Modul_Bah. Keb. A

MPU 1212 – BAHASA KEBANGSAAN A

MPW 2113 : BAHASA KEBANGSAAN A Sinopsis Kursus Kursus ini memberi pendedahan kepada pelajar tentang asal-usul bahasa Melayu, dasar dan kedudukan bahasa Melayu, status dan fungsi bahasa Melayu, bahasa dan budaya. Sebutan dan intonas i serta isu ejaan dan tatab ahasa diperjelaskan kepada pelajar agar mereka berupaya berkomunikasi secara lisan mahupun tulisan, serta memahami teks prosa dan puisi. Objektif Kursus Untuk mempertingkatkan kecekapan berbahasa, sesuai dengan intelek pelajar untuk berkomunikasi dengan berkesan secara lisan dan tulisan dalam konteks rasmi, kreatif dan bukan kreatif. Hasil embelajaran Setelah mengikuti mata pelajaran ini, pelajar dapat: • •

•

•

•

Menggunakan bahasa dengan berkesan dari segi lisan dan tulisan! "erkomunikasi secara lisan dengan berkesan dari segi sebutan dan intonasi, tatabahasa, kosa kata, ungkapan dan laras! Memahami bahan bertulis yang beraneka jenis dan gaya, dan seterusnya mengungkapkan fikiran secara lisan dan tulisan dengan bahasa yang betul dan berkesan! Merumuskan butiran dan memperluas sesuatu idea dengan cara yang tersusun, padat, dan berkesan secara lisan dan tulisan! "erkomunikasi secara lisan dan tulisan dengan sopan, di samping mengekalsuburkan nilai-nilai murni masyarakat Malaysia.

####################### $atatan%

&


'spek kesopanan dan tatabahasa digabungjalinkan dalam akti(iti pengajaran dan pembelajaran.

Bab 1 - PENGENALAN Halaman ) + 

&.&

'salUsul"ahasaMelayu &.&.& *umpunbahasaMelayu &.&. "ahasa Melayu sebagai lingua franca

&.

asardanKedudukan"ahasaMelayu &..& 'sas pemilihan bahasa Melayu &.. erkara &0 erlembagaan ersekutuan &..) 'kta"ahasaKebangsaan &..1 'kta endidikan

/

&.).

Statusdan2ungsi"ahasaMelayu &.).& "ahasaKebangsaan &.)." ahasa rasmi &.).) "ahasaperpaduan &.).1" ahasa ilmu

& & & &) &1

&.1

"ahasa dan "udaya

/ / && &

&0




1.1

Asal-Usul Bahasa Melayu

Melayu merujuk kepada mereka yang bertutur bahasa Melayu dan mengamalkan adat resam orang Melayu. "angsa Melayu merupakan bangsa termuda di antara bangsa-bangsa lain di dunia. erkataan Melayu mungkin berasal daripada nama sebuah anak sungai yang bernama Sungai Melayu di hulu Sungai "atang Hari, Sumatera. i sana letaknya Kerajaan Melayu pada 3aman &044 tahun dahulu sebelum atau semasa adanya Kerajaan Sri(ijaya. Sehubungan itu, dari segi etimologi, perkataan 5Melayu5 itu dikatakan berasal daripada perkataan Sanskrit 5Malaya5 yang bermaksud 5bukit5 ataupun tanah tinggi. 'da juga sumber sejarah yang mengatakan baha6a perkataan 5Melayu5 berasal dari 5Sungai Melayu5 di 7ambi. 'sal usul bangsa Melayu merupakan sesuatu yang sukar ditentukan. 8alaupun terdapat beberapa kajian dilakukan untuk menjelaskan perkara ini, tetapi kata sepakat antara para sarjana belum dicapai. "erdasarkan fakta sejarah dan pakar-pakar bahasa, terdapat beberapa teori tentang asal-usul orang Melayu. 9eldern, *.H. seorang ahli sejarah yang membuat kajian tentang asal usul bangsa Melayu mendapati baha6a kapak-kapak tua yang diperbuat daripada batu yang ada di sekitar sungai "rahmaputra, :rra6addy, Sal6een, ;angt3e, dan H6ang adalah sama bentuk dan jenisnya seperti yang terdapat di beberapa tempat di
)


mendapati baha6a perkataan yang terdapat di Kepulauan autan asifik. "erdasarkan senarai perkataan yang dikajinya itu Kern berkesimpulan baha6a bahasa Melayu ini berasal daripada satu induk yang ada di 'sia. Menurut 'smah Haji Omar, ahli bahasa yang membuat penyelidikan perbandingan bahasa berpendapat baha6a perpindahan orang Melayu dari daratan 'sia ke autan Hindi dan >aut $hina Selatan. Sebelum berlakunya perpindahan penduduk dari 'sia, Kepulauan Melayu atau
1


=erdapat perbe3aan yang ketara antara Melayu roto dengan Melayu eutro. 'ntaranya ialah% ?a@

Melayu eu tro hidup secara berkelompok dan ti nggal me netap di sesuatu tempat manakala orang Melayu roto suka berpindah randah.

?b@

Melayu eut ro lebih bij ak, cekap dal am pel ayaran dan meng uasai ilmu bintang. Mereka menjadi petani dan pemburu yang mahir serta pandai mencipta alat perburuan dan pertanian.

?c@

Mereka pandai hidup bermasyarakat dan memilih ketua agama. 'gama yang dianuti mereka ialah animisme.

?d@

=amadun Mel ayu eutro lebi h tinggi daripada Mela yu ro to dan bilangan mereka lebih ramai.

ada peringkat a6al, mereka mempunyai bahasa yang sama untuk berkomunikasi. "agaimanapun bahasa tersebut berkembang menjadi bahasa yang berlainan kerana% ?a@ Mereka terpisah di antara satu kumpulan dengan kumpulan yang lain. menyebabkan bahasa yang asal itu berkembang dalam daerah masingmasing. ?b@ "ahasa mereka yang asal itu telah mengalami perubahan disebabkan keperluan setempat dan corak ekonomi. ?c@ "ahasa yang asal itu menerima pengaruh luar yang berbe3a-be3a di antara satu tempat dengan tempat lain. Secara amnya terdapat  teori mengenai asal-usul bangsa Melayu iaitu% •

"angsa Melayu "erasal daripada ;unan ?=eori ;unan@

•

"angsa Melayu "erasal daripada
0


Teori Yunan =eori ini disokong oleh beberapa sarjana seperti *.H 9eldern, 7.H.$ Kern, 7.* 2oster, 7.* >ogen, Slametmuljana dan juga 'smah Haji Omar. Secara keseluruhannya, alasan-alasan yang menyokong teori ini adalah seperti berikut% Kapak =ua yang mirip kepada Kapak =ua di 'sia =e ngah ditem ui di Kepulauan Melayu. erkara ini menunjukkan adanya migrasi penduduk daripada 'sia =engah ke Kepulauan Melayu. 'dat resam bangsa Melayu mirip kepada suku
Teori Nusantara =eori ini didukung oleh sarjana-sarjana seperti 7.$ra6furd, K.Himly, Sutan =akdir 'lisjahbana dan juga 9orys Keraf. =eori ini adalah disokong dengan alasanalasan seperti di ba6ah% "angsa Melayu dan bangsa 7a6a mempunyai tamadun yang tinggi pada abad kesembilan belas. =araf ini hanya dapat dicapai setelah perkembangan budaya yang lama. erkara ini menunjukkan orang Melayu tidak berasal dari mana-mana, tetapi berasal dan berkembang di
A


K.Himly tidak bersetuju dengan pendapat yang mengatakan baha6a "ahasa Melayu serumpun dengan "ahasa $hampa ?Kemboja@. "aginya, persamaan yang berlaku di kedua-dua bahasa adalah satu fenomena 5ambilan5 Manusia kuno Homo Soloinensis dan Homo 8ajakensis terdapat di ulau 7a6a. enemuan manusia kuno ini di ulau 7a6a menunjukkan adanya kemungkinan orang Melayu itu keturunan daripada manusia kuno tersebut yakni berasal daripada 7a6a dan me6ujudkan tamadun bersendirian. "ahasa di
Rumpun bahasa Melayu

Sumber yang menurunkan bahasa bahasa-bahasa di daratan dan di pulau-pulau diberi nama filum 'ustrik. 2ilum 'ustrik menurunkan ) rumpun iaitu rumpun 'ustroasia, 'ustronesia dan =ibeto-$hina. 'ustro bermakna selatan dalam bahasa >atin. 7adi 'ustroasia bermakna 'sia Selatan. erkataan nesia diambil daripada perkataan nesos dalam bahasa ;unani yang bermakna pulau. Oleh itu 'ustronesia bermaksud ulau-pulau Selatan. =erdapat sekurang-kurangnya 44 bahasa daripada cabang bahasa Melayu Kuno di Kepulauan Melayu. "ahasa-bahasa itu adalah pecahan daripada rumpunrumpun bahasa 'ustronesia. *umpun 'ustronesia pula menurunkan 1 keluarga iaitu keluarga
+


aripada keluarga
1.1.2

Bahasa Melayu sebagai lingua franca

Lingua franca bermaksud bahasa perantaraan atau bahasa perhubungan antara masyarakat atau orang-orang yang berlainan bahasa. =erdapat beberapa faktor yang menyebabkan bahasa Melayu diterima umum sebagai

lingua franca.

'ntaranya ialah% ?a@

Sifat bahasa itu sendiri yang sederhana dan mudah menerima unsur luar. "ahasa itu dapat dibentuk untuk sebarang keperluan dan lebih senang dipelajari.

?b@

=idak terikat kepada perbe3aan susun lapis masyarakat.

?c@

Mempunyai sistem yang lebih fleksibel dan mudah menerima pengaruh asing.

"ahasa Melayu telah dipengaruhi pelbagai bahasa lain. 'ntara bahasa yang banyak mempengaruhi bahasa Melayu ialah bahasa Sanskrit, bahasa 7a6a, bahasa 'rab dan bahasa penjajahan seperti ortugis, "elanda dan :nggeris. Sejarah perkembangan bahasa Melayu bermula sejak 3aman a6al kedatangan manusia Melayu dari ;unan pada 044 sebelum Masihi hingga &044 sebelum Masihi sehinggalah bahasa Melayu diletakkan sebagai bahasa kebangsaan apabila negerinegeri di =anah Melayu mencapai kemerdekaan.




1.2

asar dan !edudukan Bahasa Melayu

Kedudukan

dan

taraf

bahasa

Melayu

dapat

dilihat

dengan

mengkaji

perkembangannya melalui pendidikan. ada tahun &/04, esuruhjaya =inggi :nggeris telah membentuk sebuah suruhanjaya untuk mengkaji soal pelajaran di Malaysia. enyata *a3ak dan enyata *ahman =alib yang dibuat selepas itu lebih jelas menentukan kedudukan bahasa Melayu. enyata ini menjadi asas bahasa pengantar yang tunggal dalam sistem pendidikan Malaysia. Selepas tahun &/+4, dasar ini dijalankan dengan lebih giat dan teratur, maka semua sekolah rendah aliran :nggeris telah menjadi aliran Melayu pada tahun &/+0 dan seterusnya telah dilaksanakan di peringkat sekolah menengah. 1.2.1

Asas "emilihan Bahasa Melayu

"ahasa Melayu dipilih menjadi bahasa kebangsaan atas dasar bahasa Melayu merupakan ?a@

bahasa kaum majoriti negara ini

?b@

bahasa yang menjadi alat komunikasi antara kaum

?c@

bahasa kaum pribumi yang telah meluas penggunaannya.

=ujuan bahasa Melayu dipilih sebagai bahasa kebangsaan ialah untuk mencapai integrasi nasional dan me6ujudkan identiti nasional dengan bahasa Melayu.

1.2.2

"erkara 1# 2 "er lembagaan "e rsekutuan

erkara &0 erlembagaan ersekutuan menetapkan Cbahasa kebangsaan ialah bahasa Melayu dan hendaklah ditulis dalam apa-apa tulisan sebagaimana yang diperuntukkan dengan undang-undang oleh arlimenC. 'ntara perkara-perkara penting yang termaktub dalam erkara &0 ialah pertimbangan se6ajarnya untuk me6ujudkan satu bahasa rasmi negara iaitu bahasa Melayu. ertimbangan se6ajarnya untuk memelihara bahasa ibunda kaum lain yang tinggal di negara ini

/


supaya tidak ditindas, iaitu bahasa ibunda kaun masing-masing boleh digunakan dalam hal tidak formal dan pembelajaran bahasa ibunda tidak dihalang. enukaran bahasa :nggeris sebagai bahasa rasmi kepada bahasa Melayu dilakukan dilakukan secara beransur-ansur untuk membolehkan bahasa Melayu berkembang sebelum dapat mengambil tugas bahasa :nggeris tersebut secara beransur-ansur. 1.2.$

Akta Bahasa !ebangsaan

'kta "ahasa Kebangsaan telah digubal pada tahun &/A) dan akta ini berkuat kuasa mulai && 'pril &/A). 'kta ini mengandungi tiga seksyen iaitu% &.

tulisan bagi bahasa kebangsaan

.

bentuk angka

).

bahasa dalam borang rasmi kerajaan.

ada tahun &/+A, 'kta "ahasa Kebangsaan &/A+ telah diluluskan dan mula dikuatkuasakan pada & September, &/A+ di Semenanjung Malaysia. 'kta ini kemudian disemak dan disatukan dengan 'kta "ahasa Kebangsaan &/A)DA+. 'kta ini dengan jelas memperuntukkan baha6a selepas & September, &/A+ bahasa kebangsaan digunakan bagi maksud-maksud rasmi. 8alau bagaimanapun, uli ;ang Maha Mulia Seri aduka "aginda ;ang di-ertuan 'gong mempunyai kuasa untuk membenarkan penggunaan bahasa :nggeris bagi sebarang maksud rasmi sekiranya difikirkan perlu dan patut. ada tarikh yang sama,

uli ;ang Maha

Mulia Seri aduka "aginda ;ang di-ertuan 'gong mengeluarkan perintah membenarkan penggunaan bahasa :nggeris untuk maksud rasmi dalam bidangbidang tertentu. "erdasarkan pernyataan di atas, jelas baha6a bahasa Melayu telah didaulatkan sebagai bahasa kebangsaan sejak kita mencapai kemerdekaan pada tahun &/0+ dan telah termaktub dalam erlembagaan erkara &0. Sepuluh tahun kemudian, pada tahun &/A+ bahasa Melayu telah diiktiraf sebagai bahasa rasmi

&4


tunggal di Semenanjung Malaysia dan ini telah termaktub dalam 'kta "ahasa Kebangsaan &/A)D&/A+. 8alau bagaimanapun, bahasa :nggeris masih digunakan dalam urusan-urusan rasmi tertentu sebagaimana yang dii3inkan oleh uli ;ang Maha Mulia Seri aduka "aginda ;ang di-ertuan 'gong dalam erlembagaan Malaysia. 'kta "ahasa Kebangsaan &/A)DA+ memberi erti yang besar kepada status bahasa Melayu. "ahasa Melayu yang telah dimandatkan menjadi bahasa kebangsaan, digunakan pula sebagai bahasa rasmi dalam urusan-urusan rasmi negara. engan demikian bahasa-bahasa lain tidak boleh dipakai untuk urusanurusan rasmi, sebaliknya hanya boleh dipelajari dan digunakan bagi tujuan-tujuan tidak rasmi.

1.2.%

Akta "endidikan

Secara amnya 'kta endidikan &/A& digubal berdasarkan kepada cadangancadangan yang dikemukakan oleh >aporan enyata *a3ak &/0A. 'sas utama yang dikemukakan oleh laporan tersebut ialah pelaksanaan asar endidikan Kebangsaan. 7usteru, 'kta endidikan &/A& di6ujudkan untuk melahirkan masyarakat majmuk yang bersatu padu. 'kta ini merupakan satu mandat untuk me6ujudkan satu sistem pendidikan yang bercorak kebangsaan dan memberi tumpuan atau penekanan kepada penguasaan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama dan penggunaan kurikulum yang sama bagi semua sekolah serta pengambilan peperiksaan a6am yang sama oleh semua murid. =ujuan utama Sistem endidikan Kebangsaan menekankan perkara-perkara tersebut adalah untuk me6ujudkan satu bentuk identiti kebangsaan yang menyumbang ke arah perpaduan rakyat yang terdiri daripada pelbagai kaum di negara ini. 8alaupun dari segi dokumen, 'kta endidikan &/A& merupakan satu risalah perundangan pendidikan yang komprehensif, namun akta tersebut perlu disemak semula. Setelah tempoh pelaksanaannya melebihi )0 tahun, akta tersebut

&&


telah menampakkan kekurangan dan didapati banyak kelemahan khususnya untuk menangani pelbagai perubahan serta cabaran baru dalam sistem pendidikan negara. Oleh itu, kerajaan, khususnya Kementerian endidikan mendapati akta tersebut memerlukan semakan, pemansuhan dan peruntukan-peruntukan baru selaras dengan keperluan dan cabaran pendidikan semasa. 1.$

Status dan &ungsi Bahasa Melayu

1.$.1. Bahasa !ebangsaan.

"ahasa kebangsaan ialah bahasa pengantar utama dalam sesebuah negara. "ahasa ini juga digunakan di media massa, pusat pengajian tinggi, pemerintahan, parlimen, majlis kon(okesyen, upacara rasmi kerajaan dan lain-lain. "ahasa kebangsaan menjadi kemegahan dan kebanggaan bagi sesebuah negara. "ahasa Melayu dijadikan bahasa kebangsaan di Malaysia kerana sikap positif penduduk Malaysia. "ahasa kebangsaa n juga menggambar kan baha6a sesebuah negara itu telah merdeka dan berdaulat serta menunjukkan jati diri atau identiti sesebuah negara. "ahasa Melayu dipilih sebagai bahasa kebangsaa n kerana mempunyai jumlah pemakai yang paling banyak dan merupakan bahasa bumiputera. "ahasa Melayu juga pernah menjadi bahasa pengantar perdagangan di
Bahasa Rasmi

"ahasa rasmi ialah bahasa yang digunakan untuk pentadbiran dan urusan-urusan rasmi dalam sesebuah negara. $ontohnya adalah untuk kegunaan dalam media massa, surat-surat rasmi kerajaan seperti borang permohonan, dokumen-dokumen peribadi seperti surat beranak, kad pengenalan, minit mesyuarat rasmi, urusan pos dan lain-lain. "ahasa rasmi dalam sesebuah negara boleh dipilih lebih daripada satu. enetapan bahasa rasmi biasanya berdasarkan kemudahan penggunaan dalam negara berkenaan.

&


1.$.$

Bahasa "erpaduan

alam sistem hidup manusia, bahasa berperanan sebagai penga6al kepada proses ketamadunan. Sesuatu bangsa itu tidak teguh jika tidak dipertahankan bahasa dan budayanya. Kedua-duanya merupakan agen utama perpaduan di antara sesuatu bangsa. alam konteks negara Malaysia yang terdiri daripada beberapa kaum utama ini, sebagai langkah memastikan masyarakat pelbagai kaum di negara ini bersatu padu, adanya bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan adalah sangat penting. "ahasa Melayu merupakan bahasa kebanggaan bangsa Melayu sejak 3amanber3aman. "egitulah sepatutnya. Keagungannya tidak dapat disangkal sea6al abad pertama Masihi lagi apabila ia menjadi bahasa ekonomi yang pada ketika itu disebut sebagai Ebahasa pasarF kerana sifatnya sebagai Elingua francaF ekonomi perdagangan dan sosial di bumi
&)


ini. 2aktor ini tidak harus dilupakan kerana dengan adanya perpaduan inilah, maka negara dapat dibangunkan dan dimajukan seperti yang ada sekarang ini.

