Penentuan Kadar Nikel Secara Gravimetri Kimia Analisis

PENENTUAN KADAR NIKEL SECARA GRAVIMETRI Pembimbing : Ari Marlina

Oleh : Aulia Tulananda

NIM !"##! !"##!

Claudia Eli$abe%h S

NIM !"##&

Dia$ Kurnia rnia'a 'arri (ida)a a)ah

NIM !" !"## ##* *

KELOMPOK + ANALIS KIMIA

POLITEKNIK NEGERI ,ANDUNG +# I-

Tu.uan Da/a% menen%u0an 0adar ni0el dalam 'am/el dengan me%1da gra2ime%ri

II -

Da'ar Te1ri Anali'i' Anali'i' gra2ime%ri gra2ime%ri /ada da'arn)a meru/a0an /r1'e' /emi'ahan /emi'ahan dan /enimbangan /enimbangan

3bera%4 3bera%4 'ua%u 'ua%u 'en)a5a'en)a5a- Pemi'ahan Pemi'ahan i1n dalam 'ua%u 'en)a5a 'en)a5a )ang a0an di%en%u0an di%en%u0an da/a% da/a% dila0u0a dila0u0an n dengan dengan menggun mengguna0an a0an /erea0'i /erea0'i 1rgani0 1rgani0 dan bia'an) bia'an)aa di la0u0an la0u0an dengan dengan 6ara  /engenda/an /ada /ad a /( %er%en%u7 laru%an en6er dan dalam 0eaadaan /ana'/ ana'Pada da'arn)a7 /enger.aan dalam anali'i' gra2ime%ri da/a% dibagi men.adi * %aha/7 )ai%u: - Penim Penimban bangan gan 'am 'am/el /el 36u/ 36u/li0 li0an an44 +- Pela Pelaru ru%a %an n 'am/e 'am/ell

"- Pengenda/an !- Pen)aringan dan /en6u6ian &- Pemana'an8/emi.aran ha'il enda/an *- Penimbangan enda/an murni Penambahan (Cl : ber9ung'i un%u0 menga'am0an laru%an agar 0e%i0a di%ambah0an laru%an (₂DMG %ida0 lang'ung %erben%u0 enda/an Ni3(DMG4₂ i0a /engenda/an lang'ung dalam 'ua'ana ba'a dan dalam 0eadaan dingin7ma0a a0an di/er1leh enda/an )ang 0e6il u0uran /ar%i0eln)a- Oleh 0arena i%u /engenda/an haru' di la0u0an dalam 0eadaan /ana' dan a'am7 lalu di%ambah ba'a 'edi0i% demi 'edi0i% 'ambil diadu0 un%u0 mem/er1leh enda/an )ang beru0uran be'ar7 'ehingga mudah di'aring dan di6u6iPenambahan

laru%an (₂DMG

%ida0

b1leh %erlalu

berlebih7

0arena da/a%

men)ebab0an %erben%u0n)a 0ri'%al (₂ DMG 'i'a )ang %ida0 laru% dalam air7 'ehingga a0an  ber6am/ur dengan enda/an ha'il- (al ini a0an mem/engaruhi .umlah enda/an )ang di'aring7 )ai%u a0an lebih ban)a0 dari )ang 'eharu'n)aLaru%an N(₄O( )ang di%ambah0an ber9ung'i un%u0 membua% laru%an men.adi ne%ral dan 'elan.u%n)a ber'i9a% ba'a7 0arena Ni3(DMG4₂ mengenda/ 'em/urna dalam 'ua'ana  ba'a- Penambahan N(₄O( dila0u0an %e%e' demi %e%e' 'ambil diadu0 dan lang'ung /ada laru%ann)a 3%ida0 melalui dinding gela' 0imia4 un%u0 menghindari nai0n)a enda/an  Ni3(DMG4₂ )ang %erben%u0III-

Ala% dan ,ahan

•

•

Ala% ala% Gela' 0imia !## mL a%au

•

,ahan Sam/el garam ni0el

*## mL

•

Laru%an (Cl :

