2/25/2013
PENGENALAN ANATOMI
Ebak_bankai
DAN FISIOLOGI
Selamat Belajar
[email protected]
[email protected]
1.1 SAINS ANATOMI DAN FISIOLOGI
Anatomi
Kajian terhadap struktur-struktur tubuh badan dan perkaitan antara setiap struktur tersebut. ‘ana’ yang bermaksud asingkan Berasal daripada perkataan Yunani ‘ana’ yang dan ‘tome’ bermaksud ‘tome’ bermaksud memotong.
1.2 ORGANISASI STRUKTUR MANUSIA
Fisiologi
Kajian tentang fungsi struktur tubuh.
[email protected]
[email protected]
Tubuh manusia mempunyai banyak aras struktural yang berbeza kompleksitinya.
Aras struktur yang paling rendah ialah aras kimia.
Pada aras ini, atom-atom bergabung membentuk molekul-molekul dan seterusnya bercantum secara khusus untuk membentuk pelbagai jenis sel yang menjalankan tugas yang berbeza.
Manusia ialah organisma multisel.
Sel-sel ini merupakan unit paling ringkas bagi semua kehidupan
[email protected]
Sel-sel yang serupa mengelompok
membentuk tisu yang melaksanakan fungsi umum.
[email protected]
1
2/25/2013
Organ yang terdiri daripada gabungan dua atau lebih tisu yang berbeza untuk menjalankan tugas khusus untuk tubuh.
Organ-organ tertentu dikelompokkan untuk membentuk suatu sistem organ tubuh yang bekerjasama untuk mencapai tujuan yang sama.
Semua sistem organ ini membentuk organisma yang mewakili aras tertinggi organisasi struktural iaitu, aras organisme (Rajah 1.1).
Rajah 1.1
[email protected]
Aras Organisasi Struktural Manusia
[email protected]
1.2.1 Sistem-Sistem Tubuh Jadual 1.1
Sistem Tubuh Badan
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
2
2/25/2013
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
3
2/25/2013
1.2.2 Hubungkait Sistem Tubuh
Setiap sistem mestilah berfungsi dengan berkesan dan bertindak secara harmoni dengan sistem sistem lain untuk kemandirian organisma.
Hubungkait sistem-sistem tubuh dapat dilihat pada contoh yang berikut:
[email protected]
[email protected]
UNIT 2 SISTEM RANGKA
[email protected]
Rajah 1.2
2.1 KOMPONEN SISTEM RANGKA • •
•
•
•
[email protected]
Hubungkait sistem rangka rangka dengan dengan sistem yang yang lain
Sistem rangka terdiri daripada tulang-tulang dan struktur-struktur sokongan seperti ligamen, kartilej dan sendi. Ligamen adalah tisu berfiber yang menyambungkan dua atau lebih tulang atau rawan yang boleh bergerak dan memberi sokongan dan kekuatan kepada sendi. Sendi adalah tempat pertemuan dua tulang yang bersebelahan. Terdapat tiga jenis sendi pada manusia iaitu sendi tanpa gerak (synarthroses), sendi yang mempunyai gerakan terhad (amphiarthroses) dan sendi yang boleh bergerak bebas (diathroses). Kartilej adalah tisu yang kurang keras dan lebih fleksibel daripada tulang. Kartilej menyaluti hujung-hujung tulang yang membentuk sendi. Terdapat 206 ketul tulang pada rangka manusia yang mempunyai lapisan luar yang kuat, keras, tebal dan bahagian tengah berongga yang mengandungi sum-sum.
[email protected]
2.2 FUNGSI SISTEM RANGKA Terdapat lima fungsi asas bagi sistem rangka iaitu: Sokongan Tulang rangka membentuk kerangka tegar bagi pelekatan tisutisu lembut dan organ-organ tubuh. Contoh:- Otot rangka dilekatkan pada tulang-tulang rangka.
Perlindungan Tengkorak, kolum vertebra, sangkar rusuk dan kaviti pelvik melingkari dan melindungi organ-organ penting. Contoh:Tengkorak melindungi otak.
Pergerakan Tulang-tulang bertindak sebagai tuas apabila otot-otot yang melekat padanya menguncup lalu menghasilkan gerakan berpaksi pada sendi. Contoh:- Sendi siku-ulna dan humerus.
[email protected]
4
2/25/2013
Pembentukan sel-sel darah Sum-sum merah tulang orang dewasa menghasilkan sel-sel darah merah, putih dan platlet. Tulang-tulang yang terlibat termasuklah sternum, sebahagian daripada pelvis, femur dan humerus. Penyimpanan mineral Sebahagian besar dari matriks tulang terdiri daripada kalsium dan fosforus yang menjadikan tulang-tulang tegar dan rintang terhadap tekanan. Mineral-mineral ini boleh dikeluarkan untuk kegunaan bahagian lain tubuh apabila diperlukan. Contoh:- Kekurangan kalsium dalam diet, menyebabkan kalsium dikeluarkan untuk kegunaan bahagian tulang yang lain seperti untuk penguncupan penguncupan otot.
