EKOLOGI MENGKAJI TENTANG KONSEP KESEIMBANGAN LINGKUNGAN
DISUSUN OLEH : 1. 2. 3. 4. 5.
ANIS ANISHA HA NUR NUR SABE SABELA LA DEA FADIL FADILLA LA TINURA TINURA FAIZAL IZAL QADH QADHAR ARII FILDZA FILDZA ADELI ADELINA NA RAINUH RAINUHA A KHAE KHAERU RUL L ANW ANWA AR DIV A Kesehaa! L"!#$%!#a!
&OLTEKKES &OLTEKKES KE'ENKES (AKARTA (AKARTA II ()!. Ha!# (e*a III F3 Ke*a+,-a! Ba-% (a$a-a (a$ a-a 1212 Te)/.210341 Te)/.210341 343 Fa.2103
KATA PENGANTAR
Se#a)a /%6" ha!+a 7")"$ A))ah SWT. Sha)a8a 9a! sa)a7 se)a)% e-%-ah$a! Ras%)%))ah SAW. Be-$a )"7/aha! 9a! -ah7a0N+a /e!+%s%! 7a7/% 7e!+e)esa"$a! %#as 7a$a)ah "!" #%!a 7e7e!%h" %#as 7aa $%)"ah E$,),#". Da)a7 /e!+%s%!a! %#as aa% 7ae-" "!" "9a$ se9"$" ha7*aa! +a!# /e!%)"s ha9a/". Na7%! /e!%)"s 7e!+a9a-" *ah8a $e)a!a-a! 9a)a7 /e!+%s%!a! 7ae-" "!" "9a$ )a"! *e-$a *a!%a! 9,-,!#a! 9a! *"7*"!#a! ,-a!# %a seh"!##a $e!9a)a0$e!9a)a +a!# /e!%)"s ha9a/" e-aas". 'a$a)ah "!" 9"s%s%! a#a- /e7*aa 9a/a 7e7/e-)%as ")7% e!a!# $ese"7*a!#a! e$,s"se7 +a!# $a7" sa6"$a! *e-9asa-$a! /e!#a7aa! 9a-" *e-*a#a" s%7*e- "!;,-7as" -e;e-e!s" 9a! *e-"a. 'a$a)ah "!" 9" s%s%! ,)eh /e!+%s%! 9e!#a! *e-*a#a" -"!a!#a!. Ba"$ "% +a!# 9aa!# 9a-" 9"-" /e!+%s%! 7a%/%! +a!# 9aa!# 9a-" )%a-. Na7%! 9e!#a! /e!%h $esa*a-a! 9a! e-%a7a /e-,),!#a! 9a-" A))ah a$h"-!+a 7a$a)ah "!" 9a/a e-se)esa"$a!. Se7,#a 7a$a)ah "!" 9a/a 7e7*e-"$a! 8a8asa! +a!# )e*"h )%as 9a! 7e!6a9" s%7*a!#a! /e7"$"-a! $e/a9a /e7*aa $h%s%s!+a /a-a 7ahas"s8a &,)"e$!"$ $esehaa! 6a$a-a 2 $h%s%s!+a DIV0A $esehaa! )"!#$%!#a!. Sa+a sa9a- *ah8a 7a$a)ah "!" 7as"h *a!+a$ $e$%-a!#a! 9a! 6a%h 9a-" se7/%-!a. U!%$ "% $e/a9a 9,se! /e7*"7*"!# sa+a 7e7"!a 7as%$a!!+a 9e7" /e-*a"$a! /e7*%aa! 7a$a)ah sa+a 9" 7asa +a!# a$a! 9aa!# 9a! 7e!#ha-a/$a! $-""$ 9a! sa-a! 9a-" /a-a /e7*aa. (a$a-a O$,*e- 214
&e!%)"s
DAFTAR ISI
KATA &EN
BAB II &E'BAHASAN A. B. =. D. E.
&e!#e-"a! E$,s"se7 .......................................................................... 1 Ka"9ah0Ka"9ah E$,s"se7 .................................................................. 1 K,7/,!e! E$,s"se7 ......................................................................... 2 H,7,esa"s E$,s"se7 ....................................................................... 'e$a!"s7e Te-6a9"!+a Kese"7*a!#a! E$,s"se7 ..............................
BAB III &ENUTU& A. Kes"7/%)a! ....................................................................................... 12 B. Sa-a! .................................................................................................. 12 DAFTAR &USTAKA
BAB I PENDAHULUAN
A. Latar Belakang
'a!%s"a se*a#a" 7a$h)%$ h"9%/ se)a)% *e-"!e-a$s" 9e!#a! )"!#$%!#a!!+a. A9a!+a "!e-a$s" a!a-a 7a!%s"a 9a! )"!#$%!#a!!+a 7e!#a$"*a$a! e-6a9"!+a $e"9a$se"7*a!#a! e$,),#" se/e-" $e-%sa$a! a!ah /e!e7a-a! )"!#$%!#a! 9a! se*a#a"!+a. 'a!%s"a 7e!9a/a$a! %!s%-0%!s%- +a!# 9"/e-)%$a! 9a)a7 h"9%/!+a 9a-" )"!#$%!#a!. 'a$"! "!##" $e*%9a+aa! 7a!%s"a 7a$"! *e-a!e$a -a#a7 $e*%%ha! h"9%/!+a. 'a$"! *esa- 6%7)ah $e*%%ha! h"9%/!+a +a!# 9"a7*") 9a-" )"!#$%!#a! 7a$a *e-a-" 7a$"! *esa- /e-ha"a! 7a!%s"a e-ha9a/ )"!#$%!#a!. &e-ha"a! 9a! /e!#a-%h 7a!%s"a h"9%/ e-ha9a/ )"!#$%!#a! 7a$"! 7e!"!#$a /a9a ?a7a! e$!,),#" 7a6%.. E$s/),as" s%7*e- 9a+a a)a7 7a$"! 7e!"!#$a %!%$ 7e7e!%h" *aha! 9asa- "!9%s-". Se*a)"$!+a has") sa7/"!#a! 9a-" "!9%s-" *e-%/a asa/ 9a! )"7*ah 7%)a" 7e!%-%!$a! $%a)"as )"!#$%!#a! h"9%/.
