ISANG PAG-AARAL SA PANUKALA NG PAGKAKAROON NG SINING PAGTATANGHAL SA PAMBANSANG PAMANTASAN NG BATANGAS _______________ _______________________ _______________ _______________ ________________ _______________ _______________ _______________ _______ Isang Pamanahong-Papel na Iniharap sa Kagawaran ng Filpino, Kolehiyo ng Inhenyeriya, Arkitektura at Pinong Sining, Pambansang Pamantasan ng Batangas _______________ _______________________ _______________ _______________ ________________ _______________ _______________ _______________ _______
Bilang Pagtupad sa Isa sa mga Pangangailangan ng Asignaturang Filipino 2Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik
_______________ _______________________ _______________ _______________ ________________ _______________ _______________ _______________ _______
Isinumite nina: ARJAY M. ABACAN LEAH L. AFABLE MARIA VIRESA P. ENRIQUEZ ARJEL EIRON O. ESCAREZ KENNETH S. ESPERITU KENT JAZREEL L. ESPIRITU RIGO THEODORE T. POLITICO ADRIAN B. UNTIVEROS JOREFE B. VELASQUEZ
Marso 2014
DAHON NG PAGPAPATIBAY
Bilang pagtupad sa isa sa mga pangangailangan ng asignaturang Filipino 102, Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik, ang pamanahong-papel na ito na pinamagatang
“Isang
Pag-aaral
sa
Panukala
ng
Pagkakaroon
ng
Sining
Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas” ay inihanda at iniharap ng
pangkat ng mga mananaliksik mula sa Departamento ng General Engineering na binubuo nina: Kenneth S. Esperitu Arjay M. Abacan Kent Jazreel L. Espiritu Leah L. Afable Rigo Theodore T. Politico Maria Viresa P. Enriquez Adrian B. Untiveros Arjel Eiron O. Escarez Jorefe B. Velasquez
Tinanggap sa ngalan ng Kagawaran ng Filipino, Kolehiyo ng Inhinyeriya, Arkitektura, at Pinong Sining (CEAFA), Pambansang Pamantasan ng Batangas, bilang isa sa mga pangangailangan ng asignaturang Filipino 102, Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.
DR. THEREZIA O. CONTI Propesor
2
PASASALAMAT
Una sa lahat, taus-pusong nagpapasalamat ang mga mananaliksik sa Maykapal na Siyang dahilan ng matagumpay na realisasyon ng pamanahong-papel na ito. Ganoon din sa mga taong nag-alay ng kanilang tulong, kontribusyon, suporta at kooperasyon para sa ikatatagumpay ng pag-aaral na ito. Kay Dr. Therezia O. Conti, ang masipag at masigasig propesor sa Filipino 102 ng mga mananaliksik, sa kanyang pagtuturo at paggabay sa aming pagsulat
ng
pamanahong-papel na ito, sa pag-monitor sa estado ng aming pananaliksik at pagbibigay ng oras para tukuyin ang mga hakbang na nararapat gawin. Sa mga respondenteng mag-aaral ng iba’t ibang departamento ng Pamantasan na naglaan ng panahon sa pagsasagot ng mga inihandang kwestyoneyr, sa kanilang pagiging matapat at malugod na pagtanggap kahit na sila ay abala sa maraming bagay. Naging malaking parte sila pag-aaral ng mga mananaliksik. -Mga Mananaliksik
3
TALAAN NG MGA NILALAMAN
Kabanata I: Ang Suliranin at Kaligiran Nito
1
Introduksyon
1
Layunin ng Pag-aaral
4
Kahalagahan ng Pag-aaral
5
Saklaw at Limitasayon ng Pag-aaral
6
Depinisyon ng mga Terminolohiya
7
Kabanata II: Mga Kaugnay na Pag-aaral at Literatura
10
Sintesis
14
H ugp on g
15
Kabanata III: Disenyo at Paraan ng Pananaliksik
17
Disenyo ng Pananaliksik
17
Mga Respondente
17
Instrumento ng Pananaliksik
19
Tritment ng mga Datos
19
Kabanata IV: Presentasyon at Interpretasyon ng mga Datos
21
Kabanata V: Lagom, Kongklusyon at Rekomendasyon
29
Lago m
29
Kongklusyon
30
Rekomendasyon
30
Listahan ng mga Sanggunian
32
Apendiks
Apendiks A – Liham ng Paghingi ng Pahintulot sa 4
Sarbey (Mag-aaral)
33
Apendiks B – Liham ng Paghingi ng Pahintulot sa Sarbey (Guro)
34
Apendiks C – Sarbey-kwestyoneyr para sa mga Respondenteng Mag-aaral
35
Apendiks D – Kompyutasyon ng mga Datos sa mga Talahanayan
38
Apendiks E – Pormularyo sa pag-eebalweyt ng Pamanahong-papel
41
Apendiks F – Pormularyo sa Pag-eebalweyt ng Pasalitang Presentasyon
43
5
LISTAHAN NG MGA TALAHANAYAN
Pahina Talahanayan
Pamagat 18
1 2
3
4
Distribusyon ng mga Respondente Persepsyon sa Panukalang Magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas Kabutihang Maaaring Idulot ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas Mungkahing Hakbang Tungkol sa Panukala na Magkaroon ng Sining Pagatatanghal sa Pamantasan
23
26
28
6
KABANATA 1 ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO Introduksyon
Itinuturing ang sining bilang isa sa mga mahahalagang instrumento sa anumang uri ng institusyon sa paghubog ng kasanayan, kakayahan at pagdebelop sa talento ng mga mag-aaral. Ayon kay Christopher Reeve (1952), ang sining ay nagpapaganda ng pamumuhay sa maraming paraan. Pinapaunlad nito ang personal at akademikong tagumpay, sa simula ng edukasyon ng isang bata hanggang sa panahon ng pagiging adulto at larangan ng karera. Ayon naman sa Wikipedia, Wiki pedia, ang malayang malayan g ensikloped ens iklopedya, ya, ang a ng sining, bagaman bagama n kadalasang kadal asang tumutuko tu mutukoy y ang salitang sa litang ito it o sa sining biswal, b iswal, ay patuloy patulo y na nagbaba na gbabago go ang kaisipan na kung ano ang sining. Marahil na pinakamalawak ang pinakamaigsing kahulugan nito – tinutukoy ng sining ang lahat ng malikhaing pagsisikap ng tao. Ito ay ginagamit upang ilarawan ang ilang mga gawain o mg mgaa pagl pa glik ikha hang ng gawa ga wa ng mg mgaa tao ta o na may kahalaga ka halagahan han sa isipan niya, na n a patungkol patun gkol sa isang pagkaa p agkaakit kit ng kanyan k anyang g mga pandam pan dama. a. Kung K ung kaya k aya,, ang isang isan g sining sin ing ay a y nagagawa kapag ang isang tao ay nagpapadama ng kanyang ka nyang sarili. (mula sa http://tl.wikipedia.org/wiki/Sining) Napakarami ng uri ng sining, may tungkol sa palakasan, brodkasting, pagpipinta at iba pang likhang kamay, pagsasayaw at mga pawang may kaugnayan sa mundo ng pagtatanghal. Sa pag-aaral na ito, mabibigyan ng empasis ang “pagtatanghal” bilang isang sining na nagpapamalas ng angking kakayahan ng bawat indibidwal sa larangan ng pag-arte na n a sinasaliwan ng musika at sayaw. Marahil, ay marami sa atin ang dayuhan sa
.
terminong “pagtatanghal” na mas kilala ngayong sining ng “teatro”. Ngunit, ano nga ba ang tunay na kahulugan ng “pagtatanghal”? Muli, ayon sa Wikipedia, isinasakatuparan nito nit o ang sining sini ng na kinabi kin abibila bilanga ngan n ng drama, dra ma, pagp p agpapa apadam damang ang ginagam gina gamit it ang an g katawa kat awan: n: sayaw, pag-arte pag-art e at pag-awit. pag-aw it.
Tinatawag Tinataw ag din itong “bulwagan” na siyang sangay
ng gina gi naga gan nap na sini si ning ng na may ma y kina ki nala lama man n sa s a pagpa g-art artee ng mg mgaa kuw k uwen ento to sa hara ha rap p ng n g mga m ga nakikinig na ginagamit ang magkahalong salita, galaw, mu musi sik ka, sayaw, tunog at panooring kahanga-hanga. Tunay nga na katatagpuan ito ng isa o higit pa na sangkap ng gumaganap na sining. Bilang karagdagan pa sa mga pamantayang istilo ng diyalogo, kinukuha ng teatro ang iba pang anyo tulad ng opera, ball kla sikong ng sayaw say aw ng ba llet et,, mime, klasiko mga Indian, oper op eraa ng mg mgaa Ints In tsik ik at pantomine. Inilarawan din ang tanghalan o teatro bilang isang lugar kung saan ipinapakita ng isang tao ang kanyang mga talento sa sining, drama, isport at marami pang iba. Sa Pilipinas, marami tayong maipagmamalaking indibidwal, mga artista at grupong bantog ang pangalan sa larangan ng pagtatanghal o pagteteatro. Isa na dito si Kuh Ledesma isang bantog na mang-aawit ng Pilipinas. Sa loob ng 25 taon, 300 bilang ,
na ng pagtatanghal ang kanyang nagawa. Nakatanggap rin siya ng maraming parangal, at nakagawa ng 18 album ng mga awitin sa bansa. Isa pang maipagmamalaki ay ang Teatro Pilipin Pil ipino o na isang isan g pama p amalag lagian iang g kump k umpany anyaa ng n g dram d ramaa sa s a Sentrong Pangkultura ng Pili Pi lipi pina nass mula 1976 hanggang 1987. Itinatag ito ng Pilipinong mandudula, mansasaling-
wika, direktor, at edukator na si Roland Rol ando o S. Tinio Tini o, na naglingkod din bilang Direktor na Pangsining nito. Ang kumpanya ay nakatuon sa paglikha ng mga klasikong akda ng mundo na isinalinwika, pati na ang natatanging mga dulang Pilipino, dahil mayroon itong layuni lay unin n na itag i taguyo uyod d ang an g kaunlar kau nlarang ang pangku pan gkultur lturaa ng kaba k abataa taan n at ng n g wikang wika ng Filip F ilipino ino sa
2
.
pamamagitan ng teatro. Pinatanyag ng Teatro Pilipino sa mga manonood na Pilipino ang maraming bilang ng mga klasikong piyesa ng panitikan ng pandaigdigang tanghalan sa pamamagitan ng pagsasalinwika ng mga panitikang ito papunta sa wikang Filipino. Naniwala si Rolando S. Tinio na sa pamamagitan ng pagsasalinwika ng mga panitikang ito para sa mga manonood na Pilipino ay naisasalinwika rin niya ang mga pilosopiya at mga ideolohiyang nasa likuran ng mga dulang ito. Dahil dito, ang produksyon ng kanyang mga dula ay gumanap bilang mga sasakyan upang maturuan o mabigyan ng edukasyon
ang
mga
manonood
na
Pilipino.
