VISOKA ŠKOLA STRUKOVNIH STUDIJA ZA OBRAZOVANJE VASPITAČA, SUBOTICA
MENTALNA MENTALNA HIGIJENA HIGIJENA
Tema: Narkomanija
Profesor: r Er!"# B#$o%
S&'e(&: Toor!) T!*#(# Bro* !(e"s#: +-./-
TEORIJSKI DEO
Šta je mentalna higijena?
Čo0e" "#o *e!(" Čo0e" *e!("#, #, *e eo 0e$!"o 0e$!"o%% r'1&0 r'1&0e(o e(o%% s!s&e2 s!s&e2## %e 0$## 0$## s(*e s(*e re$#&! re$#&!0(e 0(e r#0(o&e3e4 De&!(*s&0o, 2$##$#5"o o6#, o6# 7re$os&! ! o6# sros&! 5!(e os(o0' *e(o% 3!0o 3!0o&( &(o% o% 8' 8' , Pr!& Pr!&!s !s#" #" !7 s8o$ s8o$*# *#1(* 1(*e% e% s0e& s0e# (# 5o0e 5o0e"# "#,, o o(o (os( s(oo *e! *e!(" ("'' 8o 8os& s* #*ee 0re2e(o2 s0e 0e)! ! o0o! o &o%# # '%ro3#0# '('&r#1(*' s!$(os& *e(e $!5(os&!4 Zr#0$*e (!*e s#2o 8r!s&'8 7r#0o2 &e$', 0e) *e ! 8r!s&'8 '9', o(os(o 8s!9o$o1"o* s&r#(! *e(e $!5(os&!4 D# 6! $!5(os& f'("!o(!s#$#, (eo89o#( *e s"$# !72e;' &e$# ! '9#, # 8o2o) # se &o os&0#r! 8r'3# 8r'3# 2e($(# 9!%!*e(#4 9!%!*e(#4
Mentalna higijena 8res$*# s"'8 2er# ! &e9(!"# 's2ere(!9 "# s8re5#0#(*' 2e($(!9 8ore2e)#*# ! '(#8re;e(*# 2e($(o% 7r#0$*#4 O(# se 8re s0e%# 6#0! s8re5#0#(*e2 '1e0(!9 8ore2e)#*#, s$o2o0# ! r'%!9 6o$es(!9 s(*# !s8o$*e(!9 ' 8o(#1#(*' 5o0e"# 8re2# s#2o2 se6! ! 8re2# 8re2# o"o$!(!4 Me($(# 9!%!*e(# !2# 7##" # s8re5! e*s&0o o(!9 1&e&(!9 5!(!$## "o*! o8r!(ose 8o%re1(o2 ! (e8o3e$*(o2 f'("!o(!s#(*' $!5(os&! ! r'1e(*' (*e(e '('&r#1(*e s&'r"&'re, 1&o se !s8o$*#0# ' r#7(!2 '1e0(!2 8ore2e)#*!2# ! o6o$*e(*!2#4 Me($(# 9!%!*e(# 8res$*#: (#s&o*#(*e ! 2ere 7# s8re5#0#(*e 6o$es&! ! '(#8re;e(*e 2e($(o% 7r#0$*#4 U 2e($(o<9!%!*e(s"o2 s2!s$': < Primarna prevenija 8or#7'2e0# e$#&(os& "o*# !2# 7# !$* # s8re5! 8o*#0' '1e0(!9 8ore2e)#*# ! o6o$*e(*#4 < Sek!n"arna prevenija *e ' o2e(' r#7(!9 s8e!*#$(!9 8os&'8#"# 7# 7#1&!&' ! $e5e(*e '1e0(!9 8ore2e)#*#, s# !$*e2 # se s8re5! #$*e 8ro8##(*e $!5(os&! ! s2r& =s'!!4 To 8or#7'2e0# r#(' !*#%(os&!"' ! 8r!s&'8#(*e $e5e(*', "#"o 6! se 1&o 's8e1(!*e $e5!o #$*! r#70o* 6o$es&!4 < Terijalna prevenija *e 's2ere(# "# s8re5#0#(*' 8o*#0e re!!0#, "#o ! 6r!%' o oso6! 8os$e $e5e(*#4 T' s8##*' o(e #"&!0(os&! "o*e se 8re'7!2#*' "#"o 6! se $e5e(# oso6# 8o(o0o !(&e%r!s#$# =0r#&!$#> ' 8oro!' ! ' 1!r' so!*#$(' sre!('4 ~2~
C!$* 8re0e(&!0(!9 2er# *e # se o&"$o(e '7ro! "o*! o0oe o 8ore2e)#*# ! # se '6$#3e 8os$e!e4
C!$* C!$* 2e($ 2e($(e (e 9!%!*e 9!%!*e(e (e s' o8 o8r!( r!(os! os! s&0#r# s&0#r#(*' (*' 'r#0(o 'r#0(o&e3 &e3e(e e(e ! so!*# so!*#$(o $(o 8r!$#% 8r!$#%o;e o;e(e (e $!5(os&!4 Z#90#$*'*')! 0e$!"o2 (#8re&"' 2e!!(e 8re0e(&!0# *e ! ' 2e($(o* 9!%!*e(! os&!%$# 0e$!"e re7'$&e4 Mo%')e *e s8re5!&! (!7 o6o$*e(*#, 8ore2e)#*# ! o1&e)e(*# "o*# s' ' 8ro1$os&! o0o!$# o &r#*(o% !(0#$!!&e ! s2r&!4
Mentalna higijena ! poro"ii Po5e" 2e($(o 9!%!*e(s"o% r## ' 8oro!! &re6# 7#8o5e&! *o1 ' &r'(o)!4 M(o%e f!7!o$o1$e 8ro2e(e, r#7(e &e%o6e, 8r!90#(*e s0es(os&! o 2#&er!(s&0', !7#7!0#*' "o 6'')e 2#*"e e2o!o(#$(' e2o!o(#$(' $#6!$(os&, 8r0e(s&0e(o 8r0e(s&0e(o s&r#9 ! (e!70es(os&4 L*'6#0 8re2# ro!&e$*!2# *e 's$o0 7# r#70!" r'%!9 so!*#$(!9 oso6!(#, "#o 1&o s': r#7'2e0#(*e, s#ose)#(*e, $*'6#7(os&, 8o1&o0#(*e r'%!9 $*'!, 8r#0e(os& !&4 Neo89o(o *e # e&e ' 8oro!! s&e"(e ose)#* s!%'r(os&! ! 7#1&!)e(os&!, # se ose&! 0o$*e(o ! # !2# "o # se 6r!(e o (*e2', *er )e "o 's8os!&! 8r#0!$#( o(os 8re2# se6!, r#%!2 $*'!2# ! o"o$!(!, # &o 7(#5! # )e !76e)! ose)#*, s&r#9#, #%res!0(os&, 8o0'5e(os& ' se6e, (e8r!*#&e$*s"! (e8r!*#&e$*s"! s 8re2# o"o$!(! !&4 U 8oro!! e&e '8o7(#*e o(ose 2e;' $*'!2#, r#70!*# s0o*e e2o!*e4 A"o r#s&e ' 8oro!! ' "o*o* 8os&o*! 2e;'so6(o 8o0ere(*e ! $*'6#0, $*'6#0, r'%#rs"! o(os !72e;' ro!&e$*#, ro!&e$*# ! ee, (#*0ero0#&(!*e )e se ' "0!2 8oro!#2# e&e r#70!&! ' $!5(os& 8o7!&!0(!9 oso6!(#, (e7#0!s(o ! s!%'r(o ' se6e4 N#8ro&!0, N#8ro&!0, 5es&! s'"o6! ! r#72!r!e ' 8oro!!, 8re0e$!"# s&ro%os&, (e8o"#7!0#(*e $*'6#0! 8re2# e&e&', 2e;'so6(o (e8o0ere(*e !7#7!0#*' 8o0'5e(os&, (es!%'r(os&, #%res!0(os&! "o e&e r#70!*#*' s"$o(os& "# (e'ro&!5(os&!4 R#72#3e(# e# 8os*' s#2o0o$*(#, (es#2os$(#, se6!5(#, 8reose&$*!0#, (er'3e$*'6!0#, !76e%#0#*' '3(os&! ! '0e" &r#3e "o )e '2es&o (*!9 # !9 o6#0!4 T#"0# e# 2o%' # 8#&e ! o r#7(!9 (e'ro7#, (8r4 (o)(o% s&r#9#, (o)(o% 2o"re(*# ' "re0e&, %r!"#(*# (o"&!*', 2'#(*# ! s$4
~3~
S&ro%o !$! #'&or!&!0(o 0#s8!(*e 8r!2e(*'*' ro!&e$*! "o*! 3e$e 6r7o ! 6e7 r#72!1$*#(*# # 8os&!%(' 8os$'1(os&, e&e&' se 8re6#'*e (*e%o0e 2#(e ! %re1"e, 0!5e se (# e&e ! (#7!re s0#"! (*e%o0 5!(4 Gr'6o 0#s8!(# e# ! s#2# 8os*' %r'6#, (e$*'6#7(#, 6e7o6r#7(# ! o"r'&(#4
ŠT# JE DRO$#? DRO$# se "#o &er2!( ' 1!re2 s2!s$', "or!s&! 7# 2#&er!*e 6!$*(o%, 9e2!*s"o% !$! 3!0o&!(*s"o% 8ore"$# "o*e s$'3e 7# !7r#' $e"o0#4 Če1)e *e ' '8o&re6! o6*#1(*e(*e # *e re5 o s'8s(! "o*#, "# *e '(e ' or%#(!7#2, 2o3e # 8ro2e(! s(*e s0es&! ! r'%e 8s!9!5"e f'("!*e =o8#3#(*e, 2!1$*e(*e, r#s8o$o3e(*e, 8o(#1#(*e !&>, 2o3e '6r7#(o # o0ee o 7#0!s(os&! ! 1&e&(!9 8os$e!# 8o eo or%#(!7#24 S0e 0!1e se '2es&o &er2!(# ro%# "or!s&! &er2!( 8s!9o#"&!0(# s'8s(#4
ŠT# JE N#RKOM#NIJ#? N#RKOM#NIJ# *e s(*e 8er!o!5(o% !$! 9ro(!5(o% &ro0#(*#, 1&e&(o% 7# 8o*e!(#, "#o ! 7# r'1&0o, 8ro'7ro"o0#(o% 8o(#0$*#(!2 '7!2#(*e2 8r!ro(!9 !$! s!(&e&!5"!9 ro%#4
KOJE S% K#R#KTERISTIKE N#RKOM#NIJE? To *e s!(ro2 s#s$*e( !7 s$ee)!9 s!28&o2#: < Neoo$*!0# 3e$*# # se (#s! '7!2#(*e ro%e ! # se ro%# (#6#0! 8o s0#"' e('? < Pos&o*#(*e &o$er#(!*e, 's$e '%o&r#*(o% '7!2#(*# ro%e, s# &e(e(!*o2 # se o7# ro%e 8o0e)#0#? < Pos&o*#(*e 8s!9!5"e !$! f!7!5"e !$! o6e 7#0!s(os&!? < I72e(# 8o(#1#(*# (#r"o2#(#, s# s0!2 1&e&(!2 8os$e!#2# 8o (*e%# s#2o% ! 8o (*e%o0' o"o$!(' ! r'1&0o4
R#&'O&I PR(O$ EKSPERIMETIS#NJ#:
%&IM#NJ#
DRO$E
I
D#'JE$
< R#o7(#$os&? < Dr'3e(*e s# (#r"o2#(!2#, 5es&o ' 0!' 3e$*e 7# o5'0#(*e2 8r!*#&e$*s&0# s# 0r1(*#!2# "o*! '7!2#*' ro%'? < S'%es&!*# sr!*e%, !s"'s(!*e% (#r"o2#(#? ~4~
< < < <
L!5(# (es!%'r(os&? Po&re6# 7# o"#7!0#(*e2 @7re$os&!? B'(&o0(!1&0o? Nes8re2(os& 7# s'o5#0#(*e s# 8ro6$e2!2# ' 8oro!! !$! 1"o$!?