1.$.%

Bahasa ilmu

"ahasa Melayu sekian lama telah menjadi bahasa pengantar di sekolah, maktab, politeknik dan uni(ersiti. enubuhan Uni(ersiti Kebangsaan Malaysia merupakan kemuncak bagi menentukan bahasa Melayu digunakan sepenuhnya sebagai bahasa pengantar ilmu pengetahuan. Sehingga kini, uni(ersiti itu telah melahirkan ratusan ribu sis6a3ah yang menerima pendidikan dalam bahasa Melayu. *atusan tesis dan disertasi pada peringkat ija3ah sarjana dan kedoktoran ditulis dalam bahasa Melayu, dan puluhan, malahan ratusan, profesor telah menyampaikan syarahan perdana tentang pelbagai ilmu dalam bahasa Melayu. Semua perkara ini tidak terhad kepada orang Melayu sahaja, tetapi melibatkan semua kaum yang menjadi 6arganegara Malaysia. =idak syak lagi baha6a bahasa Melayu telah membuktikan kejayaan dan keupayaan sebagai bahasa ilmu, bahasa bagi 6ahana ilmu pengetahuan dalam pelbagai bidang. alam konteks ini juga, kita telah melahirkan ribuan pelajar, pensyarah, dan penyelidik yang fasih berbahasa Melayu, yang dapat mengungkap ilmu yang tinggi-tinggi dalam bahasa Melayu, di samping petah pula berbahasa :nggeris. Kita turut melahirkan sis6a3ah yang menerima pendidikan melalui bahasa Melayu, yang telah memasuki dunia pekerjaan dan memegang pelbagai jenis ja6atan, daripada guru dan pentadbir kepada eksekutif, usaha6an, peguam dan ahli politik. "ahkan, begitu berjaya sistem pendidikan kita dari segi penguasaan bahasa Melayu sehingga jika kita mendengar seseorang bercakap tanpa melihat mukanya, kita tidak dapat memastikan asal-usul keturunannya. Kadangkala penguasaan bahasa Melayu pelajar bukan Melayu lebih baik daripada pelajar Melayu sendiri, yang dipengaruhi oleh ciri dialek dan bahasa basahan.

&1


Oleh sebab itu, peranan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu pengetahuan moden akan tetap kekal 6alaupun tidak dinafikan baha6a di negara ini, bahasa :nggeris turut berfungsi sebagai bahasa untuk menimba ilmu. Keadaan ini tidak bercanggah kerana sudah menjadi dasar pendidikan negara untuk menghasilkan pelajar yang d6ibahasa sifatnya. :tulah sebabnya bahasa :nggeris diperkenalkan sebagai mata pelajaran sejak tahun satu sekolah rendah. Seseorang pelajar yang telah mengikuti sekolah rendah dan sekolah menengah melalui sistem pendidikan kebangsaan dijangka telah menerima pendidikan bahasa :nggeris selama && tahun dan sepatutnya telah menguasai bahasa tersebut dengan baik. 7elaslah baha6a bahasa Melayu tetap mempunyai peranan sebagai bahasa ilmu dalam dunia abad ke-&.
Bahasa dan Budaya

Secara amnya, budaya ?culture@ bermaksud cara hidup manusia. :a merupakan satu proses perkembangan sahsiah, akal, semangat dan usaha manusia dalam sesuatu kelompok. erkara ini dapat dilihat melalui etimologi perkataan 5budaya5 yang bermaksud 5 budi G daya 5! yakni budi sebagai aspek dalaman manusia yang meliputi akal dan nilai, manakala daya sebagai aspek lahiriah manusia yang meliputi usaha dan hasilan. Maka pada kesimpulannya, budaya boleh difahamkan sebagai segala penghasilan masyarakat manusia dalam pelbagai bentuk sama ada

&0


yang dapat dilihat atau tidak. Konsep budaya merupakan satu konsep yang penting untuk membandingkan perbe3aan antara suatu masyarakat dengan suatu masyarakat yang lain. Kebudayaan merupakan keseluruhan cara hidup manusia termasuk hasil ciptaan dan pemikiran yang sesuai dengan kehendak rohani dan jasmani yang menjadi amalan untuk kesejahteraan hidup sesuatu kelompok masyarakat. Bd6ard ". =aylor telah memberi satu takrif yang klasik mengenai konsep kebudayaan. 5...kebudayaan merupakan satu keseluruhan yang kompleks yang mengandungi ilmu pengetahuan, kepercayaan, kesenian, kesusilaan, undang-undang, adat resam dan lain-lain kebolehan serta kebiasaan yang diperolehi oleh manusia sebagai anggota masyarakat.5 Kebudayaan berperanan penting dalam proses pembangunan negara di Malaysia. Keperibadian Malaysia harus dipupuk dalam usaha-usaha ke arah meningkatkan pembangunan sosioekonomi dan politik.

1.%.1

'aras Bahasa

>aras bahasa ialah gaya atau cara bahasa digunakan untuk menyampaikan maklumat, maksud, dan tujuan sama ada secara lisan atau tulisan. >aras tidak sama dengan dengan gaya bahasa. >aras merujuk kepada penggunaan, sedangkan gaya pula merujuk kepada cara penyampaian fikiran, matlamat yang hendak dicapai, suasana yang hendak ditimbulkan dan suasana yang menjadi latar penggunaan bahasa berkenaan. =erdapat dua perkara penting dalam laras bahasa iaitu ciri-ciri keperihalan dan ciri-ciri linguistik. >aras bahasa boleh dibahagikan kepada tujuh jenis iaitu% &.

>aras bahasa biasa

.

>aras bahasa perniagaan

&A


).

>aras bahasa akademik

1.

>aras bahasa perundangan

0.

>aras bahasa media massa

A. +.

>aras bahasa sastera >aras bahasa agama

>aras "ahasa "iasa >aras ini tidak melibatkan penggunaan istilah bidang-bidang tertentu dan biasa digunakan dalam semua jenis media massa. $iri-ciri laras bahasa biasa ialah kosa kata mudah difahami, tiada istilah teknikal dan tidak banyak menggunakan istilah pinjaman. 'da dua bentuk laras bahasa biasa iaitu formal dan tidak formal. "entuk formal digunakan dalam situasi rasmi seperti dalam majlis persidangan parlimen dan majlis kon(okesyen manakala bentuk tidak formal digunakan dalam percakapan umum atau perbualan seharian. "erikut disertakan contoh laras bahasa biasa formal. Kita tidak boleh membiarkan alam kita terus tercemar. Kalau begitulah sikap kita, pada suatu hari nanti bumi ini akan menjadi planet yang tidak dapat didiami. Sebagai anggota masyarakat yang sama-sama mendiami bumi ini, kita mesti bersatu tenaga dan berkongsi idea untuk menjaga alam sekitar supaya sentiasa bersih. >aras "ahasa erniagaan >aras ini digunakan dalam iklan untuk mempromosi, menjual, atau melariskan barang-barang keluaran sesebuah syarikat atau sesuatu jenama supaya barangbarang dapat dijual denga nbanyak dan memberi keuntungan yang besar kepada pengeluar dan pengedar. >aras bahasa perniagaan digunakan untuk membentuk persepsi para pengguna dan mengubah sikap mereka daripada negatif kepada positif. $ontoh laras bahasa iklan ialah%

&+


C=iada yang lebih hebat tanpa kesempurnaan yang diidam-idamkan. My(i direka penuh gaya dan anggun serta bentuk aerodinamik yang merembeskan keyakinan mantap.

>aras "ahasa 'kademik >aras bahasa akademik ialah laras bahasa yang digunakan dalam bidang ilmiah untuk membincangkan perlbagai disiplin ilmu seperti ekonomi, komputer, kejuruteraan, sains, matematik, perubatan dan sebagainya. >aras bahasa akademik disebut juga sebagai laras bahasa ilmiah kerana gaya bahasanya menunjukkan kematangan dan keintelektualan yang tinggi dari segi susunan ayat yang kemas, padat dan mempunyai makna yang tepat dan jelas. $iri-ciri laras bahasa akademik ialah% ?a@

Kematangan dan keintelektualan.

?b@

?c@

:stilah-istilah tertentu seperti kelenjar tumus, antioksidan, pendebungaan.

?d@

Sukar difahami oleh orang biasa kerana mempunyai gambar rajah, jadual, graf, formula dan simbol.

?e@

"anyak kata nama, kata kerja berbanding dengan kata adjektif.

?f@

"ersifat formal dan objektif.

?g@

Menggunakan sudut pandangan orang ketiga yang biasanya dibantu oleh ragam ayat pasif.

?h@

Mengutamakan 6acana pemaparan, penghuraian dan perbincangan.

$ontoh laras bahasa akademik% Manusia tidak perlu bimbang tentang gas karbon dioksida yang dikatakan memberi kan kesan kepada perubahan iklim. eningkat an kandungan gas karbon dioksida di udara ialah akibat pembakaran arang batu, gas asli dan minyak. :klim dunia masih dapat dika6al oleh manusia.

&


1.%.2

(elaran )arisan

9elaran 6arisan ialah gelaran yang diturunkan daripada bapa kepada anak dan seterusnya kepada cucu dan cicitnya hingga ke ba6ah. 9elaran 6arisan boleh dibahagi kepada empat jenis, iaitu% a. 9elaran 6arisan daripada keturunan raja-raja yang mmerintah seperti Raja yang terdapat di erak dan Selangor! Tunku di 7ohor dan
Tengku di Kelant an, ahang , =erengganu dan Kedah, serta Pangeran, Pangeran Anak dan Pangeran Muda di "runei arussalam. b.

9elaran 6arisan daripada keturunan oarang-orang besar seperti Megat dan

Puteri di e rak,

Tuan dan Nik di Ke lantan,

Wan di Kelantan dan

=erengganu, Tan di Kedah, Tun di =erengganu, Abang dan Dayang di Sara6ak,

Datu di Sa bah serta

Awangku dan Dayangku di "runei

arussalam. c.

9elaran 6arisan daripada keturunan
Sayid dan Syeik bagi lelaki serta Syarifa dan Siti bagi perempuan. d.

9elaran 6ar isan daripada keturunan ya ng ber asal da ri luar Ma laysia seperti Raden ?7a6a@, Daeng ?"ugis@, Sutan ?Minangkabau@, serta Teuku ?'ceh@

1.%.$

(elaran !urniaan

9elaran kurniaan diperoleh melalui pencapaian yang cemerlang dalam perkhidmatan. 9elaran ini boleh dibahagikan kepada tiga jenis, iaitu gelaran kurniaan pemerintah, gelaran kurniaan akademik atau ikhtisas, dan gelaran kurniaan pertubuhan atau badan orang ramai. 9elaran kurniaan pemerintah ialah gelaran yang dianugerahkan oleh kerajaan negeri dan ersekutuan kepada mereka yang telah berjasa dan memberi sumbangan yang besar kepada negara.

&/


$ontohnya% a.

Tun, iaitu gelaran kurniaan Kerajaan ersekutuan paling tinggi yang dianugerahkan kepada orang lelaki dan perempuan. To Puan ialah gelaran

b.

untuk isteri kepada =un. Tan Sri, iaitu gelaran di ba6ah Tun, kurniaan Kerajaan ersekutuan kepada orang lelaki dan perempuan.

c.

Puan Sri, iaitu gelaran untuk isteri kepada Tan Sri.

d.

Datuk, termasuk Datuk Seri! Datuk Paduka! Datuk Setia iaitu gelaran yang dikurniakan oleh kerajaan-kerajaan

negeri kepada orang lelaki dan

perempuan. e.

Datuk, termasuk Datuk Patinggi atau Datuk A"ar,

iaitu gelaran yang

dikurniakan oleh kerajaan Sara6ak. f.

Datin Paduka iaitu gelaran yang dikurniakan kepada orang perempuan oleh kerajaan negeri Selangor.

g.

To Puan iaitu gelaran isteri kepada atuk di =erengganu.

9elaran kurniaan ikhtisas ialah gelaran yang diberi oleh kerajaan kerana kejayaan dalam bidang akademik atau ikhtisas. 9elaran tersebut ialah seperti berikut% a.

Profesor Diraja ialah gelaran untuk profesor lelaki atau perempuan yang sudah mencapai kemuncak bidang akademik.

b.

Profesor ialah gelaran untuk lelaki atau perempuan yang sudah mencapai pangkat paling tinggi dalam bidang akademiknya.

c.

rofesor Madya ialah gelaran untuk lelaki dan perempuan yang sudah mencapai taraf akademik satu tingkat di ba6ah Profesor.

d.

oktor ialah gelaran untuk orang lelaki atau pe rempuan yang ber kelulusan oktor 2alsafah, ilmu perubatan dan pembedahan, pergigian dan perubatan (eterinar ?hai6an@.

e.

$ikgu ialah gelaran untuk lelaki atau perempuan yang menjadi guru.

4


Selain gelaran kurniaan pemerintah dan ikhtisas, gelaran kurniaan juga diberikan oleh pertubuhan atau badan orang ramai sama ada dalam upacara rasmi atau tidak rasmi kepada seseorang yang sangat berjasa dalam bidang-bidang tertentu seperti pembangunan, pendidikan, dan sosial.$ontohnya #a$a %e"erdekaan kepada =unku 'bd *ahman utra al-Haj dan #a$a Pe"bangunan kepada =un Haji 'bd *a3ak bin Hussein.

1.%.%

(elaran !e agamaan

9elaran keagamaan ialah gelaran yang diberikan kepada seseorang yang telah menunaikan rukun :slam yang kelima, iaitu fardhu haji. 9elaran untuk orang lelaki ialah &aji dan &aja untuk 6anita.

&


'atihan

&. >engkapkan ciri-ciri tentang sifat dan bentuk bahasa Melayu kuno. ari segi tulisan , bahasa Melayu kuno menggunakan huruf w pada perkataan yang menggunakan huruf b dalam bahasa Melayu moden. "eri dua contoh perkataan bahasa Melayu kuno yang menggunakan a6alan w. a@ ................................. b@ ................................. . alam sejarah perkembangannya, bahasa Melayu telah dipengaruhi oleh bahasa asing akibat daripada pertembungan dengan masyarakat luar.



Bab 2 – SEBUTAN DAN INTONASI Halaman .&

.

Sebutan .&.& rinsipSebutan

1

:ntonasi ..& Komponenintonasi .. :ntonasipelbagaijenisayat

/ /

)


2.1

Sebutan

'.

'bjad

'bjad yang digunakan dalam ejaan bahasa Melayu terdiri daripada huruf yang berikut. Sebutan huruf disertakan di sebelahnya. Huruf

Sebutan

'a "b $c d Be 2f 9g H :i 7j Kk >l M"
e bi si di i ef ji ec ai je ke el em en o pi kiu ar

Huruf Ss =t u U I' 8w J( ;y )

Sebutan es ti yu (i dabliu eks 6ai 3et

1


".

Huruf Iokal

Huruf Iokal dalam ejaan bahasa Melayu terdiri daripada% a! e! i! o dan u. Huruf e melambangkan dua bunyi, iaitu e pepet dan e taling.

Huruf Iokal a e i o u

didepan api enak emas itu oleh ulang

$ontoh enggunaan ditengah padi petak kena simpan kota bumi

dibelakang bola sate sosiolisme murni pidato ibu

e dalam enak, petak, sate ialah e taling! dan e dalam emas, kena, sosiolisme ialah e pepet. $. Huruf iftong iftong dieja dengan gabungan dua huruf (okal yang dilafa3kan sebagai bunyi luncuran. alam bahasa Melayu, terdapat tiga jenis huruf diftong yang dieja dengan gabungan huruf (okal sebagai berikut% ai! au! dan oi.

9abungan Huruf Iokal ai au oi

didepan aileron aurat oidium

$ontoh enggunaan ditengah ghairah saudara boikot

0

dibelakang gulai harimau amboi


.

Huruf Konsonan

Huruf konsonan dalam ejaan bahasa Melayu terdiri daripada huruf-huruf b! c! d! f! g! ! j! k! l! "! n! $! *! r! s! t! '! w! (! y! dan ). Huruf Konsonan b c d f g h j k l m n p N r s t ( 6  y 3

B.

didepan bahasa cakap dua fakir guna ari jalan kami lekas "aka nama $asang +uran raih sampai tali 'ariasi wanita (enon yang )aman

$ontoh enggunaan ditengah sebut kaca ada hafa3 tiga saam manja akar alas ka"i anak a$a 2ur*an bara asli mata uni'ersiti hawa payung la)at

dibelakang adab Mac abad maaf beg bua kolej kakak kesal dema" pesan sia$ =ari* putar lemas rapat Luraisy lafa)

9abungan Huruf Konsonan

alam bahasa Melayu terdapat lima gabungan huruf konsonan, iaitu g, k, ng, ny, dan sy, yang masing-masing melambangkan satu bunyi konsonan. 9abungan Huruf Konsonan 9h kh ng ny sy

didepan gairah kurafat ngilu nyata syabas

$ontoh enggunaan ditengah magrib akirat bangun hanyut asyik

A

dibelakang mubalig tarik pinang arasy


2.

ersukuan

Setiap suku kata bahasa Melayu ditandai oleh sebuah huruf (okal. Huruf (okal itu dapat didahului atau diikuti oleh huruf konsonan. ?ada contoh berikut, I P huruf (okal, K P huruf konsonan@. &.

"ahasa Melayu mempunyai empat jenis pola umum suku kata%

a. b. c. d.

I IK KI KIK

.

i samping itu, bahasa Melayu mempunyai pola suku kata yang berikut%

a. b. c. d. e. f. g.

KKI KKIK IKK KIKK KKIKK KKKI KKKIK

).

emisahan suku kata pada kata dasar adalah sebagai berikut%

a.

Kalau d i tengah k ata ada d ua hu ruf (okal yang ber urutan, pem isahan tersebut dilakukan di antara kedua-dua (okal itu. $ontohnya%

a-nak, e-kor, ka-:-dah, ba-u. er-ti, o"-bak, ma-in, ga-ul. ra-kit, to-lak, tem-ba-kau, i-bu. $in-tu, pe-ker-ti, hi-lang, be-lu".

$ra-ja, kri-ket, in-fra, ga-tra. blok, trak-tor, $rak-tis, stan-dard. eks. teks, kon-teks, am-bu-lans, bank. kom-$leks. stra-te-gi, skru. struk-tur, in-struk-tur, skri$.

"a,in! sa,sat! bu,a! liar. b.

Kalau di tengah kata ada huruf konsonan, termasuk, termasuk gabungan huruf konsonan, di antara dua huruf (okal, pemisahan tersebut dilaku kan sebelum huruf konsonan atau gabungan huruf konsonan itu. $ontohnya%

a,nak! ba,rang! su,lit! la,wan! a,syik! ke,nyang! a,kir! i,sya,rat! sa,ngat. c.

Kalau di t engah kat a ad a dua hu ruf k onsonan yang berurutan, kec uali gabungan huruf konsonan, pemisahan tersebut terdapat di antara keduadua huruf konsonan itu. $ontohnya%

"an,di! so",bong! swas,ta! "ut,lak! A$,ril.

+


d.

Kalau di te ngah ka ta ad a ti ga ko nsonan at au le bih, pe misahan te rsebut dilakukan di antara huruf konsonan yang pertama ?termasuk gabungan huruf konsonan@ dengan huruf konsonan yang kedua.

kon,tra! ul,tra! sang,gul! ang,klung! ik,las! isy,tiar! "ag,rib. 1.

:mbuhan termasuk a6alan yang mengalami perubahan bentuk dan partikel yang biasanya ditulis serangkai dengan kata dasarn ya, dalam penyukuan kata dipisahkan sebagai satu kesatuan.

"a,kan,nan! "e,"e,nu,i! bel,a,jar! "e",ban,tu! $er,gi,la. 0.

