PANDUAN/KEBIJA NDUAN/KEBIJAKAN/SPO KAN/SPO ASESMEN NYERI
RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN 2015
KEMENTERIAN KEMENTERIA N RISET, TEKNOLOGI DAN PENDIDIKAN PENDIDI KAN TINGGI UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN JL. Dr. Soeparno Purwokerto 531 Te!p Te!p "#$1% &133,&13' &133,&13' "(unt)n*% +a "#$1% &-1&1
KEPUTUSAN DIREKTUR RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN Nomor : ....... TENTANG ASESMEN NYERI
RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN TAHUN 2015 DIREKTUR RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN Menimbang
:
a. a/wa 0a!a upa2a en)n*katkan utu pe!a2anan Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran, aka 0 p an pen2e!en**araan pe!a2anan 2an* 6erutu t)n**)7 )per !uk an 6. a/wa a*ar pe!a2anan 0) Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran 0apat ter!akana ter!akana 0en*an 6a)k per!u a0an2a Peraturan D)rektur tentan* Ke6)8akan Pe!a2an a2anan Rua/ Sak)t Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0er Jen0era! a! Soe0)r Soe0)ran an e6a*a e6a*a)) !an0aa !an0aan n 6a*) 6a*) pen2e! pen2e!en* en**ar *araan aan e!uru/ e!uru/ pe!a2anan pe!a2anan 0) Rua/ Sak)t Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran7 ,
9. a/wa 6er0aarkan pert)6an*an e6a*a)ana 0)ak5 0) ak5u0 0a!a1 a 0an 6, per!u 0)tetapkan 0en*an Peraturan D)r ektur Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran M!"#!"
%$:
1. .
n0an*:n0an* Repu6!)k In0one)a Noor '' ta/un ##- tentan* Rua/ Sak)t Peraturan Menter) Kee/atan Noor &- ;Menke;Per;III;##$ tentan* Reka e0)
3.
no 3& t/n ##- tentan* kee/atan
'.
PP no 3 tentan* Tena*a Tena*a kee/atan
MEMUTUSKAN:
KEMENTERIAN KEMENTERIA N RISET, TEKNOLOGI DAN PENDIDIKAN PENDIDI KAN TINGGI UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN JL. Dr. Soeparno Purwokerto 531 Te!p Te!p "#$1% &133,&13' &133,&13' "(unt)n*% +a "#$1% &-1&1
KEPUTUSAN DIREKTUR RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN Nomor : ....... TENTANG ASESMEN NYERI
RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN TAHUN 2015 DIREKTUR RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN Menimbang
:
a. a/wa 0a!a upa2a en)n*katkan utu pe!a2anan Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran, aka 0 p an pen2e!en**araan pe!a2anan 2an* 6erutu t)n**)7 )per !uk an 6. a/wa a*ar pe!a2anan 0) Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran 0apat ter!akana ter!akana 0en*an 6a)k per!u a0an2a Peraturan D)rektur tentan* Ke6)8akan Pe!a2an a2anan Rua/ Sak)t Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0er Jen0era! a! Soe0)r Soe0)ran an e6a*a e6a*a)) !an0aa !an0aan n 6a*) 6a*) pen2e! pen2e!en* en**ar *araan aan e!uru/ e!uru/ pe!a2anan pe!a2anan 0) Rua/ Sak)t Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran7 ,
9. a/wa 6er0aarkan pert)6an*an e6a*a)ana 0)ak5 0) ak5u0 0a!a1 a 0an 6, per!u 0)tetapkan 0en*an Peraturan D)r ektur Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran M!"#!"
%$:
1. .
n0an*:n0an* Repu6!)k In0one)a Noor '' ta/un ##- tentan* Rua/ Sak)t Peraturan Menter) Kee/atan Noor &- ;Menke;Per;III;##$ tentan* Reka e0)
3.
no 3& t/n ##- tentan* kee/atan
'.
PP no 3 tentan* Tena*a Tena*a kee/atan
MEMUTUSKAN:
M!% !%$&' $&'$!
:
KEPUT EPUTUS USAN AN DIRE DIREKT KTUR UR RUM RUMAH SAKIT AKIT GIG GIGI DAN DAN MULUT ULUT PENDI ENDID DIKAN IKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN TENTANG KEBIJAKAN ASESMEN NYERI RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN
Pr%$m$
<
Ke6)8a Ke6)8akan kan Aeen Aeen N2er) N2er) Rua/ Rua/ Sak)t Sak)t e6a*a e6a*a)a )ana na ter9ant ter9antu u 0a!a 0a!a Lap)ra Lap)ran n Keputuan )n).
K()$
<
Pe6)n Pe6)naan aan 0an pen* pen*awa awaan an Ae Aeen en N2er) N2er) Rua Rua/ / Sak)t Sak)t G)*) G)*) 0an 0an Mu!ut Mu!ut Pen0 Pen0)0) )0)kan kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran o!e/ Mana8er Pe!a2anan Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran
K%#"$
<
Keputu Keputuan an )n) 6er!ak 6er!aku u e8ak e8ak tan**a tan**a!! 0)tet 0)tetapk apkann2 ann2a, a, 0an 0an apa6)! apa6)!aa 0) keu0) keu0)an an /ar) /ar) tern2 tern2ata ata ter0apat keke!)ruan 0a!a penetapan )n) akan 0)a0akan per6a)kan e6a*a)ana et)n2a
D)tetapkan 0) < Pa0a Tan**a! < Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran
0r*. Arw)ta Mu!2awat).,M.(Ke NIP. NIP. 1-531#5 1-$#3 1-$#3 ##1
Lap)ran
Keputuan D)rektur Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran Noor < ......... Tan**a! <
KEBIJAKAN ASESMEN NYERI RUMAH SAKIT GIGI DAN MULUT PENDIDIKAN UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN
KEBIJAKAN
1.
ASESMEN NYERI
Seua p a)en rawat )nap 0an 0an rawat 8a!an 0) kr)n)n* untuk raa ak)t 0an 0)!akukan akukan aeen apa6)!a a0a raa n2er)n2a r)n2a.
. Pa)en 0)6antu 0)6antu 0a!a pen*e!o!aan raa n2er) e9ara e=ekt)=. 3. Men2e0)akan pen*e!o!aan n2er) eua) pe0oan 0an prot ok o!. o!.
'.
Koun)ka) 0en*an pa)en 0an ke!uar*a tentan* p en*e!o!aan n2er) 0a!a kont ek5 pr)6a0), 6u0a2a, 0an keper9a2aan a*aa a)n*:a)n*.
5. +a)!)ta pen*ukuran n2er) pa5)en
/aru tere0)a 0a!a 6entuk 5ka!a n2er)
0a!a reka e0)5.
per/at)kan, t)0ak 6o!e/ &. Ke!u/an pa)en tentan* n2er) /aru 0) p !an*un* 0)an**ap e6a*a) malingering "6erpura:pura% 0an 0)!an8utkan 0en*an pen*ukuran n2er ). >. Pen*eta/uan
pen*ukuran
n2er)
/aru 0)pa/a)
0an en8a0)
per/at)an
petu*a kee/atan Rua/ Sak)t *)*) 0an u!ut Pen0)0)kan NSOED. $. Pen*ukuran n2er) /aru 0)!akukan e9ara 6eru!an* untuk eat)kan eat)kan k en2a1 anan pa5)en 0an e6antu kee6u/an pa)en. -. Penata!akanaan en9akup
n2er) 0) Rua/
Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan 3n5oe0 ,
non: = ar1a ar1ako!o*)5 0an =ar1ako!o*)5.
DIREKTR Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan n)4er)ta Jen0era! Soe0)ran
0r*. Arw)ta Mu!2awat).,M.(Ke NIP. NIP. 1-531#5 1-$#3 1-$#3 ##1
BAB I PENDAHULUAN
A. LATAR BELAKANG Manu)a erupakan ak/!uk un)k, 2an* e)!)k) per)!aku 0an kepr)6a0)an 2an* 6er6e0a:
6e0a 0a!a ke/)0upann2a, Per)!aku 0an kepr)6a0)an 0)0aarkan 0ar) 6er6a*a) a9a =aktor pen2e6a6, a!a/ atun2a =aktor !)n*kun*an, 2an* 6erua/a 6era0apta) untuk 6erta/an 0a!a ke/)0upann2a. e*)tu pu!a =))k anu)a an*at 0)pen*aru/) o!e/ !)n*kun*an !uar 0a!a 6era0apta) en8a*a keta6)!an 0an kee)6an*an tu6u/ 0en*an 9ara e!a!u) 6erepon 6)!a ter8a0) tu6u/ terkena /a! 2an* ne*at)= 0en*an 6erua/a en2e)6an*kann2a ke6a!) e/)n**a 0apat 6erta/an ata eran*an ne*at)=, )a! ata kena 0e6u aka akan 6erua/a 0en*an en*e!uarkan a)r ata. Kee)6an*an 8u*a ter8a0) 0a!a 6u0a2a 0aera/ 0)ana anu)a )tu t)n**a!, epert) k)ta keta/u) 6a/wa 0) In0one)a an*at 6era*a 6u0a2a 0en*an 6er6a*a) a9a 9orak 0an *a2a, u!a) 0ar) !o*at 6a/aa 2an* 0)*unakan, 9ara 6erpaka)an, tra0)) pr)!aku
ke2ak)nan 0a!a
6era*aa, aupun erepon ata ke8a0)an 0a!a ke/)0upan e/ar):/ar)n2a epert) /a!n2a 0a!a enan*an) raa n2er) ak)6at ter8a0) per!ukaan 0a!a tu6u/ 0en*an 0)repon o!e/ anu)a 0en*an 6er6a*a) a9a a0apta), u!a) 0ar) uara eraun*:raun*, a0a8u*a 9ukup 0en*an ke!uar a)r ata 0an ka0an* 0en*an *e!)a/ 2an* an*at. Ata 0aar tere6ut aka e6a*a) pe6er) terap) e0) /aru en*eta/u) ata 6er6a*a) per)!aku 0an 6u0a2a 2an* a0a 0) In0one)a e/)n**a 0a!a penan*anan ter/a0ap n2er) 2an* 0)raakan o!e/ et)ap oran* 0apat e!akukan pen*ka8)an 0an t)n0akan pe6er)an terap) e9ara o62ekt)=, aka untuk )tu RSD Kota Depok en2uun pan0uan 0a!a penan*anan n2er).
B. TUJUAN Pan0uan Mana8een N2er) )n) 0)uun 0en*an tu8uan a0an2a tan0ar)a) 0a!a aeen
0an ana8een n2er) 0) RSD Kota Depok e/)n**a kua!)ta pe!a2anan kee/atan k/uun2a penan*anan n2er) 0) RSD Kota Depok eak)n 6a)k.
*. DE+INISI 1. N,r# a0a!a/ pen*a!aan enor)k 0an eo)ona! 2an* 0)ak)6atkan a0an2a keruakan 8ar )n*an
2an* e0an* atau akan ter8a0), atau pen*a!aan enor)k 0an eo)ona! 2an* eraakan eo!a/?o!a/ ter8a0) keruakan 8ar)n*an "interational association for the study of pain%. . N,r# $')% a0a!a/ n2er) 0en*an onet e*era 0an 0ura) 2an* ter6ata, e)!)k) /u6un*an tepora! 0an kaua! 0en*an a0an2a 9e0era atau pen2ak)t. 6
3. N,r# 'ro!#' a0a!a/ n2er) 2an* 6erta/an untuk per)o0e waktu 2an* !aa. N2er) kron)k 2an* teru eneru a0a ek)pun te!a/ ter8a0) proe pen2e6u/an 0an er)n* eka!) t)0ak 0)keta/u) pen2e6a6n2a 2an* pat) .
