GA2. Edurne Mtz Arrese. Ikaskuntza Karpeta.

HPB. BALIABIDE TAILERRA. GA2. Martinez Arrese, Edurne

SARRERA

......................................................... 3

1. GAIA. HEZKUNTZA INKLUSIOBOARI BIDEA ............................................. 4 1.1. Aurreideien arbela ................................................................................... 4 1.2. Utopia, etiopia.......................................................................................... 4 1.3. Aniztasuna eta aukera berdintasuna. ...................................................... 6 1.4. Inteligentzia singularrak (Millas) ......................................................................... 8 1.5. Eskola inklusiboaren esparruan aniztasunari erantzuteko plan estrategikoa. .. 12

1.6. Eskola inklusiboa (Rafa Mendia) ........................................................... 15 1.7. Eskola eraginkor eta inlusiboak: bere garapena sustatuz. ..................... 16 1.8. Heziberri 2020. ....................................................................................... 19 1.9.Gaiaren sintesi kritikoa ............................................................................ 22

2.GAIA. IKASKUNTZA KOOPERATIBO ETA DINAMIKOA BALIABIDE GISA ....................................................... 23 2.1. Aurreidein arbela .................................................................................... 23 2.2.

Ikaskuntza kooperatiboa eta eragikortasuna (Slavin, Hopkins) ........... 23

2.3. Ik/ki programa (Pujolas eta Lago) .......................................................... 25 a) Talde kohesioa lantzeko jarduerak ........................................................ 29 b) Talde lana baliabide gisa lantzeko dinamikak ........................................ 33 2.4. Gaiaren sintesi kritikoa ........................................................................... 36

3.GAIA. AHOLKULARITZA PEDAGOGIKOAREN ETA LAGUNTZA IRAKASLEAREN ESKUARTZERAKO BALIABIDEAK .................................. 38 3.1.

Aurreideien arbela ............................................................................... 38

3.2.

Gatazka vs motibazioa (Paco Cascon) ............................................... 38

3.3.

Egoera gatazkatsuak........................................................................... 42

3.4. Sexismoa eta gatazkak. Maitasuna auzian (Jesus Gómez) ................... 46 3.5. Kalitatezko hezkuntza denontzat (Ramón Flecha) ................................. 50 3.6. Solasaldi dialogikoak (Miguel Losa) ....................................................... 53 a) Maria eta ni ............................................................................................ 54 1


b) La lección de Agus ................................................................................ 58 3.7. Baila ....................................................................................................... 61 3.8. Gaiaren sintesi kritikoa ........................................................................... 63

4. IKASKUNTZAREN SINTESIA

....................................................... 65

4.1. Hezkuntzarako gakoak........................................................................... 65 4.2. Ikaskuntza prozsuaren hausnarketa ...................................................... 68

5. BIBLIOGRAFIA

....................................................... 70

2


Ikaskuntza karpeta hau Baliabide Tailerrak I ikasgaian landurikoaren ikaskuntza prozesu formatzailaren islada izango da eta bertatik ahalik eta etekin gehien atera ahal izateko txostena honela antolatuko da: -

Gai bakoitzeko: o

aurreideien arbela, gaia hasi aurretik burura datozkidan hitz solteekin.

o

jarduera sekuentzia (zenbakitua)

o

Sintesi kritikoa: Gai osoa laburbiltzen duen sintesi kritikoa, dagokion ilustrazio esanguratsu eta esaldiarekin.

-

Jarduera bakoitzeko: o

Data,

taldekoa

/

bakakakoa,

presentziala/

ez

presentziala

/

semipresentziala o

Jardueraren izenburua (dagokion zenbakiarekin)

o

Hausnarketa,

laburpena,

eskema

edo

jardueraren

araberako

eginbeharra. o

Jarduera laburbildu eta kritikotasuna ematen dion esaldi kritiko esanguratsua.

-

Ikaskuntza karpetaren ebaluazio/hausnarketa eta hezkuntzaren gakoak biltzen dituzten posterrak.

3


2015/09/11 Banakakoa Presentziala

“Etiopia” (B. Atxaga, 1983) liburuaren zein “Berandu gabiltza” (R. Ordorika) abestiaren letra kontutan izanda, etiopia kontzeptuaren inguruan ene buruari hainbat galdera egin dizkiot, termino honen hausnarketara bide eman didatena. Nola ulertzen dut utopia? Irakasle zereginean utopia garrantzitsua izango al zait? Zer esan nahi zuen Ordorikak abestiarekin? Lehen galderari erantzunez, utopia norbanakoaren nahi edo desioen maila gorenean aurkitzen dena litzateke, eskuratzea guztiz zaila dena, ametsa dena baina etorkizun batean errealitate bihurtu daitekeena. Hala, utopia hartara iristeko borroka eta paradigmen iraultza beharrezkoak lirateke.

4


Bestetik, ezinbestekoa deritzot irakasle izango naizen heinean hezkuntza eta gizarte neoliberalista aldatzeko beste alternatiben utopia presente izatea. Izan ere, hauei esker saiatuko gara gure ustetan gizartea hobetzeko jarraitu beharreko bidea eraikitzen,

guretzat

“ideala”

litzaken

azken

helburura

iristen.

Horrenbestez,

irakaslearen paperera bueltatuz, ezinbestekoa da eredu merkantilista hartatik aldendu eta guztion interes eta beharren araberako eskola horretan sinestea eta hau bermatzeko bide horretan gogor borrokatzea. Modu horretan eta utopiari helduaz, irakaslearen paper eraldatzaileari zentzua bilatuko diogu, hezkuntza eredu propio baten bidean jarraitzeko. Baina zein izango da hezkuntza eraldatzailearen gakoa? Nun kokatuko da nire utopia proioa? Ba hein handi batean, guztiontzako euskal eskola nazionalaren eraikuntzan, gure eduki propioak izango dituen hezkuntza molde baten eraikuntzan. Azken galderari helduaz, eta Atxagaren hitzek, egungo gizarte garapenarekin batera, nahiak aldatzen dozela diote eta ondorioz, gure utopiara gerturatu ahala, azken hauek gugandik geroz eta aldenduago egon ohi direla dio.

Zenbat eta gehiago hurbildu, geroz eta gehiago aldentzen doaz gure nahi eta desioak. Baina… nola iritsiko ote naiz utopia hartara? Ba…aurrera egiten, pausoz pauso, poliki poliki,etsipenari bizkar emanaz. Noski, gakoa, ibilbide horretan aurrera egiteko norabide batean joatea da, utopia bat izatea, gure eskola propio eta demokratikoa eraikitzea posible dela pentsatzea. Ildo honetan ez gara denok ados egongo, eta ziurrenik Castillako ikasle baten hezkuntza utopia nirearen bestelakoa izango da. Euskal herrian ere ez dugu denok utopia bera edukiko. Baliteke antzerako baloreetan oinarrituriko utopia izatea baina kontua da Euskal Herrian utopia propioa eraiki behar genukeela, gure errealitatera, kulturara moldatu eta egokitzen dena. Ildo horretan aurrera pausoak emateko ordea ezinbestekoa izango da elkarrekin aurrera egitea, elkartzea eta pixkanaka gure utopia zehazten joatea, horren adibide izango genuke Hezkuntza plataformaren topagunea. (http://hezkuntzaplataformentopagunea. blogspot.com.es/p/ma.html)

5


15.09.14 Taldekakoa Presentziala

Aurreko jardueran, utopiaren inguruan hitz egin dugu. Jende askoren ustez jarraian aztergai izan dugun “aniztasuna”, utopia bat litzateke, gizarteko kide guztiontzat positiboa litzatekeela hain zuzen ere. Hori dela eta, jarraian, talde txikian eta ondoren talde handian, bi kontzepturen arteko ezberdintasunen inguruan aritu gara, “Aniztasuna” eta “Aukera berdintasuna”-ren inguruan hain zuzen ere, hauen onura eta oztopoak zerrendatuz.

Aniztasuna

Talde txikian

Aukera berdintasuna

Onurak:

Oztopoak:

Onurak:

Oztopoak:

Errealitatearen isla da

Jarrera diskriminatzailea

Ikasgelan hau martxan jarriz gero, gizartea irudikatzen du

Bazterketa

Gizabanako guztiek aukera berdinak ditugula bermatzea

Gizartean zailtasunak ez dituzten horien artean berekoitasuna sortzen da.

Zapalkuntza Inposaketa

Pertsona ezberdinek mundua osatzen dugula jabetzeko bitartekaria Gurekiko desberdina den horrekiko atxikimendua

Talde handian

Onurak: Aberasgarria denontzat Aukera berdintasuna lortzeko zubi gisa Elkarbizitzarako onuragarri

Oztopoak:

6

Beharren arteko oreka (bai gutxi dutenei behar dutena eskaini eta asko dutenei gutxitu/ ikasle bakoitza puntu batera iristeko aukeran izatea nahi bada bakoitzari behar duena eman behar zaio) Onurak: Partaide guztiek gauza/helburu berak izatea Denok eskubide eta betebehar berdinak izateko aukera eskaintzea

Oztopoak:


Argi dago anitasuna errealitatearen isla dela eta hau modu positiboan hartzeak eta aukera berdintasuna bermatzeak onurak baino ez dakartzala. Alabaina, zergatik goaz alderontzizko bidean? Zegatik zenbat eta aniztasun handiagoarekin topo egin orduan eta handiagoak dira botere ezberdintasunak?

Nik, erantzuna garbi daukat, benetako estatu demokratiko batek guztion ona luke helburu baina egungo gizarte harremanak modu horizontalean baino bertikalki antolaturik daudenez, botere harreman hierarkizatuek ez diote aukera berdintasunari bide ematen. Boteredunek zapalduak ito egin nahi gaituzte. Beraz, aukera berdintasuna lortzeko lehenik zapalduon ahalduntzea ematea ezinbestekoa da eta noski bide horretan elkarlanez jardutea. Behin zapalduok gure identitatea eskuratua orduan bai, elkarreraginez eskola inklusibo bat lortze aldera pausoak emango ditugu. Horretarako espainiar estatuan kasu, politika inklusiboetan aurreratzea ezinbestekoa izango

da

eta

urritasunak

dituztei

pertsona

bezala

dituzten

eskubideak

gainontzekoenetara hurbiltzea, horrela ekingo baitio gizarteak inklusiboki jarduteari. Ezin dugu ahaztu rdea ildo horretan ere aurrera pauso nabarmenak eman direla eta urritasune duten pertsonen giza eskubideen konbentzioa (ONU,2006) aurrera pauso handia litzateke. Ikusi dokumentu osoa: http://www.un.org/esa/socdev/enable/doc

7


15.09.16 Banakakoa Presentziala

Juan Jose Millasen dokumentalean inteligentziaren terminoaren inguruko hausnarketa egiten da eta horretarako erreportaiaren hasieran norbanako ezberdinei kontzeptuaren inguruan galdegiten zaie. Garapena dela diote batzuek, gizartearen sorkuntza besteek. Intuizioa, pertzepzioa, gaitasunen kudeaketa… adjetibo andana erabiltzen dute erreportaian agerturiko kideek inteligentzia termino anbiguoa definitzeko. Ondoren, psikologo

filosofo,

etab.

ezberdinen

soziologo, inguruko

esperientzia pertsonalez jarduten da. Hauek, eskola garaian hainbat gatazka, arazo edo porrot izandakoak dira eta euren esperientzia pertsonalak kontatzen dituzte.

Ez

zetozen

bat

eskolako

jarraibideekin, eskolako araudiarekin, edukiekin, ikasgaien antolaketarekin. Aspertu egiten ziren, eskolatik at aurkitzen zuten euren zorion edo asetzeak. Izan ere, eskolan ez zuten interpretaziorako, arterako, ikusentzunerako aukerarik. Hala, Juan Jose Millasek ikuslegoari ikustarazi nahi dio inteligentziak anitzak direla eta askotan ez dela eskolan eskaintzen duenera mugatzen. Ildo honetatik, Gardnerrek (1998) haren Adimen Anitzen teorian zioen bezala, adimena anizkoitza eta moldagarria da eta ondorioz irakatsi egin daiteke;

nork bere potentzializazioa

gauzatzera bultzatuz. Horretarako baina, ezinbestekoa izango da eskola testuinguruan adimen anitzak lantzea, guztiei garrantzia berdina emanaz eta ondoren norbanako bakoitzak ekingo dio haren gustu, gaitasun eta beharren araberako adimenaren potentzializazioari.

8


Benetten ilustrazioan argi azaltzen dira zeintzuk diren Garnderrek proposaturiko adimen anitzak eta hauek ikasgelan txertatzea egokiena litzatekeela argi dago, baina nondik jo? Nondik hasi eta zein baliabide erabliko ditugu inteligentzia anitzak ikasleen artean sustatzeko?

9


Ados, sarean inteligentzia bakoitza lantzeko unitate didaktiko ezberdinak aurki ditzakegu baina horietatik haratako nire etorkizunerako erabilgarriak izango zaizkidan baliabideak ezagutzea izan da erronka eta irakasle bezala hona hemen ikasgelan inteligentzia anitzak aplikatzeko gakoak:

Ildo

honetatik,

inteligentzia

anitzak

egunerokotasunean

erabiltzeak

metodologia aldaketa bat suposatuko du, baita IKTen erabilera ere. Horrenbestez, hezitzaile bezala nire erronka, klasera sartzen naizenean baliabide ezberdinak ezgutzea izan da eta horrela app eta erreminta andana topatu ditut inteligentzia bakoitza lantzeko, hona hemen mapa:

10


Honekin bai, nire irakasle hastapenetan ez dut aitzakirik izango inteligentzia anitzak gelan motibazioz aplikatzeko, irakasle bakoitzak bere bideri ekingo baitio. Bestalde ere, hona hemen hainbat webgune interesgarri Inteligentzia Anitzak gelan lantzeko baliabideekin: 

Campbell L., Campbell B., Dickenson D.,(2000) Inteligencias múltiples: usos prácticos para la enseñanza y el aprendizaje,Troquel,



Gómez, M. (dg). Propuestas de educación Primaria: Aplicación de las inteligenciasmúltiples en el aula. Uva: Segobia. 15/10/20an 11


https://uvadoc.uva.es/bitstream/10324/3162/1/TFG-B.199.pdf webgunean jasoa. 