'pabila sesuatu kata terdiri lebih daripada satu unsur dan salah satu unsur itu dapat bergabung dengan unsur lain, pemisahan sukunya dilakukan dalam dua tahap% ?&@ di antara unsur-unsur itu, ?@ di antara suku-suku dalam masing-masing unsur itu sesuai dengan kaedah )a, )b, )c, dan )d di atas. $ontohnya%

kilo,gra"! ki,lo,gra" kilo,"eter! ki,lo,"eter foto,grafi! fo,to,gra,fi !eterangan

####################### *ujukan% edoman Umum Bjaan "ahasa Melayu terbitan e6an "ahasa dan ustaka, Kuala >umpur..




2.2. 2.2.1

*nt+nasi !+mp+nen *n t+nasi

Sebutan bagi kata dasar berpedomankan kaedah pemenggalan suku kata ejaan iaitu pola (-( yang menerbitkan (-(k, k(-(k. $ontohnya% "+la Suku !ata

!ata

"emenggalan Suku !ata

Sebutan

I-KI

ubi utara

u-bi u-ta,ra

Qu-biR Qu.ta.raR

I-KIK

ikan adinda

i-kan a-din,da

Qi.kanR Qa.din.daR

IK-KI

inci umpama

in-ci u",$a,ma

Qin.ciR Qum.pa.maR

IK-KIK Qang.katR

angkat

ang-kat

al-mar-hum

al,"ar,hum

Qal.mar.humR

KI-KI

lama selasih

la-ma se,la,sih

Qla.maR Qse.la.sihR

KI-KIK

dalam

da-lam

Qda.lamR

serampang

se,ra",pang

Qse.ram.pangR

KIK-KI

tampi tengkujuh

tam-pi teng-ku-juh

Qtam.piR Qteng.ku.juhR

KIK-KIK

canggih gelanggang

cang-gih ge,lang,gang

Qcang.gihR Qge.lang.gangR

2.2.2

*nt+nasi pelbagai jenis ayat.

:ntonasi ialah naik turun nada suara yang 6ujud apabila bercakap. alam percakapan kita sehari-hari, nada suara yang 6ujud apabila kita bercakap. alam percakapan sehari-hari, nada suara kita jarang-jarang mendatar, tetapi sebaliknya berbe3a-be3a, ada kalanya meninggi dan ada kalanya merendah. $iri utama pertuturan manusia ialah sifat nada suara yang sentiasa berubah-ubah, yang

/


mencerminkan maksud isi percakapan kita, dan keadaan emosi kita kita ketika bercakap. $ontohnya% a. b. c. d. e. f. g. h.

:ntonasi amat penting bagi tatabahasa bahasa Melayu. Oleh sebab peranannya dalam membe3akan bahagian-bahagian subjek dan predikat dalam ayat. alam empat pola ayat dasar bahasa Melayu, hanya satu sahaja yang mengandungi kata kerja, iaitu pola 2ihat contoh berikut% $ontoh% :rfan menulis surat itu. 'yat di atas dapat dibe3akan intonasinya dengan mengasingkan subjeknya, -rfan! daripada predikatnya, "enulis surat itu. =ingkat nada dalam intonasi biasanya ditandai dengan angka &, , ), dan 1. 'ngka & merupakan nada yang paling rendah dan angka 1 nada yang paling tinggi.
emain 

1 itu

) penagih 

)4


emikian juga ayat 1 ) :rfan menulis surat itu.   i ba6ah ini diterangkan beberapa intonasi ayat dalam bahasa Melayu, iaitu% a. b. c. d. e.

'yat penyata 'yat tanya 'yat perintah 'yat songsang 'yat pasif

a.

Ayat penyata

alam ayat Pe"ain itu $enagi mempunyai pola intonasi ayat penyata iaitu -1-). 2rasa subjek Pe"ain itu ditandai dengan tingkat nada -1, manakala frasa predikat $enagi ditandai dengan tingkat -). emisahan subjek daripada predikat menjadi nyata kerana nada suara turun daripada tingkat 1 pada suku kata akhir frasa subjek ke tingkat , iaitu nada permulaan pada frasa predikat. =ingkat nada ) pada suku kata akhir menandakan selesainya pengucapan frasa predikat. b.

Ayat tanya

:ntonasia ayat tanya dalam bahasa Melayu mempunyai tingkat nada -1-)-1, dengan nada ) yang terletak pada suku kata akhir naik kembali ke nada 1 sebagai penutup ayat. $ontohnya%

emain 

1 ) itu penagihT

1

:ntonasi ini digunakan dalam bentuk pertanyaan kepada seorang pendengar untuk dija6ab oleh orang yang ditanyakan. 'yat tanya dapat dibentuk dengan partikel  ka yang diletakkan pada predikat yang kemudian mengalami penjudulan, dan dipindahkan ke hadapan ayat oleh sebab predikat yang disertai partikel ka itu dipentingkan. aripada ayat biasa Pe"ain itu $enagi! ayat tanya dalam partikel ka berbentuk%

)&


enagihkah pemain ituT Maka intonasi ayat di atas adalah seperti yang berikut, iaitu -)-&-1% ) enagihkah  & c.

1 pemain ituT

'yat erintah.

alam ayat perintah, predikat lebih dipentingkan daripada subjek. $ontoh% Keluar Sebenarnya terbit daripada ayat, Kamu keluar erkataan ka"u iaitu ganti nama diri kedua, telah digugurkan dan meninggalkan predikat keluar. Sebagai frasa predikat, keluar diucapkan dengan nada -) seperti berikut% ) Keluar  'yat perintah seperti yang di atas dianggap agak keras. Untuk melembutkan perintah itu maka partikel la dapat disertakan, lalu ayat menjadi seperti berikut% Keluarlah. alam ucapan, intonasi ayat ini ditan dai dengan tingkat nada -)-& seperti berikut% ) Keluarlah  &

)


d.

Ayat s+ngsang

'yat songsang ialah ayat yang mempunyai predikat mendahului sugjek. 'yat yang mempunyai susunan redikat G Subjek ini disebut ayat songsang. $ontohnya% Susunan biasa% Kereta itu mahal. 'yat SongsangMahal kereta itu. :ntonasi ayat penyata ialah -1--) 'pabila ayat ini menjadi ayat songsang, intonasinya berubah menjadi -)-& seperti berikut% ) Mahal kereta itu  & =ingkat nada untuk predikat -) tidak berubah bagi ayat biasa dan ayat songsang. ;ang berubah ialah tingkat nada pada subjek, iaitu menurun kepada tingkat &. e.

Ayat "asi

:ntonasi bagi ayat pasif sama dengan ayat aktif iaitu -1--). $ontohnya% 1 ) :kmal sudah membeli kereta itu   1 ) Kereta itu sudah dibeli oleh :kmal   alam kedua-dua ayat di atas, bahagian pertama merupa kan subjek dengan nada -1 dan bahagia nkedua predikat dengan nada -). "erambahan *dea:

&@

'pakah yang dimaksudkan dengan sebutan bakuT

@

'dakah matlamat sebutan baku telah terlaksanaT

))


Bab 3 – ISU EJAAN DAN TATABAHASA Halaman ).& Bjaan

)1

).

engimbuhan

11

).)

'pitan

10

).1

Struktur 'yat

04

).0

enghubung'yat

01

)1


$.1

jaan

Sistem ejaan bahasa Melayu ialah sistem yang pada umumnya berdasarkan kaedah fonemik, iaitu unit-unit bunyi yang berfungsi sahaja yang dilambangkan dengan huruf dan pada umumnya tidakada huruf-huruf yang senyap. 8alau bagaimanapun, satu prinsip yang digunakan dalam pengejaan istilah-istilah pinjaman ialah pengekalan bentuk ejaan kata asing seboleh yang mungkin, terutama sekali perkataan-perkataan yang baharu sahaja diserapkan. erkataan yang sudah lama masuk ke dalam bahasa Melayu dikekalkan ejaannya mengikut kela3imannya.

rinsip pengekalan ejaan perkataan asing melibatkan kemunculan ciri-cir i bunyi dan juga bunyi-bunyi yang baharu dalam bahasa Melayu. alam buku

Pedo"an

/"u" /"u" Pe"bentukan -stila #aasa Melayu ?", &//@ menggabungkan dua kumpulan utama kata pinjaman dari segi ejaannya, iaitu%

a. kata asing yang belum sep enuhnya terserap ke dalam baha sa Melayu, b. kata

asing

yang

pengucapan

dan

penulisannya

sudah

sepenuhnya terserap ke dalam bahasa Melayu. $.1.1

!ata Asing yang Belum Sepenuhnya /erserap

'da beberapa kata asing yang belum sepenuhnya terserap ke dalam bahasa Melayu sama ada kerana ketiadaan padanannya yang sesuai ataupun kerana keinginan

mengekalkan

bentuk

asal

atas

dasar

sifat

keantarabangsaan

penggunaannya. erkataan tersebut dieja dan disebut seperti kata asalnya. $ontohnya%

)0


landro(er

Nadi

ad hoc

$.1.2

Nari

defacto

hadith

in(itro o(erdraf

protein diesel

!ata Asing yang Sepenuhnya /erserap

Kata asing yang sepenuhnya terserap dari segi sebutan dan ejaannya, umumnya dieja dengan mengutamakan bentuk (isualnya. erkataan sedemikian masuk ke dalam bahasa Melayu melalui penciptaan istilah. enulisan kata serapan itu dibuat menurut kaedah-kaedah seperti pengekalan atau perubahan abjad. a.

b.

c.

abjad a tetap a race

-

ras

abstract

-

abstrak

plate

-

plat

abjad ae jika tidak ber(ariasi dengan e tetap ae. aerial

-

aerial

aerograph

-

aerograf

aerobe

-

aerob

abjad ae jika ber(ariasi dengan e menjadi e. aesthetics haemoglobin haematite -

d.

estetika hemoglobin hematit

abjad ai tetap ai aileron

-

aileron

caisson

-

kaison

)A


e.

abjad au tetap au automatic automobil tautology

f.

-

karbon klasik korpus

abjad cc di muka e dan i menjadi ks accent (accin

$.1.$

automatik automobil tautologi

abjad c di hadapan a! u! o! dan konsonan menjadi k carbon classic corpus

g.

-

-

aksen (aksin

Sistem !eselarasan 0uru +kal

=erdapat dua sistem pengejaan baru bahasa Melayu iaitu Sistem Keselarasan Huruf Iokal yang digunakan untuk mengeja kata bahasa Melayu dan Sistem Kekecualian Keselarasan Huruf Iokal

yang digunakan untuk pengejaan kata

pinjaman. $.1.$.1 "+la !eselarasan 0uru +kal.

alam Sistem Bjaan

*umi

"ahasa Melayu terdapat

lapan belas ?&@ pola

keselarasan huruf (okal. Keselarasan huruf (okal ialah kesesuaian dua huruf (okal yang membentuk dua suku kata pada kata dasar iaitu pasangan antara huruf (okal pada suku kata praakhir dan pada suku kata akhir tertutup. Keselarasan huruf (okal ini terbentuk berasaskan prinsip% a.

Keselarasan antara dua huruf (okal pada kata dasar melibatkan pengimbuhan.

)+

yang tidak


b.

Kata dasar yang berakhiran dengan suku kata tertutup iaitu tidak melibatkan suku kata akhir terbuka.

c.

"agi kata yang lebih daripada dua suku kata , yang termasuk dalam sistem keselarasan huruf (okal ini hanyalah daripada dua suku kata yang terakhir sahaja.

& ola Keselarasan Huruf Iokal yang Utama.

ola

$ontoh enggunaan

&@

a

-

a

P

asah, balak, halaman

@

a

-

i

P

alih,balik,sumbangsih

)@

a

-

u

P

asuh, datuk, lembayung

1@

epepet

-

0@

epepet

-

A@

epepet

-

u

P

telur,tempuh,temenggung

+@

etaling

-

a

P

elak,de6an,belerang

@

etaling

-

etaling

P

leceh,gelek,selekeh.

/@

etaling

-

o

P

esok,telor,selekoh.

&4@

i

-

a

P

ingat,kilang,selinap

&&@ &@

i i

-

i u

P P

intip,sisih,belimbing riuh, tidur, periuk

&)@

o

-

a

P

otak,borang, sekolah

&1@

o

-

etaling

&0@

o

-

o

P

obor,borong,kelompok

&A@

u

-

a

P

ubat,tumpang,ketupat

&+@

u

-

i

P

usik, kuih, gerusih

&@

u

-

u

P

untuk,tunduk,tengkujuh.

a

P

i

P

lebih,betik,sembelih

P

)

emas,kelam,cemerlang

oleh,boleh,celoteh.


$.1.$.2 0ukum !ekeualian !eselarasan +kal 0!!3

alam sistem ejaan rumi bahasa Melayu yang ada sekarang terdapat beberapa perkataan yang dikecualikan daripada hukum keselarasan (okal. Hukum ini dilaksanakan
kepada beberapa

dan kata serapan

perkataan

yang berasal daripada

daripada bahasa :nggeris.

bahasa

Hukum ini dikenali

sebagai Hukum Kekecualian Keselarasan Iokal ?HKKI@.

=erdapat sejumlah perkataan daripada dalam

bahasa Melayu, namun

keselarasan (okal yang

bahasa 7a6a yang sering digunakan

pengejaannya dikecualikan

digunakan.

daripada hukum

erkataan-perkataan tersebut ialah aneh,

perabot, lancong, lakon, calon, lapor, tulen, pamer, kaget, gembleng.

alam hal ini ramai yang masih keliru dengan pengejaan perkataan-perkataan yang disebutkan itu. $ara terbaik untuk itu ialah denga n menghafa3kannya, ia merupakan salah satu langkah terbaik. Hukum kekecualian keselarasan (okal melibatkan pasangan (okal berikut%i.

a

- e ?t@

yang sepatutnya keselarasan (okal ialah

a -i .

Misalnya dalam perkataan DanehD dan DkagetD polanya ialah a - e bukan dieja sebagai DanihD dan DkagitD yang menggunakan pola a - i seperti dalam perkataan balik, kalis, masin yang terdapat dalam sistem keselarasan (okal

ii.

a

- o

yang sepatutnya keselarasan (okal ialah

)/

a -u .


Misalnya dalam perkataan

DcalonD dan DlaporD polanya ialah

a - u

bukan dieja sebagai DcalunD dan DlapurD yang menggunakan pola a - u seperti yang diguna kan untuk men geja

kata kasut, amu k dan anjung

dalam sistem keselarasan (okal. iii.

u

- e ?t@

yang sepatutnya keselarasan (okal ialah u - i.

Misalnya dalam perkataan DtulenD dan DuletD polanya ialah u - i bukan dieja sebagai DtulinD dan DulitD

yang menggunakan pola u - i seperti

dalam perkataan kuih, tumis, kudis, bunyi yang terdapat dalam sistem keselarasan (okal.

i(.

e ?p@

- e ?p@ yang sepatutnya keselarasan (okal ialah e ?p@ - i.

Misalnya dalam perkataan DpepetD dan DdemdemD polanya ialah e ?p@ e ?p@ bukan dieja sebagai DpepitD dan DdemdimD

yang menggunakan

pola e ?p@ - i seperti dalam perkataan kecil, degil, yang terdapat dalam sistem keselarasan (okal.

*umusan% Kekecualian hukum ini untuk perkataan yang berasal daripada bahasa di
$.1.$.$ jaan (ugus !+ns+nan

Bjaan gugus konsonan yang terdapat dalam bahasa :ng geris dan bahasa-bahasa Bropah yang lain diterima dan dikekalkan bentuknya ke dalam bahasa Melayu dengan beberapa penyesuaian. enulisan 9ugus Konsonan di '6al Kata $ontoh% "ahasa:nggeris

"ahasaMelayu

14


bl-

block

jadi

bl-

blok

br-

brake

jadi

br-

brek

cl-

clinic

jadi

kl-

klinik

prst-

practical stable

jadi jadi

prst-

praktis stabil

sc-

script

jadi

sk-

skrip

 Sebagai kekecualian bagi peraturan mengenai gugus konsonan seperti yang disebut di atas, beberapa kata tertentu telah diterima menurut ejaan lama yang menggunakan huruf e pepet. Kata-kata yang telah ditetapkan ejaannya adalah seperti berikut% "ahasa:nggeris

"ahasaMelayu

class

jadi

kelas

club

jadi

kelab

glass

jadi

gelas

grant

jadi

geran

plan

jadi

pelan

stamp

jadi

setem

enulisan huruf gugus konsonan di akhir kata% $ontoh% "ahasa:nggeris

"ahasaMelayu

-lf

golf

jadi

-lf

golf

-nce

science

jadi

-ns

sains

-ps

forceps

jadi

-ps

forseps

-rd

standard

jadi

-rd

standard

-rt

consert

jadi

-rt

konsert

1&


-

comple

jadi

-ks

kompleks

-t

tet

jadi

-ks

teks

Huruf gugus konsonan di akhir kata dalam bahasa :nggeris disesuaikan dengan penambahan huruf (okal dalam bahasa Melayu. $ontoh% "ahasa:nggeris

"ahasaMelayu

-ct

fact

jadi

-kta

fakta

-gm

paradigm

jadi

-gma

paradigma

-ism

nationalism

jadi

-isme nasionalisme

-sm

plasm

jadi

-sma

plasma

$.1.$.% "enulisan !ata

Kata =erbitan% Kata terbitan ialah kata dasar yang berimbuhan atau kata dasar yang ditulis serangkai dengan bentuk kata yang lain. Semua imbuhan dan semua bentuk terikat lain yang tidak dapat berdiri sendiri ditulis serangkai atau bersambung dengan kata dasar atau bentuk dasarnya atau bentuk akarnya.

'.

Kata =erbitan "era6alan% '6alan

"entukasar

'nti-

karat

'uto-

carta

Kata=erbitan

antikarat autocarta

6i-

fungsi

d6ifungsi

Bka-

bahasa

ekabahasa

7uru

audit

juruaudit

Ke

kasih

kekasih

Maha-

sis6a

mahasis6a

1


anca-

indera

pancaindera

oli

cakera

policakera

ra-

sejarah

prasejarah

roSub-

kerajaan golongan

prokerajaan subgolongan

Supra-

golongan

supragolongan

S6a-

tenaga

s6atenaga

=ata-

negara

tatanegara

=ri

bulan

tribulan

=una

karya

tunakarya

 "entuk a6alan yang boleh ditulis terpisah daripada kata dasar atau bentuk dasar yang mengikutinya hanya bagi tiga penggunaan yang berikut% a@ '6alan maha ditulis terpisah daripada kata dasar ata u bentuk dasar selepasnya yang bermula dengan huruf besar yang menunjukkan ganti nama =uhan atau nama khas yang lain. $ontohnya%

Maha Mengetahui =uhan ;ang Maha "ijaksana uli ;ang Maha Mulia. b@ =anda sempang ?-@ perlu digunakan apabila a6alan se- diimbuhkan pada kata nama khas yang bermula dengan huruf besar. $ontohnya% se-
"entuk terikat anti, pro dan kontra dapat juga di tulis terpisah sebagai kata bebas seperti yang berikut%

1)


"ersikap anti ro dan kontra.

".

$.

Kata =erbitan "erakhiran 'khiran

$.2

Kata=erbitan

-ah

sultan

sultanah

-at

muslim

muslimat

-isme

nasional

nasionalisme

-nitaDita

biduan

biduanita

-6an

bangsa

bangsa6an

-6ati

seni

seni6ati

-6i

dunia

dunia6i

Kata =erbitan "erapitan 'pitan

.

"entukasar

"entukasar

Kata=erbitan

Ke--an

rai

keraian

Menge--i

syak

mengesaki

el--an

ajar

pelajaran

Sisipan

"entuk asar

Kata =erbitan

-el-

tunjuk

telunjuk

-em-

serbak

semerbak

-in-

sambung

sinambung

-er-

gigi

gerigi

Kata =erbitan "ersisipan

"engimbuhan

11


erkataan-perkataan dalam sesuatu bahasa boleh terdiri daripada bentuk dasar, iaitu bentuk kata terkecil yang tidak menerima sebarang imbuhan, atau bentuk terbitan, bentuk yang dihasilkan daripada proses memperluas bentuk dasar tadi melalui berbagai-bagai cara pembentukan kata. :mbuhan dimaksudkan unit-unit bahasa tertentu yang ditambahkan pada bentuk-bentuk lain yang menyebabkan perubahan makna nahunya.=ermasuk dalam imbuhan ialah bentuk-bentuk a6alan, akhiran, sisipan, dan apitan.