•

Laru%an N(₄O( en6er 3
•

Laru%an dime%ilgli10'im =

,1%1l %imbang7 '/a%ula7  ba%ang /engadu0 

•

Gela' arl1.i

•

Pi/e% u0ur # mL

•

Penanga' ua/

•

Ka6a ma'ir G;! dan labu hi'a/

•

(1% /la%e a%au /emana'  bun'en

•

 Nera6a dan 12en

•

,1%1l 'em/r1%

•

Ka0i %iga7 0a'a a'be'8'egi%iga /1r'elin

•

Penanga' air 

•

de'i0a%1r 

dalam al01h1l •

Air demineral 3a>uade'4

•

Laru%an AgNO₃

IV-

Lang0ah Ker.a •

Gra2ime%ri

#-" garam 'am/el & mL (CL Gela' 0imia

adm B &# mL (ea%ing <#;?#@C 7 +# Am1nia0 En6er7 lang'ung di a%a'

+& mL DMG 3a>4 Penanga' air +# B "# Mengu.i enda/an Mene%e'0an am1nia0 ;+

Ada enda/an baru

Tida0 ada enda/an

Lar- .ernih

Lar7 .ernih

Am1nia0 

Diam0an enda/an !&

Saring dengan 0a6a ma'ir 

Cu6i dengan adm

O2en # ; +#@C7 !&

de'i0a%1r 

Timbang 'am/ai 01n'%an •

Ka6a Ma'ir  Ka6a ma'ir 

 bila'

am1nia0 O2enen6er7 # ; %e%e' +#@7demi "# %e%e'

Timbang 'am/ai 01n'%an 3"F4

 /a0ai V-

Da%a Per61baan Da%a Pengama%an ,era% 'am/el

 #-"#+* gram

Penimbangan 0a6a ma'ir   /enimbangan I II

Lama /emana'an "# "# ,era% K1n'%an

Lama /endinginan & &

,era% 3g4 +7<#+ +7*"* +7*"*

Lama /endinginan & & &

,era% 3g4 +7?<<* +7?<# +7?*? +7?*?

Penimbangan 0a6a ma'ir  enda/an  /enimbangan I II II

VI-

Lama /emana'an "# "# "# ,era% K1n'%an

Perhi%ungan • •

,era% enda/an Ni3(DMG4+  +7?*? g ; +7*"* g  #7<*+ g Kadar 3=4 Ni0el dalam 'am/el  #7+#"+

 7?" = VII-

Pembaha'an

Pengu0uran 0adar Ni0el dalam $a% 3'am/el4 da/a% dila0u0an dengan anali'a gra2ime%ri- Anali'i' gra2ime%ri adalah /r1'e' i'1la'i dan /engu0uran bera% 'ua%u un'ur a%au 'en)a5a %er%en%u- I1n ni0el 3+4 a0an dienda/0an dengan /enambahan dime%ilgli10'im C("C3NO(4C3NO(4C("H a%au 'ering di'ebu% DMG- DMG berben%u0 'erbu0 /u%ih7 0arenan)a haru' dilaru%0an dalam e%an1lPen6am/uran laru%an