7
BAB II TATALAKSANA
A. ASESMEN NYERI 1. A!$m!-#$. R#$,$% P!,$'#% S'$r$!" 1% Onet n2er) akut atau kron)k, trauat)k atau non: trauat)k. % Karakter 0an 0era8at kepara/an n2er), n2er) tupu!, n2er) ta8a, raa ter6akar, t)0ak
n2aan, keeutan, neura!*)a. 3% Po!a pen8aaran ; pen2e6aran n2er) '% Dura) 0an !oka) n2er) 5% Ge8a!a !a)n 2an* en2erta) )a!n2a ke!ea/an, 6aa!, keeutan, ua!;unta/, atau *an**uan kee)6an*an ; kontro! otor)k &% +aktor 2an* eper/a6at 0an eper)n*an >% Kron))ta $% (a)! peer)kaan 0an penan*anan n2er) e6e!un2a, terauk repon terap) -% Gan**uan ; ke/)!an*an =un*) ak)6at n2er) ; !uka 1#% Pen**unaan a!at 6antu 11% Peru6a/an =un*) o6)!)ta, ko*n)t)=, )raa t)0ur, 0an akt)4)ta /)0up 0aar "activity of daily living % 1% S)n*k)rkan keun*k)nan poten) eer*en) pe6e0a/an, epert) a0an2a =aktur 2an* t)0ak ta6)!, *e8a!a neuro!o*) pro*re)= 9epat 2an* 6er/u6un*an 0en*an )n0ro kau0a eku)na. . R#$,$% &m($$! / &!,$'#% ($)) . R#$,$% &-#'o3 -o-#$ a% R)wa2at konu) a!ko/o!, erokok, atau narkot)ka 6% I0ent)=)ka) pen*au/ ; perawat utaa "pr)er% pa)en 9% I0ent)=)ka) kon0)) tepat t)n**a! pa)en 2an*a 6erpoten) en)6u!kan ekaer6a) n2er) 0% Pe6ataan ; retr)k) part))pa) pa)en 0a!a akt)4)ta o)a! 2an* 6erpoten) en)6u!kan pen*aru/ ne*at)= ter/a0ap ot)4a) 0an koopera) pa)en 0en*an pro*ra penan*anan; ana8een n2er) ke 0epann2a. Pa0a pa)en 0en*an aa!a/ p)k)atr), 0)per!ukan 0ukun*an p)koterap) ; p)ko=araka e) T)0ak 0apat 6eker8an2a pa)en ak)6at n2er) 0apat en)6u!kan tre 6a*) pa)en;ke!uar*a. (. R#$,$% &'r4$$! Peker8aan 2an* e!)6atkan *erakan 6eru!an* 0an rut)n, epert) en*an*kat 6en0a 6erat, e6un*kuk atau eutar erupakan peker8aan terer)n* 2an* 6er/u6un*an 0en*an n2er) pun**un*. . O$%3o$% ($! $r"#
8
1%
Da=tar o6at:o6atan 2an* 0)konu) pa)en untuk en*uran*) n2er) "uatu tu0) enun8uakan 6a/wa 1'@ popu!a) 0) In0one)a en*konu) up!een ;/er6a!, 0an
% 3%
3&@ en*konu) 4)ta)n% antukan 8u*a en*ena) 0o), tu8uan )nu o6at, e=ekt)=)ta, 0an e=ek ap)n*. D)rekoen0a)kan untuk en*uran*) atau e6er/ent)kan o6at:o6atan 0en*a e=ek
ap)n* ko*n)t)= 0an =))k. . R#$,$% ')$r"$ E4a!ua) r)wa2at e0) terutaa pen2ak)t *enet)k. ". A--m! -#-%m or"$! ,$!" 'om&r!-# 1% E4a!ua) *e8a!a kar0)o4aku!ar p)k)atr) pu!oner,
*atro)ntet)a!,
neuro!*),
reuato!o*), *en)tour)nar)a, en0okr)n 0an uku!oke!eta!. % Ge8a!a kont)tu)ona! penurunan 6erat 6a0an, n2er) a!a /ar), ker)n*at a!a, 0an e6a*a)n2a. 2. A--m! N,r# $. A--m! !,r# m!"")!$'$! N)mr# R$%#!" S$ 1% In0)ka) 0)*unakan pa0a pa)en 0ewaa 0an anak 6eru)a B 3 ta/un 2an* 0apat
en**unakan an*ka untuk e!a6an*kan )nten)ta n2er) 2an* 0)raa kann2a. % Intruk) pa)en akan 0)tan2a en*ena) )nten)ta n2er) 2an* 0)raakan 0an 0)!a6an*kan 0en*an an*ka antara # ? 1#. # C t)0ak n2er) • 1 ? 3 C n2er) r)n*an "e9ara o62ekt)= pa)en 0apat 6erkoun)ka) 0en*an 6a)k% • ' ? & C n2er) e0an* "e9ara o62ekt)= pa)en en2er)n*a), 0apat enun8ukan !oka) • •
n2er), atau en0ekr)p)kan, 0apat en*)kut) per)nta/ 0en*an 6a)k% > ? - C n2er) 6erat "e9ara o68ekt)= pe)en terka0an* t)0ak en*)kut) per)nta/ tap) a)/ repon ter/a0ap t)n0akan 0an enun8ukan !oka) nyeri, tidak dapat
•
mendiskripsikan dan tidak dapat diatasi dengan alih posisi nafas. distraksi ) 1# C n2er) 2an* an*at "pa)en u0a/ t)0ak 0apat en0)kr)p)kan !oka) n2er),
t)0ak 0apat 6erkoun)ka), euku!% . A--m! N,r# m!"")!$'$! 6o!" B$'r +A*ES &$#! -$ 1% In0)ka) < pa0a pa)en "0ewaa 0an anak B 3 ta/un% 2an* t)0ak 0apat en**a6arkan )nten)ta n2er)n2a 0en*an an*ka, *unakan aeen % Intruk) < pa)en 0))nta untuk enun8uk ; e)!)/ *a6ar ana 2an* pa!)n* eua) 0en*an 2an* )a raakan. Tan2akan 8u*a !oka) 0an 0ura) n2er) # t)0ak eraa n2er) • 1 e0)k)t raa n2er) • n2er) r)n*an • 3 n2er) e0an* • ' n2er) 6erat • 5 n2er) an*at 6erat • G$m$r 7.1 Wong Baker Faces Pain Rating Scale . A--m! N,r# m!"")!$'$! *OM+ORT -$
9
1% In0)ka)< pa)en 6a2), anak, 0an 0ewaa 0) ruan* kaar opera) atau ruan* rawat )nap 2an* t)0ak 0apat en**unakan Nuer)9 rat)n* 9a!e atau won*:6aker +AES 9a!e. % Intruk) < ter0apat - kate*or) 0en*an et)ap kate*or) e)!)k) 1:5 0en*an kor tota! antara - ? '5. Kewapa0aan • Keten*an • D)tre pernapaan • Menan*) • Per*erakan • Tonu otot • Te*an*an wa8a/ • Tekanan 0ara/ 6aa! • Den2ut 8antun* 6aa! •
T$ 7.1 *OM+ORT S$ K$%"or# Kewapa0aan
Ketenan*an
D)tre pernapaan
1: : 3: ': 5: 1: : 3: ': 5: 1: : 3: ': 5:
Menan*)
1: :
S'or T)0ur pu!a ; n2en2ak T)0ur kuran* n2en2ak Ge!)a/ Sa0ar epenu/n2a 0an wapa0a ()per a!ert Tenan* A*ak 9ea ea San*at 9ea Pan)k t)0ak a0a rep)ra) pontan 0an t)0ak a0a 6atuk rep)ra) pontan 0en*an e0)k)t ; t)0ak a0a repon ter/a0ap 4ent)!a) ka0an*:ka0an* 6atuk atau ter0apat ta/anan ter/a0ap 4ent)!a) er)n*a 6atuk, ter0apat ta/anan ; per!awanan ter/a0ap 4ent)!ator e!awan e9ara akt)= ter/a0ap 4ent)!ator, 6atuk teru:eneru ; tere0ak 6ernapa 0en*an tenan*, t)0ak enan*) ter)ak:)ak
T$!""$
6$'%)
10
3: ': 5: 1: : 3: ': 5:
eraun* enan*) 6erter)ak Per*erakan t)0ak a0a per*erkan ka0an*:ka0an* 6er*erak per!a/an er)n* 6er*erak per!a/an per*erakan akt)= ; *e!)a/ per*erakan akt)= terauk 6a0an 0an kepa!a Tonu otot 1: otot re!ak epenu/n2a t)0ak a0a tonu otot : penurunan tonu otot 3: tonu otot nora! ': pen)n*katan tonu otot 0an r)!ek 8ar) tan*an 0an kak) 5: kekakuan otot ektr) 0an r)!ek 8ar) tan*an 0an kak) Te*an*an 1: otot wa8a/ re!ak epenu/n2a : tonu otot wa8a/ 2an* n2ata wa8a/ 3: te*an*an 6e6erapa otot wa8a/ ter!)/at n2ata ': te*an*an /ap)r 0) e!uru/ otot wa8a/ 5: Se!uru/ otot wa8a/ te*an* er)n*) Tekanan 0ara/ 1: Tekanan 0ara/ 0) 6awa/ 6ata nora! : Tekanan 0ara/ 6era0a 0) 6ata nora! 6aa! e9ara kon)ten 3: Pen*)n*katan tekanan eeka!) 15@ 0) ata 6ata nora! "B3 ka!) 0a!a o6er4a) e!aa en)t% ': Ser)n*n2a pen)n*katan tekanan 0ara/ 15@ 0) ata 6ata nora! "B3 ka!) 0a!a o6er4a) e!aa en)t% 5: Pen)n*katan tekanan 0ara/ teru: eneru 15@ Den2ut 8antun* 1: Den2ut 8antun* 0) 6awa/ 6ata nora! : Den2ut 8antun* 6era0a 0) 6ata nora! 6aa! e9ara kon)ten 3: Pen)n*katan 0en2ut 8antun* eeka!) 15@ 0) ata 6ata nora! "1:3 ka!) 0a!a o6er4a) e!aa en)t% ': Ser)n*n2a pen)*katan 0en2ut 8antun* 15@ 0) ata 6ata nora! "B 3 ka!) 0a!a o6er4a) e!aa en)t% 5: Pen)n*katan 0en2ut 8antun* teru: eneru 15@ Skor Tota!