K,7/,!e! e$,s"se7 +a!# 9"$e!a) 9" a)a7 "!" a9a)ah $,7/,!e! *","$ 9a! $,7/,!e! a*","$.'a!%s"a 7e-%/a$a! $,7/,!e! *","$ )"!#$%!#a! +a!# 7e7")"$" 9a+a /"$"- 9a! 9a+a !a)a- e-"!##" 9"*a!9"!#$a! 7a$h)%$ )a"!!+a. D"s"!" 6e)as e-)"ha *ah8a 7a!%s"a 7e-%/a$a! $,7/,!e! *","$ )"!#$%!#a! +a!# a$";. Ha) "!" 9"se*a*$a! 7a!%s"a 9a/a sea-a a$"; 7e!#e),)a 9a! 7e!#%*ah e$,s"se7 ses%a" 9e!#a! a/a.
B. Rumuan Maala!
0 0 0 0 0
A/a +a!# 9"7as%9 9e!#a! e$,s"se7@ A/a sa6a $a"9ah0$a"9ah e$,s"se7@ A/a sa6a $,7/,!e! /e!+%s%! e$,s"se7@ A/a +a!# 9"7a$s%9 9e!#a! h,7e,sa"s 9a! $e)e!"!#a!@ Ba#a"7a!a 7e$a!"s7e e-6a9"!+a $ese"7*a!#a! 9a)a7 e$,s"se7@
". Tu#uan Penul$an
1.
'e!6a*a-$a! a/a sa6a +a!# e-7as%$ $,7/,!e!0$,7/,!e! /e!+%s%! e$,s"se7.
2.
'e!6a*a-$a! ;a$,-0;a$,- a/a sa6a +a!# 7e7/e!#a-%h" e$,s"se7.
3.
'e!9"s$-"/s"$a! *a#a"7a!a /-,ses e-6a9"!+a $ese"7*a!#a! e$,s"se7.
BAB II PEMBAHASAN
A. PENGERTIAN EKOSISTEM
E$,s"se7 a9a)ah s%a% /-,ses +a!# e-*e!%$ $a-e!a a9a!+a h%*%!#a! "7*a) *a)"$ a!a-a 7a$h)%$ h"9%/ 9e!#a! )"!#$%!#a!!+a 6a9" $"a ah% *ah8a a9a $,7/,!e! *","$ h"9%/ 9a! 6%#a $,7/,!e! a*","$"9a$ h"9%/ +a!# e-)"*a 9a)a7 s%a% e$,s"se7 "!" $e9%a $,7/,!e! "!" e!%!+a sa)"!# 7e7e!#a-%h" ,!,h!+a sa6a h%*%!#a! he8a! 9e!#a! a"-. I!e-a$s" a!a-a 7a$h)%$ h"9%/ 9a! "9a$ h"9%/ "!" a$a! 7e7*e!%$ s%a% $esa%a! 9a! $ee-a%-a!. Se"a/ $,7/,!e! +a!# e-)"*a 7e7")"$" ;%!#s"!+a 7as"!#07as"!# 9a! se)a7a "9a$ a9a ;%!#s" +a!# e-!##a!##% 7a$a $ese"7*a!#a! 9a-" e$,s"se7 "!" a$a! e-%s e-6a#a.
B. KAIDAH%KAIDAH EKOSISTEM &. S%a% E$,s"se7 9"a%- 9a! 9"$e!9a)"$a! sea-a ")7"ah '.
S%a% E$,s"se7 7e7/%!+a" 9a+a $e7a7/%a! +a!# ,/"7a) 9a)a7 $ea9aa!
*e-"7*a!#. D" aas $e7a7/%a! e-se*% e$,s"se7 "9a$ )a#" e-$e!9a)" 9e!#a! a$"*a 7e!"7*%)$a! /e-%*aha! /e-%*aha! )"!#$%!#a! aa% $-"s"s )"!#$%!#a! 9a! "9a$ )a#" 9a)a7 $ea9aa! )esa-". (. Te-9a/a "!e-a$s" a!a-a se)%-%h %!s%-0%!s%- )"!#$%!#a! +a!# sa)"!# 7e7/e!#a-%h" 9a!
*e-s";a "7*a) *a)"$. ). I!e-a$s" e-6a9" a!a-a : K,7/,!e! *","s 9e!#a! $,7/,!e! a*","s Sesa7a $,7/,!e!
*","s* Sesa7a $,7/,!e!0$,7/,!e! a*","s
+. I!e-a$s" "% se!a!"asa e-$e!9a)" 7e!%-% s%a% 9"!a7"$a +a!# sa*") %!%$ s%a%
,/"7%7 7e!#"$%" se"a/ /e-%*aha! +a!# 9a/a 9""7*%)$a! e-ha9a/!+a 9a)a7 %$%-a! *aas0*aas $esa!##%/a!!+a ,. Se"a/ e$,s"se7 7e7")"$" s";a +a!# $has 9"sa7/"!# +a!# %7%7 9a! sea-a *e-sa7a0
sa7a 9e!#a! e$,s"se7 )a"!!+a 7e7/%!+a" /e-a!a! e-ha9a/ e$,s"se7 $ese)%-%ha!!+a . -. Se"a/ e$,s"se7 e-#a!%!# 9a! 9a/a 9"/e!#a-%h" ,)eh ;a$,-0;a$,- e7/a 8a$% 9a!
