Otot utama dari mulut adalah adalah orbikularis oris. oris. Otot tunggal ini mengililingi bibir, dengan banyak otot muka berinsensersi padanya. Fungsi orbikularis oris ialah dengan menutup bibir.
Muskulus orbikularis oris mengelilingi mata. Fungsinya ialah untuk menutup kelopak mata.
Platisma Platisma adalah otot superfisial leher dan tipis menyilang batas luar mandibula dan meluas sampai bagian anterior bawah muka. Fungsi utama platisma adalah menarik mandibula ke bawah dan belakang mneghasilkan ekspresi wajah sedih.
Otot pengunyah terdiri atas
maseter, pterigoideus dan temporalis. Otot-otot ini
berinsersi pada mandibula dan berfungsi untuk mengunyah. Maseter adalah otot tebal dan kuat untuk menutup rahang dengan cara mengangkat dan menarik mandibula ke belakang. Ketegangan pada maseter dapat diraba dengan mengatup rahang dengan kencang. Meskipun penting bagi berfungsinya rahang, otot-otot pengunyah lain secara klinik tidak penting bagi diagnosis fisik. Lokasi-lokasi otot ini diperlihatkan dalam gambar 6-2.
Gambar 6.2 Otot bagian muka dan tengkorak. A. Otot-otot yang lebih superficial. B. Otot-otot dibawahnya
Otot-otot ekspresi muka (mm.facialis)
Otot-otot ini : a. Letaknya sangat superfisial, perlekatan dan pengaruhnya langsung pada kulit b. Variabilitasnya besar Otot-otot sekitar hidung : -m.procerus : otot ini melekat pada O=ossa nasalis; I=kulit diatas radix nasi -m.nasalis : otot ini dibedakan menjadi : Prs transversa -m.depressor septi , fungsi membantu melebarkan nostril, terutama saat kulit bernafas
c. Diinervasi oleh n.facialis Otot-otot sekitar ditus orbitae :
m.orbicularis oculi :
Otot ini merupakan sphincter berbentuk ellips yang dibagi dalam : 1. Pars orbitalis yaitu serabut-serabut otot yang melekat pada media orbita dan medial ligamentum pelpebrale 2. Pars palpebralis yaitu serabut-serabut otot yang melekat pada lig.palpebrale mediale , lamina tarsalis dan septum orbitale ; m.ciliaris merupakan berkas kecil dekat tepi masing-masing palpebra 3. Pars lacrimalis yang melekat pada orista lacrimale dan raphe palpebrale lateralis, bagian ini terletak dibelakang saccus lacrimalis. Fungsi : melindungi me;lindungi terhadap cahaya/sinar , menutup rima palpebrabum dan antagonis dengan m.frontalis
m.corugator supercilli : otot ini terletak dekat radix nasi , serabutnya berjalan dari mediokaudal ke kraniolateral
Otot-Otot Sekitar Mulut
a. M.buccinator Letak otot ini anatar maxila dan mandibula.otot ini tertutup oleh fascia buccopharyngeus, dan ditembus oleh ductus parotideus.
Fungsi : agar pipi tetap tegang, menarik sudut mulut ke lateral, menutup rima oris menekan bibir dan pipi pada gigi b. m.orbicularis oris
c. Otot-otot yang lain m.risorius;m.depressor;m.m.zygomaticus dll
1.
Otot pengunyahan
1. Otot wajah terdiri dari : a. Origo : Fascia b. Insersi : Kulit N.VII/Nervus facialis
Pembagian : 1. Otot Scalp (Epicranius) : Menutup puncak / samping kepala (Galea Aponeurotica) Terdiri dari :
M.Occipitale frontalis
M.Frontalis
origo : Galea Aponeurotica
Inseriso : Kulit diatas alis mata
M.occipitalis
origo : Linea Nuchae Sup & Pars mastoideos Temp.