K#KO SE R#&(IJ# (ISNOST OD DRO$#? Z$o'8o&re6# ro%# ' #o$ese(!*! o6!5(o 8ro$#7! "ro7 f#7#: AZA POSMATRAČA "o*# 8o5!(*e r#o7(#$o1)', "o*# *e 8r#)e(# (eo0o$*(o2 !(for2!s#(o1)' 2$#e oso6e4 AZA PRVOG OPROBAVANJA ' "o*o* 2$## oso6# s&!5e 8r0# !s"'s&0# s# ro%#2#, (#*5e1)e ' r'1&0' 0r1(*#"#4 Be7 o0o$*(o r#70!*e(o% s#2o8o'7#(*# ! !7 s(#3(e 3e$*e # se '"$o8! ' r'1&0o oso6# '7!2# ro%'4 L#"o 8r!90# 8r!5e r'%!9 # &o s0! r#e, # &o (!*e 1&e&(o, # se 2o3e "o(&ro$!s#&!, # (e2# 8os$e!# !&4 AZA EKSPERIMENTISANJA s# r#7$!5!&!2 ro%#2#, 2$## oso6# '5! "#"o # "or!s&! ro%e ! o&"r!0# # 8o2o)' (*!9 2o3e # 2e(*# s0o*e r#s8o$o3e(*e4 Kor!s&! !9 8o0re2e(o, o6!5(o s#2o 0!"e(o2 ! !s"$*'5!0o ' r'1&0', (# 3'r"#2#, "## (e"o r'%! (#6#0! ! o(ese ro%'4 PERIOD ZAPOČINJANJA REDOVNE UPOTREBE, &*4 ZLOUPOTREBE "#r#"&er!1e 3'(*# 7# ro%o2, o(os(o (*e(!2 efe"&!2#4 M$## oso6#, (# os(o0' so8s&0e(o% !s"'s&0#, r#70!*# s0o* $!5(! o(os 8re2# ro%!, (#$#7! !70ore 7# (#6#0"', !2# s0o* 8r!6or4 Kor!s&! ro%' "## 3e$! # se o8's&!@, s0#"o% 0!"e(#, 5#" ! r#(!2 #(!2#4 S0e 0!1e se '#$*#0# o 8oro!5(!9, 1"o$s"!9 ! r'1&0e(!9 o6#0e7#4 PERIOD ZAVISNOSTI "#r#"&er!1e 8reo"'8!r#(os& ro%o2 ! (*e(!2 efe"&!2#4 M$## oso6# %'6! "o(&ro$' (# s0o*!2 3!0o&o24 S0e (*e(e 2!s$! ! #"&!0(os&! 's2ere(e s' (# (#6#0"' ! "or!1)e(*e ro%e4 K## (e 2o3e # o;e o ro%e !s8o$*#0# se (er#s8o$o3e(*e4 K## (e2# ro%e o0# 2$## oso6# ose)# se 6o$es(o, #8#&!5(# *e ! '2or(#4 D#$*!2 "or!1)e(*e2 ro%e 2$## oso6# '$#7! ' f#7' 3!0o ' 8#"$'@ "## ro%e (e 8r'3#*' 0!1e (!"#"0o 7#o0o$*s&0o, #$! 8os&o*! s(#3(# 8o&re6# ! 8r!&!s#" # se o(e '72', # 6! se oso6# s2!r!$#4 Kor!s&! s0e *#5e ro%e, (#*5e1)e !(&r#0e(s"!2 8'&e24 Te$es(o ! f!7!5"! oso6# 0!$*!0o 8ro8##,
R#&'O&I K#SNIJE &'O%POTRE)E DRO$E: ~5~
< Ose)#(*e 8r!*#&(os&!? < I15e"!0#(*e !7'7e&(o% efe" ro%e? < Be"s&0o o s&0#r(os&!? < e$*# 7# e'for!5(!2 efe"&!2#? < L!5(# (es!%'r(os&?
N#J*EŠ+I O)'I,I #NTISO,IJ#'NO$ PON#Š#NJ# N#RKOM#N#: < L#3! ! o62#(*!0#(*#? < Z#8os$*#(*e $!5(e 9!%!*e(e ! 1"o$e? < Kr#;#? < Pros*#5e(*e? < O6!*#(*e #8o&e"#? < Pros&!&'!s#(*e? < D!$o0#(*e ro%e? < Kr!*'25#re(*e?
N#J*EŠ+I D%ŠE(NI POREME+#JI KOD N#RKOM#N#: < Ps!9o8#&o$o1"e 8o*#0e =0!7!*e, !$'7!*e, 9#$'!(#!*e, 8#(!"#, s&r#9 !&> < Ps!9o7e? < Po"'1#* s#2o'6!s&0#?
~6~
< K#r#"&er(e 8ro2e(e?
Stati-tika o narkomaniji ! Sr.iji Z0#(!5(# s&!s&!"# (#0o! # ' Beo%r#' !2# +4/// (#r"o2#(#, # 0er'*e se # *e o0# 6ro*"# 6#r 5e&!r! 8' 0e)#4 Z# Sr6!*' se 8roe(*'*e # !2# o F/4/// o /4/// 7#0!s(!"#, #$! &' se (e '6r#*#*' "o70#(! s8#0#5!, 8o0re2e(! '3!0#o! ro%#4 Pre2# 8o$!!*s"!2 !70or!2#, ' Sr6!*! o8er!1e o"o +/ (#r"o6#(!4
(RSTE DRO$# Po (#5!(' e$o0#(*# (# s0es& !2#2o os(o0(e %r'8e o8o*(!9 sres#: < DEPRESI(I / o0# 0rs ro%# s0o*!2 e$o0#(*e2 's8or#0# f'("!*e or%#(!72#, "#"o f!7!5"e "o ! 8s!9!5"e ="#(#6!s, $e8#", 9ero!(, 2eo(44> < 0#'%,INO$ENI / o0# 0rs ro%# 2e(*# (#5!( (# "o*! oso6# 0!!, 5'*e ! ose)# s0e& o"o se6e, (*!9o0 @8ro!70o s' "o(f'7!*# ! 9#$'!(#!*e =LSD, Ps!$o!6!( %$*!0e, "#"&'s Pe*o&$, "#(#6!s ' 0!so"!2 o7#2#>4 < STIM%'#NSI / o0# 0rs ro%# s&!2'$!1e ! '6r7#0# s0e f'("!*e ' $*'s"o2 or%#(!72', "#"o f!7!5"e "o ! 8s!9!5"e =#2fe!( s'$f#&, 2efe!(, "o"#!(, "re", e"s!>4
N#JPO&N#TIJE DRO$E S%:
Marih!ana M#r!9'#(# *e 8re8#r#& 1es&o2ese5(e 6!$*"e "#(#6!s =!(!*s"e "o(o8$*e> "o*# 's8e0# ' 's$o0!2# '2ere(e !$! &ro8s"e "$!2e4 T#"o;e se '7%#*# ! ' 8$#s&e(!!2#, (# 6#$"o(!2# !$! ' s(o0!2# '7 8o2o) UV 7r#5e(*#4 N# "r#*' s0o*e f#7e r#70o*# 6!$*"# !2# o6$!" %r2##, 0!so"o% ,24 Pos$e 7re(*# '8o&re6$*!0! e$o0! 6!$*"e se s'1e, s!&(e ! 8res'*' r#! o5'0#(*# "0#$!&e ! $#"1e% &r#(s8or T#"#0 8re8#r#& se 8o*#0$*'*e (# @!$ers"o2 &r3!1&'4 Pre8#r#& "o*! !2# 2#s$!(#s&', 7e$e(' !$! s!0' 6o*' 8#"'*e se (#*5e1)e ' (#*$o( !$! "'&!*' o 1!6!#4
~7~
DE'O(#NJE M#RI0%#NE I OP#SNOSTI De$o0#(*# !s&e s'8s(e 2o%' se r#7$!"o0#&! o oso6e o oso6e, #$! 3e$*# 7# 8ro2e(o2 8os&o*e)e% s(*# s0es&! *e 7#*e(!5"# !e*# s0!2 "o(7'2e(&!2# 2#r!9'#(e4 Per!o!5(!2 "o(7'2!r#(*e2 2#r!9'#(e, or%#(!7#2 se 8os&e8e(o (#0!"#0# (# 8r!s's&0o (e8r!ro(e s'8s(e ' or%#(!72', &e r#70!*# @&o$er#(!*' (# ro%', o(os(o "o(7'2e(&' s' 8o&re6(e 0e)e "o$!5!(e # 6! 8os&!%#o efe"&e "#o ! "o 8re&9o(!9 "o(7'2!r#(*#4 G$#0(# 8s!9o#"&!0(# s'8s(# ' 2#r!9'#(# *e THC =e$<-<&e&r#9ro#(#6!(o$>4 Ko(7'2!r#(*e 2#r!9'#(e o0o! o 8ore2e)#*# 8#2)e(*#, 8## !2'(o$o1"o% s!s&e2#, 8ore2e)#* r## sr# ! 8r!s&!s"#4
SIMPTOMI K#N#)IOIDNE N#RKOM#NIJ# 1(ISNOST OD M#RI0%#NE2 !7!5"! s!28&o2! '8o&re6e 2#r!9'#(e: < U8#$*e(e ! r0e(e o5! =5o0e"' 2o3e 6!&! &e1"o r3#&! o&0ore(e o5!> < S'0# 's < Us8ore(os&, $e(*os& ! o&e3#(os& e"&re2!&e < U6r7#(! 8'$s ! 8o*#5#(o $'8#(*e sr# < Po0e)#( "r0(! 8r!&!s#" < Pore2e)e(# 2o&or!"# < Ne"o(&ro$!s#( ose)#* %$#!