[email protected]
2.3.2 Tulang pendek - tulang-tulang ini berbentuk kiub dan didapati di ruang-ruang yang tertutup. - berperanan memindahkan daya. - tulang-tulang ini berongga. - Contoh:- Tulang-tulang pergelangan tangan (karpal) dan pergelangan kaki (tarsal).
2.3 KLASIFIKASI TULANG Terdapat pelbagai bentuk dan saiz tulang. Tulang-tulang boleh diklasifikasikan berdasarkan kepada empat bentuknya: 2.3.1 Tulang panjang - secara umumnya tulang-tulang ini lebih panjang, lebar dan berfungsi sebagai tuas. - kebanyakannya tulang mampat. - Contoh:- Tulang pada tangan (humerus, radius , ulna, metakarpal dan falanges) dan kaki (femur, tibia, fibula, metatarsal, falanges) kecuali pergelangan tangan dan kaki.
[email protected]
2.3.4 Tulang tak sama bentuk - berfungsi sebagai tempat pelekatan otot atau artikulasi. - Contoh:- Tulang-tulang vertebra (servikel, torasik, lumbar, sekrum, dan koksiks) dan tulang telinga tengah (stapes, inkus, maleus).
2.3.3 Tulang leper/pipih - berbentuk pipih, nipis dan melengkung. - berfungsi sebagai tempat pelekatan otot-otot dan melindungi organ-organ di bawahnya. - Contoh:- Tulang-tulang kranium, rusuk dan sternum.
[email protected]
2.4 STRUKTUR TULANG PANJANG
[email protected]
2.4.1 - Epifisis terletak pada kedua-dua hujung tulang panjang dan terdiri daripada lapisan nipis tulang mampat yang melingkari kawasan tulang yang berongga. - Epifisis dan diafisis terpisah oleh plat epifiseal yang merupakan kawasan aktiviti pembiakan sel-sel yang terlibat dalam tumbesaran tulang secara memanjang. - Plat epifiseal ini digantikan dengan garisan epifiseal apabila tumbesaran tulang terhenti pada akhir remaja. 2.4.2 - Diafisis adalah tulang mampat mampat yang disaluti dan dilindungi membran tisu penghubung berfiber yang dikenali sebagai periosteum. - Diafisis melingkari kaviti medulari yang mengandungi sum-sum kuning tulang.
Rajah 1.3
Struktur Tulang Panjang
[email protected]
[email protected]
5
2/25/2013
2.4.3 - Periosteum mempunyai lapisan luar bergentian dan lapisan dalam bersel.
2.5 PERKEMBANGAN TULANG 2.5.1 Pembentukan Tulang
- Melainkan di antara kaviti sendi, lapisan superfisial tulang panjang yang melindungi semua tulang panjang dibaluti oleh periosteum. - Periosteum: Mengasingkan tulang daripada tisu-tisu Menyediakan
i) Sel-sel tulang - tulang terdiri daripada sel tulang fiber-fiber kolagen dan bahan matriks bermineral padat. - Sel-sel pembentuk tulang (osteobles) merangkap fiber-fiber yang memerangkap mineral.
di sekelilingnya.
laluan peredaran dan pembekalan saraf.
Terlibat secara aktif
- Sel-sel tulang yang dilingkari mendapan mineral ini kemudiannya menjadi sel-sel matang (osteosit).
dalam pertumbuhan dan pembaikan tulang.
- Tulang juga mempunyai sel-sel yang melarutkan tulang (osteoklas). - Osteoblas dan osteoklas bersama-sama bertindak untuk sentiasa mengubah ketumpatan dan bentuk tulang. - Osteoblas lebih aktif pada mereka yang muda. - Osteoklas lebih aktif pada mereka yang berumur.
[email protected]
ii) Osifikasi tulang -Tulang dibina dari kartilej dan tulang. - Pada embrio, kabanyakan dari tulang-tulang rangka terbina dari kartilej hailin dan kemudiannya digantikan dengan tulang pada kanak-kanak. - Pada pembentukan tulang atau osifikasi bagi kebanyakan tulang rangka melibatkan dua peringkat: Peringkat pertama Osteoblas menyaluti sepenuhnya model kartilej hailin dengan bahan matriks bermineral. Ini mewujudkan tulang-tulang yang berkatilej di sebelah dalam dan bertulang sebenar di sebelah luar.
[email protected]
2.5.2 Tumbesaran Tulang Arah Tumbesar Tumbesaran an - Tumbesaran Tumbesaran tulang berterusan berterusan sehingga sehingga remaja. remaja. -
Semasa kanak-kanak, kanak-kanak, plat plat epifiseal epifiseal adalah adalah kawasan kawasan bagi bagi tumbesaran secara memanjang bagi tulang-tulang panjang.
-
Pada akhir akhir akil baligh, baligh, bila bila mana tumbesaran tumbesaran tulang tulang hampir hampir lengkap, hormon-hormon seks merencatkan pembahagian sel-sel pada plat epifiseal dan menjadikannya nipis.
