materi ASKEB neonatus tentang stimulasi perkembangan dan pertumbuhan pada neonatus,BBL, balita dan anak prasekolahDeskripsi lengkap
materi ASKEB neonatus tentang stimulasi perkembangan dan pertumbuhan pada neonatus,BBL, balita dan anak prasekolah
proppantFull description
makalah sumur resapan
sumur pompaFull description
sumur pompaFull description
sumur pompaDeskripsi lengkap
makalah sumur resapanFull description
:)
:)Deskripsi lengkap
Hydraulic Fracturing - Proppant
penyelesaian sumur pada drillingFull description
hidrologiDeskripsi lengkap
Hidrolika SumurDeskripsi lengkap
huyhDeskripsi lengkap
Rencana anggaran biaya sumur resapan
minyak dan gas bumiFull description
Kumpulan Tentang Sumur ResapanFull description
laporan KP PEP PrabumulihFull description
Deskripsi lengkap
TUGAS MAKALAH STIMULASI SUMUR
“PROPPANT”
Oleh:
124.14.022
Muhammad anhar
124.14.046
diva rizky arief
124.14.047
Rmdn Mu!ihun
Teknik Perminyakan Fakultas Teknik Teknik dan Desain Institut Teknl!i Teknl!i dan Sains "andun! #$%&
%
KATA KATA PENGANTAR PEN GANTAR
Pu'i syukur (enulis (an'atkan kehadirat Allah S)T* yan! atas rahmat+,ya maka (enulis da(at menyelesaikan (enyusunan makalah yan! -er'udul .Pr((ant/0 Penu Penuli lisan san maka makala lah h meru meru(a (aka kan n salah salah satu satu tu!a tu!ass dan dan (ersy (ersyara arata tan n untu untuk k menyelesaikan tu!as mata kuliah Stimulasi Sumur Pr!ram studi teknik (erminyakan Institut Teknl!i Teknl!i dan Sains "andun!0 Dalam (enulisan makalah ini (enulis menyam(aikan u1a(an terima kasih yan! tak terhin!!a ke(ada (ihak+(ihak yan! mem-antu dalam menyelesaikan (enelitian ini* khususnya ke(ada : %0 "a(a "a(ak k A!us A!us astra astra selaku selaku dse dsen n mata mata kuli kuliah ah Stim Stimul ulas asii Sumu Sumurr yan! yan! tela telah h melu meluan an!k !kan an 2akt 2aktu* u* tena tena!a !a dan dan (kir (kiran an dala dalam m (ela (elaks ksan anaa aan n -im-im-in in!a !an* n* (en!arahan* drn!an dalam ran!ka ran!ka (enyelesaian (enyusunan makalah ini #0 Rekan+rekan Rekan+rekan semua di kelas kelas Teknik Teknik Perminyaka Perminyakan n #$%30 #$%30 40 Se1ara Se1ara khusus khusus (enulis (enulis menyam menyam(ai (aikan kan terima terima kasih kasih ke(ada ke(ada keluar keluar!a !a ter1in ter1inta ta yan! telah mem-erikan drn!an dan -antuan serta (en!ertian yan! -esar ke(ada (enulis0 30 Semua Semua (ihak yan! yan! tidak tidak da(at da(at dise-utkan dise-utkan satu satu (ersatu* (ersatu* yan! yan! telah mem-erikan mem-erikan -antuan dalam (enulisan makalah ini0 Akhirnya (enulis -erhara( sem!a Allah mem-erikan im-alan yan! setim(al (ada mereka yan! telah mem-erikan -antuan* dan da(at men'adikan semua -antuan ini se-a!ai i-adah* Amiin 5aa 5aa R--al 6Alamiin0 Dalam Dalam Penuli Penulisan san makalah makalah ini (enuli (enuliss merasa merasa masih masih -anyak -anyak kekura kekuran!a n!an+ n+ kekuran!an -aik (ada teknis (enulisan mau(un materi* men!in!at akan kemam(uan yan! dimiliki (enulis0 Untuk itu kritik dan saran dari semua (ihak san!at (enulis hara(kan demi (enyem(urnaan (em-uatan makalah ini0
Allah S)T0 men1i(takan manusia di muka -umi untuk men'adi seran! khali9ah atau (emim(in0 Seran! (emim(in haruslah selalu -er(edman ke(ada kita-ullah Al+ ?ur@anul kariim dan 'u!a ke(ada al+hadits0 Tentu Tentu sa'a system ke(emim(inannya harus sesuai den!an hukum syari@at Islam0 Di ne!a ne!ara ra Ind Indne nesi siaa yan! yan! (end (endud uduk ukny nyaa terd terdir irii dari dari -er-er-a! a!ai ai suku suku dan dan a!am a!amaa men' men'ad adik ikan an Ind Indne nesi siaa tida tidak k -isa -isa men' men'ad adii ne!a ne!ara ra Islam Islam 2ala 2alau( u(un un may mayrit ritas as 3
