàëãàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë, õýìæ¿¿ðèéí áàãàæ, ðîòîðûí õýò õ¿÷äëèéí õàìãààëàëòûí õýðýãñýë, ºäººëãèéí ñèñòåìèéí òîíîãëîëûã ãýìòëýýñ ñýðãèéëýõ õàìãààëàëò çýðýã îðíî. 5.2.19. Àøèãëàëòûí õ¿÷äýë áóþó ¿ðãýëæèéí õýò õ¿÷äýëèéí (ºäººëãèéí õóðäàñãàâ÷) æèíõýíý óòãà íü 1 êÂ-îîñ õýòðýõ ºäººëòèéí ñèñòåìèéí õóâüä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí äàãóó çîõèöóóëàãäàõ áà ºäººëãèéí âåíòèëü á¿õèé ñèñòåìä õýò õ¿÷äëèéã òîäîðõîéëîõäîî ñýëãýí-çàëãàëòûí õýò õ¿÷äëèéã òîîöîæ àâàõ íü ç¿éòýé. ªäººëòèéí ñèñòåì íü öàõèëãààí ñòàíö áà áàéíãûí æèæ¿¿ðã¿é äýä ñòàíö-ä ñóóðèëàõ ãåíåðàòîð, ñèíõðîí òýãøòã¿¿ðèéã çîãñîîõ áîëîí á¿õ òºðëèéí ãîðèìä àâòîìàòààð àñààæ áàéõ íºõöºëèéã áèåë¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ óäèðäëàãà, õàìãààëàëò, äîõèîëëûí áà õÿíàëò õýìæ¿¿ðèéí áàãàæ õýðýãñëýýð õàíãàãäàõ ¸ñòîé. 5.2.20. Õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí óäèðäëàãûí ñàìáàð, ïóëüò, õÿíàëòûí áà äîõèîëëûí áàãàæ, õýðýãñýë, ò¿¿í÷ëýí òèðèñòðîí áà ººð òºðëèéí õàãàñ äàìæóóëàã÷èí ºäººã¿¿ðèéí õ¿÷íèé õóâèðãóóð çýðýã íü øóóä íýã äîð áàéðëàõààð õèéâýë çîõèñòîé. Õàðèí äóëààí ñîëèëöóóðûí àïïàðàò õýðýãñëèéã ººð áàéðàíä áàéðëóóëàæ áîëîõ áà òýäãýýðèéí óäèðäëàãûí ïóëüòèéã îéðîëöîî õàæóóä íü õèéæ ºãâºë çîõèíî. 5.2.21. Ãåíåðàòîðûí ºäººëãèéí ñèñòåìèéí øóëóóòãàõ òºõººðºìæ íü õºðãºõ îð÷èíû áà âåíòèëèéí õàëóóí íýìýãäýõ, óëìààð çºâøººðºãäñºí õýìæýýíýýñ õýòðýõ íºõöºëä ¿éë÷ëýõ õàìãààëàëò áà äîõèîëëûí õýðýãñýë, òºõººðºìæèéí ã¿éäëèéí õ¿÷, îð÷èíû òåìïåðàòóðûã õÿíàõ áàãàæààð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Ìºí ºäººëãèéí ñèñòåì íü àæëûí ¿åä òóñãààðëàãûã õÿíàæ áàéõ çîðèóëàëòûí òóñãààðëàãûí õÿíàëòûí ñèñòåì, òóñãààðëàãûí ýñýðã¿¿öýë òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ äîîø áóóðñàí íºõöºëä äîõèîëîõ ñèñòåì çýðãèéã õèéæ ºãíº. 5.2.22. Øóëóóòãàõ òºõººðºìæèéí àíîä, êàòîäòîé õîëáîîòîé ºäººëãèéí ñèñòåìèéí õýëõýýã àíîä, êàòîäûí õàðãàëçàõ òóðøèëòûí õ¿÷äýëýýð øàëãàãäñàí òóñãààðëàãûí ºíäºð ò¿âøèíä õèéâýë çîõèíî. Ãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí îðîîìãèéí õ¿÷äëèéí õýëõýýã õýìæèõèéí òóëä ÁÇÀ (ÀÐÂ) áàéãóóëàìæèíä õîëáîõäîî òóñãààðëàãûí íýìýãä¿¿ëñýí ò¿âøèí á¿õèé òóñãàé êàáåëýýð åðäèéí ãàðãàëãûí ýãíýýã àøèãëàõã¿éãýýð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî.


288

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ðîòîðûí õýëõýý íü òàñàëäàëòàé ÒÓÀ (ÀÃÏ)-ààð òîíîãëîãäñîí, ýñâýë ðîòîðûí îðîîìîãòîî õóâèðãóóð á¿õèé ñòàòèê ºäººã¿¿ðèéã õàìãààëàõ áîë îëîí äàõèí ¿éë÷ëýëòýé öàõèëóóð àøèãëàõ íü ç¿éòýé. Öàõèëóóðûã ºäººëãèéí õ¿÷äýë íü õýâèéí õ¿÷äýëòýé íü õàðüöóóëàõàä 110 % áàéõ ãîðèìä íèðãýëò áîëîõ óäààí õóãàöààíû ãîðèìä àæèëëàõ áîëîìæèéã íü òîîöñîí èäýâõòýé ýñýðã¿¿öýëýýð äàìæèí ðîòîðòîé çýðýãöýý õîëáîãäîíî. 5.2.23. Ãåíåðàòîðûí áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí ºäººëãèéí ñèñòåì íü äàðààõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõààð òàâèãäàõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë,

ãåíåðàòîðûí õîîñîí ÿâàëòûí àæëûí ãîðèì áà çîãñîîõ, àñààõ ÿâöàä ºäººã¿¿ðèéí óäèðäëàãà áà ÁÇÀ-ûí õýëõýýí äýõ ñýëãýëòèéí àïïàðàòààñ àëü íýã íü òàñðàõ õèéñâýð (áóðóó) õóðäàñãàëò õèéãäýõã¿é áàéõààð, ºäººã¿¿ðèéí óäèðäëàãà áà ÁÇÀ-ûí õýëõýýí äýõ øóóðõàé ã¿éäëèéí õ¿÷äýë àëãà áîëîõ íºõöºëä ãåíåðàòîðûí áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí àæëûí ãîðèì àëäàãäàõã¿é áàéõààð, òóðáîãåíåðàòîðûí àæëûí ¿åä áýëòãýëä áàéãàà ºäººã¿¿ðèéí (ýíý øààðäëàãà íü ñîéçã¿é ºäººëòèéí ñèñòåìä õàìààðàõã¿é) øóëóóòãóóð áà ò¿¿íèé òóñëàõ òºõººðºìæèíä çàñâàðûí áà áóñàä àæèë õèéæ áîëîõîîð, ðîòîðûí õýëõýý áà ò¿¿íèé àâàëöààíû öàãèðàãò ãàðàõ áîãèíî õîëáîëòûí ¿åä ºäººëãèéí ñèñòåì ãýìòýõýýðã¿é áàéõààð õèéãäâýë çîõèíî. Ñòàòèê õóâèðãóóð õýðýãëýñýí òîõèîëäîëä õàìãààëàëòûã àâòîìàò òàñëóóð, õàéëàìòãàé õàìãààëóóðààð ã¿éöýòãýæ áîëíî. 5.2.24. ªäººëãèéí òèðèñòðîí ñèñòåì íü ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí îðíûã óíòðààõ, õóâèðãóóðûã èíâåðòîðûí ãîðèìä øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. ªºðèéí ºäººëòèéí á¿ä¿¿â÷ýýð ã¿éöýòãýñýí ñòàòèê õóâèðãóóð á¿õèé ºäººëòèéí ñèñòåìä, ýñâýë öàõèëãààí ìàøèíû ºäººã¿¿ð á¿õèé ºäººëãèéí ñèñòåìä ÒÓÀ (ÀÃÏ) àøèãëàõ ¸ñòîé. ªäººëòèéí á¿õ ñèñòåì (¿íäñýí áà òóñëàõ) îðíûã óíòðààõ èìïóëüñ ºãºõ ¿åä ÒÓÀ (ÀÃÏ) -ûí àæèëëàãààíààñ ¿ë õàìààðàí ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûã á¿ðýí óíòðààõ òºõººðºìæººð òîíîãëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. 5.2.25. ªäººã¿¿ðèéí óñàí õºðãºëòèéí ñèñòåì íü ñèñòåì óñààð ä¿¿ðãýãäñýí ¿åä ñèñòåìýýñ óñûã á¿ðýí ãàðãàõ, àãààðûã ãàðãàõ äóëààí ñîëèëöóóðûã ¿å ¿å öýâýðëýõ áîëîìæîîð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Íýã ºäººã¿¿ðèéí õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí õààëòûã íýýæ, õààõ íü áóñàä ºäººã¿¿ðèéí õºðãºëòèéí ãîðèìä íºëººëºõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Óñàí õºðãºëòèéí ñèñòåìòýé øóëóóòãàõ òºõººðºìæèéí áàéðíû øàë íü óñ ø¿¿ð¿¿ëýõ óñàí õºðãºëòèéí ñèñòåìýýñ äîð áàéðëàõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷, ÈÁÕÁ (ÊÐÓ) áîëîí áóñàä öàõèëãààí òîíîãëîëä îðîõã¿é áàéõààð õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. 5.2.26. Òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí ìàøèíû ºäººã¿¿ð (àæëûí ¿åä ÁÀÇ-ã¿é ¿íäñýí áà áýëòãýë) ðåëåéíèé õóðäàñãàëòòàé áàéõ ¸ñòîé. 5.2.27. Òóðáîãåíåðàòîð íü ñ¿ëæýýíýýñ ãåíåðàòîðûã òàñëààã¿é áàéõàä àæëûí ºäººã¿¿ðèéã áýëòãýëä ãàðãàõ, áóöààæ îðóóëàõ øèëæ¿¿ëýõ çàëãàã÷ á¿õèé á¿ä¿¿â÷òýé áýëòãýë ºäººã¿¿ðòýé áàéõ íü ç¿éòýé. Õàðèí 12 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ áàãà ÷àäàëòàé òóðáîãåíåðàòîðûí õóâüä áýëòãýë ºäººã¿¿ð øààðäëàãàòàé ýñýõèéã ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìèéí åðºíõèé èíæåíåðèéí çºâëºìæººð øèéäâýðëýíý. 5.2.28. Óñàí öàõèëãààí ñòàíöàä íººö ºäººã¿¿ð òàâüäàãã¿é. Ãèäðîãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí ñèñòåì íü óñàí öàõèëãààí ñòàíöûí ººðèéí õýðýãöýýíèé ñèñòåìä õóâüñàõ ã¿éäýë áàéõã¿é ¿åä ýõíèé ºäººëòòýé áàéõ áîëîìæîîð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Çàõèàëàã÷èéí øààðäëàãààð ºäººëòèéí ñèñòåì íü ñèíõðîí ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûã íººöºíä çîãñîîõ áà íººöºíä áàéãààã àæèëëàãààíä îðóóëàõ ¿åä àâòîìàò óäèðäëàãàòàé áàéõààð òîíîãëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. 5.2.29. ÁÇÀ àæèëã¿é áîëñîí ¿åä ºäººëòèéí á¿õ ñèñòåì ñèíõðîí ìàøèíû õýâèéí ºäººëò õèéõ, ºäººëòã¿é áîëãîõ áà îðíûã óíòðààõ õýðýãñë¿¿äòýé áàéõ ¸ñòîé. Ãåíåðàòîð, ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûã áàéðëóóëàõ áà ñóóðèëóóëàõ 5.2.30. Ãåíåðàòîð áîëîí êîìïåíñàòîðààñ áàéøèíãèéí õàíà õ¿ðòëýõ, ýñâýë òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé íü òåõíîëîãèéí íºõöºëººð òîäîðõîéëîãäîõ áîëîâ÷ 5.1.5- 5.1.7-ä çààñàí õýìæýýíýýñ


289

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ìàøèíû çààëûí õýìæýýã ãàðãàõ çóðàã òºñºëä äàðààõ àðãà õýìæýýã òóñãàñàí áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

* àæèëëàãààíä áàéãàà òîíîãëîëûã çîãñîîõã¿éãýýð àãðåãàòûí óãñðàëò áà (çàäëàõ) áóóëãàëò õèéõ áîëîìæòîé áàéõ, * ºðãºõ, çººâºðëºõ òºðºë á¿ðèéí àæèëä êðàí õýðýãëýõ, õºíãºí áàãà îâðûí õýðýãñëèéã çººâºðëºõºä ººð òºðëèéí ºðã¿¿ð àøèãëàõ, * àãðåãàòûí óãñðàëò, çàñâàðûí ¿åä ýä àíãè áà çàíãèëààã çººí øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé áàéõ ã.ì. áîëíî. 5.2.31. Ãåíåðàòîð áà êîìïåíñàòîðûí á¿òýýö, ñóóðü íü òîíîã òºõººðºìæèéí àæèëëàõ ¿åä ãàðàõ äîðãèëò áà ÷è÷èðãýýã äààõ, óëìààð ýäãýýð ¿ç¿¿ëýëò íü òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ õýòðýõýýðã¿é áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîð, êîìïåíñàòîð, ò¿¿í÷ëýí ãèäðîãåíåðàòîð íü ãàëûã óñààð ø¿ðøèæ óíòðààõ (àâòîìàò) õýðýãñýëòýé áàéíà. Øóóä áèø óñ òºðºã÷èéí õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîð, êîìïåíñàòîðûí ãàë óíòðààõ õýðýãñýë íü í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèéí òºõººðºìæ áàéíà. 5.2.32. Ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðààñ áàðèëãûí õàíà õ¿ðòýëõ, ò¿¿í÷ëýí òýäãýýðèéí ººð õîîðîíäûí çàé òåõíîëîãèéí íºõöëººð òîäîðõîéëîãäîõ áºãººä ýíý 5.1.5-5.1.16-ä çààñàí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìàøèí çààë (òàíõèì)-ûí õýìæýýã äàðààõ ç¿éëèéã áàðèìòëàí ñîíãîæ, çóðàã òºñëèéã áîëîâñðóóëàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Àæèëëàãààíä áàéãàà àãðåãàòûã çîãñîîëã¿éãýýð óãñðàõ ìîíòàæ áà äåìîíòàæ (çàäëàõ) õèéõ; 2. Êðàíû ÿâàëòûã á¿ðýí àøèãëàõ, óëìààð õàòóó áàðèëòòàé òóñãàé õèéöèéí êðàí àøèãëàõ; 3. Õºíãºí æèíòýé óðò ýä àíãèóäûã êðàí àøèãëàëã¿é òóñãàé ºðãºõ õÿëáàð (øòàíã, ºðã¿¿ð, òàëü) òºõººðºìæººð òàâüæ óãñðàõ; 4. Àãðåãàòûã óãñðàõ áà çàñâàðëàõ õóãàöààíä ãîë çàíãèëàà, ýä àíãèóäûã áàéðëóóëàõ áîëîìæòîé áàéõ, ã.ì. 5.2.33. Ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí ñóóðü áà õèéö íü òóõàéí òîíîã òºõººðºìæèéã àæèëëàõ ¿åä ¿¿ñýõ ñóóðü áîëîí áàðèëãûí ÷è÷èðãýý íü íîðìîíä çààñàí õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é áàéõààð õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Ãèäðîãåíåðàòîðûí (ÃÃ)-ûí îéðîëöîî øàõñàí àãààðûí öóãëóóëàõ òºõººðºìæ áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 5.2.34. Àãààðàí õºðãºëòýé òóðáîãåíåðàòîð (ÒÃ) áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîð (ÑÊ) áîëîí ãèäðîãåíåðàòîð (ÃÃ) íü ãàë óíòðààõ óñàí ø¿ðø¿¿ð á¿õèé òºõººðºìæòýé áàéõ ¸ñòîé. Àâòîìàò÷èëàãäñàí ÓÖÑ-ûí ãèäðãåíåðàòîðò, ò¿¿í÷ëýí òîãòìîë æèæ¿¿ðã¿é äýä ñòàíöàä òàâèãäàõ àãààðàí õºðãºëòòýé ñèíõðîí êîìïåíñàòîðò ãàë óíòðààõ ¿éë àæèëëàãàà íü àâòîìàòààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Ìàøèíä óñ îðóóëàõ õààëòûí òºõººðºìæèéã øóóä ÿëãàâàðò äèôôåðåíöèàë õàìãààëàëòààð, ýñâýë ÿëãàâàðòàé (äèôôåðåíöèàë) õàìãààëàëò áà ãàë óíòðààõ òóñãàé äàò÷èêèéí íýãäñýí àæèëëàãààíä ¿íäýñëýí ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Óñ ºãºëò íü ãåíåðàòîð áà ñèíõðîí êîìïåíñàòîðûí àøèãëàëòûí íºõöºëä òýäãýýðò óñ íýâòðýõèéã á¿ð ìºñºí àðèëãàñàí áàéõààð õèéãäâýë çîõèíî. Ãèäðîãåíåðàòîðûí ãàë óíòðààõ ñèñòåìä àøèãëàãäàõ óñûã þ¿ëýõ (äðåíàæ) ñèñòåìä îðóóëàõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé. Øóóä áèø, õºíäëºíãèéí óñòºðºã÷èéí õºðãºëòòýé ÒÃ áà ÑÊ-ò òóõàéí ìàøèí íü àãààðààð àæèëëàæ áàéõ (çàâñðûí ¿å) íºõöºëä ãàðàõ ãàë-ò¿éìðèéã óíòðààõäàà 5.2.11-ð ç¿éëèéí 2-ò çààñàí øààðäëàãóóäûã áèåë¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ í¿¿ðñòºðºã÷ (àçîòûí)-èéí òºõººðºìæèéã àøèãëàõ áîëîìæèéã òóñãàñàí áàéõ ¸ñòîé.

5.3. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕªÄªËÃ¯¯Ð ÁÀ Ò¯¯ÍÈÉ ÑÝËÃÝÍ-ÇÀËÃÀËÒÛÍ ÀÏÏÀÐÀÒ, ÕÝÐÝÃÑÝË Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà åðºíõèé øààðäëàãà 5.3.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü ¿éëäâýðëýëèéí áà òºðºë á¿ðèéí çîðèóëàëò á¿õèé áàéðàíä òàâèãäàõ ñóóðèí òîíîã òºõººðºìæ äýõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áà ñýëãýí-çàëãàëò (êîììóòàö)-ûí àïïàðàò õýðýãñýëä õàìààðàëòàé. Ýíý òºõººðºìæèíä ìºí 5.1.5, 5.1.8, 5.1.10, 5.1.11-èéí


290

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 øààðäëàãóóä õàìààðàëòàé áà òýæýýëèéí íàéäâàðòàé õàíãàõ àðãà õýìæýýã öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí àæèëëàãàà, õàðèóöëàãûí çýðýãëýëýýñ õàìààðóóëàí ñîíãîíî. Ýäãýýð àðãà õýìæýý íü õºäºëã¿¿ðò áèø, ò¿¿íèéã òýæýýæ áàéãàà òðàíàñôîðìàòîð áà õóâèðãàõ äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä õýðýãëýãäýíý. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòûí çýðãýýñ ¿ë õàìààðàí õºäºëã¿¿ðèéí øóóä òýæýýõ øóãàì íººöëºõ øààðäëàãàã¿é. 5.3.2. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áîëîí ñýëãýí-çàëãàëò (êîììóòàö)-ûí àïïàðàò õýðýãñëèéã áàéðëóóëàõäàà òóõàéí òåõíîëîãèéí áàéðàíä íü çàñâàðëàõ, ñîëèõ, ¿çëýã õèéõ áîëîëöîîòîé áàéëãàõààñ ãàäíà öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, àïïàðàò õýðýãñýë íü 100 êÃ-ààñ èë¿¿ æèíòýé áîë òýäíèéã ºðãºõ, çººâºðëºõ òîíîã, õýðýãñýëèéã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ýðãýëäýõ õýñýã, õºäºëã¿¿ðèéã ìåõàíèçìòàé õîëáîõ áóãóéâ÷ (ìóôòà, box), äàìàð (øêèâ, pulley) çýðýãò ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýõýýñ ñýðãèéëæ õàøëàãà, õààëò õèéõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áîëîí ñýëãýí çàëãàëòûí àïïàðàò õýðýãñëèéã 1.6-ð á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãóóäûí äàãóó ãàçàðäóóëàõ áà íîéëòóóëàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ñîíãîõ 5.3.3. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí öàõèëãààí áà ìåõàíèê ïàðàìåòðóóä (õýâèéí ÷àäàë, õ¿÷äýë, ýðãýëòèéí äàâòàìæ, àæëûí ¿åéèí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà, àñààëãûí èõ, áàãà ìîìåíò, ýðãýëòèéí äàâòàìæèéã òîõèðóóëàõ õÿçãààð) íü ò¿¿íèé àæèëëóóëàõ òóõàéí òîíîã òºõººðºìæèéí ¿ç¿¿ëýëòòýé àæëûí á¿õ ãîðèìä òîõèð÷ áàéõààð ñîíãîâîë çîõèíî. 5.3.4. Áîãèíî çàëãàëò áèé áîëñíîîñ ¿íäýñëýí ÀÄÇ áóþó ÁÀÇ-ûí ¿éë÷ëýëýýð áîãèíî õóãàöààíä õýðýãëýã÷èéí õ¿÷äýë áóóðàõ áóþó òýæýýë òàñðààä çàëãàãäàõàä òåõíîëîãèéí áà àþóëã¿éí òåõíèêèéí çºâøººðºãäºõ íºõöºëººð òóõàéí ìåõàíèçìûã àæèëä áýëýí áàéëãàõûí òóëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ººðèéí àñààëãà (ñàìîçàïóñêà, self-running)-ààð õàíãàõ íü ç¿éòýé. Òýäãýýðèéí ÷àäëààñ õàìààðàëã¿é, ýðãýëòèéí äàâòàìæèéã òîõèðóóëàõ øààðäëàãàã¿é ìåõàíèçìûí äàìæóóðãà (õºòë¿¿ð)-íä ñèíõðîí áà áîãèíî õîëáîîò ðîòîð á¿õèé àñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð õýðýãëýíý. Àñààëãûí áà àæëûí õ¿íä íºõöºëòýé, ýñâýë ýðãýëòèéí äàâòàìæèéã ººð÷ëºõ øààðäëàãàòàé ìåõàíèçìûí äàìæóóëãàíä õàìãèéí ýíãèéí, õýìíýëòòýé àñààëãà á¿õèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð õýðýãëýõ áóþó òóõàéí òºõººðºìæèéí ýðãýëòèéí äàâòàìæèéã òîõèðóóëàõ íü ç¿éòýé. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ð íü ä¿ðìèéí äàãóó ºäººëãèéí õóðäàñãàâ÷ (ôîðñóíêà, forcing, speed-up) áóþó íýãäìýë øèëæ¿¿ëýã øààðäàõ áîëíî. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðò, òýð íü ººðèéíõýý ÷àäëààð òóõàéí çàíãèëààí äýýðõ õ¿÷äëèéí òîõèðóóëãà áóþó õóóðìàã ÷àäëûí ãîðèìûã õàíãàæ áàéõàä 3.3.29-èéí çààëòààð ÁÀÇ øààðäàãäàõ áîëíî. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí õºäºëã¿¿ð òóõàéí ìåõàíèçìûí õàìààðàìæèéí øààðäëàãà õàíãàõã¿é áóþó õýìíýëòòýé áèø áîë òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð õýðýãëýæ áîëíî. 5.3.5. Õýâèéí îð÷èí á¿õèé áàéðàíä òàâèãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü IP00, ýñâýë IP20 õèéöòýé áàéõ ¸ñòîé. Èë àãààðò òàâèãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü IP44-ººñ áàãàã¿é á¿òýýöòýé, ýñâýë ò¿¿íèé àæèëëàõ íºõöºëòýé óÿëäóóëàí òóñãàé çîðèóëàëòûí õèéöòýé áàéâàë çîõèíî. Åðäèéí õºðãºëòèéã áóóðóóëàõ ¿éë÷ëýëòýé òîîñ áîëîí ººð òºðëèéí áîäèñ ñóóæ íààëäàæ áîëîõ áàéðíû äîòîð öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü IP44-ººñ áàãàã¿é á¿òýýöòýé, ýñâýë öýâýð àãààðàí ¿ëýýëãý á¿õèé õèéöòýé áàéâàë çîõèíî. ¯ëýýëãýòýé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí àãààð äàìæèõ õºíäèé, òýäãýýðèéí òóëãàëò, ñàëõèëóóëàõ ñèñòåì íü ìàø ñàéí íÿãðóóëãàòàé áàéõ ¸ñòîé. ¯ëýýëãýòýé õºäºëã¿¿ðèéí çîãññîí ¿åä õ¿ðýýëæ áàéãàà îð÷íîîñ àãààð ñîðîãäîõûã õààõ õààëòòàé áàéâàë çîõèíî. Ãàäíà õ¿éòýí àãààðûã õàëààõ øààðäëàãàã¿é. 5.3.6. ×èéãëýã áóþó èõ ÷èéãòýé áàéðàíä òàâàãäàõ õºäºëã¿¿ð íü IP43-ààñ áàãàã¿é á¿òýýöòýé áºãººä òîîñ áà ÷èéãèéí ¿éë÷ëýëä òîîöîîëîãäñîí (òóñãàé îðîîìîãòîé, ÷èéãýíä òýñâýðòýé ã.ì.) òóñãààðëàã÷òàé áàéõ ¸ñòîé. 5.3.7. Õèìéèí èäýâõòýé óóð áà õèé á¿õèé áàéðàíä òàâèãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü IP44ººñ áàãàã¿é õèéöòýé, äýýðõ øààðäëàãààð öýâýð àãààðàí õºðãºëòòýé áàéâàë çîõèíî. IP33-ààñ äîîøã¿é õèéöòýé áîëîâ÷ õèìèéí òýñâýðòýé òóñãààðëàãàòàé áºãººä òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ èë õýñã¿¿äèéã õààäàã òàãòàé õºäºëã¿¿ðèéã õýðýãëýæ áîëíî. 5.3.8. Àãààðûí òåìïåðòóð íü +40 C-ààñ èõ áàéõ áàéðàíä òàâèãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü ò¿¿íèé îðîîìãèéí õàëàëòààñ õàìãààëñàí (àëáàäìàë ñàëõèëóóëãà, ãàäíû ¿ëýýëãý ã.ì.) òóñãàé ñàëõèëóóëàõ õîâèëîí áà ñàðààëæèí õèéöòýé áàéõ øààðäëàãàòàé. Áèò¿¿ àëáàäìàë ñàëõèëóóëãûí ñèñòåìòýé õºäºëã¿¿ðò àãààðûí áà õºðãºõ óñíû òåìïåðàòóðûã õÿíàæ áàéõ òóñãàé áàãàæ òàâèõ íü ç¿éòýé. Îðîîìîãò áóþó ñîðîíçîí äàìæóóëàã÷èä äóëààíû èíäèêàòîð ñóóëãàñàí òóñãàé õºäºëã¿¿ð¿¿äýä ò¿¿íèé òóéëóóäàä õýìæèëò õèéõ áîëîìæèéã õàíãàõ ¿¿äíýýñ òýæýýëèéí ñàìáàðò ãàðãàñàí ãàðãàëãóóäòàé áàéâàë çîõèíî.


291

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òàâèõ 5.3.9. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí îðîîìîã áîëîí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò ãàäíààñ íü óñ, òîñ, ýìóëüñ îðîõîîðã¿é ãàçàðò áàéðëóóëàõ áºãººä òýíä íü òîíîã òºõººðºìæ, áàéøèíãèéí ñóóðü, õýñãèéí äîðãèëò íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ èë¿¿ ãàðàõààðã¿é áàéâàë çîõèíî. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, ìåõàíèçìûí äàìæóóðãûí øóóãèàí íü ýð¿¿ë àõóéí çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ñóóðü õîîðîíäûí áóþó èõ áèåíèé õîîðîíäîõ; öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áà áàéøèíãèéí õàíàíû õîîðîíäîõ, ò¿¿í÷ëýí òîíîãëîëûí õîîðîíäîõ ¿éë÷èëãýýíèé çàé íü á¿ëýã 5.1-ä ºãñºí õýìæýýíýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 5.3.10. IP44-ººñ áàãàã¿é õàìãààëàëòûí çýðýãòýéãýýñ áóñàä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, àïïàðàò, õýðýãñýë, á¿õ òºðëèéí õèéöèéí ýñýðã¿¿öýë (ðåçèñòîð, resistor), ººð÷ë¿¿ð (ðåîñòàò, rheostat)-èéã øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí áàéøèíãààñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. ×è÷èðãýý òóñãààðëàãàòàé ñóóðèíä áîëîí ñóóðèéí õºäºëãººíòýé, õºäºëãººíã¿é õýñã¿¿äèéí õîîðîíäûí çàéíä òàâèãäàõ õºäºëã¿¿ðò èðæ áàéãàà óòàñ áóþó êàáåëü óÿí çººëºí áàéõ ¸ñòîé. 5.3.11. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ¿éëäâýðèéí áàéðàíä øóóä ñóóðèëóóëàõäàà äàðààõè íºõöºëèéã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

* Ñòàòîðûí äîîð ãàðãàëãàòàé, õºðãºëòèéí òóñãàé áàéãóóëàìæ á¿õèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã í¿õ áóþó õîðãî (êàìåð, chember)-òîé ñóóðèíä òàâèõ; * Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ñóóðèéí í¿õ íü 1 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí õîðãîíä (4.2 á¿ëýã) òàâèãäàõ áîë øààðäëàãûí äàãóó óãñðàõ; * Ñóóðèéí í¿õíèé õýìæýý íü õàãàñ ºíãºðºëòòýé êàáåëèéí õîíãèëûí õýìýýíýýñ (2.3.61)-èéã ¿çýõ áàãàã¿é áàéâàë øóóä òàâüæ áîëíî. ×è÷ðãýý òóñãààðëàõ òóñãàé ñóóðèí äýýð áàéðëàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õºäëºõ, ¿ë õºäëºõ õýñãèéã õîëáîõ óòàñ áà êàáåëü íü óÿí õèéöòýé çýñ áàéõ ¸ñòîé Ñýëãýí-çàëãàëò (êîììóòàö)-ûí àïïàðàò, õýðýãñýë 5.3.12. Òåõíîëîãèéí íýãäìýë ¿éëäýë ã¿éöýòãýõ íýã áà õýä õýäýí àæëûí äàìæóóëãûí çîðèóëàëòòàé á¿ëýã öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä àøèãëàëòûí õóâüä çºâ áàéðëàë áóþó àþóëã¿é àæèëëàãààíû øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë íýã åðºíõèé àïïàðàò áóþó ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò, õýðýãñëèéí á¿ðäýëýýð òîíîãëîæ áîëíî. Áóñàä òîõèîëäîëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð á¿ðò áèåý äààñàí ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë òàâèõ øààðäëàãàòàé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýëõýýí äýõ ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò íü õ¿÷äýëòýé áàéõ á¿õ äàìæóóëàã÷èéã íýãýí çýðýã ñ¿ëæýýíýýñ òàñëàõààð õèéãäýõ ¸ñòîé. 5.3.13. ßìàð íýã ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü çàéí áóþó àâòîìàò óäèðäëàãàòàé áîë õàæóóä íü òýäãýýð àïïàðàòûí ýõíèé áàéðëàë áóþó àëáàäìàë áóóëòàíä áóöàõààñ ºìíº öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí çàéí áà àâòîìàòààð àñàõ áîëîìæèéã ¿ã¿éñãýí àâààðààð òàñëàõ àïïàðàò, õýðýãñýë òàâèáàë çîõèíî. Àâààðààð òàñëàõ àïïàðàò òàâèõ øààðäëàãàã¿é ìåõàíèçìóóä áàéíà. Òóõàéëáàë:

* óäèðäëàãûí áàéðíààñ õàðàãäàõààð, ãàçàð áàéðëàõ, * çºâõºí ìýðýãæñýí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ (òóõàéëáàë, äýýâýð äýýð áàéðëàõ ñàëõèëóóð, òóñãàé ºðººíä áàéðëàõ íàñîñ áà ñàõèëóóð ã.ì.) àæèëëàõ, * ýðãýëäýõ áà õºäºëãººíòýé õýñýãò ñàíàìñàðã¿é ø¿ðãýõ, õ¿ðýõ áîëîìæã¿é áàéõààñ ãàäíà çàéí áà àâòîìàòààð ãýíýò àñààëãà õèéãäýõ áîëîìæòîéã àíõààðóóëñàí òýìäýã, çóðàã ºëãºñºí áàéõ, * òàñëàõ êîìàíä íü áàòàëãààòàé, òóõàéí õýñãèéí óäèðäëàãûí àïïàðàò áàéãàà íºõöºëä ã.ì.


292

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òóõàéí õýñãèéí óäèðäëàãûí àïïàðàòûã çàéí áà àâòîìàò óäèðäëàãûí îéðîëöîî òàâèõ íü à÷ õîëáîãäîëòîé ýñýõèéã òåõíîëîãèéí øààðäëàãà, àþóëã¿é àæèëëàãààíû áàéäàëòàé óÿëäóóëàí çóðàã òºñëººð øèéäýõ íü ç¿éòýé. 5.3.14. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí óäèðäàõ õýëõýý íü åðºíõèé ñ¿ëæýýíýýñ áóþó òåõíèêèéí øààðäëàãààð áóñàä òºðëèéí öàõèëãààíû ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýãäýæ áîëíî. ¯íäñýí õýëõýýíä õ¿÷äýë ñýðãýõ íºõöºëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ãýíýòèéí àñààëò ÿâàãäàõààñ çàéëñõèéõ ¿¿äíýýñ õýðýâ ººðèéí àñààëãà àâ÷ ¿çýýã¿é áîë õ¿÷äýëã¿é áîëîõ á¿õ òîõèîëäîëä ¿íäñýí õýëõýýã àâòîìàòààð òàñëàõ íºõöºëèéã õàíãàæ áàéõ õîðèãëîõ õîëáîî àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Óäèðäàõ áà ñàëãàõ àïïàðàòûí èõ áèåíä óäèðäëàãûí àïïàðàò, õýðýãñëèéí òàñëààòàé áà çàëãààòàé áàéðëàëûã òàíèõ òîäîðõîé òýìäýãëýý õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ óäèðäëàãûí àïïàðàòûí (òóõàéí öàãèéí) áàéðëàëûã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é íºõöºëä ãýðëýí äîõèîëîë õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 5.3.15. Ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò íü ò¿¿íèé óäèðäàæ áàéãàà õºäºëã¿¿ðèéí àæëûí õýâèéí ãîðèìûí (àñààëòûí, òîðìîñíû, ýðãýëòèéí ÷èã ººð÷ëºãäºõ, àæëûí) õàìãèéí èõ ã¿éäýëä ãýìòýëã¿é, õýâèéí áèø ýëýãäýëã¿é çàëãàæ, ñàëãàõ àæèëëàãààã ã¿éöýòãýæ áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ýðãýëòèéí ÷èã ººð÷ëºõ áà òîðìîñëîõ àæèëëàãàà õýâèéí ãîðèìä áàéõã¿é, áóðóó ¿éëäëýýñ ãàðñàí áîë åðºíõèé õýëõýýí äýõ çàëãàõ ñàëãàõ (êîììóòàöëàõ) àïïàðàò íü ñààòàë, ãýìòýëã¿éãýýð çàëãàæ ñàëãàõ ¿éëäëèéã õèéæ áàéõ ¸ñòîé. Ñýëãýí-çàëãàëò (êîììóòàö)-ûí àïïàðàò íü áîãèíî çàëãààíû òîîöîîíû ã¿éäýëä òîãòâîðòîé áàéõ ¸ñòîé. 5.3.16. Ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëèéí öàõèëãààí áà ìåõàíèê ïàðàìåòð íü òóõàéí òºõººðºìæèéí á¿õ ãîðèìä õàðãàëçàõ äàìæóóðãûí ìåõàíèçìûí õàìààðàìæ (òîäîðõîéëîìæ)-òàé òààð÷ áàéâàë çîõèíî. Çººâðèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã óäèðäàõàä òóëãàìàë àâàëöààò õîëáîîñûã çºâõºí 1 êÂò-ààñ äîîø ÷àäàëòàé õºäºëã¿¿ðò õýðýãëýæ áîëíî. Õàðèí 1 êÂò-ààñ äýýø ÷àäëûí çººâðèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ñ¿ëæýýíèé õîëáîëòûã çºâõºí õºäºëã¿¿ðèéí ¿íäñýí õýëõýýíèé àñààëãûí àïïàðàò òàñàðõàé áàéõ íºõöºëä çàëãàæ, ñàëãàõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. 5.3.17. Ñîðîíçîí àñààãóóð, àâöàëöóóð (êîíòàêòîð), àâòîìàò òàñëóóð çýðãèéã ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õýëõýýíä çàëãàõäàà ôàç õîîðîíäûí áóþó ôàçûí õ¿÷äýëä çàëãàõ ¸ñòîé. Äýýð äóðüäñàí àïïàðàòûí îðîîìãèéã ôàçûí õ¿÷äýëä çàëãàõ íºõöºëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õîëáîãäîõ ãóðâàí ôàçûã íýãýí çýðýã òàñëàõ àâòîìàò òàñëóóð áîëîí ãàë õàìãààëóóðààð õàìãààëàãäñàí áîë àëü íýã áóþó õî¸ð ôàçûí ãàë õàìãààëóóð øàòàõ íºõöºëä ñîðîíçîí àñààãóóð áà àâàëöóóð (êîíòàêòîð)-ûã òàñëàõàä ¿éë÷ëýõ òóñãàé òºõººðºìæººð òîíîãëîæ ºãâºë çîõèíî. 5.3.18. Îðîîìãèéã ôàçûí õ¿÷äýëä õîëáîõ ¿åä îðîîìãèéí íîéë (òýã) ãàðãàëãà òýæýýëèéí øóãàìûí àæëûí ñààðìàã óòñàíä áóþó ñ¿ëæýýíèé ñààðìàã (òýã) öýãò õîëáîãäîõ òóñãààðëàãäñàí äàìæóóëàã÷èä íàéäâàðòàé õîëáîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. 5.3.19. Àñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí ôàçûí ðîòîðûã àñààëãûí ðåîñòàò (ýñýðã¿¿öëèéí ººð÷ë¿¿ð)òàé õîëáîõ óòàñ áà êàáåëèéã äàðààõè íºõöºëèéã õàðãàëçàí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëýýð ñîíãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

* öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí êîíòàêòûí öàãèðàãèéã áîãèíî õîëáîñîí àæëûí íºõöºëä: ìåõàíèçìûí àñààëãûí ñòàòèê ìîìåíò öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýâèéí ìîìåíòûí 50%-ààñ õýòðýõã¿é áîë ðîòîðûí õýâèéí ã¿éäëèéí -35 %-ààð; áóñàä òîõèîëäîëä ðîòîðûí õýâèéí ã¿éäëèéí -50 %-èàð; * öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí öàãèðãèéã íü áîãèíî õîëáîîã¿é àæëûí íºõöºëä ðîòîðûí õýâèéí ã¿éäýëòýé -100% òýíö¿¿ ãýæ àâíà. 5.3.20. Áîãèíî õîëáîîò ðîòîðòîé àñèíõðîí õºäºëã¿¿ð áà ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéã ä¿ðýì ¸ñîîð ñ¿ëæýýíä øóóä çàëãàæ (øóóä àñààëò) àñààíà. Øóóä àñààëò õèéõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä ðåàêòîð, òðàíñôîðìàòîð áóþó àâòîòðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëæ (øóóä áèø àñààëò) àñààíà. Îíöãîé íºõöºëä ñ¿ëæýýíèé äàâòàìæèéã òýãýýñ ºñãºõ íºõöºëä àñààæ áîëíî. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé ñèíõðîí áà àñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàìãààëàëò


293

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.3.21. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã îëîí ôàçûí áîãèíî çàëãààíû (5.3.23) õàìãààëàëò, äîîð ºã¿¿ëñýí íºõöºëä íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí (5.3.24) õàìãààëàëò, õýò à÷ààëëûí (5.3.25) õàìãààëàëò, (áàãà) õ¿÷äëèéí áóóðàëòûí (5.3.27) õàìãààëàëòààð òóñ òóñ òîíîãëîõ ¸ñòîé. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä äýýðõýýñ ãàäíà àñèíõðîí ãîðèìûí (5.3.25-26) õàìãààëàëòûã õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòòàé õàìò õèéõ ¸ñòîé. Ýðãýëòèéí ººð÷ëºãäºõ äàâòàìæòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàìãààëàëò íü ýðãýëòèéí äàâòàìæ á¿ðò ººðèéí òàñëóóðòàà ¿éë÷ëýõ òóñãàé èæ á¿ðäìýë òºõººðºìæ òàâüæ áîëíî. 5.3.22. Õîëõèâ÷èíäîî àëáàäìàë áàéäëààð òîñîëãîî õèéõ çîðèóëàëòûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò òåìïåðàòóð íýìýãäýõ áóþó òîñîëãîî õèéãäýõã¿é íºõöºëä õºäºëã¿¿ðèéã ñ¿ëæýýíýýñ òàñëàõ äîõèîëîë ºãºõ õàìãààëàëò àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Àëáàäìàë ñàëõèëóóðòàé õºäºëã¿¿ðò òåìïåðàòóð íýìýãäýõ áóþó ñàëõèëóóðûí ¿éë÷èëãýý çîãññîí ¿åä õºäºëã¿¿ðèéã ñ¿ëæýýíýýñ ñàëãàõ äîõèîëîë ºã÷ ñàëãàõ õàìãààëàë òàâèíà. Ìºí îðîîìîã áà ñòàòîðûí ãàí íü óñàí õºðãºëòòýé, õºðãºëòèéí óñ íü àãààðàí ñóóëãàìàë õºðãºõ ñóâàãòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò óñíû óðñãàë ºãºãäñºí õýìæýýíýýñ áàãàñãàõàä äîõèîëîõ, óëìààð õºäºëã¿¿ðèéã òàñëàõ àæèëëàãààòàé õàìãààëàëò õèéõ íü ç¿éòýé. Ò¿¿íýýñ ãàäíà öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí èõ áèåíä óñ îðîõîä ìýäýãäýõ çîðèóëàëòûí äîõèîëîë áàéâàë çîõèíî. 5.3.23. Ãàë õàìãààëóóð õýðýãëýýã¿é íºõöºëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã îëîí ôàçûí áîãèíî çàëãààíààñ õàìãààëàëàõûí òóëä äàðààõ íýìýãäýë àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëæ áîëíî. ¯¿íä:

* 2 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äîîø ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä õî¸ð ôàçûí ã¿éäëèéí ÿëãàâàð äýýð çàëãàãäàõ øóóä áà óðâóó ¿éë÷ëýëòýé ðåëå á¿õèé àñààëãûí òºõººðºìæ àæëààñ ãàðñàí áîë àñààëãûí ã¿éäëýýð òîõèðãîî õèéñýí õóãàöààíû õ¿ëýýëãýã¿é ã¿éäëèéí íýã ðåëåíèé òàñëàâ÷ (îòñå÷êà); * 2 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé, íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûã òàñëàõ õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä øóóä áà óðâóó ¿éë÷ëýëòýé ðåëå á¿õèé àñààëãûí òºõººðºìæ àæëààñ ãàðñàí áîë àñààëãûí ã¿éäëýýñ òîõèðãîî õèéñýí õóãàöààíû õ¿ëýýëãýã¿é ã¿éäëèéí õî¸ð ðåëåíèé òàñëàâ÷ (îòñå÷êà); * Ìºí 2 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äîîø ÷àäëûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã äýýðõ íýã ðåëåíèé òàñëàâ÷ íü ìýäðýìæèéí øààðäëàãûã õàíãàõã¿é íºõöºëä õî¸ð ðåëåíèé òàñëàâ÷ íü (èæ) á¿ðäìýë õàìãààëàëòûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ áîëíî. Íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò áàéõã¿é òîõèîëäîëä 2 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ã¿éäëèéí òàñëàâ÷ íü ã¿éäëèéí ãóðâàí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé ãóðâàí ðåëåíèé çàð÷èìààð õèéãäýõ áîëíî. * 5 ÌÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä äýýðõ ã¿éäëèéí íýã áà õî¸ð ðåëåòýé òàñëàâ÷ íü ìýäðýìæèéí øààðäëàãûã õàíãàõã¿é íºõöºëä ã¿éäëèéí äàãóó ÿëãàâàðò (äèôôåðåíöèàë) õàìãààëàëò àâ÷ ¿çíý. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ã¿éäëèéí äàãóó ÿëãàâàðò õàìãààëàëòûã íýã ôàç-ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò áàéãàà íºõöºëä õî¸ð ôàçàíä òîõèðóóëàí õèéõ áà ýíý òºðëèéí õàìãààëàëò áàéõã¿é áîë ãóðâàí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðòàé ãóðâàí ôàçûí áàéäëààð õèéæ áîëíî. Õî¸ð ôàçûí áàéäëààð õèéõäýý íîéë äàðààëëûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð áà ã¿éäëèéí ðåëåíèé òóñëàìæòàéãààð õî¸ð ôàçãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûã íýìýãäýë áîëãîæ àâáàë çîõèíî. 5.3.24. 2 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäëûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä áàãòààìæèéí òýãøòãýëò (êîìïåíñàö)-ã¿é áîë íýã ôàç-ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò íü ãàçàðëóó çàëãàãäàõ ã¿éäýë íü 10 À áà ò¿¿íýýñ èõ; áàãòààìæèéí òýãøòãýëòòýé áîë õýðýâ ¿ëäýãäýë ã¿éäýë íü õýâèéí íºõöºëä ò¿¿íèé óòãààñ õýòðýõã¿é áàéõ õýìæýýãýýð õèéíý. 2 ÌÂò ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí èéì õàìãààëàëòûã 5 À áà ò¿¿íýýñ èõ ã¿éäýëòýé áàéõààð òóñãàíà. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëòûí àæèëëàõ ã¿éäýë íü 2 ÌÂò õ¿ðòëýë ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä 10 À; 2 ÌÂò-ààñ äýýø ÷àäàëòàé õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä 5 À áàéíà. 5.3.25. Ä¿ðìèéí äàãóó õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä áàéðëóóëñàí òýã äàðààëëûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã àøèãëàí õàìãààëàëòûã õóãàöààíû áàðèëã¿é õèéíý (øèëæèëèéí ïðîöåññûí çîõèöóóëàëòûí íºõöëººð õàìãààëàëòûã óäààøðóóëàõ øààðäëàãàòàé õºäºëã¿¿ðýýñ áóñàä õºäºëã¿¿ðò). Òýã äàðààëëûí ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðûã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèä òàâèõ áîëîìæã¿é áóþó õàìãààëàëòûí õóãàöààíû áàðèëûã èõýñãýýð áîë ò¿¿íèéã õºäºëã¿¿ðèéí ãàðãàëãûí äýðãýä ñóóðèéí í¿õýíä áàéðëóóëæ áîëíî. Õýðýâ õàìãààëàëò øèëæèëòèéí ïðîöåññûí òîõèðóóëãûí íºõöºëººð õóãàöààíû áàðèëòòàé áàéõ ¸ñòîé áàéâàë ãàçàð ðóó ÿíçá¿ðèéí öýãò õî¸ðëîñîí çàëãààíû ò¿ðãýí òàñëàëòûã õàíãàõûí òóëä 50-100 À îð÷èì àæèëëàõ àíõäàã÷ ã¿éäýëòýé ã¿éäëèéí íýìýëò ðåëå òàâèõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëò õºäºëã¿¿ðèéã òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé áàéõ áà ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä óíòðààõ àâòîìàòûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî.


294

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.3.26. Õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã òåõíîëîãèéí çàéëøã¿é øààðäëàãààð (õýò) à÷ààëàãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò, àñààëò, ººðèéí àñààëãà íü ìàø õ¿íä íºõöºëººð (ñ¿ëæýýíýýñ øóóä àñààëòûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà íü 20 ñ áà èõ áàéõ) õèéãäýõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò, ìºí àñààëãûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà óðòñàõ, ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýë áóóðàõ ¿åä õýò à÷ààëàãäàõ íºõöºëä òóñ òóñ àâ÷ ¿çâýë çîõíèî. Õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýâèéí áà ººðèéí àñààëãûí ¿åä ÁÇÀ áà ÄÇÀ ¿éë÷èëñýíèé äàðàà àñààëãûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààòàé òîõèðóóëàí õ¿ëýýëãèéí ã¿éäëýýñ õàìààðàëòàé áà õàìààðàëã¿é áàéäëààð íýã ôàçàíä àâ÷ ¿çíý. Òåõíîëîãèéí øààðäëàãààð õýò à÷ààëàãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò òàâèõ õàìãààëàëò íü äîõèîëîëä ¿éë÷ëýõ áà ìåõàíèçìûã àâòîìàòààð à÷ààëëûã õºíãºëºõ çàð÷èìòàé õèéãäýõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òàñëàõ õàìãààëàëòûí ¿éë÷ëýë íü, òóõàéëáàë,

* çîãñîîõã¿é áîë à÷ààëàë õºíãºëºõ áîëîìæã¿é, òîãòìîë æèæ¿¿ð àæèëëàäàãã¿é ìàøèí, ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò, * àñààëò áà ººðèéí àñààëãûí õ¿íä íºõöºëòýé ìàøèí, ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò òóñ òóñ õèéãäâýë çîõèíî. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýñ ãàë õàìãààëóóðààð õàìãààëàãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò òýäãýýðèéã øàòñàí íºõöºëä äîõèîëîõ áà òóñëàõ àâàëöààã¿é áîë õî¸ð ôàçûí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò òóñãàæ ºãºõ ¸ñòîé. 5.3.27. Ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí àñèíõðîí ãîðèìûí õàìãààëàëòûã àñààëòûí ãîðèìûí õóãàöàà, ºäººëòèéã õóðäàñãàõ (ôîðñèðîâêà) ¿åèéí ã¿éäëýýð òîõèðóóëàõ ñòàòîðûí îðîîìîãò ã¿éäýë íýìýãäýõ íºõöºëººð àæèëëàõ ðåëåíèé òóñëàìæòàéãààð õèéæ ºãâºë çîõèíî. Ìºí õàìãààëàëòûí á¿ä¿¿â÷èéã áîëîâñðóóëàõäàà àñèíõðîí ãîðèìûí ã¿éäëèéí öîõèëò (ëóãøèëò, áèåíèå)ûí ¿åä õàìãààëàëò àæèëëàõã¿é áàéõààñ ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã òóñãàõ ¸ñòîé. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí àñèíõðîí ãîðèìûí õàìãààëàëò íü äîîð äóðüäñàí á¿ä¿¿â÷èéí àëü íýãýíä íü õóãàöààíû áàðèëòòàé (õ¿ëýýëãýòýé) ¿éë÷ëýõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë,

1. äàõèí ñèíõðîíæóóëàõ (ðåñèíõðîíèçàöèÿ, synchronization) , 2. ìàøèí, ìåõàíèçìûí áîãèíî õóãàöààíû àâòîìàò õºíãºëºëòººð (òåõíîëîãèéí íºõöºëººð áîãèíî õóãàöààíû õºíãºëºëò õèéõ áîëîìæòîé áîë) öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ñèíõðîíèçìä òàòàí îðóóëàõ áîëîìæòîé áàãà à÷ààëàëä õ¿ðýõ ¿åä íü äàõèí ñèíõðîíæóóëàõ, 3. öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òàñëàõ áà àâòîìàòààð äàõèí àñààëò õèéõ, 4. öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òàñëàõ ( àâòîìàòààð äàõèí àñààõ, òåõíîëîãèéí íºõöºëººð äàõèí ñèíõðîíæóóëàõ øààðäëàãàã¿é ¿åä ò¿¿íèéã õºíãºëºëò õèéõ áà ñèíõðîíæóóëàõ áîëîìæã¿é áîë). 5.3.28. Áîãèíî çàëãàëòààð òàñëàëò õèéãäñýíèé äàðàà ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýëèéí ñýðãýýëòèéã õºíãºð¿¿ëýõ áîëîí òåõíîëîãèéí õóâüä ÷óõàë òºõººðºìæèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ººðèéí àñààëãàààð õàíãàõ ¿¿äíýýñ òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýð áà ººðèéí àñààëãûã õàíãàõ áîëîìæîîð òîäîðõîéëîãäîõ íèéëáýð ÷àäàë á¿õèé ÷óõàë áèø ìàøèí, ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã õ¿÷äýëèéí áóóðàëòûí õàìãààëàëòààð òàñëàõ àðãà õýìæýýã òóñãàæ ºãºõ íü ç¿éòýé. 5.3.29. Õ¿÷äýëèéí áóóðàëòûí õàìãààëàëòûí õ¿ëýýëãèéí õóãàöààã ôàç õîîðîíäûí áîãèíî õîëáîîíû õóðäàí ¿éë÷èëãýýòýé õàìãààëàëò àæèëëàõ õóãàöààíààñ 0,5-ààñ 1,5 õ¿ðòëýõ øàòëàëûí õÿçãààðò ñîíãîõ ¸ñòîé. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ð áàéãàà íºõöºëä òàñëàãäàõ ñåêöèéí õ¿÷äýë ààæìààð óíòðàõ íºõöºëä ÄÇÀ áà ÁÇÀ -ûí ¿éë÷ëýëèéã õóðäàñãàõ çîðèëãîîð ¿åëçýë áóóðàëòûí õàìãààëàëò áà òýæýýëýý àëäàõ õóðäàâ÷èëñàí áàòëàìæ (ôèêñàöèÿ) õèéõ çýðýã áóñàä àðãûí òóñëàìæòàéãààð ÷óõàë ìàøèí ìåõàíèçìûí ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò îðîí óíòðààõ àâòîìàò (automatic field killer, àâòîìàòèê ãàøåíèÿ ïîëÿ, ÀÃÏ,) òàâüæ ºãíº. ª.õ. ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð á¿ðò îðíûã àâòîìàòààð óíòðààõ (ÎÓÀ) õàìãààëàëò òàâüæ ºãíº. Ýíý àðãà õýìæýýã ÷óõàë áèø ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéã òàñëàõ áîëîí ò¿¿í÷ëýí òàñëàëòûí ã¿éäýë çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ èõ áàéâàë ÷óõàë õºäºëã¿¿ð¿¿äèéã íýãýí çýðýã áèø çàëãàõûã óðü÷èëàí àíõààðóóëàõàä õýðýãëýæ áîëíî. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí òºõººðºìæèíä ÷óõàë ìåõàíèçìûí á¿õ õºäºëã¿¿ðèéã íýãýí çýðýã àñààõ áîëîìæã¿é ¿åä òýäãýýð ÷óõàë ìåõàíèçìóóäûí çàðèìûã íü òàñëààä ýõíèé á¿ëýã õºäºëã¿¿ð¿¿äèéã àñààñíû äàðàà äàõèí àâòîìàò àñààëò õèéõ íü ç¿éòýé. Äàðààãèéí á¿ëãèéã çàëãàõäàà ã¿éäëýýð, õ¿÷äýëýýð, ýñâýë õóãàöààãààð ã¿éöýòãýæ áîëíî. 5.3.30. 10 ñ-ýýñ èõã¿é õóãàöààíû áàðèëòàé (õ¿ëýýëãýòýé) áºãººä õýâèéí õ¿÷äýëèéí 50%-èàñ èõã¿é õ¿÷äýëèéí òàâèëòàé áàãà õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëòûã òåõíîëîãèéí ïðîöåññûí áà àþóëã¿éí íºõöºëººð çîãñîëòûí äàðàà ººðèéí àñàëò õèéõ áîëîìæã¿é ¿åä, ò¿¿íýýñ ãàäíà ÷óõàë


295

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ìåõàíèçìóóäûí á¿õ õºäºëã¿¿ðèéí ººðèéí àñààëòûã õàíãàõ íºõöºëã¿é ¿åä õàðèóöëàãàòàé ÷óõàë ìåõàíèçìóóäûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò õýðýãëýæ áîëíî. Çààñàí òîõèîëäëóóäààñ ãàäíà ýíý õàìãààëàëòûã õàðèëöàí íºõºëöºõ, îðëîõ ìåõàíèçìóóäûí ÁÇÀ-èéí àñààëòûí íàéäâàðæëûã õàíãàõàä õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ªºðèéí àñààëò çàéëøã¿é õýðýãòýé ýðãýëòèéí äàâòàìæèéí ººð÷ëºëòòýé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð¿¿äèéí áàãà õ¿÷äýëèéí õàìãààëàëò íü ýðãýëòèéí íàì äàâòàìæèéí ¿åä àâòîìàòààð ñýëãýí çàëãàãäàæ áàéõ ¸ñòîé. 5.3.31. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ð¿¿äýä öàõèëãààí îðíû àâòîìàò óíòðààëòûã çàéëøã¿é àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 2 ÌÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò ÎÓÀ-ûã ºäººëãèéí îðîîìãèéí õýëõýýíä ýñýðã¿¿öýë íýìæ îðóóëàõ çàìààð òàâèãäàõ ¸ñòîé. Õàðèí 2 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäàëòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò ÎÓÀ-ûã ºäººã¿¿ðèéí ºäººëãèéí îðîîìãèéí õýëõýýíä íü ýñýðã¿¿öýë òàâèõ çàìààð õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. Õàðèí 0,5 ÌÂò-ààñ äîîø ÷àäàëòàé ñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò ÎÓÀ òàâèõ øààðäëàãàã¿é. 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàìãààëàëò 5.3.32. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò ôàç õîîðîíäûí (5.3.33) õàìãààëàëò, ò¿¿í÷ëýí ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé íýã ôàç-ãàçàðäëàãûí (5.3.33, 5.3.34) õàìãààëàëò, õýò à÷ààëëûí ã¿éäëèéí áà õ¿÷äëèéí áóóðàëòûí (5.3.35) õàìãààëàëòûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä íýìýãäýë áîëãîí àñèíõðîí ãîðèìûí õàìãààëàëò áà òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õàìãààëàëòààð òîíîãëîõ ¸ñòîé. 5.3.33. Áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýñ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã õàìãààëàõûí òóëä ãàë õàìãààëóóð áà àâòîìàò òàñëóóð õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ãàë õàìãààëóóðûí õàéëàìòãàé òàâèëûí áà àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷ (ðàñöåïèòåëü)-èéí õýâèéí ã¿éäëèéã öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàâ÷ààð áóþó îðóóëãà äýýð (1.6.40, 3.1.5-èéã ¿çýõ) áîãèíî çàëãàëòûã íàéäâàðòàé òàñëàõ íºõöºëèéã õàíãàñàí, ò¿¿íýýñ ãàäíà òóõàéí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí õýâèéí àæëûí ¿åèéí ã¿éäëèéí ººð÷ëºëò (òåõíîëîãèéí à÷àààëëûí îðãèë, àñààëòûí áà ººðèéí àñààëãûí ã¿éäýë)- èéí ¿åä àæèëëàõã¿é áàéõààð ñîíãîâîë çîõèíî. Ýíý çîðèëãîîð àñààëãûí õºíãºí íºõöºëòýé ìàøèí ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä ò¿¿íèé àñààëòûí ã¿éäëèéã õàéëàìòãàé òàâèëûí õýâèéí ã¿éäýëä õàðüöóóëñàí õàðüöàà íü 2,5-ààñ èõã¿é, õàðèí àñààëãûí õ¿íä íºõöºë (àñààëòûí õóãàöàà óðò, õýñýã÷ëýí àñààõ ã.ì.)-òýé ìàøèí, ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò ýíý õàðüöàà íü 2,0 - 1,6 -òàé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé. ×óõàë ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä ãàë õàìãààëóóðûí òàâèëûã ò¿ëõýëòèéí ã¿éäëýýñ íàéäâàðòàé òîõèðóóëàõ çîðèëãîîð õýðýâ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàâ÷ààð äýýðõ áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí äàâòàö íü 3.1.5-ä çààñíààñ áàãàã¿é áàéâàë àñààëòûí íºõöºëººñ õàìààðàëã¿éãýýð äýýðõ õàðüöààã 1,6-òàé òýíö¿¿ãýýð àâ÷ áîëíî. Á¿ëýã öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä áîãèíî õîëáîëòûí ã¿éäëýýñ õàìãààëàõ íýã åðºíõèé àïïàðàò òàâüæ áîëîõ áà õýðýâ ýíý õàìãààëàëò íü ýíý á¿ëãèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð á¿ðèéí õýëõýýíä òàâèõ àñààëãûí áà õýò à÷ààëëûí àïïàðàò, õýðýãñýëèéí õàëóóí òýñâýðëýöèéã õàíãàæ áàéâàë õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé. Öàõèëãààí ñòàíöûí òåõíîëîãèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé äîòîîä õýðýãöýýíèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýñ õàìãààëàõûí òóëä àâòîìàò òàñëóóð òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Äîòîîä õýðýãöýýíèé õºäºëã¿¿ðò òàâèõ àâòîìàò òàñëóóðûí öàõèëãààí ñîðîíçîí ñàëãàâ÷èéí ìýäðýìæ íü øààðäëàãà õàíãàõã¿é íºõöºëä ò¿¿íýýñ õàìààðàëã¿é ¿éë÷ëýëòýé ñóãàëìàë (ñóãàëæ àâàõ) ã¿éäëèéí ðåëå àøèãëàæ áîëíî. Öàõèëãààí ñòàíöûí äîòîîä õýðýãöýýíèé òýæýýëèéí ñ¿ëæýýí äýõ õàìãààëàëòûí ñîíãîí òàñëàõ ÷àäâàðûã íàéäâàðòàé õàíãàõûí òóëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí áîãèíî õîëáîëòûí õàìãààëàëòàíä öàõèëãààí ñîðîíçîí (òàñëàõ) ñàëãàâ÷ õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. 5.3.34. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã òåõíîëîãèéí øààðäëàãààð ìàøèí, ìåõàíèçìûã õýò à÷ààëàõ, ò¿¿í÷ëýí àñààëòûí áà ººðèéí àñààëãûí îíöãîé õ¿íä íºõöºëä áîëîí õ¿÷äýë áóóðàõ ¿åä àñààëòûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã õÿçãààðëàõ ¿¿äíýýñ òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëò íü õóãàöààíû áàðèëòòàé õèéãäýõ áºãººä äóëààíû ðåëå áóþó áóñàä òîíîãëîëûí òóñëàìæòàéãààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò íü ìàøèí ìåõàíèçìûí à÷ààëëûã õºíãºëºõ áîëîìæòîé íºõöºëä ò¿¿íèéã äîõèîëîõ áà òàñëàõ ¿éë÷ëýëòýé õèéãäýíý. Äàâòàãäàõ áîãèíî õóãàöààíû àæëûí ãîðèì á¿õèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é. 5.3.35. Õ¿÷äëèéí áóóðàëòûí õàìãààëàëòûã äàðààõ íºõöºëä ñóóðèëóóëæ, òàâèõ àðãà õýìæýý àâàõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë,


296

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 * ñ¿ëæýýíä øóóä çàëãàõ áîëîìæã¿é òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò, * çîãññîíû äàðààõ ººðèéí àñààëãûã òåõíîëîãèéí íºõöºëòýé óÿëäàí, ýñâýë àþóëã¿é àæèëëàãààíû íºõöºëººð çºâøººðºõã¿é ìàøèí ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò, * 2.5.27-ä çààñàí íºõöºë á¿õèé áóñàä òºðëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò. ªºðèéí àñààëãà çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ÷óõàë öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä òýäãýýðèéã çàëãàõ ¿éëäýë íü áàðèëòûí îðîîìîã á¿õèé àâöàëäóóð áà ñîðîíçîí àñààãóóðààð õèéãäýõ áîë ºãºãäñºí õóãàöààíä õ¿÷äëèéí áóóðàëòûã ñýðãýýõ ¿åä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã çàëãàõ íºõöºëèéã õàíãàñàí õ¿ëýýëãèéí õóãàöààòàé ìåõàíèê áà öàõèëãààí òºõººðºìæèéã óäèðäëàãûí õýëõýýíä õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Òåõíîëîãèéí ¿éë àæèëëàãàà áà àþóëã¿éí íºõöºëººð çºâøººðºõ áîë èéì òºðëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò óäèðäëàãûí òîâ÷ëóóðûí õàìò àñààãóóðûí òóñëàõ àâàëöààíû õàæóóä áàðèëòûí îðîîìãèéí õýëõýý íü áèò¿¿ ¿ëäýõ òàñëóóðûã õýðýãëýíý. Ñèíõðîí õºäºëã¿¿ðèéí àñèíõðîí ãîðèìûí õàìãààëàëòûã ñòàòîðûí ã¿éäëèéí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûí òóñëàìæòàéãààð õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. 5.3.36. Õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð äýõ áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûã äàðààõè áàéäëààð òàâèõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë,

* ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä áîë á¿õ ôàç áà òóéëä íü, * òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé òîíîã òºõººðºìæèíä ãàë õàìãààëóóð òàâèõ íºõöºëä á¿õ ôàç áà òóéëä íü; àâòîìàò òàñëóóðààð õàìãààëàõ íºõöºëä õî¸ð ôàç áà íýã òóéëä íü òàâüæ ºãíº. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëýýñ ãàë õàìãààëóóðààð õàìãààëàõ áîë õî¸ð ôàçàíä; àâòîìàò òàñëóóðààð õàìãààëàõ áîë íýã ôàçàíä íü òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Õàðèí òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã çºâõºí íýã ôàçàíä õèéæ ºãíº. 5.3.37. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàìãààëàëòûí àïïàðàò õýðýãñýëä á¿ëýã 3.1-ä çààñàí øàààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë, õýò à÷ààëàë, õ¿÷äëèéí áóóðàëòààñ õàìãààëàõ á¿õ òºðëèéí õàìãààëàëòûã íýã àïïàðàòàíä ñóóëãàæ, õàðãàëçàõ ñàëãàâ÷óóäààð òîíîãëîõ íü ç¿éòýé. Õî¸ð ôàçàä àæèëëàõààñ õàìãààëñàí òóñãàé õàìãààëàëòûã õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòã¿é, õºäºëã¿¿ð àæèëëàãààíààñ ãàðàõ ¿ð óðøèã èõòýé, íýã ôàç àëäàãäàõ ìàãàäëàë ºíäºðòýé õºäºëã¿¿ð¿¿äýä õýðýãëýõèéã çºâøººðíº.

5.4. ÊÐÀÍÛ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 5.4.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü òóñãàé ñóóðèíä áóþó òºìºð çàìûí ðåëüñýí çàì äýýð ñóóðèëàãäàõ ã¿¿ðýí, âàíäàí (äààìàí), öàìõàãàí áà êàáåëèéí ãýõ ìýò 10 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí êðàí, áóñàä òºðëèéí êðàíû öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, ò¿¿í÷ëýí áàéãóóëàìæ, áàéøèíãèéí äîòîð áà ãàäíà áàéðëàõ íýã ðåëüñýí çàìòàé òýðãýíöýð, öàõèëãààí òàëèéí òîíîã òºõººðºìæèíä õàìààðàëòàé áîëíî. Ýíý á¿ëýã íü õºëºã îíãîöíû, òºìºð çàìûí áà ººðºº ÿâàõ àâòîêðàíä õàìààðàëã¿é. 5.4.2. Êðàíû ãàäóóð òàâèãäàõ öàõèëãààí äàìæóóëàõ àâàëöààíû ºëãºìºë óòñûã ãîë òðîëëåé ãýæ íýðëýíý. Êðàíû òðîëëåé ãýæ òóõàéí êðàí äýýð áàéðëàõ öàõèëãààí äàìæóóëàõ àâöàëäààíû ºëãºìºë óòñûã îéëãîõ íü ç¿éòýé. Òðîëëåé, òºðºë á¿ðèéí òóñãààðëóóð áà ã¿éäýë àâàõ ºíõð¿¿ë (äàìàð) çýðãýýñ á¿ðäýæ áàéãàà õààëòòàé áàéãóóëàìæèéã áàãà îâîðûí òðîëëåéíû ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèí ãýæ íýðëýíý. Áàãà îâîðûí òðîëëåéíû ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òóñëàìæòàéãààð êðàí áà ò¿¿íèé òýðãýíöýðò òýæýýë ºãºõ áà íýã çàìòàé òýðãýíöýð áà òàëèéã óäèðäàíà


297

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.4.3. Çàñâàðûí õóãàöààíä êðàí òàâèõ ãàçðûã çàñâàðûí áàéð (çîãñîîë) ãýíý. Çàñâàðûí áàéðàí äàõü ãîë òðîëëåéí õýñãèéã ãîë òðîëëåéí çàñâàðûí õýñýã ãýíý. Çàñâàðûí õàøààíû õÿçãààðààñ ãàäàãø îðøèõ áà çýðãýëäýýõ õýñýã òóñ á¿ðýýñ, ò¿¿í÷ëýí çàñâàðûí õýñãýýñ çààãëàí òóñãààðëàãäñàí ãîë òðîëëåéí õýñãèéã ãîë òðîëëåéí ñåêö ãýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 5.4.4. Òóõàéëáàë:

Êðàíû öàõèëãààí õàíãàìæèéã äàðààõ àðãà çàìûí òóñëàìæòàéãààð õýðýãæ¿¿ëýõ ¸ñòîé.