-
Pada umur umur 18 tahun, tahun, sel-sel pada pada plat plat epifiseal berhenti berhenti membiak membiak tetapi osifikasi terus berlaku sehingga 8 tahun seterusnya.
-
Pada peringkat peringkat ini, ini, diafisis diafisis bersatu dengan epifisis dan dan garisan garisan epifiseal menggantikan plat epifiseal.
-
Semasa tumbesaran, tumbesaran, diamete diameterr tulang akan bertambah bertambah kesan kesan daripada pertambahan beban ke atas tulang.
Peringkat kedua Model berkartilej hailin di sebelah dalam t ulang tersebut dilarutkan osteoklas untuk membentuk kaviti medulari.
- Model kartilej hailin telah digantikan dengan tulang sewaktu bayi dilahirkan kecuali dua kawasan pada tulang iaitu kartilej artikular yang menuto kedua-dua hujung tulang dan plat epifiseal.
[email protected]
2.5.3 Keperluan mineral, vitamin dan hormon.
[email protected]
2.6 JENIS-JENIS SENDI
Garam mineral i. Kalsiu Kalsium m dan dan fosfat fosfat - tum tumbe besar saran an tulang tulang.. ii.
Kedua-d Kedua-dua ua garam garam mine mineral ral ini ini diperlu diperlukan kan untuk untuk tumbe tumbesara saran n dari dari segi pertambahan saiz dan berat tulang sejak di peringkat pra natal lagi.
Vitamin i. Vitamin A, D dan C – tumbesaran tulang. ii.
i iiii .
Vitamin D – D – merangsang penyerapan serta mengangkut kalsium dan fosfat ke dalam tulang. Ini membolehkan struktur menjadi lebih kuat. Vit am amin A dan C – C – tumbesaran dan membaiki tisu-tisu tulang yang rosak.
Hormon i. Hormon Hormon-ho -hormo rmon n tiroid tiroid,, hormo hormon n tumbe tumbesara saran n dan dan hormon hormon seks diperlukan untuk tumbesaran tulang.
[email protected]
[email protected]
6
2/25/2013
2.6.1 Sendi Berdasarkan Fungsi
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Rajah
[email protected] Jenis Sendi Sinovial
2.6.2 Sendi Berasaskan Struktur
[email protected]
[email protected]
7
2/25/2013
Fungsi Fungsi
Struktur
Contoh Sendi
Struktur
Contoh Sendi
Contoh Pergerakan Pergerakan
Contoh Pergerakan Pergerakan
[email protected]
[email protected]
2.6.3 Jenis-Jenis Pergerakan Jenis
Penerangan
Contoh
[email protected]
Jenis
Penerangan Penerangan
Contoh
[email protected]
UNIT 3 SISTEM OTOT RANGKA
Rajah 1.5
Model RIngkas Pergerakan Artikular
[email protected]
[email protected]
8
2/25/2013
b)
3.1 PENGENALAN
Tisu penghubung Endomisium - dikenali juga sebagai tisu penghubung halus dan menyelaputi setiap fiber otot.
3.1.1 Komponen sistem otot rangka
Perimisium a)
Fiber otot
- membran berserat yang menyaluti beberapa fiber otot bagi membentuk berkas fiber otot yang dikenali sebagai fasikel.
Merupakan sel-sel otot. Diameter boleh mencapai sehingga 100mm dan panjangnya 30-40cm. Setiap fiber berjalur dan mengandungi banyak nukleus
Epimisium - dikenali sebagai tisu penghubung kasar dan menyaluti keseluruhan badan otot yang terdiri daripada fasikel-fasikel ini. Tendon - pada penghujung otot epimisium bersatu untuk membentuk tendon yang melekatkan otot secara tidak langsung kepada tulang. - kartilej atau tisu-tisu penghubung yang lain.
[email protected]
c)
[email protected]
Tendon - tisu fiber kolagen yang melekatkan otot kepada tulang.
c)
Menstabilkan sendi - selain menarik tulang-tulang untuk menghasilkan pergerakan, otot-otot juga membantu menstabilkan sendi-sendi rangka.
d)
Menghasilkan haba
- tendon tidak begitu kenyal. - ia menghasilkan daya ketegangan yang tinggi. 3.1.2 Fungsi otot a)
- sel-sel badan menghasilkan haba sebagai aktiviti sampingan otot. - haba penting bagi mengekalkan suhu normal badan.
Menghasilkan pergerakan - penguncupan otot rangka menghasilkan pergerakan seperti berjalan dan menulis.
b)
- otot rangka menghasilkan kebanyakan haba pada badan memandangkan 40% jisim badan terdiri daripada otot rangka.
Mengekalkan postur - otot memberi bentuk pada manusia menyokong tubuh badan dan mengekalkan postur.