(enduduknya adalah umat Islam0 Sehin!!a system (emerintahan yan! dianut (un -ukan hukum syari@at Islam* melainkan -er(edman (ada (ada Pan1asila0 Untuk Untuk -e-era( -e-era(aa !ln! !ln!an* an* hal ini di'adi di'adikan kan se-a!a se-a!aii alat alat untuk untuk men'atu men'atuhka hkan n dan mem-an!kan! ke(ada Pemerintahan Indnesia0
Tujuan
Maka Makala lah h yan! yan! disu disusu sun n -ert -ertu' u'ua uan n untu untuk k meme memenu nuhi hi tu!a tu!ass indi indii idu du mata mata kuli kuliah ah Stimulasi sumur0 Selain itu* makalah ini 'u!a disusun untuk menam-ah 2a2asan dan ilmu (en!etahuan tentan! (emahaman a!ama Islam -a!i (enulis mau(un (em-a1a0
Metode Penulian
Pada (enyusunan makalah ini* (enulis men!!unakan metde studi (ustaka* selain den!an men!!unakan -uku 1etak se-a!ai re9erensi* (enulis 'u!a melakukan studi (ustaka den!an men!!unakan men!!unakan media internet0
Site!atika Penulian
+
Hala alaman 8ud 8udul 1 1 e r<
+
Kata Pen!antar
+
Da9tar Isi
+
"a- I Pendahuluan
+
o
Latar "elakan!
o
Tu'uan
o
Metde Penulisan
o
Sistematika Penulisan
"a- II Pem-ahasan o
+
"a- III Penutu( o
+
Pen!ertian
Kesim(ulan
Da9tar Pustaka
B
BAB II PR"PPANT
#$% Pengertian
Pr((ant adalah Pr((ant adalah -ahan (adat* (asir* atau -ahan keramik -uatan yan! diran1an! untuk men'a!a 9raktur hidrlik induksi ter-uka* selama atau setelah (era2atan rekahan0 Hal ini ditam-ahkan ke 1airan 9ra1kin! yan! da(at -erariasi dalam km(sisi ter!antun! (ada 'enis rekahan yan! di!unakan* dan da(at -eru(a !el* -usa atau -er-asis air asin0 Selain itu* mun!kin ada 1airan 9ra1kin! yan! tidak knensinal0 7airan mem-uat (en!r-anan dalam si9at material se(erti isksitas* dimana le-ih -anyak 1airan =
kental da(at mem-a2a (r((ant yan! le-ih terknsentrasiC Tekanan Tekanan ener!i atau tekanan untuk mem(ertahankan la'u aliran 9lu tertentu ke1e(atan aliran< yan! akan melakukan (r((ant den!an te(atC PH* -er-a!ai 9aktr rel!i* antara lain0 Selain itu* 1airan da(at di!unakan dalam stimulasi sumur den!an lume rendah untuk sumur -atu (asir (ermea-ilitas tin!!i #$ k sam(ai E$ k !aln (er (er sumur< ke (erasi lume tin!!i se(erti shale !as dan !as ketat yan! men!!unakan 'utaan !aln air (er sumur0 -iasa di !unakan untuk Fluida Fluida Fracturing * Fluida Fra1turin! ialah km(nen yan! san!at (entin! untuk menentukan kesuksesan se-uah (erasi 9ra1turin!0 Fluida dalam 9ra1turin! di!unakan untuk mem-uka dan merekahkan -atuan dan 'u!a untuk mem-a2a material (asir (r((ant< ke dalam suatu sumur* dan (r((ant sendiri san!at -er(en!aruh karena da(at menin!katkan suatu ke-erhasilan suatu sumur0
Ada (un 'u!a ke!iatan yan! memerlukan (r((ant * yaitu Hydrli1 Fra1turin! * Perekahan hidrlik ialah usaha mem-uat rekahan untuk 'alan men!alirnya 9luida reserir ke lu-an! sumur den!an 1ara men!in'eksikan 9luida (erekah (ada tekanan diatas tekanan rekah 9rmasi0 Setelah 9rmasi men!alami (erekahan 9luida terus diin'eksikan untuk mem(erle-ar rekahan yan! ter'adi0 Untuk men'a!a a!ar rekahan tidak menutu( kem-ali* maka rekahan yan! ter'adi di!an'al den!an (en!!an'al -eru(a (asir (r((ant<0 Pr((ant yan! di!unakan di!unakan harus mam(u men!alirkan 9luida dan da(at menahan a!ar rekahan tidak