Educación 3.0 y aplicaciones de las inteligencias múltiples:  http://www.educaciontrespuntocero.com/recursos/primaria  https://educacioncuatropuntocero.files.wordpress.com/2012/11/inteligen cias-mc3baltiples.pdf

15.09.11 Semipresentziala Banakakoa zein taldekakoa

Gizartea heterogeneoa da eta aniztasuna da nagusi. Denok gara azberdinak, nork bere nork bere kultura, ohitura eta sinesmenak ditu, baita gaitasun (Adimen Anitzen Teoria, Gardner)

eta zaletasun

ezberdinak ere. Hau horrela, demokratikoa izango den gizartea eraiki dezagun, aniztasunak hezkuntzaren muina izan beharko luke, hau modu positibotzat joaz. .

Hala, aniztasunean oinarrituriko hezkuntza sistema inklusibo

bat

12

bermatzeko,

Eusko

Jaurlaritzak,


2012/2016

Eskola

Inklusiboaren

esparruan

Aniztasunari

erantzuteko

plan

Estrategiko zabal eta sendoa sortu zuen. Plan estrategiko honek, komunitatea du oinarritzat eta beharrezkotzat ikusten du gizartearen aldaketekin hezkuntza ere aurrera joatea. Ikastetxe inklusiboak kultura inklusiboak sortu, politika inklusiboak landu eta horrekin jarduera inklusiboak aurrera eramango ditu.

Ildo horretan, Hezkuntza Bereziko profesional izango garenoi Hezkuntza Laguntza Berezia behar duten ikasleen atala guztiz interesgarria suertatzen zaigu. Hauxe da beraz, atal honen izenpean egiten taldean egindako sailkapena: 1.

Hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleak: 

HPBak dituzten ikasleak dituzten ikasleak bakarrik ezgaitasunak edo jokabide larriak



HPBak

dituzten

ikasleak

aurreko

definiziotik

haratago

(larria,

muga,

nabarmenak…despektiboak dira) 

HPBak dituzten haurrek beste hezkuntza proposamen bat, baina beraien ustez gelan dagoen errelitatearen araberako erantzun bat, hezkuntza proposamenaren ondorioa

 2.

OME plan estrategikoa jartzen du martxan baina hau ez da argi geratu

Ikasteko zailtasunak dituzten ikasleak 

Ikasle multzo heterogenoa eta berariazko premiak behar dituztenak



Haurrekoari erantzuteko hezkuntza erantzuna dago



Ikusteko aparteko zailtasunak dituzten ikasleak (IAZ) o

Irakurtzeko eta idazteko zailtasunak dituzten ikasleak: zailtasun iraunkorra, errendimendu akademikoari kalte. Ikasle hauei laguntzea zaila

o

Kalkuluak egiteko zailtasunak: zaila da laguntzea, faktore kulturalik ez badago horren atzean

o

Hizkuntzarekin aparteko zailtasunak dituztenak: egokitu egin behar da hezkuntza-erantzuna

3.



Atentzio defizita ( gehi hiperaktibitatea): zailtasunak akademikoak



Mugako adimen-gaitasuna duten ikasleak

Gaitasun handiko ikasleak 

Mota askotako ikasle talde zabala.



Potentzial handia duten ikasleak dira, baina hauen errendimendu akademikoa ona edo txarra izan daiteke. Ona izateko posibilitate gehiago egongo dira ikasleari

13

HPB. BALIABIDE TAILERRA. GA2. Martinez Arrese, Edurne motibatzen dioten gaiak lantzen direnean, izan ere, gaitasun handiko ikasleek motibazio handia izaten dute. 

Sormena gaitasun handiko ikasleen ezaugarri esanguratsuenetariko bat da, jarduera, gogoetak… egiterako orduan erabiltzen baitute.

4.

Hezkuntza-sistema ohi baino beranduago sartu diren ikasleak 

Ikasle hauen eskolatzea bermatu beharreko alderdia da, nahiz eta, hasiera batean (beharren arabera hau luzatuko da) ikasleari pertsonalizatu beharko zaiola uste dugu.



Alderdi garrantzitsuena ikaslearen azterketa objektiboa egitea izango litzateke, ikaslearen adina eta ibilbide akademikoaz gain, berak bizi izan duen eta bizi duen testuingurua aztertu, dakizkien hizkuntza… Horrela, egingo den eskuhartzea berak benetan behar dituen beharrei egokitu zaio.



Azterketa ostean izango duen laguntza ikasleak behar duen denbora guztian luzatzea beharrezko jotzen da, ez hasierako momentuko laguntza batean geratuz.

Aurrera goaz, pixkanaka. Salamanko deklaraziotik hona hogei urte luze igaro dira eta geroztik aurrera pausoak eman direla ukaezina da. Honen adibide dugu oraintxe azterturiko Aniztasunari Erantzuteko Plan estrategikoa edo Index for Inclusion. Hauek oinarri politiko eta juridiko baten baitan jardutea bideratzen digute, aurrera egiteko politika inklusiboak indarrean egotea ezinbestekoa baita. Baina, plan hauek ez dira errealitatea. Ildo horretan nire burua oraindik nahiko makal ikusten dut. Horrexegatik, inklusioa praktikara eramateko baliabideen ezagutza baina baita errealitate ezberdinak bizitzea ezinbestekoa dela uste dut. Hala, praktikaldiak nire ikaskuntzaren zati handi bat hartuko dute, bertan eramango baitut praktikara txosten luzeetan barneratutakoa eta agian lehenengoan hanka sartuko dut baina badakit, bigarrenean kontu handiagoarekin ibiliko naizela eta aurrerapena nabarmena izango dela.

14


15/09/18 Bakarkakoa Presentziala

Rafa Mendiaren hitzetan eskola inklusiboaren abiapuntua 90eko hamarkadan kokatzen da non denentzako eskola baten aldeko lana egiten den. Mugimendu horretan esaten da aniztasuna aberasgarria dela eta ikasleen desgaitasunak ez direla modu ezkorrean hartu behar (UNESCO). Horrela, Mendiaren esanetan, eskolan ikasle guztiak egoteak, aukera berdintasun baten logikan gelako dinamiketan parte hartzea esan nahi du eta hau aurrera eramateko hiru dimentsio bereiziko ditu: kultura inklusiboarena, politika inklusiboena eta praktika inklusiboak garatzearena. 

Kulturari dagokionean, komunitate zein gizarteariko balore inklusiboak sustatu behar direla adierazten da eta horretarako, hezkuntza proiektua martxan jarri, hau ebaluatu eta bertatik ondorioak ateratzea ezinbestekoa izango da. Prozesu honetan baina, guztiz garrantzitsua izango da kideen arteko hartu-emana bermatzea eta baita ikasleei zentruko partaide direla sentiaraztea ere.



Politika inklusiboari dagokionean, gutiontzako eskola izan behar horretarako

inklusioan

oztopo

izan

daitezkeen

egoerak

du,

identtifikatzea

ezinbestekoa da. Jarduerak politika baten barruan egoten dira beti kultura inklusiboa sortzeko asmoarekin. Horrebestez, zenbait lege indarrean jartzeak gizarte inklusioa sustatuko lukeela baieztatuta dago. 

Azkenik, jarduera inklusiboak politika eta kultura inklusiboaren ondorengo dira, non ingurunearen arabera, jarduerak ezberdinak izango diren. Jarduera hauek garatzeko ikasketa-prozesua bideratu eta ditugun baliabideak erabili beharra ditugu. Noski honetan irakasleok paper ko-protagonista izango du, fokoa gelan jarriko da praktika eta dinamika inklusiboak martxan jarri eta gelako ikasleak komunitateko partaide sentiaraziz.

Horrez gain, Mendiak zera dio:

15


“ beharrak ikasle guztiek dituzte eta hauei laguntza emateko bide desberdinak daude irakaslearen laguntza zuzena izan gabe: talde lanaren bitartez, berdinen arteko tutoretza, lagunen zirkuluak…” Amaitzeko, Mendiak inklusioaren gako garrantzitsuenetzat joko du gizartearen esklusioa plazaratu, kritikatu eta bultzatzen duten indarrei aurka egitea, hala lortuko baitugu gizarte demokratikoago bat lortzea. Ildo honetatik eta Mendiak eta Ainsowek aipaturiko hiru printzipio horiek kontutan harturik, oraindik eskola inklusibo batera iristeko pauso ugari eman behar direla deritzot. Izan ere, oraindik gizarte osoaren kontzientziazioa falta zaigu eta hori lortzen ez den bitartean ez dugu aurrera egingo. Kontzientziazio hori gauzatzeko baliabideak noski politika inklusibok bultaturik eman beharko litzatek baina egun, botere harremanetan oinarriturik gizartean, aukera berdintasunaren bermatzearen behar hori ez dugu denok hain argi.

2015/09/18 Banakakoa Semipresentziala

XXI. mendeko eskolak, inklusibitatearen bidean aurrerapen andana eman ditu Salamankako Deklarazio sinatu zenetik (UNESCO, 1994). Gauzak horrela, egungo eskolak, demokrazia eta inklusioaren oinarriak bere eginik guztion aukera berdintasun eta justizia sozialean murgilduriko hezkuntza politikan jardun behar du. Horrenbestez, egungo pedagogia konstruktibo berritzaileek hezkuntza politikaz haratago komunitatea 16


osatzen duten kideen arteko paradigmaren iraultza eskatzen du, norbanakotik hasi eta hezkuntzaren politika inklusiboetaraino iritsiaz. Eredu inklusiboez solastean lehenik gizarte antolamenduaren inguruko hausnarketa laburra egitea ezinbestekoa suertatzen da. Izan ere, ezberdintasun sozial, bazterketa eta marginazioz beteriko sistema zapaltzaileak demokrazia eta justicia sozialaren

ikuspegian

ez

du

lekurik,

eta

ondorioz

hezkuntza,

gizartearen

eraldaketarako motorea izan daitekeela kontutan hartuz gero, honen antolakuntzaren erroa iraultzeko erronka bere gain hartzera behartzen du. Honen harira sortuko dira beraz eredu inklusibo baten alde borrokan jarduten duten politikak eta eskola inklusiboa, ikasleen aniztasuna tratatzeko erreferentzia markoa bilakatuko da . Gauzak horrela, aniztasunean oinarrituriko hezkuntza sistema inklusibo bat ebaluatu eta bermatzeko, Ainscowen “Index for inclusion” gida liburua aski ezaguna dugu baina baita EAEn Eusko Jaurlaritzak 2012/2016 Eskola Inklusiboaren esparruan Aniztasunari erantzuteko plan Estrategiko zabal eta sendoa ere. Plan estrategiko edo gida hauek, komunitatea izango dute oinarritzat eta beharrezkotzat ikusten da gizartearen aldaketekin hezkuntza ere aurrera joatea. Ikastetxe inklusiboek beraz, kultura inklusiboak sortu, politika inklusiboak landu eta horrekin jarduera inklusiboak aurrera eramango ditu. Honen oinarrian beraz hezkuntzaren esparrua osatzen dugun kideok zeresan handia izan beharko genuke hezkuntza erreforma bide inklusibo batetik joan dadin. Hala eta guztiz ere, desberdintasun sozialetan murgilduriko gizartean hainbatek baino ez dute hezkuntza erreforma bideratzen. Botere borrokaren baitan, aski ezaguna ditugu LOMCE bezalako erreformak, non hezkuntza eraldaketa boterean daudenen esku gelditzen den. Paraleloki ere, estatu espainarrean, LOMCEren inposaketarekin batera, Heziberri 2020 proiektua dugu. Bertan, beste behin ere hezkuntzako langileon ordezkariok kanpo gelditu gara –iritzia ematea bertan parte hartzea al da?- baina kontraesankorki, boterean dauden sare pribatuko patronalek izan dute zeresana. Testuinguru honetan, nola ez kritikak ez zaizkio falta Cristina Uriarte sailburuari, Heziberri «LOMCE ezartzeko tresna» bihurtu zuelakoan. Kritika hauen ondoren baina, hauek alboratzeko bidea hartu eta gobernuak edukiak gutxiago zehazteko bidea hartu du eskolei autonomía handiagoa emanez. Beraz, ikustekoa da justizia soziala bermatuko duten hezkuntza politikak lortzea erronka luze eta sakona dela eta baina honen baitan irakasleok hainbat faktore argi izan behar ditugu, eskola eraginkor eta inlusiboak sustatzeko beharraz ohartzen bagara noski. Honen baitan irakasleok, metodologia anitzak zein estrategia ezberdinak 17


kontutan hartzea guztiz komenigarriak lirateke, baita antolamendu era ezberdinak ere. Horrez gain, ebaluazioari dagokionean, objektiboa, zehatz eta globala izatea garrantzitsuena izango da, baita feed-backa ematea ere. Azken finean, nahiz eta pentsatu curriculumak ikastetxeko jarduna mugatu, zentroak bide ezberdinetatik jarduneko

planak

aurrera

eraman

ditzake,

horretarako

irakaslearen

zein

komunitatearen konpromezua ezinbestekoa izanik. Amaitzeko, ezin dugu ahantzi, hasieran ikusi bezala inklusioaren oinarriak eta plan estrategikoak sendoak direla badirudi ere, bere printzipioak praktikara eramateko hainbat oztoporen aurrean aurkitzen garela. Ezin ditugu oztopo hauek alboratu, hauei aurre egiteko irakasleok hainbat bideetatik jarrai diezaiokegu borrokari eta beraz, Ainscowen hauek lirateke, irakasle izango garen heinean, inklusioari bide emateko jarraitu beharreko printzipioak: 

Ulermen eza. Irakasleak inlusiboak biltzen dituen printzipio eta helburuak argi izan behar ditu, ondoren hauen aplikazioa modu seguru eta aktibo batean emateko.



Beharrezko konpetentziak ez menperatzea. Irakasleak bere ahuleziak onartzen jakin behar du, uneoroko formakuntza ezinbestekoa izanik. Horretaz gain, gainontzekoengandik ikasi daitekeenaz baliatu behar da, euren arteko elkar laguntza sustatuz.



Jarrera. Norbanakoaren jarrera izango da inklusioari bide emateko lehenengo pausua. Marchesik zioena kontuan hartuta, ““Etorkizuna ez dago aurretik finkatuta, gure ekintzek baldintzatuko batitute etorkizun hau”.



Baliabideen

beharra.

Irakaslek

baliabide

nahikoekin

aurkitzea

frustatu

beharrean, dutenaz baliatu behar dira, honek eragin zuzena baitu euren motibazio eta jarreran. 

Negatibotasuna baztertu. Hezkuntza erreformen aurrean pesimismoa alboratu, eta norbanakoak bere printzipioekin aurrera jarraitu behar du.