[email protected]
[email protected]
Ciri
3.2 JENIS-JENIS OTOT
Otot rangka
Otot kardiak
Otot licin
Terdapat 3 jenis otot iaitu otot rangka, kardiak dan licin. Jadual 1.2 Ciri
Membandingkan otot rangka dengan otot-otot lain Otot rangka
Otot kardiak
[email protected]
Otot licin
[email protected]
9
2/25/2013
3.4 OTOT-OTOT RANGKA UTAMA
3.3 CIRI-CIRI OTOT RANGKA 3.3.1 Kebolehujaan ( irritability/excitability) - kemampuan otot bergerak balas pada rangsangan dengan mudah dan cepat. 3.3.2 Kebolehkuncupan (contractibility) - kemampuan otot untuk memendek apabila menerima rangsangan. 3.3.3 Kebolehpanjangan (extensibility) - kemampuan otot untuk memanjang melebihi panjang asal. 3.3.4 Kebolehanjalan (elasticity) - kemampuan otot untuk kembali semula kepada panjang asal selepas memendek atau memanjang.
Rajah 1.6
[email protected]
Otot Rangka
[email protected]
Jadual 1.3
Nama otot utama, lokasi dan pelekatan otot
3.5 LEKATAN OTOT Setiap otot rangka dilekatkan pada sekurang-kurangnya dua tempat di tulang atau tisu-tisu penghubung yang lain.
Pelekatan proksimal - tempat pelekatan otot pada tulang yang kurang bergerak.
Pelekatan distal - tempat pelekatan otot pada tulang yang boleh bergerak.
Nama Otot
Lokasi Otot
Lekatan Proksimal
Lekatan Distal
- apabila sesuatu otot menguncup tulang yang terdapat pelekatan distal otot ini akan bergerak ke arah tulang yang mempunyai pelekatan proksimal.
[email protected]
Nama Otot
Lokasi Otot
Lekatan Proksimal
[email protected]
[email protected]
Lekatan Distal
Nama Otot
Lokasi Otot
Lekatan Proksimal
Lekatan Distal
[email protected]
10
2/25/2013
3.6 INTERAKSI OTOT-OTOT DALAM PERGERAKAN RANGKA 3.6.1 Saling tindakan otot-otot i. Agonis Otot-otot penggerak utama (prime movers).
Otot-otot utama menguncup untuk menghasilkan pergerakan khusus.
Tindakan agonis menghasilkan lebih daya untuk pergerakan khusus.
Keterangan gambarajah:
Gerakan fleksi lengan.
Otot biseps brakii akan menguncup – menguncup – agonis. Otot triseps brakii akan
mengendur – – antagonis. ii.
Antogonis Antogonis
Otot-otot yang bertindak berlawanan dengan otot pengerak utama.
Tindakan berlaku secara serentak dengan otot.
[email protected]
iii.
Sinergis Otot-otot yang membantu otot-otot penggerak utama. Sinergis menambah daya pada pelekatan otot.
Sinergis juga menstabilkan sendi di mana otot-otot itu melekat.
[email protected]
3.7 PENGUNCUPAN OTOT RANGKA 3.7.1 Jenis-jenis penguncupan otot i.
Penguncupan isometrik (statik) - penguncupan yang menghasilkan daya tetapi tidak mengubah panjang fiber otot semasa mengatasi rintangan yang statik. - Contoh : menolak dinding dengan kedudukan siku bengkok.
ii.
Penguncupan isotonik - bentuk penguncupan di mana fiber-fiber otot memendek bagi menghasilkan daya mengatasi rintangan yang bergerak. - boleh berlaku secara konsentrik atau esentrik. - penguncupan konsentrik melibatkan pemendekan fiber-fiber otot. - Contoh : pengun : penguncupan cupan bisep bisep semasa mengang mengangkat kat ‘dumbell’. ‘dumbell’.
Keterangan gambarajah:
Otot-otot brakioradialis, biseps brakii dan brakialis bertindak sebagai sinergis untuk membengkok sendi siku.
[email protected]
iii.
Penguncupan isokinetik - fiber-fiber otot menguncup pada kelajuan yang tetap mengatasi rintangan yang berubah-ubah. - peralatan khusus diperlukan untuk menghasilkan penguncupan jenis ini kerana kerana rintangan rintangan maksimum maksimum diperluka diperlukan n bagi semua julat pergerakan pergerakan.. - Contoh : penggu : penggunaan naan mesin ‘multi -gym’.
[email protected]
Kesemua fiber otot boleh menguncup dalam kedua-dua keadaan aerobik dan anaerobik.
Sebahagian daripadanya lebih sesuai untuk menguncup secara anaerobik.
Jenis fiber
Deskripsi
3.7.2 Halaju penguncupan Otot-otot rangka manusia terdiri daripada gabungan fiber sentak cepat (fiber putih) dan fiber sentak lambat ( fiber merah). Fiber sentak lambat digunakan untuk penguncupan yang perlahan dan kekal (sustain). Fiber sentak cepat digunakan untuk penguncupan yang pantas tetapi penguncupan jenis ini tidak dapat bertahan lama.
[email protected]
[email protected]
11
2/25/2013
PENGENALAN
UNIT 4 SISTEM SARAF
Sistem saraf bertanggungjawab menginteragrasi dan mengawal semua fungsi sistem badan.