* ãîë (òºâ) òðîëëåé, ò¿¿í÷ëýí áàãà îâîðûí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí òóñëàìæòàéãààð, * ñóóðèí òýæýýëèéí ïóíêò íü êðàíä áýõëýãäýõ òðîëëåéí õýñýãò ãóëñàõ ã¿éäýë àâàõ ºíõð¿¿ëãýí àâàëöààãààð, * öàãèðàãàí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààð, * çººëºí (óÿí) êàáåëèàð, * ñóóðèí (òóñãàé ñóóðèíä ñóóëãàñàí êðàíû õóâüä) ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààð òóñ òóñ õèéæ ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. 5.4.5. Öàõèëãààí êðàíä ñóóðèëóóëàõ õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, õóâüñãàõ àãðåãàò (òîãòîíãè áà ýðãýëäýõ) -ûí õ¿÷äýë íü 10 êÂ-îîñ äýýøã¿é áàéõ ¸ñòîé. 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýë õýðýãëýõ øààðäëàãà ãàðâàë àñóóäëûã òºñºë, òîîöîîãîîð øèéäâýðëýíý. Êðàíä 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé òðàíñôîðìàòîð áîëîí õóóðìàã ÷àäëûã òýãøòãýõ, ò¿¿íèé ò¿âøèíã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîîð êîíäåíñàòîð (õóðèìòëóóð, capacitor)-ûã ñóóðèëóóëæ áîëíî. Òðàíñôîðìàòîð íü õóóðàé áóþó ¿ë øàòàõ, õºíäèéð¿¿ëýõ ñèíòåòèê øèíãýíýýð ä¿¿ðãýñýí áàéâàë çîõèíî. 5.4.6. Êðàíû öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òóñãààðëàãà, ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí áàéðëàë íü óäèðäëàãûí á¿õýýã, ãàëåðåé, êðàíû òàëáàéä àæèëëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ ñàíàìñàðã¿é ø¿ðãýæ áîëîõîîð áàéâàë òóñãàé õàøëàãà, õààëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Áàéðëàæ áàéãàà òóõàéí ãàçàðò îðîíãóóò àâòîìàòààð õ¿÷äýëã¿é áîëîõ çàð÷èì á¿õèé òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ (ñîðîíçîí êîòðîëë¸ð, ýñýðã¿¿öëèéí õàéðöàã ã.ì.), ò¿¿í÷ëýí êðàí àæèëëàæ áàéõ ¿åä ¿ðãýëæ õààëòòàé áàéäàã àïïàðàòûí á¿õýýã áîëîí áóñàä öàõèëãààí áàéðàíä òàâèãäàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèä õàøëàãà, õààëò õèéõã¿é áàéæ áîëíî. 5.4.7. Òðîëëåéí óòàñíû õàðüöààã 5.4.19 -5.4.20-ä ¿ç¿¿ëñýí áîëíî. Êðàíû ã¿¿ðíèé øàë, ò¿¿íèé òýðãýíöýðýýñ õàìãààëàëòã¿é òóñãààðëàãàòàé óòàñ õ¿ðòëýõ çàéã á¿ëýã 2.1, òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã õ¿ðòëýõ çàéã á¿ëýã 2.2, ãýðýëò¿¿ëýãèéí õýðýãñýë õ¿ðòëýõ çàéã á¿ëýã 6.1-ä òóñ òóñ òóñãàñàí áîëíî. Êðàíû á¿õýýãò áàéãàà óäèðäëàãûí ñàìáàðûí í¿¿ð òîðîí áóþó áèò¿¿ õààëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ðåçèñòîðûí óäèðäëàãûã êðàíû á¿õýýãò ñóóðèëóóëæ áîëîõã¿é. Á¿õýýãíèé àïïàðàò áà áóñàä öàõèëãààíû áàéðàíä áàéðëàõ ùèò áóþó òóñãàé ñàìáàð (ïàíåëü, panel)-ûí õàæóóãààð õèéãäýõ ¿éë÷èëãýýíèé ºíãºðºõ çàéã äàðààõ øààðäëàãûã ¿íäýñëýí òîãòîîíî. ¯¿íä:

* Áèò¿¿ áóþó òîðîí õàøëàãà á¿õèé ùèò áà ñàìáàðûí í¿¿ðíèé áà àðä òàëààð ºíãºðºõ çàéí ºðãºí íü 0,6 ì-ýýñ áàãàã¿é, * Íýã òàëààðàà ºíãºðºõ ãàðöòàé 2,2 ì õ¿ðòýë ºíäºðò òàâüñàí õàøëàãàã¿é, òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ ºíãºðºõ çàéí íºãºº òàëä îðøèõ õàíà, õàøëàãàòàé, òóñãààðëàãàòàé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã á¿õèé òîíîã òºõººðºìæ õ¿ðòëýõ çàé íü 0,8 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. ªíãºðºõ çàéí ººð ººð òàëä áàéãàà 2,2 ì õ¿ðòýë ºíäºðò òàâüñàí òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäîõ çàé íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Êðàíû óäèðäëàãûí á¿õýýãò òàâèõ öàõèëãààí äóëààöóóëãûí õýðýãñýë íü ãàëûí àþóëã¿é íºõöºëèéã õàíãàñàí, ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ õàøëàãà, õààëòààð õààãäñàí áàéõààñ ãàäíà ýäãýýð õýðýãñýë íü îðóóëãûí áàéãóóëàìæèéí äàðàà öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõîîð õèéãäâýë çîõèíî. Äóëààöóóëãûí õýðýãñëèéí èõ áèåèéã ãàçàðäóóëñàí áàéõ ¸ñòîé. 5.4.8. Êðàíû íýã åðºíõèé ðåëüñýí çàì äýýð õî¸ð áóþó õýä õýäýí êðàí àæèëëàæ áàéâàë êðàí òóñ á¿ðò çàñâàðûí õàøàà (áàéð) áàéâàë çîõèíî. Ýíä ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ êðàíààñ áóóõ çîðèóëàëòûí òàëáàé, òàëáàðûã õàìòàäãàí ãàðãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ãàãöõ¿¿ àëü íýãýí êðàíä


298

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òºëºâëºãººíººñ ãàäóóð çàñâàð õèéõ ¿åä òåõíîëîãèéí ïðîöåññûã õÿçãààðëàõã¿éãýýð áàéâàë õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø êðàíû çàñâàðûí õàøààã íýãòãýæ áîëíî. Çàñâàðûí áàéðíû áàéãóóëàìæèéã çààâàë óÿí õèéöèéí ãîë òðîëëåéíîîñ òýæýýõ øààðäëàãàã¿é. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí òðîëëåéí óòàñ 5.4.9. Ãîë (òºâ) òðîëëåéí çàñâàðûí õýñãèéã íü òýäãýýð òðîëëåéí ¿ðãýëæëýë äýýð áàéõ ñàëãàõ àïïàðàòûí òóñëàìæòàéãààð òóñãààðëàõ òóëãàõ (çàëãàõ) õîëáîëòîîð öàõèëãààíààñ òóñãààðëàõ ¸ñòîé. Êðàíû àëñëàëòûí òîðö (äýâñýã)-ûí äýðãýä áàéðëàõ ãîë òðîëëåéí çàñâàðûí õýñýã íü íýã òóñãààðëàõ õýñýã, íýã ñàëãàëòûí àïïàðàòààñ á¿ðäýë áîëíî. Õýâèéí àæëûí ¿åä ýíýõ¿¿ õýñãèéã íü õ¿÷äýëä çàëãàõ áà êðàíûã çàñâàðò çîãñîõ ¿åä íàéäâàðòàé òàñëàõ ¸ñòîé. 5.4.10. Ãîë òðîëëåéí òóëãàëò (óóëçâàð)-ûí òóñãààðëàãà íü àãààðûí çàéö (çàâñàð) ìàÿãààð õèéãäýõ áà ºðãºí íü ã¿éäýë àâàõ á¿òýýöèéí õèéöýýñ õàìààðàõ áºãººä 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé íºõöºëä 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ã¿éäýë àâàëòûí ºðãºí íü êðàíû õýâèéí àæèëëàãààíû ¿åä õ¿÷äýëèéí òàñðàëò ãàðãàõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Çàñâàðûí õýñãèéã ãîë òðîëåéí ¿ðãýëæëýëòýé õîëáîõ çîðèóëàëòòàé òàñëàõ àïïàðàò íü õààëòòàé õýëáýðòýé õèéãäýõ ¸ñòîé áºãººä òàñàðõàé áàéðëàëä öîîæëîõ ò¿ãæýýòýé áàéâàë çîõèíî. Êðàíû àëñëàëòûí äýâñýãèéí õàæóóä áàéðëàõ ãîë òðîëëåéí çàñâàðûí õýñãèéí óðò íü êðàíû ã¿¿ðíèé ºðãºí äýýð 2 ì-èéã íýìñýíýýñ áàãàã¿é, àëñëàëòûí äóíä îðøèõ õýñãèéí óðò íü êðàíû ã¿¿ðíèé ºðãºí äýýð 4 ì-èéã íýìñýíýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ êðàíûã çàñâàðëàõ ¿åä öàõèëãààí òàëü (òåëüôåð) òàâèãäàõ áîë çàñâàðûí õýñãèéí óðòûã çàñâàðûí ¿åèéí ã¿¿ðèéí õÿçãààðûí öýãýýñ õàìààðóóëàí ñîíãîíî. Êðàíû àëñëàëòûí äýâñýã äýýðõ çàñâàðûí õýñýã äýýð òîðöûí õàìãèéí àëñëàãäñàí öýãýýñ çàñâàðûí ¿åèéí ýçëýõ ã¿¿ðèéí òóñãààðëàñàí òóëãàëò (çàëãàà)-ààñ 2 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä òàâèõ íü ç¿éòýé. 5.4.11. Êðàíû ãîë òðîëëåéí óòñûã íü ãàíãààð õèéõ áà õºíãºí öàãààíû õàéëøèí óòàñ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Òðîëëåéíû óòàñ íü õàòóó áà çººëºí áàéäàëòàé, õýöýíä ºëãºõ áóþó õàéðöàã, ñóâàãò òàâèãäàõààð õèéãäýíý. Áàéðàíä áîëîí ãàäàà àãààðò òàâèãäàõ 660 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êðàíû ÿíç á¿ðèéí ôàçóóäûí (òóéëóóäûí) òðîëëåéí äóðûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äèéí õîîðîíäûí, ò¿¿í÷ëýí òýäãýýðèéí áà ãàçðààñ òóñãààðëàãäààã¿é ººð òºðëèéí á¿òýýö õîîðîíäûí çàé íü íýã íü íºãººäºº õàðüöàíãóé õºäºëãººíã¿é ýä àíãèóäàä 30 ìì-ýýñ áàãàã¿é, íýã íü íºãººäºº õàðüöàíãóé õºäºëãººíòýé ýä àíãèóäàä 25 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 660 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí êðàíû õóâüä äýýðõ çàé íü õàðãàëçàí 200, 125 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýíý çàé íü êðàí áà ò¿¿íèé òýðãýíöýð ã.ì.-èéí á¿õ ë áàéæ áîëîõ õºäºëãººíèé ¿åä êðàíû ãîë òðîëëåéí óòñàíä õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. 5.4.12. Ãîë òðîëëåéíû áà êðàíû òðîëëåéíû óòàñíààñ ¿éëäâýðëýëèéí òàëáàéí øàë áóþó ãàçàð õ¿ðòëýõ çàé íü 660 Â õ¿÷äýëòýé áîë 3,5 ì, çîð÷èõ õýñýãò 6 ì, 660 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé áîë àëü ÷ òîõèîëäîëä 7 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ çàéã òðîëëåéíû õààëò, õàøëàãûí õýìæýýòýé óÿëäóóëàí áàãàñãàõûã çºâøººðíº. 5.4.13. Òðîëëåéíû óòàñûã áåòîí õàâòàí áóþó õóóäñàí òºìºð òàãëààòàé ãàçàðò, ñóâàãò, ìºí ò¿¿í÷ëýí 3,5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëàõ õàéðöàãò òàâèõ íºõöºëä ã¿éäýë àâàõ õýðýãñýëòýé áýõýëãýý (êðîíøòåéí) -íèé øèëæèõ çàéö íü òðîëëåéòýé íýã áîñîî õàâòãàéä áàéðëàæ áîëîõã¿é. 5.4.14. Êðàíû öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýæýýëèéí çîðèóëàëòòàé çººëºí êàáåëèéí ãýìòýæ áîëîõ õýñýãò õàìãààëàëò õèéæ ºãâºë çîõèíî. Êðàíû åðºíõèé òðîëëåé áà òýäãýýðèéí ã¿éäýë àâàõ õýñãèéã êðàíû ã¿¿ð, øàò, áóóëòûí òàâöàí çýðýã õ¿í áàéæ áîëîõ ãàçðààñ ñàíàìñàðã¿é õ¿ð÷ øèðãýõýýðã¿é õèéâýë çîõèíî. Òóõàéí êðàíû à÷ààíû òàòëàãûí êàíàò íü òðîëëåéí óòàñòàé õ¿ðýëöýõ áîëîìæòîé òàøèõ õýñýãò íü òóñãàé õàìãààëàëò õèéæ ºãâºë çîõèíî. 5.4.15. Àâòîìàòààð ñàëãàõã¿é êðàíû òðîëëåé áà ò¿¿íèé ã¿éäýë àâàã÷óóä õààëò, õàøëàãàòàé áàéõ áóþó ýñâýë êðàíû ã¿¿ðèéí ôåðì¿¿äèéí õîîðîíä êðàíû ¿éë÷ëýã÷, õ¿ì¿¿ñ õ¿ðýõýýðã¿é ãàçàð áàéðëàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òðîëëåéí õàøëàãûã òðîëëåéí á¿õ óðòûí äàãóó áà õàæóó òàëààð íü õèéñýí áàéõ ¸ñòîé. Çàäãàé àãààðò òðîëëåé äýýð ìºñæèëò ÿâàãäàæ áîëîõ ãàçàðò ìºñæèëòèéã àðèëãàõ áóþó óðüä÷èëàí ñàíóóëàõ òºõººðºìæ òàâèõ áîëîí çîõèõ àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. 5.4.16. Ãîë òðîëëåéí òýæýýëèéí 1 êÂ õ¿ðòýë øóãàì íýã çàì äýýð ñóóðèëàãäñàí á¿õ êðàíû àæëûí ã¿éäëýýð òàñëàõ çîðèóëàëòàé áèò¿¿ õèéöèéí õààëòòàé òàñëóóðààð òîíîãëîñîí áàéõ ¸ñòîé. Òàñëóóðûã íü òàñëàõàä áîëîìæòîé ãàçàð òàâèõ áºãººä çºâõºí íýã çàìûí òðîëëåéã òàñëàõ çîðèóëàëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ãîë òðîëëåé õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø ñåêöòýé áºãººä ñåêö á¿ð ñàëàíãèä øóãàìààð òýæýýãäýõ áîë ñàëãàñàí ñåêöýä áóñàä ñåêöýýñ õ¿÷äýë î÷èõã¿é àðãà õýìæýý


299

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 àâñàíû ¿íäñýí äýýð ñåêö ñåêöýýð íü òàñëàõûã çºâøººðíº. Òàñëóóð áà çàéí óäèðäëàãàòàé ¿åä òàñëóóðûí àïïàðàòûã òàñàðõàé áàéäàëä öîîæëîõ õýðýãñýëòýé "òàñëàãäñàí", "çàëãààòàé" ãýñýí áè÷ãýí çààëòóóðòàé áàéõ ¸ñòîé. 5.4.17. Õ¿íä, à÷ààëàë èõòýé ãîðèìîîð àæèëëàõ êðàíû ãîë òðîëëåéí 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé øóãàìä àâòîìàò òàñëóóð òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Ãîë òðîëëåéí øóãàì íü õ¿÷äýëòýé áàéãààã èëòãýñýí ãýðëýí äîõèîëîëòîé áàéõ áà òðîëëåé ñåêöòýé áà çàñâàðûí õýñýãòýé áîë èéì ãýðëýí äîõèîëëîîð ñåêö á¿ð, çàñâàðûí õýñýã á¿ðèéã òîíîãëîñîí áàéâàë çîõèíî. Õ¿÷äýëòýé ¿åä ãýðýëòýæ, õ¿÷äýëã¿é ¿åä óíòðàõ ÷èéäýíò äîõèîëëûã òðîëëåéä øóóä õîëáîõ íü ç¿éòýé. Ãóðâàí ôàçûí òðîëëåéä äîõèîëëûí ëàìï, ÷èéäýíãèéí òîî ôàçûí òîîòîé òýíö¿¿, ººðººð õýëáýë ôàç á¿ðä íýã ÷èéäýí, òîãòìîë ã¿éäëèéí òðîëëåéä äîõèîëîë íü çýðýãöýý õîëáîñîí õî¸ð ÷èéäýíòýé áàéõ ¸ñòîé. ×èéäýíãèéí óäààí àæèëëàãààã õàíãàõûí òóëä ò¿¿íèé çàëãóóð äýýðõ õ¿÷äýëèéã õýâèéí õ¿÷äýëèéí 10% áóóðóóëàõ àðãà õýìæýý (æèøýý íü, íýìýëò ýñýðã¿¿öýë çàëãàæ) àâñàí áàéâàë çîõèíî. Ñîðîíçîí êðàí, øèíãýí ìåòàëë òýýâýðëýõ êðàí, ò¿¿í÷ëýí àæëûí ¿åä õ¿÷äýëèéí òàñðàëò àâààðò õ¿ðãýæ áîëîõ áóñàä êðàíû ãîë òðîëëåéä ãàäíûí öàõèëãààí õýðýãëýã÷ õîëáîõûã õîðèãëîíî. Äààìàí êðàíû òýæýýëèéí çººëºí êàáåëüä õ¿÷äýë ºãºõèéí òóëä òóñãàé áàãàíà áîñãîñîí áàéõ ¸ñòîé. 5.4.18. Õàòóó õèéöèéí ãîë òðîëëåéí àâàëöàà (êîíòàêò)-íû ãàäàðãààñ áóñäûã íü áàéøèíã áîëîí êðàíû äîîðõ ñóóðü, ãóëäàíãèéí õèéöèéí ºíãºíººñ ÿëãàãäàõóéö óëààí ºíãººð áóäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òýæýýëèéí îðîëòûí õýñýãò òðîëëåéí óòàñíû 100 ìì äóòàìä ä¿ðìèéí 1.1-ð á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûã õàíãàõ çîðèëãîîð ºíãººð áóäàõ ¸ñòîé. Óòàñ áà êàáåëèéã ñîíãîõ áà òàâèõ 5.4.19. Êðàíû öàõèëãààí õàíãàìæèíä õýðýãëýõ óòàñ áà êàáåëèéã ñîíãîæ òàâèõäàà ä¿ðìèéí 2.1, 2.3 áà ýíý á¿ëãèéí çààëòûã ìºðäëºã áîëãîíî. Óòàñûã êðàíû õàíãàìæèíä òàâèõäàà êàáåëèéí òàâèóð, õîîëîé, õàéðöàã õýðýãëýõ áà çýñ, õºíãºí öàãààí-çýñ, õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëü çýðãèéã àøèãëàâàë çîõèíî. Êðàíû àíõäàã÷ õýëõýýíèé çîðèóëàëòòàé õºíãºí öàãààí, õºíãºíöàãààí-çýñ îëîí ñóäàëò êàáåëü áà óòàñ íü 16 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé áàéõ íü ç¿éòýé. Õàðèí èéì òºðëèéí íýã ñóäàëòàé óòàñ àøèãëàõûã õîðèãëîíî. Õî¸ðäàã÷ õýëõýýíèé êàáåëü áà óòàñíû ñóäëûí îãòëîë íü çýñ áîë 2,5 ìì 2-ýýñ áàãàã¿é, õºíãºí öàãààí- çýñ áà õºíãºí öàãààí áàéâàë 4 ìì2-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìºí îëîí ñóäàë á¿õèé äàìæóóëàõ óòàñ õýðýãëýõ íºõöºëä çýñ ñóäàëòàé áîë 1,5 ìì2-ýýñ áàãàã¿é, õºíãºí çýñ áà õºíãºí öàãààí áàéâàë 2,5 ìì2-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ìºí 60 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õî¸ðäàõü õýëõýýíä òóõàéí óòàñ íü ìåõàíèê à÷ààëàë áàãàòàé, ãàãíàæ õîëáîãäîõîîð áîë 0.5 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé îëîí ñóäàëò çýñ óòàñ àøèãëàõ íü ç¿éòýé. 5.4.20. ªðãºí òýýâýðëýõ ìàøèíû á¿ðýëäýõ¿¿íä áîëîí òóñäàà àæèëëàõ öàõèëãààí òàëü (hoist)ûí öàõèëãààí õàíãàìæèéí õî¸ðäîã÷ õýëõýý áà òîîðìîñíû öàõèëãààí ñîðîíçîíû õýëõýýíä 0,75 ìì 2ààñ áàãàã¿é, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õýëõýýíä 1,5 ìì2 îãòëîëòîé çýñ ñóäàëòàé, õàìãààëàëòòàé óòàñ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Øèíãýí áà õàëóóí ìåòàëëòàé íºõöºëä àæèëëàõ öàõèëãààí êðàíû óòàñ áà êàáåëèéã ãàí õîîëîéä ñ¿âëýæ áàéðëóóëàõààñ ãàäíà òóñãààðëàãà íü õàëóóíû òýñâýðëýö ñàéòàé áàéâàë çîõèíî. Ò¿¿íä çºâøººðºãäºõ ã¿éäëèéí à÷ààëàë íü õ¿ðýýëýõ îð÷èíû òåìïåðàòóðûã 60 Ñ áàéõààð òîîöîîëîõ áà çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéí õýìæýýã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.3 á¿ëýãò ºãñºíòýé èæëýýð àâàõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàâ÷ààð áîëîí óäèðäëàãûí õýëõýýí äýõ õ¿÷äýë íü öàõèëãààí êðàíû àæèëëàãààíû á¿õ ãîðèìä õýâèéí õ¿÷äëèéí 85 %-èàñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Á¿õ õýëõýýíèé óòàñ, êàáåëüä õàÿã, øîøãî õèéñýí áàéâàë çîõèíî. 5.4.21. Àâòîìàòèê áà óäèðäëàãûí õýëõýýíèé õ¿÷äýë íü õóâüñàõ áîë 400 Â-îîñ, òîãòìîë áîë 440 Â-îîñ äýýøã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëýã áà ãàçàðäóóëãà 5.4.22. 42 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé óäèðäëàãûí áà ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíä á¿ëýã 2.1èéí çààëòûí äàãóó êðàíû ìåòàëë á¿òýýöèéã àæëûí óòàñíû çîðèóëàëòààð àøèãëàæ áîëíî. Àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí õýâèéí õ¿÷äýë íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí 220 Â-îîñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. Ãóðâàí ôàçûí ã¿éäëèéí 380 Â, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíä ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí òýæýýëèéã áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðîîð äàìæóóëàí õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. 380/220 Â-ûí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ í¿¿äëèéí áà çººâðèéí êðàíû õóâüä ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí òýæýýëèéã äºðâºí ñóäàëòàé êàáåëèàð ôàç-íîéëûí õ¿÷äýëä àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Çàñâàðûí àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéã òóõàéí êðàíä ñóóðèëàõ òðàíñôîðìàòîð áóþó àêêóìóëÿòîðûí áàéãóóëàìæíààñ 42 Â, ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëýýð òýæýýâýë çîõèíî.


300

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.4.23. Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãûã õèéõäýý 1.6 á¿ëýãò çààñíûã ìºðäëºã áîëãîâîë çîõèíî. Êðàíû ìåòàëë á¿òýýöèéã ãàçàðäóóëãàíä áóþó íîéëòóóëãàíä õîëáîæ ºãñºí, ìåòàëë á¿òýýö íü öàõèëãààí õýëõýýíèé òàñðàëòã¿é ÷àíàðûã õàíãàæ áàéâàë õàíãàëòòàé ãýæ ¿çâýë çîõèíî. Õýðâýý ò¿¿íèé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ íü ãàçàðäóóëñàí ìåòàëë á¿òýýö äýýð áóþó òóëãóóðûí ãàäàðãóóä ñóóðèëñàí, öàõèëãààí àâàëöààíû õýñýã íü áóäààã¿é, çýâðýýã¿é öýâýð áàéõ íºõöºëä íýìýãäýë ãàçàðäóóëãà øààðäëàãàã¿é. Öàõèëãààí êðàíû çàìûí ðåëüñèéí íýãèéã íü íºãººòýé íü òóëãàæ òàâèõäàà öàõèëãààí õýëõýý ¿¿ñãýõýýð íàéäâàðòàé õîëáîñîí áàéõ ¸ñòîé. Êðàíûã èë àãààðò ðåëüñýí çàì äýýð òàâèõ íºõöºëä çºâõºí õîîðîíä íü õîëáîæ ãàçàðäóóëñàí áàéõààñ ãàäíà ðåëüñèéí äàãóóä 2îîñ äîîøã¿é õýñýãò ãàçàðäóóð òàâüæ, ãàçàðäóóëãûí õîëáîëò õèéõ íü ç¿éòýé. 5.4.24. Êðàíûã øàë áîëîí äîîðîîñ óäèðäàõ çîðèóëàëòòàé óäèðäëàãûí òîâ÷ëóóðûí àïïàðàòûí èõ áèåèéã ñàéí ÷àíàðûí òóñãààðëàõ ìàòåðèàëààð õèéõýýñ ãàäíà õî¸ðîîñ öººíã¿é äàìæóóëàõ óòàñààð ãàçàðäóóëæ ºãâºë çîõèíî. Ýäãýýðèéí àëü íýã íü óäèðäëàãûí àïïàðàòûã ºëãºõ íàðèéõàí êàíàòàí óòàñ áàéæ áîëíî. 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé êðàíû öàõèëãààí òîíîãëîë 5.4.25. Èë àãààðò áóþó òóñãàé áàéðàíä òàâèãäàõ 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé êðàíû öàõèëãààí òîíîãëîë äàðààõ íýìýëò øààðäëàãûã (á¿ëýã 4.2-îîñ ¿çýõ) õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:

* ãîë òðîëëåé áà êðàíû õîîðîíäîõ çàé íü õýâòýýãýýðýý 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é, * ãîë òðîëëåéí ã¿éäýë àâàõ òºõººðºìæèéí òàëáàé íü õààëãàòàé áàéõ áà ãîë òðîëëåéíýýñ 0,7 ì-èéí çàéíä áàéðëàõ, * ãîë òðîëëåé, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, òðàíñôîðìàòîðûã àòìîñôåðèéí õýò õ¿÷äëýýñ õàìãààëàõ (á¿ëýã 2.5 ¿çýõ), * êðàíû ºíäºð õ¿÷äëèéí òàëä àæëûí õ¿÷äëèéã òàñëàõ çîðèóëàëòûí òàñëóóð òàâèõ, * ã¿éäýë àâàõ òîíîã òºõººðºìæèéí òàëáàé íü õààëãàòàé, ã¿éäýë àâàõ äàìæóóðãà áà òàñëóóð çýðýã íü òóñãàé õîðèãòîé áàéõ.

5.5. ËÈÔÒÍÈÉ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 5.5.1. Ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãà, áàéãóóëàìæ, ¿éëäâýðèéí ãàçàðò õýðýãëýõ 50 êã, ò¿¿íýýñ äýýø à÷ààíû äààöòàé, 600 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ëèôò, öàõèëãààí ºðã¿¿ðèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõàä õàìààðàëòàé áîëíî. Ýíý ä¿ðýì íü äýëáýðýõ àþóëòàé áàéð, óóðõàé, óóëûí ¿éëäâýð áîëîí òóñãàé çîðèóëàëòûí ëèôò, ºðã¿¿ðò õàìààðàëã¿é. 5.5.2. Õ¿ì¿¿ñ áîëîí òºðºë á¿ðèéí à÷ààã òóñãàé á¿õýýã äîòîð áóþó òàâöàí äýýð áàéðëóóëæ, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí ¿éë÷ëýëýýð õàòóó áà óÿí áàðèâ÷èí (ìóôòà, box) õîëáîîñòîé õóðäíû õàéðöàã á¿õèé ºðãºõ ìåõàíèçìûí òóñëàìæòàéãààð áîñîî ÷èãëýëä çººâºðëºõ òºõººðºìæèéã ºðãºâ÷ (ºðã¿¿ð, ëèôò) ãýíý. Õîîðîíäîî óäèðäëàãûí ñèñòåìèéí õîëáîîòîé, ìàøèíû áàéð á¿õèé õýä õýäýí ëèôòýýñ á¿ðäýæ áàéãàà òºõººðºìæèéã ëèôòèéí á¿ëýã òºõººðºìæ ãýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 5.5.3. Ìàøèíû áàéðíû õ¿÷íèé öàõèëãààí õýëõýýíèé õ¿÷äýë íü 660 Â-îîñ äýýøã¿é, ºðãºëòèéí á¿õýýã, õóäàã (óóðõàé) áà äàâõàðò áîë 380 Â-îîñ èõã¿é, á¿õ òºðëèéí áàéðàí äàõü


301

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 óäèðäëàãà, ãýðýëò¿¿ëýã áà äîõèîëëûí õýëõýý íü 220 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýëòýé áàéâàë çîõèíî. Ñ¿ëæýýíèé ôàç áà íîéëûã àøèãëàõäàà äàðààõ øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

* òýæýýëèéí õýëõýýã íýã ôàçààñ òýæýýõ, * òºãñãºëèéã íîéëûí óòñàíä ¿õë¿¿ò õîëáîëò õèéõ, * 42 â-îîñ èõã¿é áàéõ, * çîðèëãîîð õýðýãëýõã¿é áàéõ.

óäèðäëàãà, ãýðýëò¿¿ëýã áà äîõèîëëûí àïïàðàò,

õýðýãñëèéí

îðîîìãèéí

íýã

çººâðèéí ÷èéäýíãèéí òýæýýëèéí õ¿÷äýë àâòîòðàíñôîðìàòîðûã õ¿÷äýë áóóðóóëàõ Á¿õýýãíèé ã¿éäýë ºãºõ öàõèëãààíû óòàñ

5.5.4. Ìàøèíû áàéð, ëèôòèéí õóäàã áà ºðãºëòèéí á¿õýýã äýõ òýæýýëèéí öàõèëãààíû óòàñ íü á¿ëýã 2.1, 3.4 çààëòàä íèéöñýí áàéõààñ ãàäíà äàðààõè øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

* öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéã ðåçèí áà èæèë øèíæèéí òóñãààðëàãà á¿õèé óòàñ áà êàáåëèàð õèéõ ¸ñòîé. Õ¿÷íèé áà õÿíàëòûí êàáåëüä íýâ÷ìýë öààñàí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. * óòàñ áà êàáåëèéí îãòëîë íü çýñ ñóäàëòàé áîë 1,5 ìì2, õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé áîë 2,5 ìì2-ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ªðãºëòèéí á¿õýýã äýõ êëåì, õàâ÷óóðûí ýãíýý áà êëåì, õàâ÷óóðûí äàâõðûí ýãíýýíýýñ õóäàã, á¿õýýãò òàâèãäàõ àïïàðàò õýðýãñýë õ¿ðòëýõ óäèðäëàãûí õýëõýýíèé õýñýãò, ò¿¿í÷ëýí ëèôòèéí àþóëã¿é, íàéäâàðòàé áàéõ ¿¿äíýýñ äîðãèëò, öîõèëò, ÷è÷èðãýý ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é õýñýãò òàâèõ óòàñ áà êàáåëü íü çýñ ñóäàëòàé áàéâàë çîõèíî. Õàðèí îëîí ñóäàëòàé çýñ ãîëòîé êàáåëü áîëîí óòàñ àøèãëàõ íºõöºëä îãòëîëûí òàëáàéã àïïàðàò, õýðýãñëèéí õýëõýýíä 0,5 ìì2, áóñàä õýëõýýíä 0,35 ìì2 õ¿ðòýë áóóðóóëæ àâàõûã çºâøººðíº. * ëèôòèéí àïïàðàò áà èæ á¿ðýí òºõººðºìæèéí äîòîîä óãñðàëòûã çýñ óòñààð õèéõ ¸ñòîé. Óòàñíû ¿ç¿¿ð¿¿ä òºñëèéí äàãóó òýìäýãëýýòýé áàéâàë çîõèíî. 5.5.5. ªðãºëòèéí á¿õýýã äýõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä, ò¿¿í÷ëýí òýíö¿¿ëýõ à÷ààíä áàðèâ÷òàñëóóð òàâüñàí áîë ýäãýýðèéí óãñðàëòûã ðåçèíýí áà èæèë ÷àíàðûí òóñãààðëàãàòàé ãóóðñàí (óÿí) õèéöòýé 0,75 ìì2 îãòëîëòîé, çýñ ñóäàë á¿õèé çººëºí óòàñ, êàáåëèàð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ ãóóðñíû íèéò àøèãëàõ ãýæ áàéãàà ñóäëûí 5 % áóþó õî¸ðîîñ áàãàã¿é ñóäëûã áýëòãýëä ¿ëäýýâýë çîõèíî. Ìàøèíû áàéð (ºðºº)-ûí öàõèëãààí òîíîãëîë áà õàìãààëàëò 5.5.6. Öàõèëãààí ìàøèíóóäûí ñóóðü, èõ áèåíèé õîîðîíäîõ, ìºí öàõèëãààí ìàøèí áà áàðèëãûí õýñýã, ýñâýë ìàøèíû òàíõèì äàõü òîíîãëîëûí õîðîíäîõ ¿éë÷èëãýýíèé ºíãºðºõ õýñýã (ãóäàì)-èéí ºðãºí íü áàãà äààöûí (160 êã õ¿ðòýë) ºðãºâ÷ (ëèôò)-èéí áàéðíààñ áóñàä íºõöºëä 1 ìýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãóäìûí íàðèéñàõ õýñýãò ìàøèíû îâðîîñ áàéðíû á¿òýýö õ¿ðòëýõ çàé íü 0,6 ì õ¿ðòýë áàãàñ÷ áîëíî. ¯çëýã, ¿éë÷èëãýý õèéõ øààðäëàãàã¿é ìàøèíû òàëààñ ýíý çàéã áàðèìòëàõã¿é áàéæ áîëíî. 5.5.7. Ìàøèíû áàéðàíä áàéõ ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàì íü äàðààõè øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë:

* óäèðäëàãûí ñàìáàð (ùèò)-ûí àðäóóð áà óðüä òàëààðõ ¿éë÷èëãýýíèé ãóäàìûí ºðãºí íü 0,75 ì çàéòàé áàéâàë çîõèíî. Óäèðäëàãûí ñàìáàðûí ºðãºí íü 1 ì-ýýñ èõã¿é áàéõ íºõöºëä õî¸ð òàëààñ íü ñàìáàðò õ¿ðýõ áîëîìæòîé áîë ñàìáàðûí àð òàëààñ ìàøèíû áàéðíû õàíà õ¿ðòëýõ çàéã 0,2 ì; ºðãºí íü 1 ì-ýýñ èë¿¿ áàéõ íºõöºëä çºâõºí õàæóó òàëààñ íü ñàìáàðò õ¿ðýõ áîëîìæòîé áîë 0,5 ì õ¿ðòýë áàãàñãàõ; öàõèëãààí àïïàðàòûí óãñðàëò áà


302

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ò¿¿íä õîëáîõ óòñûã çºâõºí í¿¿ðýí òàëààñ íü õèéõ áîëîìæòîé áîë óäèðäëàãûí ñàìáàðûã õàíàíä øóóä òîãòîîõ áóþó ñàìáàð óäèðäëàãûí àïïàðàòòàé õàìò îðîõ ö¿íõýëä áàéðëóóëæ áîëíî; * íýã òàëààðàà ºíãºðºëòòýé 2 ì õ¿ðòýë ºíäºðò òàâèãäàõ õàøëàãàã¿é, òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ õàíà áîëîí ãóäìûí íºãºº òàëä áàéãàà õàøëàãàòàé áóþó òóñãààðëàãà á¿õèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò ñóóðèëàãäàõ òîíîãëîë, õ¿ðòëýõ çàé íü 0,75 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ; * òàë á¿ðýýðýý ºíãºðºëòòýé 2 ì õ¿ðòýë ºíäºðò òàâèãäñàí õàøëàãà, õààëòã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí õîîðîíäîõ çàé íü 1,2 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 5.5.8. Ëèôò á¿ðèéí óäèðäëàãûí ñàìáàðò àíõäàã÷ õ¿÷íèé õýëõýý áà óäèðäëàãûí õýëõýýã òàñëàõ àïïàðàò, õýðýãñýë òàâèõ ¸ñòîé. Ìàøèíû ºðººíèé îðîõ õààëãàíû äýðãýä á¿õ ëèôòèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí õ¿÷äýëèéã ñàëãàõ îðóóëãûí àïïàðàò ñóóðèëóóëáàë çîõèíî. Ìàøèíû áàéðíû îðîõ õààëãàíû õýñýãò 1 ì-ýýñ áàãàã¿é ÷ºëººòýé ãóäàì çàé àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 5.5.9. Ëèôò áà ëèôòèéí á¿ëýã òºõººðºìæèéí àíõäàã÷ õýëõýý áà óäèðäëàãûí õýëõýýíä ä¿ðìèéí 3.1 á¿ëýãò çààñàí õàìãààëàõ õýðýãñëèéã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ìàøèíû õóâèðãóóð á¿õèé ëèôòèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò ¿ðãýëæèëñýí õýò à÷ààëëûí áà áîãèíî çàëãààíû àâòîìàò õàìãààëàëò òóñãàæ ºãâºë çîõèíî. Ãýðýëò¿¿ëýã áà ãàçàðäóóëãà 5.5.10. Á¿õ òºðëèéí ëèôòèéí òóóø õààëò, õàøèëò á¿õèé á¿õýýã, õóäàã, ò¿¿í÷ëýí ìàøèíû ºðºº, äýýä áëîêèéí áàéð, õààëãàíû ºìíºõ òàëáàé, óóðõàé, ëèôòýíä î÷èõ, ºíãºðºõ õýñýã áà ãóäàì çýðãèéã ñóóðèí öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãýýð òîíîãëîñîí áàéâàë çîõèíî. Á¿õýýãíèé ãýðýëò¿¿ëãýýñ áóñàä öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéã áàéøèíãèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí äîòîîä ñ¿ëæýýíýýñ ºãºõ ¸ñòîé. Àâòîìàò õààëãà á¿õèé ºðã¿¿ðèéí ã¿í õóäàãíû ãýðýëò¿¿ëãèéã á¿õýýãò íýã ÷èéäýí, á¿õýýãíèé ºðã¿¿ðèéí äîîð íýã ÷èéäýí òàâèõ çàð÷ìààð õýðýãæ¿¿ëýõ íü ç¿éòýé. Õóäàãò òàâèõ ÷èéäýíãèéí ãýðýëòýö (ãýðýëòëýã) íü 5 ëê-ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õóäàã øèëëýñýí áà õÿçãààðëàõ òîðîí õàøëàãàòàé íºõöºëä õýðýâ ãàäààä ãýðýëò¿¿ëýã íü õóäàãíû äîòîð õ¿ðýëöýýòýé òóñ÷ áàéâàë ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëýã òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Ìàøèíû áàéð áà äýýä áëîêèéí ºðºº, ìºí á¿õýýãíèé äýýâýðò 42 Â-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äýëòýé çººâðèéí ÷èéäýí çàëãàõ íýã áóþó ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû çîðèóëàëòûí øèãòã¿¿ðò çàëãàâ÷ (ðîçåòêà, socket) õèéæ ºãíº. 5.5.11. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí àíõäàã÷ õýëõýýíýýñ ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýë àâñàí áîë á¿õýýãíèé áà õóäàãíû ÷èéäýíã ëèôòèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí îðóóëãûí çàëãóóð (ðóáèëüíèê) áà àâòîìàò òàñëóóðûí ºìí ºõ õýñãýýñ çàëãàæ ºãâºë çîõèíî. Õýðýâ á¿õýýãò 42 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äýë á¿õèé áýëòãýë ãýðýëò¿¿ëýãòýé áîë á¿õýýãíèé ãîë ãýðýëò¿¿ëãèéã çàëãóóð áà àâòîìàò òàñëóóðûí äàðàà íü çàëãàõûã çºâøººðíº. Á¿õýýã áà õóäàãíû ãýðýëò¿¿ëãèéí òàñëóóð íü ìàøèíû áàéðàíä ñóóðèëàãäàõ ¸ñòîé. Õºäºëãººíò øàë á¿õèé çîð÷èã÷äûí ëèôòèéí ãýðýëò¿¿ëýã íü õóäàãíû õààëãà íýýëòòýé ¿åä çàëãàãäàõ, á¿õýýãíýýñ çîð÷èã÷èä ãàðñàíû äàðàà õóäàãíû õààëãà õààãäàõàä òàñëàãäàõ çàð÷èìòàé áàéæ áîëíî. Ìºí ò¿¿í÷ëýí ëèôòèéã àæèëä îðóóëàõ àëñûí óäèðäëàãûí çîðèóëàëòòàé øèëæ¿¿ëýõ òàñëóóðûã á¿õýýãíèé ãýðýëò¿¿ëýãò àøèãëàæ áîëíî. Ýíýõ¿¿ øèëæ¿¿ëýõ òàñëóóð íü ¿íäñýí áóóõ äàâõàðò õààëòòàé ø¿¿ãýýíä ñóóðèëàõ áà á¿õýýãíèé ãýðýëò¿¿ëýã íü ëèôòèéã àæèëä çàëãàõòàé íýãýí çýðýã àñ÷, òàñëàõàä íýãýí çýðýã óíòàðäàã áàéâàë çîõèíî. 5.5.12. Ëèôò, ºðã¿¿ðèéí ãàçàðäóóëãà íü á¿ëýã 1.6-èéí áîëîí äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

* äóó- ÷è÷èðãýý òóñãààðëàõ ñóóðèíä ñóóðèëàõ öàõèëãààí ìàøèí áà àïïàðàò õýðýãñëèéí ãàçàðäóóëãûã óÿí (çººëºí) óòñààð õèéõ; * á¿õýýãíèé ãàçàðäóóëãûí õóâüä êàáåëèéí áóþó ã¿éäýë äàìæóóëàõ óòàñíû àëü íýãýí ñóäëûã àøèãëàñàí áàéõ; íýìýãäýë ãàçàðäóóëãà õèéõäýý äàìæóóëàõ óòàñíû ýêðàí á¿ðõ¿¿ë, êàáåëèéí äààöûí õýö, ò¿¿í÷ëýí á¿õýýãíèé äààöûí ãàí òðîñ (õýö)ûã àøèãëàõ. * á¿õýýãíèé áà òýíö¿¿ëýõ à÷ààíû (äààöûí) ìåòàëë ÷èãë¿¿ð, õóäàãíû õàøëàãàíû ìåòàë á¿òýýö çýðãèéã çààâàë ãàçàðäóóëàõ. Óäèðäëàãûí àâàëöààã¿é àïïàðàò, õýðýãñëèéã ñóóðèëóóëàõ


303

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.5.13. Ëèôòèéí óäèðäëàãàíä àâàëöààã¿é (ëîãèê) àïïàðàò, õýðýãñýëèéã á¿ëýã ºðã¿¿ð, ëèôòèéí õóâüä ºðãºí õýðýãëýõ áà 5.5.13-5.5.15-ä çààñàí ýíýõ¿¿ íèéëìýë ñèñòåì íü óäèðäëàãûí áèåý äààñàí áëîêóóäààñ òîãòîíî. Òóõàéëáàë,

* ëèôò á¿ðèéã ººð ëèôòèéí ¿éë àæèëëàãàà, áàéäëààñ ¿ë õàìààðàõ áèåý äààñàí á¿ëýã-áëîêîîð óäèðäàãäàõ, * áóñàä ëèôòèéí àæèëëàãààíä íºëººëºõã¿é, áàéäëààð ëèôòèéí óäèðäëàãûí áëîêîîñ õóðäàí ñàëàõ áîëîìæòîé áàéõ. 5.5.14. Ëîãèê (ýëåêòðîí) ýëåìåíò á¿õèé óäèðäëàãûí ñèñòåìèéí òýæýýëèéí áëîê íü áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëýýñ, õýò à÷ààëëààñ áà ãàðàõ õ¿÷äëèéí áóóðàëòààñ äîõèîëîõ áà òàñëàõ õàìãààëàëòàé áàéâàë çîõèíî. Õàìãààëàëò íü ãàðàëòûí íýã õýëõýýíä áîãèíî çàëãàëò, õýò à÷ààëàë áà õ¿÷äýë áóóðàõàä òýæýýëèéí áëîêèéí ãàðàëòûí á¿õ õýëõýý òàñëàãäàõààð õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ëîãèê ýëåìåíò á¿õèé óäèðäëàãûí ñèñòåìèéí åðºíõèé öýã íü ãàçàðäóóëàãäààã¿é áîë òýæýýëèéí áëîê-ä ãàðàëòûí õýëõýý á¿ðò ãàçàðäëàãûí õÿíàëòûí ñèñòåì, õîëáîãäîõ äîõèîëëûã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Òýæýýëèéí áëîê íü àëñûí çàéíààñ òàñëàõ, çàëãàõ çàð÷èìòàé áàéâàë çîõèíî. Òóñãàé óäèðäëàãûí áëîê á¿ðýýñ öóãëàõ ëèôòèéí óäèðäëàãûí ñòàíöûã ¿íäñýí äîõèîëëûã õ¿ëýýí àâàõ, ýíý äîõèîëëûã õÿíàõ, õýìæ¿¿ðèéí áàãàæèéí õàâ÷ààðò õîëáîãäîõ çýðãèéã çààõ, õÿíàõ àïïàðàò, õýðýãñëýýð õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. 5.5.15. Õýëõýýíèé òîâ÷ëóóð, óäèðäëàãûí ò¿ëõ¿¿ð áà òºãñãºëèéí òàñëóóðóóä íü òóñ òóñäàà (ãàëüâàíèê) áèåý äààñàí áàéõ õýðýãòýé. Óäèðäëàãûí áà èæ á¿ðýí òºõººðºìæèéí ñòàíöûã äàìæóóðãà, êàáåëü áîëîí îðîëòûí çàëãóóðóóäàä ÷ºëººòýé õ¿ð÷ áîëîõîîð õèéñýí áàéâàë çîõèíî. Óäèðäëàãûí ñòàíöûã ø¿¿ãýýíä áàéðëóóëàõäàà äîõèîëëûíõîîñ áóñàä ÿìàð íýãýí àïïàðàò áàéðëóóëàõã¿é áàéâàë çîõèíî. 220 Â áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õýëõýý íü ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëèéí àâàëöààã¿é ýëåìåíò á¿õèé óäèðäëàãûí õýëõýýíýýñ òóñäàà, òóñãàé õèéöèéí õàâ÷óóð, ýñâýë ñàëìàë àâàëöààòàé õîëáîã÷òîé áàéâàë çîõèíî.

5.6. ÊÎÍÄÅÍÑÀÒÎÐÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà òîäîðõîéëîëò 5.6.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí (ðåàêòèâ) õóóðìàã ÷àäëûã òýãøòãýõ, õ¿÷äëèéã òîõèðóóëàõ çîðèóëàëòòàéãààð õóâüñàõ ã¿éäëèéí 50 Ãö-èéí ¿åëçýë á¿õèé öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñèñòåìä íºëººëãèéí ýëåìåíòòýé çýðýãöýý õîëáîãäîõ 220 (500) êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äëèéí êîíäåíñàòîð (õóðèìòëóóð)-ûí òºõººðºìæèíä õàìààðàëòàé (á¿ëýã 4.1 áà 4.2) áîëíî. Á¿ëýã íü ºíäºð õ¿÷äëèéí øóãàìûí äàãóó êîìïåíñàö õèéõ, ø¿¿ëò¿¿ðèéí çîðèóëàëòòàé áóñàä òºðëèéí êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèíä õàìààðàëã¿é áîëíî. 1 êÂ õ¿ðòýë áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí êîìäåíñàòîðûí òºõººðºìæ íü 4.1 áà 4.2 á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 5.6.2. Íýã áà õýä õýäýí êîíäåíñàòîð áà ò¿¿íèé ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ òóñëàõ öàõèëãààí òîíîãëîë: òàñëóóð, ñàëãóóð, öàõèëàõ ýñýðã¿¿öýë, òîõèðóóëãûí áà õàìãààëàëòûí òîíîãëîë çýðãýýñ á¿ðäýë áîëîõ öàõèëãààí áàéãóóëàìæûã êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ ãýíý. Öàõèëãààíààð õîîðîíäîî õîëáîî á¿õèé íýãæ êîíäåíñàòîðûí á¿ëãèéã êîíäåíñàòîðûí íýãä¿¿ð (áàòàðåé, battery) ãýíý. Õýä õýäýí êîíäåíñàòîðûí ýëåìåíòèéã íýã èõ áèåíä íýãòãýí õîëáîæ, ãàðãàëãà ãàðãàñàí áîë íýãæ êîíäåíñàòîð ãýíý. Õºíäèéð¿¿ëãýýð òóñãààðëàãäàõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ (ýëåêòðîä) õ¿ðýýòýé, êîíäåíñàòîðûí çàéëøã¿é õýñãèéã êîíäåíñàòîðûí ýëåìåíò ãýíý. Çýðýãöýý õîëáîãäñîí êîíäåíñàòîðóóäààñ òîãòñîí áàòàðåéí õýñãèéã áàòàðåéí ôàç äàõü êîíäåíñàòîðóóäûí çýðýãöýý-öóâàà õîëáîëòûí ¿åèéí êîíäåíñàòîðûí öóâàà (ýãíýý) ãýæ íýðëýíý. Öàõèëãààí õîëáîëòûí á¿ä¿¿â÷ áà òºõººðºìæèéã ñîíãîõ


304

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.6.3. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéã çºâõºí êîíäåíñàòîðûã çàëãàæ, ñàëãàõ çîðèóëàëòòàé àïïàðàò õýðýãñýëýýð, ýñâýë õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, àñèíõðîí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð á¿õèé åðºíõèé ñýëãýí-çàëãàëòûí òîíîãëîëîîð äàìæóóëàí ñ¿ëæýýíä õîëáîíî. Ýíý á¿ä¿¿â÷ íü äóðûí õ¿÷äýëòýé êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí õóâüä õýðýãëýæ áîëíî. 5.6.4. 10 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéã íýã ôàçûí êîíäåíñàòîðûã öóâàà áà çýðýãöýý õîëáîõ çàìààð áàòòàðåé áàéäëààð á¿ðä¿¿ëíý. Öóâàà ýãíýýíä õîëáîãäîõ êîíäåíñàòîðûí òîîã àæëûí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä êîíäåíñàòîðûí ã¿éäëèéí à÷ààëàë íü òîãòîîñîí óòãààñàà èë¿¿ ãàðàõààðã¿é áàéõààð ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Ýãíýýíä òàâèõ êîíäåíñàòîðûí òîîã òýäãýýðèéí àëü íýãíèé íü ãàë õàìãààëóóð øàòñàí òîõèîëäîëä ýãíýýíèé ¿ëäñýí êîíäåíñàòîðûí õ¿÷äýë íü òîãòîîñîí õ¿÷äëýýñýý 110%-îîñ èë¿¿ ãàðàõààðã¿é áàéâàë çîõèíî. 5.6.5. 10 êÂ áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéã ä¿ðìèéí äàãóó ò¿¿íèé òîãòîîñîí õ¿÷äýë íü ñ¿ëæýýíèé õýâèéí õ¿÷äýëòýé òîõèð÷ áàéõ íºõöºëººð àâàõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä íýãæ êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéã òîãòîîñîí õ¿÷äýëòýé íü õàðüöóóëàõàä 110 % -îîñ èõã¿é õ¿÷äýëòýé ¿ðãýëæèéí àæëûí ãîðèìä àæèëëàõûã çºâøººðíº. Ãóðâàí ôàçûí áàòàðåéä íýã ôàçûí êîíäåíñàòîðûã ãóðâàëæèí áóþó îäîí õîëáîëòîîð õîëáîíî. Ãóðâàí ôàçûí áàòàðåéí ôàç á¿ðä êîíäåíñàòîðóóäûã öóâàà, çýðýãöýý-öóâàà áàéäëààð õîëáîæ áîëíî. 5.6.6. Êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéí òàñëóóðûã ñîíãîõäîî çýðýãöýý õîëáîãäñîí (åðºíõèé øèíä) êîíäåíñàòîðûí áàòàðåé áàéãàà ýñýõèéã òîäîðóóëæ, øààðäëàãàòàé áîë áàòàðåéã çàëãàõ àãøèíä ã¿éäëèéí îãöîì ººð÷ëºëò (¿ñðýëò)-èéã áóóðóóëàõ áàéãóóëàìæ õèéæ ºãâºë çîõèíî. Êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéí ñàëãóóð íü áàòàðåéí òàëäàà ãàçàðäóóëãûí õóòãàòàé, òýð íü ººðèéí ñàëãàâ÷ààð õîðèãëîãäñîí áàéâàë çîõèíî. Ìºí êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéí ãàð ñàëãóóð (ðóáèëüíèê) íü áàòàðåéí òàñëóóðòàé õàðèëöàí õîðèã õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. 5.6.7. Êîíäåíñàòîðûí áàòàðåé íü öàõèëàõ õýðýãñýë, ýñýðã¿¿öýëýýð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Êîíäåíñàòîðûí áàòàðåé, êîíäåíñàòîð íü ººðòºº öýíýã øàâõàëòûã ýñýðã¿¿öýëòýé áàéíà. Õýðýâ íýãæ êîíäåíñàòîð áóþó êîíäåíñàòîðûí öóâàà ýãíýýíä áàéíãûí öàõèëàõ òºõººðºìæ çàëãàãäñàí áàéâàë ñóóëãàìàë öàõèëàõ ýñýðã¿¿öýëã¿é êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ òàâüæ áîëíî. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé êîíäåíñàòîðûí áàòàðåé íü òðàíñôîðìàòîðààð äàìæèí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí, áàòàðåé áà òðàíñôîðìàòîðûí õîîðîíä ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë òàâèãäààã¿é áîë öàõèëàëòûí òºõººðºìæ òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Öàõèëàëòûí òºõººðºìæèéí îðîíä äàðààõ òºõººðºìæèéã àøèãëàæ áîëíî. ¯¿íä: òóõàéí êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ íü 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé áîë õ¿÷äëèéí òðàíñôîðìàòîð, ýñâýë èäýâõòýé-íºëººëãèéí ýñýðã¿¿öëèéí òºõººðºìæ; 1 êÂ õ¿ðòýë äîîø õ¿÷äýëòýé áîë èäýâõòýé áóþó èäýâõòýé -ýñýðã¿¿öëèéí òºõººðºìæ ñîíãîæ òàâèõ íü ç¿éòýé. Õóóðìàã à÷ààëëûí õóâüñàõ ãðàôèê á¿õèé öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé àæëûí ãîðèìûã õýìíýëòòýé çîõèîí áàéãóóëàõ ¿¿äíýýñ êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí ÷àäëûã àâòîìàòààð òîõèðóóëàõ, º.õ. ò¿¿íèéã á¿õýëä íü áóþó õýñýã÷ëýí òàñàëæ, çàëãàõ ïðîãðàì÷èëñàí õýðýãñýë òàâèõ íü ÷óõàë áîëíî. Êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéí õýëõýýí äýõ àïïàðàò, õýðýãñýë áà ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã áàòàðåéí òîãòîîñîí ã¿éäëèéí 130 %-ýýñ èõã¿é ¿ðãýëæèéí ã¿éäëèéã äààõààð ñîíãîæ àâàõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëò 5.6.8. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ íü á¿õýëäýý õóãàöààíû õ¿ëýýëãýã¿é òàñëàõ ¿éë÷èëãýý á¿õèé áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí õàìãààëàëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûã êîíäåíñàòîðûã çàëãàõ ¿åèéí à÷ààëëûí ã¿éäýë, õýò õ¿÷äëèéí ¿åèéí ã¿éäëèéí ººð÷ëºëò (èõñýëò)-ººð òîõèðóóëàõ ¸ñòîé. 5.6.9. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ íü á¿õýëäýý ñ¿ëæýýí äýõ õ¿÷äýëèéí æèíõýíý óòãà íü òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ õýò èõñýõ ¿åä áàòàðåéã òàñëàõ õ¿÷äëèéí èõñýëòèéí õàìãààëàëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Òºõººðºìæèéã òàñëàõäàà 3-5 ìèíóòûí õóãàöààíû õ¿ëýýëãèéí äàðàà ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéã äàõèí çàëãàõäàà ò¿¿íèéã òàñàëñàíààñ õîéø 5 ìèíóòààñ ýðò áèø õóãàöààíû äàðàà õ¿÷äýë áóóð÷ õýâèéí óòãàíäàà õ¿ðýõ íºõöºëä ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õýðýâ áàòàðåé íü õýëõýýíéè õ¿÷äëèéí õàìãèéí èõ áîëîìæèò óòãààð, º.õ. íýãæ êîíäåíñàòîð äàõü õ¿÷äýë íýìýãäýæ õ¿÷äëèéí òîãòîîñîí õýìæýý íü 110 % -îîñ õýòðýõã¿é áîë çààâàë õàìãààëàëò òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Êîíäåíñàòîðò äýýä ãàðìîíèêèéí ã¿éäëèéí õýò à÷ààëàë áîëîõ áîëîìæòîé, íýãæ êîíäåíñàòîð äàõü ã¿éäëèéí æèíõýíý óòãà íü òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ 130 %-èàñ äýýø õýòðýõ áîë êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæä õ¿ëýýëãèéí õóãàöààòàé òàñëàõ ðåëå-õàìãààëàëò àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé.


305

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 5.6.10. Õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø çýðýãöýý ñàëààëãà áàéâàë êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéä ñàëààíû ã¿éäëèéí òýíöýòãýë àëäàãäàõ ¿åä òàñëàõ õàìãààëàëò õýðýãëýæ áîëîõ þì. Çýðýãöýý áà öóâàà çàëãàãäàõ êîíäåíñàòîð á¿õèé êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéíä êîíäåíñàòîð á¿ð íü 1,05 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé áîë êîíäåíñàòîðûí íýâòðýëò (íýâò-öîõèëò) áîëîõ ¿åä àæèëëàõ ãàäíà áàéðëàëòàé ãàë õàìãààëóóðààð òîíîãëîõ íü ç¿éòýé. Êîíäåíñàòîð íü 1,05 êÂ-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé áîë èõ áèåèéí äîòîðõ ñåêö á¿ðä íü ãàë õàìãààëóóðûã íýã íýãýýð íü ñóóëãàõ áºãººä òýð íü òóõàéí ñåêöèéí íýâòöîõèëòûí ¿åä àæèëëàõ çàð÷èìòàé áîëíî. 5.6.11. Õýä õýäýí ñåêö (á¿ëýã) á¿õèé öàõèëãààí õîëáîëòûí á¿ä¿¿â÷òýé áàòàðåéíû õóâüä êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí á¿õýëä íü òàâüñàí õàìãààëàëòààñ ¿ë õàìààðàí ñåêö á¿ðä íü áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õàìãààëàëò õèéæ ºãâºë çîõèíî. Õàðèí íýãæ êîíäåíñàòîð á¿ð íü ãàäíû áà ººðò íü ñóóëãàìàë ãàë õàìãààëóóðòàé áîë á¿ëýã (ñåêö)-èéí òèéì òºðëèéí õàìãààëàëò øààðäëàãàã¿é. Ñåêöèéí õàìãààëóóð íü ñ¿ëæýýíèé òóõàéí öýã äýõ áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õàìãèéí èõ áà õàìãèéí áàãà óòãûí ¿åä ñåêöèéã íàéäâàðòàé òàñëàõ ¸ñòîé. Êîíäåñàòîðûí áàòàðåé áà ãàë õàìãààëóóðûí öàõèëãààí õîëáîëòûí á¿ä¿¿â÷ íü àëü íýã êîíäåíñàòîðûí òóñãààðëàãà ãýìòýõýä áóñàä àæèëä áàéãàà êîíäåíñàòîðûí õ¿÷äýë íü áàéæ áîëîõ ¿ðãýëæèéí çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ äýýø ãàðàõã¿é, òýäãýýðèéí èõ áèåä ýâäðýë ãàðàõã¿é, áàòàðåéã á¿õýëä íü òàñëàõã¿é áàéõààð õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí êîíäåíñàòîðûí õàìãààëàëòàíä áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéí óòãûã õÿçãààðëàõ ãàë õàìãààëóóð õýðýãëýõ ¸ñòîé. 5.6.12. Àÿíãûí õýò õ¿÷äýëýýñ êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéã õàìãààëàõ õàìãààëàëò íü 4.2-ð á¿ëýãò çààãäñàí íºõöºë áà àðãà õýìæýýí¿¿äèéã òóñãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ìºí “Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí àÿíãà õàìãààëàëòûí òºõººðºìæèéí çóðàã òºñºë çîõèîõ çààâàð” ÑÍ-305-87-ûã ìºðäâºë çîõèíî. Öàõèëãààí õýìæ¿¿ð 5.6.13. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ¿¿äèéí ôàçûí áàãòààìæèéã ôàç á¿ðèéí ã¿éäëèéã õýìæèõ áàéíãûí òºõººðºìæººð õÿíàæ áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí 400 êÂàð õ¿ðòýëõ ÷àäàëòàé êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèíä çºâõºí íýã ôàçàä íü ã¿éäýë õýìæèõèéã çºâøººðíº. Ñ¿ëæýýíä ºãºõ êîíäåíñàòîðûí õóóðìàã (ðåàêòèâ) ÷àäàë, ýð÷èìèéã 1.5-ð á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûí äàãóó òîîöîõ íü ç¿éòýé. Êîíäåíñàòîðûã áàéðëóóëàõ 5.6.14. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí á¿òýýö, õèéöèéã ò¿¿íèé òàâèãäàõ ãàçðûí õ¿ðýýëýõ îð÷íû íü íºõöºëòýé òîõèðóóëæ õèéõ ¸ñòîé. Íèéò òîñíû æèí íü 600 êã-ààñ äýýø áîë òºõººðºìæèéã ãàëûí äààöûí øààðäëàãûí äàãóó (4.2.48-ûí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõààð) ãàäàãøàà õààëãàòàé òóñãàé áàéðàíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Íèéò òîñ íü 600 êã-ààñ èõã¿é æèíòýé êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ, ò¿¿í÷ëýí øàòäàãã¿é øèíãýí á¿õèé êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéã 1 êÂ õ¿ðòëýõ áà ò¿¿íýýñ äýýøèõ õ¿÷äëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèíä áàéðëóóëæ áîëíî. Íèéò òîñíû æèí íü 600 êã-ààñ èõ áà õ¿÷äýë íü 1 êÂ-îîñ äýýø êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéã áàéðûí äîòîð áàéðëóóëàõäàà òîñíû íèéò æèíãèéí 20%-ä òîîöîîëîãäñîí áàéõ áºãººä 4.2-ð á¿ëýãò çààãäñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí òîñ õ¿ëýýí àâàõ ñàâûã êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí äîîð áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ãàäàà, èë îð÷èíä áàéðëóóëàõààð áîë êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí äîîðõ òîñ õ¿ëýýí àâàõ òºõººðºìæ õèéõ øààðäëàãàã¿é. 5.6.15. Åðäèéí áàéðàíä òàâèãäàõ êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ íü òîðîí õààëò áóþó õàìãààëàõ õàøëàãàòàé áàéõ ¸ñòîé. Ò¿¿í÷ëýí êîíäåíñàòîðûí èõ áèåèéí áèí áèò¿¿ (áèò¿¿ìæòýé) áàéäàë àëäàãäàõ òîõèîëäîëä êàáåëèéí ñóâàã áà øàëàíä ñèíòåòèê øèíãýí ãîîæèõã¿é, áàéðíààñ øèíãýíèé óóðûã çàéëóóëàõ áîëîìæòîé áàéõààð òºõººðºìæëºãäñºí áàéõ ¸ñòîé. 5.6.16. Íýãæ êîíäåíñàòîðóóäûí õîîðîíäîõ çàé íü 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áà ò¿¿íèéã õºðãºëòèéí íºõöºë, òóñãààðëàõ çàéí õýìæýýòýé óÿëäóóëàí ñîíãîíî. Êîíäåíñàòîðûí ãàäíàõ ãàë õàìãààëóóðûí øàòñàí ýñýõèéã çààã÷ íü áàòàðåéí àæèëëàæ áàéõ ¿åä ¿çýõ áîëîìæòîé áàéõ ¸ñòîé. Êîíäåíñàòîðòàé õàìò íýãýí áàéðàíä ò¿¿íòýé õîëáîãäîõ öàõèëàëòûí ýñýðã¿¿öýë, ãàð áà àâòîìàò ñàëãóóð, à÷ààëàë òàñëóóð, áàãà ýçýëõ¿¿íòýé (òîñîí) òàñëóóð, õýìæ¿¿ðèéí òðàíñôîðìàòîð çýðãèéã áàéðëóóëæ áîëíî. 5.6.17. Êîíäåíñàòîðûã õ¿ðýýëæ áàéãàà àãààðûí òåìïåðàòóð íü ñòàíäàðòààð áóþó òóõàéí êîíäåíñàòîðûí òåõíèêèéí íºõöºëººð òîãòîîãäñîí äýýä áà äîîä õÿçãààðààñàà õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí áàéð áóþó ø¿¿ãýý íü òóñäàà åðäèéí ñàëõèëóóëãûí ñèñòåìòýé áàéõ áà õýðýâ ýíý íü áàéðàí äàõü òåìïåðàòóðûã çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ òåìïåðàòóð õ¿ðòýë áóóðóóëæ ÷àäàõã¿é áàéâàë àëáàäìàë õèéìýë ñàëõèëóóð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ãàäàà áàéðëàõ êîíäåíñàòîðò


306

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 íàðíû ðàäèàöûí õîðòîé ¿éë÷èëãýý õàìãèéí áàãà áàéõààð òîîöîæ õàìãààëàëò, õàëõ õèéæ ºãºõ õýðýãòýé. 5.6.18. Êîíäåíñàòîðûí ãàðãàëãûã áà òýäãýýðèéã õóâààðèëàõ ñàìáàðûí øèíä õîëáîõäîî çººëºí (óÿí) çàëãààñààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèéí àæëûí ¿åä õ¿÷äýëòýé áîëîõ ìàãàäëàëòàé äààöûí ìåòàëë á¿òýýöèéã ãàçàðäóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõ íü ç¿éòýé. 5.6.19. Òîñ ä¿¿ðãýìýë êîíäåíñàòîðûã ãàäàà áàéðëóóëàõäàà ãàëûí àþóëã¿éí øààðäëàãûí äàãóó íýã á¿ð íü 30 ÌÂàð-ààñ õýòðýõã¿é ÷àäàëòàé á¿ëýã áîëãîõ áà óëìààð íýã êîíäåíñàòîðûí á¿ëãèéí õîîðîíäîõ çàé íü 4 ì-ýýñ áàãàã¿é, òºðºë á¿ðèéí êîíäåíñàòîðûí á¿ëã¿¿äèéí õîîðîíä 6 ìýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Êîíäåíñàòîðûí áàòàðåéã õýñýã÷ëýí õóâààõäàà õýñýã òóñ á¿ð äýýð áóñàä íü çàëãàãäñàí ¿åä àþóëã¿é àæèëëàãààã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæèíä ò¿¿íèé àæëûí ¿åä õ¿÷äýëòýé áàéæ áîëîõ ìåòàëë õèéöèéã ãàçàðäóóëàõ õýðýãñëèéã àâ÷ ¿çñýí áàéõ ¸ñòîé.


307


Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÎÐÎÍ ÑÓÓÖ, ÎËÎÍ ÍÈÉÒÈÉÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒªÕªªÐªÌÆ

6.1. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 6.1.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýãò õîò, àéìàã, ñóìûí òºâ, ñóóðèí ãàçàð, ¿éëäâýðèéí áîëîí çàõèðãààíû äýâñãýð íóòãèéí ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí áàéãóóëàìæ áà áàéøèí, áàðèëãûí öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéã òàâèõ, õ¿í àìûã ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ áàéíãûí àæèëëàãààòàé õýò-ÿãààí òóÿàíû òºõººðºã, ãýðëýí ðåêëàì-÷èìýãëýë áà òýìäýãòèéã òàâèõ àñóóäàë õàìààðàãäàíà. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãà, ¿çâýð, ¿éë÷èëãýýíèé ãàçàð áîëîí êëóá, ñïîðòûí áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàõ àñóóäàë íü ìºí ýíý á¿ëýãò õàìààðàëòàé áºãººä òýñðýõ àþóëòàé áà ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä òàâèãäàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ¿¿äèéí õóâüä ýíý á¿ëãýýñ ãàäíà 7.1, 7.2, 6.3, 6.4-ð á¿ëýãò ºãºãäºõ øààðäëàãóóä äàâõàð áèåëýãäýæ áàéõ ¸ñòîé. 6.1.2. Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýãò äàðààõ íýð òîìú¸î, òàéëáàð, òîäîðõîéëîëòóóäûã àâ÷ ¿çíý. ¯¿íä: Äýä ºðòººíèé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ áóþó ÖÄÀØ-ûí ñàëáàðëàëòààñ îðóóëãûí áàéãóóëàìæ (ÎÁ), îðóóëãûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÎÕÁ), ãîë õóâààðèëàõ ùèò (ÃÕÙ) õ¿ðòýëõ ñ¿ëæýýã (ãýðýëò¿¿ëýã) òýæýýëèéí ñ¿ëæýý ãýíý. ÎÁ, ÎÕÁ, ÃÕÙ-ýýñ ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí õóâààðèëàõ ïóíêò áà ñàìáàð õ¿ðòëýõ ñ¿ëæýýã õóâààðèëàõ ñ¿ëæýý ãýíý. Ñàìáàðààñ ãýðýëò¿¿ð, øèãòãýâ÷èéí ðîçåòê, áóñàä öàõèëãààí õýðýãñýë õ¿ðòëýõ ñ¿ëæýýã á¿ëãèéí ñ¿ëæýý ãýíý. Ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ðèéí á¿ëãèéí ñ¿ëæýýã òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðò õîëáîõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí òºõººðãèéí á¿ðäýëèéã ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí ïóíêò (ÃÃÏ) ãýíý. Ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ðèéí õóâààðèëàõ áà òýæýýõ ñ¿ëæýýíèé øºíèéí öàãò òàñàëäàãã¿é (àâòîìàò óäèðäëàãàòàé) ôàçûã øºíèéí ãîðèìûí ôàç ãýíý. Ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ðèéí (íýã õýñýã) á¿ëýã ñ¿ëæýýíèé õýñã¿¿äèéã àâòîìàòààð äàðààëàí çàëãàõ (òàñëàõ) ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ ñèñòåìèéã ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí áàãöààð íü óäèðäàõ ñèñòåì ãýíý. Ãýðýëò¿¿ð ò¿¿íä ñóóëãàñàí àâàëöàà (êîíòàêò)-íû õàâ÷ààð, êëåìì áóþó ñ¿ëæýýíä õîëáîõ ñàëìàë øèãòã¿¿ðýýñ ãýðýëò¿¿ëãèéí àïïàðàò áà ÷èéäýíãèéí ïàòðîí õ¿ðòëýõ ãýðýëò¿¿ðèéí äîòîðõ öàõèëãààíû óòñûã ãýðýëò¿¿ðèéí òýæýýëèéí óòàñ ãýíý. Åðºíõèé øààðäëàãà 6.1.3. Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòààð íàì äàðàëòûí öàõèëàëò (ëþìèíåñöåíòíû)-ûí ëàìï, ºíäºð äàðàëò (ãàëîãåíû, ÄÐÈ, ÄÐÈÇ; íàòðèéí, ÄÍàÒ; êñåíîíîâûí ÄÊñÒ, ÄÊñÒË, ìºíãºí óñòâîëüôðàìûí áà ìºíãºí óñíû, ÄÐË)-ûí öàõèëàëòûí ÷èéäýí, ëàìïûã òóñ òóñ õýðýãëýíý. Óëàéñàõ ëàìï (÷èéäýí)-ûã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòààð àøèãëàõ êñåíîíû ëàìïûã òàâèõäàà óäààí õóãàöààãààð õ¿ì¿¿ñ áàéõ áàéðàíä õýâòýý òàëáàé äàõü ãýðýëò¿¿ëãèéí õýìæýý íü 150 ëê-ýýñ õýòðýõýýðã¿é, êðàíû ìàøèíèñòûí áàéðûã ãÿëáàëòààñ õàëõëàõ àðãà õýìæýý àâñàíû ¿íäñýí äýð õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. Õèéí öàõèëàëòûí äýíë¿¿íä ðàäèî øóóãèàíûã áóóðóóëàõ

Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

307

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàìãààëàëòûí òºõººðºìæ òàâèãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýëä ëþìèíåöåíòèéí ÷èéäýí, ëàìïûã õýðýãëýõäýý åðäèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí õóâüä äàðààõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Õ¿ðýýëýõ îð÷èíû òåìïåðàòóð íü +5 Ñ-ýýñ äîîø áàéõààðã¿é, 2. Ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýëèéí õ¿÷äýë íü òîãòîîãäñîí õýâèéí õ¿÷äýëèéí 90 %-èàñ áàãàã¿é áàéõ. Àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýãò óëàéñàõ ëàìï áà ëþìèíåñöåíòíû ëàìï á¿õèé ãýðýë¿¿ðèéã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. ªíäºð äàðàëòûí öàõèëàëòûí ëàìïûã ýãøèí çóóðûí àñààëãàòàé áà äàõèí àñààõ òºõººðºãòýé áîë õýðýãëýæ áîëíî. ¯éëäâýðëýëèéí áàéðíû ãýðýëò¿¿ëýãò õîñîëñîí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñèñòåì, ýñâýë íýã åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëãèéã; ¿éëäâýðëýëèéí áóñ áàéðàíä èõýâ÷ëýí åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëãèéã òóñ òóñ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. 6.1.4. Äîòîð áà ãàäíà òàëûí åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëýõ õýðýãñýëèéí òýæýýëä õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí èõýâ÷ëýí 220 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äëèéã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Õýò àþóëòàé áèø áàéðàíä á¿õ ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýë (ãýðýëò¿¿ð)-èéã ò¿¿íèé òàâèãäàõ ºíäðººñ ¿ë õàìààðóóëàí 220 Â-ûí õ¿÷äýëèéã õýðýãëýíý. Ãàäíà áà äîòîð òàâèãäàõ åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýëä äàðààõ íºõöºëèéã õàíãàñàí òîõèîëäîëä 380 Â-ûí õ¿÷äýëèéã õýðýãëýæ áîëíî. ¯¿íä: 1. Ãýðýëò¿¿ëýõ õýðýãñýëèéí îðóóëãà íü õàìààðàëã¿é, òóõàéí òºõººðºìæèíä ñóóãäààã¿é, àñààëò-òîõèðóóëãûí òºõººðºã (ÀÒÒ) íü 660 Â-îîñ áàãàã¿é õ¿÷äýëèéí òóñãààðëàãàòàé óòàñ áà êàáåëèàð ã¿éöýòãýõ íºõöºëä, 2. Õî¸ð áà ãóðâàí óòàñòàé ãýðýëò¿¿ëãèéí áàãàæ, õýðýãñýëèéí îðóóëãàíä 660/380 Â-èéí ÿíç á¿ðèéí ôàçûí ñèñòåìèéã çºâøººðºõã¿é íºõöºëä, ã.ì. 6.1.5. Îíöãîé áà õýò àþóëòàé áàéðàíä åðºíõèé çîðèóëàëòûí ãýðýëò¿¿ðèéã øàëíààñ áóþó ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàíãààñ 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò òàâèãäàõààð áîë õàìãààëàëòûí 0 àíãèëàëûí ãýðýëò¿¿ðèéã àâ÷ áîëîõã¿é, õàðèí õàìãààëàëòûí 2 áà 3 àíãèëàëûí ãýðýëò¿¿ðèéã àâàõ íü ç¿éòýé. Õàìãààëàëòûí 1 àíãèëàëûí ãýðýëò¿¿ðèéã àâàõ íºõöºëä ò¿¿íèé õýëõýýíä 30 ìÀ õ¿ðòýëõ ã¿éäýëä àæèëëàõ íýã ôàçûí õàìãààëàëò (ÓÇÎ) õèéãäýõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ çààëò íü öàõèëãààí êðàíû ¿éë÷èëãýýíèé çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ðò õàìààðàõã¿é. Ýíý òîõèîëäîëä ãýðýëò¿¿ðýýñ êðàíû ã¿¿ðíèé øàë õ¿ðòëýõ çàé íü 1.8 ì-ýýñ áàãàã¿é áóþó ãýðýëò¿¿ð íü ò¿¿íèé õó÷èëòûí ôåðìèéí äîîä á¿ñíýýñ äîîø ç¿¿ãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ ãýðýëò¿¿ðèéí ¿éë÷èëãýýã êðàíààñ àþóëã¿éí òåõíèêèéí øààðäëàãûí äàãóó ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 6.1.6. Áàðèëãûí í¿¿ðýí òàë, áàðèìàë, ìîíóìåíò, ç¿ëýãíèé ãýðýëò¿¿ëãèéã òàâèõäàà ãàçðûí ãàäàðãóóãààñ áóþó ¿éë÷èëãýýíèé òàëáàéãààñ 2.5 ì-èéí äîîð òàâèãäàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP54-ººñ áàãàã¿é áàéõ íºõöºëä 380 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äëèéã õýðýãëýæ áîëíî. Ôîíòàí áà áàññåéíû ãýðýëò¿¿ëãèéã òàâèõäàà óñàí äîòîðõ ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýëèéí òýæýýëèéí õýâèéí (íýðýëñýí) õ¿÷äýëèéã 12 Â-îîñ èõã¿éãýýð àâáàë çîõèíî. 6.1.7. Óëàéñàõ ÷èéäýí, ëàìï á¿õèé õýñýã÷èëñýí ñóóðèí õèéöèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëä: õýðýâ íýìýãä¿¿ëñýí àþóëã¿é áàéðàíä áîë 220 Â-îîñ äýýøã¿é, íýìýãä¿¿ëñýí àþóëòàé áà îíöãîé àþóëòàé áàéðàíä áîë 50 Â-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äëèéã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Íýìýãä¿¿ëñýí áà îíöãîé àþóëòàé áàéðàíä ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòààð 220 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äëèéã õýðýãëýõèéã çºâøººðºõ áîëîâ÷ ýíý òîõèîëäîëä (õýðýõ) ã¿éäëèéí àëäàãäàõ õýìæýýã 30 ìÀ õ¿ðýõýä øóãàìûã õàìãààëàëòààð òàñëàõ, ýñâýë ãýðýëò¿¿ëýã á¿ðèéã õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîð (õî¸ðäîã÷ îðîîìîãòîé öàõèëãààí õîëáîîã¿é) äàìæóóëàí òàâèõ íü ç¿éòýé. Åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëãèéí ÷èéäýí, ëàìï, äýíãèéí òýæýýëä ãàçàðäóóëñàí ñààðìàã (íåéòðàëü)-òàé õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñ¿ëæýýíä áîë 380/220 Â-îîñ èõã¿é; òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí ñ¿ëæýýíä áîë 220 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýë òóñ òóñ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ×èéäýí á¿ð íü 220 Â-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äýëòýé áàéõ áà àþóëã¿é áàéðíû ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëýãò òýäãýýðèéã áàéðëóóëàõ ºíäðººñ ¿ë õàìààðàí ýíý õ¿÷äëèéã õýðýãëýæ áîëíî. Òóñãàé çîðèóëàëòûí ÷èéäýí (380 Â-ûí êñåíîâûí, ìºíãºí óñíû áà íàòðèéí ã.ì.) áà òóñãàé á¿ä¿¿â÷ á¿õèé õèé-öàõèëàëòûí ÷èéäýíãèéí àñààëò-òîõèðóóëãûí òºõººðºã (ÀÒÒ) -èéí òýæýýëä 220 Â-îîñ äýýø, áîëîâ÷ 380 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýëèéã; õàðèí ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé 660/380 Â-ûí ñèñòåìèéí ôàçûí õ¿÷äýëèéã äàðààõ íºõöºë áèåëýãäñýí òîõèîëäîëä õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. ¯¿íä: 1. Ãýðýëò¿¿ð áà àñààëò-òîõèðóóëãûí àïïàðàòàä 660 Â-îîñ áàãàã¿é õ¿÷äýëýýð òîîöñîí òóñãààðëàãàòàé çýñ ñóäàë á¿õèé óòàñ áà êàáåëèàð îðóóëãûã õèéãäýõ, 2. Ãýðýëò¿¿ðò îðæ áàéãàà á¿õ ôàçûí óòàñ íü íýãýí çýðýã òàñàð÷ áàéõ áîëîìæèéã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ øààðäëàãà íü õýä õýäýí ôàçûí õ¿÷äýëèéí 380/220 Â-ûí ñèñòåìèéí õîëáîëòûí Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

308

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 óòàñ íü á¿õ òºðëèéí ëàìï á¿õèé îëîí ëàìïûí ãýðýëò¿¿ðèéí õóâüä àþóëã¿é áàéðàíä òàâèãäàõ ãýðýëò¿¿ðýýñ áóñàä á¿õ òîõèîëäîëä õàìààðàãäàíà. 3. Îíöãîé áà õýò àþóëòàé áàéðàíä òàâèãäàõ ãýðýëò¿¿ð äýýð ò¿¿íèé õýðýãëýõ õ¿÷äýë (380 Â)èéã íü ÿëãàãäàõóéö áàéäëààð òýìäýãëýñýí áàéõ ¸ñòîé. 4. 660/380 Â-èéí ñèñòåìèéí ººð ººð ôàçûí õî¸ð áà ãóðâàí óòñûã íýã ãýðýëò¿¿ðèéí îðóóëãàíä õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Îíöãîé áà õýò àþóëòàé áàéðàíä ò¿¿íèé øàëíààñ áóþó ¿éë÷èëãýýíèé òàâöàíãààñ 2.5 ì-ýýñ áàãà ºíäºðò òàâèãäàõ åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëãèéí óëàéñàõ, ÄÐË, ÄÐÈ, íàòðûí ãýðýëò¿¿ðèéí ëàìïàíä òóñãàé áàãàæ õýðýãñýëã¿éãýýð õ¿ðýõ áîëîìæã¿é õèéöòýé áàéõ áà òºìºð õîîëîé áà õàíöóéâ÷, ãóóðñàíä ñ¿âëýõ äàìæóóëàõ óòàñ, õàìãààëàõ á¿ðýýñòýé êàáåëü áà õàìãààëàëòòàé óòàñààð õèéñýí îðóóëãàòàé áàéâàë çîõèíî. Ýñâýë ãýðýëò¿¿ðèéí òýæýýëä 42 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýëèéí óëàéñàõ ëàìïûã àøèãëàõ íü çîõèñòîé. Ýíý øààðäëàãà íü öàõèëãààíû ºðººíèé ãýðýëò¿¿ð, ò¿¿í÷ëýí êðàíû çîðèóëàëòàé, ìýðýãøñýí àæèëòàí ¿éë÷èëãýý õèéõ òàëáàéí ãýðýëò¿¿ðò õàìààðàõã¿é. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò íü ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýëöýõ íºõöºëã¿é, 127-îîñ 220 Â-èéí õ¿÷äýë á¿õèé ëþìèíåñöåíòèéí ëàìïòàé ãýðýëò¿¿ðèéã øàëíààñ 2.5 ì-ýýñ áàãà ºíäºðò òàâèõûã çºâøººðíº. 6.1.8. Õýñýã÷èëñýí ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëãèéí óëàéñàõ ÷èéäýíãèéí òýæýýëä õýðýâ àþóëã¿é áàéðàíä òàâèãäàõ áîë 220 Â-îîñ äýýøã¿é, àþóëòàé áà îíöãîé àþóëòàé áàéðàíä áîë 42 Â-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äýë õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Îíöãîé òîõèîëäîëä àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðæ, àþóëòàé áàéðàíä (îíöãîé àþóëòàé áóñ) òàâèãäàõ õàìààðàëã¿é òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýð á¿õèé òóñãàé õèéöèéí ÷èéäýíä 220 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýë õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 220 Â-ûí ëþìåíåñöåíöèéí ÷èéäýíã ò¿¿íèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýõ ø¿ðãýõ áîëîìæã¿é íºõöºëä òóõàéëñàí õýñýã ãàçðûí ãýðýëò¿¿ëýãò àøèãëàæ áîëíî. ×èéãòýé, îíöãîé íîéòîí, õàëóóí áà õèìèéí èäýâõòýé îð÷èí á¿õèé áàéðàíä ëþìåíåñöåíöèéí ÷èéäýíã çºâõºí òóñãàé õèéöèéí áýõýëãýý òîíîãëîë (àðìàòóð) àøèãëàí õýñýã÷èëñýí áàéðøëûí ãýðýëò¿¿ëýãò àøèãëàæ áîëíî. Òóñãàé çîðèóëàëòûí àðìàòóð á¿õèé ÄÐË, ÄÐÈ, ÄÐÈÇ áà ÄÍàÒ ëàìïûã 220 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýëòýé ¿åä òóõàéí áàéðíû õýñýã÷èëñýí ãýðýëò¿¿ëýãò õýðýãëýæ áîëíî. 6.1.9. Àþóëòàé áà îíöãîé àþóëòàé áàéðàíä õýðýãëýãäýõ çººâðèéí ãàð ãýðýëò¿¿ðò 42 Â (50 Âîîñ áàãà)-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äýë õýðýãëýíý. Îíöãîé (òààëàìæã¿é) òîõèðîìæã¿é íºõöºëä, òóõàéëáàë, äàâ÷óó, àæèëëàãñàäûí áàéðëàë õ¿íäðýëòýé, ñàéí ãàçàðäóóëñàí ìåòàëë èõ áèåòýé õ¿ðýëöýõ öàõèëãààí ã¿éäëèéí àþóë èõòýé íºõöºëä ãàð ãýðýëò¿¿ðèéí òýæýýëä 12 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýë õýðýãëýâýë çîõèíî. Çººâðèéí (øàë, øèðýýí äýýð òàâèõ, ºëãºõ çîðèóëàëòàé) ãýðýëò¿¿ðèéí õ¿÷äëèéã òóõàéí áàéðíû ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëãèéí õ¿÷äýëòýé àäèëààð àâ÷ áîëíî. Áàéðàíä 2.5 ì-ýýñ ºíäºðò òóñãàé òàâèóð, òóëãóóðò áàéðëàõ çººâðèéí ãýðýëò¿¿ðèéí õóâüä 380 Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéã õýðýãëýæ áîëíî. 50 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé ãýðýëò¿¿ðèéí òýæýýëèéã õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîð áóþó òóñãàé áèå äààñàí èõ ¿¿ñâýðýýñ ºãºõ ¸ñòîé. 6.1.10. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýí äýõü õ¿÷äëèéí àëäàãäàëûã òîîöîõäîî äàðààõè íºõöë¿¿äèéã òîîöîæ ¿çâýë çîõèíî. ¯¿íä:

* Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýëèéí õýëáýëçëèéã “Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ÷àíàð” MNS-ä çààñíû äàãóó àâàõ, * 12-42 Â-ûí ñ¿ëæýýíä õ¿÷äýëèéí àëäàãäàë íü òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí ãàðãàëãààñ 10 % õ¿ðòýë áàéõûã òóñ òóñ çºâøººðíº. Àâààðèéí áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýë 6.1.11. Àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëò (ä¿ðâýëò)-èéí ãýæ àíãèëíà. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû ãýðýëò¿¿ëýã íü àæëûí ãýðýëò¿¿ëýã àâààðààð òàñðàõ ¿åä àæëûã ¿ðãýëæë¿¿ëýõ çîðèóëàëòòàé áîëíî. ¯éëäâýðèéí áà îëîí íèéòèéí áàðèëãà, ãàäàà àæëûí òàëáàéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí ãýðýëò¿¿ð òóñ á¿ðèéã ººð õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é ýõ ¿¿ñã¿¿ðýýñ òýæýýõ ¸ñòîé. Õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðýýñ õîëáîãäñîí íýã äýä ñòàíöûí õî¸ð òðàíñôîðìàòîðààñ àæëûí áîëîí àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëèéã òýæýýæ áîëíî. Åðäèéí ãýðýëò¿¿ëýãòýé ¿éëäâýðèéí áàéðàíä áà îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãàä òàâèãäàõ (í¿¿ëãýí) øèëæèëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ãýðýëò¿¿ð áà ãýðëýí çààëòóóäûã àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýòýé õîëáîîã¿é äýä ñòàíöûí ùèò, îðóóëãûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæíààñ õîëáîõûã çºâøººðíº. Îëîí íèéòèéí çîðèóëàëòûí áàðèëãàä àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã òýæýýõ áèå äààñàí õàìààðàëã¿é ýõ ¿¿ñã¿¿ð áàéõã¿é áîë àæëûí ãýðýëò¿¿ëýãò àøèãëàãäààã¿é áàéãàà òðàíñôîðìàòîðààñ Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