11
(. P$($ &$-#! &!"$r) o$% $!$-%-# , aeen 0an penan*anan n2er) 0)!akukan 0en*an 9ara
pa)en enun8ukan repon 6er6a*a) ekpre) tu6u/ atau 4er6a! akan raa n2er) . A--m! )$!" n2er) 0)!akukan pa0a pa)en 2an* 0)rawat !e6)/ 0ar) 6e6erapa 8a 0an enun8ukan a0an2a raa n2er), e6a*a) 6er)kut< 1% Lakukan aeen n2er) 2an* kopre/en)= et)ap ka!) e!akukan peer)kaan =))k pa0a pa)en % D)!akukan pa0a pa)en 2an* en*e!u/ n2er) 1 8a ete!a/ tata!akana n2er), et)ap epat 8a "pa0a pa)en 2an* a0ar;6an*un%, pa)en 2an* en8a!an) proe0ur ke0okteran 2an* en2ak)tkan, e6e!u tran=er pa)en 0an e6e!u pa)en pu!an* 0ar) rua/ ak)t. 3% Pa0a pa)en 2an* en*a!a) n2er) kar0)ak "8antun*%, !akukan aeen u!an* et)ap $ en)t ete!a/ pe6er)an n)trat atau o6at:o6atan )ntra4ena. '% Pa0a n2er) akut;kron)k, !akukan aeen u!an* t)ap 3# en)t :18a ete!a/ pe6er)an o6at n2er) . Dr$4$% !,r# 2an* en)n*kat /e6at e9ara t)6a:t)6a, terutaa 6)!a apa) en)6u!kan peru6a/an tan0a 4)ta!, erupakan tan0a a0an2a 0)a*no) e0) atau 6e0a/ 2an* 6aru ")a!n2a kop!)ka) pa9a:pe6e0a/an, n2er) neuropat)k%. 7. Pmr#'-$$! #-#' $. Pmr#'-$$! )m)m 1% Tan0a 4)ta! tekanan 0ara/, na0), pernapaan, u/u tu6u/ % kuran 6erat 6a0an 0an t)n**) 6a0an pa)en 3% Per)ka apaka/ ter0apat !uka 0) ku!)t epert) 8ar)n*an paru ak)6at opera), u!era),
tan0a 6eka 8aru unt)k '% Per/at)kan 8u*a a0an2a ket)0ake*ar)an tu!an* "a!a!)*nent% atro=) otot, =a)ku!a), 0)k!orora), 0an e0ea. . S%$%)- m!%$ 1% N)!a) or)enta) pa)en % N)!a) keapuan en*)n*at 8an*ka pan8an*, pen0ek 0an e*era. 3% N)!a) keapuan ko*n)t)= '% N)!a) kon0)) eo)ona! pa)en, terauk *e8a!a:*e8a!a 0epre) t)0ak a0a /arapan, atau 9ea. . Pmr#'-$$! -!(# 1% Se!a!u per)ka ke0ua )) untuk en)!a) ke)etr)an % N)!a) 0an 9a9at per*erakan akt)= eua en0), per/at)kan a0an2a keter6ataan *erak,
0)k)ne), raut wa8a/ er)n*), atau a)etr). 3% N)!a) 0an 9a9at per*erakan pa)= 0ar) en0) 2an* ter!)6at a6nora! ; 0)ke!u/kan o!e/ pa)en " aat en)!a) per*erakan akt)=%. Per/at)kan a0an2a !))ta) *erak, raut wa8a/ er)n*), atau a)etr). '% Pa!pa) et)ap en0) untuk en)!a) a0an2a n2er) 5% Peer)kaan ta6)!)ta en0) untuk en*)0ent)=)ka) a0an2a 9e0era !)*aen (. Pmr#'-$$! mo%or#' N)!a) 0an 9atat kekuatan otor)k pa)en 0en*an kr)ter)a 0)6awa/ )n). 12
T$ 7.2 Dr$4$% K')$%$! Mo%or#' Dr$4$% 5 ' 3
D#!#-# T)0ak ter0apat keter6ataan *erak, apu e!awan ta/anan kuat Mapu e!awan ta/anan r)n*an Mapu 6er*erak e!awan *ra4)ta) Mapu 6er*erak;6er*eer ke k)r) 0an kanan tetap) t)0ak apu e!awan
1 #
*ra4)ta) Ter0apat kontrak) otot ")npek);pa!pa)%, t)0ak en*/a)!kan per*erakan T)0ak terapat kontrak) otot
. Pmr#'$-$$! -!-or#' Lakukan peer)kaan < entu/an r)n*an, n2er) "tuukan 8aru, p)n pr)9k%, *erakan, 0an
u/u. . Pmr#'-$$! !)roo"#- $#!!,$ 1% E4a!ua) ner4u kran)a! I ? II, terutaa 8)ka pa)en en*e!u/ n2er) wa8a/ atau er4)ka! 0an ak)t kepa!a % Peer)kaan re=!ek otot, n)!a) a0an2a a)etr) 0an k!onu. ntuk en9etukan k!onu e6utu/kan kontrak) B ' otot 3% N)!a) a0an2a re=!ek a6)nk)n 0an (o=!)en "/a)! po)t)= enun8ukan !e) upper motor neuron%. '% N)!a) *a2a 6er8a!an pa)en 0an )0ent)=)ka) 0e=))t ere6e!u 0en*an e!akukan te 0)etr)k "te per*erakan 8ar):ke:/)0un*, per*erakan tu)t:ke:t)6)a%, te 0)0)a0okok)ne)a, te kee)6an*an "Ro6er* 0an Ro6er* o0)=)ka)%. T$ 7.7 Pmr#'-$$! R'Re=!ek )ep rak)ora0)a!) Tr)ep Ten0on pate!!a (atr)n* e0)a! A9/)!!e
Se*en p)na! 5 & > I' I5 S1
". Pmr#'-$$! ')-)1% Ter0apat 5 tan0a non:or*an)k pa0a pa)en 0en*an *e8a!a n2er) tetap) t)0ak 0)teukan
et)o!o*) e9ara anato). Pa0a 6e6erapa pa)en 0en*an 5 tan0a )n) 0)teukan en*a!a) /)pokon0r)a), /)ter)a, 0an 0epre). % Ke!)a tan0a )n) a0a!a/ < D)tr)6u) n2er) uper=))a! atau non:anato)k • Gan**uan enor)k atau otor)k non:anato)k • Fer6a!)a) 6er!e6)/an akan n2er) "o4er:reakt)=% • Reak) n2er) 2an* 6er!e6)/an aat en8a!an) te peer)kaan n2er). • Ke!u/an akan n2er) 2an* t)0ak kon)ten "6erp)n0a/an:p)n0a/% aat *erakan 2an* • aa 0)!akukan pa0a po)) 2an* "0)trak)% 13
8. Pmr#'-$$! E'%rom#o"r$# 9EMG a. Me6antu en9ar) pen2e6a6 n2er) akut; kron)k pa)en 6. Men*)0ent)=)ka) area perara=an ; 9e0era otot =oka! atau 0)=u 2an* terkena 9. Men*)0ent)=)ka) atau en2)n*k)rkan keun*k)nan 6er/u6un*an 0en*an re/a6)!)ta), )n8ek),
pe6e0a/an atau o6at. 0. Me6antu ene*akkan 0)a*no) e. Peer)kaan er)a! e6antu peantauan peu!)/an pa)en 0an repon ter/a0ap terap). =. In0)ka) ke9ur)*aan ara= ter8ep)t, ono: ; po!): neuropat), ra0)ku!opat). 5. Pmr#'-$$! -!-or#' ')$!%#%$%# a. Peer)kaan enor)k ekan)k "t)0ak n2er)%7 *etaran 6. Peer)kaan enor)k ekan)k "n2er)%7 tuukan 8aru, tekanan 9. Peer)kaan ena) u/u "0)n*)n, /an*at, pana% 0. Peer)kaan ena) perep) ;. Pmr#'-$$! r$(#oo"# a. In0)ka) 1% Pa)en n2er) 0en*an ke9ur)*aan pen2ak)t 0e*enerat)= tu!an* 6e!akan* % Pa)en 0en*an ke9ur)*aan a0an2a neop!aa, )n=ek) tu!an* 6e!akan*, pen2ak)t )n=!aator)k 0an pen2ak)t 4a9u!ar. 3% Pa)en 0en*an 0e=))t neuro!o*) otor)k, ko!on, kan0un* ke)/, atau erek). '% Pa)en 0en*an r)wa2at pe6e0a/an tu!an* 6e!akan* 5% Ge8a!a n2er) 2an* enetap B ' )n**u 6. Pe)!)/an peer)kaan ra0)o!o*)< 6er*antun* pa0a !oka) 0an karakter)t)k n2er). 1% +oto po!o< untuk kr)n)n* )n))a! pa0a tu!an* 6e!akan* "=raktur, ket)0ake*ar)an 4erte6ra, pon0)!o):pon0)!a), neop!aa % % MRI gold standart 3% T:9an '% Ra0)onuk!)0a 0a!a en0etek) peru6a/an eta6o!)e tu!an* <. A--m! &-#'oo"# a. N)!a) oo0 pa)en, a0aka/ ketakutan, 0epre) b. N)!a) a0an2a *an**uan t)0ur, aa!a/ terka)t pekerjaan c. Nilai adanya dukungan sisoal, interaksi sosial.
B. +ARMAKOLOGI OBAT ANALGESIK 1. L#(o'$#! %m& 9L#(o$#! &$% 5= a. er)) !)0oka)n 5@ ">## *% 6. Mekan)e ker8a e6!ok akt)4)ta a6nora! 0) kana! natr)u neurona!. 9. Me6er)kan e=ek ana!*e)k 2an* 9ukup 6a)k ke 8ar)n*an !oka!, tanpa a0an2a e=ek anete)
"6aa!%, 6eker8a e9ara per)=er e/)n**a t)0ak a0a e=ek ap)n* )te)k 0. In0)ka)< an*at 6a)k untuk n2er) neuropat)k ")a! < /erpet)k, neuropat), 0)a6et)k, neura!*)a pa9a: pe6e0a/an%, n2er) pun**un* 6awa/, n2er) )o=a)a!. e. E=ek ap)n* )r)ta) ku!)t r)n*an pa0a tepat enepe!kan !)0oka)n =. Do) 0an 9ara pen**unaan< 0apat enekan /)n**a 3 patches 0) !oka) 2an* pa!)n* n2er) "ku!)t /aru 6er)/ t)0ak 6o!e/ a0a !uka ter6uka 0an 0)paka) e!aa 1 8a 0a!a per)o0e ' 8a. 2. Eutectic Mixture of Local Anesthesia a. Men*an0un* !)0oka)n ,5@ 0an proka)n (! ,5@
14
6. In0)ka) < anete) ukoa top)9a! 2an* 0)ap!)ka)kan pa0a ku!)t 2an* e6rane ukoa *en)ta! untuk pe6e0a/an )nor 0an
)ntak pa0a
e6a*a) pre:e0)ka) untuk
anete) uu 9. Mekan)e ker8a< e=ek anate) "6aa!% 0en*an e6!ok tota! kana! natr)u ara= enor)k 0. Onet ker8an2a 6er*antun* pa0a 8u!a/ kr) 2an* 0)6er)kan. E=ek anete) !oka! pa0a ku!)t 6erta/an e!aa :3 8a 0en*an 0)tutup) kaa ok!u)= 0an enetap e!aa 1: 8a ete!a/ kaa 0)!epa e. Kontra)n0)ka)< et/eo*!o6)ne)a )0)opat)k atau kon*en)ta!. =. Do) 0an 9ara pen**unaan< o!ekan kr) EMLA 0en*an te6a! pa0a ku!)t 0an tutup!a/ 0en*an kaa ok!u)=. 7. P$r$-%$mo a. E=ek ana!*e)k untuk n2er) r)n*an:e0an* 0an ant)p)ret)k. Dapat 0)ko6)na)kan 0en*an op)o)0 untuk epero!e/ e=ek ana!*e)k 2an* !e6)/ 6ear. 6. Do)< 1# *;k*;ka!) 0en*an pe6er)an 3:' ka!) e/ar). ntuk 0ewaa 0apat 0)6er)kan 0o) 3:' ka!) 5## * per/ar). 8. O$% A!%#3 I!$m$-# No!3S%ro#( 9OAINS a. E=ek ana!*e)k pa0a n2er) akut 0an kron)k 0en*an )nten)ta r)n*an:e0an*, ant):p)ret)k 6. Kontra)n0)ka)< pa)en 0en*an Tr)a0 +rank!)n "po!)p /)0un*, an*)oe0ea, 0an urt)kar)a% karena er)n* ter8a0) reak) ana=)!akto)0 9. E=ek ap)n*< *atro)ntet)na! "ero);u!ku *ater%, 0)=un*) 4ena!, pen)*katan enH) /ar). 0. Ketoro!ak< 1% Merupakan atu:atun2a OAINS 2an* tere0)a untuk parentera!. E=ekt)= untuk n2er) e0an*:6erat % eran=aat 8)ka ter0apat kontra)n0)ka) op)o)0 atau 0)ko6)na)kan 0en*an op)o0 untuk en0apat e=ek )ner*)t)k 0an e)n)a!)a) e=ek ap)n* op)o)0 "0epre) pernapaan, e0a), tat) *atro)ntet)na!%. San*at 6a)k untuk terap) u!t):ana!*e)k. 5. E' $!$"-#' &$($ $!%#(&r-$! a. Mekan)e ker8a< e6!ok pen*a6)!an ke6a!) norep)ne=r)n 0an eroton)n e/)n**a en)n**a!kan e=ek neurotran)tter tere6ut 0an en)n*katkan akt)4)ta neuron )n/)6)) no)ept)=. 6. In0)ka)< n2er) neuropat)k " neuropat) DM, neura!*)a pa9a:/erpet)k 9e0era ara= per)=er, n2er) entra!% 9. onto/ o6at 2an* er)n* 0)paka) a)tr)pt)!)n, ))pra)ne, 0ep)ra)n, e=ek per)=er. Do) 5# ? 3## *, eka!) e/ar) ;. A!%# > 'o!?)-$! a. ar6aaHep)ne e=ekt)= untuk n2er) neuropat)k. E=ek ap)n* ono!en, *an**uan 6er8a!an, pu)n*. Do) < '##:1$## * ; /ar) ":3 ka!) per/ar)%. Mu!a) 0en*an 0o) ke9)! " 1## *%, 0)t)n*katkan per)n**u /)n**a 0o) e=ekt)=. 6. Ga6apent)n < erupakan o6at p)!)/an utaa 0a!a en*o6at) n2er) neuropat)k. E=ek ap)n* )n)a! 0an 0)to!eran) 0en*an 6a)k. Do) < 1##:'$## *;/ar) "3:' ka!) e/ar)%. <. A!%$"o!#- '$!$!$%r#)m
15
a. In0)ka)< n2er) neuropat)k 0an pa9a:opera) 6. L)0oka)n< 0o) *;k* e!aa # en)t, !a!u 0)!an8utkan 0en*an 1: 3 * ; k*;8a t)tra). 9. Proka)n < ':&,5 *;k*;/ar). @. A!$%$"o!#- '$!$ '$-#)m a. )9onot)0e< erupakan anata*on) kana! ka!)u 2an* pa!)n* e=ekt)= e6a*a) ana!*e)k. Do)< 1:3u*;/ar). E=ek ap)n* < pu)n*, ua!, n)ta*u, ket)0ake)6an*an 6er8a!an, kont)pa). E=ek ap)n* )n) 6er*antun* 0o) 0an re4er)6e! 8)ka 0o) 0)kuran*) atau o6at 0)/ent)kan. 6. N)o0)p)n, Ferapa)!< e*o6at )*ra)ne 0an ak)t kepa!a kron)k. Menurunkan ke6utu/an or=)n pa0a pa)en kanker 2an* en**unakan eka!a) 0o) or=)n. . Tr$m$(o a. Merupakan ana!*e)k 2an* !e6)/ poten 0ar)pa0a OAINS ora!, 0en*an e=ek ap)n* 2an* !e6)/ e0)k)t; r)n*an. er)=at )ner*)t)k 0en*an e0)ka) OAINS. 6. In0)ka)< e=ekt)= untuk n2er) akut 0an kron)k )nten)ta e0an* "n2er)% kanker, oteoart/r)t), n2er) pun**un* 6awa/ neuropat) DM, =)6ro2a!*)a, neura!*)a pa9a: 9. 0. e. =.