7as"!#07as"!# 7e7*e!%$ *as"s0*as"s /e-*e9aa! 9" a!a-a e$,s"se7 "% se!9"-" se*a#a" /e!e-7"!a! s";a0s";a +a!# $has.
. A!a-a sa% 9e!#a! +a!# )a"!!+a 7as"!#07as"!# e$,s"se7 6%#a 7e)"*a$a! 9"-" %!%$
7e7")"h "!e-a$s"!+a /%)a sea-a e-e!%. ". KOMPONEN EKOSISTEM
O-#a!"s7e h"9%/ 9a! a$ h"9%/ s%)" 9"/"sah$a! sa% sa7a )a"!C sa)"!# *e-"!e-a$s" %!%$ 7e!a/a" $ese"7*a!#a! h"9%/. &-,ses "!e-a$s" "!" a$a! 7e!#has")$a! a)"-a! e!e-#" 9a! 7a$a!a!. A)"-a! e!e-#" 9a! 7a$a!a! "!" 7e7%!#$"!$a! e-6a9"!+a s"$)%s 7"!e-a) +a!# e-6a)"! 9a)a7 sa% s"se7 +a!# 9"!a7a$a! e$,s"se7 +a!# 6%#a )a?"7 9"se*% aa )"!#$%!#a!. E$,s"se7 9"se*% 6%#a aa )"!#$%!#a!. E$,s"se7 e-9"-" 9a-" *e-*a#a" %!s%- +a!# 7e7*e!%$ aa )"!#$%!#a!. K,7/,!e! e$,s"se7 +a!# 9"$e!a) 9" a)a7 "!" a9a)ah $,7/,!e! *","$ 9a! $,7/,!e! a*","$.
1. K,7/,!e! *","$ $,7/,!e! 7a$h)%$ h"9%/ 7"sa)!+a *"!aa!# e%7*%ha! 9a! 7"$-,*a. 2. K,7/,!e! a*","$ $,7/,!e! *e!9a 7a" 7"sa)!+a a"- %9a-a a!ah 9a! e!e-#".
&. K/m0/nen B$/t$k
A9a)ah e$,s"se7 +a!# e-#,),!# 7ah)%$ h"9%/.K,7/,!e! *","$ /a9a e$,s"se7 sa8ah 7"sa)!+a *"sa 7e!a$%/ 7"$-,,-#a!"s7e /a9" *e)a)a!# 7a!%s"a 6a7%- #a!##a!# )%7% 9a! %7*%ha! /a$%. Be-9asa-$a! se#" -,;"$ aa% !%-"s" 7a$a $,7/,!e! *","$ 9a)a7 e$,s"se7 e-9"-" aas 9%a 6e!"s se*a#a" *e-"$% O9%7 13C <,/a) 9a! Bha-98a6 1C Res,s,e9a-7, 9$$. 1C I-8a! 12.
a K,7/,!e! a%,-,;"$ a%,-,/h". Kaa a%,-,;"$ *e-asa) 9a-" $aa a%,s a-"!+a se!9"-" 9a! -,/h"$,s a-"!+a 7e!+e9"a$a! 7a$a!a!. K,7/,!e! a%,-,;"$ +s"% ,-#!"s7e +a!# 7a7/% 7e!+e9"a$a! 7a$a!a!!+a se!9"-" *e-%/a *aha! ,-#a!"$ *e-asa) 9a-" *aha!0*aha! a!,-#a!"$ 9e!#a! *a!%a! $),-,;") 9a! e!e-#" %a7a
*e-%/a -a9"as" 7aaha-". O)eh $a-e!a "% ,-#a!"s7e +a!# 7e!#a!9%!# $),-,;") e-7as%$ $e 9a)a7 #,),!#a! a%,-,; 9a! /a9a %7%!+a a9a)ah #,),!#a! e%7*%ha!. &a9a $,7/,!e! a%-,;"$ e-6a9" /e!#"$aa! e!e-#" -a9"as" 7aaha-" 9a! s"!es"s *aha! a!,-#a!"$ 7e!6a9" *aha! ,-#a!"$ $,7/)e$s. * K,7/,!e! hee-,-,;"$ hee-,-,;h". Kaa hee-,-,; *e-asa) 9a-" $aa hee-, a-"!+a *e-*e9a aa% )a"!. Da! -,/h"$,s a-"!+a 7e!+e9"a$a! 7a$a!a!. K,7/,!e! hee-,-,;"$ +a"% ,-#a!"s7e +a!# h"9%/!+a se)a)% 7e7a!;aa$a! *aha! ,-#a!"$ se*a#a" *aha! 7a$a!a!!+a se9a!#$a! *aha! ,-#a!"$ +a!# 9"7a!;aa$a!! "% 9"se9"a$a! ,)eh ,-#a!"s7e )a"!. (a9" $,7/,!e! hee-,-,;"$ 7e7/e-,)eh *aha! 7a$a!a! 9a-" $,7/,!e! a%,-,;"$ $e7%9"a! se*a#"a! a!##,a $,7/,!e! "!" 7e!#%-a"$a! *aha! ,-#a!"$ $,7/)e$s $e 9a)a7 *e!%$ *aha! a!,-#a!"$ +a!# se9e-ha!a. De!#a! 9e7"$"a! *"!!aa!# 6a7%- 6asa9 -e!"$ e-7as%$ $e 9a)a7 #,),!#a! $,7/,!e! hee-,-,;"$.