309

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òýæýýæ áîëíî. Õýðâýý ýíý òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíîîñ îíîâ÷ã¿é ãýæ ¿çâýë àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí áàéíãûí ãýðýëò¿¿ëýãò àêêóìóëÿòîð áóþó õóóðàé çàé á¿õèé ãàð ãýðýëò¿¿ëýõ áàãàæ àøèãëàõûã çºâøººðíº. Áàéãàëèéí (åðäèéí) ãýðýëò¿¿ëýãòýé ¿éëäâýðèéí áàéðíû áà ãýðýëò¿¿ëãèéí áàéäëààñ ¿ë õàìààðàí îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàéðíû í¿¿ëãýí øèëæë¿¿ëýëò ãýðýëò¿¿ëýãèéã õàìààðàëã¿é áàéõ äýä ñòàíöûí ùèòíýýñ ýõëýýä çºâõºí íýã îðóóëãà á¿õèé íºõöºëä àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýõ ¸ñòîé. Áàéãàëèéí ãýðýëò¿¿ëýãã¿é ¿éëäâýðèéí çîðèóëàëòòàé, íýãýí çýðýã 20 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø õ¿í öóãëàðàõ áàéðàíä àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýã áàéãàà ýñýõýýñ ¿ë õàìààðóóëàí ãîë îðö, ãóäàìä õýâèéí àæëûí ãîðèìä àæëûí áà àâààðèéí çîðèóëàëòààð àøèãëààã¿é, ¿ë õàìààðàõ ãàäíû áà äîòîîä ¿¿ñã¿¿ð (ãóðàâ äàõü ¿ë õàìààðàõ ¿¿ñã¿¿ð: àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåé, äèçåëü-ãåíåðàòîð ã.ì.)-ò àâòîìàòààð øèëæèí çàëãàãäàõ “ãàðàõ” ãýñýí ãýðëýí çààëòòàé í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëòèéí ãýðýëò¿¿ëýã õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòààð íýãä¿ãýýð àíãèëàëûí îíöãîé õýðýãëýã÷äèéí õóâüä àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã ãóðàâ äàõü ¿ë õàìààðàëòàé öàõèëãààíû ¿¿ñã¿¿ðýýñ íýìýãäýë áîëãîí òýæýýõ àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé. Áàéãàëèéí åðäèéí ãýðýëò¿¿ëýãã¿é ¿éëäâýðëýëèéí áàéðíû àæëûí, àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëä õ¿÷íèé òîíîãëîëûí ñ¿ëæýýã àøèãëàõûã õîðèãëîíî. 6.1.12. ¯éë÷èëãýýíèé õ¿íòýé áóþó áàéíãûí õ¿ì¿¿ñ îðæ, ãàð÷ áàéõ áàéðíû àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëýãèéã àæëûí ãýðýëò¿¿ëýãòýé õàìò áàéíãà àñààëòòàé áóþó àæëûí ãýðýëò¿¿ëýã àâààðààð òàñðàõ àãøèíä àâòîìàòààð àñ÷ áàéõààð õèéâýë çîõèíî. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéã åðºíõèé ùèòíýýñ õèéõèéã çºâøººðíº. Õàðèí áàéãàëèéí åðäèéí ãýðýëò¿¿ëýãã¿é ¿éëäâýðèéí áàéðàíä àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéã õ¿÷íèé öàõèëãààí õýðýãñýëèéí ñ¿ëæýýíýýñ àâàõûã õîðèãëîíî. ¯ðãýëæèéí õ¿ì¿¿ñ áàéäàãã¿é áàðèëãà, 250 ì2-ààñ èõã¿é òàëáàé á¿õèé áàðüæ áàéãàà áàðèëãûí õýñýãò àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà ä¿ðâýëòèéí ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëãèéí îðîíä àêêóìóëÿòîð áóþó õóóðàé çàé, ýëåìåíò á¿õèé çººâðèéí ãàð ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýë àøèãëàõûã çºâøººðíº. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé óãñðàëò áà õàìãààëàëò 6.1.13. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýý íü ä¿ðìèéí 2-ð á¿ëãèéí (2.1-2.4) áîëîí 6.1.19, 6.1.33-6.1.36-ä ºãñºí íýìýãäýë øààðäëàãûí äàãóó õèéãäýõ ¸ñòîé. Ëþìèíåñöåíòèéí ëàìï á¿õèé ãóðâàí ôàçûí òýæýýëèéí áà á¿ëýã øóãàìûí íîéëûí àæëûí óòàñíû îãòëîëûã øóãàìûí á¿õ ôàçûí óòàñûã íýãýí çýðýã òàñëàõ íºõöºëººð áóþó äàðààõ øààðäëàãûã èø ¿íäýñ áîëãîí ñîíãîõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Àñààëò-òîõèðóóëãûí òºõººðºãòýé ëàìïíààñ ã¿éõ ã¿éäýë á¿õèé ñ¿ëæýýíèé õýñãèéí õóâüä îãòëîëîîñ ¿ë õàìààðóóëàí ôàçíûõòàé òýíö¿¿ àâàõ, 2. Àñààëò-òîõèðóóëãûí òºõººðºãã¿é, êîìïåíñàö õèéãäýõã¿é áîë ëàìïíààñ ã¿éäýë ã¿éõ ñ¿ëæýýíèé õýñãèéí õóâüä ôàçûí óòàñíû ñóäàëûí îãòëîë íü çýñ áîë 16 ìì 2, õºíãºí öàãààí áîë 25 ìì2-ààñ áàãàã¿é áàéâàë ôàçíû óòàñíû îãòëîëòîé òýíö¿¿, ôàçíû óòàñ íü èõ îãòëîëòîé áàéõ íºõöºëä ò¿¿íèé îãòëîëûí 50%-èàñ áàãàã¿é îãòëîëòîéãîîð àâàõ, ãýõäýý óòàñíû îãòëîëûã çýñ áîë 16 ìì 2, õºíãºí öàãààí áîë 25 ìì2-ààñ äîîø îðóóëæ áîëîõã¿é. Ä¿ðìèéí 2-ð á¿ëãèéí øààðäëàãà áèåëýãäýõ áîëîìæã¿é íºõöºëä àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã øóãàìûã àâààðèéí áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëò (ä¿ðâýëò)-èéí ãýðýëò¿¿ëãèéí øóãàìòàé õàìòàä íü 660 Âîîñ äîîøã¿é õ¿÷äëèéí çîðèóëàëò á¿õèé á¿ðýýñòýé äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèàð òàâüæ áîëíî. Òóõàéëáàë,

* àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí óòàñ íü àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëýãèéí óòàñòàé õ¿ðýõ, ø¿ðãýõ áîëîìæã¿é íºõöºëä ëþìåíåñöåíöèéí äýíë¿¿ áàéðëóóëàõ çîðèóëàëòòàé íýã õàéðöàãàíä, * àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí óòàñ íü àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëýãèéí óòàñòàé õ¿ðýõ, ø¿ðãýõ áîëîìæã¿é íºõöºëä òýæýýëèéí óòàñ òàâèõ õèéö á¿õèé ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí áèåíä, * àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí óòàñ áà êàáåëü íü àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéíõýýñ 20 ììýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëàæ áàéâàë óòàñ áà êàáåëèéã íýã õýöýíä òóñ òóñ áýõýëæ áîëíî. 6.1.14. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàëò íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 3.1 á¿ëãèéí øààðäëàãà áóþó 6.1.19, 6.1.22, 6.1.23, 6.1.39-ûí íýìýãäýë çààëòûí äàãóó õèéãäýíý. Õàìãààëàëòûí àïïàðàò õýðýãñëèéí ã¿éäëèéã àâàõäàà èõ ÷àäëûí óëàéñàõ ÷èéäýí áà íàòðûí áîëîí ÄÐË, ÄÐÈ, OPTIMA ÷èéäýíãèéí àñààëòûí ã¿éäëèéã òîîöîõ ¸ñòîé. Àæëûí áà íîéëûí óòàñíû îãòëîëûã êîìïåíñàö õèéãääýãã¿é àñààëò-òîõèðóóëãûí àïïàðàò á¿õèé ëàìïíààñ ã¿éäýë ã¿éõ õýñýãò ôàçûí óòàñ íü çýñ áàéâàë 16 ìì2, õºíãºí öàãààí áàéâàë 25 ìì2-ààñ áàãàã¿é áàéõààð àâáàë çîõèíî. Àëèâàà ãýðýëò¿¿ð Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

310

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õýðýãëýõ íºõöºëä ãóðâàí ôàçûí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí áà á¿ëýãëýñýí ñ¿ëæýýã ãàë õàìãààëóóð áóþó íýã òóéëò àâòîìàò òàñëóóðààð õàìãààëàõ áà íîéëûí àæëûí óòàñûã ôàçûí äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëòîé òýíö¿¿ àâáàë çîõèíî. Àïïàðàò, õýðýãñýëèéã àëü áîëîõîîð á¿ëýãëýí ¿éë÷èëãýý õèéõ áîëîìæòîé ãàçàðò áàéðëóóëáàë çîõèíî. Ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé íîéëûí àæëûí äàìæóóëàõ óòñàíä (6.1-èéã ¿çýõ) ãàë õàìãààëóóð, àâòîìàò áà àâòîìàò áèø íýã òóéëò òàñëóóð, ñàëãóóð àëü àëèíûã íü òàâèõûã õîðèãëîíî. Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà 6.1.15. Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéí òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãûã 1.6 á¿ëãèéí áîëîí 6.1.15, 6.1.16, 6.1.19, 6.1.12 áà 7.1-7.4 -ä çààñàí íýìýãäýë øààðäëàãûã ¿íäýñëýí ã¿éöýòãýíý. Óëàéñàõ áîëîí äîòðîî àñààëò-òîõèðóóëãûí ñèñòåì (òºõººðºã) á¿õèé ÄÐË, ÄÐÈ, LINOLUX, Rapido íàòðèéí áà ëþìåíåñöåíöèéí ëàìï, ÷èéäýí á¿õèé åðºíõèé çîðèóëàëòûí ãýðýëò¿¿ëãèéí èõ áèåèéí õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãûã äàðààõ áàéäëààð õèéâýë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä:

* ãýðýëò¿¿ðèéí èõ áèåä áàéðëàõ ãàçàðäóóëãûí áîîëòîíä PE äàìæóóëàõ óòñûã õîëáîõ, òóõàéëáàë, êàáåëü áà õàìãààëàëòòàé óòàñ, õàìãààëàëòã¿é óòàñíû ãàí õîîëîéòîé áóþó ìåòàëë á¿ðýýñòýé óòàñ, ãàí õîîëîéã¿é ÷ ãýñýí äàëä áàéäëààð òàâèãäàõààð áîë ãýðýëò¿¿ëãèéí îðóóëãàíä îðóóëæ, ãýðýëò¿¿ðèéí äîòîðõ íîéëûí àæëûí óòàñíààñ ñàëáàðëóóëàí àâàõ; * õàìãààëàëòã¿é èë óòàñíû ãýðýëò¿¿ëãèéí îðóóëãàíä áîë òóñãààðëàãà (á¿ðýýñ)-òàé óÿí óòñààð ãýðýëò¿¿ëãèéí èõ áèåíèé ãàçàðäóóëàõ áîîëòîíä, ýñâýë õàìãèéí îéðõîí áàéðëàõ ¿ë õºäëºõ òóëãóóð áà ñàëáàðëàãûí õàéðöàãíû íîéëûí àæëûí óòñàíä õîëáîõ ã.ì.; Ãýðýëò¿¿ðèéí èõ áèåèéã ãàçàðäóóëàõäàà ò¿¿íèé äîòîðõ àæëûí íîéëûí óòàñíààñ ñàëáàðëóóëàí àâàõûã çºâøººðºõã¿é. 2. Òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä, ò¿¿í÷ëýí àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéíýýñ òýæýýëèéã øèëæ¿¿ëýí çàëãàõ ñ¿ëæýýíä: * ãýðýëò¿¿ëãèéí êàáåëü áà óòàñíû îðóóëãûí àëü ÷ òîõèîëäîëä ãýðýëò¿¿ðèéí èõ áèåíèé ãàçàðäóóëãûí áîîëòîíä õàìãààëàëòûí äàìæóóëàõ óòñûã óÿí óòñààð õîëáîëò õèéæ ºãºõ. ã.ì.

Ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé äýýðõ çààëò íü öàõèëãààí õýðýãñëèéí õàìãààëàëòûí àâàëöààíä íü á¿ëãèéí ùèòíýýñ íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñ îðæ èðýõ áîëüíèö, ýìíýëýãèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí áàéð, îðîí ñóóöíû ãàë çóóõ, çî÷èä áóóäàë, îëîí íèéòèéí áàéðíû àõóéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí ºðººíèéõººñ áóñàä õî¸ð òóéëò øèãòãýâ÷ (ðîçåòêà)-èéí íîéëûí õàìãààëàëòûí àâàëöààíä õîëáîãäîõ íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñàíä õàìààðàëòàé áîëíî. 6.1.16. Àñààëò-òîõèðóóëãûí õýðýãñýë á¿õèé ÄÐË, ÄÐÈ, LINOLUX, Rapido íàòðèéí áà ëþìåíåñöåíöèéí ÷èéäýíòýé åðºíõèé çîðèóëàëòûí ãýðýëò¿¿ëãèéí èõ áèåíèé õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãûã óÿí äàìæóóëàõ óòàñ (øèæèì)-íû òóñëàìæòàéãààð ãàçàðäóóëñàí àñààëò-òîõèðóóëãûí õýðýãñýëèéí ãàçàðäóóëàõ áîîëò áà ãýðýëò¿¿ðèéí ãàçàðäóóëàõ áîîëòûíã õîîðîíä íü õîëáîõ çàìààð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Òóñãààðëàõ ìàòåðèàë á¿õèé èõ áèåòýé ãýðýëò¿¿ðèéí ìåòàëë õèéöèéí îéëòóóð (öàöðóóë, îòðàæàòåëü)-ûã ãàçàðäóóëàõ øààðäëàãàã¿é. 6.1.17. 42 (50) Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, õýñýã÷èëñýí ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ðèéí èõ áèåèéã äàðààõ øààðäëàãûí äàãóó ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà õèéíý.

* õýðýâ áýõýëãýý (êðîíøòåéí) áà ãýðýëò¿¿ëãèéí èõ áèåíèé õîîðîíä íàéäâàðòàé öàõèëãààí õîëáîîñã¿é áîë ýíý çîðèëãîîð õàìãààëàëòûí òóñãàé óòñààð õîëáîëò õèéõ, * õýðýâ ãàçàðäóóëãûí óòàñ íü ãýðýëò¿¿ëãèéí èõ áèåä áèø, ãýðýëò¿¿ëãèéã òàâüñàí òºìºðëºã á¿òýýöýä õîëáîãäñîí áîë ýíý á¿òýýö, áýõýëãýý, ãýðýëò¿¿ëãèéí èõ áèåèéã õîîðîíä íü íàéäâàðòàé öàõèëãààí õîëáîîñîîð õîëáîëò õèéõ, ã.ì. Äóðûí ãýðëèéí ¿¿ñã¿¿ðòýé íèéòëýã çîðèóëàëòûí ãýðýëò¿¿ëãèéí ãýðýëò¿¿ðèéí ìåòàëë èõ áèåíèé õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãûã áàðèãäàæ áàéãàà áà ºðãºòãºë õèéãäýæ áàéãàà îðîí ñóóö, ¿éëäâýð áà îëîí íèéòèéí áàðèëãûí àþóëã¿é áàéð, ò¿¿í÷ëýí íýìýãä¿¿ëñýí áà îíöãîé àþóëòàé áàéðàíä õèéõäýý ä¿ðìèéí 6.1-èéí çààëòûã áàðèìòëàõ íü ç¿éòýé. 42 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãûã íýãýí çýðýã àæëûí ã¿éäýë äàìæóóëàõã¿é áàéõààð òóñãàé


311

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 á¿ðýýñòýé óÿí óòàñíû ñóäëààð õèéíý. Ýíýõ¿¿ ñóäàë íü ººðºº øèãòãýâ÷, çàëãàâ÷ (ðîçåòêà)-ûí õàìãààëàëòûí àâàëöààíä õîëáîãäîõ ¸ñòîé. 6.1.18. Íèéòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé òýæýýëèéí á¿ëýã øóãàì á¿õèé ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíä õàìãààëàëòûí äàìæóóëàõ óòàñ áà øèãòã¿¿ðò çàëãàâ÷èéí íîéëûí àæëûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã åðºíõèé ãàðãàëãààíû õàâ÷ààðò õîëáîõûã õîðèãëîíî. Õàðèí ãàçàðäóóëãûí áóóëãà òºìºðã¿é áóþó êàáåëèéí áàðèâ÷ (ìóôò)-ã¿é ìîäîí øîí äýýð òàâèãäàõ ãàäíû ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ðèéã çààâàë ãàçàðäóóëàõ áà íîéëòóóëàõ øààðäëàãàã¿é. Ãàäíû ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ðèéí õýðýãñýëèéí õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãûã õèéõäýý òºìºð-áåòîí áà ìåòàë òóëãóóð, òðîñûã òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé ãàçàðäóóðò áà ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé PE (PEN) óòñàíä õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí í¿¿ðýí òàëûí áà áàðèìàëûí ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëýã áîëîí ãýðëýí ÷èìýãëýë, ãýðëýí çààëòóóðûã òàâèõäàà TN-S áóþó TN-C-S ñ¿ëæýýíèé õóâüä 30 ìÀ õ¿ðòëýõ ã¿éäýëä àæèëëàõ íýã ôàçûí õàìãààëàëò (ÓÇÎ) ñóóðèëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýíý òîõèîëäîëä ñóóðü ã¿éäëèéí àëäàãäàë íü ÓÇÎèéí àæèëëàõ ã¿éäëèéí òàâèëààñ ÿäàõäàà 3 äàõèí áàãà áàéõ ¸ñòîé. Äîòîð ãýðýëò¿¿ëýã 6.1.19. Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí äîòîð ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä ÷àäëûí áà õýðýãöýýíèé êîýôôèöèåíòèéã 0.85-0.95 ãýæ àâáàë çîõèíî. ÄÐË, ÄÐÈ, ÄÐÈÇ áà ÄÍàÒ òºðëèéí ëàìïûí õóâüä õóóðìàã ÷àäëûí êîìïåíñàö (òýãøòãýëò)-ûã á¿ëýãëýñýí áà íýãá¿ð÷èëñýí áàéäëààð õèéæ áîëíî. Ãýõäýý òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíä ¿íäýñëýí øèéäâýðëýõ áºãººä á¿ëýãëýñýí òýãøòãýëòèéã õèéõäýý ãýðýëò¿¿ëãèéí ëàìï òàñðàõàä òýãøòãýõ òºõººðºã õàìòäàà òàñàð÷ áàéõààð õèéâýë çîõèíî. Àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéã äýä ñòàíöûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, ùèò, ø¿¿ãýý, ãîë áà õóâààðèëàõ ïóíêòýýñ áèå äààñàí øóãàìààð ã¿éöýòãýõ íü ç¿éòýé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí øóãàìûã öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õ¿÷íèé øóãàì áóþó õ¿÷íèé õóâààðèëàõ ïóíêòýä õîëáîãäîõ òóõàéí õýñýãò íü õàìãààëàëò áà óäèðäëàãûí õýðýãñýë òàâèõ øààðäëàãàòàé. Áàðèëãûí äîòîðõ çîðèóëàëòûí ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëãèéí øóãàì íü 25 À-ààñ èõã¿é àæëûí ã¿éäýë á¿õèé ãàë õàìãààëóóð, àâòîìàò òàñëóóðààð òîíîãëîãäîõ ¸ñòîé. Ä¿ðìèéí 3.1-èéí ººð÷ëºëòºíä 125 Âò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí õèé-öàõèëàëòûí ÷èéäýí, 42 Â-ûí õ¿÷äýëòýé á¿õ óëàéñàõ ÷èéäýí, 42 Âîîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, 500 Âò-ààñ äýýøã¿é íýãæ ÷àäàëòàé óëàéñàõ ÷èéäýí çýðýã òýæýýëèéí á¿ëýã øóãàìä òàâèõ ãàë õàìãààëóóðûí òàâèë, àâòîìàò òàñëóóðûí ñàëãàâ÷ íü 63 À õ¿ðòýëõ ã¿éäýëä òîõèðóóëñàí áàéâàë çîõèíî. Õàðèí ýíý øóãàìíààñ ãàðàõ äóðûí õèéö á¿õèé, 3 ì-èéí óðòòàé, ãàí õîîëîéä óãñàðàãäàõààð áîë àëèâàà óðòòàé ñàëáàðëàãàä õàìãààëàëòûí õýðýãñýë òàâèõã¿é áàéæ áîëíî. Ìºí á¿ëýã øóãàìûí õàìãààëàëòûí àïïàðàòûí ã¿éäýë íü òóõàéí òýæýýãäýõ ãýðýëò¿¿ëãèéí ÷èéäýíãèéí ÷àäàë íü 10 êÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø áîë òóõàéí ÷èéäýíãèéí ã¿éäýëä õàðãàëçóóëàí ñîíãîõ íü ç¿éòýé. 6.1.20. Á¿ëýã øóãàì á¿ðèéí íýã ôàçàíä óëàéñàõ áà ÄÐË, ÄÐÈ, LINOLUX, Rapido, íàòðûí 20 õ¿ðòýë òîîíû ÷èéäýí õîëáîãäîõ áà ýíý òîîíä øèãòãýâ÷ (ðîçåòêà) çàëãóóð õàìààðàãäàíà. Õýðýâ á¿ëýã øóãàìààñ ãýðýëò¿¿ëãýã÷ øàëíû õºâºº (ïëèíòóñ)-íèé ïàíåëü áîëîí ëþìåíåñöåíöèéí äýíë¿¿ òýæýýãäýæ áàéâàë ôàç á¿ðò 50 õ¿ðòýë ÷èéäýí õîëáîæ áîëîõ áà îëîí óíæëàãàòàé ÷èéäýí á¿õèé öýöýãëýã äýíãèéí (ëþñòðà) õóâüä ôàç äàõü ÷èéäýíãèéí òîîã õÿçãààðëàõã¿é. Îðîí ñóóöíû áà îëîí íèéòèéí áàéðàíä áîë øàò, äàâõàð, ãóäàì, òåõíèê-¿éë÷èëãýýíèé áà äýýâðèéí õºíäèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí íýã ôàç á¿ëýãò 60 Âò õ¿ðòýëõ ÷àäëûí 60 õ¿ðòýë ÷èéäýí õîëáîõûã çºâøººðíº. 6.1.21. Ëþìåíåñöåíöèéí òºðëèéí ÷èéäýí íü 0.9-ººñ áàãàã¿é ÷àäëûí êîýôôèöèåíò á¿õèé àñààëò-òîõèðóóëãûí òºõººðºã (ñèñòåì)-ººð õàíãàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Õàðèí ÄÐË, ÄÐÈ, LINOLUX, Rapido íàòðûí ÷èéäýí íü õóóðìàã ÷àäëûã íýã á¿ð÷ëýí áóþó õýñýã÷ëýí òýãøòãýõ òºõººðºìæòýé áàéõ ¸ñòîé. 6.1.22. Õýñýã÷èëñýí áàéðøëûí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéã áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðã¿é áîë òóõàéí ãýðýëò¿¿ëýõ ìåõàíèçì, ñóóðü ìàøèíû òýæýýëèéí øóãàìààñ àâ÷ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä òóõàéí òýæýýëèéí øóãàìûí ãàë õàìãààëóóðûí òàâèë áà òàñëóóðûí ñàëãàâ÷ûí õýâèéí ã¿éäýë íü 25 À-ààñ èõã¿é ã¿éäýëä òîõèðóóëàãäñàí áîë ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä òóñãàé õàìãààëàõ õýðýãñýë òàâèõ øààðäëàãàã¿é. 42 (50) Â-îîñ äîîø õ¿÷äëèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã òýæýýæ áàéãàà òðàíñôîðìàòîð íü ºíäºð õ¿÷äëèéí òàëààñàà ò¿¿íèé õýâèéí ã¿éäýëòýé îéðîëöîî òàâèë á¿õèé õàìãààëàõ õýðýãñýëýýð òîíîãëîãäîíî. 6.1.23. Ëþìåíåñöåíöèéí áà ÄÐË, ÄÐÈ, OPTIMA íàòðûí äýíë¿¿ á¿õèé 3 ôàçûí òýæýýëèéí áà á¿ëýã ñ¿ëæýýíä íîéëûí àæëûí äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã äàðààõ áàéäëààð ñîíãîíî. ¯¿íä: Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

312


* Òýãøèòãýã÷ (êîìïåíñàòîð)-òýé àñààëò-òîõèðóóëãûí àïïàðàò, õýðýãñýë á¿õèé ÷èéäýíãýýñ ã¿éäýë íýâòýð÷ áàéãàà ñ¿ëæýýíèé õýñýãò õàìãèéí èõ à÷ààëàëòàé ôàçûí àæëûí ã¿éäëýýð (õîëèìîã à÷ààëàëòàé øóãàìûí õóâüä íîéëûí àæëûí óòàñíû îãòëîë íü òóõàéí ôàçûí õèé-öàõèëàëòûí äýíë¿¿íèé àæëûí ã¿éäëèéí 90 %, óëàéñàõ ÷èéäýíãèéí ã¿éäëèéí 30 %-èéí íèéëáýðèéí õàìãèéí èõ óòãà á¿õèé ôàçààð ñîíãîëò õèéæ áîëíî.); * Òýãøèòãýã÷ã¿é àñààëò-òîõèðóóëãûí àïïàðàò á¿õèé ÷èéäýíãýýñ ã¿éäýë íýâòýð÷ áàéãàà ñ¿ëæýýíèé õýñýãò ôàçûí óòàñíû îãòëîëûí 50 îð÷èì õóâüòàé òýíöýõýýð ñîíãîëò õèéíý. * Äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã ñ¿ëæýýíèé øóãàì íü ãàë õàìãààëóóð áà àâòîìàò òàñëóóðààð çààâàë òîíîãëîãäîíî. Á¿ëýã øóãàìûí íýã ôàçàä óëàéñàõ ëàìï 20-îîñ èõã¿é, ìºí òèéì òîîíû áóñàä ãýðýëò¿¿ð, øèãòã¿¿ðò ðîçåòêà ¿¿íä õàìààðàãäàíà. ¯éëäâýðëýëèéí áà îëîí íèéòèéí ãàçàð, îðîí ñóóöàíä øàò, äàâõàðûí òàâöàí, õîëë, òåõíèêèéí õîíãèë, àäàð çýðýã á¿ëýã ãýðýëò¿¿ëýãèéí òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíèé íýã ôàçàä òóñ á¿ð íü 60 Âò-ûí ÷àäàëòàé 60 õ¿ðòýë òîîíû óëàéñàõ ÷èéäýíã õîëáîæ áîëíî. Áàðèëãûí äýýä õºâºº (êàðíèç)-ã õ¿ðýýëýõ ãýðëýí óðñãàëûí ÷èìýãëýëä òóñ á¿ð íü 80 Âò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé ëþìèíåñöåíòèéí 60 ëàìïûã, òóñ á¿ð íü 40 Âò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé áîë 75 ëàìïûã, òóñ á¿ð íü 20 Âò ÷àäàëòàé áîë 100 ëàìïûã íýã ôàçàä õîëáîõûã çºâøººðíº. Ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã øóãàìûí òýæýýëèéí ÷àäàë íü 10 êÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ãàðâàë ëàìï á¿ðò íü áèå äààñàí õàìãààëàëòûí àïïàðàò òàâèáàë çîõèíî. Òýæýýëèéí á¿ëýã øóãàìûí àæëûí íîéëûí äàìæóóëàõ óòñûã ìåòàëë õîîëîéä ñ¿âëýõ òîõèîëäîëä ôàçûí óòàñòàé íýã õîîëîéä õèéæ ºãºõ áà êàáåëü áà îëîí ñóäàëòàé äàìæóóëàõ óòàñòàé òàâèõàä õ¿ðâýë ôàçûí óòàñòàé õàìòàä íü íýã åðºíõèé á¿ðõ¿¿ëòýé õèéõ íü ç¿éòýé. Õàðèí àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã øóãàìûí äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëèéã àþóëã¿éí áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã øóãàìòàé õàìòàä íü òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Àæëûí, àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ãýðýëò¿¿ðèéã øèí äàìæóóëàã÷ á¿ðýýñ áèå äààñàí øóãàìààð òýæýýõ íºõöºëä íýã ãóðâàí ôàçûí øèí äàìæóóëàã÷èéí ÿíç á¿ðèéí ôàçààñ àâàõûã çºâøººðíº. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëýã 6.1.24. Ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëýãò àëèâàà õèéöèéí ãýðýë ¿¿ñã¿¿ð, ãýðýëò¿¿ð àøèãëàæ áîëíî. ¯éëäâýðèéí äýâñãýðò òàâèãäàõ õàìãààëàëòûí ãýðýëò¿¿ëýã íü õýâèéí àñàõã¿é, õàìãààëàëòûí äîõèîëëûí ¿éë÷ëýëýýð òàñàð÷ áàéãàà áîë õèé-öàõèëàëòûí ëàìïûã àøèãëàõûã çºâøººðºõã¿é. Ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýë (ãýðýëò¿¿ð, òóñãóóð)-èéã ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé øîí, 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äëèéí ÖÄÀØ-ûí òóëãóóð, õîòûí 600 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òýýâðèéí àâàëöààíû øóãàìûí òóëãóóð, áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí õàíà, òåõíîëîãèéí ýñòàêàäûí áàãàíà, óòààíû ÿíäàí áà ã¿¿ðíèé õàøëàãàíä, ýñâýë áàðèëãûí õàíà áà òóëãóóðûí õîîðîíäîõ õýöýíä áîëîí ãàçàðò áà ò¿¿íýýñ äîîø ò¿âøèíä áýõýëæ áîëíî. 6.1.25. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé ÖÄÀØ-ä ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ðèéã áàéðëóóëàõäàà äàðààõ íºõöºëèéã áèåë¿¿ëáýë çîõèíî. ¯¿íä: Õºíäèéëýãäñýí àâòîìàøèíû ñóíàõ öàìõàã áóþó øàòíààñ á¿õ òàëààñ íü ãýðýëò¿¿ðò ¿éë÷èëãýý õèéõýä òîõèðîìæòîé, àãààðûí øóãàìûí äýýä óòàñíààñ äýýø, ýñâýë äîîä óòàñíààñ äîîø áàéðëóóëàõ áà òóõàéí ãýðýëò¿¿ðýýñ àãààðûí øóãàìûí õàìãèéí îéðûí óòàñ õ¿ðòëýõ çàé íü 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãýðýëò¿¿ðò ººð àðãààð ¿éë÷èëãýý õèéõ áîë àãààðûí øóãàìûí óòàñíààñ äîîø áàéðëóóëíà. Ýíý íºõöºëä ãýðýëò¿¿ðýýñ àãààðûí øóãàìûí óòàñ õ¿ðòëýõ õýâòýý çàé íü 0.2 ì-ýýñ áàãàã¿é, ãýðýëò¿¿ðýýñ òóëãóóð õ¿ðòëýõ çàé íü 0.4 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 6.1.26. Ãýðýëò¿¿ëãèéã òóñãàé çîðèóëàëòûí õýöíýýñ ä¿¿æëýõäýý õ¿ì¿¿ñ çîð÷èõ ãàçðààñ äýýø 6.5 ì-ààñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëóóëáàë çîõèíî. Ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéã óãñðàõäàà òýð íü òðàìáàéí àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé äýýã¿¿ð ãàðàõ òîõèîëäîëä ðåëüñèéí òîëãîéíîîñ äýýø 8 ì-ààñ áàãàã¿é; òðîëëåéáóñíû àâàëöààíû ñ¿ëæýýí äýýã¿¿ð ãàðàõ áîë çîð÷èõ õýñãèéí ò¿âøèíýýñ 9 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéõààð õèéæ ºãíº. Ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí óòàñíààñ àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé õºíäºë õ¿ðòëýõ áîñîî çàé íü õàìãèéí õ¿íä íºõöºëä 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Öýöýðëýãò, õ¿ðýýëýí, ÿâãàí õ¿íèé çàìûí ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ð íü 3 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëàæ áîëíî. Õàðèí ã¿¿ðíèé õàæóó, çàì çààã÷, áàðèëãûí í¿¿ðýí òàë áà òàðèìàë øèðýãíèé ãî¸ëûí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ëýã íü çºâõºí áàãàæ õýðýãñýë àøèãëàí ÷èéäýíä õ¿ð÷ ¿éë÷èëãýý õèéõ áîëîìæòîé ë áîë ºíäðèéí õÿçãààðëàëò òîãòîîõã¿é. Ãàçðûí ò¿âøèíýýñ äîîø òóñãàé çîðèóëàëòûí í¿õýíä ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýë òàâèõûã òóõàéí í¿õíýýñ óñ çàéëóóëàõ áà ø¿¿ð¿¿ëýõ áàéãóóëàìæòàé íºõöºëä çºâøººðíº. Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

313

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òýýâðèéí õýðýãñýëèéí ñ¿ëæýý, õîòûí çîðèóëàëòòàé áóñàä òàëáàéä ãýðýëò¿¿ðèéã ¿éë÷èëãýý õèéõ (ãýðýëò¿¿ðèéã áóóëãàõ, ñîëèõ, öàìõàã áîñãîõ) àþóëã¿é àæèëëàãààíû íºõöºëèéã õàíãàæ áàéõààð 20 ì áà ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðòýé òóëãóóðò áàéðëóóëæ áîëíî. Ãýðýëò¿¿ðèéã òºðºë á¿ðèéí ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäñýí ã¿¿ð, ýñòàêàä áîëîí ãóäàìæíû õºíäëºí õààëòàíä òàâèõäàà ò¿¿íèé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò ø¿ðãýõã¿é áàéõ íºõöºëèéã õàíãàæ, çîð÷èõ õýñãýýñ äýýø 0.9-1.3 ì-ûí ºíäºðò áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Òàëáàé, ãóäàìæ, çàìûí ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé òóëãóóð, øîíã ãîë ìàãèñòðàëü ãóäàìæ, òýýâðèéí õºäºëãººí èõòýé íºõöºëä çàìûí í¿¿ðýí òàëûí èðìýãíèé õàøëàãààñ ò¿¿íèé ñóóðü õ¿ðòýë 1 ì-ýýñ áàãàã¿é, áóñàä çàì, òàëáàéä 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áîñãîâîë çîõèíî. Ýíýõ¿¿ çàéã õîòûí òýýâðèéí ìàðøðóò áàéõã¿é, à÷ààíû ìàøèí çîð÷èõã¿é õýñýãò 0.3 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. Õýðýâ çàìûí õàøëàãà áàéõã¿é çàäãàé òàâèãäñàí çàìòàé íºõöºëä çîð÷èõ õýñãèéí çàõààñ òóëãóóðûí ñóóðü õ¿ðòëýõ çàé íü 1.75 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. ¯éëäâýðèéí ãàçðûí äýâñãýðò ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí òóëãóóðûã áîñãîõäîî çîð÷èõ õýñãýýñ ò¿¿íèé ñóóðü õ¿ðòëýõ çàéã 1 ì-ýýñ áàãàã¿é ãàçàðò çîîõ áà îíöãîé òîõèîëäîëä 0.6 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. Ãóäàìæ, çàìûí õóâààëòûí çóðâàñûí ºðãºí íü 4 ì-ýýñ èõ áîë ãýðýëò¿¿ëãèéí òóëãóóðûã õóâààëòûí çóðâàñíû òºâ òýíõëýãýýð öóâóóëàí (ýãí¿¿ëýí) áàéðëóóëæ áîëíî. Õýðýâ ãóäàìæ, çàì íü õî¸ð òàëààðàà ñóâàã (øóóäóó)-òàé áîë, õýðýâ òóëãóóðààñ çîð÷èõ õýñãèéí çàõ õ¿ðòëýõ õàìãèéí îéðõîí çàé íü 4 ì-ýýñ õýòðýõã¿é áîë òóëãóóðûã ñóâãèéí öààíà áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Õàðèí òóëãóóðûã ãàëûí ãèäðàíò áà çîð÷èõ õýñãèéí õîîðîíä áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Öýöýðëýãò òàëáàé, ÿâãàí õ¿íèé çàìûí ãýðýëò¿¿ëãèéí òóëãóóðûã çîð÷èõ õýñãèéí ãàäíà áàéðëóóëàõ áà õýöýí ç¿¿ëò àøèãëàæ õààëò (óðãàà ìîä, áàðèëãûí õàíà)-íààñ ãàðãàæ ä¿¿æëýõ çàìààð áýõëýõ íü ç¿éòýé. 6.1.27. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéã øóóä òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà îðóóëãûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÎÕÁ)-íààñ ºã÷ áîëíî. Ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýë, ò¿¿í÷ëýí ¿éëäâýðèéí ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéã áèå äààñàí (òóñãàé) øóãàìààð õèéâýë çîõèíî. Õîòûí òýýâýð, ÿâãàí çîð÷èõ õîíãèëûí ãýðýëò¿¿ëýõ áàéãóóëàìæ, ãóäàìæ, çàì, òàëáàéí ãýðýëò¿¿ëýã íü öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòààð À çýðýãëýëèéí õî¸ð, õàðèí áóñàä ãàäààä ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýë íü ãóðàâ äóãààð çýðýãëýëä õàìàààðàãäàíà. Õîòûí õîðîîëëûí äýâñãýð íóòãèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéã øóóä ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí ïóíêò áóþó À çýðýãëýëèéí ãóäàìæíû òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíýýñ áóñàä îéðîëöîîõ ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýâýë çîõèíî. Õ¿¿õäèéí ÿñëè, öýöýðëýã, äóíä ñóðãóóëü, äîòóóð áàéð, ýìíýëýã, áîëüíèö, àìðàëòûí ãàçàð, ñóâèëàëûí äýâñãýð íóòãèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã òóõàéí áàðèëãûí îðóóëãà áóþó îéðîëöîî îðøèõ äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæíààñ òýæýýæ áîëíî. ¯éëäâýðëýëèéí áàðèëãûí õ¿ðýýíä áàéãàà èë áàéðëàõ òåõíîëîãèéí òîíîã òºõººðºìæ, ¿éëäâýðëýë ÿâóóëàõ òàëáàé, çàäãàé ýñòàêàä, àãóóëàõûí ãýðýëò¿¿ëãèéã òóõàéí îáúåêòýä õàðúÿàëàãäàõ áàðèëãûí äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíýýñ àâàõ íü ç¿éòýé. Õàðèí õàìãààëàëòûí ãýðýëò¿¿ëýã òóñäàà òýæýýëòýé áàéâàë çîõèíî. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé òîîöîîíä õýðýãëýýíèé êîýôôèöèèåíòèéã 1-òýé òýíö¿¿ áóþó 0.85-ààñ äîîø õýìæýýíä àâàõûã çºâøººðºõã¿é. Ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëýã áà ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãàäíû ãýðýëò¿¿ëýã (öàõèëàëòûí ãýðýë ¿¿ñã¿¿ð îëîíòîé ïðîæåêòîð á¿õèé)-ò íýã á¿ð÷èëñýí áà õýñýã÷èëñýí õóóðìàã ÷àäëûã òýãøòãýõ òîíîãëîë òàâèõ, õýëáýðèéã ñîíãîõäîî òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîîíä ¿íäýñëýí øèéäâýë çîõèíî. Õýñýã÷èëñýí òýãøòãýëòèéí ¿åä òýãøòãýõ áà òýãøòãýëò õèéæ áàéãàà òîíîãëîëûã íýãýí çýðýã òàñëàõ áîëîìæòîé áàéõààð õèéâýë çîõèíî. 6.1.28. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä òàâüñàí õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë íü ôàçàíäàà 20-èîñ èë¿¿ ÷èéäýí á¿õèé ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýã õàìãààëæ áàéâàë ãýðýëò¿¿ëãèéí ñàëáàðëàãà á¿ðò íü íýã á¿ð÷èëñýí ãàë õàìãààëóóð áà àâòîìàò òàñëóóð òàâèáàë çîõèíî. Êàáåëèéí îðóóëãààñ ãýðýëò¿¿ëãèéí ñàëáàðëàãà àâàõàä õ¿ðâýë òóëãóóð á¿ðò íü ¿éë÷èëãýýíèé àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõóéö áàéäëààð ãàë õàìãààëóóð áà àâòîìàò òàñëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. 6.1.29. Õàìãààëàëòûí ãýðýëò¿¿ëýã íü èõýâ÷ëýí áèå äààñàí øóãàìààð òýæýýãäýõ ¸ñòîé. Áàéøèíãèéí îðöûí õààëãàíû ãýðýëò¿¿ëýã íü äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëãèéí ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýãäýõ áà þóíû ºìíº àæëûí ãýðýëò¿¿ëýãòýé õàìò áàéíãà çàëãààòàé áàéõ àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí õýñãýýñ àâàõ íü ç¿éòýé. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýã øóóä òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíöààñ áóþó áàðèëãûí îðóóëãûí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíýýñ 6.1.31-ûã õàíãàæ áàéãàà íºõöºëä òýæýýõèéã çºâøººðíº. Ãóäàìæíû áà ¿éëäâýðèéí ãàäíû ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ð íü õîòûí öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýýíýýñ áèåý äààñàí øóãàìûí óòñààð áóþó òóñãàéëàí ¿¿íä çîðèóëñàí ôàç, íîéëûí àæëûí óòñààð õèéãäýõ áà õàðèí êàáåëèéí õóâààðèëàõ øóãàìààñ àâàõäàà ñàëáàðëàãûã êàáåëèéí ñóäëûã òàñëàõã¿éãýýð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

314

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 6.1.30. Êàáåëèéí õóâààðèëàõ øóãàìä áýëòãýë ¿ç¿¿ð áàéëãàõ çîðèëãîîð õîòûí ãîë ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí øóãàìûí òºãñãºëèéí çýðýãöýý áàéðëàõ ÷èéäýí á¿ðèéí õîîðîíä õýâèéí òàñàðõàé ¿ç¿¿ð (ïåðåìû÷êà) ¿ëäýýæ áýëòãýë ãàðãàõ íü ç¿éòýé. Ãàäíû ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé àãààðûí õóâààðèëàõ øóãàìûí õóâüä áýëòãýë øóãàìã¿é õèéõ áà øóãàìûí óðòûí äàãóóõ óòàñ íü ÿíç á¿ðèéí îãòëîëòîé áàéæ áîëíî. 6.1.31. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëýã íü äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãýýñ õàìààðàëã¿é òóñäàà óäèðäëàãàòàé áàéâàë çîõèíî. Ãàäíû ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûí ñèñòåì íü õÿçãààðëàëòàé òîîíû áàéðíààñ 3 ìèíóòààñ èõã¿é õóãàöààíä òàñëàãäàæ áàéõààð õèéãäýíý. Õîòûí ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí áàéãóóëàìæ íü ãýðýëò¿¿ëãèéí áàéäëûã õÿíàõ ñèñòåì á¿õèé òºâëºðñºí, çàéíû áóþó òåëå óäèðäëàãàòàé áàéâàë çîõèíî. 6.1.32. Àâòîìàò óäèðäëàãûí òºõººðºìæ íü áàéãàëûí ãýðýëò¿¿ëýãèéí áàéäàë áóþó ºãºãäñºí ãðàôèêààñ õàìààðóóëàí ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéã òàñàëæ, çàëãàõ áîëîìæîîð õàíãàãäàõ ¸ñòîé. Ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëýã áà áóñàä òºðëèéí ãàäíû ãýðýëò¿¿ëãèéí òºâëºðñºí óäèðäëàãà íü ò¿¿íèé ¿íäñýí ïóíêò àæèëëàãààã¿é áîëîõ òîõèîëäîëä òîäîðõîé òîîíû áàéðíààñ ãýðýëò¿¿ëãèéã òàñëàõ áîëîìæîîð õàíãàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Õîòûí ãîë ãóäàìæíû äàãóóõ ãýðýëò¿¿ëýãèéí õóâüä øºíèéí öàãò öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ õýìíýõ ¿¿äíýýñ çàðèì ãýðýëò¿¿ðèéã òàñëàõ áîëîìæèéã òîîöîæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 6.1.33. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé òóëãóóð, øîíä êàáåëèéí îðóóëãûí õîëáîëò õèéõ çîðèóëàëòòàé íýýëõèé (ò¿ãæýý á¿õèé îíãîðõîé) õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Íýýëõèéí õýìæýý íü êàáåëèéí çàëãààñ õèéõ, ãýðýëò¿¿ëãèéí ñàëáàðëàãà á¿ðò õàìãààëóóð áóþó àâòîìàò òàñëóóð òàâüæ áàéðëóóëàõ áîëîìæòîé õèéãäýõýýñ ãàäíà àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýý õèéõýä çîðèóëñàí ò¿ãæýý á¿õèé òàãòàé áàéâàë çîõèíî. 600 Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé, á¿õ òºðëèéí öàõèëãààí òýýâðèéí àâàëöààíû ñ¿ëæýýíèé ìåòàëë áà òºìºð áåòîí òóëãóóð äýýð ãýðýëò¿¿ð, òóñãóóðûí áàéãóóëàìæ, ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé øîíãèéí õàâ÷ààð áàéðëóóëæ áîëíî. Ìåòàëë áà òºìºð áåòîí òóëãóóð äýýð áàéðëóóëàõ ïðîæåêòîð (òóñãóóð)ûã àãààðûí áîëîí ñóâàãò òàâèãäñàí êàáåëü øóãàìààð òýæýýõ ¿åä òýæýýëèéí øóãàìûã àÿíãûí õýò õ¿÷äëýýñ õàìãààëàõûí òóëä îðóóëãûã òóëãóóð õ¿ðòýë 10–ààñ äîîøã¿é ìåòð çàéíä ãàçàðäóóëñàí òºìºð á¿ðõ¿¿ëòýé êàáåëü àøèãëàõ áóþó ãàçàð áóëñàí òºìºð õîîëîéíä êàáåëèéã ñ¿âëýæ ºãºõ ¸ñòîé. 6.1.34. Ãàäààä ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýý íü êàáåëèàð áà ººðèéãýý äààõ òóñãààðëàãà á¿õèé á¿ðýýñòýé óòñààð õèéãäâýë çîõèíî. ¯íäýñëýëòýé íºõöºëä ãóäàìæ, çàì, òàëáàé, îðîí ñóóöíû õîðîîëîë, ñóóðèí ãàçðûí ãýðýëò¿¿ëãèéí àãààðûí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíä òóñãààðëàãàã¿é (í¿öãýí) óòàñ àøèãëàõûã çºâøººðíº. Ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí òóëãóóðûã ÿâãàí õ¿íèé çàì áà çààãëàëòûí íîãîîí á¿ñýíä áàéðëóóëàõäàà çàìûí õàøëàãààñ òóëãóóðûí ãàäðàãóó (íýýëõèé) õ¿ðòýë 0,6 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéâàë çîõèíî. Ýíý çàéã îðîí ñóóö á¿õèé õîðîîëëûí ãóäàìæèíä 0,3 ì õ¿ðòýë áàãàñãàæ áîëíî. 6.1.35. Ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé øààðäëàãûã áèåë¿¿ëñýí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä:

àãààðûí

øóãàìûã

áàéãóóëàõäàà

äàðààõ

* Øóãàì íü ãóäàìæ áà çàìûã õºíäëºí ãàðàõ òîõèîëäîëä òóëãóóðûí õîîðîíäîõ çàé íü 40 ì õ¿ðòýë áîë áýõýëãýýíèé (àíêåð) òóëãóóð õýðýãëýõ, óòàñûã äàâõàð áýõëýõ øààðäëàãàã¿é, * Ãýðýëò¿¿ëãèéí òóëãóóð íü 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí ( á¿ëýã 2.1.) àãààðûí øóãàìûí òóëãóóðûí àäèë ìåõàíèê áºõ áàòààð òîîöîîëîãäñîí áàéâàë çîõèíî. Äààöûí áèø, ä¿¿æëýýã¿é óòàñòàé òóëãóóð íü øîíãèéí æèí, ñàëõèíû ¿éë÷ëýëèéí à÷ààëëààð øàëãàãäñàí áàéõ íü ç¿éòýé. * Äàìæóóëàõ óòàñíû õàìãèéí áàãà îãòëîë, óòàñíààñ ãàçðûí ãàäàðãóó õ¿ðòýëõ çàéã ä¿ðìèéí 2.4 á¿ëýãò çààñíûã áàðèìòëàí àâàõ øààðäëàãàòàé. * Ãóäàìæ, çàìûí ãýðýëò¿¿ëãèéí òóëãóóð íü 4 ì, ò¿¿íýýñ äýýø ºðãºí çóðâàñòàé áàéõ áà òóñãààðëàõ çóðâàñûí òºâ òýíõëýãýýð òàâèãäàíà. Ãóäàìæ, çàìààð ñóâàã, øóóäóóòàé áîë òóëãóóðààñ õàìãèéí îéðõîí çîð÷èõ õýñãèéí èðìýã õ¿ðòëýõ çàé íü 4 ì õ¿ðýõã¿é áàéâàë ò¿¿íèéã øóóäóóíû öààíà ãàðãàæ òàâèáàë çîõèíî. Òóëãóóð íü ãàëûí ãèäðàíò áà çîð÷èõ õýñãèéí õîîðîíä áàéðëàæ áîëîõã¿é. Òóëãóóð íü ãóäàìæ, çàìòàé íèéëýõ, îãòëîí ãàðàõààð áîë ÿâãàíààð çîð÷èõ õýñãèéí òîéðóóãèéí ýõíýýñ 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä øóãàìûí òóëãóóðûã áàéðëóóëáàë çîõèíî. * Ãýðýëò¿¿ëãèéí êàáåëü øóãàìûã àãààðûí øóãàìòàé íèéë¿¿ëæ øèëæ¿¿ëýõ íºõöºëä 2.5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò òóëãóóð äýýð òàñëàõ òºõººðºã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 6.1.36. Ãýðýëò¿¿ðèéã ç¿¿õ áà òýæýýëèéí øóãàìûã òîãòîîõ òðîñûã áàðèëãûí á¿òýýöèéí õàíàíä áýõëýõèéã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä òðîñ íü çººëëºâ÷òýé õèéãäâýë çîõèíî. Õèé-öàõèëàëòûí ëàìï Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

315

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 á¿õèé ãýðýëò¿¿ëýõ áàéãóóëàìæèéí õóâüä ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí õýëõýýíèé ôàçûí øóãàìûí îãòëîë íü àæëûí íîéëûí øóãàìûí îãòëîëòîé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé. Á¿õ ôàçûí øóãàì íü íýãýí çýðýã òàñëàãäàõ ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýýíä íîéëûí àæëûí óòñûã ñîíãîõäîî äàðààõ íºõöºëèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Òóõàéëáàë, Òýãøòãýö (êîìïåíñàö)-òýé àñààëò-òîõèðóóëãûí ñèñòåìòýé ëàìïààñ ã¿éäýë ã¿éõ ñ¿ëæýýíèé õýñýãò îãòëîëîîñ ¿ë õàìààðóóëàí ôàçûí óòàñòàé èæèë àâàõ, Òýãøòãýëã¿é àñààëò-òîõèðóóëãûí àïïàðàò á¿õèé ëàìïíààñ ã¿éäýë ã¿éõ ñ¿ëæýýíèé õýñýãò ôàçûí óòàñ íü çýñ, îãòëîë íü 16 ìì2-òàé, õºíãºí öàãààí, 25 ìì2-òàé òýíö¿¿ áóþó áàãà áàéâàë ôàçûí óòàñíû îãòëîëòîé àäèëààð; ò¿¿íýýñ èõ îãòëîëòîé áàéâàë ôàçûí óòàñíû îãòëîëûí 50 %-èàñ áàãàã¿é áàéõààð ñîíãîõ áà çýñ óòàñíû îãòëîë íü 16 ìì2-ààñ, õºíãºí öàãààí óòàñíû îãòëîë íü 25 ìì2-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. ×èìýãëýëèéí ãýðýëò¿¿ëýã 6.1.37. ×èìýãëýëèéí çîðèóëàëòòàé õèé-öàõèëàëòûí ãýðýëòýõ õîîëîéí òýæýýëèéã 15 êÂ-îîñ äýýøã¿é õî¸ðäîã÷ õ¿÷äýëòýé, òºìºðëºã á¿ðýýñ á¿õèé õóóðàé òðàíñôîðìàòîðààñ ºãºõ ¸ñòîé. Ýíý òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîã (á¿ðõ¿¿ëèéí àðüñ) íü óäààí õóãàöààíä áîëîõ áîãèíî çàëãàëòûã òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé áàéâàë çîõèíî. Èë ñóóðèëàãäàõ òðàíñôîðìàòîðûí èë áàéãàà ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãýýñ øàòàõ ìàòåðèàë, ÿìàð íýãýí á¿òýýö õ¿ðòëýõ çàé íü 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ øààðäëàãàòàé. 6.1.38. Õèé-öàõèëàëòûí ãýðýëòýõ õîîëîéí òýæýýëèéí òðàíñôîðìàòîð íü àëü áîëîõîîð õîîëîéä îéð áàéðëàæ, ãàäíû õ¿í õ¿ðýõýýðã¿é áàéõ áóþó òðàíñôîðìàòîðûí õàéðöãèéã îíãîéëãîõîä àíõäàã÷ õ¿÷äëýýñýý òàñàð÷ áàéõ çîðèóëàëòûí ìåòàëë õàéðöàãàíä óãñàðñàí áàéâàë çîõèíî. ªºðººð õýëáýë, ýíýõ¿¿ õàéðöàãèéã òðàíñôîðìàòîðûí á¿òýýöèéí íýã õýñýã áîëãîí àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîð á¿õèé õàéðöàãàíä ò¿¿íèéã îíãîéëãîõîä òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíýýñ íàéäâàðòàé òàñëàõ çîðèóëàëòòàé öîîæëîõ áà òýãøòãýõ òºõººðºìæ, àíõäàã÷ õ¿÷äýëèéí àïïàðàò, õýðýãñýë (ãàë õàìãààëóóð) áàéðëàíà. Õèéí ãýðýëòýõ òºõººðºìæèéí ºíäºð õ¿÷äëèéí õýñýã áàéðëàõ äýëã¿¿ðèéí ¿çìýð, ëàíãóó çýðýã íü ò¿¿íèéã îíãîéëãîõîä ºíäºð òàëûí õ¿÷äýëýýñ òàñàð÷, õààõàä õ¿÷äýë ãàðààð ºãºãäºæ áàéõ öîîæëîã÷òîé ¸ñòîé. Öîîæëîã÷òîé ¿çìýð, ëàíãóóíààñ ãàäíà îðøèõ õèé-öàõèëàëòûí ãýðýëòýõ òºõººðºìæèéí á¿õ õýñýã íü ãàçðààñ äýýø 3 ì-ýýñ áàãàã¿é, áàéøèíãèéí äýýâýð, ¿éë÷èëãýýíèé òàëáàéí ãàäðàãààñ äýýø 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëàâàë çîõèíî. 6.1.39. Ãàäíû õ¿í õ¿ð÷ áîëîõ ãàçàðò òàâèãäàõ õèé-öàõèëàëòûí ãýðýëòýõ òºõººðºìæèéí õ¿÷äýëòýé õýñýãò ä¿ðìèéí 4.2-ûí çààëòûí äàãóó õààëò, õàøèëò õèéæ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ïëàêàò áàéðëóóëíà. Õèéí ãýðýëòýõ õîîëîéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ èë õýñãèéã áàéøèí, áàðèëãûí á¿òýýö áóþó òºìºð õèéöýýñ 20 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä, òóñãààðëàãäñàí ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéõààð óãñðàõ ¸ñòîé. Õàðèí èæèë áóñ ïîòåíöèàëòàé õèéí ãýðýëòýõ õîîëîéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ èë õýñãèéí õîîðîíäîõ çàé íü 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 6.1.40. Õèéí ãýðýëòýõ õîîëîéí ã¿éäýë ¿ë äàìæóóëàõ ìåòàëë õýñãèéã áîëîí ºíäºð õ¿÷äëèéí òàëä íü ò¿¿íèéã òýæýýæ áàéãàà òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìãèéí äóíä òàëûí öýã áóþó ãàðãàëãûí àëü íýãèéã ãàçàðäóóëñàí áàéâàë çîõèíî. Õèéí ãýðýëòýõ õîîëîéí òýæýýëèéí íýã áà õýñýã òðàíñôîðìàòîðûã àíõäàã÷ õ¿÷äëèéí òàëààñ íü òàñëàõäàà á¿õ òóéëûí òàñàðõàé áàéäàë íü èë õàðàãäàæ áàéõ íºõöºëòýé õèéõýýñ ãàäíà òðàíñôîðìàòîðûí õýâèéí ã¿éäëýýð òîîöîîëñîí õàìãààëàõ õýðýãñýë òàâèõ íü ç¿éòýé. Òðàíñôîðìàòîðûã òàñëàõäàà áàðèóëûí áàéðëàë íü òîäîðõîé òýìäýã (çààëò)-òýé ò¿ãæèãäýõ áîëîìæòîé áàãöìàë (ïàêåò) òàñëóóð õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Äýëã¿¿ðèéí ¿çìýð, ëàíãóóíû äîòîð òàëä ãàë õàìãààëóóð áîëîí ãàë õàìãààëóóðòàé çàëãóóð, øèãòã¿¿ðò çàëãàâ÷ (ðîçåòêà) òàâèõûã õîðèãëîíî. 6.1.41. ×èìýãëýëèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òºõººðºìæèéí ºíäºð õ¿÷äëèéí òàëûí ñ¿ëæýýã 15 êÂ-îîñ äîîøã¿é õ¿÷äýëýýð òóðøñàí òóñãààðëàãà á¿õèé á¿ðýýñòýé óòñààð õèéâýë çîõèíî. Ìåõàíèê õ¿÷íèé ¿éë÷ëýëä îðîõ áîëîí õ¿í õ¿ð÷ áîëçîøã¿é õýñýãò óòñûã ãàí õîîëîé, õàéðöàã áóþó ¿ë øàòàõ, áàò áºõ á¿òýýöýä óãñðàõ íü ç¿éòýé. Õèéí öàõèëàõ ëàìïíû òóñãàé ýëåêòðîäóóäûí õîîîðîíä 0.4 ì-ýýñ óðòã¿é õîëáîëò õèéõ øààðäëàãàòàé áîë ä¿ðìèéí 6.1.39-ã áàðèìòëàí òóñãààðëàãàã¿é (í¿öãýí) óòñààð õèéõèéã çºâøººðíº. Ãóäàìæ çàì, òàëáàéí ðåêëàìûí ãýðýëò¿¿ëýã íü ººðèéíõýý ºíãººð áà õýëáýðýýðýý çàìûí ãýðëýí äîõèîëîëòîé äàâõöàõ íºõöºëä çàìûí çîð÷èõ õýñãèéí ãàäàðãààñ 8 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò òóñãàéä íü áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. ßâãàíààð çîð÷èõ õîíãèëûí óðò íü 80 ì-ýýñ èõ, õºäºëãººíèé ÷èãëýë çààñàí ãýðëýí ñàëáàðòàé áîë õàíà, áàãàíàíä òàâèãäàõ ãýðýëò¿¿ëãèéã òóõàéí øàëíààñ íü 1.8 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéðëóóëáàë çîõèíî. Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

316

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ãýðëýí çààëò, ãýðýëòýõ çàìûí òýìäýãò, øàòíû ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ð íü ãàäíû ãýðýëò¿¿ëãèéí øºíèéí ãîðèìûí ôàçàíä õîëáîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Ìýäýýëëèéí ãýðëýí ñàìáàð áà ÿâãàíààð çîð÷èõ õîíãèëûí ÿâãàí õ¿íèé çàìûí ãýðëýí çààâ÷ íü õîíîãèéí òóðø çàëãààòàé áàéõ ãîðèìîîð õèéãäâýë çîõèíî. Ãóäàìæ, çàì, òàëáàéí ãýðýëò¿¿ëýãèéí ñ¿ëæýýíä áàéøèí, áàðèëãà, âèòðèíû äóãààð, òýìäýãòèéí òýæýýëèéã õîëáîõûã õîðèãëîíî. Ãýðëýí ðåêëàì áà áàðèëãûí àðõèòåêòóðûí ãýðýëò¿¿ëãèéã áèå äààñàí òóñãàé øóãàìààð áàðèëãûí ñ¿ëæýýíä õîëáîæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Èéì òºðëèéí òºõººðãèéí ÷àäàë íü íººö ÷àäëàà îðîëöóóëàí 2 êÂò-ààñ èõã¿é áàéõ áà òóõàéí øóãàìûã õýò ã¿éäëèéí áà ã¿éäëèéí àëäàãäëûí õàìãààëàëòààð òîíîãëîõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí àïïàðàò, õýðýãñýë 6.1.42. Ãýðýëò¿¿ëãèéí àïïàðàò õýðýãñýë (ãýðýëò¿¿ð)-èéí õèéö, á¿òýýö ò¿¿íèéã õèéõ àðãà õýëáýð íü ñ¿ëæýýíèé õýâèéí õ¿÷äýë, õ¿ðýýëýõ îð÷èíû áàéäàëä òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ð íü ¿éë÷ëýõýä àþóëã¿é, àøèãëàõàä õÿëáàð áàéðàíä òàâèãäàâàë çîõèíî. Ãàçàðäóóëñàí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ óëàéñàõ ÷èéäýí áà ÄÐË, ÄÐÈ, íàòðûí ÷èéäýíä çîðèóëñàí ïàòðîíû ã¿éäýë äàìæóóëàõ øóðãàí õîíãèî, ïàòðîíûã ôàçûí áèø çààâàë íîéëûí óòñàíä õîëáîíî. Ýíý çààëò íü ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà õèéõ øààðäëàãàã¿é çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýë áà ãýðýëò¿¿ëýã÷èä õàìààðàëã¿é áîëíî. 6.1.43. ¯éëäâýðëýëèéí òàñðàëòã¿é ïðîöåññò îðîëöîæ áàéãàà ã¿¿ðýí êðàí òîíîãëîõ ¿éëäâýðèéí áàéðàíä, ò¿¿í÷ëýí êðàíã¿é àëñëàëò á¿õèé áàéãóóëàìæòàé íºõöºëä ãýðýëò¿¿ëãèéí áîëîí ñ¿ëæýýíèé áóñàä òºõººðºãò õ¿ðýëöýõ áîëîìæã¿é, àñàð õ¿íäðýëòýé áîë ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäýõ òóñãàé ñóóðèí ìàÿãèéí òàâèóð õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Ýíýõ¿¿ òàâèóð, ã¿¿ðíèé ºðãºí íü 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é, ìºí 1 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé õàøëàãàòàé áàéâàë çîõèíî. Ãýðýëò¿¿ðèéã ä¿¿æëýí áýõëýõäýý ò¿¿íèé ìàññààñ 5 äàõèí èë¿¿ à÷ààëàë ¿éë÷ëýõ íºõöºë áà 25 êã áà ò¿¿íýýñ äýýø æèíòýé îëîí ëàìï á¿õèé öýöýãëýã äýíë¿¿íèé õóâüä ò¿¿íèé ìàññààñ 2 äàõèí èë¿¿, äýýð íü 80 êã íýìæ, òèéì à÷ààëëààð íºõöºëä ¿ëäýãäýë õýâ ãàæèëòààð ãýìòýëã¿é 10 ìèí-ûí õóãàöààíä áàðüæ áàéõààð áýõëýõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ðèéí áýõýëãýý, ç¿¿ëò õîîëîéí äîòîð íü óòàñíû õîëáîëò õèéæ, ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóð õîëáîõûã çºâøººðºõã¿é. Õàðèí ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóð íü òóñãàé òåõíèêèéí íºõöºëººð õèéãäýõ áîë òýæýýëèéí óòàñíààñ ç¿¿õèéã çºâøººðíº. 6.1.44. Òîîöîîíû õ¿÷äýëýýñ ¿ë õàìààðóóëàí ïàòðîíû ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýãò íü õ¿ðýõýä õ¿íäðýëòýé ºíäºðò áàéðëàõ ÷èéäýíã ýðýãäýæ òîãòîîñíû äàðàà, º.õ. ïàòðîíû õîíãèîíä ýðýãäýõ áîëîìæã¿é áîëãîñíû äàðàà íü õ¿÷äýëòýé áîëãîõ çàð÷èìòàé õèéãäýõ ¸ñòîé. Äýëã¿¿ðèéí öîíõ, ¿çìýðò ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí ñóóðèí äýýð áýõëýãäýõ íºõöºëä 100 Âò-ààñ èõã¿é ÷àäëûí óëàéñàõ ÷èéäýí õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ãýðýëò¿¿ëãèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýæýýëèéí äàìæóóëàõ óòàñ íü îðóóëãàí äýýðýý ìåõàíèê ãýìòýëä îðîõîîðã¿é, ïàòðîíû àâàëöàà íü ìåõàíèê à÷ààëàëã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãýðýëò¿¿ëãèéí òºõººðºìæèíä õàâ÷ààðàí áà áîîëòîí õîëáîëò áàéõã¿é, àðìàòóðò îðîõ óòàñ íü øóóä ëàìï, ÷èéäýíãèéí ïàòðîíû àâàëöààíä õîëáîãäîõîîð áîë áàðèëãûí äîòîðõ íºõöºëä 0.5 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé çýñ ñóäàëòàé óòàñ, áàðèëãûí ãàäíàõ íºõöºëä 1 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé êàáåëü áà çýñ óòàñ õýðýãëýõ ¸ñòîé. 6.1.45. Òóñãàé òåõíèêèéí íºõöëèéí äàãóó áýëòãýñýí òýæýýëèéí óòñàíä ãýðýëò¿¿ðèéí õèéöèéã øóóä ºëãºæ ç¿¿õ áàéäëààð òîãòîîæ áîëíî. Åðºíõèé çîðèóëàëòûí ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóðûã óãñðàõäàà áàéøèíãèéí äîòîð áîë 0,5 ìì2 îãòëîëòîé çýñ óòàñ, áàéøèíãèéí ãàäíà 1 ìì2 -ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé çýñ óòàñ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Áàéíãûí õàíàíû áà çººâðèéí øàò òàâüæ ¿éë÷èëãýý õèéõ áîë ãýðýëò¿¿ðèéã øàëíààñ äýýø 5 ì-ýýñ èõã¿é ºíäºðò áàéðëóóëáàë çîõèíî. Õàðèí ¿ðãýëæ äîðãèîí, ÷è÷èðãýýíä áàéõ ãýðýëò¿¿ðèéí ëàìï íü çººëëºõ òºõººðºãòýé áàéõ áà ººðºº ñóãàðàõààñ ñýðãèéëýõ ¿¿äíýýñ òºðºë á¿ðèéí ýðýãäýõ ÷èéäýí õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Ä¿¿æèí áàéäëààð ç¿¿õ ãýðýëò¿¿ðèéí óíæèëòûí óðò íü 1.5 –ýýñ èõã¿é áàéõ áà ò¿¿íýýñ óðò áîë àãààðûí óðñãàëûí ¿éë÷ëýëýýð ò¿¿íèé ñàâëàëòûã õÿçãààðëàõ áýõýëãýý õèéæ ºãâºë çîõèíî. Õàðèí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä ãýðýëò¿¿ëãèéí õýðýãñýëèéã ãàíõàõààðã¿é õºäºëãººíã¿é áýõýëæ ºãºõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä õýðýãëýõ çàéöûí ãýðëýí îðóóëãûã òàâèõäàà 7.3 á¿ëãèéã ÿãøòàë áàðèìòàëáàë çîõèíî. Ãàëûí àþóëòàé Ï-IIà àíãèëàëûí áàéðíû õóâüä ¿ë øàòàõ öàöðóóëòàé ñèëèêàò øèë á¿õèé ãýðýëò¿¿ð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ìºí õîòûí òýýâðèéí áà àâòîçàìûí ãýðýëò¿¿ëýãò õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP65 áàéõ ãýðýëò¿¿ðèéã õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. 6.1.46. Øèðýýíèé, ãàð áóþó çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëýã, ò¿¿í÷ëýí õýñýã ãàçðûí ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä çàëãàõ óòàñ, øèæèì íü çýñ ãîë÷òîé, óÿí óòàñ áàéõààñ ãàäíà àõóéí öàõèëãààí õýðýãñýëä 0,35 ìì2-ààñ áàãàã¿é, ¿éëäâýðèéí çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí õýðýãñýëä 0,75 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé áàéâàë çîõèíî. Õýñýã÷èëñýí ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóðûã öýíýãëýõäýý çýñ ãîë÷òîé, Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

317

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 óÿí óòàñ õýðýãëýõ áà õºäºëãºººíò á¿òýýöýä 1 ìì2-ààñ áàãàã¿é, õºäºëãººíã¿é á¿òýýöýä 0,5 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé áàéõ ¸ñòîé. Äàìæóóëàã÷èéí á¿ðýýñèéí òóñãààðëàãà íü ñ¿ëæýýíèé õýâèéí õ¿÷äýëä òîõèðñîí áàéâàë çîõèíî. 6.1.47. Õýñýã÷èëñýí ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóðûã øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Òóõàéëáàë,

áýëòãýõ,

öýíýãëýõ,

óãñðàõäàà

äàðààõè

* óòñûã áýõýëãýýíèé äîòîð íü õèéõ áóþó ººð àðãààð ìåõàíèê ãýìòëýýñ õàìãààëàõ (ýíä øààðäëàãà íü 42 Â-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé áîë õàìààðàõã¿é), * õýðýâ äîòðîî õºäºëãººíò íóãàñòàé áîë óòàñ íü òàòàãäàõ, íèòãýðýãäýõýýð áàéæ áîëîõã¿é, * áýõýëãýýí äýõ óòñàíä çîðèóëñàí í¿õíèé ãîë÷ íü 8 ìì2-ýýñ áàãàã¿é, íàðèéñãàõ òîõèîëäîëä 6 ìì2-ýýñ äîîø áàãàñãàæ áîëîõã¿é áà óòàñíû îðóóëãàíä òóñãààðëàõ öºí (õîëõèâ÷) õýðýãëýõ, * ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóð íü õºäºëãººíò õèéöòýé áîë ãýíýòèéí øèëæèëò áóþó ãóëñàõ áîëîìæûã õÿçãààðëàõ ã.ì. Ãýðýëò¿¿ëãèéí àðìàòóðûí ìåòàëë èõ áèå íü 4 ìì2-ýýñ áàãàã¿é ãîë÷òîé òóñãàé øóðàã á¿õèé ãàçàðäóóëãûí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ çîðèóëàëòûí ãàðãàëãàòàé áàéíà. Ïðîæåêòîðûã ñ¿ëæýýíä õîëáîõäîî 1.5 ì óðòòàé, 1 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé çýñ ñóäàë á¿õèé êàáåëýýð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãà íü òóñãàé ñóäàëààð ºãºãäâºë çîõèíî. Ñóóðèëàõ àïïàðàò, õýðýãñýë 6.1.48. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ øààðäëàãà íü 250 Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé, 16 À õ¿ðòýë õýâèéí ã¿éäýëòýé àïïàðàò, õýðýãñýë (òàñëóóð, ñýëã¿¿ð áà øèãòãýâ÷ çàëãóóð ã.ì.) ò¿¿í÷ëýí 380 Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé, 63 À õ¿ðòýë ã¿éäýëòýé ãàçàðäóóëãûí áà íîéëòóóëãûí çîðèóëàëòûí àâàëöààòàé øèãòãýýñýí çàëãóóðò õàìààðàëòàé áîëíî. Õàðèí òýñðýõ àþóëòàé áàéðíû àïïàðàò, õýðýãñýëä òàâèãäàõ øààðäëàãûã 7.1, ãàëûí àþóëòàé áîë 7.2 á¿ëýãò îðóóëñàí áºãººä õààëòòàé (äàëä) òàâèãäàõ òºõººðãèéã òóñãàé õàéðöàã áà òºìºð-áåòîí ïàíåëèéí ¿éëäâýðýýñ çîðèóäûí ãàðãàñàí í¿õ, õîâèëä õèéæ ºãíº. Õàéðöàã, òàã, ïàíåëèéã øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéõèéã çºâøººðºõã¿é Áàðèëãûí ãàäíà ñóóðèëàãäàõ, ÷èéãòýé, îíöãîé íîéòîí, òîîñòîé áà (àâàëöààíä) õîðòîé ¿éë÷èëãýýòýé áàéðàíä òàâèãäàõ àïïàðàò, õýðýãñýë íü îð÷íû íºëººíººñ õàìãààëàãäñàí áàéõ, ýñâýë õ¿ðýýëýõ îð÷èíû íºõöëèéã òîîöîæ ñîíãîãäîõ ¸ñòîé. 6.1.49. Õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãà á¿õèé çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí øèãòã¿¿ðò çàëãóóð (ðîçåòêà) íü íîéëûí õàìãààëàëòûí PE óòàñûã õîëáîõ çîðèóëàëòûí õàìãààëàëòûí àâàëöààòàé õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä ðîçåòêèéí á¿òýýö íü ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéí àâàëöààã õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóëãûí àâàëöààíä àøèãëàõ ÿâäàëûã ¿ã¿é áîëãîíî. Ñýðýý áà ðîçåòêíèé ãàçàðäóóëãûí àâàëöààíû õîîðîíäûí õîëáîëò íü øóðãóóëàõ (çàëãàõ) ¿åä ã¿éäýë äàìæóóëàõ àâàëöààíóóä õ¿ðýëöýõýýñ ºìíº çàëãàãäàæ, ñàëãàõ ¿åä ¿¿íèé óðâóó ¿éëäýë õèéãäýæ áàéõ ¸ñòîé. Øèãòã¿¿ðò çàëãóóð áà ñýðýýíèé ãàçàðäëàãûí àâàëöàà íü òýäãýýðèéí èõ áèåíä öàõèëãààí õîëáîîòîé õèéãäýõ ¸ñòîé. Øèãòã¿¿ðò çàëãàâ÷èéí ãàçàðäóóëãûí àâàëöàà, àïïàðàòûí èõ áèå íü ìåòàëë áîë èõ áèåòýéãýý öàõèëãààí õîëáîîñòîé áàéõ ¸ñòîé. 6.1.50. Èë äàìæóóëàõ óòàñ á¿õèé àïïàðàòûã ñóóðèëóóëàõäàà 10 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààíòàé òóñãààðëàõ ìàòåðèàëààð ñóóðü-èâýýñ õèéæ ºãºõ áà ýíý íü àïïàðàòûí á¿òýýöèéí íýã õýñýã íü áîëîõ ¸ñòîé. Ñóóðèí òîíîãëîëä çîðèóëñàí àïïàðàò, õýðýãñýë íü ò¿¿íä çýñ áà õºíãºí öàãààí óòàñíû ñóäëûã õîëáîõ àâàëöààíû õàâ÷ààð õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. 6.1.51. Øèãòã¿¿ðò çàëãóóð íü äàðààõ íºõöºëèéã õàíãàæ áàéõààð òàâèãäâàë çîõèíî. ¯¿íä: 1. ¯éëäâýðèéí áàéðàíä áîë 0.8-ààñ 1 ì-èéí ºíäºðò, õàðèí óòàñ íü äýýðýýñýý ºãºãäºõ áîë 1.5 ì-èéí ºíäºðò áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 2. Çàõèðãàà, êîíòîð, îôèñ, îðîí ñóóöíû áà áóñàä òºðëèéí áàéðàíä áîë ò¿¿íä õîëáîãäîõ öàõèëãààí õýðýãñýëèéí áàéðëàë, áàéðíû çîðèóëàëò áà äîòîîä òàâèëãûí èíòåðüåðò çîõèöóóëàí 1 ì-ýýñ ºíäºðã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. Ìºí òóñãàé çîðèóëàëòûí øèãòã¿¿ðò çàëãóóðûã ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí øàëíû õºâººíèé äàðóóëãà áóþó ïëèíòóñýä áýõëýõèéã çºâøººðíº. 3. Õ¿¿õýä îëíîîð öóãëàðàõ ñóðãóóëü, öýöýðëýãèéí áàéðàíä 1.8 ì-èéí ºíäºðò áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé.


