faktor kepelbagaian

IPGM KAMPUS PENDIDIKAN TEKNIK Jalan Yaacob Latif, Bandar Tun Abdul Razak 56000 Kuala Lumpur

KERTAS PENERANGAN

PROGRAM / PROGRAM

JURUTEKNIK ELEKTRIK

TAHAP / LEVEL

TAHAP 2

NO DAN TAJUK MODULE/ MODULE NO AND TITLE

04

TUGAS / TASK(S)

01.04 01.05 01.06

OBJEKTIF PENCAPAIAN PIAWAIAN / TERMINAL PERFORMANCE OBJEKTIVE

Perfom three phase electrical drawing using writing/drawing material,,drawing board ,drawing instrument etc so that lay out,single line and wiring drawing is drawn according to scale measurement and incorporated with actual location,designation and meet drawing specification requiremnent

NO. KOD

C-051-2(T1)

TAJUK TUJUAN i) ii)

:

LUKISAN ELEKTRIK TIGA FASA

Perfom Three Phase Layout Drawing Perfom Three Phase Single Line Drawing Perfom Three Phase Wiring Drawing

Muka :

01

Drp : 24

FAKTOR KEPELBAGAIAN (DIVERSITY FACTOR)

: Pelajar-pelajar mesti boleh: Mengira jumlah arus maksima dan arus anggaran dalam pepasangan tiga fasa Melukis gambarajah skematik tiga fasa

Suatu perkiraan anggaran yang membenarkan pengurangan arus pada alat, saiz kabel, dan alat perlindungan perlu ada dalam sesuatu pepasangan Mengapa ia diperlukan? i) Tidak semua kelengkapan peralatan elektrik digunakan serentak dalam satu masa, seperti radio, televisyen, permainan video, seterika, ketuhar gelombangmikro, lampu, set hi-fi dan sebagainya. ii)

Jika tidak kesemua peralatan digunakan serentak, ini bermakna kadar arus yang digunakan kurang daripada kadaran arus maksimum.

iii)

Sebagai contoh, cuba kita perhatikan satu litar gelang yang disambungkan kepada 12 buah mata kuasa 13A yang mempunyai beban tiap-tiap satu sebanyak 3kw. Kemungkinan kesemua mata kuasa tadi disambungkan ke beban tadi dan digunakan serentak adalah TIPIS. Lantaran itu peraturan IEE membenarkan litar ini cuma dilindungi oleh fius bernilai 30A sahaja walaupun jumlah arus yang boleh mengalir melalui 12 mata kuasa tersebut adalah 156 ampiar. Keadaan di mana cuma beberapa soket sahaja yang akan digunakan pada satu masa dan beban yang akan disambungkan itu kurang dari 3kw diertikan sebagai ‘kepelbagaian (Diversity)’

iv)

Tidak ekonomik sekiranya reka bentuk litar pemasangan berpandukan kepada permintaan arus maksimum beban dalam penggunaan kabel, suis serta alat perlindungan.

v)

Kelonggaran dalam merekabentuk pemasangan supaya sesuai dengan keadaan maka faktor kepelbagaian dibenarkan tetapi hendaklah berpandukan pada JADUAL KETIGA PERATURAN 11 di dalam Buku Akta dan Peraturan ATAU JADUAL A yang terdapat dalam buku peraturan I.E.E.

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

02

Drp : 24

Penggunaan Faktor Kepelbagaian Faktor kepelbagaian hanya dibenarkan untuk mengira saiz pengalir dan peralatan kawalan seperti suis utama dan pemutus litar pada pengalir utama dan sub-utama. Faktor kepelbagaian tidak boleh digunakan untuk mengira saiz pengalir litar akhir kecuali bagi litar akhir pemasak. Peraturan IEE menerangkan bahawa faktor kepelbagaian boleh digunakan untuk mengira saiz pengalir dan peralatan kawalan kecuali litar akhir.Di dalam jadual A buku peraturan I.E.E menerangkan Jadual Kepelbagaian untuk i)

Pemasangan Rumah Persendirian termasuk Blok Penginapan Persendirian

ii)

Kedai kecil,stor,pejabat dan bangunan perniagaan persendirian

iii)

Hotel kecil,rumah rehat,rumah tamu dan sebagainya

Ketiga-ketiga kategori di atas berbeza Faktor Kepelbagaiannya Cara Menggunakan Faktor Kepelbagaian Persamaan yang digunakan bagi pengiraan faktor kepelbagaian adalah: Faktor Kepelbagaian = Jumlah beban serentak yang digunakan Jumlah beban yang digunakan Faktor Kepelbagaian ini boleh ditentukan oleh perancang-perancang pemasangan elektrik dengan berpandukan secara asas di dalam JADUAL KETIGA PERATURAN 11 yang terdapat di dalam Buku Akta Bekalan Elektrik PeraturanPeraturan Elektrik yang disediakan .Jadual khas ini memberi anggaran kepelbagaian bagi setiap jenis beban yang terdapat di dalam pemasangan elektrik jenis domestik.Harus diingat peraturan-peraturan yang terdapat di dalam Buku Akta dan peraturan 80 % adalah melibatkan pepasangan domestik , jadi apa jua pepasangan yang melibatkan pepasangan domestik haruslah dirujuk peraturan 11. Di dalam pepasangan pendawaian elektrik terbahagi kepada 3 kategori iaitu: i)

Domestik – Rumah kediaman

ii)

Perdagangan-

Kedai

kecil,stor,pejabat

dan

bangunan

perniagaan

persendirian.hotel

kecil,rumah

rehat,rumah tamu dan sebagainya iii)

Industri - Kilang

Jika anda perhatikan bil-bil elektrik samaada di rumah anda atau di tempat kerja anda berbeza tarifnya.Ini adalah kerana penggunaan elektrik berbeza bagi kategori Domestik,Perdagangan dan Industri.Jadi didalam pengiraan Faktor Kepelbagaian juga berbeza pengiraannya.Bagi pemasangan 3 fasa.Pengiraannya adalah sama dengan pengiraan satu fasa,iaitu jumlah beban di bahagi dengan voltan nominal terbaru.Dan di akhir pengiraan jumlah keseluruhan perlu dibahagi 3.Bagi beban seperti motor 3 fasa jumlah beban terus dibahagi

3 x 400 x 0.85

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

03

Drp : 24

JENIS-JENIS BEBAN ELEKTRIK 1)

2)

- C a p a s ito r - K a p a s itif - K a p a s ita n

3)

- R e s ita n c e - R e s is titif - K e r in ta n g a n

- In d u c to r - In d u c tif - B e ra ru h a n

Jenis beban yang berpenebat tidak besentuh antara satu sama lain

Jenis beban yang bergelung dan bertemu sama lain atau secara siri.