(mula
sa
http://tl.wikipedia.org/wiki/Teatro_Pilipino) Marami ang nagnanais na maranasan ang mapabilang o makasali sa mga larangan ng pagtatanghal, stage play, at Sining Pagtatanghal. Ngunit hindi ito nasusuportahan lalo na sa mga pampublikong paaralan dahil sa kakapusan ng pasilidad at badyet na maaaring ilaan ng pamahalaan. Sa kabilang banda, sinisikap pa rin ng pamahalaan at ng marami pang institusyon na ipasa ang kahilingan na magkaroon ng Sining ng Pagtatanghal sapagkat isa itong malaking bagay sa paghasa ng mga talentong mayroon ang bawat magaaral na kalauna’y magbibigay ng matamis na karangalan hindi lamang sa kanyang institusyon kundi maging sa buong bansa. Mahalaga na magkaroon ng tanghalan sa iba’t ibang pamantasan at institusyon na naglalayong mapataas ang kalidad ng sining lalo na sa panig ng mga mag-aaral. Napakaraming
estudyante
ang
may
angking
kakayahan
sa
masining
na
pakikipagtalastasan, pag-arte, pag-awit at iba’t ibang larangang may kaugnayan sa pakikipagkomunika sa mga manonood, mapa-entablado man o harap ng kamera ngunit
3
.
ang mga ito ay napapabayaan at naisasawalang-bahala dahil sa kawalan ng ganitong programa sa Pamantasan. Bilang tugon, napagkasunduan ng mga mananaliksik na isulong ang pag-aaral tungkol sa Sining Pagtatanghal sapagkat batay sa mga impormasyong aming nakalap, isang malaking pangangailangan ng mga mag-aaral ang ganitong uri ng sining. Layunin din ng mga mananaliksik na pukawin ang puso at isipan ng mga magaaral ng Pamantasan upang maging bukas sila sa mga naturang bagay. Isinagawa din ang pag-aaral na ito sa pag-asang magagamit din ito ng mga susunod pang mananaliksik bilang materyal at hanguan ng ideya at impormasyon para sa pagpapalawig pa ng pagaaral tungkol sa paksa ng Sining Pagtatanghal at magamit para sa benepisyo at kapakanan ng mga mamamayan.
Mga Layunin ng Pag-aaral
Nagbibigay ng mga kasagutan ang pamanahong-papel na ito sa katanungan kung maisasakatuparan na nga ba ang pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas. Ang pag-aaral na ito ay naglalayong matugunan ang mga pangangailangan sa pagsusulong ng nasabing panukala, ngunit bago ang lahat, ninanais nito na saliksikin muna ang persepsyon, reaksyon, saloobin at suliranin ng mga respondenteng mag-aaral na magbibigay ng malaking tulong upang matukoy nang maayos ang mga susunod na hakbangin sa implementasyon. implementasyon. Layunin din nila ang masagutan ang mga sumusunod na katanungan: 1.
Ano Ano ang ang pers persep epsy syon on ng ng mga mga magmag-aa aara rall ng ng Pamb Pamban ansa sang ng Pam Paman anta tasa san n ng Bat Batan anga gass
tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan?
4
.
2.
Bata Batay y sa sa pers persep epsy syon on ng ng mga mga res respo pond nden ente te,, ano ano ang ang mga mga kab kabut utih ihan ang g maaa maaari ring ng
idulot ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan? 3.
Ano Ano ang ang mg mgaa mun mungk gkah ahin ing g hak hakba bang ng ng mg mgaa res respo pond nden ente teng ng magmag-aa aara rall ng ng
Pambansang Pamantasan ng Batangas tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan?
Kahalagahan ng Pag-aaral
Sa pananaliksik na ito, binibigyan ng pansin ang “pagtatanghal” bilang daan ng pag-usbong ng mas makulay na kultura at sining sa Pambansang Pamantasan ng Batangas sa pag-asang maihahanay ito sa mga naglalakihang pamantasan sa Pilipinas na kakikitaan ng mayaman na Sining Pagtatanghal at drama. Kaya naman, ang pag-aaral na ito ay magsisilbing unang yapak sa pagtahak ng hagdan tungo sa pagsasakatuparan ng pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal, bilang bahagi na rin ng preserbasyon ng ating kaibig-ibig na kultura na unti-unti nang nalilimutan sa paglipas ng panahon. Mag-aaral ng Pamantasan. Ang pampanahong-papel na ito ay naglalayong
ipabatid sa bawat mag-aaral ang importansya ng pagkakaroon ng tinatawag nating “ sense of enthusiasm” na lilikha ng interes sa kanila na pag-ibayuhin ang paglahok sa Sining at
Kultura sa loob at labas ng Pamantasan. Mananaliksik. Sa pamamagitan nito ay masusubok ang kredibilidad ng mga
mananaliksik sa paggalugad ng impormasyon at sa parehong panahon ay makatutulong din sila sa mga mambabasa na pagyamanin pa ang sining na gusto nilang(mananaliksik) ibahagi.
5
.
Propesor ng Pamantasan. Magsisilbi itong sanggunian at patnubay ng mga guro
lalo ng mga nagtuturo ng sining kung ano ang mga sunod na hakbang ang nararapat nilang gawin ukol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal na patuloy na isinusulong. Pambansang
Pamantasan
ng
Batangas.
Ang pananaliksik na ito ay
magsisilbing mabisang instrumentong instrumentong pantulong at batayan sa pagtugon sa anumang pagbabago, hakbangin o solusyon sa panukala ng pagsususulong na magkaroon ng Sining Pagtatanghal para sa mag-aaral ng Pamantasan na may angking talento sa nasabing larangan.
Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral
Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa sining, partikular sa pagtatanghal at kung anong kagandahan o suliranin ang maidudulot nito sa mga mag-aaral. Binibigyang pagpapahalga sa pananaliksik na ito ang bawat palagay at mga mungkahi ng mga respondente na makakalap sa surbey. Sumasaklaw ito sa mga persepsyon o tugon ng mga respondenteng mag-aaral ng Pambansang Pamantasan ng Batangas, at sa pamamagitan nito ay makakalikha ng hinuha sa kung ano ang magiging kinabukasan ng sining sa Pamantasan dulot ng pagpapanukala ng pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal.
Depinisyon ng mga Terminolohiya
Upang mas maging madali at ganap ang pagkakaunawa ng mga mambabasa sa pamanahong-papel na ito, minarapat ng mga mananaliksik na bigyan ng kahulugan ang
6
.
mga sumusunod na terminolohiya batay sa kontekstwal na depinisyon at sa kung paano ginamit ang isang terminolohiya sa pag-aaral na ito. Ang mga terminolohiya na ginamit dito ay ang mga sumusunod: sinin g ay tumutukoy tumutu koy ito sa lahat lah at ng malikhaing malikh aing pagsisikap pag sisikap ng n g tao, Sining. Ang sining isang pangka p angkalahata lahatang ng kataga kat aga para pa ra sa anumang anu mang naibung na ibungaa ng pagiging pa giging malikhain, malikha in, na tumubo tum ubo mula sa laha l ahatt ng iba pang pan g larang la rangan an katul k atulad ad ng agham agh am sa pama p amamag magitan itan ng alki al kimi miya ya,,
at reli re lihi hiy yon sa
pama pa mama magi gita tan n
ng sham sh aman anis ismo mo..
Ang An g
sali sa lita tang ng sini si ning ng ay
ginaga gin agamit mit upan u pang g ilarawa ila rawan n ang an g ilang ila ng mga m ga gawa g awain in o mga paglik pag likhan hang g gawa ga wa ng n g mga mg a tao na may kahala kah alagah gahan an sa isipan isip an nito, nito , na patu p atungk ngkol ol sa isan i sang g pagkaa pag kaakit kit sa s a mga pandam pan damaa niya. niy a. Kung kaya, ang isang sining ay nagagawa kapag ang isang tao ay nagpapadama ng kanyang sarili.(mula sa http://tl.wikipedia.org/wiki/Sining) san gay ng “ginag “gi nagana anap” p” na Teatro o Tanghalan. Ang teatro o tanghalan ay ang sangay sinin sin ing g na may ma y kin k inal alam aman an sa pagpa g-ar arte te ng mg mgaa kuw k uwen ento to sa s a har h arap ap ng mg mgaa nak n akik ikin inig ig na na ginagamit ang magkahalong salita, galaw, mu musi sika ka,, sayaw, tuno tu nog g at pano pa noor orin ing g kah k ahan anga ga-hanga. Ito ay binubuo ng isa o higit pa na sangkap ng ibang gumaganap na sining. Ito rin ang pokus ng pag-aaral kung saan pinagsisikapang ito ay pagyamanin sa Pamantasan (mula sa http://tl.wikipedia.org/wiki/Tanghalan). Panukala. Ang panukala ay isang iminungkahing paliwanag na ang kalagayan ay
hind hi ndii pa isan is ang g sapa sa pant ntah ahaa o haga ha gap p at kail k ailan anga gan n pang pa ng ipa i pasa saila ilalim lim sa s a eksp ek sper erime iment ntasy asyon on.. Ito It o ay katumb kat umbas as ng mga salitan sali tang g ideya, ide ya, nosy no syon on,, hayp ha ypot otes esis, is, at a t postu po stula lado do..
7
.
Kasanayan. Ang kasanayan ay katumbas ng skill sa Ingles. Tumutukoy ito sa
nililinang na talento o abilidad na nakukuha lamang sa pamamagitan ng pagpapraktis o paulit-ulit na pagsasanay.
dra ma ay isang isan g ispe i spesipi sipikon kong g moda m oda ng kathan kat hang-is g-isip ip na kinaka kin akatawa tawan n Drama. Ang drama ang pagkak pag kakaga aganap nap..