i1n Ni+ dengan laru%an dimetil glioksima 3DMG4

mengha'il0an enda/an 'en)a5a 01m/le0' Ni(II) dimetil glioksima )g ber5arna merah 'ebagaimanan 'i9a% 0ha' i1n Ni+- Kedua mua%an /1'i%i9 /ada i1n ni0el 3II4 diimbangi 1leh dua /r1%1n )ang dile/a'0an dari ligan7 'edang0an a%1m;a%1m 10'igen )ang bermua%an nega%i9 memben%u0 i0a%an hidr1gen an%arm1le0ul dengan gugu';gugu' O( )ang berde0a%anUn%u0 menda/a%0an enda/an dengan u0uran )ang be'ar7 rea0'i haru' dila0u0an /ada 'ua'ana a'am dan /ada %em/era%ur )ang /ana'- Oleh 0arena i%u dila0u0an /enambahan (Cl un%u0 menga'am0an laru%an- Rea0'i )ang berlang'ung /ada %em/era%ur rendah men)ebab0an enda/an )ang %erben%u0 beru0uran 0e6il 'ehingga 'uli% dila0u0an /emi'ahan 3/en)aringan4 dan .uga men)ebab0an 0adar ni0el )ang di hi%ung a0an men.adi lebih 0e6il dari 0adar 'ebenarn)aPenambahan DMG dalam laru%an haru' 'edi0i% berlebih7 namun %ida0 b1leh %erlalu  berlebih- DMG 'u0a% laru% dalam /elaru% /1lar 'e/er%i air7 namun 'edi0i% laru% dalam /elaru% 'emi/1lar- Oleh 0arena i%u /enambahan DMG berlebih a0an men)ebab0an DMG 0embali mengenda/ dalam air dan men)ebab0an 0e'alahan dalam /enimbangan dan %en%un)a bera% enda/an )ang diha'il0an a0an lebih be'ar dari )ang 'eharu'n)a Pada /emana'an a5al 6am/uran 'am/el dan DMG7 %ida0 %er.adi rea0'i )ang %erliha% Namun 0e%i0a dila0u0an /enambahan am1nia0 6air 0edalam laru%an7 %erben%u0 enda/an merah 0eunguan- Enda/an i%ulah ha'il rea0'i DMG dan Ni0el )ai%u Ni3(DMG4+Penambahan am1nia0 6air dila0u0an 'e6ara 0uali%a%i9 hingga %ida0 %erben%u0 enda/an merah 0eunguan 0e%i0a berea0'i dengan laru%an-

Enda/an )ang %erben%u0 ber5arna merah 0eunguan dengan /enggum/alan di bagian

a%a' /ermu0aan laru%an- Pada /r1'e' /emana'an beri0u%n)a enda/an i%u %e%a/ berada di  /ermu0aan7 'ehingga men)uli%0an dalam /r1'e' /enambahan am1nia0 un%u0 menge6e0 0adar DMG dan ni0el )ang belum %erenda/0an 1leh am1nia0- Penambahan am1nia0 dihen%i0an hingga laru%an bening 'aa% berrea0'i dengan am1nia0Par%i0el enda/an )ang beru0uran 0e6il da/a% memung0in0an un%u0 l1l1' dalam /r1'e'  /en)aringan- a0%1r )ang haru' di/erha%i0an 'aa% enda/an mulai menggum/al adalah /r1'e' dige'% dimana /ar%i0el enda/an )ang 0e6il a0an menggum/al ber'ama men.adi /ar%i0el be'ar7 'ehingga %ida0 %erda/a% lagi enda/an 3)ang beru0uran 0e6il4 )ang da/a% l1l1' /ada 'aa%  /en)aringan- Pen;dige'%;an dila0u0an mengguna0an /enanga' ua/- Penanga' ua/ diguna0an agar gela' u0ur 3)ang beri'i enda/an4 %ida0 berge%ar a%au bum/ing )ang da/a% mengham/a%  /r1'e' /enggum/alan Kemudian enda/an di'aring dengan 0a6a ma'ir7 0a6a ma'ir g! diguna0an 0arena  /1ri;/1rin)a )ang 0e6il %ida0 memung0in0an enda/an l1l1' 'aa% /en)aringan- (a'il  /en)aringan ma'ih haru' di 6u6i dengan a0uade' 'eban)a0 " 0ali un%u0 menghilang0an  /eng1%1r- Re'idu ha'il /en)aringan 0emudian di0ering0an didalam 12en /ada 'uhu "##C hingga bera%n)a 01n'%an,eri0u% adalah /er'amaan rea0'in)a :  Ni+3a>4  + (+DMG3a>4  + O(; J Ni3(DMG4+ 3'4  + (+O 3l4

VIII-

Ke'im/ulan •

Kadar Ni0el dalam 'am/el 'eban)a0 7?"=-

•

Pr1'e' Gra2ime%ri membu%uh0an 0e%eli%ian )ang %inggi /ada bera% 'ehingga  /enimbangan 'anga% di/erha%i0an-