á• rá ússca cotmpo r Colección "M ú
P Schafer
¿Qué ¿Qué
.
es la 1usca ,
concreta?
; �, \
N1
va
Visón
Bueno Ar
á• rá ússca cotmpo r Colección "M ú
P Schafer
¿Qué ¿Qué
.
es la 1usca ,
concreta?
; �, \
N1
va
Visón
Bueno Ar
1 1•:
Titul el rgal fracés: " a rchrc 'un musqu musqu cct Pubc pr Ets u Su, Ps 1952. mr dcó cst 99 auccó Ea L
d cuát m tchk l Cg v m qua; s m cu qu Ssky s sfur quí r cr músca c qu s músc s cm s <•s [ a éca ra urr] urr] c t t iP ca btcs c así D ts ms l mbr ; s va s msc . ."" Es bss fm wjts bsrvacs A juz r su cmrtam s msb mr s l ·st y sab qué m hac s ya sab ué e r qué hc ccó cr ha su c Pr csut s vta s ja ua hóss a In uccó rí turras s ua msa s '<ó l músca u ssa búsqua tm o, a tvés auéc. E músc s rcua pr bra qu s s a hac cu u uv ma r hacla r ua uva écca u uv t h sta sucsó rmas sóas cua o absuas qu at ha scct úb úb y qu y crrs a ycs stécs s a ms E ss l 6ms s sba s srmt ua ab cf a uca Gb 948 a qu s mos tm xtsas cts l sarc su móv su sm a cr cra fmz su óst só mat l mtsm y l fmlsm Es ést l st a my t s sétcas hy a y s tmbé st s s ccs craras ms srrs ustr m a Schb y Stsy Es bb qu Est smt jams hub hbl úsc ccta P tt suta aú ms ts l l u ass t lc lus us ra "I
.
Imso l Ar / t © 959 by Nuv Vsó S R. Cr 37 Bus s Qua hch ót u rv a 2
7
nión dime na po en o m d , �uiertdii a de d i a J D a s n i ejonespors una neva calletos .? � enteoresu terre e e terre sobrpetér z nes so1' d de e con apoya se éta a, sicio aíancodmo om eelgeh choas depropo n a nocó zar genera día, meo de noción a aasimi n icnattrodmave natoaspeen{raña a a rrirvece recunas smo qe lo n sentd o en os progeo enendo Unmoeiccaeersdacaqell sosn. ceoss ys g nopoey enanálisis no hay oa Ecanet An emet etien s a r t o n a a. mic S g6 amos ·ro- e a po 1'be resmportodala t1z n ó ac1 nta) en a medda en ananoccde aamus1c eto pu por c, ( Tanto te dom d capita aecaec ia eno ndenc fm espo d corr la e e s a c m a a y e d i o cia r e t deqefrece tva elies la cfra qe expesa a ea ª meead1'cone fiesto e mani en d a a en to a eiía req (niiz bli'dºadaramtaondaocuan se al repZaliectono Pitágoras Bac�,arga perlo de eaf promadamente, en a qutem ay todan ) queetá xoac1óonno erad y e en c1er impom más remeac1one la en · · tao d e e odem a octava tranf se d o toda que cert ir admit en o, s ya q camnante rrª er) ento r) ete eco no de o r re antes dom mndedereco de con un de a tonaidad anetteemo ·nado dom o tane toa# pora vuev etá d ' ad d ha ante se doin etapas meódcas as mpícta en todas nuetr e r e u poémica que permanecue a pacom en todpor ontrar ando encucid . � sico Anerm eta eñala o ía mayo set e la y ara music cur to obje e ndenccaa enn te epoprovo auteden de de d, a corr orida cic ntei de tdo n menta _ ndida expei \ as prou ón enhasta d:eacdoo ra de to an ounase o t ía por aleg a Ucd d de ana hum de d no d a dominante i lida o eada belerezaseni omb r place d n a b le eel el fenómeno de domiante ante entrveca cón ao dcuaa qe amc rela e acamimeoda deno. qe o o e·s ·< toda no n camira que estoy c p endo l ac0yecto endo g fic tv Yae, sent e o ento eecm y mo, t1 ace se melooda dentolaíntim cont es sceptble de ad cime cote "to n dos : de nr diectamente a músca moo mplcto
g aáloga ul suplemntaria. b11 am b trf <:lúic son s u 1· qu go tf, en o no Conoo, au u1wd c colas . Es d mctol sig f 'r : :�r la uea. qu o q os vao·e e tao oliv
para no seg
- Y
'
o
3/
2/
.
·! J
e
,
t
J
.
"
.ó
N
a, pu
Y u S - a n a tr y cto RLonc h uho ti qr uho ;1\)'{a í un 10
u mnr
'·
í
a ética; la la cave de l rte rte se rfa a domina ominante, nte, es deir: 1 cali caliicacón icacón de os gr grados ados de d e as eca ecaas as (en efecto en en este
r·on
meno participan innmerable ecalas todassavación a escaa, oaa meno decire) Fera de a dominante, no hay qe en otra pate en otro fenómenos que yaposino r una nueva comncación, n nuevo apecto de esa secreta "aendosis metasica de lo senbe, y quedifuso siempreSe esobenala na ea etado de vetgos ya en estado nde que ante esta pertaNoqizá e público tengatodaqueesperanza, eer una cipcón casi danteca e tata de perder ro porsatacciones o meno seemociones trata de abandonar a eperanza de en ontar doloes y aegas compaabes la del niverodominante. Qzá e trate de n nevo aceti de caminos espnoo cuan cuando do nono vertgnosos orienta o hacia o otos cielos menos cómodos a intr en a confontación quemisse Volveéquemáaadelante mpone terminado por imponérseme a pesar de y los etcencia etc encia entre contemporáneos a mcaca concreta concreta por naporpate, mndo msicale polarizado Strawinky Scnberg,señalar por ota mayor caridad En beneiciodedeo una onvendra a caracterticas que entendemos po ovimiento concreto en msca. Cuando Wagner recrreqea por o cobes en mayo gado po e onido msmo de core la meloda qe le e confada a meno meloda y materiay etán aqu indsolblemente ga a); cando los fabrcantes os se ingenian en obtener ondos cada vez más refnado, y osatecompotore orque con atención más agda con un más eguo ydedeos tan cad os conunto nt ntmentale; mentale; cuando des despé pé ntentos muy sgniicativo deee prme ebssygolpe y de aRave, Strawnsyadaegún deegúnyao interor nemet asesta la msca "an y conaga e ngreso de la música moderna npreo lo inaténtco ucede en realidada que se hacemcal enir denomodo la necesidad e contnuar reazación olamente en rma pua ino penetrando en el contexto mmo Inersamente si en toda época atémino evolcónpor dee aempleo ormade msicae se caracteriza en pimer diesas consonancia y,poego por el laempeo de edivea donancia ente s qe o demás, ontea flctante no conagar ybenoe ace ntoduce a cala hábitos eatonaladtivos) y despuésloebussy múiodecucon >c
<' tuviera uvieran n gado a as gr grad adacione aciones s de atu atura ra onora, onora, se en enconcon-
epondenc epon dencia ia entre el como omos s y el ho homb denonombe e que Sa Satre tre de
Y
y
is
e los los sonid ido os .
<'<1ln(u ¡cndo 'onocble y que, por o tato resuta comp1·<•1;ll>le. u:indo ssy ropone una escala exatona ¿acaso t•1l la seis sonidos? Por supuesto slo se a oye Ni fnión ls igas cadencias de na sensibe sbya t, y e nngú mdo como a oiría un recién acido educado 1·xdw;lvamcnte en e debussysmo, o un hotentote iniciado de '"c en es universo sonoro Tano el recié ncido como ' mitvo oirían a escala de Debussy con un odo po' o diferene a de msmo Debssy Ocrre lo mismo • q s refiere a los dodecaonisas. Enre otros uno de sus sriba e a creeca de que pueden construir una serie aa. Qienes eschen ss obras y, a no ddaro ellos mis¡ rconocerán e uto prohbido, que conserva aejos sab 8, y quizá se sevirán de él a escodidas Incsive los más cos entre ellos está animados de una icreble volntad sructora; empear u matera musca coformista desfigu noo, ta es la dolorosa cotradicció en que incurre qie de segr en sentid litl emen de Schber oseer geno invenvo propio. U na de dos: o bien ales obras R cchadas con un sobrentenddo tonal, agmenario y cas nstino o ben la serie está empleada con tal rigurosdad qu ya no se rata de oir música en el sentido de contini e conserva dcha palabra. Se trata cabamen te de objeos soros costtdos por combinacones de doce sonidos en as qe l nota desempeña un papel semeate al de la era para os oe letrisas". n buen poema erista", por spesto debe rnderse con asoluto igor de toda reminiscencia paabra oomatopeya n a actalidad la msica serial esá en e mis caso qe la música concreta aquéla rompe co e le gje msical ya n es i siqera msca salvo qe esá hecha on strmentos y signos muscaes en anto que la músca ne se compona a prcpio de ruidos y signos pástcos Vmos sobre este asunto esencia de lengae musica •n l tlo . or el momento conentémonos con distinmr C a ramente e sguiente esquema: ya se trae de una am · 6n e s soodades, de empe d u regstr de imbre v0z má xtendido en e qe e timbre tomado en s msmo 1(quf, volcionar vaor expresvo ya se trate de una wnón d sodos e a que uno se esuera por o cosaltura dada sólo como peones de un ego m ¡n o " O p ll'a s una constrcció se advierte qe escapamos de matera msical tradiciona. De grado 0 o <·n<· trawinsky a qie sonemos favorable nro u sica concreta (y quiá nos engañemos).
e
t
(I
<·un
'
<
d e z n
or uerza en lo atinente a os d0 . deca ons tas, my hostiles e J comienzos de a m a conc :eta,
:;b agunos de eos te, no exise verda de
la qe de hec e jerció _ e tran� podr de atraccióho n Final
so e .n la música ?on :n��salida de na see ya no
('rt, a menos que los el gn
sus a asociación de ideas d da en a t?alidad Pero cen o nada se opone a tam qe se !'Omo desear qe na musca concreta onal a prohib rmelo ms coa bora dores (pongamos que n me atrevo a decir disc os) de tendenc ia dodecaf ónca ·s truccones en las qe o ;s nueo donde odo sor E la dcsión de no vov prende er a ngun elemeno coocido me parece iraria además de inh na V eo n ello
f ft
f:¿
J mo o, más exactame te
r:
un idicio de sno-
. �
p e Jco my moderno, de lberado propósito de un orlgina i < qe he f racasado e qe no comparto. Convengo ms pro10s te ntos por constrr obras ncretas en las cales a domane aún prev aeciese pero de nera novedosa· sin e bargo todav a no se ha dicho todo. J�horo a oros ( o am q e pocure n renovar radición music al in re ens ones de coser f ragmentos de asiado nevos con' otros demas ado gastado ten de evolcionar � es decir: a que sin n egar, de omper s desrr de su rir algo indubiablem ente nuevo s por elo impedir que se g el lenguae ue . Jsto uo cnsideramos com s hombres civili ad o e de P olitonaidad atonalid . . ad d�b dec r que a pesa ció por St awinsky r de mi adm d m est ma por chnerg esto a segir a An esoy disse me c a o pronost ca decadecia, si no ir a natenticidad Dirí a e e estos
�
ª
Ps ) i sc!p
� �:
! �
¡
o
¡ r: d � �
e esá ncluida a aabr inos en los � a a stra adetérm más su empleo por exceso o por car encia Que exst a go acre exctante pero puro en el uso que hace St aw sky de vulgaridades cban por per jdicarse a ; sf m ma qe exste ago . que Y desoador en la músca ser espe c0 ·a es o e nmerosas per so iesan en voz ba ja sonas sin at ever e a roca maro o diciéndoo . p � argumentos de c�lidad ;sc tible ero mu n n um y eci de C h.zer s du Sud 1, rmado r Luc- ndré M arce! (qu a no d aro ampoco ha r de msica concreta)ie e edo el pacer e enco o do aún cuo sumamente ntrar n lúcido acerca de S hb erg, o de cyos ra s qisiera reo mar p o centa a f n de dar e per ctiva atrevida si se s ' me rm e un croqis basante exaco
:
orignal de A la r ¡ ' m1s q t fue publicado n 952."81 (N e E. 15
cisamee enuncia pre o prórao !". DIcten entacó rg nbe Sch de n ac1 t 1• ' jo (. M do:n abs luto sooro sino un uc , •1 lfa s, u�a superfce o una esera ¡ q ot r OHU se � d ya dode ada se quiebre los s ld por o <o 1scut on ora donde odas se m se c·o e ·1 , ' ; u de 1? rcl a D ·r � sla no suce ,esta ones ase dime pued o ul : l esca de lar reu qué configura un crcuo ua vt 0 nment d d? ¿?·No f( ' tur Y pro u msmica da nuestra . quéesesa esca ª de0esa el s e Jo. enc1 n uzá asta resu la e mu y precaunar oesrefaudible parainmosotros, a o ser ua d que menos accidetales y arbitrariasla, que c ruptras más o usicales Si en esa esca que c t u n dversas �scal mduzco u solo silecio, se produce contin todos los so:i�¿ ercbo dierecias La uidad se temente a dvs . ;º y se hace posibleeduno nocr ó deos �aredad rce esla Pod Apa ubra. scas odicicuales niranualarmúale uesc odei sucrteesonde dsp o deun a je : de s surgir otros y coord r.s u escos sonoros co one os·d l hacr el, obJe deóe dequesoñparra odent erg nb creto lued. Sch re sluoy Ybe nrloseseetabso evidades aú mu y era bil e aa �s r deerlaso posi con po sólo ximá seleque le ofrecí a la s�ca oora actul. ara hacerse romitivas, pr istrumenal qu a laque obedec ra a a mecánica rlatensca ido nde ente esablec ía rea iden eY lahbpob Occccó es zar meor que de oca ere a ra,;en verdad un fa de u fa s Cn o desec se a a composicó en cuaro a uéobs la Sab scado o qus io fijar tni Perdeo soos, se deb ue era necesar vos oct iblem ·e u prmer térm o las re al�d: lcododde q ecafonsmo. sPos tos y os oído se hubiera cuasdoesalo b \ ª r men que, oro sar más una escala más sul".
l m xm
clH 1 "t vo ('< in t
\
"
vc1• f
.
" no
u o n
·
'
,
¿
.