Gina G inagan ganap ap
ang
mga
drama dra ma
sa
iba' i ba'tt
ibang ib ang midya mid ya
tulad tula d
ng teatro, rady ra dyo o, pelik pe likula ula,, at a t tele te lebi bisy syon on.. Kada Ka dala lasa san n iton it ong g may ma y kasa ka sama mang ng mu musi sika ka at say sa yaw, aw , na lalong nagbibigay ng kakintalan sa bawat manonood.
Musika o Tugtugin. Ang musika o tugtugin ay isang uri ng pagpapahayag ng
damdamin na gumagamit ng melodiya o melodic tune. Mahalaga ito sa isang teatro sapagkat
walang
buhay
ang
isang
tanghalan
kung
walang
musika.
Pamantasan at Kolehiyo. Ang Kolehiyo ay karaniwang tumutukoy sa mga
paaralang nagdadalubhasa sa isang kurso o isa o dalawang linya ng espesyalisasyon lamang tulad ng College of Business, of Business, College of Law, of Law, College of Commerce atbp.
Ang Pamantasan ay kalipunan ng mga Kolehiyo. Halimbawa ang PUP ay isang unibersidad na nag-aalok ng kurso mula Komersiyo, Batas, Inhenyeriya, HRM atbp. hindi lamang isang espesyalisasyon. (mula sa http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_ pinagkaiba_ng_college_sa_university)
Persepsyon. Ang persepsyon ay isang termino o salita para sa pananaw, palagay,
o pagtingin. Tinutukoy sa pananaliksik na ito na ang persepsyon ay pananaw ng mga respondente, tulad ng mga guro at mag-aaral, sa paksa ng pag-aaral.
8
.
Estadistika (Statistics). Ang terminong estadistika ay lubos na mahalaga sa pag-
aaral na ito. Ito ay ang pag-aaral ng pagtitipon, pagsasaayos, analisis o pagsisiyasat, pagbibigay kahulugan kah ulugan at pagtatanghal ng mga datos (o data). Ito It o ay um umuu uuko koll sa laha la hatt ng ng mga aspeto nito kabilang ang pagpaplano ng koleksiyon ng datos ayon sa disenyo ng esta es tadi dist stik ikal al
na
surb su rbey ey at
mga m ga disenyo dise nyong ng
eksp e ksperim eriment ental. al.
(mula (mu la
sa
tl.wikipedia.org/wiki/Estadistika )
9
.
KABANATA II KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA
Kaugnay na Pag-aaral
Malinaw na lumabas sa nakaraang talakayang Global Prospectus for the Arts in the Philippines: Artists for the Creative Industries noong Nobyembre 27-28, 2008 sa Unibersidad ng Pilipinas, Diliman na mapagkakakitaan ang sining at kultura. Tinipon sa naturang kumperensiya ang mga alagad ng sining at pinag-usapan ang dalawang mahalagang bagay: ang pagkilala sa komersiyal na kakayahan ng malikhaing gawaing makatutulong sa pambansang ekonomiya; at ang pangangalaga sa karapatan sa paglalathala ng indibidwal at pamayanan. Ayon kay Nestor Jardin (2008), Pangulo ng Sentrong Pangkultura ng Pilipinas (CCP), ang malikhaing industriya ang isa sa mga dinamikong sektor ng pandaigdigang ekonomiya. Mula taong 2000 hanggang 2005, tumaas aniya ng 8.7 porsiyento kada taon ang pandaigdigang kalakalan sa larangan ng Malikhaing Industriya. Ang mga iniluluwas na produkto ay umangat mula $227 bilyon noong 1996 hanggang $424 bilyon noong 2005. Gayunpaman, tila nawawala ang Pilipinas na dapat sanang makapag-aambag sa gayong industriya. Giit pa ni Jardin, “Ang kawalang kamalayan ng mga maykapangyarihan sa potensyal ng malikhaing industriya bilang panghinaharap na sektor ng ekonomiya ng Pilipinas ang dapat lutasin sa ngayon ng kapwa pribado at publikong sekta.” Hinimok niya ang lahat ng Pilipinong kabilang sa malikhaing industriya na panatilihin ang likas na katangian nitong makapagpahayag ng sining at kultura. Ngunit ipinaalala rin niya na
10
.
napakanipis umano ng hangganan ng komersiyalisasyon at ng malikhaing layong makaaapekto sa halaga ng pangkulturang produkto at serbisyo. Kailangang mailatag ng gobyerno ang pundasyon sa paglago, sa pamamagitan ng mga reporma sa patakaran, tangkilik na impraestruktura, at programang pangkaunlaran. Samantala, hinamon din niya ang pribadong sektor na ipagpatuloy ang malikhaing gawain, kahusayan, at kabaguhan upang maitaguyod ang pangkulturang kapital at malikhaing nilalamang tunay na Filipino. Para naman kay Gilda Cordero Fernando (2009), isang manunulat, kailangang maging awtentiko ang mga alagad ng sining, at ibuhos ang talento sa paglikha ng “buhay na hinubog sa katapatan.” Kaugnay nito, idinagdag ni Jardin na dapat maging gising ang mga artista at pangkulturang tauhan sa kanilang karapatan sa paglalathala at kung paano makahuhugot ng ekonomikong benepisyo roon. Kailangan din aniyang ipatupad nang mahigpit ang mga batas ukol sa karapatan sa paglalathala, kabilang na yaong pamimirata sa mga malikhaing akda. Higit sa lahat, dapat umanong maitatag ang sistema ng pagkilala sa mga artistikong karapatan ng mga pangkulturang pamayanan at maisulong ang mekanismo para mabayaran ang karapatan sa paglalathala ng mga pangkat etniko. Ipinaliwanag ni Fr. Valentino Pinlac (2008), Pinuno ng Dauis Heritage Renaissance Program ng Bohol, kung paano magagamit ang sining at kultura sa pagpapalago ng ekonomiya ng probinsya. Ikinuwento ni Pinlac ang ginawang rehabilitasyon ng mga lumang bahay na bato at simbahan, at ginamit iyon upang mapasigla ang turismo sa Bohol. Bukod dito, pinahusay din ng Bohol ang sining pagtatanghal nito, gaya sa musika at sayaw. Nakatuwang ng Dauis Dau is ang Ayala Foundation Fou ndation
11
.
para mapangalagaan ang mga pangkulturang pamana nito, at nalikom ang aktibong pakikilahok ng buong pamayanang Boholanon para maisulong ang malikhaing industriya at turismo. Taliwas sa karanasan ng Bohol, mainit na tinatangkilik ng pamahalaang lokal sa Bulakan ang kultura at sining upang mapaunlad ang lalawigan, ani Armand Sta. Ana, na kasalukuyang Artistikong Direktor ng Barasoain Kalinangan Theater Group. Ikinuwento ni Sta. Ana na ang pamahalaang panlalawigan ng Bulakan ay nagbibigay ng tulong pananalapi sa mga pangkat pangkultura upang makapagtanghal ng mga dula, sayaw, at iba pang bagay na pawang makapagpapakilala sa ugat ng Bulakan. Bagaman hindi pa matibay na naiuugnay ang turismo sa mga programang pansining at pangkultura ng Bulakan, unti-unti na itong isinasagawa mula sa pagsasaayos ng plano ng pagtatayo ng mga impraestruktura sa antas ng barangay. Samantala, isinalaysay ni Alfonso “Coke” Bolipata (n.d.), Tagapagpaganap na Direktor ng Miriam College Center for Applied Music, ang karanasan niya sa pagtataguyod ng sentro ng sining sa kaniyang bayan ng n g Zambales. Itinaguyod ng pamilya Bolipata ang programa ukol sa pagtuturo ng klasikong musika sa mga dukhang kabataan, upang makatulong sa pag-unawa ng sining at sa pagpapalaganap ng musikang maaaring pagkakitaan balang araw. Napili naman ng British Council ang Cebu na maging malikhaing sentro sa Pilipinas. Bibigyan ng British Council ng pondo ang Cebu upang maitaguyod nito ang malikhaing industriya mula sining biswal hanggang sining pagtatanghal, hanggang pagpapalago ng mga likhang-kamay na gaya ng muwebles, muweb les, alahas, at iba pang disenyo sa
12
.
internet
(mula
sa
http://alimbukad.com/2008/12/02/malikhaing-industriya-at-
kabuhayan/).
Kaugnay na Literatura
Masasabing malaki ang ginampanang papel ng Sining Pagtatanghal sa pagpukaw ng damdaming maka-Pilipino sa realidad ng buhay. Inilalarawan sa tunay na dulang Pilipino ang mga pangarap ng bansa. Dito ipinapakita ang mga katutubong kultura, paniniwala at tradisyon; ipinapamalas nito ang iba't ibang anyo ng kanilang pamahalaan at uri ng lipunan; at ikinukuwento rin nito ang paghihirap at pagpupunyagi sa buhay ng mga katutubong Pilipino. Samakatuwid, ang tunay na dulang Pilipino ay nagbibigay ng mas malawak na pang-unawa at linaw sa kulturang Pilipino; at nagsisilbing gabay para sa kabutihan ng mga mamamayang Pilipino. Ayon kay Tiongson (n.d.), isa sa mga tagapagtatag ng Manunuri ng Pelikulang Pilipino, ang pangunahing sangkap ng dula sa banyagang kahulugan ay binubuo ng tanghalan, iba't ibang kasuotan, iskripto, "characterization", at "internal conflict". Sa kabilang banda, para sa dulang Pilipino, ang dula ay dula kahit wala ang mga sangkap na nabanggit at ang Memises, ang pagbibigay buhay ng aktor sa mga pang-araw-araw na pangyayari sa buhay ng mga Pilipino, ang pangunahing sangkap ng dulang Pilipino. Ito rin ang malaking pagkakaiba ng banyaga sa Pilipinong dula. Ayon naman sa isang tanyag na manunulat na si Sebastian (2011), ang dula ay nagsimula noong mga unang taon ng pananakop ng mga Amerikano.
13
.