/erpet)k, n2er) pa9a: opera). E=ek ap)n* < pu)n*, ua!, unta/, !etar*), kont)pa). Ja!ur pe6er)an< )ntra4ena, ep)0ura!, rekta! 0an per ora! Do) traa0o! ora!< 3:' ka!) 5#:1## * "per/ar)%. Do) ak)a!< '##* 0a!a ' 8a. T)tra) ter6ukt) en)n*katkan to!eran) pa)en ter/a0ap e0)ka) terutaa 0)*unakan pa0a pa)en n2er) kron)k 0en*an r)wa2at to!eran) 2an* 6uruk ter0a0ap pen*o6atan atau e)!)k) r))ko t)n**) 8atu/. T$ 7.8 J$($ T#%r$-# Tr$m$(o
Pro%o'o T#%r$-# T)tra) 1# /ar)
Do-#I!#-#$ ' 5# *
e!aa 3 /ar)
T)tra) 1& /ar)
5#* e!aa 3 /ar) • Na)kkan en8a0) 3 5#* e!aa •
3 /ar) • Lan8utkan 0en*an ' 5#* • Dapat 0)na)kan apa) en9apa)
e=ek ana!*e)k 2an* 0))n*)nkan ' 5* • 5* e!aa 3 /ar) e!aa 3 • Na)kkan en8a0) 3 5* e!aa /ar)
D#r'om!($-#'$!
J$($ T#%r$-#
3 /ar) • Na)kkan en8a0) ' 5* e!aa
• • •
)!%)' Lan8ut u)a R))ko 8atu/ Sen)4)ta
e0)ka)
• • •
Lan8ut u)a R))ko 8atu/ Sen)4)ta e0)ka)
3 /ar) • Na)kkan en8a0) 5#* 0an 5* e!aa 3 /ar) • Na)kkan en8a0) ' 5#* • Dapat 0)na)kkan ap)a ter9apa) 16
e=ek ana!*e)k 2an* 0))n*)nkan
10. Oo#( a. Merupakan ana!*e)k pa)en "ter*antun* 0o)% 0an e=ekn2a 0apat 0)t)a0akan o!e/
na!okon. 6. onto/ op)o)0 2an* er)n* 0)*unakan< or=)n, u=etnan)!, eper)0)n. 9. Do) op)o)0 0)eua)kan pa0a et)ap )n0)4)0u, *unakan!a/ t)tra). 0. A0)k) ter/a0ap op)o)0 an*at 8aran* ter8a0) 6)!a 0)*unakan untuk penata!akanaan n2er) akut. e. E=ek ap)n* 1% Depre) pernapaan, 0apat ter8a0) pa0a< O4er0o) < pe6er)an 0o) 6ear, akuu!a) ak)6at pe6er)an e9ara • •
)n=u. Pe6er)an e0a) 6eraaan "6enHo0)aHep)n, ant)/)ta)n, ant)aat)k
•
tertentu% A0an2a kon0)) tertentu < *an**uan e!ektro!)t, /)po4o!e)a, ure)a,
*an**uan rep)ra) 0an pen)n*katan tekanan )ntrakut)a!. Obstructive sleep apnoes atau o6truk) 8a!an na=a )nter)ten • % Se0a)< a0a!a/ )n0)kator 2an* 6a)k untuk 0an 0)pantau 0en*an en**unakan kor e0a), 2a)tu< # C a0ar penu/ • 1 C e0a) r)n*an, ka0an* en*antuk, u0a/ 0)6an*unkan • C e0a) e0an*, er)n* e9ara kontan en*antuk, u0a/ • 0)6an*unkan 3 C e0a) 6erat, ono!en, ukar 0)6an*unkan • S C t)0ur nora! • 3% S)te Sara= puat< Eu=or)a, /a!u)na), )o), kekakuan otot • Peaka)an MAOI< pe6er)an pet)0)n 0apat en)6u!kan koa • '% Tok))ta eta6o!)t Pet)0)n "norpet)0)n% en)6u!kan treo, tw)t9/)n*, )ok!onu, • •
u!t)=oka!, ke8an* Pet)0)n t)0ak 6o!e/ 0)*unakan !e6)/ 0ar) > 8a untuk penata!akanaan
•
n2er) pa9a:6e0a/ Pe6er)an or=)n kron)k< en)6u!kan *an**uan =un*) *)n8a! t erutaa
pa0a pa)en u)a B ># ta/un 5% E=ek kar0)o4aku!ar< Ter*antun* 8en), 0o), 0an 9ara pe6er)an < tatu 4o!ue )ntra4a9u!ar, • • •
erta !e4e! akt)4)ta )patet)k Mor=)n en)6u!kan 4ao0)!ata) Pet)0)n en)6u!kan ta0)kar0)
17
&% Mua!, unta/ terap) untuk ua! 0an unta/0an pantau tekanan 0ara/ 0en*an a0ekuat, /)n0ar) per*erakan 6er!e6)/an pa9a: 6e0a/, ata) ke9eaan pa)en, o6at ant)eet)k. . Pmr#$! or$ : 1% Statu e=ekt)=n2a 0en*an pe6er)an parenta! pa0a 0o) 2an* eua) % D)*unakan e*era ete!a/ pa)en 0apat ento!eran) e0)ka) ora!. ". I!4'-# #!%r$?$-)$r 1% Merupakan rute parenata! tan0ar 2an* er)n* 0)*unakan. % Naun, )n8ek) en)6u!kan n2er) 0an e=ekt)4)ta pen2erapann2a t)0ak 0apat
. #.
4.
'.
.
0)an0a!kan. 3% ()n0ar) pe6er)an 4)a )ntra4aku!ar e6)a un*k)n. I!4'-# -)')%$! I!4'-# #!%r$?!$: 1% P)!)/an parentara! utaa ete!a/ pe6e0a/an a8or % Dapat 0)*unakan e6a*a) 6o!u atau pe6er)an teru ? eneru "e!a!u) )n=u% 3% Ter0apat r))ko 0epre) pernapaan pa0a pe6er)an 2an* t)0ak eua) 0o) I!4'-# m#'ro #!4'-# 1% Loka) )kro)n8ek) te6a)k < een9ep/a!)9 per)aue0u9ta! % Mekan)e ker8a< e6!ok repon no)ept)= 0) otak. 3% Op)o)0 )ntraere6ro4entr)ku!ar 0)*unakan e6a*a) pere0a n2er) pa0a pa)en kanker. I!4'-# -!$ 9()r$ #!%r$%'$: 1% Se9ara e!ekt)= ke!uan2a neurotran)tter 0) neuron kornu 0ora!) p)na!. % San*at e=ekt)= e6a*a) ana!*e)k. 3% (aru 0)pantau 0en*an ketat I!4'-# Pr#r 1% Pe6er)an op)o)0 e9ara !an*un* ke ara= per)=er en)6u!kan e=ek anate) !oka!"pa0a konentra) t)n**)%. % Ser)n* 0)*unakan pa0a< en0) !utut 2an* en*a!a) )n=!aa)
*. MANAJEMEN NYERI AKUT 1. N2er) akut erupakan n2er) 2an* ter8a0) & )n**u < . Lakukan aeen n2er) < u!a) 0ar) anane) /)n**a peer)kaan penun8an*. 3. Tentukan ekan)e n2er)< $. N,r# -om$%#': 1% D)ak)6atkan a0an2a keruakan 8ar)n*an 2an* en2e6a6kan pe!epaan Hat k))a 0ar)
e! 2an* 9e0era 0an ee0)a) )n=!aa) 0an n2er) e!a!u) no)eptor ku!)t. % Karakter onet 9epat, ter!oka!)a) 0en*an 6a)k, 0an n2er) 6er)=at ta8a, enuuk atau epert) 0)t)ka. 3% onto/ < n2er) ak)6at !aera), sprain, =raktur, 0)!oka). . N,r# ?#-r$: 1% No)eptor 4)9era! !e6)/ e0)k)t 0)6an0)n*kan oat)9 e/)n**a 8)ka tert)u!a) akan en)6u!kan n2er) 2an* kuran* 6)a 0)!oka!)a), 6er)=at 0)=u tupu!, epert) 0)tekan 6en0a 6erat. % Pen2e6a6< )ke); nekro), )n=!aa), pere*an*an !)*aent, pa otot po!o, 0)ten) or*a 6eron**a; !uen. 3% )aan2a 0)erta) 0en*an *e8a!a otono, epert) ua!. Munta/, /)poten), 6ra0)kar0)a, 6erker)n*at. 18
. N,r# !)ro&$%#': 1% eraa! 0ar) 9e0era 8ar)n*an ara= % S)=at n2er) < raa ter6akar n2er) en8a!ar, keeutan, "n2er) aat 0)entu/%,
/)pera!*e)a. 3% Ge8a!a n2er) 6)aan2a 0)a!a) pa0a 6a*)an 0)ta! pa0a 6a*)an 9e0era "eentara pa0a n2er) no)ept)=, n2er) 0)a!a) pa0a tepat 9e0eran2a% '% )aan2a 0)0er)ta o!e/ pa)en 0en*an 0)a6ete, multiple selerosis, /ern)a) 0)ku, AIDS, pa)en 2an* en8a!an) keoterap); ra0)oterap). '. Tata!akana eua) ekan)e n2er)n2a a. +arako!o*)< *unakan S%&3L$((r 6HO 1% OAINS e=ek)= untuk n2er) r)n*an ? e0an*, op)o)0 e=ekt)= untuk n2er) e0an*: 6erat. % Mu!a)!a/ 0en*an pe6er)an OAINS ; op)o)0 !ea/ "!an*ka/ 1 0an % 0en*an pe6er)an )nter)ten " pro renata % op)o)0 2an* 0)eua)kan 0en*an ke6utu/an pa)en. 3% J)ka !an*ka/ 1 0an kuran* e=ekt)= ; n2er) en8a0) e0an* ? 6erat, 0apat 0)t)n*katkan en8a0) 3 "*ant) 0en*an op)o)0 kuat 0an ana!*e)k 0a!a kurun waktu ' 8a ete!a/ !an*ka/ 1 % '% Pen**unaan op)o)0 /aru 0)t)tra). Op)o)0 tan0ar 2an* er)n* 0)*unakan a0a!a/ or=)n, ko0e)n 5) Jika pasien memiliki kontraindikasi absolut OAN!, dapat diberikan
opioid ringan. ") Jika fase nyeri akut pasien telah terle#at, lakukan pengurangan dosis secara bertahap ntra$ena% antikon$ulsan, ketamine, OAN!, opioid Oral% antikon$ulsan, antidepresan, antihistamin, an&iolytie,
• •
• • •
kortikosteroid, anestesi lokal, OAN!, opioid, tramadol 'ektal (supositoria)% parasetamol, aspirin, opioid, fenotiain, *opical% lidokain patch, +-A !ubkutan % opioid, anestesi lokal
19
Gambar 3.2 WHO Analgesic Ladder
G$m$r 7.7 A"or#%m$ Pmr#$! Oo#( I!%rm#%%!
A!*or)ta 0) ata 6er!aku 0en*an 2arat< • • •
(an2a 0)*unakan o!e/ ta= 2an* te!a/ en0apat )ntruk) T)0ak eua) untuk pe6er)an ana!*e)k e9ara rut)n 0)ruan* rawat )nap 6)aa E=ek ap)n* 0ar) 0o) )ntra4ena 0apat ter8a0) e!aa 15 en)t e/)n**a eua pa)en /aru 0)o6er4a) ketat e!aa =ae )n) Mana8een e=ek ap)n*< Op)o)0 • : Mua! 0an unta/ < ant)eet)k
20
:
Kont)pa)< 6er)kan t)u!ant 6uan* a)r 6ear, /)n0ar) !akat)=
2an*
en*an0un* erat karena 0apat en2e6a6kan pro0uk) *a:ke6un*:kra :
perut. *ata! < ert)6an*kan untuk en**ant) op)o)0 8en) !a)n, 0apat 8u*a
:
en**unakan ant)/)ta)n. M)ok!onu< pert)6an*kan
:
6enHo0)aHep)ne untuk en*ata) )ok!onu Depre) pernapaan ak)6at op)o)0< 6er)kan na!okon "9apur #,' *
untuk
en**ant)
op)o)0,
atau
6er)kan
na!akon 0en*an Na! #,-5@ e/)n**a tota! 4o!ue en9ap) 1# !%. er)kan ke9epatan pernapaan en)n*kat. Dapat 0)u!an* 8)ka pa)en •
en0apat terap) op)o)0 8an*ka pan8an*. OAINS< : Gan**uan *atro)ntet)na!< 6er)kan PPI " proton pump inhibitor % : Pen0ara/an ak)6at 0)=un*) p!ate!et< pert)6an*kan untuk en**ant)
OAINS 2an* t)0ak e)!)k) e=ek ter/a0ap a*re*a) p!ate!et. 6. Pe6e0a/an< )n8ek) ep)0ura!, uprap)na!, )n=)!tra) anete) !oka! 0) tepat n2er). 9. Non:=arako!o*)< 1% O!a/ ra*a % Io6)!)a) 3% P)8at '% Re!aka) 5% St)u!a) ara= trankutan e!ektr)k 5. +oo3)& 9$--m! )$!" a. Aeen u!an* e6a)kn2a 0)!akukan 0en*an )nter4a! 2an* teratur. 6. Pan0uan uu< 1% Pe6er)an parentera!< 3# en)t % Pe6er)an ora!< en)t 3% Inter4en) non: =arako!o*)< 3#: en)t. ;. P!"$$! a. E0uka) pa)en< 1% er)kan )n=ora) en*ena) kon0)) 0an pen2ak)t pa)en, erta tata!akan2a. % D)ku)kan tu8uan ana8een n2er) 0an an=aatn2a untuk pa)en. 3% er)ta/ukan 6a/wa pa)en 0apat en*/u6un*) t) e0) 8)ka e)!)k) pertan2an ; )n*)n 6erkonu!ta) en*ena) kon0))n2a. '% Pa)en 0an ke!ur*a )kut 0)!)6atkan 0a!a en2uun ana8een n2er) "terauk pen8a0wa!an e0)ka), pe)!)/an ana!*e)k, 0an 8a0wa! kontro!%. 6. Kepatu/an pa)en 0a!a en8a!an) ana8een n2er) 0en*an 6a)k. <. M(#'$-# -$$% &$-#! &)$!" a. Pa)en 0)pu!an*kan e*era eta!a/ n2er) 0apat terata) 0an 0apat 6erakt)4)ta epert) 6)aa ; nora!. 6. Pe)!)/an e0)ka) ana!*e)k 6er*antun* pa0a pa)en.