Jenis beban yang dalam satu punca

Contoh : Lampu kalimantang yang mempunyai kapasitor.

Contoh : Lampu Filamen,Cerek Elektrik,Pemasak,Pemanas Air dan lain-lain.

Contoh: Motor,Kipas.Mesin Basuh,Peti sejuk dan lainLain.

Contoh pengiraannya adalah seperti berikut:



10 lampu kalimantang 1 x40 watt

10 lampu filamen 60 watt

5 ciling fan 85 watt

10 x 40 x 1.8 230 x 0.85

10 x 60 watt 230

bergegelung

5 x 85 230 x 0.85

Kesimpulan rajah di atas ialah jenis beban yang beraruhan dan kapasitan wajib di bahagi dengan voltan nominal terbaru dan angkadar kuasa.Bagi jenis beban yang ber kerintangan hanya perlu dibahagi dengan voltan nominal sahaja/ Peringatan 1: Segala maklumat yang terdapat dalam Buku Akta dan Peraturan Elektrik 1990 ,80% maklumat adalah yang berkaitan dengan pepasangan domestik.Anda seharusnya lebih merujuk kepada Peraturan 11 jika pepasangan lebih kepada domestik.Pepasangan Industri tidak tertakluk kepada JADUAL KETIGA Peraturan 11. Peringatan 2: Adalah dimaklumkan bahawa Suruhanjaya Tenaga (ST) telah bersetuju untuk menetapkan pemakaian standard MS IEC 60038:2006 – IEC standard voltages sebagai voltan nominal bagi sistem bekalan voltan rendah yang baru di Malaysia iaitu 230/400V dengan julat +10% dan -6% pada frekuensi 50 Hz dengan julat ± 1%, menggantikan voltan bekalan sediada iaitu 240/415V dengan julat +5% dan -10% pada frekuensi yang sama. Pemakaian standard MS IEC 60038:2006 – IEC standard voltages ini berkuatkuasa mulai 01 Januari 2008.

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

04

Drp : 24

PERATURAN-PERATURAN ELEKTRIK Permintaan arus litar ditentukan dengan menjumlahkan permintaan arus pada semua poin penggunaan dan kelengkapan dalam litar dan jika bekenaan,membuat kelonggaran bagi kepelbagaian.Permintaan arus biasa yang akan digunakan untuk pengiraan ini dalam jadual A Permintaan arus maksimum litar yang membekalkan sejumlah litar akhir boleh ditaksirkan dengan menggunakan kelonggaran bagi kepelbagaian yang diberikan di dalam Jadual B yang adalah terpakai bagi jumlah permintaan arus bagi jumlah kelengkapan yang dibekalkan dengan litar dan bukan dengan menjumlahkan permintaan arus litar akhir berasingan yang diperolehi seperti yang disebut di atas.Di dalam jadual B kelonggaran itu dinyatakan sebagai peratusan arus beban penuh yang dikadarkan bagi kelengkapan menggunakan arus.

JADUAL A Permintaan arus yang diandaikan untuk poin penggunaan dan kelengkapan menggunakan arus Poin penggunaan atau kelengkapan menggunakan arus

Permintaan arus yang diandaikan

Soket alir keluar selain daripada soket alir keluar 2 Amp

Arus terkadar

Alir keluar lampu

Arus setara dengan beban disambungkan dengan minimum 100 watt setiap pemegang lampu

Jam elektrik,unit bekalan pencukur elektrik,soket alir keluar pencukur,pengubah loceng dan kelengkapan menggunakan arus pada kadaran tidak melebihi 5 VA

Boleh diabaikan

Perkakas memasak rumah tangga

10 A pertama daripada arus terkaadar ditambah dengan 30% daripada baki arus terkadar ditambah dengan 5 A jika soket alir keluar digabungkan di dalam unit kawalan

Semua kelengkapan pegun lain

Arus terkadar Standard Malaysia atau arus normal

NOTA- Litar akhir untuk lampu nyahcas disusun bagi membolehkannya membawa arus yang mantap sepenuhnya,iaitu lampu dan alat-alat yang berkaitan dan juga arus harmoniknya.Jika lebih banyak maklumat tepat tidak ada,permintaan dalam, volt ampere diambil sebagai watt lampu terkadardidarab dengan tidak kurang daripada 1.8.Pendaraban ini berdasarkan andaian bahawa litar itu diperbetulkan kepada faktor kuasa yang tidak kurang daripada ekoran 0.85,dan mengambil kira kehilangan pada gear kawalan dan arus harmonik

JADUAL B Kelonggaran bagi Kepelbagaian Tujuan litar akhir disambungkan daripada konduktor atau gear suis yang padanya kepelbagaian terpakai

Pepasangan individu,rumahtangga.termasuklah blok kediaman individu

1. Lampu

66% daripada jumlah permintaan arus

2. Kuasa

100% daripada jumlah permintaan arus sehingga 10 Amp tambah 50% daripada arus yang melebihi 10 Amp

3. Perkakas Memasak

10 Amp yang pertama tambah 30% f/l beban penuh perkakas memasak yang melebihi 10 Amp tambah 5 Amp jika alir keluar soket digabungkan dalam unit