Ps!9!5"! s!28&o2! '8o&re6e 2#r!9'#(e: < Ne"o(&ro$!s#( s2e9 < Z#6or#0(os& ! 8o0re2e(! %'6!" 8#2)e(*# ~8~
< H#$'!(#!*e < O8'1&e(os& < N#r'1e(*e "o(e(&r#!*e, s8oso6(os&! '8r#0$*#(*# 2o&or(!2 0o7!$o2 < U6r7#( %o0or, (e'7r3$*!0# 8r!5$*!0os& < E'for!*#, ose)#* 6$#%os(*# < Is"r!0$*e( ose)#* 7# 0re2e ! 8ro&or < I7o1&re(o 5'$o 0!#, s$'9# ! 2!r!s# < S(!3e(*e 8r#%# 6o$#
RIZICI I POSLEDICE KONZUMIRANJA MARIHUANE:
Mo7#" 2#r!9'#(# '&!5e (# "o%(!&!0(e s8oso6(os&!, s8oso6(os& r#7'2e0#(*#, 2!1$*e(*#, '5e(*# ! "r#&"oro5(o 8#2)e(*e4 U 7#0!s(os&! o "o(e(&r#!*e ! *#5!(e (er0(o% s!s&e2# "o(7'2e(, 2#r!9'#(# 2o3e !7#70#&! 8#(!"', (e2!r ! &o"s!5(' 8s!9o7'4 D'%oro5(# 7$o'8o&re6# 2o3e o0es&! o &r#*(!9 8ro2e(#4 P$')# 8'1e(*e 2#r!9'#(e !7#7!0# !s&e 1&e&(e efe"&e "#o ! !%#re&e: 6ro(9!&!s, r#" 8$')#, 8ro6$e2 s# s!('s!2# !&4 s#2o ' 2(o%o 0e)o* 2er! !7#7!0# o6o$*e(*# %or(*!9 !s#*(!9 8'&e0# ! o&!#(*#4 Sre< 7$o'8o&re6# 2#r!9'#(e '7ro"'*e $'8#(*e sr#, '6r7#(! 8'$s ! 8o0!1e( "r0(! 8r!&!s#"4 Re8ro'"&!0(! s!s&e2 "o 2'1"#r##< 7$o'8o&re6# 2#r!9'#(e '2#(*'*e "o$!5!(' &es&os&ero(# =2'1"o% 9or2o(#>, !7#7!0#*')! 8os&e8e(' 8o*#0' !28o&e(!*e ! (#r'1#0#(*# 8o$(!9 f'("!*#4 Se2 &o%# 8os&o*! o8#s(os& o 2'1"e (e8$o(os&!4 Re8ro'"&!0(! s!s&e2 "o 3e(# < "#(#6!(o!! &o"s!5(o e$o'*' (# *#*(e )e$!*e, re2e&e f!7!o$o1"' re%'$#!*' 3e(s"e re8ro'"&!0(e sfere4 U &r'(o)! &r'*' 8$o ! e&e !2# 0e$!"! r!7!" ro;e(*# s# fe$(!2 s!(ro2o2 2#r!9'#(e, 2#$# &e3!(#, e(efe$o8#&!*#, s2#(*e( !2'(!&e&4 Mo&or(e f'("!*e 8'1e(*e 2#r!9'#(e (#r'1#0# "o(e(&r#!*' ! 8o0e)#0# 0re2e re#"!*e4 N#r'1e(# *e re#"!*# (# s0e&$os& ! 70'", 8o%or1#0# se s8oso6(os& o6#0$*#(*# ~9~
o8er#&!0(!9 r#(*! ! s&e8e( 8r!90#(*#4 J#0$*# se 0e$!"# 8o&re6# 7# "re(*e2, 9o#(*e2, r#7%o0#r#(*e2, "#r#"&er!s&!(e s' (eo6!5(e 8o7e 7# 0re2e 2!ro0#(*#4
EKST#&I EKST#&I *e s!(&e&!5"# ro%# "o*# s8#e ' 8s!9os&!2'$#&ore4 N# &r3!1&' se (#$#7! ' o6$!"' $e, "#8s'$# !$! 8r#1"#4 T#6$e&e s' r#7$!5!&!9 6o*# ="o (#s (#*0!1e 8$#0e !$! 6e$e 6o*e> ! (# (*!2# s' '&!s('&! r#7$!5!&! 7(#! =(8r:e$f!(, 7(#" Merees# !&>4 Je(# $e&!# e"s!*# s#r3! o F/ o //2% MDMA =< 2e&!$e(<!o"s!2efe!(>4
&N#KO(I KON&%MIR#NJ#
O6!5(o se '7!2# '7 0e$!"e "o$!5!(e &e5(os&! =o6!5(# 0o#> (# 3'r"#2# ! ' !s"o&e"#2#4 Pr0! efe"&! e$o0#(*# s' '67#( 8'$s, 7(o*e(*e $#(o0#, r'2e(!$o $!# ! s*#* ' o5!2#4 Ze(!e s' 8ro1!re(e, 8# o5! e$'*' (!*e (e%o !(#5e4 Oso6# "o*# *e '7e$# e"s! ose)# # *e 8re8'(# e(er%!*e, (!%e (e2# 2!r#, (e s8#0# *o* se, @(e !e *o* se "')! !&4 Č!(! se # oso6# s0# 8r1&! o e(er%!*e, o (*e se ' r'1&0' o*e(o2 (e 2o3e o)! o re5!, (!*e '2or(#, # 5es&o &0r! # *o* 9r#(# 'o81&e ! (e &re6#4 Oso6# "o*# *e '7e$# e"s! 8os*e 8r!0!(o *#5# ! s(#3(!*#, !7r3$*!0!*# ! r#s8o$o3e(!*# '7 ose)#* (e8o6e!0os&!4 Z# &r! s# "o(7'2#&or 8o&ro1! &o$!"o &e$es(e e(er%!*e "o$!"o 6! !(#5e 8o&ro1!o 7# +/<" s#&!, "o # se (#"o( 8res("# e*s&0# oso6# ose)# 8o&8'(o !sr8$*e(o, e8res!0(o ! r#7o5#r#(o4 Efe"&! 8o5!(*' /<-/ 2!(' (#"o( '7!2#(*#, # <" 2!(' (#"o( &o%# os&!3e 0r9'(#4 Efe"&! 8res*' 7#
ŠT# S(E MO3E D# SE DESI?