Amaitzeko ere, ezin dugu ahantzi aldaketa erreformista inklusiboari bide emateko prozesu eraikitzailea, zeina honako pausoetan formulatzen den: 1. Talde lanaren bidezko jarduna 2. Egoeraren gaineko diagnostiko eta analisia. 3. Irtenbideen bilaketa 18


4. Eraginkortasun planaren diseinua, praktika eta honen garapen kolaoratiboa. 5. Esperientziaren gaindiko ebaluazioa. Laburbilduz eta oztopoak oztopo, hezkuntza sistema justizia sozialari bide emango dion eremu zabala izan behar du, ikasleriaren garapena aukera berdintasunean, diskriminazio ezan eta prozesuaren garapen egokian zentratzen duena; baina noski, gizartearen aniztasunaren trataerari ildo egokitik ekiteko argi izan behar dugu inklusioaren kultura, politika eta jardunak egi bilakatu behar ditugula eta horretarako inklusioa posible dela sinistea beharrezkoa da. Finean, aniztasuna ez da eskolara moldatu behar, eskolak aniztasunari erantzuten jakin behar dio, guztioi lekua eskainiz. Horrela, guztiontzako kalitatezko hezkuntza publikoa posible izango da, gizarte osoaren zein banakakoen bizitza normalizaziorantz bideratuz. “

15.09.18 Ez presentziala Banakakoa

Pasaden otsailean onartu zuen Eusko Jaurlaritzak Heziberri 2020 ekimenaren lehen egitasmoa, “Hezkuntza-eredu pedagogikoaren markoa” alegia eta hau EJ martxan jarritako beste hezkuntza erreformaren hasieren isla garbia dela esan genezake. Baina benetan zertan datza LOMCEri aurre egitea eta EAEra egokitutako 19


hezkuntza dekretua izan nahi duen erreforma honek? Benetan LOMCEren dekretuetatik aldentzen al da? Benetan euskal herritarron eskolaratze integrala bideratzen al du? Ez dago argi zeintzuk diren Cristina Uriarte Hezkuntza sailburuko ordezkariaren nahiak baina aipaturiko markoa aztertuz gero, begirada batez hainbat ondorio atera ditzakegu. Ez dira gehiegi busti, txostenak 78 orrialde luze baditu ere, erabaki edota proposamen handirik ez da ageri. Hare gehiago, helburu, metodologia eta edukiak orokorrak dira oso, hala ere, konpetentzietan oinarrituriko ikaskuntza aurrera eramatea definituriko erabakia dugu. Hala ere, egungo hezkuntza hegemoniko merkantilistak konpetentzian oinarrituriko ebaluaketa al du oinarri? Selektibitatea, errebalidak, LHko froga, konpetentzien ebaluaketaren isla al dira? Hala

ere,

txosten

honen

“hezkuntzaren

pedagogia

hobetzeko

bide

eta

proposamenak” deituriko atala aztertzea beharrezkoa ikusten dugu. Atal honetan azpiatal honakoa dioena “ikastetxeen autonomia eta hezkuntzaren gaineko kontrola” eta azpi-atal hauez osaturik dagoena: 1. Ikastetxeen autonomia eta esparru juridikoa. 2. Ikastetxeen

autonomiaren

kontzeptua

eta

alderdi

nagusiak

(juridikoa,

pedagogikoa, antolatzailea, ekonomikoa, langile kudeaketarena) 3. .Ikastetxearen autonomiaren ebaluazioa eta kontrola 4. Ikastetxearen autonomia eta komunitate hezitzailea

Egin dezagun beraz puntu hauen inguruko hausnarketa, ikus dezagun zer dioten eta zer ondoriozta dezakegun. Lehenik, atalaren sarrerak argi dio:

Eredu burokratikoak baztertzeko garaia omen da, orain arte Gobernuak kontrakoa esan badu ere Heziberri 2020-k bide ematen die Euskal Herriko ikastetxe publiko zein pribatuei euren proiektu propioak garatzeko eta horretarako baliabideak eskaintzeko ahalegina egingo duela baieztatzen du. Beraz, Administrazioak baliabideak eskainiko ditu baldin eta ikastetxe eta honen arteko ebaluazioa egokia bada (emaitzak, baliabide 20


ekonomikoen erabilera egokia …). Hala ere, ez dit batere ziurtasunik ematen emaitza horien zehaztasunik ez emateak(zer motatako emaitzak? Zer ebaluazio mota? Azterketek lekua hartzen jarraituko dute?). Bestalde, Hezkuntza komunitate osoaren parte hartzeaz jarduten da, baita gobernuek Komunitate Hezitzaileak garatzeko konpromezua erakutsi beharko lukeela:

Gainera zera gehitzen du: "Hezkuntza-sistema bakoitzak bere ezaugarri eta eginkizunak ditu, eta testuinguru sozial eta politiko jakin batean egiten du lan.” Guztiz ados, testuinguru soziopolitiko konkretu batean gaude eta hainbat ikastetxek heziketa integral eta euskaldun baten alde egingo dutela ziur nago, alabaina, ez nago hain ziur denek Euskal Eskola propioa eraikitzearen alde egingo dutenik. Lekuan lekuko gobernuak aipatzen dira, EAE eta Nafarroako testuingurua kontutan hartu gabe, bertako hizkuntzan murgildu eta berau ikasteko zehaztasunik eman gabe, eta hortaz, orokortasunak ezer gutxi esaten dutenez, batere egokiak ez diren proposamenak egin ditzaketeenaren susmoa daukat. Amaitzeko, eta HEZBERRIren hausnarketari itxiera emateko, hona STEILLAS hezkuntza sindikatuak honen harira sorturiko dekalogoloa: http://steilas.eus/files/2015/03/1500302-DekalogoaHEZIBERRI-steilas.pdf

21


Hezkuntza erreforma arrotzei planto, inklusiora salto! XXI. mendean globalizazio neoliberalarekin batera gizarte garapenean atzerapen pauso nabarmenak eman dira. Krisialdi anizkoitzek (ekonomikoa, soziala, politikoa, kulturala) esklusioa, ezberdintasun sozialak eta marginazioa areagotu dituzte eta honek gizarte demokratikoa errotik usteldu dute. Hala, eskola, gizartearen garapen pertsonal eta sozialerako gune den heinean, indarrean dagoen hezkuntza merkantilista alboratu eta hezkuntza berritzaile, demokratiko eta inklusibo baten alde egin beharko luke, berdintasun eta justizia sozialean oinarrituriko hezkuntza politika baten alde irmoki borrokatuz.

Ildo honetatik, tokian tokiko egoeretatik abiatuz, Euskal Herriko

testuinguruan, LOMCE eta HEZIBERRI bezalako hezkuntza erreforma arrotzak alboratu eta inlusiora salto egitea ezinbestekoa izango da. Noski, zeregin hau hezitzaileongandik hasi badaiteke ere, inklusioa bere osotasunean emateko, komunitate osoak gogor ekin beharko dio poitika sozialak hobetzearen hautuari, paradigma irauli eta norbanakotik hezkuntzaren politika inklusibora iritsi arte.

22


15.10.02 Presentziala Banakakoa

Zaila da ikaskuntza metodologia bat bestea baino hobea dela egiaztatzea, hare zailagoa zentru konkretu batean txertatzea. Hala eta guztiz ere, Johns Hopkinsek, nabarmena den hezkuntza erreformak bere fruitua eman dezakeela egiaztaturiko ikerlari aintzindaria dugu. Honek, jada 70. Hamarkadarako ikaskuntza kooperatiboak ikaslearen ikaskuntza esanguratsua zekarrela baieztatu zuen honakoa gehituz: taldearen helburua eta norbanakoaren ardura. Geroztik, ildo bereko proiektu andana 23


martxan jarri dira, besteak beste, TAI (Slavin, Madden eta Leavey, 1984), CIRC (Stevens, Madden ,Slavins eta Farnish, 1987), “Exito Para Todos” (Slavin, Karweit & Madden, 1989), America’s Choive (Supovitz, Poglinco eta Snyider, 2001), The School Development Project (Comer, Haynes, Joyner, BenAvie, 1996), Modern Red Schoolhouse (Kilgore, Doyle eta Linkowsky, 1996) edota Direct Instruction (Adams eta Engelmann, 1996). Hala eta guztiz ere, ebidentzian oinarrituriko hezkuntza errefoma bati bide emateko hiru printzipio bete beharko lirateke nahiz eta haietara iristeko oraindik hainbat oztopo gainditzea ezinbestekoa den: 1. Frogaturko hezkuntza programa ugari egon behar dira eta hauek hezkuntzaren alor eta maila guztien frogaturik egon beharko dira. 2. Egindako

hezkuntza

programen

ebaluazioak

eta

errebisioak

konfiantzazkoak, osoak, eta irakaslearentzako eskuragarriak izan behar dira, hezitzaile zein politikariek programa espezifiko horiek martxan jarri direla ziurta dezaten. 3. Gobernuak frogaturiko proiektu horiek martxan jartzea ahalbidetuko du, zentru bakoitzari beharrezko baliabideak eskainiaz. Ebidentzian

oinarrituriko

erreformak

gure

egingo

bagenitu,

esaterako,

Findandiako hezkuntza sistema Euskal Herriko X herritan aplikagarria dela frogatuz gero hau guztiz eraginkorra izango litzateke. Hala ere, badirudi gobernu politikak ez daudela horren alde, eta soilik komeni zaien eta inongo ebidentziarik ez duten erreformak ahalbidetzen dituzte, LOMCE kasu. Beraz, Espainiar estatuko hezkuntza politikak, soilik egun boterean dauden politikarien esku jarraitzen duen bitartean, aplikatzen diren hezkuntza erreforma guztiek, sistema kapitalista patriarkatuaren mesedera egoten jarraituko dute.

24


15.10.02 Presentziala eta ez presentziala Banakakoa

Ikaskuntza molde frogatu eragikorren artean, egun geroz eta ezagunagoa den ikaskuntza kooperatiboa dugu, moda bihurtzeaz haratago hezkuntza berrikuntzaren adibide garbia dena. Ildo honetatik, Pere Pujolek, Viceko unibertsitatearekin batera, sorturiko IK/KI programa eredugarritzat har daiteke (IK/KI IK/KI PROGRAMA TALDEAN

IKASTEN

IRAKASTEKO

Ikasketa

kooperatiboaren

inplementazioa

ikasgelan eta ) Hala ere, IKKI programaren nondik norakoak azaltzeaz gain, ezinbestekoa da abiapuntua argi izatea: 

Gizartean aniztasunari trataera egoki bat eman eta guztiok elkarrekin eta aukera berdintasunean ikasteko,

ezinbestekoa da eskola inklusiboaren

bidetik ekitea. 



Hezkuntza berrikuntzaren bidea hezkutza inklusiboa izango da: o

Presentzia (denok)

o

Parte hartzea (jarduera orokorretan edota ikastetxean)

o

Aurrerapena (denona, gure gaitasunen mugetara iristeraino)

Inklusioari bide emateko hezkuntza jardunak aldaketa behar du > jardueren aldaketa (logika homogeneotik hetereogeneora)

Behin abiapuntua argi izanda, jardueren aldaketa emateko, ezinbestekoa da IK/KI programak proposatzen duen ikaskuntza kooperatiboaren nondik norakoak argitzea. Esan genezake, ikaskuntza kooperatiboan berdintasunezko parte-hartzea eta ikasleen arteko aldibereko elkarreragina indartzea bilatzen dela eta hauek lirateke jarduera kooperatibo baten ezaugarri nabarmenak:

25


Ikasleen autonomia (albait era autonomoenean ikasten jakin dezatela)

Irakaskuntza pertsonalizatua (ikasle bakoitzaren ezaugarri pertsonaletara egokitua)

Ikasketaren egituratze

kooperatiboa (ikasleek elkarri lagun diezaiotela ikasten)

Ikasle desberdinak batera artatzea ahalbidetzen duen sistema pedagogiko konplexuaren hiru zutabeak dira (PAK proiektua) 1. irudia

1. Parte hartzaileek eginkizun bikoitza dute: alde batetik, irakasleak esandakoa bakoitzak ikastea, eta bestetik, taldekideei beraien ikaskuntzan laguntzea. 2. Irakasleek, berriz, ikasleek eskolako edukiak ulertu eta barneratzeaz gain, taldean lan egiten eta solidario izaten ikastea dute helburu. 3. Ikasketa kooperatiboan xedea ez

da ikasleek noizbehinka zenbait jarduera

taldean egitea, baizik eta, modu egonkorrean taldean antolatuta egotea eta lan egiteko modua hau izatea. Jarduerak kooperatiboak planteatzen direnean ikasgela batean, lantalde txiki eta heterogeneoetan banatu behar izaten dira ikasleak. Horrela, berain artean elkar lagundu eta adoretu egiten dira ariketa edo beste edozein jarduera egiten ari direnean. Modu honetara irakasleak esandakoaz gain, ikaskideek esandakoarekin ikasten da, gainera ikasleak ikaskideen irakasle bihurtzen dira eta jakintzak hobeto barnera bultzatzen dira. Beraz, ikasketa kooperatiboa ikasleek barneratu beharreko edukiak modu errazago batean barneratzeko metodo bat baino gehiago da, ikasleei irakatsi behar zaien ikasgai bat da, bizitzan zehar hau ikasita edukitzea eskertuko duten alderdi bat izango da. Hala ere, zeintzuk lirateke hezkuntza berrikuntza bati bide eman eta ikaskuntza kooperatiboan murgiltzeko kontutan hartu beharreko printzipioak? Irakatsi-ikasi prozesuaren egitura orokorrean hiru mota bereizten dira: banakakoa, konpetitiboa eta kooperatiboa. Prozesuaren egiturak hiru zati hauek izango lituzke; ariketaren egitura, helburuaren egitura eta autoritatearen egitura.

26


1. Ariketaren egitura izatea funtsezkoa da hezkuntza hobetzeko. Irakasleak baldintza hauek bete beharko lituzke: ikasleak erakarri eta motibatu behar ditu ezagutzera eta ikastera; gaiak ezagutu

behar

ditu;

gaitasun

pedagogikoa izan behar du. Ariketa antolatzen

den

banakakoa,

moduaren

arabera

konpetitiboa

edo

kooperatiboa izango da.

2. Helburuaren egitura: ikasleek lortu nahi dutena, aurrekoaren mendean dago. 

Banakakoa: ikasleak bere helburua lortzen du, besteek lortu edo ez. Ez dago helburuen elkar mendekotasunik.



