TUGAS GENESA BAHAN GALIAN DESKRIPTIF MINERAL BIJIH
Oleh : ARIEF ARBIMA 1308140
Konen!"#$
: Pe"!#%&#n'#n U%(%
P"o'" "o'"# #% S!( S!()$
: D*3 D*3 Te+n$ e+n$+ + Pe"!# "!#%&#n &#n'#n '#n
FAKULTAS TEKNIK UNI,ERSITAS NEGERI PADANG -014
Deskripsi Mineral Bijih
Page 1
1. EMAS NATIVE Warna (Colour ! "uning e#as Cera$ (S$reak ! "uning e#as "ilap (%us$er ! "ilap loga# Pera&akan ('ai$ ! )lanular Belahan (Clea*age ! Buruk Pe+ahan (,ru+$ure ! 'a+kl"ekerasan ('arness ! / Si0a$ Dala# (Tena+i$- ! Bri$$le Bera$ enis (Spe+i2+ )ra*i$- ! 1345 6 1747 Susunan "o#posisi "i#ia (Che#is$r- ! Au )roup ! )ol group Sis$e# "ris$al ! Iso#e$ri Asosiasi an "egunaan ! Bis#u$h4 "&arsa4 P-ri$e "egunaan ! 8n$uk ahan perhiasan. 9. "A%AVE:IT "A%AVE:IT 6 AuTe9 Sis$e# kris$al ! Monoklin Belahan ! Tiak aa "ekerasan ! 947;/ Bera$ jenis (B ! 3495 "ilap ! %oga# Warna ! "uning sa#pai perak )ores ! Au;au kekuningan
Tellurie 5. PE:A" NATIVE PE:A" ; Ag Sis$e# kris$al ! iso#e$ri Belahan ! $iak aa "ekerasan ! 147;/ Bera$ jenis (B ! 1?47 "ilap ! loga# Warna ! pu$ih )ores ! pu$ih
Deskripsi Mineral Bijih
Page 9
Terapa$n-a ! i ala# @ona;@ona oksiasi ari enapan;enapan ijih. Teren$uk karena proses hiro$er#al 7. A:)ENTIT Sis$e# kris$al an grup ruang ! sis$e# kris$al iso#e$rik4 grup ruang I#/# "ekerasan ! 9;947 Bera$ ! .9; .5g+#/ Pe#elahan ! pe#elahan sejajar engan (1?? an (11? $iak lengkap ,ra+$ure ! 0rak$ur Con+hoial Warna ! Me#i#pin )ra S$reak ! au;au Transparansi ! Bura# "o#posisi ki#ia ! Ag9S4 Ag Perak =4?4 19435 S sul0ur> kehairan seju#lah ke+il P4 ,e4 Cu #ie #a$erial> . SE:A:)I:IT SE:A:)I:IT ; AgCl Sis$e# kris$al ! "uik Belahan ! Tiak aa "ekerasan ! 947 Bera$ jenis (B ! 7477 "ilap ! Da#ar Warna ! Bening ila#ana asli4 seringn-a au;au sa#pai kekuningan. )ores ! ;
Page /
pen$ing un$uk ijih esi. Ia #ungkin $erjai seagai hasil suli#asi ala# huungann-a engan kegia$an gunungapi. Terjai ala# enapan6enapan #e$a#or0osa kon$ak an seagai #ineral pengiring ala# grani$. Ia i$e#ukan ala# a$upasir #erah seagai #a$erial pen-e#en. 3. %IM
Page 5
Terapa$n-a ! erasal ari #ineral;#ineral ijih pri#er an per+a#puran ura$; ura$ sul2a . arang ari hasil al$erasi supergen. "aang;kaang apa$ $erjai ala# lingkungan $e#pera$ur $inggi ari peg#a$i$. 1/. B:<"'ANTIT :u#us "i#ia ! CuS<5 (<' 4"o#posisi ! $e#aga sul0a$ Dasar Warna ! hijau $erang ke hijau $ua 4 S$reak ! Pale hijau "ekerasan ! /47;5 4 "ris$al ! Mono Clini+ Transparansi !Transparan #enjai ura# 4Bera$ jenis ! 5 %us$er ! *i$reous ke Silk- 4Pe#elahan ! 1.1 ; ,rak$ur ! Con+hoial #era$a4 splin$er- 4"e$eguhan ! :apuh Di )rup ! sul0a$> h-rous sul0a$ 4enis a$uan ! sei#en4 #e$a#or0. 15. "A%"
Page 7
