STOPPING DISTANCE AND CRASH STOP
Her gemi durma komutu verildiğinde, boyutları, yük ve balast kondisyon una göre değişik karakteristik özellikler gösterir. Bu sebeple sefer planı hazırlarken, navigasyon zabiti tarafından passage plan gereklilikleri ve gemi karakt eristikleri çok iyi bilinmelidir. Aksi halde, gemi karakteristiği ya da passage plan ilkelerinde ki herhangi bir yanlış anlama ya da dil problemleri ile oluşan yetersiz anlama gemi için çatma, karaya oturma ve bunun gibi felaketlere sebebiyet verebilir. Hepimizin bildiği gibi gemi makinasına durma komutu verildiğinde, gemi üzerinde ki atalet kuvveti sebebi ile aynı yönde ilerleme kaydedecek ve birim mesafe ve zaman sonucunda duracaktır. Gemilerin iki çeşit durma mesafeleri vardır, bunlar üzerindeki ataletten de adını alan; 1. Inertia Stop ( Atalet ile Durma) ve, 2. Crash Stop’dur. 1. Inertia Stop: Yukarıda da bahsettiğim gibi Inertia Stop’da gemi makinesine stop komutu verilmiştir ve gemi üzerinde ki atalet ile bir müddet aynı yönde ilerlemesine devam eder. Bu durumda makineye Astern komutu verilmez. 2. Crash Stop: Crash Stop, seyir sırasında çatma, karaya oturma gibi acil durumlar ile
karşılaştığımızda kullanılan bir metottur. Gemi makinesi ahead konumda iken bir tehlike ile karşılaşıldığında ve mümkün olan en ivedi şekilde durması gerektiğinde bu duruma başvurulur ve gemi pe rvanesi makineye verilen astern komutu ile birlikte ters yönde kumanda edilerek geminin kısa bir süre içerisinde durması istenir. Crash Stop ’da gemide ki makinenin karakteristiği çok önemlidir. Genellikle gemiler dizel makineler ile donatıldığından, d izel makine ile donatılmış gemilerde makinenin astern performansı ahead performansının %80’i kadarıdır. Gene steam türbinli makineler ile kıyaslayacak olursak, dizel makinelerin Crash stop ile durma mesafesi ve zamanı steam türbinli makinelerin %70 i kadardır .
Crash Stop prosedürü kısaca bir bilgi verecek olursak, aşağıdaki gibidir;
1
Crash Stop yapılmak istendiğinde, köprüüstünden makine kumanda kolu ahead konumdan geminin geminin parametrik değerlerine göre gör e emercensi astern konuma getirilir,
Crash astern köprüüstü ve makine kontrol dairesinde, k ontrol ontrol panelinde gözükür,
Ana makineye Stop sinyali verilir,
Makine hızı düşürülür ( brake air level)
Start air ile gemi pervanesi ters yönde çalışmaya başlar,
Heavy start 1ve cancel limiters sinyalleri hız kontrol sistemine ilir, s istemine ver ilir,
Heavy start, geminin itme kontrol sisteminde (propulsion control system)otomatik aktif edilen bir fonksiyondur ve crast stop manevrası uygulandığında, heavy start fonksiyonu otomatik aktif olur.
Hız astern yöndeki maksimum konumuna geldiğinde, start air switch kapatılarak, yakıt desteği sağlanır, Son olaraktan makine RPM’i emercensi astern konumda çalışır hale gelir.
Crash Stop manevrası süreçleri aşağıdaki figürde diğer bir şekilde gösterilmiştir,
Crash Stop sonucunda geminin durma mesafeleri ve zamanları hakkında anımsatıcı bir referans olması amacı ile Ship Design and Performance for Masters and Mates kitabından edindiğim petrol tankerleri ile ilgili sonuçları içeren tabloyu sizinle paylaşmak istiyorum;
Crash stop manevrası uygulandığında, mutlaka gemi makinesinin kapsamlı bir kontrolü gerekmektedir çünkü manevra sonucunda gemi yapısında ki elemanlar da bir stres olacağı gibi bu stresler makinede de etkisini gösterecektir. STCW Section A-VIII/2 ve International Regulations for Preventing Collisions at Sea (COLREG), 1972’ e göre seyir vardiyasında görevli zabit, kaptanın temsilcisi olarak vardiyadan sorumludur ve geminin emniyetinden sorumludur bu sebeple geminin emniyetini tehlikeye atacak bir durumda öncelikli sorumludur. Çatma, karaya oturma gibi acil durumlar gemide her zaman söz konusu olabilecek durumlar olduğundan, bu durumlarda ustaca ve acil bir müdahale için geminin Crash Stop karakteristikleri ve prosedürleri zabitler tarafından iyi bir şekilde bilinmeli ve şirketler tarafından gerekli görülüyorsa Bridge Familiarization kapsamında zabitlerce okuy o kuyup up anlaşılmalıdır.
Geminin sicilini alması için yapılan “Ship Trials” adı altındaki kontrollerin biriside Crash Stop ’dur. Geminin yapımı tamamlandıktan sonra Crash Stop testleri yapılır ve gerekli
diğer testlerinde ( hız performansı, mukavemet, yakıt tüketimi, manevra) uygunluğu ile birlikte surveyor onayı alınır alınır ve gemi sicili çıkartılır.
Hazırlayan : Uzakyol Güverte Zabiti Nuri KAYACAN
[email protected]
Kaynaklar : Ship Design and Performance for Masters and Mates, Dr C.B. BARRASS Bridge Maneuvering Systems, S ystems, AutoCHIEF C20 Manual Vessel Maneuverability Guide, American Bureau of Shipping