Mo3e o)! o e9!r#!*e 's$e %'6!&"# so$! ! 0oe 8re7(o*#0#(*e2, o ee2# 2o7%#, 2o3#(o% ! sr5#(o% '#r# 76o% 8o0!1e(o% "r0(o% 8r!&!s"#, e8!$e8s!*e, o8#s(o% 8re%re0#(*# or%#(!72#, o&"#7!0#(*# 6'6re%#4
,ra-h *e s(*e ' "o*e 2o3e # se '8#(e (#"o( 8res("# e*s&0#4 Pres$*# ose)#* &'%e ! s&r#9#4 To *e 7#8r#0o (#8# 8#(!"e "o*! (e 2or# # se *#0! '0e" ! "o s0#"o%4
Da4 a5ter 76o% 8o0e)#(o% os$o6#;#(*# sero&o(!(# &o"o2 e*s&0# e"s!*# 7#$!9e o0o% (e'ro&r#(s2!&er# se !sr8$*'*' ! 8o&re6(o *e o (ee$*e # se o6(o0e4 Us$e (eos&"# sero&o(!(# *#0$*# se e8res!*#, (es#(!#, ose)#* !sr8$*e(os&! ! %'6!" #8e&! 6la-h .ak 8o*#0# !s&!9 o3!0$*#*# "#o 8r! '7!2#(*' s'8s(e s#2o o0#* 8'& 6e7 (*e(o% '(os#4 J#0$*# se (#"o( ore;e(o% 0re2e(s"o% 8er!o# =8#r #(# !$! 2ese!>, # 2o3e ! # se (e *#0!4 E"s! !7#7!0# 8s!9!5"' 7#0!s(os&4
'SD LSD s8#e ' 9#$'!(o%e(e ro%e4 Pro!70o! se 8o$'s!(&e&!5"!2 8'&e2 !7 $!7er%!(s"e "!se$!(e4 LSD !7%$e# "#o 6e$! 8r#9 6e7 '"'s# ! 2!r!s#, $#"o r#s&0or$*!0 ' s0!2 &e5(os&!2#4 LSD se (# '$!5(o &r3!1&e os$*# (# "o2#!)' 8#8!r#, (e 0e)! o (o", "o*! se *e(os(o o&o8! ' 's&!2# !$! ' 0o!, 5#*', "#f!4 O0! 8#8!r!)! reo0(o s' os$!"#(! r#7$!5!&!2 2o&!0!2# "o*! s!26o$!7'*' (#5!( e*s&0# LSD4
&N#KO(I KON&%MIR#NJ# Pr!$!"o2 "o(7'2#!*e LSD<# o$#7! o 8ro2e(e 8o(#1#(*# ' 0e7! s# 8ere8!*o24 G$#0(# oso6!(# LSD *e # efor2!1e ose)#* s&0#r(os&! 8ro!70oe)! 0!7!*e, !$'7!*e ! 9#$'!(#!*e4 Po(e"# se 5!(! # *e oso6# "o*# %# *e "o(7'2!r#$#, os$'1"'*e (e"e %$#so0e ~ 11 ~
"o*!9 (e2# !$! # ' (e"o2 2o&!0' 0!! (e1&o !7'7e&(o 7(#5#*(o, 1&o ' s&0#r(os&! 'o81&e (e 8os&o*!4 Oso6# 8o e*s&0o2 o0e ro%e, o"o$!(! '%$#0(o2 e$'*e "#o '1e0(o 6o$es(#4
DE'O(#NJE I OP#SNOST De*s&0o 8o5!(*e /<-/ 2!(' (#"o( '7!2#(*#4 Efe"&! s' '0e" r#7$!5!&! *er 7#0!se o o5e"!0#(*#, o"r'3e(*#, r#s8o$o3e(*# ! "o$!5!(e LSD<#4 K#r#"&er!1e *e 8o&8'(o !7o6$!5e(*e s&0#r(os&!, 8ore2e)#* r## 5'$# ! %'6!" s0es&! o 8ros&or'4 Efe"&! LSD<# &r#*' < 94 LSD (e e$'*e 8re0!$*!0o (! ' "o2 s2!s$'4 N#*&e3e 8os$e!e o0e ro%e s' s#2o'6!s&0# ! 2o%')(os& # (#"o( *e(e "o(7'2#!*e oso6# !7%'6! &r#*(o s0#"! "o("& s# s&0#r(o1)'4 Č#" (e"o$!"o 2ese! (#"o( '7!2#(*# LSD<# 2o%')! s' efe"&! "o*! se 2o%' 8o(o0!&! ! (#s!&!4 Mo3e # o;e o o1&e)e(*# 8s!9!5"!9 f'("!*#, # "o oso6# "o*e !2#*' 'ro;e(' 8re!s8o7!!*' 2o3e # o0ee ! o 8s!9o7e =$'!$#>4 $#s9 6#" 8o*#0# !s&!9 o3!0$*#*# "#o 8r! '7!2#(*' s'8s(e s#2o o0#* 8'& 6e7 (*e(o% '(os#4 LSD (e !7#7!0# (! 8s!9!5"' (! f!7!5"' 7#0!s(os&, #$! se *#0$*# &o$er#(!*#4 Mo3e # se es! # o;e o s2r&! *er $*'! 76o% %'6!&"# re#$(os&! 5!(e s&0#r! "o*e (or2#$(o (!"# (e 6! '5!(!$! ! o0oe se6e ' s!&'#!*e o8#s(e 8o 3!0o& =s"o" "ro7 8ro7or, s#o6r#)#*(e (esre)e>4
KOK#IN Ko"#!( *e "o(e(&r#& "o"#!(s"e 8#s&e, "o*# se o6!*# o 6!$*"e "o"#, %r2o$!"o% !7%$e#, 2#"s!2#$(e 0!s!(e o &r! 2e&r#4 U%$#0(o2 se '7%#*# (# se0er(o2 e$' *'3(o#2er!5"o% "o(&!(e( L!s& *e s$#6o% 2!r!s# ! %or"o% '"'s#, 0e$!5!(e o 2 7#1!$*e(o% 0r9#, 8r$*#0o 7e$e(e 6o*e4 Je(os(o2 8rer#o2 o $!s se 8ro!70o! "o"#<8#s ! '%$#0(o2 se "or!s&! ' 7e2$*#2# 8ore"$#, #$! se 76o% 0e)e s(#%e e*s&0# ! $#"1e% &r#(s8or 8rer#;'*e ' "o"#!(4 Č!s&! "o"#!( *e 6e$! 8r#9 *#"o s!&(!9 "r!s$#, #$! se "#0 s"oro 'o81&e (e 8o*#0$*'*e (# (#1e2 &r3!1&'4 D# 6! 8o0e)#$! 8rof!&, !$er! ' o#*' @s0#1 =1e)er, %!8s, r#7(e $e&e44>4 K'8# ="or!s(!"> (!"# (e 2o3e 8o'7#(o 7(#&! 1 se (o (#$#7! ' 8#"e&!)' "o*! '7!2#4 N# '$!5(o2 &r3!1&' se 8#"'*e ' (e6ro*e(o 2#1&o0!&!*!2 0#r!*#(#: $#&e %'2', "#8!s$e o $e&, e$of#(, 8#8!r !&4 ~ 12 ~
D# 6! 8o0r#&!$! 5!s&o)' ! 8o*#5#$! e*s&0o "o"#!(#, 7#0!s(!! *e(os(!2 8os&'8"o2 e$!2!(!1' 9!ro9$or! '7 8o2o) 7#%r#0#(*# 8$#2e(o2 ! o#0#(*e2 #2o(!*#"# !$! so6e, 5!2e s8re2#*' s2es' =6#7'> 7# 8'1e(*e4
DE'O(#NJE I OP#SNOSTI Pos&o*e 0e 9e2!*s"e for2e "o"#!(#: 9!ro9$or! ! s$o6o(# 6#7#4 H!ro9$or! "o"#!( se "o(7'2!r# '12r"#0#(*e2, %'(*e2 !$! !(&r#0e(o7(o, # "o"#!(<6#7# 8'1e(*e24 Z#0!s(!! o8!s'*' @8r0! '#r "#o $#s (eo8!s!0o% '76';e(*# e$o% &e$#, @'"$*'5e(o% ' s&r'*', "#o # $e&e (# 0r9' r#"e&e ! s$4 Ose)#* (eo8!s!0e f!7!5"e s(#%e ! (e8os&o*#(*e '2or#, 8r#)e(o *e 2!s$!2# o 2#"s!2#$(o2 s#2o8o'7#(*', o(os(o 2!s$!2# # *e s0e !70o$*!0o4 I7%'6!01! ose)#* 7# 0re2e, !2#*' '&!s#" # @8r0! '#r &r#*e 2!('& !$! 0#, # 's&0#r! e$o0#(*e (e &r#*e 0!1e o (e"o$!"o se"'(!4 Or%#(!7#2 se 0r#)# ' @(or2#$(o s(*e 7# 2#"s!2#$(o 8o$# s# Ko"#!( *e '$&r# &e 8ro8##(*e2 o81&e% 7r#0s&0e(o% s(*#4 U 8r0o 0re2e 7$o'8o&re6# "o"#!(# ! #2fe!(# se (!"#"o (e 2#(!fes&'*e4 Me;'&!2, s# #$*o2 '8o&re6o2 (#r"o&!"# se *#0$*#*' o5!%$e(! s!28&o2!: %'6!" (# &e3!(!, (e're#( s8o$*#1(*! !7%$e, r0e(!$o (# "o3!, 9ro(!5(# "!*#0!#, 5es&e res8!r#&or(e !(fe"!*e4 N#$#7e)! se 8o e*s&0o2 "o"#!(#, 5o0e" 2o3e 6!&! 6'#( (e"o$!"o s#&!, # 7#&!2 s8#0#&! '3! 0re2e(s"! 8er!o4 Ps!9o$o1"! s!28&o2! 2o%' 6!&! %'6!" !(&eres# 7# r'3e(*e2, r#(!*!2 !(&ereso0#(*!2# !$! 6!$o "o*o* r'%o* #"&!0(os&!, 8ro6$e2! "o "')e, ' 1"o$! ! (# 8os$'4 N#r#s*')# 8s!9o7# se 2o3e 2#(!fes&o0#&! 8o(#0$*#(*' "o(0'$7!0(!9 8o"re, "#o 1&o s' r# 8rs&!*' !$! !%r# s# "oso24 ~ 13 ~
SIMPTOMI KOK#INSKE I #M6ET#MINSKE N#RKOM#NIJE 1(ISNOST OD STIM%'#TOR#2 P-ihi7ki -imptomi !potre.e kokaina i "r!gih am5etamina <
E2o!o(#$(! 's8o(, e'for!*#
< Ose)#* 8r!$!0# e(er%!*e < Po*#5#(*e '2(e #"&!0(os&! < D'%! 8er!o! (es8#0#(*# < S(!3e(*e 8o&re6e 7# s8#0#(*e2 < S(!3e( #8e&!& < Po0e)#(*e f!7!5"e !7r3$*!0os&!
