Güvenlik Stoğu Nasıl Hesaplanır ? (Safety Stock) r t . m o c . k a p z i g n e c
Cengiz Pak, 2010
r t . m r o t . c . m o k c . k a a p p z z i g i n g e c n e c
Avcının Silahı “Kullanılabilir Bilgi”
Güvenlik Stoğu ve Müşteri Servis Seviyesi Arasında Bulunan İlişki
r t . m o c . k a p z i g n e c
Ne müşterilerin düzenli aralıklar ile düzenli miktarlar satın alması ne de tedarikçilerimizin hiç problem yaratmadan malzeme teslim edebilmeleri mümkün değildir. Dolayısı ile bazen talep temin imkanlarımızı aşabilir bazen de tedarik sorunları bizi stoksuz bırakabilir. Stoksuz kalma ihtimalini azaltabilmek için “yeniden sipariş noktası” iki bölümden oluşmalıdır. 1. Temin süresi esnasında stoksuz kalınmamalıdır 2. Beklenmedik durumlar için bir pay içermelidir Bunu bir sonraki sayfada bulunan grafik ile aç ıklayal ım >
Güvenlik Stoğunun Grafik Gösterimi
r t . m o c . k a p z i g n e c
i s e y i v e S k o t S
r a t k i M ı
Malzeme tükenerek hesaplanan sipariş noktasına ulaşıtığında yeni bir sipariş açılmaktadır. Bu nokta hem “teslim süresini” hem de “beklenmedik olayları” öngörerek hesaplanır. Amaç önceden belirlenmiş olan “Müşteri Servis Seviyesini” korumaktır.
ş i r a p i S
Sipariş Noktası
Güvenlik Stoğu 0
Teslim Süresi - TS -
Teslim Zaman Süresi Sipariş Sipariş Verildi Geldi
Müşteri Servis Seviyesi Nedir ?
r t . m o c . k a p z i g n e c
Bir nesneyi satan firmalar için “Müşteri Servis Seviyesi” % kaç ihtimalle müşteri siparişinin stoktan (bekletmeden) karşılanacağının ifadesidir. Örneğin % 95 seviyesinin anlamı : 100 satır siparişin 95 satırının stoktan karşılanacağı demektir (veya hedeflenmesi). Bugün erişilen rekabet seviyesi bu sayının % 100’e yaklaşmasını veya eşitlenmesini zorlamaktadır.
%95 ... % 97,3 ... %98,9 ... %99 ... %99,95 ......
Güvenlik Stoğu Hesaplama Yöntemleri Amacı ne olursa olsun Güvenlik Stoğu temel olarak 3 şekilde hesaplanabilir : r t . m o c . k a p z i g n e c
Kişisel Görüş
Bu en çok kullanılan ve en kolay olanıdır. Ancak bir süre sonra kim demişti, kim karar vermişti unutulup dokunulmazlık kazanabilir. Diğer ismi : “olsa olsa yöntemi”
Genel Hükümler
Bu yöntem de en az soldaki kadar mantıksızdır, üstelik hesaplama gerektirir. Örneğin : Pahalı - Ucuz ayrımı, ABC klasifikasyonu gibi hesaplar sonucu güvenlik miktarları kararlaştırılıyor olabilir.
İstatistiksel yöntemler
İstatistik kullanan yöntemler elde tutulması gereken miktarı geçmiş talep ve stok servis seviyesine göre hesaplamaya çalışır. Şimdi biz bunlardan bir tanesini inceleyeceğiz.
Müşteri Servis Seviyesi ve Güvenlik Stoğunun Hesaplanması
r t . m o c . k a p z i g n e c
Güvenlik stoğunun nasıl hesaplanabileceğini bir örnek üzerinden anlatacağım. Örnek içinde göreceğiniz “Güvenlik Faktörü” tablosunun detayına girmeyeceğim çünkü bu tablo tıpkı “pi” sayısı gibi bir şeydir, detayını bilmeden kullanabilirsiniz.
