Okul Deneyimi raporS

Pamukkale Üniversitesi Eğ Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı 1

Pamukkale Üniversitesi

Eğitim Fakültesi

OKUL DENEYİ DENEYİMİ Notlar ı

Denizli

Pamukkale Üniversitesi Eğ Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı 2

Okul Deneyimi Dönem Programı ETK İNLİ NLİKLER Hafta 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Okul deneyimi dersinin tanıt ılması , , dönem plan ının haz ırlanması Öğretmenin okuldaki bir günü Bir öğ öğrencinin incelenmesi Derslerin gözlenmesi (Gözlem raporlar ının incelenip değ de ğerlendirilmesi) Ders kitaplar ından yararlanma Öğretim yöntemleri Soru sorma (Gözlem raporlar ının incelenip değ de ğerlendirilmesi) Çalışma yapraklar ının hazırlanması ve kullanılması Ara s ınav Öğrenci çal ışmalar ının değ değerlendirilmesi Dersin yönetimi ve s ınıf ın kontrolü (Gözlem raporlar ının incelenip değ de ğerlendirilmesi) Araç gereç ve yaz ılı kaynaklar Okul ve sorunlar ı Okul ve toplum Okul deneyimi çal ı şmalar ının de ğ erlendirilmesi erlendirilmesi ve gözlem dosyalar ının teslimi

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı ETK İNLİK 1 3

Öğretmenin okuldaki bir günü Bir gününüzü, öğretmenin okuldaki bir günlük zaman ını nelere ve nas ıl harcadığını öğrenmeye ayır ınız. Bu bir gün içinde, öğretmenin mesleği ile ilgili olarak yaptığı bütün işleri, bunlara harcad ığı zamanı not etmeye çal ışınız. •

•

•

Okuldaki bir günü boyunca öğretmenin sınıf içinde ve dışında yaptığı bütün işlerin bir listesini yapınız. Listeye yazd ığınız işlerden her biri için harcanan zaman ı da tahmin etmeye çalışınız. Bu size, okuldaki bir günde ö ğretmenin yaptığı işlerin çeşitleri ve bunlar ın günlük işler arasındaki ağırlığı hakk ında bilgi sağlayacaktır. Topladığınız bu bilgiler size, öğretmenliğe ve diğer görevlere harcanan zaman konusunda da bir fikir verecektir. Elde ettiğiniz sonuçlar ı dosyanıza not ediniz. Günün sonunda bu notlar ı, izlediğiniz öğretmenle birlikte gözden geçiriniz. İzlediğiniz öğretmene, bu günün onun okulda geçirdiği günleri temsil eden iyi bir örnek olup olmadığını sorunuz. Öğretmene ayr ıca, okuldaki görevi ile ilgili olarak ak şamlar ı veya hafta sonlar ında yapt ığı başka işler bulunup bulunmad ığını da sorunuz ve böyle işler varsa onlar ˝ da not alınız.

Öğretmenlerin yaptıkları işlerden bazı örnekler: Öğrencilerin öğrenmelerini sağlamaya çalışma, öğrencilerle bireysel olarak veya küçük gruplar halinde görüşme, velilerle görüşme, öğretmen toplantılar ı, eğitsel kol çalışmalar ı, araç gereç bulma ve bunlar ı kontrol etme, özel araç gereç haz ırlama, derse hazırlanma, okul yönetiminin verdi i görevleri yapma, öğrenci çalışmalar ını değerlendirme. Öğretmenin okulda geçen bir günlük çal ışmalar ı hakk ındaki düşüncelerinizi k ısa k ısa not ediniz. Bunlar, sizin görmeyi umduğunuz çalışmalara ne kadar benziyor?

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı 4

ETK İNLİK 2 Bir öğrencinin incelenmesi Bu etkinliğin temel amacı, öğrencileri okulda gerçekle şecek ö ğ renmelere ili şikin yönleriyle tanıma konusunda öğretmen adaylar ına yardımcı olmaktır. Çünkü, onlardan, öğretmen olduklar ında derslerini bu bilgiler ışığında planlayarak yürütmeleri istenecektir. Öğretmene danışarak, incelemek üzere bir öğrenci seçiniz. Çal ışmalar ına hiçbir müdahalede bulunmadan, bu öğrenciyi okuldaki bir günü boyunca dersleri s ırasında gözleyiniz. Ayn ı sınıfta daha sonra da çal ışma yapar veya bu öğrenciyle başka okul çal ışmalar ında da kar şılaşırsanız, gözlemlerinize bu çal ışmalar sırasında da devam edebilirsiniz. Gözlemleriniz sırasında dikkatinizi, öğrencinin aşağıda verilen durumlarda gösterdiği davranışlar üzerinde toplayınız. Öğrencinin, bu durumlarda ne yapmakta olduğuna bak ınız. •

•

Sözlü etkinlikler: Dinleme (konuşma, müzik, diğer sesler), konuşma, soru ve cevap Uygulama çal ışmalar ı: Öğretmenin yaptığı gösteriler (demonstrasyonlar) ve öğrenci etkinlikleri

•

Yazılı materyallerle çalışmalar: Okuma, yazma

•

Görsel materyallerle çal ışmalar: Öğretme-öğrenme araç ve gereçleri, sanat eserleri

•

•

Sosyal etkileşim: Öğrenciler toplu haldeyken, gruplar halindeyken, bireysel olarak çalışırlarken Oyun

Öğrencinin okuldaki bir gününe ilişkin gözlemlerinizi not ediniz: Dersinizi tasarlayı p ders planınızı hazırlarken öğrencilerle ilgili bu bilgilerden nas ıl yararlanabilirsiniz? Derste öğrencilerin gereksinimlerini dikkate almaya çal ışırken nelere dikkat etmeniz gerekir? Bu sorulara cevap olabilecek görü şlerinizi, kolayca hatırlayabileceğiniz bir şekilde yazınız. Not: Bu etkinlik, Okul Deneyimi dersi boyunca birkaç kez tekrarlanmal ıdır. Etkinliğin her tekrar ında, öncekilerden farklı yaşta, farklı cinsiyette ve farklı yetenek düzeyinde bir öğrenci seçilmelidir.


