LAPORAN PRAKTIKUM MINPET

LAPORAN PRAKTIKUM MINERALOGI PETROLOGI ACARA II PENGENALAN MINERAL II (KUARSA, KALSIT, DAN PIRIT)

Disusun oleh:  Nama

: Nugi Agaha Agaha

 NIM

: !!"!"#!$% !!"!"#!

%$&a'iam &a'iamPl Plug ug : Senin Senin*+ *+#-! #-!!+ !+# #! ! Asisen

: !+ Ga.'iella /+/ Tu0ang $+ D1ah P'a.an0a'i A+K  + Raisa Rohma Uli Lingga

LABORATORIUM MINERALOGI PETROLOGI PROGRAM STUDI TEKNIK LINGKUNGAN FAKULT FAKULTAS AS TEKNOLOGI TEKNO LOGI MINERAL UNIVERISTAS PEMBANGUNAN NASIONAL “VETERAN” YOGYAKARTA 2015

BAB I PENDAHULUAN

!+!

Mine'al Mine'al 0a2a 3ia 0e4inisi3an se.agai .ahan 2a0a ano'gani3 1ang e'0a2a

se5a'a alamiah, 1ang e'0i'i

0a'i

unsu'-unsu'

3imia6i

0alam

2e'.an0ingan

e'enu, 0imana aom-aom 0i 0alamn1a e'susun mengi3ui suau 2ola 1ang sisemais+ Mine'al memili3i si4a 0an .enu3 e'enu 0alam 3ea0aan 2a0an1a, se.agai 2e'6u7u0an 0a'i susunan 1ang e'au' 0i 0alamn1a+ A2a.ila 3on0isin1a memung3in3an, me'e3a a3an 0i.aasi oleh .i0ang-.i0ang 'aa, 0an 0iasumsi3an se.agai .enu3-.enu3 1ang e'au' 1ang 0i3enal

se.agai

83'isal9+

Dengan

0emi3ian, 3'isal se5a'a umum 0a2a 0i0e4inisi3an se.agai .ahan 2a0a 1ang homogen 1ang memili3i 2ola ine'nal susunan iga 0imensi 1ang e'au'+ Su0i 1ang 3husus mem2ela7a'i si4a-si4a, .enu3 susunan 0an 5a'a-5a'a e'7a0in1a .ahan 2a0a e'se.u 0inama3an 3'isalog'a4i+ Pengeahuan enang 8mine'al9 me'u2a3an s1a'a mula3 unu3 0a2a mem2ela7a'i .agian 1ang 2a0a 0a'i .umi ini, 1ang e'0i'i 0a'i .auan+ agian lua'  1ang 2a0a 0a'i .umi ini 0ise.u lios4i', 1ang .e'a'i sela2u 1ang e'0i'i 0a'i  .auan, 0engan mengam.il 8lithos9 0a'i .ahasa lain 1ang .e'a'i .au, 0an 8 sphere9 1ang .e'a'i sela2u+ Ti0a3 3u'ang 0a'i $### 7enis mine'al 1ang 3ia 3eahui se3a'ang+ e.e'a2a 0a'i2a0an1a me'u2a3an .en0a 2a0a 0engan i3aan unsu' 1ang se0e'hana+ Conohn1a a0alah mine'al inan 1ang han1a e'0i'i 0a'i sau 7enis unsu' sa7a 1aiu 8Ka'.on9+ Ga'am 0a2u' 1ang 0ise.u mine'al hali, e'0i'i 0a'i sen1a6a 0ua unsu' 8Na'ium9 0an 8Chlorit 9 0engan sim.ol NaCl+ Seia2 mine'al mem2un1ai susunan unsu' -unsu' 1ang ea2 0engan 2e'.an0ingan e'enu+ Su0i 1ang mem2ela7a'i segala sesuaun1a enang mine'al 0ise.u 8Mine'alogi9, 0i 0alamn1a 7uga men5a3u2 2engeahuan enang 8K'isal9, 1ang me'u2a3an unsu'  uama 0alam susunan mine'al+ Pengeahuan 0an 2engenalan mine'al se5a'a  .ena' se.ai3n1a 0i3uasai e'le.ih 0ahulu se.elum mem2ela7a'i 0asa'-0asa' geologi aau 8Geologi ;isi39, 0imana .auan, 1ang e'0i'i 0a'i mine'al, me'u2a3an o2i3  uama 1ang a3an 0i.ahas+ Di aas elah 0i7elas3an .ah6a salah sau s1a'a uama unu3 0a2a mengenal 7enis - 7enis .auan se.agai .ahan 1ang mem.enu3 lios4i'  ini, a0alah 0engan 5a'a mengenal mine'al-mine'al 1ang mem.enu3 .auan e'se.u (D7auha'i Noo', $#!$)+ !#