Berkebolehan menerima dan bertindak balas terhadap impuls dari persekitaran dan internal serta menghantar impuls ke sistem saraf pusat.
Impuls saraf dihantar dari satu neuron ke neuron yang lain dalam perjalanannya ke sistem saraf pusat.
[email protected]
4.1 KLASIFIKASI SISTEM SARAF
[email protected]
4.1.1 Sistem saraf pusat - terdiri daripada otak dan saraf tunjang yang terletak pada kaviti dorsal badan. - berperana sebagai pusat intergrasi dan kawalan sisten saraf. 4.1.2 Sistem saraf periferi - terdiri daripada saraf-saraf unjuran dari otak dan saraf tunjang. - saraf-saraf sensori (aferen) membawa impuls dari reseptor sensori ke sistem saraf pusat. - saraf motor (eferen) membawa impuls dari sistem saraf pusat ke organ-organ, otot-otot dan kelenjar untuk menghasilkan sesuatu perlakuan. - boleh diklasifikasikan kepada sistem saraf somatik dan sistem saraf autonomatik. - sistem saraf somatik – somatik – kawalan otot-otot rangka. - sistem saraf autonomatik – mengawal aktiviti otot-otot kardiak dan licin serta kelenjar yang di luar kawalan.
[email protected]
[email protected]
4.2 FUNGSI SISTEM SARAF Mengintergrasikan rangsangan yang diterima. Menterjemah rangsangan. Mencetuskan pergerakan motor. Menyimpan maklumat. Menjana pemikiran dan idea.
Rajah 1.7
Arka Refleks
[email protected]
[email protected]
12
2/25/2013
a)
4.3 STRUKTUR NEURON
Dendrit - merupakan fiber-fiber halus bercabang-cabang yang mengunjur dari badan sel - berfungsi membawa impuls-impuls saraf ke badan sel.
•
•
Neuron atau sel-sel saraf menghantar impuls-impuls saraf melalui unturan protoplasma yang
b)
panjang. Kesemua neuron mempunyai
Akson - merupakan satu fiber panjang yang membawa impuls saraf keluar dari badan sel. - disaluti dengan bahan putih dan berlemak yang dikenali sebagai mielin.
badan sel, akson dan dendrit.
- mielin melindungi dan menebat fiber-fiber serta meningkatkan kadar transmisi impuls saraf. c)
Badan sel - mengandungi nukleus dan ia adalah pusat metabolik sel.
Rajah 1.8 Struktur Neuron
[email protected]
[email protected]
4.4 SINAPS DAN TRANSMISI IMPULS •
Sinaps – Sinaps – tempat pertemuan khusus antara neuron transmisi dengan neuron penerimaan.
•
Berperanan dalam mengaturkan fungsi tisu dengan menyediakan laluan-laluan tertentu bagi pemindahan pelbagai maklumat saraf.
•
Proses transmisi impuls dari neuron ke neuron.
[email protected]
•
Rajah 1.9
[email protected] Transmisi impuls dari neuron ke neuron
4.5 PERSIMPANGAN SARAF OTOT
Penerangan Rajah 1.9 :
• •
Merupakan tapak neuron motor bertemu fiber otot. Transmisi rangsangan dalam bentuk impuls dari neuron ke fiber otot adalah sama seperti transmisi impuls dari neuron ke neuron kecuali tiada mekanisme perencatan pada persimpangan saraf otot.
• Asetilkolina Asetilkolina (ACh) ialah ialah sejenis neuron neuron transmitter transmitter.. • Rembesan Ach membolehkan transmisi impuls menyeberangi klef sinaptik. • Apabila impuls impuls sampai sampai ke fiber otot, otot, asetilkoline asetilkolinesterase sterase dirembeskan dirembeskan untuk bertindak balas dengan asetilkolina. • Keadaan ini menghalang pengujaan fiber otot pada impuls berikutnya bagi tempoh masa tersbut.
[email protected]
[email protected]
13
2/25/2013
UNIT 5 SISTEM KARDIOVASKULAR
Rajah 1.10
Transmisi impuls dari neuron motor ke otot rangka.
[email protected]
5.1 PENGENALAN SISTEM KARDIOVASKULAR •
[email protected]
Darah
b)
Sistem kardiovaskular atau kardiorespiratori berperanan mengangkut oksigen, nutrien dan lain-lain keperluan kepada sel dan membawa keluar sisa-sisa metabolisme serta produk-produk sel ke bahagian lain tubuh.
i.
Tisu cecair yang terdiri daripada pelbagai jenis unsur sel termasuk eritrosit, leukosit dan platlet yang terkandung di dalam plasma.
ii.
Lebih kurang 55% daripada isipadu darah ialah plasma dan 45% terdiri daripada eritrosit.
iii.
Darah membentuk lebih kurang 7% daripada berat tubuh orang dewasa normal. Seorang dewasa yang berat tubuhnya 70kg, mempunyai kira-kira 5-6 liter darah.
5.1.1 Komponen-komponen utama sistem kardiovaskular. Jantung
a) i.
Organ yang penting mengepam darah ke seluruh tubuh untuk membekalkan membekalkan oksigen dan nutrien.
ii.