Müşteri servis seviyesi düşük olan dükkanın düşünceli müşterileri
Güvenlik Stoğu ancak bir hedef için hesaplanabilir, kendiliğinden hesaplanamaz (sadece varsayılabilir, bu konu MRP çalışmalarında anlatılması en zor detaylardan birisidir, herkes hesaplamak ister ama hedefi söyleyemez). Hedef, Müşteri Servis Seviyesi’ni korumak olacakt ır
1
Önce Servis Seviyenize Karar Vermelisiniz
r t . m o c . k a p z i g n e c Müşteri Servis Seviyesi = Stoktan Karşılanan / Talep Edilen
Bu sayı 100’e yakın olmalıdır, %95, %98, %99 gibi
2
r t . m o c . k a p z i g n e c
Şimdi Güvenlik Faktörünüzü Elde Ediyorsunuz
Hedef % 95 Olsun
Servis Seviyesi 60 70 80 90 93 95 97 98 99 99.86 99.99
Güvenlik Faktörü 0.3125 0.65 1.05 1.60 1.85 2.06 2.35 2.56 2.91 3,75 5.00
Not : Bu tabloyu doğrudan kullanabilirsiniz
Faktör 2.06
3
Şimdi Talebin Değişkenliğini Hesaplayacaksınız
Talebin değişkenliğinin hesaplamak için MAD hesabı yapacağız. MAD – Mean Absolute Deviation (Ortalama Mutlak Sapma) anlam ına gelen, sapmanın yönüne bakmaksızın hesaplanan bir ortalama değerdir. r t . m o c . k a p z i g n e c
Dönem 1 2 3 4 5
Tahmin Edilen Satış 1500 1600 1600 1700 1700
Gerçekleşen Satış 1450 1550 1650 1850 1800 Toplam
MAD = Toplam / Dönem Sayısı MAD = 400/5 >>> 80
Mutlak Sapma 50 50 50 150 100 400
4
Güvenlik Stoğunu Hesaplamaya Hazırız
Güvenlik Stoğu = MAD x Güvenlik Faktörü = 80 x 2.06 = 164.8 = 165 r t . m o c . k a p z i g n e c
Varsayım :
MAD hesaplama periyodu = Temin Süresi
Örneğin MAD hesaplaması yaparken dönemlerimiz birer aylık ise bu hesaplamanın doğru olması için temin süresinin de 1 ay olması gereklidir. Diğer bir deyimle temin süresi cinsinden MAD hesaplanır ise formül geçerlidir.
Eğer Temin Süresi MAD dönemleri ile aynı değil ise formül aşağıdaki gibi uygulanmalıdır. MAD Dönem uzunluğu .... 1 Ay, Temin Süresi ... 2 hafta olsun Temin Süresi = 0.5 Ay (MAD dönem tan ımına uygun hale getiriyoruz) Güvenlik Stoğu = MAD x Güvenlik Faktörü x KKÖK(0.5) Güvenlik Stoğu = 80 x 2.06 x 0.707 Güvenlik Stoğu = 116
5
Servis Seviyesi Güvenlik Stoğunu Aşırı Etkiler
Servis seviyesi yukarı doğru çıktıkça güvenlik stoğu aşırı artışlar gösterir, örneğin % 95’den % 99.99’a, yaklaşık 5 puanlık bir artış için güvenlik stoğu 2.42 kat artmalıdır.
r t . m o c . k a p Güvenlik Stoğu = 80 x 2.06 = 165 ... Servis Seviyesi % 95 iken z i g Güvenlik Stoğu = 80 x 5.00 = 400 .. Servis Seviyesi % 99.99 iken n e c 235
Artış miktarı 400/165 = 2.42 kat
165
6
r t . m o c . k a p z i g n e c
Müşteri Servis Seviyesi Yükselince Sevinenler
r t . m o c . k a p z i g n e c
Güvenlik stoğunu hesaplarken “talep tahmini” ve “temin süresi” gereklidir. Bu nedenle “hammaddeler” veya “yarı mamuller” için hesaplamak istediğinizde bu iki soruya cevap bulmanız gerekir. Sürekli iyileştirme çalışması sürdüren bir firma iseniz, önce değişkenlik sonra da güvenlik stoğu yok etmeniz gereken listenin içinde yer alır. Oluşturduğunuz güvenlik stokları var ise periyodik olarak hala daha geçerli olup olmadıklarını gözden geçirmenizi öneririm.