ETK İNLİK 3 Derslerin gözlenmesi Gözlem formunun nasıl kullanılacağını öğreniniz. Bu amaçla aşağıdaki gözlem formu örneği üzerinde çalışabilirsiniz. İsterseniz, okullardaki uygulama çal ışmalar ında size rehberlik eden fakülte öğretim elemanlar ı ve uygulama öğretmenlerinin sizin öğretmenlik becerilerinizi gözlemekte kullanacaklar ı gözlem formu üzerinde de çal ışabilirsiniz. Son olarak sözü edilen gözlem formunun örnekleri bu kitab ın ekler k ısmında verilmiştir. Aşağıdaki noktalar ı göz önünde tutarak, üç değişik dersi gözlemeye çal ışınız. Bu derslerden her biri ile ilgili gözlemlerinizi seçtiğiniz gözlem formuna kaydediniz. •

•

•

•

Gözlem yapacağınız her dersten önce, s ınıf ın özellikleri, dersin amaçlar ı ve ana hatlar ı ile ilgili bilgi edinmek için öğretmenle bir görüşme yapınız. Öğretmenden, sınıf ın kendine has özellikleri varsa, derste baz ı özel öğretim tekniklerinden yararlanılacaksa bunlar ı size anlatmasını isteyiniz. Derslerden her birini başından sonuna kadar izleyiniz. Bunlar ın her birinde ayr ı bir öğretmeni gözleme olanağı bulabilirseniz sizin için daha iyi olacağını unutmayınız. Her dersteki gözlemlerinizi ayr ı bir forma kaydediniz. Gözlem yaptığınız her dersten sonra, gözlemlerinizi gözlediğiniz öğretmenle birlikte gözden geçiriniz. Gözlemlerinizle ilgili sorular ı olursa cevaplay ˝n˝z. Öğretmenden, dersi ile ilgili kendi değerlendirmesini öğrenmeye çalışınız. Forma kaydettiğiniz gözlemlerinizi değerlendiriniz. Gözlem kayıtlar ınızı değerlendirmede kullanırken kar şılaştığınız güçlükler olursa bunlar ı bir yere not ediniz. Gözlem formunun kullanılışını, okullardaki uygulama çal ışmalar ınızda size rehberlik yapmakta olan fakülte öğretim elemanıyla tartışınız.

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı Ders gözlem formu (gözlem sırasında dikkat edilecek noktalar)

Öğretmen adayı:

..............................................................

Sınıf:

...................

Ders:

..............................................................

Öğretmen (ler):

..............................................................

Öğrenci sayısı:

...........

Tarih:

....................

Dersi planlama: Öğretmen, dersini planlamak veya ona hazırlanmak için dersten önce neler yapmıştır? Başlangıç: Derse nasıl başlam˝˛t˝r? Dersin amaçları: Size göre öğretmen bu derste, öğrencilerin neleri öğrenmesini sağlamaya çalışmaktadır? Öğretme-öğrenme yaklaşımı: Öğretmen dersini nasıl organize etmekte ve dersi nasıl geliştirmektedir? Öğretim yöntemleri: Derste öğrencilerin katıldıklar ı birbirinden farklı etkinlik tipleri nelerdir? Öğretmen, dersin her aşamasını nasıl bir düzenleme ile gerçekleştirmektedir? İletişim: Öğretmenin sınıftaki ses tonuna dikkat ediniz; öğretmen yönerge veya açıklamalar ı sunarken ve soru sorarken ses tonundan nasıl yararlanmaktadır? Öğretmen, sınıftan kendisine ulaşan dönütleri nasıl kullanmaktadır? Etkinlikler arasındaki geçişler: Öğretmen, derste bir etkinlikten diğerine geçişi nasıl sağlamaktadır? Öğrencilerin yönetimi: Öğretmen, öğrencilerin davranışlar ını nasıl yönetmektedir? Sınıf ı nasıl güdülemektedir? Bireysel çalışmalar veya grup çalışmalar ından nasıl yararlanmaktadır? Övgü ve yaptır ımlar ı nasıl kullanmaktadır? Öğretmen, potansiyel rahatsızlık kaynaklar ıyla ilgili olarak ne yapmaktadır? Ses tonunu değiştirme, öğrenciye bakma, onun etraf ında dolaşma, jest ve mimiklerle iletişimde bulunma gibi araçlardan nasıl yararlanmaktadır? Dersi bitirme: Öğretmen dersi nasıl bitirmektedir? Dersi toparlama, derste öğrenilenleri özetleme yapıyor mu? Derste olup bitenleri gözden geçiriyor, ileriye yönelik olarak bir şeylerden söz ediyor mu? Dersi bitirmesi ve s˝n˝f ˝ bo˛altmas˝ ne kadar zaman alıyor? Öğrenci çalışmalarını değerlendirme: Öğretmen, öğrencilerin çalışmalar ını ve dersteki ilerlemelerini değerlendirmek için ne yapıyor?

6

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı ETK İNLİK 4 Ders kitaplarından yararlanma Bu etkinlik, olanak varsa 6-8. s ını f, yoksa 4-5 s ını f ö ğ rencileriyle yap ılmal ıd ır. Öğrenciler ders kitabını, bu kitap hakk ında çok az bir bilgi ile kullanmakta olabilirler. Ders kitabında anlatılan bir konuyu anlayabilmeleri için öğrencilere bu kitabı nasıl kullanmalar ı gerektiği öğretilmelidir. Öğrencilere uygun şekilde yardım edilirse onlar kendilerine böyle bir güç sağlayabilecek çalışma becerilerini ve stratejileri öğrenebilirler. Vereceğiniz görevleri yerine getirebilmeleri için öğrencilerin ders kitabındaki metin, grafik, tablo, ak ış diyagramı, harita vb.ni anlayabilmeleri gerekir. Aksi halde bu görevleri yerine getiremezler. Aşağıda bir örneği verilen formu inceleyiniz. Az sonra ele al ınacak noktalar ı da göz önünde tutarak ders kitabından, formda ele al ınan her bir çalışma stratejisinin uygulanabileceği bir metin veya k ısım belirleyiniz. Metinlerin, dersin olabildiğince değişik bölümleriyle ilgili k ısımlardan seçilmiş ve aynı zamanda, derste yap ılmakta olan çalışmalarla ilgili olmasını sağlamaya çalışınız. Ders kitabı üzerinde yapılacak çal ışma ile geliştirmek istediğiniz çalışma stratejisini belirleyiniz. Diğer bir deyişle, formdaki stratejilerden üzerinde çal ışma yapmak istediğiniz bir tanesini seçiniz. Seçilen strateji ile ilgili olarak sınıfta yararlanacağınız işlem yolunu, aşağıdaki sorulara cevap verecek şekilde planlayınız. •

Giriş nasıl yapılacak?