•
it ye
Y
a ado
he ceído oportuno ciar a LucAndré Marce elo se debe que su bsqueda de una música distita y d nevos medios epresa e el seido en que esos echos se manifestan a ismo tiempo que e u sentido compleamete opuesto En eco, s ogramos comprobar snomas de decadencia en u arte inclusive e una civiización e /rgor llegamos a imaginar las ircunstancias y ambién as codicoes de ua renovació; pero raro quea proec alcance a preigurar el objeo uevo de ste ae o el estlo de a civiizacón prevsta As o que advierte :gazmee e críico de Scberg es la deiciecia de este úl sstema su lmitacón arbirara y, por o ato, su cotradic terna pero asimsmo adviere el manantial de una reocó y os medis para superar el calleó sin salida co el curso de o que él denomina a f sca sonora Se expone, en C'bio a ser profeta meos caba cuando cede a a presió de civiizació musca de a que an esá muy mpregnado, y spia a una escaa más sutil a insrumenos y oídos más afad. Taes expresioes no concuerda adecuadamete co lo pr pr a experecia. No egamos que en ciero modo ecaas os insruments y los odos de la música concreta 0 ban ser -Y que de echo sea más suies pero no tda seguridad en el setido que esperábamos De acuerdo · e sentido esperado, abra más be que califcarlos de 0Ros, de mperfecos Una revolucón, una renovació se < cabo siempre cona algo o, por o mes a fin de supe · o estado de cosas Pero lo que se aporta aqu es algo ltn: a superación del antguo uverso, o mediane a ar oa culmnación de uiverso precedente sino mediae 1 tuada o desdchada cocurrecia de u aporte nuevo P da completa, que se agrega o que reempaza o que pura v 1mente impoe oro género de exstecia. s mporae qw e carácter radca de certos cambos, a s cuaes aba abuado os sigos precedetes y a contiuidad 17
musicaes só\o a sdo empendido e e domio de o que se lama con astant impropiedad las ormas" (sonata snonía etc , qu no son sio las omas de condcoamnto de los conjutos sonoos. S s s ocure prguntarnos por qué a melodía ctada más abajo se complta tan atualmnt co ua meoda smética, entoces ponmos n juego a Gestaheoie no las eglas d a amoía La toría de as ormas es la únca discipia qu s peocupa por sabr po qué ua smtría de tal índole es reconocida como favoable por qué s preferda tanto por el compostor clásco como por l oynt Este nuvo paso en e conocminto s rir a as elacos dl objeto sooro co qui lo lige o compone con qun se mustra ssibe a su ifl ujo al prcbirlo Este descoocmento d la oció de objeto s plica po razos de orden páctco Hasta una época mu crcaa a la nustra el objeto sonoro evanescent igado al tascurso de u tmpo irrevrsib e rcuperabe se prstaba mao grado como una maifetación umana que como u hecho objtivo No xste en efcto, objeto d cica alguo, a mnos ue sea eptib, dscrnbe e e caos ib !U cbe de concdir cosigo mismo a ser eamiado Ahora ben, tmpo medio soport del feómeo musical stá ura de alcance d xprmetador iuna porción de tempo podría coicid con ota asta tal puto sto es certo, que nos vamos constreidos a aprendr l objeto sonoro soamnt bajo las dos ormas en qu se maiestaba : a como pro ecto la partitura, a como curdo d la cuc ó Sabmos que la ejecución u aora stá prst, en e momnto mismo de surg cominza a dsacerse que bn o mal gistrada por a mmora, s ofrece mezcada con la compeja pscología dl cocirto) De ah nace una doble ncertdumbre en conocimento de nómn musca , sobe todo ua doble lmitacó una consste e eservar paa los sodos aotabls" las cualidades que aañen a matra musca; a otra atribue a as obras ejcutals -Y po consguete, n especa a a ejcución la cualiad que compete a la maniestació de a musicalidad Eso o es todo a dsmulacón d objeto musca está rlacoada també co a oposcón ent sondo rudo ues a causa de que los hombres exstn scucha, las civiizacons a dstrbuido cudadosamete lo escuchado e dos catgorías por una parte os sondos (muscals o asmlados ) po ota, los rudos Tato u propósito revsoista esta casifcacó menara cuato la aparcó de objto muscal del cual se
26
1 J· a prior s es soido o udo esulta difíc de coceb 1 11 u s posa evidntes pruebas acrca d su cesad 1 1 usto e a aturaleza e varios nstumetos prm l vc •s Xte zonas de transicó etr soido musical uido, P•"'º 6 no pntan igún caácter objtivo sno po el • o A causa de su partcuar presvidad estas oas an o izadas con frecuencia, po poetas dramatugos po os 1 músicos Por o tato para u espíritu prvendo es rH I cetar que sólo ha sondos o uidos es decr músca os artcaes a medda en qu esta epesón a •1 tado si maor sfuro deeco de ciudadanía ElH'<S, dónd estaía objeto musical? uevo lemnto es de dob naturaea Espro qu ello do advertido claramnte a lo argo de las págnas de m 1 . Por una parte , os struentos d l os cuaes dispoe 1 os prmiten e acceso a ua nfdad d soidos uevos ' o son ni sonidos muscas e el sentido clásco, i udos cr, que no rcueda n e ómeo musical puo i e 6o dramátco, sio qu s pesntan como sres sooos n t comado todo e espacio todo e absmo por así lo que mda t o eplcito muscal o xplcto tco. Etonces, ¿cómo no dci objeto sooro"? Po art, stos msmos strumetos, a absta el enómeno ro de su ídol fuga nos pemten consrva reproduc coicid idfidamte cosigo msma una música cs da, co todas las caactersticas de su jcucó en la que mn tegrados proecto realiació espírtu matera ¿Cómo 1 10 dmitr qu est registro fooáfco o esta banda sonora u totaldad contienen, matealado el objeto muscal" Numeosas coscuncas s deucen d st co capita qc db transtorna ítegramt l unveso musca, acépte o no, sígas o no ustos pasos Eumeraremos e segui<: guas d esas coscuecias. a limtacón de a música a los sonidos aotabs" ejecu 1 1 cs, lamados rróneamente natras, puesto que so edo de una prcosa lutheie, tene como conscuenca la <trucción d toda oba muscal part de estucas o ar pos que asta l prst han pasado por los cos mus 1cs Es como si los matmátics al no abr descuberto úmros racoaes emplaran en su icapacdad de esoler la cuadatura dl cculo sóo úmeos algebacos i as ubea sucedido toda a matmática abría qudado
Véas ot , p. 9 (N de E.) 27
loqueada Fnciones y teorías sistemas y souciones todo h era quedado varado por esa ncapacidad que e exclsvo em eo de números de n certo tpo mondra As como los matemáticos han abierto a senda ara construccones asolta mente nuevas medane a ntrodccón bastante escandaloa ara ss contemporáneo de números maginaios vale decir, ecrrendo a n simolsmo qe desde el n de vsa matemático resla más absurdo qe os sondos cocretos desde el to de vista musica, del mismo modo la noción de sondo complejo are en el domino mscal na perspectiva de mucha mayor amptud qe el ámo del soido llamado puro ero además, la múica cásica deía ser eecada Pesaa na lmiación no soamente en as esrctra tzada en a compoicón, sino amn en los medios de realicón Incrriamos en n error s cresemo e tale medio etaan oniconado sore odo al estado de la th a la haildd de los eecantes Por el conrario me inco a consdera amo actores como amplamene asfacoro En raón d u carácter sumamente edcor a má prda lmacones rovienen por eempo, de hecho de e la múca e eecutada or connos y, por ende, de que es medda y marcada suiendo un ritmo mscuar No evocaríamos n convnésemos en e e trata de na dposición provdencia qe conduce a n hmanismo mscal por conrucción" ero mare a na msca medida arimtiamente, condcida medante a aa o cal comporta na consrcción con toa a caracerstcas de n proceso muscuar simple sinfica desconocer el n menso eserzo reazado por el homre en tdas a eseras ara uperar propia dimensión para evadre del anroo mormo tender haca elaoracones sprarracionales ca ve má rereetatva del univero ho ra ería oorno n vetir a expresón de Deuy sore e tamtam de o negros Y aplcara a la Oruesa Coonne conderad na aera" rasada en pleno io de as teoras aómcas La ci ena habúa a lo esprt a conceir lo nconcebble Torna famiares o solamene dmensone a as e nestros setido no tenen cceo no nclve el hecho de ue e ritmo de mndo e tiempo fic mtsico no q marado e merónomo o el cep Ya que a músca perbe e enae n tano mteroo de a dvnidad, ¿no convendra que se dedicara a rodccones más ardas y, sore todo más oevas? Este aspecto condce evidentemente a lantear problemas ceca de la inalid ad o, má ien, de as diferentes aida des de a música A su vez, esos probemas sscitan otros,
28
que cons b dcimos a na ón de arte cya suprema virtd era agradar o s osamos ar a a de n arte cya vrtd, singuarmente más austera sstira en coaborar con el conocimento en competar os 'rsos de desenvovmeno cientfico con otos medos es os y comementros. aes roóstos están más aá de sente testmono Reqeren otro más general qe reacone la exerienca concrea en música con otras eeriencias on < esno esrtua de la éoca os esorzaremos en resenta •s testmono agún da Detengámonos por e momento en a ón de obeto qe estamos tratando de eucdar, y demos nos ejempos ráctcos de a manera como nacen, se eco 1n y se expermentan dchos obeto nre mchos ejemplos, consideraremos el siguente: suonos que recogemos n sondo oenido froando savemente el dedo algunas cuerdas del piano. Esta oma" 1 mo a 0 ominamos en e vcaario de a músca concreta implica or s solo una técnca y pede dar ugar a objetos sonoros muy cI eros Según e mdo de ataque (yema de dedo, ña, ec O, etc ) a adez de oe a presón sobre as cuerdas e ;oo de sondo y sobre todo e nmero de cerdas rozadas ndremos un sondo más o menos rómo a sondo musica o rudo, más o menos tmrado o más o menos sordo y, en •ecial más o menos espeso. Henos aq, de entada ejos la nura anheada o ucAndé Marce! No se trata de sut ar sobre la octava de tono sno de hacer qe se mueva n oqe de varos semtonos a qe amaremos sondo espeso e se presenta como a generazación de n sondo de at Úa nda, lamado pur. Qué se puede hacer con ta sonido? Ante todo na esece < meloda. uestos aparatos nos ermten toc esta nota <pleja dento de na testura (gs y 2) sometera a un rit 1, etc Sn buscar a realzacón de na evocón meódica trivial, también demos inenar la creacón de una famiia < obetos semeantes al prooto pero en a que ntervenga C' actor forma aaqes qe amentan rogresvamente en n dad o ndez, ampiacón del rimo nterno, acento pesto e e comienzo o e fin del ondo (gs 1 y sta scesón r transformacón de a orma inrseca de obeto consttye u a sere na serte de í. onsderando e fote del o como n peqeo trozo de música en s msmo es como s ramos na scesón de araciones soe e tema foma qe ! e ca
Vé má p. 1. (N. d E)
9
aqué propone. Así, pues entre estas dos determacioes hala mos ya ua evoució de tipo cásco avo que a nota tocada es dferete y más rica que ua ota común a u aeamiento de tpo pástico, supoiedo que e feómeno pástco cosista e la disposción de objetos e relació los unos co los otros. ¿No habría, a a postre u térmno medo o con mayor exacttud u proceso que no fuera ni ta cásico ni tan inesperado; quero decir, ni musica e su órmua, n tan atmuscal e el hecho de que reuc mpíctamete a serrse de una nota Y
Fr Rmo
Dác
Fg 2
cosiste alear ua sere de obetos que guardarían ene sí reacones intrísecas como os oúmees de ua arqu tectura? ara esto, sería precso qe existera parámetros de evolu có muscal diferetes del que es propo de a altura, e los que la evoucó e altura ya no fuera, por o meos e carácter exclusamete domnate Ua sere de msmo objeto sooro détco a sí msmo, pero aectado por dieretes intensdades puede, e eecto, constituir ua melodía dinámica. Existen precedetes en a músca comú: la repetcón de una misma nota en , imi o co za. Co todo en a práctica o es seguro que a mpresón de sea exactamete de la misma aturaea la ota compleja desarroa mps onra m ampa qe na nta impl a meo· da diámica podrá orecer n iterés que no hubese orecido a msma forma compuesta con notas comues Seaaremos otra posibidad a de realzar ua Kgbmi en e setdo de Schberg e espsor de esta nota compea permte, en efecto o soamete una acción sobre su timbre sio tambié ua correació etre ua meoda de testura y ua meo día de timbre. l respecto ólo la audición permitiría la com
30
són caba de o que estamos expoiedo. Esta epeienia comenzamos a poseer demuestra que tales melodas son das en este caso por una tma fusón de os tres pará ros de ariacó musica: ya no son varacioes numércas titas en cuato a la altra a intensdad y e timbre en un po determnado, so evoucones que xpresan os matces ( ora suties y hasta reiados) del tota de estos parámetros cmete se comprenderá a observació a a que acabamos acer reereca s no se os ha acompañado a gabinete de �bacón Para que sea posble comprenderos, coiee agre ¡:;1 r que de seguro prevamente habremos trasormado lo cua •s osibe e a actualidad el sodo dscotiuo y heterogéneo i' la ota compleja" de pao frotado e u sodo cotuo . omogéneo, susceptibe de ser manteido como un sondo de 6o, que tolerara todos os ataques imaginabes. La meoda ( res dmesioes que ahora podemos obteer a part de icpo" orgnal ya no tee ada en comn con el soidorid de comenzo más o menos reconocle jecutada correc , brllat o rda a vounad l odo rpnddo t cipio se habitúa pronto y se compace e sentir la evolu ' de a matera e este triple espaco e el que uegan coor y ma permaenca y fluctuació sodo iicamete es wo" puede voverse tenue, y o sóo eouconar en altura 1110 també perarse e ea de dierente modo a msmo < o, e color" sooro puede ser más briate o más sordo y (•I timbre e consecueca puede presetarse també co 1oes etre lo agudo y lo grave ntonces as ariacones · esdad es decr, os matices ya o ormará parte de 'o muestraro de a experieca precedente Si se advierte l H ' s etoces factble qe u soido, mientras eoucona nd as testuras agudas, pueda trasformar su tmbre en más ·v -Y recíprocamet, se compredrá la naturaeza del 1v cotraputo que asoma en a compscó de notas com Ju. < oo be se obsera e
6g ha desempeñado en las •tes eoucoes u papel capita que lo coierte en l i o ntumeto de músca de u acance mucho más gene que mucho menos cómodo por e momet0 que os tos comues Parecera que retornásemos a una mú s be se halla geeraiada o es e absouto derete 1 qe sgue as ormas corrientes Esto es certo mas con\· que expquemos e seguida de ué modo ua vez c , por así deciro el objeto sonoo costtuido por la 1 eja a fi de obtener de él ua materia homogénea '
31
a en a escrtua o e a ejecucó so a a perfecta adecua
cin de as máquas a taes reazacoes. ¿Qué deducmos de semejate expereca? Por supesto, todo depede de heco de que e obeto sooro nca -a que pro poemos para compoer fugas cosgo msmo esté be o ma eegdo e lo qe se reere a a matera o a la forma Hemos compuesto fugas de esta case ttuadas -quzá co certa gerea- bius E a iu n po ejempo erre ery i ate e pao preparado , y yo msmo ante e tocadscos abamos escogdo un tema termedo etre a músca pra y a músca cocreta de ta modo que a tansposcó tota -a mprmr u movmeto retardado o aceerado a ua totadad matera de sucete rquea- producía teresates varedades de msmo obeto y o a mea gura omóoga cotra pto resutate apareca rrepocabemete perceptbe a oído y éste prescdía perfectamente de cotraputo de as otas a fn de captar e su cojuto e cotraputo tota de los obetos Ms aú: a a rraconadad de cotaputo e e setdo artmétco de as barras dvsoras paeca correspoder u progreso e e rgor e e sentdo fucoa o aaítco; estos cortos esdos susctaba medatamete u vvo terés y pro duca u verdadero pace musca auque os oyetes o advertdos estuvese ejos de cotar co os medos para aa aros de prmera tecó (g ) Comprobamos as asta qué pto os equvocaíamos a decdr a priri que una "autofga de ta ídoe arece de terés msca y coduce a ua smpe tauooga sto supodría uzgar segú a músca de as otas y o de acuerd co a de os obetos S en estos tmos permaece matemtcamete semeates a s msmos se trasfoma de ta mdo -tato desde e puto de vsta acústco cuado estétco que aún después de dos o tres aud cones u músco duda o de aaar as deretes pates de cotraputo so de atreverse a ecoocer os tres aspectos de un msmo obeto l Piere Henry, pianista y viruso de la baería, disl de Messaen fe el e coaorad de ; Schaeffe. E ao de Concerto ds m bigüé, Sé: Péps, l�?! 1ao (. de la T md1ca na reaacon de la cerda 2 La expresión "iano repare anes de aaqe, considerand el ano aralelaene C? nsno de ecsón y co ene d sd ncreo El aecan Jhn age elea de odo siseáco ial procedieno (el erd ian) A ea de a dfeena entre ao se aa sepre de alea e re del insento para lgra a ofna ra Schafe afra qe ignoaba l raajs de J. age en la éoca de eeino (N. de la T
3
entas que el fugato cásco reposa e a coespodeca rca de as voces obsevada ota a ota depedetemete e su testura vsumbramos que podra escrbrse u uevo 've be temperado a partr de esta ey de correspodeca e os tempos e uncó de as tesuras os tentara e dog atsmo da os mpedra prescrbr medatamete ua ue a ega de a fuga Por qé no asocase a pscóogos qe os
r � 84 ·B ,
an olead arlad l
lento
gped
Í = 76
8,·a. bas
Muy o
-
_
: 1
Fra 5 uden a demostrar que e oído umao aa e taes traspo oes totaes ceta proporcoadad de tempo favora a l percepcó de as testas E eec to, e eco de qe a of e agrade escuca co meor rapdez regsto más grave co mayor veocdad u regsto ms agudo estara dentro de l tradcó de a aturaeza -me atrevería a dec y de ss s ogartmcas Pese a qe os ejempos so raros asta ramos apoyaos -sgedo las dcacoes de Marce . Ro _ e pecedete que fgura en u céere teto. 1 'ri Le Ro, oen cooitor eórc y ireco de orqesa 1 pl de essae o Blez, as a eencia dodecafnca
5
Lugo de un cotacto co la música cocreta, la cuosdad i ctua ha impusado a Mauc e Rox a usca e otas bas ctas quivacas. Tuvo a suet d cota oz u ejempo patcuamt covc (fg 6 ) Amos pus mtpes camos a los vstgados anto n pao tóco como e el páctco No sólo s supea e ó s sada a ue audmos sio ue además ahoa suge péyad de ivntos ue suta necsaia n aón d
.1gudo
g:·c
:;�ua 7 so a umeosos os ámtos xpoaes Con a de ue sa cto ao y soe todo psvnca cada uo d os :1�s a as squdas coctas pud sta sguo de · u l' st campo haá a mos oa d oado. Nade sa co exacitud u s ua ota compea y u s pose a con ea; y los cusos de la tasposcó oal mi1 s o o a o han sdo expoados Esamos po lo ao IP d pscia con odo go Más acoseamos m, ( A na Jntrod1cció a músa oepá Cmps Cc des métamorphss, qe Han Rba ejectó en el Feval e \ ix-Pee e 953 (N e la T) <
i•� 6. E j emp M Le Rx " " a e la múa cláa Belz 5< at de la Sinfoní fntástc) . «tr qe a amaa ea n mv ara vee ént cm na a ma el tem el tma el D !a e eet "r s tubas y fat ./o let, le etmad el c y o• I hó lmo testa e tm a es amte ne (z menta e la eta ee "hs Ga a a mc stmetal e aa n e l pasaes. l11v tran<oicó tal ól en tem e teta n e al w tan en me
36
37
�eaa co dsceci�, guiándose ate todo or e oído, y advitiedo qé medda e objeo sonoro e qe se abaja es suscetbe de agotamieo o de ecdidad e ss recsos . ¿Qué mde o r eemo qeba a tasosiió mediat ua r sf rmaó ? E a figa 7, o eemo oamos qe es acbe oduc e Ja eeción gave a edcció 0 e . a eetcó ag da _ duicació de n agmeo ese caso no se oear que a msca cocrea caece de frmas deermadas. A eces eseta fomas my ecisas Los cotoros de taes Obtos no so meos igrosos ese a no aa se exesados medate oas.