Genel Katılıma Açık veya Kurum İçi Seminerlerim
1. Tedarik Zinciri içinde Stok Yönetimi, Yöntemleri ve ERP Uygulamas ı 2. Tedarik zinciri yöneticilerinin başarılı olmak için bilmesi gerekenler : Yöntemler, Teknoloji, Strateji ve Risk 3. MRP Nasıl Çalışıyor, başarılı bir uygulama için yapmanız gerekenler nedir ? 4. Başarılı bir ERP uygulaması için Ürün Ağacınızı Nasıl Hazırlamalısınız ( Sektörel Örnek ve Çözümler ) ? 5. KANBAN Sistemini Nasıl Kuracak, Nasıl Uygulayacaksınız ? (Bütün Yönleri ile KANBAN) 6. Profesyonel Bakım Yönetimi, OEE Analizleri ve Bilgisayar Destekli Çalışma Düzeninin Kuruluşu 7. Maliyet ve İsraf Nasıl Azaltılır, Nasıl Yok Edilir 8. 90 Günde Stok Kayıt Doğruluğu Nasıl Sağlanır, Sayım Teknikleri Nelerdir 9. Nasıl Başarılı Maliyet Sistemi Kurabilirsiniz ? Fiili ve Standart Maliyet, Hedef ve Kaizen Maliyet Yaklaşımları, Varyans Analizinin r Kullanımı t Nasıl Başarılı ERP Projesi Gerçekleştirilir – ERP Proje Yöneticilerinin Bilmesi Gerekenler . 10. 11. Yeni pazarları nasıl bulacaksınız – Mavi Okyanus ve Stratejik Haritalama m12. Müşterinin sesini duymayan gideceği yönü bilemez – VOC (Voice Of The Customer)
o c . Sadece Kurum İçi Yapt ğ m Çal şmalar k a1. Biraz SWOT herkese iyi gelir – SWOT WorkShop p2. Stratejik Planlama – Vizyon – Misyon – SWOT – Stratejik Haritalama – WorkShop z3. ERP Öncesi veya Sonras Değerlendirme – WorkShop i Stok Kay t Doğruluğunun Sağlanmas – Mikro Proje g4. 5. Maliyet Düzeninin Oluşturulmas – Mikro Proje n6. OEE Çal şmas – Mikro Proje e7. İş süreçlerinden fazlal klar n ayr şt r lmas ve yal n iş ak ş elde etme – WorkShop c ı ı
ı
ı
ı
ı
ı
ı
ı
ı
ı
ı
ı ı
ı
ı
ı ı
•Yukarıda bulunan liste Eylül 2010 tarihlidir, aktif seminer programım veya diğer servislerime ait güncel bilgi için lütfen web sitemi ziyaret ediniz. Kitaplarım
OEE Master El Kitabı ERP Serisi – 1 : Başarılı Bir ERP Sisteminin Üretim ve Stok Planlaması Hakkında 12 Performans Ölçeği Nedir ve Nasıl Yönetilir ? ERP Serisi -2 : ERP Sisteminin Kuruluşu ve ERP Proje Yöneticisinin Bilmesi Gerekenler
r t . m o c . k a p z i g n e c
Bu sunum Cengiz Pak taraf ından hazırlanmıştır. Bu sunum ile ilgili sormak, düzeltmek, eklenmesini önermek istediğiniz bir konu olduğunda lütfen
[email protected] adresine iletiniz. Bu sunumu kişi veya firmalar sadece kendi iç eğitimleri amacı ile olduğu gibi veya değiştirerek kullanabilirler. Bunun dışında çoğaltılması veya dağıtılması yazarın telif haklarına aykırı olacaktır, lütfen bu konuda hassasiyet gösteriniz.
www.cengizpak.com.tr ERP ve Stratejik PlanlamaDanışmanlığı E-Posta :
[email protected]