Ang kasaysayan ng dulang Pilipino ay isinilang sa lipunan ng mga katutubo bago pa dumating ang mga dayuhang mananakop. Ayon kay Casanova (1986), awtor ng Diksyunaryo sa Drama at Teatro, ang mga katutubo'y likas na mahiligin sa mga awit, sayaw, at tula na siyang pinag-ugatan ng mga unang anyo ng dula. Ang mga unang awitin nila ay nasa anyo ng tula. Mayaman rin sila sa epikong bayan na kalimita'y isinasalaysay sa pamamagitan ng pag-awit. Ang mga awit, sayaw at ritwal ay karaniwang ginaganap para sa pagdiriwang ng kaarawan, pagbibinyag, pagtutuli, pagliligawan, pagkakasal, pagkamatay, pagkasawi, pagtatagumpay, pagtatanim, pag-aani, pangingisda, atbp. (mula sa: https://www.facebook.com/OFFICIALjemdelacruz)
Sintesis
Sa kaugnay na pag-aaral, tinalakay ni Jardin at ng maraming pang ibang kagaya niya ang kahalagahan ng Malikhaing Industriya sa pandaigdigang ekonomiya. Ibinahagi niya ang kanilang saloobin hinggil sa kawalan ng kamalayan ng mga maykapangyarihang opisyal sa usaping ito at kung paano ito masosolusyunan. Mahihinuha sa kanilang malalimang pag-aaral na ang Sining at iba pang kaugnay na larangan ay isang mabisang paraan para magkaroon ng pagkakakitaan ang bawat Pilipinong may angking talento sa naturang propesyon, kinakailangan lang na mapangalagaan ang likas na katangian at karapatan ng mga mamamayan sa paglalathala at pagpapahayag ng sariling kultura, isang malaking hamon na kinakaharap ngayon ng ating gobyerno. At kapag ito ay nalutas anila, hindi hamak na makatutulong ito ng malaki para mapabuti ang ekonomiya at maitaguyod ang pangkultural na kapital sa ating bansa. Makikita rin sa mga datos ang ilang lalawigan tulad ng Bulakan at Bohol na mahirap man ang pinagdaanan ay patuloy pa ring
14
.
isinusulong ang mga kaukulang programa sa pagtataguyod ng sining at kultura sa mga mamamayan nito. Sa kabilang banda, bagama’t malaki ang kaugnayan sa Kaugnay na Pag-aaral sa kahulugan at gampanin ng Sining Pagtatanghal at dulang Pilipino sa buhay ng tao, mas nabigyang diin ito sa Kaugnay na Literatura. Para kay Tiongson, sumasalamin ang dulang Pilipino, kaiba sa banyagang dula, sa mga pangarap ng bansa, katutubong pamumuhay at kultura ng mga Pilipino. At para naman kina Casanova at Sebastian, ang nasabing dula ay isinalang at nagsimula nab ago pa man dumating ang mga mananakop, patunay lamang na ang mga katutubo noon hanggang modernong Pilipino noon ay likas na mahiligin sa mga awit, sayaw at tula.
Hugpong
Ang pampanahong pananaliksik na pinamagatang “Isang Pag-aaral sa Panukala ng Pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas” ay may malapit na kaugnayan sa mga Kaugnay na Pag-aaral at Literatura ngunit naiiba sa layunin ng mga mananaliksik nito, sa sitwasyon at lokasyon. Ang pag-aaral na ito ay base sa pangunahing pangangailangan ng mga mag-aaral sa Pamantasan pagdating sa larangan ng Sining at Kultura. Malaki ang hangarin nito sa preserbasyon at pagpapayaman ng Sining sa bawat isang sangkot dito sa pamamagitan ng pagpapanukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal na kinapapalooban ng makrong pangkasanayan sa sining tulad ng pag-awit, masining na pagtula at pagpapahayag, pag-arte, pagsayaw, at iba pang maipagmamalaking talento. Nakatuon din ang pag-aaral na ito sa mga iba pang magagandang kahihinatnan ng panukala tulad ng malaking posibilidad na ang 15
.
Pambansang Pamantasan ng Batangas ay maihanay sa mga naglalakihan at nangungunang unibersidad sa bansa sa usaping tumatalakay sa kalidad ng Sining at husay ng mga mag-aaral sa tanghalan, dulaan at teatro. Ito ang mga bagay na dapat itatag at mapag-ukulan ng pansin upang ang nanganganib nating kultura ay hindi tuluyang mawala sa buhay ng bawat isa at sa mga susunod pang henerasyon.
16
.
KABANATA III
DISENYO AT PARAAN NG PANANALIKSIK
Isinagawa ang pamanahong-papel na ito ayon sa disenyo ng pananaliksik sa pamamagitan ng pamamaraang deskriptib-analitik. Pinamagatan ang pag-aaral na “Isang Pag-aaral sa Panukala ng Pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas”. Naglalayon ang mga mananaliksik na alamin ang mga sumusunod na layunin: malaman ang persepsyon ng mga mag-aaral ng Pambansang Pamantasan ng Batangas tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan; mabatid ang mga kabutihang maaaring idulot ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan; at makatanggap ng mga mungkahing hakbang ng mga respondenteng magaaral ng Pambansang Pamantasan ng Batangas tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan.
Mga Respondente
Ang mga respondenteng mag-aaral ng pag-aaral na ito ay mula sa Kolehiyo ng Edukasyong Pangguro (CTE), Kolehiyo ng Narsing at mga Kaalyadong Pangkalusugang Agham (CONAHS), Kolehiyo ng Agham at Sining (CAS), Kolehiyo ng Akawntansi, Bisnes, Ekonomiks, at Pamahalaang Panghospitalidad – Internasyunal (CABEIHM), at Departamento ng General Engineering (GE) sa Pambansang Pamantasan ng Batangas sa Main Campus I na pawing nakaenrol ng Ikalawang Semestre sa Taon Panuruan 20132014. Sa kabuuan may limampung (50) respondenteng mag-aaral sa pananaliksik na ito.
17
.
Ipinapakita ng kasunod na talahanayan ang bilang ng mga repondente sa pag-aaral na ito
Talahanayan 1
Distribusyon ng mga Respondente Mga Respondente
Bilang
Departamento ng General Engineering (GE)
10
Kolehiyo ng Akawntansi, Bisnes, Ekonomiks, at Pamahalaang Panghospitalidad – Internasyunal
10
(CABEIHM)
Kolehiyo ng Agham at Sining (CAS)
10
Kolehiyo ng Narsing at mga Kaalyadong 10 Pangkalusugang Agham (CONAHS)
Kolehiyo ng Edukasyong Pangguro (CTE)
10
Kabuuan:
50
Pinili ng mga mananaliksik ang mga mag-aaral ng iba’t ibang kolehiyo upang maging respondente ng pag-aaral dahil ang Sining Pagtatanghal ay para sa lahat ng mga mag-aaral ng Pamantasan. At upang maging patas ang matatanggap na datos, pumili ng pare-parehong dami ng bilang ng mga respondente sa bawat kolehiyo.
18
.
Instrumento ng Pampananaliksik
Sa pag-aaral na ito, pangunahing isinagawa ang pagsasarbey sa pangangalap ng imporsmasyon. Naghanda ang mga mananaliksik ng isang kwestyoneyr na naglalayong makakolekta ng mga datos upang mabatid ang kung karapat-dapat nga bang ipatupad ang panukala ng pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan. Pa mantasan. Gumamit rin ang mga mananaliksik ng internet at at silid-aklatan sa pangangalap ng mga impormasyon sa pag-aaral na ito. Nagsagawa rin sila ng hindi direktang pakikipanayam sa mga respondente, habang nagpapasagot sa mga ito, nang nan g matiyak ang an g kanilang mga kasagutan sa mga bawat tanong sa kwestyoner na isinagawa sa pagsasarbey.
Tritment ng mga Datos
Isang panimulang pag-aaral ang pamanahong-papel na ito at hindi na nangangailangan ng mga komplikadong metodo o pamamaraan ng istatistiks sa pangangalap at pag-eebaluweyt ng mga impormasyon. Sa bawat pagpipilian ng bawat aytem o tanong sa kwestyoner na ginamit sa pagsasarbey, bilang lamang ang dami ng mga pumili ang siyang inalam ng mga mananaliksik sa pag-aaral. Nagsagawa ng pagtatally ang mga mananaliksik ng mga sagot ng mga respondente. Kinuha rin nila ang katumbas na porsyento at weighted mean ng mga bawat bilang.
19
.
Binigyan ng interpretasyon ng mga mananliksik ang mga datos na istatistiks sa pamamagitan ng mga sumusunod na iskeyl, saklaw, at katumbas na berbal na interpretasyon: ISKEYL (BIGAT)
5
RANGE (SAKLAW)
BERBAL NA INTERPRETASYON
4.5 – 5.0
Lubos na lubos na sumasang-ayon
4
3.5 – 4.49
Lubos na sumasang-ayon
3
2.5 – 3.49
Sumasang-ayon
2
1.5 – 2.49
Medyo sumasang-ayon
1
1.0 – 1.49
Hindi sumasang-ayon
Ang mga kompyutasyon na isinagawa ng mga mananaliksik ay multiplikasyon ng bilang ng mga respondente at iskeyl.
20
.
KABANATA IV
PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS
Binibigyan ng talakay sa kabanatang ito ang deskripsyon ng mga nakuhang datos at impormasyon tungkol sa pamanahong papel na pinamagatang “Isang Pag-aaral sa Panukala ng Pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas”. Ipinapakita rin sa kabanatang ito ang pagsusuri at interpretasyon ng mga nakuhang datos at impormasyon tungkol sa mga sumusunod:
1. Persepsyon ng mga mag-aaral ng Pambansang Pamantasan ng Batangas tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan
Ipinapakita ng Talahanayan 1 na nasa pahina 23 ang mean score ng bawat aytem at ang interpretasyon tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas batay sa persepsyon ng mga respondente ng iba’t ibang departamento. Ang may pinakamataas na mean score ay ang bilang isa (1) na nagsasabing madedebelop ang kaalaman at kasanayan ng mga estudyante sa larangan ng Teatrong Pilipino na kung saan ay nakakuha ng 4.05 na weighted mean at berbal na interpretasyon na lubos na sumasang-ayon. Sinusundan ito ng bilang dalawa (2) na nagsasabing magkakaroon ng sapat na karanasan ang mga guro sa pagtuturo o pagoorganisa ng isang pagtatanghal at mayroon namang weighted mean na 3.88 at berbal na interpretasyon din na lubos na sumasang-ayon. Sumunod ang bilang anim (6) na may weighted mean na 3.73 at berbal na interpretasyon na lubos na sumasang-ayon na
21
.