$,7/,!e! *","$ +a!# 7e!a$%/ /-,9%se! $,!s%7e! 9a! /e!#%-a". 'as"!#07as"!# 9a-" e7/a $,7/,!e! e-se*% 9"%-a"$a! se*a#a" *e-"$% :
1. K,7/,!e! /-,9%se! +a"% ,-#a!"s7e a%,-,;"$ +a!# /a9a %7%7!+a *e-%/a %7*%ha! h"6a%. &-,9%se! 7e!##%!a$a! e!e-#" -a9"as" 7aaha-" 9a)a7 /-,ses ;,,s"!es"s seh"!##a 7a7/% 7e!#as"7")as" =O2 9a! H2O 7e!#has")$a! e!e-#" $"7"a +a!# e-s"7/a! 9a)a7 $a-*,h"9-a. E!e-#" $"7"a "!")ah se*e!a-!+a 7e-%/a$a! s%7*e- e!e-#" +a!# $a+a se!+a8a $a-*,!. 2. K,7/,!e! $,!s%7e! +a"% ,-#a!"s7e hee-,-,;"$ 7"sa)!+a 7a!%s"a 9a! *"!aa!# +a!# 7a$a! ,-#a!"s7e )a"!. (a9" +a!# 9"se*% se*a#a" $,!s%7e! a9a)ah ,-#a!"s7e 9a)a7 e$,s"se7 +a!# 7e!##%!a$a! has") s"!es"s *aha! ,-#a!"$ 9a! /-,9%se! aa% ,-#a!"s7e )a"!!+a. Be-9asa-$a! $ae#,-" e-se*% 7a$a +a!# e-7as%$ $,!s%7e!
a9a)ah *"!aa!# aa% 7a!%s"a +a!# e-9a/a 9a)a7 s%a% e$,s"se7 e-se*%. K,!s%7e! 9a/a 9"#,),!#$a! $e 9a)a7 : $,!s%7e! /e-a7a $,!s%7e! $e9%a $,!s%7e! $e"#a 9a! 7"$-,$,!s%7e!. 3. K,7/,!e! /e!#%-a" +a"% 7"$-,,-#a!"s7e +a!# h"9%/!+a *e-#a!%!# $e/a9a *aha! ,-#a!"$ 9a-" ,-#a!"s7e 7a" *"!aa!# 7a!!%s"a %7*%ha! +a!# e)ah 7a". '"$-,,-#a!"s7e /e!#%-a" e-se*% /a9a %7%7!+a e-9"-" aas aha/ 9a)a7 /-,ses /e!#%-a"a! *aha! ,-#a!"$ 9a-" ,-#a!"s7e 7a" 7a$a ,-#a!"s7e /e!#%-a" e-*a#" aas 9e$,7/,se- 9a! -a!s;,-7e- Se"a9" 13. De$,7/,se- +a"% 7"$-,,-#a!"s7e +a!# 7e!+e-a!# *a!#$a" he8a! 9a! s"sa %7*%ha! 7a" $e7%9"a! 7e7eah *aha! ,-#a!"$ $,7/)e$s $e 9a)a7 "$aa! +a!# )e*"h se9e-ha!a $e 9a)a7 *e!%$ *aha! a!,-#a!"$ +a!# s"a/ 9"7a!;aa$a! )a#" ,)eh /-,9%se! e%7*%ha! 9a! /-,ses 9e$,7/,s"s" "% 9"se*% 7"!e-a)"sas" +a!# 7e!#has")$a! ?a ha-a.
K,7/,!e! *","$ 9a)a7 e$,s"se7 "9a$ 9"/e)a6a-" sea-a "!9">"9% ea/" 9a)a7 sa%a! /,/%)as" 9a! $,7%!"as:
a.
P/0ula$
&,/%)as" "9a$ e-9"-" 9a-" sa% 7a$h)%$ h"9%/ aa% "!9">"9% ea/" aas se$%7/%)a! 7a$h)%$ h"9%/ +a!# 7e!e7/a" s%a% $a8asa! e-e!%. Na7%! se$%7/%)a! 7a$h)%$ h"9%/ "!" ha!+a 9"se*% /,/%)as" 6"$a 7e7")"$" 6e!"s +a!# sa7a aa% sa% s/es"es 6"$a 7a7/% %!%$ *e*"a$ s")a!# 9a! 7e!%-%!$a! a!a$a! +a!# ;e-"). Se*a#a" ,!,h /,/%)as" /e-ha"$a!)ah se*%ah $,)a7 "$a! +a!# 9"h%!" ,)eh *e-*a#a" 6e!"s 7a$h)%$ h"9%/ se/e-" #a!##a!# )%7% se-a!##a a"- )e)e "$a! 7as 9a! )a"!!+a. ("$a se"a/ 6e!"s 7a$h)%$ h"9%/ "!" 6%7)ah!+a )e*"h 9a-" sa% 7a$a /a9a $,)a7 "$a! a$a! e-*e!%$ /,/%)as" #a!##a!# /,/%)as" )%7% /,/%)as" se-a!##a a" - 9a! see-%s!+a.
1.
K/mun$ta
&,/%)as"0/,/%)as" 7a$h)%$ h"9%/ +a!# a9a /a9a s%a% e7/a "9a$ *e-9"-" se!9"-" *e#"% sa6a ea/" sa)"!# *e-"!e-a$s". &a9a se*%ah $,)a7 "$a! 7"sa)!+a /,/%)as" #a!##a!# a$a! *e-"!e-a$s" 9e!#a! /,/%)as" "$a! *e-%$%-a! $e"). I!e-a$s" a!a-a #a!##a!# 9e!#a! "$a! $e") *e-)a!#s%!# 7e)a)%" /-,ses 7a$a!. I!e-a$s" a!a-a/,/%)as" /a9a s%a% a-ea "!" 7e7*e!%$ K,7%!"as .K,7%!"as "9a$ ha-%s 7e)"/%" $a8asa! +a!# )%as 9e!#a! %7*%ha! 9a! he8a! +a!# *e-a#a7. Te7/%-%!# $e)a/a +a!# s%9ah *e-"s" a"- h%6a! )e*"h 9a-" se7"!##% 9a/a 7e!6a9" s%a% $,7%!"as +a!# e-s%s%! aas *a$e-" 6a7%- 9a! /-,,?,a.
