Lajmska bolest je bakterijska sistemska zaraza koja napada cio organizam, a posebno kožu, nervni sistem, zglobove i srce. Lajmska bolest je otkrivena 1975. godine u gradu Lyme država Konektikat, SAD, a istraživanjima je dokazano da je uzročnik lajmske bolesti prisutan u SAD preko 100 godina. Bolest se javlja svuda gdje ima krpelja zaraženi uzročnikom ove bolesti.
KARAKTERISTIKE OBOLJENJA Prvi znaci bolesti se javljaju poslije prvog dana ili do mjesec dana, nakon što zaraženi krpelj ubode čovjeka. Na mjestu uboda krpelja javlja se makula (bubuljica) i prstenasto crvenilo (erythema migrans) koje se širi. To je siguran znak početne faze bolesti (I stadijum).
koji su
Promjene na očima
UZROČNIK lajmske bolesti je bakterija spiroheta borellia burgdorferi.
Erythema migrans
Acrodermatitis chronica atrophicans
Od drugih simptoma može se javiti povišena tjelesna temperatura, otok limfnih žlijezda, glavobolja, bolovi u mišićima i zglobovima. Ako se pravovremeno ne pristupi liječenju, može doći do komplikacija poslije 6 do 8 nedjelja i više.
Ukoliko se ne počne sa liječenjem lajmske bolesti u II stadijumu, poslije deset mjeseci ili više godina, može da dođe do trajnog oštećenja zdravlja, invalidnosti i smanjenja radne sposobnosti (III stadijum).
Komplikacije su: zapaljenja moždanih opni ili nerava, zglobova, srčanog mišića i drugih organa (II stadijum).
ŠTA TREBA ZNATI O KRPELJU?
(Fotografija Dr. Robert D. Gilmore, CDC)
KRPELJ Ixodes ricinus zaražen borelijom burgdorferi, pri ubodu prenosi ovu spirohetu. Nijesu svi krpelji zaraženi uzročnikom lajmske bolesti (u Evropi oko 30%).
Staništa krpelja u prirodi su zelene površine dvorišta, livada i šuma.
Krpelj, rilicom zariven u kožu čovjeka, i iz koje preko digestivne cijevi povraća Borreliu burgdorferi u krvotok čovjeka, i dovodi do infekcije.
Promjene na zlobovima
Krpelj je parazit koji se hrani sisanjem krvi čovjeka i životinje i na taj način prenosi uzročnika lajmske bolesti. Najveći broj krpelja uopšte nije zarazan, te najveći broj ujeda neće dovesti do prenošenja infekcije. Ubod krpelja je bezbolan. Krpelj poslije uboda može da ostane čvrsto pripojen za kožu više dana, dok se ne nasisa krvi. Najveća aktivnost krpelja u toku godine, je od ranog proljeća do kasne jeseni, posebno u junu.
KAKO SE ZAŠTITITI OD KRPELJA ? Izbjegavati područja gdje se nalaze krpelji. Košenjem trave i uređenjem terena. Ličnim pregledom kože i odjeće u toku (svaka 3 do 4 sata), i poslije boravka na zelenim površinama. Nositi odjeću svijetlih boja, dugih rukava i nogavica. Nogavice uvući u cipele. Koristiti repelente (AUTAN). Ako je došlo do uboda, odstranjivanje krpelja iz kože treba da se uradi bez čupanja, gnječenja i kidanja. Ne stavljati nikakva hemijska sredstva (etar, alkohol, benzin, ulja i dr). Krpelja odstraniti pincetom, hvatanjem rilice (usni aparat) što bliže koži, a poslije odstranjivanja mjesto uboda dezinfikovati. Ukoliko sami uspješno ne odstranite krpelja, ili rilica ostane u koži, obavezno se obratite ljekaru. Mjesto uboda krpelja mora da se posmatra do mjesec dana. Pojava crvenila (erythema migrans) dokaz je zaraze uzročnikom lajmske bolesti i zahtijeva liječenje.
OBAVEZNO PREGLEDATI TIJELO I ODJEĆU NAKON BORAVKA U PRIRODI.
SVI KRPELJI NISU ZARAŽENI UZROČNIKOM LAJMSKE BOLESTI.
CRNA GORA INSTITUT ZA JAVNO ZDRAVLJE Centar za kontrolu i prevenciju bolesti
BOLEST SE NE PRENOSI SA ZARAŽENE OSOBE NA ZDRAVU .
LAJMSKA BOLEST SE LIJEČI UKOLIKO SE OTKRIJE NA VRIJEME!
CRNA GORA INSTITUT ZA JAVNO ZDRAVLJE Podgorica, Ljubljanska bb www.ijz.cg.yu www.ijzcg.me e-mail:
[email protected]