nagsasabing mag-uumpisang sumigla ang Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas. Ang mga bilang tatlo (3), apat (4), lima (5) at pito (7) ay ang mga aytem na may berbal na interpretasyon din na lubos na sumasang-ayon. Sinasabi sa bilang tatlo (3) na maisasakatuparan ang pagnanais ng ilan na mapabilang sa Sining Pagtatanghal na may weighted mean na 3.59. Ang aytem apat (4) naman ay nagsasabing maeengganyo ang
marami pang kabataang tutungtong ng kolehiyo na mag-aral sa Pambansang Pamantsasang ng Batangas na may weigted mean na 3.65. Ang bilang lima (5) naman na nagsasabing lilikha ito ng mga mag-aaral na kompetitib sa Sining Pagtatanghal ay may weighted mean na 3.71. Sinasabi naman sa bilang pito (7) na dadayuhin at makikilala
nang lubusan ang Pambansang Pamantasan ng Batangas ng mga manunuod ng tanghalan at may weighted mean na 3.54. Bilang walo (8) at siyam (9) naman ang mga aytem na may berbal na interpretasyong medyo sumasang-ayon. Sa bilang walo (8) sinasabing magiging sagabal lamang ito sa pagpokus ng mga estudyante sa pag-aaral na may weighted mean na 1.93. Samantala, sinasabi naman sa bilang siyam (9) na hindi na ito mapag-uukulan ng pansin dahil ito ay lihis laman sa interes ng nakakarami na may weighted mean n 1.95. Ang bilang sampu (10) naman na nagsasabing masasayang lamang ang ilalaang pondo p ondo dito ng Pamantasan ang may pinakamababang weighted mean na 1.61 na may berbal na interpretasyong medyo sumasang-ayon. Samakatuwid, pito (7) ang aytem na may berbal na interpretasyon na lubos na sumasang-ayon at ang mga ito ay bilang isa (1) hanggang pito (7). Tatlo (3) naman ang
22
.
mga aytem na may berbal na interpretasyon na medyo sumasang-ayon at ang mga ito ay bilang walo (8) hanggang hanggan g sampu (10). Marami sa mag-aaral ang lubos na sumasang-ayon na kung magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas, madedebelop ang kaalaman at kasanayan ng mga estudyante sa larangan ng Teatrong Pilipino; magkakaroon ng sapat na karanasan ang mga guro sa pagtuturo o pag-oorganisa sa isang pagtatanghal; maisasakatuparan ang pagnanais ng ilan na mapabilang sa Sining Pagtatanghal; maeengganyo ang marami pang kabataang tutungtong ng kolehiyo na magaral sa Pambansang Pamantasan ng Batangas; makaklikha ng mag-aaral na kompetitib sa Sining Pagtatanghal; at mag-uumpisang sumigla ang Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas at ito ay dadayuhin at makikilala nang lubusan.
Talahanayan 2
Persepsyon sa Panukalang Magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas WEIGHTED MEAN
B INTE
debelop ang kaalaman at kasanayan ng mga estudyante sa larangan ng Teatrong Pilipino.
4.05
Lubos n
akaroon ng sapat na karanasan ang mga guro sa pagtuturo o pag-oorganisa ng isang pagtatanghal.
3.88
Lubos n
sakatuparan ang pagnanais ng ilan na mapabilang sa Sining Pagtatanghal.
3.59
Lubos n
gany ganyo o ang ang mara marami mi pang pang kaba kabata taan ang g tutun tutungto gtong ng ng kole kolehi hiyo yo na magmag-ar aral al sa Pamb Pamban ansa sang ng Pama Pamant ntas asan an ng Bata Batang ngas as..
3.65 3.65
Lubo Luboss n
a ito ng mga mag-aaral na kompetetib sa Sining Pagtatanghal.
3.71
Lubos n
umpisang sumigla ang Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas.
3.73
Lubos n
uhin at makikilala nang lubusan ang Pambansang Pamantasan ng Batangas ng mga manonood ng tanghalan.
3.54
Lubos n
ing sagabal lamang ito sa pagpokus ng mga estudyante sa pag-aaral.
1.93
Medyo
na ito mapag-uukulan ng pansin dahil ito ay lihis lamang sa interes ng nakararami.
1.95
Medyo
1.61
Medyo
PERSEPSYON NG MAG-AARAL
asayang lamang ang ilalaang pondo dito ng Pamantasan.
2. Kabutihang maaaring idulot idulot ng Sining Sining Pagtatanghal sa Pamantasan.
23
.
Makikita sa Talahanayan 2 na nasa pahina 26 ang mean score ng bawat aytem at ang interpretasyon sa mga kabutihang maaaring idulot ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas. Batay sa persepsyon ng mga respondente ng iba’t ibang departamento, ang may pinakamataas na mean score at berbal na interpretasyon na lubos na sumasang-ayon ay ang bilang apat (4) na may kabuuang iskor na 4.48 at nagsasaad na mapapagyaman ang sining sa Pamantasan. Ang sumunod na aytem ay bilang isa (1) na may kabuuang iskor na 4.18 at berbal na interpretasyon na lubos na sumasang-ayon na nagsasaad na mapapayabong ang talento at kasanayan ng mga mag-aaral sa Sining Pagtatanghal. Ang mga aytem bilang tatlo (3), lima (5), at anim (6) na nagsasabing magkakaroon ang mga mag-aaral ng magandang libangan; makakapagpadala ang Pamantasan ng mga kalahok sa pang-teatrong paligsahan; at maliliwanagan ang mga mag-aaral sa tunay na kahulugan at esensya ng Sining Pagtatanghal ay nakakuha ng mean score mean score na 3.8 at berbal na interpretasyong lubos na sumasang-ayon. Ang mga aytem naman na may mean score mean score na 3.7 at berbal na interpretasyong lubos na sumasang-ayon ay ang mga bilang dalawa (2), siyam (9) at sampu (10), na nagsasabing magiging kilala ang Pamantasan sa larangan ng pagtatanghal; magsisilbing inspirasyon sa iba pang mga pamantasan na magkaroon din ng Sining Pagtatanghal; at makakasabay ang Pamantasan sa mga kilalang pamantasan sa larangan ng pagtatanghal. Ang aytem bilang pito (7) na nagsasaad na marami ang mahihikayat na mag-aral sa Pamantasan ay may mean score na 3.3 at may berbal na interpretasyong sumasangayon.
24
.
Ang aytem na may pinakamababang mean score at may berbal na interpretasyon na sumasang-ayon ay bilang walo (8) at nagsasaad na madadagdagan ang kita ng Pamantasan. Mahihinuha sa talahanayan 2 na batay sa persepsyon ng mga respondenteng magaaral sa iba’t ibang departamento na ang mga aytem isa (1) hanggang anim (6), siyam (9) at sampu (10) ay lubos nilang sinang-ayunan. Samakatuwid, ang kabutihang maaaring idulot ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas ay mapapayabong ang talento at kasanayan ng mga mag-aaral, magiging kilala ang pamantasan sa larangan ng pagtatanghal, magkakaroon ang mga mag-aaral ng magandang libangan, mapapagyaman ang sining sa pamantasan, makakapagpadala ang pamantasan ng mga kalahok sa pang-teatrong paligsahan, maliliwanagan ang mga mag-aaral sa tunay na kahulugan at esensya nito, magsisilbing inspirasyon sa iba pang pamantasan na magkaroon din ng Sining Pagtatanghal at makakasabay ang pamantasan sa mga kilalang pamantasan sa larangan ng pagtatanghal.
25
.
Talahanayan 3
Kabutihang Maaaring Idulot ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas KABUTIHANG DULOT
W
1. Mapapayabong ang talento at kasanayan ng mga mag-aaral sa Sining Pagtatanghal. 2. Magiging kilala ang Pamantasan sa larangan ng pagtatanghal. 3. Magkakaroon ng mga mag-aaral ng magandang libangan. 4. Mapapagyaman ang sining sa Pamantasan. 5. Makakapagpadala ang Pamantasan ng mga kalahok sa pang-teatrong paligsahan. 6. Maliliwanagan ang mga mag-aaral sa tunay na kahulugan at esensya ng Sining Pagtatanghal. 7. Marami ang mahihikayat na mag-aral sa Pamantasan. 8. Madadagdagan ang kita ng Pamantasan. 9. Magsisilbing inspirasyon sa iba pang mga pamantasan na magkaroon din ng Sining Pagtatanghal. 10. Makakasabay ang Pamantasan sa mga kilalang pamantasan sa larangan ng pagtatanghal.
26
.
3. Mga mungkahing hakbang sa panukalang magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas Sa Talahanayan 3 na nasa pahina 28, mahihinuha na siyam (9) sa sampung (10) aytem ay lubos na sinang-ayunan ng mga respondenteng mag-aaral. Sa sampung (10) aytem, ang may pinakamataas na weighted mean ay bilang walo (8) na may weighted iskor na 4.3 na nagsasabing dapat tiyaking hindi mapababayaan ng mga estudyanteng mapapabilang sa pagtatanghal ang kanilang pag-aaral ay may berbal na interpretasyon na lubos na sumasang-ayon. Dahil sa ang aytem na ito ang may pinakamataas na weighted mean, masasabi na kailangan talagang tutukan ng mga guro ang kanilang estudyante
upang hindi nila mapabayaan ang kanilang pag-aaral. Ang bilang isa (1), apat (4) at siyam (9) ay kapwa may weighted mean na 4.0. Sinasabi sa mga aytem na ito na dapat siguraduhin na ang Sining Pagtatanghal ay mapapagtuunan ng pansin, maaasikaso at hindi mapapabayaan ng mga tagapamahala nito; dapat magkakaroon ng sapat na training o workshops para sa mga estudyante o guro na gustong sumali sa pagtatanghal; at dapat pagkalooban ng iskolarsyip ang sinumang matatanggap sa pagtatanghal. Ang mga aytem bilang tatlo (3), lima (5), anim (6), pito (7) at sampu (10) na may ang pagpili sa mga weighted mean na 3.8 ay nagsasabing gawing obhetibo o transparent ang mag-aaral na nagnanais na sumailalim sa pagtatanghal; palawigin ang kaalaman tungkol sa sining ng pagteteatro sa buong Pamantasan; magtayo ng club sa iba’t ibang departamento na mag-oorganisa ng tanghalan; gawin itong isang produktibong
27
.
kumpetisyon para mapili ang mga mag-aaral na mahuhusay sa pagtatanghal; at dagdagan pa ang mga pasilidad at pondo na ilalaan upang tuluyan na itong maisakatuparan. Ang may pinakamababang weighted mean na 3.3 ay ang bilang dalawa (2) na nagmumungkahing padaanin sa pagsasanay o seminar ang mga mag-oorganisa o magtatayo ng tanghalan.