'.
K/m0/nen a1$/t$k
a9a)ah $,7/,!e! 7ae-" +a!# e-#,),!# a$ h"9%/.Te-7as%$ $,7/,!e! a*","$ "!" a!a-a )a"! "$)"7 se!+a8a a!,-#a!"$ 9a! se!+a8a ,-#a!"$. I$)"7 9a)a7 ha) "!" 7e)"*a$a! s%h% $e)e7*a*a! %aa a-ah a!#"! 9a! se*a#a"!+a. K,7/,!e! se!+a8a a!,-#a!"$ a!a-a )a"! $a-*,! = !"-,#e! N $a-*,!9",$s"9a =O 2 a"- H2O 9a! se*a#a"!+a e-7as%$ /%)a 9" s"!" 9a%-s"$)%s 7"!e-a)!+a. Se!+a8a ,-#a!"$ +a!# 7e)"/%" /-,e"! )e7a$ h"9-a a-*,! 9a! se*a#a"!+a +a!# 9a/a 7e!#"$a a!a-a 7aa -a!a" $,7/,!e! *","$ 9a! a*","$.
Interak$ Antar K/m0/nen B$/t$k
I!e-a$s" a!a-$,7/,!e! *","$ 7e-%/a$a! "!e-a$s" +a!# e-6a9" a!a-/,/%)as" ,-#a!"s7 +a!# 7e!+%s%! e$,s"se7. Be*e-a/a
"/e
"!e-a$s"
a!a-$,7/,!e!
*","$
+a"%
7%%a)"s7e $,7e!sa)"s7e a)e),/a" /-e9as" $,7/e"s" 9a! /a-as""s7e.
&.
Mutual$me
'%%a)"s7e 7e-%/a$a! *e!%$ h%*%!#a! aa% "!e-a$s" a!a-,-#a!"s7e 9a-" 9%a s/es"es +a!# *e-*e9a +a!# sa)"!# 7e!#%!%!#$a!. =,!,h h%*%!#a! 7%%a)"s7e a9a)ah se7% 9e!#a! a/h"9. Se7% 7e)"!9%!#" a/h"9 9a-" /e7a!#sa!+a se9a!#$a! a/h"97e7*e-"$a! a"-a! se6e!"s 7a9% $e/a9a se7%. =,!,h )a"! *%!#a 9e!#a! )e*ah.
'.
K/menal$me
K,7e!sa)"s7e 7e-%/a$a! *e!%$ h%*%!#a! aa% "!e-a$s" a!a-,-#a!"s7e 9a-" 9%a s/es"es +a!# *e*e9a +a!# 7a!a ha!+a sa% ,-#a!"s7e sa6a +a!# 7e7/e-,)eh $e%!%!#a! se9a!#$a! +a!# )a"!+a "9a$ e-/e!#a-%h. =,!,h h%*%!#a! a!a-a "$a! -e7,-a 9e!#a! "$a! h"%C ,!,h )a"! a!a7a! a!##-e$ +a!# %7*%h sea-a e/";" /a9a *aa!# /,h,!.
(.
Alel/0at$
A)e),/a" a9a)ah h%*%!#a! aa% "!e-a$s" a!a-a,-#a!"s7e +a!# 7a!a $e*e-a9aa! sa% ,-#a!"s7e 9a/a 7e!#ha7*a /e-%7*%ha! aa% /e-$e7*a!#a! ,-#a!"s7e )a"!+a 7e)a)%" /e)a/"sa! ,$s"! aa% -a%!. Ta!a7a! /"!%s 7"sa)!+a 7e!+e$-es"$a! ?a +a!# 7e!+e*a*$a! a!ah 9"se$"a-!+a 7e!6a9" e-)a)% asa7 %!%$ /e-%7*%ha! a!a7a! 6e!"s )a!+a.
).
Pre2a$
&-e9as" a9a)ah h%*%!#a! aa% "!e-a$s" a!a-,-#a!"s7e +a!# 7a!a sa% ,-#a!"s7e 7e7a$a! ,-#a!"s7e
)a"!+a.
O-#a!"s7e
+a!#
7e7a$a!
9"se*% &-e9a,- se9a!#$a!
+a!#
9"7a$a! 9"se*% 'a!#sa. +. K/m0et$$
A9a!+a /e-sa"!#a! %!%$ 7e!9a/a$a! s%7*e- +a!# e-*aas e-6a9"!+a h%*%!#a! aa% "!e-a$s" 9a)a7 *e!%$ K,7/e"s".
,.
Para$t$me
&a-as""s7e a9a)ah h%*%!#a! a!a-,-#a!"s7e *e-*e9a s/es"es +a!# 7a!a sa% 6e!"s ,-#a!"s7e /a-as" h"9%/ *e-sa7a aa% 7e!%7/a!# 9e!#a! ,-#a!"s7e )a"!+a "!a!#9a! 7e!"7*%)$a! $e-%#"a! *a#" ,-#a!"s7e +a!# 9"%7/a!#"!+a. =,!,h a"!# /"a h"9%/ 9e!#a! a-a 7!e7/e) /a9a a)a /e!e-!aa! "!a!#!+a $e7%9"a! 7e!+e-a/ 7a$a!a! +a!# 9"e-!a ,)eh "!a!#!+a.
D. H/me/tat$ Ek/$tem
E$,s"se7 7e-%/a$a! "!#$aa! ,-#a!"sas" 9" a)a7 +a!# )e*"h "!##" 9a-" $,7%!"as aa% 7e-%/a$a! $esa%a! 9a-" $,7%!"as 9e!#a! )"!#$%!#a!!+a 9"7a!a e-6a9" h%*%!#a!