•

Öğrenciler bireysel olarak mı, eşli olarak mı veya gruplar halinde mi çal ışacaklar? Ders kitabından verilen k ısmın, örneğin metnin analiz edilmesi sırasında öğrenciler birlikte çalışarak düşüncelerini birbiriyle tartışabilecekleri için eşli çalışma diğerlerinden daha iyi olabilir.

•

Süreç boyunca çal ışmalar nasıl izlenecek ve kontrol edilecek?

•

Ders sonunda, gruplar ın sınıf tartışmasına katk ılar ı nasıl sağlanacak?

Öğrencilere verdiğiniz görevleri değerlendiriniz. Özellikle öğrencilere zor gelen k ısımlar ı not alınız. Bu görevi geliştirmek için ne gibi değişiklikler gerektiğini yazınız.

7

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı Ders kitaplarından yararlanma ile ilgili bir örnek 8

Çal ı şma stratejisi

Ö ğ retmenin yapt ı ğ ı

Ö ğ rencinin yapt ı ğ ı

Takip İşlemi

1. Edinilecek bilgiyi belirleme (Hangi soruya cevap aranacak?)

Ders kitabından bir metin seçilmesi veya bu amaçla bir metin yazılması ∗Öğrencilerin metinde neyi bulmaya çalışacaklar ının belirtilmesi, örneğin, bir yapının k ısımlar ı ve bunlar ın işlevleri, tarihi bir olaydaki eylemlerin sırası ∗Öğrencilere, metnin ve yapacaklar ı işi gösteren yönergenin verilmesi

Aranan bilgiyi bulmak için metnin taranması, bulunanlar tartışılarak görüş birliği sağlanmaya çalışılması, bilginin ne olduğunun belirlenmesi

Sonuçlar ı gruplar arasında paylaşma ve öğretmen ile tartışma

p bulunacağı ∗Özetlenecek bilginin aranı 2. Metin halinde metnin seçilmesi veya yazılması. sunulan ∗ Bilgiyi özetleyecek tablonun tasarlan bilgiyi öğrencilere yardım için bu tabı vemas tablo lonun bazı başlıklar ının yazılması halinde ∗Metnin kopyası ile birlikte, hazırlanan özetleme tablo örneği ve öğrencilerin yapacaklar ı işleri gösteren yönergenin öğrencilere verilmesi

Metnin okunarak bilginin bulunması, bu bilgiden yararlanarak tablonun tamamlanması

Sonuçlar ı gruplar arasında paylaşma ve öğretmen ile tartışma. Tablodaki başlıklar ve kapsamlar ı üzerinde anlaşma

3. Bilgiyi şema veya şekille özetleme

fiema veya

şekilde gerekli adlandırmalar ı yapmak için metnin kullanılması

Doğru ad verme konusunda gruplar öğretmenle anlaşır

∗Bir işlem yolunu veya süreci içeren bir 4. Metin halinde metnin seçilmesi veya yazılması. verilen ∗Ak ış şemasının hazırlanı p bazı k ısım bilgiyi ının lar doldurulması. İlgili k ısımda neak ış yin bulunacağı konusunda, metinde yeşeması terli bilgi verilmiş olan k ısımlar ın boş halinde bırak ılması ış şemasının özetleme ∗Öğrencilere, metnin, ak ve neler yapılacağını açıklayan yönergenin verilmesi

Ak ış şemasını görmeden metin üzerinde yapılan çalışma ile, basamaklarda söz edilen yerleri, basamak sayısını ve basamaklar ın adlar ını belirleme, metni kullanarak ak ış şemasını tamamlama

Sonuçlar gruplar arasında paylaşılır, en uygun sunuş şekli üzerinde anlaşmak için öğretmen ile tartışılır

5. Verilen bilgileri sıralama veya düzene koyma

Bir dizi bilgi içeren bir metnin seçilmesi ∗Metinde, bilgi dizisindeki her basamağın anlatıldığı k ısmın yeniden yazılması ve bu k ısımlar ın birbirinden ayr ılması ∗Öğrencilere, metnin k ısımlar ının ve ne yapacaklar ını belirten yönergenin verilmesi

Her grupta bütün basamaklar ı (bölüm) içeren tam birer tak ım vardır. Gruplarda bunlar doğru sırasına konur

Son şekil tartışılır ve en iyi sıra üzerinde anlaşılır

6. Metnin verilen k ısmını tamamlayarak bütünlük sağlama

Bir metnin seçilmesi Seçilen metnin, anlaşılmasındaki güçlük ve öğrencilerin yetenekleri göz önünde tutularak, her 5’inci, 7’inci ,9’uncu veya 12’inci sözcüğün çıkar ılması ılması suretiyle yeniden yaz ∗Öğrencilere, hazırlanan metnin ve ne ya pılacağını belirten yönergenin verilmesi

Öğrenciler parçayı okurlar, boşluklara uyabilecek sözcükleri düşünür ve tartışırlar, anlaşma sağlanınca bunlarla metni tamamlarlar

Öğretmen metindeki yerler için önerilen kelimeleri sınıfla birlikte gözden geçirir

∗

Yapılacak çalışmayla ilgili bir metin ile şekil veya şemanın seçilmesi. ın bir k ıs∗fiekil veya şemadaki yazılar ı ı m n n veya tümünün silinip çıkar ılması ∗Öğrencilere, metin, şekil veya şema ve yönergenin verilmesi ∗

∗

∗ ∗


Öğretim yöntemleri Olanak varsa ayn ı gün içinde, farkl ı derslerin işlendiği birkaç sınıf ı gözleyiniz. Gözlediğiniz öğretme-öğrenme etkinliklerinin bir listesini yapınız. Bu amaçla, aşağıda verilen örneğe benzer bir formdan yararlanabilirsiniz. Derste bu etkinliklere ayr ılan süreleri de gösteriniz. Etkinlikler sırasında öğretmen ve öğrencilerin neler yapmakta olduklar ını belirtiniz.