Talahanayan 4
Mungkahing Hakbang Tungkol sa Panukala na Magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan MGA MUNGKAHING HAKBANG
1. Siguraduhin na ang Sining Pagtatanghal ay mapagtutuunan ng pansin, maaasikaso at hindi mapapaba 2. Padaanin sa pagsasanay o seminar ang mga mag-oorganisa o magtatayo ng tanghalan. 3. Gawing obhetibo o transparent ang ang pagpili sa mga mag-aaral na nagnanais na sumailalim sa pagtatan 4. Magkaroon nang sapat na training o workshops para sa mga estudyante o guro na gustong sumali sa 5. Palawigin ang kaalaman tungkol sa sining ng pagteteatro sa buong Pamantasan. 6. Magtayo ng club sa iba’t ibang departamento na mag-oorganisa ng tanghalan. 7. Gawin itong isang produktibong kumpetisyon para mapili ang mga mag-aaral na mahuhusay sa pagta 8. Tiyaking hindi mapababayaan ng mga estudyanteng mapapabilang sa pagtatanghal ang kanilang pag9. Ang sinumang matatanggap sa pagtatanghal ay pagkalooban ng iskolarsyip. 10. Dagdagan pa ang mga pasilidad at pondo na ilalaan upang tuluyan na itong maisakatuparan. KABANATA V LAGOM, KONKLUSYON AT REKOMENDASYON
28
.
Lagom
Nag-umpisa ang pananaliksik na ito sa layuning malaman ang opinyon/tugon ng mga mag-aaral tungkol sa panukalang magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas.
Ang paghahanap ng mga ideya at impormasyon tungkol sa pag-aaral sa panukalang magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan ang an g naging unang hakbang ng mga mananaliksik. Napili nila na gamitin ang pagsasarbey bilang paraan ng pag-aaral. Ang mga mag-aaral ng Pamantasan ang nagsilbing mga respondente.
Sunod na ginawa ay ang paghahanda at paggawa ng mga talatanungan na pinasagutan sa mga respondente.
Matapos ang pagsasarbey, binilang at pinag-isa nila ang mga magkakaparehong sagot sa bawat tanong at sunod nilang kinuha ang bahagdan o porsyento nito sa kalahatang bilang ng mga respondente. Dito nadetermina nila kung gaano karami ang mga mag-aaral na sang-ayon sa panukalang ito. Masusing pinaghambing at inianalisa ang mga resulta. Lumalabas sa pagsusuri pagsusuri ng mga mananaliksik na karamihan sa mga respondente respon dente ay lubusang lubusa ng sumasang-a suma sang-ayon yon sa halos kalahat k alahatan an ng mga katanung kat anungang ang kanilang ibinigay.
Sa parte ng mga mananaliksik, nakuha na nila ang kanilang mga ninanais na mga kasagu kas agutan tan sa s a kanilan kan ilang g mga kata k atanun nungan gan..
Kongklusyon
29
.
Batay sa mga inilahad na datos, ang mga mananaliksik ay humantong sa mga sumusunod na kongklusyon:
A. Pito sa sampung aytem ang sinag-ayunan ng mga respondente at tatlo naman ang medyo sinang-ayunan. Lumalabas na sila ay sumasang-ayon sa pagpapatupad ng panukalang magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamantasan.
B. Batay sa persepsyon ng mga respondenteng mag-aaral, ang tatlong pangunahing dulot ang Sining Pagtatanghal ay “Mapapayabong ang talento at kasanayan ng mga mag-aaral sa Sining Pagtatanghal ”, “Mapapagyaman ang sining sa Pamantasan ”, at “Magkakaroon ng mga mag-aaral ng magandang libangan. ”.
C. Ang tatlong pangunahing hakbang sa panukalang magkaroon ng Sining Pagtatanghal ay “Siguraduhin na ang Sining Pagtatanghal ay mapagtutuunan ng pansin, maaasikaso at hindi mapapabayaan ng mga tagapamahala nito”, “. Tiyaking hindi mapababayaan ng mga estudyanteng mapapabilang sa pagtatanghal ang kanilang pag-aaral”, at “Ang sinumang matatanggap sa pagtatanghal ay pagkalooban ng iskolarsyip”.
Rekomendasyon
1. Para sa pamahalaan, maglaan ng pondo sa mga mag-aaral na nais sumali at makilahok sa nasabing panukala.
2. Para sa mga magulang ng mga mag-aaral na may talento sa pag-arte, suportahan ang kanilang mga anak na payabungin at hasain pa ang kanilang talento.
30
.
3. Para sa mga guro, payabungin pa ang kanilang mga kaalaman sa Sining nang sa gayon ay makapagbahagi pa sila ng higit na kaalaman sa mga mag-aaral.
4. Para sa mga mag-aaral, hindi dapat maging balakid ang pagsali sa Sining Pagtatanghal para ipagpatuloy ang kani-kanilang mga karera.
5. Para sa iba pang mananaliksik , ipagpatuloy o palawakin pa ang pag-aaral na ito tungo sa pagtuklas ng marami at higit pang mahahalagang datos at impormasyong maaaaring makatulong sa pagpapalawak ng kaalaman hinggil sa pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pamanatasan.
31
.
LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN
http://alimbukad.com/2008/12/02/malikhaing-industriya-at-kabuhayan/ http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_ pinagkaiba_ng_college_sa_university http://tl.wikipedia.org/wiki/Estadistika)) http://tl.wikipedia.org/wiki/Estadistika http://tl.wikipedia.org/wiki/Sining http://tl.wikipedia.org/wiki/Tanghalan http://tl.wikipedia.org/wiki/Teatro_Pilipino https://www.facebook.com/OFFICIALjemdelacruz
32
.
Apendiks A
Pebrero 5, 2014 Mahal naming respondente: Malugod na pagbati! Kami po ay mga mag-aaral ng Filipino 102 at kumukuha ng kursong Inhinyeriya sa Pambansang Pamantasan ng Batangas, Kampus I. Kasalukuyan kaming nagsasagawa ng pananaliksik hinggil sa paksang Isang Pag-aaral sa Panukala ng Pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas . Kaugnay nito, naghanda kami ng kwestyoneyr upang makapangalap ng sapat na datos hinggil sa aming paksa. Ang aming kwestyoneyr ay nahahati sa tatlong (3) bahagi. Hinihiling po naminsa inyo na sagutan nang buong katapatan ang mga tanong at aytem na nasa kwestyoneyr. Tinitiyak naminna magiging kompedinsyal na impormasyon ang inyong kasagutan. Marami pong salamat sa inyong kooperasyon. Lubos na gumagalang, Mga Mananaliksik ARJAY M. ABACAN LEAH L. AFABLE MARIA VIRESA P. ENRIQUEZ ARJEL EIRON O. ESCAREZ KENNETH S. ESPERITU KENT JAZREEL L. ESPIRITU RIGO THEODOR T. POLITICO ADRIAN B. UNTIVEROS JOREFE B. VELASQUEZ
Pinagtibay ni: DR. THEREZIA O. CONTI Propesor Apendiks B
Pebrero 5, 2014 Mahal naming respondente:
33
.
Malugod na pagbati! Kami po ay mga mag-aaral ng Filipino 102 at kumukuha ng kursong Inhinyeriya sa Pambansang Pamantasan ng Batangas, Kampus I. Kasalukuyan kaming nagsasagawa ng pananaliksik hinggil sa paksang Isang Pag-aaral sa Panukala ng Pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas . Kaugnay nito, naghanda kami ng kwestyoneyr upang makapangalap ng sapat na datos hinggil sa aming paksa. Ang aming kwestyoneyr ay nahahati sa tatlong (3) bahagi. Hinihiling po namin sa inyo na sagutan nang buong katapatan ang mga tanong at aytem na nasa kwestyoneyr. Tinitiyak namin na magiging kompedinsyal na impormasyon ang inyong kasagutan. Marami pong salamat sa inyong kooperasyon. Lubos na gumagalang, Mga Mananaliksik ARJAY M. ABACAN LEAH L. AFABLE MARIA VIRESA P. ENRIQUEZ ARJEL EIRON O. ESCAREZ KENNETH S. ESPERITU KENT JAZREEL L. ESPIRITU RIGO THEODOR T. POLITICO ADRIAN B. UNTIVEROS JOREFE B. VELASQUEZ
Pinagtibay ni: DR. THEREZIA O. CONTI Propesor Apendiks C
SARBEY-KWESTYONEYR PARA SA MGA RESPONDENTENG MAG-AARAL “Isang Pag-aaral sa Panukala ng Pagkakaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas”
Pangalan (opsyonal): __________________________ Kurso at Seksyon: __________ I. Pers Persep epsy syon on sa Panu Panuka kala lang ng Magk Magkar aroo oon n ng ng Sin Sinin ing g Pag Pagta tata tang ngha hals lsa a Pambansang Pamantasan ng Batangas 34
.
Panuto: Punan ng tsek ( / ) ang kahon na tumutugma sa iyong tugon o opinyon tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal ang Pambansang Pamantasan ng Batangas. Gamitin ang sumusunod na iskeyl sa pagpili ng iyong sagot. 5 – Lubos na lubos na sumasang-ayon 4 – Lubos na sumasang-ayon 3 – Sumasang-ayon 2 – Medyo sumasang-ayon 1 – Hindi sumasang-ayon PERSEPSYON NG MAG-AARAL
1. Madedebelop ang kaalaman at kasanayan ng mga estudyante sa larangan ng Teatrong Pilipino. 2. Magkakaroon ng sapat na karanasan ang mga guro sa pagtuturo o pag-oorganisa ng isang pagtatangh 3. Maisasakatuparan ang pagnanais ng ilan na mapabilang sa Sining Pagtatanghal. 4. Maeenganyo ang marami pang kabataang tutungtong ng kolehiyo na mag-aral sa Pambansang Paman 5. Lilikha ito ng mga mag-aaral na kompetetib sa Sining Pagtatanghal. 6. Mag-uumpisang sumigla ang Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas. 7. Dadayuhin at makikilala nang lubusan ang Pambansang Pamantasan ng Batangas ng mga manonood 8. Magiging sagabal lamang ito sa pagpokus ng mga estudyante sa pag-aaral. 9. Hindi na ito mapag-uukulan ng pansin dahil ito ay lihis lamang sa interes ng nakararami. 10. Masasayang lamang ang ilalaang pondo dito ng Pamantasan. SARBEY-KWESTYONEYR PARA SA MGA RESPONDENTENG MAG-AARAL II.