Konpetitiboa: ikasleak bere helburua lortzen du besteek lortzen ez dutenean. Helburuen elkar mendekotasun negatiboa dago.



Kooperatiboa: helburu bikoitza du: ikastea eta besteei ikasten laguntzea. Helburuen elkar mendekotasun positiboa dago.

3. Autoritatearen egitura: erabakiak hartzea; zer eta nola ikasi / zer eta nola ebaluatu. 

Banakakoa: irakaslea da curriculumaren kudeatzaile eta arduradun bakarra. Ikasleak hartzaile pasiboak dira irakaslearen “aginduetara” daudenak. Egitera mugatzen dira. 27




Konpetitiboa: ikasleen arteko lehia pizgarria da irakaskuntzarako.



Kooperatiboa: ikaslearen autonomia lortzen da eta parte-hartze aktiboa sustatzen da, bai curriculuma kudeatzeko, bai gela sustatzeko. Irakaslea ez irakasten duen bakarra, ikasleekin partekatzen du irakasteko ardura: ikasleek elkarri irakasten diete.

Gelan ikasketa kooperatiboa praktikan jartzeko garaian, IK/KI programa hartuko dugu kontutan baina lehenik ea behin, esku hartzea burutu ahal izateko, honen baitan hiru eremu bereizten direla kontutan hartu behar dugu eta kasuan kasu,dagokion eremuko jarduera edo dinamika martxan jarriko dugu:

28


Kasu honetan, ikasgelan aurrera eramandako dinamikak bi eratakoak izan dira, alde batetik, A eremuaren barnean (talde kohesioa) kokaturiko esku hartzeak, eta bestetik, B eremuaren barnean kokaturikoak (talde lana irakaskuntza baliabide). Jarraian beraz, praktikara eramandako jarduerak azalduko dira:

Iritzi kontrajarria



Aurpegiak izenekin marraztuz

Pisolero

Armiarma sarea

Maleta

Itsasoaren posterra

NASAren jolasa (landurikoa)

Iritzi kontrajarria (parte hartzean eztabaida eta adostasuna bultzatzeko) Dinamika hau oso interesgarria iruditu zaigu aurrean izan ditzakegun ikasleekin lantzeko. Izan ere, mekanikoa litzatekeen jarduera batetik aldendu eta euren kritikotasun eta autonomia lantzen duen jarduera bat baita. Ukaezina, gaur egun pil-pilean dauden gaiei erreferentzia egiteko aukera eskaintzen duela, ikasleek gai honekiko duten jarrera zein den islatuaz. Gainera, oraindik eta interesgarriagoa iruditzen zaigu, gai batekiko izan dezaketen pentsamendua irauli eta kontrako iritzia adierazi beharra, horrek kritikoki argudio sendoak sortzera behartzen baititu. Hala ere, dinamikak emaitza ona eduki ahal izateko, gaiaren aukeraketa egiterako garaian beraien interesekoa eta hurbilekoa den gai bat aukeratzea ezinbestekoa izango da, baita ikasle talde txiki batek moderatzaile papera hartzea ere.

Azkenik, garrantzitsua litzateke kontuan izatea, eztabaidan protagonistak izango diren bi talde nagusiak ahalik eta homogeneoenak izatea, horren baita egongo baita dinamika honetatik atera daitekeen emaitzaren arrakasta.



Aurpegia marraztea izenaren hizkiekin ezagutzea eta distentsioa bultzateko)

29

(talde barruan elkarreragina, elkar


Gure ustetan, dinamika honen bitartez ondo islatu dute gizartean eta modu honetan, ikasgela barruan dagoen aniztasuna. Izan ere, jarduera egin aurretik ipuin baten bitartez sarrera eman zioten jarraian burutu dugun “Aurpegiak marraztea izenaren hizkiekin” jarduerari. Dinamika hau hasiera batean izenak ikasteko bada ere, aberasgarria iruditu zaigu aniztasunaren trataerarekin gauzatu duen lotura. Bestetik aipatu, HH-ko ikasleei zuzenduta dagoen jarduera litzatekeela, ipuina eta jarraian egin beharrekoak konplexutasun maila txikia eskatzen baitzuen, baita irakasleek eman dioten fokatzea ere. Azkenik esan, jardueraren azken pausoan, gutako bakoitza ipuinaren pertsonai batekin lotu behar izateak, gure emozioetan erreferentzia egiten duela gutako bakoitzak gure burua gizartean nola ikusten dugun argi izatea eskatzen baitu. 

Pistolero (talde barruan elkarreragina, elkar ezagutzea eta distentsioa bultzateko) Jarduera hau aproposa iruditzen zaigu ezagutzen ez diren haurren arteko lehen kontaktua emateko. Izan ere, jarduera honen helburua gainontzekoen izenak modu aktibo batean ikastea da eta gure aburuz, dinamika honen bitartez helburu nagusi hau guztiz bermatua geratzen da. Hala eta guztiz ere, ezinbestekoa iruditzen zaigu azalpen argi bat ematea, hasiera batean nahiko nahasgarria suertatu baitaiteke. Bestetik, aipatzekoa iruditzen zaigu jarduerak eskaintzen duen konplexutasun

maila ezberdinetako aukera, izan ere, dinamizatzailearen eskuetan dago behin izenak ikasi dituztenean jarduerari bira bat eman eta zailtasun maila handiago bat eskatzen duen beste aukera bat sartzea (adibidez: izena eta gustuko duen zerbait).



Armiarma sarea (talde barruan elkarreragina, elkar ezagutzea eta distentsioa bultzateko) Jarduera honen bitartez ere, ikasle bakoitzaren izena eta interesak plazaratzea

bermatu da. Baina kasu honetan, “soka” bat izan da bitartekaria, berak zehazten baitzuen momentu bakoitzean hitza zuen ikaslea. Baita ere, inkontzienteki, dinamika aurrera joan ahala, nolabait talde izaera azpimarratu nahi izan da, sokarekin sare bat egiteak baieztapen hau islatzen baitu.



Maleta (talde barruan elkarreragina, elkar ezagutzea eta distentsioa bultzateko)

30


Jarduera honi antzekotasuna aurkitu diogu aldez aurretik aipatutako “Armiarma” eta “Pistolorero”-rekin. Baina kasu honetan, dinamika hau haratago doala uste dugu, norbanakoaren sentimendu eta emozioak helarazteko aukera uzten baitu. Horretaz gain, ikasle bakoitzari aukera eskaintzen zaio gainontzekoei bere burua sakonago aurkezteko, baita gainontzekoak modu honetan ezagutzeko ere. Modu honetan, irakasleak ere aukera paregabea edukiko du haur bakoitzaren izaera nolakoa den aztertzeko eta baita honen interes edota bizipenen bat ezagutzeko. Gainera, ikasleen artean emozioak adierazterako garaian egon daitezkeen aldeak ere argitara eramango dira (hiztunak, lotsatiak….). 

Nasaren jolasa. Landurikoa. (Talde lanaren garrantzia azaldu eta eraginkortasuna frogatzeko)

Jolasaren narrazioa Gaur goizean 6 taldetan banatutako astronautek Ilargian espazio-ontzi istripu larria izan dute. Horregatik, ontzietatik irten behar izan dira bidaiari oinez ekiteko. 300 km ibili beharko dira lurrera eramango dituen ontzira iristeko baina arazo larri bat dute: soilik bizirauteko garrantzitsuenak diren 7 objektu hartu ahal izango dituzte. Horretarako, talde bakoitzak lehentasunaren arabera egingo du aukeraketa. Hona hemen jarraitu beharrekoa: 1. Irakurri objektu zerrenda. 2. Talde txikian, ordenatu objektuak, zutabe gorrian zenbakiak ipiniz (1 garrantzitsuena, 7 garrantzi gutxiena). 3. Talde txikiko bozeramailea aukeratu eta honek zutabe gorriko ordena irakurri. 4. Talde handian eztabaidatu, objektuen ordena berria adostu arte . 5. Objektuen ordena berria zutabe urdinean idatzi (1 garrantzitsuena, 7 garrantzi gutxiena). Hona hemen NASAK argitaratutako lehentasunen zerrenda (arbelean) 6. NASAKO zerrenda zutabe laranjan idatzi. 7. Zutabe gorria – laranja egin eta emaitzak A zutabean idatzi. 8. A zutabeko emaitzak batu eta kuadro berdean idatzi. Bitartean talde osoan adostutako emaitzak NASAKO teknikariek kalkulatuko dituzte (arbelean). 9. Talde handian ateratako emaitzak egiaztatu beharko dituzue, denen artean adostasunera iritsiz. 10. Baldin eta B < A bada, talde txikiko erabakiarekin espaziontzira lehenago iritsiko zarete. (autoebaluazioa gidaitu).

31

HPB. BALIABIDE TAILERRA. GA2. Martinez Arrese, Edurne 11. Saioa itxi (hausnarketa).

OBJEKTUAK

Talde txikia

NASA

A

Poxpoloak Atun lata Ur botila Iparroratza Motxila Mugikorra Izarren mapa

GUZTIRA:

Jolasaren inguruko hausnarketa Ez da erraza konplexutasun maila altu bat duen testua irakurri eta ulertzea, are gutxiago hau gainontzekoei azaltzea, taldean, gaitasun ezberdinak dituzten publikoa dagoela kontutan hartuta. Gauzak horrela, talde lanean, nork bere gaitasunak probestea izango da gakoa; horretarako oinarria beraz elkarlanean batak besteari ulertutakoaren berri eman, hausnartu eta eztabaidatzea izango da horrela baino ez baitugu lortuko ulermen maila gorenera iristea. Beraz, ondorengo kooperazio jarduera honen bidez testu baten konplexutasuna aurrezteko logika homogeneotik heterogeneora (taldekatze arbitrario eta anitzak) pasa gara. Izan ere, atzean utzi dugu indibidualismoa, nork bere testua irakurtzetik taldeko elkarlanera pasa gara. Horretarako bada, taldeko eztabaida, kooperazioa eta adostasuna gakoak izan dira NASA jarduera aurrera eramateko. Kasu honetan, jardueraren denbora mugatua zela eta publikoa haurrak izango liratekeela kontutan hartuta, ondorengo egokitzapenak egitera behartuak ikusi gara: -

Testuaren egokitzapen nabarmena

-

Objektuen murrizketa eta hauen presentzia erreala

-

Taularen egokitzapena, ulermena errazteko koloreak erabiliaz. 32


-

Eztabaida denbora mugatzea

-

Ikus-entzunezko baliabideen erabilera (proiektorea) Egokitzapenak egokitzapen, oro har jardueraren prozesua positibotzat

jotzen dugu. Alde batetik, talde txikietan eztabaida sutsuak gauzatu dira baita hainbat ondorio eta justifikazio interesgarri atera ere. Bestetik, talde handian eztabaida dezente sortu badira ere, azkenik ondorio orokorrak ateratzea lortu ditugu eta gainera NASAren emaitzetara hurbiltzea lortu da. Hala ere, esan beharra dago hainbatetan ikasleen artean ez diotela hitz egiteko txanda errespetatu (bozeramaileen papera ez dute errespetatu) eta honek hainbat momentutan iskanbila sortu du. Honen aurrean, taldekideok beste jardueran erabilitako “estutxearen teknika” erabiltzea otu zaigu. Horrela, bozeramailearen papera argi geldituko litzateke eta txandak errespetatzea errazagoa izango litzateke. Amaitzeko esan beharra dago jarduera hau aurrera eramateko denbora mugatuegia izan dela, talde eztabaida interesgarriak moztu eta denen iritziak entzuteko aukerarik izan ez baitugu.

Hitz gakoa



Arkatzak erdira

Karguak eta zereginak

Folio birakaria (landuta)

Hitz gakoa Dinamika hau testuen ulermena lantzeko izan da. hau aurrera eramateko talde txikitan jarri gaituzte eta talde bakoitzetik pertsona bat klasetik kanpo atera dute rol playing txiki bat egiteko, bakoitzari paper bat emanez, bati ulermen arazoak zituela esan digu , beste bati dislexia arazoa zuela, beste bati komunikatzeko arazoa... paper hauek banatu ostean bakoitza bere taldearengana joan da eta dinamikari ekin diogu. Taldetxo bakoitzari testu bat banatu digute eta bakoitzetik hitz gakoak aukeratu eta testuko ideia nagusiak atera behar genituen, ondoren laburpen txiki bat egiteko asmoz. Dinamika hau ondo egon da baina rol playingarekin lotzeak interesa piztea lortu du gure artean.

33


Interesgarria iruditu zaigu dinamika hau taldean laburpen txiki bat edo testuko ideia nagusiak ateratzeko, ala ere esango genuke interesgarri egin duen zatia rol playingarekin lotzea izan dela. Izan ere, hau eginda modu erakargarriago eta paperean sartuago eraman dugu dinamika aurrera. 

Arkatzak erdira Dinamika hau aurrera eramateko problema bat ebatzarazi digute. honetarako talde txikitan jarri gaituzte eta problema bat eman digute ebazteko. Problemari aurre egiteko lehenik eta behin taldekideok inon ezer idatzi gabe denon artean hitz egin behar izan dugu nola ebatziko genuen eztabaidatuz. Denbora bat pasa ostean, taldekide bakoitzak bere kasa problema aurrera eraman behar izan dugu. Azkenik beste denbora bat pasatakoan talde handian eztabaidatu dugu nola ebatzi dugun problema, guztion artean eztabaidatuz. Dinamika honetan gehien gustatu zaiguna hasieran talde txikitan izan dugun eztabaida izan da. Izan ere, tarte honetan taldekide bakoitzak izan ditzakeen indar gune edo ahulguneak plazaratzeko aukera izan dugu eta ondoren bakarkako lana hobeto egiteko oso lagungarria izan dela iruditu zaigu. honen ondorioz zailtasunak dituen ikaslea hobeto sentituko da bere kasa problema aurrera ateratzeko unean eta gainera taldekideen arteko laguntza hori sustatzea oso interesgarria eta garrantzitsua dela uste dugu.



Karguak eta zereginak Dinamika honetan talde bakoitzak ekitaldi bat eman behar genuen haurrera. Gure kasuan urtebetetze festa bat antolatu behar izan dugu. Honetarako taldeko kide bakoitzak rol bat edo zeregin bat hartu behar genuen eta honetaz gain, taldeko kideren batek festa prestatzeko egunean ezingo balu agertu bere papera nork beteko zuen pentsatu behar izan dugu. Hau horrela izanda, taldeko guztiok genuen zeregin bat betetzeko. Dinamika hau oso erreala izan ez den arren, haurrekin egoera errealetan lantzeko oso interesgarria iruditu zaigu. Dinamika honen bitartez guztiak rol bat bete beharko bai dute eta honela kargu bat izango dute guztiek beraiengan. honen ondorioz, haur bakoitzak beti paper berdina bete beharrean betebeharren errotazioa ekarriko du eta ondorioz haur guztiak esperimentatu ditzakete rol ezberdinetako sentsazioak.