Öğretme-öğrenme etkinlikleri ile ilgili bazı örnekler Öğretmenin açıklama yapması, öğretmenin soru sormas ı, ders kitaplar ının kullanılması, öğretmenin bir görsel-işitsel araç kullanması (hangi araç olduğu belirtilecek), öğretmenin bir gösteri (demonstrasyon) yapmas ı, öğrencilerin gruplar halinde çal ışmalar ı, öğrencilerin bireysel olarak çalışmalar ı, öğrencilerin yazılı bir metni okumalar ı, çalışma yapraklar ı üzerinde çalışılması, yazı yazılması, çizim yapılması. Ayr ıca, öğrencilerin hiçbir öğretmeöğrenme etkinliğine katılmadan sınıfta geçirdikleri zaman ile s ınıfta kontrolün sağlanması için harcanan zaman ı da not ediniz.

Öğretme-öğrenme etkinliklerine ilişkin bir gözlem kayd ı örneği S ını

f: ......

ğ renci Ö Sayı sı

: .....

Konu: ..........................................

Saat

Öğretmen Etkinliği

Öğrenci Etkinliği

9.30

Sınıfa soru sorar.

Sorular ı yanıtlar.

9.35

Türkiye’deki endüstri kuruluşlar ını anlatır.

Dinler.

9.55

Haritalar ı verir, sınıfta dolaşır ve gruplarla konuşur.

Gruba verilen haritayı kullanarak sorulara yanıt bulmaya çalışır.

Her dersten sonra, gözlemlerinizi öğretmen ile gözden geçiriniz ve bu görüşme ile ilgili düşüncelerinizi not ediniz. Derste her bir etkinlik türü için ne kadar zaman harcanmakta oldu ğunu, yüzdeler şeklinde ifade ediniz. Bulgular ınızı değerlendiriniz ve değerlendirme sonuçlar ını not ediniz. Elde ettiğiniz sonuçlar ı, aynı etkinliği tamamlamış olan diğer arkadaşlar ınızla tartışınız. Aşağıdaki noktalarla ilgili ortak görüşlerinizi not ediniz. •

Öğrencilerin gözlenen etkinliklerle ilgili tepkileri

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı •

•

•

•

•

Öğrencilerin ilgilerinin ve kat ılımlar ının sürdürülebilmesi için etkinliklerin uzunluklar ının ne kadar olmas ı gerektiği Etkinliklerin genellikle belli bir sıra ile yapılı p yapılmadığı Farklı öğretmenlerin değişik yaklaşımlardan, değişik yöntemlerden yararlanmadıklar ı, zamanı farklı biçimlerde kullanı p kullanmad ıklar ı

yararlan ı p

Öğretmenlerin, öğretmekte olduklar ı sınıf ne olursa olsun kendilerine özgü birer ö ğretme stillerinin olup olmadığı Farklı derslerde değişik yöntemlerden yararlan ılı p yararlanılmadığı

Gözlemleriniz, bunlar üzerindeki çal ışmalar ınız ve arkadaşlar ınızla yaptığınız tartışmalardan, öğretim yöntemlerinin etkililiğine ilişkin olarak çıkardığınız sonuçlar ı yazınız. Daha sonra öğretmenliğini yapacağınız bir konu ile ilgili bir ders plan ı hazırlayınız. Bu planda, olabildi ği kadar çeşitli öğretim yöntemlerinden yararlanmaya çal ışınız. Bu yöntemlerle yapacağınız çalışmalar ı, hem konunun kendi yap ısına uygun bir şekilde öğrenilmesini hem de ders süresince çeşitli etkinliklerden yararlanılmasını sağlayacak bir sıra ve düzene sokunuz. Çıkardığınız sonuçlar ı ve hazırladığınız ders plan ını, uygulama çal ışmalar ınızdan sorumlu fakülte öğretim elemanı ve birlikte çalıştığınız uygulama öğretmeni ile tartışınız.

10


ETK İNLİK 6 Soru sorma Öğretmenin öğrencilere sorular sormakta olduğu bir derste yararlanılan sorulardan aşağıda açıklanan şekilde bir liste haz ırlayınız. Bu listeyi kullanarak, soru sorma becerisi üzerinde bir çalışma yapınız. Derste öğretmen taraf ından sorulan bütün sorular ı bir listeye yazınız. Sorulan sorular ın kaçıncı soru olduğunu, hangi öğrenciye yöneltilen sorudan sonra sorulduğunu ve sorulma amacını da not alınız. Öğrencilerin sınıftaki oturma düzenini gösteren bir plan yap ınız. Sorular ın hangi öğrenciye sorulduğunu göstermede bu plandan yararlan ınız. •

•

Öğretmenin sorular ını hangi öğrencilerin cevaplad ığını oturma planı üzerinde işaretleyiniz. Derste, sınıftaki öğrencilerin tümüne soru sorulmuş olup olmadığını, s ınıftaki erkeklere ve k ızlara yaklaşık olarak aynı sayıda soru sorulmuş olup olmadığını, sınıf ın değişik yerlerinde oturmakta olan öğrencilere yaklaşık aynı sayıda soru sorulmuş olup olmadığını, .... inceleyiniz.