!!

!+$

Si4a Kimia6i Mine'al e'0asa'3an sen1a6a 3imia6in1a, mine'al 0a2a 0i3elom2o33an men7a0i

mine'al sili3a 0an mine'al non-sili3a+ Te'0a2a < (0ela2an) 3elom2o3 mine'al nonsili3a, 1aiu 3elom2o3 o3si0a, sul4i0a, sul4a, native elemen, hali0, 3a'.ona, hi0'o3si0a, 0an 2hos2a+ A0a2un mine'al sili3a (mengan0ung unsu' Si=) 1ang umum 0i7um2ai 0alam .auan+ Di .umi ini e'0a2a le.ih 0a'i $### 7enis mine'al 1ang 0i3enal hingga se3a'ang+ Namun e'n1aa han1a .e.e'a2a 7enis sa7a 1ang e'li.a 0alam 2em.enu3an .auan+ Mine'al-mine'al e'se.u 0inama3an 8mine'al  2em.enu3 .auan9, aau 8rock-forming minerals9, 1ang me'u2a3an 2en1usun uama  .auan 0a'i 3e'a3 0an manel .umi+ Mine'al 2em.enu3 .auan 0i3elom2o3an men7a0i em2a: (a) sili3a, (.) o3si0a, (5) sul4i0a 0an (0) 3a'.ona 0an sul4a+ a) Mine'al sili3a &am2i' *#> mine'al 2em.enu3 .auan a0alah 0a'i 3elom2o3  ini, 1ang me'u2a3an 2e'sen1a6aan ana'a sili3on 0an o3sigen 0engan  .e.e'a2a unsu' meal+ Ka'ena 7umlahn1a 1ang .esa', ma3a ham2i' *#> 0a'i  .e'a 3e'a3-.umi e'0i'i 0a'i mine'al sili3a, 0an ham2i' !##> 0a'i manel  .umi (sam2ai 3e0alaman $*## 3m 0a'i 3e'a3 .umi)+ Sili3a me'u2a3an  .agian uama 1ang mem.enu3 .auan .ai3 iu se0imen, .auan .e3u mau2un  .auan malihan+ Sili3a 2em.enu3 .auan 1ang umum a0alah 0i.agi men7a0i 0ua 3elom2o3, 1aiu 3elom2o3 4e''omagnesium 0an non-4e''omagnesium+ e'i3u a0alah Mine'al Sili3a: !+ Kua'sa: ( Si= $) $+ ;els2a' Al3ali: ( KAlSi =<) + ;els2a' Plagio3las: (Ca,Na)AlSi =<) "+ Mi3a Mus3o?i: (K $Al"(Si@Al$=$#)(=&,;)$ %+ Mi3a ioi: K $(Mg,;e)@Si=!#(=&)$ @+ Am4i.ol: (Na,Ca)$(Mg,;e,Al)(Si,Al)<=$$(=&) + Pi'o3sen: (Mg,;e,Ca,Na)(Mg,;e,Al)Si $=@ <+ =li?in: (Mg,;e) $Si="  .) Mine'al 4e''omagnesium umumn1a mem2un1ai 6a'na gela2 aau hiam 0an  .e'a 7enis 1ang .esa'+ B =li?in 0i3enal 3a'ena 6a'nan1a 1ang 8olive9+ e'a 7enis .e'3isa' ana'a