6i8i7ki -imptomi !potre.e kokaina i "r!gih am5etamina < U6r7#(! 8'$s, !"#r!*# < S'3e(*e "r0(!9 s'o0# < Po0!1e( "r0(! 8r!&!s#" < Po0!1e(# &e$es(# &e28er#&'re < Z(o*e(*e < Pro1!re(e 7e(!e
0EROIN Hero!( *e er!0#& 2orf!(#, "o*! se o6!*# o 6!$*"e o8!*'2s"! 2#"4 B!$*"# *e *#"o s$!5(# o2#)e2 r0e(o2 2#"' ! '%$#0(o2 's8e0# ' &o8$!*!2 "$!2#&s"!2 's$o0!2#4 Pr!$!"o2 ~ 14 ~
7re(*# 6!$*"# o6#'*e 0e&(e $#&&!e !7# "o*e os*e 5#'r# "o*# (#"o( 2e9#(!5"o% 7#re7!0#(*# 0re2e(o2 !s8'1 8#r "#8! 6e$e s$'7!4 S"'8$*e(# s$'7 =o8!*'2> s'1e(*e2 se s&0r(*#0# ! 2e(*# 6o*' o s2e;e o r(e4 O8!*'2 s#r3! r#7(e #$"#$o!e =s'8s(e 7# f#r2#e'&s"' !('s&r!*'> #$! se 76o% 0e)e s(#%e e*s&0#, 8rer#;'*e ' 2orf!( # 7#&!2 ' 9ero!(4 Č!s&! 9ero!( *e 6e$! 8r#9 *#"o s!&(!9 "r!s$#, #$! se (# '$!5(o2 &r3!1&' 8o*#0$*'*e o s0e&$o o (o s2e;e 6o*e !$! r0e("#s&, 7#0!s(o o s'8s(! "o*e 2' se o#*'4 Hero!( *e '6e$*!0o (#*7#s&'8$*e(!*# ro%# (# (#1!2 8ros&or!2#, # '%$#0(o2 se '0o7! !7 @!s&o5(!9 7e2#$*#4
DE'O(#NJE I OP#SNOSTI A"o se "o(7'2!r# !(&r#0e(o7(o, 9ero!( e$'*e 2o2e($(o =8#r se"'(!>, # 7# 8o5e" e$o0#(*# "o '12r"#0#(*#, 8'1e(*# !$! %'(*# 8o&re6(o *e o /<" 2!(' Z#0!s(!! o8!s'*' ose)#(*e @8r0o% '#r# "#o $#s &o$8!(e, 8r!*#&(o #$! (eo8!s!0o '76';e(*e e$o% &e$#, "o*e '%$#0(o2 &r#*e 2#(*e o 2!('&4 Pro$#s"o2 @8r0o% '#r# '%$#0(o2 se *#0$*# ose)#* s0r#6#, 8os8#(os&!, $e(os&!, 6$#%o% '2or#, o$#"1#(*#, s!%'r(os&!, s'8er!or(os&!4 Or%#(!7#2 se 0r#)# ' @(or2#$(!*e s(*e 7# (e"o$!"o s#&!4 Pos$e (e"o$!"o '7!2#(*# 9ero!(#, &e$o se 8os&e8e(o ##8&!r# (# 8r!s's&0o (e8r!ro(e s'8s(e ' or%#(!72' ! r#70!*# @&o$er#(&(os& (# ro%'4 Po"'1#0#*')! # 8o(o0! !s&e efe"&e "#o "o 8re&9o(!9 "o(7'2!r#(*#, 7#0!s(!" "o(s(&(o 8o0e)#0# "o$!5!(' 9ero!(#4 Pore "o(s(&(o% r!7!"# 8reo7!r#(*# 9ero!(o2, !(&r#0e(o7(! 7#0!s(!! s' !7$o3e(! r!7!"' !(f!!r#(*# (#*o8#s(!*!2 7#r#7(!2 6o$es&!2# =HIV.AIDS, HEPATITIS B.C> &e @(e0*ero0#&(o2 8ro8##(*' o81&e% 7r#0s&0e(o% s(*#4 Hero!( se "o(7'2!r# !(&r#0e(o7(o, !(&r#2's"'$#r(o, '12r"#0#(*e2, 8'1e(*e2 !$! %'(*e24 Efe"&! s' *#"o s$!5(!, # (#5!( '7!2#(*# se 2e(*# ! "o26!('*e4 N#*7#s&'8$*e(!*! o6$!" '7!2#(*# *es&e !(&r#0e(o7(o, *er s' # @8o&e(!*#$! 9ero!(# (#*6o$*e !s"or!1)e(!4 @Pr0! '#r se 2#(!fes&'*e 8os8#(!2 !7%$eo2, ! 8ro2e(o2 #&2osfere ' 8o%$e' =7e(!e s' 2#"s!2#$(o s2#(*e(e>, 6o*# %$#s# *e '6$*#, !"!*# *e 's8ore(#, o(os(o !7%o0#r#(*e 2!s$! &r#*e '%o, !7r#3e(# *e 8o&re6# 7# s#2o)o2, os'&(o1)' ! (e7#!(&ereso0#(os&4 Po 8res("' e*s&0# @8r0o% '#r#, e$o0#(*e se (#s$*# s# '6$#3e(!2 s!28&o2!2# "o(7'2!r#(*#4 Per!o!5(!2 '7!2#(*e2 9ero!(# 8ro2e(e o#1(*e% 8o(#1#(*# se o%$e#*' "ro7 s2#(*e(' 7#!(&ereso0#(os& 7# (#*6$!3e oso6e, 7#(e2#r!0#(*e $!5(e 9!%!*e(e, !7%$e# ! o6#0e7#, (#%$!2 8ro2e(#2# r#s8o$o3e(*# ! 6o*e %$#s#, %'6$*e(*# #8e&! '7 8o0e)#(*' 8o&re6' 7# s$#&"!1!2#, !sr8$*e(os&! ! 2r1#0os&!, 8o&re6o2 7# s(o2, 8#(!5(o2 ! $'"#0o2 8o&r#%o2 7# (o0e2, (es$')e(' s"$o(os& "# "r!2!(#$', 8re0#re ! $#3!, '7(e2!re(os&, *(o0!&os&4 ~ 15 ~
Ko 6$#%!9 !$! &e1"!9 9ero!(s"!9 @"r!7#, 76o% (eos&"# ro%e ' or%#(!72', o$#7! o &o$(!9 8ro2e(# f!7!5"o% !7%$e# ! 8o(#1#(*#, (e'o6!5#*(!9 7# s(#r(e 7(#"o0e "o(7'2!r#(*#4 Z# !(&r#0e(o7(o "o(7'2!r#(*e 9ero!(#, 7#0!s(!! "or!s&e @8r!6or "o*! se s#s&o*! o "#1!"e !$! 5e8# 7# "'0#(*e, $!2'(s"e "!se$!(e ' "r!s$', 18r!# ! !%$e4 Z6o% @8ro8##(*# 0e(# !$! @!s"re!*e 7#0!s(!! se os!2 ' r'"e, @6o' ' (o%e, 8re8o(e !&4
)O'ESTI KOJE MO3E I&(#TI DRO$# 0EP#TITIS ) He8#&!&!s B *e 6o$es& 8o7(# "#o @'8#$# *e&re,8ro'7ro"o0#(# 0!r'so2 9e8#&!&!s# B=HBV>4HBV !re"&(o (#8## ! o1&e)'*e *e&r',# ' (e"!2 s$'5#*e0!2# '7ro"'*e s2r&4
MO$%+NOSTI R#&E HBV se 8re(os! 8re"o: < Te$es(!9 &e5(os&! ="r0!, "r0(!9 8ro'"#, s8er2e, 0#%!(#$(o% se"re, 2#*5!(o% 2$e"#>? < Se"s'#$(!2 "o("&o2 6e7 7#1&!&e =0#%!(#$(!, or#$(! ! #(#$(!>? < Pose6(o s# oso6#2# "o*e se r!7!5(o 8o(#1#*' =5es&o 2e(*#(*e 8#r&(er# !$! s' !(&r#0e(o7(! "or!s(!! ro%e>? < Tr#(sf'7!*o2 7#r#3e(e "r0! !$! r#7(!2 2e!!(s"!2 !(&er0e(!*#2#? < U8o&re6o2 7#r#3e(!9 !%#$# ! r#7(o% 2e!!(s"o% 8r!6or#? < O8re2o2 7# @8!rs!(%, 6r!*#5e2 !$! '6oo2 s# !(f!!r#(!2 o1&r!2 8re2e&!2#? < I(fe"!*o2 s# 7#r#3e(e 2#*"e (# e&e 7# 0re2e &r'(o)e, r#;#(*#, o*e(*#?