4. Pemanas air (jenis serta merta)

100% f.l beban penuh perkakas yang terbesar tambah 100% f.l perkakas yang kedua terbesar tambah + 25% f.l perkakas yang tinggal

5. Pemanas air (dikawal termostat)

Kepelbagaian tidak dibenarkan

6. Susunan standard litar akhir menggunakan alir keluar soket

100% permintaan arus litar yang terbesar + 40% permintaan arus bagi tiap-tiap litar lain

7. Alir keluar soket selain daripada yang termasuk dalam 6 di atas dan kelengkapan pegun selain daripada yang disenaraikan di atas

100% permintaan arus poin penggunaan yang terbesar + 40% daripada permintaan arus bagi tiap-tiap poin penggunaan yang lain

* Bagi maksud Jadual ini,pemanas air serta merta adalah disifatkan sebagai pemanas air apa-apa beban yang memanaskan air hanya semasa paip dibuka dan oleh itu menggunakan elektrik secara sekejap-sekejap. # Adalah penting untuk memastikan bahawa papan agih adalah pada kadaran mencukupi untuk mengambil jumlah beban yang disambungkan kepadanya tanpa pemakaian apa-apa kepelbagaian.

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

05

Drp : 24

Contoh 1 : Sebuah rumah kediaman memerlukan pendawaian berikut dengan bekalan 3 Fasa faktor kuasa menyusul 0.85 dengan bekalan 400 volt 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

8 nos Lampu Pendaflour 1 X 40 Watt 9 nos Lampu Filamen 60 watt 1 nos Alat Perkakas Pemasak 2 kw 1 nos Pemanas Air Jenis Segera 1.5 kW 3 nos Penyaman Udara 2 HP (kuasa kuda) Penyaman Udara 1 nos Alat Perkakas Pemasak 6 kW 12 nos Suis Soket Alir Keluar 13 Amp. (Jejari)

Kirakan Arus Maksima dan Arus Anggaran yang digunakan dalam pemasangan elektrik di atas Bil. 1.

2.

Beban / Litar 8 nos Lampu Pendaflour 1 X 40 Watt 8X 40 X 1.8 230 x 0.85

Arus Anggaran

2.946 Amp

2.946x 66 %

1.944 Amp

2.347 Amp.

2.347 x 66 %

1.549 Aamp

8.695 Amp

8.965 x 100%

8.695 Amp

6.521 Amp

100 %

6.531 Amp

22.89 Amp

Alat pegun arus terkadar standard

1 nos Alat Perkakas Pemasak 2 kw 1 x 2000 230

4.

Faktor Kepelbagaian

9 nos Lampu Filamen 60 watt 9 X 60 230

3.

Arus Maksima

1 nos Pemanas Air Jenis Segera 1.5 kW 1.5 X 1000 230

5.

3 nos Penyaman Udara 2 HP (kuasa kuda) 3 X 2 x 746 230 x 0.85

22.89 Amp .

NO KOD

C-051-2(T1)

Bil. 6

Beban / Litar

Muka : Arus Maksima

06

Drp : 24

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

Alat Perkakas Pemasak 6 kw

10 A +30% baki + 5 Amp jika ada S/S/O

(Alat Perkakas Pemasak yang melebihi 3 kw haruslah mengikut perkiraan seperti dibawah)

26.08 Amp

(26.08 – 10 ) x 30 % +10)

14.82 amp

6x1000watt 230 7

12 nos Suis Soket Alir Keluar 13 Amp. (Jejari)

100% permintaan arus titik penggunaan yang terbesar tambah

12 = 4 unit fasa 3

40 Amp

(20x100%)

20 Amp

4 unit = 2 litar litar 1 = 20A litar 2 = 20A

40% bagi setiap titik penggunaan yang lain

20 x 2 =40 Amp

(40-20) x 40%

8 Amp

ARUS MAKSIMA

ARUS ANGGARAN

JUMLAH ARUS SEFASA BIL 1 HINGGA 6

69.479 Amp= 23.15 Amp 3

58.51 Amp = 19.50 Amp 3

JUMLAH ARUS SEFASA KESELURUHAN

24.65+ 48 = 72.65 Amp

19.50+ 28.8= 48.3 Amp

Suis Utama yang di pilih

= 63 Amp 3 Fasa

Saiz RCD Utama yang dipilih

= 63 Amp 300 mA(0.3 Amp)

Saiz RCD Litar Kuasa yang dipilih = 63 Amp 30 mA(0.03 Amp) Kadaran fius sefasa

= 63 Amp

Saiz kabel utama yang digunakan = 16 mm² pvc

NO KOD

C-051-2(T1) D FB A

Muka :

07

Drp : 24

5 W A Y S TP N C O N S U M E R U N IT C /W M C B "D FB A " 1 .5 m m ² p v c 2 .5 m m ² p v c 6 A m p

4 x 16 m m ² pvc

R 1 ) 4 u n it la m p u k a lim a n t a n g ,4 u n it la m p u f ila m e n 6 A m p

20 A m p

R C D 10 m A (0 .0 1 A )

Y 1 ) 4 u n it la m p u k a lim a n t a n g ,5 u n it la m p u f ila m e n

B 1 ) 1 n o s P e m a n a s A ir J e n is S e g e r a 1 .5 k W 20 A m p

In c o m in g S u p p ly F r o m TN B

M

20 A m p

3

20 A m p

M A IN S U IS 63 A M P TP N

R 2 ) 1 n o s P e n y a m a n U d a ra 2 H P (k u a s a k u d a ) P e n y a m a n U d a ra Y 2 ) 1 n o s P e n y a m a n U d a ra 2 H P (k u a s a k u d a ) P e n y a m a n U d a ra B 2 ) 1 n o s P e n y a m a n U d a ra 2 H P (k u a s a k u d a ) P e n y a m a n U d a ra