?
Y
i
1 V.
Del objet al enguae
� '
xamiado esta coca, e cuya figa creo dscen Cra consrucció' y ago as como a oba de una mano qe n actúa a aa' me egto: ¿Qié h hch?" Ta es el "rayeco indicado o Vaéry, qe oo reco o smo leva de mudo a o de mdo de os objetos halados a mudo de os obeos qe son rto esta ouad. a cestión de egae no se atea ta o, y o e momento haemos bien e aeeos a se to Pero roo mi regta se asoma Se ntena un oco s adeate e e ca mio de mi ingeudad, y eme aq eado o descubr e qué ecoocemos qe objeto dado <'8tá hh pr hmr o o Aqu, ae e msmo obeo (qe es sooo, eo cuya comaacó co a cocha es erfectamete adecada) uede earse dos acitdes, seg el observado sea o no eseciasta e coooga E rofao verá o ieseado los más eosos descubrmeos co frececa o corman sio e o e cotraio arran as creacoes de nestas reeecias; so echos odava otamente hs qe ga agacón ubiera odido ever E coquóogo, ombre avsado observa o aa a de rfcar si sera caa de imaga cómo se as igeiara ara odear una coch a e e caso de que a idea de ciea ura exgera de su esrtu o sé qué otecia de fguras eejaes E caso aimavo d mpeb e ha comrenddo ese objeo Me lo he excado o ssema e acos roios y as he agoado mi robema oda etaiva <e adeaa más o modicara eseciamee y me coducra a desizarme de a excació de a cocha a a exicacó de mi msmo n cosecuecia, hasta e resee uedo segur
8
39
como poesa. De hecho, a igal qe la paabra toda nota musca coporta sonido y n entido. Un d de tropeta es sodo qe os úsicos son icapaces de anazar y de epear e s codcn de ta y al so tepo, n conto de cadades abstractas, dstgdas por na eeccin del espí rt ego de n trásto rápido y cas sn portaca por el odo sensoro) Covego en qe la tropeta es n persoaje dsfrazado de tropeta pero qe en n diáogo ya coveido está ecargado esecialente de proncar la pabra do" en tanto qe é otros prosgen el dscrso Se e drá: Veos adóde qere egar; Ud desea qe ogos a tropeta coo tal qe recoozcaos prero el personaje qe nos dgaos trpeta y o do ¡Esto es error n segndo error! S se pensa tropeta no se sae de egaje; se ha eegido otr perta cho ás prosaca todava, qe esta vez se abre al do captado coo egae de as cosas herano geeo (anqe y poco avorecido y lega hoa anqe deonete de engaje verba S percbs tropeta por nteredo del soido tropeta ennciás la paabra y la efcaca de feneo sooro resde excsvaente en signfcar el objeto tropeta El soido de a ropeta no hace ás qe nobrar e obeto Por a crio sa paradoja del hábito, aq e hobre ya o está en conexn drecta con o concreto; ntervee atoátcaete e proceso de abstraccn y e especa a reac), y eo e octa el objeto e s totdad Qe o se objete el desarrollo de as asocacoes atoáticas -bécas histricas, etc- qe sscta e sonido de tropeta stas asocacones está contenidas por etero en e enncado del objetopaabra S etonces a prosa es sperada, lo es a tto de a poesa de las paabras y no en raz de a poesa del obeto sonoro Por lo tato ¿cándo se prodce e feeno de poesa sca? Cado e odo percbe n obeto sooro nstado absotaete dstnto tanto de engaj e sca represetado por , cato de legae de as cosas qe sobreentieden a paabra y e obeto tropeta l bjeto scal pro, ni sodo sica rdo perte sin dda por priera vez e acceso a doiio poético sca La oposcn prosapoes o resde so aente en as dos acepcones de na isa relacn Tee adeás s origen en n dobe epeo y en a ecacia de no de os dos Parece qe la oesa nace, e princpo coo ego hobre qe para vvr y sbsstir ha tendo qe estabecer con precptacin afa betos de sgnos o speente se ha vsto e a ecesidad de aipar objetos renr sidos, sar ss ebros percibe qu
2
e todo esto n epleo gratito y cas perfectaente nút a parea prosapoesa se haa e ese caso, divdida e varos do nos; la archa centa con n dobe a danza a escritra y e dbo ttario ceta con dobes el sigo isteroso, e so dibjo fgratvo desdobado e dibo abstracto etc Drante cho tepo, este prodcto poétco fe cosderado soaz destnado a placer o al eseño, o fe desvado de s gratdad hacia n fn ás dgno, pero tabién tltario e rto entdo e e cso d la daza, del sgno o del encanta iento cosagrados al cto Entonces se prodce �na espece de baaceo de as épocas, segú exhban na tedenca prosaca o poétca en el epeo de os sgos Son prosaicas, si los sgos coecionales tilizados as satisfacen penaete; de o con traro e sgo se torna esfado, perde contendo e hobre se adhere a s fora, a ss cotoros, ás qe al sentdo qe Je corresponde asr E as épocas cáscas por ejepo, a poesa de hecho desaparece E tato qe drate a Edad Meda hbo na poesa verba, a úsca o sfceteete tene coo para ser co frecenca poétca, e sgo x presenta o ás vestgos poéticos qe el cabao, qe ha perddo s to dedo en beefco soaente de casco as tragedas de Cornele y de Votare no so poeas; la úsica de es pro dscrso e legaje de sigo trfa No pedo enos qe reconocer qe tal egae es rado y e aejadros y qe esta eabo raci alcaza a serte de aestra pero éstos son caracte res secndaros El lengae epea la poesa coo n tren los rees os aejandrnos de sgo x so represetan na proso da seejnte a a va férrea riees de catorce slabas de argo, resoaca de a ra no se pede ajar ejor todo e setido está en el discrso Este aspecto poético de na prosa aeadri a nos sedce por e hecho de qe es y sti y saente refado; por lo tanto no cocyaos o critero de escoa res o con exceso de iagnacin- qe exste epeo poétco Cádo srge ste Segn lo expres H. Mchax, reace co razn o s ea cado se desan as paabras de rebao de s ator y cado éste no so adte sno qe tabé organza todo para qe se cpa esa tracn scrsos con dicoados por a ra y no aoados hdeete por ea asonancias en as qe el sonido de las paabras as aproxa con referenca al setdo; tales so los stoas dsctbes qizá aetabes del feneo poétco en e lengae ego, para pasar de al al srrealiso verba de afaado Slly rd'hoe a Prévert de Dner Tt a través de los defensores ás seros de la aventra poética coo Verane o
43
mud- bsta con esperar n poco y con perder n poo de sredd. ¿Por qé audo en form asa a Verne y a Rm bd, slvo porqe nonsentemente eegí dos poets antié icos, no qe rea en las pabras, otro qe, sin reer en es no pdo squera conoer ls drs de un fin aoóo pero, no obstnte, literaro? . ben; henos aqí, nmente ante las plbras gsads hast e letrismo: los srress, omo por obr de na enorme emorrga, hn godo en pocos años e sondo de as pbs (Como se ve, a poesí no es más que n dejarse levar por esto) Qé rest pr los egdos en ti nº término? Si Jean Trdeu toma na paabra en vez de otr s1 ene adqere prácic esistica, aso no se dverte en odo eso n últmo y qizá mortl sobresato de poesa verb? Ls aventrs del ómnbs "S son sn lgar dudas prosa, pero de ndoe qe arron sobre poes l red de n sintaxs, rmps en cada o de os objetos En nto a Mot pour un autre de Jen Trde es e omo de enc potca pero este poema negra reat histores en n prosa estrmbóta areerí, pes qe on estos dos últims poetas e fón estvier agotdo que os poeas ga qe los múscos- pronto se delrrán desoupdos o deberán inscr birse en lna fcltd que desemos se ingre pronto, y qe Bre rrn se prest der- de eng exper mentl ampoo e smpe cpricho de mi prte o va intuicón o que me pusó br ls perts de gabnee de msc onret mu ement os poets qe hn roto con e en gue verl y os múos e n roto on todo edo meódo U dominio nexpodo se bre en este cmpo qzá ondó de ue os mscos sean reundos y gados por gno epecistas en artes pásis hábies en o abstrcto Y por nos ingeneros de sondo resnos de o conro sonoro pero, de todos modos, es menester der dós en ete ámbto a odo sgno de entendimiento, toda semenz, od pabr onod, a tod noa a toda fgr onvenon y, por consguente todo enguae n síntess a rmno de esta rrera con a poes, el obeo msial esá preparado 2! ss ttur a a pabr Estas tims conusones, estos neos presentan certa contradcón con otrs oncsones con otros nheos, que yo e ormdo más rrb es der, con rmón de qe yo esperab qe a músa onreta no se ver desvinda de enge en genera y de dscrso msical en prtar xste n sld pr t contradción y na espernz pra el des
44
oniero qe ce pres de m y qe he expermentado antas vees en m gnete, drante os imos aos? r responder ta pregnt, me veo obigdo esa vez a vanzar en n terreno qe me parece menos segro y en e cal e letor podrá zgr qe smo na poscón más personl, testimono de n preferenia onfesada ments qe los pá rrfos preedentes creo qe peden ser frmados obeivamente y qe ienen vaor par todo aqel qe intente -o qe nen rá- a aventra de l msa oncreta Sempre me sorprenddo diferena de s gstos ms les y e eo de qe, al margen de la evoión de mi clt msa permanezo revamente nsensbe ante Mozr por eemplo mientrs qe m feror por a no dea de acrecen rse Me sent, pes mpsado plntearme regnts sobre e prtar en espea en fnón del empeo qe ach o Mozart cen de deerminado enguae msic Lamento qe deba poner sobre el apete maestros an nocabes y biera reerdo rezr m anásis en bse fgrs menos mpor tantes sn embrgo me ofrecen grntía de permneer par tdos de expresionsmo qe, en ms, repreo ada vez más pes a qe ontno my sesbe a Shmn, por eempo Qiero decir qe e empleo del dsrso msa antes de los románios es eerdo con dgndd eempar Nnc impca expresmente tristeza o xtión Tanto peor pr ee hoven por e ca seno ada vez menos atrcón Tanto en omo en Mozrt mo e heo de qe la misma frase el msmo tem, iene l fcad de sgnfr a a ve piedad más hmana o la aegra más inaccesbe ca9o epresan n sentimiento, les estoy reonodo por la crnsana de qe lo gan no en fnión de s estado nímo, sno en reaón con el motvo de s msc, qe veces respode s desino profno o sagrdo a runsancias de boato o ntmidd en to qe otrs vees es reqerdo por n exto expíto e oros esén agradedos porqe eethoen hay bierto s compers del orzón y transformado e arteo en n strmento de onfdna y os tmbes en n mdo tan péio qe basta on tiizaros a cabo de ento nen os pra qe srvn como craterístca radotelefónc de os uebos en gerra ser ma vsto qe se cra on fnes cos o pattcos directos n frgmeno omado de n obr de Mozrt o de ach eethoven selaba el amno a todo lo ue egr ser on paso cd vez más frme, n retórc usca No se trat tampoco de ldir os desos de a músi entdos hac na expliacón anedóia pemas snfóncos
'Os s pbrs o uosos onuntos írios que tnto hn opo e estúpo sgo . Es eviente que t tenen, e pogesvmente mús e eón e un objeto eeto, esvo más y más su uso si, omo o suponín os í ósoos egos, mús tuve posbi e eete os ombres e enguje e os ioses, os hombes no se popon ín omo fn he que mús hbe e om más humno y que, on e pretexto e suti os sentimientos, empee e enguje más espovsto e nterés. Pues espués e too, os hombes uentn on bstntes meios -Y más efes pr omunirse ente s. Po o que sbemos, ben poo es ft p onetrse oetivmente on un unveso que os supe y que ún no está maho po e ntropomor fsmo. Mot y Bh tenen en omún ptiui e e presrse en un engu que tví puee onserse popi e os oses. Peo p mi gusto, Mort hb emsio y on exesiv r Si me fue pemtio ste tento e es mest, o usrí e htneí y superfii, e simpismo Deé e interesme y e sentme onmovo po é en mei en que nos propone un obeto emsio fái sn ontión inten que si bien no se ener en un expresonismo tivi pese eo expes en gro no menor stsfión e un esoo ine. Dho e otro moo unque Mot sive ben músi, se enie en e y nos enierr on é; onstuye un muno ero, ebor un suete e tutoogí. Si on Bh no sóo sento músi, sino tmbién músi omo mro osmos omo frgmento e muno, esfe nteio y exeio homb, eo se ebe que onstruión e Bh exres tnts ontiones tntos sentmentos opuestos y tensones ntens n ptentes, mismo tiempo que a seeni en uh, que pueo epos y sentime eonoo ve, y poque punto músi e Bh no se err en sí msm y e torno e mí u un psión es un imgen e Unverso, un muno beto Dese e punto e vst ténio, ¿óne ifereni? ¿E s expbe? Seí meneste que fuese meor múso e o que soy p poe eio Peo estoy en onones e e ntr gun hipótess, sin e en e íuo Ceo que Mort se fun entemente en o que yo enominaí "not por not, pb por pb, _etó Eposón e mern r esoo, onusón. Ague me hb; y ments epone su ennto m reeo, en e me está mpoieo su verbos Ms se eevn s voes e Bh
poo import o que ie un e es: soy sensibe su tuón Y no es sóo en e universo e omnnte one grvitn ess voes y one se pesigue ess tyetoris ers ésts pens si tienen impotni, hst í que me e sut si inifeente que e tem eego se hemoso; miro go más que s eones iguoss ve que osus que se estbeen ntre s tyetois. Ests tyetors, no por hse mits univeso e ominnte, muestrn on menor eii uáes · reiones son posibes y uá genei ón es probbe en too e unverso se o no mus Así suee, innegbemente, on etermno empeo e engue se u fuee que evn bo iertos genios. Agunos, her uso e é, pemneen en e nteior. Su obr se pesent un tnto u, y mt en to osón su esfer epesv. tos tvesn e obstáuo; sí omo os físios se srven e os símboos msmos p supe hos símboos y e su imaginación p mgin o inonebbe, e gu moo eos en "munos bieros, munos que suponen eto esquem unives e to ei Aho e eto visumbr mejo óne quero eg. Un mús semejnte e Mort no sgnf pote guno p mús onret L estrutu simpe e Mort, empe por sí msm, no se pi y. En mbo, un mús omo e Bh es motvo e permnente enseñn Lo que ntees son s reones entre ests estuturs, reones que, tns pots, hn e perur sn ug us os tryetos e omnnte quá y no estén en iuón en mús onret, pero s eones e un obeto on oto sempre sguen teneno vgen. Aquí y ni sique es uestión e poesí. poesí quá epesente on respeto enguje e msmo ppe que fosofí on espeto pensmento. Mnemos estos té minos poesí, fiosofí fn e señr un useni e igor, esebe s se tt e prefigurones, pero mentbe uno se trt e juegos e pbrs o e es. Poesí y fiosofí son eservs que permneen esper mos e un engue eto o e sipns más ues e pensmento. n Gesaltheorie o no es más que un mer pb noveos e erg fosóf, o ebe nunr un nuev ien que impi un métoo propo. Po ejempo, pir t proemiento en tüo estuo e Bh no entñ un profnón, sino pón estrt e too e hombre (y no sóo e s u inteeto: e su orón, e sus músuos pensntes) ese objeto musi e mpio ne, on e propósito e perbr en é tnto un músi univers unto go istinto que trsiene mús 4
V.