K#KO SE ŠTITTI? Pre0e(&!0(# 0#"!(#!*# *e *e!(! 2o%')! (#5!( 7#1&!&e o 9e8#&!&!s# B4 V#"!(# se #*e ' ser!*! o &r! o7e ! o2o%')#0# 7#1&!&' ' -/<- s$'5#*e0#4 Os$! (#5!(! 7# 7#1&!&' o r!7!"# !(fe"!*e s' s0#"#"o "or!1)e(*e "o(o2# 7# 0re2e se"s#, !76e%#0#(*e '8o&re6e ~ 16 ~
(es&er!$!7o0#(!9 !(s&r'2e(# 7# @8!rs!(% !%#$#, 18r!e0# !&4 T#"o;e &re6# 6!&! *#"o 8#3$*!0 8r!$!"o2 "o(" s# 8re2e&!2# "o*! (# se6! 2o%' !2#&! "r0 oso6e !(f!!r#(e 9e8#&!&!so2 B (8r4 $!5(! 8r!6oro2 =6r!*#5!2#, 5e&"!#2# 7# 7'6e, 8r!6oro2 7# se5e(*e (o"&!*', '$o1!2#, o(!2# !&4>
DIJ#$NO I SIMPTOMI He8#&!&!s B '&0r;'*e se s8e!f!5(o2 "o(&ro$o2 "r0!, #$! ! r'&!(s"o2 "o(&ro$o2 "o*# '"$*'5'*e ! &es&o0e 7# f'("!*' *e&re, "o*! 2o%' '"#7#&! (# 8os&o*#(*e !(fe"!*e4 Pr0! s!28&o2! o0e 6o$es&! *#0$*#*' se !72e;' *e(o% ! 1es& 2ese! (#"o( !(fe"!*e4 G'6!" &e3!(e *e 0eo2# 5es 8o*#0# "o 9e8#&!&!s# B4 Os(o0(! s!28&o2! 6o$es&! s': I f#7#: < %r!8#, < ose)#* '2or# ! %'6!" #8e&! II f#7# =f#7# 3'&!e> 2o3e # &r#*e !72e;' 0e ! os#2 (ee$*#: < "o3# ! 6eo(*#5# s' 3'&e, < 2o"r#)# 8os*e (os2e;#, # s&o$!# s0e&$#, < *#0$*# se 6o$ (# es(o* s&r#(! !s8o re6#r# III =8os$e(*#> f#7#: < 3'&!$o se 8o0$#5!, < 2o"r#)# ! s&o$!# 8o8r!2#*' (or2#$(' 6o*'
'E*ENJE
~ 17 ~
Ne 8os&o*!, (#3#$os&, 8ose6#( $e" !$! &re&2#( 7# #"'&(! 9e8#&!&!s B4 Bo$es(!!2# s# 9ro(!5(!2 9e8#&!&!so2 2o3e 6!&! e$o&0or(# &er#8!*# s# !(&erfero(o24 U (e"!2 s$'5#*e0!2# *e 8o&re6(# &r#(s8$#!*# *e&re4 S!28&o2! 9e8#&!&!s# !8#" 2o%' 6!&! &re&!r#(! =$e5e(!> ! 7#r#3e(!2 oso6#2# se 8re8or'5'*e #: < se 8'(o o2#r#*' ! 8!*' 0!1e &e5(os&!? < *e' 0!so"o 8ro&e!(s"' ! 9r#(' 6o%#&' '%$*e(o9!r#&!2# "#"o 6! o6(o0!$! o1&e)e(e )e$!*e ! 7#1&!&!$! *e&r', < 2#"s!2#$(o !76e%#0#*' #$"o9o$(# ! %#7!r#(# 8!)#4
0epatiti- , He8#&!&!s C *e o76!$*(# 6o$es&,8ro'7ro"o0#(# 0!r'so2 9e8#&!&!s# C=HCV>4HCV !re"&(o o1&e)'*e *e&r' ! ' (e"!2 s$'5#*e0!2# '7ro"'*e s2r&4R#(!*e *e 6!o 8o7(#& 8o (#7!0o2 (e<# ! (e<6 9e8#&!&!s4
MO$%+NOSTI R#&E HCV se 8re(os!: < "o("#&o2 s# "r0$*' !(f!!r#(!9 oso6# < &r#(sf'7!*o2 7#r#3e(e "r0! !$! r#7(!2 2e!!(s"!2 !(&er0e(!*#2#, < '8o&re6o2 7#r#3e(!9 !%#$# ! r#7(o% 2e!!(s"o% 8r!6or#, < o8re2o2 7# @8!rs!(%, 6r!*#5e2 !$! '6oo2 s# !(f!!r#(!2 =o1&r!2> 8re2e&!2# < !(fe"!*o2 s# 7#r#3e(e 2#*"e (# !*e&e 7# 0r!*e2e &r'(o)e, r#;#(*# !$! o*e(*#4
~ 18 ~
K#KO SE ŠTITITI? Z# r#7$!"' o 9e8#&!&!s# B, 8ro&!0 9e8#&!&!s# C (e2# 8re0e(&!0(e 0#"!(e, "o # *e *e!(# 7#1&! o o0e 6o$es&! !76*e%#0#(*e r!7!5(o% 8o(#1#(*#4 U s$'5#*' HEPATITIS<# C, 8o r!7!5(!2 8o(#1#(*e2 8or#7'2e0# se 8r0e(s&0e(o "or!1&e(*e !(f!!r#(o% 8r!6or# 7# !(&r#0e(o7(o '7!2#(*e ro%e, &e "or!1&e(*e !(f!!r#(o% 8r!6or# 7# &e&o0!r#(*e, @8!rs!(%@ ! 6r!*#(*e4 R!7!" o 8re(o1e(*# HEPATITIS<# C 2(o%o *e 2#(*! ' s$'5#*' se"s'#$(o% "o(" *er *e *e#( o 8re's$o0# 8re(o1e(*# o0e 6o$es&! !re"( "o(" "r0! *e(e s# "r0$*' r'%e oso6e =r#(!e (# %e(!$!*#2#>4
DIJ#$NO I SIMPTOMI HEPATITIS C '&0r;'*e se 8'&e2 "r0(!9 &es&o0#4 Pr0! s!28&o2! o0e 6o$es&! *#0$*#*' se !72e*' *e(o% ! 1es& 2ese! (#"o( !(fe"!*e44 Ve)!(# $*'! "o*! !2#*' HEPATITIS C (e2#*' !$! !2#*' 0eo2# s$#6e s!28&o2e4 Ge(er#$(o, s!28&o2! (!s' "o *#"! "#o s!28&o2! "o*! se *#0$*#*' "o HEPATITIS<# B4
HEPATITIS C '7ro"'*e: < '2or, %#;e(*e !$! 8o0r#)#(*e 8r#)e(o %ro7(!o2 < (' 2o"r#)' ! s0e&$' s&o$!' < 3'&!$o ' o5!2# ! (# "o3! = 3'&!' > < 6o$ (# es(o* s&r#(! s&o2#"# "o*! se 2o3e 8ro1!r!&! ! (# $e;#
'E*ENJE Tre('&(o, (# r#s8o$#%#(*' s' &!8# &er#8!*e "o*! &re&!r#*' HCV !(fe"!*': Ter#8!*# s# !(&erfero(o2, ef!"#s(# ' / s$'5#*e0#, "o26!(o0#(# &er#8!*# s# !(&erfero(o2 ! r!6#0!r!(o2, ef!"#s(# ' o"o / s$'5#*e0# ! &er#8!*# s# 6!o&e9(o$o1"!2 !(&erfero(o2 ef!"#s(# ' F/<+/ s$'5#*e0#4 Oso6#2# "o*e !2#*' HEPATITIS C 8re8or'5'*e se # se 8'(o o2#r#*' , 8!*' 8'(o &e5(os&!, *e' o6ro @6#$#(s!r#('@ 9r#(' ! !76e%#0#*' #$"o9o$(# ! %#7!r#(# 8!)#4 ~ 19 ~
ŠTO SE TESTIR#TI? S#7(#(*e # $! *e oso6# 8o7!&!0(# !$! (e%#&!0(# '0e$!"o o$#"1#0# 8$#(!r#(*e 6'')(os&!, 8o%o&o0o #"o se r#! o oso6#2# "o*e se r!7!5(o 8o(#1#*'4 Tes& (# HEPATITIS B.C, 8o$(e 6o$es&! ! SIDU 8ose6(o se 8re8or'5'*e oso6#2# "o*e '$#7e ' (o0' 0e7', 8$#(!r#*' e' !$! 3e$e # se 7#1&!&e ' 6'')(os&!4
HIV INFEKCIJA HIV je humani imunodefecijentni virus !oji u"ro!uje #I$%& 'o(e se na)i u te*esnim te+nostima ,!rvi s-ermi va.ina*nom se!retu i maj+inom m*e!u/ "ara(enih osoa& Ve*i!i roj *judi "ara(enih HIVom doi)e #I$%& Virus mo(e iti u stanju in!uacije ,nea!tivan/ +a! vie od deset .odina to "na+i da osoa ja!o du.o mo(e iti nosi*ac HIVa ,da -ri tom nije svesna da je HIV -o"itivna/ -re ne.o to doije #I$%&
SIDA
~ 20 ~
#I$ je stanje i"a"vano infe!cijom HIVa& 'anifestuje je !ao o-ti -ad imuno*o!o. sistema odnosno smanjuje se ot-ornost or.ani"ma u ori -rotiv infe!cija i o*esti !oje oi+no -rate
< infe!cija di.estivno. i res-iratorno. tra!ta < her-es sim-*e virus hroni+ni +irevi < ra! !o(e *imfnih +vorova s*e"ene te na .r*i)u materice < a!terijs!a infe!cija !oja u"ro!uje .ro"nicu .uita! te(ine te o*esti (e*uca i creva ,dijareja !oja traje vie od jedno. meseca/