20 A m p

R 3) S P A R E

C U T O U T / N E U T R A L L IN K 63 A M P TP N

20 A m p

Y 3) S P A R E R C D 300 m A (0 .3 A )

K W H M E TE R

20 A m p

B 3) S P A R E 63 A m p

R 4 ,Y 4 ,B 4 ) K E D F B S /S /O & C O O K E R (D F B B ) 63 A m p

R 5 ,Y 5 ,B 5 ) S P A R E 16 m m ² pvc

D FB 4 W A Y S T P N C O N S U M E R U N IT C /W M C B "D F B B "

2 .5 m m ² p v c 20 A m p

R 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

4 x 16

m m ² p vc

20 A m p

R 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

D A R I M C B R 4 ,Y 4 ,B 4 3 20 A m p

R 3) S P A R E 20 A m p

Y 3 )S P A R E

M A IN S U IS 63 A M P TP N

20 A m p

B 3) S P A R E 20 A m p

R C D 30 m A (0 .0 3 A )

R 4) S P A R E 20 A m p

Y 4) S P A R E 20 A m p

B 4) S P A R E 20 A m p

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

08

Drp : 24

Contoh 2 Sebuah banglo yang dalam pembinaan memerlukan bekalan elektrik 3 fasa 415 volt 50 Hz pada faktor kuasa 0.85 menyusul.Dalam pepasangannya terdapat beban-beban seperti berikut dengan menggunakan pendawaian jenis tertutup: a) b) c) d) e) f) g) h) i)

42 mata lampu pendaflour 36 watt setiap satu 8 mata kipas siling 85 watt 4 mata lampu tumpu 500 watt 24 mata suis soket alir keluar 13 Amp 3 x 2.0 hp penyaman udara 2 x 2.5 kw alat pemanas air(dikawal termostat) 1 x 4.5 kw alat pemasak 3 fasa 415 volt 1 x 5 hp /415 volt submersible pum 1 mata loceng 12 volt

Sebagai seorang kompeten anda dikehendaki mengira arus maksima dan arus anggaran bagi keseluruhan beban di atas berdasarkan Jadual A dan B Akta Bekalan Elektrik 1990 CARA 1 Bil. 1.

Arus Maksima

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

4.45 Amp

4.45 x 66 %

2.94 Amp

8 mata kipas siling 85 watt 8 x 85 √3 x 400 x 0.85

1.11 Amp

1.11 x 66%

0.73 Amp

4 mata lampu tumpu 500 watt 4 x 500 √3 x 400 x 0.85

3.27 Amp

3.27 x 66%

2.16 Amp

Beban / Litar 42 mata lampu pendaflour 36 watt setiap satu 42 x 36 x 1.8 √3 x 400 x 0.85

2.

3.

4.

24 mata 13 Amp S/S/O 13 Amp 24 = 8 unit / fasa 3 8 unit = 4 litar litar 1 = 16A litar 2 = 16A litar 3 = 16A litar 4 = 16A

16 x 4 =64 Amp

100% permintaan arus titik penggunaan yang terbesar tambah

(16x100%)

16 Amp

64 Amp 40% bagi setiap titik penggunaan yang lain

(64-16) x 40%

19.2 Amp

NO KOD

C-051-2(T1)

09

Drp : 24

Arus Maksima

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

7.32 Amp


7.32 Amp

8.18 Amp

Tidak Dibenarkan

8.18 Amp

7.36 Amp


7.36 Amp

5 X 746 √3 x 400 x 0.85

6.1 Amp


6.1 Amp

Loceng Elektrik

2 Amp

Diabaikan

-

Bil. 5.

Muka :

Beban / Litar 3 x 2.0 hp penyaman udara 3 x 2 x 746 √3 x 400 x 0.85

6

2 x 2.5 kw alat pemanas air (dikawal termostat) 2 x 2.5 x 1000 √3 x 400 x 0.85

7

1 x 4.5 kw alat pemasak 3 fasa 4.5 x 1000 √3 x 400 x 0.85

8

9

1 x 5 hp /415 volt submersible pum

JUMLAH ARUS SEFASA

103.79 Amp


= 100 Amp 3 Fasa


= 100 Amp 300 mA(0.3 Amp)


= 100 Amp


69.99 Amp

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

10

Drp : 24

CARA 2 Bil. 1.

Arus Maksima

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

13.34 Amp

13.34 x 66 %

8.80 Amp

8 mata kipas siling 85 watt 8 x 85 240 x 0.85

3.33 Amp

3.33 x 66%

2.22 Amp

4 mata lampu tumpu 500 watt 4 x 500 240 x 0.85

9.80 Amp

9.80 x 66%

6.47 Amp

21.94 Amp


21.94 Amp

24.50 Amp

Tidak Dibenarkan

24.50 Amp

Beban / Litar 42 mata lampu pendaflour 36 watt setiap satu 42 x 36 x 1.8 240 x 0.85

2.

3.

4.

3 x 2.0 hp penyaman udara 3 x 2 x 746 240 x 0.85

5

2 x 2.5 kw alat pemanas air (dikawal termostat) 2 x 2.5 x 1000 240 x 0.85

PENGIRAAN BEBAN DI ATAS DIBAHAGI 240 VOLTAN SATU FASA DENGAN FAKTOR KUASA 0.85.UNTUK MENCARI KADARAN ARUS SEFASA MESTILAH DIBAHAGI DENGAN 3 !