Insersio :Galea Aponeurotica 2. Otot Ekstrinsik Telinga :
M.Auricularis ant
origo : Pars ant fascia temporalis
Insersio : bagian depan helix
M.Auricularis Sup
origo : Pars sup fascia temporalis
Insersio : bagian atas permukaan cranialis dari auricula
M.Auricularis Post
origo : Pars mastoidea Os.temporalis
Insersio : bagian bawah permukaan cranialis dari c oncha 3. Otot daerah mata : M.Orbicularis occuli : mengelilingi sela mata terdiri dari :
Pars orbitalis: mengelilingi kelopak mata Origo & insersio : Lig.Palpalpebrale mediale
Pars palpebralis : menutup mata (N.VII/nervus facialis)
Origo : Lig.Palpebrale med Insersio : Lig.palpebrale lat
Pars sacci lacrimalis (M.hornerri)
Origo : Crista lacrimale &saccus lacrimalis Insersio : Pars palpebralis
M.Levator palpebrae sup : bentuknya segitiga
Origo : permukaan bawah ala parva Os.sphenoidalis Insersio : berbentuk aponeorosis terbagi 3: - Lamela superficcialis - Lamela medialis - Lamela profunda
M.corrugator (M.C supercilii) Origo :Arcus superciliaris Insersio : Arcus Orbitalis
4. Otot-otot hidung terdiri dari :
M.procerus : (M.pyramidalis nasi )
Origo : Os.nasale Insersio : kulot dahi bagian bawah antara kedua alis mata
M.nasalia : (M.compressor naris) mengempiskan cuping hidung Pars transversa Pars alaris
M. Depresor septi (M . depresor alanasi)
Origo : fassa incisiva max Insersio : septim & alanasi post
M.dilator naris post
Origo : Incisura nasalis max&cartilago alaris minor Insersio: kulit dekat pinggir lubang hidung
M.dillatoris naris ant :
Origo : Cartilago alaris mayor Insersio : kulit dekat pinggir lubang hidung
4.
Otot-Otot Sekitar Mulut Terdiri Dari :
1. Bagian atas :
M.levator labii superioris ( M.qudratuss labii superior caput infra orbitalis)
Origo : margo inf Insersi : otot bibir antara M.levator anguli oris dgn M.labii superioris alaeque nasi
M.levator labii superioris alaque nasi
Origo : Proc.frontalis Os. Max Insersio : cartilago alaris mayor serta kulit hidung &bibir atas dgn M.levator labii sup
M.levator anguli oris (M.caninus )
Origo : fossa caninus Insersio : angulus oris
M.Zygomaticus minor
Origo : facies Os.zygomaticii Insersio : M.levator labii sup & M.zygomaticus mayor
M.zygomaticus major
Origo : Os.zygomaticus Insersi : angulus oris 1. Bagian bawah :
M.risorius
Origo : fascia menutup M.masseter Insersio : kulit disudut mulut
M.depresor labii sup
Origo : linea oblique mandibula Insersio : kulit bibir bawah/labium inferior
M.depressor anguli oris (M.triangularis)
Origo : Linea oblique mandibula Insersio: sudut mulut
M. Mentalis (M.levator menti)
Origo : Fossa incisiva mandibula Insersio : kulit daerah dagu M.tranversus mentii
Origo : M.triangularis Insersi : angulus oris
M.Orbicularis oris
M.buccinator
1. Platysma (M.platysma )
Origo : mandibula kemudian turun kebawah menutupi leher bagian lateral Insersio : kulit daerah dada melewati clavicula Innervasi : N.facialis pusatnya di nukleus fasialis
II.Otot-otot pengunyahan terdiri dari : 1. M.masseter :
Pars.superficialis
origo : proc.zygomaticus max
insersi : angulus mand faal : menutup rahang
Pars profunda :
origo: Os.zygomaticum, proc zygomaticus, Os.temporalis
Insersi : angulus mandibula 1. M.pterygoideus externus :
Caput cranial
origo : crista infratemporalis insersi : fovea pterygoidei faal : membuka rahang.protectio mandibula,menggerakan mandibula dari satu sisi ke sisi lain.
Caput caudal
origo : lamina lateralis,procesi pterygoidei
insersi : capsula & discus aricularis sendi rahang (art.temporo mandibularis) 1. M.pterygoideus Internus
origo : Fossa pterygoidea ,tuber maxillare
insersio : amgulus mandibulae faal: menutup rahang 1. M.temporalis
origo : seluruh fossa temporalis, permukaan dalam fase temporalis,
Innervasi : N.mandibularis, N.V3 portio minor .
Gerakan pada Articulatio temporomandibularis : a. Occlusio normal deretan gigi atas dan bawah akan bertemu dan saling menekan b.