Aşağıdakilere ilişkin gözlemlerinizi not ediniz. •

Öğrencilere, sorunun cevab ˝n˝ düşünmeleri için zaman verilmesi

•

Sorular ın öğrencilere yöneltilmesi ve öğrencilerin isimleriyle çağr ılmalar ı

•

Öğrenciler soruyu beklenen şekilde cevaplayamad ığında, sorunun farkl ı bir ifadeyle sorulması veya cevab ı bulduracak ipuçlar ı verilmesi

•

Övgü ve cesaretlendirmelerden yararlan ılması

•

Cevaplar ın tümüyle reddedilmesinden kaç ınılması

•

Öğrencilerin dildeki gelişme düzeylerine uygun bir anlat ımdan yararlanılması

•

Öğrencilerin cevaplamaya kat ılımını sağlamak ve onlar ı cesaretlendirmek için göz temasından, jest ve mimiklerden yararlan ılması

Dersten sonra, gözlemlerinizi öğretmenle birlikte gözden geçiriniz. Soru sorma ile ilgili notlar ınızı bir yere yazınız. Yukardaki noktalar ı göz önünde tutarak, gözlem yapmakta olduğunuz sınıftaki çalışmalar ın bir bölümü ile ilgili bir soru-cevapla öğretim planı hazırlayınız. Bu planınızı sınıfta uygulayınız ve sınıf öğretmeni veya öğretmen adayı bir arkadaşınızdan sizi gözleyerek soru sorma becerinize ilişkin olarak size dönüt sağlamasını rica ediniz.


ETK İNLİK 7 Çalışma yapraklarının hazırlanmasi ve kullan ılması Adına bazen işlem yapraklar ı, alıştırma yapraklar ı veya çal ışma kâğıtlar ı da denen çal ışma yapraklar ı, belli bir konu veya özel bir öğrenci grubu için kullanılmakta olabilir. Çal ışma yapraklar ında şunlar ın bulunması gerekir: • •

Konuya ilişkin bilgi Bu bilgilerden yararlanarak yap ılacak görevler

Çalışma yapraklar ı, öğrencilerin çok az bir öğretmen yardımı ile kullanabileceği nitelikte olmalıdır. Okul Deneyimi dersinde, farkl ı öğrenci gruplar ı ile kullanılmak üzere, değişik konularla ilgili iki ya da üç çal ışma yaprağı hazırlamanız gerekmektedir. Çalışma yaprağı hazırlarken atılacak adımlar ın başlıcalar ı şunlardır: Çalışma yaprağından yararlanılarak öğretilecek davranışın belirlenmesi. • Davranışı öğrenmek için öğrencinin yapması gereken çal ışmalar ın belirlenmesi. Bireysel, • eşli ve grupla çal ışmalar ın hangisinden yararlan ılacağına karar verilmesi. Çeşitli etkinliklerden yararlanılmış, öğrencilerin hazır oluş düzeylerine uygunluk • sağlanmış, bütün öğrencilerin yapacağı ortak ve sadece çal ışmasını erken bitirenlerin yapacağı ek etkinliklere yer verilmiş olup olmadığının denetlenmesi; bunlara uygunluğun sağlanmas ı. Çalışma yaprağı tasar ımının kâğıt üzerine aktar ılması ve yeterli say ıda çoğaltılması. • Hazırlanan çalışma yaprağının bir sınıfta denenmesi; öğrencilerin deneme s ırasındaki • davranışlar ının, sorduklar ı sorular ın, çektikleri güçlüklerin not al ınması. Deneme sonuçlar ının değerlendirilmesi; örneğin, • Çalışmalar öğrencilere ilginç geldi mi? Çalışmada izlenen s ıra uygun muydu? Çalışmanın uzunluğu iyi miydi? Öğrencilerden neler istendiği açık mıydı? Yukardaki gibi sorulara cevap aranmas ı; çalışma yaprağında bu cevaplar ın gerekli olduğunu gösterdiği değişikliklerin yapılması. Aşağıda bir çalışma yaprağı hazırlama formu örneği verilmiştir. Çalışma yaprağı hazırlarken bu örnekteki önerilerden yararlanabilirsiniz.

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı Çalışma yaprağı hazırlama ile ilgili öneriler

Yazılar Çalışma yaprağını kullanacak olan öğrencilerin düzeylerine uygun sözcük ve cümlelerden yararlanınız. • Cümlelerinizi k ısa tutunuz. • Öğrencilerin öğrenmelerini istediğiniz yeni sözcüklerin altını çiziniz. • Yönergeler Yönergeleri, kullanılış sırasına göre veriniz. • Bir defada, sadece bir yönerge veriniz. • Sorular ın veya yapılacak i şlemlerin kolayca görülebilmesini sağlayınız. Sorularla ilgili cevaplar ın çalışma • yapraklar ının üzerine mi, yoksa defterlere mi yazılacağını açıkça belirtiniz. Önemli noktalar ın altını çizerek göze çarpmasını sağlayınız. • Çizelge, grafik ve diğer gösterimler Gösterimlerin basit olmasını sağlayınız. • • Gösterime bir başlık yazınız ve k ısımlar ını açık bir biçimde adlandır ınız. Olanak varsa renkten yararlan ınız. • Sayfa düzeni Okumayı kolaylaştıracak şekilde başlıklar kullanınız. • Birden fazla başlık varsa veya birden çok sayfa kullan ılmışsa bunlar ı numaralayınız. • Çalışma yaprağını hazırlamaya başlamadan önce bir sayfa düzeni tasarlayınız. • Yapraktaki bölümlerin açık bir şekilde görülmesini sağlayınız. • Olanak varsa bir kelime işlem (elektronik dizgi) aracından yararlanınız. • • Vurgulama ve etkiyi artırma amacıyla değişik yazı karakterlerinden yararlanınız. Çalışma yaprağına çekici bir görünüm kazandır ınız; onu, okunmak istenecek bir hale getiriniz. • Ön deneme Çalışma yaprağınıza son şeklini vermeden önce onu, bir veya iki öğrenci üzerinde deneyiniz. Yaprakta • anlaşılmayan yerler varsa onlar size bu yerleri göstereceklerdir.