S$reak ! pu$ih #enjai iru pu+a$ "ekerasan ! 9;5 Sis$e# kris$al ! or$oro#ik Transparansi !Te#us ke Bura# 4Bera$ jenis ! 94?;949 %us$er ! *i$reous un$uk er#in-ak Pe#elahan !Tiak aa 4 ,rak$ur ! Con+hoial ke #era$a "e$eguhan ! :apuh 4 Di )rup ! Silika$> Ph-llosili+a$e enis a$uan ! eku4 sei#en4 #e$a#or0. 99. )A%ENA :u#us ahan ki#ia ! (PS Sul2a s-s$e# kris$aln-a ! iso#e$ri+ heo+$aheral4 elahan ! se#purna kekerasan ! 947 6 947 4era$ jenis ! 47=4 kilap ! loga#4 &arna ! au 6 au $i#ah. an-ak i$e#ukan ! i Peran+is4 :o#ania4 Aus$ria4 Belgiu#4 I$al-4 Spain4 S+o$lan4 Inggris4 Aus$ralia4 an Mei+o. )alena juga $erapa$ i )unung 'er#on i aerah Israel seelah u$ara Man0aa$ ! su#er loga# $i#al a$au $i#ah hi$a# ( P Mineral )alena . 9/. AN)%ESIT 95. S,A%E:IT S0aleri$ (S,A%;eri$e aalah seng sul2a (HnS an ijih u$a#a ari seng. (leih lanju$ i a&ah Warna ! iasan-a hi$a# $e$api isa er&arna +okla$4 kuning4 ke#erahan4 hijau4 an pu$ih a$au kurang u#u# er&arna. %us$er ! aa#an$ine a$au resin a$au su#e$alli+ un$uk ersahaja ala# en$uk esar. Transparansi ! kris$al -ang $ransparan un$uk $e#us. Sis$e# Cr-s$al ! iso#e$rik4 ar 5 /# Cr-s$al "eiasaan ! apa$ #enjai ru#i$ engan oe+aheron elah ke$upa$4 $e$raheron an ko#inasi ari &ajah kuik an #e#iliki $ris$e$raheron #e#erikan kris$al &ajah eerapa en$uk -ang sering $iak jelas. Pe#elahan ! se#purna ala# ena# arah #e#en$uk oe+aherons. ,rak$ur ! +on+hoial4 $api jarang $erliha$ karena elahan aa sering. "ekerasan ! /47;5 Bera$ enis ! seki$ar 54? (leih era$ ari ra$a;ra$a4 $api +aha-a ila ianingkan engan #ineral -ang paling loga# S$reak ! er&arna kuning hingga +okla$ #ua (iasa er&arna $erang un$uk #ineral iasan-a gelap. "arak$eris$ik lain ! s$ria$ions i &ajah $e$raheral4 $riolu#ines+en$ (erar$i isa ersinar jika han+ur4 ineks ias 94/ ;4 9459 ispersi (api ari ?417 an akhirn-a s0aleri$ aalah piroelek$rik (ar$in-a #e#en$uk #ua$an lis$rik seiki$ saa$ ipanaskan a$au iinginkan. 97. SMITS
Deskripsi Mineral Bijih
Page
9=. PENT%ANDIT ,or#ulasi ki#ia ! (Ni4 ,e 3S= . Sis$e# kris$al ! kuik Warna ! perunggu4 #erah #arun . S$roke ! &arna hi$a# +okla$ Mohs kekerasan ! /47;5 . Densi$as ! (g +# / 54;7 9O )loss- ! kilap loga# . Transparansi ! ura# Pe#elahan ! aik .,rak$ur ! +on+hoial4 rapuh "eiasaan! granular un$uk agrega$ esar> iso#e$rik 93. )A:NEI:IT /?. ": Inonesia %okasi ! Ne& ork > Paa#anang4 Sula&esi Sis$e# kris$al an hei$ ! Iso#e$rik > kris$aln-a jarang > iasan-a o+$aheral4 u#u#n-a #asi*4 eru$ir halus sa#pai ko#pak. "ilap an opaksi$as ! Me$alik sa#pai su#e$alik > opak. Warna ! 'i$a#;esi sa#pai hi$a#;ke+okla$an. )oresan ! Cokla$ gelap. Belahan an pe+ahan ! Tak;aa4 $iak ra$a. "ekerasan ! 747. Bera$ jenis ! 74?3. )enesis ! Teren$uk paa lingkungan a$uan eku ul$raasa4 seper$i peroo$i$ an serpen$ini$. Dapa$ pula paa lingkungan sei#en4 -ai$u $erapa$ ala# pasir. Man0aa$ ! #elapisi s$ainless s$eel. /1. PI:<%8SIT :u#us "i#ia ! Mn<9 )olongan ! 'iroaksia Sis$e# "ris$al ! Te$ragonal .Warna ! 