318

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 6.1.52. Çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí òàñëóóð (óíòðààëãà) áà ñýëãýõ çàëãóóð íü òóõàéí öàõèëãààí òºõººðºìæèíä, ýñâýë õºäºëãººíã¿é áýõýëñýí óòñàí äýýð áàéðëàõ ¸ñòîé. Õºäºëãººíòýé óòñàí äýýð áîë ýíý çîðèëãîîð õèéãäýõ òóñãàé õèéöèéí òàñëóóð õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé áîëíî. Õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòààð ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ãóðàâ áà õî¸ð óòàñòàé íýã ôàçûí ñ¿ëæýýíä ôàçûí õýëõýýíä òàâèãäàõ íýã òóéëò óíòðààëãûã, ýñâýë íýã àæëûí íîéëûí óòñûã ôàçûí óòàñòàé õàìòàä íü òàñëàõ õî¸ð òóéëò óíòðààëãûã òóñ òóñ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Ìºí òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíèé, ýñâýë 50 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé òóñãààðëàãàã¿é ñààðìàãòàé ãóðàâ áà õî¸ð óòàñòàé á¿ëýã øóãàìä, ò¿¿í÷ëýí îíöãîé àþóëòàé áàéðíû 220/127 Â-èéí ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ãóðàâ áà õî¸ð óòàñòàé õî¸ð ôàçûí á¿ëýã øóãàìä õàðãàëçàí õî¸ð òóéëò óíòðààëãà òàâèãäàõ ¸ñòîé. 6.1.53. Ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé, äºðâºí óòàñò ñ¿ëæýýíèé õî¸ð óòàñòàé øóãàìàíä íýã òóéëò òàñëóóðûã ôàçûí óòàñíû õýëõýýíä áàéðëóóëíà. Àþóëòàé áóþó îíö àþóëòàé áàéðàíä 42 (50) Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé, òóñãààðëàãäñàí ñààðìàãòàé áóþó ñààðìàãã¿é õî¸ð óòàñòàé øóãàìàíä, ìºí ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé 220/127 Â-ûí õî¸ð ôàçûí õî¸ð óòàñòàé øóãàìàíä õî¸ð òóéëò òàñëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. Åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëãèéí ãýðýëò¿¿ðèéí òàñëóóð (óíòðààëãà) íü øàëíààñ äýýø 0.8-1.7 ì-èéí ºíäºðò, õ¿¿õýä îëîíòîé ñóðãóóëü, öýöýðëýã, àñðàìæèéí ãàçàð, ÿñëèéí áàéðàíä áîë øàëíààñ 1.8 ìèéí ºíäºðò òàâèãäàõ ¸ñòîé. Òàòàæ óíòðààõ, çàëãàõ øèæèì á¿õèé óäèðäëàãàòàé óíòðààëãûã òààçàíä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãà 6.1.54. Ãàäíà áà äîòðîõ ãýðýëò¿¿ëãèéí õÿíàëò, óäèðäëàãà íü áèå áèåíýýñýý õàìààðàëã¿é áàéâàë çîõèíî. Õîò, ñóóðèéí ãàçàð, ¿éëäâýðèéí äýâñãýð íóòàãò òàâèãäàõ ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãà íü íýã ãàçðààñ òºâëºðñºí áàéäëààð õèéãäñýí áàéâàë çîõèíî. Ãàäààä, äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí òºâëºðñºí óäèðäëàãûí àðãà, òåõíèê õýðýãñýëèéã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿íäñýí äýýð ñîíãîõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí òºâëºðñºí óäèðäëàãûã ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãàäààä ãýðýëò¿¿ëãèéí õóâüä ¿éëäâýðèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéí óäèðäëàãûí ïóëüòíýýñ, ïóëüò áàéõã¿é íºõöºëä ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ áàéõ áàéðíààñ, õîò áà ñóóðèí ãàçðûí ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé õóâüä ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûí áàéðíààñ, äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé õóâüä ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ áàéõ áàéðíààñ òóñ òóñ õÿíàæ, óäèðäàæ áàéõààð õèéâýë çîõèíî. Ãàäààä áà äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí òºâëºðñºí óäèðäëàãûí ñèñòåìä ¿íäñýí õýëõýýíèé òýæýýë àâààðààð òàñðàõ íºõöºëä ãýðýëò¿¿ëãèéã àâòîìàòààð çàëãàõ, ò¿¿íòýé óÿëäàí äàðàà íü òýæýýëèéã ñýðãýýõ àñóóäàë àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Õàðèí ãàäààä áà äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí àâòîìàò óäèðäëàãûí ñèñòåìèéã àâ÷ ¿çýõäýý áàéãàëèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ¿¿ñãýõ ãýðýëòýöýýñ õàìààðóóëàí àâòîìàò õýðýãñýë àøèãëàõã¿éãýýð ãàðààð òàñëàõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Ãàäààä áà äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí òºâëºðñºí óäèðäëàãûí ñèñòåìä äýä ñòàíöûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òýæýýëèéí õóâààðèëàõ ïóíêò, îðóóëãûí õóâààðèëàõ ñàìáàð äýýð òàâèãäàõ óäèðäëàãûí àïïàðàò, õýðýãñýëèéã àøèãëàõààñ ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíä òàâèãäàõ êîììóòàöûí (çàëãàõ, ñàëãàõ) àïïàðàò çýðãèéã äàâõàð àøèãëàõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. 6.1.55. Äîòîð òàëûí ãýðýëò¿¿ëãèéã óäèðäàõäàà áàðèëãûí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëä ò¿¿íýýñ ãàäíà áàéðëàõ äýä ñòàíö, ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýë àâàõ áà òóõàéí áàðèëãûí îðóóëãûí áàéãóóëàìæ á¿ð äýýð óäèðäëàãûí àïïàðàò õýðýãñýë òàâèõ ¸ñòîé. ª.õ. íýã øóãàìààð äºðºâ áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû ùèòíèé, 6 áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû á¿ëãèéã òýæýýõ áîë ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûí àïïàðàò òàâèõûã çºâëºæ áàéíà. Òààëàìæã¿é íºõöºëòýé áàéðàíä òàâèãäàõ ãýðýëò¿¿ðèéí óíòðààëãûã àëü àÿòàé íºõöºëòýé áàéðàíä íü àâ÷ ¿çýõ, òóõàéëáàë, óóðûí ñàóí, óñàíä îðîõ äóóø, õóâöàñ ºìñºõ ºðºº, õàëóóí öåõèéí óíòðààëãûã ýíý áàéðíû ãàäíà òàëä íü òàâèõ ¸ñòîé. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà ä¿ðâýëò (í¿¿ëãýí øèëæèëò)-èéí ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûã øóóä òóõàéí áàéðíààñ, á¿ëãèéí ùèòíýýñ, õóâààðèëàõ ïóíêòýýñ, îðóóëãûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæíààñ, äýä ñòàíöààñ òóñ òóñ õèéæ ºãºõ áà ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûí ïóíêòýýñ òºâëºðñºí óäèðäëàãûí ñèñòåìòýé áîë çºâõºí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ õ¿ðýëöýõýýð áàéðëóóëæ ºãâºë çîõèíî. 6.1.56. Ãàäíà òàâèãäàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûí ñèñòåì íü 3 ìèí. áà ò¿¿íýýñ áàãàã¿é õóãàöààíä òàñëàãäàõ íºõöºëòýé áàéõ ¸ñòîé. Òîì áèø ¿éëäâýðèéí ãàçàð, ñóì, ñóóðèíû ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûã ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí øóãàìä òàâèõ êîììóòàöûí àïïàðàò, õýðýãñýëýýð ã¿éöýòãýõ áà ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ õ¿ðýëöýõ íºõöºëä áàéðëóóëáàë çîõèíî. Õîò áà ñóóðèí ãàçðûí ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí òºâëºðñºí óäèðäëàãûã äàðààõ çàð÷èìààð õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. ¯¿íä: Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

319

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 50 ìÿíãà áà ò¿¿íýýñ äýýø îðøèí ñóóã÷òàé áîë çàéí ¿éë÷ëýëòýé òåëåìåõàíèêèéí õýðýãñýëýýð, 20-îîñ 50 ìÿíãà õ¿ðòýë îðøèí ñóóã÷òàé áîë òåëåìåõàíèêèéí áà çàéí óäèðäàõ ýëåêòðîí õýðýãñýëýýð, 20 ìÿíãà õ¿ðòýëõ îðøèí ñóóã÷òàé áîë çàéíààñ óäèðäàõ ýëåêòðîí õýðýãñýëýýð òóñ òóñ õèéæ ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Õàðèí õîòûí ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûã íýã òºâ äèñïåò÷åðèéí ïóíêòýýñ ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Òîìîîõîí õîòûí õóâüä ãîë ìºðºí, îéí áà ºíäºðëºã ãàçðûí ðåëüåôýýð õÿçãààðëàãäàõ òîõèîëäîëä ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûí òåëåôîí õîëáîî á¿õèé ðàéîíû äèñïåò÷åðèéí ïóíêò àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Õîòûí ãóäàìæ, òàëáàéí ãýðýëò¿¿ëãèéã øºíèé öàãò áóóðóóëàõäàà õî¸ð çýðãýëäýýõ ãýðëèéí àëü íýãèéã óíòðààõ çàð÷èìûã áàðèìòëàí çàðèì ãýðëèéã òàñëàõààð õèéâýë çîõèíî. Õîò, ñóóðèí ãàçàð, ¿éëäâýðèéí íóòàã äýâñãýðèéí ãàäíàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí òºâëºðñºí óäèðäëàãûã ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí ïóíêòýä òàâèãäàõ êîììóòàö (çàëãàëò-ñàëãàëòûí)-ûí àïïàðàò õýðýãñýë àøèãëàõ çàìààð õýðýãæ¿¿ëýõ ¸ñòîé. Ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä çàëãàëò-ñàëãàëòûí êîììóòàöûí àïïàðàòààð óäèðäàõäàà ãýðýëò¿¿ðèéã öóâæ áàãö áàéäëààð çàëãàãäàõ çàð÷èìààð õèéæ, àãààðêàáåëèéí ñ¿ëæýýíä íýã áàãöàä 10 õ¿ðòëýõ òýæýýëèéí ïóíêò çàëãàãäàõ, äàí êàáåëüä áîë ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé 15 õ¿ðòëýõ ïóíêò çàëãàãäàõààð çîõèöóóëæ ºãºõ ¸ñòîé.

6.2. ÎÐÎÍ ÑÓÓÖ ÁÎËÎÍ ÎËÎÍ ÍÈÉÒÈÉÍ ÁÀÐÈËÃÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý, ¿íäñýí òîäîðõîéëîëò 6.2.1. Ýíý á¿ëýãò ÁÍáàÄ-èéí “Îðîí ñóóöíû áàðèëãà, òºñâèéí íîðì” á¿ëýãò çààñàí îðîí ñóóöíû áàðèëãûí öàõèëãààí òîíîãëîë, “Îëîí íèéòèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæ, Òºñëèéí íîðì, Åðºíõèé õýñýã” ãýñýí á¿ëãèéí îëîí íèéòèéí áàðèëãûí öàõèëãààí òîíîãëîë, ìºí ò¿¿í÷ëýí 300-ààñ áàãà ¿çýã÷äèéí ñóóäàë á¿õèé êëóá, ñî¸ëûí òºâ, ¿çâýðèéí ãàçàð, áèåèéí òàìèðûí çàë, ìºí ¿éëäâýðèéí ãàçðûí áàéð áà òóñëàõ áàðèëãûí öàõèëãààí òîíîãëîëä õàìààðíà. Ýì÷èëãýý ñóâèëãàà, øèíæëýõ óõààí, ñî¸ëûí áàéãóóëëàãà, õîëáîî äèñïåò÷åðèéí ñèñòåìèéí òóñãàé çîðèóëàëòûí öàõèëãààí òîíîãëîë áîëîí ¿éëäâýðèéí öàõèëãààí òîíîãëîë (çàñâàðûí ãàçàð, çóóõ, äóëààíû öýã, íàñîñ ñòàíö, óãààëãà, õèìè öýâýðëýãýý ã.ì)-ä ýíýõ¿¿ á¿ëýã õàìààðàõã¿é. Õàðèí îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí îíöãîé ÷óõàë áàðèëãûí öàõèëãààí òîíîãëîëä íýìýëò øààðäëàãóóä òàâèãäàæ áîëíî. Òóñ á¿ëãèéí îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãûí öàõèëãààí òîíîãëîëä òàâèõ øààðäëàãà íü Ä¿ðìèéí áóñàä àíãè, á¿ëýãò çààãäñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. 6.2.2. Áàðèëãà, ò¿¿íèé òóñãàéëñàí õýñãèéí öàõèëãààíû òýæýýëèéí øóãàìûí îðóóëãàíä ñóóðèëóóëàõ àïïàðàò, õýðýãñýë áà á¿òýýöèéí á¿ðäýëèéã îðóóëãûí áàéãóóëàìæ (ÎÁ) ãýíý. Áàðèëãà ò¿¿íèé òóñãàéëñàí íýã õýñãèéí òýæýýëèéí øóãàìûí îðóóëãà äýýð áîëîí ò¿¿íèé ãàðãàëãààíû øóãàìóóä äýýð áàéðëàõ àïïàðàò õýðýãñýë, õèéö á¿òýýöèéí á¿ðäëèéã îðóóëãûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÎÕÁ) ãýíý. 6.2.3. Áàðèëãà áà ò¿¿íèé òóñãàéëñàí íýã õýñãèéã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàõ çîðèóëàëòòàé õóâààðèëàõ ñàìáàðûã ¿íäñýí õóâààðèëàõ (ùèò) ñàìáàð (¯ÕÑ) ãýíý. Îðóóëãûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÎÕÁ) áóþó äýä ñòàíöûí íàì õ¿÷äëèéí ñàìáàð íü ¯ÕÑ-ûí ¿¿ðãèéã äàâõàð ã¿éöýòãýæ áîëíî. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã ¯ÕÑ áóþó ÎÕÁ-ààñ àâ÷, ò¿¿íèéã á¿ëýãëýí õóâààðèëàõ, áàðèëãûí õóâààðèëàõ ïóíêòýä äàìæóóëàõ ñàìáàðûã õî¸ðäîã÷ õóâààðèëàõ ñàìáàð (ÕÕÑ) ãýíý. Öàõèëãààí õýðýãëýã÷ áîëîí òýäãýýðèéí á¿ëãèéí (öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, ãýðýëò¿¿ëýã) õàìãààëàõ õýðýãñýë, ñýëãýí çàëãàõ òºõººðºìæ òóñ á¿ðèéã áàéðëóóëñàí ñàìáàðûã õóâààðèëàõ öýã, á¿ëãèéí ñàìáàð ãýæ íýðëýíý. Îðîí ñóóöíû á¿ëýãëýñýí ñ¿ëæýýã õîëáîõ çîðèóëàëòòàé áàéðíû äàâõàðûí õîíãèë, øàòíû çàé, òîðîíä áàéðëóóëàõ ñàìáàðûã áàéðíû ñàìáàð ùèò ãýíý. 6.2.4. Îðîí ñóóöíû àéëûí áàéð (êâàðòèð) áîëîí ñàìáàðûã òýæýýõ çîðèóëàëòòàé îðîí ñóóöíû áàéðíû òóõàéí äàâõàðóóäàä áàéðëóóëàõ ñàìáàðûã äàâõàðûí (öàõèëãààí) ñàìáàð ãýíý. ÎÁ, ÎÕÁ, ¯ÕÑ, ÕÕÑ-ã áàéðëóóëàõ çºâõºí ìýðãýæëèéí õ¿í îðîõ çîðèóëàëòòàé ò¿ãæýýòýé áàéðûã öàõèëãààíû ùèòíèé ºðºº ãýíý. Äýä ñòàíöûí õóâààðèëàõ òºõººðºìæíººñ, ýñâýë öàõèëãààí Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

320

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìààñ ÎÕÑ õ¿ðòýëõ, ìºí ò¿¿í÷ëýí ÎÕÑ-ààñ ¯ÕÑ, ÕÕÑ áà õóâààðèëàõ öýã, ýñâýë á¿ëãèéí ñàìáàð õ¿ðòýëõ ñ¿ëæýýã òýæýýëèéí ñ¿ëæýý ãýíý. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí ùèò áà õóâààðèëàõ ïóíêòýýñ ãýðýëò¿¿ëýã÷, øèãòã¿¿ðò ðîçåòêà áà áóñàä öàõèëãààí õýðýãñýë õ¿ðòëýõ ñ¿ëæýýã á¿ëãèéí ñ¿ëæýý ãýíý. ÎÁ, ÎÕÁ, ¯ÕÑ-ýýñ õóâààðèëàõ ïóíêò áóþó ùèò õ¿ðòëýõ ñ¿ëæýýã õóâààðèëàõ ñ¿ëæýý ãýíý. ¯íäñýí øààðäëàãà 6.2.5. Öàõèëãààíû õýðýãñýë íü ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé TN-C áóþó TN-C-S ñèñòåì á¿õèé 380/220 Â õ¿÷äëýýð òýæýýãäýíý. Çàðèì íýã íºõöºëä 380/220 Â õ¿÷äýëýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé, ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýãäýæ áîëíî. Áàéøèí, áàðèëãûí öàõèëãààíû ñ¿ëæýý íü øààðäëàãàòàé íºõöºëä ñóðòàë÷èëãààíû, ¿çâýðèéí, í¿¿ðíèé, ÷èìýãëýëèéí, îð÷íû ãýðýëò¿¿ëýã, ãàë ýñýðã¿¿öýõ áàéãóóëàìæ, äèñïåò÷åðûí ñèñòåì, ãýðëýí õàÿã, çààëò, äóóíû áîëîí áóñàä äîõèîëîë çýðãèéã òýæýýõ áîëîëöîîòîé õèéãäýõ ¸ñòîé. Òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö 6.2.6. Îðîí ñóóö, íèéòèéí áàéð, ýìíýëãèéí óíòëàãûí êîðïóñ, àìðàëò ñóâèëëûí ãàçàð, àìðàëòûí áàéð, ýõ õ¿¿õäèéí áàéð, åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü, õ¿¿õäèéí öýöýðëýã, ìýðãýæèë äýýøë¿¿ëýõ áà òóñãàé ìýðãýæëèéí äóíä ñóðãóóëü, êîëëåæ ã.ì. .. áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí äîòîð íü äýä ñòàíö ñóóðèëóóëàõ áóþó äýä ñòàíöûí áàéð îðóóëæ áóþó çàëãàæ áàðèõûã õîðèãëîíî. Áóñàä òºðëèéí îëîí íèéòèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèä 4.2-ð á¿ëýãò çààãäñàí øààðäëàãûã õàíãàãäàæ áàéâàë äýä ñòàíöûã îðóóëæ áà çàëãàæ áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Ýíý òîõèîëäîëä òðàíñôîðìàòîðûã çººëë¿¿ðòýé áàéãóóëíà. Îíöãîé òîõèîëäîëä îðîí ñóóöíû áàðèëãàä òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººã îðóóëæ áóþó çàëãàæ áàðèõ òîõèîëäîëä Óëñûí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãûí òóñãàé çºâøººðëèéã ¿íäýñëýí ÷èìýý áà ÷è÷èðãýýíèé çîõèõ øààðäëàãûã õàíãàñíû ¿íäñýí äýýð àðèóí öýâýð, ýð¿¿ë àõóéí íîðìûã áàðèìòëàí çºâõºí õóóðàé òðàíñôîðìàòîðûã òàâèõûã çºâøººðíº. 6.2.7. Õ¿÷íèé áà ãýðýëò¿¿ëãèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéã íýã òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýõèéã çºâøººðíº. Òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººã á¿ðä¿¿ëýõäýý öàõèëãààíààð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãûí ìýðãýæëèéí õ¿í õîíîãèéí àëü ÷ öàãò ÷ºëººòýé, ÿìàð ÷ ñààäã¿éãýýð íýâòýð÷ áàéõ íºõöºëèéã õàíãàõààð áàéðøóóëíà. 6.2.8. Îëîí ôàçûí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíýýñ íýã ôàçûí õýðýãëýã÷ á¿õèé áàðèëãûã òýæýýõ øààðäëàãà ãàðâàë íýã ôàçûí ÿíç á¿ðèéí ãðóïïòýé õýðýãëýã÷èéí õóâüä ÎÕÁ-ààñ øóóä òàâèãäàõ åðºíõèé ñààðìàã (N) áà õàìãààëàëòûí äàìæóóëàõ óòàñ (PE) á¿õèé òàâàí óòàñòàé ñ¿ëæýý õýðýãëýõ áà, õàðèí N áà PE-ã õàìòàòãàí äºðâºí óòàñòàé PEN ñ¿ëæýýã õýðýãëýõ çºâëºìæ áîëîõã¿é. Àãààðûí øóãàìààñ ñàëáàðëàõ îëîí ôàçûí òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíýýñ íýã ôàçûí õýðýãëýã÷èéã òýæýýõäýý ÿíç á¿ðèéí ôàçíààñ òýæýýãäýõ íýã ôàçûí ãðóïï õýðýãëýã÷èéí õóâüä àãààðûí øóãàìûí PEN óòàñ íü åðºíõèé áàéõ òîõèîëäîëä PEN óòàñ òàñðàõ ¿åä à÷ààëëûí òýãøõýìã¿é áàéäëààñ ¿¿ñýõ çºâøººðºãäºõ õ¿÷äýëýýñ äýýø íýìýãäýõýä õýðýãëýã÷äèéã õàìãààëàëòààð òàñëàõ àðãà õýìæýýã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Òàñëàëòûã áàðèëãûí îðóóëãàíä õèéõ øààðäëàãàòàé, òóõàéëáàë, îðóóëãûí àâòîìàò òàñëóóðûí õàìààðàëã¿é ñàëãàâ÷ (ðàñöåïèòåëü)-ä ¿éë÷ëýõ õ¿÷äýëèéí ºñºëòèéí ðåëåíèé øóóä ¿éë÷ëýëýýð ôàçûí (L) áà àæëûí íîéë (N)-èéí óòñûã òàñëàõààð õèéãäâýë çîõèíî. Îðóóëãà áîëîí ò¿¿íòýé èæèë íºõöºëä òàâèãäàõ àïïàðàò, áàãàæ õýðýãñýë íü àæëûí íîéë (N)-èéí áóþó àæëûí áà íîéë (PEN)-èéí õàìòàòãàñàí óòàñ òàñàðñàíààñ øàëòãààëàí òýãøõýìã¿é à÷ààëëààñ ¿¿ñýõ õ¿÷äýë çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ ºñºõ ¿åä àæèëëàõ ÷àäâàðòàé áàéõààð ñîíãîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä òàñëàõ-çàëãàõ áà áóñàä àæëûí òîäîðõîéëîìæèéã ã¿éöýòãýõã¿é áàéæ áîëíî. Á¿õ òîõèîëäîëä PE áà PEN-íèé óòàñíû õýëõýýíä òàñëàõ-çàëãàõ àâàëöààíû áà àâàëöààã¿é ýëåìåíòòýé áàéõûã õîðèãëîíî. Õýëõýýã õîëáîõ òóñãàé çîðèóëàëòûí áàãàæ õýðýãñýë áà õîëáîâ÷èéí òóñëàìæòàéãààð õîëáîëòûã õèéæ áîëíî. 6.2.9. 1 êÂ õ¿ðòýëõ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ä¿ðìèéí äàãóó òóñ òóñä íü áàéðëóóëàõ øààðäëàãàòàé. Èéì íºõöºëä 1 êÂ õ¿ðòëýõ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÕÁèéí áàéð íü òóñãàé öîîæ á¿õèé õààëãàòàé áàéíà. Õýðâýý íýã áàéãóóëëàãà àøèãëàõ áîë 1 êÂ õ¿ðòýëõ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÕÁ-èéã íýã áàéðàíä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 1 êÂ õ¿ðòýëõ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëèéí ÕÁ-èéã áàéðëóóëàõ øààðäëàãà íü ÈÁÒÄ (ÊÒÏ)-ä õàìààðàãäàõã¿é. ÈÁÒÄ-èéí ºíäºð õ¿÷äýëèéí õýñãèéã øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë àøèãëàëòûí áàéãóóëëàãà îðóóëàõûã õîèãëîæ ëàöäàõ íü ç¿éòýé.


321

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Îðóóëãûí áàéãóóëàìæ, õóâààðèëàõ ñàìáàð, õóâààðèëàõ öýã áà á¿ëãèéí õàéðöàã 6.2.10. Áàðèëãûí öàõèëãààíû îðóóëãàíä íýã áà õýä õýäýí ÎÁ áóþó ÎÕÁ-èéã òîíîãëîæ áîëíî. Áàðèëãûí äîòîð àæ àõóéí ýðõëýëòèéí õýä õýäýí áàéãóóëëàãà áàéâàë òýð á¿ðò íü ººðèéí áèå äààñàí ÎÁ áà ÎÕÁ-èéã òàâèõûã çºâëºìæ áîëãîæ áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí ÎÕÁ-ýýñ ¿éë àæèëëàãààíû õóâüä ñàëøã¿é óÿëäààòàé ººð áàðèëãàä áàéðëàõ õýðýãëýã÷èéã òýæýýæ áîëíî. Áàðèëãûí îðîëòîí äýýð àãààðûí øóãàìààñ àâàõ ñàëáàðëàãûí òîîöîîíû ã¿éäýë íü 25 À-ààñ áàãà, ñàëáàðëàëòààñ ÎÁ-èéí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ áàéãàà á¿ëãèéí ùèò õ¿ðòëýõ çàé íü 3-ýýñ áàãà áîë ÎÁ áóþó ÎÕÁ-ã òàâèõã¿é áàéæ áîëíî. Ñ¿ëæýýíèé òóõàéí õýñýã íü øàòàëòûã òàðõààõã¿é ãàí õîîëîéä ñ¿âëýãäýæ, ñàëáàðëàëòûí óòàñíû õîëáîëò íü íàéäâàðòàé àâàëöàõ øààðäëàãûã õàíãàñàí 4 ìì2-ààñ áàãàã¿é îãòëîëòîé óÿí çýñ êàáåëèàð õèéãäâýë çîõèíî. Àãààðûí îðóóëãàíä õýò õ¿÷äýëèéí èìïóëüñíèé õÿçãààðëàã÷èéã òàâèõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí îðóóëãûí ºìíº ãàäíà òýæýýëèéí ñ¿ëæýý áà áàéðíû äîòîîä ñ¿ëæýýíèé ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðýýã õóâààõ çîðèóëàëòòàé êàáåëèéí õàéðöàã íýìýæ áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Èéìä õóâààëòûã ÎÕÁ, ýñâýë ¯ÕÑ õèéíý. Òýæýýëèéí øóãàìûí á¿õ îðîëòîíä áà ãàð÷ áàéãàà á¿õ øóãàìûí ÎÁ, ÎÕÁ ýñâýë ¯ÕÑ-ò õàìãààëàëòûí áà óäèðäëàãûí àïïàðàò áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. 25 À-ààñ èë¿¿ã¿é ã¿éäýëòýé ÎÁ áà ÎÕÁ-ä óäèðäëàãûí áà õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë áàéðëóóëàõã¿é áàéæ áîëíî. Àâòîìàò òàñëóóðûã õàìãààëàëòûí áà óäèðäëàãûí àïïàðàò ãýæ ¿çíý. 6.2.11. Àãààðûí øóãàìíààñ ñàëààëãà àâ÷ ÎÒ áà ÎÕÒ-èéã áàéðëóóëàõ ¿åä 25 À õ¿ðòýë ã¿éäëèéí õ¿÷òýé áàéâàë áàðèëãûí îðóóëãàíä õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë áàéðëóóëàõ øààðäëàãàã¿é. Õýðâýý õàìãààëàëò íü ñàëààëãûí ýõýíä ýñâýë ÎÒ, ÎÕÒ íü òóñãàé øóãàìààð òýæýýãäýæ áàéâàë áàðèëãûí òýæýýëèéí øóãàìíû îðóóëãàä õàìãààëàëòûí àïïàðàò áàéðëóóëàõã¿é áàéæ áîëíî. Õóâààðèëàõ ñàìáàð, ùèò, ïóíêò, õàéðöàãíààñ ãàð÷ áàéãàà øóãàì á¿ðò õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë áàéðëóóëíà. Õýä õýäýí øóãàìàíä íèéòëýã óäèðäëàãûí íýã åðºíõèé àïïàðàò áàéðëóóëæ áîëíî. Õóäàëäàà, íèéòèéí àæ àõóéí ãàçàð, çàõèðãààíû áàéð ìºí ò¿¿í÷ëýí çàõèðãàà, àæ àõóéí õàðèëöààíä îíöãîéëîí òóñãàñàí õýðýãëýã÷èéí áàéðûã òýæýýæ áàéãàà øóãàìûí îðóóëãàä òýæýýæ áóé øóãàìûí ýõýíä áóþó ò¿¿íèé ñàëáàðëàãàä óäèðäëàãûí àïïàðàò áàéðëóóëñàí ýñýõýýñ õàìààðàõã¿é óäèðäëàãûí àïïàðàò áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. 6.2.12. Ãàäààä òýæýýëèéí ñ¿ëæýý (äýä ñòàíöààñ ÎÁ, ÎÕÁ õ¿ðòýë) íü çºâõºí áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëýýñ õàìãààëàãäàõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí àïïàðàòûã áàéðëóóëàõäàà á¿ëýã 3.1 -ä çààãäñàí øààðäëàãà äýýð íýìýëò áîëãîæ äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:

Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãûí õóâààðèëàõ ïóíêò áà á¿ëãèéí õàéðöàã äàõü àâòîìàò òàñëóóð, ãàë õàìãààëóóðûã çºâõºí ôàçíû äàìæóóëàõ óòàñíû õýëõýýíä áàéðëóóëíà. Îðîí ñóóöíû ºðºº, äàâõàðûí õóâààðèëàõ ñàìáàðûí ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýæ áàéãàà øàòíû òîðíû äîòîð ñóóðèëàãäàõ õàéðöàãèéã øàòíû çîãñîîëîîñ 3 ì-ààñ èõã¿é çàéíä áàéðëóóëàõ òîõèîëäîëä äàâõàðûí õàéðöàã òàâèõ øààðäëàãàã¿é. ÎÁ, ÎÕÁ, ¯ÕÑ-ûã çºâõºí ¿éë÷èëãýýíèé àæèëòàí õ¿ðýõ áîëîìæòîé áàéðàíä ñóóðèëóóëàõ áà ýñâýë ò¿ãæýýòýé õàéðöàã (ø¿¿ãýý)-íä áàéðëóóëíà. Ñàìáàð, õàéðöàãèéã ¿åðèéí áà óñàíä àâòàõ àþóëòàé ä¿¿ðýã, îðîí íóòàãò óñíû ò¿âøèíãýýñ ºíäºðò áàéõààð áàéðëóóëíà. Øàòíû åðºíõèé òàâöàíã¿é íýã áóþó õî¸ð äàâõàð îðîí ñóóöíû áàðèëãûí ãàäàà õàíàíä çîõèõ õàìãààëàõ õýðýãñýë á¿õèé ÎÁ áà ÎÕÁ-èéã áàéðëóóëæ áîëíî. ¯éë÷èëãýý ÿâóóëàõ áîëîìæòîé, áóñàä áàéðíààñ 0.75 öàãààñ áàãàã¿é ãàëûí òýñâýðëýöòýé ìàòåðèàëààð õèéñýí õàìàð õàíààð òóñãààðëàãäàõ íºõöºëä áîë ÎÁ, ÎÕÁ, ¯ÕÑ-èéã õóóðàé ïîäâàë áóþó òåõíèêèéí õîíãèëä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. ÎÁ, ÎÕÁ, ¯ÕÑ, ÎÕÑ, õóâààðèëàõ ïóíêò áà á¿ëãèéí ø¿¿ãýý íü IP31-ýýñ áàãàã¿é õàìãààëàëòûí çýðýã á¿õèé á¿ðõ¿¿ëòýé õèéãäýõ áà ùèòíèé ºðººíèé ãàäíà áàéðëóóëàõäàà äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàâàë çîõèíî: 1. Áàéãóóëàìæ íü ýâòýéõýí, ¿éë÷ëýõýä ñààäã¿é ãàçàð áàéðëàõ, 2. Ïóíêò, ñàìáàðûã õàííû óõìàë õîíõîðõîéä áóþó õàéðöàãàíä áàéðëóóëàõ áóþó òàãëàà á¿õèé õàéðöàãò õèéíý. Ïóíêò áà ñàìáàðò èë, òóñãààðëàãàã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã áàéõûã õîðèãëîíî. 3.Áàéãóóëàìæèéã òºðºë á¿ðèéí äàìæóóëàõ õîîëîé (óñ õàíãàìæèéí, äóëààëãûí, ñóâàãæóóëàëòûí, äîòîîä óñíû ã.ì), õèé äàìæóóëàõ õîîëîé áà õèéí òîîëóóðààñ 0.5-1.0 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëíà. 6.2.13. Øàòäàãã¿é á¿òýýöýýð õèéãäñýí õààëãà á¿õèé õàíûí óõìàë õîíõîðõîé áóþó öàõèëãààíû ùèòíèé ºðººíä ñóóðèëàãäàõ îðóóëãûí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, ñàìáàð, ïóíêò õàéðöàã íü õàæóóãèéí áà àðûí õàíà, õààëãàã¿é áàéæ áîëíî. Öàõèëãààíû ùèòíèé ºðºº, ÎÁ, ÎÕÁ -èéã Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

322

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ñàíòåõíèêèéí çàíãèëàà, óãààëãûí áà óñàíä îðîõ ºðºº, ãàë çóóõ, (îðîí ñóóöíû ãàë çóóõíààñ áóñàä) õèìè öýâýðëýãýý, óãààëãûí ãàçðûí äîîð, ýñâýë ÕÁ-èéí áàéðàíä ÷èéã îðîõîîñ ñýðãèéëýõ, íàéäâàðòàé óñíû òóñãààðëàãà õèéæ, òóñãàé àðãà õýìæýý àâñàí áàéðíààñ áóñàä íîéòîí òåõíîëîãèòîé õîëáîî á¿õèé áàéðàíä áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Öàõèëãààíû ùèòíèé ºðººã äàìæèí ºíãºðºõ äàìæóóëàõ õîîëîé, (óñ õàíãàìæèéí, äóëààëãûí), ñàëõèëóóëãûí áà áóñàä õîîëîé íü ýíý îð÷èíä ÿìàð íýãýí ñàëààëãà, (ºðººíèé äóëààëãà àâñàí ñàëáàðëàãààñ áóñàä) îíãîéëãîõ òàã, õààëò, íýýëõèé, òóëãàìàë áîîëòîí çàëãààñ, âåíòèëü áàéõ øààðäëàãàã¿é. Ýíý áàéðààð øàòàìõàé õèé áà øèíãýíòýé äàìæóóëàõ õîîëîé, áîõèðûí øóãàì, äîòîîä óñíû äàìæèí ºíãºðºõèéã õîðèãëîíî. Öàõèëãààíû ùèòíèé ºðºº, òàñàëãààíû õààëãà ãàäàãøàà îíãîéäîã áàéâàë çîõèíî. 6.2.14. ÎÁ, ÎÕÁ, ¯ÕÑ, ÕÕÑ, õóâààðèëàõ ïóíêò, ñàìáàð, õàéðöàãèéã áàéðëóóëàõ áàéð íü áàéãàëèéí àãààðæóóëàëòòàé, öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýãòýé, õàëóóí íü + 5 Ñ -ààñ áàãàã¿é áàéõààð äóëààëãàòàé áàéõ øààðäëàãàòàé. ÎÁ, ÎÕÁ, ¯ÕÑ, ÕÕÑ, õóâààðèëàõ ïóíêò áà á¿ëãèéí õàéðöàãèéí öàõèëãààí õýëõýý íü çýñ ñóäàëòàé óòñààð õèéãäâýë çîõèíî. Öàõèëãààíû óòàñ áà êàáåëü øóãàì 6.2.15. Äîòîîä ñ¿ëæýýíèé öàõèëãààí óòàñ áà êàáåëü øóãàìûã äîîðõè øààðäëàãûã ¿íäýñëýí áàðüæ áàéãóóëàõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

1. Çàõèðãàà àæ àõóé, ºì÷ ýçýìøëèéí õóâüä òóñäàà áîëîâ÷ íýã áàðèëãàä áàéðëàõ òºðºë á¿ðèéí àæ àõóé, îëîí íèéòèéí áàéãóóëëàãûí öàõèëãààí òîíîãëîëûã íèéòëýã çîðèóëàëòûí òýæýýëèéí åðºíõèé øóãàìíààñ òóñãàé øóãàìààð ñàëáàðëóóëàí õîëáîõ áóþó ÎÕÁ, ¯ÕÑ-ààñ áèå äààñàí øóãàì ãàðãàæ õîëáîëò õèéõ íü ç¿éòýé. Áàéð áà îðîí ñóóöíû áèø õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã íýãäñýí òýæýýëèéí øóãàìíààñ õîëáîõäîî òóñàä íü óäèðäëàãûí àïïàðàò òàâüæ ºãíº. Äýýðõ õî¸ð òîõèîëäîëä ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýëèéí ÷àíàð õàíãàãäñàí áàéõ (á¿ëýã 1.2-ûã ¿çýõ) øààðäëàãàòàé. 2. Íýã ãîë øóãàìàíä õýä õýäýí áîñîî øóãàì õîëáîõûã çºâøººðíº. Òàâàí äàâõàðààñ äýýø îðîí ñóóöíû áàðèëãûã òýæýýõ áîñîî øóãàìûí ñàëààëãàä õàìãààëàëòûã îðëîõ çîðèóëàëòààð óäèðäëàãûí àïïàðàò, õýðýãñýëèéã áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. 3. Îðîí ñóóöíû áàðèëãûí îðö, õîíãèë, øàò, ¿¿äíèé ºðººíèé ãýðýëò¿¿ëãèéã òóñäàà øóãàìààð ÎÕÁ-ààñ òýæýýõ áà àéë, ºðººíèé ñàìáàðòàé õîëáîõûã õîðèãëîíî. 4. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãûí îðöíû õîíãèë, ãóäàì, äàâõàðûí ãóäàì, äýýâðèéí õîíãèëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëãèéí øóãàìûí íýã ôàçàíä òóñ á¿ð íü 65 Âò õ¿ðòýë ÷àäàëòàé 60 õ¿ðòýë óëàéñàõ ÷èéäýí, áóþó ºäðèéí ãýðýë õîëáîõûã çºâøººðíº. 4. Áàéãàëèéí ãýðýëò¿¿ëýãòýé îðöíû õîíãèë, ãóäàì, øàòíû òàâöàíã ãýðýëò¿¿ëãèéí õýìæýý, áàéãàëûí ãýðëèéí ¿¿ñãýõ ãýðýëòýëòýýñ õàìààðñàí àâòîìàò óäèðäëàãàòàé öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãýýð õàíãàâàë çîõèíî. Îðîí ñóóöíû áèø áàéðíû öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí òýæýýëèéã òóñãàé øóãàìíààñ ºãâºë çîõèíî. 6.2.16. Áàéøèí, áàðèëãàä çýñ ãîëòîé óòàñ áà êàáåëèéã õýðýãëýíý. Òýæýýëèéí áà õóâààðèëàõ ñ¿ëæýý íü õýðýâ óòàñíû òîîöîîíû îãòëîë íü 16 ìì2 áà ò¿¿íýýñ èõ áîë õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé óòàñ áà êàáåëèéã õýðýãëýâýë çîõèíî. Áàðèëãûí èíæåíåðèéí òîíîãëîëä õàìààðàãäàõ çàðèì öàõèëãààí õýðýãñýë (íàñîñ, ñàëõèëóóð, êàëîðèôåð, àãààðæóóëàõ òºõººðºìæ ã.ì.)-èéí òýæýýëèéã 2.5 ìì2-ààñ áàãàã¿é õºíäëºí îãòëîëòîé õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé óòàñ áóþó êàáåëèàð õèéæ áîëíî. Ìóçåé, çóðãèéí ãàëåðåé, ¿çýñãýëýíãèéí áàéðàíä ãýðýëò¿¿ðèéí ñàëáàðëàõ òºõººðºãò õàìãààëàëòûí IP20 çýðýãòýé ãýðýëò¿¿ëãèéí (çàëãàõñàëãàõ àãøèíä ò¿¿íèé õàéðöàã äîòîð áàéðëàõ ñàëäàã àâàëöààíû õîëáîëòîé) øèí-äàìæóóëàã÷, ãýðýëò¿¿ëãèéí ñàëáàðëàëòàíä õàìãààëàëòûí IP44 çýðýãòýé (ñýðýýã ðîçåòêíîîñ ñóãàëàõààñ ºìíº ñàëáàðëàëòûí õýëõýýã òàñëàõ ¿¿ðýã á¿õèé ø¿ãòã¿¿ðò ñàëãàâ÷òàé) øèí-äàìæóóëàã÷ òóñ òóñ õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Äýýð çààñàí áàéðíû ãýðýëò¿¿ëãèéí øèí-äàìæóóëàã÷ íü õóâààðèëàõ ïóíêòýýñ òóñãàé øóãàìààð òýæýýãäýõ ¸ñòîé. 6.2.17. Îðîí ñóóöíû àéë ºðºº (êâàðòèð)-íèé, ºðõèéí öàõèëãààí òýæýýëèéí áîñîî øóãàìûã øàòíû òàâöàí, õºíäèéãººð òàâèõ ¸ñòîé. Àéëûí ºðººíèé äîòóóð òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíèé áîñîî øóãàìûã ñóíãàõûã õîðèãëîíî. Áàðèëãûí øàòäàãã¿é á¿òýýöýýð õèéñýí õîîëîé, íýãäñýí õàéðöàã áà ñóâãààð àéëûí ºðººíèé òýæýýëèéí óòñûã øàòíû õºíäèé, õîíãèë, ãóäàì, îðöíû, àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí óòàñòàé õàìò òàâèõûã çºâøººðíº. Äàâõàðûí ñàìáàðààñ àéë ðóó îðóóëàõ á¿ëýã ñ¿ëæýýã áóñàä àéëûí á¿ëýã øóãàìíààñ òóñàä íü ñóâàã, õîîëîé, õàéðöàãò ñóíãàæ ºãâºë çîõèíî. 2.1.5èéí øààðäëàãûã çºð÷èæ, óãñàðìàë îðîí ñóóöíû áàéøèíãèéí àéëûí á¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé 12 õ¿ðòýëõ Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

323

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 óòñûã õàìò íýã ñóâàãò ñóíãàõûã çºâøººðíº. Ìºí àéëûí ºðººíèé áîëîí øàòíû õîíãèë, ãóäàìûí àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýëèéí øóãàìûí íîéëûí (ñààðìàã) óòñûã íýãòãýõèéã çºâøººðíº. 6.2.18. Îðîí ñóóöíû áàéð, ÿëàíãóÿà îëîí äàâõàð íèéòèéí óãñàðìàë áàéðàíä òýæýýëèéí øóãàìûã çààâðûí äàãóó äàëä ñóíãàíà. Òåõíèêèéí çîðèóëàëòòàé äàâõàð, õîíãèë, óñàíä ¿ë àâòàõ õîíãèë, äóëààíû ïóíêò (öýã), àäàð, ñàëõèëóóëãûí áà øàõóóðãûí ºðºº, ÷èéãòýé áà îíöãîé ÷èéãòýé áàéðàíä öàõèëãààí ñ¿ëæýýã èë óãñðàõûã çºâøººðíº. Äàâõàðààñ äàâõàðò øóãàìûã îðóóëàõ õýñýãò íü øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð ÷èã÷èõ øààðäëàãàòàé. Öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé áîñîî õýñãèéã òºìºð õîîëîé, õàéðöàã, áàðèëãûí á¿òýýöèéí ñóâàãò õàìãààëàëòã¿é óòñààð, ñóâàã, ãàçàð äîîãóóðõè á¿òýýö-ä êàáåëü, øèí äàìæóóëàã÷ààð õèéíý. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãà ìºí ò¿¿í÷ëýí îðîí ñóóöíû áàðèëãûí ñàíòåõíèêèéí ºðººíèé öàõèëãààí óòñûã ãàí õîîëîéä áèø òóñãàé ãóóðñ, óòàñ (æèøýý íü ÀÏÏÂ) àøèãëàí õàíàíä äàëä øàâàðäëàãà äîð òàâèíà. 6.2.19. Õîîë áýëòãýõ, èäýõ ãàë òîãîîíû ºðººíä (îðîí ñóóöíû ãàë çóóõíààñ áóñàä) êàáåëèéã èë òàâèõûã çºâøººðíº. Õàðèí ýäãýýð ºðººíä êàáåëèàñ áóñàä öàõèëãààíû óòàñ èë òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Îðîí ñóóöíû áóñàä ºðºº òàñàëãààíû çîðèóëàëòòàé öàõèëãààíû óòñûã äàëä òàâèíà. Õàðèí õàìãààëàëòòàé óòàñ áà êàáåëèéã èë ñóíãàæ áîëíî. Äýýâðèéí õîíãèëä á¿ëýã 2.1-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí öàõèëãààí òýæýýëèéí óòñûã ñóíãàõûã çºâøººðíº. Äýýâðèéí õîíãèëûã òåõíèêèéí äàâõàð áîëãîí àøèãëàõ, ýñâýë áàðèëãûí øàòäàã¿é á¿òýýöòýé áàéâàë äýýðõ øààðäëàãà õàìààðàãäàõã¿é. Ñàóí, óãààëãûí ºðºº (âàííà), ñàíòåõíèêèéí óçåëü, ø¿ðø¿¿ðò ä¿ðìèéí äàãóó öàõèëãààíû óòàñûã äàëä óãñðàõ ¸ñòîé. Õàðèí êàáåëèéã èë òàâèõûã çºâøººðíº. Ñàóí, óãààëãûí ºðºº, ñàíòåõíèêèéí óçåëü, ø¿ðø¿¿ðò ìåòàëë á¿ðýýñòýé öàõèëãààíû óòàñ, ìºí óòñûã ìåòàëë õîîëîé áà ìåòàëë ãóóðñ, õàíöóéâ÷èíä òàâèõûã õîðèãëîíî. Ñàóíû çîðèóëëàëòòàé õàëààãóóðò 170 Ñ-ûí òåìïåðàòóðûí äààö á¿õèé çºâøººðºãäºõ òóñãààðëàãàòàé öàõèëãààíû óòñûã õýðýãëýõ ¸ñòîé. 6.2.20. ¯ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí ä¿¿æèí òààç (ä¿¿æèí òààçíû äýýð áàéðëàõ áàðèëãûí õèéöèéí õýñýã, äàâõàð õîîðîíäûí õó÷èëò)-íû öààãóóð öàõèëãààí ñ¿ëæýýã õèéõäýý äàëä öàõèëãààí óòàñ ñóíãàõ çààâðûí äàãóó õèéâýë çîõèíî. Õýðâýý øàòàõ ìàòåðèàëòàé òààç, õàìàð õàíàíû õºíäèéä óòàñ òàòàõ áîë òºìºð õîîëîé, õàéðöàãàíä ñóíãàíà. Õàðèí øàòäàãã¿é, ãàëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëòàé òààç, õàìàð õàíàíû õºíäèéä áîë õóâàíöàð ãàí, âèíèïëàñò (õóâàíöàð) õîîëîé, õàéðöàã, ìºí ãàëûã ºãäººõã¿é áàéõ ¿¿äíýýñ ãàëä òýñâýðòýé á¿ðõ¿¿ë á¿õèé êàáåëü áà õàìãààëàëòòàé òóñãàé óòñûã øóóä òàâüæ áîëíî. 6.2.21. Îðîí ñóóöíû áàðèëãàä õýðýãëýõ çýñ óòàñíû õºíäëºí îãòëîë íü òîîöîîíû óòãàòàé íèéöýæ áàéõ ¸ñòîé áºãººä õ¿ñíýãò 6.2.1 çààñíààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 6.2.1. Îðîí ñóóöíû áàðèëãûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé êàáåëü áà äàìæóóëàõ óòàñíû õàìãèéí áàãà çºâøººðºãäºõ îãòëîë Øóãàìûí çîðèóëàëò, àíãèëàë

Õóâààðèëàõ áà á¿ëýã ñ¿ëæýýíèé øóãàì Îðîí ñóóöíû äàâõàðûí ùèòíýýñ êâàðòèðûí ùèò áà òîîöîîíû òîîëóóð õ¿ðòýëõ øóãàì Êâàðòèðèéí òýæýýëèéí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíèé øóãàì

Êàáåëü áà óòàñíû õàìãèéí áàãà îãòëîë, ìì2 Çýñ õºíãºí öàãààí áà õºíãºí öàãààí - çýñ 1.5 2.5 2.5

4

4

6

Õýðâýý îðîí ñóóöíû ãóðâàí ôàçûí øóãàìûí ôàçûí óòàñ íü 25 ìì2 (õºíãºí öàãààí) õ¿ðòýëõ õºíäëºí îãòëîëòîé áîë íîéë (ñààðìàã)-ûí øóãàìûí îãòëîëûã ôàçûí øóãàìûí îãòëîëòîé òýíö¿¿, ôàçûí óòàñ íü ò¿¿íýýñ èõ îãòëîëòîé áîë ò¿¿íèé 50 õóâèàñ áàãàã¿é îãòëîëòîé íîéëûí óòàñ ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Íîéëûí àæëûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñíû îãòëîëûã á¿ëýã 1.6.1-1.6.5-ä çààñàí øààðäëàãàòàé íèéö¿¿ëýí ñîíãîõ íü ç¿éòýé. Îðîí ñóóöíû áàðèëãàä àéëûí ºðºº (êâàðòèð)-íèé äîòîð õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíèé áîñîî õýñãèéã òàòàõûã çºâøººðºõã¿é. ªºð ººð êâàðòèðûí òýæýýëèéí øóãàìûí óòàñ áà êàáåëèéã äàâõàðûí ùèòíýýñ íýã åðºíõèé ãóóðñ, õîîëîé, õàéðöàã áóþó ñóâàãò òàâèõûã õîðèãëîíî. ¯ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

324

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàðèëãûí õèéöèéí íýã åðºíõèé õîîëîé, õàéðöàã áóþó ñóâàã äàõü øàòàëòûã ºãäººõã¿é áàéõ òóñãààðëàãà õèéæ, êâàðòèðûí òýæýýëèéí øóãàìûí óòàñ áà êàáåëü íü øàòíû òàâöàí, äàâõàðûí ãóäàì, áàðèëãûí äîòîðõ áóñàä ºðººíèé àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã øóãàìûí óòàñ áà êàáåëüòýé õàìò òàâèõûã çºâøººðíº. 6.2.22. Á¿õ òºðëèéí áàðèëãàä á¿ëãèéí, äàâõàðûí áà êâàðòèðèéí ùèòíýýñ åðºíõèé ãýðýëò¿¿ëãèéí ãýðýëò¿¿ð, øèãòã¿¿ðò ðîçåòê áà áàéíãûí öàõèëãààí õýðýãñýë õ¿ðòýë òàâèãäàõ á¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé øóãàì íü ãóðâàí óòàñòàé (äàìæóóëàõ óòàñ: L-ôàçûí óòàñ, N-àæëûí íîéëûí áà PEõàìãààëàëòûí íîéëûí) áàéõ ¸ñòîé. ßíç á¿ðèéí á¿ëãèéí øóãàìûí íîéëûí àæëûí áº íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã íýãòãýõèéã õîðèãëîíî. Íîéëûí àæëûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã ùèòíèé åðºíõèé àâàëöàõ õàâ÷ààðò õîëáîõûã õîðèãëîíî. Äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîë íü á¿ëýã 6.2.33-ä äóðüäñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 6.2.23. Áàéøèí, áàéðíû äîòîðõ öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéã ñîëüæ áîëîõîîð äàëä (áàðèëãûí õèéöèéí ñóâàã áîëîí öóòãàìàë õèéö äýõ õîîëîé) áà èë (öàõèëãààí òåõíèêèéí õºâºº/ïëèíòóñ/, õàéðöàã ã.ì.) òàâèõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí óãñðàëòûí ÿâöàä ìîíòàæûí óóëçâàðûí çàëãàëòàíä áóþó áàðèëãûí õèéöèéã ¿éëäâýðò áýëòãýõ ¿åä öàõèëãààíû óòñûã öóòãàìàë õàíà, õàìàð õàíà, õó÷èëòàíä îðóóëæ, äàõèí ñîëüæ áîëîõîîðã¿é òàâèõûã õîðèãëîíî. 6.2.24. Áàðèëãûí ñåêöèéí äîîðõ õîíãèëîîð áà òåõíèêèéí ºðººíèé äîîãóóð òóõàéí áàðèëãûí ººð ñåêöèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéã òýæýýõ 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õ¿÷íèé êàáåëèéã òàâèõûã çºâøººðíº. Ýíýõ¿¿ êàáåëü íü íýâòðýí ºíãºðºõ (òðàíçèò) ãîë êàáåëü áàéæ áîëîõã¿é. Õàðèí ýíý çîðèóëàëòûí êàáåëü áà óòñûã õàäãàëàõ áàéð áà àãóóëàõààð äàìæóóëàí èëýýð òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Õóäàëäàà, íèéòèéí õîîëíû áàéãóóëëàãûí õºðãºëòèéí òîíîã òºõººðºìæèéã òýæýýõ öàõèëãààíû øóãàìûã òóõàéí áàéãóóëëàãûí ÎÕÁ áà ¯ÕÁ-ààñ àâàõ ¸ñòîé. 6.2.25. Äàìæóóëàõ óòàñíû îãòëîëûã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí õîëáîãäîõ á¿ëýãò çààñíààð òîîöîýæ àâáàë çîõèíî. Íýã ôàçûí à÷ààëëûã òýæýýõ íýã ôàçûí õî¸ð áà ãóðâàí óòàñòàé øóãàì, ò¿¿í÷ëýí ãóðâàí ôàçûí äºðºâ áà òàâàí óòàñòàé øóãàìûí íîéëûí àæëûí (N) óòàñíû îãòëîë íü ôàçûí óòàñíû õºíäëºí îãòëîëòîé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé. Ãóðâàí ôàçûí òýãøõýìòýé à÷ààëëûã òýæýýõ ãóðâàí ôàçûí äºðºâ áà òàâàí óòàñòàé øóãàìûí íîéëûí àæëûí (N) óòàñíû îãòëîë íü ôàçûí óòàñíû õºíäëºí îãòëîëòîé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé. Õýðýâ ôàçûí óòàñíû îãòëîë íü çýñ óòàñíû õóâüä 16 ìì2; õºíãºí öàãààí óòàñíû õóâüä 25 ìì2 õ¿ðòýë áàéâàë ôàçûí óòàñòàé èæèë, õàðèí ¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé áîë ôàçûí óòàñíû îãòëîëûí 50 %-èàñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. PEN óòàñíû îãòëîë íü ôàçûí óòàñíû îãòëîëîîñ õàìààðàëã¿é çýñ óòàñíû õóâüä 10 ìì2; õºíãºí öàãààí óòàñíû õóâüä 16 ìì2-ààñ áàãàã¿é N óòàñíû îãòëîëîîñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. PE óòàñíû îãòëîë íü ôàçíû óòàñíû îãòëîë íü 16 ìì 2 õ¿ðòýë áîë ôàçûí óòàñòàé; ôàçûí óòàñíû îãòëîë íü 16 ìì2-ààñ 35 ìì2 áîë 16 ìì2; ôàçûí óòàñ íü ò¿¿íýýñ äýýø îãòëîëòîé áîë ôàçûí óòàñíû 50 % -òàé òýíö¿¿ áàéõ ¸ñòîé. ÐÅ óòàñíû îãòëîë íü êàáåëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðîîã¿é ìåõàíèê õàìãààëàëòòàé áîë 2,5 ìì2 , ìåõàíèê õàìãààëàëòã¿é áîë 4 ìì2-ààñ òóñ òóñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äîòîîä öàõèëãààí òîíîãëîë 6.2.26. ßìàð ÷ ºðºº, òàñàëãààíû ãýðýëò¿¿ëýã÷ áà áóñàä ãýðýëò¿¿ëãèéí áàéãóóëàìæèéã åðäèéí òåõíèê õýðýãñýë (øàò, òàâèóð) àøèãëàæ ¿éë÷èëãýý õèéõýä õÿëáàð, àþóëã¿éãýýð ñóóðèëóóëæ, áàéðëóóëñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. Çàëãàìàë øàò, òàâèóðûã àøèãëàí 5 ì õ¿ðòýë ºíäºðò áàéðëóóëñàí ãýðýëò¿¿ëãýíä ¿éë÷èëãýý õèéõèéã çºâøººðíº. Îðîí ñóóöíû ãàë òîãîîíû ºðººíººñ áóñàä õîîë áýëòãýõ, õîîë èäýõ ºðºº òàñàëãààíä, àæëûí áàéðíû äýýð áàéðëóóëñàí óëàéñàõ ÷èéäýí íü õàìãààëàëòûí øèëýí á¿ðõ¿¿ëòýé áàéõ øààðäëàãàòàé. ªäðèéí ãýðëèéí ÷èéäýí íü òîðîí ñàðààëæòàé, ýñâýë ÷èéäýí óíàõààñ õàìãààëñàí òóñãàé ÷èéäýí òîãòîîã÷ á¿õèé õèéöòýé ãýðýëò¿¿ëãèéã àøèãëàõ íü ç¿éòýé. 6.2.27. Îðîí ñóóö, íèéòèéí áàéð, çî÷èä áóóäëûí óãààëãûí ºðºº, äóø, áà ñàíòåõíèêèéí çàíãèëààíû óëàéñàõ ÷èéäýíòýé ãýðýëò¿¿ëãèéí ïàòðîí, èõ áèåèéã òóñãààðëàõ ìàòåðèàëààð õèéíý. Óñàíä îðîõ (äóø) áà óóðàíä îðîõ ºðºº (ñàóí), óãààëãûí áà õóâöàñ òàéëàõ ºðºº, óãààëãà öýâýðëýãýýíèé ãàçàð çýðýãò øèãòãýâ÷èí çàëãóóð (ðîçåòêà) áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Îðîí ñóóö, íèéòèéí áàéð, çî÷èä áóóäëûí óãààëãûí ºðººíèé çàëãàâ÷ûã õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëæ õýëõýýíä õîëáîíî. Äóíä ñóðãóóëü, ëèöåé, õ¿¿õýä õ¿ì¿¿æ¿¿ëýõ, àñðàõ ãàçðûí õ¿¿õä¿¿ä áàéðëàõ ºðºº, òàñàëãààíû øèãòãýâ÷èí çàëãóóð (ðîçåòêà)-ûã øàëíààñ 1.2-1.8 ì-èéí ºíäºðò áàéðëóóëíà. Áóñàä îëîí íèéòèéí áàéãóóëëàãà, îðîí ñóóöíû áàðèëãûí ºðºº, òàñàëãààí äàõü çàëãóóðûã áàéãóóëëàãûí çîðèóëàëò, äîòîîä òàâèëãûí çîõèîí áàéãóóëàëòààñ õàìààðóóëàí Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

325

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 öàõèëãààí áàãàæ, õýðýãñýëèéã çàëãàõàä àëü òîõèðîìæòîé ãàçàð áàéðëóóëíà. Çàëãóóðûã ãàçàðäóóëñàí õýñãýýñ (òºìºð õîîëîé, óãààãóóð) áîëîìæèéí õýðýýð çàéòàé, 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä áàéðëóóëíà. Íèéòèéí õîîë, óóøíû ãàçàð, õóäàëäààíû ãàçðûí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíä çàëãóóðûã 1.3 ì -ýýñ ºíäºðã¿é ãàçàðò òåõíèêèéí äààëãàâðûí äàãóó áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. 6.2.28. Îëîí õ¿í öóãëàõ, ¿éë÷èëãýýíèé çîðèóëàëòòàé ãóàíç, çîîãèéí ãàçàð, ðåñòîðàí, äýëã¿¿ðèéí áàéðíû àæëûí, àâààðèéí áà (í¿¿í øèëæèëòèéí) ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëýãèéí óíòðààëãà (çàëãóóð)-ûã çºâõºí ¿éë÷ëýã÷ õ¿í õ¿ðýõ áîëîìæòîé ãàçàðò áàéðëóóëíà. Óñàíä îðîõ ºðºº, ñàíòåõíèêèéí çàíãèëàà, óãààëãà, öýâýðëýãýý õèéõ ãàçàðò óíòðààëãà (çàëãóóð) áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Õàðèí í¿¿ð, ãàð óãààõ ºðººíä óíòðààëãà áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. 6.2.29. Óãààëãûí ºðºº (âàííà), ø¿ðø¿¿ð áà ñàíòåõíèêèéí óçåëüä äàðààõ óñíû õàìãààëàëòûí çýðýãëýëýýñ äîîøã¿é øààðäëàãà õàíãàñàí òóñãàé çîðèóëàëòûí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã õýðýãëýíý. ¯¿íä: 0 á¿ñ-IPX7; 1 á¿ñ-IPX5; 2 á¿ñ -IPX4 (IPX5-íèéòëýã çîðèóëàëòûí óãààëãûí ºðºº); 3 á¿ñ-IPX1 (IPX5-íèéòëýã çîðèóëàëòûí óãààëãûí ºðºº); Á¿ñ 0-ä óãààëãûí ºðººíä õýðýãëýõ öàõèëãààí õýðýãñýë íü 12 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé áàéõ áà òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ð íü ýíý á¿ñíèé ãàäíà áàéðëàõ ¸ñòîé. Á¿ñ 1-ä çºâõºí óñ õàëààãóóðûã ñóóðèëóóëæ áîëíî. Á¿ñ 2-ä óñ õàëààãóóð, õàìãààëàëòûí 2 àíãèëàëûí ãýðýëò¿¿ðèéã òàâèõûã çºâøººðíº. Á¿ñ 0, 1 áà 2 á¿ñýä õîëáîëòûí õàéðöàã, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, óäèðäëàãûí òºõººðºã òàâèõûã õîðèãëîíî. Øèãòã¿¿ðò ðîçåòê (çàëãàâ÷)-èéã îðîí ñóóöíû êâàðòèðûí áà çî÷èä áóóäëûí âàííû ºðººíººñ áóñàä óãààëãûí ºðºº, ø¿ðø¿¿ð, âàííà áà ñàóíû çîðèóëàëòòàé óñ õàëààãóóð á¿õèé áàéð, óãààëãûí ãàçàðò òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Îðîí ñóóöíû êâàðòèð áà çî÷èä áóóäëûí âàííûí ºðºº íü á¿ñ 3-ä õàìààðàãäàõ áîë õóâààõ òðàíñôîðìàòîð áóþó ÿëãàâàðò-ã¿éäýë íü 30 ìÀ-ààñ èõã¿éã ìýäýð÷ òàñëàõ õàìãààëàëòûí òºõººðºãòýé íºõöºëä øèãòã¿¿ðò ðîçåòê òàâèõûã çºâøººðíº. Àëèâàà óíòðààëãà áà øèãòã¿¿ðò çàëãàâ÷ íü ø¿ðø¿¿ðèéí á¿õýýãíèé õààëãàíû í¿õíýýñ 0.6 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëáàë çîõèíî. Ãóðâàí óòàñòàé ñ¿ëæýýòýé áàéðàíä 10 À-ààñ áàãàã¿é ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí àâàëöààòàé øèãòã¿¿ðò çàëãàâ÷èéã òàâèõ ¸ñòîé. Îðîí ñóóöíû êâàðòèð, íèéòèéí áàéðíû õ¿í àìüäðàõ ºðºº áà õ¿¿õäèéí áàéãóóëëàãûí õ¿¿õýä ñààòàõ ºðºº òàñàëãàà (öýöýðëýã, ÿñëè, ñóðãóóëü ã.ì.)-íä øèãòã¿¿ð íü çàëãàâ÷íààñ ñýðýýã ñóãàëàõàä àâòîìàòààð ¿¿ð íü õààãäàæ áàéõ çîðèóëàëòûí õàìãààëàõ õààëòòàé áàéõ ¸ñòîé. Óíòðààëãà, øèãòã¿¿ðò çàëãàâ÷ (ðîçåòê) áà öàõèëãààí òîíîãëîëûí ýëåìåíòýýñ õèé äàìæóóëàõ õîîëîé, øàòàõ õèé á¿õèé ñàâ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé íü 0.5 ì-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 6.2.30. Óíòðààëãûã õààëãàíû áàðèóëòàé òàëä õàíàíä áà ìºí òààçàíä òàòëàãûí óíæëàãà óòàñòàé õýëáýðýýð áàéðëóóëæ áîëíî. Óíòðààëãûã õàíàíä 1.0-1.5 ì ºíäºðò áàéðëóóëíà. Õàðèí åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü, ñóðãóóëèéí ºìíºõ íàñíû õ¿¿õäèéí áàéãóóëëàãà (öýöýðëýã, ÿñëè) çýðýã ãàçðóóäàä øàëíààñ 1.8 ìåòðèéí ºíäºðò áàéðëóóëíà. Áàéøèí, áàðèëãûí ãîë îðö, õààëãà á¿ðò ãýðýëò¿¿ëýã õèéæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Áàéøèíãèéí òýìäýã, äóãààð áà ãàëûí ãèäðàíòûí çààëòûã ãýðýëò¿¿ëñýí áàéõ øààðäëàãàòàé. 6.2.31. Ñàóí, âàííûí ºðºº, ñàíòåõíèêèéí óçåëü, óãààëãûí ºðºº, óãààëãûí ãàçàð ã.ì. áàéðàíä õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà óäèðäëàãûí òºõººðãèéã áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Ãýðýëò¿¿ëýõ ñ¿ëæýýíèé òàñëàõ õýðýãñýëèéã øàòàìõàé ìàòåðèàëààð õèéãäýõ áàðèëãûí àëü íýãýí (äýýâýð, òàòàíãè, íóðóó, äàìíóóð ã.ì.) õèéö á¿õèé äýýâðèéí õºíäèéí ãàäíà áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Õ¿ì¿¿ñ îëíîîðîî öóãëàðàõ çîðèóëàëòûí áàéð (òóõàéëáàë, äýëã¿¿ðèéí õóäàëäàà õèéõ áàéð, ãóàíç, çî÷èä áóóäëûí õºëèéí ºðºº ã.ì.)-íû àæëûí, àþóëã¿é àæèëëàãààíû áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëýãèéí óíòðààëãûã çºâõºí ¿éë÷èëãýýíèé àæèëòàí õ¿ðýëöýõ ãàçàðò áàéðëóóëáàë çîõèíî. Áàðèëãûí îðîõ ¿¿äýíä ãýðýëò¿¿ð òàâüñàí áàéâàë çîõèíî. Áàðèëãûí ãàäíàõ õàíàí äýýð áàéðíû äóãààð, ãàëûí ãèäðàíòûí çààâ÷èéã ãýðýëò¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. Ýäãýýðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýë íü áàðèëãûí äîòîîä ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíýýñ, õàðèí ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí øîí äýýð áàéðëàõ ãàëûí ãèäðàíòûí çààâ÷èéã ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíýýñ òóñ òóñ òýæýýâýë çîõèíî. Ãàë ýñýðã¿¿öýõ òºõººðºã áà õàìãààëàëòûí äîõèîëîë íü áàðèëãûí öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòûí çýðýãëýëýýñ õàìààðàëã¿é õî¸ð îðóóëãààñ òýæýýãäýõ áà õàðèí òýäãýýð íü áàéõã¿é áîë íýã îðóóëãààñ õî¸ð øóãàìààð òýæýýãäýõ ¸ñòîé. Íýã øóãàìààñ íºãººä øèëæ¿¿ëýõäýý àâòîìàòààð ã¿éöýòãýõýýð òîõèðóóëñàí áàéâàë çîõèíî. Õ¿÷íèé öàõèëãààí òîíîãëîë 6.2.32. Îðîí ñóóöíû íèéòèéí õýðýãöýýíèé çîðèóëàëòûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, (øàõóóðãà, ñàëõèëóóð, íàñîñ, ëèôò ã.ì.) ò¿¿íèé õàìãààëàëò áà àñààõ àïïàðàò, õýðýãñýë íü çºâõºí ¿éë÷ëýã÷èéí Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

326

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 íýâòðýõ áîëîöîîòîé ãàçàðò áàéðëàíà. Ëèôò, ãàë ýñýðã¿¿öýõ òîíîãëîë, ñàëõèëóóðûí óíòðààëãûí òîâ÷ íü íèéòèéí çîðèóëàëòòàé èë òàâèãäàíà. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí àñààõ àïïàðàò íü á¿ëýã 5.3 -ä çààãäñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Õîîðîíäîî äàâõàð, øàò áà õîíãèëîîð õîëáîãäîîã¿é ººð ãàçàð áàéðëàñàí 4 õ¿ðòýëõ ëèôòèéã íýã øóãàìààð òýæýýæ áîëíî. Õýðâýý äàâõàðûí øàòíû òàâöàí, ýñâýë ëèôòíèé õîíãèëä íýã çîðèóëàëòûí 2 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø ëèôò áàéâàë øóóä ÎÕÁ, ýñâýë ¯ÕÑ-ýýñ õî¸ð øóãàìààð õîëáîæ òýæýýõ íü ç¿éòýé. Íýã øóãàìàíä õîëáîõ ëèôòíèé òîîã õÿçãààðëàõã¿é. 6.2.33. Ãàë ýñýðã¿¿öýõ ñèñòåìèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéã öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòûí çýðýãëýëä òîõèðóóëàí òýæýýíý. Õýðâýý ãàë óíòðààõ íàñîñíû öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð òåõíîëîãèéí áýëòãýëã¿é áîë ò¿¿íèéã 2 øóãàìààð òýæýýõ áà íýã íü çààâàë äýä ñòàíöûí ñàìáàð, ÎÕÁ, ýñâýë ¯ÕÑ-ò õîëáîãäñîí áàéõ øààðäëàãàòàé. Íýã øóãàìíààñ íºãººä ñýëãýí çàëãàõ àæèëëàãàà íü ãàðààð áóþó àâòîìàòààð áàéæ áîëíî. Äýýâðèéí õîíãèëä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áàéðëóóëàõ áîë øóóãèàíû ò¿âøèíã õýâèéí áàðèõàä çîðèóëàãäñàí ÷èìýý òóñãààðëàã÷ òàâüñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, õóâààðèëàõ áà á¿ëãèéí ñàìáàð, òóñàä íü áàéðëóóëàõ ñýëãýí-çàëãàëòûí àïïàðàò, õàìãààëàëòûí àïïàðàòóóä íü IP 44 ãýñýí õàìãààëàëòûí çýðýãòýé áàéíà. Õýðâýý ¿¿íýýñ áàãà çýðýãëýëèéí õàìãààëàëòòàé áîë IP 44 ãýñýí õàìãààëàëòûí çýðýãòýé ø¿¿ãýý (øóðãóóëãà)-ä áàéðëóóëàõ áóþó ãàëä òýñâýðëýöòýé ìàòåðèàëààð õèéñýí õàøëàãà á¿õèé òóñãàé ºðººíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã òîîöîõ 6.2.34. Íèéòèéí çîðèóëàëòòàé îðîí ñóóöíû áàéðûí àéë á¿ðò öàõèëãààíû íýã ôàçûí áóþó ãóðâàí ôàçûí íýã òîîëóóð òàâèíà. Øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë 3 ôàçûí íýã òîîëóóð òàâèõûã çºâøººðíº. Çàõèðãàà, àæ àõóéí õóâüä òóñäàà (õóâöàñ çàñâàð, çîîãèéí ãàçàð, äýëã¿¿ð, àãóóëàõ, îðîí ñóóö àøèãëàëòûí êîíòîð ã.ì) áîëîâ÷ íýã áàðèëãàä áàéðëàõ õýä õýäýí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õýðýãëýã÷ òóñ á¿ðä íü òîîöîîíû òîîëóóð òàâèõ ¸ñòîé. 6.2.35. Îëîí íèéòèéí áàðèëãûí öàõèëãààíû áàëàíñèéí òîîöîî õèéæ áàéõûí òóëä öàõèëãààíààð õàíãàõ áàéãóóëëàãûí ýçýìøëèéí çààã äýýð öàõèëãààíû òîîöîîíû åðºíõèé òîîëóóðûã ÎÕÒ-ä òàâèõ ¸ñòîé. Õýðâýý õýðýãëýã÷ òóõàéí áàðèëãàä îðóóëæ áóþó çàëãàæ áàéðëóóëàõ õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíöûí òðàíñôîðìàòîðûí ÷àäëûã, äàíãààðàà õýðýãëýæ áàéâàë òîîöîîíû òîîëóóðûã ÎÕÁ-ûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðûí íàì õ¿÷äëèéí òàëûí ãàðãàëãàíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Íýã áàéøèíä áàéðëàõ ÎÕÁ áà òºðºë á¿ðèéí õýðýãëýã÷äèéí òîîöîîíû õýðýãñýë (òîîëóóð)-èéã íýã åðºíõèé áàéðàíä òàâèõûã çºâøººðíº. Ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàã÷ áàéãóóëëàãûí çºâøººðëººð íýã áàéðàíä áàéãàà õýðýãëýã÷èä íü ÎÕÁ-ýýñ õàìòäàà òýæýýãäýõ áîë òîîöîîíû òîîëóóðûã àëü íýã õýðýãëýã÷äèéí ìýäýëä òàâüæ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä ¿íäñýí õýðýãëýã÷òýé òîîöîî õèéõ õÿíàëòûí òîîëóóðûã äýýðõ áóñàä õýðýãëýã÷äèéí òýæýýëèéí øóãàìûí îðóóëãàí äýýð òàâüæ ºãíº. 6.2.36. Îðîí ñóóöíû áàðèëãûí íèéò à÷ààëëûã (øàòíû òàâöàí, îðîí ñóóöíû æèæ¿¿ð, õàøàà, òàëáàéí ãýðýëò¿¿ëýã) òîîöîõ òîîëóóðûã ÎÕÁ-ûí ø¿¿ãýýíä, ýñâýë ¯ÕÑ-ûí ñàìáàðò áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Àéëûí òîîöîîíû òîîëóóðûã õàìãààëàëòûí àïïàðàò, ãàë õàìãààëóóð, àâòîìàò òàñëóóð áà çàëãóóðòàé (òîîëóóðò çîðèóëñàí) õàìò äàâõàðûí áóþó àéëûí åðºíõèé ñàìáàðò áàéðëóóëíà. Àéëûí ñàìáàð (ùèò)-ûã øàòíû òàâöàí, õîíãèëä áàéðëóóëàõ áà çàðèì òîõèîëäîëä òóõàéí àéëûí ¿¿äíèé ºðººíä áàéðëóóëæ áîëäîã. Õýðâýý áàéøèíãèéí áàðèëãûí á¿òýýö áîëîìæòîé áîë àéëûí ñàìáàðûã çààâðûí äàãóó õàíàíû óõìàë õîíõîðõîéä áàéðëóóëàõ íü òîõèðîìæòîé. Øàòíû õºíäèéä áàéðëóóëàõ àéëûí ñàìáàð íü òîîëóóðûí çààëòûã õàðæ áîëîõ í¿õòýé, ò¿ãæýýòýé ø¿¿ãýý (õàéðöàã)-íä áàéíà. 6.2.37. Ñ¿ëæýýíä øóóä õîëáîãäîõ òîîëóóðûã àþóëã¿é ñîëèõ ¿¿äíýýñ òîîëóóð á¿ðèéí ºìíº íü ò¿¿íä õîëáîãäîõ á¿õ ôàçûí õ¿÷äëèéã ñàëãàõ çîðèóëàëòòàé òàñëàõ-çàëãàõ àïïàðàòûã áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ òîîëóóðûí äàðàà íü çààâàë õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýë òàâèõ øààðäëàãàòàé áà àëü áîëîõ òîîëóóðò îéð, öàõèëãààí óòàñíû äàãóóä 10 ì-ýýñ õîëã¿é çàéä áàéðëóóëíà. Õýðâýý òîîëóóðûí äàðàà òóñ òóñäàà õàìãààëàëòûí àïïàðàò á¿õèé òýæýýëèéí õýä õýäýí øóãàì ñàëáàðëàõ áîë òîîëóóðûí äàðàà õàìãààëàëòûí åðºíõèé àïïàðàò áàéðëóóëàõ øààðäëàãàã¿é. Àéëûí ¿¿äíèé ºðººíä áàéðëóóëàõ ñàìáàð (ùèò)-ò áàéãàà òîîëóóðûí ºìíº íü ò¿¿íèéã àþóë, îñîëã¿é ñîëèõ, ¿éë÷èëãýý õèéõ çîðèóëàëòààð õî¸ð òóéëò òàñëóóð áóþó ãàð ñàëãóóð áàéðëóóëíà. Åð íü öààøäàà îðîí ñóóöíû áàéøèíãèéí òîîëóóðûí çààëòûã çàéíààñ àâàõ ñèñòåìèéã òàâèõûã çºâëºìæ áîëãîæ áàéíà.