13

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı Çalışma yaprağı örneği 14

MIKNATISIN KUVVETİ 1 Aşağıdaki gibi bir deney düzeneği hazırlayınız. Topluiğne Kamış (ince boru)

İ p Demir veya çelik ataş Ağırlık (ataş)

Kağıt yaprağı

Kartondan sehpa

Mıknatıs

2 Bu düzenekte yapacağınız deneylerle tabloyu tamamlay ınız. Ataş ile mıknatıs Kamışın arasına konan durması kâğıt sayısı ağırlığın yer 0 1 2 3 4

yatay için konacağı

3 Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız. a) b) c) d)

Neler yaptınız? (Madde madde yaz ınız.) Deneylerden elde ettiğiniz sonuçlar ı grafikte gösteriniz. Ataşla mıknatıs arasına konan kâğıt yaprağı sayısı arttıkça ne oluyor, niçin? Bir kağıt yaprağının kalınlığı ne kadardır?


Öğrenci çalışmalarının değerlendirilmesi Öğretmenle görüşerek, her hafta öğrenci çalışmalar ını değerlendirmek için ne kadar zaman harcadığını sorunuz. Öğretmene şöyle sorular sorarak ondan cevap almaya çal ışınız: Yazılı çalışmalardan ne kadar ını inceliyor ve bunlardan ne kadar ına not veriyorsunuz? Baz ı çalışmalar ı, diğerlerine göre daha titizlikle incelemeniz gerekiyor mu? Okulda nas ıl bir not (değerlendirme) ölçeği kullanılıyor? Hangi durumlarda en yüksek, orta veya en dü şük notun verileceğini gösteren ölçütler nelerdir? Bu gibi sorular ın cevaplar ını öğrendikten sonra, not defterine veya öğrenci dosyalar ına bakarak öğrenci başar ısı ile ilgili ne gibi kayıtlar tutulduğunu öğreniniz Öğretmenden, baz ı öğrencilerin belirli bir çalışmasını birlikte incelemek ve bunlara birlikte not vermek için izin al ınız. Bunlar, öğretmenin daha önce yapt ığı sınavdaki sorulara verilen cevaplar veya daha önce yapt ırdığı bir ödevin sonuçlar ı olabilir. İncelenerek not verilecek çalışmanın, sınıfta öğrenilmekte olan konuyla ilişkili olması gerektiğini unutmayınız. Öğretmenle çalışırken, öğrencinin bilgi edinme düzeyini, bir uygulaman ın anlaşılma derecesini, öğrencinin çalışmadaki düzenliliğini, yazım kurallar ına uyma derecesini, sunuştaki becerisini gösteren kan ıtlara not verirken yararlandığı ölçütler üzerinde durunuz. Bir çalışmaya not vereceğiniz zaman, incelemeye başlamadan önce, çal ışmanın hangi yönlerine, kaçar puan vereceğinize karar vermeniz gerekir. Vereceğiniz puanlar, çalışmada görülmesi beklenen mükemmellik derecesine (ölçüt al ınan düzeye) göre belirlenmiş olmalı; diğer öğrencilerin ürünlerine göre ne durumda olduğuna dayal ı olmamalıdır. Bir öğrencinin ürününü, diğer öğrencilerin ürünleriyle subjektif bir biçimde kar şılaştırmaktan kaçınınız. Öğretmenle görüşerek, öğrencilerin çalışmalar ından başka bir örnek al ınız. Bunlar, yine öğrencilerin sınav kağıtlar ı veya ödevleri olabilir. Bu çal ışmalar ın önce bir fotokopyas ını alınız. Asıllar ını geri veriniz. Kopyalar ı üzerinde bu ürünlere, yukardaki esaslar ı göz önünde tutmaya çalışarak not veriniz. Bunlar ˝n üzerine, ilgili öğrenciyi destekleyici ve ona yol gösterici notlar düşünüz. Bu notlar ınızda öyle titiz davranınız ki öğrenci, sizin notlar ınızı okuduktan sonra, ayn ı konuda daha iyi ürünler ortaya koyabilsin. Öğrencilerin çalışmalar ını çabucak inceleyip değerlendiriniz. Öğretmenin de görüşünü alarak sonuçlar ı öğrencilere, konu ile ilgileri devam ediyorken, s ıcağı sıcağına ulaştırmaya çalışınız. Öğretmenle görüşünüz ve s ınıfta öğrencilere, üstün nitelikli ürün veren öğrencilerin adlar ını da anarak olumlu dönütler vermeyi deneyiniz. Çal ışmada hedef al ınan düzeye ne derecede yaklaşılmış olduğu, bütün öğrencilerin başar ılı olduğu noktalar, yayg ın olan yanlış anlamalar gibi sınıftaki bütün öğrencileri ilgilendiren noktalar ı açıklamaya çal ışınız. Özellikle üstün nitelikli çalışmalardan örnekler veriniz; kötü örnekler üzerinde durmay ınız. Gerekli düzeyde bir gelişme sağlayabilmeleri için özel dikkat gerektiren öğrencilerle, bireysel olarak daha sonra görüşünüz.Öğrencilerin kendilerine güvenlerinin, çal ışmalar ına ilişkin tepkilerinizden etkilenebileceğini; sürekli olumsuz eleştirilerle kar şı kar şıya kalmanın veya sürekli düşük notlar almanın, öğrencinin ilgisini ve çabas ını tehlikeye sokabileceğini unutmayınız.