!$

,$ - ,, um.uh se.agai mine'al 1ang mem2un1ai .i0ang .elah 1ang 3u'ang sem2u'na+ B Augii 6a'nan1a sanga gela2 hi7au hingga hiam+ e'a 7enis .e'3isa'  ana'a ,$  ," 0engan .i0ang .elah 1ang .e'2oongan ham2i' ega3  lu'us+ i0ang .elah ini sanga 2ening unu3 mem.e0a3ann1a 0engan mine'al ho'n.len0e+ B &o'n.len0e: 6a'nan1a hi7au hingga hiam .e'a 7enis ,$ 0an mem2un1ai  .i0ang .elah 1ang .e'2oongan 0engan su0u 3i'a-3i'a %@ 0an !$" 1ang sanga mem.anu 0alam 5a'a mengenaln1a+ B ioi: a0alah mine'al 8mi3a9 .enu3n1a 2i2ih 1ang 0engan mu0ah 0a2a 0i3elu2as+ Dalam 3ea0aan e.al, 6a'nan1a hi7au ua hingga 5o3la - hiam  .e'a 7enis $+< - +$+ 5) Mine'al non-4e''omagnesium+ B Mus3o?i: Dise.u mi3a 2uih 3a'ena 6a'nan1a 1ang e'ang, 3uning mu0a, 5o3la, hi7au aau me'ah+ e'a 7enis .e'3isa' ana'a $,<  ,!+ B ;el0s2a' me'u2a3an mine'al 2em.enu3 .auan 1ang 2aling .an1a3+  Naman1a 7uga men5e'min3an .ah6a mine'al ini 0i7um2ai ham2i' 0i s eia2 la2angan+ 8 Feld 9 0alam .ahasa e'man a0alah la2angan ( Field )+ umlahn1a 0i 0alam 3e'a3 .umi ham2i' %">+ Nama-nama 1ang 0i.e'i3an 3e2a0a 4els2a' a0alah 82lagio3las9 0an 8o'ho3las9+ Plagio3las 0i.agi 0ua, 8al.i9 0an 8ano'hi9+ ='ho3las a0alah 1ang mengan0ung 3alium, al.i mengan0ung na'ium 0an ano'hi mengan0ung 3alsium+ B Kua'sa: Ka0ang 0ise.u 8sili3a9+ A0alah sau-saun1a mine'al 2em.enu3   .auan 1ang e'0i'i 0a'i 2e'sen1a6aan sili3on 0an o3sigen+ Umumn1a mun5ul 0engan 6a'na se2e'i asa2 aau 8 smooky9, 0ise.u 7uga 8 smooky quartz 9+ Ka0ang-3a0ang 7uga 0engan 6a'na ungu aau me'ah-lem.a1ung (violet ) + Nama 3ua'sa 1ang 0emi3ian 0ise.u 8amethyst 9 , me'ah aau me'ah-mu0a, 3uning hingga 5o3la+ Fa'na 1ang .e'ma5am - ma5am ini 0ise.a.3an 3a'ena a0an1a unsu'-unsu' lain 1ang i0a3 .e'sih+ 0) Mine'al o3si0a e'.enu3 se.agai a3i.a 2e'se1a6aan langsung ana'a o3sigen 0an unsu' e'enu+ Susunann1a le.ih se0e'hana 0i.an0ing sili3a+ Mine'al o3si0a umumn1a le.ih 3e'as 0i.an0ing mine'al lainn1a 3e5uali sili3a+ Me'e3a 7uga le.ih .e'a 3e5uali sul4i0a+ Unsu' 1ang 2aling uama

!