ARUS MAKSIMA JUMLAH ARUS SEFASA BIL 1 HINGGA 5

72.91 = 24.30 Amp 3

ARUS ANGGARAN

63.93 = 21.3 Amp 3

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

11

Drp : 24

PENGIRAAN DIBAWAH TELAH DIKIRA ARUS SEFASA Bil. 6

24 mata 13 Amp S/S/O 13 Amp 24 = 8 unit / fasa 3 8 unit = 4 litar litar 1 = 16A litar 2 = 16A litar 3 = 16A litar 4 = 16A

7

Arus Maksima

Beban / Litar

Faktor Kepelbagaian 100% permintaan arus titik penggunaan yang terbesar tambah

(16x100%)

9

16 Amp

64 Amp 40% bagi setiap titik penggunaan yang lain

16 x 4 =64 Amp

(64-16) x 40%

19.2 Amp

1 x 4.5 kw alat pemasak 3 fasa 7.36 Amp


7.36 Amp

5 X 746 √3 x 415 x 0.85

6.1 Amp


6.1 Amp

Loceng Elektrik

2 Amp

Diabaikan

-

4.5 x 1000 √3 x 415 x 0.85 8

Arus Anggaran

1 x 5 hp /415 volt submersible pum

ARUS MAKSIMA

ARUS ANGGARAN


79.46 Amp

48.66 Amp


24.30+79.46 = 103.76 Amp

21.3+ 48.66= 69.93 Amp


= 100 Amp 3 Fasa


= 100 Amp 300 mA(0.3 Amp)


= 100 Amp

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

12

Drp : 24

PELAN SKEMATIK 3 FASA BERDASARKAN FAKTOR KEPELBAGAIAN 1 .5 m m ² p v c

D FB A

8 W AYS TPN C O N SU M ER U N IT C /W M C B "D FB A "

6 Am p

6 Am p

6 Am p

R 1 ) 7 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 ,2 k ip a s s ilin g 8 5 w a tt Y 1 ) 7 u n it la m p u k a lim a n t a n g 1 x 4 0 ,2 k ip a s s ilin g 8 5 w a tt B 1 ) 7 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 ,2 k ip a s s ilin g 8 5 w a tt

6 A m p

6 Am p

R 2 ) 7 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a tt , 2 u n it k ip a s s ilin g , Y 2 ) 7 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a tt

6 Am p

B 2 ) 7 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a tt

4 x 25 m m ² pvc

6 Am p

R 3 ) 2 m a t a la m p u t u m p u s p o t lig h t 5 0 0 w a t t 6 Am p

Y 3 ) 2 m a ta la m p u tu m p u s p o t lig h t 5 0 0 w a tt 2 Am p

In c o m in g S u p p ly F r o m TNB

B 3 ) 1 u n it lo c e n g e le k tr ik 1 2 v o lt M

20 A m p

3

R 4 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 2 h p c /w D .O .L S t a r te r 20 A m p

Y 4 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 2 h p c /w D .O .L S t a r t e r M A IN S U IS 100 AM P TPN CUT O UT / N E U T R A L L IN K 100 AM P TPN

20 A m p

B 4 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 2 h p c /w D .O .L S t a r te r 20 A m p

KW H M ETER

RC D 300 m A (0 .3 A )

20 A m p

20 A m p

R C D 1 0 m A (0 .0 1 A ) R 5 ) 1 u n it p e m a n a s a ir (w a te r h e a th e r ) 2 .5 k w c /w 2 p o le s w itc h R C D 1 0 m A (0 .0 1 A ) Y 5 1 u n it p e m a n a s a ir (w a te r h e a th e r ) 2 .5 k w c /w 2 p o le s w itc h B 5 ) 1 x 5 h p m o to r c /w S ta r D e lta S ta r te r

20 A m p

R6) SPAR E 20 A m p

Y6) SPARE 20 A m p

B6) SPAR E 63 A m p

R 7 ,Y 7 ,B 7 ) - K E D F B " B " (S /S /O & C O O K E R ) 32 A m p

R 8 ,Y 8 ,B 8 ) - S P A R E

4 X 16 m m ² pvc 2 .5 m m ² p v c

NO KOD

C-051-2(T1)

DFB 7 W AYS TPN CO NSUM ER U N IT C /W M C B "D F B B "

Muka :

13

Drp : 24

2 .5 m m ² p v c 20 A m p

R 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

4 x 16 m m ² pvc

20 Am p

R 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

D A R I M C B R 7 ,Y 7 ,B 7 3 20 A m p

R 3 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 3 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

M A IN S U IS 63 AM P TPN

20 A m p

B 3 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

R CD 30 m A (0 .0 3 A )

R 4 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 4 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 4 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

R 5) SPAR E 20 A m p

Y5) SPA RE 20 A m p

B 5 )S P A R E 20 Am p

R 6 ,Y 6 ,B 6 )1 x 4 .5 k w a la t p e m a s a k 3 fa s a 20 A m p

R 7 ,Y 7 ,B 7 ) S P A R E 20 A m p

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

14

Drp : 24

Contoh 3 Sebuah Rumah Kediaman 2 tingkat yang dalam pembinaan memerlukan bekalan elektrik 3 fasa 415 volt 50 Hz pada faktor kuasa 0.85 menyusul.Dalam pepasangannya terdapat beban-beban seperti berikut dengan menggunakan pendawaian jenis tertutup. BUTIR-BUTIR BEBAN TINGKAT BAWAH DAN ATAS Bil

Butir-butir radas

Tingkat Bawah

Tingkat Atas

1)

Lampu kalimantang 1x 40 watt

15

10

2)


2

2

3)


2

2

4)

Lampu Tumpu Spot Light 500 watt

2

2

5)

Door Bell

1

-

6)

Kipas Siling 100 watt

3

3

7)

Exhaust fan 85 watt

3

2

9)

Penghawa dingin 1 hp

2

2

10 )

Penghawa dingin 2 hp

1

-

11 )

Pemanas air(water heather) 2kw (jenis serta merta)

1

2

12 )

Suis Soket Alir Keluar 13 A,

14

10

13 )

1 x 3 hp /415 volt motor pump

1

-

Sebagai seorang kompeten anda dikehendaki mengira arus maksima dan arus anggaran bagi keseluruhan beban di atas berdasarkan Jadual A dan B Akta Bekalan Elektrik 1990 CARA 1 Bil. 1.