Saiz jantung adalah sebesar penumbuk individu dan beratnya kurang dari satu paun.
iii.
Terdapat Terdapat empat ruang pada jantung iaitu atrium kiri, atrium kanan, ventrikel kiri dan ventrikel kanan.
i. ii.
[email protected]
5.2 STRUKTUR DAN FUNGSI BAHAGIANBAHAGIAN JANTUNG
Salur darah
c)
Terdiri daripadaarteri, vena dan kapilari. Salur darah membolehkan darah mengalir dan melengkapi peredaran dari jantung ke tisu dan kembali semula ke jantung.
[email protected]
•
Jantung terbina daripada otot jantung atau miorkardiumyang diliputi epikardium di permukaan luarnya dan endokardium di bahagian dalam.
• Atrium mempuny mempunyai ai dinding otot yang nipis nipis dan kedua-duany kedua-duanya a dipisahkan oleh septum interatrial. •
Ventrikel pula mempunyai dinding yang tebal dan di antara keduadua ventrikel terdapat septum interventrikel.
• Atrium - sebagai sebagai ruang ruang penerima penerima darah. darah. Atrium Atrium kanan kanan menerima menerima kurang darah beroksigen sementara atrium kiri menerima darah yang kaya dengan oksigen.
Rajah 1.11
Struktur Jantung
[email protected]
[email protected]
14
2/25/2013
•
Ventrikel – Ventrikel – sebagai pam yang mengepam keluar darah yang diterima dari atrium. Ventrikel kanan mengepam darah ke paru-paru sementara ventrikel kiri mengepam darah ke seluruh bahagian badan.
5.3 KELUARAN JANTUNG (Q) • •
•
Injap-injap – membenarkan pengaliran darah pada satu arah saja.
•
Injap atrioventrikular (injap mistral dan trikuspid) – membenarkan aliran darah daripada atrium ke ventrikel sahaja.
•
Injap semilunar pulmonari dan injap semilunar aortik – menghalang aliran darah ke belakang yang keluar dari jantung menerusi arteri pulmonari dan aorta.
•
Terdapat dua injap atrioventrikular (AV) – (AV) – injap trikuspid (sebelah kanan jantung) dan bikuspid (sebelah kiri jantung).
Keluaran jantung adalah jumlah isipadu darah yang dipam keluar oleh ventrikel kiri dalam satu minit. Keluaran jantung boleh diukur dengan menggunakan rumus berikut: Q = KDJ x IS Keluaran jantung = Kadar Denyutan Jantung Dalam Seminit X Isipadu Strok
Kadar denyutan jantung adalah kekerapan penguncupan jantung seminit. Isipadu strok ialah amaun darah yang dipam oleh ventrikel kiri. Contoh : Keluaran jantung individu yang mempunyai kadar denyutan rehat sebanyak 72 denyutan seminit dan isipadu strok sebanyak 70ml ialah 5L/ min. Q = KDJ x IS = 72 x 0.07 = 5.04 = 5L / min
[email protected]
5.4.3 Faktor-faktor yang mempengaruhi kembalian darah ke jantung.
5.4 PEREDARAN DARAH •
Sistem peredaran darah terbahagi kepada kitaran pulmonari dan kitaran sistemik.
5.4.1 Kitaran sistemik
Membolehkan darah beroksigen serta nutrien dibawa ke organ-organ badan dan membawa darah nyahoksigen kembali ke jantung.
5.4.2 Kitaran pulmonari
[email protected]
Membawa darah nyahoksigen ke paru-paru untuk pertukaran gas sebelum darah beroksigen dikembalikan ke jantung.
Otot-otot menguncup – menguncup – vena tertekan dan darah dalamnya ditolak ke arah jantung. Injap-injap – menghalang darah daripada mengalir ke arah belakang dan hanya membenarkan darah mengalir satu arah saja ke arah jantung.
Otot-otot mengendur – mengendur – vena-vena akan dipenuhi semula dengan darah. Proses penguncupan dan pengenduran otot membolehkan darah dialirkan ke jantung. Semasa inspirasi – inspirasi – tekanan intratorasik menurun menyebabkan vena darah dalam rongga toraks mengembung dan ini memaksa darah mengalir ke arah atrial kanan jantung.
[email protected]
Semasa ekspirasi – ekspirasi – tekanan intratorasik meningkat dan menyebabkan vena-vena dipenuhi semula dengan darah nyahoksigen.
[email protected]
5.4.4 Mengukur tekanan darah
Rajah 1.12
Sistem peredaran darah
[email protected]
Tekanan merupakan daya yang mengedarkan darah dalam sistem peredaran. Darah mengalir dari bahagian tekanan tinggi ke bahagian tekanan rendah. Tekanan darah manusia boleh diukur dengan menggunakan sfigmomanometer dan tekanan darah ini berbeza mengikut jantina, umur, gerak kerja dan lain-lain. Penguncupan jantung dikenali sebagai sistolik dan pengenduran jantung dikenali dikenali sebagai sebagai diastolik. diastolik. Tekanan darah sistolik ialah tekanan darah tertinggi yang disukat semasa penguncupan ventrikel. Tekanan darah diastolik merupakan tekanan darah minimum pada akhir pengenduran ventrikel.