$.2.1

A4alan

'6alan ialah imbuhan yang ditambahkan pada bahagian hadapan kata dasar, misalnya, ter dalam terjatu dan "e, dalam "enulis. $ontoh lain adalah seperti

ber dalam beranak, se dalam sejenis, ke dalam kekasi, dan $e" dalam $e"beli

$.2.2

Akhiran

'khiran ialah imbuhan yang ditambahkan pada bahagian belakang kata dasar, misalnya an dalam "akanan dan kan dalam tuliskan. $ontoh lain adalah seperti

"an dalam budi"an, ,wan dalam cendekiawan, dan wati dalam seniwati.

$.2.$

Sisipan

Sisipan ialah imbuhan yang diselitkan di antara unsur-unsur kata dasar, misalnya

e" dalam ke"uning dan ke"uncu$, ,er dalam seruling dan serabut, da n el dalam telunjuk dan kelabut.

$.2.%

Apitan

'pitan ialah imbuhan yang ditambahkan serentak pada hadapan dan pada belakang kata dasar, misalnya ke, ...an dalam ke)ali"an dan kesenangan, $e,...an dalam $esisiran dan $e$erangan. $.$

"emilihan ! ata

10


erkataan ialah satu unit ujaran yang bebas dan mengandungi makna, yang terdiri daripada satu atau gabungan beberapa bentuk bunyi bahasa. erkataan dimulai dan diakhiri oleh sempadan perkataan. erkataan mempunyai pelbagai bentuk yang dapat dijeniskan sebagai berikut% kata tunggal, kata terbitan, kata "aj"uk, dan kata ganda.

$.$.1

!ata /unggal

erkataan dalam bahasa Melayu yang tidak menerima sebarang imbuhan atau tidak mengalami proses penggandaan dan perangkaian tergolong ke dalam jenis kata tunggal. =erdapat sekurang- kurangnya dua jenis kata tunggal, iaitu kata tunggal yang mengandungi hanya satu suku kata dan kata tunggal yang mengandungi dua suku kata atau lebih.

$.$.1.1 !ata tunggal satu suku kata

7umlah kata tunggal dengan satu suku kata dalam bahasa Melayu amat terhad, iaitu kira-kira 044. 'da antaranya merupakan pinjaman daripada bahasa-bahasa asing, terutama bahasa 'rab dan bahasa :nggeris. ola gabungan konsonan-(okal dalam kata tunggal bahasa Melayu adalah seperti berikut % &. KI . IK ). KIK 1. KKIK 0. KIKK A. KKKI +. KKKIK $ontohnya % &. KI

1A


yu, ru, ya . IK 'm ). KIK cat, bah, tin, bin, sen, lap, roh, dan. 1. KKIK stor, pruf, dril, gred, skel, brek, krim, trak, draf, dram, skor, skop. 0. KIKK teks, bank, (olt, harp, kord, seks, 3ink, golf A. KKKI skru. +. KKKIK skrip, stra6, strok, skrin.

$.$.1.2 !ata tunggal dua suku kata

Sebahagian besar daripada perkataan dalam bahasa Melayu terdiri daripada dua suku kata. 'ntara pola-pola kata tunggal dengan dua suku kata adalah seperti yang berikut %

&. I

G KI

+. KI

G IK

. I

G IK

. KI

G KI

). I

G KIK

/. KI

G KIK

1. IK G KI 0. IK G KIK

&4. KIK G KI &&. KIK G KIK

A. KI G I

$ontoh % &. 0 1 %0

1+


aku ?aGku@, apa ?aGpa@, itu ?iGtu@, ubi ?uGbi@. . 0 1 0% air, aur, ais. ). 0 1 %0% adik, emas, ubat, ikan, i3in, ulat, ekor. 1. 0% 1 %0 undi, erti, inti, unta, asli, abdi. 0. 0% 1 %0% ambil, umpan, empat, indah, embun, ombak, iblis. A. %0 1 0 ua, doa, tua, dia, bau. +. %0 1 0% 7auh, buah, kuil, diam, buih, kuih, liar. . %0 1 %0 7ala, pasu, buku, guru, kita, saya, rata. /. %0 1 %0% Kapal, telur, sikat, hiris, pukul, jarum, bakul, mulut. &4. %0% 1 %0 lampu, janji, sendi, pintu, tentu, jumpa, jambu. &&. %0% 1 %0% 7emput, sandar, bantal, pintal, bandar.

$.$.1.$ !ata tunggal tiga suku kata

7umlah kata tunggal dengan tiga suku kata agak sedikit. erkataan-perkataan tiga suku kata ini banyak daripadanya ialah kata-kata pinjaman. 'ntara pola-polanya ialah %

&. KI

G I

G KI

&&. KI

1

G KI G KI


. KI

G I

G KIK

&. KIK G KI G KI

). I

G KI G I

&). IK

G KI G IK

1. KI

G KI G I

&1. I

G KI G IK

0. KIK G KI G I A. KI G KI G IK

&0. KI G KI G KIK &A. KIK G KI G KIK

+. KIK G KI G IK

&+. KI

. I

G KI G KI

&. KIK G KIKG KI

/. I

G KI G KIK

&/. KI

&4. IK

G KI G KI

$.$.2

!ata /erbitan

Kata

terbitan

ialah

bentuk

perkataan

yang

G KIKG KI

G KIKG KIK

dihasilkan

melalui

proses

pengimbuhan, iaitu proses yang menggandingkan imbuhan pada kata dasar. engimbuhan ini melahirkan bentuk perkataan yang disebut kata terbitan .

$.$.2.1 !ata /erbitan Bera4alan

'6alan dapat 6ujud dalam kata nama terbitan, kata kerja terbitan dan kata adjektif terbitan. a. '6alan kata nama b. '6alan kata kerja c. '6alan kata adjektif

a.

'6alan kata nama pe -

pekebun, pelaut, peladang, pesa6ah, pekedai.

pem -

pembesar, pembaca, pembajak, pembelot, pemburu.

1/


b.

pen -

pencuri, penjaja, pendengar, pentadbir, pentafsir.

peng -

penggali, penghantar, pengkaji, pengurus, pengasuh.

penge -

pengecat, pengebom, pengetin.

ke juru -

ketua, kekasih, kekanda. juruterbang, juru6ang, jurubahasa, jurura6at.

maha -

mahasis6a, maharaja, mahaguru.

tata -

tatabahasa, tatacara.

pra -

prakata, prasejarah, prasyarat, prasekolah, prauni(ersiti.

eka -

ekabahasa, eka6arna.

d6i -

d6ibahasa, d6ifungsi.

'6alan kata kerja me -

melihat, mela6at, mera6at, merebus, melombong,

mem -

c.

$.%

membaca, membesar, memba6a, membilang.

men -

mendayung, mendaki, mencari, mencuri.

meng -

menghijau, mengambil, mengkritik, mengkaji.

menge -

mengebom, mengecat, mengelap, mengekod, mengetin.

memper -

mempersuami, memperisteri, memperlebar, memperhamba.

ber -

berlari, bercukur, berfikir, berbuah, bertanya, bersuara.

be -

bekerja, berasa, beraja.

ter -

termakan, tersepak, terambil, terminum.

'6alan kata adjektif ter -

terkecil, terbesar, tertinggi, terkurus.

se -

sehodoh, secantik, senipis, setebal.

Struktur Ayat

04


'yat ialah unit pengucapan yang paling tinggi letaknya dalam susunan tatabahasa dan mengandungi makna yang lengkap. 'yat boleh terbentuk daripada satu perkataan atau susunan beberapa perkataan yang diucapkan dengan intonasi yang sempurna, iaitu dimulakan dan diakhiri dengan kesenyapan. ?
$.%.1

"+la Ayat asar

alam bahasa Melayu, pola ayat dasar boleh dibahagikan kepada empat jenis iaitu %

ola & % 2rasa
$ontoh % ola & % Bncik :kmal G pengurus syarikat. ola  % 'nak mereka G sedang tidur. ola ) % "aju itu G merah. ola 1 % *umah saya G di
$.%.2

Ayat Akti

'yat aktif ialah ayat yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan subjek asal sebagai judul atau unsur yang diterangkan. 'yat aktif terdiri daripada ayat aktif transitif dan ayat aktif tak transitif.

$.%.$

Ayat Akti /ransiti

'yat aktif transitif ialah ayat yang mengandungi kata kerja transitif, iaitu yang diikuti oleh frasa nama ataupun klausa komponen sebagai objek atau unsur penyambutnya.

0&


$.%.% Ayat Akti /ak /ransiti 'yat aktif tak transitif ialah ayat yang mengandungi kata kerja tak transitif, iaitu

yang tidak diikuti oleh objek sebagai penyambutnya.

$ontoh % 2uad membaca buku. ?aktif transitif@ Harimau itu menerkam kijang. ?aktif transitif@ ia menangis sepanjang hari. ?aktif tak transitif@ =eksi itu menuju ke utara. ?aktif tak transitif@

$.%.#

Ayat "asi

'yat pasif dalam bahasa Melayu boleh digolongkan kepada tiga jenis%

1.& 'yat pasif dengan imbuhan kata kerja pasif. 1. 'yat pasif dengan kata ganti nama diri pert ama dan ganti nama diri kedua. 1.) 'yat pasif dengan perkataan kena yang hadir sebelum kata kerja.

$.%.5

Ayat "asi dengan *mbuhan !ata !erja "asi

'yat pasif jenis ini ialah ayat yang kata kerjanya mengandungi imbuhan kata kerja pasif di- dan ter-.

$ontoh % "uku itu belum diambil oleh 2au3i kelmarin. =ele(isyen itu dibeli oleh ibu malam tadi.

0


"asikal itu terlanggar oleh bas pada bahagian tayarnya. Uni(ersiti Multimedia terbina oleh pekerja dalam masa dua tahun.

$.%.6 Ayat "asi dengan !ata (anti 7ama iri 8rang "ertama dan !edua Untuk ayat pasif jenis ini, kata ganti nama diri diletakkan di hadapan kata kerja

dasar disebabkan kata ganti diri pertama dan kedua tidak boleh menerima kata kerja dengan imbuhan pasif di-.

$ontoh % *umah itu sudah saya catkan semalam. "ola itu saya sepak. Hutang itu belum kamu jelaskan sepenuhnya.

$.%.9

Ayat "asi dengan !ata Bantu "asi !ena

'yat pasif jenis ini mengandungi perkataan kena di hadapan kata kerja dasar yang tidak menerima a6alan. 2rasa nama objek boleh juga digugurkan.

$ontoh % erompak itu kena tangkap oleh polis. Kanak-kanak itu kena kejar oleh angsa. 'minah kena tipu oleh penjual jualan langsung.

$.%.

Ayat /unggal

'yat tunggal ialah ayat yang mengandungi satu klausa sahaja iaitu yang mempunyai satu konstituen subjek dan satu konstituen predikat. $ontoh % :bu 2atimah doktor. Mereka membaca majalah itu.

0)


'hmad ke pasar petang semalam.

$.#

"enghubung ayat

Kata penghubung ayat ialah sejumlah perkataan yang bertugas menghubungkan dua binaan ayat atau lebih sehingga menjadi satu bentuk ayat berlapis, yang dikenali sebagai ayat majmuk. =erdapat dua jenis ayat majmuk yang terbentuk, iaitu ayat majmuk gabungan dan ayat majmuk pancangan. 'yat majmuk gabungan dihubungkan dengan kata hubung gabungan, manakala ayat majmuk pancangan dihubungkan dengan kata hubung pancangan.

$.#.1

!ata hubung gabungan

Kata hubung gabungan ialah sejenis kata yang menghubungkan dua klausa atau lebih yang sama tara sifatnya. 'yat yang terbentuk yang menggunakan kata hubung gabungan ini disebut ayat "aj"uk gabungan . "erikut disenaraikan beberapa contoh kata hubung gabungan.

dan

lalu

atau

malahan

tetapi

sambil

serta

kemudian

$ontoh% &.

Sarinah membasuh baju dan ibunya menggoreng ikan.

.

:rfan berdiri lalu berjalan ke halaman rumah.

).

'mmar mungkin membeli kereta =oyota atau Honda.

1.

2aridah memakai baju merah teta$i suaminya memakai baju biru.

01


$.#.2

!ata hubung panangan

Kata hubung pancangan ialah sejenis kata hubung yang menyambung klausaklausa tak setara atau klausa pancangan pada klausa utama atau klausa induk. Kata hubung pancangan terbahagi kepada tiga jenis, iaitu% a. kata hubung pancangan relatif b. kata hubung pancangan komplemen c. kata hubung pancangan keterangan

a. !ata hubung panangan relati

Kata hubung pancangan relatif ialah kata yang berfungsi menghubungkan klausa utama dengan satu klausa kecil yang lain. "entuk kata hubung jenis ini ialah

yang. $ontoh% &.

9adis yang bijak itu telah memenangi hadiah utama pertandingan itu.

.

elajar yang sedang menulis itu anak saya.

).

Majalah yang dibeli :rfan itu majalah hiburan.

1.

Saya membeli baju yang ber6arna biru.

b. !ata hubung panangan k+mplemen

Kata hubung pancangan komplemen berfungsi menghubungkan satu klausa yang menjadi komplemen atau pelengkap pada satu klausa utama. ua contoh kata komplemen yang sering digunakan ialah baawa dan untuk. $ontoh% &.

ensyarah itu memaklumkan baawa peperiksaan akan bermula esok.

00


.

enduduk mengetahui baawa Bncik 'bu =alib peniaga makanan.

).

Sungguh mustahil untuk kami mempercayai cerita itu.

1.

elajar-pelajar harus peka baawa kejayaan akademik sangat penting de6asa ini.

. !ata hubung panangan keterangan

Kata hubung pancangan keterangan berfungsi menghubungkan klausa yang menjadi keterangan pada satu klausa utama. "erikut disenaraikan beberapa contoh kata hubung pancangan keterangan.

kerana

agar

meskipun

sekiranya

semoga

supaya

kalau

andaikata

hingga

jikalau

semasa

sementara

setelah

se6aktu

semasa

$ontoh% &.

Sarinah itu selalu mendapat hadiah kerana kecemerlangannya.

.

ertandingan itu akan ditangguhkan sekiranya hujan turun.

).

Mereka bermain bola ingga le6at senja.

1.

enulis itu mengarang no(el ketika anaknya sudah tidur.

'atihan /andakan  3 bagi ejaan yang betul dan ;3 bagi ejaan yang salah.

"etul kafeteria &. .persaraan

?@

Salah ?@

? @

? @

0A


personel ).

?@

1.;angdi-ertuan'gong

? @

kolesterol 0. bufet A.

?@ ? @

?@

?@

@?

landskap +.

@? ?@

?@

kuat . kuasa

?@

?@

kemas /. kini

?@

?@

brosur &4.

?@

barbeku &&.

?@

coklat &.

?@

&). merbahaya &1. bilik acu

?@ ?@

?@

?@ ? @

&A. penggembala

&. prosedur

?@

?@

&0. jualan perabis

&+. temu duga

?@

? @

? @

? @

?@

?@ ?@

?@

0+


Bab 4 – KOMUNIKASI LISAN Halaman 0/

1.& "entuk-bentukengucapan 1.&.& 1.&. 1.&.) 1.&.1 1.&.0 1.&.A 1.&.+ 1.&. 1.&./ 1.&.&4

Ucapan Syarahan =emu ramah engacaraanmajlis =aklimat idato 2orum "ahasa Ulasandankomentar engendalianmesyuarat

0/ +& +& +& + + + +) +) +)

0


%.1 Bentuk-bentuk penguapan

8alaupun terdapat pelbagai bentuk pengucapan secara indi(idu dan berkumpulan, kita hanya akan meninjau beberapa jenis yang popular sahaja dan akan lebih memberi tumpuan dalam ucapan dan pengendalian mesyuarat.

enggunaan nada yang betul akan menjadikan komunikasi anda berkesan dan menarik. Oleh sebab itu anda perlu kuasai nada pengucapan dengan baik. Sekiranya anda diminta untuk memberikan ucapan di depan khalayak, janganla h membaca terus daripada teks. Membaca terus membuatkan anda tidak dapat memberi tumpuan sepenuhnya kepada kumpulan sasar anda.

%.1.1 Uapan

"eberapa aspek penting dalam ucapan, iaitu% &@ efinisi @ =araf hadirin )@ 2ormat D "inaan teks ucapan 1@ Kemahiran memulakan ucapan 0@ Kemahiran melahirkan pendapat A@ enyampaian yang menarik

&@ efinisi% •

Ucapan bermaksud penglahiran idea-idea secara lisan dan diujarkan secara sehala di hadapan audien.

0/


•

Ucapan menggambarkan seseorang bercakap tentang sesuatu perkara di hadapan khalayak ramai.

•

Ucapan biasanya disampaikan dalam upacara tertentu seperti majlis rasmi, sambutan istime6a, perayaan umum, majlis perpisahan, majlis mengenang jasa, majlis pelancaran projek, majlis penutupan projek, majlis alu-aluan dan upacara-upacara lain yang seumpamanya.

•

>a3imnya ucapan dikemukakan berdasarkan tema dan agenda sesuatu majlis yang melibatkan ucapan berkenaan.

@ =araf Hadirin% •

=araf hadirin bermaksud tingkatan kedudukan, martabat atau darjat seseorang yang hadir dalam majlis.

•

alam penyediaan teks ucapan, taraf hadirin harus diketahui supaya protokol atau salutasi disusun berdasarkan kehadiran tetamu. engan itu, aspek kesantunan berbahasa dapat dipelihara dengan sempurna. Umumnya terdapat  jenis taraf kehadiran, iaitu% a@ Satu taraf hadirin b@ ua taraf hadirin

&. Satu taraf hadirin =etamu yang hadir dalam majlis seumpama ini terdiri daripada pemimpinpemimpin yang berperingkat menteri, orang-orang kenamaan, pega6aipega6ai tinggi kerajaan atau s6asta, ketua-ketua jabatan dan lain-lain. $ontohnya% •

;ang 'mat "erhormat erdana Menteri

•

;ang 'mat "erhormat Menteri "esarD Ketua Menteri

•

;ang "erhormat Menteri-menteri Kabinet

•

;ang "erusaha ega6ai-pega6ai =inggi Kerajaan D S6asta

A4


•

;ang "erusaha Ketua-ketua 7abatan dan para hadirin sekalian

. ua taraf hadirin =etamu yang hadir dalam majlis ini terdiri daripada dua peringkat. i@ eringkat pertama terdiri daripada raja-raja yang memer intah dan *aja MudaD =engku Mahkota. ii@

eringkat kedua pula terdiri daripada pemimpin-pemimpin peringkat menteri, orang-orang kenamaan, pega6ai-pega6ai tinggi kerajaanD s6asta, ketua-ketua jabatan dan sebagainya. $ontohnya%

•

uli ;ang Maha Mulia Sultan Sallehudin 'bdul '3i3 Shah ibni 'lmarhum Sultan Hishamuddin 'lam Shah 'l-Haj, uli ;ang Maha Mulia =engku 'mpuan Selangor.

•

;ang "erhormat Setiausaha Kerajaan
•

;ang "erhormat 'hli-ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan
•

;ang "erbahagia =an Sri-=an Sri dan atuk-atuk.

•

if-dif kehormat.

•

=uan-tuan dan puan-puan

)@ 2ormat D "inaan =eks Ucapan •

•

=eks ucapan merupakan sejenis karangan yang berformat. ada umumnya format teks ucapan satu taraf hadirin adalah sama dengan teks ucapan dua taraf hadirin kecuali protokolD salutasi adalah berbe3a berdasarkan kehadiran tetamu.

