EUSKERA ADI-ADI 3 1.gaia
ESAPIDEAK • •
AHO BETEAN JAN = Zanpa- zanpa jan. KONTRAKO EZTARRITIK JOAN= Edaria okerreko tokitik joan.
LEXIKOA • • • •
BEKAINA= Begi gainean, bekokiaren beheko aldean egoten den ile multzoa. BEGI-NINIA= Begiaren erdiko biribila. BETAURREKOAK= Ikusmen arazoak konpontzeko edo begiak babesteko erabiltzen diren tresnak. BETILEA= Betazalen ertzetan dauden ileak. BESO + AULKI ….................BESAULKI ARRAIN + ONTZI ….............ARRAINONTZI ITSASO + ONTZI ….............ITSASONTZI EZPATA + ARRAIN …...........EZPATA- ARRAIN SAGAR + TARTA …..............SAGAR- TARTA
GRAMATIKA • •
EGILEAK: Nor/ Nork ===Subjektu EKINTZAK: Ekintza ===Predikatua EGILEAK
EKINTZAK
* Gure autoa
hondatu egin da
* Galletak
garestiak dira
* Telefono gorria
mahaian dago
ORTOGRAFIA •
SILABAK ZUZEN BANATU le-hoi-a, be-tau-rre-ko-ak, su-a, lei-ho-a, ai-to-na, ma-hai-an
EUSKERA ADI-ADI 3
2.gaia
ESAPIDEAK • •
KONORTEA GALDU: Zentzumenez baliatzeko gaitasuna galdu. NOR BERE ONERA ETORRI= konortera etorri.
LEXIKOA •
HITZ ELKARTUAK: Bi hitz elkartuz osatutako hitzak: zakarrontzia, eserlekua, bitxilorea, kale-argia, paper-zorroa, liburu-denda, erakusleihoa, sudur-zapia, borragoma, eseritokia, horma-irudia, fruitu-denda, futbol-zelaia, bainujantzia, zoroetxea, idazmahaia, zaborrontzia, bizkar-zorroa, idazluma ...
•
HITZ ERATORRIAK: Hitz bati atzizkia lotuz osatutako hitzak: lorezaina, gaztainadia, ureztailua, liburutegia, txapelketa, idazlea, kirolari, erretzaile, irakasle, ikasle, saltzaile, erosle, zorrozkailu, ezabagailu, apalategi, kalkulagailu, grapagailu, igeriketa, ikuskizuna, sendagilea, sagarrondo ...
GRAMATIKA •
IZEN ARRUNTAK eta IZEN BEREZIAK: herria animalia pertsona
•
Maeztu Xapi Bittor
NOR (plurala) eta NORK GurasoEK bazkari bat antolatu dute. GurasoAK pozik etorri dira. FutbolariAK min du belaunean. FutbolariEK jantzi dotoreak dituzte. FutbolariA nire laguna da.
EUSKERA ADI-ADI 3
ORTOGRAFIA:
S, X, Z
S
X
Z
TRISTE
XERRA
ZURI
HASTEN
XELEBRE
IZENA
ASE
XABIER
URDAIAZPIKO
ESKATZEN
GOXOA
POZIK
ASKO
SARDEXKA
BUZTANA
GUSTATZEN
ZAUNKA
SARDEXKA
EZ
JAUSI (erori)
GOZOKIAK
ASTI (denbora)
ZAIZKIO
HESI (sare)
GOZOZALEA
GOSARIA
JAUZI (salto egin)
ESNEA
AZTI (magoa)
SOLOMOA
HEZI (heziketa))
ASKARIA
BAZKARIA
SAGUA
ZEREALAK
IKUSI
ZUKUA
ESKALEA
ZOPA
ESKUAN
ZAINZURIAK
IKUSI
TXORIZOA GAZTA ZUEN BAZTER ZATI ZION ZER GOIZEAN AIZTOA
EUSKERA ADI-ADI 3 EZAGUTU POZ-POZIK GUZTIZ ERABILTZEN EZERGATIK DIZUT BADAEZPADA
EUSKERA ADI-ADI 3
3.gaia LEXIKOA SINONIMOAK: • • • •
ñimiño: txiki-txiki zomorro: intsektu harrapakin: ehiza lekeda: itsasteko erabiltzen dena (kola)
AURRIZKIAK
ARTIZKIAK
ATZIZKIAK
DES- , BER-
-RA-
-LE, -GILE, -TASUN, -ZALE, -KERIA, -TEGI, -KI, -LARI, -KETA, -GABE
Desberdin, desegokia, desagertu, desegin/ berrikusi, berregin, birraitona ...