Del objeto al sueo
Un v ntevists, ests eyes consttuirán l verdade� a cve e las oeones de objeto obeto y del su3eto obeto. undo e obeto tiene go que revernos, no o hace sez de pabras gastdas de smboos dfom s cuyo sbo s h gotdo sno semejnz de estrels o d áto mos cuya oesí toda está elborda de cuerdo con un nuevo rgr en el onocimiento.
La ol de curiosidad que nos h despertado e obeto conchl s v y nos deja frente frente L Naturleza concede sus dones sin compañarlos con nngún comentrio Entonces el hombr -Y nuestros contemporáneos ofrecen numerosos ejemplos de ello se comport con a flt de atención propia de un oven nimal bandon, en seguida, la ocupción precedente pr correr tras su nuevo hllzgo. emo lcnzar demasido éito Si agunos me negn l nocin de obeto torgando pasiondmente un excesivo vaor en la música , a una comunicación que considrn inmedit entre dos suetos, con lo que escamoten e objeto que les srv de ntermediario te mo, decí, que os recién llgdos se po deren de l objeto y sóo pensen en él , gnorndo o simulndo ignorr que aguien lo a rica o, por o menos, o dstingue y elige, y que otro lo aprehen· de o por lo menos, lo recibe con o que qued impresondo de gun maner más o menos misterios o vulgar Es relidad, sólo tendra l conciencia trnqula si la tra yectori concret llegr a circunscribir por lo menos en el comienzo, una zona objetiv en l músic, convrtiendo el ob eto sonoro su percepción y elborción en un verdadero objeto de conocimiento, es decr, d náisis y epermentción. Y si por otr prte lorra que os e pritus s volveran sns bls ests dos relaciones simétric que nteractún entre l objeto y los dos suetos" el uno ctvo en prncpio) y el otro pasivo (también en principio que e sirven de objto ya se para comunicr (según a hipótesis de un lenguje) y se más simple y misteriosmente aún para comulgar en a mism con frontcón Temo encontrar qu dos ctegors de espritus que pese a no sr conservdores y decrrse patidaros por gual del m' todo centfico, siguen emero cerrados a m planteo Alegaán 9
algnos: todo es enguae o se trata de ua drecta relacó del objeto co el sujeto. Igales argmentos reativistas: el uso de u obeto por parte del hombre sólo podrá ser convencioal Otos volviedo la espalda a los precedetes y conviiendo e qe existe n condiconamieto del o con el otro coectarn el cuerpo humano co el circuto de un galvaómetro y comezaá a tratar a ese hombre como s fera a raa acercará a su odo soidos empleados ahoa de u modo cocreo, desprovisto de poesía y someterá a medición, cual si fera perro de Pavov la catidad de sava o la contraccó de sus múscuo. o qe dgo no es arbtrario os biólogos ya lo ha empreddo. Descubreron qe a mpedancia" de cerpo humano, codiioada por la atencó e geeral, presenta varacioes causadas por la exctació auditiva De ah a redactar una sta de os sondos medidos e megohmos pscogalvánicos, o hay más qe u paso; como a impedanca del cuerpo humao se ecotraría modfcada materiamete por la secreción de las gláda sdoríparas se establecera e cosecuecia leyes acerca de las relacoes etre la impresió musical y la secrecó de sdor ¿Y despés Observo e concierto a u respetable seor a a dama distgida. Supogo qe la músca que fgra en el program e de aquellas que excta e elos u comportamieto eórico Es probable la sicrozació de zapato del señor o de la dama co la batuta del director puesto que éste cya notoriedad por lo geeral resulta ico�estable vrtualmente es reconocido como u metrónomo magistral MaestroOscilador Las mismas personas soreirán y se eterecerá segú s grado de lsmo t l spectáculo qe eventalmente les preseta el cine en technicolor de esos bueos negros excitándose co e tamtam. Están convecdos de qe s música posee e autén tco eixr de ua macuada espritualdad mietras tato e zapato, revelador e incotroado prosigue gopeando ¿Qué hace entretato el otro sujeto? Ecerrado e su gabnete, no lejos de os pinos inmortalizados por Respighi , rodeándose de lápices y gomas ¿quién sabe si no los mordisqa co eergía, o s o poe esorzadamete su lengua entre os dntes como almno e el exame con ua aplicació que sería golosamente medda por el biólogo e acecho si solamete le uera posibe experimetar co comodidad ¿Qé hacen oros compositores qe no tiene na justa dea de sí msmos y que 1
Aluió a abnee dod s cr� addat d paa m d Rma. (N d la T.)
50
demás, goran qu e compoe perfectamete parttura ent as de música concreta Esos adolescetes aficoados a a ono matopeya imitadores de trbus pieles roas que se expresan por medio de soidos guturales rocos sopldos, ruidos de la bios Y mejilas, expiracioes de carn y golpes e los musos ¿acaso o interpreta u espectáculo o acotecimieto comicando así a sus camaradas su visión iterior, su estado aico? ¿Se trata para ellos de u trayecto de dominate, de u seis por ocho No e absolto Nigún trayecto de domiate ingú ritmo racioa es adecuado para exterorzar semeantes estados de alma musculaes Sólo a large prefigura la meo da e sus cotraccioes i_ La caja torácica, los musos y la engua tambi tiene cierto poyecto que sólo elos mismos conocen El hombre o cueta más que co una voz como ele ento sooro sólo centa co las cuerdas vocaes condicioa as para el sonido Mediate la gargata aspira a los úmeros erfectos, y itágoras lo corona pero todo e cerpo está ite 'esado e los estímulos de su oído y sobreentede otros sodos que podrían o ser los de la escala As como hay u cato terior existiría e e cuerpo hmao indicios de ua msca concreta en estado aciente Si Montherlant nttla captulo de Relve d Matin, E cato profndo; s Charles Lalo e sus Elément 'Ethétiqe icale Scientifique emplea e un preciso setido la expresó ato iteror si Franois Le Lioais, e una reciete coversacó, me hace partcipe de su fe e ua secreta correspo ncia entre as ormas msicales y certas ormas qe so pro ndos carcteres scrptos e e hombre s todo ello es así ntonces se mpoe destacar una cocdecia. Coo consece de na reacció e cadea que va de lo más sesoral a lo ás espirital, pasado por los medos más materiales o msces de realizació, se estabece ua adaptacó del sueto a jeto. El nterés de la músca estriba e qe es si lugar a <das no de os pocos domios en que la cadena se preseta n extedida legando ta ejos e el enlace de mundos qe n ella están cerrados erméticamete los nos a los otros ¿Qué sar de os músicos, absorbetemete ocpados ya sea e e jeto, ya en o otro de los setos y que desprecan as o qu hay de más apasonate e el feómeo msca 1 e aa aqí d a mage Da jei d a m, M' ha rad qe a m gú d ot re c i1'iú d d a meda da S aa d na y g de icí d a a : "da mag d a eazar por 1 11vme ( Cf . La Elements d'héiq Mucae S1fr ).
1
E el ceto de a cadena se halla, pues, el objeo del qu podemos decr que planea más u problema de concencia que de actura ¿Cóo se hace e obeo? Cómo se o percbe La segunda peguna aú depende de cómo centfico; es posbe proyecta una espuesta poniendo en movmiento as dversas especialidades: del bóogo a pscólogo, del hstoado a filó· logo, del etnólogo al físico de la acústca hay mucho para hacer, sobre todo para que sus espectvos abajos no se efectúe en una torre de marfl sn relacón alguna entre sí o poca opor tudad que es demos, los especalstas presenaá esudos iteresantes sobre e ema de la músca bológcos pscológ cos, histócos etológcos etc; pero como la música constuye e elemento ntrínseco de unón y es precsamete este elemen to de unón el qe deberá ser el obeto de un nuevo conocme to, es muy probable que los especalstas menionados pase de lago si adert lo esecial Ante todo el esudio de la música deberá pues contemplar la relació la dbe reación del obeto con el sujeto. No es sor pedene que es estudio señae u aaso e compaacó co especialdades bie defindas ya que al aaso es geea y aecta a cas todas as dsciplinas modenas a tal puo que de ser lenado ete vacío es facble que elo sólo se logre mer cd a la ceacn de una nueva especialdad nicamene u especialsta de la ó osaá tende puenes de una especie a L b6 6m aún oscuo el gan púbco paece s ua iscpla de este orden ¿Qué es pues a cbertca? Segú Norber Wee su udado es "la eoría de las comuncacones y de control tanto en los sees vvetes como e las socedades y en as máquas. Por supuesto, un rasgo caacteístco de la cvlzacón a la que eemos e honor de pereecer consste en que e hombre siempe se asemeja al herrero dueño de u cuchilo de palo, al que hace reerenc el dcho popuar. El hombre comiena por as máquinas pese a que una eoría como la enuncada ofrezca aplicaciones vitales paa su fecidad, y para la feicdad de as sociedades que ntega medate e coocimieno de su mudo nteior as máqunas y su comporaento es o que atrae e prncpio atenció humana. Impulado por u ularsmo que podía juzgarse sórddo el hombre examina las máquinas que msmo ha abrcado como si sbamene se le apaecera cual seres exraños que hubiea creado la nauraleza y que endía que descubrr y domar Y s este estudo de las máqunas consideradas como sees e proporcona el placer de terrogarse sobre sí msm con mayo pouddad, ¡qu hemoso vuelco de la stuacó! 52
Qu� tuno no de maerialsmo auque s a causa y r medo del más radca matealsmo e el reoo a cra 0italad confgurada por una mayor claidad y por un seo epuesto a plena lu Ahora ben paa u coocmeto del hombe por el hombre no esulta dfícil percibr en el empleo de la cbenética un fenómeno por entero análogo a aquel qe señalamos como verosmil en msca Cuando el hombre cea máquinas oba sguiedo istntvamete no ya su cano nteo sno su mecasmo teror ¿Cómo nvenaría máquinas ue no uesen, en ciera orma rplcas (más o menos ogradas sempre parcaes) de sí msmo Al encaar el estudio de las máquinas pecbidas como sees no se coocará e eo stuacón paa descubri determinadas propedades de su aturaleza eagedas y cacatuizadas, que la atuaeza al haberlas oultado o complicado an pofndamente hacía im penetabes paa él? Análogamente po qu el estudo de la músca sera ta deene del hombre y po qué enre e sujeto e objeto o esta algo más que ua reació compleamene supericial de convencón y lenguae en tanto que es dabe espear e esa reació ua hpótesis finamete más probable de corespondeca trínseca Vslumbramos as pespectvas tao cláscas como modens que abe esta manea de pensar. A expresonismo de la cadcia muscal se opone un impesiosmo objetvo Aclaro no es asuno de paabas Un lengaje fasamente explca vo no pora aotar un feómeno que tene más necesdad de r epeenado que mecionado S be a músca es u nguae se traa de un lenguaje especco Ente msca y curso no hay paraeiso mayo que el esee ete soido luz Sonio y u nos apora diferentes categoías de nor cón nteigeca y coazón nos aben mundos complementa que n se halan opuestos sno que son nseparables a ús debría pues, segi en el inteo de s msma como 'aje de ua poca cásica que se empea penamente y
Slvt.
Después del c6mo, y esforzándonos por responde al cómo, aremos de ese modo a planearos e porqué de la mca • consgamos • .Y 1z espuesta. ¿Por qué a música? orqe es o oamente ti sno ambé ecesara para el oeto del mudo y del hombe Teo que en este unt, 1
r1
ua de a hábil transcón suscie una adhesión des
:Í'l. Oentado de oto modo semejante poblema hub1 1<0 l recazo o a la indeencia S yo hubera pel poi· jemplo si la músca es u ate de absoluta gratu si
lad ia r fcar gracia a u bra, nu a duaim? Si u mal mc y a Bac, ra dfc N lla m u u va hal cm i dmii rulara xra Si u rfc armzadr aa za a caaa cam y i crazó crrad al mud d a f ól cmlar dra mura N ay cadra vrdadra laria 1 Ah !, cr: la mica u ar d lacr A la r Y aqu vvm a unir c Valéry l y lra l ccmi d bj ól cuand caaz d rrducrl d labrar cm i fura r rmra vz S raa d cucar a ach c ru l cual u adm d óld ccm ua raracó rua H lid a Bach r cmddad d la xcó ara arvcar favr y a aurdad acrdad a a mca cuad alcaza mja aur r fala dcir cóm ud ccrar la racó c lm Hm v qu la bra d ac u ua civlzacó u c m y amb ua cccó mud Tal bj cv a cr mr d uj E lamabl qu uda r acc a él da la humadad r m qu rccr qu a ucd ¿r qué vr l mm fóm rarqua m mda y maifac arca da la m ica? La mca africaa dri vdm m a la vcra qu a c al "crbr r E luar d rr ua varacó dl b la rmacia d la frma r a u u cam rr rca a la ricó dl bj. ¿S ha rcb c ufic acó? Sa a rayc cm ri xcluvam acia u drminad bj v rim, vilca ¿ a advrid a imracia d cdra la mca u raldad ubiva? E cqu dl y qu r ala m vr am qu l aur dla d l rmr bj d la mca ccra a c qu frm d ó c a vrdad rmra Du d d x cra faudad ccar u bj r c la raza d qu vluc m cucad ralm? ¿A qué vl vcral mucular rv a llad? E u y abu d a audció b qu ura qu db Tal vz cr d rvqu rmdd y uet exemetcó d d rrcur ura alud Cr la mica u ju r Eram d l d d a mca ccr a la ciuació d u ju ccd la alcacó d agua ra El b r vara craliza ua ddad faa m H aqu u l qu cn 56
ram C l cua b bia a qu l cuch rfrca i a cual da u raldad uancial C dc ra ca y, br d qu qura hacr dcr xi qu n callm dué d habrl cuchad al lc rcbm uva cmcn. a am la ar cuya cracc Srickr bza a mlda E id ccr ra n r l m all qua y rfudam cur D ah qu gda rin acaci cradicria cnfua y d a dvr idad qu n vm biad a admir qu la cmucacón d aur c y fca un ambin d abu maldd E mm d ruar i raa a d u lua y a mca ccra cluv la qu i ca d frzar r xrar a a vz cruyd r d curd c au quma lcuala aiad mayr m ac dm a ada u bl dr Quz dbra raar d xrirzar la ma ya va crucc qu dra aca mca m vcal D d md al dcadar un ca d d ccr, am ur d u rulad ucam l mr la aua A jóv aur ada agada m qu r a ufc xrica umana ara r cuidad l maj dl mbr y ara rcuar d qu n circuacó Air a ua mca vcra, r cvrda ura vilca y rar d óran dm, m cialm l cnraid qu u xc lcuam quibrad r l in rii fc u a u vz dcad auia y ól� auia. n d fr r d al auralza rfcam dr d la ca cir ól ra u jm d a infrridad dl mbr fr a u mó d ardz urad r u chi ra A rc m ra éx. A l cmr cr xr a qu al uacó rvqu a drmad y cmr c dfrca a u d cadai aumc L d qu n qu rc r l uici bfici d u bra.