327

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Àþóëã¿é àæèëëàãààíû õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýý 6.2.38. Áàðèëãûí öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëãà áà àþóëã¿é àæèëëàãààíû õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýýã á¿ëýã 1.6-ä çààñàí øààðäëàãà áà ýíýõ¿¿ á¿ëýãò äóðüäñàí íýìýãäýë øààðäëàãûã áèåë¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé. Á¿õ òºðëèéí áàéðàíä òàâèãäàõ íèéòëýã çîðèóëàëòûí ãýðýëò¿¿ëýã áà ñóóðèí öàõèëãààí õýðýãñýë (öàõèëãààí ïëèòê, áóöàëãóóð, àõóéí àãààðæóóóëàã÷, öàõèëãààí àë÷óóð ã.ì.)-èéí ãýðýëò¿¿ðèéí ã¿éäýë äàìæóóëàõ èë õýñãèéã íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñàíä õîëáîæ ºãâºë çîõèíî. Áàðèëãà, áàéãóóëàìæ äàõü íýã ôàçûí çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýë áà áàéãóóëëàãûí òåõíèê õýðýãñýëèéã ãóðâàí óòàñòàé á¿ëýã øóãàìûí õàìãààëàëòûí óòñàíä õîëáîæ ºãºõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí óòñàíä êàáåëèéã òàâèõàä àøèãëàõ õààëãà, õàìàð õàíà, àðààìíû ìåòàëë õýñýãèéã õîëáîõ ¸ñòîé. 6.2.39. Õýðýâ 220 Â-ûí õýâèéí õ¿÷äýëòýé ¿åä áîãèíî õîëáîëòûí ìýäðýãäýõã¿é áàãà óòãààñ õàìààð÷ õýò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòûí òºõººðºã íü 0.4 ñåê-ä àâòîìàòààð òàñëàõã¿é, ïîòåíöèàëûí òýãøòãýõ ñèñòåìèéã õàìðàõã¿é áàéâàë íýã ôàçûí õàìãààëàëòûí òºõººðãèéã (ÍÔÒ) çàéëø¿é òàâèõ ¸ñòîé. ÍÔÒ-ã ñîíãîëòûí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. ÍÔÒ-èéí õî¸ð áà îëîí øàòëàëòàé ñõåìýýð õîëáîõäîî òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðò îéðõîí áàéðëóóëàõ áîë õýðýãëýã÷äýä îéðõîí áàéðëóóëàõ ÍÔÒ-èéí òàâèë áà àæèëëàõ õóãàöààíààñ 3 äàõèí áàãàã¿é áàéõààð ñîíãîâîë çîõèíî. ÍÔÒ-èéí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíä àæëûí íîéëûí óòàñûã ãàçàðäóóëãûí ýëåìåíò áà õàìãààëàëòûí íîéëûí óòàñòàé õîëáîõã¿é áàéâàë çîõèíî. ÍÔÒ-èéã õýò ã¿éäëýýñ õàìãààëàõ àâòîìàò òàñëóóðòàé íýã åðºíõèé àïïàðàò áîëãîí àøèãëàõûã çºâøººðíº. ÍÔÒ-èéã õýò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòã¿é, ýíý õàìãààëàëòûã îðëîõ íýìýëò àïïàðàò áàéõã¿é áîë á¿ëãèéí øóãàìàíä òàâèõûã çºâøººðºõã¿é. Õýò ã¿éäëèéí õàìãààëàëòã¿é ÍÔÒ-èéã àøèãëàõäàà õýò ã¿éäëýýñ õàìãààëàõ øààðäëàãûã õàíãàæ áàéãàà äýýðõ àïïàðàòûí õàìãààëàëòûí òîäîðõîéëîìæèéã òîîöîæ, õýò ã¿éäëèéí ãîðèìä òîîöîîíû øàëãàëòûã çààâàë õèéâýë çîõèíî. Îðîí ñóóöíû áàéøèíä ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýë çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ äîîø óíàëòòàé áóþó õ¿÷äýë á¿ðìºñºí àëãà áîëîõ òîõèîëäîëä òóõàéí õýðýãëýã÷èéã ñ¿ëæýýíýýñ àâòîìàòààð òàñëàõ ÍÔÒ-èéã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Ýíý òîõèîëäîëä ÍÔÒ-èéí àæèëëàõ ÷àäâàð íü õýâèéí õ¿÷äëèéí 50 % õ¿ðòýë áóóðàõ ¿åä 5 ñåê-ýýñ áàãàã¿é õóãàöààíä õàäãàëàãäàõ ¸ñòîé. Îðîí ñóóöíû áàðèëãàä ÍÔÒ-èéã êâàðòèðûí ùèòýíä òàâèõûã çºâëºìæ áîëãîæ, õàðèí äàâõàðûí ùèòýíä òàâèõûã çºâøººðíº. Áàðèëãûí îðóóëãàí äýýð ïîòåíöèàëûã òýãøòãýõ ¿¿äíýýñ äàðààõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñãèéã íýãòãýñýí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: õàìãààëàëòûí ãîë óòàñ, ãàçàðäëàãûí ãîë óòàñ áóþó ãàçàðäóóëãûí ñóóðü õàâ÷ààð, áàðèëãûí õîëáîëòûí áà áàðèëãà õîîðîíäûí õîëáîëòûí ãàí õîîëîé, áàðèëãûí õèéö, àÿíãà õàìãààëàëò, òºâëºðñºí äóëààí õàíãàìæèéí ñèñòåì, ñàëõèëóóëãà áà àãààðæóóëàëòûí òºìºð á¿òýýö ã.ì. 6.2.40. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãûí óãààëãûí ºðºº, íèéòèéí óñàíä îðîõ ãàçðûí âàííû òºìºð á¿òýýö, äóøíû òàâöàíã òºìºð óòñààð óñ äàìæóóëàõ òºìºð õîîëîéòîé õîëáîõ ¸ñòîé. Ä¿¿æèí òààçòàé áàéðíû òààçíû òºìºð á¿òýýö áà ýä àíãè, ãýðýëò¿¿ëãèéí òºìºðëºã èõ áèåèéã íîéëòóóëàõ øààðäëàãàòàé. Ãýðýëò¿¿ëãèéã íîéëòóóëàõ øààðäëàãã¿é áîë ãýðýëò¿¿ëãèéã ìåòàëë ºëãºõ äýãýý íü òóñãààðëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. 6.2.41. Îëîí íèéòèéí, áàðèëãà äàõü àæëûí áàéð, àëáàí òàñàëãàà, çî÷èä áóóäàë, íèéòèéí áóþó îðîí ñóóöíû áàéð, íèéòèéí áàéð áà îðîí ñóóöíû ãàë òîãîîíû ºðºº, òàñàëãààíä èë òºìºð õèéöèéí õîîëîé, äóëààöóóëãûí àðæààòîð (ðàäèàòîð), áóñàä òºìºð á¿òýýöòýé õèéöèéã áàéðëóóëñàí áîë çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëýëèéí (öàõèëãààí èíä¿¿, öàõèëãààí çóóõ, äàíõ, öàõèëãààí øàðóóë, õºðã¿¿ð, õºðãºã÷, òîîñ ñîðóóë, óãààëãûí , î¸äëûí ìàøèí áà øèðýýíèé ÷èéäýí ã. ì) òºìºð ãàäàðãóó, èõ áèåèéã íîéëòóóëãàíä õîëáîõ àðãà õýìæýý àâàõ íü ç¿éòýé. Äýýð çààãäñàí ºðºº òàñàëãààíóóä íü ã¿éäýë äàìæóóëàõã¿é øàëòàé, ìºí èë òºìºð õîîëîé, äóëààëãûí ðàäèàòîð, áóñàä òºìºð á¿òýýöòýé õèéö áàéõã¿é, ýñâýë á¿ðýí òóñãààðëàñàí áàéõ íºõöºëä çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñëèéí òºìºð ãàäàðãóóã íîéëòóóëàõ øààðäëàãàã¿é. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí àõóéí çîðèóëàëòòàé, òóñãààðëàãà ñàéòàé, òºìºðëºã èõ áèå íü ãóðâàí øîíò çàëãóóðààð ãàçàðäàõ øèíý, äýâøèëòýé òîíîã òºõººðºìæèéã äàõèí íîéëòóóëãàíä õîëáîõ øààðäëàãàã¿é. 6.2.42. Îðîí ñóóö, îëîí íèéòèéí áàðèëãûí ñóóðèí öàõèëãààí çóóõ, óñ áóöàëãàã÷ ìºí ò¿¿í÷ëýí 1.3 êÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé çººâðèéí àõóéí öàõèëãààí õýðýãñýë, òºìºð èõ áèå, äàìæóóëàõ óòàñ ñ¿âëýñýí òºìºð õîîëîéã íîéëòóóëàõ øààðäëàãàòàé. 1.3 êÂò-ààñ òîì ÷àäëûí áàéíãûí õýðýãëýýíèé íýã ôàçûí öàõèëãààí õàëààãóóð (ïëèòêà), àõóéí õýðýãëýýíèé ñàëõèëóóð, öàõèëãààí ãàð õàòààãóóð ã.ì, ò¿¿í÷ëýí çººâðèéí àõóéí áàãàæ õýðýãñýë, ìàøèíû èõ áèåèéí íîéëòóóëãûã áîñîî Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

328

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ñàìáàð, äàâõàð áóþó áàéðíû ñàìáàðààñ ôàçíû óòàñíû îãòëîëòîé òýíö¿¿ îãòëîëûí òóñäàà óòñààð õèéíý. Ýíý óòñûã òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíèé íîéëûí õàìãààëàëòûí àëü íýã óòñàíä îðóóëãà òàëààñàà òîîëóóðûí áà òàñëàõ õýðýãñýëèéí ºìíº íü õîëáîæ ºãíº. 6.2.43. Ãóðâàí ôàçûí öàõèëãààí çóóõ (õàëààãóóð)-íû íîéëòóóëãûã á¿ëãèéí ñàìáàðààñ ãàðãàí òóñàä íü óòñààð õèéâýë çîõèíî. Íîéëûí àæëûí óòñûã ãóðâàí ôàçûí öàõèëãààí õàëààãóóðûí íîéëòóóëãàíä àøèãëàõûã õîðèãëîíî.

6.3. ¯ÇÂÝÐÈÉÍ ÃÀÇÀÐ, ÊËÓÁ, ÑÏÎÐÒÛÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÌÆÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý, òîäîðõîéëîëò 6.3.1. Ýíý á¿ëýãò 300 áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿íèé ñóóäàëòàé äàðààõ áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí òîíîãëîë õàìààðàãäàíà. Òóõàéëáàë, ¿çâýðèéí ãàçàð: òåàòð, öèðê, êèíîòåàòð, êîíöåðòûí çààë, ôèëîðìîíè; òåëåâèç áà ðàäèî ñòóäè, òºðºë á¿ðèéí êëóá, õ¿¿õýä çàëóó÷óóäûí á¿òýýëèéí òºâ, ñî¸ëûí îðäîí, íàì, îëîí íèéòèéí áàéãóóëëàãûí îðäîí; ñïîðòûí (õààëòòàé) áàéãóóëàìæ: ñïîðòûí îðäîí, ñïîðòûí êëóá, òàíõèì, çààë; ã.ì. Ýíä çààãäñàí îáüåêòûí öàõèëãààí òºõººðºìæ íü ýíý á¿ëãèéí áà ìºí ò¿¿í÷ëýí áóñàä á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 6.3.2. Óëñ òºð, îëîí íèéò, ñî¸ë óðëàã, áèåèéí òàìèðûí îëîí íèéòèéã õàìàðñàí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ çîðèóëàëòûí êëóá, òàíõèì çýðýã áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí òîíîãëîë íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1-6 áà6.1, 7.1 á¿ëýã, ÁÍáÄ-èéí òåõíîëîãèéí êàðòûí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Áàðèëãûí ãàäíà áà äîòîð áàéðëàõ æ¿æèã, øîó, êîíöåðò òîãëîæ ¿ç¿¿ëýõ òóñãàéëàí òîíîãëîñîí õýñãèéã òàéç ãýíý. Öèðêèéí áàðèëãà, áàéãóóëàìæèíä õºòºëáºð, øèé, òºðºë á¿ðèéí òîãëîëò, ¿ç¿¿ëáýð õàðóóëàõàä çîðèóëñàí ¿çýã÷äèéí òàíõèìûí ãîëä áàéõ äóãóé õýñãèéã ìàíåæ ãýíý. Ýñòðàä áîëîí òºðºë á¿ðèéí ýñòðàäûí êîíöåðò òîãëîõ çîðèóëàëòòàé, ¿çýã÷äèéí òàíõèìòàé çàëãàà áàéäëààð ºíäºðëºæ, ãýðýëò¿¿ëñýí õýñãèéã ýñòðàäûí (äýâñýã) ãýíý. Òàéçûí ãýðýë, ÷èìýãëýë, õºøèã ìºí áóñàä äýëãýö, ¿ç¿¿ëáýðèéã ºðãºæ áóóëãàõàä çîðèóëàãäñàí ìåõàíèçìûã òàéçíû ºðãºâ÷ ãýíý. Òåàòð, êîíöåðò, ýñòðàä áà öèðêèéí ¿ç¿¿ëáýðèéã ãýðýë, òóÿãààð ºíãº îðóóëæ, ÿíçëàõ ãýðýëò¿¿ëãèéã ¿ç¿¿ëáýðèéí ãýðýëò¿¿ð ãýæ íýðëýíý. Ãýðýëò¿¿ëýã, òóñãóóðûí õýðýãñýë, ¿ç¿¿ëáýðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã óäèðäàõ òºõººðºìæ, õîëáîî, öàõèëãààí, äóóíû áà êèíî òåõíîëîãèéí òºõººðºã, ò¿¿í÷ëýí òàéçíû ìåõàíèçìûí öàõèëãààí äàìæóóðãûí óäèðäëàãà áà öàõèëãààí òîíîãëîëûí áàéðûã òåõíèêèéí àïïàðàò, õýðýãñýëèéí ãýæ íýðëýíý. ¯íäñýí øààðäëàãà 6.3.3. Öàõèëãààí õýðýãñýëèéí òýæýýë íü TN-S áóþó TN-C-S ãàçàðäóóëãûí ñèñòåì á¿õèé 380/220 Â-ûí ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýãäýõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí õýðýãñýëèéã TN-S áóþó TN-C-S ãàçàðäëàãûí ñèñòåìòýé ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé 380/220 Â-èéí õ¿÷äýëýýð òýæýýõ áà 220/127 Â-îîð òýæýýãäýõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí øèíý÷ëýë õèéõäýý 380/220 Â-ä øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Òóñäàà òðàíñôîðìàòîð, øóëóóòãóóð, õóâèðãóóðààñ òýæýýãäýõ ¿ç¿¿ëáýðèéí ãýðýëò¿¿ëýã áà òàéçíû ìåõàíèçìûí öàõèëãààí òîíîãëîëûí ñòàíäàðò áóñ õ¿÷äýë áàéõ øààðäëàãûã çóðàã òºñºë õèéõ ¿åäýý øèéäâýðëýíý. 6.3.4. Òàéç, ýñòðàäûí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðîõ á¿õ áàéð, ìºí ò¿¿í÷ëýí òóñëàõ áàéð (êèíî òóñãóóðûí áà õàëüñ õóðààõ, ýðã¿¿ëýõ ºðºº, õàäãàëàõ ñåéô ã.ì), àãóóëàõ (÷èìýãëýë, õóâöàñ, ìåáåëü áà ÿíç á¿ðèéí ìàòåðèàë ã.ì.), á¿òýýëèéí ãàçàð (óðàí çóðãèéí, ÷èìýãëýëèéí, áóäãèéí, ìóæààíû, çóðàà÷èéí, î¸äëûí, ãóòàë çàñâàðûí, çàãâàðûí áà õýâë¿¿ðèéí ã.ì.), òýýø õàäãàëàõ (áóäàã, àæ àõóéí, òàéçíû öàõèëãààí÷íû áà ìàøèíèñòûí), õóâöàñíû ºëã¿¿ð áà õóâöàñ ñîëèõ ºðºº áàéðóóäûã Ï-IIa àíãèëëûí ãàëûí àþóëòàé ºðººíä õàìààðóóëíà. Öàõèëãààí õàíãàìæ 6.3.5. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòûí çýðýãëýëýýð öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã õ¿ñíýãò 6.3.1 -ä ¿ç¿¿ëëýý. Ýíý çýðýãëýëä òóñãàé çîðèóëàëòûí, ºâºðìºö áàðèëãûí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä õàìààðàãäàõã¿é. ªºðòºº òðàíñôîðìàòîð áîëîí äýä ñòàíö á¿õèé áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéã õî¸ð õàðèëöàí áýëòãýë á¿õèé 6-10 êÂ øóãàìààð, òóõàéëáàë, õàìãèéí îéðõîí ÄÑ-ààñ áóþó õîòûí õóâààðèëàõ ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýãäýõ ÕÁ-ààñ (6)-10 êÂ-ûí ººð ººð øóãàìààð Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

329

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàíãàæ ºãíº. Õàðèí 800 áà ò¿¿íýýñ äýýø ¿çýã÷äèéí ñóóäàë á¿õèé òàíõèìòàé áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéí á¿ä¿¿â÷ íü 1 çýðýãëýëèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí àäèëààð õî¸ð õàìààðàëã¿é ýõ ¿¿ñâýðýýñ òýæýýãäýõ ¸ñòîé. 6.3.6. 800 áà ò¿¿íýýñ äýýø ¿çýã÷äèéí ñóóäàë á¿õèé òàíõèìòàé áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã òóõàéí áàðèëãàíä ñóóëãàñàí ÄÑ-ûí õî¸ð òðàíñôîðìàòîðààñ øèí äýýðýý ÄÇÀ-òàé 380/220 Â-ûí õî¸ð õàìààðàëã¿é á¿ëýã (ñåêö) á¿õèé ¿íäñýí ÕÁ áóþó ãàäíû ÕÁ-ààð äàìæóóëàí òýæýýíý. Îðîí íóòãèéí íºõöºëä çóðàã òºñëººð øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë òóñä íü òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö áàéðëóóëñàí ÷ áîëíî. Õî¸ð òðàíñôîðìàòîðòàé èæ á¿ðäìýë äýä ñòàíö (ÈÁÒÄ) õýðýãëýõ íºõöºëä ÄÇÀ-ûí áàéãóóëàìæûã ÈÁÒÄÑ-ûí öóãëóóëàõ øèí äýýð áàéõààð õèéíý. 800 ààñ äîîø ¿çýã÷äèéí ñóóäàë á¿õèé çààë, òàíõèìòàé áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã íèéòèéí õýðýãëýýíèé ÄÑ-ûí 2 òðàíñôîðìàòîðààñ, ýñâýë ººðèéí òðàíñôîðìàòîðûí ÄÑ-ààñ òýæýýíý. Ýíý íºõöºëä ÕÁ -èéí á¿ëýã (ñåêö) á¿ðèéã ÄÑ-ýýñ òóñäàà øóãàìààð òýæýýæ áàéõààð òóñãàíà. ÕÁ -èéí á¿ëýã (ñåêö)-èéí òýæýýëèéí çàëãàëò, ñàëãàëòûã ãàðààð õèéæ áàéõààð çóðàã òºñºëä òóñãàõ íü ç¿éòýé. 800 õ¿ðòýë ¿çýã÷äèéí ñóóäàë á¿õèé òàíõèì, ¿çâýðèéí çààëòàé áàðèëãà, áàéãóóëàìæèéí ÕÁ-ûã íýã òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýõèéã çºâøººðºõ áîëîâ÷ ýíý òîõèîëäîëä õàðèëöàí áýëòãýë á¿õèé 380/220 Â-èéí 2 øóãàì òàâèõ øààðäëàãàòàé. 6.3.7. Áàðèëãà äîòîð áàéðëàõ ÄÑ-ûí òîñ ä¿¿ðãýìýë òðàíñôîðìàòîð íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 4.2 á¿ëãèéí áîëîí äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. * Òðàíñôîðìàòîð á¿ðèéã òóñàä íü õîðãî (ºðºº)-íä áàéðëóóëàõ áà çºâõºí ãàäíààñ îðîõ õààëãàòàé áàéíà. ÈÁÒÄÑ õýðýãëýõ íºõöºëä 2 òðàíñôîðìàòîðòàé çºâõºí íýã ÄÑ-ûã íýã áàéðàíä ñóóðèëóóëàõûã çºâøººðíº. * ÈÁÒÄÑ-òýé áàéð áóþó òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé õààëãûã ¿çýã÷èäèéí îðîõ, ãàðàõ õààëãàã¿é áàðèëãûí ãàäíà òàëûí õàíàíä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Õýðâýý ýíý øààðäëàãà õàíãàãäàõ áîëîìæã¿é áîë òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé áà ÈÁÒÄÑ -èéí õààëãàíààñ ¿çýã÷äèéí îðæ, ãàðàõ õàìãèéí îéðûí õààëãà áóþó í¿¿í øèëæèõ (ä¿ðâýõ) õààëãà õ¿ðòýëõ çàé íü õýâòýý òýíõëýãèéí äàãóó 5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Õ¿ñíýãò 6.3.1. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòààð àíãèëñàí ¿çâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí çýðýãëýë Öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí íýðñ

¯çâýðèéí çààë, òàíõèìûí ¿çýã÷äèéí ñóóäëûí áàãòààìæààñ õàìààðàõ õýðýãëýã÷äèéí çýðýãëýë 800 õ¿ðòýëõ 800 áà äýýø

Àâààðèéí áà í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ãýðýëò¿¿ð Õ¿¿õäèéí òåàòð, îðäîíû àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýã (ãýðýëò¿¿ð) Ãàëûí øàõóóðãûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, ãàëûí àâòîìàò äîõèîëîë, ò¿éìýð óíòðààëãà, ãàëûí äîõèîëîë áà óòààíû ýñðýã õàìãààëàëò Õ¿¿õäèéí îðäîí, òåàòð, êëóáèéí áàðèëãûí ãàëûí õýðýãñýë, äîõèîëîë, ñèñòåì Òåëåâèç, ðàäèî áà õîëáîîíû òîíîãëîë Êèíî ¿ç¿¿ëýõ òºõººðºìæ, êèíî-òóñãóóð Òàéç, ¿çâýðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä 10 áà ò¿¿íýýñ äýýø öàõèëãààí äàìæóóëãàòàé òàéçíû ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä Îðîí íóòãèéí àíãèëàëã¿é òåëåâèçèéí òºâ áà ðàäèî òºâ 300 áà ò¿¿íýýñ öººí ñóóäëûí áàãòààìæòàé çààë á¿õèé áàðèëãûí áóñàä öàõèëãààí õýðýãëýã÷èä Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

Òàéëáàð

6.3.10, 7.2.24

II

I

I

I

II

I

I II

I II

II II

II II

III

II

I

I

6.3.17. -

III

330

III

400 õ¿ðòýë ñóóäàëòàé õºäººíèé êëóá ñî¸ëûí îðäîí III çýðýãëýëä ÓÁ, Ýðäýíým, Äàðõàíû ÐÒ

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 6.3.8. ¯çâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýæýýëèéã õóóðàé, ýñâýë øàòäàãã¿é øèíãýí á¿õèé ººðèéí òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö (ÒÄª, ýñâýë ÒÄÑ), ìºí íèéòèéí õýðýãöýýíèé òðàíñôîðìàòîð (áàðèëãûí äîòîð íü îðóóëæ áóþó çàëãàæ, ýñâýë òóñä íü áàðüñàí)-ûí äýä ºðòººíººñ òýæýýæ áîëíî. Íèéòèéí çîðèóëàëòûí äýä ºðòººíººñ àâñàí ¿çâýðèéí ãàçðûí 0.4 êÂ-ûí øóãàìíààñ áóñàä õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã õîëáîõûã çºâøººðºõã¿é. Õàðèí ¿çâýðèéí ãàçðûí ººðèéí ÒÄª-ººñ áóñàä õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéã õîëáîõûã çºâøººðíº. Ãýõäýý ÈÁÒÄÑ-ûí òîíîã òºõººðºìæèéã ñîëèõ áà çàñâàðëàõ çîðèóëàëòààð çººâºðëºõ áîëîìæòîé áàéõ ¸ñòîé. Òóõàéí áàéãóóëëàãûí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿í çàñâàð, ¿éë÷èëãýý õèéõ òîõèîëäîëä ÈÁÒÄÑ-ûí áàéðàíä òàéçíû ìåõàíèçì, àêêóìóëÿòîðûí íýãä¿¿ðèéí ø¿¿ãýý áîëîí òàéç, ãî¸ë-÷èìýãëýëèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí (òèðèñòîðîí) òîõèðóóëãà çýðýã 1 êÂ õ¿ðòýëõ öàõèëãààí äàìæóóðãûã òýæýýõ ýðãýëäýõ õóâèðãóóð, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ çýðãèéã áàéðëóóëæ áîëíî. 6.3.9. ÒÄª-èéí 1 êÂ-ààñ äýýø õ¿÷äýë á¿õèé ÕÁ-ûã ä¿ðìèéí äàãóó òîðîí õààëòàíä, ýñâýë ººðºº ò¿ãæèãäýõ õààëãà á¿õèé òóñäàà áàéðàíä áàéðëóóëæ, ä¿¿ðãèéí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíýýñ àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýý õèéíý. 1 êÂ õ¿ðòýëõ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýë á¿õèé ÕÁ-ûã íýã áàéãóóëëàãûí àøèãëàëòàä áàéõ íºõöºëä õàìòàä íü áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Öàõèëãààí äóó, àâèà áà êèíî òåõíîëîãèéí áàéãóóëàìæèéã òýæýýæ áóé øóãàìàíä ººð áóñàä öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéã õîëáîõûã õîðèãëîíî. 6.3.10. 800 áà ò¿¿íýýñ äýýø ñóóäàëòàé ¿çâýðèéí ãàçàð, õ¿¿õäèéí ¿çâýðèéí ãàçðûã ò¿¿íèé ñóóäëûí òîîíîîñ õàìààðàëã¿éãýýð òýäãýýðèéí öàõèëãààí õàíãàìæ íü äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Öàõèëãààí õýðýãñýëèéí òýæýýëèéã ººðèéí ÒÄª-íèé õî¸ð òðàíñôîðìàòîðààñ àâáàë çîõèíî. ªºðèéí çîðèóëàëòààð ÒÄª áàðèõ íü ¿ð àøèããã¿é áîë íèéòèéí çîðèóëàëòûí ÒÄª-íèé õî¸ð òðàíñôîðìàòîðààñ öàõèëãààí õýðýãñýëèéí òýæýýëèéã àâàõûã çºâøººðíº. 2. Òðàíñôîðìàòîð íü õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é 6-10 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé õî¸ð ýõ ¿¿ñâýðýýñ òýæýýãäýõ ¸ñòîé. 3. Íýã òðàíñôîðìàòîð òàñðàõ ¿åä àæèëëàãààíä ¿ëäñýí òðàíñôîðìàòîð íü ¿çâýðèéí ãàçðûí á¿õ öàõèëãààí õýðýãñýëèéí òýæýýëèéã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. 4. ¯ÕÁ íü ÄÇÀ-ààð òîíîãëîãäñîí 380/220 Â-ûí øèíèéí õî¸ð ñåêöòýé áàéõ ¸ñòîé. ¯ÕÁ-ûí ñåêö íü áèå áèåíýý õàðèëöàí íººöëºãäºõ øóãàìààð òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýãäýæ áàéâàë çîõèíî. 800 áà ò¿¿íýýñ äýýø ¿çýã÷äèéí ñóóäàë á¿õèé òàíõèì, ¿çâýðèéí çààëòàé áàðèëãà, áàéãóóëàìæ, ìºí ò¿¿í÷ëýí ñóóäëûí òîîíîîñ õàìààðàëã¿é õ¿¿õäèéí òåàòð, îðäîí çýðýã ãàçðóóäàä ãàäíà ýõ ¿¿ñâýðýýñ öàõèëãààí õàíãàìæ òàñðàõ ¿åä àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýã áà ãàëûí äîõèîëëûã àâòîìàòààð çàëãàõ áà óëìààð òýæýýëèéí çîðèóëàëò á¿õèé àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæ ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. ¯çýã÷äèéí ñóóäëûí òîîíîîñ õàìààðàëã¿éãýýð õî¸ð òàëûí òýæýýëòýé êèíîòåàòðò àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæ áàéõ øààðäëàãàã¿é. Ýíý íºõöºëä àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéã íýã òýæýýëýýñ, àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã íºãºº òýæýýëýýñ àâàõ íü ç¿éòýé. 6.3.11. 800 õ¿ðòýë ¿çýã÷äèéí ñóóäàëòàé áàéðíû öàõèëãààí õàíãàìæ íü äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Öàõèëãààí õýðýãñëèéí òýæýýë íü õî¸ð òðàíôîðìàòîð á¿õèé íèéòèéí õýðýãöýýíèé ÒÄªíîîñ òýæýýãäñýí áàéâàë çîõèíî. ¯çâýðèéí áàéðíû òýæýýë íü ÒÄª-íººñ áèå áèåíýý õàðèëöàí íººöëºõ (îðëîõ) õî¸ð øóãàìààð ¯ÕÁ (ÎÁÕ) õ¿ðòýë òàòñàí íºõöºëä íýã òðàíñôîðìàòîðààñ õàíãàãäàæ áîëíî. 2. Íýã òðàíñôîðìàòîð òàñðàõ ¿åä àæèëëàãààíä ¿ëäñýí òðàíñôîðìàòîð íü ¿çâýðèéí ãàçðûí ¿íäñýí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí òýæýýëèéã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. 3. ¯ÕÁ (ÎÁÕ) íü 380/220 Â-ûí øèíèéí õî¸ð ñåêöòýé áàéõ ¸ñòîé. Ñåêö íü ÒÄª -íººñ áèå áèåíýý õàðèëöàí íººöëºõ (îðëîõ) òóñãàé øóãàìààð òýæýýãäâýë çîõèíî. ¯ÕÁ (ÎÁÕ)-ûí ñåêöèéí òýæýýë íü ãàðààð ñýëãýí çàëãàõ áîëîìæòîé áàéõ ¸ñòîé. 4. Öàõèëãààí õàíãàìæèéí íàéäâàðæèëòààðàà íýãä¿ãýýð çýðãèéí õýðýãëýã÷èéí õóâüä áèå áèåíýýñýýý õàìààðàëã¿é õî¸ð äàõü òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðòýé áàéõààð òºëºâëºñºí áàéõ ¸ñòîé . 6.3.12. 300 õ¿ðòëýõ ¿çýã÷äèéí ñóóäàëòàé çààë á¿õèé ¿çâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí õàíãàìæ íü íèéòèéí õýðýãöýýíèé ÒÄª-íèé íýã òðàíñôîðìàòîðààñ òýæýýãäýæ áîëíî. Õ¿¿õäèéí ¿çâýðèéí ãàçðààñ áóñàä 300 õ¿ðòëýõ ñóóäàëòàé ººð çîðèóëàëòûí áàðèëãà äàõü ¿çâýðèéí ãàçðûí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí òýæýýëèéã ¯ÕÁ (ÎÕÁ)-ààñ ºãºõèéã çºâøººðíº. Òîñ ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé áàðèëãàä îðóóëæ áà çàëãàæ áàðüñàí ÒÄª íü äàðààõ øààðäëàãà áîëîí ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 4.2 á¿ëãèéí çààëòûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

331

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 1.Òðàíñôîðìàòîð á¿ð íü çºâõºí ãàäàãøàà îíãîéõ õààëãà á¿õèé òóñãàé ºðººíä òàâèãäàõ ¸ñòîé. ÈÁÒÄª õýðýãëýõ áîë õî¸ð òðàíñôîðìàòîð á¿õèé íýã ÈÁÒÄª òàâèõûã çºâøººðíº. ÒÄª áà ÈÁÒÄª íü íýã ä¿ãýýð äàâõàðò áàéðëàõ ¸ñòîé. 2.Òðàíñôîðìàòîðûí ºðºº áóþó ÈÁÒÄª-íèé áàéðíû õààëãà íü ¿çýã÷èä ºíãºðºõ áóþó ä¿ðâýëòýýð ãàðàõ õàìãèéí îéð áàéãàà õààëãààñ 5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéõ ¸ñòîé. 3.ÒÄª áà ÈÁÒÄª-íèé áàéðíààñ ä¿ðâýëòèéí çàìä ÿìàð íýãýí ãàðö (õààëãà) áàéõûã çºâøººðºõã¿é. 6.3.13. ÒÄª áà ÈÁÒÄª-íèé áàéðàíä õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òàéçíû ìåõàíèçìûí öàõèëãààí äàìæóóëãûí òýæýýëèéí çîðèóëàëòòàé, 1 êÂ õ¿ðòëýõ ýðãýëäýæ-õóâèðãàõ òºõººðºìæ, àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåé á¿õèé ø¿¿ãýý áà á¿õ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä ¿éë÷ëýõ íºõöºëä ¿çâýðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí òèðèñòîðûí òîõèðóóëãûã áàéðëóóëæ áîëíî. Öàõèëãààí äóó-÷èìýýíèé áà êèíî òåõíèêèéí òîíîã òºõººðºìæèéí òýæýýëèéí øóãàìàíä ººð áóñàä öàõèëãààí õýðýãñýëèéã õîëáîõûã õîðèãëîíî. 800 õ¿ðòýëõ ¿çýã÷äèéí ñóóäàëòàé áàðèëãà, áàéóóëàìæèéí àæëûí áà àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýã, ãàëûí äîõèîëîë íü õàðèëöàí õàìààðàëã¿é õî¸ð òóñäàà ýõ ¿¿ñâýðýýñ òýæýýãäýæ áàéâàë àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæ áàéõ øààðäëàãàã¿é. Ýíý ¿åä àæëûí áà àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýã, ãàëûí äîõèîëëûã ¿íäñýí áà ãàäíû ÕÁ-ûí ÿíç á¿ðèéí ñåêöýýñ òóñ òóñä íü øóãàìààð òýæýýíý. Õýðâýý áàðèëãà, áàéãóóëàìæ õî¸ð òàëûí òýæýýëã¿é áîë (êèíîòåàòðààñ áóñàä) àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýã, ãàëûí äîõèîëëûã òýæýýõ àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæòýé áàéõ íü ç¿éòýé. 6.3.14. Àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæèéã á¿ëýã 4.4-ä çààñàí øààðäëàãûí äàãóó òóñãàé áàéðàíä áàéðëóóëíà. Àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæèéí áàãòààìæ íü íýã öàã òàñðàëòã¿é àæèëëàõàä õ¿ðýëöýýòýé áàéõ ¸ñòîé. Çººâðèéí àêêóìóëÿòîðòîé áàòàðåéí ø¿¿ãýýã ¿çýã÷äèéí òàíõèì, òàéç, æ¿æèã÷äèéí ºðººíººñ áóñàä àëèâàà ºðººíä áàéðëóóëæ áîëíî. ¯çâýðèéí ãàçðûí àâààðèéí ãîðèì, àóþëã¿é àæèëëàãààíû ãýðýëò¿¿ëýã, ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëýã áà ãàëûí äîõèîëëûí òýæýýëèéã àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéãààñ ºãºõèéã çºâëºìæ áîëãîæ áàéíà. Äýýðõ çîðèóëàëòààð õýðýãëýõ àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéã òàâèõäàà äàðààõ øààðäëàãûã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. ¯¿íä: 1. õ¿¿õäèéí ¿çâýðèéí ãàçàðò ò¿¿íèé ñóóäëûí òîî áà òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðèéí òîîíîîñ õàìààðàõã¿éãýýð, 2. 800 áà ò¿¿íýýñ äýýø òîîíû ñóóäàë á¿õèé ¿çâýðèéí ãàçàð (êèíîòåàòðààñ áóñàä)-ûí ¿çâýðèéí çààëàíä òýæýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðèéí òîîíîîñ õàìààðàõã¿éãýýð, 3. òýæýýëèéí íýã ýõ ¿¿ñâýðòýé íºõöºëä: -500-ààñ èõ ñóóäàëòàé ¿çâýðèéí çààë á¿õèé êëóáèéí áàéãóóëàìæèíä, -300-ààñ äýýø ñóóäàëòàé ¿çâýðèéí çààë á¿õèé ¿çâýðèéí áóñàä ãàçàðò. Òýæýýëèéí õî¸ð ýõ ¿¿ñâýðòýé íºõöºëä 3-ä çààñàí ¿çâýðèéí ãàçàðò àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéã ñóóðèëóóëàõã¿é áàéæ áîëíî. Æ¿æèã÷èíèé ºðºº áà ¿çýã÷äèéí áàéðíààñ áóñàä àëèâàà áàéðíû äîòîð çººâðèéí àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåé á¿õèé ø¿¿ãýýã áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëýã áà ãàëûí äîõèîëëûí òýæýýëèéí çîðèóëàëòòàé, áàðèëãààñ ãàäàãø íü àãààðûí åðäèéí ñîðîëò á¿õèé òºìºð ø¿¿ãýýíä ñóóðèëóóëàãäàõ 48 Â õ¿ðòëýõ õ¿÷äýë, 150 À/öàã õ¿ðòýëõ áàãòààìæòàé çººâðèéí àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéã òóõàéí áàéðàíä íü öýíýãëýæ áîëíî. Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýã 6.3.15. Àæëûí áà àâààðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ýõ ¿¿ñâýð äýýðõè õ¿÷äëèéí õàçàéëò íü íîðì÷ëîãäñîí õýìæýýíýýñ èõã¿é áàéõ ¸ñòîé. (ÓÑÒ “Íèéòèéí çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí õýðýãëýã÷èéí öàõèëãààí ýíåðãèéí ÷àíàðûí íîðì”). Ýñòðàä, ìàíåæèéí òàéç ãýðýëò¿¿ëýõ çîðèóëàëòòûí õàìãèéí èõ àëñëàãäñàí ãýðëèéí ýõ ¿¿ñâýðèéí õ¿÷äëèéí ò¿âøèíèé áóóðàëò íü ÷èéäýíãèéí òîãòîîñîí õ¿÷äýëýýñ 5%-èàñ èë¿¿ã¿é áàéõ ¸ñòîé. 6.3.16. Òàéçíû ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé ãýðýëò¿¿ëýõ õýðýãñýë íü õàìãààëàëòûí òîð, ãýðëèéí ø¿¿ëò, ëèíç, ëàìï áîëîí ãýðëèéí çîðèóëàëòòàé áóñàä òîíîãëîëîîð õàíãàãäàõ øààðäëàãàòàé. Òàéçíû áà õºãæèì÷äèéí í¿õýí áàéðíû ãýðýëò¿¿ëýã íü ãýðýë ¿¿ñãýã÷èéí ãýðëèéí õ¿÷èéã ààæìààð èõýñãýæ, áóóðóóëàõ òîõèðóóëàã÷òàé áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí 400 õ¿ðòýë õ¿íèé ñóóäàëòàé ñî¸ëûí îðäîíä òîõèðóóëàã÷ã¿é ãýðýëò¿¿ëýã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Òàéçíû áà õºãæèì÷íèé í¿õýí áàéðíû ãýðýëò¿¿ëýã, òåàòð, êîíöåðòûí çààë, ôèëîðìîíè, öèðê, ìºí 800-ààñ äýýø õ¿íèé ñóóäàëòàé ñïîðòûí çààë, ñî¸ëûí îðäîí çýðýã ãàçðóóäàä ãýðýë ¿¿ñãýã÷èéí òîäðîëûã ººð÷ëºõ, (òèðèñòîðîí) òîõèðóóëàõ õýðýãñýë àøèãëàõ øààðäëàãàòàé. Áàãà áàãòààìæòàé Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

332

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ñî¸ëûí îðäîí áà áóñàä áàéðàíä ãýðýëò¿¿ëãèéí àâòîòðàíñôîðìàòîð á¿õèé öàõèëãààí ìåõàíèê òîõèðóóëãûã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 400 áà ò¿¿íýýñ äýýø ¿çýã÷äèéí òàíõèìòàé òåàòð, êîíöåðòûí çààë, ôèëàðìîíè, öèðê, ñî¸ëûí îðäíóóä ò¿¿í÷ëýí êèíîòåàòðò ãýðýë ¿¿ñã¿¿ð íü ààæìààð ãýðëèéí òîäðîëûã ººð÷ëºõ òîõèðóóëãàòàé áàéõ øààðäëàãàòàé. 6.3.17. Ýñòðàä, ìàíåæèéí òàéçíû òîãëîëòûí ãýðýëò¿¿ëýõ õýñãèéí 1.75 ì-èéí ºíäºðò áà öàãààí ãýðëèéí õàìãèéí áà õàæóóãèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ¿¿ñã¿¿ð¿¿ä õîñîëæ ãýðýëò¿¿ëñýí áîñîî ãýðýëòýëò íü õýâèéí õ¿÷äëèéí ¿åä ¿çýã÷äèéí òàíõèì òàëààñ 300 ëê-ààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìºí ¿çýã÷äèéí òàíõèìä (íîðì÷ëîãäñîí) á¿õ ãýðýëòýëãèéí 15-ààñ äîîøã¿é %-èéã õàíãàæ áàéõ ¿éë÷èëãýýíèé (æèæ¿¿ðèéí) ãýðýëò¿¿ëãèéã àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Áàéíãûí êèíî ãàðãàõ òºõººðºìæòýé áàéðàíä àâààðèéí íºõöºëººð êèíîíû òóñãóóð òàñðàõàä òàíõèìûí õýâèéí (íîðì÷ëîãäñîí) ãýðýëòýëòèéí 15 äîîøã¿é %-èéã õàíãàæ áàéõ íýã õýñýã ãýðýëò¿¿ëýã÷ àâòîìàòààð çàëãàãäàæ áàéõ øààðäëàãàòàé. 6.3.18. Àæëûí áà ¿éë÷èëãýýíèé ãýðýëò¿¿ëãèéã çàëãàõ, ñàëãàõ óäèðäëàãûã òàâèõàä äàðààõ øààðäëàãûí äàãóó õèéíý. ¯¿íä:

¯çýã÷äèéí òàíõèìûí õóâüä - òàéçíû ãýðýëò¿¿ëãèéã òîõèðóóëàõ óäèðäàõ ºðººíººñ êèíî òóñãóóðûí ºðººíººñ, òàñàëáàð øàëãàã÷èéí áàéðíààñ, ýñâýë ¿çýã÷äèéí òàíõèìä îðîõ õààëãàíààñ óäèðäàõ, Ìàíåæ, ýñòðàäûí òàéçíû õóâüä - òàéçíû ãýðýëò¿¿ëãèéã òîõèðóóëàõ óäèðäëàãûí ºðººíººñ, òàéçàí äàõü ïóëüòíýýñ óäèðäàõ, ¯¿äýí òàíõèì, àìðàõ òàñàëãàà, ãóäàì, õóâöàñíû ºðºº, áóôåò, àðèóí öýâðèéí ºðºº, òàìõè òàòàõ áîëîí áóñàä ¿çýã÷äýä çîðèóëñàí ºðºº òàñàëãààíû õóâüä - àæëûí ãýðýëò¿¿ëãèéã òàñàëáàð òàñëàã÷èéí áàéðíààñ áà ¿çýã÷äèéí òàíõèìûí îðîõ õààëãàíààñã.ì. ¯éë÷èëãýýíèé ãýðýëò¿¿ëãèéã äýýð äóðüäñàíààñ ãàäíà ãàëûí ïîñòûí áàéð áóþó ¯ÕÁ-ààñ óäèðäàõ áîëîìæèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. 6.3.19. Àâààðèéí áà àþóëã¿é àæèëëàãààíû ãýðýëò¿¿ëãèéã òàéç, ýñòðàä, ìºíãºíèé êàññ, çîõèîí áàéãóóëàã÷, õóâöàñíû ºëã¿¿ð, õàìãààëàëòûí áà ãàëûí öýã, òàéçíû ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûí áîëîí, êèíî òóñãóóð, äóó áè÷ëýãèéí ºðºº, ÒÄª áà åðºíõèé ÕÁ, õàðèëöóóðûí (òåëåôîí) ñòàíö, ìºí öèðêèéí àìüòàäûí áàéðàíä áàéðëóóëñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. Ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéã 50-èàñ èë¿¿ õ¿í öóãëàðàõ á¿õ ºðºº òàñàëãàà, ìºí øèëæèí ãàðàõ çàìûí á¿õ øàò, ãàðöàä áàéðëóóëíà. ¯çýã÷äèéí òàíõèì, ìàíåæ, òàéçíààñ ä¿ðâýí ãàðàõ çàìûí äàãóó õààëãàíû äýýð çàì çààã÷ ñóìàí ãýðýëò¿¿ëãèéã áàéðëóóëàõ áà ºðºº, òàñàëãààíààñ áîëîí áàéøèíãààñ ãàðàõ ÷èãëýëèéã òóõàéí ºðºº, òàñàëãààíä áàéðëóóëñàí ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí ºíãºíººñ ººð ºíãºòýéãýýð õèéæ áàéðëóóëàõ øààðäëàãàòàé. Ñóìàí ãýðýëò¿¿ëýã÷èéã ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí ýõ ¿¿ñâýðò õîëáîõ áóþó ¿íäñýí òýæýýëèéí øóãàì õ¿÷äýëã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä àâòîìàòààð õîëáîãäîæ, ¿çýã÷äèéã òàíõèìä áàéõ á¿õ õóãàöààíä àñààëòòàé áàéõààð õèéíý. Àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûã òºâëºð¿¿ëñýí áàéäëààð öýíýãëýõ áàéðíààñ, áàéõã¿é íºõöºëä îðóóëãûí áà ¿íäñýí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæíààñ õèéíý. Øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ýäãýýð ãýðýëò¿¿ëãèéí óäèðäëàãûã êèíî-òóñãóóðûí áà ãàëûí öýãýýñ áàéõûã çºâøººðíº. Àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæèíä çàëãàãäàõ, àâààðèéí áà ä¿ðâýëòèéí ãýðýëò¿¿ëãýíä óëàéñàõ ÷èéäýíã õýðýãëýíý. Ëþìåíèñöåíòèéí ëàìïûã àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºìæººñ òîãòìîëîîñ õóâüñàõ ã¿éäýëä õóâèðãàõ õóâèðãóóðààð äàìæóóëàí òýæýýæ áîëíî. Îðêåñòðûí í¿õýí äýõ õºãæèì÷äèéí íîòíû òàâèóðûã ãýðýëò¿¿ëýõýä øèãòã¿¿ðò (ðîçåòê)-ò õîëáîñîí ãýðýëò¿¿ëýã÷èéã õýðýãëýíý. ¯çâýðèéí ãàçðóóäàä ãýðëýí ÷èìýãëýë, ðåêëàìûí ãýðýëò¿¿ëãèéã õîëáîõ áîëîìæèéã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. Õ¿÷íèé öàõèëãààí òîíîãëîë 6.3.20. Ãàëûí øàõóóðãûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, óòàà àðèëãàõ ñèñòåì, ãàëûí àâòîìàò äîõèîëëûã ÄÑ áîëîí ¿íäñýí ÕÁ, îðóóëãûí ÕÁ-ûí øèíèé á¿ëýã (ñåêö)-ýýñ òóñãàé øóãàìààð òýæýýíý. Ãàëûí øàõóóðãà, ãàë áà óòààíû ýñðýã õàìãààëàëòûí ñèñòåìèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã çàëãàõ ¿åä àãààðæóóëàõ, ñàëõèëóóëàõ ñèñòåìèéí öàõèëãààí õýðýãñýë àâòîìàòààð òàñëàãäàæ áàéõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé íºõöºëä ëèôò, ãàëûí ýñðýã õºøèã áà ýðãýëòèéí íàñîñíû õºäºëã¿¿ðýýñ áóñàä õ¿÷íèé öàõèëãààí òîíîãëîëóóä àâòîìàòààð òàñëàãäàõ ¸ñòîé. Ãàëûí øàõóóðãûã àâòîìàò áóþó ãàðààð àñààõ áîëîìæòîé áàéõ íü ç¿éòýé. Ãàëûí öýãýýñ àëñ (çàéí)-ûí óäèðäëàãààð øàõóóðãûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã àñààõ áà õýðâýý ãàëûã àâòîìàòààð óíòðààõ õýðýãñýëã¿é áîë ãàëûí êðàíû äýðãýä áàéðëóóëàõ òóñãàé òîâ÷ëóóðûã àøèãëàõààð õèéãäâýë çîõèíî. Ãàëûí øàõóóðãà, óòààíû ýñðýã õàìãààëàëòûí ñèñòåìèéí öàõèëãààí Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

333

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õºäºëã¿¿ðèéã çºâõºí ãàëûí öýã áà øàõóóðãûí ºðººíººñ òàñëàõ áà õýðâýý ãàëûí öýãã¿é áîë çºâõºí øàõóóðãûí ºðººíººñ òàñëàíà. Øàõóóðãûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí àñààëòûã ãàëûí öýãèéí áàéðíààñ ãýðëýí áóþó äóóò äîõèîëëîîð õÿíàíà. 6.3.21. Òàéçíû ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºòë¿¿ð, äàìæóóëãà íü òóõàéí ìåõàíèçìûí ýöñèéí áàéðëàëä èðýõýä íü àâòîìàòààð òàñëàãäàæ áàéõ ¸ñòîé. Òàéçíû ºðãºõ ìåõàíèçì, ãàëûí óòààã¿é õºøèã, ºðãºí-áóóëãàõ òàëáàé áà à÷àà ºðãºõ ìåõàíèçìóóä íü ºðãºæ, áóóëãàõ ¿åä õ¿÷íèé õýëõýýíä àâààðèéí àâòîìàò òàñëàã÷òàé áàéíà. Òàéçíû ìåõàíèçìûí öàõèëãààí äàìæóóëãà íü äýýðõ ìåõàíèçìóóä çàõûí áàéðëàëä õ¿ðýõ ¿åä àâòîìàòààð òàñëàãäàæ áàéõ ¸ñòîé. Ýíý àâòîìàò àæèëëàñíû äàðàà öàõèëãààí õºòë¿¿ð, äàìæóóëãûã àâòîìàòààð áà ãàðààð àñààõ, óäèðäàõ àæèëëàãààã çîãñîîõ ¸ñòîé. 10-ààñ èë¿¿ òàéçíû ºðãºæ-áóóëãàõ ìåõàíèçìòàé áîë òàéçàíä óäèðäëàãûí ïóëüòòàé áàéíà. Õýðâýý áàéõã¿é áîë òàéçíû á¿õ ºðãºõ ìåõàíèçìûã íýãýí çýðýã òàñëàæ áàéõ ïóëüòûã òóñëàõ íàéðóóëàã÷èéí óäèðäàõ àïïàðàòàíä áàéðëóóëíà. 6.3.22. Òàéçíû ýñòðàäûí ýðãýëäýõ õýñýã îðêåñòð, òàéçíû òàëáàéã ºðãºæ áóóëãàõ ìåõàíèçìûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõûí òóëä á¿õ ìåõàíèçìóóäûã íýãýí çýðýã 2-îîñ äîîøã¿é ãàçàðò òàñëàõ àïïàðàòûã òýäãýýðèéí àæèëëàãàà íü èë òîä ñàéí õàðàãäàõ ãàçàðò áàéðëóóëíà. Òàéçíû ýñòðàäûí ýðãýëäýõ õýñýã, îðêåñòð, òàéçíû áà îðêåñòðèéí ºðãºæ áóóëãàõ òàëáàé, èëáýíèé òåõíîëîãèéí ºðã¿¿ð çýðãèéí õààëòíû õààëãà íü íýýãäýõ ¿åä á¿õ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð òàñëàãäàõ, õààãààä íýìýëò ¿éëäýë (ò¿ëõ¿¿ð ýðã¿¿ëýõ, òîâ÷ëóóð äàðàõ ã.ì.) õèéõ ¿åä çàëãàãäàõ çîðèóëàëòûí öîîæëîõ òºõººðºãòýé áàéíà. 6.3.23. Öàõèëãààí äàìæóóëãààñ ãàäíà ìåõàíèê ãàð õºòë¿¿ðòýé ìåõàíèçìóóä íü ãàð óäèðäëàãàä øèëæèõýä öàõèëãààí äàìæóóëãûã òàñëàõ çîðèóëàëòûí ò¿ãæýý, îíüñîîð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Àþóëã¿é àæèëëàãààã õàíãàõàä çîðèóëàãäñàí òåõíèê õýðýãñýë, àïïàðàòûí àâàëöàà íü òóñ õýðýãñýë áà àïïàðàòûí ç¿ðõýâ÷òýé îðîîìîãò õ¿÷äýëã¿é áîëîõ ¿åä òóõàéí õýëõýýã òàñàëæ áàéõààð õèéãäýíý. 6.3.24. Ãàëûí ýñýðã¿¿öýõ áà ãàëûí óòààã¿é õºøèãèéã æèíãýýðýý òàòàãäàí áóóõ, òàòëàãûí õýö ñóëðàõ ¿åä àâòîìàòààð öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òàñëàõ õàìãààëàëòààð òîíîãëîñîí áàéõ øààðäëàãàòàé. Ýíý õºøèãíèé õºäºëãººí íü òàéç áà ãàëûí öýãò äóóò áà ãýðëýí äîõèî äàãàëäàæ áàéõ ¸ñòîé. Óòààíû í¿õíèé íýýëõèéã íýãýí çýðýã îíãîéëãîõ, ò¿¿í÷ëýí íýã íýãýýð íü áîëîí õýñýã÷ëýí íýýæ, õààæ áàéõ óäèðäëàãûí áîëîìæèéã àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Óòààíû í¿õíèé íýýëõèéã ãàðààð õààæ áàéõààð õèéæ áîëíî. Óòààíû íýýëõèéí ºðã¿¿ðèéí óäèðäëàãà íü òàéçíû òàëáàé, ãàë ýñýðã¿¿öýõ öýã áà òàòóóðãûí áàéðàíä áàéâàë çîõèíî. Öàõèëãààíû óòàñ áà êàáåëèéã ñóíãàõ 6.3.25. Ãýðýëò¿¿ãèéí ñ¿ëæýý íü õýò à÷ààëëààñ õàìãààëàãäñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 3.1 -ä çààñàí øààðäëàãààñ ãàäíà õ¿÷íèé ñ¿ëæýý íü ýñòðàä, òàéçíû (õýìæýýíä) õýò à÷ààëëààñ õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Ýñòðàä, ìàíåæèéí òàéç, òåëåâèç, ðàäèîãèéí òºâ, 800 áà ò¿¿íýýñ äýýø ñóóäàëòàé ¿çýã÷äèéí òàíõèì, òåõíèêèéí òºõººðºìæ, àêêóìóëÿòîðûí ºðºº, äýýâðèéí çàé, ¿çýã÷äèéí çààëíû òààçíû óíæóóëãûí öàõèëãààí ñ¿ëæýý, ìºí ãàëûí áà õàìãààëàëòûí äîõèîëëûí óäèðäëàãûí õýëõýý íü øàòàëòûã ºäººõã¿é áàéõ ¿¿äíýýñ á¿ðýýñòýé çýñ ãîë÷òîé êàáåëü áà äàìæóóëàõ óòñààð õèéãäýõ ¸ñòîé. Òóõàéëáàë, ä¿¿æèí òààç áà çààëààð òàðõàõã¿é áàéõ ¿çâýðèéí çààë, øàòàìõàé õèéöòýé äýýâýð, àäàðûí áàéð áà òàéç, ãàëûí ýñðýã òºõººðºã, ò¿¿í÷ëýí ãàëûí øóãàì, õàìãààëàëòûí äîõèîëîë, äóó-îðóóëàõ áà äóó áè÷ëýãèéí ºðºº, ¿çâýðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí øóãàì áà òàéçíû ìåõàíèçìûí öàõèëãààí äàìæóóëãûí óäèðäëàãûí õýëõýýíä ã.ì. Áóñàä áàéð òàñàëãààíóóäàä öàõèëãààí ñ¿ëæýý íü 16 ìì 2-ýýñ áàãàã¿é îãòëîëòîé õºíãºí öàãààí ñóäàëòàé êàáåëü áà äàìæóóëàõ óòñààð õèéãäñýí áàéæ áîëíî. ¯çýã÷äèéí çààë, ¿¿äíèé ºðºº, áóôåò áîëîí ¿çýã÷äýä çîðèóëñàí áóñàä ºðºº òàñàëãààíóóäûí öàõèëãààíû óòñûã äàëä õèéæ ºãºõ áºãººä ñîëèõ áîëîìæòîé áàéâàë çîõèíî. 6.3.26. Òàéçíû îð÷èí, êèíî òóñãóóðûí áà õàëüñ îðîîõ ºðºº, 800 áà ò¿¿íýýñ äýýø ¿çýã÷äèéí ñóóäàë á¿õèé êèíîòåàòð, êîíöåðòûí çààë, öèðê, ñî¸ëûí áà õ¿¿õäèéí îðäîí, ñïîðòûí çààëàíä öàõèëãààíû óòàñ áà êàáåëèéã ãàí õîîëîéä ñ¿âëýæ óãñðàõ ¸ñòîé. Òàéçíû ãýðýëò¿¿ëãèéí øóãàìûã òóõàéí óòàñíû òóñãààðëàãûí õàëàëòûí òåìïåðàòóð íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòðýõã¿é íºõöºëä íýã ãàí õîîëîéä 24 õ¿ðòýë óòàñ ñ¿âëýæ òàâèõûã çºâøººðíº. Òàéçíû õºäºëãººíòýé á¿òýýö äýõ ãýðýëò¿¿ëãèéí òýæýýõ øóãàìûã óÿí çýñ ãîë÷òîé êàáåëü áóþó íèéëýã ãóóðñàíä ñ¿âëýñýí òóñãààðëàãà á¿õèé á¿ðýýñòýé óÿí çýñ óòñààð õèéõ øààðäëàãàòàé. 25 ìì2Á¯ËÝÃ 6. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÝÐÝËÒ¯¯ËÝÃ ÁÀ ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ

334

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ààñ èõã¿é õºíäëºí îãòëîëòîé óòàñûã áðåçåíòýí áà íèéëýã ãóóðñàíä øóðãóóëæ óãñðàõûã çºâøººðíº. Çººâðèéí áà õºäºëãººíòýé öàõèëãààí òºõººðºìæ, ÷è÷èðãýý òóñãààðëàã÷ ñóóðüòàé öàõèëãààí õýðýãñýëèéã òýæýýëèéí ñ¿ëæýýíä çýñ ãîë÷òîé óÿí óòàñ áà êàáåëèàð õîëáîëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Õºäºëãººíã¿é áýõëýäýõ öàõèëãààíû óòàñíààñ õºäºëãººíò áàéäàëä øèëæ¿¿ëýõäýý öàõèëãààí òóñãàé õîëáîîñ (õàâ÷ààð, õàéðöàã)-ûã àøèãëàæ, àøèãëàëò ¿éë÷èëãýý õèéõ áîëîìæòîé ãàçàðààð ñóíãàæ áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà 6.3.27. Öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãà áà àþóëã¿é àæèëëàãààíû õàìãààëàëòûí àðãà õýìæýýã ä¿ðìèéí 1.6 á¿ëýãò çààñíû äàãóó õèéâýë çîõèíî. Ãýðýëò¿¿ëãèéí áà õ¿÷íèé öàõèëãààí (òààçíû ôåðì, õààëãàí õºøèã) òîíîã òºõººðºìæèéã áàéðëóóëàõ çîðèóëàëòòàé òàéç (ýñòðàä, ìàíåæ)íû õºäºëãººíòýé ìåòàëë, òºìºð á¿òýýö íü àæëûí ã¿éäëèéí äàìæóóëàã÷èéí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõã¿é áàéãàà êàáåëèéí ñóäàë áóþó òóñäàà áàéãàà óÿí çýñ óòñààð õàìãààëàëòûí ãàçàðäóóðòàé øóóä õîëáîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Òàéçíû ýðãýëäýõ õýñýã áà ò¿¿í äýýð áàéðëóóëñàí öàõèëãààí òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãà, íîéëòóóëãûí õîëáîëòîíä äàâõàð äóãóé öàãèðàãàí àâàëöààã àøèãëàõûã çºâøººðíº. Õºäºëãººíòýé òºìºð õèéöèéí ãàçàðäóóëãà, íîéëòóóëãûí óÿí óòàñ áà êàáåëèéí çýñ ñóäëûí îãòëîë íü 1.5 ìì 2 -ààñ áàãàã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. 6.3.28. Öàõèëãààí äóó-àâèà, òåëåâèç, êèíî-òåõíîëîãèéí áàéãóóëàìæ, çóðàãëàëûí çîðèóëàëòòàé çººâðèéí êðàí, õîëáîîíû áà äîõèîëëûí ñèñòåìèéí òºìºð á¿òýýö, òýðãýíöýð, ò¿¿íèé èõ áèåèéã òóõàéí áàéðíû õàìãààëàõ ãàçàðäóóëãûí åðºíõèé õ¿ðýýíä õîëáîæ ºãâºë çîõèíî. Öàõèëãààí òåõíèêèéí áà äóó-áè÷ëýãèéí òºõººðºìæ, ò¿¿í÷ëýí øóóãèàíû ò¿âøèíã íàìñãàõ õîëáîî, òåëåâèçèéí òîíîãëîë íü ä¿ðìèéí äàãóó áóñàä ãàçàðäóóëãààñ 20 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëàõ íºõöºëä ãàçàðäóóëàõ óòàñ íü öàõèëãààí òîíîãëîëûí õàìãààëàëòûí ãàçàðäëàãûí óòàñíààñ òóñãààðëàäñàí áèå äààñàí ãàçàðäóóëàõ òºõººðºìæèíä õîëáîãäîõ ¸ñòîé. Áèå äààñàí ãàçàðäóóëãûí òºõººðºìæèéí ýñýðã¿¿öýë íü àïïàðàò, õýðýãñýëèéã ¿éëäâýðëýã÷, íèéë¿¿ëýã÷èéí áóþó ñòàíäàðòààð òîãòîîñîí íîðì, øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé áºãººä 4 îìîîñ èõã¿é áàéâàë çîõèíî. Çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí õîëáîîñ, ãàçàðäóóëãûí áîëîí íîéëòóóëãûí óòàñ íü ä¿ðìèéí 1.6-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé.


335


Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆÈÉÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

7.1. ÒÝÑÐÝÕ ÀÞÓËÒÀÉ ÎÐ×ÈÍÄ ÒÀÂÈÃÄÀÕ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË Õýðýãëýõ õ¿ðýý 7.1.1. Òýñðýõ, äýëáýðýõ àþóëòàé îð÷èíä ãàäàà áóþó áàéðíû äîòîð áàéðëóóëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëä ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã õàìààðàãäàíà. Ýäãýýð òîíîãëîë íü áóñàä á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûã ººð÷ëºëòã¿éãýýð õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òàâèõ öàõèëãààí óòàñ, êàáåëèéí øóãàì, öàõèëãààí òîíîãëîëûã ñîíãîæ áàéðëóóëàõäàà ýíýõ¿¿ á¿ëýãò çààñàí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí áà òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí àíãèëëûã ¿íäýñëýí õèéíý. Àêêóìóëÿòîðûí òºõººðºãò õàìààðàõ øààðäëàãûã á¿ëýã 4.4-ä çààñíû äàãóó õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Òýñðýõ áîäèñûã õýðýãëýõ, ¿éëäâýðëýõ, õàäãàëàõ ÿâöàä òýñðýõ àþóëòàé íºõöºë ¿¿ñ÷ áîëîõ óóðõàé, ¿éëäâýðèéí ãàçðûí äîîðõ òîíîã òºõººðºìæ, ìºí ò¿¿í÷ëýí òåõíîëîãèéí õýðýãñýëèéí äîòîð áàéðëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëä ýíý á¿ëãèéí çààëò õàìààðàõã¿é. Ãàçàð äîîðõè óóðõàé áà ¿éëäâýðò õýðýãëýýíèé ÿâöààñ òîíîã òºõººðºìæ íü òýñýð÷ äýëáýðýõ àþóëòàé ¿éëäâýðèéí òîíîãëîë, òýñðýõ áîäèñ ¿éëäâýðëýõ, õàäãàëàõ, ìºí òåõíîëîãèéí õýðýãñýëèéí äîòîð áàéðëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëä ýíý á¿ëýã õàìààðàõã¿é. Òîäîðõîéëîëò 7.1.2. Àæèë ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðòàé äàðàëòòàé õèé ¿¿ñãýí ýð÷èì (ýíåðãè) ÿëãàðóóëàõ áîäèñûí ò¿ðãýí õóãàöààíû ººð÷ëºëò (øàòàëò, òýñðýëò)-èéã äýëáýðýëò ãýíý. Äàðàëòòàé õèé ¿¿ñýõã¿éãýýð øàòàìõàé õîëèìîã ò¿ðãýí çóóð øàòàõûã òýñðýëò ãýíý. Ãàë ãàðàõã¿é, çºâõºí óòàà ãàð÷ ìýäýãäýõ øàòàëòûã óóãèõ (óóãèëò) ãýíý. Öàõèëãààíæñàí öýíýãèéí ñàðíèëò, áèåñèéí õîîðîíä ãàðàõ íóì, óóãèõ î÷îí öàõèëàëòûã öàõèëãààí î÷ëîëò ãýíý. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä öàõèëãààí öýíýã áîëîí ò¿¿íèé õàëàëòààñ ãàð÷ áîëîõ ãàëààñ õàìãààëàõ öàõèëãààí õýëõýýã î÷ëîëòûí àþóëã¿é õýëõýý ãýíý. Øàòàìõàé áîäèñûí ãàäàðãóó äýýð ¿¿ñýõ óóð áóþó õèé íü øàòààëòûí ¿¿ñâýðýýñ íîöîõ áîëîâ÷ ò¿¿íèé ¿¿ñýõ õóðä íü öààøèä ¿ðãýëæëýí àñàõàä õàíãàëòã¿é õàìãèéí áàãà õàëóóíûã íîöîîëãûí òåìïåðàòóð ãýíý. Øàòàìõàé áîäèñûí íîöîîëãûí ¿åä ¿¿ñýõ øàòàìõàé õèé áóþó óóð íü àñààõ ýõ ¿¿ñâýðýýñ ºãºõ íîöîîëòûí ¿ð ä¿íä æèãä ¿ðãýëæëýí àñàõ õàëóóíûã ä¿ðýëçýõ òåìïåðàòóð ãýíý. Ýêçîäóëààíû óðâàëûí õóðä íü îãöîì èõñýæ, äºëºí øàòàëòààð äóóñàõ øàòàìõàé áîäèñíû õàìãèéí áàãà õàëóóíûã ººðºº íîöîõ òåìïåðàòóð ãýíý. Ýíçîäóëààíû õóðä îãöîì èõýññýíýýñ óóãèëò ¿¿ñýõ áîäèñ (ìàòåðèàë áà õîëèìîã)-ûí õàìãèéí áàãà õàëóóíûã óóãèõ òåìïåðàòóð ãýíý. 7.1.3. Øàòààëãûí ¿¿ñâýðèéã óñòãàñíû äàðàà íîöîõ òåìïåðàòóð íü 61 Ñ-ààñ èõ áèø, ººðºº øàòàõ ÷àäâàð á¿õèé øèíãýíèéã ò¿ðãýí øàòàõ (àìàðõàí íîöîõ) øèíãýí ãýíý. Íîöîõ òåìïåðàòóð íü 610 Ñ-ààñ áàãà, îð÷íû òåìïåðàòóð 200 Ñ áàéõàä 100 êÏà îð÷èì äàðàëòòàé àìàðõàí íîöîõ øèíãýí íü òýñðýõ àþóëòàé øèíãýíä òîîöîãäîíî. Øàòààëãûí ¿¿ñâýðèéã óñòñàíààñ õîéø íîöîõ õàëóóí íü 61 Ñ-ûí òåìïåðàòóðààñ èõ, ººðºº øàòàõ ÷àäâàð á¿õèé øèíãýíèéã øàòàìõàé øèíãýí ãýíý. Íîöîõ òåìïåðàòóð íü 610Ñ-ààñ äýýø øàòàìõàé øèíãýí íü ãàëûí àþóëòàé áîëîâ÷ ¿éëäâýðëýëèéí ÿâöàä íîöîëòûí òåìïåðàòóðààñ äýýø õàëñàí øèíãýí íü òýñðýõ àþóëòàéä òîîöîãäîíî. 100 êÏÀ äàðàëòòàé, 20 Ñ òåìïåðàòóðòàé îð÷èíä àãààðûí íÿãòòàé õàðüöóóëàõàä 0,8 áà ò¿¿íýýñ áàãà íÿãòðàëòàé õèéã õºíãºí õèé ãýíý. Ìºí äýýð çààñàí íºõöºëä àãààðûí íÿãòòàé õàðüöóóëàõàä 0.8-ààñ äýýø íÿãòðàëòàé õèéã õ¿íä õèé ãýíý. 100 êÏÀ -ààñ èõ äàðàëòòàé áàéõ, ýñâýë 20 Ñ-ýýñ áàãà òåìïåðàòóðòàé, ýñâýë ýíý 2 íºõöºë õî¸óëàà ¿éë÷ëýõ îð÷èíä øèíãýí áîëæ õóâèðàõ õèéã øèíãýð¿¿ëñýí øàòàìõàé õèé (ØØÕ) ãýíý. Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

336

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 7.1.4. Àëèâàà (äóðûí) òåìïåðàòóðòàé îð÷èí äàõü øàòàìõàé õèé íü òýñðýõ àþóëòàéä òîîöîãäîíî. Ãàë àâàëöàõ õàìãèéí áàãà íÿãòðàëûí õÿçãààð íü 65 ã\ì3 -ýýñ èõã¿é øàòàìõàé òîîñ áà ìàòåðèàë (õºâºí, íýõìýë, ìÿíäàñ, ñýìýðäýñ) -ûã òýñðýõ àþóëòàéä òîîöäîã. Íîöîõ õàìãèéí áàãà íÿãòðàë íü 65 ã\ì3 -ààñ áàãàã¿é àãààðòàé õîëèëäñîí øàòàìõàé õèé, óóð, òîîñ, ò¿ðãýí øàòàõ (àìàðõàí íîöîõ) øèíãýíèé äýãäýõ, óóðøèõ ÿâöàä òîäîðõîé íÿãòðàëûí ¿åä ãàäíààñ øàòààëãûí ¿¿ñâýð (äºë) ºãºõºä òýñðýõ ÷àäâàðòàé õîëèìîãèéã òýñðýõ àþóëòàé õîëüö ãýæ ¿çíý. Ìºí ò¿¿í÷ëýí õ¿÷èëòºðºã÷ áà èñýëäýã÷ (õëîð ã.ì.)-òýé õîëèëäñîí øàòàìõàé õèé, óóð, àìàðõàí íîöîõ øèíãýíèéã òýñðýõ àþóëòàéä òîîöíî. Àãààð äàõü øàòäàã õèé, ÒØØ-íèé óóð áîëîí òîîñ, ñýìýðäýñíèé õàìãèéí èõ, áàãà íÿãòðàëûí íºõöºëä õàðãàëçàí òýñðýëòèéí ýõ ¿¿ñâýð á¿ðýëäýõ ¿åèéí õàðèëöàí äýýä áà äîîä òýñðýëò áîëîõã¿é íÿãòðàëûã äýýä áà äîîä íÿãòðàëûí íîöîëòûí õÿçãààð ãýíý. 7.1.5. Øàòàìõàé õèé, óóð áà ò¿ðãýí øàòàõ (àìàðõàí íîöîõ, ÒØØ) øèíãýíèé íÿãòðàëûã àãààðò ýçëýõ ýçýëõ¿¿íèé õóâèàð, òîîñ áà ìàòåðèàëûã (áºñ, ìÿíäàñ, õºâºí ã.ì) 1 ì 3 àãààðûí ýçýëõ¿¿íä áàéõ ãðàìì/ì3 ãýñýí õýìæèãäýõ¿¿íýýð àâ÷ ¿çíý. Á¿õ òàëààðàà õàíààð òóñãààðëàãäñàí (öîíõ, õààëãàòàé), äýýâýð, øàë á¿õèé îðîí çàéã áàéð (ñàâ) ãýíý. Äýýâýðã¿é áóþó òîðîí õàíàòàé îðîí çàéã áàéð ñàâ ãýñýí îéëãîëòîíä îðóóëàõã¿é. Ãàäàà èë, ñàðàâ÷èíä òîðîí áà ñàðààëæèí õèéöýýð õàøèãäñàí áàéðàíä ýñâýë òîðîí õààëòòàé á¿òýýöýä áàéðëóóëñàí òºõººðºìæèéã èë áóþó ãàäíàõ áàéð ãýíý. Òîðîí áà ñàðààëæèí õèéöýýð õàøèãäñàí áàéðíû õÿçãààðòàé îðîí çàé, ãàäàà îð÷èíä òýñðýõ àþóëòàé õîëüö áàéãàà, ýñâýë áèé áîëîõ îð÷èíã òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ ãýíý. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí àøèãëàëòûí óëìààñ òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä ãàë ãàðàõ áóþó ä¿ðýëçýí àñàõ áîëîìæã¿é á¿òýýö, õèéöòýé õàìãààëàëò á¿õèé öàõèëãààí òîíîãëîëûã òýñðýõ àþóëààñ õàìãààëàãäñàí öàõèëãààí òîíîãëîë ãýíý. Òóñãàé çîðèóëàëò, àøèãëàëòûí îíöãîé íºõöºëèéí øààðäëàãûã òóñãààã¿é ýíãèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã íèéòëýã çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîë ãýíý. Ãàäíà îð÷íû àãààð äàõü õîëèìîãèéí íÿãòðàëààñ õàìààðàõã¿éãýýð á¿ðõ¿¿ë äîòîð áèé áîëñîí òýñðýëòèéã ãàäàãø ãàðãàõã¿é áàéõ òóñãàé á¿ðõ¿¿ëèéí ôëàíö õîîðîíäîõ õàìãèéí èõ çàéã òóðøèëòûí õàìãèéí èõ àþóëã¿é çàâñàð (ÒÕÈÀÇ) ãýíý. Òýñðýõ àþóëòàé õîëüöûí àíãèëàë 7.1.6. Òýñðýëòèéã äóðûí íÿãòðàëòàé õîëèìîã á¿õèé àãààð õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷èí ðóó äàìæóóëäàãã¿é, òýñðýëò ãàðãàõã¿é áàéõ òóñãàé á¿ðõ¿¿ë áà äýðâýí (ôëàíö)-íèé õîîðîíäîõ çàéã òóðøèëòûí õàìãèéí èõ àþóëã¿é çàâñàð ãýõ áºãººä ò¿¿íèé õýìæýýíýýñ õàìààðóóëàí òýñðýõ àþóëòàé àãààð, õèéí áîëîí óóðûí õîëèìîãèéã çýðýãëýëýýð ãàðãàæ õ¿ñíýãò 7.1.1 -ä ¿ç¿¿¿ëñýí áîëíî. Õ¿ñíýãò 7.1.1. Òýñðýõ àþóëòàé àãààð õèéí áîëîí óóðûí õîëèìîãèéí çýðýãëýë Çýðýãëýë I II IIA IIB IIC

Õîëèìîãèéí íýðñ

Òóðøèëòûí õàìãèéí èõ àþóëã¿éí çàâñàð, ìì 1,0-îîñ èõ 0,9-îîñ èõ 0,5-ààñ 0,9 õ¿ðòýë 0,5 õ¿ðòýë

Óóðõàéí ìåòàí ¯éëäâýðèéí õèé áà óóð ¯éëäâýðèéí õèé áà óóð ¯éëäâýðèéí õèé áà óóð ¯éëäâýðèéí õèé áà óóð

Òàéëáàð: Á¿ðõ¿¿ëèéí òóëãàìàëûí çàâñàðûí ºðãºíèéã àøèãëàëòûí ¿åä õÿíàõàä õ¿ñíýãòýä çààãäñàí òóðøèëòûí õàìãèéí èõ àþëã¿é çàâñàðûí óòãà òîõèðîõã¿é.

7.1.7. Òýñðýõ àþóëòàé àãààð, õèéí áà óóðûí õîëèìîãèéã ò¿¿íèé ººðºº øàòàõ òåìïåðàòóðààð íü á¿ëýãëýæ äîîð ¿ç¿¿ëýâ. Äýýä õÿçãààðûí òåìïåðàòóðûí óòãà íü òýñðýëòýýñ õàìãààëàëòòàé àæèëëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãàäàðãóóãûí õàìãèéí èõ òåìïåðàòóð áîëíî ãýæ îéëãîõ íü ç¿éòýé. Ìºí ýíý ¿åä ãàëûí àþóëã¿é áàéõ íºõöºëòýé ãýæ îéëãîâîë çîõèíî. Òóõàéëáàë, òýñðýõ àþóëòàé õèé, óóðûí àãààð äàõü õîëèìîãèéã õ¿ñíýãò 7.1.2, 7.1.3-ä ºãñºíèé äàãóó ãýæ àíãèëàõààñ ãàäíà äýýð ¿ç¿¿ëñýí çýðýãëýë áà á¿ëãýýð íü àâ÷ ¿çñýí áîëíî. Õ¿ñíýãò 7.1.2 Óóð áà õèéí àãààðòàé ¿¿ñãýõ òýñðýõ àþóëòàé õîëüöûã ò¿¿íèé ººðºº øàòàëòûí òåìïåðàòóðò õàðãàëçóóëàí àíãèëàõ çàð÷èì. Á¿ëýã áóþó öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí ãðóïï Ò1 (Ò1) Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

Õîëèìîãèéí õÿçãààðûí òåìïåðàòóð áà ººðºº øàòàõ õàëóóí, Ñ 450 Ñ / 450 Ñ ò¿¿íýýñ äýýø, 337

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ò2 (Ò1, Ò2) Ò3 (Ò1-Ò3) Ò4 (Ò1-Ò4) Ò5 (Ò1-Ò5) Ò6 (Ò1-Ò6)

300 Ñ / 200 Ñ / 135 Ñ / 100 Ñ/ 85 Ñ/

300 200 135 100 85

Ñ-ààñ 450 õ¿ðòýë Ñ-ààñ 300 õ¿ðòýë Ñ-ààñ 200 õ¿ðòýë Ñ-ààñ 135 õ¿ðòýë Ñ-ààñ 100 õ¿ðòýë

* Ýíä óóðõàéí ìåòàí ãýäýãò í¿¿ðñ óñòºðºã÷ àãóóëñàí óóðõàéí òºðºë á¿ðèéí õèéí õîëèìîãèéã îéëãîõ íü ç¿éòýé. ¯éëäâýðèéí ìåòàí ãýäýãò óñòºðºã÷ 0,15 õ¿ðòýë õóâèéã íü ýçýëäýã áîëíî.