menutu( kem-ali* leh karena itu (r((ant terse-ut harus memiliki (ermea-ilitas yan! -esar dan kekuatan yan! 1uku( -aik a!ar tidak mudah han1ur terkena tekanan dan tem(eratur yan! tin!!i0 Pr((ants yan! di!unakan harus memiliki (ermea-le terhada( !as di -a2ah tekanan tin!!iC Ruan! antar (artikel harus 1uku( -esar* namun memiliki kekuatan mekanis untuk menahan te kanan sumur hin!!a menahan (atah ter-uka setelah tekanan (atahan ditarik0 Pr((ants mesh yan! -erukuran -esar memiliki (ermea-ilitas yan! le-ih -esar dari(ada (r((ants mesh -erukuran ke1il (ada tekanan (enutu(an rendah* rendah* namun se1ara mekanis akan !a!al yaitu han1ur< dan men!hasilkan (artikulat yan! san!at halus atau yan! -iasa di se-ut 9ines< (ada tekanan (enutu(an tin!!i sehin!!a (r(ulsi mesh ke1il menyali( ke (r((ant mesh -erukuran -esar di Permea-ilitas setelah am-an! -atas tertentu0
Ukuran mesh (r((ant 'u!a mem(en!aruhi (an'an! 9raktur: (r((ants0 'ika le-ar 9raktur -erkuran! hin!!a kuran! dari dua kali ukuran diameter (r((ant maka &
akan mem(en!aruhi 9raktur nya terse-ut0 Se-a!ai (r((ants dienda(kan dalam 9raktur* (r((ants da(at menahan aliran 9luida le-ih lan'ut atau aliran (r((ants lain* yan! men!ham-at (ertum-uhan 9raktur le-ih lan'ut0 Selain itu* tekanan 9raktur setelah tekanan 1airan eksternal dile(askan< da(at menye-a-kan (r((ants men!atur ulan! atau menekan (r((ants sesuai ukuran 9raktur* meski(un tidak ada kesalahan yan! dihasilkan* teta(i da(at men!hasilkan le-ar 9raktur e9ekti9 yan! le-ih ke1il dan (ermea-ilitas yan! menurun0
#$# Pair Fra&turing Pr((ant A!ent<
Pr((ant di!unakan dalam (erasi 9ra1turin! untuk men!isi 9ra1turin! area yan! ter-entuk selama (emm(aan dan (ada akhir (emm(aan mem-entuk !emetry 9ra10 Gemetry yan! di-entuk leh (r((ant terse-ut dinyatakan dalam -entuk Pr((ed Hal9 Len!th Pan'an! Fra1<* Pr((ed Fra1 )idht Le-ar Fra1< dan Fra1 Hei!ht tin!!i 9ra1<0 Parameter !emetry 9ra1 inilah yan! di!unakan untuk men!analisa (erkiraan (rduksi dan kesuksesan dari suatu (erasi 9ra1turin!0 Parameter terse-ut dide9inisikan se-a!ai knduktiitas dan F7D Dimensinless Fra1ture 7ndu1tiity<* dimana : 7ndu1tiity Fra1)idth Permea-ility 7FD Pr((ant Permea-ility<Fra1)idth< Permea-ility< Fra1)idth< Frmatin Permea-ility<Fra1Hal9Len!th<
Persamaan Pratts* 7in1 Ley atau Samanie! -iasa di!unakan untuk men!hitun! ne!atie skin yan! -isa di1a(ai untuk setia( F7D yan! ter-entuk leh (erasi 9ra1turin!0 Faktr yan! menentukan ke-erhasilan suatu (erasi 9ra1 den!an hu-un!annya terhada( (r((ant adalah 'umlah (r((ant yan! di(m(akan dan 'enis dari (r((ant itu sendiri0 Semakin -anyak (r((ant yan! di(m(akan maka se1ara teri akan semakin -esar area 9ra1 yan! ter-entuk yan! akan menin!katkan hasil (rduksi setelah 9ra1turin! -erlan!sun!0 E
Ka'ian yan! le-ih mendalam terhada( 'umlah (r((ant dalam kaitannya terhada( (rduksi terhada( sumur yan! telah di9ra1 di 7emara 7emara sedan! dianalisa leh Team Team S1hlum-er!erPertamina untuk menin!katkan keuntun!an -a!i Pertamina di masa mendatan!0 Faktr yan! harus dilihat dari suatu (r((ant a!ent adalah kekuatan terhada( tekanan yan! akan diterimanya setelah 9ra1 area menutu(* ukuran 9isiknya* tin!kat kektrannya terhada( (artikel lain* ke-ulatan dan densitasnya0 Seleksi (r((ant yan! akan di!unakan dalam (erasi 9ra1 -iasanya dimulai den!an (enentuan tekanan yan! akan diterima leh (r((ant (r((ant terse-ut0 Tia( Tia( ti(e (r((ant mem(unyai ran!e tersendiri untuk