7
os co e propósto de hala finalmete un esmate más pro y, sobe todo más drabe. E cambo qé oce a nuesto aededor? Numerosos n dicios nos evela qe todo e bosqe está e marcha fotitos ecetros os poen en presencia de nuestos vecos meda neros Qiá o haya ada tan exctate paa e descbido como encontra e su propio tereo, y sn que co é hbiese tenido nca la más mínma reación causa, a ese veco que se ocpa e actvidades semeates vaédose de medos com pletament distitos y al cabo de teao cada ve más iesperado Joh Cage ha colocado toros e s piano Cando afirmo que no refeonó bastate a haceo o estoy cens ado Lo magio como n Coló háb que, fasciado por a pimea isa ha constdo e ela a exqista casa e campo Varse se ha consagrado a ese parete pobre de la orqesta la percsó a ha elevado a a categora de orqest Aqu y aá ha agegado aguos efectos smnistados po ls gabie tes orteamercaos Igoo os pormeores. Varnetas más o menos eectrócas mgdos fabrcados o se sabe cómo, pero a veces semejates en todo a os nuestos ase cza Fraca s hace escala No tvmos a sete de que este fracés fea pofeta e s país Se o sgue y se o honra en eaa. E sea vueve a Neva Yok dode es cosdeado como maestro oa etaa ase, e ha coservado, perfecco oo, e eco e a oeta y e o acodicio e pao como Cg, co < úi e e ocasoes peseta i paeo la msca coceta Los aemaes, por su at ddd a electóica e os sodos Han hech más que n ov de os tmes aecta e cepo de ot" y ecta, as fecuecas bajas ruds de pe csó efectos o a meudo semejates a os nestos; a mimo tiemo más netos y más pobes a caracteísta com a toos estos vecos es a búqeda de na reovació del me dio stmeta qe es proporcoa u mateia sonoo e e qe reconocemos numeosos obetos uestros. Apaetemete es fata esto ¡Ek! Toca" músca sempe a música en a que e strumeto infoma tda la composcó El ns trumeto aú es octa el obeto E este ego de obeto oculto coresponde gitares: ¡se qema!, pes está my cerca de é pero aú o e ha pesto a mano ecma. Maurce Marteot cosaga el fto de moderas vestgacioes a o qe hay de más tradcoal e a música ningú aparato electrónco hora meor e sodo msca ninguno o aboda co mayor respeto, co tal tdez y despiege de ma
tices. ¡Cómo se recooce os hombes e sus obas sea éstas invetos de aceo ondas o eectroes Las odas Mateot so a horadez msma encara e espeto po a músca ásca. ¿ué se resevaba como mage a música clásica? E tmbe Dentro de msmo Mauice Martenot se ha ceado un domiio magstra ofreciedo a os compositores tecado que po ota parte o sabe tiiza Es pobabe que después de a música coceta qe habrá avanzado demasado lejos se ueva a as Ondas Mateot que o habá avanzado tanto de a noció de nota compea qe os apaatos de la msca concreta sepaa de s gaga las Ondas Martenot pede p ducir seres (s be mtadas) que proporcoa hermoso marge ente a ota cásca y a nota compea. E eaidad, es expicabe e escaso iteés co que se ha ecibido os istrumetos electróicos en geera y as Ondas Mateot en particula Sgfcaba demasiado o demasado po co. Demasiado, si se segua deto de la msica tadicional paa la qe e timbre no es paámetro y, después de todo, sóo srve paa distguir as voces de la pofoía. Exste sfcietes instmetos para ta fn que tiene la vetaa de ser cási cos. No tantos, si se hubiea qedo apica todas las posibilda des que bindaba e evo instmento paa expotar su iqeza de timbre y convertr el tmbre e a dimesión muscal es impescidbe sa de a música de altra as Odas Mateot a vez sepaadas de a orqesta tadicoa, espera qe una oquesta de evo tpo as adopte y tlice Me felicto de no haber empleado hasta ahora estas Ondas de cátos maentedidos spemetaos o me acsaan! Es verosmi qe ua ceca más segura e e empleo de timbe e relación co a atra, y de la ota complea e genea, haga evooar as Odas haca a eva apicacón A especto a advetecia qe os evos aficioados de la msca cocreta me hagan e ben de creerme ambé elos querá tr los nevos nstrmetos Y si taes instrmetos o fea -, por o meos, s todava no fuera istrume tos para ejectar msica? ¿Si fese primordiamete inst mentos de aásis y apoyos para la imagnacón creadora? Esto s sera extaño Lástma no haber obteido e pemio de Ro ma Es posble qe por el mometo desechara mis popios i ventos y, segro de a cocepció orgia de los sodos, me volviera hacia a orqesta escbendo para ella (que con mo marge pede te e cuenta la epeiecia cocreta) y RU· miistrádoe pattras que o estara vincadas i a a <o· miate ni al atonasmo.
conea Bn atndrad s quin n prba n sguda qu la pnua abstata n s igna d t md. O bin a pnura abstraa só s mbadunamin y dbu j autmáti bin también lla ntraña una miaón más mns nsint vlunaa d squmas ¿Dónd nnrar sts squmas s n n mund undant? Y si s rhazan absuamnt as fmas y s lrs d mund xi (¿ó m n rda sapa d s? ) sía impsibl razar ls squmas ints, las fmas qu quéas n ns sn d adas n nv d rflj nvis musuar p una ns sa d la qu n pdms absans Qu aya n mb sgún la xpsón d L Lnnais núls as d squmas qu artsta pya n a ua dmini d la prsnta ón snsia s s qu a la pst s mpn 1 Cab pus spa n d na d mpsión una p gsva spaaón d s mdis nsumntas y d s squ mas rts Cuan mns avanada sa la ténia n may pbabidad tndá qu ui a a ayuda nsumnta Un hmbr qu dsub un vn asga pm as udas y aaba su snridad Daá frma a su músa d aud n sta mdalidad dl nsrumnt. Así as mdas gras s basan n lan Pr l qu spa a ls squmas ts uan mns amnt san aptads y snids n mayr grad sán mplaads p sisma a mpiaión la simpl faón abitaia La prpal pupaión y n st nrdams n más lási ppt d ls Cnsvas db s: "trabaad vs ta éna ónd s uba la téna nta: n l amp instumntl n d a mpsón En ambs; pr para mnar muh más n l dl sf Mntras un nuv s musa n sa dfnd n ari da y nm ú - n- hy q d nna d , tds sts prblmas sguán snd hméis Más adant mpfarms un éx d témi ns musas nsdads n a nuva apón qu impia dh sf P mmnt s sufn n qu dgms qu as ts vb ásas d a msa -altua duaión y m b- sn insufins n la auaidad pa aatiar n mddad una músa más gna Sn éstas as s dmns Ya en 1885, Stickr da : "D la música oída un sjt cnsva s ag q or nataza o s acstico ; xi c respcto a la modas a da no stá n acón co a imágns adas (S . Sticr, Du l19age t d l musiq) .
ns fsias dl snid ndan n may mn atud n l ft mus. P as m n qumia rgána n basta n ftuar anáss d un pdut n témns d xígn abn idógn n tan qu sua napab nvstiga si stá nsiud p adas ya ndas d gua md n una msa tambn gánia s aa inds pnsabl nr una si d srs musals qu rprsntan famas snras tmdas m bas y n las uas pud rla inars ualqur snid. ab pus dsaa admás d las s non d la músia s s pn n qu ban dhas dimnsns n l n d arara n un mnt undamna -mldía amna- sn un fagmnt d snd nsdad m bt , ans d ula n psbs vaans vuns. Ess rs pans qu sán dfinds más adant n aguns pmns sn s d a r, a nác y ro Ls instumnts nts stn abads sniamnt paa qu sa psb auar n sts ts punts En spia nógn ba n a tsua s irs aúan n l plan d sp y sprams qu un nuv apaa bind la psi bidad d mpm un snd uaqu fma dinámia p nbda E prbma pus dsd punt d vista ó stá sut n l sntd d btnr a vunad uaqur bj t prviamnt dtmnad Tóamn ambén stá sut l pblma d la unón d als bts Vms asta qué punt db dsnfiars d sta suión pvisia En f n mdi ps paa rar msia a pair bts sns p p mpiads qu san s mnaj Na p nta ad ras ad jug nstrumntal s sustiud p una nstuón amada n las ijas y la a igualmnt na pr nta y p mzlas amónas y napúntas n as qu l b dsmpa l papl ants svad a músu y a s nvs Esbd para a v para las mans d s pianstas a l qu dían nusts pads y sb td nusts abus Es u d qu n sa mnt népt zaba n su uón lb jug d ls músus más atamnt un dsall nvs y mus ua adqud pr l taba sn qu mpsir aba su mpsón tnind n unta as psbidads d s ju musula Admás d squmas ntns dbids a su pp s, sptu y up haba pus una irta fnadad n J mpsón n la qu an a ustón d n la < y ls uss d un sr human n msa nta la a y a tja n
más que n pó p q ó v e ineecto. ¡Claro qe la negenca, aisada a la vez de na meloda ineror y de una royeccón exteror de su melod en Y por los múscuos de otros se hala expuesa a error! ¡Y cómo se deseara encontrar en aguna are a bienavenurada dii cltad muscuar, el arapeto de una ejecución de artesano! Quiséramos es orentar as futras nvesigaciones cn cas acia una trasormació del movimiento corora en músca ¿Es concebibe n aparato de tal gnero? Sn duda aguna ¿Es Indisensabe reporta agú benecio? Penso por m pare qe sera tomarse demasiado molesta nútmente si fuera necesaro proporcionar un aarato de ales caracterscas a os múscos, para permires e reencentro con la nspiración muscuar de bido a su incapacdad para una gimnasia neecta que udera suplra Sguiendo e cono de De de Rogmot q o composiores concretos se esfuercen es en "ensar co las manos Un espectador de la sesón reaada en el Empire i aba creído que e operador, desde su eso en e atrl ssctaba con ss movmienos os obetos sonoros percbdos en a saa Dicosa isón Se mravlaba de asisr de este modo a a más espontánea de las creacones muscaes. Lo desengañ por com peto cuando e informé qe precisamente era tan pobre el domino eercdo or e oerador sobre e desarrolo sonoro de obeto que yo aba concebdo agregar a esta músca el reieve, orqe a menos n esta dimensión es posibe ajustar nmedata mene a corrsondencia e mvimiento corora con e sondo El reev sóo resueve la difcuad eldéndola Más eacta mente reseve otra y agrega n nevo érmno a a sere de parámetros y por o anto, de ncógnas de la nueva músca En efeco ¿qu vnco ue el reieve con a música con creta? En e nto de artida e vnco resde en a conce cón misma de esta nueva músca; en el puno de egada con sise en la eecución -por proyeccón sonora- de as obras con creas ¿ebo recordar qe tambn aq pede aber confusión? En la medda en que os obetos sonoros concretos mpican na pástica a ve no asa con realar raados de altura dnámica y tmbre sobre n regstro qe de ninguna manera se preocupa de las condicones de audicón. ¿Deben o no esos raados corresonder en lo concreo de la audcón a raados Sala en l que se efetó la egda adi e l Spic r un hmme seu y el ereo de é o Tut la yc, obra a e 1
haeer ara evo éer a pea. (N a T.)
prcbdo e a sala or as rs dmo odo O por el conrro ¿enen que resentarse, como en a músc cásca en esado ro -aesacal si as pede amárseo- de a msma manera como poco nos mora qe los volonceos estn ubicados a a dereca y os nsrumenos de ventos en el medio de la oresta? De todos modos an cuando deban ao ciarse esas nocones no ay duda de que a os eectos de s estdio y por sus consecencias convene dstiguras En canto a la esperanza de abricar e obeo sonoro ropa mente dicho con no o varos aparatos -qe de manera a represenava omo el atri de relieve, garde corresondenca con os movmienos corporaes- no sabemos a ciencia ciera q pronostcar E e desarroo de as cncas modernas do de muestra la tendenca ouesta a espontaneidad de n flm es sóo apaet S g a a prco d nfnt cc, d u coordinacón etrecha y laboriosa qe no sólo vncla a mano con e cerebro, sno el esecaisa con e especalista e tc nco con e artsta, e qumco con el ntrprete l m de músca concrea no e más qe n cnemaógrafo d sond y es sabdo qe e eleve cnemaográco conse n probema splemenaro y no precsamente e mayor En esta espera nos vemos reducdos a constrr nevas obras, ya sea obedecendo a n insinto que iene mucho más en cun a as contngecas nstrumentaes qe as asiraciones erso nales, ya acado esqemas exerimenaes de los que he diho era precso eserar exerencas más ben qe obras En ambos dominios cabe recordar os más recientes ensayos de Perre Henry, oseriores en s mayor are a m Segundo Diaio. odemos dtngir voluc d Prr r do pro dos. Uno que e dspone a abandonar y en e que legó a n armona my acerada a m crero entre posibidades ins rumenales nmediatas e insracón Todas a pieas aga das bajo e tlo de Micophoe bien tempé atestgan u noable domino de la materia sonora dirigida sa vez or n volnad netamene definida y cyo desarrolo lástico no dea de ser seductor Un fragmeno como Battee Fuae, dversos am-tam varas veces difundidos or rado con xo o presenta dos en el ernero ponen de manfeso la ndscube conti nidad entre los domnos anigamente opuesos bao el nom bre de instrmenos melódcos y de ercusión Perre enry contando con recrsos aún burdos haba consegudo tano co oner melodas de ercusión canto dbuar con eqsta del ade trayora onor o r pao a mconado e esira dámca y esecro
67
o eee eayo señaa ua eea sa e a que sea pemao eu ousoe. o peee a P oo ou q ama a opo aó a a ava e múso oeo Pee Hey ua ua oba e es pae e yo pme movmeo e úo emao opoe a moo e o oo, éa e oua vaaó y oos ompeo e see sooa e maea ím; e oo es aao e maea ssemáamee feee L auó e a oba, po abupa qe eue o
1 1 �ef 30 .