Folio birakaria 34


Bigarren multzoko dinamika honen helburua gai baten inguruan dituzten aurre ideien eta ikasitakoaren artean zer prozesu dagoen ikustea da. Horretarako, talde bakoitzari paper bat emango zaie alde batean Zer dakit? eta bestean Zer ikasi dut? jarriz. Lehengo aurre ideien aldea bete behar izaten da, hau egiteko talde kide batek bere ideiak idazten ditu eta gero erlojuaren noranzkoan bere aldamenean dagoen taldekideak idatzi beharko du bere ustea, taldeekide guztiek paperean idatzi arte. Hau egiterakoan, taldekide bakoitzak kolore batekin edo zerbait adierazgarria den sinboloren batekin idatziko dute ideia bakoitza norena den jakin ahal izateko. Gaiaren barneratu ostean folioaren beste aldea bete behar dute, dutenen aldea, hau egiteko zer dakit

zer ikasi

zatia egiteko erabili duten prozesu bera

erabiliko dute. Paperaren bi aldeak amaitutakoan aurretik zekitenaren eta ikasi dutenaren arteko aldea ikusi ahalko dute. Hau

plazaratzeko zenbait kasutan

bideotxoak egiten dira hasieran hau nekien eta orain hau dakit esanez. Guk proposatutako dinamikan aurretik esandako prozesua eman genuen aurrera. Gaiaren inguruan zekitena plazaratzeko Freiren esaldi bat aurkeztu genuen: Hezkuntzak ez du mundua aldatzen baizik eta hau aldatuko duten pertsonak. Esapide honetaz baliatu ginen ikaskidean Herriko Hezkuntzara (Educación Popular) gerturatzeko. Bakoitzak bere aurreideiak idatzitakoan hezkuntza

mota

honen

inguruko

ikus-entzunezkoa

jarri

genuen

ikusgai

(https://www.youtube.com/watch?v=3uhH6wLsIiA). Ikusitakoan, ikasitakoa idatzi behar izan zuten egokitzen zen paperaren aldean. Gu gure ikaskideentzat ohikoa ez den hezkuntza mota batekin dinamika hau aurkezten saiatu ginen, eta bide batez gaiaren inguruko beraien interesa pizten. Gure dinamikaren aurkezpenean ibili genuen ikus-entzunezkoak aurkezpenaren iraupenaren zati handiena hartu zuenez kideek aurretik zekitena eta ikasitakoa ezin izan genituen plazaratu. Saiatu ginen azaltzen dinamikaren amaieran egin beharrekoa, baina azalpen horren ordez hau ikasgeletan egiten den moduan (grabatuz esaterako) egin izan bagenu argiago geratuko zitzaien gure ikaskideei. Baina, uste dugu folio birakariaren dinamika argi geratu zela zer den eta guk ikaskideei gerturatu nahi genien gaiaren inguruan interesa pizteko pausua ere egin genuela.

35


Ez da inor iritsiko denok iristen ez bagara!

Esaldi hauxe har genezake eskola inklusibo baten bideko hezkuntza prozesuaren nolakotasuna definitzeko.

Izan

ere,

aukera

berdintasuna

bermatuko duen hezkuntza sistema bat eraikitzeko, ikasleen logika homogeneotik (lehiakortasunetik) aldendu

eta

hetereogeneotasunaren

logika

kooperatiboari heldu beharko genioke. Hala eta guztiz ere, metodologia kooperatiboaren

bidez

inklusioa lortzea posible ahal da? Ez. Ez soilik eskola inklusiboa lortzeko ikastetxean ikaskuntza kooperatiboa baino ez badugu txertatzen. Izan ere, jardun

kooperatiboa

ikastelako

jardunaren

aldaketara mugatu daiteke baina hori ez da inondik inora hezkuntza inklusiboa lortzea. Hezkuntzak inklusiboa izan nahi badu komunitateko kide guztien parte hartzea sustatu behar du eta kooperazio ariketak

ikas-irakasleen

arteko

elkarrekintzan

mugatzen dira.

36


Beraz, ez gaitezen integrazioaren puntu horretan estankatu. Ekin dezagun aurrera, hel diezaiogun inklusioaren soka utopiko horri, pixkanaka goraka egingo dugu eta.

Aberastu ditzagun jardun kooperatibo horiek eta apur ditzagun eskola-etxeakalearen muga zurrun horiek. Parteka ditzagun espazioak, sor ditzagun aniztasun eta aberstasunez beteriko kolaborazio eta elkartruke sareak, sor ditzagun harremana elkar eragileak adin/ikastetxe ezberdineko ikasle, guraso, langile edota herriko aitonamonekin!

37


2015-09-28 Presentziala Banakakoa

Paco Cascon gatazken ebazpenean aditua den UNESCOko delegatu eta MOCeko liderretako batek gatazka eta motibazioaren inguruan solasten da. Hauek lirateke bere solasaldian aipaturiko puntu esanguratsuenak: 1. Aniztasunez beteriko gizartean gatazkak (barne gatazkak zein kanpo gatazkak) beti sortuko dira, persona bat baino gehiagoko eremuan beti gatazkak egongo baitira. Oro har, gatazkek ondorengo ezaugarriak dituztela esango genuke: 38


a) Gatazka prozesu bat da: jatorria du beharretan b) Ideia kontrajarriak edo kontraesanak daudenean gertatzen da c) positibo zein negatiboak izan daitezke eta honen arabera, gatazkei aurre egiteko era baldintzatuko da. d) hauekin heztea aberasgarri eta hezigarria da. e) Gatazka gabe ezin da aldatu.

2. Gatazka bat ikusten dugun lehen momentuan negatiboki ikusten dugu, eta honi irtenbidea

emateko

kanporatu

edo

biolentzia

erabiltzen

da

maiz.

Biolentzia/gerra, ordea ez da gatazka, gatazkak sorturiko ondorio ikusgorra da, azaleratzen dena eta ondorioz gataka biolentzia/gerrarekin lotu eta gatazka negatibotzat hartzen dugu. 3. Gure mugak zein diren jakin behar dugu, gure mugak edo gaitasunak pasatzen dituenean delegatzen jakin behar dugu. Bola orduan eta handiago orduan eta zailagoa da hau aurrera ateratzea. 4.

Hezitzaileok eta gizartea orokorrean ez dago gatazkei aurre egiteko gaitua. Ez gaituzte gatazkei aurre egiteko formatu. Horrek intseguritate, fustrazio, inpotentzia eta antzeko sentsazioak sorrarazten dizkigu eta ondorioz beti gatazka modu negatiboan pertzibitzen dugu.

5. Hezitzaileok gatazka modu negatiboan ikustetik tresna hezitzaile bihurtzera pasa behar gara. Horretarako beharrezkoa izango da: a) Beraien iritzia eman, entzun, argudiatu, Hitz egin, besteei utzi , ondorioetara iritsi, adostu, enpatizatu. b) Polizia rola alde batera utzi eta hezitzaile bihurtu. c) Etorkizuneko prespektibarekin lan egin.

Bestalde, gatazka tresna hezitzailea bihurteaz haratago, gatazkak berdinen arteko tratu txar bilaka ez daitezen ezinbestekoa deritzot, hezitzaileok tratu txarren aurkako kanpaina zabal eta sendo bat praktikara eramatea hezkuntza komunitatea sentsibilizatuz eta prebentzio metodoak praktikara eramanez. Ildo honetatik, Diaz Aguadok (2007), “Nerabezarotik emandako biolentziaren prebentzioa eta exklusioaren aurkako borroka” deituriko ikerketan honakoa dio: 39


Hezkuntza-komunitatea hobetu nahi bada, eskola gatazken prebentzioa egungo erronka sozialetara egokitu beharra dago eta horretarako bi bide hartzen ditu beharrezkotzat:

Ildo horretatik, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak neurri jakin batzuk sustatu ditu hezkuntza-komunitate osoaren sentsibilizazioa eta inplikazioa bultzatzeko; hala nola (Celaa, 2011): o

Ikastetxean bizikidetzaren behatokia sortzea (hezkuntza-komunitate osoak)

o

Bizikidetza-plan bat lantzea. Plan horretan nabarmen izango dira gatazkak modu baketsuan ebaztera eta adiskidetzea eta konponketa lortzera bideratutako

prozedurak

eta

bizikidetzarako

hezkuntza-konpromisoak

hartzeko jarraibideak. o

Tutore-ekintzarako plana; laguntza-prozesu jarraitua eta sistematikoa izango da, hezkuntza jardueran barneratutakoa.

o

Hezkuntza-komunitateko sektore guztien parte-hartzea sustatzea AJA edo barne araudia lantzerakoan.

Amaitzeko, interesgarria litzateke, prebentzio kanpaina edo programa hauen berri izatea, beti ere, lekuan lekuko errealitateara egokitzen dena hautatuz (Garardoibil eta Oñedera, 2010): 40


41


2015.09.30 Taldekakoa Ez presentziala

a) Egoera gatazkatsuaren deskribapena “Betiko lez, goizeko 11:00etan ataritik gelara bueltatzeko txirrinak jo du ikastetxean. Haurrak pozik eta energia beterik datoz gelara. Halako batean, hortxe ikus daiteke haur talde bat pasillo erdian, bata besteari garrasika eta joka, horien artean beti arazoetan sartuta egoten den Luis. Azken hilabete hauetan etengabe dago liskar ezberdinetan sartuta, bere etxean bizitzen ari den gurasoen banaketaren ondorioz. Irakaslea urduri dago, nahiz eta betiko partaideak izan oraingo honetan ere istiluan. Gainontzeko haurrak jada gelan daude, zer gertatzen den galdezka eta hauetako asko gelatik irten dira pasilloan momentu horretan bizi-bizian dagoen istilua ikustera. Irakaslea bere onetik ateratzen hasten da, ikasle guztiak bere kontrolpetik at daudela ikustea. Irakaslea joka ari diren ikasle multzora gerturatu eta hortxe ikusten du Estebanek ezpainetan jaso duen kolpe baten ondorioz odol jario etengabea duela. Gainontzeko ikasle guztiak Luisen aurka daude, honi bultzaka eroturik kideari egindakoa salatuz. Egoera hau ikusirik, zer gertatu den oihukatzen hasten da irakaslea, ez baitaki zer gertatu den eta ahalik eta azkarren gatazka konpondu nahi du ikastetxeko gainontzeko profesionalak konturatu ez daitezen. Izan ere, eztabaidan protagonistak diren ikasle guzti hauek bere tutoretzakoak dira. Hala ere, ikasleak garrasika jarraitzen dute, hauek kontrolatu eta lasaitzea ezinezkoa dirudielarik “ b) Egoera gatazkatsuaren azterketa .1. Gatazka kontzeptua Gure

ustetan,

egoera

gatazkatsu

honen

kontrola

galtzearen

arrazoi

nagusienetariko bat, irakasleak horrelako kasuen aurrean izan dezaketen formakuntza eza litzateke, kasu honetan irakasle protagonistari gertatu zaion moduan. Errealitate honek islatuko luke nola ez gaituzten eta bide batez, ez dugun gatazkei aurre egiteko hezten, inpotentzia, segurtasun eza...sorraraziz. Honen ondorioz, gatazkak modu negatiboan ikusteko ideia globala nagusitzen da gizartean. Baina benetan gatazkak negatiboak al dira?

42


Aurretik egindako galderari erantzunez, lehenik eta behin gatazka eta biolentziaren arteko ezberdintasuna argi izan beharko genuke, biolentzia gatazka gaizki bideratzearen ondorio baita. Hau litzateke gure kasu gatazkatsuaren ondorioa, irakasleak gatazka gaizki bideratzeagatik eman baita ikasleen arteko biolentzia. Izan ere, aurretik esan moduan, gizabanako orok gatazka baten aurrean eman beharreko pausuak zeintzuk diren jakin beharko lituzke, argi edukiaz pertsona garen momentutik gainontzekoekin ditugun interakzioek gatazkak sortuko dituztela, munduan dugun aniztasuna islatuaz. Horrexegatik, gatazkekin bizitzen ikastea litzateke pertsona ororen zeregina. Beraz, gatazkekin bizitzea ikastea bada gure egitekoa, hauen alderdi positiboak argi izatekoa ezinbestekoa da, izan ere, gatazka batetik soilik eman daiteke aldaketa. Baina gakoa, gatazkaren esku hartzean egongo da, aldaketaren emaitza positibo ala negatiboa den baldintzatuaz. Gatazka ez da gertaera puntuak bat, prozesu bat baizik, ondorioz bere hastapena behar batean datza. Lehenik, pertsonek ditugun behar eta interesetan dauka jatorria, ondoren norbanako baten nahiak beste batenaren antagonikoak direnean, alegia. Behar kontrajarri hauek mota askotarikoak izan daitezke: politikoak, biologikoak, emozionalak… Aipaturiko beharrak ez asetzean arazoa sortzen da. Arazoari aurre egiten ez badiogu edo ez ikusiarena egiten badugu, krisialdia sortzen da. Hau da: krisia gaizki zaindutako arazo baten ondorioa izango da eta ez gatazkaren definizioa. Baieztapen hau argi ez izatearen ondorioz, hona hemen sor daitezkeen arazoak: 1. Esku-hartzea arazoaren puntu gorenean hartzen da, hau da, krisian. 2. Krisialdi bortitza,

gatazkari trataera emateko momenturik okerrena da

amorruak gidatzen baitu norbanakoaren jarrera. 3. Biolentziari bultzada ematen zaio, ikasleek jasotzen duten mezua hurrengoa baita: kasu egitea nahi baduzu, indarkeriaz jokatu. 4. Krisia gatazka bat dela sinesten dugu.