Beban / Litar 25 mata lampu pendaflour 36 watt setiap satu

Arus Maksima

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

7.94 Amp

7.94 x 66 %

5.24 Amp

2.54 Amp

2.54 x 66 %

1.67 Amp

25 x 36 x 1.8 240 x 0.85 2.

4 mata Lampu pendaflour 2 X 36 watt setiap satu 4 X 2 x 36 X 1.8 240 x 0.85

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

15

Drp : 24

Bil. 3.

4..

Beban / Litar 4 mata Lampu kalimantang 1x 20 watt 4 x 20 X 1.8 240 x 0.85 4 mata Tumpu Spot Light 500 watt 4 x 500 240 x 0.85

5..

1 unit Door Bell

6..

6 unit Kipas Siling 100 watt 6 x 100 240 x 0.85

7. 8

9.

10

5 unit Exhaust fan 85 watt 5 x 85 240 x 0.85 4 unit penghawa dingin 1 hp 4 x 746 240 x 0.85

Arus Maksima

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

0.70 Amp

0.70 x 66%

0.46 Amp

9.80 Amp

9.80 x 66%

6.47 Amp

2 Amp

Diabaikan

-

2.94 Amp

2.94 x 66%

1.94 Amp

2.08 Amp

2.08 x 66%

1.37 Amp

Alat pegun arus terkadar standard 14.6 Amp

1 unit penghawa dingin 2 hp 1 x 2 x 746 240 x 0.85

14.6 Amp

7.31 Amp

3 unit Pemanas air(water heather) 2kw (jenis serta merta )

29.41Amp

3 X 2000 240 x 0.85


7.31 Amp

100% beban penuh perkakas yang terbesar 9.8 x 100% = 9.8 Amp

9.8 Amp

tambah 100% beban penuh perkakas yang kedua terbesar 9.8 x 100% = 9.8 Amp

9.8 Amp

tambah 25% beban penuh baki 9.8 x 25% = 9.8 Amp

2.45 Amp

PENGIRAAN BEBAN DI ATAS DIBAHAGI 240 VOLTAN SATU FASA DENGAN FAKTOR KUASA 0.85.UNTUK MENCARI KADARAN ARUS SEFASA MESTILAH DIBAHAGI DENGAN 3 !

ARUS MAKSIMA JUMLAH ARUS SEFASA BIL 1 HINGGA 10

NO KOD

79.32 = 26.44 Amp 3

C-051-2(T1)

ARUS ANGGARAN

61.11 = 20.37 Amp 3

Muka :

16

Drp : 24

Bil. 11

12

Arus Maksima

Beban / Litar 8) 24 mata 13 Amp S/S/O 13 Amp 24 = 8 unit / fasa 3 8 unit = 4 litar litar 1 = 16A 16 x 4 litar 2 = 16A =64 Amp litar 3 = 16A litar 4 = 16A

Faktor Kepelbagaian

100% terbesar (16x100%) 64 Amp

Arus Anggaran

16 Amp

40% baki (64-16) x 40%

19.2 Amp


3.66 Amp

1 x 3 hp /415 volt submersible pum 3.66 Amp

3 X 746 √3 x 415 x 0.85

ARUS MAKSIMA

ARUS ANGGARAN


67.66 Amp

38.8 Amp


26.44 + 67.66 = 94.1 Amp

20.37 + 38.86= 59.23 Amp


= 63 Amp 3 Fasa


= 63 Amp 300 mA(0.3 Amp)


= 63 Amp


NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

17

Drp : 24

CARA 2 Bil. 1.

2.

3.

4..

Beban / Litar 25 mata lampu pendaflour 36 watt setiap satu 25 x 36 x 1.8 √3 x 415 x 0.85 4 mata Lampu pendaflour 2 X 36 watt setiap satu 4 X 2 x 36 X 1.8 √3 x 415 x 0.85 4 mata Lampu kalimantang 1x 20 watt 4 x 20 X 1.8 √3 x 415 x 0.85 4 mata Tumpu Spot Light 500 watt 4 x 500 √3 x 415 x 0.85

5..

1 unit Door Bell

6..

6 unit Kipas Siling 100 watt 6 x 100 √3 x 415 x 0.85

7. 8

9.

NO KOD

5 unit Exhaust fan 85 watt 5 x 85 √3 x 415 x 0.85 4 unit penghawa dingin 1 hp 4 x 746 √3 x 415 x 0.85 1 unit penghawa dingin 2 hp 1 x 2 x 746 √3 x 415 x 0.85

C-051-2(T1)

Arus Maksima

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

2.65 Amp

2.65 x 66 %

1.74 Amp

0.84 Amp

0.84 x 66 %

0.55Amp

0.23 Amp

0.23 x 66%

0.15 Amp

3.27 Amp

3.27 x 66%

2.15 Amp

2 Amp

Diabaikan

-

0.98 Amp

0.98 x 66%

0.64 Amp

0.69 Amp

0.69 x 66%

0.45 Amp

Alat pegun arus terkadar standard 4.88 Amp

2.44 Amp

4.88 Amp


Muka :

18

Drp : 24

2.44 Amp

10

3 unit Pemanas air(water heather) 2kw (jenis serta merta )

9.82 Amp

3 X 2000 √3 x 415 x 0.85

100% beban penuh perkakas yang terbesar 3.27 x 100% = 3.27 Amp

3.27 Amp

tambah 100% beban penuh perkakas yang kedua terbesar 3.27 x 100% = 3.27 Amp

3.27 Amp

tambah 25% beban penuh baki 3.27 x 25% = 0.81 Amp 11

12

8) 24 mata 13 Amp S/S/O 13 Amp 24 = 8 unit / fasa 3 8 unit = 4 litar litar 1 = 16A 16 x 4 litar 2 = 16A =64 Amp litar 3 = 16A litar 4 = 16A