21
G$m$r 7.8 A"or#%m$ A--m! N,r# A')%
22
G$m$r 7.5 A"or#%m$ M$!$4m! N,r# A')% D. MANAJEMEN NYERI KRONIK 1. N,r# 'ro!#': !,r# ,$!" &r-#-%!/ r$!"-)!" C ; m#!"") 2. L$')'$! $--m! !,r#: a. Anane) 0an peer)kaan =))k "karakter)t)k n2er), r)wa2at ana8een
n2er)
e6e!un2a % 6. Peer)kaan penun8an*< ra0)o!o*) 9. Aeen =un*)ona!< 1% N)!a) akt)4)ta /)0up 0aar "ADL%, )0ent)=)ka) ke9a9atan 0)a6)!)ta % uat!a/ tu8uan =un*)ona! pe)=)k 0an ren9ana perawatan pa)en 3% N)!a) e=ekt)4)ta ren9ana perawatan 0an ana8een pen*o6atan 7. T!%)'$! m'$!#-m !,r#: a. Mana8een 6er*antun* pa0a 8en) ; k!a)=)ka) n2er)n2a. 6. Pa)en er)n* en*a!a) B 1 8en) n2er). 9. Ter6a*) en8a0) ' 8en)< 1% N2er) neuropat)k< D)e6a6kan o!e/ keruakan atau 0)=un*) )te oatoenor)k •
23
•
onto/< neuropat) DM, neura!*)a tr)*e)na!, neura!*)a pa9a:/erpet)k. Karkter)t)k< n2er) par)ten, raa ter6akar, ter=apat pen8a!aran n2er) eua) 0en*an
•
per2ara=ann2a, 6aa!, keeutan, a!o0)n)a. +)6ro2a!*)a< *ata!, kaku, 0an n2er) 2an* 0)=u pa0a u9u!oke!eta! "6a/u,
•
ektre)ta%, n2er) 6er!an*un* e!aa B 3 6u!an % N2er) otot< terer)n* a0a!a/ n2er) )o=a)a! Men*ena) otot !e/er, 6a/u, !en*an, pun**un* 6awa/, pan**u! 0an ektre)ta • •
• •
6awa/. N2er) 0)raakan ak)6at 0)=un*) pa0a 1; !e6)/ 8en) otot, 6erak)6at ke!ea/an, keter6ataan *erak. )aan2a un9u! ak)6at akt)4)ta peker8aan 2an* repet)t)4e Tata!akana< en*e6a!)kan =un*) otot 0en*an =))oterap), )0ent)=)ka) 0an
ana8een =aktor 2an* eper6erat "potur, *erakan repet)t4e, =aktor peker8aan% 3% N2er) )n=!aa) "0)kena! 8u*a 0en*an )t)!a/ n2er) no)ept)=%< onto/< artr)t), )n=ek), 9e0era 8ar)n*an "!uka%, n2er) pa9a opera) • Karakter)t)k< pe6en*kakan, keera/an, pana pa0a tepat n2er). Ter0apat • •
r)wa2a2 9e0era ; !uka Tata!akana< ene8een proe )n=!aa) 0en*an ant)6)ot)9 ; ant)reat)k, OAINS,
kort)kotero)0 '% N2er) ekan) ; kopre)< D)per6erat 0en*an akt)4)ta, 0an n2er) 6erkuran* 0en*an )t)ra/at. • onto/< n2er) pun**un* 0an !e/er "6erka)tan 0en*an tra)n;pa)n !)*aent ; otot%, • 0e*enera) 0)ku, oteoporo) 0en*an =aktur kopre), =aktur. Merupakan n2er) no)ept)= • Tata!akana< 6e6erapa eer!ukan 0ekopre) atau ta6)!)a). • 8. A--m! $#!!,$: a. Aeen p)ko!o*)< n)!a) apaka/ pa)en epun2a) aa!a/ p)k)atr) "0epre), 9ea, r)wa2at
pen2a!a/*unaan o6at:o6atan, r)wa2at pen*an)a2aan e9ara ekua!;=))k,
4er6a!, *an**uan t)0ur% 6. Maa!a/ peker8aan 0an 0)a6)!)ta 9. +aktor 2an* epen*aru/)7 1% Ke6)aaan akan potur !e/er 0an kepa!a 2an* 6uruk % Pen2ak)t !a)n 2an* eper6uruk ; e)9u n2er) kron)k 0. (a6atan ter/a0ap tata!akana< 1% (a6atan koun)ka) ; 6a/aa % +aktor =)nan)a! 3% Ren0a/n2a ot)4a) 0an 8arak 2an* 8au/ ter/a0ap =a)!)ta kee/atan '% Kepatu/an pa)en 2an* 6uruk 5% Kuran*n2a 0ukun*an ke!uar*a 0an tean 5. M$!$4m! N,r# Kro!#' r($-$r'$! L? $. LEVEL I Pr#!-#& ? I: 1% uat!a/ ren9ana perawatan tertu!) e9ara kopre/en)= "6uat tu8uan, per6a)k) t)0ur, t)n*katkan akt)4)ta =))k, ana8een tre%. % Pa)en /aru 6erpat))pa) 0a!a pro*ra !at)/an untuk en)n*katkan =un*) 24
3% Dokter 0apat epert)6an*kan pen0ekatan per)!aku ko*n)t)= 0en*an retora) untuk e6antu en*uran*) n2er) 0an en)n*katkan =un*). '% er)ta/ukan kepa0a pa)en 6a/wa n2er) kron)k a0a!a/ aa!a/ 2an* ru)t 0an kop!ek. Tata!akana er)n* en9akup ana8een tre, !at)/an =))k, terap) re!aka), 0an e6a*a)n2a 5% er)ta/u kepa0a pa)en 6a/wa =oku 0okter a0a!a/ ana8een n2er) &% A8ak!a/ untuk 6erpart))pa) akt)= 0a!a ana8een n2er) >% Ja0wa!kan kontro! pa)en e9ara rut)n, 8an*an 6)arkan pen8a0wa!an untuk kontro! 0)pen*aru/) o!e/ pen)n*katan !e4e! n2er) pa)en $% eker8a aa 0en*an ke!uar*a untuk e6er)kan 0ukun*an kepa0a pa)en -% antu!a/ pa)en a*ar 0apat ke6a!) 6eker8a e9ara 6erta/ap 1#% Ata) keen**anan pa)en untuk 6er*erak karena takut n2er) 11) anajemen psikososial (atasi depresi, kecemasan, ketakutan pasien)
Manajemen level I: enggunakan pendekatan standar dalam penatalaksanaan nyeri kronik termasuk farmakologi, inter$ensi, nonfarmakologi, dan terapi pelengkap / tambahan. *erapi berdasarkan jenis nyeri% 0) Nyeri neuropatik •
•
Atasi penyebab yang mendasari timbulnya nyeri% : 1ontrol gula darah pada pasien 2 : embedahan, kemoterapi, radoterapi untuk pasien tumor dengan kompresi saraf : 1ontrol infeksi (antibiotik) *erapi simptomatik% : Antidepresan trisiklik (amitriptilin) : Antikon$ulsan% gabapentin, karbamaepin : Obat topical (lidocaine patch 54, krim anestesi ) : OAN!, kortikosteroid, opioid : Anestesi regional% blok simpatik, blok epidural / intraketal, infus : :
epidural / intratekal *erapi berbasis stimulasi% akupuntur, stimulasi spinal, pijat 'ehabilitasi fisik% bidai, manipulasi, alat bantu, latihan mobilisasi,
: :
metode ergonomis rosedur ablasi% kormiotomi, ablasi saraf dengan radiofrekuensi *erapi lainnya% hypnosis, terapi relaksasi (mengurangi tegangan otot
dan toleransi terhadap nyeri), tetapi perilaku kognitif
(mengurangi perasaan terancam atau tidak nyaman karena nyeri kronis) ) Nyeri otot •
-akukan skrining tehadap patologi medis yang serius, faktor psikososial yang dapat menghambat pemulihan 25
•
6erikan program latihan secara bertahap, dimulai dari latihan dasar /
•
a#al dan ditingkatkan secara bertahap. 'ehabilitasi fisik% : 7itness% angkat beban bertahap, kardio$askular, fleksibilitas, keseimbangan : ekanik : ijat, terapi akuatik anajemen perilaku% : !tress / depresi : *eknik relaksasi : erilaku kognitif : 1etergantungan obat : anajemen amarah *erapi obat% : Analgesik dan sedasi : Antidepressant : Opioid jarang dibutuhkan •
•
3) Nyeri inflamasi • •
1ontrol inflamasi dan atasi penyebabnya Obat anti 8 inflamasi utama OAN! kortikosteroid
9) Nyeri mekanis kompresi •
enyebab yang seiring tumor / kista yang menimbulkan kompresi pada
•
struktur yang sensitif dengan nyeri, dislokasi dan faktur. enanganan efektif dekompresi dengan pembedahan atau stabilisasi,
•
bidai, alat bantu. edikamentosa kurang
efektif.
Opioid
dapat
digunakan
untuk
mengatasi nyeri saat terapi lain diaplikasikan.
anajemen le$el 0 lainnya% 0) OAN! dapat digunakan untuk nyeri ringan 8 sedang atau nyeri non neurotik ) !kor 2'+% digunakan untuk menilai kesesuaian aplikasi terapi opioid jangka panjang untuk nyeri kronik nonkanker. 3) nter$ensi % injeksi spinal, blok saraf, stimulator spinal, infus intratekal, injeksi intrasendi, injeksi epidural 9) *erapi pelengakap / tambahan % akupuntur, herbal
T$ 7.5 S'or DIRE 9(#$"!o-#- #!%r$%###%, r#-' #$, +$'%or D)a*no)
P!4$-$! 1C kon0)) kron)k r)n*an 0en*an teuan o62ekt)= )n)a! atau t)0ak
26
ntracability (keterlibatan)
'isiko (') sikologi
1esehatan
'ehabilitas
2ukungan sosial
E=)ka)
Skor tota!
a0an2a 0)a*no) e0) 2an* pat). M)a!n2a )*ra)ne, n2er) pun**un* t)0ak pe)=)k. C kon0)) pro*re)= per!a/an 0en*an n2er) e0an* atau kon0)) n2er) e0an* enetap 0en*an teuan o68ekt)= e0)u. M)a!n2a n2er) pun**un* 0en*an peru6a/an 0e*enerat)= e0)u, n2er) neurotop)k. 3C kon0)) !an8ut 0en*an n2er) 6erat 0an teuan o68ekt)= n2ata. M)a!n2a< pen2ak)t )ke)k 4a9u!ar 6erat, neuropat)k !an8ut, .... p)na! 6erat. 0: pemberian terapi minimal dan pasien terlibat secara minimal dalam manajemen nyeri. : beberapa terapi telah dilakukan tetapi pasien tidak sepenuhnya terlibat dalam manajemen nyeri, atau terdapat hambatan (finansial, transportasi, penyakit medis) 3: pasien terlibat sepenuhnya dalam manajemen nyeri tetapi respon terapi tidak adekuat. ': jumlah skor ;1;';2 0: disfungsi kepribadian yang berat atau gangguan ji#a yang mempengaruhi terapi. isalnya gangguan kepribadian, gangguan efek berat. : gangguan ji#a / kepribadian medium / sedang. isalnya depresi, gangguan, cemas. 3: komunikasi baik. *idak ada disfungsi kepribadian atau gangguan yang signifikan. 0: penggunaan obat akhirakhir ini. alkohol berlebihan, penyalahgunaan obat. : medikasi untuk mengatasi stess, atau ri#ayat remisi psikofarmaka 3: tidak ada ri#ayat penggunaan obatobatan. 0: banyak masalah% penyalahgunaan obat, bolos kerja / jad#al control. : terkadang mengalami kesulitan dalam komplians, tetapi secara keseluruhan dapat diandalkan 3: sangat dapat diandalkan (medikasi, jad#al control dan terapi) 0: hidup kacau, dukungan keluarga minimal, sedikit teman dekat, peran dalam kehidupan normal : kurangnya hubungan dengan oral dan kurang berperan dalam sosial 3: keluarga mendukung, hubungan dekat. *erlibat dalam kerja/sekolah ada isolasi sosial 1C =un*) 6uruk atau pen*uran*an n2er) )n)a! ek) 0en*an pen**unaan 0o) o6at e0an*: t)n**) C =un*) en)n*kat tetap) kuran* e=))en) "t)0ak en**unakan op)o)0 e0an*:t)n**)% 3C per6a)kan n2er) )*n)=)kan, =un*) 0an kua!)ta /)0up ter9apa) ...2an* ta6)!. CDIRE
27
Keteran*an< Skor > 13 < t)0ak eua) untuk en8a!an) terap) op)o)0 8an*ka pan8an* Skor 1' 1 < eua) untuk en8a!an) terap) op)o)0 8an*ka pan8an*
. LEVEL II M$!$4m! ? 2 1% Me!)put) ru8ukan ke t) u!t)0))p!)n 0a!a ana8een n2er) 0an re/a6)!)ta)n2a
atau pe6e0a/an "e6a*a) *ant) t)u!ator p)na! atau )n=u )ntrateka!% % In0)ka) pa)en n2er) kron)k 2an* *a*a! terap) koner4at)= ; ana8een !e4e! 1. 3% )aan2a ru8ukan 0)!akukan ete!a/ ':$ )n**u t)0ak a0a per6a)kan 0en*an ana8een !e4e! 1.