Tekanan darah diukur dalam unit mm Hg (milimeter merkuri)
Tekanan darah normal ialah 120/80mm Hg.
[email protected]
15
2/25/2013
•
Kaedah mengukur tekanan darah :
5.5 HIPERTROFI DAN ATROFI JANTUNG • •
Saiz jantung setiap individu berbeza. Jantung individu boleh bertambah besar atau mengalami hipertrofi jika individu individu tersebut mengam mengamalkan alkan gaya hidup hidup sihat dengan melakukan latihan fizikal secara konsisten dan berterusan. • Apabila hipertrofi hipertrofi jantung jantung berlaku, berlaku, ketumpatan ketumpatan kapilari kapilari juga meningkat. • Hipertrofi jantung adalah kesan daripada:
Penambahan Penambahan saiz kaviti ventrikel-ventrikel. Bertambah ketebalan dinding ventrikel.
• Atrofi jantung jantung berlaku berlaku apabila apabila otot jantung jantung mengalami mengalami pengurangan pengurangan dari segi saiz, kekuatan dan berat. • Ianya terjadi disebabkan jantung kurang digunakan bagi aktiviti fizikal. • Atrofi jantung jantung juga boleh boleh berlaku berlaku apabila apabila jantung mengalam mengalamii kerosakan atau penyakit. Rajah 1.13
Mengukur tekanan darah
[email protected]
[email protected]
Komponen utama sistem respiratori a)
Salur pernafasan Salur pernafasan membolehkan pengaliran udara udara ke paru-paru dan keluar dari tubuh. Terdiri daripada salur nasal, farinks, trakea, bronkus dan bronkiul.
UNIT 6 SISTEM RESPIRATORI RESPIRATORI
b)
Paru-paru Paru-paru adalah lembut dan berongga. Beratnya lebih kurang 1 kg. Pada paru-paru terdapat dua lobus dan paru-paru kanan mempunyai tiga lobus. Terdapat banyak alveolus dalam paru-paru yang membolehkan pertukaran gas-gas pernafasan.
[email protected]
[email protected]
6.1 RESPIRASI LUARAN •
Semasa respirasi luaran – darah yang melalui paru-paru memerangkap oksigen.
•
Darah beroksigen dihantar ke jantung dan diagihkan ke sel-sel tisu badan.
•
Pengguanan oksigen secara terus-menerus menyebabkan kekurangan oksigen dalam darah berbanding di alveolus.
•
Oksigen dari alveolus akan meresap ke dalam kapilari-kapilari pulmonari melalui dinding kapilari alveolus.
•
Sel-sel tisu badan juga menyingkirkan karbon dioksida ke dalam darah.
•
Kandungan karbon dioksida yang tinggi dalam kapilari-kapilari pulmonari meresap ke dalam alveolus dan dihembus keluar dari paru-paru semasa respirasi.
•
Darah yang melalui paru-paru ke vena-vena pulmonari mempunyai kandungan oksigen yang tinggi dan karbon dioksida yang rendah.
[email protected]
Rajah 1.14
Pertukaran gas antara darah dan paru-paru
[email protected]
16
2/25/2013
6.2 PROSES PENGANGKUTAN GAS OLEH DARAH
6.3 RESPIRASI DALAMAN
•
Darah beroksigen diangkut ke sel-sel tisu badan dan akan digunakan. Sel-sel tisu badan akan membebaskan karbon dioksida ke dalam darah dan diangkut ke paru-paru.
•
Melibatkan pertukaran gas-gas respiratori antara darah dengan selsel tisu.
•
Pertukaran melibatkan pemindahan oksigen daripada darah ke selsel tisu dan karbon dioksida daripada sel-sel tisu kepada darah.
Pengangkutan oksigen - oksigen diangkut melaui dua cara:
•
Oksigen dalam bentuk oksihemogloblin yang diangkut oleh darah akan dibebaskan daripada sebatian tersebut dan meresap ke dalam sel-sel tisu. Karbon dioksida pula akan meresap ke dalam darah untuk membentuk asid karbonik dan membebaskan ion-ion bikarbonat ke dalam plasma darah yang diangkut oleh sistem peredaran darah untuk dikumuh.
• a)
> oksigen larut di dalam plasma. > melalui pelarutan dengan hemoglobin untuk membentuk oksihemogloblin.
b)
Pengangkutan karbon dioksida - karbon dioksida diangkut melalui tiga cara: > pelarutan dalam plasma > bikarbonat > gabungan dengan hemogloblin untuk membentuk karbominohemoglobin.
[email protected]
•
•
Respirasi dalaman menyebabkan darah pada vena lebih kaya dengan karbon dioksida berbanding dengan darah yang meninggalkan paru-paru untuk ke jantung.