0alam o3si0a a0alah .esi, mangan, imah 0an aluminium+ e.e'a2a mine'al o3si0a 1ang 2aling umum a0alah 3o'on0um (Al $=), hemai (;e$=) 0an 3assie'i (Sn=$)+ e) Mine'al sul4i0a me'u2a3an mine'al hasil 2e'sen1a6aan langsung ana'a unsu'  e'enu 0engan sul4u' (.ele'ang), se2e'i .esi, 2e'a3, em.aga, im.al, seng 0an me'3u'i+ e.e'a2a 0a'i mine'al sul4i0a ini e'0a2a se.agai .ahan 1ang mem2un1ai nilai e3onomis, aau .i7ih, se2e'i 82i'i9 (;eS ), 8chalcocite9 (Cu$S), 8galena9 (P.S), 0an 8s2hale'i9 (/nS)+ 4) Mine'al - mine'al 3a'.ona 0an sul4a+ Me'u2a3an 2e'sen1a6aan 0engan ion (C=)$-, 0an 0ise.u 83a'.ona9, um2aman1a 2e'sen1a6aan 0engan Ca

0inama3an 83alsium 3a'.ona9, CaC= 0i3enal se.agai mine'al 83alsi9+ Mine'al ini me'u2a3an susunan uama 1ang mem.enu3 .auan se0imen (D7auha'i Noo', $#!$)+ !+

Kua'sa Kua'sa a0alah sau 0a'i mine'al 1ang .an1a3 0i7um2ai 2a0a 3e'a3 .umi+

Kua'sa 0a2a 0iemu3an 2a0a .auan .e3u, se0imen, 0an malihan se.agai mine'al  2en1usun+ Kua'sa e'golong 3e2a0a mine'al 2'ime'+ Sen1a6a 3imia mine'al ini mengan0ung sau .agian sili3on 0an $ .agian o3sigen, sen1a6a mine'al ini a0alah sili3on 0io3si0a (Si=$)+ Kua'sa

.e'6a'na 2uih, 3ila2 3a5a 0an 3ila2 lema3,

memili3i .elahan (cleavage) i0a3 e'au' (uneven) concoidal (D7auha'i Noo', $#!$)+ Gambar 21 M!"#ra$ K%ar&a '()$#(&! *r!ba+!,

!+"

Kalsi Kalsi a0alah mine'al 1ang e'susun 0a'i 3alsium 3a'.ona (CaC= )+ Kalsi

e'0a2a 2a0a .auan se0imen, .e3u, mau2un .auan malihan Kalsi a0alah mine'al

!"

1ang e'susun 0a'i 3alsium 3a'.ona (CaC= )+ Kalsi e'0a2a 2a0a .auan se0imen,  .e3u, mau2un .auan malihan+ Kalsi mu0ah 0iemu3an 0imana-mana, sehingga 2a'a ahli mengangga2 3alsi se.agai 8mine'al 0imana-mana9+ Umumn1a .e'6a'na 2uih 'ans2a'an 0an mu0ah 0igo'es 0engan 2isau+ Ke.an1a3an 0a'i .inaang lau e'.ua 0a'i 3alsi aau mine'al 1ang .e'hu.ungan 0engan lime 0a'i .augam2ing (D7auha'i  Noo', $#!$)+ Gambar 22 M!"#ra$ Ka$&!'()$#(&! Pr!ba+!,

!+%

Pi'i Pi'i a0alah mine'al 1ang memili3i 3om2osisi 3imia .esi 0an 0isul4i0a (;eS $)+

Pi'i e'.enu3 2a0a suhu 1ang inggi 0an 'en0ah, .iasan1a mine'al ini e'.enu3  0alam 7umlah 1ang 3e5il+ Pi'i 0a2a 0iemu3an 2a0a .auan .e3u, .auan se0imen, mau2un .auan malihan+ Pi'i memili3i s3ala Mohs @  @,%+ Pi'i .iasa 0ise.u se.agai 8 fools gold” 3a'ena 3emi'i2ann1a 0engan emas .ah3an e'liha le.ih e'ang (Ronal0 Louis one6iH, $##<)+

Gambar 2. M!"#ra$ P!r!'()$#(&! *r!ba+!,

!"