28
G$m$r 7.; A"or#%m$ A--m! N,r# Kro!#'
29
G$m$r 7.< A"or#%m$ M$!$4m! N,r# Kro!#'
E. MANAJEMEN NYERI PADA PEDIATRIK 1. Pre4a!en) n2er) 2an* er)n* 0)a!a) o!e/ anak a0a!a/< ak)t kepa!a kron)k, traua, ak)t perut
0an =aktor p)ko!o*). . S)te no)ept)= pa0a anak 0apat e6er)kan repon 2an* 6er6e0a ter/a0ap keruakan 8ar)n*an 2an* aa atau e0era8at. 3. Neonatu !e6)/ en)t)= ter/a0ap t)u!u n2er). '. Pe6er)an ana!*e)k< 30
a. B, % $((rF pe6er)an ana!*e)k e9ara 6erta/ap eua) 0en*an !e4e! n2er) anak "r)n*an, e0an*, 6erat% 1% Awa!n2a, 6er)kan ana!*e)k r)n*an ? e0an* "!e4e! 1% % J)ka n2er) enetap 0en*an pe6er)an ana!*e)k !e4e! 1, na)kkan ke !e4e "pe6er)an ana!*e)k 2an* !e6)/ poten% 3% Pa0a pa)en 2an* en0apat terap) op)o)0, pe6er)an paraetao! '% Ana!*e)k a08u4ant Merupakan o6at 2an* e)!)k) )n0)ka) pr)er 6ukan untuk n2er) tetap) 0apat • •
6ere=ek ana!*e)k 0a!a kon0)) tertentu Pa0a anak 0en*an n2er) neuropat)k, 0apt 0)6er)kan ana!*e)k a08u4ant e6a*a)
•
!e4e! 1 Ana!*e)k a08u4ant )n) !e6)/ pe)=)k 0an e=ekt)= untuk en*ata) n2er)
•
neuropat)k. Kate*or)< : Ana!*e)k u!t):tu8uan< ant)0epreant, a*on) a0reer*)9 a!=a:, :
kort)kotero)0, anete) top)9a!. Ana!*e)k untuk n2er) neuropat)k< ant)0epreant , ant)kon4u!an, a*on)
:
GAA, anete) ora!:!oka!. Ana*e)k untuk n2er) u9u!oke!eta!< re!aka) otot, 6enHo0)aHep)ne,
)n/)6)tor oteok!a, ra0)o=araka. 6. B, % o' < en*a9u pa0a waktu pe6er)an ana!*e)k. Pe6er)an /aru!a/ teratur, )a!n2a< et)ap ':& 8a "0)eua)kan 0en*an aa ker8a o6at 0an 0era8at kepara/an n2er) pa)en%, t)0ak 6o!e/ prn "8)ka per!u% ke9ua!) ep)o0e n2er) pa)en 6enar:6enar )nter)ten 0an t)0ak 0apat 0)pre0)k). 9. B, % #( < en*a9u pa0a pe6er)an ana!*e)k 2an* eua) 0en*an kon0)) a)n*: a)n* )n0)4)0u. 1% Lakukan on)tor 0an aeen n2er) e9ara teratur % Seua)kan 0o) ana!*e)k 8)ka per!u 0. B, % mo)% < en*a9u pa0a 8a!ur pe6er)an ora!. 1% O6at /aru 0)6er)kan e!a!u) 8a!ur 2an* pa!)n* e0er/ana, t)0ak )n4a)4e 0an e=ekt)=, 6)aan2a per ora!. % Karena pa)en takut 0en*an 8aru unt)k, pa)en 0apat en2an*ka! 6a/wa ereka en*a!a) n2er) atau t)0ak eer!ukan pen*o6atan. 3% ntuk en0apatkan e=ek ana!*e)k 2an* 9epat 0an !an*un*, pe6er)an parentera! terka0an* erupakan 8a!ur 2an* pa!)n* e=))en. '% Op)o)0 kuran* poten 8)ka 0)6er)kan per ora! 5% Se6)a un*k)n 8an*an e6er)kan o6at 4)a )ntrau9u!ar karena n2er) 0an a6or) o6at t)0ak 0apat 0)an0a!kan &% In=u kont)nu e)!)k) keuntun*an 2an* !e6)/ 0)6an0)n*kan IM, IF, 0an u6kutan )nter)ten, 2a)tu< t)0ak n2er), en9e*a/ ter8a0)n2a penun0aan ; keter!a6atan pe6er)an o6at, e6er)kan kontro! n2er) 2an* kont)nu pa0a anak. In0)ka)< pa)en
31
n2er) 0)ana pe6er)an per ora! 0an op)o)0 parentera! )nter)tten t)0ak e6er)kan /a)! 2an* euakan, a0an2a unta/ /e6at "t)0ak 0apat e6er)ka o6at per ora!% e. Ana!*e)k 0an anete) re*)ona!< ep)0ura! atau p)na! 1% San*at 6er*una untuk anak 0en*an n2er) kanker ta0)u !an8ut 2an* u!)t 0)ata) 0en*an terap) koner4at)=. % (aru 0)pantau 0en*an 6a)k 3% er)akn e0uka) 0an pe!at)/an kepa0a ta=, ketere0)aan e*era o6at:o6atan 0an pera!atan reu)ta), 0an pen9atatan 2an* akurat en*ena) tan0a 4)ta! ; kor n2er). =. Mana8een n2er) kron)k< 6)aan2a e)!)k) pen2e6a6 u!t)pe!, 0apat e!)6atkan koponen no)ept)= 0an neuropat)k 1% Lakukan anane) 0an =))k en2e!uru/ % Peer)kaan penun8an* 2an* eua) 3% E4a!ua) =aktor 2an* epen*aru/) '% Pro*ra terap)< ko6)na) terap) o6at 0an non:o6at "ko*n)t)=, =))k 0an per)!aku%. 5% Lakukan pen0ekatan u!t)0))p!)n *. Pan0uan pen**unaan op)o)0 pa0a anak< 1% P)!)/ rute 2an* pa!)n* eu)a. ntuk pe6er)an 8an*ka pan8an*, p)!)/ 8a!ur ora!. % Pa0a pen**unaan )n=u kont)nu IF, e0)akan o6at op)o)0 ker8a )n*kat 0en*an 0o) 5#@:##@ 0ar) 0o) )n=u per 8a kont)nu prn. 3% J)ka 0)per!ukan B& ka!) op)o)0 ker8a )n*kat prn 0a!a ' 8a, na)kkan 0o) )n=u IF per:8a kont)nu e8u!a/ tota! 0o) op)o)0 prn 2an* 0)6er)kan 0a!a ' 8a 0)6a*) '. A!ternat)= !a)nn2a a0a!a/ 0en*an ena)kkan ke9epatan )n=u e6ear 5#@ '% P)!)/ op)o)0 2an* eua) 0an 0o)n2a 5% J)ka e=ek ana!*ee)k t)0ak a0ekuat 0an t)0ak a0a tok))ta t)n*katkan 0o) e6ear 5#@ &% Saat tapering-off
atau pen*/ent)an o6at< pa0a eua pa)en 2an* ener)a
op)o)0 B 1 )n**u, /aru 0)!akukan tapering-off "untuk en*/)n0ar) *e8a!a withdrawal %. Kuran*) 0o) 5#@ e!aa /ar) !a!u kuran*) e6ear 5 @ et)ap /ar). J)ka 0o) eku)4a!en 0en*an 0o) or=)n ora! "#,& *; k*;/ar) %, op)o)0 0apat 0)/ent)kan. >% Meper)0)n t)0ak 6o!e/ 0)*unakan untuk 8an*ka !aa karena 0apat terakuu!a) 0an en)6u!kan )ok!onu 0an /)perrek=!ek
T$ 7.; O$% No!3Oo#( ,$!" -r#!" (#")!$'$! &$($ P(#$%r#'
O6at Paraetao!
Do) 1#:15*;k* ora!,
keteran*an E=ek ant))n=!aa) ke9)!, e=ek *atro)ntet)na!
I6upro=en
et)ap ':& 8a 5:1#*k* ora!,
0an /eato!o*) )n)a! E=ek ant))n=!aa). (at):/at) pa0a pa)en
et)ap &:$ 8a
0en*an *an**uan /epar;rena!, r)wa2at
1#:#*;k*;/ar)
per0ara/an *atro)ntet)na! atau /)perten). E=ek ant))n=!aa). (at):/at) pa0a pa)en
Naproken
32
0)k!o=enak
ora!, ter6a*) 0a!a
0)=un*) rena!. Do) ak)a! 1*r ; /ar).
0o) 1*;k* ora!, et)ap
E=ek ant))n=!aa). E=ek ap)n* aa
$:1 8a
0en*an )6upro=en 0an naproken. Do) ak)a! 5#*;ka!).
/. Terap) a!ternat)= ; ta6a/an 1% Kone!)n* % Man)pu!a) chiropractic 3% (er6a! 5. Tr$ !o!3o$% a. Terap) ko*n)t)=< erupakan terap) 2an* pa!)n* 6eran=aan 0an e)!)k) e=ek 2an* 6ear
0a!a ana8een n2er) non:o6at untuk anak 6. D)trak) ter/a0ap n2er) 0en*an en*a!)/kan aten) ke /a! !a)n epert) u)9, 9a/a2a, warna, a)nan, peren, 9oputer, pera)nan, =)! 0an e6a*a)n2a. 9. Terap) per)!aku 6ertu8uan untuk en*uran*) per)!aku 2an* 0apat en)n*katkan n2er) 0an en)n*katkan per)!aku 2an* 0apat enurunkan n2er). 0. Terap) re!aka)< 0epat 6erupa en*epa!kan 0an en*en0urkan 8ar) tan*an, en**erakan kak) eua) )ra , enar)k napa 0a!a. T$ 7.< Tr$ No!3O
%$• • • • •
Ko"!#%# In=ora) P)!)/an 0an kontro! D)trak) 0an aten) (2pno) P)koterap)
• • • •
Pr#$') Lat)/an Terap) re!aka) apan 6a!)k po)t)= Mo0)=)ka) *a2a /)0up ;
per)!aku
+#-#'
P)8at +))otera=) St)u!a) terna! St)u!a) enor)k Akupuntur TENS
33
G$m$r 7.@ A"or#%m$ M$!$4m! N,r# P$($ P(#$%r#'
+. MANAJEMEN NYERI PADA KELOMPOK USIA LANJUT 1. Lan8ut u)a "!an)a% 0)0e=)n))kan e6a*a) oran*:oran* 2an* 6eru)a &5 ta/un. . Pa0a !an)a, pre4a!en) n2er) 0apat en)n*kat /)n**a ka!) !)patn2a 0)6an0)n*kan 0ewaa
u0a.