2.2. Egoera gatazkatsuaren esku-hartzea Hasieran aurkeztu dugun egoera gatazkatsuaren aurrean, argi dago eskuhartze bat ezinbestekoa litzatekeela. Izan ere, jada krisi egoera batean aurkitzen gara eta ezinbestekoa izango da prozesu honetatik emango den aldaketa hau positiboa 43


izateko, esku-hartzeko egoki bat proposatzea. Horrenbestez, hona hemen talde moduan otu zaizkigun jarraibideak. 1. Irakasleak hasiera batean, borrokaren aurrean ikuspegi zabala izan beharko luke, gertatutakoa kanpotik ahalik eta modu orokorrenean ikusteko. Ez luke urduritasunaren erruz bat-batean ezer jakin gabe eztabaidan sartu behar, honek soilik egoera momentuan moztu eta tentsioak airean lagako bailituzke. Izan ere, momentuan ezjakintasun osoarekin eztabaidara sartzeak, kasu honetan beti arazoetan sartuta dabilen Luisi epaitzea bideratuko luke, bere aurreiritzietan oinarrituaz. Horrexegatik, momentu bat eskaini beharko lioke eztabaida ikusi eta aztertzeari, ondoren hartu esku-hartzea zehazteko.

2. Ondoren, eztabaidatik kanpo dauden ikasleak gelara bidali beharko lituzke. Talde bakoitzeko koordinatzaileari

bere taldeko kideen ardura emanez.

Koordinatzaileak, bere kideak irakasgaiko materiala hartu eta dagozkien lekuaz esertzea bermatu beharko lukete. Kontziente gara, ardura hau zaila dela horrelako egoeretan baina modurik egokiena ikusten dugu azken hau, irakasleak ezin baititu borrokatzen ari diren ikasleak begi bistatik kendu.

3. Irakaslea Luis eta Estebanena gerturatuko da, bien erdian jarriaz. Zer gertatu den galdetuko die, biak hitz egiten hasi baina lehen bati hitza emanez. Horrela, protagonista bakoitzak bere iritzia plazaratuko du, irakasleak gertatutakoa

ulertze

asmotan.

Behin

ikasleei

entzun

ostean,

hausnarketarako bide emango dien galderak luzatuko dizkie: “Nola sentitzen zarete momentu honetan?; Uste duzue izandako jarrera egokiena izan dela?; Egindakoarekin zer lortzen duzue?…”. Behin beraien emozioak adierazi ondoren, ikasleak ondorioztatuko dute nola izandako jokaerak ez dieten inongo onurarik ekarri, aitzitik, egoera deseroso batera eraman baitituzte.

Elkarrizketa

honetan

momenturo

tutoreak

izandako

du

moderatzaile papera eta berak bideratu beharko ditu galderak, ikasleek ematen dituzten erantzunen arabera.

4. Liskarrari amaiera emateko, pasilloan bertan barkamenaren tratua sinatu beharko lukete ikasleek, bien arteko eskuak luzatuaz. Modu honetan bukatutzat emango da eztabaida, aurretik gertatutako guztia modu egoki batean bideratzearen ondorioz aldaketa positibo bat ekarriaz, bi ikasle hauen arteko harreman ona hain zuzen ere. 44


5. Azkenik, bi protagonistak eta irakaslea gelara sartu ondoren, gela osoa partaide izango zen eztabaida bat proposatu beharko luke irakasleak, non borobil batean jarrita, ikasle bakoitzak berak egoera honen inguruan zer pentsatzen duen adierazi beharko lukeen. Baita ere, aldez aurretik liskarreko protagonistei egindako galderak luzatu beharko lirateke ikasleei, hauei ere hausnarketara bide emateko. Izan ere, ikusle papera hartzen duten ikasleekin lan egitea ezinbestekoa da, enpatia, erabakietara iristea, entzutea...landuaz, beste edozein momentutan edonor izan baitaiteke gatazkaren protagonista. Horrenbestez, talde moduan gertatutakoaren inguruan eztabaidatzea ezinbesteko alderdia izango da eta bide batez, gatazka baten aurrean izan beharreko jarrera zein izan beharko litzatekeen erakutsi eta azkenik eta garrantzitsuena, gatazka batetatik atera daitezkeen alderdi positiboak azpimarratu, kasu honetan bi kide hauen kasuan gertatu den moduan. Modu honetan, pixkanaka gatazkak ez dutela zertaz ondorio negatibo bat ekartzen ohartaraziko dira ikasle guztiak.

6. Tutoreak kontuan izan beharko luke Luis etxean pairatzen egoera horrek bere ikaskuntza prozesuan sortzen dion eraginaz. Hori dela eta, haur honen emozioetan lanketa berezia egitea ezinbestekoa litzake, barruan duen guztia plazaratu ahal izateko. Izan ere, bizitzen ari den guztia barruan gordetzeak ondoren gainontzeko kideekin jarrera txarra izatea eragiten dio eta hau bideratu beharra dago. Baita ere, ezinbestekoa izango da gurasoei euren semea bizitzen ari den egoera honen berri ematea.

2.3. Egoera gatazkatsu hau ez gertatzeko ikastetxeak egin beharrekoa prebentzio lana 1. Ikastetxeko profesional guztiak argi eduki behar dute, gatazkak beti egongo direla pertsonen arteko interakzioa dagoen bitartean. Hori dela eta, hauek desagerraraztea ezinezkoa delarik, hauei bideratze egoki bat ematea izango da euren egiteko nagusia. Horrexegatik, astean behin klaustroan gazten esku hartzea bideratuko lukeen formakuntza saioa interesgarria litzake, egunerokotasunean

eman

daitezkeen

gatazken

segurtasuna izan dezaten, pauso egokiak emanez.

45

aurrean

irakasleak


2. Gurasoekin ere lanketa egitea ezinbestekoa litzateke, “Berdinen arteko tratua”-ren inguruko saioak eskainiaz. Izan ere, hezkuntzak komunitate osoarekin lan egin behar du eman daitezkeen gatazkei sustraietatik heltzeko. 3. Ikasleen

kasuan,

formakuntza

horietan

proposatzen

diren

jarduera

ezberdinak landu beharko lirateke, errespetua, enpatia, gainontzekoei entzutea… Modu honetan, ez lirateke gatazkak desagertuko, baina argi eduki behar da ez dela hori helburua, gatazka biolentzia ez bihurtzea baizik. Modu honetan, guztiok gatazkaren aurrean eduki beharko litzatekeen jarrera positiboa dela jakingo lukete, bizitzan suerta daitezkeen arazoei aurre egiteko estrategiak eskainiaz. 2015/10/19 Presentziala Banakakoa

Jesus Gomezek berdinen arteko harremanen sistema auzian jartzen du. Modu honetan, kideenarteko sozializazioa, komunikazioa eta maitasuna jo puntuan hartuko ditu, tratu txarrak eta sexu jazarpenaren arazo sozialen kausetara iristsi ahal izateko.

Gomezek, ildo honetatik maitasuna jo puntu izanda, hau nahiko gai konplexua dela onartu eta horretarako norberaren barrunbeak arakatzea ezinbestekoa dela onartuko du. Beraz, abiapuntua, gure buruari maitasunaren baitako honako galdera egitea izango da: Nork erakartzen nau? Pertsona horrek zergatik erakartzen nau? Zeintzuk dira bere ezaugarri fisiko/psikologikoak?

Galdera honen erantzunetatik, pertsona baten izen hutsaletik gizartearen harremanen egiturak kritikatzeraino iritsiko gara.

1. Maitasuna ez da zientzia bat baina honekiko jarrera kritiko bat izan eta guk nahi eta gustoko dugun erlazioa aukeratzeko era inplizituan aztertzea ezinbestekoa da. Gakoa gure buruari, barnean zer gertatzen ari den, zergatik gertatzen ari den eta horrekin ados gauden ala ez galdetzea da.

2. Inguru sozialak eta gizartean inposaturiko baloreek gure atrakzioetan eragina dute eta ondorioz, atrakzioa maitasuna bada, maitasuna soziala (ez da kimika, ez da zientzia, ez da intrinsekoa) dela esan genezake. 46


3. Egungo gizarte harremanak oraindik ere gizarte heteropatriarkatuaren baitan erroturik daude eta ondorioz estereotipo maskulino eta femininoak gure gorputzetan erroturik dauzkagu. Ildo honetatik maitasun harreman tradizionalei bide ematen zaie.

4. Maitasun molde tradizionala vs maitasun molde alternatiboa

5. Maitasuna soziala bada eta maitasunak genero indarkeria badakar, hau ere soziala da? Hasierako galdera eginez gero, konturatuko gara inposatu, gaizki tratu eta indarkeria fisikoa erabiltzen duenak ez gaituela maite, ez gaitu merezi eta ez dugu behar ere. Ildo honetik, erasotzailearen aldaketa gizarteak berak pertsona hori inori gustatzen ez zaionean, onarturik ez dagoenean automatikoki emango da. Izan ere, erasotzailea munduan sozializatu ahal izateko bere izaera eta jokabideak aldatu beharko ditu. 6. Genero indarkeriarekin amaitzearen gakoa heteropatriarkatuaren oinarriak errotik moztea izango da, gizakion arteko harremanak berdintasun eta demokrazia batera bideratuz eta norbanakoa bere maitasunezko erlazioekiko kritikoa eta kontsekuentea bilakatuz.

6 puntu hauetan laburbiltzen da Gomezen hizketa baina modu objektibo batean izendatzetik haratago, hauetako azken puntuek hausnarketa behar dutela deritzot.

47


Lehenik eta behin, autoreak berdinen arteko tratu txarren muina edo arazoa ondo detektatu badu ere, nire aburuz gehiagi fokalizatzen du biktiman eta honek proposatzen duen aldaketa askoz haratago joan beharko litzateke. Izan ere, Gomezek berak dioen bezala genero indarkeria soziala bada, gizarteak erasotzailea anulatzeaz haratago gizarte osoan prebentzio eta sentsibilizazio formula indartsuak praktikan jarri behar dira. Beraz,

erasotzailea bera bere

jokaerak ondo ez daudela konturatuko dela esatea egungo gizartearen arazoari uko egitea da. Noski, botere bereizketarik existituko ez litzatekeen gizarte demokratiko eta justu batean biziko bagina, orduan bai, erasotzaileek ez lukete inongo lekurik izango. Baina tamalez, datuek bakarrik hitz egiten dute eta oraindik genero indarkeriari aurre egiteko pauso handiak eman behar ditugu.

Hala ere, bikote harremanen arteko harremanaz jardun gara, baina zer gertatzen da bakarrik bagaude? Zer gertatzen da Gomezek hasieran egindako galdera horiei Izen Abizenak jarri ezin badizkiot? Bikoterik ez badut ez dut maitasunik nire inguruan? Ez jauna! Ez nago bakarrik, nire inguruan modu eta maila desberdinetan maite dudan eta maite nauen lagunak, familia, ezagun, ligoteo…-ak dauzkat. Hala ere, Izen Abizen bat maitatzea baino nork bere burua maitatzea garrantzitsuagoa dela, gugan sinistea, gure zoriontasun propioa eraikitzea eta gure barruari galderak egitea. Bide honetatik eta sarean kuxkuxeatzen Corral Herrerak zure burua maitatzeko hainbat gako bildu ditut:



Izan zu zeu: Deskubritu nor zaren. Zeintzuk diren zure aspektu positiboak eta horiek baloratu. Zer den gustatzen zaizuna, zein bizipenek ematen dizun plazerra (kirola egitea, bidaiatzea, idaztea, musika sortzea, lagunekin konpartitzea denbora…) eta ekin horri. Zure buruarekin eta zure bizitzarekin gustura bazaude ez duzu beharko inor.



Hobeto zure buruarekin, maite ez zaituen batekin baino. Hainbesteko garrantzia ematen zaio gizarte honetan bikote harremanei, hainbesteko beldurra izaten dugu “bakarrik bukatzeko” edozein pertsona hautatzen dugula gure bikote bezala, nahiz eta min ematen didan pertsona bat izan. Edota norbaitekin gaudenean eta berataz hainbeste dependitzen dugunean, kostatu egiten zaigu imaginatzea posible dela bera gabeko bizitzarik izatea: gure denbora libre osoa berarekin pasatzen dugulako, bere lagunak bihurtu direlako gure lagunak… Edota uste izaten dugu, bera gabe gure bizitza mierda bat 48


izango dela, bakarrik ez garela gai izango ezer egiteko, zoriontsuak izateko. Baina, askotan, hobeto gu gutara, horrela ikasten baitugu gure buruak onartzen, deskubritzen eta gu geugan sinisten. Bakardadea ere, ona da gure sentimenduak

ordenatzeko,

gure

autonomia

indartzeko.

Bizitza

super

interesgarria da norbaiti lotua egoteko. Sentitu aske eta hegan egin! 

Dexintozikatu emozionalki. Noizean behin, bikoterik edo rollorik gabe egotea ondo datorkigu, tiobibo emozionalik gabe: orain subidoiarekin, orain bajoiarekin. Pentsatu zenbat energia, esfortzu eta denbora zuzentzen dizkiegun maitasunharremanei. Hartu opor batzuk eta pasatu horietaz: zure lagunekin egoteko denbora izateko, lasai egoteko, zure bolara ibiltzeko…Edota erabili energia guzti hori betidanik nahi izan duzun hori egiteko: musika talde bat sortzeko, bidaiatzeko, eskalatzeko...



Bakardadea pisutsu egiten bazaizu... Elkartu ekimenetara, parte-hartu gauza desberdinetan. Batez ere, emakumeen independentziaren alde dabiltzan emakume taldeekin. Jende berria ezagutuko duzu eta zure energia eta sormen guztia eraldaketarako erabilgarri izango da!

Amaitzeko eta klasean agerturiko maitasun erromantikoaren inguruan IDEMtitateak telesaioko atal interesgarria topatu dut gustora ikusi eta hausnarketarako bidea eman didana: Maitasun erromantikoa botere harremanen euskarri? Ikusi hemen: http://www.argia.eus/multimedia/erreportajeak/maitasunerromantikoa-botere-harremanen-euskarri

49


2015/10/19 Presentziala Banakakoa

Argiaren Larrun aldizkariko hitzaldi erreportaian Ramón Flechak kalitatezko hezkuntzari buruzko iritziak jasotzen ditu eta hauek dira oro har bertatik ateratako ideia nabarmenenak: 1. Funtzionatzen duten hezkuntza-ereduak hartu eta kopiatu egin behar dira, ez dago beste formularik. Baina, ezagutzarik al daukagu? Ba al dakigu zeintzuk diren hezkutnza jarduera arrakastatsuenak? 2. Jo dezagun Nazioarteko komunitate Zientifikora (CORDIS edo European Framework

Programmes

esanguratsuen adibideak,

of

Research)

eta

har

ditzagun

ikaskuntza

Harvard edota Winconsin Unibertsitateetan egin

bezala.