BAB II PEMBAHASAN

$+!

Kua'sa Da'i hasil 2engamaan mine'al 2e'ama 1ang memili3i 2an7ang , 5m, le.a' 

%,@ 5m, 0an inggi ,% 5m 0a2a 0i0es3'i2si3an .ah6a, mine'al 1ang elah 0iamai memili3i 6a'na 2uih susu, memili3i 3ila2 lilin+ Te'golong mine'al 2'ime' (4elsi3)+ Memili3i 2e'a6a3an 3'isal 1ang mem.ui'+ Memili3i Ha 2engoo' .e'6a'na hiam, saa 0ieesi oleh &Cl i0a3 .e'.uih+ Mine'al ini .e'nama 3ua'sa+ Menu'u owen series 3ua'sa me'u2a3an mine'al e'a3hi' 0alam 2em.enu3an mine'al, oleh 3a'ena iu 3ua'sa 'elai4 ahan oleh 2ela2uu3an+ &al e'se.u e'7a0i  2a0a em2e'au' @## C+ Pa0a a6aln1a 3ua'sa e'.enu3 a3i.a 0a'i magma 1ang mengin'usi .auan 0i 2e'mu3aan .umi selan7un1a magma e'se.u men0ingin sehingga 2a0a a3hi'n1a e'.enu3lah mine'al 1ang .e'i4a holokristalin 0an asam+ Mine'al 3ua'sa e'masu3 3e0alam 3elom2o3 mine'al 2'ime', 3a'ena 3ua'sa e'.enu3 langsung 0a'i 3'isalisasi magma+ Kua'sa memili3i 6a'na 2uih aau .isa sa7a i0a3 memili3i 6a'na, hal iu mem.ua 3ua'sa e'golong 2a0a mine'al  felsic+ Pa0a saa 2engu7ian sam2el mine'al 2e'ama 0engan &Cl, mine'al i0a3  menghasil3an .uih, hal iu .e'a'i mengin0i3asi3an .ah6a mine'al 2e'ama ini i0a3  mengan0ung 3a'.ona+ Ka'ena han1a 3a'.ona 1ang .e'ea3si 0engan sen1a6a &Cl+ Kua'sa memili3i 3ila2 lilin, 3ila2 e'se.u e'liha 3a'ena 'u2an1a 1ang e'liha se2e'i lilin, e'liha .e'min1a3 0an li5in+ Pe'a6a3an 1ang 0imili3i 3ua'sa 1aiu mem.ui', e'liha 0a'i 2olan1a 1ang .ula - .ula se2e'i .ui'an+ Kua'sa e'.enu3 2a0a 2a0a u'uan e'a3hi' 2a0a bowen series 0engan suhu  2em.enu3an $## C - $%# C sehingga 3ua'sa memili3i 6a'na 1ang 5e'ah, e'masu3  golongan mine'al 4elsi3, 0an i0a3 mengan0ung Mg 0an ;e . Kua'sa e'.enu3 0a'i magma 1ang mengin'usi menu7u 2e'mu3aan .umi, hal iu mem.ua 3ua'sa mengan0ung ga.ungan 0a'i sili3on 3e'a3 .umi 0an o3sigen, sehingga 3ua'sa memili3i unsu' 3imia Si= $+ Kila2 lilin 1ang 0imili3i oleh 3ua'sa 0ia3i.a3an 3a'ena mengalami 2'oses o3si0asi+ i3a 3ua'sa 0a2a e'.enu3 se5a'a .e.as, 3ua'sa memili3i 2e'a6a3an meniang+ Namun i0a3 2a0a mine'al 1ang elah 0iamai, mine'al sam2el 2e'ama ini memili3i 2e'a6a3an 1ang mem.ui', hal iu 0i3a'ena3an saa  2'oses 2em.enu3ann1a i0a3 .e'langsung .e.as+ !%