'i$a# esi "ilap ! %oga# ."ekerasan ! 47 Cera$ ! 'i$a# Belahan ! Se#purna K11?L . Pe+ahan ! 8ne*en Ben$uk ! "ris$alin S$ruk$ur ! Sa+haroial .Bera$ enis ! 547 Si0a$ Dala# ! Bri$$le ( :apuh "e#agne$an ! Dia#agne$ik .Transparasi ! seagai #ineral sekuner -ang sering erasosiasi engan pirolusi$4 gu$i$4 li#oni$4 an haus#ani$. Dapa$ pula seagai eposi$ resiu4 ari hasil pelapukan silika$ a$au karona$ #enganung #angan > juga seagai #assa konkresi ala# le#pung4 an ala# eposi$ anau a$au ra&a. Man0aa$ ! Su#er loga# #angan. Deskripsi Mineral Bijih
Page
//. B:A8NIT ,or#ula ! Mn9 G Mn/ G <= R Si<5O Warna ! hi$a# ke+okla$an4 au;au aja "ris$al sis$e# ! $e$ragonal Pe#elahan ! se#purna Mohs skala kekerasan ! ; %us$er ! su;loga# S$reak ! hi$a# Diaphanei$- ! ura# . Spesi2k gra*i$asi ! 549;54=/ /5. MAN)ANIT :u#us!4 Mn<(<' . Te#pa$ Di$e#ukan ! Paang4 Su#a$era Bara$ Sis$e# Cris$al ! Monoklin. Warna ! Au;au aja gelap sa#pai hi$a#;esi. )oresan ! Cokla$ ke#erahan sa#pai hi$a#. Belahan an pe+ahan ! K?1?L sanga$ se#purna4 K11?L an K??1L kurang se#purna "ekerasan ! 5 Bera$ jenis ! 54// )enesis ! Teren$uk #elalui proses hiro$er#al $e#pera$ur renah4 $erapa$ ala# ura$;ura$4 an erasosiasi engan ari$4 kalsi$4 sieri$4 an haus#ani$. Diju#pai juga ala# eposi$ -ang $eren$uk oleh ak$i*i$as air #e$eorik4 an $erapa$ ersa#a pirolusi$4 gu$i$4 psilo#elan4 an #ineral;#ineral #angan -ang lain. Man0aa$ ! Mineral ijih su#er loga# #angan. /7. BA8"SIT /. STIBNIT4 :u#us ! S9S/ Te#pa$ Di$e#ukan ! Sa#as4 "ali#an$an Bara$ Sis$e# Cris$al ! apa$ juga $eren$uk i lingkungan #a$a air panas. Sering erasosiasi engan realgar4 orpi#en$4 galena4 #arkasi$4 piri$4 sinaar4 kalsi$4 ankeri$4 ari$4 kalseon4 a$au kuarsa Man0aa$ ! Su#er loga# an$i#on. /. BISM8T Bis#u$ ! Bi Te#pa$ Di$e#ukan ! ; Sis$e# Cris$al ! Trigonal . Warna ! Pu$ih perak an +orak ke#erahan. )oresan ! pu$ih 6 perak erkilau. Belahan an pe+ahan ! se#purna "ekerasan ! 9 6 947. Bera$ jenis ! 34 ;34=. )enesis ! Teren$uk se+ara hiro$er#al4 apa$ iju#pai ala# ura$;ura$ ersa#a ijih koal$4 nikel4 $i#ah4 an perak > apa$ juga ala# peg#a$i$. Man0aa$ ! Su#er loga# is#u$ > igunakan ala# sekering lis$rik4 oa$ an kos#e$ik.4 /=. SINABA: /3. M<%IBDENIT :8M8S! #olienu# sul2a a$au MoS94 su#er u$a#a ari loga# #olienu# Deskripsi Mineral Bijih
Page =
Warna ! loga# perak engan +or keiruan. %us$er ! loga#. Transparansi ! kris$al -ang ura#. Sis$e# Cr-s$al ! heksagonal> #9#9# Cr-s$al "eiasaan ! $ipis4 kris$al heksagonal pla$- iakhiri oleh &ajah pina+oial4 juga seagai #erun+ing ena#;sisi pira#ia -ang apa$ ipo$ong oleh pina+ois. uga esar4 pipih an iji;ijian ke+il i aan ijih sul2a an kelereng rekris$alisasi. Pe#elahan ! se#purna ala# sa$u arah4 #e#en$uk le#aran $ipis. ,rak$ur ! keripik. "ekerasan ! 147 ; 9. Bera$ enis ! 