Kabutihang Maaaring Idulot ng Sining Pagtatanghalsa Pambansang Pamantasan ng Batangas Panuto: Punan ng tsek ( / ) ang kahon na tumutugma sa iyong tugon o opinyon tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal ang Pambansang Pamantasan ng Batangas. Gamitin ang sumusunod na iskeyl sa pagpili ng iyong sagot. 5 – Lubos na lubos na sumasang-ayon 4 – Lubos na sumasang-ayon 3 – Sumasang-ayon 2 – Medyo sumasang-ayon 1 – Hindi sumasang-ayon
35
.
KABUTIHANG DULOT
1. Mapapayabong ang talento at kasanayan ng mga mag-aaral sa Sining Pagtatanghal. 2. Magiging kilala ang Pamantasan sa larangan ng pagtatanghal. 3. Magkakaroon ng mga mag-aaral ng magandang libangan. 4. Mapapagyaman ang sining sa Pamantasan. 5. Makakapagpadala ang Pamantasan ng mga kalahok sa pang-teatrong paligsahan. 6. Mali Malili liwa wanag nagan an ang ang mga mga magmag-aa aara rall sa sa tun tunay ay na kahu kahulu luga gan n at at ese esens nsya ya ng Sini Sining ng Pagt Pagtat atang angha hal. l. 7. Marami ang mahihikayat na mag-aral sa Pamantasan. 8. Madadagdagan ang kita ng Pamantasan. 9. Magsisil Magsisilbing bing inspira inspirasyon syon sa iba pang mga pamantasa pamantasan n na magkaroon magkaroon din din ng Sining Sining Pagtatanghal Pagtatanghal.. 10. 10. Mak Makak akas asab abay ay ang ang Pam Paman anta tassan sa mg mgaa kil kilal alan ang g pam paman anttasan asan sa lar laran anga gan n ng ng pag pagta tattangh anghal al..
III. Mga Mungkahing Hakbang sa Panukalang Magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas Panuto: Punan ng tsek ( / ) ang kahon na tumutugma sa iyong tugon o opinyon tungkol sa panukala na magkaroon ng Sining Pagtatanghal ang Pambansang Pamantasan ng Batangas. Gamitin ang sumusunod na iskeyl sa pagpili ng iyong sagot. 5 – Lubos na lubos na sumasang-ayon 4 – Lubos na sumasang-ayon 3 – Sumasang-ayon 2 – Medyo sumasang-ayon 1 – Hindi sumasang-ayon MGA MUNGKAHING HAKBANG
1. Siguraduhin na ang Sining Pagtatanghal ay mapagtutuunan ng pansin, maaasikaso at hindi mapapaba 36
.
2. Padaanin sa pagsasanay o seminar ang mga mag-oorganisa o magtatayo ng tanghalan. 3. Gawing obhetibo o transparent ang ang pagpili sa mga mag-aaral na nagnanais na sumailalim sa pagtatan 4. Magkaroon nang sapat na training o workshops para sa mga estudyante o guro na gustong sumali sa 5. Palawigin ang kaalaman tungkol sa sining ng pagteteatro sa buong Pamantasan. 6. Magtayo ng club sa iba’t ibang departamento na mag-oorganisa ng tanghalan. 7. Gawin itong isang produktibong kumpetisyon para mapili ang mga mag-aaral na mahuhusay sa pagta 8. Tiyaking hindi mapababayaan ng mga estudyanteng mapapabilang sa pagtatanghal ang kanilang pag9. Ang sinumang matatanggap sa pagtatanghal ay pagkalooban ng iskolarsyip. 10. Dagdagan pa ang mga pasilidad at pondo na ilalaan upang tuluyan na itong maisakatuparan.
Apendiks D Kompyutasyon ng mga Datos sa mga Talahanayan Talahanayan 2
Persepsyon sa Panukalang Magkaroon ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas PERSEPSYON NG MAG-AARAL
1. Madedebelop ang kaalaman at kasanayan ng mga estudyante sa larangan ng Teatrong Pilipino. 2. Magkakaroon ng sapat na karanasan ang mga guro sa pagtuturo o pag-oorganisa ng isang pagtatanghal. 3. Maisasakatuparan ang pagnanais ng ilan na mapabilang sa Sining Pagtatanghal. 4. Maeenganyo ang marami pang kabataang tutungtong ng kolehiyo na
ISKEYL
KABUUAN
WEIGHTED MEAN
BERBAL NA INTERPRETASYON
5
4
3
2
1
18
13
8
4
0
17 4
4.05
Lubos na sumasangayon
13
14
12
3
0
1 63
3.88
Lubos na sumasangayon
11
11
15
7
0
1 58
3.59
Lubos na sumasangayon
9
6
21
7
0
14 6
3.65
Lubos na sumasangayon 37
.
mag-aral sa Pambansang Pamantasan ng Batangas. 5. Lilikha ito ng mga mag-aaral na kompetetib sa Sining Pagtatanghal. 6. Mag-uumpisang sumigla ang Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas. 7. Dadayuhin at makikilala nang lubusan ang Pambansang Pamantasan ng Batangas ng mga manonood ng tanghalan. 8. Magiging sagabal lamang ito sa pagpokus ng mga estudyante estudyante sa pagaaral. 9. Hindi na ito mapag-uukulan ng pansin dahil ito ay lihis lamang sa interes ng nakararami. 10. Masasayang lamang ang ilalaang pondo dito ng Pamantasan. Pamantasan.
12
10
14
5
0
1 52
3.71
Lubos na sumasangayon
11
15
13
5
0
1 64
3.73
Lubos na sumasangayon
9
10
16
6
0
14 5
3.54
Lubos na sumasangayon
3
1
3
20
17
85
1.93
Medyo sumasang-ayon
2
2
6
14
18
82
1.95
Medyo sumasang-ayon
0
2
2
18
24
74
1.61
Medyo sumasang-ayon
Talahanayan 3
Kabutihang Maaaring Idulot ng Sining Pagtatanghal sa Pambansang Pamantasan ng Batangas KABUTIHANG DULOT
ISKEYL
5
4
3
2
1
1. Mapapayabong ang talento at kasanayan ng mga mag-aaral sa Sining Pagtatanghal.
19
16
5
3
0
2. Magiging kilala ang Pamantasan sa larangan ng pagtatanghal.
9
13
13
5
0
3. Magkakaroon ng mga mag-aaral ng magandang libangan.
12
15
10
6
0
4. Mapapagyaman ang sining sa Pamantasan.
14
16
4
6
0
5. Makakapagpadala ang Pamantasan ng mga kalahok sa pang-teatrong paligsahan.
13
11
9
7
0
38
.
6. Ma Maliliwanagan an ang mg mga ma mag-aaral sa sa tu tunay na na ka kahulugan at at es esensya ng ng Si Sining Pa Pagtatanghal.
16
6
12
6
1
7. Marami ang mahihikayat na mag-aral sa Pamantasan.
7
9
13
12
0
8. Madadagdagan ang kita ng Pamantasan.
3
10
10
16
3
9
8
0
11
7
0
9. Mag Magsisi sisilb lbin ing g insp inspir iras asyo yon n sa iba iba pan pang mg mgaa pama pamant ntas asan an na mag magkaro karoon on din ng Sini Sining ng Pag Pagtat tatang anghal hal.
10. Ma Makakasabay an ang Pa Pamantasan sa sa mg mga ki kilalang pa pamantasan sa sa la larangan ng ng pa pagtatanghal.
14 11
7
16
Talahanayan 4 Mungkahing Hakbang Tungkol sa Panukala na Magkaroon ng Sining Pagatatanghal sa Pamantasan MGA MUNGKAHING HAKBANG
1. Siguraduhin na ang Sining Pagtatanghal ay mapagtutuunan ng pansin, maaasikaso at hindi mapapabayaan ng mga tagapamahala nito. 2. Padaanin sa pagsasanay o seminar ang mga mag-oorganisa o magtatayo ng tanghalan. 3. Gawing obhetibo o transparent ang pagpili sa mga mag-aaral na nagnanais na sumailalim sa pagtatanghal. 4. Magkaroon nang sapat na training o workshops para sa mga estudyante o guro na gustong sumali sa pagtatanghal. 5. Palawigin ang kaalaman tungkol sa sining ng pagteteatro sa buong Pamantasan.
ISKEYL
KABUUAN
WEIGHTED MEAN
BERBAL NA INTERPRETASYON
5
4
3
2
1
21
8
8
4
0
16 9
4
Lubos na sumasang-ayon
14
12 12
8
5
0
15 2
3.3
Lubos na sumasang-ayon
11
15 15
9
5
0
15 2
3.8
Lubos na sumasang-ayon
16
15 15
6
4
0
16 6
3.8
Lubos na sumasang-ayon
11 1 4
9
5
0
14 8
4
Lubos na sumasang-ayon
39
.
6. Magtayo ng club sa iba’t ibang departamento na mag-oorganisa ng tanghalan. 7. Gawin itong isang produktibong kumpetisyon para mapili ang mga mag-aaral na mahuhusay sa pagtatanghal. 8. Tiyaking hindi mapababayaan ng mga estudyanteng mapapabilang sa pagtatanghal ang kanilang pag-aaral. 9. Ang sinumang matatanggap sa pagtatanghal ay pagkalooban ng iskolarsyip. 10. Dagdagan pa ang mga pasilidad at pondo na ilalaan upang tuluyan na itong maisakatuparan.