tia( tekanan yan! -isa diterima0 Setelah itu seleksi akan dilan'utkan den!an (enentuan ukuran Mesh Si;e<0 Semakin -esar ukuran mesh si;e maka semakin -esar (ula (ermea-ilitas dari (r((ant terse-ut0 Ukuran mesh si;e ini ter!antun! den!an ukuran lu-an! (er9rasi dan (erme-ilitas dari 9rmasi yan! akan di 9ra10 Semakin ke1il (ermea-ilitas 9rmasi maka untuk men1a(ai F7D yan! -esar tidak di(erlukan (r((ant den!an ukuran ukuran -esar0 -esar0 Untuk a(likasi di 7emara simulasi mem-uktikan -ah2a ty(e 7ar-lite sesuai den!an kriteria tekanan dari sumur yan! di 9ra1 sedan!kan ukuran #$3$ mesh si;e ter-ukti eknmis untuk ran!e (ermea-ilitas yan! ada di 1emara0 #$' Pene!(atan (ro((ant
Pen!an!kutan proppa Pen!an!kutan proppant nt men'adi (ertim-an!an (entin! dalam desain (erekahan a!ar (enem(atan proppan (enem(atan proppantt dalam ;na (rduksi men'adi e9ekti90 Pen!an!kutan proppan Pen!an!kutan proppantt dan sus(ensi leh 9luida rekahan selama (erekahan -er(en!aruh lan!sun! (ada luas daerah rekahan terisi propp terisi proppant ant (r((ed area< yan! ter1i(ta0 Pen!an!kutan proppan Pen!an!kutan proppantt yan! tidak -aik akan mem-uat (en!enda(an proppan (en!enda(an proppantt yan! -erle-ihan* serin!kali (ada daerah di -a2ah rekahan yan! ter'adi di -a2ah interal (rduksi<* (rduksi<* sehin!!a men!hasilkan (an'an! rekahan e9ekti9 yan! relati9 (endek dan tin!!i rekahan yan! tidak men1aku( kete-alan reserir (ada ;na (rdukti9nya0 Faktr ini akan -eru'un! (ada (enurunan e9isiensi stimulasi sehin!!a (enin!katan (rduksi (rduksi setelah (erekahan 'u!a tidak akan (timal0 Analisa (rduksi setelah (erekahan serin!kali menun'ukkan -ah2a daerah rekahan e9ekti9 le-ih ke1il dari(ada yan! dihara(kan dalam desain >
(erekahan* yan! men1erminkan proppan men1erminkan proppantt tidak ditem(atkan se1ara e9ekti9 dalam rekahan atau(un adanya kerusakan proppa kerusakan proppant nt (a1k (a1k yan! -erle-ihan0 O(timasi luas rekahan (ada (rinsi(nya di9kuskan (ada (enin!katan kemam(uan (en!an!kutan proppant proppant dan (rses (em-ersihan 9luida dalam rekahan setelah in'eksi selesai dilakukan0 Penem(atan propp Penem(atan proppant ant dalam rekahan terutama di(en!aruhi leh la'u (en!enda(an proppa (en!enda(an proppant nt se-a!ai 9un!si dari km(sisi 9luida dan kndisi selama (rses in'eksi0 2.4 Fluida perekah dan proppant
Pemilihan 9luida (erekah dan proppan dan proppantt meru(akan 9aktr (entin! dalam se-uah desain (erekahan0 "esar dan 'umlah dari material serta mdel (emm(aannya akan menentukan ukuran rekahan yan! dihasilkan0 Pemilihan 9luida (erekah terutama -erdasarkan dua kriteria* yan! (ertama adalah untuk mem-uat dan men!em-an!kan men!em-an!kan rekahan sekali!us sekali!us men!an!kut dan menem(atkan proppa menem(atkan proppant nt dalam rekahan0 Kriteria kedua adalah (en!aruh kerusakan residu yan! mun!kin ditim-ulkannya (ada tum(ukan proppa tum(ukan proppant nt proppant proppant pack < yan! ter-entuk harus diusahakan seminimal mun!kin0 Kriteria (emilihan 9luida (erekah antara lain harus memenuhi (ersyaratan se-a!ai -erikut: %0
+ Fluid loss yan! rendah untuk menin!katkan e9isiensi 9luida dalam men1i(takan area rekahan yan! 1uku( selama in'kesi dan (enem(atan proppant proppant dalam rekahan0
#0
+ Jisk isksi sita tass yan yan! ! 1uk 1uku( u( untu untuk k mem mem-u -uat at reka rekaha han n dan dan memmem-a2 a2aa dan dan menem(atkan proppan menem(atkan proppantt dalam rekahan0 Fluida (erekah yan!