34
3. Pen2ak)t 2an* er)n* en2e6a6kan n2er) pa0a !an)a a0a!a/ artr)t), kanker, neura!*)a tr)*e)na!, neura!*)a pa9a:/erpet)k, po!))a!*)a, 0an pen2ak)t 0e*enerat)=. '. Loka) 2an* er)n* en*a!a) n2er), en0) utaa ; pen2an**a tu6u/, pun**un*, tun*ka) 6awa/ 0an kak). 5. A!aan er)n**n2a ter8a0) ana8een n2er) 2an* 6uruk a0a!a/< a. Kuran*n2a pe!at)/an untuk 0okter en*ena) ana8een n2er) pa0a *er)atr). 6. Aeen n2er) 2an* t)0ak a0ekuat 9. Keen**anan 0okter untuk ereepkan op)o)0 &. Aeen n2er) pa0a *er)artr) 2an* 4a!)0, re!)a6!e 0an 0apat 0)ap!)ka)kan en**unakan Function Pain Scaleepert) 0)6awa/ )n)<
T$ 7.@ Function Pain Scale S'$$ N,r# # 1 3
K%r$!"$!
T)0ak n2er) Dapat 0)to!eran) "akt)4)ta t)0ak terpen*aru/ % Dapat 0)to!eran) "6e6erapa akt)4)ta e0)k)t ter*an**u% T)0ak 0apat 0)to!eran) "tetap) 0apat en**unakan te!epon enonton
'
TF, atau e6a9a% T)0ak 0apat 0)to!eran) "t)0ak 0apat en**unakan te!epon, enonton
TF, atau e6a9a % 5 T)0ak 0apat 0)to!era) "0an t)0ak 0apat 6er6)9ara karena n2er)% kor nora! ; 2an* 0))n*)nkan < #:
>. Inter4en) a. Terap) tera!< pe6er)an pen0)n*)nan atau peanaan 0) area n2er) untuk en*)n0uk) pe!epaan op)o)0 en0o*en. 6. St)u!a) !)tr)k pa0a ara= trankutan< perkutan, akupuntur 9. !ok ara= 0an ra0)a) area tuor 0. Inter4en) e0) pe!en*kap ; ta6a/an atau a!ternat)= re!aka) upan 6a!)k po)t)=, /2pno). e. +)oterap) 0an terap) okupa) $. Inter4e) =arako!o*) "tekanan pa0a keaanan pa)en% a. Non:op)o0< OAINS, paraetao!, O: In/)6)tor,
ant)0epreant
tr))k!)k,
a)tr)pt)!)n, an)o!)t)k. 6. Op)o)0< 1% R))ko a0)k) ren0a/ 8)ka 0)*unakan n2er) akut "8an*ka pen0ek%. % ()n0ar) 2an* 9ukup 0an konu) erat ; talking agent untuk en9e*a/ kont)pa) "preparat enna, er6)ta!% 3% er)kan op)o)0 8an*ka pen0ek '% Do) rut)n 0an teratur e6er)kan ana!*e)k 2an* !e6)/ 6a)k 0ar)pa0a pe6er)an )nter)ten. 5% Mu!a)!a/ 0en*an 0o) ren0a/, !a!u na)kkan per!a/an &% J)ka e=ek ana!*e)k a)/ kuran* a0ekuat , 0apat ena)kkan op)o)0 e6ear 5#: 1##@ 0ar) 0o) eu!a. 35
9. Ana!*e)k a08u4ant 1% OAINS 0an a=eta)n< en)n*katkan op)o)0 0an reo!u) n2er) % Nortr)pt)!)n, k!onaHepa, kar6aaHep)ne, *a6apent)n, traa0o!, e)!et)ne< e=ekt)= untuk n2er) neuropat)k 3% Ant)kon4u!an< untuk neura!*)a tr)*enn)ta! Ga6apent)n< neura!*)a pa9a:/erpet)k 1:3 1## * e/ar) 0an 0apat 0)t)n*katkan en8a0) 3## * ; /ar) -. R))ko e=ek ap)n* OAINS en)n*kat pa0a per0ara/an *atro)ntet)na! en)n*kat /ap)r 0ua ka!) !)pat pa0a pa)en B &,5 ta/un 1#. Seua =ae =arakok)net)k 0)pen*aru/) o!e/ terauk a6or6), 0)tr)6u), eta6o!)e, 0an e!e)na) 11. Pa)en !an)a 9e0erun* eer!ukan pen*ara/an 0o) ana!*e)k. A6or6) er)n* t)0ak teratur karena a0an2a pe)n0a/an waktu . )n0ro a!a6or6) 1. A6an* 6ata n2er) e0)k)t en)n*kat pa0a !an)a 13. Le6)/ 0)arankan en**unakan o6at 0en*an waktu paru/ 2an* !e6)/ )n*kat. 1'. Lakukan on)tor ketat 8)ka en*u6a/ atau en)n*katkan 0o) pen*o6atan 15. E=ek ap)n* pen**unaan op)o)0 pa!)n* er)n* 0)a!a) kont)pa) 1&. Pen2e6a6 terer)n* t)6u!n2a e=ek ap)n* o6at< po!)=ara) ")a!n2a pa)en en*konu) ana!*e)k, ant)0epraant, 0an e0a) e9ara rut)n /ar)an % 1>. Pr)n)p 0aar terap) =arako!o*)< u!a)!a/ 0en*an 0o) ren0a/, !a!u na)kkan per!a/an /)n**a ter9apa) 0o) 2an* 0)n*)nkan 1$. N2er) 2an* t)0ak 0)kontro! 0en*an 6a)k 0apat en*ak)6atkan< a. Penurunan ; keter6ataan o6)!)a), pa0a ak/)rn2a en*ara/ ke 0epre) karena pa)en =ruta) 0en*an keter6ataan o6)!)tan2a 0an enurun2an keapuan =un*)ona! 6. Dapat enurunkan o)a!)a), *an**uan t)0ur, 6a/kan 0apat enurunkakn )un)ta tu6u/ 9. Kontro! n2rer) 2an* t)0ak a0ekuat 0apat en8a0) pen2e6a6 un9u!n2a a*)ta) 0an *e!)a/ 0. Dokter 9en0erun* untuk ereepkan o6at:o6atan 2an* !e6)/ 6an2ak. Po!)=ara) 0apat en)n*katkan r))ko 8atu/ 0an 0e!)r)u 1-. e6erapa o6at 2an* e6a)kn2a t)0ak 0)*unakan "0)/)n0ar)% pa0a !an)a< a. OAINS< )n0oeta)n 0an p)rok)ka "waktu paru/ 2an* pan8an* 0an e=ek ap)n* *atro)ntet)na! !e6)/ 6ear% 6. Op)o)0< pentaHo9)ne, 6utorp/ano "erupakan 9apuran anta*on) 0an a*on), 9en0erun* epro0uk) e=ek p)koto)et)k pa0a !an)a%< eta0on, !e4orp/ano! "waktu paru/ pan8an*% 9. Propo2p/ene< neurotok)k 0. Ant)0eprean< tert)ar2 a)ne tr)929!)9 "e=ek ap)n* ant)ko!)ner*)k % #. Seua pa)en 2an* en*konu) op)o)0, e6e!una2a /aru 0)6er)kan ko6)na) preparat enna 0an o6at pe!unak =ee "6u!k)n* a*ent% 1. Pe)!)/an ana!*e)k< en**unakan 3:tep !a00er (O "aa 0en*an ana8een pa0a n2er) akut% a. N2er) r)n*an:e0an*< ana!*e)k non:op)o)0 6. N2er) e0an*< op)o)0 )nor, 0apat 0)ko6)na)kan 0en*an OAINS ana!*e)k a08u4ant 9. N2er) 6erat< op)o)0 poten
36
. Satu:atun2a per6e0aan 0a!a terap) ana!*e)k )n) a0a!a/ pen2eua)an 0an /at):/at) 0a!a e6er)kan o6at ko6)na)
37
STANDAR PROSEDUR OPERASIONAL 9SPO SPO ASSESMENT NYERI
RSGMP UNSOED
No Dokuen
No Re4)) <
(a!aan <
.
..
Tan**a!Ter6)t
D)tetapkano!e/ D)rektur RSGMP NSOED
STANDAR PROSEDUR OPERASIONAL
..
Dr*.Arw)ta u!2awat),M.(Ke. NIP.1-531#5 1-$#3 ##1
Pen*ert)an
Aeen n2er) a0a!a/ uatu t)n0akan e!akukan pen)!a)an raa ak)t; n2er) pa0a pa)en 0) RS, 2an* ter0)r) ata aeen n2er) awa! 0an aeen n2er) u!an*. Aeen n2er) awa! a0a!a/ uatu t)n0akan e!akukan pen)!a)an raa ak)t ; n2er) pa0a pa)en aat pa)en 0)!a2an) pertaa ka!) 0) rawat 8a!an aupun n)t Gawat Darurat. Aeen n2er) u!an* a0a!a/ uatu t)n0akan e!akukan pen)!a)an u!an* raa ak)t;n2er) pa0a pa)en 0en*an ke!u/an n2er) 6a)k 0) rawat 8a!an, IGD, rawat )nap aupun rawat k/uu apa) pa)en ter6e6a 0ar) raa n2er).
Tu8uan
1. Seua pa)en 0) RS 0)!akukan aeenn2er) . Seua pa)en n2er) 0)!akukan pen*e!o!aan n2er) eua) pan0uan ana8een n2er)
Ke6)8akan
SK D)rektur RSGMP NSOED Noor............ #15 tentan* Ke6)8akan Aeent N2er) 0) Rua/ Sak)t G)*) 0an Mu!ut Pen0)0)kan NSOED 1. Dokter; perawat e!akukan aeen awa !ter/a0ap n2er) pa0a eua pa)en 2an* per)ka 0) RS. . Pen)!a)an raa ak)t;n2er) 0)!akukan 0en*an en**unakan pen*ka8)an 2an* eua) untuk a)n* ? a)n* pa)en< a. NIPS "Neonata! In=ant Pa)n S9a!e% untuk neonatu 6. +LA "+a9e, Le*, A9t)4)t2, r2, ono!a6)!)t2% untuk anak u)a 3 ta/un atau anak 0en*an *an**uan ko*n)t)= atau untuk
Proe0ur
38
n)t Terka)t
pa)en:pa)en anak 2an* t)0ak 0apat 0)n)!a) 0en*an ka!a !a)n. 9. on* aker +AES Pa)n S9a!e untuk pa)en 0ewaa 0an anakB 3 ta/un 2an* t)0ak 0apat en**a6arkan )nten)ta n2er)n2a 0en*an an*ka 0. FAS "F)ua! Ana!o* S9a!e% untuk pa)en 0ewaa 0an anakB $ ta/un, 0en*an ka!a #? 1# 0)ana # t)0ak n2er) 0en*an 1# an*at n2er), pa)en 0))nta en*ekpre)kan raa n2er)n2a. e. o=ort S9a!e untuk en)!a )0era8at e0a) pa0a anak 0an 0ewaa 0en*an terap)e0a), 2an* 0)rawat 0) ruan* rawat )nten)= ; kaaropera) ; ruan* rawat )nap 2an* t)0ak 0apat 0)n)!a) en**unakan F)ua! Ana!o* S9a!e atau on*:aker +AES Pa)nS9a!e 3. Dokter; perawat e!akukan t)n0akan ;)nter4en) eua) 0en*an 0era8at n2er) 2an* 0)0er)ta pa)en. '. Aeen tu!an* n2er) 0apat 0)!akukan <et)ap /)=t, en*)kut) pen*ukuran tan0a 4)ta! pa)en, atu 8a ete!a/ tata!akana n2er), atau eua )8en) 0an onet o6at, ete!a/pa)enen8a!an)proe0ur en2ak)tkan, e6e!u tran=er pa)en, 0an e6e!u pa)en pu!an* 0ar) rua/ak)t. 5. ntuk pa)en 2an* en*a!a) n2er) kar0)ak "8antun*%, !akukan aeen u!an* et)ap 5 en)t ete!a/ pe6er)an n)trat atau o6at:o6at )ntra4ena. &. Pa0a n2er) akut ; kron)k, !akukan aeen u!an* t)ap 3# en)t ? 1 8a ete!a/ pe6er)an o6at n2er). >. (a)! aeen n2er) 0)0okuenta)kan 0a!a reka e0) pa0a =or 9atatan ter)nte*ra), on)tor)n* terpa0u 0an )n0)kato rutu k!)n)k. (a)! aeen n2er) 0))n=ora)kan kepa0a pa)en ;ke!uar*a 0an 0)0okuenta)kan 0a!a reka e0) 1. IGD . Inta!a) Rawat Inap 3. Inta!a) Rawat Ja!an
39
RSGMP UNSOED
MANAJEMEN NYERI PASIEN
No. Dokumen
No. Revisi
Diea#kan Ole$
%anggal %e"bi
Di"eku" RSGMP UNSOED
San!a" P"ose!u" O#e"asional Ruma$ Saki
Halaman
....................