< u-a*a -*u)a i tuer!u*o"a < too-*a"ma ,infe!cija mo".a/&
MOGUĆNOSTI ZARAZE HIV se -renosi
< -re!o te*esnih te+nosti ,!rvi !rvnih -rodu!ata s-erme va.ina*no. se!reta i maj+ino. m*e!a/
< heterose!sua*nim i homose!sua*nim !onta!tom e" "atite ,va.ina*ni ora*ni i*i ana*ni/
< transfu"ijom "ara(enom !rv*ju i*i ra"nim nehi.ijens!im medicins!im intervencijama
< u-otreom "ara(enih i.a*a i ra"no. medicins!o. -riora < o-remom "a -irsin. rija+em i*i uodom sa inciranim ,otrim/ -redmetima
~ 21 ~
< infe!cijom sa "ara(ene maj!e na dete "a vreme trudno)e raanja i*i dojenja&
$a i se i"e.*a mo.u)nost -renoenja "ara"e itno je uve! imati na umu da se o-re"no !onta!tira sa osooma !oje su s!*one ri"i+nom -onaanju& :od ovim se -odra"umevaju osoe !oje +esto menjaju -artnere i*i su intreveno"ni !orisnici dro.e&
KAKO SE ZAŠTITITI? :re sve.a trea i"e.avati viso!ori"i+no -onaanje&
< % se!sua*nim !onta!tima oave"no !oristiti !ondome ,osta*i vidovi "atite od ne(e*jene trudno)e ne mo.u vas "atititi od se!sua*no -renosivih o*esti -a ta!o ni od #I$e/
< i"e.avati se!s sa osoama !oje se ri"i+no -onaaju ,smanjiti roj se!sua*nih -artnera/
< i"e.avati u-otreu nester*i"ovane o-reme "a -irsin. i.a*a -rica itd&
BEZ OBZIRA NA SVE, OSOBA NE MOŽE DOBITI HIV UOBIČAJENIM KONTAKTIMA: < ru!ovanjem "a.r*jajem i dodirom sa *judima < -o*ju-cem u ora" < -re!o su"a urina i"meta < !a*janjem !ihanjem "nojenjem < davanjem !rvi < !ori)enjem -riora "a je*o te javnih te*efona i toa*eta ~ 22 ~
< "ajedni+!im orav!om i radom sa *judima "ara(enim HIV virusom i*i oo*e*im od #I$; &
LEČENJE
OD(IK#(#NJE OD DRO$E
'e7enje 8avi-no-ti o" narkotika -e -a-toji o" nekoliko 5a8a:
9 D!*#%(os&!"# 8s!9!5"o% ! so2#&s"o% s(*# 9 De&o"s!"#!*# 5!1)e(*e or%#(!72# o (#r"o&!"# 6e7 &e%o6# ! 8o 2e!!(s"o2 (#7oro2 9 Le5e(*e #8s&!e(e(!!*s"o% 8ore2e)#*# s(#, r#s8o$o3e(*# ! o81&e% 7r#0s&0e(o% s(*# 8os$e e&o"s!"#!*e "o70#(# 8s!9!5"# "r!7# 9 Ko(&ro$# ! o&"$#(*#(*e 3e$*e, 3'(*e 7# ro%!r#(*e24 Po8'$#r(o re5e(o: !76#!&! r0# !7 %$#0e@ 9 Z#1&! o re!!0# 8o2o)' $e"o0#, 8s!9o&er#8!*e ! s8e!*#$(!9 6$o"#&or# (#$&reo( !28$#( 9 So!*#$(# re##8!*# ! re9#6!$!!*# 8os$e 6o$(!5"o% $e5e(*# 9 Ter#8!*s"! 8ro%r#2 se 8$#(!r#( (# "#0 (#5!( # o( s#r3! (eo89o(e ! o%o0#r#*')e &er#8!*e 7# s0#"o% 8o*e!(# 8o(#oso64 ~ 23 ~
Us8e1(! re7'$&! $e5e(*# 7#0!s(os&! o (#r"o&!"# 7#0!se o &r! (#*7(#5#*(!*# f#"&or#:
9 Pr#0!$(o o#6r#(# 2e&o# $e5e(*# (#r"o2#(!*e "o*# "#r#"&er!s&!"#2# 8o*e!(#4
(o
o%o0#r#
9 Pr#0!$(o o#6r#(# s8e!*#$(# 6o$(!# 7# $e5e(*e 6o$es&! 7#0!s(os&! "o*# 's8e1(o 8r!2e(*'*e 2e&o' 7# $e5e(*# (#r"o2#(!*e ' s0#"o2 !(!0!'#$(o2 s$'5#*' 9 S8re2(os& s#2o% 8o*e!(# # 8ro;e e$o"'8#( 8ro%r#2 8or3#0#*')! s#r#(*' s# $e"#ro2 ! 8os$e 6o$(!5"e ee $e5e(*# U #(#1(*e 0re2e 8os&o*e 8ro%r#2! $e5e(*# o8!*#&s"e 7#0!s(os&! "o*! #*' 2(o%o 's8e1(!*e re7'$&e o &r#!!o(#$(!9 &er#8!*s"!9 8ro%r#2#4 Pos&o*e s#0re2e(e 2e&oe $e5e(*# 8s!9!5"e 7#0!s(os&! o (#r"o&!"# s# e$!2!(!s#(*e2 3e$*e 7# ro%!r#(*e2 &o"o2 re9#6!$!!*e4 N#ro5!&o s' ef!"#s(e r's"e 2e&oe "o*e os$o6#;#*' 8os0es& o o8ses!*e ! 3'(*e 7# ro%o24
SM#RT DR%$ DETO; De&o"s!"#!*# o 9ero!(#, 2eo(#, &r#2#o$#, 6'8re(orf!(# =s'6'&e, s'6oo(>, 2orf!*'2 ! r'%!9 o8!*# ! o8!o!# =s!(&e&!5"!9 o8!*#> 8o (o0o2 !(!0!'#$!7o0#(o2 2oe$' e&o"s!"#!*e SMART DRUG DETOQ4 SMART DRUG DETOQ !s8'(*#0# 0!so"e s(#re s#0re2e(e 2e!!(e ! 9'2#(!s&!5"!9 8r!(!8#:
9 Po&8'(# 6e76o$(os& ! 'o6(os& 9 Be76e(os& 7# or%#(!7#2 9 P#3$*!0# !s8!&!0#(*# ! !(!0!'#$(! 8ro%r#2 7# s0#"o% 8#!*e( 9 Neo$o3(# 8re0e(!*# 8o5e&"# #8s&!(e(!*s"e "r!7e 9 Ko28$e"s(! e&o 8ro%r#2 9 Ko(&ro$# 5!1)e(*# )e$!*# ! 8r!8re2# 7# 8ro%r#2 N#$&reo( or3#0#(*# 8o 3e$*! 8#!*e( ~ 24 ~
N#'TREONE IMP'#NT U #(#1(*e 0re2e *e (#*8o8'$#r(!*# ! (#*&r#3e(!*# 2e&o# 7#1&!&e o re!!0# *e#( o o6$!"# N#$&reo( or3#0#(*#4 Po2o)' N#$&reo(e e8o !28$#( 7# 8o&"o3(' 8r!2e(' !$! N#$&reo(e e8o !(*e"!*e *e 8os$# 2o%')# 8o'7#(# 7#1&! ree8&or# o o8!*# =9ero!(, 2eo(, s'6s&!&o$, s'6'&e, 2orf!*'2444>, # 5o0e"# o re!!0#4 N#$&reo( *e oo6re( ! !7#70#o *e 8r#0' re0o$'!*' ' $e5e(*' 7#0!s(os&! o (#r"o&!"#4 N#$&reo( e8o ' o6$!"' &0r!9 !28$#( !$! &e5(!9 !(*e"!*# *e o2o%')!o 8ro'3e(' #8s&!(e(!*' o(o$!"o "o$!"o *e 8o&re6(o4
N#$&reo( !28$#(& !7%$e# "#o (!7 $e 6e$e !$! 6e3 6o*e4 O(e s' s&er!$(o '8#"o0#(e ' s8e!*#$(! 18r! &'8o% "r#*# "o*! *e o6r#;e( %#2# 7r#!2#4 R#7$!5!&e 0#r!*#(&e N#$&reo( !28$#( "o*! se 8o8'$#r(o (#7!0#*' 6$o"#&or !$! 5!8, s#r3e //2% os(o0(e s'8s(e (#$&reo(# ! #"&!0(o o6e76e;'*' 7#1&!&' o re!!0# o o 2ese!4 N#$&reo(e e8o se 8o$#"o r#s&0#r# #*')! or%#(!72' o0o$*(' "o$!5!(' N#$&reo(#4 Mo$e"'$! N#$&reo(# 1&!&e )e$!*s"e ree8&ore o s0!9 o8!*# ! (e o70o$*#0# !2 # !7#7o0' (#r"o&!5"e efe"&e ! ose)#*e4 N# * (#5!( se 5o0e" (e 2o3e 0r#&!&! 7$o'8o&re6! (#r"o&!"# ! o6!*# 2o%')(os& # se 8os&e8e(o 8r!0!"(e (# 5!s& 3!0o&4
'e7enje p-ihi7ke 8avi-no-ti i otklanjanje
Šta je IN6OT%RN meto"a?