!@

Pe'se.a'an mine'al 3ua'sa 0i In0onesia .an1a3 e'se.a' 0i In0onesia .agian  .a'a, se2e'i eng3ulu, eliung, 0an 7uga an0a A5eh+ Kua'sa sen0i'i memili3i  .an1a3 3egunan+ e.e'a2a 3egunaan 3ua'sa 1aiu se.agai .ahan in0us'i, e'uama se2e'i 3a5a, lam2u, gelas, 0an .ahan o2i3+ &a3 iu 0i3a'ena3an oleh si4a 3ua'sa 1ang em.us 2an0ang+ Kua'sa 7uga 0a2a 0i2e'guna3an se.agai 2e'hiasan+ $+$

Kalsi Da'i hasil 2engamaan mine'al 3e0ua 1ang memili3i 2an7ang < 5m, le.a' " 5m,

0an inggi $ 5m 0a2a 0i0es3'i2si3an .ah6a, mine'al 1ang elah 0iamai memili3i 6a'na 2uih 'ans2a'an, memili3i 3ila2 lema3+ Mine'al ini e'golong 3e0alam mine'al se3un0e'+ Memili3i 2e'a6a3an 3'isal rhombohedral + Saa mine'al 0ieesi oleh &Cl menim.ul3an .uih+ Mine'al ini .e'nama 3alsi+ Kalsi a0alah mine'al 1ang e'.enu3 0i .auan se0imen 1ang mengalami meamo'4osa+ Kalsi 7uga me'u2a3an mine'al 2em.enu3 .augam2ing+ Kalsi 2a0a umumn1a .an1a3 0iemu3an 0i 2e'mu3aan 3e'a3 .umi+ &al iu e'7a0i ham2i' 0alam  .enu3 mu'ni 0i .auan 3a2u' 0an 0an 7uga se.agai 2en1emen .auan se0imen lainn1a+ Dalam ling3ungan 0i lau mine'al 3alsi e'.enu3 0i lauan 0ang3al 0an  2engen0a2ann1a .e'asal 0a'i 2lan3on+ Pa0a saa 2engamaan sam2el 3e0ua, e'liha .ah6a mine'al memili3i 3ila2 lema3, 3a'ena 3ila2 e'se.u e'liha sea3an-a3an mine'al se2e'i lema3++ &al iu mem.u3i3an .ah6a mine'al ini memili3i 3ila2 non-logam+ Pe'a6a3an 1ang a0a  2a0a mine'al ini 1aiu 2e'a6a3an men1e'a, e'liha 2a0a 2e'a6a3an sam2el 1ang men1e'u2ai se'a-se'a 3e5il+ Mine'al ini e'masu3 3e0alam golongan mine'al se3un0e', 3a'ena i0a3 e'masu3 0alam u'uan bowen series+ Lalu 2a0a saa mine'al 0ieesi oleh &Cl, mine'al ini menim.ul3an .uih+ &al iu mem.u3i3an .ah6a mine'al ini memili3i 3an0ungan 3a'.ona+ Pa0a 0es3'i2si 1ang a0a 0a2a 0i3ai3an 0engan genesa 0a'i mine'al 3e0ua+ Peng3'isalan mine'al 3alsi e'7a0i 2a0a em2e'au' 1ang 'en0ah, hal iu menga3i.a3an mine'al memili3i 6a'na 2uih+ Mine'al ini e'golong 3e 0alam mine'al se3un0e' 3a'ena 0alam 2em.enu3ann1a i0a3 langsung 0a'i magma+ Umumn1a mine'al ini a0alah 2en1usun .auan 1ang memili3i 3om2osisi 3imia CaC= hal iu e'.u3i 0a'i sam2el 1ang 0ieesi la'uan &Cl 0an menim.ul3an .uih+ Mine'al 3alsi memili3i .e'.agai ma5am 3egunaan, .e.e'a2a 3egunaan 3alsi 1aiu se.agai 5am2u'an semen, 3a2u' oho', 2u2u3, 0an 7uga se.agai .ahan

!