$ee-a%-a!. Kee-a%-a! "!" e-6a9" ,)eh a9a!+a a-%s s"$)%s 7ae-" 9a! a)"-a! e!e-#" +a!# e-$e!9a)"$a! ,)eh a-%s "!;,-7as" a!a-a $,7/,!e! 9a)a7 e$,s"se7 "% 9"7a!a se"a/ $,7/,!e! 7e7/%!+a" ;%!#s". Kese"7*a!#a! "% "9a$ *e-s";a sa"s 7e)a"!$a! 9a/a *e-%*ah0%*ah 9"!a7"s /e-%*aha! "!" 9a/a e-6a9" sea-a a)a7"ah 7a%/%! se*a#a" a$"*a /e-*%aa! 7a!%s"a. Kese"7*a!#a! 9"!a7"s e-a/a" a$"*a a9a!+a /-,ses /e!#a%-a! 9"-" e-ha9a/ se"a/ /e-%*aha! 9a-" e!e-#" 9a! 7ae-" +a!# 7as%$ aa% *e-e9a- 9a)a7 s"se7 Da)a7 e$,s"se7 e-9a/a s%a% 7e$a!"s7e $ese"7*a!#a! +a!# 9"$e!a) 9e!#a! "s")ah !/me/tat$ 3steady state4* 5a$tu kemam0uan ek/$tem untuk mena!an 1er1aga$ 0eru1a!an 2alam $tem e6ara keeluru!an. H,7,e,sa"s *e-asa) 9a-" $aa h,7e, +a!#
a-"!+a sa7a 9a! sa"s a-"!+a *e-9"-" O9%7 13. Kese"7*a!#a! "!" 9"a%- ,)eh *e-*a#a" ;a$,- +a!# -%7" 9a! 9"9a)a7!+a e-7as%$ 7e$a!"s7e +a!# 7e!#a%- /e!+"7/a!a! *aha!0 *aha! /e)e/asa! ha-a 7a$a!a! /e-%7*%ha! ,-#a!"s7e /-,9%$s" 9a! 9e$,7/,s"s" *aha! ,-#a!"$. 'es$"/%! s%a% e$,s"se7 7e7/%!+a" 9a+a aha! +a!# *esa- se$a)" e-ha9a/ /e-%*aha! ea/" *"asa!+a *aas 7e$a!"s7e h,7e,sa"s e-se*% 9e!#a! 7%9ah 9a/a 9"e-,*,s ,)eh $e#"aa! 7a!%s"a. Se*a#a" ,!,h s%!#a" +a!# 7e!e-"7a )"7*ah 9a! sa7/ah +a!# "9a$ e-)a)% *a!+a$ 7a$a s%!#a" 9a/a 7e!6e-!"h$a! $e7*a)" a"-!+a sea-a a)a7" seh"!##a a"- s%!#a" 9"a!##a/ "9a$ e-e7a-. Tea/" *")a )"7*ah 9a! sa7/ah +a!# 7as%$ "% *a!+a$ 9a! e-%s 7e!e-%s a/a)a#" 7e!#a!9%!# *aha! *e-a%! 7a$a *aas h,7e,sas"s a)a7" s%!#a" a$a! e-)a7/a%" seh"!##a 7%!#$"! sa6a s"se7 s%!#a" e-se*% "9a$ 7e7")"$" )a#" s"se7 h,7e,sas"s a)a7" 9a! sea-a /e-7a!e! a"-!+a *e-%*ah aa% -%sa$ sa7a se$a)".
E$,s"se7 7e7*e-"$a! "!;,-7as" +a!# sa!#a *e-7a!;aa *a#" 7a!%s"a %!%$ 9"/e)a6a-" 9a)a7 7e!#e),)a 9a! /e)esa-"a! )"!#$%!#a!. I!;,-7as" 9a)a7 ha) "!" 9a/a 9"-%7%s$a! se*a#a" s%a% s"7*,) aa% se*a#a" "!9"$a,- e!a!# ses%a% +a!# e-6a9" aa% +a!# a9a 9" 7asa )a)% 7a%/%! 9" 7asa a$a! 9aa!# /a9a $,7/,!e! e$,s"se7 *a"$ sea-a "!9">"9% 7a%/%! sea-a $ese)%-%ha! /a9a s"se7 "%. Se*a#a" ,!,h 9a-" #e6a)a a)a7 +a!# 7e7*e-"$a! "!;,-7as" a9a)ah :
0
F,s") +a!# e-$a!9%!# 9a)a7 a!ah 9a! *a%a! 7e7*e-"$a! "!;,-7as" e!a!# 7asa )a)% 9a-" s"se7 e-se*%.
0
(e6a$ e)a/a$ $a$" 9a! $,,-a! #a6ah 7e7*e-"$a! "!;,-7as" $e*e-a9aa! #a6ah 9" e$,s"se7 e-se*%.
0
A9a!+a s"!a- 7e-ah /a9a saa 7aaha-" a$a! e-*e!a7 7e7*e-"$a! "!;,-7as" /a9a 7a!%s"a *ah8a *es,$ ha-" %9a-a a$a! *a"$ 9a! e-ah.
0
Ke*e-a9aa! ,-#a!"s7e e-e!% 9a)a7 e$,s"se7 9a/a 9"6a9"$a! /e%!6%$ 7"0sa)!+a a9a!+a $%!a!#0$%!a!# 9" s%a% 9ae-ah 7e!%!6%$$a! a9a!+a e$,s"se7 e-se*% /a9a!# -%7/% aa%/%! h%a! 7a!#-,>e.