1 B¡ J ! g 6 zo = 7 i j dO : 9 lS , H C
S
G
Fg
/ Z4 � ¡i D E
l • ¡· ·
' !
i
2
H G
( A ;aIu)tHJmce�•u - hp 1 ñ a_a plt. UJO wr� cmL Wn 'º
ea e mosa evo aspeo e a ouó ea No poíamo em jio ago so espé e ua a ó qe pmeo oee a os auoe msmos Les hae aa empo paa jzgase a sí msmo Po o emá, o se aa e aeo m o meos apoxmavos o meo e egso foo gáo: a a magéa ha so moaa eímeo a eí meo, o go eveao po e poyeo qe ha evo a msmo empo e paua y e equema e moae fig
1 Piere Boulez, cmposto, ana ieto de oquea. Am e Hgg Mesaen y Lebw, e a figua más esaaa e a ueva eneaón e múss aeses. H mues s aaas, Le vsag nuptl y L soi d x, aa voz e smen ; L Mrt' 68
a oba e Pee Boue pae e u o oo omao e zz Boue e popo bee e ee soo vaaoe e ma po ó ob o o pameo fg. e aa, pe, e u esuo m be qe e ua oba. embago, ee esuo e baae seo e ao a eguae ímo y a a meoía e mbe qe pesea. oo o, omo se ve se ha o eeao oabemee hasa ega a a efeo. A oe aaa e oo e pesamee e a vesa amóa o meóa a a que ee eso o peee ega e eqvoaía qe peaa que a msa oea se pe sea omo ua euea ea po ua eea eséa. Dveo o o empeameos e o jóvees auoe qe s eesa e ea y qe papa e a omú eesa maeja a paa paa oa aa apa o oa aa que oe y o qe ee mayo pobaba e ou e e o, es mpebe ompee a foo qe a músa oea se maesa a avés e ua see e aomao es eomes yo úo paaeo posbe se haa e a pa obe oo a pa e mpeosmo Meas qe, e p a esa evoó ha smo ea aos y se ha esaoao e eaaoe ueva be eoobe, e pobabe ue a ma oea o apoe oo ao mpesosmo omo ubmo, easmo seasmo Dfímee poemo eooe o aqí eo ¿á ue e apoe e mpesosmo? La ea y éa e agmea e oo, e ooa pea jo a peaa, e vaoa os ooes aes qe as oma, y hae jga a oma po meo e o ooes. ubsmo popoe ua esomposó e voúmee Impeosmo y bsmo o veve empeo a epaa a em oa bsao a e mejaza o, a meo oma omo peexo e ema e uao paa haa e é obeos eesae: oma y ooe As poeeía mo oeo qe s eua a a semeaza ma, empeaa os meo oeos paa faoa a mae a ma° e evo voúmees (oa ompea o e evas maeas e apa e oo (Kaarbeeoe) Peo e es éa eeía eooese ao a ea meoía ao ea amoía o po o meo ega ma qe ese oaó e ago Oos po e oao, opa e e ema (empe oseao e a aepó e a p se ha maesao ya evamee y se bea e é e om oa. De maea aáoga a objeo vsa, e obeo sooo, h ao e oa emejaza, bsao po s msmo y mr
y Péc "r po1w
aa uta (N e a T )
9
- ''
"
1 ! �' /
!-
-1
..
/
'
"I 1
�; 't"
!:·
J �I
1
1
- .:
� ;·¡
,
. , �-11 �· , :1
'
.
,
-
: � .
70
·�t
�·
,
/
series o en onjntos Series y onnts reemplazan a las melods y rmoní� Est músic nret, equvene a l pintra abraa meree omo ela, e alfatvo de absrata mho más qe e de onreta. Las palabras mportan poo; en ella abe el srrealismo y e reaismo, n ma psqo o geométro es en odo este onno, sea omo fere donde la msa se e ameaada ( ! ) por e desenadenameo de msas onreas pdamente opesas las nas a as oras por atores an dife retes -mutatis muandi omo Manet o Braqe, Da o ger n definva, faa saber qé deparar el fro no soamene desde e pno de sa tno sno ambn mano e odas maneras n abrmador pasado, n ro pasado nos bloqea por l momeno en e ampo de a msa ndmensona pes a dimensón de la altra, ya se o a repedo on sfiente nsistena domna odo Odete a msia negra, a mo l d l primtvs mtr óm dran milnio mbre ped e sentrse sasfeo graas a ritmos y persones de maera varada. a msia orenta se opone a as dos preedenes por otro aspeo: na deadea de énia instr mena, n estremeimento de los erpos sonoros qe respandee por enma de la preopan foma Hay qe onvenerse pes, de qe en experenas an dversas ese n ree dente bien sódo de as experenas de a msa onreta 1 No hago más ue señaar de asada, aunqe e onfero ersonamene u oabe imporaia a exraa onidenia de a músia orea co l cas amas prtvas Es ona a só de re0>e e os eremos se oa y expiar a asa de eos. mo rio de a éna dena iede a eonrar ojes sonoros e onesaemene aenen ás eaiones on as úsias exas e na Fu 9. Estu o nhr d e Bz e aa e a eroa de as rasposoes de sonido e esra y en dra eado oeo se oiene o na ae produiedo meane e fonno a arr de sonido nia doe sondos roáos y por a oa muado o dvidedo a eodad de era, o e da 6 resos múpos o sumúos de a veodad orma N o s
iad =
4N 2N
. l reso N orende os doe
oidos eresenados o a noa 2 e Cando a veodad del dearoo sea 2N e sondo endrá a dra 2 el sondo 2 22 De esa manera exse una sere de "eiura de os eo esdo esá e oseuea omeso o series de sondos ue o raones auadas ara formar "seres paraeas ; p r eemo uno e sonido 3 ( N) oa el aor de dra 2 resa n seo q ura n uao Los ss fr era p san en deo aravesados por ua daona s pasa e sendo ierso. l c<i ompo\ a seposi oerane de dos pooías.
1
a mi citeio más admisible todo o que escibo sobre música conceta lo hago a ttulo diferente, como si no se tratara de a msma pesona. na cosa es es a en el gabinete, entre os aparatos y los _ sondos Ota stta es confiar a una máqina de escribir reflexiones sobe la música concreta De modo qe desde e mo men o en que me he pesto a escibir ya no soy ese ombe que nventaba apaatos que manipulaba con sonidos. Aoa invento pensamientos, manipulo paabas. Finamente existe na tecea pesona que no se siente có mo a deante de ningún apaato, sea de escibir o de repodcir sondos Despés de habe soicitado con tanta insistencia a intevención del músico, amento tene qe conesa que e mal dispesto es éste. es mco me temo qe e músico no sea de los nuestos mientas as máqinas permanecan en n stado qe exige tanto esuezo intelectual cuanto excesiva oeación manal Ésa es la casa de qe, en tece lgar me aya convertido en músico Semeante situación resuta sumamente molesta y no pede duar muco tiempo no mismo se cansa de tanta ambivalencia Y core el iego de cansa a os otos a fuera de ambigüedades Además, aun si no es acosado encaniadamente po dos o tes demonios interiores que pedican por as decio, cada uno po su santo, no se poda repesenta un campo de fuerzas qe resltaa satisactoio es necesario qe se enfrenten ombres menos excéntricos, más limitados en cierto sentido· también más reconcentrados y que cada uno apote con mayo integridad ss prpias exigencias s capacidad, s tiempo. Lo ambiguo Y ambivalente sóo pede tener vao como eemento precuso Impcitamente, cada ve que me disponía a habla o a escibir sobe e tema efectaba una eección Como ingeniero me ubiea ocupado en especial de los apaatos y po cieto que hbie a tenido que ocpame po lago tiempo En calidad de múico, me hubiera aeado a mis obas sonoras y no verbaes me bi intreso ms n mi popia ob aunque n nsyos. En camio, e ato a quien están ds. siguiendo ace poco caso a ss ceaciones, pese a que e sirvieron y qizá pedan ser igalmente úties a otos para sgeriles ideas. La razón es obvia. Po una ciosa paadoja hasta e pesente a música concreta ha vivio de malentendidos providenciales S aporte era
"
�
74
una incontestable renovación de los mateiaes y de la for sonoas: feron os pintores, os escultores, los poetas qleR aguaron e odo no los especialistas en sonido music o ota pate, exiga de los músicos e completo abandono de priorismo, e etorno a a experiencia; entre los dodecaónico se egistó e primer contingente de voluntaios. Experiencia de aboratoio, plena de incetidumbe aún con toda seguidad revolcionaria, y también utrajante paa e oído: es una Admi nistración que ha fomentado a anaquía y qe despliega l bandea negra ¡Tiste tiunfo paa un s tan dividido interiormente! Mien tras seño con un rigoso clasicismo, con nuevas dimensiones en el universo de a dominate con una amona de esfeas en a qe el hombe y Dios hablen el mismo idioma, heme aq en pna mtr cpotando n tno inome roddo d tonalistas que me examinan cn oos de canbales y que me dean todava con vida en la espeana de qe les enseñe dento de poco a sevise de tenedo . Cinco años de música concreta paa n músico es admitible, siempe qe se visumbe un porveni músicos y música! Peo paa un escitor es oa de ecobase y concui. Nada de laqueas pues os dominios eqieren mi colabora ción aún: el de os medios y el de los fines Renunciar a acer oba musica, tal es e sentido de mi despedida Ya otos recogen el guante No se piense qe este ennciamiento está exento de amargua. Peo indudabemente os medios tienen más necesidad de mis esfuezos. En cuanto a os ines no seé de aquellos 'Ue abandonan sin esistencia nuevas escobas mágicas sin contar con jinetes capaces de emplealas Al menos, ésta es mi intención. ¿Qién puede, en los tiempos qe coren garantizar e povenir? Po lo qe se refiee a os medios, en la actualidad es evi dente que en música esams comprometidos en n camino de adica trascendencia. os instmentos msicales "po generaes qe sean por lo menos están en pincipio inventados y figuan en nuestros gabinees en foma de maquetas. Es un hecho innegable que taes maqetas son impopias para compone con comodidad y sore odo, resltan inadecadas t el enorme aumento de potci ms que implican. Pero, una vez que se a dico que estos prototipos pueden modificar tanto a materia cuanto a oma de n sonido de todas as mn posibles ya sólo es posibe conmuta estos sonidos de to 75
ls mners desebles. Agún d, la cibernéca yudrá s dud resolver este segundo problema En o que concierne los ines se raa de s ber si es el hombre o e éxio efímero de lgunos hombres Si el éxo es condción de duracón es imposibe que o s dos fnes pueda persegurse parlelmene S e nterés es el nco que mpus a la acción en la sociedd contemporá nea y si producividd es el nco crterio cundo a Admnstrción pblca se des empeña como Mecens será pues precso obrr por interés y perseguir un arte producivo Exste también un polític de l nvesgcón centíic y un mquiavesmo de desnerés En efecto, conviene desacr que uno de los carcteres espec fcos de toda acvdad nuev en nuesr época estriba en su índole colectiv Eso sorprende os mscos más que otros rtstas pues en myor grdo que queos se manenen demo rados en un ugusta soedd Esta firmción sorprenderá más en Frnci que en Aemni y más en Aemna que en Améric o en l URSS Los ísicos del áomo no trabajan instdos nte escritorios, y sus gbinetes se precen más fábrics que nuestros laboraorios trdcones S guen pensando en e uuro de músc, sugrese posbes semejnzs con los físicos que roden un cicotrón eo suscir el sarcsmo o l indign cón Pero, ¡cramb! ¿acso no h ddo músic el ejempo de a discipin colectiv, muco ntes que ods ls rtes y ods s écnics moderns? ¿Qué es un orques sno un cohorte de indvdulsts desenrendos que, sin embrgo so conducdos por l but S orquest psr de mod y uese otlmente reempd por un reproducción sonor compa ñda de mner eventul por un especiaacón cinemátic, elo bsra pr que tuviérmos que buscar en otr prte Progreso en sentido inverso: odos los músicos de esta nuev orques serán compositores Muco más que sus predecesores crerán rete obr de que serán rtesnos bsouos. gregr que experenci no ermin quí Por el conrrio si nos preoupmos en comodr os sondos l oído sóo está comenndo Si admitimos que es indspensbe ser músico pr gustr ondo de los cáscos y que se requieren ciertos conocmientos pr precir convenienemente el jzz o cers músics exótcs es de suponer que e púbico no tendrá la preensión de penerr en el ámbito concreto de buens primers. Precsmente, por novedd de es peneración que mporta tan profund renovcón del fenómeno de comuniccón o de contempación music e consderdo necesrio redctr este lbro Elo es propio de os psos que demanda oda ncia-
ón: el conocimiento de obeo, preparacón de su J>o púbico que por e momento se pun no es tn gr; mpoco esá negrado por especiiss Nos tomremos el ' bao de preparar una pequeña rccón del grn pblco bién este pbco será expermen Ess lnes esán dirgid a él y, ún más a aquelos que descrgrán sobre é l oensiv direca de sus sonidos
Bosquejo d un solf conreto Esabeid e abaó Adré Mes aggad a Cere aia de a Rehehe Sfiqe
l.
Prer ventcnco pbr de un voburo
To. Toda acción que produce un soido cuyo efecto registrado en paca foográfica o cnta magétca costituy a toma Las tomas puede ser ya egstros de sondo dircto", ya r istros de u soido que s ha obtido mediate egistros rvios. 2 Cfcc6n ter de o objeo onoro Es csa o djar stada ua clasiicacó matria d los obetos ob idos medate toma aú ats de sometrlos a u aisis tcico o stético Esta casüicació se basa e la ogtud tm oral d obeto su cetro de nterés, y istigu la mustra l fragmto y mnto. 3 Mue Ua toma de cuaqur logitud (desde aguos gudos hasta un minuto por empo) y que o s egida or igún centro de iterés bin deinido ecibe e nombr de ustra 4 · Feno n obto sonoro de tio que dura d uo varios sgundos y que se ditiga u centro de interés lamado fragmeto, a codicó de que o presente eoució i repticón E caso de que as prsentara fragmento dber imitarse a a porció que o comporta ingua redundacia. r 5 Eeento S dce que e fagmto ha sido descomusto mtos s anáis rogu ú ms hasta aisr a de as componts d obto sooro ompoete que po tra parte e oído diclmet podra percbir aisada y cyo 8oido drecto de todos modos o podra sr analizado . l! os d elmtos: u ataque ua xtcón, un trozo de cuJ una ota compa u
6 Clasificación musical de los objeto onoro. Un ve de finido e centro de nterés" ue consttuye el objeto sonoro medinte un pur imitción de su durción, es necesrio emitir un jucio de vor cerc de su contenido seún resulte más smple o más complejo As deben definrse l monofon, el rupo, célul y l not complej 7. La monoonía E corte en e tiempo no permte dso cción de sonidos concomitntes nicmente e odo tiene l posildd de dsocir y bstrer esos sonidos concomttes en elementos monofóncos ue inmeditmente serán estuddos en s msmos por udición selecti L monofon, en un su perposición de sonidos es pues el eulente de un meod dstnuid por e odo en un conjunto pofónico. 8 Grupo Se d e nombre de rupo un monofon de ciert importnci (con un durción de orden de unos se undos o inclusive hst de luns decens de seundos) estudd por sus repeticiones o por su eolucón inern
Célula Por definición todo rupo está formdo por cé lus o por nots complejs n céul es un conjunto sn repetción ni eolución ue no present ls crcterstics defnids de l not complej. En enerl, se trt de compeos e densos y de eolucón rápid (en rtmo, timbre o tesitur) en los ue difcilmente podrn dscernrse nots, un si fuern complejs 0 Notas compleas Todo elemento de un onofon ue present con bstnte nitdez un principio, un uerpo y un etincón recibe por nlo con un not musil (ue siempre tiene ests crcterstics simpes), el nore de not comple. Nota gruesa o plena n not complej puede ser muy bree o tmbién considerblemente r Se dice ue es not plen uell not complej cuyo tue, cuerpo o etinción están suficientemente desrroldos S tl desrroo super certos mtes estremos frente un rupo cuy evoución podrá ser nld en cunto rtmo, tmbre y testur 2 Etructur El conjunto de los mterles ue el com postor se plnte desde el comieno recie e nmbre de estructurs", y consiste y en céuls, y en nos compes mién puede estr consttuido por nots comunes condicio:
82
nadas º no prtir de nstrumentos directos clásico, eóico o epermentles 3 Manipulacion od técnc ue modiic s esruc turs con nteriordd culuier intento de composcón le e nomre de mnpución; s mnipulcones son tnto trns mutciones cunto tnsfrmciones o moduciones
4 Tranmutación Se d el nomre de trnsmutción tod mnipulción cuyo efecto rece esencilmente en l mteri de l estructur sin lterr sensiblemente su form 5 Tranformción Tod mnipulcón encmind mo l form de l esructur más bien ue su mteri, es d1f1cr un trnsformción 6 Modulación Si procuros ir selectimete uo de los pr etros ue crcterizn un estrutuctur sin puntr en espec un trnsmutción o tnsormción, o s en r m más ener nos dedicmos cer evolucionr el soido ddo en uno de los tres plnos de referenci de todo dominio sono (pns de tesiturs, de l dinámic y del timbre) , por def1cón levremos bo un modución en tesitur diámic o timre del sondo propuesto o de l estructur c nside d.
r
1 ar �tro qu caractrizan a un onido os práme os d vrón de un sonido pueden consderrse se en sentdo c�co (en ue y tres: tur, intensdd, durción), Yª en e sentdo. concreto (e n ue hy mucos más ) y e s prefe ue l nocón de prámetro se reempzd por l nocón le e plno de referenc" er párrfos II I I y VI). 8 Plano e rfrencia n fenómeno sonoro t compeO com? 1ed mrse o encontrrse en práctic comport
n def1tv tres plnos de referenci ue lo puede definir blmente . lano melódico o de la testura (evoución del o de os rámetros de ltur en l durción) (er pár V . b lao dn mco o d la formas (eolución de os prá tros de tens1dd en l durción) (er pár. V; c. lano amónico o d lo timbres (relción recproc ntr los p�ámetros de intensdd y de tur ue repreentn Ja ' ouón de los espectros) (er pár V.