Õ¿ñíýãò 7.1.3. Òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí á¿ëýãëýë áà çýðýãëýë Õîëèìîãèé í çýðýãëýë I IIA

Õîëèìîãèéí á¿ëýã T1 T1

T2

IIA

T3

IIA

T4

IIA

Ò5 Ò6 T1 T2

IIB

Àãààðòàé òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîã ¿¿ñãýõ áîäèñ Ìåòàí (óóðõàéí) 1 àììèàê, õëîðûí àëëèë, àöåòîí, àöåòðîíèòðèë áåíçîë, áåíçîòðèôòîðèä, õëîðûí âèíèë, õëîðûí âèíèëåäèí, 1,2 äèõëîðïðîïàí, äîìåí çóóõíû õèé, èçîáóòèëåí, èçîïðîïèëáåíçîë öóóíû õ¿÷èë,êñèëîë, èçîáóòàí, õ¿õðèéí õ¿÷èë, ìåòàí(¿éëäâýðèéí) 2,ìåòèëàöåòàò , à- ìåòèëñòèðîë, ýôèð, õëîðòîé ìåòèë, óóñãóóð, p-4, ð-5 áà pc-1, øèíãýð¿¿ëýã÷ pý-1, ïðîïàí ,ñòèðîë, óñ òºðºã÷èéí õèé, äèàöåòîí ñïèðò, íåôòèéí ñîëüâåíò, òîëóîë, õëîðò áåíçîë, ýòàí, íåôòèéí ñîëüâåíò,òðèôòîðõëîðïðîïàí, äèõëîðýòàí, äèýòèëºìèí, äèèçîïðîïèëèéí ýôèð, õëîðáåíçîë, òðèýòèëàìèí, ýòàí ,õëîðò ýòèë , öèêëîïåíòàäèàí, ìåòèëèçîöèàíèò, Àëêèëáåíçîë, àìèëàöåòàò,öóóíû àíãèäðèä ,õ¿÷ëèéí èñýëä¿¿ëýã÷, àöåòèëàöåòîí,àöåòîïðîïèëõëîðèä , õëîðò àöåòèë, áóòàí, áåíçèí Á95/130, áóòèëïðîïèîíàò , âèíèëàöåòàò,ôòîðò âèíèëèäèåí, äèàòîë, äèèçîïðîïèëàìèí,äèìåòèëàìèí, äèìåòèëôîðìàìèä,èçîïåíòàí , èçîïðåí, èçîïðîïèëàìèí, èçîîêòàí, ïðîïèðîâàíîé õ¿÷èë, ìåòèëàìèí , ìåòèëèçîáóòèëêåòîí, ìåòèëìåòàêðèëàò, ìåòèëìåðêàïòàí ,ìåòèëòðèõëîðñèëàí ,2ìåòèëòèîôåí,ìåòèëôóðàí,ìîíîèçîáóòèëàìèí ,ìåòèëõëîðìåòèëäèõëîðñèëàí , ìåçèòèëûí èñýë,ïåíòàäèåí -1,3 , ïðîïèëàìèí , ïðîïèëåí, óóñãóóð (¹646--649, ðñ-2, ÁÝÔ, ÀÝ) áà øèíãýð¿¿ëýã÷ (ÐÄÂ, ÐÊÁ-1,ÐÊÁ-2), åðäèéí áóòèëèéí , ãóðàâëàñàí áóòèëèéí, èçîàìèëîâèéí, èçîáóòèëîâèéí, çýðýã ñïèðò¿¿ä, Òðèôòîðïðîïèëìåòèëäèõëîðñèëàí,òðèôòîðýòèëåí, õëîðò èçîáóòèë,ýòèëàìèí, ýòèëàöåòàò, ýòèëáóòèðàò, ýòèëåíäèàìèí, ýòèëåíäèàìèí, ýòèëåíõëîðãèäðèí, ýòèëèçîáóòèðàò, ýòèëáåíçîë, öèêëîãåêñàíîë, öèêëîãåêñàíîí ÀÈ-93, ÀÈ-80, ÀÈ-92, À-66, À-72, À-76, Á-70,ã.ì áåíçèí, ýêñòðàêö (õàíä), Áóòèë ìåòàêðèëàò, ãåêñàí ãåïòàí,äèèçîáóòèëàìèí, äèïðîèëàìèí,èçîâàëåðèàíîâèéí øîðãîîëæèéí õ¿÷èë,èçîîòèëåí, ,êàìôåí, êåðîñèí, ìîðôîëèí, íåôòü, ãàçðûí òîñíû ýôèð, ïîëèýôèð ÒÃÌ-3, , óóñãóóð ¹651, ïåíòàí, ñêèïèäàð, àìèëèéí ñïèðò, òðèìåòèëàìèí, óéàò ñïèðèò,öèêëîãåêñàí, öèêëîãåêññèëàìèí, ýòèëäèõëîðòèîôîñôàò, Ò-1, ÒÑ-1 îíãîöíû ò¿ëø, Àöåòàëüäåãèä, èçîìàñëÿíèé àëüäåãèä, ìàñëÿíèé àëüäåãèä, ïðîïèîíîâèéí àëüäåãèä, òåòðàìåòèëäèàìèíîìåòàí, äåêàí, 1,1,3-òðèýòîêñèáóòàí, --------Êîêñèéí õèé, ñèíèëèéí õ¿÷èë, Äèâèíèë, 4,4-äèìåòèëäèîêñàí, äèìåòèëäèõëîðñèëàí,äèîêñàí äèýòèëäèõëîðñèëàí êàìôîðûí òîñ, àêðèëèéí õ¿÷èë, ìåòàëâèíèëõëîðñèëàí, àêðèëîâèéí õ¿÷ëèéí íèòðèë, ìåòèëâèíèëäèõëîðñèëàí íèòðîöèêëîíãåêñàí, ïðîïèëàíû èñýë, èñýë-2- ìåòèëáóòåíà-2, ýòèëåíèé èñýë, óóñãóóð (ÀÌÐ áà ÀÊÍ),

Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

338


IIB

òðèìåòèëõëîðñèëàí, , ôîðìàëüäåãèä, ôóðàí, ôóðôóðîë ýòèëòðèõëîðñèëàí, ýïèõëîðãèäðèí, ýòèëåí, Àêðîëåèí, âèíèëòðèõëîðñèëàí,òåòðàãèäðîôóðàí òåòðàýòîêñèñèëàí, òðèýòîêñèñèëàí , äèçåëèéí ò¿ëø, ôîðìàëüãëèêîëü , õ¿õýðò óñòºðºã÷, ýòèëäèõëîðñèëàí, ýòèëöåëëîçîëüâ Äèáóòèëîâèéí ýôèð, äèýòèëîâûé ýôèð, äèýòèëîâûé ýôèðò ýòèëåíãëèêîëÿ ----------Óñ òºðºã÷, óñíû õèé /óóð/, ãýðýëò¿¿ëãèéí õèé, 75 %-ûí óñ òºðºã÷ + 25%-ûí àçîò, Àöåòèëåí, ìåòèëäèõëîðñèëàí Òðèõëîðñèëàí, ------Õ¿õýðò óñòºðºã÷, ------

T3

T4

IIC

Ò5 Ò6 T1 T2 T3 Ò4 T5 Ò6

7.1.8. Çàðèì òýñðýõ àþóëòàé òîîñîíöîðûí øàòàõ êîíöåíòðàöèéí äîîä õÿçãààð, ìºí òýäíèé (óóãèõ), íîöîõ áà ººðºº øàòàõ òåìïåðàòóðûí õýìæýýã õ¿ñíýãò 7.1.4 -ò ¿ç¿¿ëëýý. Ýíýõ¿¿ õ¿ñíýãòýíä îðîîã¿é òýñðýõ àþóëòàé, àãààðòàé õèé áà óóðûí õîëèìîãèéí çýðýãëýë, á¿ëýãèéí àíãèëàë, ìºí ò¿¿í÷ëýí òîîñíû óóãèí øàòàõ, ººðºº øàòàõ òåìïåðàòóðûã òóðøèëòûí áàéãóóëëàãóóä ÓÑÒ-12.202176-ààð òîäîðõîéëíî. Õ¿ñíýãò 7.1.4. Òýñðýõ àþóëòàé òîîñîíöîðûí øàòàõ êîíöåíòðàöèéí äîîä õÿçãààð, òýäíèé óóãèõ áà ººðºº øàòàõ òåìïåðàòóð Ïóðãèìàë òîîñ Áîäèñûí íýð Àäèïèíîâèéí õ¿÷èë Àëüòàêñ

Ñóóìàë òîîñ

Íîöîõ êîíöåíòðàöèéí äîîä õýìæýý, ã/ì3

Íîöîõ òåìïåðà òóð, Ñ

Óóãèõ òåìïåðàòóð, Ñ

Íîöîõ òåìïåðà òóð, Ñ

ªºðºº íîöîõ òåìïåðàòó ð, Ñ

35 37,8

550 645

---Óóãèõã¿é, 186 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ 320 Óóãèõã¿é, 190 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ 264 Óóãèõã¿é, 195 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é, 130 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

320

410

----

----

-

470

Õºíãºí öàãààí Àìèíîïåëàðãîíîâèéí õ¿÷èë

40

550

10

810

Àìèíîïëàñò Àìèíîýíàíòîâèéí õ¿÷èë

52

725

12

740

23,4

562

63,6

---

Óóãèõã¿é, õàéëàõ

5

505

Óóãèõã¿é, 217 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ óóãèõã¿é, 170 Ñ-ä

4-Àìèëáåíçîôåíîí-2êàðáîíàâèéí õ¿÷èë Àììîíèåâèéí äàâñ äèîñèáåíçîëñóëüôî êèñëîò Àíòðàöåí

Òåõíèêèéí àòðàçèí

2,4

--

----

-

559

390

450*

261

422*

286

470

---

----

220

490*

–

30.4


779 339

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òîâàðûí àòðàçèí Íàðàíöýöãèéí õ¿íñíèé óóðàã Õ¿íñíèé áóóðöàãèéí óóðàã Äèáóòèëîëîâûí (òðèôòîðàöåòàò) Âèòàìèí Â15 Íîõîéí õîøóóíû ãàðãàñàí âèòàìèí ÐÐ

áèñ

39 26.3

745 -

39,3

---

21,2

554

28,2

509

38

610

7,6 25 37.0

800 560 400

19

---

2,5-Äèìåòèëãåêñèí-3-äèîë2,5

9,7

---

Ìîäíû ãóðèë /¿ðòýñ/ Êàçåéí öàâóó Êàêàî Êàìôîðà Êàíèôîëü

11,2 45 45 10.1 12,6

430 520 420 850 325

Êåðîãåí Òºìñíèé öàðäóóë

25 40,3

597 430

Ýðäýíý øèøèéí öàðäóóë

32,5

410

Íàâ÷èò òºðëèéí ìîäíû ëèãíèí Õºâºíëºã ìîäíû ëèãíèí Øèëì¿¿ñò òºðëèéí ìîäíû ëèãíèí Äèáóòèëîëîâèéí ìàëåàò àíãèäðèä

228 212

487* 458*

324

460

158

577*

---

---

¿ðýýñ

Ãèäðîõèíîí Øîøíû ãóðèë Äåêñòðèí Äèîêñèä äèöèêëîïåíòàäèåíà

Ìàëåíèé èñýë)

õàéëàõ Ìºí èæèë 193 Óóãèõã¿é, í¿¿ðñæèõ Óóãèõã¿é, 50 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ ---

(äóòóó

Ìåòèëòåòðàãèäðîôòàëåâûé àíãèäðèä

-----

Óóãèõã¿é Óóãèõã¿é, 90 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ --245 Óóãèõã¿é, 80 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ ---Óóãèõã¿é, í¿¿ðñæèõ Óóãèõã¿é, í¿¿ðñæèõ

129

394

121

386

-----

255 ---

---

---

------

-------

----

----

---------

300 ---300

775 775 775

---------

23

649

----

50

500

16,3

488

16,1 20-63

---410

2.5

575


340

---

-----

30,2 63 35

Òýæýýëèéí ìèêðîâèò “À” Ãóðèëûí òîîñ (óëààí áóóäàé, õºõ áà òàðèàëàíãèéí áóñàä áóäàà) Íàôòàëèí

----------

Óóãèõã¿é, 53 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é, 64 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é, í¿¿ðñæèõ Óóãèõã¿é, 80 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

220

458*

----

----

155

482*

275 -

463 -

-

-

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ìîäíû ãóðèë Äèáóòèëèéí îêñèäü Äèîêòèëèéí îêñèä

Ïîëèàêðèëîíèòðèë

11.2 22.4 22,1

430 752 454

21,2

505

24,5 42.8

--450

25

475

12,6 17

890 560

37,1

848

154 Óóãèõã¿é,155 0 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é, í¿¿ðñæèõ

154

255 523

155

448*

217

----

76 205

514 344

-

-

---308

--475

308

538

Ïîëèèçîáóòèëàëþìîêñàí Ïîëèâèíèëèéí ñïèðò Ïîëèñòèðîë Ïîëèïðîïèëåí Ñààðàë ºíãèéí íóíòàã áóäàã, Ï-ÝÏ-177 Óëààí õ¿ðýí ºíãèéí íóíòàã áóäàã, Ï-ÝÏ-967

Óóãèõã¿é, óóãèõã¿é 200 Ñ óóãèõã¿é, 220 Ñ ---óóãèõã¿é

Óóãèõã¿é Õ¿ðýí ºíãèéí íóíòàã áóäàã ÝÏ-49-Ä/2 Öàéâàð øàðãàë ºíãèéí íóíòàã áóäàã ÏÂË-212 Íóíòàã áóäàã Ï-ÝÏ-1130Ó

33,6

782

Óóãèõã¿é

318

508

25,5

580

Óóãèõã¿é

241

325

33,5 27,8

638 775

314

395

226

435*

--159 -

--480 200

15 31 10.1

460 720 1000

Óóãèõã¿é Óóãèõã¿é,200 Ñ Òåìïåðàòóðò õàéëàõ 325 149 -

27,7 58

770 830

------

------

350 225

47,7

---

---

225

8,9

360

---

350*

Õ¿õýð

2.3

235

-

-

Òåõíèêèéí ñèìàçèí

38,2

790

224

472*

Áàðààíû ñèìàçèí

42,9

740

Óóãèõã¿é Óóãèõã¿é,160 Ñ Òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é, 119 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é,220 Ñ Òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é,225 Ñ Òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é, 68 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

265

476

261

389*

---

---

Òåõíèêèéí ïðîïàçèí

Äýýæíèé ãóðèë Í¿¿ðñíèé òîîñ ìàðê Ä ¯éëäâýðèéí ðåçèíèé òîîñ ¯éëäâýðèéí öåëëîëèíèé òîñ Çàíàðûí òîîñ Ñàêàí (Àêðèëèéí õ¿÷ëèéí ïîëèìåð) ×èõðèéí ìàíæèíãèéí ñàõàð

Äàâèðõàé 113-61 (Äèîêòèëèéí òèîýñòàíàò)

Äàâñ ÀÃ

12

---

12,6

636


341

---

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ìåòèëìåòàêðèëòýé àêðèëîíèòðèëûí ñîïîëìåð

18,8

582

Ñòàáèëèçàòîð 212-05

11,1

---

Îðãàíèê øèë

12.6

579

25 45

900 330

13

214

Òðèôåíèëòðèìåòèëöèêëîòðè ñèëîêññàí

23,4

515

Òðèýòèëëåíäèàìèí

6,9

---

Óðîòðîïèí Ôåíîëèéí äàèðõàé

15,1 25

683 460

Ñóëüôàäèìåçèí Òèòàí Äèáóòèëèéí òèîîêñèýòèëåí

Ôåíîïëàñò Ôåððîöåí, áèñ(öèêëîïåíòàäèåíèë) òºìºð Ôòàëèéí àíãèäðèä

Öèêëîïàíòàäèåíèëòðèêàðáîí èë-ìàðãàíåö Öèêîðèé Ýáîíèò Ýïîêñèäèéí äàâèðõàé Ý-49 Ýïîêñèäèéí êîìïîçè (íýãäýë ) ÝÏ-49ÑÏ Ýïîêñèäèéí êîìïîçèö (íýãäýë ) ÝÏ-2196 Ýïîêñèä á¿õèé êîìïàóíäûã öýâýðëýõ ¿åä ãàðàõ ýïîêñèäèéí òîîñ

Óóãèõã¿é, í¿¿ðñæèõ Óóãèõã¿é, 57 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

214

---

207

362*

-

300

-----

-----

200

228*

238

522*

Óóóãèõã¿é , í¿¿ðñæèõ --Óóãèõã¿é, 8090 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

106

317*

---

---

---

---

Óóãèõã¿é, 125 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ ----Óóãèõã¿é, 90 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ Óóãèõã¿é, 60 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

36.8

491

227

-

-

9,2 12,6

487 605

Óóãèõã¿é Óóãèõã¿é, 130 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

120

250

----

----

4,6 40 7.6

275 253 360

96 ---

265 190 -

17.2

477

-----Óóãèõã¿é, áóöëàõ Óóãèõã¿é

330

486

32,8

---

325

450

22,3

--

223

358

25,5

643

200

494

Óóãèõã¿é Óóãèõã¿é

198 Ýïîêñèäèéí êîìïîçèö 2155 Ýïîêñèäèéí êîìïîçèö 2111 2-Ýòèëàíòðàõèí

ÓÏ29,5

596

Óóãèõã¿é

311

515

23,5

654

310

465

15,8

---

Óóãèõã¿é Óóãèõã¿é, 107 Ñ òåìïåðàòóðò õàéëàõ

207

574*

ÓÏ-


342

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ýòèëñèëñåêñâèîêñàí (Ï1Ý) Ýòèëöåëëþëîç

Öàé

64.1

707

223

37,8

657

Óóãèõã¿é,240 Ñ òåìïåðàòóðò çàäðàõ 220

32,8

925

223

420

---

---

---

---

*Õàéëñàí áîäèñûí ººðºº íîöîõ òåìïåðàòóð

Ýíýõ¿¿ õ¿ñíýãòýíä îðîîã¿é òýñðýõ àþóëòàé, àãààð äàõü õèé áà óóðûí õîëèìîãèéí çýðýãëýë, á¿ëýãèéí àíãèëàë, ìºí ò¿¿í÷ëýí òîîñíû óóãèí øàòàõ, ººðºº øàòàõ òåìïåðàòóðûã òóðøèëòûí áàéãóóëëàãà òóðøèëòààð òîäîðõîéëíî. Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí àíãèëàë áà òºðºë 7.1.9. Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûã òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí ò¿âøèí áà òºðëººð íü, ìºí òåìïåðàòóðûí àíãèëëààð õóâààæ ¿çäýã. Öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí 2 ãýñýí ò¿âøèíä çºâõºí àæëûí òîãòîîñîí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä òýñðýëòèéí õàìãààëàëò íü õàíãàãäàõ öàõèëãààí òîíîãëîëóóä õàìðàãäàõ áà òýäãýýðèéã òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí íàéäâàðæèëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîë ãýíý. Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí 1 ãýñýí ò¿âøèíä òýñðýëòèéí õàìãààëàõ õýðýãñýëèéí ãýìòëýýñ áóñàä àøèãëàëòûí íºõöëººñ øàëòãààëàí ¿¿ñýõ ìàãàäëàëòàé ãýìòëèéí áîëîí àæëûí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä òýñðýëòèéí õàìãààëàëò íü õàíãàãäàõ öàõèëãààí òîíîãëîë õàìðàãäàõ áà òýäãýýðèéã òýñðýõ àþóëã¿é öàõèëãààí òîíîãëîë ãýíý. Òîíîãëîëûí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí òýìäýã 0 áàéãàà öàõèëãààí õýðýãñýë íü ò¿âøèí-ä òýñðýõ îíöãîé àþóëã¿é öàõèëãààí òîíîãëîë áàãòàõ áà ýíä òýñðýõ õàìãààëàëòûí òºðëººð íü òýñðýëòèéí íýìýëò õàìãààëàëò áóþó àðãà õýìæýý àâñàí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîë áàãòàíà. 7.1.10. Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîë íü äàðààõü òºðëèéí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé áàéæ áîëíî. Òóõàéëáàë,

Òýñðýëò íýâòð¿¿ëýõã¿é (¿ë íýâòð¿¿ëýõ) á¿ðõ¿¿ë ....................……………. d Õàìãààëàëòûí õèéí èë¿¿äýë äàðàëòààð á¿ðõ¿¿ëèéã ä¿¿ðãýõ ……...…… ð Î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý ……………………………………... .……. I Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ á¿õèé á¿ðõ¿¿ëèéã êâàðöààð ä¿¿ðãýõ ........... ...........….q Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ á¿õèé á¿ðõ¿¿ëèéã òîñîîð ä¿¿ðãýõ.............……............ o Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí òóñãàé õýëáýð .............................. ...........………s “e” òºðëèéí õàìãààëàëò ................................................................ .........…… å Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûã õýðýãëýõ õ¿ðýýíýýñ íü õàìààðóóëàí ãàçàð äîîðõ äàëä óóðõàéí çîðèóëàëòòàé óóðõàéí 1-ð ( I ) á¿ëýã, äîòîð áà ãàäíû çîðèóëàëòòàé (óóðõàéí áèø) 2-ð (II) á¿ëýã ãýæ àíãèëíà. Ìºí 2-ð á¿ëãèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëýýð íü “òýñðýëò ¿ë íýâòð¿¿ëýõ” áà “î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý” ãýæ àíãèëíà. “Òýñðýëò ¿ë íýâòð¿¿ëýõ á¿ðõ¿¿ë” áà “î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý” ãýñýí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé 2-ð á¿ëãèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí çýðýãëýëýýñ õàìààðóóëàí 3 äýä á¿ëýãò (õ¿ñíýãò 7.1.5) õóâààæ òåìïåðàòóðûí äýýä õÿçãààðààñ õàìààðóóëàí òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãûí á¿ëýã (õ¿ñíýãò 7.1.2, 7.1.3)-òýé õàðãàëçóóëàí 6 àíãèëàëààð àâ÷ ¿çíý. Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí òºðëººñ õàìààðóóëàí II á¿ëýãëýëèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûí äýä á¿ëãèéí àíãèëàë Öàõèëãààí òîíîãëîëûí ãðóïï

Öàõèëãààí òîíîãëîëûí äýä á¿ëãèéí òýìäýã

II

II A II B II C


Õ¿ñíýãò 7.1.5

Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí àíãèëàë II A II B II C II A II A II B 343

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 II A II B II C 7.1.11. Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûã äàðààõü äàðààëëààð òýìäýãëýæ, àíãèëíà. ¯¿íä:

 Öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí ò¿âøèíèé òýìäýã (2, 1, 0);  Òýñðýëòýýñ õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí ñòàíäàðòàä íèéöýæ áàéãààã õàðãàëçàõ òýìäýãëýãýý –Åõ(åx);  Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí òºðëèéí òýìäýã (d,i,g,o,s.e);  Öàõèëãààí òîíîãëîëûí äýä á¿ëýã áóþó á¿ëãèéí òýìäýã (II, IIA, IIB, IIC);  Öàõèëãààí òîíîãëîëûí òåìïåðàòóðûí àíãèëëûí òýìäýã (Ò1, Ò2, Ò3, Ò4, Ò5, Ò6,); Òýñðýëòèéí òóñãàé òºðëººð íü öàõèëãààí òîíîãëîëûí ñòàíäàðòàä òîõèðñîí íýìýëò áè÷ëýã, òýìäã¿¿äèéã õèéñýí áàéæ áîëíî. Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýìäýãëýãýý, õàÿãëàëòûí õýëáýðèéã õ¿ñíýãò 7.1.6-ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 7.1.6 Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûã õàÿãëàõ áàéäàë Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí ò¿âøèí

Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí íàéäâàðæèëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîë

Òýñðýõ àþóëã¿é òîíîãëîë

öàõèëãààí

Òýñðýëòèéí ýñðýã íàéäâàðòàé õàìãààëàõ öàõèëãààí òîíîãëîë

Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí òºðºë õàìãààëàëòûí (e) òºðºë õàìãààëàëòûí (e) òºðºë áà òýñðýëò ¿ë íýâòð¿¿ëýõ á¿ðõ¿¿ë Î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý Èë¿¿äýë äàðàëòààð á¿ðõ¿¿ëèéã ä¿¿ðãýñýí Òýñðýëò ¿ë íýâòð¿¿ëýõ á¿ðõ¿¿ë áà î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý Òýñðýëò ¿ë íýâòð¿¿ëýõ á¿ðõ¿¿ë Î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý Èë¿¿äýë äàðàëòààð ä¿¿ðãýõ á¿ðõ¿¿ëòýé (å) òºðëèéí õàìãààëàëò Êâàðöààð ä¿¿ðãýñýí á¿ðõ¿¿ë Òóñãàé õèéöèéí Òóñãàé õèéöèéí òýñðýëò ¿ë íýâòðýõ á¿ðõ¿¿ë Òóñãàé õèéöèéí î÷ëîë àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý áà òýñðýëò ¿ë íýâòð¿¿ëýõ á¿ðõ¿¿ë Î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý


344

Á¿ëýã (äýä á¿ëýã) II

Òåìïåðà òóðûí àíãèëàë T6

II B

T3

Òýñðýëòýýð õàÿãëàõ áàéäàë 2Exe IIT6

2ExedIIÂÒ3

IIC

T6

II

T6

IIB

T5

2ExiIICT6 2ExpÏT6

2ExdiIIBT5

IIA

T3

1ExdIIAT3

II

T6

1ExiIICT5

IIC

T6

II

T6

1ExeIIÒ6

II

T6

1ExqIIÒ6

II

T6

1ExsIIÒ6

II

T6

IIB

T4

1ExpIIÒ6

1ExsdIIAT6

1ExsidIIBT4

IIC

T6

0ExiIICT6

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òýñðýõ îíöãîé öàõèëãààí òîíîãëîë

àþóëã¿é

Î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý áà òýñðýëò ¿ë íýâòð¿¿ëýõ á¿ðõ¿¿ë Òóñãàé õèéöèéí î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý

IIA

T4 0ExsidIIAT4

II C

T4

0ExsiIICÒ4

Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëàë 7.1.12. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëàëààñ õàìààðàí öàõèëãààí òîíîãëîëûí ñîíãîëò õèéãäýõ ó÷èð ýíý àíãèëàëûã òîãòîîõäîî çóðàã òºñëèéí áîëîí àøèëàã÷ áàéãóóëëàãûí öàõèëãààí÷èä, òåõíîëîã÷èä õàìòðàí òîäîðõîéëíî. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íûã òîäîðõîéëîõäîî äàðààõ áàéäëààð, òóõàéëáàë,

à. Õýðýâ òýñðýõ àþóëòàé õîëèìãèéí ýçýëõ¿¿í òóõàéí áàéðíû íèéò ÷ºëººò ýçýëõ¿¿í 5%-èàñ èë¿¿ áàéâàë áàéðûã á¿õýëä íü òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéð ãýíý. á. Òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí ýçýëõ¿¿í òóõàéí áàéðíû íèéò ÷ºëººò ýçýëõ¿¿í 5 % õ¿ðòýë áóþó 5 %-òàé òýíö¿¿ íºõöºëä àìàðõàí øàòàõ õèé áà óóð ÿëãàðàõ òåõíîëîãèéí òºõººðºìæººñ áîñîî áà õýâòýý òýíõëýãò 5 ì õ¿ðòýëõ çàéã òýñðýëòèéí àþóëòàé îð÷èí ãýíý. Õàðèí òýñðýëòèéí àþóë ãàðãàõ ººð íºõöºë á¿ðýëäýýã¿é áîë áàéðíû òýñðýõ àþóëòàé îð÷íîîñ öààøèõ õýñãèéã òýñðýõ àþóëã¿é îð÷èí ãýæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. â. Ãàäíà òàâèãäñàí òýñðýõ àþóëòàé òîíîãëîëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷íûã 6.4.12-ä çààñàí õýìæýýãýýð òîãòîîíî. 7.1.13. Ò¿ðãýí øàòàìõàé øèíãýí (ÒØØ)-èé óóð áóþó õèé, øàòäàã õèé ÿëãàð÷ áàéãàà áàéðàíä òýð òîî õýìæýý áà òýð øèíæ ÷àíàðààðàà òýä íü àãààðòàé õîëèëäñîíîîð òýñðýõ àþóëòàé õîëüöûã àæëûí õýâèéí íºõöºëä ¿¿ñãýæ áàéâàë ýíýõ¿¿ áàéðûã Â-I àíãèëàëûí á¿ñ ãýíý. Æèøýýëáýë, èë áàéðëàõ òîðõ, ò¿¿íòýé òºñòýé ñàâàíä ÒØØ-èéã þ¿ëýõ áóþó õàäãàëàõ, òåõíîëîãèéí àïïàðàòûã à÷ààëàõ áóþó þ¿ëýõ ã.ì. Ò¿ðãýí øàòàìõàé øèíãýí (ÒØØ)-èé óóð (äºëæèõ áàÿæèëòûí õÿçãààð íü áàãà áàéõààñ õàìààðàõã¿é) áóþó õèé, øàòäàã õèé ÿëãàð÷ áàéãàà áàéðàíä õýâèéí àøèãëàëòûí íºõöºëä àãààðòàé õîëèëäîæ òýñðýõ àþóëòàé õîëüö ¿¿ñãýõã¿é, õàðèí àâààðèéí áîëîí ãýìòýëèéí óëìààñ èéì íºõöºë ¿¿ñýõýýð áàéâàë Â-Ià àíãèëàëûí á¿ñ ãýíý. 7.1.14. Ò¿ðãýí øàòàìõàé øèíãýí (ÒØØ)-èé óóð áóþó õèé, øàòäàã õèé ÿëãàð÷ áàéãàà áàéðàíä õýâèéí àøèãëàëòûí íºõöºëä àãààðòàé õîëèëäîæ òýñðýõ àþóëòàé õîëüö ¿¿ñãýõã¿é, õàðèí äàðààõ àâààðèéí áà ãýìòýëèéí óëìààñ äàðààõ àëü íýã îíöëîãîîð ÿëãàãäàæ áàéâàë Â-Iá àíãèëàëûí á¿ñ ãýíý. ¯¿íä:

1. Ýíý àíãèëàëûí á¿ñýä áàãòàõ øàòäàã õèéí äºëæèõ áàÿæèëòûí äîîä õÿçãààð íü ºíäºð (15% áóþó ò¿¿íýýñ èõ) áàéõ áà çºâøººðºãäºõ áàÿæèëòûí õÿçãààð (àìèàêíû øàõóóðãûí ìàøèíû áàéð áà õºðãºëòèéí àáñîðáöûí òîíîãëîë)-ò õóðö ¿íýðòýé áàéâàë, 2. Òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí íºõöºëººð òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ íü çºâõºí äýýä õýñýãòýý õóðèìòëàãäàõ, òýñðýõ àþóëòàé õîëüö íü ÷ºëººò ýçýëõ¿¿íèé 5 % -îîñ õýòýð÷ áàéãàà õèéí áàéäàëòàé óñòºðºã÷èéí ýðãýëòòýé ¿éëäâýðëýëèéí áàéð, Òóõàéí áàéðàíä òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéã øàëíû ò¿âøèíýýñ áàéðíû íèéò ºíäºðèéí 0.75 òýìäýãòýä òîîöîîëæ, õýðýâ áàéð êðàíû çàìòàé áîë (ç¿òã¿¿ðèéí áà àñààëòûí àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåé á¿õèé ýëåêòðîëèòèéí áàéð) êðàíû çàìààñ ºíäºðã¿éãýýð àâàõ íü ç¿éòýé. Ýíýõ¿¿ çààëò íü åðäèéí òàòàëòòàé ñàëõèëóóëãà á¿õèé óñòºðºã÷èéí õºðãºëòòýé òóðáîãåíåðàòîðûí öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä õàìààðàõã¿é, ýíýõ¿¿ öàõèëãààí ìàøèíû áàéðûã åðäèéí íºõöºëòýé ãýæ ¿çâýë çîõèíî. Ìºí Â-1á àíãèëàëä øàòäàã õèé áà ÒØØ áàãà õýìæýýòýé, ýçýëõ¿¿íä íü òýñðýõ àþóëòàé õîëüö á¿ðýëäýõýýðã¿é, áàéðíû ÷ºëººò ýçýëõ¿¿íèé 5 %-èàñ õýòýð÷ áàéãàà ÷ ãýñýí øàòäàã õèé áà ÒØØ-íèé àæèë íü èë äºë õýðýãëýõã¿é ëàáîðàòîðûí áà áóñàä áàéðûã õàìààðóóëíà. 7.1.15. Øàòäàã õèé áà ÒØØ àãóóëàõ òåõíîëîãèéí òîíîã òºõººðºìæ, ãàçðûí äýýðõ áà äîîðõ øàòäàã õèé áà ÒØØ (ãàäàà áàéðëàëòàé àìèàêèéí øàõóóðãûí òîíîãëîëûí öàõèëãààí òîíîã Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

345

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 òºõººðºìæèéí ñîíãîëòûã 7.3.64-èéí äàãóó õèéãäýõ ó÷èð õàìààðàõã¿é)-òýé ðåçåðâàóð, ÒØØ-èéã þ¿ëýõ áà ñàâëàõ ýñòàêàä, íýýëòòýé íåôòü-áàðèã÷, õºâìºë íåôòü á¿õèé öººðìèéí òóíãààãóóð ã.ì. ãàäíû áàéãóóëàìæèéã Â-Iã àíãèëàëûí á¿ñ ãýíý. Â-1, Â-1à, Â-2 àíãèëàëûí á¿ñèéí òýñðýõ àþóëòàé áàéðíû ãàäíàõ õàøëàãàíû á¿òýýö (öîíõíû í¿õ íü øèëýí áëîêîîð òàãëàãäñàíààñ áóñàä), îðóóëãûí í¿õíèé äýðýãäýõ îð÷èí, ãàäíàõ õàøëàãàíû á¿òýýö, õýðýâ ò¿¿íä äóðûí àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ á¿õèé áàéðíààñ àãààð õàÿõ ñîðîëò á¿õèé ñàëõèëóóëãûí ñèñòåì áàéðëàõ áóþó òýäãýýð íü ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí õÿçãààðò îðøèõ îð÷èí, øàòäàã õèé áà ÒØØ-òýé òåõíîëîãèéí àïïàðàò áà áàãòààìæòàé òîðõíû àìüñãàëûí áîëîí õàìãààëàëòûí êëàïàíãèéí îð÷èí íü Â-Iã àíèëàëûí á¿ñýä õàìààðàãäàíà. 7.1.16. Ãàäíû òýñðýõ àþóëòàé òîíîãëîëä òýñðýõ àþóëòàé Â-Iã àíãèëàëûí á¿ñèéí õÿçãààðûã äàðààõ áàéäëààð òîãòîîõ ¸ñòîé. ¯¿íä: à) Â-1, Â-1à, Â-2 àíãèëàëûí á¿ñèéí òýñðýõ àþóëòàé áàéðíû ãàäíà òàëûí õàøëàãûí á¿òýýöýýñ îðóóëãûí í¿õ õ¿ðòýë õýâòýý áîëîí áîñîîãîîð 0.5 ì-èéí çàéä, á) Øàòäàã õèé áà ÒØØ àãóóëàõ õààëòòàé òåõíîëîãèéí àïïàðàòààñ, òýñðýõ àþóëòàé àëèâàà àíãèëàëûí á¿ñèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàéð áà ãàäíà òàâèãäàõ ñîðîëòûí ñàëõèëóóðààñ õýâòýý áîëîí áîñîîãîîð 3 ì-èéí çàéä, â) Øàòäàã õèé áà ÒØØ àãóóëàõ òåõíîëîãèéí àïïàðàò áà áàãòààìæòàé òîðõíû àìüñãàëûí áà õàìãààëàëòûí êëàïàí á¿õèé õàÿõ áàéãóóëàìæíààñ, äóðûí àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ á¿õèé ñîðîëòûí ñàëõèëóóëãàòàé áàéðíû ñèñòåì á¿õèé áàðèëãûí õàøëàãàíû á¿òýýö äýýðõ àãààð õàÿõ çîðèóëàëòòàé áàéãóóëàìæààñ õýâòýý áîëîí áîñîîãîîð 5 ì-èéí çàéä, ã) Íóðààëòûí àæèë õèéãäýõ áîë øàòäàã õèé áà ÒØØ àãóóëàõ ðåçåðâàóðààñ õýâòýý áà áîñîîãîîð 8 ì-èéí çàéä, ä) ÒØØ-èéã èëýýð þ¿ëýõ áà ñàâëàõ ýñòàêàäûí çîðèóëàëòòàé èëýýð þ¿ëýõ áà ñàâëàõ õýâòýý áîëîí áîñîîãîîð 20 ì-èéí çàéä òîãòîîíî. Õààëòòàé þ¿ëýõ áà ñàâëàõ òºõººðºã á¿õèé ýñòàêàä, øàòäàã õèé áà ÒØØ-íèé äàìæóóëàõ õîîëîéí òóëãóóð áà ýñòàêàä íü òýñðýõ àþóëòàéä òîîöîãäîõã¿é, õàðèí äàìæóóëàõ õîîëîéí õààëòíû àðìàòóð, äýðâýíò ôëàíöýí õîëáîëòîîñ õýâòýý áîëîí áîñîîãîîð 3 ì õ¿ðòëýõ çàéä òýñðýëòèéí õàìãààëàëòàíä õàðãàëçàõ àëèâàà àíãèëàë, ãðóïïèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ áàéâàë òýñðýõ àþóëòàé ãýæ ¿çâýë çîõèíî. 7.1.17. Õýâèéí àæèëëàãààíû (òåõíîëîãèéí àïïàðàòûã à÷ààëàõ áà þ¿ëýõ) ¿åä øàòäàã òîîñ áà ñýìýðäýñ íü øèëæèëòèéí áà æèãíýãäýõ áàéäàëòàé, òýð òîî õýìæýýãýýðýý áà òýð øèíæ ÷àíàðààðàà àãààðòàé õîëèëäîæ òýñðýõ àþóëòàé õîëüö ¿¿ñãýõ ÷àäâàðòàé îð÷èí á¿õèé áàéðûã Â-II àíãèëàëûí á¿ñèéí ãýíý. Ä¿ðìèéí äýýð äóðüäñàí àþóëòàé íºõöºë íü õýâèéí àæèëëàãààíû ¿åä áèé áîëîõîîðã¿é áîëîâ÷ çºâõºí àâààðèéí áîëîí ãýìòýëèéí ¿åä ¿¿ñýõ îð÷èí á¿õèé áàéðûã Â-IIà àíãèëàëûí á¿ñèéí ãýíý. 7.1.18. Áàéðíû äîòîðõ áà ãàäíàõ òºõººðºìæèéí á¿ñýä àïïàðàòíààñ õýâòýý áà áîñîîãîîðîî 5 ì õ¿ðòýë õÿçãààðò òýñðýõ àþóëòàé õîëüö ¿¿ñ÷ áîëîõ áà ¿¿ñýõýýð áàéâàë, ãýâ÷ òåõíîëîãèéí ïðîöåññ íü èë ãàë ãàðãàõ, óëàéñàõ õýñýãòýé, ýñâýë òåõíîëîãèéí àïïàðàòûí ãàäàðãóó íü øàòäàã õèé, ÒØØ, øàòäàã òîîñ, ñýìýðäýñ íü ººðºº àñàõ òåìïåðàòóð õ¿ðòýë õàëàõààð áîë òýäãýýðèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûí òýð õýñãèéã òýñðýõ àþóëòàé ãýæ ¿çýõã¿é. Áàéðíû äîòîðõ áà ãàäíàõ òîíîãëîëûí îð÷èíã àíãèëàõäàà çààñàí 5 ì-èéí á¿ñèéí ãàäíà õÿçãààðààñ òåõíîëîãèéí ïðîöåññ, ò¿¿íèé ÿìàð îð÷èíä õýðýãëýãäýõýýñ õàìààðóóëàí òîäîðõîéëíî. Áàéðíû äîòîðõ áà ãàäíàõ òîíîãëîëûí á¿ñýä õàòóó, øèíãýí áà õèéí áàéäàëòàé øàòäàã áîäèñûã ò¿ëø áîëãîí õýðýãëýõ áóþó øàòààõ çàìààð àøèãëàõ íºõöºëä òýäãýýðèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã òýñðýõ àþóëòàé ãýæ ¿çýõã¿é. 7.1.19. Àñàõ (äºëæèõ) òåìïåðàòóð íü 61 Ñ áà ò¿¿íýýñ äîîø áàéõ õèéí áàéäàëòàé áà øèíãýí ò¿ëøýýð àæèëëàõ çîðèóëàëòòàé, òóõàéí áàðèëãàíä îðóóëæ áàðüñàí õàëààëòûí çóóõíû áàéðàíä ò¿¿íèéã àøèãëàæ ýõëýõäýý òýñðýëòèéí çàéëøã¿é øààðäëàãà (õàìãèéí áàãà)-òàé õàìãààëàëò á¿õèé ãýðýëò¿¿ëýãèéã àøèãëàâàë çîõèíî. Ãýðýëò¿¿ëãèéí çîðèóëàëòòàé òàñëóóð, óíòðààëãûã áàéðíû ãàäíà áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Çóóõíû òîíîãëîëûã àøèãëàæ ýõëýõäýý çàëãàãäàõ ñàëõèëóóðûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð, òýäãýýðèéí ñîðîíçîí çàëãóóð, òàñëóóð áîëîí áóñàä òîíîãëîëä òýñðýõ àþóëòàé õîëüöûí àíãèëàë, ãðóïïèéí äàãóó òîõèðîõ òýñðýëòèéí õàìãààëàëò õèéæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé. Ñàëõèëóóëãûí öàõèëãààí òîíîãëîë áà ãýðýëò¿¿ëãèéí óòñûã òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû àíãèëàëä õàðãàëçóóëàí ñîíãîëò õèéíý. 7.1.20. Áóäàãèéí çîðèóëàëòòàé ìàòåðèàëûã õýðýãëýõäýý áóäàëòûí áà õàòààëãûí êàìåð íü åðºíõèé òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí øóãàìàíä áàéðëàæ, óëìààð òýñðýõ àþóëòàé õîëüö ¿¿ñãýõýýð Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

346

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áàéâàë øààðäëàãûí äàãóó íèéò òàëáàé íü 2000 ì2-ààñ èõ áàéðíû 10 õóâü, íèéò òàëáàé íü 2000 õ¿ðòýë ì2 áîë êàìåðèéí òàëáàé íü 200 ì2-ààñ èõã¿é íºõöºëä òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéã êàìåðèéí îíãîðõîé í¿õíýýñ õýâòýý áîëîí áîñîîãîîðîî 5 õ¿ðòýë ì-èéí õÿçãààðò àâ÷ ¿çíý. Õýðýâ êàìåðã¿é áóäàëòòàé, ýäýëõ¿¿í íü åðºíõèé òåõíîëîãèéí øóãàìòàé èë òàëáàéä áàéðëàõ áîë øààðäëàãûí äàãóó íèéò òàëáàé íü 2000 ì2-ààñ èõ áàéðíû 10 õóâü, íèéò òàëáàé íü 2000 õ¿ðòýë ì 2 áîë ñàðààëæèí õèéöòýé òàëáàé íü 200 ì2-ààñ èõã¿é, áîë òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéã ñàðààëæíû çàõààñ áà áóäàõ ýäëýëýýñ õýâòýý áîëîí áîñîîãîîðîî 5 õ¿ðòýë ì-èéí õÿçãààðò àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Õýðýâ áóäãèéí, õàòààëãûí êàìåð áà ñàðààëæíû òàëáàé íü áàéðíû íèéò òàëáàé íü 2000 õ¿ðòýë ì2 áàéâàë 200 ì2ààñ äýýø, íèéò òàëáàé íü 2000 ì2-ýýñ èõ áàéâàë ò¿¿íèé 10 õóâüòàé òýíö¿¿ áàéõ áà òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû õýìæýýã 7.3.39-ä çààñàí òýñðýõ àþóëòàé õîëüöûí ýçýëõ¿¿íýýñ õàìààðóóëàí òîäîðõîéëîõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû àíãèëàëûã 7.3.40-7.3.42-ä çààñíààð àâáàë çîõèíî. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû õÿçãààðààñ ãàäíà îðøèõ áàéðûã õýðýâ ò¿¿íä òýñðýõ àþóë áèé áîëîõîîðã õ¿÷èí ç¿éë áàéõã¿é áîë òýñðýõ àþóëã¿é ãýæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Áóäãèéí áà õàòààëãûí êàìåðèéí äîòîðõ îð÷èíûã òåõíîëîãèéí àïïàðàòóóäûí äîòîðõ îð÷èíû íýãýí àäèëààð àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. 7.1.21. Àëèâàà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä àæèëëàõ ñîðîëòûí ñàëõèëóóðûã òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû òýð àíãèëàëä íü õàìðóóëàí àâ÷ ¿çíý. Ãàäíàõ õàøëàãûí á¿òýýöýä òàâèãäàõ áà Â-I, Â-Ià, Â-II àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä àæèëëàõ ñàëõèëóóðûí õóâüä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû Â-Iã àíãèëàëààð àâàõ áà õàðèí Â-IIà, Â-Iá àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä ¿éë÷ëýõ ñàëõèëóóðûí õóâüä õ¿ñíýãò 7.1.7-ä äóðüäñàí àíãèëàëûí äàãóó àâ÷ ¿çíý. 7.1.22. Àëèâàà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä ¿éë÷ëýõ ¿ëýýëãèéí ñàëõèëóóðûí áàéð íü õýðýâ àãààð îðóóëæ ¿ëýýõ òîíîãëîë íü ººðºº õààãäàõ óðâóó êëàïàíòàé, áàéðíû äîòîãø ¿ëýýõ ñàëõèëóóðûí àãààð îðóóëàëò çîãññîíîîñ áîëæ òýñðýõ àþóëòàé õîëüöûã íýâòð¿¿ëýõýýðã¿é õèéãäýõ áîë òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä õàìààðàãäàõã¿é, Â-I àíãèëàëûí øèíæ á¿õèé õºíãºí øèíãýð¿¿ëýýã¿é øàòäàã õèé áóþó ÒØØ àãóóëàõ òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí íü äàðààõ àðãà õýìæýýã àâñàí íºõöºëä Â-Ià àíãèëàëä õàìðóóëàõûã çºâøººðíº. Òóõàéëáàë, à) Õýä õýäýí (ñàëõèëóóëãûí) àãðåãàò á¿õèé ñàëõèëóóðûí ñèñòåìèéí áàéãóóëàìæ. Òýäãýýðèéí àëü íýã íü àâààðèéí çîãñîëò õèéõ ¿åä áóñàä àãðåãàòóóä íü ñàëõèëóóðûí ñèñòåìèéí øààðäëàãàòàé á¿òýýìæèéã õàíãàõààð áàéâàë, ìºí ò¿¿í÷ëýí äîîä õîíãèë, ñóâàã áà ò¿¿íèé ýðãýëò çýðãèéã îðîëöóóëàí áàéðíû á¿õ ýçýëõ¿¿íèéã æèãä õàíãàëòòàé àãààðæóóëàõààð áàéõ, Õ¿ñíýãò 7.1.7 Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíûã ººð áàéðòàé õàðüöóóëàõ áàéðíû îð÷èíû àíãèëàë Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû àíãèëàë

Â-I Â-Ià Â-Iá Â-II Â-IIà

Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íûã ººð áàéð áà ò¿¿íýýñ òóñãààðëàãäàõ áóñàä áàéðòàé õàðüöóóëàõ áàéðíû îð÷èíû àíãèëàë Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí ãàäíà áàéãàà õààëãà, õàíà (õàìàð îðøèõ øàòàëñàí õààëò, õààëãà õàíà) á¿õèé îíãîðõîé í¿õòýé áà í¿õã¿é õàíà (õàìàð õàíà), Â-Ià Òýñðýõ àþóëã¿é áà ãàëûí àþóëã¿é Â-Iá Òýñðýõ àþóëã¿é áà ãàëûí àþóëã¿é Òýñðýõ àþóëã¿é áà ãàëûí Òýñðýõ àþóëã¿é áà ãàëûí àþóëã¿é àþóëã¿é Â-IIà Òýñðýõ àþóëã¿é áà ãàëûí àþóëã¿é Òýñðýõ àþóëã¿é áà ãàëûí Òýñðýõ àþóëã¿é áà ãàëûí àþóëã¿é àþóëã¿é

á) äºëæèõ êîíöåíòðàöûí äîîä õÿçãààðààñ 20 % -îîñ èõã¿é øàòäàã õèé áóþó ÒØØ-èéí óóð, õîðòîé òýñðýõ àþóëòàé õèéí õóâüä òýäãýýðèéí êîíöåíòðàö íü çºâøººðºãäºõ õÿçãààðò îéðîëöîî áàéâàë êîíöåíòðàöûí ¿éë÷ëýëýýð áàéðíû àëèâàà öýãò ¿¿ñýõ ¿åä àæèëëàõ àøèãëàëòàíä áàéãàà àâòîìàò äîõèîëëûí áàéãóóëàìæ. Äîõèîëëûí áàãàæíû òîî, òýäãýýðèéí áàéðøèë, ìºí ò¿¿í÷ëýí òýäãýýðèéí áýëòãýë íººöëºëò íü äîõèîëëûí íàéäâàðòàé, ñààòàëã¿é àæèëëàãààã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 7.1.23. Òýñðýõ àþóëòàé çýðãýëäýýõ áàéðíààñ õàíà (í¿õòýé áà í¿õã¿é)-ààð òóñãààðëàãäàõ òýñðýõ àþóëã¿é îð÷èí á¿õèé ¿éëäâýðëýëèéí áàéðàíä õ¿ñíýãò 7.1.7-òýé õàðãàëçóóëàí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíû àíãèëàëûã òîäîðõîéëîõ áºãººä îð÷èíû õýìæýý íü õààëãàíû í¿õíýýñ õýâòýý áà Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

347

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 áîñîîãîîð 5 ì-èéí çàéä áàéõààð òîîöîæ àâáàë çîõèíî. Õ¿ñíýãò 7.1.7-èéí øààðäëàãóóä íü òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéðíû çýðãýëäýý áàéðëàõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº, õóâèðãàõ ïóíêò áà õÿíàëò-õýìæèëòèéí áàãàæ áà àâòîìàòèêèéí òîíîãëîëä õàìààðàõã¿é. 7.1.24. Øàòàìõàé áîäèñ íü ¿ðãýëæèéí áà ¿å÷èëñýí áàéäëààð ýðãýëäýõ àïïàðàò, òåõíîëîãèéí ïðîöåññ íü èë ãàë õýðýãëýñíýýð øàòàìõàé óóð, òîîñ áóþó ñýìýðäýñèéí ººðºº øàòàõ òåìïåðàòóð õ¿ðòýë õàëäàã óëàéñàõ õýñýã, ýñâýë òåõíîëîãèéí àïïàðàòûí ãàäàðãóóíààñ õýâòýý áà áîñîîãîîðîî 5 ì õ¿ðòëýõ õÿçãààðò áàéõ áàéðíû äîòîðõ áà ãàäíàõ òîíîãëîëûí îð÷èíä òýäãýýðèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ, ò¿¿íèé õýñãèéã ãàëûí àþóëòàé ãýæ ¿çýõã¿é. Áàéðíû äîòîðõ áà ãàäíàõ áàéãóóëàìæèéí îð÷èíû àíãèëàë íü ýíýõ¿¿ çààñàí 5 ì-èéí á¿ñèéí ãàäíà áîë ýíý îð÷èíä õýðýãëýãäýõ òåõíîëîãèéí ïðîöåññýýñ õàìààðóóëàí òîäîðõîéëíî. Áàéðíû äîòîðõ áà ãàäíàõ á¿ñ íü õàòóó, øèíãýí áà õèéí áàéäàëòàé øàòàìõàé áîäèñûã ò¿ëø áîëîí øàòààõ çàìààð àøèãëàæ áàéâàë öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí õýñãèéã ãàëûí àþóëòàé ãýæ ¿çýõã¿é. 7.1.25. II-2 àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñ á¿õèé áàéðíû ¿éë÷èëãýýíèé ñîðîõ ñàëõèëóóðòàé áàéð, ìºí ò¿¿í÷ëýí ¿ëýýëãèéí ñàëõèëóóð (õýðýâ ¿ëýýëãèéí ñàëõèëóóëãà íü àãààðûã äàõèí ñýëãýõ çàð÷èìòàé áîë)-òàé áàéð íü II-2 àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé îð÷èíä õàìðàãäàíà. Áàéðøèëûí õýñýã÷èëñýí ñîðîëòòîé ñàëõèëóóðûí áàéðàí äàõü îð÷èí íü òýðõ¿¿ àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä õàìààðàãäàæ, òóõàéí á¿ñèéí ¿éë÷èëãýý õèéãäýíý. Ãàäíû õàøëàãûí á¿òýýöýä òàâèãäàõ, ãàëûí àþóëòàé II-2 àíãèëàëûí ¿éë÷èëãýý õèéãäýõ áà áàéðøëûí õýñýã÷èëñýí ñîðîëò á¿õèé ãàëûí àþóëòàé äóðûí àíãèëàë äàõü ñàëõèëóóðûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ãàëûí àþóëòàé II-3-ûí àíãèëàëûí îð÷èíîîð ñîíãîëò õèéíý. 7.1.26. Àëèâàà àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä çººâðèéí öàõèëãààíæóóëñàí áàãàæûí öàõèëãààí òîíîãëîë íü õàìãààëàëòûí IP44 -ººñ áàãàã¿é á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãòýé áàéõ ¸ñòîé. Ãàëûí àþóëòàé îð÷èíä òîíîãëîëûã çàñâàðëàõ òóñãàé òåõíîëîãèéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõäýý á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP33 áàéõûã çºâøººðíº. Àæëûí íºõöºë (êîíòàêòíû öàãèðàãòàé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð)-ººð õýâèèéí î÷ëîõ õýñýãòýé öàõèëãààí ìàøèíûã øàòàìõàé áîäèñûí áàéðëàõ ãàçðààñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéðëóóëàõ áóþó ¿ë øàòàõ õàëõàâ÷ààð òóñãààðëàæ ºãºõ ¸ñòîé. 7.1.27. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä áàéðëóóëàõ ìåõàíèçìûí õóâüä ò¿¿íèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðãèéã äîîðõ çààëòûã õàíãàñàí íºõöºëä õ¿ñíýãò 7.2.1-ä ºãñºíººñ áàãààð àâàõûã çºâøººðíº. Òóõàéëáàë: öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí ãàäíà ñóóðèëàãäàõààð áîë, ìåõàíèçìûí äàìæóóëãà íü õàíûã íýâò ãàðàõäàà æèéðãýí íÿãòðóóëãàòàé ãîëûí òóñëàìæòàéãààð õèéãäýõýýð áîë. 1 êÂ õ¿ðòýë áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæûã àëèâàà àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä çààâàë òàâèõ øààðäëàãàã¿é. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä çààâàë òàâèõ øààðäëàãà ãàðâàë ò¿¿íèé ýëåìåíò¿¿äèéí õàìãààëàëòûí çýðãèéã õ¿ñíýãò 7.1.2-ä çààñíààð àâíà. 7.1.28. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä òàâèãäàõ àãóóëàõ, ò¿¿í÷ëýí àðõèâ, ìóçåé, çóðãèéí ãàëåðåé, íîìûí ñàí, çýðãýýñ áóñàä àëèâàà àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä õóóðàé áóþó ¿ë øàòàõ ä¿¿ðãýã÷òýé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé èæ á¿ðýí òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòºº (ÊÒÏ), èæ á¿ðýí õóâèðãóóðûí äýä ºðòºº (ÊÏÏ), ò¿¿í÷ëýí ¿ë øàòàõ ä¿¿ðãýã÷òýé êîíäåíñàòîð á¿õèé èæ á¿ðýí êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ (ÊÊÓ) çýðãèéã èë òàëáàéä òîðîí õàøëàãà õèéæ áàéðëóóëàõûã çºâøººðíà. ÊÒÏ, ÊÏÏ áà ÊÊÓ-èéí ø¿¿ãýýíèé á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP41-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. ÊÒÏ, ÊÏÏ áà ÊÊÓ-ààñ õàøëàãà õ¿ðòëýõ çàé íü 4.2 á¿ëýãò çààñàí õýìæýýòýé íèéöýæ áàéâàë çîõèíî. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä òàâèãäàõ àãóóëàõ, ò¿¿í÷ëýí àðõèâ, ìóçåé, çóðãèéí ãàëåðåé, íîìûí ñàí, çýðãýýñ áóñàä àëèâàà àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí á¿ëýã 4.2 áà 7.4.30-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë áèò¿¿ êàìåðò òîñ ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîðòîé äýä ºðòºº áà òîñ ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîðòàé ÈÁÒÄª áà ÈÁÕÁ–ûã áàðèëãàä îðóóëæ (õî¸ð áóþó ãóðâàí õàíàààðàà ãàëûí àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéðòàé íèéëýõ) áóþó çàëãàæ (íýã òàëûí õàíà íü ãàëûí àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéðòàé íèéëýõ) áàðèõûã çºâøººðíº. 7.1.29. Òîñ ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîð á¿õèé äýä ºðòººã äàðààõ íºõöºëèéã õàíãàæ áàéâàë áàðèëãàä îðóóëæ áóþó çàëãàæ áàðüæ áîëíî. ¯¿íä: 1. Òîñ ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîðûí õààëãà áà ñàëõèëóóëãûí í¿õ íü ãàëûí àþóëòàé á¿ñð¿¿ ãàðàõààðã¿é õèéãäýõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

348

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 2. Öàõèëãààí óòàñíû êàáåëèéí áà õîîëîéí õàíà áà øàëûã íýâòëýõ õýñýã äýõ í¿õ íü ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð íÿãò ÷èã÷èãäýõ ¸ñòîé. 3. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä áàéãàà áàéðàíä òàâèãäàõ òîñ ä¿¿ðãýñýí òðàíñôîðìàòîðûí äýä ºðòººíººñ ãàðàõ õààëãà íü çºâõºí 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæààñ áàéðíààñ õèéãäâýë çîõèíî. Ýíý íºõöºëä õààëãà íü ººðºº õààãääàã áà ãàëûí äààö íü 0.6 öàãààñ äîîøã¿é áàéõ ¸ñòîé. 4. ÊÒÏ áà ÊÏÏ-èéí áàéðíààñ õààëãûã ãàëûí àþóëòàé á¿ñð¿¿ ãàðãàõ áà ò¿¿í÷ëýí ÊÒÏ áà ÊÏÏèéí òðàíñôîðìàòîðûã ãàëûí àþóëòàé á¿ñýýð òýýâýðëýæ áîëíî. Ýíý íºõöºëä õààëãà íü ºìíºõ 3 ïóíêòèéí çààëòûã õàíãàæ áàéõ áà õàðèí ãàäíàõ õààëãûí ãàëûí äààö íü 0.6 öàãààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. 7.1.30. Òîñ ä¿¿ðãýñýí öàõèëãààí òîíîãëîë (òðàíñôîðìàòîð, êîíäåíñàòîðûí áàòàðåé, òàñëóóð ã.ì.)-ûã õýðýâ áàðèëãûí õàíàí äàõü í¿õíýýñ õýâòýý áîëîí áîñîîãîîðîî ñóóðèëàãäàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ õ¿ðòëýõ çàé íü 4 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë ãàëûí àþóëòàé á¿ñä áàéãàà áàðèëãûí ãàäíà õàíàíààñ 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä ñóóðèëóóëæ áîëíî. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä öàõèëãààí òîíîãëîëûã ñîíãîõ 7.1.31. Õýðýâ àøèãëàëòûí ÿâöàä õ¿íäðýë ó÷ðóóëõààðã¿é áîëîí ¿ð àøèãã¿é çàðäëûã íýìýãä¿¿ëõýýðã¿é áîë öàõèëãààí òîíîãëîë ÿëàíãóÿà õýâèéí àæëûí ãîðèìûí ¿åäýý î÷ õàÿõ (î÷ëîõ) õýñýã á¿õèé öàõèëãààí òîíîãëîëûã òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû ãàäíà áàéðëóóëáàë çîõèíî. Õýðâýý öàõèëãààí òîíîãëîëûã òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëóóëñàí áîë ýíý á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Àøèãëàëòûí õýâèéí íºõöëèéã õàíãàõûí òóëä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé áîëñîí íºõöºëä òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýë (ìàøèí, òºõººðºìæ ãýðýëò¿¿ëýã÷ ã.ì) àøèãëàíà. Õèìèéí èäýâõòýé ÷èéãëýã áóþó òîîñòîé îð÷èíä õýðýãëýæ áàéãàà òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîë íü õàðãàëçàí õèìèéí èäýâõòýé îð÷èí, ÷èéãëýã áà òîîñíû õàìãààëàëòòàé áàéõ øààðäëàãàòàé. Ãàäíû òºõººðºìæèä àøèãëàãäàõ òýñðýëòèéí õàìãààëàëòàé òîíîãëîë íü èë çàäãàé îð÷èíä çîõèöñîí áàéõ áóþó áîðîî, öàñ, íàð çýðýã îð÷íû íºëººëëººñ õàìãààëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. Òýñðýõ àíãèëàëûí “å” òºðëèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí ìàøèíûã õýò à÷ààëàãäàõã¿é, äàõèí äàâòàí àñààõã¿é ìºí áóðóó ýðãýëò õèéãäýõýýðã¿é ìåõàíèçìä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ýíýõ¿¿ ìàøèíóóä íü õàëàëòûí òåìïåðàòóðûí çààãäñàí õóãàöààíààñ èõã¿é íºõöºëä àæèëëàõ, óëìààð õýò à÷ààëëààñ õàìãààëàãäñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. IIC çýðýãëýëèéí òýñðýõ àþóëòàé õîëüö á¿õèé îð÷èíä áàéðëóóëñàí “òýñðýëò íýâòð¿¿ëýõã¿é á¿ðõ¿¿ëò” òºðëèéí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí ìàøèí áà òºõººðºìæèéí òàãëàà, òóëãàìàë çàëãàà, ôëàíö íü òýñðýëò íýâòð¿¿ëýõã¿é, çàéö á¿õèé õýñýãòýý ÿìàð íýãýí ãàäàðãóóòàé íÿãò, òóëñàí áàéæ áîëîõã¿é áºãººä 50 ìì-ýýñ áàãàã¿é çàéä áàéõ øààðäëàãàòàé. “Èë¿¿äýë äàðàëòààð ä¿¿ðãýñýí áóþó õèéëñýí á¿ðõ¿¿ë” òºðëèéí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîãëîëûã áàéðëóóëàõäàà àãààðæóóëàëòûí ñèñòåìòýé áîëîí èë¿¿äýë äàðàëò, òåìïåðàòóð, áóñàä ïàðàìåòðò õÿíàëò òàâèõ áîëîìæòîé áàéõààð õèéõ øààðäëàãàòàé áºãººä òóõàéí öàõèëãààí ìàøèí áà òºõººðºìæèéí óãñðàëò ìîíòàæ áà àøèãëàëòûí ä¿ðýìä çààñàí àðãà õýìæýýã àâñàí áàéõ íü ç¿éòýé. ¯¿íýýñ ãàäíà äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä: 1. Õèé äàìæóóëàõ õîîëîé äàõü õàìãààëàëòûí õèé áà ñóóðèéí í¿õíèé á¿òýýö íü òýñðýõ õèé áóþó óóð õóðèìòëóóëàõ îð÷èíã ¿¿ñãýõã¿é áàéõààð õèéãäýõ, 2. Öàõèëãààí òîíîãëîëûã õàìãààëàëòûí õèéãýýð õàíãàæ áàéõ àãààðæóóëàã÷ ðóó îðñîí õèéäàìæóóëàõ õîîëîéã òýñðýõ àþóëã¿é á¿ñýä áàéðëóóëàõ, 3. Õàìãààëàëòûí õèé-äàìæóóëàõ õîîëîéã áàéðíû øàëàí äîîð õèéõ áà õèé äàìæóóëàõ õîîëîéä øàòàìõàé øèíãýí îðóóëàõã¿é áàéõ àðãà õýìæýý àâñàí áàéâàë òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä ÷ áàéæ áîëíî, 4. Ìàøèí áà àïïàðàòûí àøèãëàëò, ìîíòàæèéí çààâàð÷èëãààíä çààãäñàí àïïàðàò, õýðýãñýë áà áóñàä áàéãóóëàìæèéã àøèãëàí àãààðæóóëàëòûí ñèñòåìä õîðèã, õÿíàëò, äîõèîëëûã õèéõ áà ýäãýýðèéã ÿìàð íýãýí áóñàä õèéöýýð îðëóóëàõ, áàéðëàëûã ñîëèõûã õîðèãëîíî. 7.1.32. Äýýð ¿ç¿¿ëñýí òýñðýëòèéí àþóëûí àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí öàõèëãààí ìàøèí, òîíîã òºõººðºìæ, ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ðõ¿¿ëèéí çýðýãëýëèéã äîîðõ 7.1.8, 7.1.9, 7.1.10-ð õ¿ñíýãòýíä îðóóëñàí áîëíî. Òýñðýëòèéí àþóëòàé îð÷èíä àæèëëàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûã äýýð ¿çë¿¿ëñýí àíãèëàëûí äàãóó ñîíãîæ àâíà. Øààðäëàãàòàé ¿åä öàõèëãààí òîíîãëîëûã õ¿ñíýãòýä çààãäñàí òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ ºíäºð ò¿âøèíòýé, á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí ºíäºð çýðýãòýé öàõèëãààí òîíîãëîëîîð ñîëüæ áîëíî. Òóõàéëáàë, “Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí íàéäâàðæèëòòàé” ãýñýí ò¿âøèíãèéí Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

349

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 öàõèëãààí òîíîãëîëûí îðîíä “Òýñðýëòèéí àþóëã¿é” áóþó “Îíöãîé òýñðýëòèéí àþóëã¿é“ ò¿âøèíãèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã ñîíãîæ áîëíî. Òýñðýõ àþóë íü 61 Ñ-ààñ äýýø òåìïåðàòóðò ãàë àâàëöàõ øàòàìõàé øèíãýíýýð òîäîðõîéëîãäîõ îð÷èíä äóðûí çýðýãëýë áà àíãèëëûí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé ãàäàðãóóãèéí õàëàëòûí òåìïåðàòóð íü òóõàéí áîäèñûí ººðºº íîöîõ òåìïåðàòóðààñ õýòðýõã¿é öàõèëãààí òîíîãëîë õýðýãëýõèéã çºâøººðíº.

Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëëààñ õàìààðóóëàí àâàõ öàõèëãààíû ìàøèíû õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ëèéí çýðýãëýë, òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí çºâøººðºãäºõ ò¿âøèíã õ¿ñíýãò 7.1.8-ä äîîð ¿ç¿¿ëýâ. õ¿ñíýãò 7.1.8 Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí àâàõ öàõèëãààí ìàøèíû õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ëèéí çýðýãëýë áóþó òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ çºâøººðºãäñºí ò¿âøèí Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëàë Â-1 Â-1à, Â-1ã Â-1á Â-II Â-IIà

À.Òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí ò¿âøèí áóþó õàìãààëàëòûí çýðýã -Òýñðýëòèéí àþóëã¿é, -Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí, íàéäâàðæèëòòàé, -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é, (Á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëò íü IP44ººñ áàãàã¿é çýðýãòýé, ìàøèíû î÷ëîõ õýñãèéí á¿ðõ¿¿ëèéí çýðýã IP44-ººñ áàãàã¿é áàéíà) -Òýñðýëòèéí àþóëã¿é, (7.1.32-ã õàíãàõ íºõöºëä) -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é, (Á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëò íü IP54 çýðýãòýé, ìàøèíû î÷ëîõ õýñãèéí (æèøýý: àâàëöààíû öàãèðàã) á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü ìºí IP54 áàéíà)

Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí àâàõ öàõèëãààí òºõººðºìæ áà áàãàæíû õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ëèéí çýðýãëýë, ò¿¿íèé òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí çºâøººðºãäºõ ò¿âøèíã äîîð õ¿ñíýãò 7.1.9-ä ¿ç¿¿ëñýí áîëíî. Õ¿ñíýãò 7.1.9 Òýñðýõ àþóëûí á¿ñèéí àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí àâàõ öàõèëãààí àïïàðàò, áàãàæ õýðýãñýëèéí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí çºâøººðºãäºõ ò¿âøèí áà á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãëýë Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëàë Â-1 Â-1à, Â-1ã Â-1á

Â-II Â-Iià

Â-1, Â-1à Â-1á, Â-1ã Â-II Â-IIà

Á.Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ ò¿âøèí áóþó õàìãààëàëòûí çýðýã Ñóóðèí òºõººðºìæ: -Òýñðýëòèéí àþóëã¿é, òýñðýëòèéí îíöãîé àþóëã¿é; -Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí, íàéäâàðæèëòòàé õàìãààëàëòòàé; - 80 Ñ áà ò¿¿íýýñ äýýø õàëäàã áà î÷ëîõ òºõººðºìæ, áàãàæèíä çîðèóëàãäàõ; -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é; - 80 Ñ áà ò¿¿íýýñ äýýø òåìïåðàòóðò õàëäàãã¿é, î÷ëîõã¿é òºõººðºìæ áà áàãàæèíä çîðèóëàãäñàí. Á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP53-ººñ áàãàã¿é áàéíà. -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é, (Á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP44-ººñ áàãàã¿é áàéíà) -Òýñðýõ àþóëã¿é (7.1.32-ûí øààðäëàãûã õàíãàõ), òýñðýõ îíöãîé àþóëã¿é. -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é, (7.3.63-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí íºõöºëä) (Á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã IP53-ººñ áàãàã¿é áàéõ) Õºäºëãººíòýé áà çººâðèéí òºõººðºìæ: -Òýñðýõ àþóëã¿é, òýñðýõ îíöãîé àþóëã¿é -Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí, íàéäâàðòàé -Òýñðýõ àþóëã¿é (7.1.32-ûí øààðäëàãûã õàíãàõ), îíöãîé òýñðýõ àþóëã¿é. -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é, (Á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã IP54-ààñ áàãàã¿é áàéíà)


350


Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû àíãèëëààñ õàìààðóóëàí öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí çºâøººðºãäºõ ò¿âøèí áóþó õàìãààëàëòûí çýðýãëýëèéí áàéäëûã äîîð õ¿ñíýãò 7.1.10ä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãò 7.1.10 Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ðèéí òýñðýëòèéí àþóëûí àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí àâàõ òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí çºâøººðºãäºõ ò¿âøèí áà õàìãààëàëòûí çýðýãëýë Òýñðýõ àþóëòàé Â. Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ ò¿âøèí áà õàìãààëàëòûí çýðýã îð÷èíû àíãèëàë Ñóóðèí ãýðýëò¿¿ëýã: Â-1 -Òýñðýëòèéí àþóëã¿é, Â-1à, Â-1ã -Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí, íàéäâàðæèëòòàé, Â-1á -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é õàìãààëàëòûí çýðýã IP53, Â-Ï -Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí, íàéäâàðæèëòòàé, (7.1.32-ûí Â-Ïà øààðäëàãûã õàíãàõ) -Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é (õàíãàñàí ¿åä), õàìãààëàëòûí çýðýã IP53, Çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëýã: Â-1, Â-1à -Òýñðýëòèéí àþóëã¿é, Â-1á, Â-1ã -Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí, íàéäâàðæèëòòàé, Â-II -Òýñðýëòèéí àþóëã¿é, (7.3.63-ã õàíãàñàí íºõöºëä) Â-Iià -Òýñðýëòèéí ýñðýã ºíäºðæ¿¿ëñýí, íàéäâàðæèëòòàé, (7.1.32-ûí øààðäëàãûã õàíãàõ íºõöºëä) Òàéëáàð: Ãýðýëò¿¿ëãèéã áàéðëóóëàõ îð÷íû íºõöëººñ õàìààðóóëàí óñ íýâòðýõýýñ õàìãààëàõûí òóëä á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðãèéã ººð÷ëºõèéã çºâøººðíº.

Öàõèëãààí ìàøèí 7.1.33. Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ ò¿âøèí áóþó á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü Óëñûí ñòàíäàðò áóþó 7.1.8-ð õ¿ñíýãòèéí øààðäëàãûã õàíãàñàí áîëîí ò¿¿íýýñ èë¿¿ íºõöºëä òýñðýëòèéí àþóëòàé äóðûí àíãèëëûí îð÷èíä 10 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýë á¿õèé öàõèëãààí ìàøèí õýðýãëýæ áîëíî. Õýðâýý ìàøèíû òóñäàà õýñã¿¿ä íü òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ ÿíç á¿ðèéí ò¿âøèí áóþó á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãòýé áàéâàë (À)-ä çààãäñàí áàéäëààñ äîîøã¿é áàéõ ¸ñòîé. Â-I, Â-Ià áà Â-II àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëóóëàõ ìàøèí, ìåõàíèçìä äîîðõ íºõöëèéã õàíãàñàí òîõèîëäîëä òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ õýðýãñýëã¿é öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: à. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû ãàäíà öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áàéðëóóëàõ, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð áàéðëóóëàõ áàéð íü ãàëä òýñâýðòýé, ýñâýë øàòäàãã¿é öóëãóé õààëò õàíààð (ò¿¿íèé ãàëûí äààö íü 0.75 ö-ààñ áàãàã¿é) òýñðýõ îð÷íîîñ òóñãààðëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé áºãººä ä¿ðâýí ãàðàõ õààëãàòàé, öàãò 5 óäàà àãààð ñîëèõ ñàëõèëóóðòàé áàéõ øààðäëàãàòàé. á. Ìåõàíèçìûí äàìæëàãà íü æèéðãýâ÷ýýð íÿãòðóóëàí õàíà íýâòëýí ãàðàõ ãîëûí òóñëàìæààð àæèëëàíà. Öàõèëãààí òºõººðºìæ, õýðýãñýë 7.1.34. Òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ ò¿âøèí áóþó á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü Óëñûí ñòàíäàðò áà õ¿ñíýãò 7.1.9 áóþó (Á)-òýé òîõèðîõ, ýñâýë èë¿¿ ºíäºð ¿ç¿¿ëýëòòýé áîë òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä öàõèëãààí àïïàðàò, õýðýãñýëèéã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Äóðûí àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä øààðäëàãûã õàíãàñàí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä î÷ëîõ 7.3.9-èéí íºõöëèéã õàíãàñàí öàõèëãààí õîëáîã÷óóäûã õýðýãëýíý. Õààëòòàé çàëãàâ÷ (ðîçåòê) äîòîð ñàëãàëò ÿâàãäàõ áîë IÐ54 õàìãààëàëòûí çýðýã á¿õèé õîëáîã÷óóäûã òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû Â-Iá, Â-IIà àíãèëàëûí á¿ñýä õýðýãëýæ áîëíî. Õîëáîã÷óóäûã çºâõºí ¿å ¿å àæèëëàäàã öàõèëãààí õýðýãëýã÷ (çººâðèéí ãýðýëò¿¿ëýã÷èä) –ä òàâèõûã çºâøººðíº. Õîëáîã÷èéí òîîã àëü áîëîõ áàãà áàéõààð òîãòîîõ áºãººä òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîã õàìãèéí áàãà ÿëãàõ õýñýãò ñóóðèëóëàõ ¸ñòîé. Î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýã åðºíõèé çîðèóëàëòûí õîëáîã÷ûí îðîíä õýðýãëýæ áîëíî.