0
Wa-!a +a!# *e-a!e$a -a#a7 /a9a he8a! 7"sa)!+a $%!"!# *e)a!# /a9a ha-"07a% 8a-!a %)a- $%!"!# *e-*"!"$ h"a7 9)). Wa-!a +a!# *e-a!e$a -a#a7 7e70/%!+a" 7a$s%9 9a! 7e7*e-" "!;,-7as" $e/a9a 6e!"s!+a 7a%/%! 6e!"s )a"!!+a +a!# 9a/a 7e!,),!# $e9%a *e)ah /"ha$. I!;,-7as" e-se*% a9a +a!# 7a$s%90!+a %!%$ "9a$ 7%9ah e-)"ha ,)eh 7%s%h!+a a#a- 7%9ah 9"$e!a) /asa!#a!0!+a 7e7*e-" /e-"!#aa! ha-%s 9"6a%h" 9a! ha"0ha". Wa-!a "!" 6%#a 7e7*e-"$a! "!;,-7as" "9e!"as 9a-" s/es"es e-e!%. Da)a7 /e-$e7*a!#a! ")7% /e!#eah%a! 9a! e$!,),#" se$a-a!# e)ah *a0!+a$ 9"#a)" 9a! 9"e7%$a! "!;,-7as" +a!# *e-#%!a *a#" 7a!%s"a 7"sa)!+a 9a)a7 %saha /e!9ee$s"a! 7e!##%!a$a! s"se7 -a9a- +a!# 7e!,!,h 9a-" s"se7 !a>"0#as" $e)e)a8a- 9)).
Kelent$ngan Ek/$tem 3 Reselience4
S%a% s"se7 9a)a7 e$,s"se7 a$a! 7e7*e-"$a! a!##a/a! e-ha9a/ s%a% #a!##%a! *a"$ #a!##%a! +a!# 9"se!#a6a 7a%/%! +a!# "9a$ 9"se!#a6a. Ta!##a/a! e$,s"se7 e-se*% ses%a" 9e!#a! $ea9aa! $e)e!"!#a! +a!# 9"7")"$"!+a. Ke)e!"!#a! 7e-%/a$a! s";a 9a-" s%a% s"se7 +a!# 7e7%!#$"!$a!!+a $e7*a)" /%)"h se/e-" $ea9aa! se7%)a sa*")"as *ah$a! %!%$ 7e!+e-a/ 9a! 7e7a!;aa$a! #a!##%a! +a!# 7e!"7*%)$a! 9"!a7"$a aa% /e-%*aha! $e").
E.
Mekan$me Ter#a2$n5a Kee$m1angan Ek/$tem
&. H%*%!#a! &-,9%se! K,!s%7e! 9a! &e!#%-a"
Sea-a a)a7" s%a% e$,s"se7 9a)a7 $ea9aa! se"7*a!#. Kese"7*a!#a! "!" a$a! e-#a!##% *")a a9a #a!##%a! 9a-" )%a- se/e-" *e!a!a a)a7 aa% a7/%- a!#a! 7a!%s"a. K,7/,!e! /e!+%s%! e$,s"se7 "9a$ 9a/a *e-9"-" se!9"-" ea/" sa)"!# e-#a!%!#. S%a% $,7/,!e! *","$ +a!# a9a 9" 9a)a7 e$,s"se7 9"%!6a!# ,)eh $,7/,!e! *","$ )a"!!+a. Da)a7 s%a% e$,s"se7 se)a)% e-6a9" /e-%*aha! 6%7)ah /,/%)as" %7*%ha! he-*">,-a 9a! $a-!">,-a $,7/,!e! *","$. A)a7 a$a! 7e!#a%- e$,s"se7 se9e7"$"a! -%/a seh"!##a /e-*a!9"!#a! a!a-a 6%7)ah /-,9%se! 9a! $,!s%7e! se)a)% se"7*a!#. Kese"7*a!#a! a)a7 e$,s"se7 a$a! e-/e)"ha-a *")a $,7/,s"s" $,7/,!e!0$,7/,!e!!+a $,7/,!e! *","$ 7a%/%! $,7/,!e! a*","$ 9a)a7 $ea9aa! se"7*a!#. U!%$ 7e!6a#a $ese"7*a!#a! /a9a e$,s"se7 7a$a e-6a9" /e-"s"8a 7a$a! 9a! 9"7a$a!. Ha) "!" *e-%6%a! %!%$ 7e!#e!9a)"$a! /,/%)as" s%a% ,-#a!"s7e. &e-"s"8a 7a$a! 9a! 9"7a$a! a!a- 7a$h)%$ h"9%/ 9a)a7 s%a% e$,s"se7 7e7*e!%$ -a!a" 7a$a!a! 9a! 6a-"!#06a-"!# 7a$a!a!.
a. Ra!a" 7a$a!a! &-,ses 7a$a! 9a! 9"7a$a! e-6a9" 9a)a7 s%a% e$,s"se7. Da)a7 s%a% e$,s"se7 e-6a9" /e-"s"8a 7a$a! 9a! 9"7a$a! 9a)a7 s%a% #a-"s )%-%s +a!# 9"se*% -a!a" 7a$a!a!. Ra!a" 7a$a!a! "!" e-6a9" 6"$a sa% 6e!"s /-,9%se! 9"7a$a! ,)eh sa% 6e!"s $,!s%7e! /e-a7a $,!s%7e! /e-a7a 9"7a$a! ,)eh sa% 6e!"s $,!s%7e! $e9%a 9a! see-%s!+a. K,!s%7e! +a!# 7e!6a9" /e7a$a! e-a$h"- 9"se*% $,!s%7e! /%!a$. Ra!a" 7a$a!a! e-6a9" 9" *e-*a#a" e$,s"se7. D" a!a-a -a!a" 7a$a!a! e-se*% e-9a/a /e!#%-a" $a-e!a /a9a a$h"-!+a se7%a 7a$h)%$ h"9%/ a$a! 7a" 9a! 9"%-a"$a! ,)eh /e!#%-a".
*.