•

i@

"erikut merupakan dua contoh format ucapan mengikut taraf hadirin.

2ormat ucapan satu taraf hadirin - =ajuk.

A&


- Kata hormatD salutasi mengikut protokol, iaitu peringkat kedudukan tetamuD hadirin. - :si kandungan ucapan yang bersesuaian dengan tajuk, audien, masa dan mesej. $ontoh Ucapan erasmian Majlis oleh Menteri%

&@ endahuluan •

Ucapan syukur ke hadrat 'llah.

•

Ucapan penghargaan kepada pihak penganjur kerana dijemput untuk merasmikan majlis yang berkenaan.

@ :si •

Menyentuh hal-hal yang berkaitan dengan majlis seperti objektif, tema, akti(iti yang dijalankan, kepentingan majlis dan sebagainya.

•

Menyentuh isu-isu semasa yang berkaitan dengan majlis.

•

:si-isi sokongan untk menjelaskan isi-isi utama supaya saling melengkapi

)@ enutup •

Ucapan penghargaan kepada pihak yang terlibat dalam menjayakan majlis.

•

•

Harapan kepada hadirin.

•

>afa3 perasmian.

•

=erima kasih.

ari aspek kebahasaan, teks ucapan satu taraf hadirin harus menggunakan bahasa yang sesuai dengan taraf audien dan mesej.

A


emilihan kata, peristilahan, pembentukan kata, struktur kata, struktur

•

ayat, laras bahasa dan sebagainya harus tepat dan sesuai. 9aya bahasa formal dan tegas hendaklah digunakan dalam ucapan.

•

ii@

2ormat ucapan dua taraf hadirin. - =ajuk - Kata hormatD salutasi mengikut protokol, iaitu peringkat tetamu atau hadirin. - :si kandungan ucapan yang sesuai dengan tajuk, audien, masa dan mesej.

$ontoh Ucapan Menteri di Majlis erasmian% &@ endahuluan •

•

Ucapan menjunjung kasih ke ba6ah uli =uanku dan pujipujian kerana sudi berangkat hadir ke majlis. Memohon kei3inan untuk menyampaikan ucapan kepada hadirin.

•

Ucapan syukur ke hadrat 'llah.

•

Menyentuh hal-hal yang berkaitan dengan majlis seperti

@ :si

objektif, tema, dan kepentingan majlis. •

Menyentuh isu-isu semasa yang berkaitan dengan majlis.

•

:si-isi sokongan untk menjelaskan isi-isi utama supaya saling melengkapi

)@ enutup •

Ucapan penghargaan kepada pihak yang terlibat dalam menjayakan majlis.

•

Harapan kepada hadirin.

•

Ucapan menjunjung kasih

A)


•

ari aspek kebahasaan, laras bahasa yang sesuai dengan taraf audien dan

•

mesej harus digunakan. aripada segi penggunaan kata ganti nama diri, ucapan menjunjung kasih dan memohon kei3inan untuk menggunakan ganti nama EpatikF harus dilakukan.

•

•

Selain itu, pemilihan kata, peristilahan, pembentukan kata, struktur ayat hendaklah tepat dan sesuai.

•

9aya bahasa hendaklah bersifat formal dan tegas.

1@ Kemahiran Memulakan Ucapan.

Kemahiran memulakan ucapan terdiri daripada dua peringkat iaitu, i @ eringkat persediaan. ii@ eringkat permulaan ucapan.

i@ eringkat persediaan amat penting dan boleh menentu kan kejayaan atau keberkesanan sesuatu ucapan. i peringkat ini, pemberi ucapan perlu melakukan persediaan seperti yang berikut% a@ Mengetahui tujuan ucapan. b@ Menganalisis audien dan majlis daripada aspek-aspek yang berikut% •

'pakah jenis dan tujuan majlisT

•

Siapakah bakal pendengar atau audien majlisT

•

"erapa ramaikah audienT

•

'pakah minat merekaT

A1


•

'pakah tahap ilmu pengetahuan, kelulusan atau kelayakan merekaT

•

•

•

"agaimanakah agaknya sikap audien terhadap pidato nanti. 7antina audien Umur audien

c@ Mengumpul maklumat yang sesuai mengiku t tujuan majlis dan jenis audien. d@ Menyusun maklumat dan mengelompokkannya kepada ) kategori iaitu% •

2akta yang 6ajib disampaikan untuk mencapai tujuan ucapan.

•

2akta yang harus dimasukkan untuk memantapkan ucapan.

•

2akta yang boleh dimasukkan jika perlu atau masa mengi3inkan.

e@ Menganggarkan jangka masa yang diper lukan untuk meny ampaikan ucapan. f@ Meneliti tempat ucapan, iaitu sama ada di de6 an atau di luar de6an, ada rostrum atau tidak, dan mengenal pasti kemudahan-kemudahan

A0


lain.

Meneliti tempat ucapan

Mengetahui tujuan ucapan.

Menganggarkan masa yang diperlukan

ersediaan

Menyusun maklumat dan mengelompokkannya

Menganalisis audien dan majlis

Mengumpul maklumat

ii@ eringkat permulaan ucapan amat penting untuk menarik minat audien. Kemahiran-kemahiran yang perlu ada ialah% •

Menyampaikan salam mengikut kesesuaian majlis.

•

Menyampaikan alu-aluan mengikut protokol.

•

Menarik minat dan membina keyakinan audien melalui! a@ ernyataan fakta yang merangsangkan. b@ Soalan yang membangkitkan minat dan perasaan ingin tahu di kalangan audien. $ontohnya, C=ahukah anda baha6a

AA


c@ etikan atau data yang sesuai.

0@ Kemahiran Melahirkan endapat% •

•

Ucapan yang berkesan harus mengandungi idea atau pendapat yang jelas dan disesuaikan pula dengan aras kefahaman audien. Kejelasan idea atau pendapat bermaksud penyampaian isi yang terang, nyata dan dapat difahami dengan mudah.

•

englahiran pendapat yang jelas juga menampakkan pernyataan yang konkrit dan spesifik supaya audien dapat memahami dengan tepat. Sebaliknya idea yang tidak jelas adalah kabur, sukar difahami dan gagal menyampaikan mesejnya serta tidak melakukan komunikasi dengan audien.

•

alam melahirkan pendapat atau idea dan sesuatu ucapan perlu dititikberatkan daripada segi% - emilihan kata - emilihan ayat - enyusunan fakta

•

"emilihan kata dan ekspresi merupakan salah satu faktor yang penting

bagi melahirkan pendapat yang jelas. •

enggunaan perkataan yang tepat membolehkan pemidato menyampaikan

•

pendapatnya dengan tepat dan berkesan. Oleh itu, elakkan penggunaan perkataan-perkataan yang tidak perlu seperti pengulangan perkataan tertentu secara se6enang-6enangnya.

•

Hal ini akan menyebabkan kebosanan.

•

enggunaan perkataan yang lebih konkrit dan spesifik serta perkataanperkataan yang memba6a konotasi yang sesuai dengan maksud yang hendak disampaikan digalakkan.

A+


•

Ayat-ayat yang pendek dan mudah boleh membantu audien memahami

maksud buah fikiran pemidato tetapi ia harus juga mempertimbangkan baha6a kadangkala ayat yang pendek tidak dapat menggambarkan kumpulan idea yang mantap. •

Sementara itu, ayat-ayat yang terlalu panjang pula menyukarkan kefahaman audien.

•

'yat-ayat yang tidak gramatis sering menimbulkan kekeliruan dan tidak dapat menyampaikan pendapat pemidato dengan jelas, Oleh itu, ayat yang meleret-leret dan tidak gramatis harus dielakkan.

•

alam melahirkan pendapat atau idea, pemidato perlu memelihara unsurunsur penyusunan akta iaitu% a@ kesepaduan, b@ koheren, c@ pertautan, d@ ringkas dan tepat

•

Unsur kesepaduan iaitu% &@ okok persoalan diketengahkan dan diberi penekanan. @ Hujah-hujah mesti berhubung kait dengan pokok persoalan tersebut. )@ Hujah yang tidak berkaitan atau menyele6eng dielakkan. 1@ Hujah-hujah penting disusun untuk memantapkan pokok persoalan. 0@ Sekiranya pokok persoalan tidak diketengahkan, idea-idea sokongan haruslah disusun dalam bentuk yang membolehkan audien mencapai satu kesimpulan secara inferens.

•

Ucapan yang baik harus bersi fat k+heren, iaitu setiap hujah atau fakta mempunyai pertalian antara satu sama lain sehingga menampakkan satu pola atau corak keseluruhan ucapan.

A


•

Hujah yang mengandungi unsur pertautan memperlihatkan idea-idea utama didukung dengan bukti, contoh dan fakta sokongan yang bernas serta ada kaitan dengan pokok persoalan. Hujah sedemikian boleh meyakinkan audien. emidato yang kurang mahir sering memasukkan perkara-perkara yang tidak berkaitan dan perbuatan ini menjejaskan kualiti pertautan ucapannya.

•

Salah satu ciri hujah yang berkesan ialah ringkas dan padat. -

Setiap hujah atau mesej harus diolah dengan jelas tanpa diulang-ulang kecuali untuk penegasan di peringkat rumusan atau kesimpulan.

-

Untuk memastikan proses melahirkan pendapat dapat dilakukan dengan berkesan, pemidato yang cekap akan mengehadkan skop hujahnya dalam masa yang diperuntukkan.

-

Hujah yang ter lalu lua s akan men yebabkan idea-idea penting sering ditinggalkan dan pokok persoalan menjadi kabur.

A@ enyampaian yang Menarik •

:si dan susunan ucapan yang berkualiti harus disampaikan dengan gaya yang menarik. 'spek-aspek penting dalam penyampai an ucapan yang berkesan termasuklah!

•

-

kelancaran, nadadanintonasi,

-

kecekapan berbahasa dan

-

gayapenyampaian.

Untuk mendapatkan kelanaran dalam ucpaan, mulakan ucapan dengan keyakinan yang tinggi dengan pengetahuan yang sedia ada.

•

andang tepat ke arah audien semasa menyampaikan ucapan.

A/


•

engaliran idea secara berterusan tanpa terlalu kerap merujuk kepada nota.

•

"erhenti seketika pada akhir penyampaian sesuatu fakta atau di mana perlu untuk audien memahami atau mengikuti ucapan.

•

Ka6alan masa, iaitu memulakan ucapan pada 6aktu yang ditetapkan dan menamatkannya tepat pada 6aktunya.

•

Blakkan daripada melakukan gangguan 6acana seperti Eeh, Cerr atau Cya.

•

Menyampaikan ucapan dalam tempo yang sederhana, elakkan penyampaian yang terlalu laju atau perlahan.

•

Semasa memberi ucapan, pastikan suara sedap didengar dan menarik.

•

7ada dan int+nasi haruslah dipelbagaikan dan dika6al untuk tujuan

yang tertentu. Misalnya! -

-

-

-

-

Ucapan yang berkesan disampaikan dengan menggunakan bahasa

•

yang tepat dan indah. •

emidato perlu menguasai bahasa yang baik.

•

$iri-ciri penggunaan bahasa yang baik adalah seperti berikut! -

emilihan perkataan yang tepat dan menggunakan bahasa yang gramatis.

-

'ras bahasa bersesuaian dengan audien.

+4


-

Unsur-unsur keindahan baha sa dis elitkan ke dal am ucap an untu k menarik minat audien. Keindahan bahasa yang dimaksudkan ialah seperti pantun, bahasa kiasan, peribahasa dan perumpamaan.

•

-

enggunaan ayat ya ng mam pu mempengaruhi emosi dan men arik simpati.

-

enggunaan laras yang sesuai dengan tajuk dan audien.

-

enggunaan bahasa yang bertatasusila dan beradab

alam gaya penyampaian, gerak tangan, mata dan gerak badan hendaklah diselaraskan untuk menekankan fakta.

•

7angan terlalu kaku atau beraksi berlebihan.

•

Mimik muka hendaklah mengikut penekanan suara, iaitu senyum apabila gembira, sedih apabila gundah, dan marah apabila emosi tinggi.

•

andang tepat ke arah audien untuk me6ujudkan hubungan mata yang sesuai.

•

akaian hendaklah sesuai dan bersesuaian dengan majlis.

•

emidato perlu menonjolkan dirinya dahulu sebelum menonjolkan idea-ideanya. Oleh itu, pemidato perlu memperlihatkan per6atakan, sikap dan pandangan yang positif serta penuh dengan keyakinan diri sendiri sebelum berjaya mendapatkan perhatian dan keyakinan audien.

%.1.2

Syarahan

Syarahan ialah akti(iti yang dilakukan secara indi(idu. alam syarahan, indi(idu akan berucap bagi menghuraikan dan menjelaskan mengenai sesuatu topik. Kaedah penyampaian syarahan biasanya tegas dan harus meyakinkan audien. 9aya dan suara juga merupakan elemen yang

+&


terpenting di sini. $uba tonton siri syarahan di kaca tele(isyen atau mendengarnya di radio.

%.1.$

/emu ramah =emu ramah ialah proses yang melibatkan dua pihak, iaitu seorang yang

bertanya dan seorang lagi menja6ab. =erdapat dua bentuk temu ramah iaitu% &. roses mendengar dan bertutur serta bersoal ja6ab. . erbualan atau dia log antara dua ata u penutur mengenai sesuatu isu secara spontan atau terancang.

%.1.%

"engaaraan majlis

engacaraan majlis dapat dibuat secara rasmi dan tidak rasmi. Seorang pengacara majlis harus tahu apa yang akan berlaku dalam majlis tersebut. 7adual mengenai acara majlis dan siapa yang hadir adalah beberapa elemen yang harus dikenal pasti apabila anada terpilih sebagai pengacara majlis. Suara anda haruslah terka6al dan adab haruslah menjadi penduan ketika mengacara majlis. 'patah lagi sekiranya anda dilantik menjadi pengacara sesebuah majlis rasmi.

%.1.#

/aklimat

=aklimat ialah suatu proses berucap di depan audien mengenai sesuatu yang berlaku atau sesuatu yang telah dihasilkan. Misalnya, taklimat kemasukan pelajar ke tahun pertama di uni(ersiti. =aklimat seharusnya ringkas serta suatu proses komunikasi dua hala. Suara harus terka6al dan

+


penerangan harus jelas. =erdapat sesi soal ja6ab. Oleh itu, seseorang yang memberi taklimat harus mahir dengan apa yang dibicarakannya.

%.1.5

"idat+ idato disampaikan kepada kumpulan sasar secara indi(isu. odato adalah

suatu proses meyakinkan khalayak mengenai sesuatu tajuk. =entu sahaja pidato ini suatu bentuk komunikasi sehala dalam suatu tempoh masa yang telah ditetapkan. =erdapat beberapa ciri pidato iaitu% •

enerangan V menjelaskan aspek-aspek penting

•

Menghebahkan perkara-perkara yang terkini.

•

Meyakini pendengar dengan memberi justifikiasi serta fakta-fakta sokongan.

•

emujukan V supaya pendengar bertindak dan beribah fikiran selari dengan idea peserta pidato.

%.1.6

&+rum

2orum adalah diskusi atau perbincangan yang dijayakan oleh sekumpulan kecil peserta dan sekurang-kurangnya seorang pengerusi. 2orum terdiri daripada dua bentuk iaitu suatu konsep yang bebas ataupun secara gabungan. engerusi forum harus pastikan baha6a% •

•

'nda mendapat biodata ahli panel anda. Mempunyai kepakaran dalam bidang yang dibincangkan.

•

Menentukan masa yang diagihkan kepada setiap ahli panel agak sekata.

%.1.9

Bahas

erbahasan adalah akti(iti antara dua pihak yang bertentangan dari segi pendapat. Sekiranya perbahasan ini suatu pertandingan, ini bermakna

+)


setiap kumpulan akan di6akili tiga peserta. 8alau bagaimanapun, sekiranya perbahasa di arlimen, tentu sahaja melibatkan sejumlah 6akil rakyat yang me6akili parti-parti politik masing-masing.

Sesebuah perbahasa memerlukan beberapa kriteria tertentu iaitu% •

Suara atau (okal ketika menyampaikan idea.

•

Bkspresi muka.

•

9erakan badan.

•

$ara berhujah yang menunjukkan anda mahir dengan topik yang diperbahaskan.

%.1.

Ulasan dan k+mentar

Ulasan dan komentar digunakan dalam kehidupan seharian, misalnya dalam mengulas sesebuah pertandingan sukan atau buku dan filem. "anyak juga digunakan untuk memberi pendapat terhadap sesuatu isu. engar dan lihatlah bagaimana ulasan dan komentar menggunakan ruang dan bahasa serta intonasi dalam radio dan tele(isyen.

%.1.1< "engendalian mesyuarat

Mesyuarat ialah satu akti(iti

yang berdasarkan komunikasi dua hala

antara indi(idu dalam situasi formal. Kebiasaannya orang yang mengendalikan mesyuarat terdiri daripada mereka yang ada kedudukan seperti

pengurus,

penyelia,

pengerusi,

pengetua

dan

sebagainya.

engendali mesyuarat memerlukan seseorang yang berautoriti. engendali mesyuarat akan menyatakan tujuan mesyuarat.

Mengapakah kita perlu mengadakan mesyuaratT •

"ertukar-tukar fikiran W pendapat.

+1


•

Menyelesaikan masalah berbangkit.

•

Membuat sesuatu keputusan.

•

Memberi maklumat.

•

Mendapat maklumat.

Organisasi Mesyuarat% •

Mesyuarat yang baik ialah mesyuarat yang dirancang dengan teliti.

•

Hal ini melibatkan% &@ penentuan butiran mesyuarat @ peranan ja6atankuasa pengurusan mesyuarat yang terdiri daripada pengerusi, setiausaha, bendahari dan ahli mesyuarat.

enentuan "utiran Mesyuarat% •

=arikh

•

Masa

•

=empat

•

Kehadiran

•

'genda

/arikh yang sesuai perlulah ditentukan terlebi h dahulu dan dimaklumkan

kepada semua ahli yang terlibat supaya mereka sempat membuat persediaan Masa juga hendaklah sesuai supaya hal-hal yang akan dibincangkan dapat

dijalankan dengan sempurna

/empat yang selesa memang diperlukan untuk akti(iti mesyuarat.

+0


7ika kehadiranDbilangan anggota mesyuarat tidak ramai, eloklah dijalankan mesyuarat dalam susunan duduk yang membolehkan interaksi secara terbuka.

Agenda ialah senarai perkara yang dikemukakan untuk perbincangan dalam mesyuarat.>a3imnya, agenda mesyuarat sekurang-kurangnya mesti

mengandungi% a@ Ucapan alu-aluan pengerusi b@ pengesahan minit mesyuarat yang lepas c@ perkara-perkara berbangkit d@ hal-hal lain

eranan engerusi •

Seseorang pengerusi seharusnya memiliki sifat peribadi yang tenang W peramah, boleh berfikir secara objektif W jelas, berpengetahuan cukup tentang tatacara mesyuarat, mesra W berkeupayaan menga6al diri.

eraturan 'sas dalam Mempengerusikan Mesyuarat% •

Kuasa pengerusi mengatasi semua yang hadir dalam sesuatu mesyuarat.

•

engerusi mempunyai undi pemutus untuk digunakan apabila keputusan undi antara yang menyokong W yang membangkang sesuatu ketetapan adalah seri atau sama.

•

engerusi perlu berhubung rapat W bekerjasama dengan setiausaha.

•

engerusi perlu menegaskan baha6a setiap soalan, komen atau pendangan yang dikemukakan oleh hadirin atau ja6atankuasa mestilah ditujukan kepada pengerusi dan bukan kepada orang tertentu dalam mesyuarat. Kecuali dalam mesyuarat ja6atankuasa.