351

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 7.1.35. Õîëáîëòûí öóãëóóëãûã òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí ãàäíà áàéðëóóëáàë çîõèíî. Òåõíèêèéí øààðäëàãààð çàéëøã¿é òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä áàéðëóóëàõ øààðäëàãàòàé ¿åä 7.3.9 õ¿ñíýãòèéí àæëûí ¿åä î÷ëîõã¿é ñóóðèí òîíîã òºõººðºìæèä òàâèãäàõ øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé ãàë õàìãààëàã÷, óíòðààëãûã òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí ãàäíà áàéðëóóëáàë çîõèíî. “Î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý” òºðëèéí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òºõººðºìæ áà õýðýãñýëèéã äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàñàí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¯¿íä: 1. Î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíèé áîëîí õîëáîã÷ êàáåëèéí íºëººëºë (èíäóêö) áà áàãòààìæèéí õýìæýý íü òåõíèêèéí áè÷èã áàðèìòàä çààñàí ìàêñèìóì óòãààñ èõã¿é áàéõ; õýðâýý áè÷èã áàðèìòàíä òîäîðõîé òºðëèéí êàáåëü (óòàñ) áà ò¿¿íèé õàìãèéí èõ óðòûã çààñàí áîë òóðøèëòûí áàéãóóëëàãààñ ãàðãàñàí òîäîðõîéëîëòûã ¿íäýñëýí òýäãýýðèéí ººð÷ëºëòèéã õèéæ áîëíî. 2. Òåõíèêèéí áè÷èã áàðèìòàíä çààãäñàí áîëîí “èæ á¿ðäýëä”-ä ãýñýí òýìäýãëýýòýé õèéöèéã î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíä îðóóëæ áîëîõ áà ººðèéí íºëººëºë, áàãòààìæ, ã¿éäëèéí ýõ ¿¿ñâýðã¿é íèéòëýã çîðèóëàëòûí ºðãºíººð ¿éëäâýðëýãäñýí ìýäð¿¿ð (äàò÷èê)-èéã äýýðõ õýëõýýíä ìºí õàìààðóóëæ áîëíî. Ýñýðã¿¿öëèéí òåðìîìåòð, òåðìîïàð, òåðìîðåçèñòîð, ôîòî-äèîä áîëîí òýäãýýðòýé àäèëòãàæ áîëîõ õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ë á¿õèé ºðãºíººð ¿éëäâýðëýãäñýí íèéòëýã çîðèóëàëòûí õýðýãñëèéã äýýðõ ìýäð¿¿ðò õàìààðóóëíà. 3. Íèéòëýã çîðèóëàëòûí ºðãºíººð ¿éëäâýðëýñýí òåðìîïàð áà ãàëüâàíîìåòðààñ òîãòñîí õýëõýý íü äóðûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä î÷ëîõ àþóëã¿éä òîîöîãäîíî. Ãýõäýý ãàëüâàíîìåòð íü ººð áóñàä öàõèëãààí õýëõýýã¿é, òóõàéëáàë ãýðëýí çààëòã¿é áàéõ íºõöºëèéã õàíãàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. 4. Íèéòëýã çîðèóëàëòûí ºðãºíººð ¿éëäâýðëýõ ñýëã¿¿ð, ò¿ëõ¿¿ð, õàâ÷ààðûí öóãëóóëãà íü ã.ìèéã äîîðõè øààðäëàãà õàíãàñàí íºõöºëä î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíä çàëãàæ áîëíî. ¯¿íä: à. òýäãýýðò î÷ëîõ àþóëòàé ººð õýëõýý õîëáîãäîîã¿é á. òýäãýýðèéã õààëòààð õààæ ëàöàäñàí â. òóñãààðëàãà íü î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíèé õýâèéí õ¿÷äëýýñ 3 äàõèí èõ õ¿÷äýëä, ãýõäýý 500 Â-îîñ áàãàã¿é õ¿÷äýëýýð òîîöîîëîãäñîí ã.ì. À÷àà ºðãºã÷ öàõèëãààíû ìåõàíèçì 7.1.36. Äóðûí àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëóóëñàí òåõíîëîãèéí ¿éë ÿâöàä îðîëöäîã êðàí, òàëü, ëèôòíû öàõèëãààí òîíîãëîë íü õ¿ñíýãò 7.3.8 áà 7.3.9-ãèéí çààëòóóä áîëîí (á¿ëýã 2.2) õºäºëãººí (í¿¿äëèéí)-òýé òºõººðºìæèéí çààëòûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëóóëñàí ãýõäýý òåõíîëîãèéí ¿éë ÿâöàä øóóä õîëáîîã¿é êðàí, òàëü, ëèôò ãýõ ìýò öàõèëãààí òîíîãëîëä äàðààõ øààðäëàãà òàâèãäàíà, Òóõàéëáàë: * B-I áà B-II àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä – òóõàéí òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí çýðýãëýë áà á¿ëýãò òîõèðñîí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí äóðûí ò¿âøèí, * Â-Ià áà Â-II àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä – òóõàéí òýñðýõ àþóëòàé õîëèìãèéã çýðýãëýë áà á¿ëýãò òîõèðñîí òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí äóðûí ò¿âøèí, * B-Ià áà B-Iá àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä – á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàõ çýðýã IP33ººñ áàãàã¿é áàéõ, * Â-IIà áà Â-Iã àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä – á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàõ çýðýã IP44 ººñ áàãàã¿é áàéõ. Äýýð çààñàí öàõèëãààí òîíîãëîëûã êðàíû àæèëëàõ ¿åä ÿìàð íýã òýñðýõ àþóëòàé õîëüö ¿¿ñýõã¿é íºõöºëä ë õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Äóðûí àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëóóëàõ êðàí, òàëèéí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã óÿí çýñýí ñóäàëòàé ðåçèíèí òóñãààðëàãàòàé , ãàëä òýñâýðòýé, òîñ, ìàñëî, áåíçèíä òýñâýðòýé ðåçèíýí á¿ðõ¿¿ëòýé çººâðèéí êàáåëèàð ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýã (ãýðýëò¿¿ð) 7.1.37. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëãèéã òàâèõäàà òýäãýýðèéí òýñðýëòèéí õàìãààëàëò áóþó õàìãààëàëòûí çýðýãëýë íü õ¿ñíýãò 7.1.10-ä çààñàíààñ ºíäºð áàéõààð àâàõ íü ç¿éòýé. Àëèâàà àíãèëàëûí îð÷èí á¿õèé òýñðýëòèéí àþóëòàé á¿ñýä òýñðýëòèéí õàìãààëàëòûí øààðäëàãàòàé ò¿âøèíã õàíãàõ öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ð áàéõã¿é íºõöºëä äàðààõ àðãóóäûã õýðýãëýí åðºíõèé çîðèóëàëòûí ÷èéäýí, ãýðýëò¿¿ðèéã àøèãëàõûã çºâøººðíº. Òóõàéëáàë, Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

352

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 à) ãàäíààñàà îíãîéõã¿é, ôîðò÷èêã¿é, òýãýýä ÷ íýã äàâõàð øèëòýé, íýýãääýãã¿é öîíõîîð, õàìãààëàëòûí øèë áóþó øèëýí àðüñààð õèéõ, á) õàíàíä òóñãàé ãàðãàñàí äàâõàð øèëòýé áà ãàäíà àãààðûí åðäèéí ñàëõèëãûí í¿õ, îíãîðõîéòîé áîë ò¿¿ãýýð äàìæóóëàí õèéõ, â) òààçàíä òóñãàéëàí ãàðãàñàí äàâõàð øèëòýé áà ãàäíà àãààðûí åðäèéí ñàëõèëãûí í¿õòýé áîë ãýðýëò¿¿ð á¿õèé òóñãàé õèéöèéí ôîíàðààð äàìæóóëàí õèéõ, ã) öýâýð àãààðûí èë¿¿äýë äàðàëòààð ¿ëýýãäýõ õàéðöàãàíä áàéðëóóëàõ, ä) çàéöûí ãýðëèéí òóñãàëòàé ãýðýëò¿¿ëãèéí òóñãàé õýðýãñýë òàâèõ ã.ì. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òðàíñôîðìàòîð áà õóâèðãàõ äýä ñòàíö 7.1.38. 1 êÂ õ¿ðòýë áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí íèéòëýã çîðèóëàëòûí öàõèëãààí òîíîãëîëòîé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíöûã äóðûí àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Èéì òºðëèéí áàéãóóëàìæèéã äîîð 7.1.39-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí òóñäàà áàéðàíä, ýñâýë òýñðýõ àþóëòàé îð÷íîîñ ãàäíà áàéãóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí õ¿ñíýãò 7.1.9-ä àâ÷ ¿çñýí øààðäëàãûí äàãóó õèéãäñýí òîíîã òºõººðºìæ á¿õèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã óäèðäàõ ø¿¿ãýý áà ùèò, øóðãóóëãûã äóðûí àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Ãàíöààð÷èëñàí òºõººðºìæ, óäèðäëàãûí ø¿¿ãýý (øêàô) çýðãèéã òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû ãàäíà áàéðëóóëàõäàà òýñðýëòýýñ õàìãààëàõ íýìýãäýë àðãà õýìæýý àâààã¿é áàéæ áîëíî. Òðàíñôîðìàòîðûã äýä ñòàíö áàéðëàñàí áàéðíû ãàäíà áîëîí äîòîð áàéðëóóëæ áîëíî. 7.1.39. Â-Ià, Â-Iá àíãèëëûí õóðäàí øàòàìõàé õèé áà øèíãýí á¿õèé òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí, Â-II, Â-IIà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé 2-3 õàíààðàà íèéëýõýýð õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, õóâèðãàõ äýä ñòàíö, äýä ñòàíöûã áàéðëóóëæ áîëíî. Òýäãýýðèéã Â1 àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé áîëîí Â-1à, Â1á àíãèëëûí õ¿íä áîëîí øèíãýð¿¿ëñýí øàòäàã õèé á¿õèé òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé íýãýýñ èë¿¿ õàíààð íèéëæ áàéõûã õîðèãëîíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö õóâèðãàõ äýä ñòàíöûã äóðûí àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéðíû äýýð áîëîí äîð áàéðëóóëàõûã õîðèãëîíî. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ äýä ñòàíö, õóâèðãàõ äýä ñòàíöûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí ðóó õàðñàí öîíõûã 10 ñì-ààñ áàãàã¿é çóçààíòàé øèëýýð õèéõ ¸ñòîé. Â-I, Â-Ià àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé çàëãàà ºðºº òàñàëãààíä áàéðëóóëñàí õ¿íä áîëîí øèíãýð¿¿ëñýí øàòäàã õèé á¿õèé òîíîãëîëûã òýæýýõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéã òóñàä íü ýíýõ¿¿ òàñàëãààíû õàíàíààñ çàéòàé áàéðëóóëíà. Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö, õóâèðãàõ äýä ñòàíöûí òóñãàé áàéð áàðèõ íü òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿íäýñëýëýýð àøèãã¿é áàéâàë òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé íýã õàíààð íü íèéëæ áàéõààð áàéðëóóëæ áîëíî. Ýíý ¿åä õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíöûí øàëíû ò¿âøèí, êàáåëèéí ñóâãèéí ¸ðîîë íü òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí áà õ¿ðýýëýí áàéãàà ãàçðûí ò¿âøèíãýýñ 0.15 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðò áàéõ øààðäëàãàòàé. Ýíý øààðäëàãà òðàíñôîðìàòîðûí äîð áàéõ òîñ öóãëóóëàõ í¿õýíä õàìààðàõã¿é. 7.1.40. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä íýã áóþó õýä õýäýí òàëààðàà õîëáîãäîõ õàíà á¿õèé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (èæ á¿ðäìýë õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ) áà õóâèðãàõ ïóíêò íü äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1.Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ ïóíêò íü òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéðíààñ õàìààðàëã¿é ¿ëýýõ, ñîðîõ àãààðæóóëàëòûí ñèñòåìòýé áàéõ ¸ñòîé áà ýíý ñèñòåìèéí àãààðæóóëàëòûí í¿õ íü òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîã îðîõîîðã¿é õèéãäýõ ¸ñòîé. (òóõàéëáàë ¿ëýýõ, ñîðîõ ñèñòåìèéí òîõèðîìæòîé áàéðëàëûã îëîõ) 2.Â-I àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ ìºí ò¿¿í÷ëýí Â-Ià, Â-Iá àíãèëàëûí õ¿íä áîëîí ¿àòàìõàé õèé á¿õèé òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé íýã õàíààð õîëáîãäîõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö, õóâèðãàõ ïóíêòûã òýäãýýðò òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîã íýâòðýí îðîõîîñ ñýðãèéëýõ èë¿¿äýë äàðàëò ¿¿ñãýõèéí òóëä íýã öàãò 5 äàõèí àãààðûã ñýëãýõ àãààðæóóëàëòûí ìåõàíèê ¿ëýýëãèéí ñèñòåìòýé áàéõ ¸ñòîé. Ãàäíû àãààðûã õ¿ëýýæ àâàõ òºõººðºìæ íü òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîã ¿¿ñäýã¿é òóñãàé áàéðàíä áàéðëàâàë çîõèíî. 3.Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ ïóíêòûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé íèéëñýí õàíûã 0.75 öàãààñ áàãàã¿é ãàëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéõ áà òîîñ,õèé îðîõîîðã¿é, õààëãà öîíõã¿é áàéâàë çîõèíî. 4.Â-Ià, Â-Iá àíãèëàëûí ò¿ðãýí øàòàìõàé øèíãýí áà øàòäàã õèé á¿õèé îð÷èí ìºí ò¿¿í÷ëýí Â-II, Â-Iià àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé íèéëñýí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö, õóâèðãàõ ïóíêòûí õàíàíä öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ áà êàáåëü îðóóëàõ í¿õ ãàðãàõûí áîëîõ áºãººä óã í¿õèéã ãàëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð íÿãòðóóëæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé. Â-I àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí, Â-Ià, Â-Iá àíãèëàëûí õ¿íä áîëîí øàòàìõàé õèé á¿õèé òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíîîñ äýä ñòàíö, õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, õóâèðãàõ ïóíêòýä êàáåëü áîëîí Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

353

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéã îðóóëàõäàà òýñðýõ àþóëã¿é îð÷èí á¿õèé áàéðíû ãàäíà áîëîí õàìàð õàíààð íü îðóóëàõ õýðýãòýé. 5. Õóâèàðëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö áà õóâèàðëàõ ïóíêòèéí öîíõ áà ãàäíà õààëãàíààñ Â-Ià, ÂII àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéðíû ãàäíà öîíõ, õààëãà õ¿ðòëýõ õýâòýý áà áîñîî çàé íü îíãîéäîãã¿é öîíõíû õóâüä 4 ì-ýýñ áàãàã¿é, õààëãà áîëîí îíãîéäîã öîíõíû õóâüä 6 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 10 ñì áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø çóçààí øèëýí áëîêîîð õèéãäñýí öîíõîíä ýíý øààðäëàãà õàìààðàõã¿é. 7.1.41. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä 1 áóþó õýä õýäýí õàíààðàà íèéëñýí äýä ñòàíö, õóâèðãàõ ïóíêòýä øàòäàãã¿é øèíãýíèé õºðãºëòòýé òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Òîñîí õºðãºëòòºé òðàíñôîðìàòîðûã òóñãàé ºðººíä áàéðëóóëáàë çîõèíî. ªºðººíèé õààëãà íü 0.6 öàãààñ áàãàã¿é ãàëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéõ áà ìåõàíèê àæèëëàãààòàé àãààðæóóëàã÷òàé, ñàéòàð íÿãòðóóëàãòàé áàéõ áºãººä òðàíñôîðìàòîðûã çºâõºí ãàäàãø òàòàæ ãàðãàõààð õèéãäñýí áàéíà. Õààëòàé îðóóëãà áóþó ãàðãàëãààíû òºõººðºìæòýé (èæ á¿ðýí äýä ñòàíö, èæ á¿ðýí õóâèðãàõ ïóíêòèéí òðàíñôîðìàòîð) øàòàëò ìóóòàé øèíãýí áóþó òîñîí õºðãºëòòýé, òýëýã÷ã¿é õ¿÷èòãýñýí áàê á¿õèé òðàíñôîðìàòîðûã õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí òðàíñôîðìàòîðààñ õààëò õàøèëòã¿éãýýð 1 êÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí íýã áàéðàíä áàéðëóóëæ áîëíî. Èæ á¿ðýí äýä ñòàíö, õóâèðãàõ ïóíêòèéí òðàíñôîðìàòîðûã çºâõºí ãàäàãø áóþó õàæóóãèéí ºðºº ð¿¿ òàòàæ ãàðãàõààð õèéíý. Õ¿ñíýãò 7.1.11 Áàðèãäàõ õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ (ÕÁ), òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö (ÒÄÑ) áà õóâèðãóóðûí äýä ñòàíö (ÕÄÑ)-ààñ òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéð áà ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé òîíîãëîë õ¿ðòëýõ çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà çàé. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéð áà ãàäíû òýñðýõ àþóëòàé ÕÁ, ÒÄÑ áà ÕÄÑ õ¿ðòëýõ çàé, ì òîíîãëîëîîñ Õààëòòàé (äàëä) Íýýëòòýé (èë) Õ¿íä áóþó øèíãýð¿¿ëñýí øàòàìõàé õèé: Í¿õã¿é, ¿ë øàòàõ õàíà á¿õèé ÕÁ, ÒÄÑ áà ÕÄÑ ðóó õàðñàí 10 15 áàéð áóþó òàòàõ ñàëõèëóóðûí ñèñòåìýýñ àãààð ñîðîõ çîðèóëàëòûí áàéãóóëàìæ Í¿õòýé õàíà á¿õèé ÕÁ, ÒÄÑ áà ÕÄÑ ðóó õàðñàí áàéð 40 60 Ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé áàéãóóëàìæ áà áàðèëãûí õàíàíû 60 80 äýðãýä áàéðëàõ òºõººðºìæ (òóõàéëáàë, áàãòààìæèéí ñàâ, õºíºã) Õèé õàäãàëàõ ñàâ, ðåçåðâóàð, ä¿¿ðãýõ-ñóëëàõ õààëòòàé 80 100 òºõººðºã á¿õèé ä¿¿ðãýæ-ñóëëàõ ýñòàêàä Øàòàìõàé òîîñ áóþó ñýìýðäýñòýé õºíãºí øàòàìõàé õèé áà õÿëáàð òýñðýìòãèé øèíãýí: Í¿õã¿é, ¿ë øàòàõ õàíà á¿õèé ÕÁ, ÒÄÑ áà ÕÄÑ ðóó õàðñàí Íîîð÷ëîãäîõã¿é 0.8 (èë òàâèãäàõ áàéð áóþó òàòàõ ñàëõèëóóðûí ñèñòåìýýñ àãààð ñîðîõ òðàíñôîðìàòîð çîðèóëàëòûí áàéãóóëàìæ õ¿ðòýë) Í¿õòýé õàíà á¿õèé ÕÁ, ÒÄÑ áà ÕÄÑ ðóó õàðñàí áàéð 6 15 Ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé áàéãóóëàìæ áà áàðèëãûí õàíàíû 12 25 äýðãýä áàéðëàõ òºõººðºìæ (òóõàéëáàë, áàãòààìæèéí ñàâ, õºíºã) ÒØØ-èéã ä¿¿ðãýæ-ñóëëàõ õààëòòàé òºõººðºã á¿õèé ä¿¿ðãýæ15 25 ñóëëàõ ýñòàêàä ÒØØ-òýé õàäãàëàõ ñàâ, ðåçåðóàð 30 60 Øàòàìõàé õèé á¿õèé õèé-õàäãàëàõ ñàâ (ãàçãîëüäåð), 40 60 ðåçåðâóàð 7.1.42. Â-Iá, Â-IIà-ààñ áóñàä àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé íèéëñýí áàéðíû õàíà áà ãàäàà òàâèãäñàí òýñðýõ àþóëòàé òîíîã òºõººðºìæººñ òóñäàà áàéðëàñàí õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, äýä ñòàíö, õóâèðãàõ ïóíêò õ¿ðòëýõ çàéã õ¿ñíýãò 7.1.11-ä çààñíû äàãóó àâíà. Õ¿íä áîëîí øèíãýð¿¿ëñýí õèé á¿õèé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã òýæýýæ áàéãàà òóñäàà áàéðëàñàí ÕÁ, ÄÑ, ÕÏ íü Õ¿ñíýãò 7.1.11-ä çààñàí çàéíä áàéðëàñàí áîë òýäãýýðèéã øàëûã ºíäºðñãºõ, ìåõàíèê àæèëëàãààòàé àãààðæóóëàã÷ òàâèõ øààðäëàãàã¿é. ÕÁ, ÄÑ, ÕÏ-ûí äîòîð èäýìõèé, õîðòîé, øàòàõ áîëîí ãàëûí àþóëòàé áîäèñ äàìæóóëàõ õîîëîé òàâèõûã õîðèãëîíî. 7.1.43. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé íýã áóþó õýä õýäýí õàíààðàà íèéëñýí áóþó òóñäàà áàéðëàñàí äóëààíû íàðèéí õýìæ¿¿ð àâòîìàòèêèéí óäèðäëàãûí áàéð íü õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí äîòîð áàéðëàñàí óäèðäëàãûí áàéðàíä òàâèãäàõ øààðäëàãûã õàíãàæ áàéâàë çîõèíî. Öàõèëãààí äàìæóóëàã÷ áà êàáºëü øóãàì Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

354

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 7.1.44. Àëèâàà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òóñãààðëàãàã¿é óòàñ õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Â-I, Â-Ià àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä çýñ ñóäàëòàé êàáåëü áóþó óòàñ õýðýãëýõ ¸ñòîé. Â-Iá, ÂIã, Â-II, Â-IIà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä õºíãºí öàãààí ñóäàë á¿õèé óòàñ êàáåëü õýðýãëýæ áîëíî. Â-I, Â-Ià, Â-II, Â-IIà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéãàà 1 êÂò õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëèéí õ¿÷íèé, ãýðýëò¿¿ëãèéí áîëîí 2-äîã÷ õýëõýýíèé ñ¿ëæýýíèé óòàñ íü õýò à÷ààëàë áîëîí áîãèíî õîëáîîíû ã¿éäëýýñ õàìãààëàãäñàí áàéõ áà ò¿¿íèé õºíäëºí îãòëîë íü 3.1-ð á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ áà òîîöîîíû ã¿éäëèéí óòãààð àâñàí îãòëîëîîñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Â-Iá, Â-IIã òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí äàõü óòàñ êàáåëèéí õàìãààëàëò áà îãòëîëûã ñîíãîõäîî òýñðýõ àþóëã¿é òîíîã òºõººðºìæèéí àäèë ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. 7.1.45. Äóðûí àíãèëàëûí îð÷èíä òàâèãäàæ áàéãàà 1 êÂò-ààñ äýýø õ¿÷äýëèéí ñ¿ëæýýíèé óòàñ, êàáåëèéã áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëèéí õàëàëòààð øàëãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 1 êÂò-ààñ äýýø õ¿÷äýëèéí òýæýýëèéí ñ¿ëæýý áîëîí ò¿¿íä õîëáîãäñîí öàõèëãàí õýðýãëýã÷èéí õàìãààëàëòûã 3.2, 5.3-ð á¿ëãèéí øààðäëàãûí äàãóó õèéõ ¸ñòîé. Õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëòûã á¿õ òîõèîëäîëä öàõèëãààí õýðýãëýã÷äèéí ÷àäëààñ õàìààðóóëàõã¿éãýýð õèéõ ¸ñòîé. Õýò à÷ààëëûí áîëîí îëîí ôàçûí áîãèíî çàëãààíû õàìãààëàëòûã 5.3.23, 5.3.24-èéí øààðäëàãààñ ÿëãààòàéãààð õî¸ð ðåëåíèé õóâüä àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé. 7.1.46. 1 êÂò õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé áîãèíî õîëáîãäñîí ðîòîðòîé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðò õîëáîãäîõ äàìæóóëàã÷ íü á¿õ òîõèîëäîëä (Â-Iá, Â-IIã àíãèëàëûí îð÷èíîîñ áóñàä) õýò à÷ààëàëààñ õàìãààëàãäñàí áàéõ áà òýäãýýðèéí îãòëîë íü öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü õýâèéí ã¿éäëèéí 125 %-èàñ áàãàã¿é ¿ðãýëæèëñýí à÷ààëàëä çºâøººðºãäñºí áàéõ ¸ñòîé. 7.1.47. Â-I àíãèëëûí òýñðýõ îð÷èíû öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ëýãò õî¸ð óòàñòàé á¿ëýã øóãàìûã õýðýãëýõ ¸ñòîé (7.1.66 ¿çýõ). Â-I àíãèëëûí òýñðýõ îð÷èíä áàéãàà íîéëûí àæëûí äàìæóóëàã÷òàé õî¸ð óòàñò øóãàìûí ôàçûí áà íîéëûí óòàñûã áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëýýñ õàìãààëñàí áàéõ ¸ñòîé. Íîéëûí àæëûí áà ôàçûí äàìæóóëàã÷èéã íýãýí çýðýã ñàëãàõûí òóëä õî¸ð òóéëò ñàëãóóðûã õýðýãëýõ ¸ñòîé. Íîéëûí àæëûí áà íîéëûí õàìãààëàëòûí äàìæóóëàã÷óóä íü ôàçûí äàìæóóëàã÷óóäòàé íýãýí àäèë õºíäèéð¿¿ëýãòýé áàéõ ¸ñòîé. 7.1.48. Àëèâàà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äëèéí äàìæóóëàõ óòàñûã çººâðèéí ðåçèíåí òóñãààðëàãàòàé, ãàëä òýñâýðòýé, ìàñëî áåíçèí ¿ë íýâòð¿¿ëýõ á¿ðõ¿¿ë á¿õèé çýñ ñóäàëòàé óÿí êàáåëèàð õèéõ íü ç¿éòýé. Àëèâàà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä: à. ðåçèí áà ïîëèâèíèëõëîðèä òóñãààðëàãàòàé óòàñ, á. ðåçèí ïîëèâèíèëõëîðèä áà öààñàí òóñãààðëàã÷òàé, ðåçèí ïîëèâèíèëõëîðèä áà òºìºðëºã (ìåòàëë) á¿ðõ¿¿ë á¿õèé êàáåëü õýðýãëýæ áîëíî. Õàðèí Â-I áà Â-Ià àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä õºíãºí öàãààí á¿ðõ¿¿ëòýé êàáåëü, ìºí ïîëèýòèëåí òóñãààðëàã÷òàé áóþó á¿ðõ¿¿ëòýé êàáåëü óòñûã àëèâàà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. 7.1.49. Öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéí õîëáîëò, ñàëáàðëàëò, íýâòðýëòèéí õàéðöàãèéã äàðààõ íºõöºëä õýðýãëýâýë çîõèíî. à. Â-I àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä - “òýñðýõ àþóëã¿é öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ” ò¿âøèíä áà òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí á¿ëýã, çýðýãëýëòýé çîõèöîæ áàéõ. á. Â-II àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä - øàòàìõàé òîîñ áóþó ñýìýðäýñ àãààðòàé õîëèëäîí ¿¿ñãýõ òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä çîðèóëàãäñàí áàéõ. Äóðûí á¿ëýã çýðýãëýëèéí õèéí óóð àãààðûí õîëèìîãò çîðèóëñàí, “òýñðýëò íýâòð¿¿ëýõã¿é á¿ðõ¿¿ë” òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé “Òýñðýõ àþóëã¿é öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ”-èéí ò¿âøèíòýé õàéðöàã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. â. Â-Ià, Â-Iã àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä – òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí á¿ëýã, çýðýãëýëòýé çîõèöîõ òýñðýëòèéí õàìãààëàëòòàé áàéõ. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä IP65 õàìãààëàëòûí çýðýãòýé á¿ðõ¿¿ë á¿õèé õàéðöàã õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. ã. Â-Iá, Â-IIà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä – IP54 õàìãààëàëòûí çýðýã á¿õèé á¿ðõ¿¿ëòýé áàéõ. IP54 õàìãààëàëòûí çýðýã á¿õèé á¿ðõ¿¿ëòýé õàéðöàãíû îðîíä -IP44 õàìãààëàëòûí çýðýã á¿õèé õàéðöàãûã õýðýãëýæ áîëíî. Ìàøèí, àïïàðàò, ãýðýëò¿¿ëýã÷ çýðãèéí äàìæóóëàã÷èéã õîîëîéíä áàéðëóóëàõäàà õàìòàä íü ã¿éöýòãýõ áºãººä ìàøèí, àïïàðàò, ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí îðóóëãèéí òºõººðºìæèíä íÿãòðóóëãà áàéõã¿é òîõèîëäîëä õîîëîéä òóñãààðëàõ íÿãòðóóëãà òàâèñàí áàéõ ¸ñòîé. 7.1.50. Â-I, Â-Ià àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé áàéðíààñ öàõèëãààí äàìæóóëàã÷óóäûí õîîëîéã õýâèéí, ººð àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé áà òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí á¿ëýã, çýðýãëýëòýé Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

355

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 îð÷èíä áóþó ãàäàãø ãàðãàõäàà õàíà íýâòýëñýí õýñýãò òóñãàé çîðèóëàëòûí õàéðöàã á¿õèé íÿãòðóóëãà õèéæ ºãíº. Â-Iá, Â-II, Â-IIà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òóñãààðëàõ íÿãòðóóëãà õèéõ øààðäëàãàã¿é. Òóñãààðëàõ íÿãòðóóëàãûã õèéõäýý: à. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä õîîëîéí îðîëòîíä àëü áîëîõ îéð õýñýãò, á. Íýã àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷íîîñ íºãºº èë¿¿ ºíäºð àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéðàíä øèëæèõýä, â. Òýñðýõ àþóëòàé íýã îð÷èíîîñ ìºí òèéì àíãèëàëûí áîëîâ÷ òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí èë¿¿ ºíäºð çýðýãëýë á¿ëýãòýé îð÷èíä øèëæèõýä òóñ òóñ õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèíî. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òóñãààðëàõ íÿãòðóóëãà õèéõ áîëîìæã¿é áîë ãàäíààñ áóþó òýñðýõ àþóëã¿é îð÷èí òàëààñ íÿãòðóóëãà õèéõ íü ç¿éòýé. Õàðèí òóñãààðëàõ íÿãòðóóëãà õèéõýä õîëáîëòûí áà ñàëáàðëàëòûí õàéðöàã àøèãëàõûã çºâøººðºõã¿é. 7.1.51. Öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéí õîîëîéä õèéãäñýí òóñãààðëàõ íÿãòðóóëàãèéã 250 ÊÏà (2.5 àòì îð÷èì) àãààðûí äàðàëòààð 3 ìèíóò õóãàöààíä òóðøèõ ¸ñòîé. Ýíý ¿åä äàðàëòûí óíàëò íü 200 ÊÏà õ¿ðòýë áàéõûã çºâøººðíº. Àëèâàà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä èë òàâèãäàõ (õèéö, õàíà, ñóâàã, õîíãèë ã.ì.) êàáåëü íü øàòàõ ìàòåðèàëàí (õºâºí, äàâóó, áèòóì ã.ì.) á¿ðõ¿¿ëã¿é áàéõ ¸ñòîé. Äóðûí àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òàâèãäàõ 1 êÂò-îîñ äýýø õ¿÷äýëèéí êàáåëèéí óðòûã àëü áîëîõ õÿçãààðëàæ ºãâºë çîõèíî. 7.1.52. Â-I, Â-Ià àíãèëàëûí õ¿íä áîëîí øèíãýð¿¿ëñýí øàòàõ õèé á¿õèé òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä êàáåëèéã ñóâàãò òàâèõààñ çàéëñõèéõ ç¿éòýé. Õýðýâ çàéëøã¿é õèéõýýð áîë ñóâàãèéã ýëñýýð ä¿¿ðãýíý. Ýëñýí ä¿¿ðãýëòýé êàáåëèéí çºâøººðºãäºõ ¿ðãýëæèëæèéí ã¿éäýëèéã àãààðò òàâèãäñàí êàáåëüä òîîöäîã õ¿ñíýãò 1.3.24-èéí äàãóó àâàõ ¸ñòîé. Àëèâàà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíýýñ áóñàä òîõèîëäîëä êàáåëèéí ñàëáàðëàëòûí áà õîëáîëòûí ìóôò õèéõèéã õîðèãëîíî. 7.1.53. Öàõèëãààí ìàøèí, àïïàðàò îðóóëãûí êàáåëèéã îðóóëãèéí òºõººðºìæèéí òóñàëàìæòàéãààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé áºãººä îðóóëãûí õýñýãò íÿãòðóóëãà õèéíý. Çºâõºí êàáåëèéí îðóóëãàòàé öàõèëãààí ìàøèí, àïïàðàòóóäàä õîîëîéò öàõèëãààí äàìæóóëãûí îðóóëãà õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Â-Ià, Â-IIà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëàõ îðóóëãûí ìóôòã¿é èõ ÷àäëûí ìàøèíû õóâüä çºâõºí àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýýíèé àæèëòàí õ¿ðýõ áîëîìæòîé òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíîîñ òóñãààðëàñàí IP54 õàìãààëàëòûí çýðýãòýé ø¿¿ãýýíä á¿õ òºðëèéí òºãñãºëèéí ¿ç¿¿ðëýãýýã õèéíý. 7.1.54. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òàâèãäñàí êàáåëèéí ãàí õîîëîéã ººð àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé áà òýñðýõ àþóëòàé õîëèìîãèéí á¿ëýã, çýðýãëýëòýé îð÷èíä øèëæ¿¿ëýõäýý õàíà íýâòëýõ õýñýãò 7.3.50, 7.3.51 øààðäëàãûã õàíãàñàí òóñãààðëàõ íÿãòðóóëãà õèéæ ºãíº. Äàðààõ òîõèîëäîëä òóñãààðëàõ íÿãòðóóëãà õèéõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä: à. Êàáåëü á¿õèé õîîëîé ãàäàãø ãàðñàí áà öààøèä êàáåëü èë òàâèãäàõ íºõöºëä, á. Êàáåëèéí õîîëîé íü ìåõàíèê ãýìòýëýýñ êàáåëèéã õàìãààëàõ çîðèëãîîð õèéãäýõ áà ò¿¿íèé õî¸ð ¿ç¿¿ð íü òýñðýõ àþóëòàé íýã îð÷èíä áàéðëàñàí. Õàíà áóþó øàëàíä áàéãàà êàáåëü áàéðëóóëñàí í¿õèéã øàòàäàãã¿é ìàòåðèàëààð íÿãò ÷èãæèíý. Àëèâàà àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíîîð áîëîí ýíý îð÷íîîñ õýâòýý áà áîñîî 5 ì çàéíä òóõàéí òåõíîëîãèéí ïðîöåññò õàìààðàõã¿é á¿õ õ¿÷äëèéí öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ, êàáåëü òàòàõûã õîðèãëîíî. Çàéëøã¿é òàòàõ øààðäëàãàòàé áîë íýìýëò õàìãààëëàõ àðãà õýìæýý àâíà. Òóõàéëáàë õîîëîé, õàéðöàãò áîëîí øàëàí äîîð òàòàõ ã.ì. 7.1.55. Â-I àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíòîé áàéðëàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä á¿ëýã øóãàì õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Çºâõºí á¿ëýã øóãàìíààñ ñàëáàðëóóëæ òàâèõûã çºâøººðíº. Â-Ià, Â-Iá, Â-II, ÂIIà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä áàéðëàõ ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã øóãàìûã òýñðýõ àþóëòàé îð÷íû ãàäíà áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ýíý øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä òàâüñàí øóãàìûí ñàëáàðëàëòûí áà õîëáîëòûí õàéðöàãûã àëü áîëîõ öººð¿¿ëýõ õýðýãòýé. 7.1.56. “Î÷ëîõ àþóëã¿é öàõèëãààí õýëõýý” õàìãààëàëòòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä õîëáîãäñîí óòàñ íü äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. 1. Î÷ëîõ àþóëã¿é áîëîí î÷ëîõ àþóëòàé öàõèëãààí õýëõýýíä íýã êàáåëü àøèãëàæ áîëîõã¿é. 2. ªíäºð äàâòàìæèéí î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíèé óòàñ íü ãîãöîîðñîí áàéõ ¸ñã¿é. 3. Î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíèé äàìæóóëàã÷èéí òóñãààðëàãà íü ºíãº ºíãºòýé áàéíà. Ýñâýë óòàñíû ¿ç¿¿ðèéã õºõ ºíãººð òýìäýãëýíý. 4. Î÷ëîõ àþóëã¿é õýëõýýíèé óòàñ íü î÷ ¿¿ñýõ àþóëààñ õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä óòàñ, êàáåëèéã òàâèõ àðãûã õ¿ñíýãò 7.1.12-ä ¿ç¿¿ëýâ Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

356

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Õ¿ñíýãò 7.1.12 Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä óòàñ áà êàáåëèéã òàâèõ çºâøººðºãäñºí àðãóóä Óòàñ áà êàáåëü

Òàâèõ àðãà

1 êÂò-ààñ äýýø õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýý

1 êÂò õ¿ðòýëõ 380 Â õî¸ðäîã÷ õ¿ðòýëõ õýëõýý áà ãýðýëò¿¿ëãèé õ¿÷íèé í ñ¿ëæýý ñ¿ëæýý Á¿õ àíãèëàëûí îð÷èíä

Õóÿãàëñàí êàáåëü

Èë-õàíà áîëîí áàðèëãûí õèéö äýýã¿¿ð ò¿ä¿¿ëäýæ ìºí êàáåëèéí õàéðöàã, òàâèóð, õýö, ñóâàã, êàáåëèéí áîëîí òåõíîëîãèéí ýñòàêàä äýýã¿¿ð Äàëä-ãàçàðò (øóóäóó) áîëîí áëîêóóäàä

Ðåçèí, ïîëèâèíèë õëîðèä áîëîí ìåòàëë á¿ðýýñòýé õóÿãëààã¿é êàáåëü

Èë – ìåõàíèê áîëîí õèìèéí ¿éë÷èëýë áàéõã¿é òîõèîëäîëä áàðèëãûí õèéö õàíààð ò¿ä¿¿ëäýæ ìºí êàáåëèéí òàâèóð õýöýíä.

Â-Iá Â-IIà Â-Iã

Â-Iá Â-IIà Â-Iã

Â-Ià Â-Iá Â-IIà Â-Iã

Òîîñíû íÿãòðóóëãàòàé áóþó ýëñýýð ä¿¿ðãýñýí ñóâàãò

Â-II Â-IIà

Â-II Â-IIà

Â-II Â-IIà

Èë-õàéðöàãò

Â-Iá Â-Iã

Â-Ià Â-Iá Â-Iã Á¿õ àíãèëàëûí îð÷èíä

Â-Ià Â-Iá Â-Iã

Òóñãààðëàãàòàé óòàñ

Èë áà äàëä – óñ, õèé äàìæóóëàõ ãàí õîîëîéä Ìºí àäèë

Ìºí àäèë

7.1.57. Â-I, Â-Iã, Â-II, Â-IIà àíãèëëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä øèí äàìæóóëàã÷ õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Â-Ià, Â-Iá àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí íºõöºëä øèí äàìæóóëàã÷ õýðýãëýæ áîëíî. ¯¿íä: à. øèí¿¿ä íü òóñãààðëàãäñàí áàéõ, á. Â-Ià àíãèëàëûí òýñðýõ àþóëòàé îð÷èíä çºâõºí çýñ øèí õýðýãëýõ â. øèíèé ñàëàõã¿é õîëáîëòûã ãàãíóóð áà øàõàõ àðãààð õèéõ ã. áîîëòîí õîëáîëòóóäûã ººðºº ñóëàðõààðã¿éãýýð áýõëýõ, ä. øèí äàìæóóëàã÷èéã IP31 áàãàã¿é õàìãààëàëòûí çýðãèéí õàíãàõóéö ìåòàëë á¿ðýýñýýð õàìãààëñàí áàéõ. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ¿¿äèéí õîîðîíä ãàäàà òàòàõ êàáåëèéã ãàçàð äîîãóóðõè êàáåëèéí áàéãóóëàìæ (ñóâàã, áëîê, õîíãèë) øóóäóóíä òàâèõààñ àëü áîëîõ çàéëñõèéæ êàáåëèéí ýñòàêàä, õýöýíä ìºí áàðèëãûí õàíààð ã.ì èë òàòàõ õýðýãòýé. 7.1.58. Øàòäàã õèé áîëîí ÒØØ äàìæóóëàõ õîîëîé òàâüñàí ýñòàêàä äýýð òýäãýýðèéí ººðèéí õýðýãöýýíèé êàáåëü (äàìæóóëàõ õîîëîéí õààëòûã óäèðäàõ, äîõèîëîë, øóóðõàé óäèðäëàãûí ã.ì.)-ààñ ãàäíà 30 õ¿ðòýë òîîíû õ¿÷íèé áîëîí õÿíàëòûí õóÿãëàñàí, õóÿãëààã¿é êàáåëü, òóñãààðëàãàòàé óòàñ ñ¿âýëñýí óñ, õèé äàìæóóëàõ õîîëîéã òàâüæ áîëíî. Õóÿãëààã¿é êàáåëèéã óñ, õèé äàìæóóëàõ ãàí õîîëîéä áóþó ãàí õàéðöàãò òàòàõ ¸ñòîé. Õóÿãëàñàí êàáåëü íü øàòàëòûã òàðõààõã¿é ðåçèí, ïîëèâèíèë õëîðèä áîëîí òºìºðëºã á¿ðõ¿¿ëòýé áàéíà. Ýäãýýð êàáåëèéã çººëºâ÷ã¿é áàéõààð ñîíãîæ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä äàìæóóëàã÷ûí ãàí õîîëîé, õóÿãëààã¿é êàáåëü á¿õèé ãàí õîîëîé õàéðöàã áîëîí õóÿãëàñàí êàáåëèéã äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä òàâèáàë çîõèíî. Ýñòàêàä ãàëåðåéí áàðèëãûí õèéö íü 2.3-ð á¿ëãèéí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí òîî 30-ààñ èë¿¿ áàéâàë òýäãýýðèéã ýñòàêàä ãàëåðåéä òàâèíà. Ãàëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý àâñàí òîõèîëäîëä áàðèëãûí íýã õèéö äýýð êàáåëèéí ýñòàêàä ãàëåðåé, øàòäàã õèé áà ÒØØ äàìæóóëàõ õîîëîéã õàìòàä íü õèéæ áîëíî.


357

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 7.1.59. Êàáåëèéí ýñòàêàä íü äàìæóóëæ áóþó õèéí àãààðòàé õàðüöóóëñàí íÿãòààñ õàìààðàõã¿éãýýð øàòäàã õèé áà ÒØØ äàìæóóëàõ õîîëîé òàâüñàí ýñòàêàäûí äýýã¿¿ð áîëîí äîîãóóð îãòëîëöîæ áîëíî. 15 õ¿ðòýë òîîíû êàáåëü áàéâàë îãòëîëöëîëûí õýñýã äýýðõè êàáåëèéí ýñòàêàä õèéõã¿é áàéæ áîëîõ áºãººä êàáåëèéã áëîê õîîëîéä ýñâýë 1.5 ìì-ýýñ áàãàã¿é çóçààí õàíàòàé, íÿãò õààãääàã ãàí õàéðöàãò òàòàæ áîëíî. Êàáåèéí ýñòàêàä áà øàòäàã õèé, ÒØØ á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí ýñòàêàäûí îãòëîëöîë áîëîí êàáåëèéí ýñòàêàä íü äàðààõè øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä: 1. Êàáåëèéí ýñòàêàäûí á¿õ õèéö (õààëò, õàøëàã, äýýâýð, øàë) õýñãèéã ãàëä øàòäàãã¿é ìàòåðèàë õèéõ ¸ñòîé. 2. Îãòëîëöëîëûí õýñýãò øàòäàã õèé áà ÒØØ äàìæóóëàõ õîîëîéí ýñòàêàäûí ãàäíà õàíààñ õî¸ð òèéø 1.5 ì çàéä êàáåëèéí ýñòàêàäûã õààëòòàé ãàëåðåé ìàÿãààð õèéõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí ýñòàêàä øàòäàã õèé áà ÒØØ äàìæóóëàõ õîîëîéí ýñòàêàäûí äîîãóóð ºíãºðºõ òîõèîëäîëä êàáåëèéí ýñòàêàäàä îðñîí õ¿íä õèé ãàðàõ í¿õèéã ò¿¿íèé øàëàíä õèéæ ºãíº. Øàòäàã õèé áà ÒØØ äàìæóóëàõ õîîëîéí ýñòàêàäòàé îãòëîëöñîí êàáåëèéí ýñòàêàäûí õààëò õàøëàãûã øàòäàã ìàòåðèàëààð õèéõ áà 2.3-ð á¿ëýãò çààñàí øààðäëàãûã õàíãàæ áàéõ ¸ñòîé. 3. Îãòëîëöëîëûí õýñýãò êàáåëèéí ýñòàêàä äýýð çàñâàðûí òàëáàé, øàòäàã õèé áà ÒØØ äàìæóóëàõ õîîëîéí ýñòàêàä äýýð ôëàíöàí õîëáîëò, êîíäåíñàòîð, õààëò àðìàòóð ã.ì õèéõèéã õîðèãëîíî. 4. Îãòîëöñîí õýñýã äýõü êàáåëüä êàáåëèéí ìóôò õèéõèéã õîðèãëîíî. 5. Øàòäàã õèé áà ÒØØ á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéãîîñ êàáåëèéí ýñòàêàä õ¿ðòýë ýñâýë êàáåëü á¿õèé áàãö õîîëîé, öàõèëãààí òåõíèêèéí øóãàì ñ¿ëæýýíèé õîîðîíäîõ çàé íü 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 7.1.60. Òýñðýõ àþóëòàé á¿õ òºðëèéí àíãèëàëûí á¿ñ äýõü áàéðíû õàíàíààñ 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä êàáåëèéí èë ñóâãèéã áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Ýäãýýð áàéðíû òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí ðóó îðîõ õýñýãò 1.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéä ñóâãèéã ýëñýýð õó÷èæ ºãíº. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí Â-1ã àíãèëàëûí áóþó ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí àëü íýã á¿ñýýñ íºãºº á¿ñ ð¿¿ äàìæèí ºíãºð÷ áàéãàà êàáåëèéí õîíãèëä 100 ì òóòàìä êàáåëèéí äýýã¿¿ð 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é óðòòàé ýëñýýð õó÷èëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé àëü ÷ á¿ñýíä êàáåëèéã áëîê (õàéðöàã)-ò òàâèõûã çºâøººðíº. Òýãýõäýý õàéðöàãààñ êàáåëü ãàðãàõ í¿õ áîëîí õàéðöãèéí óóëçâàðûã ãàëä ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð íÿãò ÷èãæñýí áàéõ ¸ñòîé. 7.1.61. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ á¿õèé ¿éëäâýðèéí ãàçàðò êàáåëèéò ñóâàãò áàéðëóóëàõûã çºâøººðºõã¿é. Õýðýâ çàéëøã¿é øààðäëàãààð êàáåëèéã ñóâàãò áàéðëóóëàõ áîë äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. 1. Êàáåëèéí õîíãèëûã òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýýñ ãàäíà áàéðëóóëàõ, 2. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ ð¿¿ êàáåëèéí õîíãèë øèëæèõ õýñýãò ãàëûí òýñâýðëýö íü 0,75 ö-ààñ áàãàã¿é ¿ë øàòàõ õàìàð õàíààð òóñãààðëàõ, 3. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ ð¿¿ îðîõ õýñýãò êàáåëèéí õîíãèë áà öàõèëãààíû óòàñ ñ¿âëýõ õîîëîéí í¿õèéã ãàëä ¿ë øàòàõ ìàòåðèàë íÿãò áºãëºæ ºãºõ, 4. Êàáåëèéí ñóâãèéã àëü áîëîõ òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí ãàäíà áàéðëóóëàõ, 5. Êàáåëèéí ñóâàã íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 2.3.122-ä äóðäñàí ãàëûí ýñðýã àðãà õýìæýýã àâàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. 1 êÂ, ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé óÿí áà õàòóó õèéö á¿õèé ã¿éäýë èë äàìæóóëàõ óòñûã òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä òóñãàé çîðèóëàëòûí ýñòàêàä áóþó òóëãóóð äýýð áàéðëóóëàõûã çºâøººðíº. Õÿíàëò, õýìæèëòèéí áàãàæ, àâòîìòàê (ÕÕÁáÀ, ÊÈÏ áà À)-èéí áîëîí øàòäàã õèé, ÒØØ á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí ýñòàêàä äýýð ã¿éäýë èë äàìæóóëàõ óòñûã òàâèõûã õîðèãëîíî. 7.1.62. Õýðýâ õÿíàëò-õýìæèëòèéí áàãàæ áà àâòîìàòèêèéí õýëõýýíä ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààñ õîðòîé íºëººëºë ¿ç¿¿ëýõýýðã¿é áîë ò¿¿íèéã øàòäàã õèé, ÒØØ á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí ýñòàêàä, IP54-èéí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãòýé 10 êÂ õ¿ðòýëõ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã òýñðýõ àþóëûí á¿ñ á¿õèé ¿éëäâýðèéí ãàçðûí äýâñãýðò òóñãàé çîðèóëàëòûí ýñòàêàä äýýð òóñ òóñ áàéðëóóëæ áîëíî. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã äýýðõ äàìæóóëàõ õîîëîéãîîñ 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä, áîëîìæòîé áîë ¿ë øàòàõ áîäèñ á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí òàëààð íü çºð¿¿ëæ òàâèõ õýðýãòýé. Õ¿ñíýãò 7.1.13 Äàìæóóëàõ óòàñ (óÿí, õàòóó) áà äàìæèí ºíãºðºõ êàáåëèéí ýñòàêàäààñ òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéð áîëîí ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé òîíîã òºõººðºìæ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çºâøººðºãäºõ çàé Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

358

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèé áàéð áà ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé òîíîã òºõººðºìæ

Çàé, ì Äàìæóóëàõ Êàáåëèéí óòàñíààñ ýñòàêàäààñ Õ¿íä áóþó øèíãýð¿¿ëñýí øàòäàã õèéòýé îð÷èí Ñîðîõ ñàëõèëóóðûí ñèñòåìýýñ àãààð õàÿõ 10 Íîðì÷ëîõã¿é òºõººðºìæòýé, îíãîðõîé í¿õã¿é øàòäàãã¿é õàíà á¿õèé êàáåëèéí ýñòàêàä áîëîí äàìæóóëàõ óòàñ òèéø ãàðöòàé áàéð. Îíãîðõîé í¿õòýé õàíà á¿õèé êàáåëèéí ýñòàêàä áîëîí 20 9 äàìæóóëàõ óòàñ òèéø ãàðöòàé áàéð. Ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé òîíîã òºõººðºìæ áîëîí 30 9 áàðèëãûí õàíàíû õàæóóä áàéðëàñàí òîíîã òºõººðºìæ (áàãòààìæòàé ñàâ) Ðåçåðâóàð 50 20 Øàòäàã õèé, òîîñ, ñýìýðäýñ áà ÒØØ á¿õèé îð÷èí Ñîðîõ ñàëõèëóóðûí ñèñòåìýýñ àãààð õàÿõ 10 ýñâýë 6 Íîðì÷ëîõã¿é òºõººðºìæòýé, îíãîðõîé í¿õã¿é øàòäàã¿é õàíà á¿õèé (òàéëáàðûí ï.2 êàáåëèéí ýñòàêàä áîëîí äàìæóóëàõ óòàñ òèéø ãàðöòàé õàðàõ) áàéð. Îíãîðõîé í¿õòýé õàíà á¿õèé êàáåëèéí ýñòàêàä áîëîí 15 9 ýñâýë 6 äàìæóóëàõ óòàñ òèéø ãàðöòàé áàéð. (òàéëáàðûí ï.2 õàðàõ) Ãàäíàõ òýñðýõ àþóëòàé òîíîã òºõººðºìæ áîëîí 25 9 áàðèëãûí õàíàíû õàæóóä áàéðëàñàí òîíîã òºõººðºìæ (áàãòààìæòàé ñàâ) Õààëòòàé ñàâëàëò þ¿ëýëòýé ÒØØ-íèé ñàâëàõ þ¿ëýõ 25 20 ýñòàêàä Øàòäàã õèé á¿õèé ðåçåðâóàð 25 25 Òàéëáàð : 1. Êàáåëèéí ýñòàêàä äýýã¿¿ð ãàëûí àâòîìàøèíûã çºâõºí ýñòàêàäûí íýã òàë ðóó äàìæèí ºíãºðºõèéã çºâøººðíº. 2. ¯éëäâýðèéí áàðèëãûã áàðèõ åðºíõèé íºõöºëä äóðäñàí øààðäëàãûí òýñðýõ àþóë á¿õèé ¿éëäâýðëýëòýé ãàëûí òýñâýðëýöýýð I áà II çýðýãëýëèéí áàéãóóëàìæ áà áàðèëãà õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çàéã 6 ìýýð àâíà. 3. Äýýðõ õ¿ñíýãòýíä äóðäñàí çàé íü òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ äýõü áàéðíû õàíàíààñ, ýñâýë ðåçåðâóàðûí õàíàíààñ áóþó èë áàéðëóóëñàí òîíîãëîëûí õàìãèéí èõ ãàäàãø ãàðñàí õýñãýýñ òîîöîæ àâíà.

7.1.63. Ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ààñ òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ á¿õèé áàéð áà ãàäàà áàéãàà òýñðýõ àþóëòàé òîíîãëîë õ¿ðòýëõ õàìãèéí áàãà çºâøººðºãäºõ çàéã õ¿ñíýãò 7.1.13-ä ¿ç¿¿ëýâ. Êàáåëèéí ýñòàêàäààñ òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ á¿õèé áàéð áà ãàäàà áàéãàà òýñðýõ àþóëòàé òîíîãëîë õ¿ðòýëõ çºâøººðºãäºõ çàé íü: à) äàìæèí ºíãºðºõ êàáåëüä áîë 7.3.13-ð õ¿ñíýãòýýð, á) òóõàé ¿éëäâýðëýë (áàðèëãà) –ä çîðèóëàãäñàí êàáåëèéí õóâüä íîðì÷ëîãäîõã¿é. Ãàçàðäóóëãà áà íîéëòóóëãà 7.1.64. Ã¿í ãàçàðäóóëñàí áà òóñãààðëàñàí ñààðìàãèéã 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä çºâøººðºõ òóõàé ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6.14-ä äóðäñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí áîë áàéðàíä áàéãàà òýñðýõ àþóëòàé á¿õ á¿ñèéí àíãèëàëä áîëîí ãàäàà áàéðëóóëñàí òýñðýõ àþóë á¿õèé òîíîãëîëä õýðýãëýõèéã íýãýí àäèë çºâøººðíº. Òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé ¿åä ñ¿ëæýýíèé òóñãààðëàãûí áàéäëûã äóóò äîõèîëîë á¿õèé àâòîìàò õÿíàëò, õàðèí íýâò öîõèãäîõ ãàë õàìãààëàã÷èéí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õÿíàõ õýðýãñëýýð òóñ òóñ õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí Â-I, Â-Ià, Â-II àíãèëàëä õàðãàëçàõ ñ¿ëæýýíä õàìãààëàëòûí òàñëóóð õýðýãëýõèéã çºâëºìæ áîëãîæ áàéíà. Òýñðýõ àþóëòàé á¿õ àíãèëëûí á¿ñýä ïîòåíöèàëûã òýãøèòãýã÷èéã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6.19-ä äóðäñàíû äàãóó õèéñýí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íä:

7.1.65. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä á¿õ àíãèëàëûí íîéëòóóëãà (ãàçàðäóóëãà) õèéõ øààðäëàãàòàé.

à) Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6.11-ä äóðäñàí çààëòûã ººð÷èëæ, á¿õ òºðëèéí õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä, Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

359

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 á) Íîéëòóóëãà (ãàçàðäóóëãà) òºìºð õèéö äýýð òýñðýõ àþóëã¿é á¿ñýä ñóóðèëàãäàõ öàõèëãààí òîíîãëîëä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6.19-èéí 1–ä äóðäñàíòàé íýã àäèë íîéëòóóëàõ (ãàçàðäóóëàõ)-ã¿é. Ýíý øààðäëàãà íü øêàô áà óäèðäëàãûí èõ áèå äîòðîî íîéëòóóëãà (ãàçàðäóóëãà)-òàé öàõèëãààí òîíîãëîëä õàìðàãäàõã¿é. Íîéëòóóëãà (ãàçàðäóóëãà)-ûí õàìãààëàëòûí óòñàíä íü òóõàéí çîðèóëàëòòàé òóñãàé óòñûã õýðýãëýõ ¸ñòîé. 7.1.66. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãàààí òîíîãëîë äàõü öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä ã¿í ãàçàðäóóëñàí íîéëòóóëãà (ãàçàðäóóëãà)-ûã äàðààõ áàéäëààð õéèõ ¸ñòîé. ¯¿íä à) Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñ äýõü àëèâàà àíãèëàëûí õ¿÷íèé õýëõýýíä êàáåëèéí òóñãàé ñóäàë áóþó óòñààð, á) Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí Â-I àíãèëëààñ áóñàä á¿ñèéí àíãèëàëä áàéãàà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíä, ýñâýë ãýðýëò¿¿ðýýñ õàìãèéí îéðõîí áàéãàà ñàëáàðëàëòûí õàéðöàã õ¿ðòëýõ õýñýãò òóñãàé óòàñààð ñàëáàðëàõ õàéðöàãò áàéãàà àæëûí íîéëûí óòñàíä õîëáîõ, â) Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí Â-I àíãèëëèéí ãýðýëò¿¿ëãèéí õýëõýýíä ãýðýëò¿¿ëýã÷ýýñ îéð áàéãàà á¿ëãèéí ùèò õ¿ðòýë òóñàä íü óòàñ òàòàõ, ã) Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä áàéãàà ÕÁ áà ÒÄª-íººñ òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí ãàäíà áàéãàà ùèò, öóãëóóëãà áà õóâààðèëàõ ïóíêò ã.ì-èéã õ¿ðòýëõ ñ¿ëæýýíèé õýñýãò, ìºí ò¿¿í÷ëýí òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä ñóóðèëàõ öàõèëãààí õýðýãñëèéí òýæýýëèéã ò¿¿íýýñ àâàõ íºõöºëä òýæýýëèéí êàáåëèéí õºíãºí öàãààí á¿ðõ¿¿ëèéã íîéëèéí õàìãààëàëòûí óòàñíû çîðèóëàëòààð õýðýãëýõèéã çºâøººðºõ. 7.1.67. Ñ¿ëæýýíèé á¿õ õýñýã äýõ íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñûã ôàçûí óòàñòàé õàìòàä íü íýã á¿ðõ¿¿ë õîîëîé, õàéðöàãò áàãö áîëãîí òàâèõ ¸ñòîé. Õàðèí òóñãààðëàñàí ñààðìàãòàé 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí òîíîã òºõººðºìæèä ãàçàðäóóëãûí óòñûã ôàçûí óòàñòàé íýã á¿ðõ¿¿ëä áîëîí òóñàä òàòàæ áîëíî. Ãàçàðäóóëãûí ãîë øóãàìûã ãàçàðäóóðò õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ öýãò (áàéðíû õóâüä àëü áîëîõ ýñðýã òàëûí õî¸ð áóëàíä) õîëáîõ ¸ñòîé. Êàáåëèéí òºìºð á¿ðõ¿¿ë, öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ ñ¿âëýõ ãàí õîîëîé, áàðèëãà áàéãóóëàìæ, ¿éëäâýðëýëèéí òîíîã òºõººðºìæèéí òºìºð õèéö ã.ì-èéã íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñ áîëãîí àøèãëàæ áîëíî. ¯¿íèéã çºâõºí íýìýëò àðãà õýìæýý ãýæ ¿çâýë çîõèíî. 7.1.68. 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé öàõèëãààí òîíîãëîëä àâààðü (íîöòîé ãýìòýë) ãàðñàí õýñãèéã àâòîìàòààð ñàëãàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõèéí òóëä èõ áèå ãàçàðäñàíààñ áóþó íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñàíä áîãèíî çàëãàëò (ÁÇ) ¿¿ññýíýýñ õàìãèéí îéð áàéãàà ãàëààñ õàìãààëàã÷èéí õàéëàìãàé òàâèöèéí õýâèéí ã¿éäëýýñ 4 äàõèíààñ áàãàã¿éãýýð èõýññýõ áà ã¿éäëèéí áàéäëààñ áîëæ áóöàõ õàìðààëòàé àâòîìàò ñàëãóóðûí ñàëãàõ ã¿éäëýýñ 6 äàõèíààñ áàãàã¿é ã¿éäëèéí äààöòàé áàéõààð áîäîëöîæ íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñíû äàìæóóëàöûã ñîíãîæ àâàõ ¸ñîé. Ã¿í ãàçàðäóóëñàí ñààðìàãòàé 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ãýìòñýí õýñãèéã àâòîìàòààð òàñëàõ áîëîìæèéã õàíãàõûí òóëä íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñíû äàìæóóëàõ ÷àäâàðûã èõ áèå ýñâýë íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñàíä õàìãèéí îéðûí õàéëàìòãàé õàìãààëóóðûí õýâèéí ã¿éäëýýñ 4 äàõèíààñ áàãàã¿é, ã¿éäëýýñ ýñðýã õàìààðàëòàé àâòîìàò ñàëãóóðûí ñàëãàëòûí ã¿éäëýýñ 6 äàõèíààñ áàãàã¿é áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäýë ¿¿ñýõ íºõöëººð ñîíãîíî. Ñ¿ëæýýíèé õàìãààëàëòàä çºâõºí öàõèëãààí ñîðîíçîí ñàëãàã÷ (õóãàöààíû õ¿ëýýëòã¿é)-òàé àâòîìàò òàñëóóðûã õýðýãëýõäýý ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.6.40-ä äóðäñàí÷ëàí áîãèíî çàëãàëòûí ã¿éäëèéã õýä äàõèí àâàõ òóõàé çààëòûí øààðäëàãûã ìºðäëºãº áîëãîâîë çîõèíî. 7.1.69. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí B-I, B-II àíãèëàëä áàéãàà á¿õ öàõèëãààí õýðýãñýëèéí ã¿í ãàçàðäóóðòàé 1 êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîëä, õàðèí ôàç –íîéëûí ãîãöîîíû ýñýðã¿¿öýë íü èõ áèø òýñðýõ àþóëòàé á¿ñèéí B-Ia, B-Iá, B-IIa àíãèëàëä áàéðøèëòàé öàõèëãààí õýðýãñýë (íèéò òîîíû 10 %-èàñ áàãàã¿é)-èéã ò¿¿âýð÷ëýí ôàç-íîéëûí ãîãöîîíû òîîöîîíû á¿ðýí ýñýðã¿¿öëèéã øàëãàõ ¸ñòîé. Òýñðýõ àþóëòàé îð÷èí á¿õèéí áàéðíû õàíà íýâòëýí òàòàõ íîéëûí õàìãààëàëòûí óòàñûã òàéðäñàí õîîëîéä áóþó îíãîðõîé í¿õýíä òàâèõ áºãººä õîîëîé, í¿õèéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð íÿãò ÷èãæñýí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý øèëæèõ õýñýãò íîéëûí õàìãààëàëòûí óòñàíä çàëãààñ, õîëáîëò õèéõèéã õîðèãëîíî. Àÿíãûí õàìãààëàëò áîëîí ñòàòèê öàõèëãààíû õàìãààëàëò 7.1.70. Òýñðýõ àþóëòàé á¿ñýä áàéãàà áàðèëãà, áàéãóóëàìæ, ãàäàà áàéðëóóëñàí òîíîãëîëûã àÿíãûí øóóä öîõèëò áà õî¸ð õºíººëººñ õàìãààëàõ òóõàé “Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã àÿíãà õàìãààëàëòûí òºõººðºìæèéí çóðàã òºñºë çîõèîõ çààâàð, ÑÍ-305-87” äàãóó çîõèîí áàéãóóëàõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

360

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Òîíîãëîëûí õàìãààëàëòûã ñòàòèê öàõèëãààíààñ õàìãààëàõ çîõèõ íîðì áà ä¿ðìèéí äàãóó ã¿éöýòãýâýë çîõèíî.

7.2. ÃÀËÛÍ ÀÞÓËÒÀÉ ÎÐ×ÈÍÄ ÒÀÂÈÃÄÀÕ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý áà åðºíõèé øààðäëàãà 7.2.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýã íü áàéðíû ãàäíàõ áà äîòîðõ ãàë ò¿éìðèéí àþóëòàé á¿ñýä òàâèãäàõ öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä õàìààðàëòàé. Ãàë ò¿éìðèéí àþóëòàé (öààøèä ãàëûí àþóëòàé) á¿ñýä öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ (ìàøèí, àïïàðàò, áàéãóóëàìæ), øóãàì ñ¿ëæýýã ñîíãîõ, áàéãóóëàõäàà ä¿ðìèéí 7.1 á¿ëýãò àâ÷ ¿çñýí òýñðýõ àþóëòàé øàòàìõàé ìàòåðèàë (øèíãýí, òîîñ, ñýìýðäýñ)-ûí àíãèëàëûã áàðèìòëàí ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. Ìºí “Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí çóðàã òºñºë çîõèîõ ãàëûí àþóëã¿éí íîðì” ÁÍáÄ 21-01-02-èéã ìºðäëºã áîëãîõ íü ç¿éòýé. 7.2.2. ¯éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí õýâèéí ãîðèìûí ¿åä áîëîí õýâèéí àæèëëàãàà àëäàãäñàí íºõöºëä ÷ øàòàìõàé áîäèñòîé àæèëëàäàã, ýñâýë áàéíãà áîëîí ¿å ¿å øàòàìõàé áîäèñ àøèãëàäàã áàðèëãà áàéãóóëàìæ, áàéðíû ãàäíà, äîòîðõ îðîí çàéã ãàëûí àþóëòàé á¿ñ ãýíý. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéã äàðààõ áàéäëààð àíãèëíà. ¯¿íä: 1. íîöîõ òåìïåðàòóð íü 61 Ñ, ò¿¿íýýñ äýýø øàòàìõàé øèíãýí àøèãëàõ çîðèóëàëòûí áàéðûã Ï-I àíãèëàëûí á¿ñ; 2. àãààðòàé õàðüöóóëàõàä ò¿¿íèé ýçýëõ¿¿íä õàìãèéí áàãà øàòàõ êîíöåíòðàö íü 65 ã/ì3–ýýñ èë¿¿ øàòàìõàé òîîñ áóþó ñýìýðäýñ àãóóëæ áóé áàéðûã Ï-II àíãèëàëûí á¿ñ; 3. õàòóó áàéäàëòàé øàòàìõàé áîäèñ àøèãëàõ áàéðûã Ï-IIà àíãèëàëûí á¿ñ; 4. íîöîõ òåìïåðàòóð íü 61 Ñ, ò¿¿íýýñ äýýø øàòàìõàé øèíãýí áà õàòóó áàéäàëòàé øàòàìõàé áîäèñòîé õàðüöàõ, àæèëëàõ çîðèóëàëòûí ãàäààõ (ãàäíû) îð÷èíã Ï-III àíãèëàëûí á¿ñ ãýæ õóâààæ ¿çíý. 7.2.3. Òåõíîëîãèéí ïðîöåññ íü èë ãàë ò¿ëæ óëàéñãàë õèéãäýõ, ýñâýë òåõíîëîãèéí àïïàðàòûí ãàäàðãóó íü øàòàìõàé óóð, òîîñ áóþó ñýìýðäýñ øàòàõààðã¿é õàëóóíòàé áàéäàã áîë áàéðíû äîòîð áà ãàäíàõ íºõöºëä òàâèãäàõ øàòàìõàé øèíãýíòýé òîãòìîë áà ¿å ¿å àæèëëàõ àïïàðàòíààñ õýâòýý áà áîñîîãîîð 5 ì õ¿ðòëýõ õÿçãààðò òýäãýýðèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã ãàë-ò¿éìðèéí àþóëòàéä òîîöîõã¿é. Áàéðíû äîòîð áà ãàäíàõ íºõöºëä õàòóó, øèíãýí áà õèéí áàéäàëòàé øàòàìõàé øèíãýíèéã ò¿ëøíèé çîðèóëàëòààð øàòààõ áóþó äàõèí àøèãëàõ çàìààð øàòààæ áàéâàë òýäãýýðèéí öàõèëãààí òîíîãëîë íü ãàë-ò¿éìðèéí àþóëòàéä òîîöîãäîõã¿é. Ãàë ò¿éìðèéí àþóëòàé á¿ñèéí àíãèëàëààð Ï-II-ä õàìààðàãäàõ áàéðûí ¿éë÷èëãýýíä áàéãàà ñîðîëòûí ñàëõèëóóð, ò¿¿í÷ëýí àãààð îðóóëàõ ñàëõèëóóðûí áàéðûã ãàë ò¿éìðèéí àþóëòàé Ï-II á¿ñ áà õýñýã÷èëñýí õàìààðóóëàí àâ÷ ¿çíý. Õýñýã÷èëñýí ñîðîëòûí çîðèóëàëòààð àæèëëàõ ñàëõèëóóðûí áàéðûã òóõàéí áàéðíû ãàë-ò¿éìðèéí àíãèëàëòàé íü õàìòàòãàí àâ÷ ¿çâýë çîõèíî. Ãàäàà òóñãàé õàøëàãà á¿õèé ãàë-ò¿éìðèéí àíãèëàëûí á¿ñèéí Ï-II áà õýñýã÷èëñýí ñîðîëòòîé àëèâàà àíãèëàëä õàìààðàõ áàéðàíä òàâèãäàõ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã ãàë-ò¿éìðèéí àþóëûí Ï-III á¿ñýä õàìààðóóëàí àâ÷ ¿çíý. 7.2.4. Ãàëûí àþóëòàé áàéðíû àíãèëàë, õèëèéã òîäîðõîéëîõäîî ¿éëäâýðèéí òåõíîëîã÷òîé õàìòðàí çóðàã òºñëèéí áà àøèãëàëòûí áàéãóóëëàãà õàìòðàí îðîëöîíî. Ãàëûí àþóëòàé íýãæ òîíîã òºõººðºìæèéã ¿éëäâýðèéí áàéð áîëîí ãàäíà òàëä áàéðëóóëàõäàà ãàëûí àþóëûí ýñðýã òóñãàé àðãà õýìæýý òóñãàãäààã¿é íºõöºëä ýíýõ¿¿ òîíîã òºõººðºìæººñ õýâòýý áà áîñîîãîîð ÷èãëýëä 3 ì äîòîðõ õÿçãààðëàãäìàë á¿ñèéã ãàëûí àþóëòàé ãýæ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñä òàâèõ öàõèëãààí òîíîãëîëûã ñîíãîõäîî õ¿ðýýëýí áóé îð÷íû íºõöëèéã (õèìèéí èäýâõæèë, õóð òóíäàñ ã.ì) òîîöîæ ¿çýõ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé. 7.2.5. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä öàõèëãààíû ¿ë õºäëºõ àâàëöààíóóäûã ãàãíàõ, øàõàõ, ýðýãäýõ áóþó ò¿¿íòýé àäèëòãàõ òºðëèéí àðãààð õèéõ áà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéã 1.6 á¿ëãèéí çààëòûí Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

361

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 äàãóó ãàçàðäóóëæ ºãºõ ¸ñòîé. Õîëáîëòûí ñàëìàë àâàëöàà íü ººðºº ñóëàð÷ òàéëàãäàõààðã¿é õèéãäâýë çîõèíî. Ãàë ò¿éìðèéí àþóëòàé á¿ñýä áàéðëàõ áàðèëãà, áàéãóóëàìæ áà ãàäíàõ òîíîãëîëûí àÿíãàíû øóóä öîõèëò, ò¿¿íèé äàõèí èëðýëèéí õàìãààëàëòàíä áîëîí òýäãýýðò òàâèãäàõ øàòàìõàé øèíãýí, íóíòàã áóþó ñýìýðäýñ ìàòåðèàë àãóóëàõ òîíîãëîëûí ãàçàðäóóëãàä ñòàòèê öàõèëãààíààð ¿¿ñýõ î÷ëîëòûã àðèëãàõ ¿¿äíýýñ áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí àÿíãà õàìãààëàëò áà ñòàòèê öàõèëãààíààñ ñýðãèéëýõ òºõººðãèéí õàìãààëàëòûã ìºðäºæ áàéãàà çóðàã òºñºë, óãñðàëòûí íîðì, ä¿ðìèéí äàãóó ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé. Ãàë ò¿éìðèéí àþóëòàé á¿ñèéí àëèâàà àíãèëàëûí áàéðàíä òàâèãäàõ òîíîãëîëîîñ ñòàòèê öýíýãèéã àâàõ àðãà õýìæýý òóñãàãäàõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ìàøèí áà àïïàðàò õýðýãñýë 7.2.6. 10 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé äóðûí àíãèëàëûí öàõèëãààí ìàøèíûã áàéðëóóëàõ áîëîâ÷ ãàãöõ¿¿ 7.2.1-ð õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëñýí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãèéã õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî. Àëèâàà àíãèëàëûí ãàë-ò¿éìýð (ãàëûí)-èéí àþóëòàé á¿ñýä áèò¿¿ áà çàäãàé õèéöèéí àãààðàí ¿ëýýëãýòýé öàõèëãààí ìàøèíûã áàéðëóóëæ áîëíî. Á¿ò¿¿ öèêëèéí ¿ëýýëãýòýé íºõöºëä ñàëõèëóóëãûí ñèñòåìä àãààðûí àëäàãäëûã íºõºõ áà àãààð äàìæóóëàõ õîîëîé áîëîí ìàøèíä èë¿¿äýë äàðàëò ¿¿ñãýõ çîðèóëàëòòàé òºõººðºìæèéã àâ÷ ¿çýõ øààðäëàãàòàé. Öàõèëãààí ìàøèíû ñàëõèëóóëãûí àãààð íü óóð áà øàòàìõàé áîäèñûí òîîñûã àãóóëàõûã õîðèãëîíî. Çàäãàé ¿ëýýëãýýð õàÿãäàõ àæèëëàñàí àãààð íü ãàëûí àþóëòàé á¿ñð¿¿ ÷èãëýãäñýí áàéõûã çºâøººðºõã¿é. Õ¿ñíýãò 7.2.1. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí àâàõ öàõèëãààí ìàøèíû á¿ðõ¿¿ëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãààëàëòûí õàìãèéí áàãà çýðýãëýë Àæëûí íºõöºë áà òîíîã òºõººðºìæèéí áàéäàë Àæëûí íºõöºëººð î÷ëîõ áóþó î÷ëîõ õýñýãòýé ñóóðèí çîðèóëàëòûí öàõèëãààí ìàøèí Àæëûí íºõöºëººð î÷ëîõã¿é áóþó ¿ë î÷ëîõ õýñýãòýé ñóóðèí çîðèóëàëòûí öàõèëãààí ìàøèí Àæëûí íºõöºëººð î÷ëîõ áóþó ¿ë î÷ëîõ õýñýãòýé õºäºëãººíòýé ìåõàíèçì, òîíîãëîë äýýð áàéðëàõ (êðàí, òåëüôåð, öàõèëãààí òýðýã) öàõèëãààí ìàøèí

Ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí àíãèëàëä òîõèðñîí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãëýë Ï-I Ï-II Ï-IIa Ï-III IP44

IP54

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP54

IP44

IP44

7.2.7. Àæëûí íºõöºëººð õýâèéí àæèëëàãààíû ¿åäýý î÷ëîõ öàõèëãààí ìàøèí (àâàëöààíû öàãèðàã á¿õèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð)-ûã øàòàìõàé áîäèñ áàéðëàõ ãàçðààñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä òàâèãäàõ ìåõàíèçìûí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã äàðààõ íºõöºëä õ¿ñíýãò 7.4.1-ä çààñíààñ áàãà á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãòýéãýýð ñîíãîæ áîëíî. Òóõàéëáàë, öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü áàðèëãà, áàéðíû ãàäíà òàâèãäàõ íºõöºëä, ýñâýë ìåõàíèçìûí äàìæóóðãà íü õàíàíû öààíààñ ãîëûí òóñëàìæòàéãààð ýðãýëäýõ áóþó æèéðãýí íÿãòðóóëãà ñàéòàé áàéâàë, ã.ì. 7.2.8. Õàìãààëàëòûí IP44 çýðýãëýëòýé á¿ðõ¿¿ë á¿õèé òîì ÷àäëûí ñèíõðîí ìàøèí, òîãòìîë ã¿éäëèéí ìàøèí áà ñòàòèê õóâèðãóóðûí àãðåãàòûã á¿ðýí ýçýìøèõ õ¿ðòýë á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP20 áàéõ ìàøèí àãðåãàòûã ãàë ò¿éìðèéí àþóëûí Ï-IIà àíãèëàëûí áàéðàíä àøèãëàõûã çºâøººðíº. Ãàë ò¿éìðèéí àþóëòàé á¿ñèéí àëèâàà àíãèëàëûí áàéðàíä àæèëëàõ çººâðèéí öàõèëãààíæñàí öàõèëãààí òîíîãëîëûí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP44 áàéõ ¸ñòîé. Õàðèí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä òîíîã òºõººðºìæèéã çàñâàðëàõ òóñãàé òåõíîëîãèéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõ íºõöºëä çººâðèéí öàõèëãààí õýðýãñýëèéí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP33 áàéõûã çºâøººðíº. 7.2.9. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä õ¿ñíýãò 7.2.2.-ä çààñàíààñ áàãàã¿é á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã á¿õèé öàõèëãààí àïïàðàò, áàãàæ, õýðýãñýë, ø¿¿ãýý, ùèò, õîëáîëòûí ãàðãàëãûã äàðààõ íºõöºëä áàéðëóóëæ áîëíî. Ìºí äóðûí àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä èë¿¿äýë äàðàëòûí Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

362

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ¿ëýýëãýòýé öàõèëãààí àïïàðàò, áàãàæ, õýðýãñýë, ø¿¿ãýý, ùèò, õîëáîëòûí ãàðãàëãûã áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Õ¿ñíýãò 7.2.2 Ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí òàâèõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí àïïàðàò, áàãàæ, õýðýãñýë, ø¿¿ãýý, ùèò, õîëáîëòûí ãàðãàëãûí á¿ðõ¿¿ëèéí çºâøººðºãäºõ õàìãààëàëòûí õàìãèéí áàãà çýðýãëýë Àæëûí íºõöºë áà òîíîã òºõººðºìæèéí áàéäàë Àæëûí íºõöºëººð î÷ëîõ õýñýãòýé çººâðèéí ìåõàíèçì äýýð áîëîí ñóóðèí òàâèãäàõ öàõèëãààí àïïàðàò, õýðýãñýë Àæëûí íºõöºëººð î÷ëîõã¿é çººâðèéí ìåõàíèçì äýýð áà ñóóðèí áàéðëàõ öàõèëãààí àïïàðàò, õýðýãñýë Àïïàðàò, õýðýãñëèéí çîðèóëàëòòàé ø¿¿ãýý, ñàìáàð, ùèò Õ¿÷íèé áà õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé öóãëóóëãûí õàéðöàã

Ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí àíãèëàëä òîõèðñîí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãëýë Ï-I Ï-II Ï-IIa Ï-III IP44

IP54

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP54, IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

IP44

7.2.10. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé çîðèóëàëòûí ùèò, òàñëóóð, óíòðààëãûã çàðäàë áà ºíãºò ìåòàëëûí çàðöóóëàëòûí õóâüä õ¿íäðýëã¿é áîë àëü áîëîõîîð ãàëûí àþóëòàé äóðûí àíãèëàëûí á¿ñýýñ ãàäíà áàéðëóóëàõ íü ç¿éòýé. Ãàëûí àþóëûí äóðûí àíãèëàëä áàãòàõ (èõýâ÷ëýí) õààëòòàé áàéõ àãóóëàõûí áàéðàíä òàâèãäàõ öàõèëãààí òîíîãëîëûã áàéðíû äîòîðõ õ¿÷íèé áà ãýðýëò¿¿ëãèéí ñ¿ëæýýíèé òàñëàõ õýðýãñýë áàéãàà ýñýõýýñ ¿ë õàìààðóóëàí òóñãàé õèéöèéí ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí õàéðöàã, õàøëàãà áóþó òóëààñàíä ñóóðèëàõ (õýñýã÷ëýí) òàñëàõ àïïàðàò òàâèõ ¸ñòîé. Òàñëàëòûí àïïàðàò íü õîíîãèéí àëü ÷ öàãò ¿éë÷ëýõýä õÿëáàð áàéðàíä òàâèãäàõ ¸ñòîé. 7.2.11. Õýðýâ ¿éëäâýðëýëèéí íºõöºëººð ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí àëèâàà àíãèëàëûí áàéðàíä öàõèëãààí õàëààã÷ õýðýãñýë øààðäëàãàòàé áîë ò¿¿íèé õàëààõ àæëûí õýñãèéã øàòàìõàé áîäèñòîé õ¿ðýëöýõýýðã¿é õàìãààëæ ºãºõ áà òóõàéí õýðýãñýëèéã ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí ãàäàðãóóä áàéðëóóëíà. Öàõèëãààíààð õàëààã÷ õýðýãñýëèéí äóëààíû öàöðàãèéí öîîíîëòîîñ õàìãààëàõ ¿¿äíýýñ ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäñýí õàëõëàã÷ òàâüæ ºãíº. Ãàëûí àþóëòàé äóðûí àíãèëàëä õàìààðàãäàõ àãóóëàõûí áàéð, ò¿¿í÷ëýí àðõèâ, ìóçåé, çóðãèéí ãàëåðåé, íîìûí ñàí (çºâõºí òóñãàé çîðèóëàëòûí ºðºº, áóôåòíýýñ áóñàä) çýðýã ãàçàðò öàõèëãààí õàëààõ õýðýãñýë òàâèõ, õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Öàõèëãààí à÷àà ºðãºõ ìåõàíèçì áà öàõèëãààí ãýðýëò¿¿ð 7.2.12. Êðàí, òàëü, ã.ì ºðãºõ ìåõàíèçìûí çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãëýëèéã õ¿ñíýãò 7.1.2-7.1.4-ä çààñíû äàãóó ñîíãîæ õýðýãæ¿¿ëýõ íü ç¿éòýé. Ãàëûí àþóëòàé (Ï-I, Ï-II) á¿ñýä òàâèãäàõ ºðãºõ ìåõàíèçìûí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéã çýñ ñóäàëòàé, ðåçèí òóñãààðëàãàòàé, õ¿ðýýëýõ îð÷èíä òýñâýðëýö ñàéòàé á¿ðýýñòýé çººâðèéí óÿí êàáåëèàð õèéâýë çîõèíî. 7.2.13. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä òàâèãäàõ ãýðýëò¿¿ëýã÷, ãýðýëò¿¿ðèéí õàìãààëàëòûí çýðýãëýëèéã õ¿ñíýãò 7.2.3-ä çààñíààñ áàãàã¿éãýýð àâáàë çîõèíî. ÄÐË ÷èéäýí á¿õèé ãýðýëò¿¿ðèéí á¿òýýö íü ÷èéäýí ñóãàð÷ óíàõààðã¿é, óëàéñàõ ÷èéäýíãèéí õàìãààëàõ á¿ðõ¿¿ë íü öóëãóé áàéõ øààðäëàãàòàé. Õàðèí øàòàìõàé ìàòåðèàëààð õèéñýí ãýðýë öàöðóóëàã÷, ñàðíèóëàã÷ õèéõ ¸ñã¿é. Õ¿ñíýãò 7.2.3. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí àíãèëàëààñ õàìààðóóëàí àâàõ ãýðýëò¿¿ðèéí õàìãààëàëòûí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí áàãà çýðýãëýë Ãàëûí àþóëûí àíãèëàëä òîõèðñîí ãýðýëò¿¿ðèéí õàìãààëàëòûí çýðýãëýë Ï-I Ï-II Ï-IIa Ï-III IP53 IP53 23 2.3 IP53 IP53 IP23 IP23

Ãýðýëò¿¿ëýã÷èä òàâèõ ãýðýë ¿¿ñã¿¿ð Óëàéñàõ ÷èéäýí ÄÐË ÷èéäýí Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

363

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 Ëþìèíåñöåíöèéí ÷èéäýí

5.3

53

IP23

IP23

Õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ áà òðàíñôîðìàòîðûí äýä ñòàíö 7.2.14. 1 êÂ õ¿ðòýë áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äëèéí ÕÁ-èéã ãàëûí àþóëûí äóðûí àíãèëàëûí á¿ñýä òàâèõûã çºâëºõã¿é. Øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ÕÁ-ûã ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä òàâèõäàà ò¿¿íèé ýëåìåíò (øêàô, ø¿¿ãýý ã.ì.)-èéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü õ¿ñíýãò 7.4.2-ò òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé. Ãàëûí àþóëòûí äóðûí àíãèëàëûí á¿ñýä õàìààðàãäàõ àãóóëàõ áàéð, àðõèâ, ìóçåé, çóðãèéí ãàëåðåé, íîìûí ñàíãèéí áàðèëãà, áàéðíààñ áóñàä áàéðàíä õóóðàé áà ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëûí ä¿¿ðãýëòòýé òðàíñôîðìàòîð á¿õèé ÈÁÒÄÑ, ÈÁÕÏ áîëîí èæ á¿ðäìýë êîíäåíñàòîðûí òºõººðºìæ (ÈÁÊÒ)-èéã òîðîîð õÿçãààðëàæ èë òàâèõûã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä ÈÁÒÄÑ, ÈÁÕÏ áà ÈÁÊÒ-èéí ø¿¿ãýýíèé á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýãëýë íü IP41-ýýñ áàãàã¿é áàéõ áà òýäãýýðýýñ õàøëàãûí òîð õ¿ðòëýõ çàé íü ä¿ðìèéí 4.2 á¿ëýãò çààñàíòàé õàðãàëçàæ áàéâàë çîõèíî. 7.2.15. Òîñ ä¿¿ðãýìýë òðàíñôîðìàòîð á¿õèé äýä ñòàíöûã äàðààõ íºõöºë áèåëýãäýæ áàéâàë áàðèëãàä ñóóëãàæ áóþó çàëãàæ áàðèõûã çºâøººðíº. ¯¿íä: 1. Òîñ ä¿¿ðãýìýë òðàíñôîðìàòîðûí ºðººíèé ñàëõèëóóëãûí í¿õ áà õààëãà íü ãàëûí àþóëòàé á¿ñð¿¿ ãàðààã¿é áîë, 2. Êàáåëü áà öàõèëãààíû óòàñ ñ¿âëýõ õîîëîé íýâòðýí ãàðàõ õàíà áà øàëíû í¿õèéã øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð áèò¿¿ ÷èãæèõ íºõöºëä, 3. Õîðãîíä áàéðëàõ òîñ ä¿¿ðãýìýë òðàíñôîðìàòîð á¿õèé äýä ñòàíöûí ãàðö íü ãàëûí àþóëòàé á¿ñð¿¿ ãàðàõ áîë çºâõºí 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé ÕÁ-ûí õóâüä (ýíý íºõöºëä õààëãà íü ººðºº õààãääàã áàéõ áà ãàëûí äààö íü 0.6 öàãààñ áàãàã¿é áàéõ), 4. ÈÁÒÄÑ áà ÈÁÕÏ-èéí ãàðö íü ãàëûí àþóëòàé á¿ñð¿¿ ãàðàõ, òýäãýýðýýñ òðàíñôîðìàòîðûã ãàëûí àþóëòàé á¿ñ äàìæóóëàí çººâºðëºõèéã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä õààëãà íü ººðºº õààãääàã áàéõààñ ãàäíà ãàëûí äààö íü 0.6 öàãààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Àãààðûí áà êàáåëü øóãàì, öàõèëãààíû óòàñ 7.2.16. Ãàë-ò¿éìðèéí àþóëòàé á¿ñýä òàâèãäàõ äóðûí àíãèëàëûí êàáåëü, äàìæóóëàõ óòàñ íü ãàë ¿ë òàðààõ á¿ðýýñ, òóñãààðëàãàòàé áàéâàë çîõèíî. Øàòàìõàé ïîëèýòèëåí òóñãààðëàãàòàé êàáåëü, á¿ðýýñã¿é (í¿öãýí) äàìæóóëàõ óòàñ õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñ äóíäóóð áîëîí ò¿¿íýýñ 1 ì-ýýñ áàãà õýâòýý áà áîñîî çàéíä òóõàéí òîíîãëîë, òåõíîëîãèä õàìààðàëã¿é á¿õ òºðëèéí õ¿÷äëèéí êàáåëü, óòàñ òàòàõûã õîðèãëîíî. Àëèâàà àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä êàáåëü áà öàõèëãààíû óòñûã äàëäàëæ õîîëîéä òàâèõûã çºâøººðíº. Òîíîãëîëûí á¿òýýö, õèéö äýýã¿¿ð áà òàâèóðò øóóä èëýýð òàâèãäàõ êàáåëü áà òóñãààðëàãàòàé óòàñíààñ èë õàäãàëàãäàæ áàéãàà øàòàìõàé áîäèñ õ¿ðòëýõ çàé íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàëûí àþóëòàé á¿ñèéí Ï-III àíãèëàë á¿õèé íóòàã äýâñãýðýýð øàòàìõàé õèé áóþó øèíãýí á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéã ýñòàêàäààð ºíãºð¿¿ëýõ íºõöºëä òóñãààðëàãàòàé óòàñûã ãàí õîîëîéä, õóÿãëààã¿é êàáåëèéã ãàí õîîëîé áà õàéðöàãàíä, õóÿãòàé êàáåëèéã èëýýð òàâèõûã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä ãàí õîîëîé áà õàéðöàã, õóÿãòàé êàáåëü íü äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ 0.5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä òàâèãäàõ áà àëü áîëîõîîð øàòäàãã¿é áîäèñ á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí òàëààð òàâèáàë çîõèíî. 7.2.17. Àëèâàà àíãèëàëûí ãàëûí àþóëòàé áóñýä òàâèãäàõ öàõèëãààí óòàñíû õîëáîõ áà ñàëáàðëàõ õàéðöàãèéí á¿ðõ¿¿ëèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP43-ààñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Òýäãýýð íü ãàí áà áóñàä ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéãäýõ áà õýìæýý íü óãñðàõàä õÿëáàð, óòàñíû õîáîîñîíä íàéäâàðòàé áàéõ ¸ñòîé. Ìåòàëëààð õèéãäýõ õàéðöàãíû çàðèì õýñýã, äîòîð òàë íü òóñãààðëàõ æèéðýã áà çóçààâòàð áóäàãòàé áàéõ ¸ñòîé. Ãýðýëò¿¿ëãèéí á¿ëýã ñ¿ëæýýíä õýðýãëýãäýõýýñ áóñàä ïëàñòìàññ ýä àíãè íü øàòàëò ìóóòàé ìàòåðèàëààð õèéãäâýë çîõèíî. 7.2.18. Ãàëûí àþóëòàé Ï-I, Ï-II, Ï-IIa àíãèëàëûí á¿ñýä õàìãààëàëòûí çýðýãëýë íü IP20 áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéõ çýñ áà õºíãºí öàãààí øèí á¿õèé 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äëèéí øèí äàìæóóëàã÷èéã òàâèõûã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä ãàëûí àþóëûí Ï-I, Ï-II àíãèëàëûí á¿ñýä áàéõ á¿õ òºðëèéí øèí, ò¿¿íèé ñàëáàðëàãà íü òóñãààðëàãàòàé áàéõ ¸ñòîé. Õàìãààëàëòûí çýðýã íü IP54 áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéõ øèíèéã òóñãààðëàõ øààðäëàãàã¿é. Øèíèéí ñàëäàãã¿é àâàëöàà íü ãàãíóóðààð, ñàëäàã àâàëöàà íü ñóëàðàõã¿é ýðýã á¿õèé áîîëòîîð õèéãäñýí áàéíà. Ãàëûí àþóëòàé Ï-I á¿ñýä òàâèãäàõ øèí äàìæóóëàã÷, ò¿¿íèé ñàëáàðëàãûí á¿õ ýëåìåíòèéí òåìïåðàòóð íü 60 Ñ-ýýñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Êîììóòàöûí áà õàìãààëàëòûí àïïàðàò á¿õèé Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

364

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 ñàëáàðëàãûí õàéðöàã, ò¿¿í÷ëýí õîëáîëòûí ñàëäàã àâàëöààã ãàëûí àþóëûí àëèâàà á¿ñýä õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. Ýíý íºõöºëä øèí äàìæóóëàã÷ äýýð, êàáåëèéí îðóóëãà áà øèí äàìæóóëàã÷òàé õ¿ðýëöýõ õýñýãò òàâèãäàõ ñàëáàðëàãûí õàéðöàãèéí õàìãààëàëòûí çýðýã íü ãàëûí àþóëûí Ï-I, Ï-IIa á¿ñýä IP44 áà ò¿¿íýýñ äýýø, ãàëûí àþóëûí Ï-II á¿ñýä áîë IP54 áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 7.2.4 Øàòàìõàé ìàòåðèàë áà áîäèñ, áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í áà òîíîãëîë õàäãàëàõ ãàçðûí äýýðõ èë àãóóëàõ Àãóóëàõûí òºðºë ×óëóóí í¿¿ðñ, õàäëàí ºâñ, ñ¿ðýë, îëñ, ¿ð òàðèà Ìîäîí ìàòåðèàë, ò¿ëýý, õîëòîñ, ¿ðòýñ Øàòàìõàé øèíãýí Øàääàã áîîäîëòîé áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í, òîíîãëîë

Áàãòààìæ áà òàëáàé 1000 ò-îîñ èõ 1000 ì3-ýýñ èõ 3000 ì3-ýýñ èõ ãà-ãààñ èõ

7.2.19. Õàðèí ãàëûí àþóëòàé á¿ñýä êàáåëü áà óòñûã òóñãààðëóóð, òàâèóð, õýöýíä áýõëýõ áàéäëààð òàâüæ áîëíî. Àãààðûí øóãàìûí òýíõëýãýýñ ãàëûí àþóëòàé á¿ñ õ¿ðòëýõ çºâøººðºãäºõ çàéã 2.4.44, 2.5.119-ààð ñîíãîõ áºãººä 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äëèéí á¿ðýýñã¿é óòàñòàé àãààðûí øóãàìíààñ øàòàìõàé áîäèñ (÷óëóóí í¿¿ðñ, ñ¿ðýë, ¿ð òàðèà, ç¿ñìýë ìîäîí ìàòåðèàë, çîðãîäîñ, ¿ðòýñ, øàòàìõàé á¿õ òºðëèéí øèíãýí, øàòàõ ìàòåðèàëàí õàéðöàã á¿õèé áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í)-íû ãàçàð äýýðõ èë àãóóëàõ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàéã õ¿ñíýãò 7.2.4, 7.2.5-ä îðóóëñàí áà ò¿¿íýýñ áàãàã¿éãýýð àâàõ ¸ñòîé. 1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé àãààðûí øóãàìûí òýíõëýãýýñ õ¿ñíýãò 7.2.4-ä äóðüäñàí àãóóëàõ õ¿ðòëýõ çàé íü õ¿ñíýãò 7.2.5-ä çààñàí çàéíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ñíýãò 7.2.5 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äëèéí, á¿ðýýñã¿é õºíãºí öàãààí áà ãàí-õºíãºíöàãààí óòàñòàé ÀØ-ûí òýíõëýãýýñ øàòàìõàé áîäèñíû èë àãóóëàõ õ¿ðòëýõ õàìãèéí áàãà çàé. ÀØ-ûí õàìãèéí äýýä óòàñíààñ ãàçàð õ¿ðòëýõ óíæèëòûí çàé, ì 7 õ¿ðòýë 7.5 õ¿ðòýë 8 õ¿ðòýë 9 õ¿ðòýë 10 õ¿ðòýë

16(I) 17 18 19 20.5 22

Ñàëõèíû òîîöîîíû õóðä (ñàëõèíû á¿ñ÷ëýë)-àíä õàðãàëçàõ õàìãèéí áàãà çàé, ì 18(II) 21(III) 24(IV) 27(V) 30(VI) 33(VII) 19 27 31 36 41 46 20 31 33 38 43 48 21 35 35 40 45 50 23 37 37 43 49 53 24 40 40 46 53 57

Ýíý õ¿ñíýãòýä çààñàí øààðäëàãà íü òóõàéí àãóóëàõûí ãàäíà ãýðýëò¿¿ëãèéí àãààðûí øóãàìä õàìààðàõã¿é.