 2eneliian+ &al iu 0i3a'ena3an sum.e' sen1a6a 3alsi 1aiu Ca=+ Pe'se.a'an mine'al 3alsi 0i In0onesia e'0a2a 0i 0ae'ah Fonosa'i, Ka. Pu'6o3e'o, 0an 7uga 0i Sumae'a a'a+ $+

Pi'i &asil 0a'i 2engamaan mine'al 3eiga 1ang memili3i 2an7ang !",% 5m, le.a' <

5m, 0an inggi <, 5m 0a2a 0i0es3'i2si3an .ah6a, mine'al 1ang elah 0iamai memili3i 6a'na 3uning lo1ang, 0an memili3i 3ila2 logam+ Mine'al ini e'golong mine'al se3un0e'+ Memili3i 2e'a6a3an 3'isal mem.ui'+ Memili3i Ha 2engoo'   .e'6a'na 2uih susu, saa 0ieesi oleh &Cl i0a3 menghasil3an .uih+ Mine'al ini  .e'nama 2i'i+ P'oses e'.enu3n1a mine'al 2i'i .iasan1a e'7a0i 0i em2a  em2a 1ang memili3i sum.e' sul4u' 1ang .an1a3, se2e'i 0i se3ia' 6ila1ah gunung .e'a2i 1ang memil3i 3an0ungan sul4u' 1ang inggi+ Unsu'  unsu' uama 2a0a 2i'i selan7un1a e'5am2u' oleh sul4u' 1ang .e'asal 0a'i magma, selan7un1a e'3onaminasi oleh sul4u' 1ang a0a 0ise3ia'n1a+ Pi'i e'.enu3 2a0a em2e'au' 0iaas $%# C+ Pi'i memili3i .an1a3 ?a'iasi 0alam 2em.enu3ann1a, salah saun1a e'.enu3 0i u'a na0i hi0'oe'mal, 0an e'.enu3 a3i.a 0a'i seg'egasi magma 0i .auan malihan, 0an 0i  .auan se0imen+ &asil 0a'i 2engamaan 1ang a0a 0a2a 0i3ai3an 0engan eo'i 1ang a0a+ Pe'ama 1aiu 3ila2 1ang 0imili3i mine'al 3eiga ini 1aiu 3ila2 logam, hal iu 0i3a'ena3an mine'al ini e'liha se2e'i logam 0an memili3i in0e3s .ias  aau le.ih+ Pe'a6a3an 3'isal 1ang 0imili3i mine'al ini e'liha se2e'i mem.ula  .ula 0an se2e'i aga3 menon7ol, hal iu mengin0i3asi3an mine'al ini memili3i 2e'a6a3an 3'isal mem.ui'+ Lalu saa mine'al 0ieesi &Cl mine'al i0a3 menghasil3an .uih, hal iu mem.u3i3an .ah6a mine'al ini i0a3 memili3i unsu' 3a'.ona+ Pem.enu3an mine'al 2i'i 1ang e'7a0i 0i se3ia' gunung a2i 1ang memili3i sum.e' unsu' sul4u' 1ang .an1a3 mem.ua 2i'i mengan0ung unsu' sul4u', 2i'i sen0i'i memili3i 3om2osisi 3imia ;eS $ 1aiu 0isul4i0a 0an .esi+ Kan0ungan .esi 2a0a  2i'i menga3i.a3an mine'al ini memili3i 3ila2 logam+ Pa0a saa 2engamaan 0iemu3an mine'al 3ua'sa 0iana'a mine'al 2i'i+ &al iu .isa e'7a0i 3a'ena em2e'au' 2em.enu3an 3ua'sa le.ih 'en0ah 0i.an0ing em2e'au' 2em.enu3an  2i'i+ Pa0a saa 2em.enu3an 2i'i su0ah .e'langsung, mine'al 3ua'sa e'.enu3 0an mengin'usi 2a0a sela-sela .au 1ang e'0a2a mine'al 2i'i 0i 0alamn1a+ Fa'na 0a'i