1 0 12
13
7
0
151
3.8
Lubos na sumasang-ayon
1 3 12
10
6
0
155
3.8
Sumasang-ayon
24
5
4
5
0
16 2
4.3
Sumasang-ayon
15 1 1
6
5
0
14 7
4
Lubos na sumasang-ayon
17
8
6
1
15 0
3.8
Lubos na sumasang-ayon
7
Apendiks E PORMULARYO SA PAG-EEBALWEYT NG PAMANAHONG- PAPEL Pamagat: Isang Pamagat: Isang Pag-aaral Pag-aaral sa Panukala ng Pagkaka ng Pagkakaroon roon ng Sining Sining Pagtatanghal Pagtatanghal sa Pambansang Pambansang Pamantasan Pamantasan ng Batangas Mga Mananaliksik: Arjay M. Abacan Abacan Leah L. Afable Afable aria Viresa P. Enriquez rjel Eiron O. Escarez Kenneth S. S. Esperitu
Kent Jazreel Jazreel L. Espiritu Espiritu Rigo Theodore Theodore T. Politico Politico Adrian B. Untiveros Jorefe B. Velasquez
Taon at Pangkat: Unang Antas/GE-1221 Semestre at Taong Akademiko: Ikalawa Akademiko: Ikalawang ng Semestre, Semestre, Taon Panuruan Panuruan 20132013- 2014 Sistema ng Pagmamarka: Limang puntos ang pinakamataas na maaaring ibigay sa bawat aytem. Maaaring magbigay ng puntos na may desimal (halimbawa: 1.7, 1.4) ayon sa paghuhusga ng ebalweytor. Pagsama-samahin ang mga nakuhang sub- total ng ng puntos upang makuha ang kabuuang marka. A. Paksa Paksa at Suli Suliran ranin in 1. Si Signipikant at napapanahon ba ang paksa ng pananaliksik? _ ___ _ _ 2. Sapat ba ang pagtalakay sa introduksyon? _ ___ _ _ 3. Malinaw at sapat ba ang saklaw saklaw at limitasyon ng paksa upang makalikha makalikha ng mga __ ___ _ valid na paglalahat? 4. Maayos at malinaw malinaw ba ang pamagat at angkop ba iyon sa paksa ng pag-aaral? ______ 5. Mali Malina naw, w, ispe ispesi sipi pik k at at sapa sapatt ba ang ang mga mga tiya tiyak k na na lay layun unin in ng pagpag-aa aara ral? l? ____ ______ __ 40
.
6. Sapat at matalino ba ang pagpili sa sa mga terminong binigyan ng depinisyon at malinaw ba ang pagpapakahulugan sa bawat isang termino? ___ __ _ Sub-total: ______ B. Kaugnay Kaugnay na PagPag- aaral aaral at at Literatu Literatura ra 1. Sapat at at an angkop ba ba an ang mg mga pa pag-aaral at at li literaturang ti tinatalakay? ______ 2. Malina Malinaw w at maayos maayos ba ang pagtala pagtalakay kay sa mga pag-a pag-aara arall at litera literatur turang ang iyon? iyon? ______ 3. Wasto at maayos maayos ba ang dokumentasyon dokumentasyon ng mga pag-aaral pag-aaral at iba pang hanguang ginamit? _ __ __ _ Sub-total: ______ C. Disenyo ng Pag- aaral 1. Angko Angkop p ba sa sa paks paksaa ang ang pama pamama mara raan an/m /met etod odong ong gin ginam amit it sa sa panan pananal alik iksi sik? k? ____ ______ __ 2. Malinaw Malinaw ba ang disenyo ng pananaliksik pananaliksik at naaayon naaayon ba iyon sa sayantipik sayantipik na metodo ng pananaliksik? _ ___ _ _ 3. Sapat at angkop angkop ba ba ang mga responde respondenteng nteng napili napili sa paksa ng pananalik pananaliksik? sik? ______ 4. Malinaw at wasto ba ang disenyo ng instrumentong instrumentong ginamit sa pangangalap ng mga datos? ___ __ _ Sub-total: ______ D. Presentasyon Presentasyon ng mga Datos Datos 1. Sapa Sapat, t, valid at at relayabol ba ang mga datos na nakalap? __ ___ _ 2. Maingat bang nasuri nasuri at nalapatan ng wastong wastong istatistikal istatistikal tritment ang mga datos? ___ __ _ 3. Wasto at sapat ba ang naging interpretasyon ng mga datos? _ ___ _ _ 4. Malinaw, maayos at konsistent ba ang tekstwal at tabular/grapikal na presentasyon ng mga datos? _ ___ _ _ Sub-total: ______ E. Lagom, Kongklusyon Kongklusyon at Rekomendasy Rekomendasyon on 1. Mabisa at sapat ba ang mga pagkakalagom sa mga datos? ___ __ _ 2. Lo Lohi hika kall at valid ba ba ang kongklusyon? Nakabatay ba iyon sa mga datos na nakalap? ___ __ _ 3. Nasagot Nasagot ba sa kongklusyon kongklusyon ang mga ispesipikong ispesipikong katanungan? katanungan? Lohikal, pisibol, pisibol, praktikal at ateynabol ba ang inilahad na rekomendasyon? Natutugunan ba ng mga iyon ang mga suliraning natukoy sa pag-aaral? __ __ _ _ 4. Malinaw, Malinaw, tuwiran tuwiran at maayos ba ang paglalahad ng mga lagom, kongklusyon kongklusyon at rekomendasyon? __ ___ _ Sub-total: ______ F. Mekaniks at Pormat 1. Wasto ba ang pormat pormat ng bawat bahagi ng pamanahongpamanahong-papel? papel? Nasusunod Nasusunod ba ang mga tuntunin at tagubiling tinalakay sa klase? ___ __ _ 2. Nasunod Nasunod ba ang mga tuntuning tuntuning panggramatik panggramatikaa sa teksto ng pamanahong- papel? ___ __ _ 3. Sapat at maayos ba ang pagkakapagkaka proofread -proofread at pagkaka-edit sa teksto ng pamanahong- papel? ______ Sub-total: ______ Kabuuan/ Katumbas na Marka (100%): ______ Ebalweytor:_______________________________ 41
.
Petsa: ____________________________________ Mga Puna at Mungkahi: _______________ _______________________ ________________ _______________ _______________ ________________ _______________ ______________ _______ _______________ _______________________ ________________ _______________ _______________ ________________ _______________ ______________ _______ Apendiks F PORMULARYO SA PAG – EEBALWEYT NG PASALITANG PRESENTASYON Pamagat: “Preperensya sa mga Telenobela ng mga Mag – aaral ng Departamento ng General Engineering sa Pambansang Pamantasan ng Batangas”. Mga Mananaliksik: Arjay M. Abacan Abacan Kent Jazreel Jazreel L. Espiritu Espiritu Leah L. Afable Afable Rigo Theodore Theodore T. Politico Politico aria Viresa P. Enriquez Adrian B. Untiveros rjel Eiron O. Escarez Jorefe B. Velasquez Kenneth S. S. Esperitu Taon at Pangkat: Unang Antas/GE-1221 Semestre at Taong Akademiko: Akademiko : Ikalawang Semestre, Taon Panuruan 2013 - 2014 Sistema ng Pagmamarka: Limang puntos ang pinakamataas na maaring ibigay sa bawat aytem. Maaaring magbigay ng puntos na may decimal (halimbawa: 2.7, 1.5) ayon sa paghuhusga ng ebalweytor. Pagsama – samahin ang mga nakuhang sub – total ng ng puntos upang makuha ang kabuuang marka. A. Maste steri 1. Naipamalas Naipamalas ba ng bawat miyembro miyembro ng pangkat pangkat ang masteri masteri at kahandaan kahandaan sa sa pagtalakay ng paksang naitakda sa bawat isa? ______ 2. Sapat, malinaw malinaw at mapanghikayat mapanghikayat ba ang pagtalakay pagtalakay ng bawat isa? ______ 3. Sapat at malinaw malinaw ba ang mga mga inilahad inilahad na paliwa paliwanag nag at halimbaw halimbawaa ng bawat miyembro? _ ___ _ _ 4. Wasto, Wasto, sapat sapat at mapanghi mapanghikayat kayat ba ba ang pagsago pagsagott sa bawat bawat isa isa sa mga katanugan ng mga panellist? ______ 5. Obhetibo Obhetibo at valid valid ba ng mga mga pahayag pahayag ng bawat isa? Naiwasa Naiwasan n ba nila ang mga pahayag na may pagkiling, prejudice, lihis sa paksa at walang katibayan? ______ ______ Sub – total B. Pama Pamama mara raan an 1. Lohikal ba ang presentasyon ng buong pangkat? ___ __ _ 2. Gumamit Gumamit ba sila ng mga kailangang kailangang kagamitang kagamitang awdyo – biswal? biswal? ______ 3. Angkop at epektib epektib ba ang mga kagamitang kagamitang ginamit ginamit ng pangkat? pangkat? ______ 4. Epektib Epektib at kompitent kompitent ba ang pangkat pangkat sa manipulasyon manipulasyon ng ng mga kagamita kagamitan n sa presentasyon? ______
5. Angkop at epektib epektib ba sa pamamara pamamaraan an o estratehi estratehiyang yang ginamit ginamit ng pangkat pangkat sa sa presentasyon? ______ ______ Sub – total 42
.
C. Arti Artiku kula lasy syon on 1. Sapat ba ng lakas ng tinig tinig ng bawat bawat miyembro miyembro ng pangkat pangkat sa pagsasalit pagsasalita? a? ______ 2. Malinaw at wasto ba ang kanilang bigkas sa mga salita? _ ___ _ _ 3. Angkop at epektib epektib ba ang kanilang kanilang mga galaw, galaw, kumpas kumpas at at iba pang non – verbal cues? __ __ _ _ 4. Wala ba silang silang mga nakakadistr nakakadistrak ak na mannerism mannerism sa pagsasalita pagsasalita?? ______ 5. Wasto Wasto at angkop angkop ba sa diwa diwa ng kanilan kanilang g mga pahayag pahayag ang ang bilis bilis nila nila sa pagsasalita, tono, diin, at hinto/pausing? ______ ______ Sub – total D. Disi Disipl plin ina a 1. Nagsimula Nagsimula at at natapos natapos ba sa takdang takdang oras oras ang presentsyon presentsyon ng pangkat? pangkat? ______ 2. Naging malinaw, malinaw, matapat matapat at magalan magalang g ba sila sila sa pagsagot pagsagot ng mga mga tanong tanong ng panellist? ___ __ _ 3. Naipamalas Naipamalas ba nila nila ang pagkakai pagkakaisa sa at kooperasyon kooperasyon sa sa presentasy presentasyon? on? ______ 4. Naipamalas ba ng bawat isa ang tiwala sa sarili? __ ___ _ 5. Angkop ba ang anyo, ayos at kasuootan ng bawat isa? __ ___ _ ______ Sub – total ______ Kabuuan/Katumbas na Marka (100%) _______________________________ ______ Ebalweytor: _________________________ ____________________________________ ____________ Petsa: ________________________ Mga Puna at Mungkahi: ____________________________________________________ ________________________ ________________________________________________ ____________________ ____________________________________________________ ________________________ ________________________________________________ ____________________
43