Protatio (menggeser mandibula ke ventral/depan)
Otot2 yg bekerja : Pterygoideus medialis & lateralis,dihambat M.temporalis, bagian dorsal dari capsula articularis c. Depressi (membuka mulut) Otot-otot yg bekerja : M.pterygoideus lateralis /ext , dibantu Mm.suprahyoid , Mm infrahyoid, gravitasi d. Elevasi (menutup mulut) Otot-otot yg bekerja : M.temporalis, M.masseter, M.pterygoideus medialis e. Retraksi (menggeser mandibula kebelakang) Otot-otot yg bekerja : M.temporalis, M.pterygoideus sisi yang berlawanan, M.masseter, M.digasstricus sisi yg sama Luxatio Mandibula : bila mulut dibuka terlalu lebar dapat mengakibatkan mulut itu tidak dapat menutup kembali.
Otot leher dibagi dua golongan: 1. golongan yg terletak disebelah ventral 2. golongan yg terletak disebal dorsal
Otot leher bagian ventral :
Platysma : terletak tepat dibawah kulit, serabut2nya, sejajar dari pinggir mandibula sampai clavicula & dari medial kelateral
Persyarafan : N.facialis VII
M.strenocleidomastoideus
Origo: portio sternalis, portio clavicularis , insersio antara proc.mostoideus, pars lat linea nuchae sup , innervasi N, accesorius N XI
Mm.suprahyoid : Berhubungan dengan lidah
M.digastricus (M.biventer mandibula )
Origo: vent ant fossa m.biventris mandibula , vent post ine mastoidea insersio Os hyoid diapit serabut M.stylohyoid , innervasi vent antara N V-3 (mylohyoid), vent post N VII (facialis)
M.stylohyoid
Origo: bag lat proc stylodeus os temporalis , insersio basis cornu os hyoid , innervasi N VII facialis
M,mylohyoid
menghubungkan os.hyoid dgn mandibula
Origo: linea mylohyoid mand sin & dextra,insersio serabut yg terletak di dorsal melekat pada corpus os hyoid ,I nnervasi N.mylohyoideus V-III. Disebut juga M.diaghfragma ortis karna membentuk dasar rongga mulut
M.genioglossus
Origo: Spina mentalis , insersio bagian depan corpus os.hyoid innervasi cab.Nn.cervicalis I & II
Mm.infrahyoid yg terletak di caudal os.hyoid
M.sternohyodeus
Origo: permukaan dorsal manubrium sterni , insersio corpus os hyoid, innervasi ansa hipoglossi 1. M.omohyoideus 2. M .sternohyroideus 3. M.Thyreoideus
Origo: cartilago tyroidea,insersio os.hyodeum, Otot-otot dengan letak agak dalam : 1. M.scalenus ventralis : origo tubercula ant ,proc tr ansversi III-IV,insersio costa I,tubula scaleni ,innervasi nervus spinalis c V-VII 2. M.scalenus intermedius : origo proc transversu,insersio,dorsal sulcus,innervasi N.sp C IVVIII 3. M.scalenus dorsalis rigo tub post ,proc trans,insersio costa II,innervasi N.sp C VII-VIII
Otot-otot yg letaknya paling dalam : 1. M.longus cervisis :N.spinalis c II-IV 2. M.longus capitis : origo tub anterir proc transversal VC III-VI ,insersi Os, basil ki-ka,tubuli pharyngeum,innervasi N.spi C I-V
Otot leher bagian dorsal :
M.Trapezius
Origo: Protuberantia occipitalis ext, linea nuchae sup, septum nuchae, proc spinasi vertebraec VII-thXII
Insersio: Pars aeromialis, lateral spina scapulae, medial spina scapulae, innervasi N.accesorius IX, N.sp CII-IV
M.splenius capitis
Origo: Proc.spinosi VC IV-th II Insersio: dorsal proc mastoideus & linea nuchae superior
M,splenius servicis
Origo: proc th III_VI Insersio: tub post proc tranversi verteb C IV-VII Innervasi: N sp C I-IV
M.levator scapulae
Origo: Tuberculae post,proc transversi C I-IV Insersio: Angulus sup & margo vertebralis scapulae Innervasi: N.dorsalis scapulae a. M.semispinalis capitis &servicis b. M.longisimus capitis&cervisis c. otot-otot yang menghubungkan V.C I dengan kepala : M,rectus M.rectus M.obliqus M.rectus capitis
post major
M.rectus
lateralis
M.rectus
anterior
M.obliqus
superior
M.obliqus
inferior