•

'hli-ahli mesyuarat hendaklah menggunakan pembuka kata yang betul untuk memulakan ucapan.Misalnya%

+A


-

=uanDuan engerusi, i3inkan saya mengemukakan pertanyaan kepada

•

-

Melalui =uanDuan engerusi, i3inkan saya mengemukakan

-

pertanyaan kepada.. =uanDuan engerusi, i3inkan saya bertanya 

astikan mesyuarat dimulakan tepat pada 6aktunya dan ditangguhkan secara rasmi supaya setiap ahli yang hadir tahu bah6a mesyuarat tersebut telah tamat.

"erkara yang "atut ilakukan dan ielakkan: •

"ercakap atau berucap dengan ringkas. =erus kepada topik perbincangan.

•

Menghadapi sesuatu keadaan dengan tenang 6alaupun boleh menyakitkan hati. Hindarkan ketidaksabaran atau menggunakan bahasa yang kasar.

•

=onjolkan diri dengan air muka yang manis.

•

"erpakaian kemas dan sopan.

•

7angan tunjukkan kegelisahan diri.

•

7angan bersandar di meja V hal ini akan menyebabkan seorang pengerusi kelihatan lemah dan menimbulkan rasa kurang yakin di kalangan hadirin. Keadaan ini juga akan memberi kesan kepada suara seorang pengerusi.

eranan Setiausaha% •

Seorang penyelenggara yang baik, berdisiplin dan kemas kerjanya, jelas dan tenang pemikiranya serta peramah dan bijak.

•

=ugas penting% a@ menguruskan sesuatu mesyuarat b@ memanggil setiap mesyuarat

++


c@ membuat agenda bersama pengerusi d@ mencatat minit mesyuarat e@ menulis laporan tahunan f@ melaksanakan semua arahan ja6atankuasanya. g@ memberi maklumat kepada setiap ahli yang memerlukannya

•

"eberapa cara untuk mencatat minit. &@ membuat catatan semasa mesyuarat sedang dijalankan, kemudian merekodkannya semula dengan segera. @ minit harus ringkas dan pada t dengan merekodkan keputusan terakhir mesyuarat itu. )@ setiap patah perkataan tentang ketetapan dan pindaan hendaklah dicatat

sepenuhnya

bersama-sama

nama

pencadang

dan

penyokongnya. 1@ Setelah rangka minit mesyuarat disi apkan, mesti ditun jukkan kepada pengerusi untuk disahkan.

eranan "endahari% •

=anggungja6ab tentang hal-hal ke6angan seperti mengutip yuran, membayar bil, menasihati ahli ja6atankuasa tentang kedudukan ke6angan persatuan dan lain-lain.

•

Sentiasa menyediakan penyata ke6angan terkini yang ringkas untuk dibentangkan pada setiap kali mesyuarat ja6atankuasa.

eranan 'nggota Mesyuarat% •

Mengambil bahagian terhadap sebarang perkara yang dibincangkan dalam mesyuarat dengan memberi pandangan sendiri atau menimbulkan pertanyaan untuk penjelasan lanjut.

+


•

7ika melibatkan keputusan, anggota mesyuarat yang hadir perlu mengundi.

'kti(iti% Kelab "adminton MMU akan menganjurkan Kejohanan "adminton antara Uni(ersiti. ada &4D&D44, semua ahli ja6atankuasa dipanggil untuk membincangkan persediaan yang akan dilakukan untuk menjayakan akti(iti tersebut. "incangkan berdasarkan agenda berikut%. Ucapan alu-aluan oleh pengerusi. Membentang dan mengesahkan minit mesyuarat yang lalu. erkara berbangkit. Membincangkan persediaan yanag akan dilakukan. Ke6angan persatuan. Hal-hal lain. Ucapan penutup oleh pengerusi.

Bab 5 – KEFAHAMAN Halaman 0.& =eks prosa

4

+/


0. =eks puisi

/

#.1 /eks "r+sa

rosa ialah teks yang berkaitan dengan bahan-bahan penulis an biasa atau bahanbahan penulisan kreatif. 'pa sahaja teks yang lengkap dari segi 6acananya adalah dianggap sebagai prosa.

4


rosa terdiri daripada prosa moden dan prosa klasik.
"ukan 2iksyen =eks prosa bukan fiksyen terdiri daripada pelbagai bentuk seperti dalam laras bahasa biasa, perniagaan, akademik, perundangan, media massa, sastera, agama dan sebagainya. Sila rujuk kembali laras bahasa dalam "ab & dahulu.

•

2iksyen "ahan fiksyen yang digunakan dalam bab ini ialah no(el, cerpen dan drama. "ahan-bahan fiksyen lebih mudah difahami sekiranya kita membaca dengan teliti serta melihat kepada empat perkara penting iaitu 6atak, latar, jalan cerita ?plot@ dan gaya bahasa. &@ $erpen. $erpen ialah akronim untuk cerita pendek. Kebiasaannya cerpen akan bercerita mengenai sesuatu peristi6a yang menjadi pokok persoalan ?tema@. =ema ialah idea atau persoalan pokok yang menya6al sesebuh karya sastera yang menjadi panduan bagi penulis memilih bahanbahan cerita itu dan menyusunnya. =ema boleh terdiri daripada kasih sayang, kemanusiaan, alam sekitar, ketuhanan dan sebagainya.

@
&


)@

rama erkatan EdramaF berasal daripada perkataan 9reek iaitu EdraienF yang bermaksud Eto actF. rama ialah karya sastera yang bertujuan menggambarkan kehidupan, mengemukakan pertikaian dan perasaan serta pemikiran melalui perlakuan dan dialog. Oleh itu, untuk memahami drama, elemen-elemen tersebutlah yang kita cari untuk memperoleh ja6apannya.

Meningkatkan !eekapan Memahami "etikan

'ntara cara untuk meningkatkan kecekapan memahami petikan ialah%

&@

&@

Mempelbagaikan teknik pembacaan.

@

Mengelak kebiasaan yang menjejaskan kelancaran membaca.

)@

eka kepada maklumat yang tidak berbentuk teks.

1@

Memahami maklumat yang tidak bersifat bahasa.

0@

Mengenali dan memahami perkataan.

A@

Memahami makna teks atau 6acana.

Mempelbagaikan teknik pembacaan.

'ntara teknik yang boleh dipraktikkan untuk mempertingkatkan kecekapan membaca adalah% a@

membaca pantas

b2

scanning

c2

ski""ing

a@ membaca pantas •

=idak memerlukan seseorang itu membaca satu demi satu atau setiap perkataan yang terdapat dalam petikan yang dibaca.




•

apat menggerakkan mata dengan pantas untuk melihat beberapa perkataan dalam sesuatu baris sebagai satu kumpulan.

•

Menumpukan perhatian kepada kata kunci yang mendukung maksud

•

terpenting bagi kumpulan atau himpunan perkataan itu. Kepantasan pembacaan bergantung kepada tujuan pembacaan dan kandungan bahan yang dibaca.

•

7ika untuk membuat tinjuan kasar mengenai isi, bacaan pantas dapat dilakukan.

•

=etapi jika perlu meneliti isi dan bahan bacaan EberatF ?abstrak, kompleks, ilmiah@, bacaan pantas tidak sesuai.

b2 scanning •

Membaca dengan tujuan mendapatkan maklumat tertentu dan maklumat itu dapat dikesan dengan mudah, tanpa pembacaan yang mendalam terhadap petikan.

c2 ski""ing •

Membaca untuk mendapatkan intipati yang terkandung dalam teks dan pembacaan untuk tujuan ini memerlukan tumpuan perhatian yang lebih mendalam dibandingkan dengan membaca scanning.

@

Mengelak kebiasaan yang menjejaskan kelancaran membaca. •

Membaca dengan mengeluarkan suara atau seperti orang yang berbisik. Keadaan ini mendorong pembacaan kata demi kata dan menyukarkan mata memandang perkataan mengikut kumpulan unitunit yang bermakna. •

)@

Membaca sambil menunjuk perkataan atau ayat dengan jari.

eka kepada maklumat yang tidak berbentuk teks.

)


•

=anda-tanda grafik seperti tanda bacaan, simbol dan kelainan bentuk penulisan kerana mempunyai maksud tertentu. Misalnya tanda &,  X dan seumpamanya la3im dimaksudkan untuk merujuk nota kaki atau

•

memberikan maklumat tambahan. "entuk-bentuk tulisan seperti uruf condong! HU*U2 "BS'*, terdapat bahagian tertentu yang dihitamkan atau digarisba6ahkan kerana mendukung kepentingan tertentu- diambil daripada bahasa asing, definisi, judul, atau istilah teknikal dsb.

1@

Memahami maklumat yang tidak bersifat bahasa. •

"entuk graf, carta, jadual, peta, pelan, rajah, selalu digunakan dalam bahan bacaan untuk membantu memahami dengan pantas dan tepat akan sesuatu maklumat yang disampaikan oleh penulis.

•

"entuk seperti ini dapat mengasah kemahiran mengintepretasi untuk mengesan maklumat yang tersirat didalamnya.

0@

Mengenali dan memahami perkataan. •

"erkeupayaan mengenal pasti dan memahami perkataan.

•

9unakan bantuan kamus jika perlu. =etapi perlu diingat, sekiranya ini dilakukan terlalu kerap, pembacaan akan menjadi lambat dan boleh mengganggu proses pemikiran yang seharusnya ditumpukan untuk memahami teks. Selain itu, mungkin sukar untuk memilih makna mengikut konteks yang paling sesuai daripada beberapa makna yang disenaraikan dalam kamus.

A@

Memahami makna teks atau 6acana. Untuk lebih memahami makna teks atau 6acana, pembaca harus membuat beberapa bentuk interpretasi. 'ntaranya ialah,

1


i@

Menginterpretasi kata-kata rujukan dan kata ganti yang digunakan oleh penulis. •

Kata rujukan dan kata ganti ?seperti itu, ini, seperti itu, tersebut, ia, mereka, beliau@ digunakan untuk mengelakkan pengulangan apabila penulis ingin merujuk sesuatu idea, perkara, orang atau objek yang sama, yang telah disebutnya. embaca harus meneliti konteks penggunaan kata-kata tersebut supaya dapat dikesan dengan tepat, kepada apa dan siapa kata rujukan atau kata ganti tersebut ditujukan.

ii@

Menginterpretasi unsur penghilangan. •

Unsur penghilangan juga sering terdapat dalam sesuatu ayat dengan

tujuan

mengelakkan

pengulangan

terhadap

sesuatu

maklumat yang sebenarnya tersirat daripada pernyataan yang telah diberikan oleh penulis sebelumnya. $ontoh% ia datang petang semalam! ibunya pagi ini. ?;ang digugurkan atau dihilangkan ialah Cdatang pada bahagian ayat terakhir@ •

embaca mestilah berupaya mengenal pasti ayat-ayat yang tidak mempunyai maklumat yang lengkap dan seterusnya mencari maklumat yang yang berkenaan daripada ayat itu sendiri ataupun daripada bahagian lain dalam teks itu.

iii@

Menginterpretasi pertalian makna perkataan. •

Kadang kala penulis menggunakan perkataan yang berlainan untuk merujuk sesuatu perkara yang sama. "ahan bacaan

0


dalam karya sastera sering menggunakan teknik ini. Sebagai contoh, untuk merujuk tempat kediaman, penulis mungkin menggunakan perkataan ErumahF, tetapi di tempat lain, ia mungkin menggunakan perkataan EistanaF, EpondokF, atau EteratakF untuk merujuk perkara yang sama. Oleh tu pembaca harus mengetahui pertalian makna

•

perkataan berkenaan.

i(@

Menginterpretasi maksud penanda 6acana. enanda

•

6acana

digunakan

supaya

6ujud

kesinambungan antara ayat dengan frasa dalam sesuatu 6acana. 8acana boleh terdiri daripada ayat, sejumlah ayat, ceraian, dialog, bab, buku, siri buku dan sebagainya, yang memperlihatkan hubungan dan perkembangan fikiran yang berurutan dan lengkap. =erdapat

•

0

jenis

penanda

6acana

iaitu

penanda

penghubung, penanda rujukan, penanda penggantian, penanda leksikal dan penanda elipsis atau pengguguran. a@ enanda penghubung ialah perkataan atau frasa yang menghubungkan sesuatu maklumat dengan maklumat yang lain dalam 6acana. 'da 1 jenis penanda penghubung iaitu penghubung tambahan, penghubung tentangan, penghubung musabab dan penghubung tempoh. i@

enghubung tambahan merupakan penghubung yang memberikan maklumat tambahan kepada sesuatu perkara yang diperkatakan sebelumnya. 'ntara penanda 6acana jenis ini ialah dan! lalu! "alaan! ta"baan $ula! lebi,

lebi lagi! di sa"$ing itu! dan selanjutnya.

A


ii@

enghubung

tentangan

ialah

penghubung

yang

menunjukkan pertentangan maklumat antara suatu yang baharu diperkatakan dengan yang sebelumnya dalam 6acana yang sama. 'ntara penanda 6acana jenis ini ialah teta$i! sebaliknya! na"un! na"un begitu! dan walau

bagai"ana$un. iii@

enghubung musabab ialah penanda 6acana yang menunjukkan sebab berlakunya sesuatu. $ontoh penanda musabab ini ialah kerana! ole sebab! ole itu! ole al

de"ikian! dengan itu, dan "aka itu. i(@

enghubung te mpoh pula ialah pe nanda pen ghubung yang menunjukkan urutan masa atau siri berlakunya sesuatu. $ontoh penanda 6acana jeni s ini ialah $erta"a!

seterusnya!

ke"udian!

selanjutnya!

sele$as

itu

dan

akirnya. b@ enanda rujukan ialah kata ganti nama. alam bahasa Melayu, kata ganti nama rujukan terdiri daripada kata ganti nama diri orang ?pertama, kedua, ketiga@ dan kata ganti nama tunjuk ?ini, itu, sini, sana, dan situ@. c@ enanda penggantian ialah perkataan

atau frasa yang

menggantikan perkataan atau frasa lain dalam 6acana yang sama. enanda 6acana jenis ini terdiri daripada frasa nama, frasa kerja atau klausa. $ontoh dalam ayat% -

Penagian dada merupakan satu masalah besar di negara kita.

Kerajaan

sedang

menyusun

membanteras gejala ini. ?frasa nama@

+

langkah

untuk


-

'yah tidak menggalakkan 'li terlalu

kera$ "enonton

tele'isyen. Mengikut ayah, melakukan $erbuatan itu tidak memba6a manfaat. ?frasa kerja@ d@ enanda leks ikal pula melibatkan kohesi atau pert autan antara perkataan atau frasa melalui pengulangan kata. Unsur pengulangan terdiri daripada pengulangan perkataan yang sama, pengulangan perkataan yang sinonim, penguangan yang melibatkan perkataan yang umum maknanya dengan yang khusus maknanya ?hiponim@, dan pengulangan perkataan yang kehadirannya saling berkait ?kolokasi@. "eberapa contoh%

engulangan perkataan yang sama% -

9uru mengucapkan tahniah kepada 'li atas kejayaannya. Kami juga turut mengucapkan tahniah.

engulangan sinonim% -

Sungguh cantik pemandangan di ka6asan itu. Semua orang bersetuju baha6a tempat itu sungguh indah.

engulangan hiponim% -

asar mini itu menjual pelbagai jen is ika n! ada tenggiri, kembung, ba6al, dan sepat.

engulangan kolokasi% -

'bang suka menonton permainan bola sepak. "abak yang paling digemarinya ialah apabila berlaku tendangan percuma dan tendangan sudut.




e@ enanda elipsis atau pengguguran melibatkan pengguguran perkataan atau frasa yang telah dinyatakan dalam ayat sebelumnya. $ontoh% -

Minggu lalu Kak Bsah dan keluarganya berkelah di or t ickson. "egitu juga keluarga kami.

-

agi tadi pega6ai-pega6ai di 7abatan endidikan
(@

Mengenal pasti ayat-ayat yang berfungsi. 8alaupun seseorang pembaca tidak dapat memahami

•

setiap ayat dalam sesuatu teks namun, kefahamannya terhadap setiap ayat yang dibaca membantunya memahami keseluruhan teks tersebut. 'yat mempunyai fungsi yang tertentu, antaranya ialah% a@

Memberi definisi ?misalnya, Kajian morfologi adalah kajian tentang kata@

b@

Merumuskan

atau

membuat

kesimpulan

?misalnya,

"erdasarkan keterangan tersebut, jelas baha6a kemalangan jalan raya semakin meningkat setiap tahun@ c@

Memberi contoh ?misalnya, Sebagai contoh, mereka sudah menguasai sistem imbuhan bahasa Melayu@

d@ e@

Memberi hu raian at au pe njelasan ?m isalnya, Ke adaan ini disebabkan kemelesetan ekonomi global@ Memperkuat

hujah

?misalnya,

enyataan

ini

dapat

disokong oleh perangkaan yang dikeluarkan oleh 7abatan engangkutan 7alan@

/


(i@

Mengesan dan menginterpretasi organisasi penulisan. •

Untuk mengesan dengan mudah dan menginterpretasi dengan tepat akan organisasi sebuah penulisan, kita mestilah terlebih dahulu meneliti tajuk bahan yang dibaca, tujuan penulis menghasilkannya dan siapa yang menjadi khalayak. 'pabila kesemua perkara tersebut diketahui, struktur atau organisasi penulisan tersebut dapat dijangka.

•

Organisasi sesebuah penulisan dapat ditinjau daripada ) peringkat% a@ "eringkat ayat. Sesuatu ayat itu seharusnya mendukung satu idea atau buah fikiran yang lengkap. Seseorang penulis yang mahir akan dapat mengungkapkan ayat-ayat yang jelas maksudnya dengan mengorganisasikan perkataan yang tepat dalam satu susunan yang gramatis. embaca pula seharusnya mempunyai keupayaan untuk memahami struktur ayat tersebut untuk seterusnya memahami kandungannya dengan tepat. b@ "eringkat perenggan iaitu organisasi yang melibatkan hubungan antara beberapa ayat yang mempunyai hubungan idea. :dea utama dan idea sokongan digalurkan untuk membentuk satu satuan yang bertautan atau berfokus kepada satu fakta atau buah fikiran sahaja. i samping itu pembaca juga perlu mengetahui prinsip yang mendasari penggaluran ayat-ayat tersebut, misalnya berprinsipkan urutan logik, daripada umum kepada khusus atau daripada khusus kepada umum, atau urutan penyataan masalah, diikuti dengan penyelesaian, urutan kesimpulan V bukti, pengelasan V ciri-ciri, sebab-akibat, pengelasan V contoh, atau sebagainya. Kebolehan mengesan organisasi penulisan sesebuah perenggan akan

/4


memudahkan pembaca mendapatkan maklumat daripada bahan yang dibaca. c@ Seluruh teks. :ni meliputi organisasi yang terdiri daripada unit-unit yang membentuk teks tersebut, iaitu yang berupa perenggan, bahagian, tajuk dan bab yang diolah dan distrukturkan menjadi sebuah 6acana yang lengkap yang membincangkan tentang sesuatu perkara. engan membaca seluruh teks, seseorang dapat mengenal pasti prinsip yang diterapkan oleh penulis untuk mengorganisasikan seluruh penulisannya sama ada berprinsipkan kronologi, pengelasan mengikut hierarki atau berdasarkan pengelasan mengikut ciriciri tertentu. Memahami seluruh teks akan membantu pembaca memahami unit-unit teks tersebut.

(ii@

Mengesan mesej utama yang hendak disampaikan oleh penulis. embaca seharusnya berupaya mengesan pendapat,

•

pandangan, pendirian dan emosi yang ingin disampaikan oleh penulis dengan membaca teks itu secara keseluruhan.

(iii@

Mengesan implikasi dan membuat inferens.