0.81 Amp

100% terbesar (16x100%) 64 Amp

16 Amp

40% baki (64-16) x 40%

19.2 Amp


3.66 Amp

1 x 3 hp /415 volt submersible pum 3.66 Amp

3 X 746 √3 x 415 x 0.85


95.46 Amp


= 63 / 100 Amp 3 Fasa


= 63 Amp / 100 Amp 300 mA(0.3 Amp) /

59.61 Amp


= 63/100 Amp

Saiz kabel utama yang digunakan = 16 mm² pvc / 25 mm² pvc

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

19

Drp : 24

6 Am p

1 .5 m m ² p v c 2 .5 m m ² p v c 4 X 2 .5 m m ² p v c

T in g k a t B a w a h

R 1 ) 5 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a tt,2 u n it la m p u k a lim a n ta n g 2 x 4 0 w a tt, 1 u n it k ip a s s ilin g 8 5 w a tt

6 Am p

Y 1 ) 5 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a t t,1 k ip a s s ilin g 8 5 w a tt . 2 u n it e x h a u s t fa n 8 5 w a tt 6 Am p

B 1 ) 2 u n it la m p u tu m p u 5 0 0 w a tt 6 Am p

DFB A 9 W AYS TPN CO NSUM ER U N IT C /W M C B "D FB A "

R 2 ) 5 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a tt ,1 k ip a s s ilin g 8 5 w a t t, 1 u n it e x h a u s t f a n 8 5 w a tt

2 Am p

Y 2 ) D o o r B e ll 20 A m p

B 2 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 2 h p c /w D .O .L S ta r te r 20 A m p

R 3 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 1 h p c /w D .O .L S t a r te r 20 A m p

Y 3 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 1 h p c /w D .O .L S ta r t e r 20 A m p

R C D 1 0 m A (0 .0 1 A )

B 3 ) 1 u n it P e m a n a s A ir 2 k w

4 x 25 m m ² pvc

20 Am p

R4)SPARE 20 A m p

Y4) SPARE 20 A m p

B4)SPARE

In c o m in g S u p p ly F r o m TNB

20 A m p

M

R 5 ,Y 5 ,B 5 ) 1 x 3 h p m o to r c /w D O L S t a r te r

3 63 A m p

R 6 ,Y 6 ,B 6 ) K E D F B S /S /O M A IN S U IS 100 A M P TPN

T in g k a t A ta s

6 Am p

R 7 ) 3 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a tt,2 u n it la m p u k a lim a n ta n g 2 x 4 0 w a tt, 1 u n it k ip a s s ilin g 8 5 w a tt 6 Am p

CUT O UT / N E U T R A L L IN K 100 A M P TPN

Y 7 ) 3 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 4 0 w a tt ,2 u n it la m p u k a lim a n ta n g 1 x 2 0 w a tt , 1 u n it k ip a s s ilin g 8 5 w a tt

6 Am p

KW H M ETER

RCD 300 m A (0 .3 A )

B 7 )4 u n it la m p u k a lim a n t a n g 1 x 4 0 w a t t, 1 u n it k ip a s s ilin g 8 5 w a t t,2 u n it e x h a u s t fa n 8 5 w a tt

6 Am p

R 8 ) 2 u n it la m p u tu m p u 5 0 0 w a tt 20 Am p

Y 8 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 1 h p c /w D .O .L S t a r te r 20 A m p

B 8 ) 1 u n it p e n g h a w a d in g in 1 h p c /w D .O .L S ta r t e r 20 Am p

R C D 1 0 m A (0 .0 1 A )

R 9 ) 1 u n it P e m a n a s A ir 2 k w 20 Am p

R C D 1 0 m A ( 0 .0 1 A )

Y 9 ) 1 u n it P e m a n a s A ir 2 k w 20 A m p

B 9) SPA R E

2 .5 m m ² p v c 4 X 16 m m ² p vc 1 .5 m m ² p v c

NO KOD

C-051-2(T1)

Muka :

20 Drp : 24

DFB 6 W AYS TPN CONSUM ER U N IT C /W M C B "D FB B "

2 .5 m m ² p v c 20 A m p

T IN G K A T B A W A H R 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

20 A m p

Y 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 1 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

R 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 2 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

4 x 16 m m ² pvc 20 A m p

R 3 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

Y 3 )S P A R E D A R I M C B R 4 ,Y 4 ,B 4

20 A m p

3

B3) SPA R E 20 A m p

T IN G K A T A T A S R 4 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A

20 A m p

M A IN S U IS 63 AM P TPN

Y 4 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 A m p

B 4 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A RCD 30 m A (0 .0 3 A )

20 Am p

R 5 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 Am p

Y 5 ) 2 n o s S /S /O 1 3 A 20 Am p

B 5 )S P A R E 20 A m p

R 6 )S P A R E 20 Am p

Y6) SPAR E 20 Am p

B 6 )S P A R E 20 A m p

NO KOD: M7 E7.3

Muka:21 Drp: 24

Contoh 3: Pemasangan di kedai kecil memerlukan bekalan 415V, 3 Fasa bagi membekalkan beban mengikut pada satu fasa yang seimbang. Kira kadaran fius dan kadaran kabel yang hendak digunakan bagi membekalkan pemasangan ini. Beban yang hendak di pasang ialah:-

i) ii) iii) iv) v)

1 X 4.5Kw/ 240V dan 6 X 3Kw /240V pemanas termostat 1 X 6Kw/240V dan 1 X4 Kw/240V alat pemasak 2 X 2Kw/240V alat pemanas air segera . 4 Kw jumlah kesemua lampu nyahcas 240V. 3 X 30A soket keluaran litar gelang (soket keluaran 13A)

(Rujuk jadual faktor kuasa kepelbagaian dibawah ruang kedai, stor, pejabat dan tempat jualan selain kilang).