7.3. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕÀËÀÀËÒÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýãëýõ õ¿ðýý áà åðºíõèé øààðäëàãà 7.3.1. Ä¿ðìèéí ýíýõ¿¿ á¿ëýãò ¿éëäâýðèéí (50 Ãö), áóóðóóëñàí (50 Ãö-ýýñ äîîø), íýìýãä¿¿ëñýí (30 êÃö õ¿ðòýëõ) áà ºíäºð ¿åëçýëòýé ( 30 êÃö-ýýñ äýýø) õóâüñàõ ã¿éäëýýð áà øóëóóòãàñàí òîãòìîë ã¿éäëýýð àæèëëàõ ¿éëäâýðëýëèéí áà ëàáîðàòîðûí çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí ïèéøèí, öàõèëãààí çóóõ (öàõèëãààí õàëààõ áàãàæ, õýðýãñýë, àïïàðàò)-íû òîíîã òºõººðºìæ õàìààðàãäàíà. Äýýðõ òºðºë á¿ðèéí ¿åëçýë á¿õèé öàõèëãààí òîíîãëîëä:

øóóä áà øóóä áóñ ¿éë÷ëýëòýé ýñýðã¿¿öëèéí øèíãýí áà õàòóó äóðûí õàëààõ ýëåìýíòòýé, ò¿¿í÷ëýí, õàéëóóëàõ áà öóòãóóðûí öàõèëãààí øààðãûí çóóõ, Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

365

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 øóóä áà øóóä áóñ ¿éë÷ëýëòýé áîëîí õîñëîìîë àæèëëàãààòàé íóìàí ò¿¿í÷ëýí, óóðõàéí õ¿äýð õàëààõ, òºìºð õàéëóóëàõ, ïëàçìûí õàëààëãûí áà õàéëóóëàõ öàõèëãààí çóóõ, íºëººëãèéí õàëààëò (õàòààëãà)-ûí áà õàéëóóëãà (òèãåëüò áà øóóäóóò) -ûí çóóõ, äèýëåêòðèê õàëààëò áà ýëåêòðîí-öàöðàãèéí ïèéøèí çýðýã áàãòàíà. Ýíýõ¿¿ ä¿ðýì íü äóðûí á¿òýýö, çîðèóëàëò, àæëûí ãîðèìòîé, óëìààð äóðûí îð÷èíä (àãààð, õîîñîí, èíåðòèéí õèé ã.ì.) äóðûí äàðàëòòàé àæëûí õîðãî á¿õèé äýýð äóðüäñàí öàõèëãààí çóóõ áà ïèéøèíãèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí á¿õ ýëåìåíòýä õàìààðàëòàé. 7.3.2. Öàõèëãààí õàëààëãûí òîíîã òºõººðºìæ íü öàõèëãààíû õàíãàìæèéí íàéäâàðûí õóâüä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 1.2.19-ä çààñíààð II, III çýðýãëýëä õàìààðàãäàíà. Öàõèëãààí-õàëààëãûí òîíîãëîë íü ìàíàé íºõöºëä öóâðàë ¿éëäâýðëýë ÿâóóëäàãã¿é äàðõàíû, õýâë¿¿ðèéí, øàõóóðãûí, ìåõàíèêèéí, ìåõàíèê-óãñðàëòûí áà áóäãèéí öåõ, òàñãèéí çîðèóëàëòòàé, áàãàæ õýðýãñëèéí, ãàãíóóðûí, òºìºð áåòîí óãñðàëòûí, ìîä áîëîâñðóóëàëòûí, òóðøèëòûí áîëîí çàñâàðûí ¿éëäâýð¿¿ä, ò¿¿í÷ëýí ëàáîðàòîð, òóðøèëòûí ñòàíö, ãàðàø, äåïî, çàõèðãààíû áàéãóóëàãàäàä àøèãëàãäàæ áàéíà. Ýäãýýðèéã íèéòëýã çîðèóëàëòûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýõäýý òóõàéí öàõèëãààí çóóõíû ÷àäàë, ñîíãîí àâñàí öàõèëãààí õàíãàìæèéí á¿ä¿¿¿â÷ýýñ õàìààðóóëàí õàòóó áóþó çººëºí äàìæóóëàã÷, êàáåëü øóãàì áîëîí öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ õýðýãëýíý. 7.3.3. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã òîãòìîë ã¿éäëýýð áà íàì, íýìýãä¿¿ëñýí ºíäºð äàâòàìæèéí õóâüñàõ ã¿éäëýýð äóëààíä õóâèðãàæ áàéãàà öàõèëãààí õàëóóíû òîíîã òºõººðºìæ íü íèéòëýã çîðèóëàëòûí òýæýýëèéí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä ýñâýë õ¿÷íèé áà õóâèðãàõ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëàí õîëáîãäîõ õóâèðãóóðûí àãðåãàòûã àãóóëæ áàéäàã. Õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð áà õóâèðãóóðûí õî¸ðäàõü îðîîìãèéí õ¿÷äýëèéã òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí øààðäëàãàòàé óÿëäóóëàí ñîíãîõ áà öàõèëãààí õàëóóíû òºõººðºìæèéí àíõäàã÷ îðîîìãèéí õ¿÷äýëèéã òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøãèéã òîîöñîíû ¿íäñýí äýýð ñîíãîíî. 7.3.4. Öàõèëãààí õàëààëãûí òºõººðºìæèéí öàõèëãààí à÷ààëàë íü íèéòëýã çîðèóëàëòûí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä çàëãàõàä õ¿÷äëèéí ìóðóéí õýëáýðèéí ñèíóñèîä áàéäàë àëäàãäàæ, ìºðäºãäºæ áàéãàà ñòàíäàðò çºð÷èãäºõººðã¿é áàéõ ¸ñòîé. Èéì øààðäëàãûí ¿¿äíýýñ öàõèëãààí õàëààëãûí òºõººðºìæèéí õ¿÷íèé áà òýæýýëèéí ÄÑ çýðýãò ø¿¿ëò á¿õèé òýãøòãýõ òºõººðºìæ (ôèëüòðîêîìïåíñèðóþùèé) òàâèõ áóþó õ¿÷äëèéí ìóðóéí õýëáýðèéí ãàæèëòûã áàãàñãàõ áóñàä àðãà õýìæýý àâíà. 7.3.5. 400 êÂò ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé öàõèëãààí õàëóóíû òºõººðºìæèéí ÷àäëûí êîýôôèöèåíò íü íîðì÷ëîãäñîí ¿ç¿¿ëýëòýýñ äîîãóóð áàéâàë òýãøòãýõ òºõººðºìæ (êîìïåíñàòîð)-èéã ãàíöààð÷èëñàí áàéäëààð òàâüæ ºãºõ øààðäëàãàòàé. Íýã á¿ð÷èëñýí áà á¿ëýã òýãøòãýõ êîìïåíñàòîðûã áàéðëóóëàõ, ò¿¿íèéã çàëãàõ á¿ä¿¿â÷èéã òóõàéí ÒÄÑ-ä õîëáîãäñîí öàõèëãààíõàëóóíû òºõººðºìæèéí íºëººëãèéí à÷ààëëûí ººð÷ëºëòèéí áàéäàë, õ¿÷äëèéí ìóðóéí õýëáýð çýðãèéã ¿íäýñëýí òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí òîîöîî õèéæ øèéäâýðëýíý. 7.3.6. Öàõèëãààí-õàëààëãûí òºõººðºìæ á¿ðèéí àíõäàã÷ õýëõýýíä òýæýýãäýæ áàéãàà ¿éëäâýðèéí äàâòàìæ á¿õèé öàõèëãààí ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äëýýñ õàìààðóóëàí äàðààõè ñýëãýí-çàëãàëòûí áà õàìãààëàëòûí àïïàðàò õýðýãñýëèéã òàâüæ ºãíº. Òóõàéëáàë,

1 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áîë: îðóóëãàí äýýð òàñëóóð (íóì óíòðààõ àâàëöààò ãàð òàñëóóð, áàãöàò òàñëóóð) áà ãàë õàìãààëóóð áóþó òàñëóóð-õàìãààëóóðûí áëîê, ýñâýë öàõèëãààí ñîðîíçîí áà äóëààíû ñàëãàâ÷òàé àâòîìàò òàñëóóð; 1 êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé áîë: îðóóëãàí äýýð íü ñàëãóóð ( îòäåëèòåëü, ñàëìàë àâàëöààò õîëáîîñ) áà øóóðõàé õàìãààëàëòûí çîðèóëàëòòàé òàñëóóð áóþó ñàëãóóð , øóóðõàé àæèëëàãààíû áà õàìãààëàëòûí õî¸ð òàñëóóð ã.ì. 7.3.7. 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé íýã òºðëèéí öàõèëãààí-õàëóóíû òºõººðºìæ-àãðåãàòàä õàìààðàõ õ¿÷íèé öàõèëãààí òîíîãëîëûã (çóóõíû òðàíñôîðìàòîð, ñòàòèê õóâèðãóóð, ðåàêòîð, çóóõíû òàñëóóð, ñàëãóóð, ñýëã¿¿ð ã.ì.), õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîð, õóâèðãóóðûí õºðãºëòèéí ñèñòåì (óñàí áà òîñ-óñàí õºðãºëòèéí áèò¿¿ ñèñòåìèéí íàñîñ, äóëààí ñîëèëöóóð, øèíãýýë¿¿ð, ñàëõèëóóð ã.ì.) çýðýã òóñëàõ òîíîãëîëûí õàìòàä íü íýã õîðãîä (êàìåðò) áàéðëóóëæ áîëíî. Ýäãýýð òîíîã òºõººðºìæèéí èë ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä íü äàëäëàãäñàí áàéõààñ ãàäíà çàëãàõ-ñàëãàëò (êîììóòàö)-ûí àïïàðàòûí øóóðõàé óäèðäëàãûí äàìæóóëãà, õºòë¿¿ð íü õîðãîíû ãàäíà áàéðëàõ ¸ñòîé. Øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë õýä õýäýí öàõèëãààí-õàëóóíû òºõººðºìæèéí öàõèëãààí òîíîãëîëûã íýãýí áàéðàíä, (Òóõàéëáàë: öàõèëãààí ìàøèíû áàéðàíä) 5.1 á¿ëãèéã ìºðäëºã áîëãîí áàéðëóóëæ áîëíî. ÖàõèëãààíÁ¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

366

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 õàëóóíû òîíîã òºõººðºìæèéí öàõèëãààí òîíîãëîë, òýäãýýðèéí ìåõàíèçìóóäàä õèéõ ¿çëýã ¿éë÷èëãýýíèéàþóëã¿é àæèëëàãààã õàíãàõ, ò¿¿í÷ëýí øóóðõàé ñýëãýëòèéã çºâ äàðààëëààð ã¿éöýòãýõ ¿¿äíýýñ õîðèã-îíüñ (áëîêèðîâêà)-îîð òîíîãëîíî. Öàõèëãààí áàéðíû ø¿¿ãýýíèé ãàäíà îðøèõ õààëãà, ò¿¿í÷ëýí òîíîãëîëûí õîðãîíû õààëãûã íýýõýä 1 êÂ áà ò¿¿íýýñ äýýø õ¿÷äýëòýé ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿äýä õ¿ðýõ àþóëòàé áàéâàë çºâõºí òîíîãëîëûí õ¿÷äýëèéã àâñàíû äàðàà îðîõ áóþó õààëãà íýýãäýõ ¿åä àãøèí çóóðûí õóãàöààíä òîíîãëîëûí õ¿÷äëèéã ñàëãàõ ¿éë÷èëãýýòýé õîðèã-îíüñ õààëãàíä õèéæ ºãíº. 7.3.8. Öàõèëãààí-õàëóóíû òîíîã òºõººðºìæ íü ¿éëäâýðèéí äàâòàìæ á¿õèé 1,5 ÊÀ, ò¿¿íýýñ äýýø ã¿éäýëòýé, ýñâýë íýìýãä¿¿ëñýí áà ºíäºð äàâòàìæèéí äóðûí ã¿éäýëòýé áîë ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí îãòëîëûã ñîíãîõäîî öàõèëãààí òåõíèêèéí ãàäàðãóóãèéí áà îéðòîëòûí ¿ð ä¿íä øèí (êàáåëü)-û îãëîëîîð áà áàãöëàëûí øèí õîîðîíä ã¿éäýë æèãä òàðõäàãã¿é áàéäëûã òîîöîõ íü ç¿éòýé. Ýäãýýð ã¿éäýë äàìæóóëàõ ýëåìåíòèéí á¿òýýö íü èäýâõòýé áà èäýâõã¿é ýñýðã¿¿öëèéí îíîâ÷òîé õýìæýýã òîãòîîõ, äàìæóóëàã÷èéí ã¿éäëèéí îíîâ÷òîé òàðõàëòûã, ãóðâàí ôàçûí ñ¿ëæýýíä òåõíèêèéí íºõöºëèéí äàãóó ôàç õîîðîíä òýãøõýìòýé ýñýðã¿¿öýë áèé áîëãîõ, ìåòàëë áýõýëãýý, á¿òýýöýä öàõèëãààíû àëäàãäëûã õÿçãààðëàõ çàð÷èì äýýð ¿íäýñëýãäýíý. Äàí øèí áóþó øóãàìûã (òóõàéëáàë, òºìºð áåòîí õààëò, õàøëàãà, òºìºðëºã õèéöèéí òóëãóóð áà õàìãààëàëòûí ýêðàí ã.ì-èéí äóíäóóð ãàðàõ) òîéðóóëàí áèò¿¿ òºìºð õ¿ðýý áàéõûã õîðèãëîíî. Èéì íºõöºë çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé áîëáîë ñîðîíçîíã¿é áà áàãà ñîðîíçîíòîé ìàòåðèàë õýðýãëýæ, ò¿¿íèé õàëàëòûí õàëóóí, àëäàãäëûã òîîöîîëæ øàëãàõ íü ç¿éòýé. 2,4 êÃö äàâòàìæòàé õóâüñàõ ã¿éäëèéí äàìæóóëàã÷èéã áýõëýõäýý ñîðîíçîí ìàòåðèàë õýðýãëýõã¿é áà õàðèí 4 êÃö, ò¿¿íýýñ äýýø äàâòàìæòàé áîë øèíèéã óñ õºðãºëòèéí ýëåìåíòèéí çàíãèëààíààñ áóñàäûã íü ñîðîíçîí ìàòåðèàëààð áýõýëæ áîëîõã¿é. 7.3.9. Ã¿éäýë äàìæóóëàõ øèí áà àâàëöààò õîëáîëòûí òåìïåðàòóð íü öàõèëãààí ã¿éäëèéí õàëàëò, ãàäíû äóëààíû öàöðàëò çýðãèéã òîîöîîä 90 Ñ-ýýñ èõ áàéæ áîëîõã¿é áà õàðèí øèíý÷ëýãäýæ áàéãàà òîíîãëîëä õî¸ðäîã÷ ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ õýëõýýíèé õóâüä çýñ øèíä 140 Ñ, õºíãºí öàãààí øèíä 120 Ñ áàéõ íü çºâøººðºãäºõ áºãººä ýíýõ¿¿ øèíèé õîëáîëòûã ãàãíàæ õèéõ íü ç¿éòýé. Åðäèéí ãîðèì àæèëëàãààòàé öàõèëãààí ïèéøèí, çóóõíóóä, òóõàéëáàë, õ¿äýð õàòààëãûí, òºìºð õàéëøíû, âàêóóìûí íóìàí áà íºëººëãèéí, ïëàçìûí, øóóä áà øóóä áóñ ¿éë÷ëýëèéí, ýëåêòðîíöàöðàãèéí íóìàí áà äèýëåêòðèê õàëààëãûí çóóõíû õî¸ðäîõ ã¿éäýë äàìæóóëàõ õàòóó øèíèéã õºíãºí öàãààí áóþó õºíãºí öàãààíû õàéëøààð õèéõ øààðäëàãàòàé. Öîõèëòûí õ¿÷òýé à÷ààëàë á¿õèé ãàí õàéëóóëàõ áà øèðýì õàéëóóëàõ öàõèëãààí íóìàí çóóõíû ã¿éäýë äàìæóóëàõ õî¸ðäîã÷ õàòóó øèíèéã óãñðàõäàà ìåõàíèê áà óÿðàõ áºõ áàòûã íü íýìýãä¿¿ëñýí õºíãºí öàãààíû õàéëø õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí õýëõýýíä õî¸ðäîã÷ ã¿éäýë äàìæóóëàõ îëîí òóéëòàé õàòóó øèíèéã õýðýãëýõäýý çýðýãöýý äàðààëìàë õýëõýýíèé ÿíç á¿ðèéí ôàç áóþó ã¿éäëèéí øóóä áà óðâóó ÷èãëýëòýé äàâõàðëàñàí (øèõòîâàííûé) áà äýëãýöýëñýí (êîàêñàëüíûé) øèí äàìæóóëàã÷èéã àâ÷ ¿çíý. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæ á¿õèé 6 êÀ ò¿¿íýýñ äýýø ã¿éäýë, íýìýãä¿¿ëñýí áà ºíäºð äàâòàìæòàé äóðûí ã¿éäëèéã äàìæóóëàõ çººëºí øèíèéã õèéõäýý óñàí õºðãºëòòýé óÿí êàáåëü õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Óñàí õºðãºëòòýé ¿éëäâýðèéí äàâòàìæòàé õàòóó áà óÿí ã¿éäýë äàìæóóëàã÷èéí ã¿éäëèéí íÿãòûã õºíãºí öàãààí áà õºíãºí öàãààíû õàéëøèéí õóâüä 6 À/ì2, çýñíèé õóâüä 8 À/ìì2 õ¿ðòýë áàéõûã çºâøººðíº. 7.3.10. ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé íýã ôàçûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ, áàãöàëìàë, òýãø ºíöºãò õºíãºí öàãààí øèíèé ¿ðãýëæëýõ èõ ã¿éäëèéí çºâøººðºãäºõ õýìæýýã 7.3.1 õ¿ñíýãòýíä ¿ç¿¿ëýâ. Õ¿ñíýãòýíä àâñàí ã¿éäýëèéí õýìæýý íü õ¿ðýýëýõ îð÷èíû àãààðûí òåìïåðàòóð 25 Ñ, òýãø ºíöºãò øèíèé òåìïåðàòóð 70 Ñ, äîòîîä õîîëîéí òåìïåðàòóð 75 Ñ, êàáåëèéí ñóäëûí òåìïåðàòóð 80 Ñ ãýæ àâñàí íºõöºëä òîîöîîëîãäñîí áîëíî. Õ¿ñíýãò 7.3.1 ¯éëäâýðèéí äàâòàìæòàé íýã ôàçûí ã¿éäýë äàìæóóëàõ çîðèóëàëòûí áàãöàëìàë, òýãø ºíöºãòýé õºíãºí öàãààí øèíèé çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ ¿ðãýëæèéí ã¿éäýë Òóóçíû õýìæýý, ìì 100 õ 10 120 õ 10 140 õ 10 200 õ 10 300 õ 10

2

Áàãö äàõü òóóçíû òîîíä õàðãàëçàõ ã¿éäýë, À 4 6 1250 2480 3705 1455 2885 4325 1685 3330 4980 2310 4560 6825 3330 6600 9900


367

8 4538 5735 6625 9090 13200

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 7.3.11. Öàõèëãààí-õàëóóíû òºõººðºìæèéí 1 êÂ õ¿ðòëýõ õ¿÷äýëòýé, ¿éëäâýðèéí áà íýìýãä¿¿ëñýí äàâòàìæòàé õóâüñàõ áà òîãòìîë ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñã¿¿ä, áàãö øèíèéã òóñãààðëàõàä íýâ÷ìýë áèø àñáåñòîöåìåíòýí ñóóðü õàâòàí (ïëèòà), 1-1,6 êÂ õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé áîë òåêñòîëèò, øèëýí òåêñòîëèò áóþó õàëóóíû äààìõàé õóâàíöàð àøèãëàõ íü ç¿éòýé. Õàðèí 500 Â õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëòýé áîë îëèôîíä áóöàëãàæ íýâ÷¿¿ëñýí ìîäîí õàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. 7.3.12. Çàäãàé (óñ äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ áóþó ¿éëäâýðèéí áóöàõ óñíû ñ¿ëæýýíýýñ), áóþó áèò¿¿ (äóëààí ñîëèëöóóð á¿õèé õî¸ð õ¿ðýýòýé) íýã á¿ð÷èëñýí áà õýñýã÷èëñýí óñàí õºðãºëòèéí ñèñòåìèéã ñîíãîõäîî óñíû ÷àíàð, öàõèëãààí-õàëóóíû òºõººðºìæèéí òåõíèêèéí íºõöºë çýðãèéã ¿íäýñëýí àâ÷ ¿çýõ íü ç¿éòýé. Öàõèëãààí-õàëóóíû òºõººðºìæèéí õºðãºëòèéí óñ íü õýðýãöýýíèé óñíààñ àâñàí áîë õàòóóëàã íü íýã ëèòð óñàíä 7 ìã-ýêâ, æèãíýãäýõ áîäèñ (áóëèíãàð) 3 ìã, òåìïåðàòóð íü 25 Ñ-ààñ èë¿¿ã¿é, áóöàõ óñíû øóãàìíààñ àâñàí áîë õàðãàëçàí 5 ìã, 100 ìã, 30 Ñ áàéæ áîëíî. 7.3.13. Øóóä, øóóä áóñ áà õîñîëìîë àæèëëàãààòàé íóìàí öàõèëãààí çóóõíû òðàíñôîðìàòîðûã åðºíõèé çîðèóëàëòûí ñ¿ëæýýíä õîëáîõäîî äàðààõ íºõöºë õàíãàãäàæ áàéâàë íýìýëò òîîöîî õèéõã¿éãýýð ã¿éöýòãýæ áîëíî. Òóõàéëáàë,

n

STi2 n / S k

0.01 íºõöºëèéã õàíãàõ áà

i 1

STi íü çóóõíû òðàíñôîðìàòîðûí õýâèéí ÷àäàë (ÌÂÀ), Sk íü òýäãýýðèéí õîëáîãäîõ öýãò áîëîõ áîãèíî çàëãààíû ÷àäàë (ÌÂÀ), n íü íóìàí çóóõíû õîëáîãäîõ áàéãóóëàìæíû òîî áîëíî. Øóóä, øóóä áóñ áà õîñîëìîë àæèëëàãààòàé íóìàí öàõèëãààí çóóõíû òðàíñôîðìàòîðûí áàéãóóëàìæèéã ñóóðèëóóëàõäàà äàðààõ õàìãààëàëòóóäûã àâ÷ ¿çíý.

Òðàíñôîðìàòîðò òîíîã òºõººðºìæèéã çàëãàõ ¿åèéí ã¿éäëèéí õàÿëò, àøèãëàëòûí áîãèíî çàëãààíû ã¿éäëýýð çîõèöóóëñàí ýãøèí çóóðûí ¿éë÷ëýëòýé èõ ã¿éäëèéí õàìãààëàëò, Òðàíñôîðìàòîðûí õýò à÷ààëëûí õàìãààëàëò, Çóóõíû òðàíñôîðìàòîðûí ÷àäëààñ ¿ë õàìààðóóëàí çóóõíû öîõèëòûí à÷ààëëûã òîîöñîí õèéí õàìãààëàëò, Òóõàéí ñ¿ëæýýíèé ãàçàðò çàëãàãäàõ ã¿éäëèéí õýìæýýòýé óÿëäóóëàí òàâèõ íýã ôàçûí ãàçàðäëàãûí õàìãààëàëò, Õàìãèéí èõ çºâøººðºãäºõ õàëóóíä õ¿ðñýí, óëìààð õýòýðâýë òàñëàõ ¿éë÷èëãýýã äîõèîëîõ òåìïåðàòóð çààãóóð, Çóóõíû òðàíñôîðìàòîðûí õºðãºëòèéí ñèñòåì äýõ ýðãýëòèéí òîñ, óñíû çààãóóð ã.ì. 7.3.14. Íºëººëãèéí áà äèýëåêòðèê õàëààëãûí òºõººðºìæ íü òðàíñôîðìàòîð, õºäºëã¿¿ðãåíåðàòîð, òèðñòîðîí áà èîíîí õóâèðãóóð áóþó õóðèìòëóóð (êîíäåíñàòîð) çýðýã äàãàëäàõ òîíîãëîëûí õàìò öåõèéí äîòîð ãàë òýñâýðëýãèéí II çýðãèéí áàéðàíä òåõíîëîãèéí óðñãàë øóãàìàíä òóëæ áîëîí òóñãàé áàéðàíä áàéðëàæ áîëíî. Íýìýãä¿¿ëñýí 10 êÃö , ò¿¿íýýñ äîîø äàâòàìæ á¿õèé õóâüñàõ ã¿éäëèéí õýëõýýíä ãàí õóÿãòàé êàáåëü áà äàìæóóëàõ óòñûã ãàí õîîëîéä õèéæ àøèãëàõûã çºâøººðºõ áîëîâ÷ ã¿éäëèéí øóóä áà óðâóó ÷èãëýëèéí õóâüä êàáåëü áà óòàñíû íýã ñóäëûã íýã õîîëîéä ñ¿âýëæ óãðàõ øààðäëàãàòàé. 7.3.15. Áóóðóóëàõ áà òîõèðóóëàõ õóóðàé òðàíñôîðìàòîð, ¿ë øàòàõ øèíãýíòýé òðàíñôîðìàòîð, óäèðäëàãûí ñàìáàðûã øóóä áà øóóä áóñ ¿éë÷ëýëòýé ýñýðã¿¿öëèéí öàõèëãààí çóóõíû õèéö äýýð áîëîí îéðîëöîî áàéðëóóëæ áîëîõ áà 100 êÂò-ààñ äýýø ýñýðã¿¿öëèéí ÷àäàëòàé áîë õàëààëòûí á¿ëýã á¿ðò àìïåðìåòð, öàõèëãààíû òîîëóóð, êåðàìèê ýëåìåíòòýé áîë ôàç á¿ðò àìïåðìåòð òîíîãëîíî. Ýíý òºðëèéí öàõèëãààí çóóõíû àæèëëàõ õ¿÷äýë íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí õýëõýýíä 42 Â, òîãòìîë ã¿éäýëòýé áîë 110 Â áàéíà. Õ¿÷íèé õýëõýýíèé öàõèëãààí õýðýãñýë, ïèðîìåòðèéí áàãàæóóäûã òóñãàé ùèòýíä áàéðëóóëàõ áà öîõèëò, äîðãèëòûí õàìãààëàëò õèéæ ºãíº. 7.3.16. ªíäºð äàâòàìæèéí íºëººëãèéí (èíäóêöèîíû) áà äèýëåêòðèê õàëààëòûí òºõººðºìæèíä àæëûí áàéðíû öàõèëãààí ñîðîíçîí îðíû õ¿÷ëýãèéí ò¿âøèíã áóóðóóëàõ, ìºðäºãäºæ áàéãàà ýð¿¿ë àõóéí ä¿ðìýýð òîäîðõîéëîãäîõ õýìæýýíä áàðüæ áàéõ ¿¿äíýýñ õàëõëàõ òºõººðìæ õèéæ ºãâºë çîõèíî. Äèýëåêòðèê õàëààëòûí õàòààëãûí õîðãîíä õî¸ð òàëààð íü ºíãºðºõ ãóäàì òàëä ãàçàðäëàãà á¿õèé áîñîî òîðîí ýëåêòðîä òàâüæ ºãºõ ¸ñòîé. Óäèðäëàãûí ùèòíèé àæëûí áàéðíû ºðãºí íü õàéëóóëàõ çóóõíû õàëààõ òºõººðºìæèéí äýðãýä 1.2 ì-ýýñ, õàëààõ èíäóêòîð áà àæëûí êîíäåíñàòîðûí äýðãýä 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî.


368

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 7.3.17. Øóóä áà øóóä áóñ ¿éë÷ëýëòýé ýñýðã¿¿öëèéí öàõèëãààí ïèéøèíã ñ¿ëæýýíä õîëáîõäîî áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæóóëàí ã¿éöýòãýíý. Çóóõíû áóóðóóëàõ áà òîõèðóóëãûí òðàíñôîðìàòîð áà óäèðäëàãûí ïàíåëèéã ýñýðã¿¿öëèéí çóóõíû á¿òýýöèéí äýðãýä íü þìóó, àëü áîëîõîîð îéðîëöîî áàéðëóóëáàë çîõèíî. Öàõèëãààí çóóõûã òîéðîí ºíãºðºõ ãàðöûí ºðãºí, òýäãýýðèéí õîîðîíäîõ çàé, ò¿¿íýýñ òýæýýëèéí ùèò, óäèðëàãûí ïàíåëü õ¿ðòëýõ çàéã òåõíîëîãèéí îíöëîãîîñ õàìààðóóëàí ä¿ðìèéí 4.1—èéí çààëòûã áàðèìòëàí ñîíãîõ ¸ñòîé. 100 êÂò, ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäàëòàé ýñýðã¿¿öëèéí öàõèëãààí çóóõûã òàâèõäàà õàëààëòûí á¿ñ á¿ðò íýã àìïåðìåòð õèéæ ºãâºë ç¿éòýé. Êåðàìèê õàëààã÷ ýëåìåíò á¿õèé ýñýðã¿¿öëèéí çóóõàíä òýæýýëèéí ôàç á¿ðò íü àìïåðìåòð òàâüæ ºãíº. 100 êÂò áà ò¿¿íýýñ äýýø ÷àäëûí ýñýðã¿¿öëèéí çóóõàíä öàõèëãààíû òîîöîîíû áîäèò ýíåðãèéí òîîëóóð òàâèõ íü ç¿éòýé. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí 42 Â-îîñ äýýø, òîãòìîë ã¿éäëèéí 110 Â-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé øóóä õàëààëòûí öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí òîíîãëîë áàéðëàõ àæëûí òàëáàé, ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ì¿¿ñ íü ãàçðààñ òóñãààðëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Õ¿÷äýë äîîð òàñðàëòã¿é àæèëëàãàòàé òîíîãëîëûí õóâüä àæëûí òàëáàéí ãàçðààñ òóñãààðëàõ õýñýãèéí çàõààð îðîîæ ãîãöîîëäîõ óòàñ áà òóóç äàâæ óíàõààñ õàìãààëæ õàìãààëàëòûí òîð áóþó õàíà áîñãîæ ºãºõ íü ç¿éòýé. Èéì òºðëèéí òîíîãëîëûã òóñãààðëàãûí õÿíàëò íü äîõèîëëîîð ºãºãäºõ òºõººðãººð òîíîãëîõ ¸ñòîé. 7.3.18 1 êÂ õ¿ðòëýõ öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí ýëåêòðîí – öàöðàãèéí òºõººðºìæèä ºñãºã÷ òðàíñôîðìàòîðûí àíõäàã÷ îðîîìîãò õóðàìòëàñàí öýíýãèéí ¿éë÷ëýëýýð öàõèëãààí ñ¿ëæýý áîëîí íàì õ¿÷äëèéí ñ¿ëæýýíèé òóñãààðëàã÷ ãýìòýõýýñ õàìãààëñàí õàìãààëàëò áà õî¸ðäîã÷ îðîîìîãò áîãèíî çàëãàëòûí õàìãààëàëò õèéæ ºãíº. Ìºí àæëûí áàéðíû ðàäèàöûí àþóëã¿é áàéäëûã òåõíèêèéí íºõöºëèéí äàãóó á¿ðýí õàíãàõ çîðèëãîîð ðåíòãåí-öàöðàãèéí õàìãààëàëò áàéõ íü ç¿éòýé.

7.4. ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÀÃÍÓÓÐÛÍ ÒªÕªªÐªÌÆ Õýðýãëýõ õ¿ðýý. Òîäîðõîéëîëò 7.4.1. Ä¿ðìèéí ýíý á¿ëãèéí ä¿ðýì íü áàéðíû äîòîð áóþó èë çàäãàé ãàçàðò ýä àíãèéã ãàãíàõ, ãàãíààñ òàâèõ, õàéëóóëàõ çàìààð öàöðààõ áà ç¿ñýõ, äàðàëòûí äîð ãàãíàõ çýðýã öàõèëãààí òåõíîëîãèéí çîðèóëàëòòàé õýðýãëýæ áóé ñóóðèí, çººâðèéí áà õºäºëãººíòýé öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîãëîëä õàìààðíà. Äàðàëòòàéãààð ãàãíàõ òºõººðºìæèíä íóìàí áà ïëàçìûí, ãýðëèéí öàöðàãèéí, öàöðààõ áà ç¿ñýëòèéí, àòîì-óñòºðºã÷èéí, ýëåêòðîí-öàöðàãèéí, ëàçåð-ç¿ñýëòèéí, àâàëöààíû õàëààëãûí, öàõèëãààí øàâààñíû, àâàëöààíû áà õàðâàë (äèôôóç)-ûí, íóìàí àâàëöààíû ãàãíóóð òóñ òóñ áàãòàæ áàéíà. Àòìîñôåðèéí õýâèéí, íýìýãä¿¿ëñýí áà áóóðóóëñàí äàðàëòûí, âààêóìûí õîîñëîã íºõöºëä òºìºðëºã (ìåòàëë) áà òºìºðëºã áèø ìàòåðèàëûã åðäèéí àãààðûí, õèéí (àðãîí, ãåëè, í¿¿ðñ õ¿÷ëèéí áà àçîòûí) áà óñíû óóðûí îð÷èíä õàéëàõ áà ¿ë õàéëàõ ýëåêòðîä àøèãëàí, ò¿¿í÷ëýí óñàí äîð áóþó ôëþñèéí äàâõðàãà õýðýãëýæ ãàãíàõ çîðèóëàëòòàé öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèíä ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí øààðäëàãóóä õàìààðàãäàíà. “Öàõèëãààí ãàãíóóðûí àæèë. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû ¿íäñýí øààðäëàãà” áà “Öàõèëãààí òºõººðºìæèéí àøèãëàëòûí òåõíèêèéí çààâàð”-ûí äàãóó öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæººð àæèë ã¿éöýòãýíý. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã, òºõººðºìæ íü ä¿ðìèéí áóñàä á¿ëýãò çààãäñàí øààðäëàãûã (ýíý á¿ëýãò ººðººð çààãààã¿é áîë) õàíãàõ ¸ñòîé. 7.4.2. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã, òºõººðºìæ íü õîîðîíäîî àæèëëàãààíû õîëáîîòîé, òóñãàé çîðèóëàëòûí áà íèéòëýã õýðýãëýýíèé öàõèëãààí òåõíèêèéí áà ìåõàíèêèéí ýëåìåíò¿¿ä, ìºí ò¿¿í÷ëýí ýäãýýðèéã ãàäíû áóñàä õýðýãñýëòýé õîëáîõ êàáåëü øóãàì, öàõèëãààí óòàñ, ã¿éäýë äàìæóóëàã÷ çýðãèéí (öîãö) íýãäýë þì. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîãëîëûí á¿õ òºõººðºã, áàéãóóëàìæ íü îäîîãèéí ìºðäºãäºæ áàéãàà òåõíèêèéí áàðèìò áè÷èã, ñòàíäàðò, áàòëàãäñàí æóðàìûí äàãóó õèéãäñýí áàéõ øààðäëàãàòàé. 7.4.3. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàõ ýõ ¿¿ñâýðèéí òºðëººñ øàëòãààëàí ãàãíóóðûí òîíîã, òºõººðºìæèéã



Áèåý äààñàí öàõèëãààí ãàãíóóðûí (ñóóðèí) òîíîãëîë


369

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03  Äîòîîä øàòàëòûí õºäºëã¿¿ðýýð (êàðáþðàòîð-áåíçèíû, äèçåëèéí) àæèëëàõ ãàíöààð÷èëñàí öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîãëîë,  Öàõèëãààí øóãàì ñ¿ëæýý, ìºí ò¿¿í÷ëýí çººâðèéí öàõèëãààí ñòàíöààñ òýæýýãäýæ áóé öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîãëîë ãýæ àíãèëíà. 7.4.4. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèíä 6.6.1 -ä çààñàí òåõíîëîãè, ¿éë àæèëëàãààã ã¿éöýòãýõèéí òóëä ìåòàëëûã õàéëóóëàõ áóþó õàëààõàä òîäîðõîé òîî, õýìæýýíèé äóëààíûã áèé áîëãîõ çîðèóëàëòûí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã ºã÷ áàéõ ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ð áóþó òóñãàé öàõèëãààí òåõíèêèéí òîíîãëîë øààðäëàãàòàé áîëíî. 7.4.5. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí ìåõàíèêæèëòèéí ò¿âøèí, òåõíîëîãèéí ¿éë ÿâöààñ õàìààðóóëàí ãàð àæèëëàãààòàé, õàãàñ àâòîìàò (ãàãíóóð õèéõ öàõèëãààíû ãîðèì àâòîìàòààð áàðèãäàõ áà áóñàä ¿éëäýë íü ãàðààð õèéãäýõ) àæèëëàãààòàé, á¿ðýí àâòàìàò÷èëàãäñàí ãýæ õóâààíà. Ãàãíóóðûí ã¿éäëèéã áèé áîëãîõ ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîð, õóâèðãóóðûí ãàðãàëãûí õàâ÷óóðààñ öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ õ¿ðòýëõ öàõèëãààí õýëõýýã ãàãíóóðûí õýëõýý ãýíý. 7.4.6. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëàõàä çîðèóëàãäñàí (6.6.1 –ä) çààñàí èæ á¿ðýí òîíîãëîëòîé ãàãíóóð÷íû àæëûí áàéðûã ãàãíóóðûí öýã ãýíý. Ãàãíóóð õèéõ ãàð àæèëëàãààòàé ñóóðèí ãàãíóóðûí öýãèéí èæ á¿ðäýëä òèñêè áà áóñàä çîðèóëàëòûí õýðýãñýëòýé ãàãíóóðûí øèðýý îðíî. Ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ýõ ¿¿ñâýð, òýæýýëýýñ íýã áóþó õýä õýäýí ãàãíóóðûí öýãèéã òýæýýæ áîëíî. Åðºíõèé øààðäëàãà 7.4.7. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã, òºõººðºìæ íü õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷íû íºõöºëä òîõèðñîí õèéöòýé áàéíà. Ýäãýýð òîíîãëîëûí áàéðëàë, á¿òýýö, õèéö, õààëò áà õàìãààëàëò íü ýðãýëäýæ áàéãàà áóþó õ¿÷äýëòýé õýñýãò ñàíàìñàðã¿é õ¿ðýõ, ø¿ðãýõ, ÿìàð íýãýí ìåõàíèê ãýìòýë àâàõààðã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãàð àæèëëàãààòàé öàõèëãààí ãàãíóóðûí ã¿éäýëòýé áàéõ áàðèóë, õóøóó, íîöîîëãûí õóâüä äýýðõè øààðäëàãûã çºð÷èõèéã çºâøººðíº. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæ, ò¿¿íèé çàíãèëàà õýñã¿¿ä áà ìåõàíèçì, óäèðäëàãûí õýðýãñýëèéí áàéðøèë íü ÷ºëººòýé, ýíãèéí, òýäãýýðò õ¿ðýõýä àþóëã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ò¿¿íýýñ ãàäíà óäèðäëàãûí õýñýã íü òîíîãëîëûã ò¿ðãýí òàñëàõ, á¿õ ìåõàíèçìûã çîãñîîõîä òîõèðîìæòîé ãàçàðò áàéðëàõ íü çîõèñòîé. 7.4.8. Àæëûí øààðäëàãààð 2 ì áà ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðò áàéãàà öàõèëãààí ãàíóóðûí òºõººðºìæèíä øóóðõàé ¿éë÷èãýý õèéõ çîðèóëàëòûí õàøëàãà, øàò á¿õèé àæëûí òàâöàí õèéæ ºãºõ ¸ñòîé. Òàëáàé, õàøëàãà, øàò íü ãàëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð õèéãäýõ áà àæëûí òàâöàíãèéí øàëíû äýâñãýðèéã íü ãàë äàìæóóëàõã¿é äèýëåêòðèê ìàòåðèàëààð õèéõ øààðäëàãàòàé. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí óäèðäëàãûí á¿õ ýëåìåíò íü áàéðëàëûí òîãòîîëãî (ôèêñàòîð)-ã¿é áîë ñàíàìñàðã¿é òàñëàãäàõ, çàëãàãäàõ ¿éëäýë ãàðãóóëàõã¿éí òóëä õààëòààð òîíîãëîãäñîí áàéõ øààðäëàãàòàé. 7.4.9. Ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðýýð çºâõºí ìºðäºãäºæ áàéãàà øààðäëàãûã õàíãàñàí ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîð, ñòàòèê õóâèðãóóð, õºäºëã¿¿ð-ãåíåðàòîð áóþó äîòîîä øàòàëòûí õºäºëã¿¿ðèéã õýðýãëýäýã. Íóìàí ãàãíóóð, öàõèëãààí øàâëàãûí âàíí, àâàëöààíû ãàãíóóðûã õ¿÷íèé ãýðýëò¿¿ëãèéí áà öàõèëãààí àâàëöààíû ñ¿ëæýýíýýñ øóóä òýæýýõèéã õîðèãëîíî. Çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí àãðåãàò íü àâòîìàøèíû áà òðàêòîðûí òîîðìîñ á¿õèé ÷èðã¿¿ë áóþó òýðãýíöýð äýýð áàéðëàæ áîëíî. 7.4.10. Õýä õýäýí ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ð íü íýã ãàãíóóðûí íóìàíä, öàõèëãààí øàâëàãûí âàíí-ä áóþó àâàëöààíû ãàãíóóðûí ýñýðã¿¿öýëä àæèëëàõ íºõöºëä ýä àíãè áà ýëåêòðîäûí õîîðîíä ¿¿ñýõ õ¿÷äëèéã íýã ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðèéí õîîñîí ÿâàëòûí õ¿÷äëýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áàéëãàõ ¸ñòîé. 7.4.11. Õýä õýäýí íýã ôàçûí ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðèéí öàõèëãààí à÷ààëàë íü 3 ôàçûí ñ¿ëæýýíèé ôàç õîîðîíä àëü áîëîõîîð æèãä õóâààðèëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé. Íýã öýãòýé ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ð íü ä¿ðìèéí äàãóó ãàãíóóðûí öýãýýñ 15 ì-ààñ õîëã¿é çàéíä áàéðëàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. 7.4.12. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí àíõäàã÷ õýëõýýíèé õ¿÷äýë 660 Â-îîñ èõã¿é áàéæ, ñýëãýí-çàëãàëòûí áà õàìãààëàëòûí öàõèëãààí àïïàðàò, õýðýãñýëýýð òîíîãëîãäñîí áàéíà. Ãàãíóóðûí õýëõýý (ÿëàíãóÿà ãåíåðàòîðûí ºäººëòèéí îðîîìãèéí ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýãäýõ íºõöºëä) íü ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí öàõèëãààí õîëáîëòûí áóñàä á¿ä¿¿â÷òýé ÿìàð íýãýí öàõèëãààí õîëáîëòã¿é áàéõ ¸ñòîé. Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

370

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 7.4.13. Îëîí öýãòýé ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðòýé öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ íü ¿¿ñã¿¿ðèéã õýò à÷ààëëààñ õàìãààëàõûí òóëä àâòîìàò òàñëóóð, ãàë õàìãààëóóð, ìºí ãàãíàõ öýã ð¿¿ ãàðñàí øóãàì á¿ðò ñýëãýí-çàëãàëòûí áà öàõèëãààíû õàìãààëàëòûí àïïàðàò, õýðýãñýëýýð òîíîãëîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèíä ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí õýìæýýã òîäîðõîéëîõ õýìæ¿¿ðèéí õýðýãñýë áàéíà. Íýã öýãòòýé öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ íü ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðòýý õóâààðüòàé òîõèðóóëãàòàé áîë õýìæèõ õýðýãñýëã¿é áàéæ áîëíî. 7.4.14. Çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí ãàãíóóðûí áàéãóóëàìæèéã öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä êàáåëü áóþó êàáåëèéí öóãëóóðààð äàìæóóëàí õîëáîíî. Òàòàõ óòàñíû óðòûã òîãòîîõã¿é, õàðèí õºíäëºí îãòëîëûã ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðèéí ÷àäëààñ õàìààðóóëæ ñîíãîíî. Çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéã ñóóðèí öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä õîëáîõäîî àâàëöààíû ñàëìàë õîëáîîñ á¿õèé ñýëãýí-çàëãàëò (êîììóòàö)-ûí áîëîí õàìãààëàëòûí àïïàðàòààð òîíîãëîíî. Ýíý òîõèîëäîëä çààâàë õîðèã õèéñýí áàéõ øààðäëàãàòàé. Çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí ãàãíóóðûí áàéãóóëàìæèéí àíõäàã÷ õýëõýýíèé êîììóòàöèéí àïïàðàòààñ ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ð õ¿ðòýëõ õîëáîëò íü õºíãºí öàãààí áóþó çýñ ñóäàëòàé, ãàäóóðàà ãàëä òýñâýðòýé ðåçèí áóþó õóâàíöàð òóñãààðëàãà á¿õèé á¿ðýýñòýé ãóóðñàí (øëàíã) óÿí êàáåëü áàéõ øààðäëàãàòàé. Êîììóòàöèéí àïïàðàòààñ ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ð õ¿ðòýëõ õîëáîëòûí óÿí êàáåëèéí óðò 10-15 ì-ýýñ èõã¿é áàéíà. 7.4.15. Ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí àæëûí ãîðèìûí àëñûí óäèðäëàãàòàé ãàíóóðûí àâòîìàò áóþó õàãàñ àâòîìàòûã òîõèðóóëàõ òºõººðºìæ (áàðèóë, òîâðóó) á¿õèé óäèðäëàãûí õî¸ð á¿ðäýëýýð òîíîãëîõ áà íýãèéã íü ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðò, íºãººã íü ãàãíóóðûí àâòîìàò áà õàãàñ àâòîìàòûí óäèðäàõ ñàìáàð áóþó ïóëüòýíä áàéðëóóëíà. Õýðâýý õóâüñàõ ã¿éäëèéí 42 Â áóþó òîãòìîë ã¿éäëèéí 110 Â-îîñ èõ õ¿÷äýëòýé, òóñãààðëàã÷ã¿é ã¿éäýë äàìæóóëàõ õýñýã áàéðëàõ ãàãíóóðûí òîíîãëîëûí áàéð áà ø¿¿ãýýíèé õààëãûã îíãîéëãîõîä õ¿÷äýë òàñëàõ õîðèãã¿é áîë óã õààëãà áà áàéðûã òóñãàé ò¿ëõ¿¿ðòýé öîîæîîð òîíîãëîíî. 7.4.16. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèéí èõ áèå áà ã¿éäýë äàìæóóëàäàãã¿é òºìºð õýñãèéã ä¿ðìèéí (1.6) äàãóó ãàçàðäóóëàõ (íîéëòóóëàõ) áà ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ð áîëîõ ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîð, ñòàòèê õóâèðãóóð, õºäºëã¿¿ð-ãåíåðàòîðûí (ãåíåðàòîðûí ºäººëãèéí îðîîìîã íü öàõèëãààí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõäîî õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæààã¿é áîë) õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé àëü íýã ãàðãàëãààã ãàçàðäóóëàõ àðãà õýìæýý àâíà. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèéí ãàçàðäóóëãûí (íîéëòóóëãà) óòñûã õîëáîõ òóñãàé áîîëòòîé áàéõ áà àâàëöààã òîéðñîí èë õàðàãäàõóéö õýñýãò“ãàçàð” ãýñýí áè÷èãòýé áàéíà. 7.4.17. Öàõèëãààí òåõíîëîãèéí ¿éë ÿâöààñ áîëæ 6.6.15-16-ä çààñíààð öàõèëãààí ãàãíóóðûí áàéãóóëàìæèéí ãàçàðäóóëãûã õèéõ áîëîìæã¿é, ìºí ò¿¿í÷ëýí çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí ãàãíóóðûí áàéãóóëàìæèéí òîíîãëîëûã ãàçàðäóóëàõàä õ¿íäðýëòýé áîë òýäãýýðèéã õàìãààëàëòûí òàñëàõ õýðýãëñýëýýð òîíîãëîñîí (1.6.16) áàéõ øààðäëàãàòàé. Ãàãíóóðûí èæ á¿ðäýëä àøèãëàãäàæ áàéãàà ãàãíóóðûí öàõèëãààí ëóãøèëò (èìïóëüñ)-ä çîðèóëñàí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã õóðèìòëóóëàõ çîðèëãîòîé õóðèìòëóóð (êîíäåíñàòîð) íü õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ëèéã àâàõ áóþó ø¿¿ãýýã îíãîéëãîõîä àâòîìàòààð öýíýã óñòãàõ òºõººðºìæòýé áàéõ øààðäëàãàòàé. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ áà ãàãíóóðûí öýã á¿õèé áàéðàíä òàâèõ øààðäëàãà 7.4.18. Áàéíãà öàõèëãààí ãàãíóóð õèéãääýã öàõèëãààíû óãñðàëò-ãàãíóóðûí öåõ, ãàãíóóðûí áàéãóóëàìæ, ãàãíóóðûí öýãòýé áàðèëãûí õàíà íü øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéãäýõ áà áàéðíû õýìæýý áà ýçýëõ¿¿í, ãàãíóóðûí òîíîãëîë, ãàãíààñ õèéõ ýäëýëèéí îâîð õýìæýýã òîîöñîí, ìºðäºãäºæ áàéãàà ñòàíäàðò, ýð¿¿ë àõóéí ä¿ðýì áà ÁÍáàÄ-èéí øààðäëàãûã õàíãàñàí àãààðæóóëàëòûí ñèñòåìòýé áàéõ ¸ñòîé. Òýñðýõ áîëîí ãàëûí àþóëòàé îð÷èíä çºâõºí ò¿ð çóóð öàõèëãààí ãàãíóóðûí àæèë ã¿éöýòãýõ ãàãíóóðûí öýãèéã áàéðëóóëíà. 7.4.19. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí áàéð íü ãàãíóóðûí àæëûã ÿâóóëàõàä òîõèðîìæòîé, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàñàí áàéõààñ ãàäíà ãàãíààñ õèéõ á¿òýýãäýõ¿¿íèéã îðóóëàõ, ãàðãàõàä áîëîëöîîòîé, 0.8 ì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºí ãóäàìòàé áàéõ øààðäëàãàòàé. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîãëîëä çîðèóëñàí ºðººíèé òàëáàé íü 10 ì2-ààñ áàãàã¿é áàéíà. Ãýõäýý òîíîã òºõººðºìæ, ìàòåðèàëûí ýçëýõ òàëáàéãààñ ãàäíàõ ÷ºëººò òàëáàé íü ãàãíóóðûí öýã á¿ðò 3 ì2 -ààñ áàãàã¿é áàéíà. 7.4.20. Ãàëûí àþóëã¿é öåõ äîòîð õàìãààëàëòûí õèé á¿õèé îð÷èíä áàãà, äóíä îâîðûí ýçýëõ¿¿íèéã ãàãíàõ áîëîí íóìàí ãàãíóóðûã ãàðààð áàéíãà õèéõ ãàãíóóðûí öýãèéã ãàëä ¿ë øàòàõ ìàòåðèàëààð õèéñýí õàíàòàé òóñãàé á¿õýýãò áàéðëóóëàõ ¸ñòîé. Ãàãíóóð õèéæ áóé ýäëýëèéí óðòààñ Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

371

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 á¿õýýãèéí ºíäºð 2 äàõèí, ºðãºí íü 1.5 äàõèí èõ áàéõ áà á¿õýýãèéí òàëáàé 2õ1.5ì-ààñ áàãàã¿é áàéíà. Ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ð á¿õýýãò áàéðëàâàë ò¿¿íèé õýìæýýã èõýñãýõ ¸ñòîé. Á¿õýýãèéí õàíàíû ºíäºð 2 ì-ýýñ áàãàã¿é, øàë, õàíàíû õîîðîíäîõ çàé -50 ìì, õàðèí õàìãààëàëòûí õèéòýé îð÷èíä -300 ìì áàéíà. Õýðâýý á¿õýýãíèé äýýã¿¿ð ã¿¿ðýí êðàí õºäëºõ òîõèîëäîëä 50õ50 ìì-ýýñ áàãàã¿é õýìæýýñ á¿õèé í¿õòýé òîðîîð á¿õýýãíèé äýýä õýñãèéã õààæ ºãíº. 7.4.21. Ãàëûí øóóä àþóëòàé áàéðàí äàõü ãàãíóóðûí öýãò áàéíãûí áèø öàõèëãààí íóìàí, ôëþñ á¿õèé ãàãíóóð áà øàâàëòûí ãàãíààñ õèéõäýý ãàãíóóðûí àæèë õèéãäýæ áàéãàà õýñýãò 1.8 ì-ýýñ áàãàã¿é ºíäºðòýé øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð õèéãäñýí õÿçãààðëàõ õààëò (õºøèã) õèéõ øààðäëàãàòàé. 20 êã áà ò¿¿íýýñ äýýø æèíòýé òºìºð ýäëýëä áàéíãûí ãàãíóóðûí àæèë õèéõ øààðäëàãàòàé áîë öàõèëãààí ãàãíóóðûí á¿ðäýëä ãàãíàñàí ýäëýëèéã çººâºðëºõºä çîðèóëæ ºðãºæ- áóóëãàõ òºõººðºìæèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. 7.4.22. Ãàãíóóð-óãñðàëòûí öåõ, õýñýã, ãàãíóóðûí öýã, á¿õýýãíèé õèéìýë ãýðýëò¿¿ëãèéã “Åðäèéí áà õèéìýë ãýðýëò¿¿ëãèéí ÁÍáàÄ”-èéí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ äýýð çóçààí õó÷ìàëòàé ýëåêòðîäîîð, öàõèëãààí øààðãàí áà ôëþñ á¿õèé ãàãíààñûã ãàðààð õèéõ, èë íóìàí ãàãíààñûã àâòîìàòààð õèéõ ¿åä íóì áóþó ýëåêòðîäûí îéðîëöîî ÿëãàðàõ (õîðòîé) õèéã ñîðóóëàõ áîëîìæèéã òóñãàõ íü ç¿éòýé. Ãàãíóóðûí öýãò áèò¿¿ õàäãàëàõ òîðõíû äîòîîä õýñãèéí á¿òýýöèéã ôëþñ á¿õèé èë íóìàí ãàãíóóðààð ãàãíàõäàà ã¿éöýòãýæ áàéãàà àæëûí øèíæ ÷àíàðààñ õàìààðóóëàí ñàëõèëóóëãûí òîíîãëîë õèéõ íü ç¿éòýé. Õýðýâ øààðäëàãàòàé ñàëõèëóóëãà õèéæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðâýë ãàãíóóð÷íû áàã äîòîð íýã öàãò 6-8 ì3 öýâýð àãààðûã àëáàäìàëààð ºãºõ àðãà õýìæýý àâíà. Èë àãààðò àæèëëàæ áàéãàà çººâðèéí áà í¿¿äëèéí öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæ, ãàãíóóð÷íû àæëûí áàéðûã öàñ, áîðîîíîîñ õàìãààëàõûí òóëä øàòäàãã¿é ìàòåðèàëààð ñàðàâ÷ õèéæ ºãíº. Õýðýâ ãàãíóóðûí òîíîãëîë ãàäíà àæèëëàäàã òîíîã òºõººðºìæèíä òîõèðîõ çýðýãëýëèéí õàìãààëàëòûí á¿ðõ¿¿ëòýé öàñ, áîðîî îðîõ ¿åä ãàãíóóðûí àæëûã çîãñîîäîã áîë ñàðàâ÷ áàéãóóëàõ øààðäëàãàã¿é. Öàõèëãààíààð õàéëóóëæ ãàãíàõ òºõººðºìæ 7.4.23. Íýã öýãòýé ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ð áà õàéëóóëàõ ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí õóâèðãóóðûí (ñòàòèê ãåíåðàòîð-õºäºëã¿¿ð) õîîðîíäóóð ºíãºðºõ ãóäìûí ºðãºí íü 0,8 ì-ýýñ áàãàã¿é, îëîí öýãòýé áîë 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é, íýã áà îëîí öýãò ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýñ õàíà õ¿ðòýëõ çàé íü 0,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Á¿ëýã ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîðóóäûí õîîðîíäóóð ºíãºðºõ ãóäìûí ºðãºí íü 1 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ýãíýýãýýð áàéðëàñàí ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîðûí õîîðîíäîõ çàé íü 0,1 ì-ýýñ áàãàã¿é, ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîð áà àöåòèëåíèé ãåíåðàòîðûí õîîðîíäîõ çàé 3 ìýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãàãíóóðûí öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñ íü õ¿÷èëòºðºã÷ á¿õèé äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ 0,5 ì-ýýñ áàãã¿é, àöåòèëåí áîëîí áóñàä øàòäàã õèé äàìæóóëàõ õîîëîéíîîñ 1 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä áàéâàë çîõèíî. Ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí òîõèðóóëãà íü ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîðûí çýðýãöýý áóþó ò¿¿í äýýð áàéðëàõ íü ç¿éòýé. Òîìîîõîí ýä àíãèéã ôëþñààð ãàãíàõ àâòîìàò íóìàí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ, ò¿¿í÷ëýí õàìãààëàëòûí õèéòýé îð÷èíä ãàãíàõ íóìàí ãàãíóóð, ïëàçìàí, ýëåêòðîí áà ãýðëèéí öàöðàëûí ãàãíóóð çýðãèéí òàë á¿ðýýñ îéðòîõ ãóäìûí ºðãºí íü 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. 7.4.24. Ãàãíóóðûí ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðýýñ ãàð íóìàí ãàãíóóð (ç¿ñýõ, øàâàõ)-ûí áóþó ïëàçìàí ç¿ñýëò õèéõ øóóä ¿éë÷ëýëèéí íóì-ïëàçìàí ãàãíóóðûí ýëåêòðîä áàðèã÷ õ¿ðòýë ã¿éäýë ºãºõäºº ðåçèí á¿ðõ¿¿ëòýé áóþó òóñãààðëàãàòàé ãàãíóóðûí óÿí êàáåëü õýðýãëýõ ¸ñòîé. Øàòàëòûã äýìæèõ øèíæ á¿õèé ïîëèýòèëåí áà áóñàä ïîëèìåð ìàòåðèàëàí á¿ðõ¿¿ë áóþó òóñãààðëàãàòàé óòàñ õýðýãëýõèéã çºâøººðºõã¿é. Õàðèóöëàãàòàé õèéö, á¿òýýö (õºëºã îíãîö, ã¿¿ð, áàðèëãûí äààöûí õýñýã, òºìºð çàìûí õºäëºõ á¿ðýëäýõ¿¿í, 5 ÌÏà (50 êã/ñì2)-ààñ äýýø äàðàëòòàé çóóõ, äàìæóóëàõ õîîëîé, äàðàëòòàé ñàâ, õîòîé áîäèñ á¿õèé õîîëîé)-èéã ãàãíàõ íóìàí ãàãíóóðûí àïïàðàò, òºõººðºìæèéí öàõèëãààíû óòàñ íü çýñ ñóäàëòàé áàéõ ¸ñòîé. Ãàãíàõ ýäëýõ¿¿íèéã ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðòýé õîëáîõ áóöàõ ã¿éäëèéí äàìæóóëàãèéã ñóóðèí àøèãëàëòûí òîíîãëîëûí õóâüä äýýð çààñàí óÿí áà õàòóó äàìæóóëàã÷, õ¿ðýëöýõ¿éö îãòëîëòîé äóðûí ÿíç á¿õèé ãàí áà õºíãºí öàãààí øèí, ãàãíóóðûí ïëèò, ñóóðü, ãàãíàãäàõ ýä àíãè áàéæ áîëíî. Çººâðèéí áà í¿¿äëèéí ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîðûí õóâüä öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí áóöàõ ã¿éäëèéí äàìæóóëàã÷ íü ýëåêòðîä-áàðèâ÷òàé øóóä õîëáîãäîõ òóñãààðëàãàòàé óòàñ áàéæ áîëíî. Áóöàõ ã¿éäëèéí äàìæóóëàã÷ áîëãîí àøèãëàõ áèå äààñàí ýëåìåíò¿¿ä íü õîîðîíäîî ãàãíààñ, áîîëò áà õàâ÷ààðûí òóñëàìæòàéãààð õîëáîãäñîí áàéõ ¸ñòîé. Áóöàõ ã¿éäëèéí äàìæóóëàã÷ áîëãîí ãàçàðäóóëãûí ñ¿ëæýýíèé óòàñûã àøèãëàõ, ò¿¿í÷ëýí áàðèëãà, äàìæóóëàõ õîîëîé, òåõíîëîãèéí òîíîã òºõººðºìæèéí ìåòàëë õèéöèéã àøèãëàõûã òóñ òóñ Á¯ËÝÃ 7. ÒÓÑÃÀÉ ÇÎÐÈÓËÀËÒÛÍ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃËÎË

372

www.zaluu.com www.zaluu.com ÁÄ 43-101-03 çºâøººðºõã¿é. Õýðýâ áàðèëãà, áàéãóëàìæèéí ìåòàëë á¿òýýöèéí óãñðàëò áà çàñâàðûí àæëûí ¿åä áóöàõ ã¿éäëèéí á¿õ õýëõýý íü èë õàðàãäàæ áàéâàë ýíý çîðèëãîîð ìåòàëë á¿òýýöèéí õýñãèéã àøèãëàõûã çºâøººðºõ áà òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðýýñ ãàãíóóðûí àæèë õ¿ðòýë øàëãàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. 7.4.25. Íóìàí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèíä ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýë õýâèéí áàéõàä ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õîîñîí ÿâàëòûí õ¿÷äýë íü ãàð áà õàãàñ àâòîìàò íóìàí ãàãíóóðûí õóâüñàõ ã¿éäýë ¿¿ñã¿¿ðèéí õóâüä 80 Â, àâòîìàò íóìàí ãàãíóóðûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õóâüä 140 Â, òîãòìîë ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õóâüä 100 Â-îîñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ãåíåðàòîðûí ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí õýëõýýíä öàõèëãààí íóì 0,5 ñåê-ýýñ èõã¿é õóãàöààãààð òàñðàõàä õ¿÷äëèéí áîãèíî õóãàöààíû ºñºëòèéã çºâøººðíº. Ýëåêòðîä áà ãàãíàãäàõ ýäëýëèéí õîîðîíäîõ ãàãíóóðûí õîëáîîñûã óðüä÷èëàí çàëãàäàãã¿é íóìàí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèíä íóìûã ºäººõ, ò¿¿íèé àñàëòûí òîãòâîðøèëûã äýýøë¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ íýìýãä¿¿ëñýí äàâòàìæòàé õóâèðãóóð (ïðåîáðàçîâàòåëü), èìïóëüñèéí ãåíåðàòîð õýðýãëýõèéã çºâøººðíº. 7.4.26. Ãàãíóóðûí àâòîìàò áà õàãàñ àâòîìàòûí ãàãíààñ òàâèõ õºäëºõ òîëãîéí õóâüñàõ ã¿éäëèéí õºäºëã¿¿ð íü áóóðóóëàõ òðàíñôîðìàòîðûí àíõäàã÷ îðîîìãîîñ öàõèëãààíû õîëáîëòã¿é (òóñãààðëàãàòàé) 42 Â-îîñ èõã¿é õ¿÷äýëòýé õî¸ðäîã÷ îðîîìãîîñ òýæýýãäýõ ¸ñòîé. Òèéì òºðëèéí òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé àëü íýã ãàðãàëãà íü áàòòàé ãàçàðäñàí áàéõ ¸ñòîé. Ýíý íºõöºëä õºäºëã¿¿ðèéí èõ áèåèéã ãàçàðäóóëààã¿é áàéæ áîëíî. Òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õóâüä õýâèéí õ¿÷äýë íü 110 Â-îîñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. Ãàãíààñíû ¿ë õºäëºõ òîëãîéòîé ñóóðèí àâòîìàò òºõººðºìæèíä õóâüñàõ ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí òýæýýëèéã øóóä 220 áóþó 380 Â õ¿÷äýëòýé ñ¿ëæýýíýýñ, òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã 220 áà 440 Â-èéí ñ¿ëæýýíýýñ òýæýýõ áà òýäãýýðèéí èõ áèåèéã çààâàë ãàçàðäóóëàõ ¸ñòîé. 7.4.27. Ïëàçìàí áîëîâñðóóëàëò á¿õèé òºõººðºìæèéí ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õîîñîí ÿâàëòûí õ¿÷äýë íü ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýë õýâèéí áàéõàä àâòîìàòààð ç¿ñýõ òîíîãëîëûí õóâüä –500 Â, õàãàñ àâòîìàòààð ç¿ñýõ áà øàâàõ òîíîãëîëûí õóâüä –300 Â, ãàð ãàãíóóðààð ç¿ñýõ áà øàâàæ ãàãíàõ ¿åä –180 Â-îîñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Ìåõàíèêæñàí ïëàçìàí ç¿ñýëòèéí òåõíîëîãèéí ïðîöåññèéí óäèðäëàãà íü çàéí çàð÷èìòàé õèéãäýõ ¸ñòîé. Ýëåêòðîí-öàöðàãèéí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéí ýëåêòðîí-áóóíû ãàãíóóðûí ã¿éäëèéí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí õóâüä øóëóóòãàã÷èéí íýìýõ òóéëûí ãàðãàëãà áà ò¿¿íèé ãàçàðäóóëãûí èõ áèåíèé õîîðîíä öàõèëóóð òàâèãäàõ ¸ñòîé. Ýëåêòðîí öàöðàãèéí òºõººðºìæèéí õóâüä ðåíòãåí öàöðàã, òýäãýýðèéí ðàäèàöààñ á¿ðýí õàìãààëàõ, àæëûí áàéðàí äàõü öàöðàã-èäýâõæèëèéã ìºðäºæ áàéãàà òîãòîîñîí íîðì õýìæýýíä áàéëãàõ ¿¿äíýýñ õàìãààëàëò õèéãäýõ ¸ñòîé. Äàðàëòòàé öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ 7.4.28. Öýãýí, ºíõºð¿¿ëãýí áà ãàäàðãóóãèéí ãàãíóóð õèéõ àæëûí áàéðíû íýã íü íºãººãººñ àëñëàãäàõ çàé íü 2 ì-ýýñ, õàðèí òóëãàìàë ãàãíóóðûí ìàøèíóóäûí õîîðîíäîõ çàé íü 3 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ìàøèíû í¿¿ðýí áà àð òàëóóäûí õîîðîíäîõ çàé íü 1,5 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéâàë çîõèíî. Ýñýðã¿¿öëèéí áà õàéëóóëãûí àðãà á¿õèé àâàëöààíû ãàãíóóðûí ìàøèí íü õÿçãààðëàõ õààëòààð òîíîãëîãäñîí, ýð÷èìòýé ñîðîõ ñàëõèëóóëãàòàé áàéõ ¸ñòîé. Õ¿ðýõýä õýö¿¿ íºõöºëòýé, í¿ñýð á¿òýýöèéí ãàãíààñàíä àøèãëàãäàõ òóñãàé çîðèóëàëòûí àâàëöààíû ãàãíóóðûí çººâðèéí áóþó ä¿¿æèíò ìàøèíû ã¿éäëèéí îðóóëãàíä ðåçèí áà õóâàíöàð á¿ðýýñ íü ¿ë øàòàõ òóñãààðëàãàòàé, óÿí ãóóðñàí êàáåëü õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Àâàëöààíû ãàãíóóðûí ä¿¿æèíò ìàøèíû ãàãíóóðûí õýëõýýíèé íýã óòàñ íü ä¿¿æèí òðàíñôîðìàòîðûí èõ áèåòýé õîëáîãäîõ áà óã òðàíñôîðìàòîðûí èõ áèåèéã ãàçàðäóóëñàí áàéõ ¸ñòîé. 7.4.29. Àâàëöààíû ãàãíóóðûí ìàøèíû ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîðûí õîîñîí ÿâàëòûí õî¸ðäîã÷ õ¿÷äýë íü ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äëèéí ò¿âøèí õýâèéí áàéõàä 42 Â-îîñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Ãàãíóóðûí ñóóëãàìàë òðàíñôîðìàòîð á¿õèé öýãýí áà ºíõð¿¿ëãýí ãàãíóóðûí ä¿¿æèíò ìàøèíû ãàãíàõ õàâ÷ààðò áàéõ óäèðäëàãûí õýëõýýíéè õ¿÷äýë íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí õýëõýýíä 42 Â, òîãòìîë ã¿éäëèéí õýëõýýíä 110 Â -îîñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Èéì òºðëèéí ìàøèí íü ñ¿ëæýýíä õóâààã÷ òðàíñôîðìàòîðààð äàìæèí õîëáîãäîõ áà çºâõºí ìàøèíû èõ áèåèéã ãàçàðäóóëñàí íºõöºëä õ¿÷íèé õýëõýýã çàëãàõ áîëîìæòîé õîðèã á¿õèé îíüñòîé áàéíà. Ãàãíóóðûí õýëõýýíèé àëü íýã õàâ÷ààð íü ìàøèíû èõ áèåòýé õîëáîãäîõ ¸ñòîé. Ãàãíóóðûí ä¿¿æèí ìàøèíä ã¿éäëèéã ºãºõäºº óñàí õºðãºëò á¿õèé äàìæóóëàõ óòàñ àøèãëàõûã çºâøººðíº.


373

pue

Recommend Documents