3. Honako hauek lirateke Flechak XXI. Mendeko eskolarako porposaturiko jarduera arrakastatsuak:

50


4. Informazioaren

gizarteari

dagokion

ikaskuntza

dialogikoa

da,

alegia,

komunitate osoaren elkarrizketatik eta elkarrekintzatik ikasten duena. Eskola, gizarteko mailak erreproduzitzeko makina izan ordez, komunitatea eta gizartea eraldatzeko tresna izatea da aukera bakarra ikasle denak maila gorenera iristeko. Hauexek lirateke beraz, metodo dialogikoaren oinarriak:

5. Metodo dialogikoan bideratzaileek eta partaideek honakoa etengabe gauzatu eta

bermatu

behar

dute

http://www.hikhasi.eus/artikulua/811) :

H

51

(Informazio

gehiago

hemen:


6. Metodo dialogikoa erabiltzen duen hezkuntza eredua Ikas Komunitateak dira: http://ikaskomunitateak.blogspot.com.es/2009/02/ikaskuntza-dialogikoa.html

Proposamen bikainak egiten dizkigu Ramon Flechak, ikaskuntza dialogikoan oinarrituriko hezkuntza indarrean egoteko ordea asko falta dela deritzot. Izan ere, ikaskuntza dialogikoak komunitate osoaren partaidetza suposatzen du eta tamalez ikastetxe askotan eskola eta komunitatearen arteko harremana nulua da. Gainera, egungo gizarteak eta guraso askok uste dute hezkuntza eskolaren esku baino ez dagoela eta euren haurrak hezitzearen papera ikastetxeari egokitu eta ez dute eskolaz ezer ere jakin nahi. Bestalde, bolondreski eta helburu zehatzekin konpromezuz lan egiteko jende gutxi dagoela deritzot. Talde elkarreragileen kasuan ez dut uste bolondres eleanitzak aurkitzea hain erraza izango denik.

52


Hala eta guztiz ere, dialogia hartara iristeko bidea luzea bada ere, aurrera pausoak eman ditu eta horren aintzindari Ikastolak ditugu. Beraz, har ditzagun erreferente, eta Hezkuntzarako Erakundeen Antolakuntzaren Inguruko VII. Unibertsitate Arteko Biltzarrean hausnarturikotik izan dezagun gogoan Komunitate Dialogikoak sortzera iristeko prozesua: Hezkuntza eragileen gaitasuna onartzea • Norberak bere burua eta besteak ikusteko prozesuaren bidez eta nahien irudikatzeak pertsonak non dauden eta kolektibo bezala prestakuntza planari erantzuteko zein behar dituzten "konturatzera" bultzatuko gaitu.

Parte hartzea dialogoan oinarrituta

Kultura partehartzailearekin berriz topatzea

• dialogoa gure esperientziaren gakoa eta oinarria da.Pertsonen arteko topagunea da, non egiten denetik abiatuta ezagutza eraikitzen den. Horrek guztiak errealitatearen irakurketa kritiko bat egitera eraman gaitu: ikastolak zer ginen, orain zer garen eta norantz goazen.

• Ikastolek konpromezu soziala eta ekintza askatasuna izango dute lehentasun eta hauekzabaldu eta instituzionalizatzea ezibestekoa izango da. Zabalkuntza horrek ez duela informazio hutsa izan behar; eredu, modu eta kontzeptuak alderatu, partekatu eta zabaldu behar dira benetako egoera komunikatiboak sortuaz

2015/10/02 Presentziala Banakakoa

( Ikusi : https://www.youtube.com/watch?v=yzzEv0STOhQ) Miguel Lozari eginiko elkarrizketa honetan solasaldi dialogikoa zer den eta honen inguruko zenbait argibide ematen ditu. Bere hitzetan mota honetako solasaldiak hiru ezaugarri nagusirengatik bereizten dira: 1. Ikaskuntza dialogikoaren bitartez ematen da 2. Testuen ulermena irakurle bakoitzak

berea egiten du, eta gero solasaldiko

partaideekin batera, iritziak plazaratuz, berau borobiltzen da 3. Klasikoak irakurtzen dira Solasaldi dialogiko bat aurrera eraman ahal izateko Lozak esaten du berriketaldiko partaideek aukeratzen dutela testua eta hurrengorako irakurri beharreko 53


orri kopurua, denen artean adosten dutela beraien mailaren arabera. Irakurtzen duten bitartean irakurleek beraientzat esanguratsuak diren pasarteak azpimarratu edo apuntatzen ditu gero solasaldian besteei plazaratzeko. Hau egiteko oso prozedura markatua dago, testuko parrafoz parrafo joaten dira eta norbaitek parrafo bati edo zatiren bati buruz zerbait esan nahi badu hitza eskatzen du, esanguratsua den zatia irakurtzen du eta gero bere iritzia edo esan nahi duena esaten du. Hau egindakoan besteek zati horri buruzko beraien iritzia ematen dute. Azken finean, irakurtzen ditugun liburu ezberdinak lantzeko martxan jartzen dugun prozedura izango litzateke. Guk gure gaiarekin bat datozen liburuak irakurtzen ditugu, liburu klasikoen ordez, baina beraiekin egiten dugun lanketa antzekoa da. Jarraian aztertuko ditudan liburuak ere izango dira solasaldi dialogiko bitartez landutako testuak.

Maria eta ni Miguel Gallardok ilustraturiko komikia dugu eta honek bere familiaren istorio baten kontaketan datza. Miguelek autismodun alaba du, eta komiki honen bitartez irakurleari gaztearen ezgaitasunaren inguruko ikuspegi ezberdina eskaini nahi dio. Horretarako, euren egunerokoan murgildu eta Mariari zein familiari sorturiko bizikidetza arazoez jarduten da, beti ere naturaltasun eta poztasunean murgildurik. Denbora eta orrialde gutxitan asko esaten duen komikia dela esango nuke, behar berezien inguruko esku-hartze eta ikuspegi ezberdina eskaintzen digu, marjinaziotik aldendu eta aniztasunari begi positiboz so egiten diona. Bertan pasarte ezberdinak ageri dira, deskriptiboak batzuk edota kritiko/hausnarrarazleak. Hauetatik bada, hausnarketarako bide zabala eman didan honako pasartea aukeratu dut:

54


Pasarte hau Miguelen hausnarketa bat da eta bertan Maria behatzen duten prentsonen aurpegi espresioen inguruan aritzen da. Orrialdearen azpialdean argi ageri da gorriz idatzirik: “Caras que no me gusta ver en las personas que miran a Maria” eta espresio

55


Hauek harridura, beldur, aldentze, haserre… adierazten dute, aurpegi espresio negatiboak denak beraz. Bertatik goiko esaldia baiezta dezakegu, “ez dugu Maria ulertzen” eta ahatik komunitateak ez du premia bereziak dituen pertsonak normaltasunez tratatzen. Ez ditugu beste edonor bezala tratatzen, ez dugu haien inguruko jakintasunik eta ahatik batzuetan gehiegi baloratuko dugu pertsona eta besteetan

ordea,

ezjakintasunagatik,

beldurragatik

edota

beste

hainbat

faktoreengandik baztertzera joko dugu. Askok ez dute jakingo Mariaren hainbat jokabideren zergatia, ez dute jakingo autismoaren espresioak zeintzuk diren eta ahatik ezin izango dute Maria gainontzeko pertsona moduan ikusi. Ezer gutxi dakigu beraz, ezer gutxi izan ditzakeen gaitasun edo beharrez eta ezer gutxi badakigu ere haren jokaera konkretu batzuengatik edota hazpegi konkretuengatik etiketatu egiten dugu. Etiketa hau ezin dugu gure aurpegiko espresioan izkutatu, orokortasunez jokatzen dugu eta hartara, Soroarekin ikusitako Halo efektua datorkit gogora. Kasu honetan beraz halo efektu negatiboa aplikatzen dute guztiek, ez dute inongo sentsibilizaziorik Mariarengan. Bere aitak esan bezala, arazoa

bera

ez

ulertzea

da.

Askotan

ez

dugu

PB

dituzten

pertsonekiko

sentsibilizaziorik erakusten, eta hau justizia soziala bermatuko duen gizarte batean ezinbesteko prozesua litzateke.

Beraz, lehenik, gizartearen kontzientziazioa bermatuko duen sentsibilizazio kanpainak martxan jarri beharko liratekeela deritzot eta horrela ziur nago Maria eta autismo edota bestelako premia bereziak dituzten pertsonenganako pertzepzioak guztiz aldatuko direla, hauek ere gainontzekoak bezalakoak baitira, pertsonak baitira. Hori bai, halako komikiak sentsibilizaziorako gida aproposa izan litezke, irakurterrazak, argiak eta hausnartzera bide ematen dutenak. Saioan ateratako hausnarketak (15.09.25)

harreman bat eta honen eguneroko kezka, gertaera eta beste azaleratzea. Horretarako interesgarria da Mariak dituen beste hainbat ezaugarriei (fisiko zein psikikoei) emandako garrantzia eta hau ikustarazteko erabilitako sentsibilizazioa.

batzuen artean autismoa dauka. Honen harira, interpretazio kontrajarriak egin daitezke: o Irakurlea Mariaren ezaugarriak zeintzuk diren ezagutaraztera eraman nahi du eta beharrezkoa ikusten du honi, hasieratik haurraren nolakotasuna erakustea,

56


bai haren izaera zein dituen gaitasun/ezaugarrien arabera. Beraz, ez dago soberan autismoa duela esatea. o Bere deskribapen laburrean bere ezaugarrien artean “autismoa” duela esatean, honen gaindiko balorazioa egiten dela dirudi. Bertatik ondoriozta edo pentsa genezake, PB dituen haur baten deskribapena egiterakoan ez dugula zertan “autista” izenpean etiketatu behar eta ahatik ez da beharrezkoa zehaztea. Zergatik ez ditugu haren jokaera nagusiak deskribatzen? Autismoa duten pertsona guztiek ez dituzte jokaera berak eta ondorioz orokortzea huts egitea litzateke.

tsona batena deskribatzen da,bertara hurbildu eta hau osotasunean ulertzeko aukera emanaz.

egiteaz izandako jarrera, humore puntu batetik kontaturik dagoelarik.

o Alaberan mesederako, urduritasun hori baretzeko ilaran aurre egitea eskatzen du. Beraz bere lekuan jartzen da, sentsibilizazioa erakusten du haurrarekiko eta langileek ere egoera ulertu egiten dute. o Aitaren mesederako eta jendeak begira ez ditzaten egiten dute aurrera.

PB dituen haur bati so egin eta halako haur bat ez izateko edozer egingo luketela adierazten duten pertsonak.

teko harremana ona izanik, Mariak egoera normaltasunez eramango du. Hala ere, Mariak duen memoria ikusita baliteke pasarte txarra pasa ahal izana eta noski, gurasoen bereizketak ere desoreka nabarmena izango zuen beregan. Interpretazioa: HPB dituzten haurren artean gurasoen arteko bereizketak ohikoagoak dira? Argi dago PB dituen haur bati erantzun egokia emate aldera bikote-harremanen arteko tentsioa, ez-jakintasuna gainditzeko nahia, estresa, antsietatea… eragin dezakeela eta zentzu horretan halako egoera konplexu batek izan dezakeen eragina argia da.

57


-incluido resorta). Pasarte honetan Miguel Mariaren mundura gerturatzeko ahalegina egiten du. Horrela, ezjakintasunaren mundu batean murgiltzen da, ezezagunak nagusi diren munduan murgiltzen da eta interpreta daiteke Mariaren mundua halakoa izango zela.

bizitzeak autoestimo baxua eragiten diola, aitzitik, aitak behin eta berriro dio pozik bizi dela, bere “munduan” eta bere erara baina poztasunean. Hala ere, aitari amorrua, tristura edo inpotentzia sorrarazten dio gizarteak honekiko duen ezjakintasun eta baztertzea.

La lección de August Maria eta Ni bezalaxe erraztasunez irakurtzen den literarioa

dugu

non

eleberri

protagonistak

gizartean

berdintasun batean murgiltzeko ahaleginak egiten dituen. Eleberrian bere bizitzaren nondik norakoak azaltzen dira, atalez atal eta bere hitzetatik. Orain arteko bizitza gogorra izan badu ere, oraingoan egunerokotasunean

aldaketa

garrantzitsu

bati

egingo dio aurre. Bere bizitzaren lehen urteak egin behar izan dizkioten ebakuntza andanen ondorioz etxean igaro ditu eta laster mundu berri bati ekingo dio, eskolan hasiko baita. Etapa berri honetan Agustek oztopo ezberdinei aurre egin behar izango die, nazka edo harridura aurpegiak, humillazioak… baina hala ere ez du bere kemena eta indarra galduko eta bihotzak gidatuta lagun ezberdinak ezagutuko ditu aurrera egiten lagunduko diotenak.

58


Solasaldian ateratako hausnarketak 

“Ni normala naiz” (13.orr.) Agusek bere burua normaltzat hartzen badu ere gainontzekoek ez dute hala ikusten eta bera normala ez izatearen arrazoi bakarra besteek bere burua normaltzat ez hartu izana da.



Familiaren deskribapena eta honek haurra tratatzeko era. (21.orr) Familiak haurrari errespetuz trataztzen dio, iritzia emateko aukera ematen dio eta gainera, bere iritzia erabakiak hartzeko momentuan kontutan hartzen dira. Familiak bere gaitasunean oinarrituriko ikaskuntza erritmoa guztiz errespetatzen du.



“El caso es que cuando era pequeño… lo guay de los niños pequeños es que no dicencosas para hacer daño aunque a veces lo hacen” (36.orr) Haurrak jasan behar izandako medikalizazio prozesuak eskolaratzeko arazoak ekarriko zizkion, nahiz eta liburuan operazio eta eritetxean pasatako denboraren inguruan denbora luzez jarduten ez den, honek baliteke eskolaratze prozesuan berebiziko eragina izan izana, Izan ere, ebakuntza ugari izan zituen garaietan eta gainera bizitza jokoan zuen uneetan eskolaratzea bigarren mailako behar bat zen. Hala ere, gazuak hobetu ostean gurasoek haurra eskolaratzeko erabakia hartu zuten.



Biaren papera (arreba).(56.orr.) “Via caminaba a mi lado, igual que hace siempre”. Batak bestearen beharra dauka, harreman oso sinbiotikoa daukate, Agusek bere dependentzia duela esan genezake baina esan beharra dago anaien arteko zaintza hartatik haratago eta familiarteko maitasun huts batez haratago bata bestearen lekuan jartzen da eta elkarri animatzen diote.