�
9 rociminto d cucón Se entiende por rcd· entos de eJecucón e conunto de los procedimiento que Ip
van a cabo a ejecucón de la obra deseada, a parr de las estuturas dadas y después de apcar as manipuaioes ade uadas. Estos proedmetos so tres: las preparacioes e motaje y la mezca. 20. Preparación Las téccas de preparaó (forzosamen te lmtadas a empleo de estruturas muscaes o paramusales ásicas es decr de notas más o meos ompeas) ssten en a utzacó de strumetos de músa -cláscos, exótos o moderos- omo cómodas uentes de soidos s preocuparse por respetar as regas de su empeo tradiioa Así un piano puede sgar una uete cas agotabe de sods ue va dede e rudo hasta e sodo musa, d a rusón a a sodo cotnuo 21 El montaje. Las téccas de montae cosiste e euir os obetos sooros por smpe yuxtaposcó en part uar medate a uón de u extremo co otro de los fragm os regstrados en la ta magnétca
. Mezca E procedmieto de motaje o permte la su perposcó poóca Por el cotraro a mezca cosiste en superpoer de modo smutáeo ·las monooas, y e rgstrar el resutado. 23 Música espacial Se ama músca espaal a toda msa que e e mometo de la proyeión de as obras en púbo se preocupa por a locazacó e el espaco de os obets sonoros 4 Epaciaiaci6n etáica Se osidera omo espaiaza ción estáta toda proyecció ue ace or tal o cua moooía como emtda por una fuente peretamete ocazada En o seuenca, dica espaalizaión abr sdo prevsta e el mo meto de a mezca eectuada en tas magétcas sicróas, p dsns y royds rsptvmt or stitas, reaes o vrtuaes 5 Espaciaiación cinemáica Recbe e ombre de spa iaizacó ciemáta toda proyeón uyo eecto es aer des rbr trayectoras a los obetos sooros a medida e se des arrola e el tempo Tal eecto abrá sdo pues, en prcpo, revisto en e mometo de la coepcón de la obra; se realza preseca de púbco por un operadordrector de oruesta, eargado de reazar la espacaizaón cemátca co la ayuda de aparatos apropados proyector de músa espaal patete raesa nQ 6.7) .
II.
Repao de nociones acsticas. Las res dimensiones e sonido puro
Ua señal soora puede sepre ser reducda a la combnaió de u úmero suiciete de sodos smples eementales llama dos puros deominados pr os ísos sodos snusodaes fg. 10), y denidos a su vez por su ampltud y frecueca. El odo o es sensble e orma drecta a estas dos dimesones, pero de auerdo con una ley udametal de ndole scoísca,
Pesó
té
iu 1
es sesbe a su logartmo se llamará aura de sonido pro a logartmo de su frecuecia y se lo medr en octavas e sus submúltpos los savarts-; y se denomará nivel a loga ritmo de a amptud medida en decbees Así u sodo siu soda simpe se derá por su ve atura y duracó, pues evidentemete gua seña es deda y a dea de noa simpe o cmpeja reposa e e concepto de duraó Nve altura y duraón on las tres dimensiones del sondo reresetada e a gra 1 or ua lína saa la ev ció de a atura y de ve en ucó de tempo omo la ota tiee ua duracó iita esta ea tedrá ua longtud corde o ella oda ota ompea etá ormada por a reuó de estas eas puesto ue ada o de los sodos smples evolucioa en el curso de trmno cosderado, uos extn uédose metras otros aprece el outo de estas Hneas orma u voumen ue represeta a evouón de sod Cm es evdete a todas ues ue u soido no aparee e fa statáea so ue preseta ua evoución contua des un omezo asta una extncó dco voume crece por gc1. al e proresó a parr de pano de base y vuelv ol rnh
de un tiempo suficiete. Prsamete este voume representa la nota compleja. De tal modo ua nota de pano coserva u úmero de com ponetes deidas por su recuenca, cuya proporcón reatva es perceptbemete constante durate toda la duracó pero cuyo ve globa varaá de contnuo en fun ó del tempo
Nvees ( decibees ) 40 db
ye un úmero cas ilmitado de compoentes cuyos veles varan competamete al azar en toda a escaa acústca es u sodo estadístico que podría durar u tempo ideido pero en cuya cotnudad se ha separado u eemento de duracó aquí bastante arbtrario que lamaremos nta compeja En este caso preseta un voume co una sección muy próxma a toda el área acústca, rea de os sodos audbes, epresent da en la fgura , y permanece constante desde e punto de vsta
plano dinámco
pres soora
· uerpo
do blano Tiempo recueca
Evoució de las testuras a
Aua octava)
lano de las teturas o melódo Figura
11
comezado por un ataque brusco para luego extgurse co suma entitud La figura represeta una ota como a seña ada de tmbre constate; amaremos forma de sondo a a curva de ve e funcó de tiemp 1 omemos por el con traro, e ejempo de u rudo como el sbido del vapor que comeza súbtamete se caracterza por el heco de que icu Exsten apaaos (abades lgaítcs) qe smta dtae a fma de a ota.
86
2
estadstco durate todo e tempo co sderado Medate proce dmietos técnicos podemos coerire un omienzo ms o me os brusco un cuerpo durante e cua su ve permaece per eptblemete costate y ua exinción muy rogresiva que proporcona una orma que ya o st tan aleJada de a ota musca que nos ha servido ates e eempo ste udo se dereca de la ota precedete sobr todo por el heco de que e sodo musical presentaba u cater de orden traducdo por ua cotiudad e a repartcó de compoentes que so perectamente defidas por el cotrrio e ru ido del sbdo de vapor comporta numerossimas componetes e absouto des orden y por competo imprevisibes: sto costtuye su cact esecial e razó de o cua recbe nombre de udo ba, por anaogía con la óptica
�
I .
Generalizac6n de esta nocione en musca concrea: los res planos de referencia del sonido comlejo
E realdad, i en la Naturalea ni e e are humao existe el sondo puro Decmos que un sonido es musial e el sentido ls uado ua fundameal predoma e grado suficiente como para que pueda adjudicársele el ombre de ua ota situada detro de la testura Dia nota preseta aú fuctua coes que haen más o menos precisa esta determinaión Por otra pare un sondo de tal índole es muho más omplejo de lo qe imaina la mayoría de los músios: comporta o sóo la acumulación de armónicos (uya sp�rposición o sempre es estable ino qe varía en funció de la duraión de la ota) sno tamn ua parte imporante de "rudo Además el son· do musial qe consiuye e eemento más evidete del fenó meno sooro ua nota de pano o volín, una emisó vocal, ontiene eemetos de ruido, es decir, fenómeos transitorios basante compleos que para los múscos resulta inúi denr pueso que están impcados por ompleto en la palabra "viol pno o vo y son iherentes a la emisón de itrumento y a s empeo E mismo tiempo que los adeptos al solfeo reen maear co precsión no es más que una engañifa Se trata de una duracó abtrata asgnada a la nota E realidad, la emi sió de cuer nota no se eecuta e el tiempo omo lo pres re la ecrura muscal Toda nota tiee u omieo ' se define lueo cesa, y esto es una fuctuacó de ntesdad im ortate qu da a sonido na form. sí en raó de que crece del poder de modifcarlos y empearlos como medos d xesó o ección el msio cláico gnora parámetros muiales impícit conedos e a ota musical reducda groo moo l res dimesioes de sondo puro E ve de las tres vare o prámetros d s físico señaados por el soeo duraó itesidad aura) si usrmos o óo ser más rg oo sno bén acano ás a la eaidad musca deberamos stturos por la noció de planos de reerenca, que hace apaee a evolucón de la oa misma y ue se superpone a Ja evoució de las notas as unas en reación con las otras o de otro odo: gacis n esfuzo d brió de splifcaó que fue en efecto cómodo y satsfactoo hasta nuestros das resulta posbe hablar de las tres dimensioes de sodo usical y de a evolución de la melodía, por emplo en dació ritmo en itesdad (matces y en atura tesi ta Uca por a existencia de los armónios tmbre 8
que sn embargo está dados e ua sola vez a gul q os feómenos secudaris (ataques toqe vbato et . m pítos ya en el instrumnto dado ya e el eecutate de qe se trata. S on independenia e la evolón melódca cosideramos co mayor atención la ota es deir una sola ota de esta melodía advertimos que el fenómeno no es ta simple. Si es ierto qe para los físios todo sondo -Y en particular el soni do muscal es susceptible de ser analizado y desompuesto e sonidos puros omponetes, semejae aálisis sgnfca nue vo esfuerzo de abstraió pero esta ve esapa dretamete a sentdo del oído y ya no depende de la músca sio de la acústa Si se desea penetrar más a fondo e e fenómeo msia utilando los datos de la acústica sóo como una ase ientfica y de nguna manera como n criterio estéco (posiión qe revise sinular importaia es imprescindible enriqueer a oción de parámetros de evoluón musica melódica mediante parámeros de caraezaión de la nota msial; y estas uevas nociones, auque tengan una ustiicacón ietífc rigurosa deben ser acesibes a la experieia directa del oído musial. Es necesario enonces rerrir esecialmente a la oón de duaci6n y distinguir una duraió eterna o global que aracteriza a la ota e el sentido clásio omo su extsió temporal en relaión co otras notas de la melodía, y su dra ción interna e la que el desarrollo de tempo es encarado como e úico puto de referenia posible de la evoluión de la nota en e interior de sí misma robablemente provoque asomro e hecho de qe ua attd tan importane o haya sdo ya onsderada por los músios y que su ecesdad se aya hecho sentir sobre todo co a apariión de la músca cncreta Además es imposible eplar de otro modo la ncomodidad de los músicos concretos o o ante las primeras experincias de la música concreta a o ser por a alta de hábito y de experiecia estética en la materia S po ejemplo pensamo en notas musicales que se asemean a as del piano del violí o de la vo umana, pero en las qu la proporión etre sonio musial y rudo se ivierte poo a poco conebmos o facilidad que el solfeo lásio perda sus e cho se imo p porion vlors inu u vocabulario adeado para araterizar os nuevos fenó nos Éos ya ontenidos e la música habitual ocupan nto es un lugar preeminete sí pues pretender en este nstante emitir ucios d v1lor stéi sbr nueva músi ad se apaz de 1·
tiguir o siquiera de ombrar as dversas cidecas de taes ómo, s omar e rábano por as oas qee acer armoa antes de aber apredido soeo. De a e ters de las ueva ocoes esbozadas aquí Ya no iee enido, e partcular a pregta ¿co cuáles isrumeos se ejecuta a troo? a cuestió esec radica en la posilidad de reemplazar la paara isrumento gobal y cómod por lo demás smple puto de reerecia por u sstema de clascacó de los sodos o por ua caracerolog sonora qu permta clasficarlos por amias. Previamente a u oleo, o en forma correlativa a caracerologa de os soidos aparce como ua geeralizacó de las nocioes de lthee El problema que ahora se patea es e de saber cuál será el orge e ta caracerologa. Durae mucho tiempo os múscos dedicados a a música concreta, cuidadosos de o cofudr la acústica y a música, se esforaro por presindr del "trero de reerencia e el cual el desarrollo de odo sodo por compeo ue sea es dedo comletamete por res "pro yeccoes "plaos e reerecia La exper�ca h demos trao que e la práctica era mposbe prescidir de estos graisms tomdos de la acusta. Ls combiaios sonos srroladas por as experimetacoes de a música concrea so e efecto, ta multiormes que ha quedado comprobada a mpos bildad de esablecer ua clasficación por comparacó co ags tipos udametales dedos empicamete Es orzoso pus, que os músicos asimile alguas nocios de acústca representadas e coordeadas cartesaas y e apoye e la proyecció e tres plaos de ha de curvas o tamb del voume, rprestado e u espaco de tres dmsoes e más compejo enómno sooro. De este modo, os res parámeos cláscos del soido puro a que estaba asimilado el so do musica (duracó, itesdad, aura) serán reemlazados por los caacteres de a forma que omará las curvas que repre seta la evolució de la ota compleja o o e res plaos de reerea. Expresado d otro modo se cosidera los pará metros cláscos como blOqueados, al meos globalmete la nota cosiderad posee, e suma, ua atura, ua duració, ua i tesdad S es compleja, puede teer todo un manojo de alturas ua tesidad muy variabe a lo argo de su dsarroo y su timbre puede complcas xsvmnt por a ntracn de fudametales y armóicos modulados e distta maera. E cocusió as tres cifras que represeta valores e genera simples y aritméicos de la noa musca covecona so sustuidas por os tres graismos de a gura 1, qu repre
9
macón de et seta a evoució o, más exactamete a cofor o orer métod este a, maner cierta ota e sí msma E costtución molecular de elemeto muscal.
W ,. pemiten la epreEstudio sepaado e los tres planos que sentación de la nota compleja
IV
De acuerdo co la decó reci orecda de l _as tres dmensioes de la ota compeja ive atura, durac ó Y roce dendo por los métodos de represetació que utl a eome ra podemos dscerr tres royeccones correspodentes a as co bacioes de a ds de as tres dimesiones precede tes. l estudio de cada u de estas proyeccoes os proporcoa u modo de capacó de la ota Llamaremos: 1. Plano de las foas o plano dámco al plao de evolució de los nveles en ució del tempo;
:_
�
!
�
2.
Plao de los esectos o plao aónco al plao velalura
3
Plno de las testuas o plao melódco a pao de las varacioes d aura e fucó del tiempo
V Plao dnámco
ºbreza e a núEl más smple, el pao ulzado con mayor ó de as duraofuc en sca clásica, es el plao de os nveles a proyeccó enta repres que curva La es, 0 plao diámico do orma oma de :mos de la ota compeja en este pao que h ua ?t� o aslad ha se s1 O, . del sodo comenza e geera é o de setd e e na ter d uida ua compeja que preseta cerra o surco u e do aneriormee por ejemplo por oma �xt se uego ce apare ota La 0 e cnta magétca e sn . mos dscerpode a gener modo u de y o, a e gue; e ve vuelv ir en su forma tres pares eseciaes: meudo m_uy brusco e a) e ataque, comiezo de a nota a , percusón, slabs) eadas rasgu das (cuer l cioa la lutherie tradi ésta mantiee un niv b) el cuepo de la ota e el cual
?
�
: l ¡, " áca �5.c1'aba! aqí sste
1
medo sensiblemente constante pese a as uctuacones que o caracterzan (resendo o deresendo, lento, vibrat, ec.); c a extini6n la "coa de a nota cuyo pncpo se disin gue ma porque se dfeenca poco del cuerpo peo que adquere en la lutherie tradcoa un caácter estabecdo debdo a as popedades de os nstrumntos de caácte resonante y que coresponde a una extncn my pogesva (apagado' reverbeacn . La núsca concreta que ya n está mtada po aes ondi c10nes stumentaes utzaá de manera sstemátca cualque orma de n?a de as que daremos agunos ejempos aejándo nos pogresvamete de os sondos de a músca tradcona me dante a lberacn de as eglas esrctvas prodecentes de a natuaea de os nstumentos que la maban
« de aaq de os caa s ere carac os cidos cono os sond en os eres del timbre. señaaremos e modo En razón de su impoanca prácica que sstemátcamene e en ), de ataque por nvers6n (g 3 de a noa como m� do de se utzan as ormas de extncón resvas pues la extcón de ataque; taes fomas son muy pog meno muy ento esto fenó un un sondo natura es sempe cer pacular. Po una coee a a músca nvertda su caá ncón, que puede va_ r ext smpe eguacón de a veocdad de agnos segundos cambay entre agunas décmas de segundo atuales
L (Niv
atcaes almcnd� ' .1rcto 1nvert ulsado
a Aaque de la nota. Así e e ámbio de os aaques a luherie no ofeca sino tres modos dsntos: el ataque por plectro - punteado- po e cual una cueda ea separada de su poscón ncal paa luego sotara uscamente es e tpo de ataque más rgdo que pueda darse: nstantáneamene e sondo acnzrá su nivel mámo· l.