Eraikiko, eragin, irakatsi, erakutsi, erabili, erakarri ...
Legegile, gardentasun, kamiozale, inozokeria, usategi, gozoki, litsagabe, berrikusketa, arraunlari ...
DEFINIZIOAK: • • • • •
Ulertzeko zaila dena: ULERGAITZ Erantzuna igartzeko olerkitxoa: IGARKIZUN Jolasteko erabiltzen den tresna: JOSTAILU Askotan negarrez egoten den pertsona: NEGARTI Norgehiagoka, lehiaketa: TXAPELKETA
GRAMATIKA ERAKUSLEAK: HAU, HORI, HURA, HONEK, HORREK, HARK HAUEK, HORIEK, HAIEK
KOPURUA: BAT, BI … KANTITATEA: MORDOA, OSOA, ERDIA, HANDIA
EUSKERA ADI-ADI 3
ORTOGRAFIA: TS, TX, TZ TS
TX
TZ
OTSOA
TXITXARROA
ORKATZA
ATSO
TXEPETXA
LEGATZA
HOTS
TXOLARREA
ATZO
SALTSA
PLANTXAN
HOTZ
GUTXI
LEGATZ
BARATXURIA
GATZA
TXIKITUTA
ZERBITZATUKO
ETXEA
APAINTZEN (tzen bukaerak)
TXOKOAK
ALTZARI
GUTXI
LOREZAINTZA
EUSKERA ADI-ADI 3
4.gaia LEXIKOA EGILEAK (atzizkiak): IRAKASLEA/ SENDAGILEA/ OKINA/ DANTZARIA/ IRUDIGILEA/ GIDARI/ IDAZLE/ ENTRENATZAILE/ ZURGIN/ AURKEZLE/ LASTERKARI/ GARBITZAILE/ IPUINGILE/ HARGIN/ ESKALE/ IRAKURLE/ ENTZULE/ ITZULTZAILE . IRABAZLEAK: Irabazi egiten du. GALTZAILEAK: Galdu egiten du. IDAZKARIAK: Idazkaritzan egiten du lan. IDAZLEAK: Liburuak idazten ditu. ANTZERKIGILEAK: Antzerki lanak idazten ditu. ANTZEZLEAK: Jokatu, antzeztu. PILOTARIAK: Pilotan jokatzen du. PILOTAGILEAK: Pilotak egiten ditu. IKASLEAK: Ikasi egiten du. IRAKASLEAK: Irakatsi egiten du. KANTARIAK: Kantak abesten ditu. KANTAGILEAK: Kantak sortu egiten ditu.
GRAMATIKA IZENONDOAK: Gauzak nolakoak diren adierazten duten hitzak: txikiak, hestuak, luze-luzeak, zabalak, bizkorrak, gorriak, zuriak, urdinak, jendetsua, zaratatsua, harrigarria, lasaia, zaharrak, handiak, iletsua, zikina, beltza, aprobetxategi hutsa, oso gazia, ez da batere astuna, guztiz iluna, nahiko epela … oso oso oso oso oso oso
zaharra: zahar-zaharra gorria: gorri-gorria bizkorra: bizkor-bizkorra lasaia: lasai-lasaia iluna: ilun-iluna kutuna: kutun-kutuna
EUSKERA ADI-ADI 3 ORTOGRAFIA PUNTUA: Perpausaren amaieran erabiltzen da. BI PUNTUAK: Eskutitzetan erabiltzen da, enumerazioetan …
Ama maitea: Oso pozik nago aitona-amonen baserrian. Goizean goiz jaikitzen naiz eta aitonari baserriko lanak egiten laguntzen diot. Gero, hamarretan, amonak hamarretakoa prestatzen du: gazta, txorizoa, ogia eta sagarrak. Arratsaldeetan, gauza mordoa egiten dut: pilotalekuan jolastu, loreak bildu eta amonarekin paseatu. Musu handi bat, Leire