60.orr. Eskola ez da ikagelan mugatzen, pasilloa, patioa, komunak, autobusa, jangela… denak dira ikastetxeko zati. Eta kasu askotan, gelaz kanpoko gune hauetan ematen dira marginazioeta esklusio kasu nabarmenenak. Esaterako, Agusen kasuan, jantokiko lekulibre batean eseri nahi duenean ondoko kideak okupatuta dagoela esaten dio eta bakarrik esertzen da, bazter batean.

59




Gizarteak bere fisikoagatik epaitu egiten du eta arazoaren oinarria gainontzekoek ezberdin, arraro eta anormal ikusteak eragiten dion mina, frustrazioa… litzateke. Ondorioz, mascara bat jartzeko aukerak liberazio bat ekartzen dio, lasaitu bat, ez da munduko zentrua, ez diote hainbeste begiratzen eta denak berdinak dira ezberdintasunak ezberdintasun.

Agusten eleberriak ondo islatzen du egungo eskoletako egoera. Aurreiritziz beteriko komentarioak, marginazioa, integrazio partziala… Hala ere, eskola inklusibo baten alde egonez gero, aurreiritzi horiek alde batera utzi behar ditugu, eta argi eduki behar dugu bakoitza den bezalakoa dela, ez hobeagoa ez okerragoa. Guztiek aukera berdinak eduki behar dituzte eta ondorioz, ikasle guztiak balioetsiko ditugu. Irakasleen jarrera aldatzeaz gain, ikasleen jarrera ere aldatu beharreko zerbait izan beharko luke (aurreiritziei dagokionez) eta beraz, gure egitekoa aurretik azaldutakoa transmititzea izango da. Zaila da, itxuraren garrantzia demagun, egungo gizartean oso barneratua dagoen zerbait delako. Baina sentsibilizazio saioen eta bestelako baliabideen bitartez hau lortzea izango da gure egitekoa.

60


2015/09/18 Banakakoa Presentziala

Jardueraren balorazioa: BAILA jarduera bezala oso aberatsa izan zen, gure hezkuntza sisteman presente dauden proiektu ezberdinak ezagutzeko aukera izan baikenuen. Gainera, modu honetan proiektuak gainetik aztertu ordez, bat sakontasunean aztertu eta besteek aurkeztutakoarekin

beraien

proiektuaren

inguruan gure jakintza aberasteko aukera izan genuen. Hasiera batean lana aurkeztu zitzaigunetik gero amaieran aurkeztu genuenera aldaketa nabariak egon ziren. Lana aurrera zihoan moduan irakaslearekin hitz egin ostean egin beharreko moldaketak eginez, eskatutakora gerturatuz. Nahiz eta, batzuen iritziz aurkezpenetan ikusi zenarekin talde bakoitzak ulertu zuena ez zela berdina. Agian hurrengo baterako lan mota honen inguruko azalpenak modu argi eta pautatuago batean azaltzea komenigarria ikusten dugu.

BAILAren aurkezpenari dagokionez, areto nagusian egiteak bere urduritasuna ekarri arren, bertan izatearen balorazio positiboa egiten dugu, lanei nolabaiteko prestigioa ematen baitzion bertan aurkezteak. Agian, hurrengorako talde guztia oholtzara igotzea beharrezkoa ikusten dugu. Horrela, galderak egiterako garaian jendeak jakingo du nori zuzendu behar zaion eta ez da egongo nori begiratu behar diola ez dakiela. Galderekin jarraituz, proiektuaren aurkezpenak bata bestearen ondoren egin ordez, aurkezpen bakoitzaren ostean galderak egiteko tarte mugatua uztea beharrezkoa iruditzen zaigu. Izan ere, aurkezpenari jarraitasun bat emango liokete horrela galderek.

61


Denborari dagokionez, hurrengorako galderak interesgune argiak diren arren, hauentzako denbora zehatz bat uztea eta hau pasatakoan bertan behera uztea bidezkotzat jotzen dugu. Horrela, talde guztiek aukera berdintasuna izango lukete, eta ez aurkezpenean gertatu zen moduan lehengo zatikoek ia 1:20 edukiz eta beste zatikoei denbora gutxi xamar utziaz. Beraz, orokorrean interesgarria izan zen lan baten aurrean egon ginen, irakasle lanetan aritzen garenean ikusteko aukera izan dezakegun proiektuen berri izan genuen. Zenbait proeikturen kasuan guretzat ez zen lehengo aldia beraiei buruz entzuten genuena baina hala ere, interesgarriak iruditu zitzaizkigun beste modu batera eta ikuspegui batetik aurkeztu zigutelako. Aurkeztutako lanak: BAILA jardueraren inguruan talde ezberdinek aurkeztu zituzten hezkuntza sistemei dagokionez, alde batetik, gai aldetik oso ezberdinak zirela esango genuke, nahiz eta bi taldek hezkuntza sistema antzekoa zuten ikastetxeak aurkeztu zituzten. Hau honela izanda, urte dugu bi talde hauen artean kompetibitatea sortu zela eta elakarrekintzan jardun eta elkarren ideiak konplementatu eta osotasun batean defendatu beharrean, hainbat ideia kontrajarri atera zitzaizkien eta honek ikuslearen iritzia zalantzan jarri zuela iruditu zitzaigun. Beste alde batetik, interesgarria iruditu zitzaigun talde gehienek beraien aurkezpena aurrera eramateko erabili zituzten triptikoak. Izan ere, gure taldeari ez zitzaion bururatu honelako ezer egitea dinamika hau eramangarriago egin ahal izateko. gainera beraien aurkezpena jarraitzerako orduan triptiko hauei esker beraien indarguneak azpimarratu ahal zituzten modu bisual eta errax batean.

Gure lanaren balorazioa: Gure lanari dagokionez, beste taldeekin alderatuz uste dugu izan dugun hutsune nagusienetako bat euskarriari dagokionez izan dugula. Alde batetik, guk erabili dugun euskarria, euskarri elektroniko bat izan zen, “prezi” plataforma erabili genuen gure azalpenen lagungarri gisa. Bestalde, osagarri gisa gure txosten idatziaren kopia bana banatu genuen talde guztien artean. Honekin batera uste dugu gure euskarria edo eskuzko lagungarri hori txosten guztia izan beharrean triptiko bisual bat izango balitz askoz ere erakargarriago izango zela. Ondorioz, esango genuke gure taldeak triptiko bisual bat izango balu jendearen arreta gehiago erakarriko genukeela. 62


Honetaz gain, aipatu beharra dago gure taldeak bigarren zatian egin zuela eta zati hau pixka bat pobre gelditu zela denbora aldetik. Honi gehitu galderen tartea zen unean jende gehienak talde berdinari egin zizkiola galderak eta honek gainontzeko taldeen inguruko interesa era batean zapaldu egin zuela.

Har ditzagun erreferenteak eta has gaitezen euskal eskola propioaren benetako eraikuntzan! Bereizketak, pertsonaren gaitasunen garapen mugatuak, autoezagutzarik eza, autoestimu baxua eta askatasun falta, elkarren arteko errespeturik eza, Espainiar estatuko eskoletako jardunen adibideak baino

besterik

ez

dira,

gertuko

eta

egunerokotasuneko adibideak ordea. Nola ordea guzti honekin apurtu? Patriarkatuaren menpe egongo ez den hezkuntzan sinetsi eta horri ekitea litzateke gakoa. Hala eta guztiz ere, nondik hasi?

63


Bada has gaitezen hezkuntza jardun eta proiektuak aztertzen, ebaluatzen eta eraginkorrak direnak gure egiten. Hortxe dago gakoa. Eta noski, gure errealitatera egokituriko euskal eskola eraikitzearen bidetik ekitea zinbestekoa izango da. Gauzak horrela, ezinbestekoa izango da eskola inklusibo baten oinarriak argi izan eta irakaslearen jarduna eta behar izatekotan eskolaren

irakaskuntza

aldatzetik

hastea.

metodologia

Ildo

honetatik

Hezkuntza Eraldaketarako irailean parte harturiko jardunaldietan hainbat ideia eta alternatiba nire egin nituen eta noski, alternatibak badaudela ohartu. Honen adibide izan ziren, lehen hezkuntzan esaterako,

Zingira,

Bizitoki,

hezitzailea,

Oinherri

edota

(Zehaztapen

gehiago

Herri Ikertze. hemen

http://www.calcutaondoan.org/ images/pdf/foiletoa_hezkuntzastindu.pdf

64


Inklusioa, kooperazioa, ikaskuntza dialogikoa, berdinen arteko tratua, jarduera eraginkorrak… ez dira gutxi izan ikasketa prozesuan zehar ikututako gaiak baina karpeta amaitu aurretik hezitzaile izango naizen bidetik alor ezberdinak biltzen dituzten hainbat gako bildu ditut nire eguneroko irakaslearen jardunean guztiz baliagarri suerta dakizkidanak.

65


66


67


Ikaskuntza prozesu motz baina esanguratsua izan da Baliabide tailerrak eman didana. Klaseko saioetan ikasteaz gainera, ikaskuntza karpeta burutzeak, saioetan emandakoa bildu baina baita horren inguruko hausnarketa egiteko balio izan dit. Hala eta guztiz ere, lana ez da erraza izan, gogoa eta konstantzia eskatzen zuen jarduna izan da eta momentu batzuetan idaztea kostatu bazait ere, orain ikaskuntza karpeta bere osotasunean ikusita bere fruitua eman duela esango nuke, behintzat asebete gelditu nahiz egindakoarekin. Izan ere, gai bakoitzaren aurre ideien arbeletara bueltatuz, esango nuke bertan agerturiko kontzeptuek nire aurretiko ezagutza islatzen zutela baina nahiko hutsal gelditzen ziren etorkizuneko irakaslearen paperak bere gain hartu beharko lituzkeen konpromezu edo jarraibideei dagokienez, baita baliabideei dagokienez ere.

Horrenbestez, ikaskuntza prozesuan zehar gai bakoitzaren inguruko ezagutza osatzen joan naiz, hauekiko jarrera kritiko eta hausnartzaile bat eraikiz. Hurrengo orrialdean ageri den arbela berriak beraz, ikaskuntza prozesu osoaren isla izan nahi du, bertan biltzen baitira prozesu osoan bilduriko esaldi esanguratsuak. Hauek bai,

baliabide

motibagarri

izango

dira

68

nire

irakasle

jarduna

bideratzeko.


Webguneak 

Hezkuntza 3.0 eta inteligentiza anitzen aplikazioa ikasgelan: -

http://www.educaciontrespuntocero.com/recursos/primaria

-

https://educacioncuatropuntocero.files.wordpress.com/2012/11/inteligenciasmc3baltiples.pdf



Hezkuntzaren didaktikarako baliabideak: http://didacticaeducacioninfantil.wikispaces.com/Videos%2C+conferencias+y+art% C3%ADculos+de+inter%C3%A9s.



Hezkuntza plataformaren topagunea:http://hezkuntzaplataformentopagunea.blogspot.com.es/p/ma.html



Beldur Barik: http://beldurbarik.org/category/maitasuna/



Iñigo Aritza Ikastolako Webgune ofiziala: http://www.inigoaritza.eus/eu/inigo_aritza.asp?IdSeccion=3&IdContenido=159



NAHBBZko ikasgela birtuala: http://creena.educacion.navarra.es/moodle/file.php/24/SEMINARIO_INCLUYE/Nue vos_paradigmas_educacion/Pentacidad27092011.pdf



Pentacidad SL-ko Webgune ofizala: http://www.pentacidad.com/



Pentazitatea, euskarazko webgunea: https://sites.google.com/site/pentazitatea/

Dokumentuak 

AINSCOW, M. (2011) Haciendo que las escuelas sean más inclusivas: lecciones a partir del análisis de la investigación internacional, Revista de Educación Inclusiva, ISSNe 18894208,Vol. 5, Nº1, págs. 3949



CAMPBELL L., DICKENSON D.,(2000) Inteligencias múltiples: usos prácticos para la enseñanza y el aprendizaje,Troquel.



CELAA, I. (2011). Ikastetxeetan berdinen arteko tratu txarrak gertatzen direnean jarduteko gida. Gasteiz: Hezkuntza, Unibertsitate eta ikerketa saila. 2015/10/01ean http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net jasoa.



COMUNIDADES DE APRENDIZAJE. (2014). Actuaciones Eskuragarri: http://utopiadream.info/ca/actuaciones-de-exito/ 0

de

éxito.




Echeita, G. (2006). Educación para la inclusión o educación sin exclusiones. Madrid: Narcea.



EIZAGUIRRE, E. (2010). Ramon Flecha: Kalitatezko hezkuntza denontzat. Larrun.



EUSKO JAURLARITZA. (2012). Eskola Inklusiboaren inguruan Aniztasunari erantzuteko Plan Estrategikoa 2012-2016. Euskal Autonomia Erkidegoko administrazioa. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila.



GARAIGORDOBIL, M. ETA OÑEDERRA , J.A. (2010). La violencia entre iguales. Revisión teórica y técnicas de intervención. Madrid: Pirámide



GIL, A. (2007). El primer tratado de derechos humanos del siglo XXI: La Convención sobre los derechos de las personas con discapacidad. Revista electrónica de estudios internacionales, no 13, p. 8.



GÓMEZ, M. (dg). Propuestas de educación Primaria: Aplicación de las inteligenciasmúltiples en el aula. Uva: Segobia. 15/10/20an https://uvadoc.uva.es/bitstream/10324/3162/1/TFG-B.199.pdf webgunean jasoa.



MINISTERIO DE EDUCACIÓN,CULTURA Y DEPORTE. (2012). Educación Inclusiva. Iguales en la diversidad. Alumnos vulnerables. Barreras. El Index. Instituto de Nacional de Tecnologías Educativas y de Formación del Profesorado.



ONU (2006). La convención sobre los Derechos de las Personas con Discapacidad.Disponible en http://www.un.org/esa/socdev/enable/doc



PALACIO, R.J. (2012). La lección de August. Barcelona: Nube de Tinta.



PUJOLAS, P; LAGO, J.R. (koor) (2013). Ikasteko kooperatu/Kooperatzen Ikasi.Vic-eko unibertsitatea.



SALAS, B. (1993). Proyecto de Centro desde una perspectiva Coeducativa. Sevilla: Junta de Andalucía



SALAS, B. (1994). Orientaciones para la elaboración del Proyecto Coeducativo de Centro. Bilbao: Maite Canal.

1

GA2. Edurne Mtz Arrese. Ikaskuntza Karpeta.

Recommend Documents