!<

mine'al 2i'i 1aiu 3uning lo1ang, namun 7i3a mine'al 0i go'es3an menghasil3an 6a'na hi7au 3e5o3laan, iu 0i3a'ena3an 2i'i mengan0ung unsu' sul4u' 1ang 0i0a2a3an a3i.a e'.enu3 0i 0ae'ah 1ang memili3i sum.e' sul4u' 1ang .an1a3+ Pe'a6a3an 2i'i mem.ui' 0i3a'ena 2a0a saa 2em.enu3an 3'isaln1a i0a3   .e'langsung se5a'a .e.as+ Pi'i .e'guna se.agai .ahan 2'o0u3si asam sul4a, se.agai .i7ih emas, 0an 7uga  .e'4ungsi se.agai 2e'hiasan se2e'i 5in5in, 3alung, gelang 0an 7uga se.agai .au hias+ Dalam 2e'se.a'ann1a 2i'i .an1a3 e'se.a' 0i 0ae'ah In0onesia .agian imu' se2e'i Pa2ua, Sula6esi Tengga'a, Sula6esi a'a, 0an NT+ Pi'i 7uga .an1a3 0iemu3an 0i 0ae'ah  0ae'ah 1ang .an1a3 mengan0ung emas 0an em.aga+

!<

BAB III KESIMPULAN

e'0asa'3an 2engamaan 0i la.o'ao'ium mine'alogi 2e'ologi 2'og'am su0i e3ni3 ling3ungan 1ang elah 0i la3u3an 0a2a 0isim2u3an .ah6a : +!

Kua'sa Fa'na 2uih susu, 7enis mine'al 2'ime' (4elsi3), 3ila2 lilin, 2e'a6a3an 3'isal

mem.ui' (rounded habits), Ha 2engoo' .e'6a'na 5o3la, i0a3 .e'ea3si e'ha0a2 &Cl, nama mine'al 3ua'sa+ +$

Kalsi Fa'na 2uih 'ans2a'an, 7enis mine'al se3un0e', 3ila2 lema3, 2e'a6a3an

3'isal men1e'a ( fibrous), mengan0ung unsu' 3a'.ona, nama mine'al 3alsi+ +

Pi'i Fa'na 3uning lo1ang, 7enis mine'al se3un0e', 3ila2 logam, 2e'a6a3an 3'isal

mem.ui' (rounded habits), Ha 2engoo' .e'6a'na 2uih susu, i0a3 .e'ea3si e'ha0a2 &Cl, nama mine'al 2i'i+

!*

!*

DAFTAR PUSTAKA

Kea'e1, Phili2+ $##!+  Dictionary of eologi !enguin "eference+ Englan0: Penguin oo3s Louis, Ronal0 one6iH+ $##<+  "ocks and #inerals. Englan0: DK   Noo', D7auha'i+ $#!$+  !engantar eologi. ogo': P'og'am Te3ni3 Geologi ;a3ulas Te3ni3, Uni?e'sias Pa3uan Soeoo+ $#!+ eologi Dasar + og1a3a'a: =m.a3  Suha'6ano+

$#!%+  !enuntun

!raktikum

#ineralogi

!etrologi+

og1a3a'a:

La.o'ao'ium Mine'alogi Pe'ologi P'o0i Te3ni3 Ling3ungan ;TM, UPN Jee'an og1a3a'a Filson, + Ri5ha'0+ $#!#+ #inerals and "ock + Denma'3: oo3.oon+5om