To *e s!(&e7# "o28*'&ers"!9 &e9(o$o%!*# ! re0(e 9o$!s&!5"e 2e!!(e, '9o0(!9 8r#"&!"# Is&o"# ! #'&ors"!9 !(o0#!*# r's"o% o"&or# V!"&or# Š'6#e0#4 O&"$#(*#(*e 3'(*e 7# 9ero!(o2 ! r'%!2 (#r"o&!!2# ' o"0!r' #26'$#(&(o% $e5e(*# ~ 25 ~
Pos$e e&o"s!"#!*e o o8!*#&s"!9 ro%# =s"!#(*# s# 9ero!(#, 2eo(# ! r'%!9 o8!*#> *#0$*# se 3'(*#, 8#&o$o1"# 3e$*# 7# (#r"o&!"o24 Ps!9!5"# 7#0!s(os& se 2o3e 8o*#0!&! (e s#2o ' o6$!"' s0es(e 3e$*e 7# "o(7'2!r#(*e2 8s!9o#"&!0(!9 s'8s(!4 Čes&o *e 3'(*# 7# (#r"o&!"o2 2#s"!r#(# ! 2#(!fes&'*e se ' o6$!"' s$ee)!9 s!28&o2#:
9 Nes#(!# 9 S(o0! o (#r"o&!!2# 9 S2#(*e( !$! 8o0e)#( #8e&!& 9 Z(o*e(*e 8r#)e(o (es!$(!2 8'$se2 ! "r0(!2 8r!&!s"o2 9 Ner0(# (#8e&os&, r#7r#3$*!0os&, e"s8o$o7!0(os& 9 De8res!*#, &'%#, #8#&!*# 9 Ne2!r, s2#(*e(# "o(e(&r#!*# 9 Ne8r!*#&(! ose)#*! ' $e;!2# ! (o%#2# 9 Per!o!5(o 8r!se)#(*e ! 2!s$! 0e7#(e 7# 8ro1$!, (#r"o2#(s"! (#5!( 3!0o
Pre !$! "#s(!*e 2o3e o)! o o8ses!0(e, # 7#&!2 ! (eoo$*!0e 3e$*e 7# ro%#2# 1&o 8re&s$*# *e#( o (#*5e1)!9 '7ro"# re!!0#4
O&"$#(*#(*e 3'(*e 7# ro%#2# !$! $e5e(*e 8s!9!5"e 7#0!s(os&! o 8s!9o#"&!0(!9 s'8s(! *e (#*0#3(!*# ! 5es&o o$'5'*')# e# $e5e(*# (#r"o2#(!*e4 Pos$e 6o$(!5"o% $e5e(*# 8s!9!5"e 7#0!s(os&! 8#!*e(&! 5es&o 8res*' r#72!1$*#&! o (#r"o&!"' ! 0!1e %# se (e 8r!se)#*'4 M(o%! 7#6or#0$*#*' "#"0e ose)#*e !7#7!0# ro%#4 Pos&! 7#!s s$o6o#( ! r#0(o'1#( 8re2# ro%#2# *e s#s0!2 os&0#r!0 7##"4 Z# 8os&!7#(*e "0!9 re7'$ se 8r!2e(*'*' 2e!"#2e(&(!, "o28*'&ers"e &e9(o$o%!*e ! !(for2#!o(# 8s!9o&er#8!*#4 Pos$e 6o$(!5"o% $e5e(*# se &o"o2 #8s&!(e(!*e 8o0re2e(o 2o%' *#0!&! se)#(*# (# s'8s(' ! 8#&o$o1"# 3e$*# 7# ro%o24 T#"0! 2o2e(&! 2o%' 6!&! re7'$& 8ro0o!r#*')!9 ~ 26 ~
s!&'#!*#, # 8o(e"# se o(! *#0$*#*' ! 6e7 (e"!9 0!$*!0!9 r#7$o%#4 U s0#"o2 s$'5#*' se (e s2e &r8e&! ! 5e"#&! # se 8ro6$e2 8o%or1#4 Te s!28&o2e &re6# e$!2!(!s#&! 1&o *e 2o%')e 8re4 U "0!2 s!&'#!*#2# 2o3e 8o2o)! INOTURN 2e&o#4 Oso6# ' 8er!o' o 5#s# '$#7! ' s!&'#!*' "o*# %# *e o0e$# o (es!$(o% 8s!9!5"o% s(*#4 Pr! &o2e se 8ro3!0$*#0#*' ! (e'&r#$!7'*' ose)#*! ! e2o!*e "o*! s' 8os$! o"!#5e2 3e$*e4 Z#&!2 se 8#!*e(& !s8'(*#0# !(for2#!*o2 "o*# o&"$#(*# 3'(*' ! 0r#)# ose)#* s$o6oe ! 6!s&r!(e s0es&!4
Naltre=on injekija 9 Te7ni implant N#$&reo( !(*e"!*# o%o0#r# oso6#2# "o*e 3e$e # !76e%(' 9!r'r1"' !(&er0e(!*' 7# 8$#s!r#(*e (#$&reo( !28$#( Te5(! !28$#(& (#$&reo(# se 8r!2e(*'*e "#o !(&r#2's"'$#r(# !(*e"!*#4 Te5(! !28$#(& *e '$*#(! r#s&0or so$! 2#s(!9 "!se$!(# (#$&reo(# "o*e se 8os&e8e(o 2eo$!7!r#*'4 U &o"' *e(o% 2ese# o0#* $e" or3#0# 8o&re6(' "o(e(&r#!*' (#$&reo(# ' or%#(!72' 1&!&e)! ree8&ore o (#r"o&!"#4 Te5(! !28$#(& (#$&reo(# *e 8ro0!(# &e5(os& '$*#(o% r#s&0or# '8#"o0#(# ' (e 6o5!e o /2$4
EMPIRIJSKI DEO
~ 27 ~
M#r!9'#(' s#2 8'1!o *o1 ' os(o0(o* 1"o$!, ' sre(*o* 1"o$! s#2 8o5eo s# ess*e2, # s# F %o!(# s#2 8r0! 8'& 8ro6#o 9ero!(4 Br7o s#2 se (#0!"#o ! 's"oro s#2 s0#"o(e0(o 6!o (# !%$!4 D# 6! o1#o o (o0#, "r#o s#24 U 8o5e&"' s#2 ' 1"o$! (or2#$(o f'("!o(!s#o, 8# ro!&e$*! (!s' (!1 8r!2e)!0#$!4 No, "# s#2 se s# + %o!(# 8r0! 8'& sr'1!o o 8re0e$!"e "o$!5!(e 9ero!(#, 8os$o !2 *e *#s(o 1&o se s# 2(o2 o%#;#, 8r!5# D#2!r, "o*! se #(#s ' s0o*o* 4 %o!(! s2#&r# 6!01!2 o0!s(!"o24 Us"oro 6! &re6#o 7#0r1!&! 1"o$', 8$#(!r# (#)! 8os#o ! (#s!&! (or2#$(o 3!0e&!4 I 7#6or#0!&! 8os$e(*!9 8e& %o!(#, o(os(o (e 8o(o0!&! *e4 K# se s0e s#7(#$o 8r!*#0!o s#2 se ' 6o$(!'4 Č!2 s#2 !7#1#o !7 6o$(!e, 0r#&!o s#2 se ' sro r'1&0o ! o8e& se 8o5eo ro%!r#&!4 K# s#2 se o8e& sr'1!o, 2#*"# 2! *e re"$# # !7#6ere2 !72e;' o$#s"# ' $e5e(*e !$! (# '$!'4 Pre o$#s"' (# $e5e(*e, 76o% "r#;e s#2 8ro0eo 8e& 2ese! ' 7#&0or'4 T## s#2 8r0! 8'& 6!o 5#" 8e& 2ese! 6e7 ro%e, (#s$*# D#2!r4 Pro0eo *e 1es& 2ese! (# o0!"#0#(*', 0r#&!o se 8re %o!(' #(# ! ' &o2 0re2e(' (!*e (! *e(o2 '7eo ro%'4 O0!"#0#(*e ' e(&r' 7# o0!"#0#(*e 2' *e 8o2o%$o, *er *e o1#o ' s'sre& s $*'!2# "o*! !2#*' !s&! 8ro6$e2 8o8'& (*e%# < re1!&! se ro%e4 D#2!r se 5e&!r! %o!(e 8o"'1#0#o !70')! o ro%e, (o &o 2' *e 's8e$o &e" (#"o( 1&o se 0r#&!o s# o0!"#0#(*# ! '7 0e$!"' 8o2o) ro!&e$*#, 8o&8'(o 8ro2e(!o r'1&0o ! 3!0o&(e (#0!"e4
PRI'O$:
~ 28 ~
A("e ' 0e7! s# '8o&re6o2 (#r"o&!"#
REZULTATI ANKETE A$#r2#(&(! re7'$&! !s&r#3!0#(*# 2e;' sre(*o1"o$!2# ' V#$*e0' '"#7'*' # *e 8rose5(# sros(# o6 ' "o2 2$#! 8r0! 8'& 8ro6#*' 2#r!9'#(' (e8'(!9 %o!(#, # 9ero!( F %o!(#4 U s#r#(*! s# Ps!9!*#&r!*s"o2 s$'36o2, ZC V#$*e0o, O2$#!(s"!2 e(&ro2 ! s0!2 0#$*e0s"!2 sre(*!2 1"o$#2# ' 8er!o' o 4 o 4 (o0e26r# //+ s8ro0ee(o *e !s&r#3!0#(*e (# &e2' 7$o'8o&re6e 8s!9o#"&!0(!9 s'8s(! 2e;' sre(*o1"os"o2 o2$#!(o2 ' V#$*e0'4 A("e&!r#(o *e 8r!6$!3(o o '"'8(o% 6ro*# 8o8'$#!*e '5e(!"# sre(*!9 1"o$#4 Bro* !s8!(!"# , 6ro* 0#7e)!9 #("e F, 6ro* (e0#7e)!9 +
>2 Proenat i-pitanika koji -! pro.ali marih!an!: U"'8#( re7'$&< , =(!*e 8ro6#$o +,+> Prose5#( '7r#s& ' "o2 s' 8r0! 8'& 8ro6#$! 2#r!9'#(': 4 %o!(#
2 Ra8log 8.og kog -! pro.ali marih!an!: 4 r#o7(#$os& <+ 4 !7 os#e < 4 '&!#* r'1&0# < - 4 (#%o0or 8r!*#&e$*#, e0o*"e, e5"#<
@2 Koliko 7e-to kori-te marih!an!: 4 0r$o re&"o < + 4 s#2o 0!"e(o2 < 4 *e(o2 2ese5(o < 4 0!1e 8' (ee$*(o< 4 0!1e 8' (e0(o ,+ !s8!(!"# "o*! s' 8ro6#$! 2#r!9'#(' (!*e o%o0or!$o (# o0o 8!(*e
A2 BC i-pitanika je navelo "a je pro.alo alkoholno pieF a pro-e7an !8ra-t ! kom -! pro.ali je >> go"inaG C2 Proenat i-pitanika koji -! pro.ali heroin:
~ 29 ~
U"'8#( re7'$&< =(!*e 8ro6#$o -> Prose5#( '7r#s& ' "o2 s' 8r0! 8'& 8ro6#$! 9ero!(: F %o!(#
B2 Ra8log 8.og kog -! pro.ali heroin: 4 r#o7(#$os& < 4 !7 os#e < 4 '&!#* r'1&0# 4 (#%o0or 8r!*#&e$*#, e0o*"e, e5"#<
H2 Na pitanje 9 koje -teF o-im gore pomen!tihF p-ihoaktivne -!p-tane jo pro.ali: 4 F *e 8ro6#$o e"s! 4 *e 8ro6#$o s8! 4 , *e 8ro6#$o "o"#!( 4 /, *e 8ro6#$o LSD
>2 Na pitanje "a li lj!"i koji heroin !8imaj! i-klj!7ivo mrkanjem mog! "a po-tan! 8avi-ni GGG 4 + !s8!(!"# o%o0#r# s# DA, 1&o *e ! #( o%o0or 4 !s8!(!"# o%o0#r# s# NE , + !s8!(!"# (e 7(# o%o0or
'ITER#T%R#:
~ 30 ~