54;54= (ra$a;ra$a un$uk #ineral loga# S$reak ! au;au keiruan. Asso+ia$e Mineral ! $er#asuk piri$4 &ol0ra#i$e4 kalkopiri$4 kuarsa4 uori$4 an s+heeli$e. "arak$eris$ik lain ! le#aran $ipis an pe#elahan kris$al eksiel4 $e$api $iak elas$is. Ini #e#iliki #erasa er#in-ak an aun $ana i jari. Terke#uka ! "e#un+ulan Cli#a4 Colorao4 Corn&all4 Inggris4 :aae4 Nor&egia4 Wiler0or+e4 #e#esar seiring engan naikn-a kanungan ,e. )enesis ! Dapa$ $eren$uk paa lingkungan peg#a$i$ -ang erasosiasi engan a$uan in$rusi0 grani$ik > hiro$er#al $e#pera$ur $inggi4 iju#pai ala# ura$;ura$4 an erasosiasi engan piro$i$4 piri$4 khalkosi$4 an is#u$ini$. Dapa$ pula $erapa$ ala# eposi$ #e$a#or2s#e kon$ak an eposi$ allu*ial. Man0aa$ ! Su#er u$a#a %oga# $ungs$en ( &ol0ra# . 59. '8EBNE:IT Deskripsi Mineral Bijih
Page 3
,or#ula "i#ia ! MnW<5 "o#posisi ! Mangan $ungs$a$4 sering engan seju#lah *ariael esi Warna ! gelap #erah4 +okla$ $ua4 hi$a# ke#erahan4 hi$a# ke#erahan S$reak +okla$ sa#pai hi$a# "ekerasan ! 5;547 Sis$e# kris$al #onoklin Transparansi ! Bura#. Transparan ala# serpihan $ipis a$au ke$ika a+kli$. Bera$ jenis ! 41;4/ %us$er ! Aa#an$ine4 su#e$alli+ Pe#elahan 141. Mungkin #enunjukkan perpisahan an$ara kris$al. "e$eguhan! :apuh Di )rup Tungs$a$es an #olia$ enis a$uan ! eku4 #e$a#or0. 5/. SC'EE%IT ru#us "i#ia ! CaW<5 "o#posisi ! "alsiu# $ungs$a$4 kaang;kaang engan eerapa #olienu# ,or#ula Variael ! Ca (W4 Mo <5 . Warna ! oran-e $erang4 kuning4 +okla$4 +okla$ erasap4 an $an. arang pu$ih4 $iak er&arna4 iru keau;auan4 ungu4 a$au #erah #ua. S$reak ! Pu$ih kuning #ua "ekerasan ! 547;7 "ris$al Sis$e# ! $e$ragonal Transparansi ! Transparan un$uk $e#us Bera$ jenis! 743;41 .%us$er ! Aa#an$ine a$au er#in-ak Pe#elahan ! /41> 941 ,rak$ur ! Con+hoial ke #era$a "e$eguhan! :apuh enis Ba$uan ! eku4 #e$a#or0 . 55. 8:AININIT ,or#ula "i#ia ! 8<9 "o#posisi ! 8raniu# ioksia4 kaang;kaang engan seiki$ $horiu# Variael ! (84 Th <9 Warna ! kehijauan sa#pai ke+okla$an;hi$a#4 aja hi$a#4 S$reak ! hi$a# ke+okla$an;hi$a#4 +okela$ keau;auan4 hijau @ai$un "ekerasan ! 7; "ris$al Sis$e# ! Iso#e$ri+. 57. PITC'B%ANDE Me$a#i+$4 a#or04 eragai #urni ari uranini$. Bijih;ijih uraniu# apa$ ika$egorikan oleh seagian orang seagai #ineral -ang $erpisah4 $e$api seagian re0erensi #engklasi2kasikan seagai eragai uranini$ 5. C<,,INIT "a$egori ! Nesosili+a$e ,or#ula ! 8 (Si<5 1; (<' 5 Warna ! 'i$a# (ari inklusi organik> pu+a$ sa#pai +okla$ $ua i agian $ipis "ris$al keiasaan ! arang seagai kris$al4 u#u#n-a seagai +ollo0or# un$uk in+rus$a$ions o$r-oial4 ersera$4 #assa pul*erulen$ Sis$e# kris$al ! $e$ragonal ,rak$ur ! $iak $era$ur un$uk su+on+hoial "eule$an ! :apuh un$uk ge#ur Mohs skala kekerasan ! 7; %us$er ! Dull un$uk aa#an$ine S$reak ! keau;auan garis hi$a# Diaphanei$- ! Bura#4 $ransparan paa $epi $ipis )ra*i$asi spesi2k ! 7.1
Deskripsi Mineral Bijih
Page 1?