[email protected]
UNIT 7 SISTEM ENDOKRINA
Rajah 1.15
Pertukaran gas antara darah dan sel-sel tisu
[email protected]
[email protected]
7.1 PENGENALAN
Sistem badan terdiri daripada kelenjar yang merembeskan hormon.
Hormon merangsang proses jangka panjang seperti pertumbuhan, metabolisme, pembiakan dan pertahanan badan.
Semua hormon adalah berasaskan kepada asid amino dan steroid.
Rajah 1.16
[email protected]
Sistem Endokrina
[email protected]
17
2/25/2013
7.2 HORMON
7.3 KELENJAR-KELENJAR ENDOKRINA
7.2.1 Ciri-ciri hormon Merupakan bahan kimia yang disintesis oleh sel-sel hidup.
Dirembes ke dalam darah dan diangkut oleh sistem peredaran darah ke organ sasaran yang terletak jauh daripada tempat hormon disintesis.
7.3.1 Kelenjar Pituitari Terletak di bawah hipotalamus. Hormon yang dirembeskan – dirembeskan – hormon tumbesaran (growth hormone) Hormon tumbesaran - mempercepatkan kadar pertumbuhan tubuh - merangsang penguraian lemak untuk tenaga. - merangsang pengambilan asid amino oleh sel bagi mensintesis protein.
Dengan jumlah yang sedikit sudah mampu untuk mempercepatkan atau memperlahankan sesuatu fungsi biologi.
Kekurangan Kekurangan atau lebihan rembesan hormon ini membawa kwpada pembentukan tubuh yang tidak normal. Kekerdilan – kurangnya rembesan hormon ini. Kegergasian dan “acromegaly” – rembesan hormon yang berlebihan.
[email protected]
[email protected]
7.3.2 Kelenjar Tiroid Terletak di bahagian bawah kerongkong dan di hadapan halkum. Menghasilkan hormon tiroksin, triiodotaironin dan kalsitonin. Hormon tiroid - mengawal kadar pengoksidaan pengoksidaan glukosa. - tumbesaran - perkembangan secara normal tisu-tisu pembiakan dan sistem saraf. Hormon kalsitonin - merangsang penyimpanan kalsium pada tulang-tulang. - kekurangan iodin mengganggu pembentukan hormon ini dan boleh mengakibatkan beguk. - kekurangan hormon ini pada kanak-kanak akan menyebabkan “kretisme” – kaki lebih pendek daripada badan, cacat akal, berkulit kering dan berambut nipis.
Rajah 1.17
Akibat “Acromegaly”
- orang dewasa – dewasa – kelembapan pergerkan dan mental, bengkak pada muka, kelesuan, suhu badan yang rendah dan kegemukan.
[email protected]
Lebihan tiroksin – tiroksin – peningkatan kadar denyutan jantung, kadar metabolisme yang tinggi, tidak tahan panas dan kegelisahan. Kekurangan kalsitonin – kalsitonin – menyumbang kepada osteoporosis.
[email protected]
7.3.4 Pankreas Terletak berhampiran dengan perut. Terdapat kelenjar endrokina yang dikenali sebagai kumpulan pankretik (pancreatic islets). Kumpulan pankreatik pankreatik – – menghasilkan hormon insulin dan glukogan.
7.3.3 Kelenjar Adrenal Terletak di atas ginjal.
Insulin – Insulin – dirangsang oleh aras glukosa yang tinggi dalam darah.
Terbahagi kepada adrenal korteks dan adrenal medulla.
Insulin bertindak ke atas semua sel tubuh dengan meningkatkan keupayaan keupayaan sel-sel untuk menerima glukosa – glukosa – aras gula dalam darah dapat dikurangkan. Glukogan – Glukogan – dirangsang oleh aras glukosa yang rendah dalam darah.
Adrenal korteks – korteks – merembeskan hormon glukokortikoid, mineralokortikoid dan androgen (kuantiti kecil). Glukokortikoid – Glukokortikoid – merangsang pertambahan glukosa dalam darah dan penyimpanan glikogen dalam hepar.
Glukogan merangsang penguraian glikogen yang tersimpan di dalam hepar kepada glukosa dan membebaskan glukosa ini k e dlam drah.
Adrenal medulla – medulla – merembeskan hormon epinefrin dan norepinefrin di mana kedua-dua hormon ini meningkatkan kandungan glukosa dalam darah, meningkatkan metabolik dan menjerut salur-salur darah tertentu.
Lebihan insulin – insulin – menyebabkan hipoglisemia
Kekurangan glukokortikoid dan minerallokortikoid – minerallokortikoid – penyakit Addison, hilang selera makan dan pertambahan pigmentasi.
Lebihan atau kekurangan glukogan – glukogan – tidak menyebabkan masalah kesihatan yang serius.
Kekurangan atau ketiadaan insulin – insulin – penyakit diabetes mellitus.
Lebihan glukokortikoid – glukokortikoid – penyakit cushing. Lebihan androgen daripada adrenal korteks – sindrom andrenogenital.
[email protected]
[email protected]
18
2/25/2013
SEKIAN DAN TERIMA KASIH
[email protected]
19