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı İlave etkinlik 16

Öğrencilerin çalışmalar ına verilen notlar ın, öğretmenden öğretmene değişip değişmediğinin incelenmesi ilginç bir çal ışma olacaktır. Olanak varsa, bir veya iki ö ğrencinin çalışmalar ının fotokopyalar ını alınız ve öğretmen adayı arkadaşlar ınızdan bunlar ı birbirinden bağımsız olarak dikkatle incelemelerini ve notla değerlendirmelerini isteyiniz. Herhangi bir ürüne, örneğin bir cevaba, farkl ı kişilerce değişik notlar verildiğini görerek şaşk ınlığa düşebilirsiniz. Sonuçlara bakarak aşağıdaki sorular ı cevaplamaya çal ışınız. Aynı çalışmaya (ürüne) verilen notlarda nas ıl bir değişme görülüyor? Niçin? • • Not verenlerden her biri, değerlendirdiği çalışmada (üründe) neleri görmek istiyor? • Not verenlerden her biri, değerlendirdiği çalışmaya (ürüne) hangi notlar ı düşmüş? Hangi nitelikteki bir çalışmaya (ürüne), hangi notun verileceğini göstermek üzere seviyeler belirleyerek bir not verme (değerlendirme) ölçeği üzerinde görüş birliği sağlayınız. Daha önce not verdiğiniz çalışmalara, üzerinde anlaşma sağladığınız bu not verme ölçeğini kullanarak bir daha not veriniz. Bu son de ğerlendirmede, farklı kişilerin aynı çalışmaya verdikleri notlar arasındaki fark(lar) ortadan kalkt ı mı? Öğrencilere genellikle, klasik yazılı sınavlardaki gibi aç ık uçlu sorular sorulduğunu, onlar ın bu sorular ın cevaplar ını düşünerek bulduklar ını ve kendilerine göre düzenleyerek yazd ıklar ını hatırlayınız. fiimdi siz, böyle sorularla ilgili cevaplar ın incelenmesi, puanlanmas ı ve sonucun notla ifade edilmesi şeklindeki bir işlemin ne derecede güvenilir yani objektif, kişiden kişiye değişmez bir işlem olduğunu düşünüyorsunuz?


Dersin yönetimi ve sınıf ın kontrolü Sınıfta olup bitenlerin kontrol altında tutulmasını ve öğrenciler için etkili bir öğretmeöğrenme ortamı oluşturulmasını sağlayan becerileri öğrenmeye çalışınız. Sınıftaki öğretmeöğrenme sürecinin etkili ve verimli bir biçimde işletilmesini sağlayan bu becerilerin öğretmenlik rolünün özünü oluşturduğunu unutmayınız. Bir dersin tümünü izleyerek, s ınıf yönetimine ve sınıftaki öğretme-öğrenme sürecinin işletilmesine ilişkin önlemleri ve bunlar ın nasıl gerçekleştirildiğini gözleyiniz. Bu gözlemde, aşağıdaki örneğe benzer bir formdan yararlanabilirsiniz. Gözlem yapaca ğınız dersten önce öğretmenle bir görüşme yapmayı unutmayınız. Bu görüşme sırasında öğretmene, kullanacağınız gözlem formunu gösterebilir ve gözlem s ırasında neleri görmeye çal ışacağınızı anlatabilirsiniz.

Dersin yönetimi ve sınıf ın kontrolü ile ilgili gözlemde dikkat edilecek noktalar Dersin başlangıcında Öğrencilerin sınıfa girişlerinde kontrol nasıl sağlanıyor? Derse başlamadan önce sınıftaki öğrencilerin yerlerine yerleşmeleri ve dikkatlerini konu üzerine toplamalar ı için neler yapılıyor? Derse açık ve net bir şekilde başlanması nasıl sağlanıyor? Başka şeylerle ilgilenen ve sınıfa geç giren öğrencilere zaman kaybetmeden müdahale etme amacıyla neler yapılıyor? Gözlem formunun bu k ısmında, Bloom’un okulda öğrenme modelinde, “öğretim hizmetinin niteliği” içindeki temel öğelerden biri olan “öğrenciye, neleri öğreneceğini ve bunun için ne yapması gerektiğini anlatan işaret ve açıklamalar ın sunulması” ile ilgili önlemlere de yer verilebilir. (Bak ınız, B.S.Bloom, İ nsan Nitelikleri ve Okulda Ö ğ renme, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1995, sayfa: 129-164) D.Ali Özçelik, E ğ itim Programlar ı ve Ö ğ retim, ÖSYM Eğitim Yaygınlar ı 8, Ankara 1989, sayfa:165-172)

Ders sırasında Öğrencilere nasıl hitap ediliyor? (Adlar ı kullanılarak mı?) Yönergelerin açık ve anlaşılır olması nasıl sağlanıyor? Öğrencilerle konuşurken nasıl davranılıyor? (Yüzlerine bak ılıyor mu?) Sınıf ın tümü nasıl görüş alanı içinde tutuluyor; sınıf ın her köşesinde olup bitenden nas ıl haberdar olunuyor?

Stratejiler Yüzünü sınıfa dönük tutma, hareketli olma ve sınıf içinde dolaşma ve benzeri önlemler nasıl kullanılıyor? Etkinlikler arasındaki geçişler nasıl sağlanıyor? Sınıftaki bütün öğrencilerin derse katılımını sağlamak için sorulardan nasıl yararlanılıyor? Övgü ve cesaretlendirmeler nasıl kullanılıyor? Gözlem formunun son iki k ısmının uygun yerlerinde, Bloom’un okulda öğrenme modelinde, “öğretim hizmetinin niteliği” içindeki temel öğelerden, “öğrencinin öğretme-öğrenme sürecine aktif katılımının kolaylaştır ılması ve özendirilmesi”, “öğrencinin süreçteki öğrenmelerinin pekiştirilmesi”,“öğrencilerin öğrenme eksiklerinin belirlenerek zamanında giderilmesi” ile ilgili önlemlere de yer verilebilir.


Araç gereç ve yazılı kaynaklar Uygulama okulunda ve sizin çal ışmakta olduğunuz sınıfta hangi öğretme-öğrenme araç gereçlerinin ve hangi yaz ılı kaynaklar ın bulunduğunu bilmeniz gerekir. Okulun değişik sınıflar ıyla çalıştıkça, bu konuda elde edeceğiniz yeni bilgileri de eskilerine eklemelisiniz. Okulun araç gereç merkezinde, kütüphanesinde ve s ınıflarda bulunan öğretme-öğrenme araç gereçleri ile yazılı kaynaklar ı belirlemeye çalışırken size yard ımcı olacak bir liste aşağıda verilmiştir.