?
'
2
e atque po perusi6n (piano : en este caso un martio
�olpea una cuerda que osca en n peodo ue corespone al
tempo e propagacn de mpuso sobe toda a ongtud de l cuerda Ese ataque es menos eco que el pecedente de que además se deenca en especal por una modfc cn _ del tmbe producdo 3 el ataque e6lio ( estrangul o aco de voln e e cua se c?n� ere a a :uerda una oscacn muy proesva sn ds contndad de nguna espece por eempo sopando con una corrente de are sobe un ho eegáco o acendo oscar lentam nte una cuerda de von con un aco mpregnado de colooa Es e msmo tpo de ataque más ento aún que e reazado or as lengüetas de o instrumentos de vento (ga no armoo as guras a b c, epesenan la oma de sonido en stos tes casos esencaes músca concea se lbará e estos modos de ataque que ca c mos de naturles reempazándolos por modos má com peJo as guras 13 d e brndan agunos eempos de modos de ataue artfiiales as ealabes que se agegaán a os pre cedentes. Meor aún as técncas oncetas pemitián dsoca
.ª _�
92
I
F
tiempo
gr
nota, sin cambr a ey emos por competo e caácte de la ra hasta qu p�o mues geeal de ataque Este únco ejempo n la obencón reta conc ca écn a a lea la rqueza que aport s. de nuevas notas o de pseudo-nstumento es, es decr notas En n a músca concreta utizará chou guamento ex amo teórcame te educdas a un aaque cuyoca por esonanca. ari o tura -na n ongac pro cye oda ese ámbo as eyes b) Cuerpo de la nota. Tambén en los �strumentos d de íscas que regan e unconament? a un nmero de comb msca radconaes so han conducdo smpe es, evdentemene nacones en exremos miado: a ms (forma oro1ta) que o sonor a peecta costancia de nive ndo. Es, por. eJempo e en aparenca durara un empo de cuaqer strumeno En cao de un osclador de aboratoo vo hum�na) es mposbe mnejado por un ejecuante von mano emba e a eno ograr esa constanca ndeinida La e consse e un vibrato ant varía Entonces, e atifico de ejecu n ampud alca qe por o genera es una onduacó acones por segudo Y a un 0 ó %, a rmo de 5 a 8 ondu vonsas cann H mete po� que es prado ives uacones de su ve sono o. para dsmuar as nevitabes luc ho de ciudadana en m:1 De esa manea ha adqurdo derec caácter ntrínseo
�
C1Yª
�
1) :\
Se dir que u sodo es speso o enue cuando sá consdo por u anojo" más o enos xtnso d fundaentales (g 7 b) Sa que sas fundamnaes enga respecivamet tal o
Pobr
Esp
!ua
Figura
ocuros, qu sóo ten pocos aróncos cuyas d dcrecen rápdane co úero de orden g 17 a).
L l
nve
L
laos, que presetan la msa propdad pro co n un (mro uy restrngdo d arócos (fg 18 b);
Rc
A
/
VII Plano de la teiua o plao melódo
E rgor s posbe dscrbr splte a voucón meó dca uncó d tepo, s dcr, la evolcón dl espctro copleo en a dracón l probea s hala sn mbargo
cua br be genral reslan podá sr clascado desd puo de vsa cavo por o rco) o caav blla, claro oscro) Donaros pobre a u sondo co especro ncluye slamne uo o n úero muy rducdo d compoentes de amplud no abl (g 17 a) o a un sodo qu costa d uerosos aróncos d apltud otable. S drenca d u sondo speso por prestar coponents númro liado qu puedn ser extenddas
L
N)
brillnte
claro
Fi�ra Figua
oda la scaa acúsca n lgar de prsenar una banda conua d na sola pza g 17 c) Estos caracrs cuantatvos dl tbr s coplan con la ocó caltava de olor. Dsngremos los sondos: brllanes, cosudos po gan núro d arócos cuyas apltuds no derecn ápdamte co e úero de orden (g. 1 a)
9. Este esp_ctro .'nstanán" n< es más que un t de la , n 3 dm nses mej, g u rp1 scto � . enia e¡e e ne n n nsane t.
splfcao por ua nocón qu s muy portat en psco-
_ n: epeo.r del presente, gía de la prcpcó impo dut ca odos os fónos acstcos son cosdrado o el oyen� coo sltá os. Dcho spsor dl prsee alc: una dracón tre /20 y 130 de segndo; dane est instan! ' odos l� nos acústicos qu aparece todos lo ( 1· .
gulos utlzados la abla especral nvl-altura (fi. J)-
1011
to d u viol o de ua ocarna simpr es a msmo tempo u vibrato n ampitud y rcucia; b) as tesituras hiladas n as que a atura el sondo compeo volucona con suma rapdz dentro de margen bastat rsrdo l curso de la o, en spcl al comeo y a i. Es e eecto conocido n msca clásia a través de istrumetos taes como el ukeel y a baalaa (efect hawaian) y obsrvable n meor grado, cmbalo o a ctara 1
c) las tesiturs centelleantes en las que la rápda conexión d las alturas perceptibls, ps a su dsordn no prmit una localización cómoda
oA caractro1ogía, e los tr pln Los prcipals crtrios de de rferencia;
s posbles (si tenr c 1u E úmro de las combiacion os casos d xclusió ); ilidad, para crtos casos pr Las condcoes de compatib cuars ntrsates.
[X.
d las tesituras indistintas (ruido banco) VI
Aparción de criterios de caracterlogía sora
Si coservamos a palabra "parámro para as variacioes e duració tesidad y altura propias d a ot cásica pod mos diir como criteis d detrmiació d os soidos os tipos d graismos halados l aálisis d las proyc1s d sonido complo los trs plaos de rerecia De esta maera podemos almte lograr u mtodo d claiicació d os sodos complejos en amilias. Una curosdad accesora nos llva tambié a prgutarnos: mdate la combinación numérica d stos drnts critros ¿a cuátos tipos d sonidos s dcir e dintiva a cuátos pseudoistrumetos pud coducir ua geraliació de mdios musicales taes como os empeados en msica concra? Por l cotrario podemos observar qu aguos d stos cr trios o so idepedites que a dtermado critro el pao de las tsturas correspod automátcamnte u crerio semejat e l plao dinámico Habra all cas de exclusión qu dismiuría e númro d posibles combiacones. Fialmt podemos buscar crtas amlas de sodos par ticulrmt caracersticos que obdecran tls l o tals xigecias precocebdas Las codicioes cesarias y satisactorias para obtner tals famlias o qu por lo menos, hace posibl su istcia se pstarán como las cndi cines de cmpatibilidad, por aaoga con l leguaj matmátco As irmos dsarrolado sucesivament as sguents oco ns a sabr
A
lgí snr fig. 22) Principales cteris de carter Númr ttal de s crit rios as del snid lan dinámic de las frm 1) Criteros de ataque: , El ataq pud sr untead percutido eólico,
segn su rgdez
2
bs al �odo Critrios d mateimito en la nota d po de matnimnto de cuer : choque, . into tnim ma de ningua cls rl o art· natu ia matimieto por resnanc
G
icial,
raeza qu matimento d igual natu aaqu : frotad ue: pulmatnimito por reptción d ataq sación, . taJ. mantmento artificial por mon
3
dl curCritrio qu caracteria aspcto po de la nota estable (intenidad constant ) ,
5
ci
scend o), variado continuo crescendo o decre etc.) , ado discntinuo (alme
4
Crterios d extinció de a ota: . , ninguna rvrbración (amrtguad) do) , rbera (reve al nrm ció bra revr u ez pud rvrbracón artificial qu a s
:�
B
prntar lo critri prcdnts (rverbe ración continua, discontina ícic.
Plano armónico o de los timbres
.
C1zi iQz4 1 !
'o � . 1 z_ U
H
" .
_
-
, :
-
c.
u i
·a
•.
2 3)
X
u
, e
l
·s � ;Jo ¡ 1 C
ü Q
�
"
>
.�
u
o
e
:
Espesor del sonido o purza) : Sonido llamado puro na la fudamntal) , nid tenue nido espeso nido lanco;
Importancia dl timr: timr pore timr rio Colr dl timr: rillante claro oscuro
Plano meldio o de las tesiuras Al igual qu n l ca dl plan dinámico, trata dl apct d curpo d la nta: titura estable atura fija, clica ( virato coninua ascenente o desenene) discontinua centeeante Númro d o pricipio parámtr rtnido
2 3 5
Número terico de familias de sonidos
D ta manra pdm admitir una intna d critri de frma una dca d critri d timr y uatr o cinco crit i d titura D hcho on td l términ urayad la prcdnt rcapitulación. El mr ttal d onid agrupado pr famiia dntii cal como i furan prducido por dint pud-ntr mnto, tóricamnt tá dad pu por l nmr tt e comiaci d t crtri n raidad dría r ch mayor i turam n cunta l rad d mprtan cada un d dich critri; pr mpl i tuie r parado para ditinir onido má mn tu o e atau má mno puntado ólico Admitindo c1 l jt d acarar la da n omtamo a ua u6
el
lOS
prx y muy rbi que fj povsomene no e nú como e gdo de ntensdd de cd ceio, l como
h dco clculmos con fcidd e númeo o de comacones. Dco nmeo esá ddo en efeco po l csfc ón de odos os sondos posbes en fms que compen un ceo de que de mnenimieno de speco o de exncón (pno dnámico) un ceo de espeso, de quez o de coo pno mónco o, en fn, un ceo de compomeno en esiu El númeo de ess combincones es gu : se
3X 6X5542X3X5
=
54,
dgmos un cncue ml combncones posbles (Los fenómenos de coelcón evdenemene educen en muco es cf) No cbe dud de que el pme bo de clsccón que se mpone en msc conce es dsngu ene ess cncuen m fmis de soidos posbes, ls pocs cenens que p ecen en seguid como s más usules De odos modos son summene impones dos fmiis o, con más excud dos gupos de fms s de ondos smétrcos (los múscos mpopmene os de nomnn no egesbes, en no que pecsmene son déncos no en sendo deo como en senido nveso ; s de nd hoogneo, e déti sí mmos en el iempo que se pesenn po fuez como un cculo cedo, y que n compon n que ni exncó XI
Condions d ompatbldad
Un sondo es sméico s es l ve siméco en os es pnos de efeenc en mbe dnámc y esu ) n sonido es omgéneo s es omogéneo en os es plnos de efeenc es dec si su mbe esiu y dnámc son consnes lo go de od su ducón o dune gun fccón de ese sondo, o que consuá un fgmeno omogéneo os sondos omoéneos enen mpones pcciones en músc conce en l que sven pcumene p popo cion ccuos nsumenos nuevos mdos fon6no (p ene fnces n 51.539)
X.
Alcain d lo rtros d lasacn n múa onra
L cfccón de obeo sonoo eemenl de no co¡ bsd en epesencó espc en nve u y duc6 que cbmos de expone en s nes pecedenes, es fu _ men S ben peme bod e pobem de cce cón bjo un speco negble no es menos ceo que pesen seios nconvenenes uno de os cues esde en mupcdd de los specos que puede om no, mupicdd qu es difcl de peende en un fómu simpe clscc fsc ed en fom pe és y que no coc con obsáculo es poco ube en l pácc, svo c ?mo poo en los cos que equeen pecsmene un expesón nméc es dec p e écnco de músc conce e mne gene, en pácic expemenl y, soe odo en l concepción sc y que descon de os specos demdo pecsos de los fenómenos no poque sen ecos sno poque pozn e espu del obsevdo y ende po' consiguene esng su poenc mgnv eo co e cul se ebe odo expemendo de músic cone As pues un csficcón numéc o cificv sóo de ?e se ud p sen un csfccón más ormal más dec ms eensbe cado a más spel omo sucede con e vocbuo defndo neomene s csfccón obev nen defn en no compe os raos aarns esences que podn econse egún e cso con cuque de os pnos consdedos Y co cuque de os pámeos exmndos con neodd n consecuenc á de esbece un oden de impoc p os poblems que se pnen en e poceso de un defncó cfv o, si se quee, con especo l oden según e cu seán consdedos os pámeos en uego P eso debe sse en un peccón pecepv que oná noduc concenc de oyene como eemeno fundmenl en cp cón de s foms musces pácc se nvesgán os ccees geneae U pesen un sondo en el siguene oden en pme émno se peguná s posee gún c evidene sn ene que ecui nocón de po de s1 po eempo sonido ifc nvedo o diséico connucón se exmná s exsen ccees Q (1· becn un coeción ene los plnos de náss p<
as[ l vbrato es un fenómeno que con mucha frecuenca se pduce al msmo tiempo en os plan os dinámco y meódco; sólo entonces s la nota compleja estudiada ha resstdo a estos intentos de anáiss nmedato, se procedeá a investgar sstemáticamente sus caracteres en reacón con os diferentes planos, consderándoos en e orden en que se mponen a la atencón o, en su defecto, en el orden sguiente: plano d e os timbres pano dinámco pano de las testuras. En efecto muy a menudo sucede que un sondo presenta un caácter domnante manfesto unto a cua los otros sólo son compementos ope rativos; nicamente para dferencar as notas compejas que gardan entre s una gran anaogía se introducrán as notacones cuan ttativas relativas a cada uno de os planos, notacones que de todos modos y en todos os casos permtirán estabecer una clasicacón objetva si ben a precio de una compcacón que sempre es preferible evtar.
ndice
I. V V
X
Téa la lasfaó
odo lo que acabamos de eponer resueve el problema en el pano teórco pero, naturalmente, a páctica requiere la aplca ción de os datos precedentes Una composcón concreta es, en defntva un conunto de estructuas notas compeas o céuas. Por lo tanto, utlará a comeno una reserva de "materales concetos en un repertoo de estructuras Cada uno de dchos elementos se presentaá, en general bajo la forma de un egistro en dsco fonogáfco o en cnta magnétca provsto de un n mero que ha de corresponder con una fcha donde se descrben en oma ntegible os caracteres de mismo. En consecuenca, un laboratoro de músca concreta cuenta, como rqueza esencial tanto para as nvestgacoes teórcas como para as obras expermentales, con e más elevado número posbe de estuctuas sonoras, fruto de la expermentacón pre via Como los halazgos de la experenca se suceden en orden dispeso, cada uno es obeto de una fcha que corresponde al regstro en oden cronológico Estas fichas consttuyen un catálogo puramente materia. A medda que se va formando el fichero, debe empenderse y mantenerse a día el anáss, a fin de efectuar las apoxmaco nes necesarias paa la casfcacón por famas de as estructuras más nteresantes Es este fichero anatco, en defntva e que posbilta e avance en e conocmiento de objeto musical.
7
El movimento concreto E método epermental El objeto musica De objeto a lenguaje Del objeto al sueto Estado de a cuestón Adós a la msica concreta
17
24 39 49 58 73
Bosque j de un slfe ccre t . ras de un vocabularo I Primeras veinticnco paab II
so de nocones : Repa nes de sonido puro
acústcas. Las tres dmenso
es en música concr�I Generalización de estas nocon de sonido comp eJO enca efer ta: los tes planos de os que permten pan tres IV Estudo separado de os . ea comp nota a de cón senta a repre Plano dinámco Plano armónico plano meódco VI . Plano de as tesituras o caraterologa sonoa de VIII Aparicón de criteros teroogía sonora caac X Prncpaes crteros de sonidos de ias X Número teórco de fam dad Condcones de compatb de clasfcación en múios criter los de acón Apic sica concreta XII Técnca de la casficacón ·
�
79 5 91 91
96 9 3 5
) 108