(a-"!#06a-"!# 7a$a!a! D" 9a)a7 e$,s"se7 "9a$ ha!+a a9a sa% -a!a" 7a$a!a! ea/" *e-"*%0-"*% *a!+a$!+a +a!# $ese7%a!+a sa7a0sa7a 7e!##%!a$a! s"!a- 7aaha-" se*a#a" s%7*e- e!e-#". A!a-a sa% -a!a" 7a$a!a! 9e!#a! -a!a" 7a$a!a! +a!# )a"! a$a! 7e7*e!%$ se*%ah 6a-"!#06a-"!# 7a$a!a!. (a-"!#06a-"!# 7a$a!a! s%s%!a!!+a )e*"h $,7/)e$s *")a 9"*a!9"!#$a! 9e!#a! -a!a" 7a$a!a!.
. &"-a7"9a 7a$a!a! Da)a7 e$,s"se7 +a!# se"7*a!# 6%7)ah /-,9%se! )e*"h *a!+a$ 9a-"/a9a 6%7)ah $,!s%7e! "!#$a I 6%7)ah $,!s%7e! "!#$a II )e*"h *a!+a$ 9a-"/a9a $,!s%7e! "!#$a III 9e7"$"a! see-%s!+a. Ha) "!" 9"se*a*$a! ,)eh h")a!#!+a e!e-#" /a9a se"a/ "!#$aa! 7a$a!a!. ("$a -a!a" 7a$a!a! 9"#a7*a-$a! 9a-" /-,9%se! sa7/a" $,!s%7e! "!#$a "!##" 7a$a a$a! e-*e!%$ s%a% /"-a7"9a 7a$a!a!.
BAB III •
PENUTUP
Ke$m0ulan 7 H%*%!#a! a!a- 7a$h)%$ h"9%/ 9e!#a! )"!#$%!#a!!+a sa!#a e-a 9a! sa)"!#
$ee-#a!%!#a! $a-e!a 7a$h)%$ +a!# sa% 7e7*%%h$a! *a!%a! 7a$h)%$ )a"!.
'a$h)%$ h"9%/ 7e7*%%h$a! )"!#$%!#a! %!%$ 7e7*a!% 7e7e!%h" $e*%%ha! h"9%/!+a. Se*a)"$!+a )"!#%!#a! 6%#a 7e7*%%h$a! 7a$h)%$ h"9%/ 9a)a7 $e)a!#s%!#a!
h"9%/!+a.
•
E$,s"se7 a9a)ah $esa%a! $,7%!"as 9e!#a! )"!#$%!#a!!+a +a!# 7e7*e!%$ h%*%!#a! "7*a) *a)"$. E$,s"se7 e-s%s%! aas 9%a $,7/,!e! %a7a +a"% $,7/,!e! *","$ 9a! $,7/,!e! a*","$. K,7/,!e! *","$ a9a)ah $,7/,!e! e$,s"se7 +a!# h"9%/ +a!# e-9"-" 9a-" 7a$h)%$ h"9%/ +a!# 7e)"/%" %7*%ha! he8a! 9a! 7a!%s"a. K,7/,!e! a*","$ a9a)ah $,7/,!e! e$,s"se7 +a!# a$ h"9%/ +a!# 7e)"/%" a!ah a"-
•
%9a-a aha+a 7aaha-" s%h% aa% e7/e-a%-e 7"!e-a) 9a! #as. Da-" se#" 7a$a!a! e$,s"se7 9"*a#" 7e!6a9" 9%a +a"%: 1O-#a!"s7e A%,-,; a9a)ah ,-#a!"s7e +a!# 9a/a 7e7*%a 7a$a!a! se!9"-" 9e!#a! 7e7a!;aa$a! *aha! ,-#a!"$ +a!# e-9a/a 9" )"!#$%!#a!!+aC 2O-#a!"s7e Hee-,-,; a9a)ah ,-#a!"s7e +a!# "9a$
•
9a/a 7e7*%a 7a$a!a! se!9"-" 9a! 7e!9a/a$a! 7a$a!a!!+a 9a-" 7a$h)%$ h"9%/ )a"!. Be-9asa-$a! e-*e!%$!+a e$,s"se7 9"*e9a$a! 7e!6a9" 9%a +a"% e$,s"se7 a)a7" 9a! e$,s"se7 *%aa!. Se)a"! "% e$,s"se7 6%#a 9a/a *e-%*ah $a-e!a *e*e-a/a ;a$,- +a!#
•
•
7e7/e!#a-%h"!+a 9"a!a-a!+a : #a!##%a! a)a7 "!9a$a! 7a!%s"a /es"s"9a +a!# *e-)e*"ha! 9a! se*a#a"!+a Saran 7 Se"a/ 7a$h)%$ h"9%/ 7e7*%%h$a! )"!#$%!#a! +a!# seha se*a#a" e 7/a "!##a). O)eh
$a-e!a "% $"a ha-%s 7e!6a#a $e*e-s"ha! e7/a )"!#$%!#a! e-%a7a 9"se$"a- e7/a •
"!##a) $"a. (a#a)ah $e)esa-"a! 9a! $e*e-)a!#s%!#a! h"9%/ 7a$h)%$ h"9%/ $a-e!a 7a$h)%$ h"9%/ +a!# sa% 9e!#a! +a!# )a"!!+a sa)"!# $ee-#a!%!#a! 9a! "9a$ 9a/a h"9%/ se!9"-".
DAFTAR PUSTAKA
h/:e$,s"se70e$,),#".*),#s/,.,721327e7aha7"0$ese"7*a!#a!0 e$,s"se7.h7).9"a$ses /a9a a!##a) 2 O$,*e- 214 h/s:a?8a-a)".8,-9/-ess.,7a#e$,s"se7.9"a$ses /a9a a!##a) 21 O$,*e- 214
h/:9"a!a!%-sa-".8,-9/-ess.,7213317a$a)ah0$,7/,!e!09a!07aa70 e$,s"se7.9"a$ses /a9a a!##a) 21 O$,*e- 214