•

teks

Untuk mengesan sesuatu yang tersirat daripada sesuatu dan membaut( inferens ?rumusan atau kesimpulan@

memerlukan kemahiran kognitif yang tinggi. embaca mestilah membaca dan meneliti seluruh teks dan mengesan sesuatu yang tersirat. erlu memberi lebih tumpuan sekiranya teks tersebut bersifat hujahan ?argumentatif@, yang memerlukan pembaca membuat inferens sendiri.

/&


i@

Membuat ramalan atau telahan. •

Keupayaan menelah atau meramalkan sesuatu yang akan dinyatakan

atau

disampaikan

selanjutnya

oleh

pengarang

?misalnya, selepas suatu ayat atau sesuatu perenggan@ akan dapat membantu pembaca memahami teks yang dibacanya dan ini juga menunjukkan baha6a pembaca berupaya memberikan tumpuan perhatian kepada bahan yang dibacanya. :ni disebabkan, seseorang itu hanya akan dapat menelah atau meramalkan sesuatu dengan tepat, apabila ia dapat membaca dengan khusyuk dan berupaya memahami sesuatu yang dibacanya dengan jelas dan tepat juga. •

"iasanya apabila membaca no(el, cerpen atau fiksyen, seseorang pembaca itu dapat membuat ramalan yang tepat tentang peristi6a yang berlaku selanjutnya. Kecekapan meramal bukan sahaja dari segi meramalkan peristi6a, fakta atau idea pengarang yang seterusnya, tetapi juga menelah kaedah atau cara yang digunakan oleh pengarang untuk mengemukakan hujahnya. Semakin tepat telahan yang dapat dibuat oleh seseorang semakin besar kemungkinannya memahami teks yang dibacanya itu dan ini juga secara tidak langsung dapat menunjukkan baha6a ia dapat menentukan tujuan pembacaannya serta dapat memberikan tumpuan perhatian yang sepenuhnya.

@

Mengintegrasi dan mengaplikasi. •

Seseorang

pembaca

yang

cekap

berkeupayaan

mengintegrasi dan mengaplikasi pengetahuannya yang sedia ada untuk memahami bahan yang dibacanya. •

Se6aktu membaca, sama ada disedari atau tidak, kita mengintegrasi pengetahuan sedia ada kita untuk memahami dan

/


menyelesaikan masalah yang kita temui dan ini merupakan suatu kemahiran yang seharusnya dikuasai oleh seseorang pembaca.

#.2 /eks "uisi uisi Melayu dibahagikan kepada dua komponen berbe3a mengikut 3aman iaitu

puisi klasik dan puisi moden. uisi klasik mengandungi pancaran atau gambaran masyarakat Melayu lama yang terikat dengan kehalusan budi bahasa dan adat resam seperti yang dapat dilihat dalam pantun, gurindam, seloka, syair dan banyak lagi. uisi moden pula memperkatakan tentang sikap dan pemikiran baru dalam masyarakat. •

uisi klasik alam bab ini kita akan melihat tiga bentuk puisi klasik iaitu pantun, syair, gurindam dan seloka. &@

antun antun terdiri daripada bentuk-bentuk tertentu. *angkapnya berbentuk genap antara dua kerat hingga dua belas kerat. *ima bagi pembayang akan sama dengan rima bagi maksud. Setiap kerat kebiasaannya mempunyai

rima

a-b-a-b

mengikut

jumlah

rangkapnya.

embayangnya akan sama rima dengan baris maksudnya. Sekiranya pantun itu mempunyai empat baris, maksud sebenar hanya dapat ditemui dalam baris ketiga dan keempat sahaja.

@

Syair "agi syair, rimanya ditulis sebagai a-a-a-a-. Syair mempunyai nada ?irama@ yang tersendiri untuk dilagukan. Kebiasaannya syair akan menceritakan mengenai sesuatu peristi6a atau perkara. Syair ialah satu kesatuan yang lengkap mengenai falsafah, agama, pengajaran, simbolik dan sebagainya.

/)


)@

9urindamdanseloka erbe3aan antara gurindam dan seloka tidak begitu ketara kecuali dari segi isinya. :si dalam gurindam memberi gambaran sesuatu secara objektif sedangkan seloka pula isinya lebih ringan danbertujuan mengejek, bercanda dan menyindir. "agaimanapun dalalm aspek yang lain, kedua-dua puisi dianggap tidak mempunyai struktur yang tetap kecuali sifatnya yang berangkap.

•

uisi moden. uisi moden atau dikenali juga sebagai sajak mempunyai bentuk yang lebih bebas dan tidak terikat dengan format tertentu. "entuk sajak yang bebas juga menjadikannya tempat para penyair melahirkan idea dan ideologi.

Memahami isi tersurat dan tersirat dalam puisi.

:si tersurat ialah isi yang tertulis secara terang-terang atau dengan jelas. Misalnya disebutkan bunga itu! tentulah berbicara tentang bunga. Sebaliknya kalau dalam puisi tersirat, bunga itu mungkin memperkatakan tentang seorang gadis atau perempuan. Sekiranya anda ingin memahami sajak-sajak berbentuk begini, anda juga harus kenal unsur-unsur semantik yang ada di sekeliling masyarakat Melayu. Kadang-kadang terdapat juga unsur-usnur analogi yang bersifat sejagat. Misalnya burung adalah lambang kebebasan untuk semua masyarakat.

/1


>atihan% Arahan % "ahagian ini mengandungi  petikan yang terdiri daripada &4 soalan. "aca petikan berikut dengan teliti dan ja6ab soalan-soalan tersebut. S+alan 1.

7ika dahulu pertanian dikaitkan dengan kemiskinan dan keadaan jumud, sektor tersebut kini diakui mempunyai nilai tambah dan semakin penting. Sejajar dengan itu juga, erdana Menteri, atuk Seri 'bdullah 'hmad "ada6i berkata baha6a tidak harus 6ujud anggapan kerajaan berundur ke belakang apabila mahu pertanian diutamakan kembali. =idak dinafikan peralihan pergantungan daripada hanya menjadi pengeluar bahan mentah seperti getah, bijih timah, dan sa6it kepada sektor perin dustrian memau pembangunan negara dan menambah kemakmuran hidup rakyat. Hari ini, penemuan terkini dalam bidang bioteknologi dan penggunaan teknologi canggih menyebabkan tidak 6ujud soal had pertumbuhan dalam pertanian, selain membolehkan kita menanam lebih banyak padi secara komersial dan di ka6asan sama di tanam hasil pertanian lain sekali gus meningkatkan produkti(iti. Selain itu, melalui kajian bioteknologi, sektor pertanian dapat menghasilkan benih yang lebih bermutu atau buah-buahan serta hasil ternakan lebih baik dari semasa ke semasa. Segala kemajuan itu seharusnya digunakan sepenuhnya oleh petani yang sepatutnya sudah keluar daripada kepompong dan turut sama dalam arus perubahan itu. erkara yang perlu dititikberatkan sekarang ialah anjakan minda petani dan anak mereka yang harus mengambil kesempatan daripada dasar baru terhadap pertanian bagi meningkatkan taraf hidup dan menjadi petani berjaya. Oleh itu, usaha-usaha untuk memartabatkan sektor pertanian negara memerlukan usaha yang berterusan kerana keupayaan bidang ini memberikan sumbangan, terutama membekalkan makanan bermutu, selamat, dan mencukupi demi menjamin kesejahteraan penduduk. engan itu, program jangka panjang perlu disusun untuk menjadikan sektor pertanian diminati golongan muda dan diusahakan secara komersial supaya pengeluaran hasil pertanian mampu memenuhi permintaan pengguna dan pengusaha industri. ada masa ini, kebanyakan pekebun kecil di luar bandar mengusahakan kegiatan pertanian untuk cukup makan atau dijual secara sampingan di pekan sehari dan majlis keramaian bagi menambah perbelanjaan seharian. Kegiatan pertanian yang berk+nsepkan sara diri itu perlu dihapuskan disebabkan akti(iti jenis ini akan memberikan kesan negatif serta tidak menambahkan semangat golongan belia. erkara ini adalah antara kekangan yang menyekat golongan belia daripada menyertai kegiatan pertanian 6alaupun mereka mengetahui pendapatan yang diperoleh daripada sektor itu sangat tinggi. Oleh itu,

/0


aspek ini menjadi tanggungja6ab agensi kerajaan, s6asta, serta badan sukarela yang terlibat dengan punca kegiatan itu tidak diminati. Oleh itu, usaha untuk menerapkan pengetahuan pertanian dalam kurikulum perlu dilakukan sebagai tindakan a6al bagi memikat golongan belia lepasan sekolah meminati bidang itu dan dijadikan sebagai sumber pencarian. =idak dinafikan kerajaan mendirikan industri pertanian bagi golongan belia menyertai sektor itu selepas tamat persekolahan, namun usaha itu dianggap terlambat oleh sesetengah pihak. Usaha menerapkan pengetahuan pertanian seharusnya dilakukan ketika di peringkat sekolah rendah di samping menghidupkan semula beberapa projek seperti bumi hijau, persatuan pertanian, serta me6ujudkan kebun di sekolah yang mendidik mereka mencintai bidang pertanian. alam hal pemasaran hasil pertanian, kerajaan boleh meminta bantuan agensi seperti *:S', 2'M', dan 7abatan ertanian serta pihak s6asta untuk membantu para petani. elbagai kegiatan pemasaran boleh dilakukan termasuk di pekan sehari, pasar tani, jualan hasil tanaman setiap minggu serta kempenkempen makan makanan tempatan. injaman bantuan modal boleh disediakan bagi membeli barangan keperluan pertanian seperti jentera, benih, dan baja menerusi persatuan belia, ertubuhan eladang Ka6asan ?K@ serta persatuan keusaha6anan peringkat kampung dan 2B>'. =idak ada alasan kukuh untuk golongan belia mengetepikan saranan supaya mengusahakan tanah dengan kegiatan pertanian sedangkan sektor berkenaan mampu memberikan pulangan yang tinggi. Kini, sudah tiba masanya mereka mempelajari selok-belok kegiatan pertanian supaya usaha memartabatkan sektor itu di samping membantu untuk meningkatkan Keluaran alam
i.

'pakah maksud rangkai kata memau pembangunan negaraT ?& markah@ ############################################################### ###############################################################

ii.

'pakah y ang d imaksudkan d engan sara diri. "erikan satu contoh.

pertanian yang berk+nsepkan

? markah@ ############################################################### ############################################################### ###############################################################

/A


iii.

Huraikan kepentingan sektor pertanian kepada rakyat dan negara kita. ? markah@ ############################################################### ############################################################### ###############################################################

i(.

'pakah usaha yang boleh dilakukan untuk memajukan industri pertanianT ? markah@ ############################################################### ############################################################### ###############################################################

(.

Mengapakah negara kita mula menumpukan bidang pertanian, sedangkan sebelum ini negara kita mengutamakan sektor perindustrianT ?) markah@ ############################################################### ############################################################### ############################################################### ###############################################################

S+alan **.

C"ila pokok-pokok ini akan menjadi besar abangT tanya adik kepada abang yang sedang mengambus tanah di sekeliling anak-anak getah. "adan sasa abang terbongkok sedikit menahan berat badan adik yang digendong di belakangnya. CHah adik sekarnag berapa tahunT abang tanya kembali. CBrerlima adik ja6ab pantas. CHah nanti apabila umur adik dah jadi dua belas, besarlah pokok-pokok itu. 'da susunya. "olehlah kita toreh. 'dik terdiam seketika. 7ari-jari kecil yang merangkul leher abang itu dibuka genggam untuk mengira sesuat u. =etapi pengiraannya tidak menjadi. >ima tahun dia tahu. =ahun depan umurnya akan menjadi enam tahun. :tu pun dia tahu. Bmaknya telah mengajarkannya begitu. =api dua belas tahun agak berat untuk dikunyahnya. C"erapa hari raya lagi bangT CBnam, tujuh 'dik tahu satu hari raya, satu tahun. Bnam hari raya lagi. C'duh lamanya lagi, gaduh hatinya.

/+


Cokok-pokok tu kenapa abang potongT dia tanya lagi sambil menudin g jari ke arah batang-batang getah besar yang bertimbun dan masih berasap. Cah tua, tak ada susu lagi, abang terus melayan dengan sabar. 'dik masih bergayut pada lehernya. 'bang membiarkan. 'banglah pengganti ayah. :tu abang tahu. ia sengaja membiarkan adik Cmengayahkannya. 'bang tahu benar betapa intimnya adik dengan ayah. Sejak ketiadaan ayah, abang bera3am untuk tidak membiarkan adik ditenggelami lara. C'nak itu terlalu kecil untuk memahami kuasa takdir, bisik abang dalam hatinya. 'dik merupakan cahaya hidup kami sekeluarga. 'bang bertekad untuk menjadi bayang-bayang ayah. Semua yang dulunya dilakukan oleh ayah, kini dipikulnya dengan rela. 'bang tidak mahu sesiapa pun atau apa-apa pun berubah atau dipaksa berubah kerana ayah sudah tiada. 'bang terus menggerakkan tangan-tangan perkasanya menimbus-nimbus tanah di sekeliling anak-anak getah. ergerakan itu menelurkan ketulan-ketulan pejal di kedua-dua belah lengannya. 'dik cuba mencari-cari ketulan-ketulan itu di lengan kecilnya pula. =iada. Kemudian dia menolehkan pandangan ke arah datuknya yang juga tekun dengan kerja-kerja menimbus akar anak-anak getah. andangannya dijuruskan ke arah lengan orang tua itu. 7uga tiada. ernah juga sekali dia bertanya kepada datuknya kenapa dilengannya tiada ketul-ketul macam abangnya. =erkekeh-kekeh orang tua itu menja6ab yang dia tidak sekuat cucu sulungnya itu. 'bang cuma tersipu-sipu. $ukup megah adik. ?iubahsuaikan daripada cerpen 'dik, Kathir, &//4@

i.

'pakah maksud rangkai kata untuk dikunyahnyaT ?& markah@ ############################################################### ###############################################################

ii.

iii.

'pakah y ang d imaksudkan d engan pengiraannya tidak menjadi= 'pakah yang dilakukan oleh adik untuk mengatasi masalah tersebutT ? markah@ ############################################################### ############################################################### ############################################################### 'pakah yang menjadi a3am abang sejak ketiadaan ayahT ? markah@ ############################################################### ############################################################### ###############################################################

/


i(.

Mengapakah abang melayan segala kerenah adik dengan sabarT ? markah@ ############################################################### ############################################################### ###############################################################

(.

ada pendapat anda, apakah yang akan terjadi kepada adik sekiranya abang enggan melayannya dengan baikT ?) markah@ ############################################################### ############################################################### ############################################################### ###############################################################

//


Bab 6 – PENULISAN Halaman A.&$iri-ciripenulisan A.&.& 2akta A.&.9ayadanlaras A.&.) Struktur A.&.1"entuk6acana

&44 &4& &4& &4& &4)

A.7 enisteksberformat a@ Surat rasmi >aporan b@

&4A &4A &&4

A.)7 enistekstidakberformat *encana a@ Ucapan b@ c@erbincangan d@ erbahasan

&&) &&) &&1 &&1 &&0

&44


5.1 >iri-iri penulisan

"erikut merupakan ciri sesebuah karangan yang dikategorikan sebagai baik. =eliti maklumat berikut sebelum anda mula menulis. &@ Karangan mestilah menepati tajuk, kehendak soalan serta format yang telah ditetapkan. =erdapat dua bentuk karangan iaitu berformat dan tidak berformat. 7enis"erformat Surat kiriman ?rasmi D tidak rasmi@,

7enis=idak"erformat $ereka, imaginasi, fakta,

laporan,

minit

peribahasa, cogan kata, gambaran,

dialog,

perbincangan, pendapat, cerpen,

berita,

mesyuarat,

ceramah,

rencana,

6a6ancara, syarahan, ucapan dan

peribahasa dan rencana.

kertas kerja. @

Karangan m estilah m emperlihatkan k ematangan anda. Hal ini dapat dinilai berdasarkan beberapa kriteria. a@

Mentakrifkarangandengantepat.

b@

Menghurai isi dengan jelas.

c@

Menggunakanbahasadenganbaik.

d@

Memiliki kosa kata dan istilah yang luas dan tepat penggunaannya.

)@

e@

=iadakesalahantatabahasa.

f@

=andabacaanbetul.

g@

emilihan penanda 6acana yang sesuai dan tepat.

Memperlihatkan pengolahan isi yang menarik dan penyampaian yang cukup berkesan.

&4&


1@

Memperlihatkan pelbagai ragam dan struktur ayat. :ni akan me6ujudkan kelainan dan akan menjadi sangat menarik sekiranya bijak digabungjalinkan.

0@

embinaan perenggan yang seimbang, sepadu, dan berkesinambungan serta penggunaan penanda 6acana yang sesuai. elbagaikan penggunaan penanda 6acana supaya lebih menarik. ?Sila rujuk penanda 6acana dalam "ab 0@.

5.1.1 &akta

enulisan sebuah karangan mestilah berteraskan fakta-fakta yang tepat dan rele(an. Oleh itu, anda perlu banyak membaca. engan pembacaan, fakta akan diperoleh dan anda boleh menggunakannya dalam penulisan nanti.

5.1.2 (aya dan laras

>aras bahasa dapat ditakrifkan sebagai gaya atau cara sesuatu bahasa digunakan. Kebiasaannya sesuatu fungsi bahasa akan berubah-ubah mengikut situasi semasa. :ni bermakna sesuatu laras mengambil kira latar belakang dan kebudayaan sesuatu masyarakat. apat dikatakan baha6a laras bahasa mengambil kira! •

$ara penyampaian.

•

Hubungan sosial antara penutur

•

"ahan yang diperkatakan.

•

2ungsi-fungsi sosial dalam perlakuan manusia.

?Sila rujuk bab & V &.1.& >aras "ahasa@

5.1.$ Struktur

Struktur karangan terdiri daripada tiga komponen utama iaitu pendahuluan, isi dan penutup. Untuk menghasilkan karangan tidak kurang daripada 104 patah

&4


perkataan seperti yang dikehendaki dalam kursus ini, komponen dalam struktur tersebut perlu mantap. '

"

$

endahuluan

:si huraian contoh

enutup

*ajah % Struktur Karangan Komponen ' % endahuluan endahuluan sesebuah karangan mestilah memperlihatkan pertalian yang erat dan rapat dengan judul penulisan. :ni membolehkan para pembaca dapat menangkap dengan pantas isu yang akan diketengahkan. endahuluan yang menarik dan menjurus kepada topik yang dibincangka n akan membuatkan pembaca EterpikatF dan membantu EmengikatF pembaca untuk meneruskan pembacaan hingga ke akhir penulisan.

Komponen " % :si Sebaik-baiknya terdapat lima hingga enam isi untuk sesebuah karangan yang mengandungi tidak kurang daripada 104 patah perkataan. "ahagian ini akan menguji kepintaran dan kematangan anda bermain dengan idea dan bahasa. Setiap isi lengka p yang mengandungi huraian dan contoh perlu ditulis dalam satu perenggan. Setiap perenggan pula harus ada pertalian. Oleh itu, penanda 6acana

&4)


yang sesuai perlu digunakan. Segala kekuatan dan kelemahan anda akan terpamer dalam bahagian ini. "erhujahlah dengan logik, mantap dan berkesan.

Komponen $ % enutup enutup dalam sesebuah karangan berfungsi sebagai EtaliF untuk mengikat seluruh idea anda. *umuskan segala yang telah dibincangkan dalam sebuah perenggan penutup yang jitu.

5.1.% Bentuk 4aana

8acana ialah unit bahasa yang melebihi batas ayat kerana 6acana boleh juga terdiri daripada sejumlah ayat, bab, buku, cerita, no(el, siri buku, surat, dan pelbagai bahan lagi. 8acana harus menunjukkan hubungan dan perkembangan idea yang berurutan. Oleh itu 6acana merupakan suatu penyatuan bahasa yang lengkap dan sempurna.