-aik haruslah da(at mem(ertahankan isksitas selama (rses in'eksi dan mudah (e1ah saat (eker'aan selesai untuk memudahkan (rses clean up0 up0 ←
+ Kesesuaian den!an 9luida 9luida dan -atuan 9rmasi untuk meyakinkan -ah2a 9luida yan! merem-es ke 9rmasi tidak meye-a-kan kerusakan 9rmasi yan! 'ustru akan menurunkan e9isiensi (erekahan0
←
+ Menim-ulkan tekanan !esek minimal untuk untuk men!hindari men!hindari %$
tekanan (emm(aan yan! terlalu tin!!i dan melam(aui -atas kekuatan tu-ular0 + knmis* den!an mem(erhitun!kan mem(erhitun!kan e9ekti9itas 9luida
←
(erekah terse-ut terhada( (enin!katan (rduksi (as1a (erekahan0 Pemilihan Pemilihan proppant proppant ditekankan (ada (enin!katan (ermea-ilitas proppan (ermea-ilitas proppantt pack yan! ter'adi (ada kndisi te!an!an in+situ in+ situ -atuan untuk men!hasilkan knduktiitas rekahan yan! 1uku( !una menin!katkan ka(asitas aliran dalam rekahan0 Untuk mem-uat dan men!em-an!kan se-uah rekahan* (en!aruh te!an!an in+ situ harus di(erhitun!kan0 8ika kekuatan proppa kekuatan proppant nt tidak mam(u men!atasi te!an!an (enutu(an rekahan* -utiran proppan -utiran proppantt akan han1ur dan menurunkan (ermea-ilitas rekahan0 Proppan rekahan0 Proppantt den!an ukuran yan! le-ih -esar umumnya akan mem-erikan (ermea-ilitas rekahan yan! le-ih -aik karena nilai (ermea-ilitas akan menin!kat seirin! den!an -ertam-ahnya diameter dari -utiran0,amun (en!!unaannya (en!!unaannya (ada sumur yan! dalam (erlu dika'i le-ih 'auh karena te!an!an in+ situ yan! -eker'a (ada rekahan le-ih -esar sehin!!a -utir proppant proppant 1enderun! le-ih mudah han1ur makin -esar ukuran proppa ukuran proppant nt * kekuatannya akan makin menurun<0 Hal lain yan! mun!kin tim-ul adalah masalah (enem(atan proppan (enem(atan proppantt dalam rekahan proppant proppant admittance<0 admittance<0 Ukuran yan! le-ih -esar menuntut le-ar rekahan yan! le-ih -esar dan ke1e(atan (en!enda(an (artikel yan! -ertam-ah0 Tin!kat ke-ulatan proppa ke-ulatan proppant nt -er(en!aruh (ada kesera!aman distri-usi te!an!an a!ar kekuatan tum(ukan tum(ukan proppa proppant nt le-ih tin!!i0 Densitas proppa Densitas proppant nt -er(en!aruh -er(en!aruh (ada (rses (en!an!kutan proppa (en!an!kutan proppant nt karena la'u (en!enda(an akan linear terhada( -erat 'enis (artikel0 Penem(atan proppant proppant da(at ditin!katkan den!an dua 1ara yaitu den!an men!!unakan 9luida -erisksitas tin!!i dan menaikkan la'u in'eksi den!an men!unakan men!unakan 9luida -erisksitas rendah untuk men!uran!i 2aktu 2aktu (emm(aan dan 2aktu sus(ensi yan! le-ih di(erlukan0
%%
BAB III PENUTUP
Kei!(ulan 1. Penggun ggunaaan proppant dengan ukuran butir yang lebih besar akan meningkatkan nilai keekonomian dari konduktivitas efektif rekahan yang dihasilkan. 2. Dibandingkan dengan konduktivitas rekahan, panjang rekahan merupakan faktor yang lebih berpengaruh pada efisiensi perekahan yang d ilakukan pada reservoir dengan permeabilitas rendah.