Araç gereçler ve yazılı kaynaklar ile ilgili olarak toplanmas ı gereken bilgiler Kitaplar Sınıftaki değişik derslerde kullanılan ders kitaplar ının adlar ı • Yukarda sözü edilen ders kitaplar ı ile ilgili sizin değerlendirmeleriniz • Öğretmenin kullanımına verilmiş olan başvurma kitaplar ı • Okul kitaplığında bulunan, sınıf ın düzeyine uygun kaynak kitaplar • Öğrenciler taraf ından kullanılmakta olan başka kitaplar • Öğretmen taraf ından hazırlanmış olan çalışma yapraklar ı ve diğer kaynaklar • Öğrencilerin kendi araç gereçlerini hazırlamada yararlanabilecekleri grafik materyal üretme araç gereç ve olanaklar ı Neler var, bunlar nerede duruyor; bunlar ı kimler kullanıyor, siz bunlar ı görebilir misiniz? • • Bilgisayar ve kelime işlem (elektronik dizgi) olanaklar ı neler? Fotokopya makinesi ve diğer kopya alma araçlar ından neler var? •

Görsel araç ve gereçler Tepegöz, saydamlar (asetat), saydam üzerine yaz ı yazmak için özel kalemler • Video göstericisi, video filmleri (kaset) • Öğrencilerin sınıfta kullanabilecekleri bilgisayarlar ve bilgisayar yazılımları

Diğer malzemeler Haritalar, fen deney araç gereçleri, modeller, şemalar, slaytlar vb. neler var? • • Bunlar ı kim kullanıyor? Bunlar nerede saklanıyor? • • Siz bunlar ı nasıl kullanabilirsiniz?


ETK İNLİK 11 Okul ve sorunları Uygulama okulundaki diğer öğretmen adaylar ıyla bir araya gelerek okul müdüründen, okulun tümünü ilgilendiren sorunlar konusunda bilgi alabilirsiniz. (Okul müdürü, bu konuda size yardımcı olmak üzere başka bir kişiyi de görevlendirebilir.) Uygulama okulundaki diğer öğretmen adaylar ı ile ilişki kurarak okul müdüründen bir randevu alınız. Müdürden, okuldaki öğretmen adaylar ıyla bir toplantı düzenlenmesi, toplant ıda okulun genel sorunlar ı hakk ında bilgi verilmesi ve sorular ın cevaplanmas ı konusunda yard ımlar ını rica ediniz. Uygulama okulu müdürüyle yap ılacak toplant ıda sorabileceğiniz sorulardan baz ılar ı şunlar olabilir: Müdürün, okuldaki çal ışmalarla ilgili başlıca amaçlar ı nelerdir? • Müdür, okuldaki öğretmenlerden neler beklemektedir? • Müdürün, yeni öğretmenlerin okula ve görevlerine uyum sağlamalar ındaki rolü nedir? • Okul müdürüne göre, başar ılı öğretmenlerin özellikleri nelerdir? • Müdürün, öğrenci ve öğretmenlerde görmek istediği davranışlar nelerdir? • Sizler, birkaç haftadır uygulama okulundas ınız. Okuldaki yaşantılar ınız ve yukardaki önerilerden yararlanarak, sizin ve arkadaşlar ınızın okul müdürüyle yap ılacak bir toplantıda tartışılmasını isteyebileceğiniz sorular ın neler olduğunu düşününüz; düşündüklerinizi bir yere yazınız. Gerekli görürseniz yazd ığınız sorular ı değişikliğe uğratabilir; bunlara yenilerini ekleyebilirsiniz. Bu şekildeki bir çalışmayla, üzerinde tart ışmak istediğiniz sorular konusunda arkadaşlar ınızla görüş birliğine ulaşmaya çalışınız. Bu sorular ın bir kopyasını, toplantıdan önce okul müdürüne veriniz. Uygulama okulu müdürü konuşurken onun söyledikleriyle ilgili notlar al ınız. Daha sonra bu notlar ınızı gözden geçiriniz ve göreve yeni başladığınızda sizin için önemli olabilecek noktalar ı belirlemeye çalışınız. Sizden nelerin beklenebileceği, okula katk ıda bulunmak için neler yapabileceğiniz, okul müdürünün öğretmenlerde görmek istediği özelliklere sahip olup olmadığınız vb. konularda aç ıklığa varmaya çal ışınız.

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Deneyimi Notlar ı ETK İNLİK 12 Okul ve toplum Bu etkinlik sırasında toplayacağınız bilgiler size hem öğretimi anlatacak hem de yararl ı bazı ders materyalleri sağlayacaktır. Okul tek başına var olamaz; kendisini de içine alan daha geni ş toplumun bir parçasıdır. 16 numaral ı etkinlik sırasında, müdürün okulu nas ıl bir örgüt (organizasyon) olarak gördüğünü anlamış olmalısınız. Bu etkinlik sizi, okul örgütüne daha geniş bir çerçeveden bakmaya yöneltmektedir. Aşağıdaki sorular sizi bir inceleme veya ara ştırma yapmaya sevk etmelidir. Bu sorular ı çeşitli insanlarla konuşarak, kendi gözlem ve incelemelerinizden yararlanarak cevaplayabileceksiniz. Okulun içinde bulunduğu ve hizmet sunduğu semti fiziksel, sosyal ve kültürel yönleriyle • nasıl tanımlarsınız? Veliler okulu düzenli olarak ziyaret ediyor ve okuldaki çal ışmalara herhangi bir yönden • katılıyorlar mı? Okulu başka kimler ziyaret ediyor? • Yak ın çevredeki doktorlar, meclis üyeleri, polisler, di ğer ülkelerden gelmiş ziyaretçiler, • özel becerileri veya ilgileri olan kişiler arasında okula gelerek öğrencilerle konuşmaya istekli olanlar var mı? Müzeler, sergiler, süpermarketler, farkl ı el sanatlar ının icra edildiği yerler gibi, sınıf ın • düzenli bir gezi programı ile ziyaret edebileceği yerler var mı? Fen bilgisi veya sosyal bilgiler derslerindeki çevre incelemeleri kapsam ına alınması yararlı • olabilecek yerler var m ı? Okul gezilerinde yararlan ılabilecek nitelikte yerel toplutaşıma kolaylıklar ı var mı? • Çalıştığınız okulun ve onun içinde yer ald ığı yerel toplumun bir profilini çıkarabilmek için yukar ıdaki noktalar ve benzeri ile ilgili olarak toplad ığınız bilgileri yazılı olarak bir yere not etmiş olmalısınız.

20

Okul Deneyimi raporS

Recommend Documents