Bil. i)

Beban / Litar Pemanas bertermostat 4 Kw 6X 3Kw

ii)

Alat pemasak 6Kw

Arus Maksima

Faktor Kepelbagaian

Arus Anggaran

1X 4500/240 =18.75 Amp 6X3000/240 =75 Amp

Tiada peruntukan kepelbagaian

= 18.75Amp

=75Amp

1X6000/240 =25 Amp

100% yang terbesar

25 x 100% =25 Amp

1X4000/240 =16.6Amp

80% bagi kedua terbesar

16.6 x 80%

Alat pemanas segera 2X 3Kw

2X3000/240 =25Amp

100% bagi keduaduanya

25 x 100%

iv)

Lampu 4Kw

1.8X4000/240 =30Amp

90% daripada jumlah 30A

30 x 90% =27 Amp

iv)

Soket keluaran 3 X 30A

3 X 30A =90A

100%fius terbesar

30 x 100% =30Amp

50% baki jumlah fius

=2 X 30 X 50 100 =30Amp Jumlah = 30+30 =60A

4Kw

iii)

=13.28Amp

=25Amp

Jumlah permintaan arus =280.35A

Jumlah permintaan arus selepas faktor kepelbagaian =244.03A

Arus sefasa = 280.35/3 = 93.45A

Arus sefasa = 244.03/3 = 81.34A

Suis Utama yang di pilih = 100A tiga fasa dan neutral Kadaran fius sefasa = 100A. Saiz kabel yang digunakan = 16mm²

NO NOKOD: KOD:M7 M7E7.3 E7.3 Bil. Contoh 4

Beban / Litar

Muka:2 3 Drp:Drp: 24 24 Muka:22 Beban Tersambung (KW)

Faktor

Arus Sebenar

Kepelbagaian Sebuah syarikat ingin mendirikan sebuah syarikat kilang memproses getah.Kilang tersebut mempunyai bebanbeban seperti berikut.Bekalan bagi kilang ini ialah 3 fasa 415 volt,50 HZ dengan faktor kuasa 0.85

5

63 nos 2 x 40 watt lampu pendaflour 1) 100 kuasa kuda motor 3 fasa

63 x 2 x 40 x 1.8 = 9072 watt 1000 = 9.072 kilowatt

2) 30 kuasa kuda motor 3 fasa 3) 10 kuasa kuda motor 3 fasa 64) 3 kuasa kuda motor 3 fasa 5) 63 nos 2 x 85 40watt wattkipas lampu pendaflour8 x 85 watt 8 nos siling 6) 8 nos 85 watt kipas siling = 680 watt 7) 40 soket alir keluar 13 amp (250 watt 1000 setiap satu)

Beban lampu dan kipas disatukan

100 % 9.752 x 1000 √3 x 415 x 0.85

=0.68 kilowatt 15.96 amp xpemasangan 100% Kirakan jumlah beban tersambung (KW) dan jumlah arus yang digunakan untuk =keseluruhan 9.072 + 0.68 = 9.752 tersebut (Faktor Kepelbagaian 100%) Bil.

7

1

Beban / Litar 100 kuasa kuda motor 3 fasa 40 soket alir keluar 13 amp

kilowatt Beban Tersambung (KW)

100 x 746 = 74,600 watt 40 x 250watt 1000 = 10,000 watt 1000= 74.6 kilowatt

Faktor Kepelbagaian

100 % 100 %

= 10 kilowatt 2

30 kuasa kuda motor 3 fasa

Suis Udara (ACB) yang di pilih 3 Pemutus 10Litar kuasa kuda motor 3 fasa

30 x 746 = 22,380 watt Jumlah Beban 1000 = 126.43 kw Tersambung = 22.38 kilowatt tiga fasa dan neutral 10=x300A 746 watt = 7460 watt

Saiz Busbar Pada papan Suis Utama

= 6.3 mm x 31.5 mm

Saiz Alat Ubah Arus (CT)

= 300/5 amp

Saiz kabel utama yang digunakan

= 4 X 150 mm²

4

3 kuasa kuda motor 3 fasa

Jumlah 100Arus % Sebenar

100 %

= 15.96 amp Arus Sebenar

100 x 746 x 250 √340 x 415 x 0.85 √3 x 415 x 0.85 =122.1 amp x 100% ==16.36 122.1amp ampx 100% = 16.36 amp 30 x 746 = √3126.43 x 415 xx 1000 0.85 √3 x 415 x 0.85 = 36.63 amp x 100% = = 36.63 206.93amp amp 10 x 746 √3 x 415 x 0.85

= 7.46 kilowatt

3 x 746 watt = 2238 watt

=12.21 amp x 100% =12.21 amp 100 %

3 x 746 √3 x 415 x 0.85

= 2.24 kilowatt =3.66 amp x 100% =3.66 amp

R

Saiz Busbar 6.3 mm x 31.5 mm

Y

7) SPARE

1

100 A TPN MCCB

HZ

V 6 amp

Gambarajah Skematik Papan Suis Utama)Main Suis Board

60A

30 A

B 1

1

6) 40 soket alir keluar 13 amp Dalam Satu Sub DB

5) 63 nos 2 x 40 watt lampu pendaflour 8 nos 85 watt kipas siling Dalam Satu Sub DB 30 A

4) 3 kuasa kuda motor 3 fasa 30 A

30 A

60 A

1) 100 kuasa kuda motor 3 fasa 150 A

4 X 70 mm ² pvc 4 x 10 mm² pvc 4 x 6 mm² pvc 4 x 4 mm² pvc

3) 10 kuasa kuda motor 3 fasa

Muka:24 Drp: 24 2) 30 kuasa kuda motor 3 fasa

NO KOD: M7 E7.3

Volt Selector Volt Meter

Frekuensi

PF

KW

1

2 1

3 1

300/ 5A Current Transforrmer (CT)

4 1

A

5 1

6 amp 1

Amp Meter

Amp Selector


P.F Over Current Ralar

Power Factor Regulator

C Contactor

OCR


EFR OCR


300 A TPN ACB c/w Shunt Trip

Earth Fault Relay

ST

M

Shunt Trip

TNB Metering

4 Core Under Groung Cabel

5 Step Power Factor Regulater with 3x20 KVAR Capasitor

faktor kepelbagaian

Recommend Documents