Drg.Arwita mulyawati,M.HKes. N!.19531205 198203 2 001
Penge"ian
"a#g$a%&la#g$a% 'etugas (alam mela$sa#a$a# ma#a)eme# #yeri 'a(a 'asie#
%u&uan
*e+agai
aua#
+agi
'etugas
$ese%ata#
(alam
mela$sa#a$a#
ma#a)eme# #yeri 'a(a 'asie#
40
1. !eratura# Dire$tur -tama * /// *emara#g Nmr 81!2013
'ebi&akan
te#ta#g Ke+i)a$a# Ma#a)eme# Nyeri 2. *emua
'asie#
ya#g
masu$
(i
*.
///
wa)i+
(ila$u$a#
'e#gellaa# #yeri seara 'timal 3. !e#g$a)ia# s$ala #yeri (ila$u$a# (e#ga# me#ggu#a$a# 3.1.
Nume"i( Pain Inen(i) S(ale u#tu$ 'asie# (ewasa,
sa(ar (a# $'erati usia le+i% atau sama (e#ga# 8 t% 3.2.
*a(e S(ale + ,ong -ake" *a(e Raing S(ale u#tu$
'asie# a#a$ & a#a$ umur 3.3.
*A//
ae,
1 & 3 ta%u# t(ler atau le+i%
"egs,
Atiity,
ry,
#sla+ility
meru'a$a# 'e#ilaia# ## er+al 'asie# #e#atus (a# 'asie# ti(a$ sa(ar 4. Nyeri (i$ategri$a# me#)a(i tiga s$ala, yaitu a. i#ga# s$ala1:3, +. *e(a#g s$ala 4:6, . ;erat s$ala 7:10 0.
P"ose!u"
1. *etia' 'asie# ya#g (ata#g $e *. /// wa)i+ (ila$u$a# a#am#esa (a# (i#ilai s$ala #yeri#ya
MANAJEMEN NYERI PASIEN
No. Dokumen
No. Revisi
Halaman
41
1. 2. !e#ilaia#'e#g$a)ia#
s$ala
#yeri
(ila$u$a#
(e#ga#
ara
me#a#ya$a# $e'a(a 'asie# meli'uti !, <, , *, = yaitu ! !r$es !i#t a$tr 'e#etus #yeri <
+erat#ya #yeri, (era)at, s$ala #yeri
= =ime ># set $a(a#g atau me#eta'
se)a$ $a'a# #yeri tim+ul, $a(a#g &
3. !e#eta'a# #yeri (i+agi me#)a(i 3.1. Nyeri ar(ia 3.2. Nyeri N# ar(ia Hasil 'e#ilaia# s$ala #yeri (ila$u$a# 'e#gellaa# se+agai +eri$ut a. N)e"i "ingan 2skala 0 3 45 meru'a$a# ti#(a$a# ma#(iri 'erawat (e#ga# ara me#ga)ar$a# te$#i$ rela$sasi (istra$si, +ila (e#ga# ti#(a$a# terse+ut selama 1 )am +elum a(a 'er+ai$a#, ma$a (ila$u$a# $la+rasi me(is u#tu$ 'em+eria# tera'i N# *teri( A#ti #?amasi Drug N*AD +. N)e"i se!ang 2skala 6 3 75 (ila$u$a# $la+rasi me(is u#tu$ 'em+eria# tera'i N# *teri( A#ti #?amasi Drug N*AD (a# gl >!>D ri#ga# . N)e"i be"a 2skala 8 3 095 (ila$u$a# $la+rasi me(is u#tu$ 'em+eria# tera'i gl >!>D, a'a+ila (e#ga# ara terse+ut
$elu%a#
#yeri
+elum
a(a
'er+ai$a#
ma$a
(i$la+rasi$a# $em+ali (e#ga# me(is u#tu$ (i$#sultasi$a# (e#ga# =im =era'i Nyeri #tere#si 4. Asesme# Nyeri 4.1. !e#ilaia# #yeri (e#ga# me#ggu#a$a# Numeri *ale (ila$u$a# (e#ga# ara memi#ta 'asie# u#tu$ memili% (era)at #yeri#ya (alam +e#tu$ a#g$a 0 & 10, (ima#a 0 +erarti ti(a$ a(a #yeri (a# 10 u#tu$ #yeri ya#g ti(a$ terta%a#$a#
Numeric Rating Scale
42
MANAJEMEN NYERI PASIEN
No. Dokumen
No. Revisi
Halaman
43
3.
4.2.
!e#ilaia# #yeri (e#ga# me#ggu#a$a# Face Scale /
Wong Baker Facerating Scale #stru$si 'etugas me#yesuai$a# memili% gam+ar ma#a ya#g 'ali#g sesuai (e#ga# $ea(aa# 'asie#. • • • • • •
0 2 4 6 8 10
@ e'resi rile$, ti(a$ merasa #yeri sama se$ali @ se(i$it #yeri @ u$u' #yeri @ lumaya# #yeri @ sa#gat #yeri @ amat sa#gat #yeri ta$ terta%a#$a#
Ketera#ga# GAM-AR ,ONG -A'ER: •
Di$ata$a# #yeri "ingan s$ala #yeri 1:3 a'a+ila
%asil
•
'e#g$a)ia# me#u#)u$$a# gam+ar 2 (a# 4 Di$ata$a# #yeri *e(a#g s$ala #yeri 4:6 a'a+ila %asil
•
'e#g$a)ia# me#u#)u$$a# gam+ar 6 Di$ata$a# #yeri -e"a s$ala #yeri 7: 10
a'a+ila
%asil 'e#g$a)ia# me#u#)u$:$a# gam+ar 8 (a# 10
4.3.
!
e#ilaia# #yeri (e#ga# me#ggu#a$a# *A// Face, Legs, Activity, Cry, Consolability (e#ga# me#)umla%$a# s$r (ari $e: 5 item ara me#ilai Nilai 1:3 termasu$ n)e"i "ingan Nilai 4:6 termasu$ n)e"i se!ang Nilai 7:10 termasu$ n)e"i be"a
MANAJEMEN NYERI PASIEN
44
No. Dokumen
No. Revisi
Halaman
45
4.
*A// -EHAIORA PAIN S/AE 'aego"i
*a(e
egs
Nilai 9
Nilai 0
Nilai 1
*mileeriati (a$ a(a e'resi se(i%
!eru+a%a# e'resise(i%, sese$ali me#yeri#gaim eri#gis
'resi wa)a% stess,(agu me#gatu' ra'at, gemeretat
Nrmal 'sisiriles
*ulit, tega#g, $a$u
Me#e#(a#g: #e#(a#g,ti(a$ $'erati
A(ivi)
=i(ura# #rmal,'sisi #yama#, 'i#(a% 'sisi
!sisi ti(a$ =i(a$ #yama#, $'erati me#ggeliat,ge ser, $e +ela$a#g (a# $e (e'a#, $a$u
/")
=i(a$ me#a#gis saat +a#gu# ti(ursa(ar
Mere#ge$,sese $ali me#a###gis#a m'a$ ti(a$ #yama#, meri#ti%
Mele#gu%,seri es me#a#gis,$m 'lai# , suara ti(a$ )elas +erteria$
!erasaa# #yama# (a# rela$sasi
#am'a$ riles +ila (ise#tu% #yeri +er$ura#g (e#ga# se#tu%a# masage
*a#gat sulit u#tu$ me#)a(i #yama#
/onsolabili ) emsi#al
5. easesme# #yeri (i rawat i#a' 5.1. Dila$u$a# $e'a(a semua
'asie#
rawat
i#a'
tia'
'erga#tia# s%it )aga 'erawat 8 )am (a# sewa$tu & wa$tu +ila (i'erlu$a# 5.2. Dila$u$a# $e'a(a 'asie# 1 )am setela% (ila$u$a# ti#(a$a# rela$sasi (istra$si 5.3. Dila$u$a# $e'a(a 'asie#
15
&
30
me#it
setela%
'em+eria# tera'i a#algeti$ ral atau i#)e$si 5.4. Dila$u$a# $e'a(a 'asie# 5 me#it setela% 'em+eria# tera'i #itrat atau su#ti$a# i#tra e#a 'a(a 'asie# ya#g me#galami #yeri (a(a $asus )a#tu#g 5.5. Dila$u$a# $e'a(a 'asie# 5 me#it setela% 'em+eria# tera'i i#)e$si gl#ga# 'ii(
46
MANAJEMEN NYERI PASIEN
No. Dokumen
No. Revisi
Halaman
5.
5.6.
aluasi 'asie# #yeri $r#is atau $ega#asa# sta(ium
termi#al (ila$u$a# tia' 4 )am 5.7. aluasi 'a(a 'asie# #yeri $are#a 'rses 'ersali#a# (ila$u$a# tia' 4 )am 'a(a ase late# (a# 2 )am 'a(a ase a$ti atau terga#tu#g $#(isi 'asie# 5.8. !a(a #yeri s$ala +erat ar(ia (ila$u$a# ealuasi tia' 15 me#it N# ar(ia (ila$u$a# ealuasi tia' 30 me#it 6. easesme# #yeri 'a(a 'asie# rawat )ala# 6.1. Nyeri ## ar(ia (iealuasi tia' 30 me#it atau (iealuasi le+i% e'at +ila a(a $egawata# 6.2. Nyeri ar(ia (iealuasi tia' 15 me#it 6.3. !a(a 'asie# (e#ga# #yeri ri#ga# & se(a#g s$ala #yeri 1:6 +isa (iealuasi setela% 24 )am 6.4. !a(a 'asie# ya#g me#(a'at
ti#(a$a#,
ealuasi
(ila$u$a# setia' 15 me#it setela% ti#(a$a# (ila$u$a# 6.
Unit Terkait
1. Rawat Inap . Rawat Ja!an
47
KEMENTRIAN RISET TEKNOLOGI DAN PENDIDIKAN TINGGI UNIVERSITAS JENDERAL SOEDIRMAN
Ja!an pro=. (R. oen8a)n >#$ Kotak po 115 purwokerto Te!p.#$1:&3$33>, &3$>-5 =a9. &31$# ko0e po 531 e6)te < www.unoe0.a9.)0
+ORMULIR ASESMEN/ASESMEN ULANG NYERI
IDENTITAS PASIEN: TANGGAL/JAM ASESMEN: P : .................................................................................................................................................... : ................................................................................................................................................... R : ................................................................................................................................................... S : .................................................................................................................................................... T : ...................................................................................................................................................
S9a!a N2er)
Keteran*an< •
•
•
• •
PC Pro4okat)=< 2an* epro4oka) n2er) apa 2an* en8a0) pen2e6a6 n2er) Ru0apaka, 6enturan Apa 2an* e6uat !e6)/ 6a)k atau !e6)/ 6uruk QCQua!)t2;Kua!)ta< epert) apa raan2a Sepert) tertuuk 6en0a ta8a, tupu!, ak)t, 6er0en2ut, 0)tuuk 8aru, 0!! RCRe*)o;Ra0)a) Daera/ n2er) 0)ana raa ak)t )tu 6era0a Men2e6ar keana SCSe4er)t2;Ska!a < e6erapa 6erat paka) ka!a # 0 1# TCTepo;t))n*< waktu 2an* 6erka)tan 0en*an n2er) Kapan n2er) 0atan* Apaka/ raa ak)t )tu 0atan* 0an per*) atau )tu teru eneru
RUMAH SA'I% GIGI DAN MUU% PENDIDI'AN UNIERSI%AS JENDERA SOEDIRMAN 48
Bl. (r. *e'ar#, Cre#(e#g : !urw$ert 53122 =el'. 0281 641233, 641234 a 0281 629161
! =-N B-K =KN* !NCK ABAN !A*N N D2. D -MAH *AK= CC DAN M-"-= !NDDKAN -NE*=A* BNDA" *>DMAN
Data e#t tas !as e# Nama
Diisi #ama le#g$a' 'as ie#
N0.. e$am Me(is
Diisi Nmr e$am Me(is !asie#
ua#ga#Kamar #ama rua#ga#$amar !as ie# (irawat Diisi
Diag#0sis
Earia+el
49
0.
"$asi Nyeri
!ili% gam+ar tu+u% ya#g me#galami #yeri +eri ta#(a
2. *$ala Nyeri
3.
"i%at gam+ar, 'ili% sala% satu a#g$a ya#g sesuai
Kara$teristi$ Nyeri
!ili% sala% satu ya#g sesuai (a# +eri ta#(a 5F16 'a(a $lm ya#g terse(ia
4. Durasi
5. K#(isi +agaima#a +isa tim+ul
6.
Hist0ry 1.iwayat
7. =a#g gal
8. Nama !erawat
#yeri
!ili% #ilai lam#ya wa$tu )i$a #yeri tim+ul +eri ta#(a 5::.1 'a(a $0lm ya#g sesuai
!ili% ya#g sesuai (a# +eri ta#(a 'a(a $0l0m ya#g terse(ia
;agia# a tulis$a# )awa+a# sesuai %asil a#am#esis ;agia# + tulis$a# )awa+a# sesuai %asil a#am#esis ;agia# +eri ta#(a 5F16
lsi sesuai ta#gg al (ila$u$a##ya
=ulis$a# #ama 'erawat ya#g mela$u$a# 'e#g$a)ia# #yeri
50