Sebuah 6acana penulisan harus mengandungi ciri-ciri berikut% - 'da arah tujuan atau hala tuju. - "erlandaskan hubungan antara penulis dan pembaca. - "erlandaskan unsur susun atur, misalnya, mengikut masa, tempat, sebab dan akibat, keutamaan atau kepentingannya. - Mempunyai maklumat baru yang belum ditulis dalam ayat sebelumnya. - Mempunyai maklumat yang setara dan bukannya berla6anan dengan ayat sebelumnya.

Komponen 8acana Komponen 6acana terdiri daripada kesatuan, pertautan, runtutan ?koheran@ dan gaya penulisan.

&41


a@

Kesatuan V menggunakan s eluruh p erhatian d an tumpuan kepada judul dominan yang menjadi fokus perbincangan dalam sebuah karangan. =erdapat ) cara, iaitu% b@ Memuatkan karangan anda dengan memberi pentakrifan yang jelas dan mantap c@ Menyusun isi-isi yang ada perkaitan agar apa yang ditakrifkan itu tepat. d@ Menggabung jalin idea-idea yang kurang dominan ke dalam idea-idea utama untuk tujuan pengukuhan.

. ertautan- mencari idea-idea yang setara dan mempunyai hubungan yang erat sama ada antara ayat-ayat. Mahupun antara perenggan-perenggan. alam kaedah pertautan, anda perlu memperlihatkan hubungan yang logik antara ayat dan perenggan tersebut. Misalnya, sesuatu bukti tentulah dileraikan dengan kesimpulannya, sesuatu sebab dikaitkan dengan akibatnya, sesuatu fakta harus ada ulasannya. Untuk me6ujudkan satu pertautan antara satu pernyataan dengan pernyataan yang lain, penggunaan penanda 6acana yang tepat dapat membantu.

). *untutan- menyusun semula unsur-unsur dalam sesebuah penulisan dengan cara yang paling berkesan, sesuai serta mencapai matlamat yang diharapkan. "eberapa kaedah disarankan untuk menghasilkan runtutan, iaitu% a@

menyatakandengantegasapa-apayanganda ingin tonjolkan untuk perhatian pembaca.

b@

Menekankan

unsur

yang

ingin

anda

tegaskan pada posisi yang tertentu misalnya pada pendahuluan atau penutup karangan.

&40


c@

Memberiruangyangluaskepadaunsuryang ingin anda tekankan.

d@

Mengulangiideayanginginditegaskanpada perenggan kesimpulan.

e@

Mengemukakan i si y ang i ngin a nda tonjolkan pada perenggan yang terpisah atau perenggan yang pendek yang mendapat perhatian.

1. 9aya penulisan V petua menghasilkan gaya penulisan yang menarik. pemilihan perkataan yang tepat Vrajin-rajin merujuk kamus. a@ Mengetahui pembaca sasaran anda. b@ embentukan ayat yang matang dan menarik

"erikut merupakan lima bentuk 6acana yang sering digunakan. &. emerian "entuk ini bertujuan untuk memerihalkan sesuatu objek, seseorang atau sesuatu peristi6a tertentu agar pembaca dapat menggambarkan apa yang diperihalkan itu dengan jelas. emerian biasanya digunakan untuk menunjukkan peristi6a kemalangan jalan raya, keadaan luka yang dialami oleh seseorang akibat penderaan, butiran rumah untuk dijual atau dise6a dan pelbagai cerita yang memerlukan penerangan yang terperinci.

. endedahan erlu kepada huraian dan penjelasan terperinci. enggunaan data dan bukti akan mencantikkan lagi karangan anda. Karangan bentuk ini selalunya berkaitan dengan pengalaman, pentakrifan ?definisi@, fakta, proses, pendapat, sejarah, penjelasan, peristi6a, idea atau perkara-perkara yang

&4A


boleh dihuraikan. enjelasan biasanya mempunyai perkaitan yang menjadi asas dalam perenggan seterusnya.

). emujukan Seharusnya karangan bentuk ini dapat memujuk pembaca bertindak berdasarkan cadangan yang dikemukakan. Karangan yang ditulis mestilah menggunakan cara yang mudah untuk difahami. "entuk penulisan ini sering digunakan dalam 6acana iklan.

1. enghujahan "entuk ini digunakan apabila sokongan atau persetujuan daripada pihak pembaca tentang sesuatu idea atau fikiran serta pendapat diperlukan. enghujahan perlu mengemukakan bukti berdasarkan prinsip-prinsip yang logik dengan penaakulan ?membuat pertimbangan dengan logik@ yang tepat dan betul. Selain itu, bentuk ini juga perlu mengemukakan bukti secara berurutan ataupun susunan yang khusus.

0. enceritaan Selalunya dalam penulisan sejarah, biografi, autobiografi, pengembaraan, laporan dan fiksyen, bentuk penceritaan digunakan. enulisan dalam bentuk ini mengaitkan beberapa peristi6a dalam satu urutan cerita yang teratur dan kemas.

5.2

?enis /eks Ber+rmat

alam bahagian ini tumpuan akan diberi kepada surat rasmi dan laporan. a3 Surat rasmi

a@

Suratrasmibersifatformaldanada beberapa jenis, antaranya ialah surat permohonan, surat aduan, surat

&4+


cadangan, surat bantahan, surat rayuan, surat undangan rasmi serta surat perniagaan. •

enggunaan bahasa dalam surat kiriman rasmi mestilah mudah, tepat, padat dan tidak berbunga-bunga. "iasanya bentuk ayat pasif digunakan untuk menimbulkan suasana formal antara penerima dan pengirim.

•

"erikut merupakan contoh surat kiriman rasmi.

&4


7a6atankuasa enduduk =aman 7aya, =aman 7aya, A)&44 Serdang, SB>'<9O*. ############################################################### Ketua engarah, 7abatan 'lam Sekitar '<9O*.

)4 7U< 44/

=uan, embakaran =erbuka di =aman 7aya "erhubung dengan perkara di atas, saya me6akili penduduk =aman 7aya ingin membuat aduan kepada pihak tuan tentang pembakaran terbuka yang berlaku di taman kami. embakaran kerapharam dilakukan oleh pihak pengurusan kilang papan yang beroperasiinisecara di kampung kami sejak limasebuah tahun lalu. Mereka melakukan pembakaran secara terbuka sebanyak dua atau tiga kali dalam seminggu. Keadaan ini menimbulkan pelbagai masalah kepada para penduduk. 8alaupun kami telah menemui pihak pengurusan berkenaan untuk melahirkan perasaan tidak puas hati, namun masalah ini masih berlarutan. "erikut merupakan masalah-masalah yang dihadapi oleh para penduduk sejak pembakaran terbuka itu dilakukan. . Masalah utama yang dihadapi oleh penduduk taman ini ialah masalah kesihatan. Masalah ini dialami oleh golongan kanak-kanak dan orang tua. Mereka kerap mengalami batuk dan sesak nafas sebagai kesan daripada asap yang berpunca daripada pembakaran terbuka yang dilakukan oleh pihak pengurusan kilang tersebut. *amai penduduk yang terpaksa mendapatkan ra6atan akibat masalah ini. ). Selain itu, taman ini juga kerap mengalami masalah jerebu akibat pembakaran tersebut. Kadangkala masalah ini berlarutan sehingga tiga hari apabila kilang berkenaan melakukan pembakaran untuk menghapuskan

&4/


>aporan sisa papan yang tidak digunakan lagi. Keadaan ini menimbulkan kesukaran kepada penduduk untuk melakukan kegiatan harian. =erdapat penduduk yang )@ 8a6ancara terpaksa menggunakan penutup hidung untuk melakukan kegiatan harian 1@mereka. Kertas Kerja 7enis =eks =idak "erformat 1. Satu lagi masalah utama yang dihadapi oleh penduduk ialah masalah debu yang berpunca daripada tempat pembakaran tersebut. ebu-debu daripada ka6asan pembakaran tersebut berterbangan ke ka6asan rumah penduduk terutama ketika angin bertiup kencang. ara penduduk terpaksa menutup pintu dan tingkap rumah untuk mengelakkan debu daripada memasuki rumah. Selain itu, timbul kesukaran kepada penduduk untuk menjemur pakaian. Kerap kali pakaian yang dijemur di ampaian bertompok-tompok hitam akibat debu berkenaan. 0. "agi mengatasi masalah ini, kami amat berharap agar pihak tuan dapat mengambil tindakan yang se6ajarnya. =indakan tersebut diharapkan dapat menyelesaikan masalah yang kami hadapi sejak sekian lama. Kami bimbang sekiranya masalah ini dibiarkan berlarutan, semakin banyak masalah lain yang akan timbul. Kami juga berasa bimbang kerana terdengar ura-ura ada penduduk yang mahu mengambil tindakan sendiri terhadap kilang berkenaan. Sebelum berlaku perkara-perkara yang tidak diingini, kami amat berharap pihak tuan dapat mengambil tindakan yang se6ajarnya terhadap kilang berkenaan. A. =indakan dan kerjasama pihak tuan dalam menangani masalah ini kami dahului dengan ribuan terima kasih. Sekian, untuk perhatian dan tindakan pihak tuan. Sekian, terima kasih. ;ang menjalankan tugas, Ali

?'>: ":< 'HM'@ Setiausaha, 7a6atankuasa enduduk =aman 7aya.

&&4


•

enulisan ini memerlukan format yang mesti dipatuhi. =eliti format tersebut. a.

'lamat pengirim ditulis dengan lengkap di sudut atas sebelah kiri surat. engecualian diberikan kepada surat yang ditulis pada kertas berkepala 3letter ead @ kerana alamat pengirim biasanya bercetak di bahagian tersebut.

b.

9aris panjang melintang dibuat selang sebaris selepas menulis alamt pengirim.

c.

d.

=arikh di tulis di se belah ka nan surat s ebaris de ngan ba ris ak hir alamat penerima. "ulan ditulis dengan huruf besar. =arikh yang lengkap perlu diakhiri dengan tanda noktah.

e.

anggilan ho rmat pe nerima mesti ditulis se suai dengan ge laran hormat penerima seperti =uan, uan, ;ang "erhormat dan sebagainya.

f.

erkara atau tajuk surat perlu gunakan huruf besar pada setiap a6al perkataan kecuali kata hubung dan kata sendi. "ahagian ini perlu digariskan dan tanpa tanda noktah.

g.

:si dan perkembangan isi. erenggan pertama dan perenggan penutup tidak diberikan nombor. erenggan pertama merupakan perenggan pengenalan yang menyatakan tujuan surat tersebut ditulis. erenggan isi yang lain diberikan nombor bermula dengan nombor ?@ pada perenggan isi yang kedua.

h.

erenggan penutup merupakan ucapan terima kasih dan makluman tentang surat berkenaan.

i@

engakuan pengirim ya ng biasa ditulis ialah E;ang ben arF, E;ang menjalankan tugasF dan sebagainya. *angkaian pengakuan ini diakhiri dengan tanda koma.

&&&


j@

=andatangan pengirim.

k@

b3 'ap+ran

a.

=ujuan l aporan d itulis b iasanya u ntuk m elaporkan s esuatu peristi6a atau kegiatan yang telah berlangsung. enulisan minit mesyuarat, kegiatan persatuan, sesebuah syarikat atau organisasi, laporan kajian, keadaan sesuatu tragedi atau peristi6a dan persediaan sesuatu acara atau majlis memerlukan penulisan bentuk laporan.

b.

2ormat laporan i.

=ajuk laporan V huruf a6al setiap perkataan menggunakan huruf besar kecuali kata sendi dan kata hubung dan digaris tanpa tanda noktah

ii.

endahuluan mengandungi tarikh, masa dan tempat.

iii.

:si disusun mengikut urutan kegiatan.

i(.

enutup.

(.

engakuan p elapor s eperti E isediakan o lehF, a tau E;ang menjalankan tugasF, ditulis disebelah kiri selepas perenggan penutup.

(i.

=arikh ditulis setentang dengan pengakuan pelapor di sebelah kanan laporan.

(ii.

=andatangan pelapor d itulis d i b a6ah p engakuan pelapor.

(iii.

i.

7a6atan pelapor biasanya ialah setiausaha.

&&


c.

$ontohlaporan. >aporan Minggu "ahasa ersatuan >inguistik Melayu, Uni(ersiti Multimedia, $yberjaya, Selangor

ada A hingga / Oktober 44 yang lalu, ersatuan >inguistik Melayu, Uni(ersiti Multimedia, $yberjaya, Selangor telah mengadakan Minggu "ahasa. Minggu "ahasa ini berlangsung selama seminggu. alam masa seminggu tersebut, banyak akti(iti yang dijalankan. =ujuan Minggu "ahasa ini dijalankan untuk mendedahkan pelajar antarabangsa kepada bahasa Melayu dan menarik minat mereka untuk mendekati bahasa tersebut. i samping itu kegiatan ini dijalankan untuk memupuk minat dan cinta akan bahasa Melayu kepada pelajar tempatan. Oleh itu, pelbagai akti(iti disediakan supaya dapat disertai oleh para pula pelajar. ada hari ketiga diadakan pertandingan deklamasi puisi. ertandingan ini juga terbuka kepada semua uni(ersiti a6am dan s6asta di Malaysia. Sejumlah Upacara Minggu "ahasa ini ini. telah diadakan di 14 orang majlis pelajar perasmian telah menyertai pertandingan ertandingan ini e6an terdiri Serbaguna daripada dua Uni(ersiti kategori iaitu Multimedia, berkumpulan $yberjaya dan indi(idu. pada jam alam /%)4 pertandingan pagi.r. Majlis ini, ini telah dirasmikan olehmengarang residen MMU, ;ang "erbahagia rofesor peserta dikehendaki puisi yang bertemakan cintai bahasa aharin Melayu ;usof. alam ucapannya, menggalakkan pelajar untuk menyertai setiap dan seterusnya mereka beliau dikehendaki mendeklamasikan sajak tersebut. akti(iti yang dijalankan. Semasa majlis perasmian berlangsung, pantun, seloka, ertandingan ini dijalankan di e6an "esar Uni(ersiti Multimedia, $yberjaya. syair dan gurindam berselang-seli memeriahkan majlis ensyarah jemputandipersembahkan daripada Uni(ersiti Malaya,untuk Uni(ersiti Kebangsaan tersebut. Sebagai tanda bermulanya Minggu "ahasa, pertandingan nyanyian Malaysia dan Uni(ersiti utra Malaysia bertindak sebagai hakim pertandingan. lagu-lagu rakyat tarian tradisional telah diadakan. Hakim jemputan terdiri ertandingan ini dan dimenangi oleh Kumpulan aFba yang me6akili Uni(ersiti daripada M. inguistik Malaysia. Melayu, Uni(ersiti Multimedia mengadakan minggu tersebut. "eliau mengucapkan tahniah dan syabas kepada semua yang menjayakan minggu tersebut. >aporandisediakanoleh%

&+OK=O"B*44

Nabilah Husna

?inguistik Melayu, Uni(ersiti Multimedia, $yberjaya, Selangor.

&&)


5.$ ?enis /eks /idak Ber+rmat

&@ =eks tidak berformat bukan bermakna penulisan tersebut tiada format langsung. Sebenarnya esei tersebut tidak mempunyai format yang khusus.

&&1


enulisannya lebih bebas dan tidak perlu mengikut kaedah yang khusus sebagaimana dalam penulisan surat kiriman rasmi. =erdapat empat jenis karangan yang akan diteliti iaitu rencana, ucapan, perbincangan dan perbahasan. a3

Renana

i@

Karangan berbentuk rencana ditulis untuk disiarkan dalam majalah, surat khabar dan sebagainya. Karangan ini juga dikenali sebagai artikel atau makalah yang menghuraikan sesuatu perkara berdasarkan sesuatu tajuk. Karangan ini bukan bersifat khayalan kerana semua perkara yang dihuraikan mestilah berdasarkan fakta yang sahih serta hujah atau huraian yang bernas. ata yang disertakan juga mestilah berdasarkan sumber yang benar dan dipercayai.

ii@

ari segi format, karangan berbentuk rencana ini memerlukan tajuk dan nama penulis. Kemudian, perenggan isi pula mestilah mempunyai perenggan yang kohesif dan koheren.

'kti(iti apatkan 0 contoh rencana daripada akhbar dan majalah berbahasa Melayu. "incangkan tentang ciri-ciri penulisan yang terdapat dalam rencana tersebut.

b3

Uapan

 Sila rujuk "ab 1

&&0


3

"erbinangan

i@

Karangan jenis ini memerlukan anda menyatakan hujah sama ada menyokong atau sebaliknya, berdasarkan tajuk yang diberikan. 'da sesetengah tajuk yeng menghendaki anda mengemukakan pendapat daripada sebelah pihak sahaja sama ada bersetuju atau tidak.
ii@

'ndaperlumemiliki pengetahuan yang luas tentang sesuatu perkara ?berdasarkan tajuk@ sebelum membincangkannya. Hal ini disebabkan karangan jenis ini memerlukan kemahiran berhujah di samping kemampuan bersikap rasional dan tidak membincangkan perkara-perkara yang sensitif dan negatif.

iii@

elajar

perlu

memberikan pendirian berkaitan dengan perbincangan yang dihuraikan dengan satu kesimpulan yang teguh dan meyakinkan pembaca.

&&A


'kti(iti Senaraikan enam hingga tujuh isi untuk menunjukkan anda memahami tajuk yang dikemukakan. :stilah EbincangkanF dalam soalan ini bermakna anda boleh memberi kesan negatif dan positif.

Penubuan lebi banyak -nstitusi Pengajian Tinggi Swasta "e"bantu negara "e"$ertingkat $endidikan di negara kita. #incangkan $ernyataan ini.

d3

"erbahasan

a@ Karangan ini bertujuan mendedahkan teknik mengemukakan hujah, membidas isi atau fakta dan seterusnya mempertahankan pendirian sama ada sebagai pencadang atau pembangkang. b@ Karangan ini terbahagi kepada dua jenis iaitu situasi pertandingan dan situasi bukan pertandingan. >a3imnya jika soalan

berbentuk

situasi

pertandingan,

anda

hendaklah

menyokong pernyataan atau membangkang pernyataan. alam keadaan ini, anda tidak dibenarkan bersetuju dan tidak bersetuju dengan tajuk yang dikemukakan. Oleh itu anda perlu menetapkan pendirian anda sama ada menyokong atau membangkang tajuk tersebut. c@ Hujah yang dikem ukakan mestilah diiringi oleh fakt a, contoh atau bukti yang jelas. 'kti(iti 'nda sebagai selengkapnya.

pihak

pencadang,

bahaskan

tajuk

berikut

Se"akin "aju $e"bangunan sesebua negara! se"akin runtu aklak "oral "asyarakatnya. #incangkan.

&&+


*ujukan

'bdul Sukor Shaari et. al ?44)@ "ahasa Melayu Komunikasi, "entong% =S ublications W istributors Sdn. "hd.

'b. *ahman 'b *ashid dan ;ap Kim 2att ?44@ "ahasa Kebangsaan, etaling 7aya% >ongman ublication.

Halimah 'bdul *ahman ?444@ "ahasa Melayu Kertas & S=M. Selangor, enerbit 2ajar "akti Sdn. "hd.

Halimah 'bdul *ahman ?440@ Strategi Menja6ab S=M. Shah 'lam% enerbit 2ajar "akti.

Hamedi Mohd 'dnan ?444@ =utorial S=M "ahasa Melayu. Shah 'lam % 2ederal ublications Sdn "hd.

&&


Mohd ahalan Mohd *amli et al ?440@ "ahasa Melayu SM. Selangor% earson Malaysia Sdn. "hd.

umpur% e6an "ahasa dan ustaka.

=uan 7ah =uan ;usof ?44@ "ahasa Melayu S=M. Shah 'lam % $erdik ublications.

&&/

Modul_Bah. Keb. A

Recommend Documents